ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم ﻢﺘﺸﻫ، ﺷﻤﺎره ، زﻣﺴﺘﺎن 1390، ﺻﻔﺤﻪ 98-85 ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ : 11/11/1389 ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش: 1390/12/17
ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻓﺮ ﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان
ﺳﻮداﺑﻪ ﻓﺘﺤﻲ 1 و ﺣﺴﻴﻦ ﻣﺼﺪق 2* 1 داﻧﺸﻜﺪه زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ، ﭘﺮدﻳﺲ ﻋﻠﻮم، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان 2 داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم زﻣﻴﻦ، داﻧﺸﮕﺎه داﻣﻐﺎن، ﺳﻤﻨﺎن، اﻳﺮان
ﻴﭼﻜ ﺪه ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓﻲ ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ ژوراﺳـﻴﻚ (ﺳـﺎزﻧﺪﻫﺎي دﻟﻴﭽـﺎي و ﻻر) در ﻣﻨﻄﻘـﻪ آﻫﻮاﻧـﻮ (ﺷـﻤﺎل داﻣﻐـﺎن) ﺑـﻪ
ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺗﻔﻜﻴﻚ ﭘﻨﺞ ﻧﻮع دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﺷـﺎﻣﻞ: -1 دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎي ﺷـﻜﻞ دار، ﭘﺮاﻛﻨـﺪه در ﻣـﺎﺗﺮﻳﻜﺲ (Rd1) -2 دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎي
ﻣﻮزاﻳﻴﻜﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻠﻮر ﺷﻜﻞ دار (Rd2) -3 دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي رﻳﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻠﻮر ﺑﺪونﺷﻜﻞ (Rd3) -4 ﺳﻴﻤﺎن دوﻟـﻮﻣﻴﺘﻲ درﺷـﺖ ﺑﻠـﻮر
ﺷﻜﻞ دار ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻜﻞ دار (Cd1) -5 ﺳﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ درﺷﺖ ﺑﻠﻮر زﻳﻦ اﺳﺒﻲ (Cd2) ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪه اﺳـﺖ . دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎي ﺗﻴـﭗ Rd1،
Rd2 و Rd3 از ﻧﻮع ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ و دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﺗﻴﭗ Cd1 و Cd2 از ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘـﺎﻃﻊ ﻧـﺎزك، ﺻـﻴﻘﻠﻲ و 18 ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ،ﺻﺤﺮاﻳﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﺗﻴﭗ Rd3 ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي ﺳـﺮب و روي اﺳـﺖ. اﻳـﻦ دوﻟﻮﻣﻴـﺖﻫـﺎ ﺣـﺎوي δO 39 -5/ ﺗﺎ 85 -4/ درﺻﺪ (ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 34 -5/ درﺻﺪ ) و δO18 33 -2/ ﺗﺎ 86 1/ درﺻﺪ ( ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 437 0/ درﺻﺪ) ﻫﺴﺘﻨﺪ. در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از داده ﻫﺎي اﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺘﻴﻜﻲ درﻳﺎﻳﻲ، ﺟﻮي و ﺗﺪﻓﻴﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛـﻪ ﺑـﺮ اﺳﺎس آن در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺗﺄﺛﻴﺮ دﻳﺎژﻧﺰ ﺟـﻮي ﻏﺎﻟـﺐ اﺳـﺖ. در ﺿـﻤﻦ از ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻓﺮﻋـﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اوﻟﻴﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻲ اوﻟﻴﻪ آنﻫﺎ ﻛﻠﺴﻴﺖ ﺑﻮده اﺳﺖ. واژه يﻫﺎ ﻛﻠ يﺪﻴ : دوﻟﻮﻣﻴﺖ، ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓﻲ، ﭘﺎراژﻧﺰ، اﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪار، ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن
ﻣﻘﺪﻣﻪ دارﻧﺪ (رﺑﻴﻌﻲ، 1387). ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓـﻲ ﻛﺎﻧﺴـﺎرﻫﺎي در ﻛﺎﻧﺴﺎرﻫﺎي ﺳﺮب و روي ﺑﺎ ﺑﺴﺘﺮ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗـﻪ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﻴﺰﺑﺎن اﻳﻦ ﻛﺎﻧﺴﺎرﻫﺎ واﺿﺤﻲ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﻧﺴﺎر و ﺳﻨﮓ ﻣﻴﺰﺑﺎن وﺟـﻮد دارد . در اﻳـﻦ از ﻧﻔﻮذﭘﺬﻳﺮي ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧـﻮر دار اﺳـﺖ . در رﺧﺴـﺎره ﻫـﺎي ﻛﺎﻧﺴﺎرﻫﺎ رﺧﺴﺎره ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑـﺮاي ﺣﺮﻛـﺖ و ﭼـﺮﺧﺶ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷـﺪه ﻢ، ﻳﻜـﻲ از ﻣﻬـ ﺗـﺮﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨـﺪﻫﺎي دﻳـﺎژﻧﺰي، ﺳﻴﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻮاﺣﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻧﻔﻮذﭘـﺬﻳﺮي ﺑـﺎﻻﻳﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪن اﺳﺖ. دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲﺷﺪن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺤﻠﻲ، ﺑـﻪ از
86 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و در ﻣﻮاردي ﺳﺒﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻴﻼ)، رﺳﻮﺑﺎت درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﻛﺎﻣﺒﺮﻳﻦ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﺗﺎ ﺑـﺎﻻﻳﻲ ،ﺗﺨﻠﺨﻞ ﺳﻨﮓ ﻣﻨﺠﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﭼﻨـﻴﻦ ﺷـﺮاﻳﻄﻲ (ﻋﻀﻮﻫﺎي 1-3 ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﻴﻼ)، ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي ﺗﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲ ﺷﻴﺐ دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺳﻨﮓ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺳﺮب و ﻗﺎره اي (ﻋﻀﻮﻫﺎي 4 و 5 ﺳﺎزﻧﺪ ﻣﻴﻼ) و رﺳﻮﺑﺎت ﺳـﺎﺣﻠﻲ روي و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻠـﻲ ﻣﺘـﺎل ﻫـﺎي ﺑـﺰرگﻣﻘﻴـﺎس ﮔﺮد ﻧـ ﺪ ﺗﺎ درﻳﺎﻳﻲ ﻋﻤﻴﻖ دوﻧـﻴﻦ ﺗـﺎ ﭘـﺮﻣﻴﻦ (ﺳـﺎزﻧﺪﻫﺎي ﺟﻴـﺮود (Maqueen, 1979; Shen et al., 1987; Wu et al., ,Chen and Gao, 1988; Han and Hatchinson ;1987 (ﺧﻮش ﻳﻴﻼق)، ﻣﺒﺎرك، درود و روﺗﻪ ) را ﺷﺎﻣﻞ ﻣـﻲ ﺷـﻮد . (Chen et al., 1998 ;1990. ﻣﺰوزوﺋﻴــﻚ در ﺑــﺮ دارﻧــﺪه رﺳــﻮﺑﺎت دوﻟــﻮﻣﻴﺘﻲ ﺗﺮﻳــﺎس ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎ ﻣـﻲ ﺗـﻮان اﻃﻼﻋـﺎت ﭘﻴﺸﻴﻦ - ﻣﻴﺎﻧﻲ، ﻧﻬﺸﺘﻪ ﻫـﺎي رودﺧﺎﻧـﻪ اي - دﻟﺘـﺎﻳﻲ رﺗـﻮ - - ﻣﻬﻤﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻜﺎﻣﻞ ﺳﻴﺎﻻت ﺣﻮﺿـﻪ اي، ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑـﻞ ﻟﻴﺎس و رﺳﻮﺑﺎت درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ و ﻳـﺎ ﺗـﺎ ﺣـﺪي ﻋﻤﻴـﻖ ﺳﻨﮓ و ﺳﻴﺎل در ﻃﻮل ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ و ﻛـﺎﻧﻲ ﺳـﺎزي ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺎﻧﻲ - ﺑﺎﻻﻳﻲ اﺳﺖ. در اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺑـﺮﺧﻼف ﺑﻪ دﺳﺖ آورد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴـ ﺄﻟﻪ ﺑـﻪ ﭘﻴﺸـﺮﻓﺖ ﺑﻬﺘـﺮ ﻣﺮاﺣـﻞ ﺑﺨــﺶ ﺷــﻤﺎﻟﻲ ﺳــﻤﻨﺎن (ﺑﺎزرﮔــﺎﻧﻲ ﮔﻴﻼﻧــﻲ و ﻓﺮاﻣــﺮزي، اﻛﺘﺸﺎف و ﻣﻌـﺪن ﻛـﺎري ﻛﻤـﻚ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ ,Chen et al) 1386) ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﺑـﺎ ﺳـﻦ ﻛﺮﺗﺎﺳـﻪ از رﺧﻨﻤـﻮن ﺧـﻮﺑﻲ (2004. ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ. رﺳﻮﺑﺎت ﺳـﻨﻮزوﺋﻴﻚ در ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ در اﻟﺒــﺮز ﻣﺮﻛــﺰي و ﺷــﺮﻗﻲ ﺳــﻨﮓﻫــﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗــﻪ ﻧﻬﺸﺘﻪ ﻫﺎي درﻳﺎﻳﻲ ﻛـﻢ ﻋﻤـﻖ و رﺳـﻮﺑﺎت آواري ﺧﺸـﻜﻲ (ﻣﺨﺼﻮﺻ ًﺎ دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ) زﻳـﺎدي وﺟـﻮد دارﻧـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴﺰﺑـﺎن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳـﻨﮓ ﻫـﺎي وﻟﻜﺎﻧﻮژﻧﻴـﻚ اﺳـﺖ . ﺳـﺎزﻧﺪ آﻫﻜـﻲ ﻧﻬﺸﺘﻪ ﻫـﺎي ﺳـﺮب و روي ﻫﺴـﺘﻨﺪ (ﺑﺎزرﮔـﺎﻧﻲ ﮔﻴﻼﻧـﻲ و دﻟﻴﭽﺎي (ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺎﻧﻲ ) ﻛﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻧﻬﺸﺘﻪﻫﺎي ﺳﺮب و ﻓﺮاﻣﺮزي، 1386). ﻧﻬﺸـﺘﻪ ﻫـﺎي ﺳـﺮب و روي آﻫﻮاﻧـﻮ ﺑـﺎ روي ﺑﻮده ﺑﺎ ﻳﻚ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺑﺮ روي ﺳـﺎزﻧﺪ ﺷﻤﺸـﻚ ﻣﺨﺘﺼــﺎت ﺟﻐﺮاﻓﻴــﺎﻳﻲ 39,3ً 13َ 36ْ ﺗــﺎ 14,3ً 12َ 36ْ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺪرﻳﺠﻲ ﺑﻪ ﺳﺎزﻧﺪ آﻫﻜﻲ ﻻر ﻣﻨﺘﻬـﻲ ﻋــﺮض ﺷــﻤﺎﻟﻲ و ً 56,3 10َ 54ْ ﺗ ــ ﺎ 38,3ً 10َ 54ْ ﻃــﻮل ﻣﻲﺷﻮد ( ﺷﻜﻞﻫﺎي 1و .)2 ﺷﺮﻗﻲ ﻳﻜﻲ از آن ﻫﺎﺳﺖ. ﻫﺪف اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺮ روي ﻓﺮآﻳﻨـﺪ روش اﻧﺠﺎم ﭘﮋوﻫﺶ دوﻟﻮﻣﻴﺖ زاﻳﻲ ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ژوراﺳﻴﻚ ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺳﺖ، ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ دوﻟ ﻮﻣﻴـﺖ، ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ و آﻧﺎﻟﻴﺰ دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ . در اﺑﺘﺪا . ﻓﺮآﻳﻨــﺪﻫﺎي دﻳــﺎژﻧﺰ ﺑـﺮ رويـ دوﻟﻮﻣﻴــﺖ ﻫــﺎي ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺑــﺎ ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ، دو ﺑﺮش اﻧﺘﺨﺎب و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑـﺮداري اﺳــﺘﻔﺎده از اﻳﺰوﺗــﻮپ ﻫــﺎي ﭘﺎﻳــﺪار و ﻣﺸــﺨﺺ ﻛــﺮدن ﺷﺪ (ﺷﻜﻞ 2). از ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺑﺮداﺷـﺖ ﺷـﺪه، 5 ﻣﻘﻄـﻊ ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ اوﻟﻴـﻪ آن ﻫـﺎ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از داده ﻫـﺎي ICP ﺻﻴﻘﻠﻲ و 125 ﻣﻘﻄﻊ ﻧﺎزك ﺟﻬﺖ دار ﺗﻬﻴـﻪ ﺷـﺪ. ﭘـﺲ از اﺳﺖ. رﻧﮓ آﻣﻴﺰي ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺎزك ﺑﺎ آﻟﻴﺰارﻳﻦ - رداس و ﻓﺮوﺳﻴﺎﻧﻴﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ ﺑـﻪ روش Dikson (1965 ) و Hitzman (1999 )، ) زﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌــﺎت ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓــﻲ ﺑ ــ ﻪﻣﻨﻈــﻮر ﺗﺸــﺨﻴﺺ ﻛﻠﺴــﻴﺖ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن و ﺷـﺮق اﻟﺒـﺮز دوﻟﻮﻣﻴﺖ و ﻛﻠﺴﻴﺖ آﻫﻦدار از ﻧﻮع ﺑﺪونآﻫﻦ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻣﺮﻛﺰي ﻗﺮار داﺷﺘﻪ و در ﺑﺮ دارﻧﺪه ﺗﻮاﻟﻲ ﻫﺎي ًﻧﺴﺒﺘﺎ ﻛﺎﻣﻠﻲ ﭘﺲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻧﺎزك، 11 ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺳﻨﮓ ﻫـﺎي از ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﭘﺎﻟﺌﻮزوﺋﻴـﻚ ﺗـﺎ ﻧﺌـﻮژن اﺳـﺖ . ﺳـﻨﮓ ﻫـﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﻛﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ دﮔﺮﺳﺎﻧﻲ واﻗﻊ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ، ﭘﺎﻟﺌﻮزوﺋﻴﻚ در ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﻧﻬﺸﺘﻪ ﻫﺎي ﭘﻼﺗﻔﺮﻣﻲ ﻛـﻢ ﻋﻤـﻖ و ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ و اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي اﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪار اﻛﺴﻴﮋن و ﺧﺸﻜﻲ ﻛـﺎﻣﺒﺮﻳﻦ زﻳـﺮﻳﻦ (ﺳـﺎزﻧﺪﻫﺎي ﺑـﺎروت، زاﮔـﻮن و ﻛﺮﺑﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ.
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 87
ﺷﻜﻞ -1 ﺑﺨﺸﻲ از ﻧﻘﺸﻪ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻫﻮاﻧﻮ (ﻋﻠﻮي و ﺻﺎﻟﺤﻲ، )1368 ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ و ﭘﺮوﻓﻴﻞ ﻫﺎي ´AA و ´BB ﺑﺮداﺷﺖﺷﺪه ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ.
ﺷﻜﻞ 2 - ﺳﺘﻮنﻫﺎي ﭼﻴﻨﻪﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎزﻧﺪ دﻟﻴﭽﺎي ؛و ﻻر ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺳﺘﻮن ﻫﺎ در ﺷﻜﻞ 1 ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ.
88 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
ﻫﻨﮕﺎم ﭘﻮدرﻛﺮدن ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ، ﺳﻌﻲ ﺷﺪ ﭘـﻮدر ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﺎ PDB و ﺑــﺮاي اﻛﺴــﻴﮋن ﺑــﺎ اﺳــﺘﺎﻧﺪارد SMOW ﮔــﺰارش رﮔﻪ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﻨﮓ ﻣﺨﻠﻮط ﻧﮕـﺮدد و از ﺑـﺮوز ﺷﺪهاﻧﺪ. ﺧﻄﺎ در ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد. ﭘﻮدر ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳـﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑﻪﻛﻤﻚ رواﺑﻂ زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ اﻳﺰوﺗﻮﭘﻲ اﻛﺴﻴﮋن و ﻛﺮﺑﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ داﻧﺸـﮕﺎه ﻫﺴﺘﻨﺪ (Coplen et al., 1983): 18 18 ارﻻﻧﮕﻦ - ﻧﻮرﻧﺒﺮگ آﻟﻤﺎن ارﺳـﺎل ﺷـﺪ . ﭘـﻮدر ﻛﺮﺑﻨـﺎت در δ O (SMOW) = 1.03091 δ O (PDB) + 30.01 و دﺳﺘﮕﺎه Thermo Finnigan 252 ﺑﺎ اﺳﻴﺪ ﻓﺴﻔﺮﻳﻚ 100 δ18O (PDB) = 0.97002 δ 18 O (SMOW) - 29.98 درﺻﺪ ﭼﮕﺎﻟﻲﺑﺎ Watcher and Hayes, 1985) 1,9)، در دﻣــﺎي C°75 واﻛــﻨﺶ داده ﺷــﺪه اﺳــﺖ . ﺗﻤــﺎم ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ و ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻـﺮ اﺻـﻠﻲ، ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ ﻗﺴـﻤﺖ در ﻫـﺰار (PPm) و ﺑـﺮ ﻓﺮﻋﻲ و ﻛﻤﻴﺎب ﺑ ﻪروش ICP-ES/MS دوازدهﺳﻨ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮓ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد NBS19 ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ . ﺑﻪ ﻣﻘـﺪ ار اﻧﺘﺨﺎب و ﭘﺲ از ﭘـﻮدرﻛﺮدن ﺑـﻪ آزﻣﺎﻳﺸـﮕﺎه ACME در 13 δ C ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه، ﻋـﺪد 95 1/ درﺻـﺪ اﺿـﺎﻓﻪ ﻛـﺮده و Vancover ﺷﺪﻛﺎﻧﺎدا ارﺳﺎل . در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ از ﻋﻨﺎﺻـﺮ 18 ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ از ﻣﻘﺪار δ O ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه -2/2 درﺻـﺪ ﻛـﻢ ﻓﺮﻋﻲ، ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛـﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳـﻲ اوﻟﻴـﻪ ﻛﺮﺑﻨـﺎت ﻫـﺎ 18 13 ﻛﺮده ﺗﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮδ C و δ O ﺑـﺮ ﺣﺴـﺐ PDB ﺑـﻪ دﺳـﺖ اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ، ﺑﻨــﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻــﻞ از اﻳــﻦ ﺗﺠﺰﻳــﻪ آﻳﺪ. دﻗﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي در ﺣـﺪ 1σ± اﺳـﺖ . در ﺟـﺪول 1 ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻣﻌﺪودي از ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣﺎﻧﻨـﺪ Fe ،Na و داده ﻫﺎي اﻳﺰوﺗﻮﭘﻲ ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﻫـﺎي ﻛـﺮﺑﻦ ﺑـﺎ اﺳـﺘﺎﻧﺪارد Sr در ﺟﺪول 2 ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺟﺪول -1 دادهﻫﺎي اﻳﺰوﺗﻮپ ﻛﺮﺑﻦ و اﻛﺴﻴﮋن دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺪول -2 داده ﻫﺎي ICP دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي دﻟﻴﭽﺎي و ﻻر در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓﻲ و Geregg و Sibley (1987 ) و ﻧﻴــﺰ ﺑــﺮ اﺳــﺎس ﻣــﺮز ﺑــــﺎ ﺗﻮﺟــــﻪ ﺑــــﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌــــﺎت Fridman (1965 )، ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮرﻫـﺎ و ﺻـﻔﺤﻪ اي ﻳـﺎ ﻏﻴﺮﺻـﻔﺤﻪ آناي ﺑـﻮدن ﻫـﺎ، Geregg و Gawthorpe ،( 1984) Sibley (1987) ﭘﻨﺞ ﻧـﻮع دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﺗﺸـﺨﻴﺺ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ در
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 89
ﮔــــﺮوه دوﻟﻮﻣﻴــــﺖﻫــــﺎي ﺣﺎﺻــــﻞ ﺟﺎﻧﺸــــﻴﻨﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻣـﺎده ﻣﻌـﺪﻧﻲ در اﻳـﻦ ﻧـﻮع دوﻟﻮﻣﻴـﺖ دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫـﺎ ي ﭘﺮﻛﻨﻨـﺪه ﻓﻀـﺎ (ﺳـﻴﻤﺎن ) ﺑـﻪ ﺻـﻮرت زﻳـﺮ ﻗﺮار دارد (ﺷﻜﻞ -3 ج و ه). ﻗﺮار دارﻧﺪ: ﺳﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ )1 دوﻟ ﻮﻣﻴﺖ ﺷﻜﻞﻫﺎي دار ﭘﺮاﻛﻨﺪه در ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ (Rd1) )1 دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ﻧــﻮع Cd1: از ﺑﻠﻮرﻫــﺎي ﺷــﻜﻞدار )2 دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮزاﻳﻴﻜﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂﺑﻠﻮر ﺷﻜﻞدار (Rd2) ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻜﻞ دار ﺑـﺎ اﻧـﺪازه 0/2 ﺗـﺎ 1 ﻣﻴﻠـﻲ ﻣﺘـﺮ ﺗﺸـﻜﻴﻞ )3 دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي رﻳﺰ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂﺑﻠﻮر ﺑﺪون ﺷﻜﻞ (Rd3) )4 ﺳﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ درﺷﺖ ﺷﻜﻞﺑﻠﻮر دار ﺗﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﻜﻞ دار ﺷــﺪه اﺳــﺖ ﻛ ــ ﻪ داراي زونﺑﻨــﺪي ﻫﺴــﺘﻨﺪ و ﺧﺎﻣﻮﺷــﻲ (Cd1) دارﻧــﺪﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ . اﻳــﻦ ﺑﻠﻮرﻫــﺎ ﺗﻮﺳــﻂ اﻧــﺪازه درﺷــﺖ و )5 دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي درﺷﺖﺑﻠﻮر زﻳﻦاﺳﺒﻲ (Cd2) ﺷﻜﻞ دروﻏﻴﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ (ﺷﻜﻞ -3 د هو .) دوﻟﻮﻣﻴـــﺖﻫـــﺎي ﺗﻴـــﭗ Rd2 ،Rd1 و Rd3 از ﻧـــﻮع )2 دوﻟﻮﻣﻴـــﺖﻫـــﺎي ﻧـــﻮع Cd2: دوﻟﻮﻣﻴـــﺖﻫـــﺎي ﺟﺎﻧﺸــﻴﻨﻲ و دوﻟﻮﻣﻴــﺖ ﻫــﺎي ﺗﻴــﭗ Cd1 و Cd2 از ﻧــﻮع درﺷــﺖ و ﺧﻤﻴــﺪه ﺑ ــ ﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷــﻲ ﻣــﻮﺟﻲ ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛ ــ ﻪ ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻧــﺪازه آن ﻫ ــ ﺎ از 100 ﻣﻴﻜــﺮون ﺗ ــ ﺎ 1 ﻣﻴﻠــﻲﻣﺘــﺮ ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣ ــ ﻲﻛﻨــﺪ. اﻳــﻦ دوﻟﻮﻣﻴــﺖ ﻫ ــ ﺎ ﻛ ــ ﻪ ﺑ ــ ﻪ ﺻــﻮرت ﺳــﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ ﭘﺮﻛﻨﻨــﺪه ﻓﻀــﺎﻫﺎي ﺧــﺎﻟﻲ ﻫﺴــﺘﻨﺪ، در ﻣﺮاﺣــﻞ ﭘﺎﻳــﺎﻧﻲ
)1 دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫـﺎي ﻧـﻮع Rd1: اﻳـﻦ ﻧـﻮع دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎ دﻳــﺎژﻧﺰ و در درﺟــﻪ ﺣــﺮارت ﺑــﺎﻻ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ از ﺑﻠﻮرﻫــﺎي ﺧﻮدﺷــﻜﻞ ﺑ ــ ﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷــﻲ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺗﺸــﻜﻴﻞ (ﺷﻜﻞ -3 و هو ). ﺷﺪه اﻧﺪ ﻛـﻪ در زﻣﻴﻨـﻪ ﻛﻠﺴـﻴﺖ ﺷـﻨﺎور ﻫﺴـﺘ ﻨﺪ . ﺑﻠﻮرﻫـﺎ ادار ي ﻫﺴــﺘﻪ اﺑــﺮي و ﺣﺎﺷــﻴﻪ ﺷــﻔﺎف ـﺘﻨﺪﻫﺴـ و اﻧــﺪازه ﻛﻠﺴﻴﺖﻫﺎي رﮔﻪ يا آن ﻫﺎ از 100 ﺗـﺎ 350 ﻣﻴﻜـﺮون ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﻣـﻲ ﻛﻨـﺪ (ﺷـﻜﻞ در ﻣﻘــﺎﻃﻊ ﻧــﺎزك ، ﺳ ــ ﻪ ﻧﺴــﻞ رﮔــﻪ ﻛﻠﺴــﻴﺖ (ﺑــﺮ ( -3 اﻟﻒ). اﺳــﺎس ارﺗﺒــﺎط ﻗﻄــﻊﺷــﺪﮔﻲ) ﺗﺸــﺨﻴﺺ داده ﺷــﺪ ﻛ ــ ﻪ )2 دوﻟﻮﻣﻴــــﺖﻫــــﺎي ﻧــــﻮع Rd2 : از ﺑﻠﻮرﻫــــﺎي ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺧﻮدﺷــﻜﻞ ﺑــﺎ ﺧﺎﻣﻮﺷــﻲ ﻣﺴــﺘﻘﻴﻢ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﺷــﺪه اﺳــﺖ. ﻛﻠﺴـــﻴﺖ رﮔـــﻪاي ﻧﺴـــﻞ اول: اﻳـــﻦ ﻛﻠﺴـــﻴﺖﻫـــﺎ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﻦ ﺑﻠﻮرﻫـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ ﻣﻴﻜﺮﻳـﺖ ﻛﻠﺴـﻴﺘﻲ ﭘـﺮ ﺷـﺪه ﭘﺮﻛﻨﻨــﺪه رﮔـ ـﻪﻫــﺎي ﺑﺴــﻴﺎر رﻳــﺰي ﻫﺴــﺘﻨﺪ ﻛــﻪ ﺗﻮﺳــﻂ اﺳــﺖ . در ﺑﺮﺧــﻲ از ﻻﻳـ ـﻪﻫــﺎ، اﻳــﻦ دوﻟﻮﻣﻴ ــﺖﻫــﺎ ﺑــﺮ اﺛــﺮ رﮔﻪﻫﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮ ﻗﻄﻊ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ (ﺷﻜﻞ -4 اﻟﻒ). بآواﻛﻨﺶ ﺑﺎ ﻫـﺎي ﺟـﻮي ﻃـﻲ رﺧﻨﻤـﻮن ﺳـﻄﺤﻲ و ﻳـﺎ ﻛﻠﺴـــﻴﺖ رﮔـــﻪ اي ﻧﺴـــﻞ دوم : رﮔـــﻪاﻳـــﻦ ﻫـــﺎ دﻓــﻦ ﻛــﻢﻋﻤــﻖ، در ﺣﺎﺷــﻴﻪ ﻳ ــ ﺎ ﺑ ــ ﻪ ﻃ ــ ﻮ ر ﻛﺎﻣــﻞ ﺑ ــ ﻪ ﻗﻄــﻊﻛﻨﻨــﺪه ﻛﻠﺴــﻴﺖ رﮔــﻪاي ﻧﺴــﻞ اول ﺑــﻮده و ﺧ ــ ﻮ د ﻛﻠﺴــﻴﺖ ﺗﺒــﺪﻳﻞ ﺷـ ـﺪه ـﺪاﻧـ . اﻧــﺪازه دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎ از 100 ﺗﻮﺳﻂ رﮔﻪ ﻫـﺎي ﻧﺴـﻞ ﺳـﻮم ﻗﻄـﻊ ﻣـﻲ ﺷـﻮﻧﺪ. ﺑﻠﻮرﻫـﺎي ﺗﺎ 250 ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺖ (ﺷﻜﻞ -3 ب). ﻛﻠﺴــﻴﺖ در اﻳــﻦ رﮔــﻪ ﻫ ــ ﺎ درﺷــﺖﺗــﺮ از ﻛﻠﺴــﻴﺖﻫــﺎي )3 دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫـﺎي ﻧـﻮع Rd3 : اﻳـﻦ ﻧـﻮع دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎ ﻧﺴﻞ اول ﻫﺴﺘﻨﺪ (ﺷﻜﻞ -4 اﻟﻒ و ب). ﻛــﻪ ﺑﺴــﻴﺎر ﻓــﺮاوان ﻫﺴــﺘﻨﺪ و 90 درﺻــﺪ دوﻟﻮﺳــﺘﻮنﻫــﺎ ﻛﻠﺴﻴﺖ رﮔـﻪ اي ﻧﺴـﻞ ﺳـﻮم : رﮔـﻪ ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ را ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻣ ــ ﻲدﻫﻨــﺪ، ﺷــﺎﻣﻞ ﺑﻠﻮرﻫــﺎي ﺑ ــ ﻲ ﺷــﻜﻞ ﺑ ــ ﺎ ﺳـــﻴﻤﺎن ﻛﻠﺴـــﻴﺖ دروزي ﭘـــﺮ ﺷـــﺪه اﻧـــﺪ، داراي رخ و ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻣـﻮﺟﻲ ﻫﺴـﺘﻨﺪ . اﻧـﺪازه آن ﻫـﺎ از 50 ﻣﻴﻜـﺮون اﻧﻜﻠﻮزﻳﻮن ﺳـﻴﺎل ﻫﺴـﺘﻨﺪ . اﻧـﺪازه ﺑﻠﻮرﻫـﺎ از 0/1 ﺗـﺎ 3/0 3/0 ﺗــﺎ ﻳــﻚ ﻣﻴﻠﻴﻤﺘــﺮ ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣـ ـﻲﻛﻨــﺪ. ﺑــﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﻣﻘــﺎﻃﻊ ﻣﻴﻠــﻲﻣﺘــﺮ ﺗﻐﻴﻴــﺮ ﻣ ــ ﻲﻛﻨــﺪ. اﻳــﻦ رﮔــﻪ ﻫ ــ ﺎ ، رﮔــﻪ ﻫــﺎي ﻧــﺎزك و ﺻــﻴﻘﻠﻲ و ﻫﻤﭽﻨــﻴﻦ ﺑﺎزدﻳــﺪﻫﺎي ﺻــﺤﺮاﻳﻲ، ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﻧﺴﻞ دوم را ﻗﻄﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ (ﺷﻜﻞ -4 ب).
90 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
ﺷﻜﻞ -3 ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ رﻧﮓ آﻣﻴﺰي ﺷﺪه ﺑﺎ آﻟﻴﺰارﻳﻦ - رداس و ﻓﺮوﺳﻴﺎﻧﻴﺪ ﭘﺘﺎﺳﻴﻢ (XPL)؛ اﻟﻒ ) دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﭘﺮاﻛﻨﺪه در ﻣﺎﺗﺮﻳﻜﺲ (Rd1)، ب ) دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﺷﻜﻞ دار ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ اﺑﺮي (Rd2) ج، ) دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﺑﺪونﺷﻜﻞ (Rd3)، د ) ﺳـ ﻴﻤﺎن دوﻟـﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷـﻜﻞ دار ﺗـﺎ ﻧﻴﻤـﻪ ﺷـﻜﻞ دار (Cd1)، ه ) دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﺑﺪونﺷﻜﻞ، ﺳﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﻜﻞ دار - ﻧﻴﻤﻪﺷﻜﻞ دار و ﺳﻴﻤﺎن دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ زﻳﻦ اﺳﺒﻲ (Cd2 ،Cd1 و Rd3) وو ) دوﻟﻮﻣﻴﺖ زﻳﻦاﺳـﺒﻲ و ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻠﺴﻴﺖ (Cc و Cd2).
ﺷﻜﻞ 4 - ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮﭘﻲ از وﻛﺴﺘﻮن ﺗﺎ ﻣﺎدﺳﺘﻮن آﻫﻜﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ رﮔﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻴﻤﺎن ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﭘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ (XPL). اﻟﻒ) رﮔﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ 1 و 2، ب) رﮔﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺣﻠﻪ 2 و 3 ﺑﺮ اﺳﺎس ارﺗﺒﺎط ﻗﻄﻊ ﺷﺪﮔﻲ
ژﺋﻮﺷﻴﻤﻲ درﺻﺪ ﺗﺎ 39 5/ − ( ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 43 5/ − درﺻـﺪ ) اﺳـﺖ . اﻳﺰوﺗﻮپﻫﺎي ﭘﺎﻳﺪار دﻣـــﺎي آب درﻳـــﺎ در زﻣـــﺎن ژوراﺳـــﻴﻚ 9/7 ﺗـــﺎ 22 18 داده ﻫﺎي اﻳﺰوﺗﻮﭘﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي دوﻟﻮﻣﻴﺖ دار ژوراﺳـﻴﻚ درﺟــﻪﺳــﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد و ﻣﻘــﺪار (δ O(SMOW آب درﻳــﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ در ﺷﻜﻞ 5 و ﺟﺪول 1 آﻣﺪه اﺳﺖ . اﻳﻦ دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎ ژوراﺳﻴﻚ ﻧﻴـﺰ 1− درﺻـﺪ ﺑـﻮده اﺳـﺖ ,.Veizar et al) ﺣﺎوي (δ13C(PDB از 23 2/ − ﺗﺎ 1/6 + ﺗﺎ درﺻﺪ ( ﺑﻪﻃـﻮر (1999. 18 ﻣﻴـــﺎﻧﮕﻴﻦ 437 0/ − درﺻـــﺪ ) و (δ18O(PDB از 58 -4/ ﻣﻘﺪار (δ O(PDB دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺗﺤـﺖ اﻳـﻦ
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 91
ﺷﺮاﻳﻂ از آب درﻳﺎ ﺗﻪﻧﺸﻴﻦ ﺷﺪهاﻧـﺪ از 1+ ﺗـﺎ 2− درﺻـﺪ ﻣﻘﺪار (δ18O(PDB ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳـﺎد در اﺛـﺮ ازدﻳـﺎد دﻣـﺎ، ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ . ﻣﻘﺎدﻳﺮ (δ18O(PDB اﻧـﺪازه ﮔﻴـﺮي ﺷـﺪه ﺗﺒﻠﻮر ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم دﻳـﺎژﻧﺰ دﻓﻨـﻲ ﺑـﻪوﺟـﻮد ﻣـﻲ آﻳـﺪ و ﺑــﺮاي دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي زﻣــﺎن ژوراﺳــﻴﻚ در اﻳــﻦ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت James و ﻫﻤﻜﺎران (1993) ﻣﻨﻔﻲ ﺗﺮ از ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻧﻈـﺮي ﺑﺎﻻﺳـﺖ (ﺷـﻜﻞ 6). ﺑـﺮ اﺳـﺎس و Smith و Dorobek (1993 )، دﻳﺎژﻧﺰ ﺟﻮي ﻧﻴﺰ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـــﺎت ;Rao, 1993; Nielsen et al., 1994) ﻓﻘﻴﺮﺷﺪﮔﻲ ﺑـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻴﻧ ﺴـﺖ، ﻛـﻪ داده ﻫـﺎي ICP ﺗـﺄﺛﻴﺮ (Nicolaides and Wallace, 1997، اﻳﻦ ﻓﻘﻴﺮﺷـﺪﮔﻲ در دﻳﺎژﻧﺰ ﺟﻮي را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺷﻜﻞ -5 ﻧﻤﻮدار اﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻦ و اﻛﺴﻴﮋن دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﺷﻜﻞ -6 راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ δ18O آب درﻳﺎي ژوراﺳﻴﻚ و δ18O دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎ و دﻟﻴﭽــﺎي و ﻻر در ﻛﺎﻧﺴــﺎر ﺳــﺮب و روي آﻫﻮاﻧــﻮ. ﻣﻘــﺪار δ18O ﺑــﺮاي دﻣﺎي آنﻫﺎ دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ژوراﺳــﻴﻚ ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از واﻛــﻨﺶ -103lnα=3.2*106T Kelvin) -3.3)2 ﻛـﻪ ﺗﻮﺳـﻂ Woronic و Land (1985) اراﺋـﻪ ﮔﺮدﻳـﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﻫﺎي دﻳـﺎژﻧﺘﻴﻜﻲ درﻳـﺎﻳﻲ، ﺟـﻮي و اﻳﺰوﺗﻮپ ﻫﺎي ﺳﺒﻚ ﺑﻮده و ًﺛﺎﻧﻴﺎ ﻣﺤـﺪوده ﺗﻐﻴﻴـﺮات δ13C ﺗﺪﻓﻴﻨﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻳﺰوﺗﻮﭘﻲ ﺑﺴﻴﺎر وﺳﻴﻊ اﺳﺖ (86 1/ ﺗﺎ 33 -2/ درﺻﺪ)، ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ، ﺳﻴﻤﺎنﻫـﺎ و ﻋﻠﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ دﻳﺎژﻧﺰ ﺟﻮي ﺑﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ.
ﺳﺎﻳﺮ اﺟﺰاء ﻏﻴﺮ اﺳﻜﻠﺘﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬـﺎن اﻧﺠـﺎم ﺷﺪه ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺗﻐﻴﻴـﺮات اﻳﺰوﺗـﻮپ اﻛﺴـﻴﮋن و ﻛﺮﺑﻦ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ اي ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﻳﺎژﻧﺰ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ، ﻣﺘﻔـﺎوت اﺳـﺖ Rao and) (Adabi, 1992 (ﺷﻜﻞ7).
در دﻳﺎژﻧﺰ ﺟـﻮي ﺗﻐﻴﻴـﺮات ًﻧﺴـﺒﺘﺎ زﻳـﺎدي در ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﺷﻜﻞ -7 ﻧﻤﻮدار، ﺗﻐﻴﻴﺮات اﻳﺰوﺗﻮﭘﻲ در ﺣﻴﻦ دﻳﺎژﻧﺰ درﻳﺎﻳﻲ (A)، 18 13 δ C و ﺗﻐﻴﻴــﺮات ﻛﻤﺘــﺮي در ﻣﻘــﺎدﻳﺮ δ O ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎي ﺟﻮي (B)، ﺗﻪ ﻧﺸﺴﺖ ﺳﻴﻤﺎن ﻣﻨﺸﻮري (C)، ﺳﻴﻤﺎن داﻧﻪ درﺷـﺖ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷـﻮد (ﺷـﻜﻞ 7). ﻫﻤـﺎن ﻃـﻮر ﻛـﻪ در ﻛﺎﻟﻚاﺳﭙﺎر (D) و دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي زﻳﻦاﺳﺒﻲ (E) را ﻣﻲﻧﺸﺎن ،دﻫﺪ اﻳــﻦ ﺗــﻮاﻟﻲ ﻫــﺎ در ﺑﺴــﻴﺎري از ﺳــﻨﮓﻫــﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗــﻪ (آﻫﻜــﻲ و ( ﺟﺪول ﻣﺮﺑﻮط ﺑـﻪ داده ﻫـﺎي اﻳﺰوﺗـﻮپ اﻛﺴـﻴﮋن و ﻛـﺮﺑﻦ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ)، ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ Choquette and) دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ﻣﻴﺰﺑــﺎن ﺳ ــ ﺮ ب و روي آﻫﻮاﻧــﻮ ﻣﺸــﺎﻫﺪه (James, 1987 ﻛﻪ دادهﻫـﺎي اﻳـﻦ ﻣﻨﻄﻘـﻪ در ﻣﺤـﺪوده دﻳـﺎژﻧﺰ ﻣـ ـﻲﺷــﻮد (ﺟــﺪول )1 ، اوﻻ ً ﻣﺤـ ـﺪوده ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ ﺷــﺪه داراي ﺟﻮي ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ.
92 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
دﻳﺎژﻧﺰ ﺟﻮي در ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺪوده ﺳـﻄﺢ زﻣﻴﻦ و ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻛﻢ ﻋﻤﻖ ﻗﺮار دارﻧﺪ را ﻣﻲ ﺗـﻮان ﺑـﺎ روﻧـﺪ J ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﻤﻮد . اﻳﺠﺎد روﻧﺪ J ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻣﻴﺰان δ18O آب ﻫﺎي ﺟـﻮي و ﺗﻐﻴﻴـﺮات δ13C ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﻏﻨﻲ ﺷﺪن اﻳﻦ آب ﻫـﺎ از δ12C، در اﺛـﺮ ﺗﺠﺰﻳـﻪ ﻣﻮاد ارﮔﺎﻧﻴﻜﻲ اﺳﺖ (Lohman, 1988). ﻫﻤــﺎنﻃــﻮر ﻛــﻪ در ﺷــﻜﻞ 7 ﻣﻼﺣﻈــﻪ ﻣـ ـﻲﺷــﻮد ﺑــﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ اﻳﺰوﺗــﻮپ ﻛــﺮﺑﻦ و اﻛﺴــﻴﮋن ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﻣـــﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـــﻪ ﺑـــﺎ ﻧﻤـــﻮدار اراﺋـــﻪ ﺷـــﺪه ﺗﻮﺳـــﻂ Choquette و James (1987) ﺗـــﺄﺛﻴﺮ دﻳـــﺎژﻧﺰ ﺟـــﻮي ﺑــﺮ روي دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ﻣﻴﺰﺑــﺎن ﻛﺎﻧﺴــﺎر ﺳ ــ ﺮ ب و روي آﻫﻮاﻧــﻮ ﺗ ــ ﺎ ﺣــﺪودي ﺗﺄﻳﻴــﺪ ﻣ ــ ﻲ ﺷ ــ ﻮ د، اﻣــﺎ ﺑ ــ ﻪ ﻋﻠــﺖ ﺷــﻜﻞ -8 در اﻳــﻦ ﺷــﻜﻞ ﭼﻬــﺎر ﻣﺤــﺪوده ﻣﺸــﺨﺺ ﺷ ــ ﺪ ه اﺳــﺖ. ﻛﻢﺑـﻮدن ﺗﻌـﺪاد داده ﻫـﺎ ، روﻧـ ﺪ J ﺑﺮﮔﺸـﺘﻪ را ﻧﻤـﻲ ﺗـﻮان ﻣﺤﺪوده ﻫـﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ آبﻫـﺎي ﮔـﺮم ﻋﻬـﺪ ﺣﺎﺿـﺮ، آﻫـﻚ ﻫـﺎي ﺳﺎبﭘﻮﻻر ﭘﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ، ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫـﺎي اردوﻳﺴـﻴﻦ آب ﻫـﺎي ﮔـﺮم ﻧﺸﺎن داد. ﺳـ ـﺎبﺗﺮوﭘﻴﻜــﺎل ﺗﺎﺳــﻤﺎﻧﻴﺎ و آﻫــﻚ ﻫــﺎي آراﮔــﻮﻧﻴﺘﻲ ﻣــﺰدوران، ﻛــﻪ
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ در ﻣﺤـﺪوده آﻫـﻚﻫـﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳـﻲ اوﻟﻴـﻪ در ﺗـﻮاﻟﻲ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗـﻪ ﺳﺎب ﭘﻮﻻر ﭘﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ ﺑﺎ ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ ا ﻧـﺪ ژوراﺳﻴﻚ آﻫﻮاﻧﻮ (آداﺑﻲ، ).1383 اﻟﮕﻮي ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺮﺑﻨﺎتﻫﺎي دﻳﺮﻳﻨﻪ در ﻃﻮل زﻣﺎن ﻓﺎﻧﺮوزﺋﻴﻚ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده اﺳﺖ. در اﻳﻦ اﻟﮕـﻮ آراﮔﻮﻧﻴـﺖ (و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي ICP ﻛﻠﺴﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺑﺎﻻ) ﻛﺎﻧﻲ ﻣﻬﻢ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ در ﭘﺮﻛـﺎﻣﺒﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺤﻴﻄﻲ و دﻳﺎژﻧﺘﻴﻜﻲ ﭘﺴﻴﻦ - ﻛﺎﻣﺒﺮﻳﻦ ﭘﻴﺸـﻴﻦ، ﻛﺮﺑﻨﻴﻔـﺮ ﻣﻴـﺎﻧﻲ ﺗـﺎ ﺗﺮﻳـﺎس و ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮات pH و Eh، ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﺳـﻄﺢ آب و واﻛـﻨﺶ ﺗﺮﺷﻴﺎري ﺗﺎ ﻋﻬﺪ ﺣﺎﺿﺮ و ﻛﻠﺴﻴﺖ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻋﻤـﺪهﺗـﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﻻت در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧـﺪه ، دﭼـﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗـﻲ در ﻣﻘﺪارﺷـﺎن ﻛﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪه ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫـﺎ در ﭘﺎﻟﺌﻮزوﺋﻴـﻚ ﻣﻴـﺎﻧﻲ و ﺷﺪه و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﺳﺎزﮔﺎري ﺧﻮد وارد واﻛـﻨﺶ ﻫـﺎ ي ژوراﺳﻴﻚ - ﻛﺮﺗﺎﺳﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷـﺪ ه اﺳـﺖ Wilkinson et) ژﺋﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺷﺪه و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و (al., 1985 . ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺳﻨﮓ آﻫﻚﻫﺎي ﺳﺎزﻧﺪﻫﺎي ﻳﺎ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺷﻮﻧﺪ. در ﺑﺮش ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺧـﻮﺑﻲ دﻟﻴﭽﺎي و ﻻر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت رﻋﻨﺼـﺮي ﺑﺮ ﺳـﻲ و ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺟﺎﻧﺸـﻴﻨﻲ ﻋﻨﺎﺻـﺮي از ﻗﺒﻴـﻞ Na ،Sr و ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ اوﻟﻴﻪ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ آن اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﺘـﺎﻳﺞ Mn را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﻮد. ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﻫﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫﺎي ﻋﻬـﺪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﺣــﺎرهاي (Millimam, 1974) ﻣﻌﺘﺪﻟــﻪو Rao and) اﺳﺘﺮاﻧﺴﻴﻮم (Adabi, 1992; Rao and Amini 1995، ﻛﺮﺑﻨـﺎت ﻫـﺎي اﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﻳﻜـﻲ از ﻣﻬـﻢ ﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻـﺮ در ژﺋﻮﺷـﻴﻤﻲ ﺣﺎرهاي اردوﻳﺴـﻴﻦ (Rao, 1991) و ﻛﺮﺑﻨـﺎت ﻫـﺎي ﺳـﺮد ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫـﺎ ﺑـﻪﺷـﻤﺎر ﻣـﻲ رود ﻛـﻪ ﻣـﻲ ﺗـﻮان از آن ﺑـﺮاي ﻧﻴﻤﻪﻗﻄﺒﻲ ﭘﺮﻣﻴﻦ ﺑﺎ ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ (Rao, 1991) ارزﻳـــﺎﺑﻲ رﺧـــﺪادﻫﺎي دﻳـــﺎژﻧﺰي و ﺗﻌﺒﻴـــﺮ و ﺗﻔﺴـــﻴﺮ واﻗﻊ در اﻳﺎﻟﺖ ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ در اﺳـﺘﺮاﻟﻴﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺷـﺪ ه اﺳـﺖ ﻣﻴﻜﺮوﻓﺎﺳــﻴﺲ ﻫ ــ ﺎ اﺳــﺘﻔﺎده ﻛ ــ ﺮ د ,Rao and Adabi) (ﺷﻜﻞ 8). (1992 . ﻣﻘــﺪار Sr ﺑــﺎ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻛـ ـﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳــﻲ آراﮔــﻮﻧﻴﺘﻲ
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 93
اﻓــﺰاﻳﺶ و ﺑــﺎ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻛــﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳــﻲ ﻛﻠﺴــﻴﺘﻲ ﻛــﺎﻫﺶ اﺳــﺖ (ﺟــﺪول )2 ، ﻛ ــ ﻪ ﻣﻘــﺪار ﺑــﺎﻻي Mn اﺣﺘﻤــﺎﻻ ً ﺑ ــ ﻪ ﻣـــﻲﻳﺎﺑـــﺪ (Rao and Adabi, 1992) . ﻫﻤﭽﻨـــﻴﻦ ﻋﻠــﺖ ﺗــﺄﺛﻴﺮ ﻣﺤﻠــﻮلﻫــﺎي ﺟــﻮي ﺑــﺮ روي ﻛﺮﺑﻨـ ـﺎتﻫــﺎي ﺗﻤﺮﻛــﺰ Sr در ﺷــﺒﻜﻪ ﻛﺮﺑﻨــﺎت ﻫ ــ ﺎ ﺑ ــ ﺎ دﻣــﺎي آب راﺑﻄــﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ، زﻳﺮا ﻣﻘـﺪار Mn ﺑـﺎ اﻓـﺰاﻳﺶ دﻳـﺎژﻧﺰ ﺟـﻮي ﻣﺴـــﺘﻘﻴﻢ دارد (Morse and Mackenzie, 1990). ﺗــﺄﺛﻴﺮو اﻳــﻦ آب ﻫ ــ ﺎ اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣ ــ ﻲﻳﺎﺑــﺪ Brand and) ﺗﻤﺮﻛــﺰ Sr در ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎي اﻳــﻦ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ppm /3 30 ﺗ ــ ﺎ (Veizer, 1980 . اﻳـــﻦ اﻓـــﺰاﻳﺶ ﺑـــﻪ ﻋﻠـــﺖ ﺿـــﺮﻳﺐ 40/438 ( ﺑـــﻪﻃـــﻮر ﻣﺘﻮﺳـــﻂ 75/291) (ﺟـــﺪول 2) ﺗﻔﻜﻴــﻚ ﺑــﺎﻻي Mn ( ًﺗﻘﺮﻳﺒــﺎ ﺑــﻴﺶ از 15) در آبﻫــﺎي اﺳﺖ. اﻳﻦ ﺗﻤﺮﻛﺰ ﭘـﺎﻳﻴﻦ Sr در اﻳـﻦ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ ﻣﺘﺌﻮرﻳـــﻚ اﺳـــﺖ (Pingitore, 1990). در ﺷـــﻜﻞ 9 9 اﻓــﺰاﻳﺶ ﻛـ ـﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳــﻲ ﻛﻠﺴــﻴﺘﻲ (HMC + LMC) در ﺗﻐﻴﻴﺮات Sr در ﻣﻘﺎﺑﻞ Mn ﺷﺪهﺗﺮﺳﻴﻢ اﺳﺖ. ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻛـﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳـﻲ آراﮔـﻮﻧﻴﺘﻲ اﺳـﺖ Rao and) ﻣﺤﺪوده ﻫـﺎي ﻣﺸـﺨﺺﺷـﺪه در ﻧﻤـﻮدار ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ (Adabi, 1992. ﻧﻤﻮﻧــﻪ ﻫ ــ ﺎ ﻛﺮﺑﻨــﺎتي ﻫــﺎي آبﻫــﺎي ﮔــﺮم ﻋﻬــﺪ ﺣﺎﺿــﺮ (Rao and Adabi, 1992)، ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎي آراﮔــﻮﻧﻴﺘﻲ ﺳﺪﻳﻢ اردوﻳﺴــﻴﻦ ﺗﺎﺳــﻤﺎﻧﻴﺎ (Millimam, 1974) و ﻣﺤــﺪوده ﺗﻮزﻳــﻊ ﺳــﺪﻳﻢ در ﻛﺮﺑﻨــﺎت ﻫ ــ ﺎ ﺑ ــ ﻪ درﺟــﻪ ﺷــﻮري، آﻫـ ـﻚﻫــﺎي ﺳــﺎب ﭘــﻮﻻر ﭘــﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳــﻤﺎﻧﻴﺎ اﺳــﺖ Rao) ﺗﻔﺮﻳــﻖ ﺑﻴﻮﻟــﻮژﻳﻜﻲ، اﺛــﺮات ﺟﻨﺒﺸــﻲ ﻧﻘــﺺ ﺑﻠــﻮري، (and Adabi, 1992. ﻫﻤـــﺎنﻃـــﻮر ﻛـــﻪ ﻣﺸـــﺎﻫﺪه ﻛــﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳــﻲ و ﻋﻤــﻖ آب ﺑﺴــﺘﮕﻲ دارد Rao and) ﻣــ ـﻲﺷـــﻮد، ﻧﻤﻮﻧــ ـﻪﻫـــﺎي ﻣﻨﻄﻘـــﻪ ﻣـــﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـــﻪ در (Adabi, 1992. ﻣﻴــﺰان ﺳــﺪﻳﻢ در ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎي آﻫﻜــﻲ ﻣﺤــﺪوده آﻫــﻚﻫــﺎي ﺳــﺎبﭘــﻮﻻر ﭘــﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳــﻤﺎﻧﻴﺎ ﺑ ــ ﺎ ﻣﻨﻄﻘـــﻪ ﻣـــﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـــﻪ ﺑـــﻴﻦ ppm 194/74 ﺗـــﺎ ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد. 632/637 (ﺑــ ـﻪﻃـــﻮر ﻣﺘﻮﺳـــﻂ ppm 73/385) اﺳـــﺖ (ﺟﺪول 2). ﻧﺴﺒﺖ Sr/Na ﺗﺮﺳــﻴﻢ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ Sr-Na در اﻳــﻦ آﻫــﻚ ﻫــﺎ ﻧﺸــﺎنﮔــﺮ ﻛﺮﺑﻨــﺎتﻫــﺎي ﺗﺮوﭘﻴﻜــﺎل ﻋﻬــﺪ ﺣﺎﺿــﺮ و ﻗــﺪﻳﻤ ﻲ از ﻳــﻚ ﻛــﺎﻫﺶ ﻣــﻨﻈﻢ در ﻣﻘــﺪار ﻫــﺮ دو ﻋﻨﺼــﺮ Sr و Na ﻧﻈــﺮ Sr/Na ﺑــﺎ ﻛﺮﺑﻨــﺎت ﻫــﺎي ﻏﻴﺮﺗﺮوﭘﻴﻜــﺎل ﺗﻔــﺎوت در ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ًاﺣﺘﻤـﺎﻻ ﺑـﻪ ﻋﻠـﺖ اﻓـﺰاﻳﺶ دﻳـﺎژﻧﺰ دارﻧـــﺪ (Rao, 1990; Rao and Adabi, 1992) . . ﺟــﻮي اﺳــﺖ (Brand and Veizer, 1980) (ﺷــﻜﻞ آﻫــﻚﻫــﺎي آراﮔــﻮﻧﻴﺘﻲ ﺗﺮوﭘﻴﻜــﺎل ﻋﻬــﺪ ﺣﺎﺿــﺮ داراي 8). در اﻳــﻦ ﻧﻤــﻮدار ارﺗﺒــﺎط ﻣﺜﺒــﺖ ﺑــﻴﻦ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ Sr و ﻣﻘــﺎدﻳﺮ ﻛــﻢ Mn و ﻧﺴــﺒﺖ ﺑــﺎﻻي Sr/Na در ﺣــﺪود 3 3 Na اﺣﺘﻤـ ًـﺎﻻ ﺑـ ـﻪ ﻋﻠــﺖ ﺿــﺮاﻳﺐ ﺗﻔﻜﻴــﻚ ﻣﺸــﺎﺑﻪ اﻳــﻦ دو ﺗــﺎ 5 ﻫﺴــﺘﻨﺪ وﻟــﻲ ﻛﺮﺑﻨــﺎت ﻫــﺎي ﻛﻠﺴــﻴﺘﻲ ﻣﻨــﺎﻃﻖ ﻋﻨﺼــﺮ در ﻛــﺎﻧﻲﻫــﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗــﻪ اﺳــﺖ . در اﻳــﻦ ﺷــﻜﻞ، ﻣﻌﺘﺪﻟــﻪ ﻋﻬــﺪ ﺣﺎﺿــﺮ داراي Mn ﺑــﺎﻻ و ﻧﺴــﺒﺖ Sr/Na داده ﻫﺎ در ﻣﺤﺪوده آﻫـﻚ ﻫـﺎي ﺳـﺎب ﭘـﻮﻻر ﺗﺎﺳـﻤﺎﻧﻴﺎ ﺑـﺎ ﻛﻤﺘــﺮ (در ﺣــﺪود 1) ﻫﺴــﺘﻨﺪ ,Rao and Adabi) ﻛــﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳــﻲ ﻛﻠﺴــﻴﺘﻲ ﻗــﺮار دارد. اﻳــﻦ اﻣــﺮ ﺣــﺎﻛﻲ از (1992 . ﻧﺴــﺒﺖ Sr/Na در آﻫــﻚﻫــﺎي ﻣﻨﻄﻘــﻪ ﺑــﻴﻦ ﺗﺸــﺎﺑﻪ ﻛـ ـﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳــﻲ آﻫـ ـﻚﻫــﺎي ﻣﻨﻄﻘــﻪ و آﻫـ ـﻚﻫــﺎي 074 0/ ﺗـــﺎ 729 5/ (ﺑــ ـﻪﻃـــﻮر ﻣﺘﻮﺳـــﻂ 89 1/ ) اﺳـــﺖ ﺳﺎبﭘﻮﻻر ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ اﺳﺖ. (ﺟﺪول 2). در ﺷــــﻜﻞ 10 ﺗﻐﻴﻴــــﺮات Sr/Na در ﻣﻘﺎﺑــــﻞ Mn ﻣﻨﮕﻨﺰ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷـﺪه اﺳـﺖ . ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺗﻮزﻳــﻊ Mn در ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗــﻪ ﻣﻨﻄﻘــﻪ ، ﺑــﻴﻦ در ﻣﺤــﺪوده آﻫــﻚ ﻫــﺎي ﺳــﺎب ﭘــﻮﻻر ﺗﺎﺳــﻤﺎﻧﻴﺎ ﺑــﺎ ppm 232 ﺗــــــﺎ 1254 (ﻣﻴــــــﺎﻧﮕﻴﻦ ppm 93/652) ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﻠﺴﻴﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ.
94 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
ﺷﻜﻞ -9 ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻘـﺎدﻳﺮ ﻣﻨﮕﻨـﺰ در ﻣﻘﺎﺑـﻞ اﺳﺘﺮاﻧﺴـﻴﻮم در ﺷـــﻜﻞ 10 - ﺗﻐﻴﻴـــﺮات ﻧﺴـــﺒﺖ Sr/Na در ﻣﻘﺎﺑـــﻞ Mn ﻛـــﻪ ﺑـــﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫـﺎي ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻛـﻪ ﺑـﺎ ﻣﺤـﺪوده ﻫـﺎي اراﺋـﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺮاي هﻣﺤﺪود ﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻛﺮﺑﻨﺎتﻫﺎي آبﻫﺎي ﮔﺮم ﻋﻬﺪ ﺣﺎﺿـﺮ، ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻛﻞ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘﺪﻟﻪ ﻋﻬـﺪ ﺣﺎﺿـﺮ، ﻣﺤـﺪوده ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫـﺎي ﻛـﻞ ﻛﺮﺑﻨﺎﺗـﻪ ﻣﻨـﺎﻃﻖ ﻣﻌﺘﺪﻟـﻪ ﻋﻬـﺪ ﺣﺎﺿـﺮ، ﻣﺤـﺪوده آﻫﻚ ﻫﺎي ﺳﺎب ﭘﻮﻻر ﭘﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ و ﻣﺤﺪوده ﻛﺮﺑﻨـﺎت ﻫـﺎي آﻫـﻚ ﻫـﺎي ﺳـﺎبﭘـﻮﻻر ﭘـﺮﻣﻴﻦ ﺗﺎﺳـﻤﺎﻧﻴﺎ، ﻣﺤـﺪوده ﻛﺮﺑﻨـﺎتﻫــﺎي اردووﻳﺴﻴﻦ آب ﻫﺎي ﮔﺮم ﺳﺎب ﺗﺮوﭘﻴﻜﺎل ﺗﺎﺳﻤﺎﻧﻴﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اردووﻳﺴﻴﻦ آبﻫـﺎي ﮔـﺮم ﺳـﺎب ﺗﺮوﭘﻴﻜـﺎل ﺗﺎﺳـﻤﺎﻧﻴﺎ و آﻫـﻚ ﻫـﺎي اﺳﺖ. ﻣﺰدوران ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻛﻠﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ژوراﺳﻴﻚ در ﻣﻨﻄﻘﻪ درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺑﺮ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ اﺳﺖ، روي ﻣـﻲ دﻫـﺪ -Ziya) ﺑــﺮ اﺳــﺎس اﻃﻼﻋــﺎت ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓــﻲ و ﺗــﻮاﻟﻲ ﭘــﺎراژﻧﺰ و (Kirmaci and Akdag, 2005. ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻳﺰوﺗـﻮپﻫـﺎي ﭘﺎﻳـﺪار، دوﻟﻮﻣﻴـﺖﻫـﺎي ﺳـﺎزﻧﺪ دﻟﻴﭽﺎي در ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،ﺷﺪه در اﻋﻤﺎق ﻛﻢ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳـﻂ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻮادث زﻳـﺮ اﻳـﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ را ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﺳـ ـﻨﮓﻫــﺎي ﻛﺮﺑﻨﺎﺗــﻪ ( ﻣﺨﺼﻮﺻــﺎ ً دوﻟﻮﻣﻴــﺖ ) ﻣﻴﺰﺑــﺎن ) ﻣﻲﻛﻨﺪ: ﻧﻬﺸﺘﻪ ﻫﺎي ﺳـﺮب و روي ﻓﺮاواﻧـﻲ در ﺳـﻨﮓآﻫـﻚ ﻫـﺎي ﻗﻄــﻊ ﺷــﺪن دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎ ﺗﻮﺳــﻂ اﺳـ ـﺘﻴﻠﻮﻟﻴﺖﻫــﺎي ژوراﺳـــﻴﻚ اﻟﺒـــﺮز ﻣﺮﻛـــﺰي و ﺷـــﺮﻗﻲ ﻫﺴـــﺘﻨﺪ ﻛـــﻪ ﻛﻢ داﻣﻨﻪ ﻛﻪ در اﻋﻤﺎق 500 ﺗـﺎ 1000 ﻛﻴﻠـﻮﻣﺘﺮ ﺗﺸـﻜﻴﻞ ﻧﻬﺸــﺘﻪﻫــﺎي ﺳــﺮب و روي آﻫﻮاﻧــﻮ (ﺷــﻤﺎل داﻣﻐــﺎن ) ) ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ Lind, 1993; Nicolaides, 1995; Duggan) ﻳﻜﻲ از آنﻫﺎ اﺳﺖ. (et al., 2001. در اﻳﻦ ،ﻣﻨﻄﻘﻪ ﭘﻨﺞ ﻧﻮع دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪه وﺟﻮد ﺑﻠﻮرﻫﺎي دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﺷﻜﻞ دار ﻛـﻪ در دﻣـﺎي ﻛـﻢ اﺳﺖ، دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﭘﺮاﻛﻨﺪه، دوﻟﻮﻣﻴﺖ اﻳﺪﻳﻮﺗﻮﭘﻴﻚ، دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﺗﺸــﻜﻴﻞ ﻣــﻲ ﺷــﻮ ﺪﻧ (ﻛﻤﺘــﺮ از 50 درﺟــﻪﺳــﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ) ﮔﺰﻧﻮﺗﻮﭘﻴﻚ، دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﺳﺎب ﻫﺪرال ﺗﺎ اﺋﻮﻫﺪرال، دوﻟﻮﻣﻴـﺖ (Geregg and Sibley, 1984; Shulka, 1986). ﺳﺪل. دوﻟﻮﻣﻴﺖ ﻫﺎي ﻧﻮع 1 ﺗﺎ 3 از ﻧﻮع ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ و 4 و 5 5 ﻣﻘــﺪار (δ18O(PDB ﻛــﻪ از 39 -5/ ﺗــﺎ 85 -4/ ﺗﻐﻴﻴــﺮ از ﻧﻮع ﺳﻴﻤﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ. 18 ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ﺑﻴﺎنو ﻛﻨﻨﺪه ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﻠﻮرﻫـﺎي دوﻟﻮﻣﻴـﺖ در اﺛـﺮ ﺑــﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ ﻣﻘــﺎدﻳﺮ (δ O(PDB دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ﻓﺰاﻳﺶ دﻣﺎﺳﺖ و دﻓﻦ اﻳﻦ دوﻟﻮﻣﻴﺖﻫﺎ در ﻋﻤـﻖ 550 ﺗـﺎ زﻣﺎن ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺪه ﺑـﺎ دوﻟﻮﻣﻴـﺖ ﻫـﺎي 950 ﻣﺘـــﺮ، ﺟـــﺎﻳﻲ ﻛـــﻪ دﻣـــﺎي ﺳـــﻄﺤﻲ 10 ﺗـــﺎ 20 ﻧﻬﺸــﺘﻪ ﺷــﺪه از آب درﻳــﺎي ژوراﺳــﻴﻚ، ﻣﺸــﺎﻫﺪه ﺷ ــ ﺪ 18 درﺟــﻪﺳــﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد ﺑﻴﺸــﻴﻨﻪو ﮔﺮادﻳــﺎن ژﺋﻮﺗﺮﻣــﺎل 45 ﻛ ــ ﻪ ﻣﻘــﺪار (δ O(PDB دوﻟﻮﻣﻴــﺖﻫــﺎي ژوراﺳــﻴﻚ در
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 95
اﻳﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﺮ اﺳـﺖ . اﻳـﻦ اﻣـﺮ ﻣـﻲ ﺗﻮاﻧـﺪ ﻧﺎﺷـﻲ از آبﻫﺎي ﺟـﻮي ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ داده ﻫـﺎي ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ Na ،Sr ازدﻳﺎد دﻣﺎ، ﺗﺒﻠﻮر دوﺑـﺎره ﻃـﻲ دﻳـﺎژﻧﺰ دﻓﻨـﻲ و ﻳـﺎ ﺗـﺄﺛﻴﺮ و Fe ﻧﻴﺰ ﺗﺄﺛﻴﺮ آبﻫﺎي ﺟﻮي را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
ﻣﻨﺎﺑﻊ
آداﺑﻲ، م. ح. ( 1383) ژﺋﻮﺷﻴﻤﻲ رﺳﻮﺑﻲ . اﻧﺘﺸﺎرات آرﻳﻦ زﻣﻴﻦ، ﺗﻬﺮان. ،ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﮔﻴﻼﻧﻲ ك . و ﻓﺮاﻣﺮزي، م . (1386) رﺧﺴﺎره ﻫﺎ، ﻣﺤﻴﻂ رﺳﻮﺑﻲ و ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺮﺑﻨﺎت ﻫﺎي اوﻟﻴـﻪ ﺗـﻮاﻟﻲ ﻛﺮﺗﺎﺳـﻪ ﻛـﻮه ﺑﺸـﻢ، ﺟﻨﻮب اﻟﺒﺮز ﻣﺮﻛﺰي . ﻣﺠﻠﻪ ﺑﻠﻮرﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻛﺎﻧﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان )1( 15 : 91 ﺗﺎ 116. مرﺑﻴﻌﻲ، . (1387) ﭘﺘﺮوﮔﺮاﻓﻲ، ﻛﺎﻧﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ و ژﺋﻮﺷﻴﻤﻲ ﻛﺎﻧﺴﺎرﻫﺎي ﺳﺮب و روي ﺑﺎ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮﺑﻨﺎت در ﺟﻨﻮب ﭼﺎﺷﻢ، ﺷﻤﺎل ﺳـﻤﻨﺎن، اﻟﺒﺮز ﻣﺮﻛﺰي. ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ،ارﺷﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان، ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان ﻋﻠﻮي، م . و ﺻﺎﻟﺤﻲراد، ر. (1368 ) ﻧﻘﺸﻪ 1:100000 داﻣﻐﺎن . اﻧﺘﺸﺎرات ﺳﺎزﻣﺎن زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻛﺸﻮر، ﺗﻬﺮان. ،ﻗﺎﺳﻤﻲ م . (1369 )، زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ، ﭼﻴﻨﻪ ﻧﮕﺎري و زﻣﻴﻦ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭼﻬﺎرده، اﻟﺒﺮز ﺧﺎوري . ﭘﺎﻳـﺎن ﻧﺎﻣـﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ارﺷـﺪ ، ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان. Alavi, M. (1996) Tectonostratigraphic synthesis and structural style of the Alborz mountain system in northern Iran. Geodynamics 21: 1-33. Brand, U. and Veizer, J. (1980) Chemical diagenesis of multi component carbonate system-1, trace elements. Journal of Sedimentary Petrology 50: 1219-1236. Chen, D., Qing, H. and Yang, C. (2004) Multistage hydrothermal dolomites in the middle Devonian Givetion Carbonates from the Guilin area, South China. Sedimentology 51: 1029-1051. Chen, X. M., Denge, J. and Zhai, Y. S. (1998) The physical and chemical environment of Fanlou Pb-Zn deposits formed by submarine hot spring. Mineralium Deposita 17: 240-246. Chen, X. P. and Gao, J. Y. (1988) Thermal water deposition and Pb-Zn barite deposits in the Devonian System, Central Guiana. Geochemical Acta 7: 321-328. Choquette, P. W. and James, N. P. (1987) Diagenesis in Limestones-3, The Deep Burial Environment. Geosciens Canada 14: 3-35. Coplen, T. B., Kendali, C. and Hopple, J. (1983) Comparison of stable isotope reference sample. Nature London 302: 236-238. Dickson, J. A. D. (1965) Modified staining technique for carbonate in thin section. Nature London 34: 205-212. Duggan, J. P., Mountjoy, E. W. and Stasiuk, L. D. (2001) Fault-controlled dolomitization at Swan Hills Simonette oil field (Devonian), deep basin west-central AlbertaL. Sedimentology 48: 301-323. Friedman, G. M. (1965) Terminology of crystallization textures and fabrics of sedimentary rocks. Sedimentary Petrology 35: 643-655. Gawthorpe, R. (1987) Burial dolomitization and porosity development in a mixed carbonate-clastic sequence and example from the Bowland Basin, northern England. Sedimentology 34: 533-558. Geregg, J. M. and Sibley, D. F. (1984) Epigenetic dolomitization and the origin of xenotopic dilomite texture. Sedimentary Petrology 5: 908-931. Geregg, J. M. and Sibley, D. F. (1987) Classification of dolomite rock textures. Sedimentary Petrology 57: 967-975.
96 ﭘﺘـــﺮوﻟﻮژي، ﺳﺎل دوم، ﺷﻤﺎره ﻫﺸﺘﻢ، زﻣﺴﺘﺎن 1390
Han, F. and Hatchinson, R. W. (1990) Evidence for exhalative origin of the Dachang tin-poly metallic sulfide deposits-their geological and geochemical characteristics. Mineralium deposita 9: 319-324. Hitzman, M. W. (1999) Routine, staining of drill core to determine carbonate mineralogy and distinguish carbonate textures. Mineralium Deposita 34: 794-798. James, N. P., Bone, Y. and Kyser, T. K. (1993) Shallow burial dolomitization and dolomitization of Mid- Cenozoic, cool-water, calcite, deep-shelf limestone, southern Australia. Journal of Sedimentary petrology 63: 528-538. Lind, I. L. (1993) Stylolites in chalk from Leg, Ontong Java Plateau. In: Berger, J. W., Kroen, Mayer, L. A. (Eds.): Proceeding of the Ocean Drilling Program Scientific Results. 130: 445-451. Lohman, K. C. (1988) Geochemical patters of meteoric diagenetic systems and their application to studies of palokarst. In: Choquette, P. W., James N. P. (Eds.) Paleokarst. New York, Springer-Verlag 5: 58-80. Maqueen, R. W. (1979) Basmental deposit in sedimentary rocks some approaches. Geoscience 6: 3-9. Millimam, J. D. (1974) Marine carbonates recent sedimentology carbonates. Springer-Verlag Berlin. Morse, J. W. and Mackenzie, F. T. (1990) Geochemistry sedimentary carbonate. Elsevier, New York. Nicolaides, S. (1995) Origin and modification of Cambrian dolomites (Red Heart Dolomite and Arthur Creek Formation), Georgian Basin, central Ausralia. Sedimentology 42: 143-157. Nicolaides, S. and Wallace, M. W. (1997) Pressure-dissolution and cementation in an Oligo-tropical limestone (Clifton Formation), Otway Basin, Australia. In: James, N. P., Clarke, J. A. D. (Eds.) Cool Water Carbonates. Socaiety Economic Petrology Geology, Special Publication 56: 291-313. Nielsen, P., Swennen, R. and Keppen, E. (1994) Multiple-step recrystalization withen massiv ancient dolomite units an example from the Dinantian of Belgium. Sedimentolog 41: 567-584. Pingitore, C. P. (1990) The behavior of Zn2+ and Mn2+ during carbonate diagenesis. Sedimentary Petrology 48: 799-814. RaO, C. P. (1990) Petrology, trace element and Oxygen and Carbon isotopes of Gordon Grup carbonates (Ordovician), Florenite Valley, Tasmania, Australia. Sedimentary Geology 66: 83-97. RaO, C. P. (1991) Geochemical difference between subtropical (Ordovician), Tasmania, Australia. Carbonates and Evaporates 11: 1-18. Rao, C. P. (1993) Oxygen and carbon variation between dolomite and co-existing micrite pairs, Gordon group (Ordovician), Mole Creek, Tasmania, Australia. Earth Science 40: 131-139. Rao, C. P. and Adabi, M. H. (1992) Carbonate mineral, major elements and oxygen and carbon isotopes and their variation with water depth in cool temperate carbonates, Western Tasmania: Australia. Marine Geology 103: 249-272. Rao, C. P. and Amini, Z. Z. (1995) Faunal relationship to grain-Size, mineralogy and geochemistry in recent temperate shelf carbonates, Western Tasmania, Australia. Carbonates and Evaporates 10: 114. Shen, D. Q., Chem, Y. Q. and Yang, Z. Q. (1987) Sedimentary facies, Paleogeography and their controls over ore deposits of the Qiziqiao Formation, upper Middle Devonian, south China. Geological publishing house Beijing, China. Shulka, V. (1986) Epigenetic dolomitization and origin of xenotopic dolomite texture-discussion. Sedimentary petrology 56: 733-736. Smith, T. D. and Dorobek, S. L. (1993) Alteration of early-formed dolomite during shallow to deep burial Mississippian Mission Canyon Formation, central to southwestern Montana. American Association of Petroleum Geologist Bulletin l 105: 1389-1399.
ﻓﺮﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻳﻨﺪﻫﺎي دﻳﺎژﻧﺰ ﺑﺮ روي ﺳﻨﮓﻫﺎي آﻫﻜﻲ دوﻟﻮﻣﻴﺘﻲ ﺷﺪه ژوراﺳﻴﻚ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﻛﺎﻧﺴﺎر ﺳﺮب و روي آﻫﻮاﻧﻮ، ﺷﻤﺎل داﻣﻐﺎن، اﻳﺮان 97
Veizer, J., Ala, D., Azmy, K., Brudschen P., Bruhl, D., Carder, A., Ebneth, S., Goddris, Y., Jasper, T., Korte, C., Pawellek, F., Polaha, O. and Strauss, H. (1999) 87Sr/86Sr, δ18O and δ13C evolution of Phanerozoic seawater. Chemical Geology 161: 59-88. Watcher, E. and Hayes, J. M. (1985) Exchange of Oxygen isotope in carbon-dioxide-phosphoric acid system. Chemical Geology 52: 365-374. Wilkinson, B. H., Owen, R. M. and Caroll, A. R. (1985) Submarine hydrothermal weathering, global eustay and carbonate polymorphism in Phanerozoic marine oolites. Sedimentary petrology 55: 932- 947. Woronic, R. E. and Land, L. S. (1985) Late burial diagenesis, Lower Cretaceous Pearsall and Lower Glen Rose Formations, south Texas. In: Schniedrmann, N., Harris, P. M. (Eds.), Carbonate cements. Society Economic Paleono Mineral Special publication 36: 265-275. Wu, Y., Zhou, F. L., Tiang, T. C., Fang, D. N. and Huang, W. S. (1987) The sedimentary facies, paleogeography and relative mineral deposits of the Devonian in Guangxi. Guangxi publishing house, Nanning, China. Ziya-Kirmaci, M. and Akdag, K. (2005) Origin of dolomite in the Late Cretaceous-Paleocene lime stone, Eastern Pontic, Turkey. Sedimentary Geology 81: 39-57.
6 Petrology, 2nd Year, No. 8, Winter 2012
The investigation of effect of diagenetic processes on the Jurassic dolomitized carbonate rocks hosting the Ahvanu Pb-Zn deposit, North of Damghan, Iran
Soudabeh Fathi 1 and Hossein Mosaddegh 2*
1 Faculty of Earth Sciences, Damghan University, Damghan, Iran 2 Department of Geology, University of Tehran, Tehran, Iran
Abstract The petrographical studies of carbonate rocks of Jurassic Dalichai and Lar Formations in Ahvanu region (North of Damghan) resulted in recognition and separation of five different types of dolomite including 1- Fine to medium planar dolomite rhombs, scattered in matrix; Rd1; 2- Coarse crystalline, euhedral mosaic dolomite, Rd2; 3- Medium to coarse crystalline, anhedral mosaic dolomites, Rd3; 4- Coarse-crystalline, euhedral to subhedral dolomite cements, Cd1; and 5- Coarse to very coarse crystalline, saddle dolomite cements, Cd2. Rd1, Rd2 and Rd3 dolomite textures are replaced in origin, whereas Cd1 and Cd2 dolomites are commonly as cements. Thin and polished section 18 studies along with field observation indicated that ore is hosted by Rd3 dolomite. δ O (PDB) and δ13C (PDB) values vary from -4.95 to -5.95% (average -5.53%) and 2.32 to 1.68% (average 0.072%), respectively. Considering petrography, paragenesis and stable isotope data, the dolomites in the Dalichai Formation of Ahvanu area are interpreted to have been formed in the subsurface during mechanical compaction at shallow to intermediate burial depths. Also, based on minor elements study, calcite is the primary mineral in the studied carbonates.
Key words: Dolomite, Petrography, Paragenetic sequence, Stable isotope, Ahvanu Pb- Zn, North of Damghan