Vrouwelijke Componisten, Keuzelijst 2017
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Vrouwelijke componisten Keuzelijst naar aanleiding van Vrouwendag 8 maart 2017 Vrouwelijke componisten (Keuzelijst naar aanleiding van Vrouwendag 8 maart 2017) We gaan ons niet wagen aan een analyse waaruit zou moeten blijken wat het verschil is tussen de muziek van mannelijke en vrouwelijke componisten. Met de natte vinger zou men wel kunnen stellen dat vrouwen meer liederen en kamermuziek schreven en het grotere werk, zoals symfonische muziek aan de mannen overlieten. Vrouwen schijnen sowieso merkelijk zwaar in de minderheid. Hier vermelden we in principe alleen componistes waarvan we werk in onze collectie hebben. Er is slechts één uitzondering. Bronnen: http://www.charlottehansson.nl/vrouwelijke%20componisten_middeleeuwen%20tot%20begin%201 8de%20eeuw.htm Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.2 Middeleeuwen 1. Kassia (Constantinopel, ca. 810 - ca. 865) In het Grieks wordt ze ook Kassiani genoemd. Ze was vooral een Byzantijnse abdis, dichteres en hymnografe. Op Wikipedia kun je heel wat details vinden over haar leven dat ze zou geleid hebben. Maar opgelet, bronnen uit die periode kunnen wel eens de mythische kant op gaan. Composities • De gevallen vrouw Recital ENSEMBLE Capella de Ministrers 1 CD 2. Hildegard von Bingen (1098 - 1179) Zij is niet alleen gekend dichteres en componiste, maar ook als mystica, kruidendeskundige, abdis en kerklerares. Ze correspondeerde met Bernardus van Clairvaux, keizer Frederik Barbarossa en Paus Eugenius III. Ze schreef een liturgisch drama met de titel “Ordro virtutum” (Orde der deugden), naast heel wat ander liturgisch werk. Haar muziek onderscheidt zich van het gregoriaans door een veel groter toonbereik en grotere intervallen. Bovendien zijn de melismen (versieringen op een lettergreep) anders dan in het gregoriaans. De cd’s uit onze collectie met telkens de uitvoerders ernaast • 11,000 virgins : chants for the feast of St. Ursula / Anonymous 4 HILDEGARD VON BINGEN 16 CD • Alleluia / Deens Hildegard Ensemble KOOR Deens Hildegard Ensemble 1 CD • Canticles of ecstasy / Sequentia Magazijn Muziek KLAS CDM 46902 • Celestial stairs / Ensemble für frühe Musik Augsburg HILDEGARD VON BINGEN 12 CD • The Dendermonde codex / Dous Mal HILDEGARD VON BINGEN 17 CD • Extasia : The music of Jean Catoire and Hildegard von Bingen Magazijn Muziek KLAS CDM 8839 • Femina forma Maria : Marian songs of the Dendermonde Codex / Ensemble Mediatrix; Johannes Berchmans Göschl HILDEGARD VON BINGEN 15 CD • Hildegard von Bingen / Garmarna (Zweedse popfolk-interpretatie) Wereldmuziek 80 garma Zw • Hodie aperuit nobis clausa porta / Flamboyants Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.3 HILDEGARD VON BINGEN 13 CD • Illumination (moderne bewerking met synthesizer) / Richard Souther HILDEGARD VON BINGEN 7 CD • Kiss of peace : songs from the Dendermonde manuscript / Sabine Lutzenberger & Per-sonat HILDEGARD VON BINGEN 1 CD • Laudes de sainte Ursule / Ensemble Organum; Marcel Pérès HILDEGARD VON BINGEN 9 CD • O Jerusalem / Sequentia HILDEGARD VON BINGEN 10 CD • O nobilissima viriditas / Catherine Schroeder HILDEGARD VON BINGEN 8 CD • The origin of fire : music and visions of Hildegard von Bingen / Anonymous 4 HILDEGARD VON BINGEN 4 CD • O vis aeternitatis : Vesper in der Abtei St.Hildegard / Schola der Benediktinerinnen- abtei St.Hildegard Rüdesheim Eibingen olv Johannes Berchmans Göschl HILDEGARD VON BINGEN 14 CD • Saints / Sequentia HILDEGARD VON BINGEN 11 CD • Symphoniae / Sequentia Magazijn KLAS CDM 45357 • Ursula 11 / Psallentes Femina olv Hendrik Vanden Abeele HILDEGARD VON BINGEN 18 CD • Vision : the music of Hildegard von Bingen Magazijn KLAS CDM 41083 7326 45358 • A vision of Paradise / Sequentia ONDERWERP Middeleeuwen 47 CD • Voice of the blood / Sequentia Magazijn KLAS CDM 46895 • Vox cosmica / Arianna Savall & Petter Udland Johansen HILDEGARD VON BINGEN 20 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.4 3. Anonieme muziek van begijnen In de middeleeuwse steden waren veel alleenstaande vrouwen, die wel een religieus leven wilden leiden, maar het klooster een stap te ver vonden. Een begijnhof was dan een ideale tussenoplossing, omdat hun geloften tijdelijk waren. In die besloten gemeenschappen ontstond dan ook een subcultuur, waarbij ook muziek gemaakt werd. De muziek op onderstaande cd’s werd genoteerd in de 17de eeuw, maar had oudere wortels. Beghinae I / Psallentes femina Recital KOOR Psallentes Femina 1 CD Beghinae I & II / Psallentes femina Recital KOOR Psallentes 3 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.5 4. Comtessa Beatriz de Dia (12de eeuw) De gravin van Dia (de gemeente Die in het Franse departement Drôme) was een trobairitz uit de 12de eeuw. Dat is een vrouwelijke troubadour. Ze leefde misschien tot in het begin van de 13de eeuw • A chantar m'er non volria (ook gekend als : A chantar m'er de so qu'en no volria ) Magazijn cd 44644 • Estat ai en greu cossirer Magazijn cd 27459 • Plang, klaaglied Recital ENSEMBLE Musiciens de Provence 1 CD 5. Dame Maroie de Dregneau de Lille (vrouwelijke trouvère, 13de E) In onze collectie hebben we niets van deze vrouw, maar op youtube zal men wel iets vinden. En in de bibliotheek van Waregem is er een CD met een werk van haar. Ik vermeld ze omdat ze uit de streek is en dus bewijst dat Marie de France niet de enige trobairitz van het noorden zou zijn 6. Birgitta van Zweden (1303-1373) Zij was de Zweedse evenknie van Hildegard von Bingen, met dien verstande dat ze 2 eeuwen later leefde. Naast mystica was ze ook de stichteres van de birgittinessen en birgittijnen. Haar werk vind je op de volgende cd. • Alleluia / Deens Hildegard Ensemble KOOR Deens Hildegard Ensemble 1 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.6 Renaissance Hansson schrijft dat er in de renaissance pas vanaf 1566 vrouwelijke componisten opdoken. Er moeten er al eerder geweest, maar blijkbaar was de sociale druk zo sterk, dat ze het auteursschap niet konden opnemen of erkennen. Bovendien vinden we geen enkel in onze collectie. Vandaar dat we met spijt de renaissance overslaan. Vroegbarok 7. Vittoria (Raffaela) Aleotti (Ferrara, 1575 - na 1620) Er is een beetje verwarring over haar identiteit, want mogelijks heeft ze zelf haar voornaam veranderd van Vittoria naar Raffaela. Ze bespeelde diverse instrumenten, zoals klavecimbel, orgel en en blazers, waaronder zelfs trombone. Ze liet haar muziek publiceren. • Cor mio perche pur piangi ONDERWERP Barok 3 CD • Hor che la vaga Aurora ONDERWERP Barok 3 CD • Mentre l'ardite labbia ONDERWERP Barok 3 CD 8. Francesca Caccini (Firenze, 1587- na 1641) Ze was de dochter van de componist van Giulio Caccini. Haar bijnaam was "La Cecchina", vermoedelijk een Florentijns diminutief van "Francesca". Ze kreeg een humanistische opleiding (Latijn, Grieks, moderne talen en literatuur en wiskunde). Ze trouwde twee maal met een kunstzinnige man, wat haar productie ten goed kwam. Veel vocale muziek, waaronder 5 opera’s. Mogelijks is zij de luitspeelster op onderstaand schilderij. • Chi è costei Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • Io mi distruggo Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • Lasciatemi qui solo (2 uitvoeringen ONDERWERP Barok 3 CD • Maria, dolce Maria Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • O che nuovo stupor Magazijn cd 9079 • Per la più vaga e bella ONDERWERP Barok 3 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.7 9. Caterina Assandra (1590 - 1618) Deze benedictijnse non schreef motetten in wat toen de “romeinse stijl” van het begin van de 17de eeuw genoemd werd. Ze was ook organiste. • Ave verum corpus ONDERWERP Barok 3 CD • Canzon a 4 (di Benedetto Rè) Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • Duo Seraphim Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • Ego flos campi ONDERWERP Barok 3 CD • Haec dies ONDERWERP Barok 3 CD • Impleos nostrum ONDERWERP Barok 3 CD • O dulcis amor Jesu ONDERWERP Barok 3 CD • O quam suavis Recital VOCAAL Kiehr 3 CD • O salutaris hostia Recital VOCAAL Kiehr 3 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.8 10. Lucrezia Orsina Vizzana (1590 - 1662) Deze non uit Bologna was zangeres, organiste en componiste. Haar stijl was beïnvloed door de stile moderno (ook secondo prattica genoemd) zoals van Claudio Monteverdi. Ave stella Magazijn cd 1709 O invictissima Magazijn cd 1709 Protector noster Magazijn cd 1709 Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.9 11. Barbara Strozzi (Venetië, 1609 - Padua, 1677) Aan haar vermoedelijk portret hieronder is duidelijk te zien dat ze geen non was zoals de meeste vorige componistes L'amante bugiardo L'amante segreto Magazijn cd 12526 Amor dormiglione (2) Magazijn cd 12526 Ardo in tacito foco Magazijn cd 12526 Ariette a voce sola, op.6 ; Bel desio che mi torment STROZZI 3.2 CD Begli occhi Magazijn cd 12526 Costume de' grandi Magazijn cd 12526 Diporti di Euterpe, op.7 ; Lagrime mie Magazijn cd 12526 STROZZI 3.2 CD L'Eraclito amoroso (2) Magazijn cd 12526 Hor che Apollo è a Teti in seno, "Serenata con violini" (2) Magazijn cd 12526 La sol fa mi re do Magazijn cd 12526 Serenata con violini, op.8, "Sinfonia" STROZZI 3.2 CD Sete pur fastidioso ONDERWERP Barok 3 CD Sino alla morte Magazijn cd 12526 Sul Rodano severo, "Lamento" STROZZI 3.2 CD La vendetta Magazijn cd 12526 Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.10 12. Isabella Leonarda (1620 - 1704) Als non behoorde ze tot de orde van de Ursulinen. Ze schreef zowel liturgische als instrumentale muziek. Vooral dat laatste was in een zeer moderne stijl voor haar tijd Ave suavis dilectio Recital VOCAAL Kiehr 3 CD Jam diu dilecte mi Jesu ONDERWERP Barok 3 CD Sonate voor instrumenten [1-4], op.16 Recital VOCAAL Kiehr 3 CD Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.11 Hoogbarok 13. Anna Bon di Venezia (Rusland?, 1739 ? - na 1767) Anna Bon is geboren in Rusland, omdat haar ouders daar als rondreizende muzikanten verbleven. Italiaanse muziek was immers enorm populair bij de Russische adel in de 18de eeuw. Sei sonate per il cembalo Magazijn cd 2007 Vrouwelijke Componisten Openbare bibliotheek Kortrijk maart 2017 p.12 Romantiek 14.