Vüqar Əsgərov Azərbaycanin Mġllġ Qəhrəmanlari
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
VÜQAR ƏSGƏROV AZƏRBAYCANIN MĠLLĠ QƏHRƏMANLARI BAKI-2005 1 RXK-18 Az.2005 Seriya AV № 022049 A-049 Redaktor: Kamil ĠSMAYILOV Vüqar Əsgərov. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları. Bakı. Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyası, Bakı, 2005. 251 səh. Bu kitabın hazırlanıb ərsəyə gəlməsində etdiyi köməyə görə Milli Qəhrəmanları Tanıtma Ġctimai Birliyinin rəhbərliyinə - E.Məmmədov və A.ġirinova minnətdarlığımızı bildiririk. © Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyası, 2005 2 AZƏRBAYCAN ADI ĠLƏ... Bu kitabın həcmi kiçik olsa da, siqləti, məna tutumu böyükdür. Burada Azərbaycanın adını ucadan-uca tutan 209 qəhrəman baĢ-baĢa verib. Hər birinin öz döyüĢ hünəri, rəĢadəti, öz tərcümeyi-halı... Onların hamısını eyni məqsəd, eyni amal birləĢdirirdi: Azərbaycanın suverenliyi, dövlətçiliyi və torpaqlarımızın bütövlüyü! Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları barədə çox yazılıb, ekrandan, efirdən çox deyilib, ayrı-ayrı kitablar buraxılıb, sənədli filmlər çəkilib. Lakin ilk dəfədir ki, onların hamısını “bir dam altında” toplayan belə bir toplu iĢıq üzü görür. Gərgin zəhmət bahasına baĢa gəlib bu kitab. Redaksiyamızın əməkdaĢı, Qarabağ müharibəsinin iĢtirakçısı Vüqar Əsgərov neçə müddətdən bəriydi ki, yollarda idi. O, belədən-belə respublikamızın əksər rayonlarında ezamiyyətdə olmuĢ, qəhrəmanların doğmaları, yaxınları, dostları, tanıĢları ilə görüĢmüĢ, zəngin məlumat toplamıĢdır. Tarix XX əsrin sonlarında bizi neçə-neçə sınaqlara çəkdi. Biz 20 Yanvar qırğınından, Xocalı soyqırımından keçdik, Vətən torpaqları uğrunda gedən döyüĢlərdə saysız-hesabsız Ģəhidlər verdik. Onlardan misilsiz rəĢadət göstərən, qəhrəmanlıq zirvəsinə ucalanlar da az olmadı. Azərbaycan Respublikası prezidentinin 6 iyun 1992-ci il tarixli fərmanı ilə 12 nəfər Vətən oğluna Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı verildi. Onların arasında Mehdi Abbasov, Nofəl Quliyev, Yusif Əliyev, Əlif Hacıyev, Vüqar Hüseynov, Mikayıl Cəbrayılov və baĢqaları var idi. Bir ay sonra isə daha 20 nəfər bu Ģərəfli ada layiq görüldü. Biz torpaqdan boy atıb, torpaqdan ucalmıĢıq. Torpaq bizim anamızdır. Torpaq - beĢiyimiz və məzarımızdır. Böyük türk Ģairi demiĢkən: “Torpaq - uğrunda ölən varsa, Vətəndir!” Deməli, torpağı Vətənə çevirən, onun adını al qanı ilə günəĢli üfüqlərə yazan - onun övladlarıdır. Mən Vətən yolunda canından keçən o qəhrəmanlardan bir neçəsini – “Molodyoj Azerbaydjana” qəzetinin əməkdaĢı, jurnalist Salatın Əsgərovanı, Azteleradioda birgə çalıĢdığım, Ģair-jurnalist Alı Mustafayevi, telereportyor Çingiz Mustafayevi və yaxın qohumum, professor Ġzzət Rüstəmovun oğlu, gözəl ziyalı Məzahir Rüstəmovu yaxından tanıyırdım. Hər birinin də sinəsində Azərbaycanımıza sevgi dolu atəĢin bir ürək döyünürdü. Onlar neçə dəfə ölümün üstündən keçib, düĢmən üstünə yerimiĢdilər. Ürəklərində hələ nə qədər arzuları var idi! Qəribə idi ki, bu cəsur insanlann dördü də, elə bil ki, Vətən yolunda, torpaq uğrunda öləcəklərini - Ģəhid olacaqlarını əvvəlcədən görür, bilirdilər. Çingiz Mustafayevlə son görüĢümüz gözümün qabağından getmir. ĠĢ gününün sonu idi. Qapı yavaĢca aralandı - gələn Çingiz idi. Əynində həmiĢəki kimi 3 rəngi getmiĢ “cins” kostyum, əlində bir an belə ayrılmadığı silahı, sirdaĢı - telekamera. Saçları uzanmıĢdı, üz-gözündən yorğunluq, yuxusuzluq yağırdı. - Çingiz, gəl, - dedim, - qapıda niyə dayanmısan? - Yox, Nahid müəllim, yol üstəyəm, Qarabağa gedirəm. Gəldim ki, vidalaĢım. Müharibədi, dünyanın iĢini nə bilmək olar? Doğrudan da dünyanın iĢini bilmək olmazmıĢ. Səhəri gün axĢamüstü onun tabutunu gətirdilər... Çingizin Xocalı qırğınının dəhĢətlərini əks etdirən göynəkli, məĢhur kadrları və bu kadrları bir insan kimi lentə alarkən ürəkləri yandırıb-yaxan hıçqırıqları dünyanı dolaĢdı. O, bir əfsanəyə döndü... Bizim xalq tarix boyu öz sülhsevərliyi, qonaqpərvərliyi, humanizmi və sədaqətilə seçilib, ad-san qazanıb. Ancaq neyləyək ki, taleyimizə canavar xislətli, məkrli, gözü onun-bunun torpağında olan bədnam qonĢu düĢüb. Ulularımızın gözəl bir məsəli var: “QonĢun pisdir, köç qurtar”. Məsələ bundadır ki, bu qonĢuluqdan geri qalmıĢ ermənilər bizim əzəli və əbədi torpaqlarımızda sığınacaq tapmıĢlar. Ürəyimizin yumĢaqlığından, geniĢliyindən, eləcə də yazığımız gəldiyindən, bu sığınacağı onlara biz vermiĢik. Ġndi də altını çəkirik. Burada yenə ulu sözü yada düĢür: “Özü yıxılan ağlamaz”. BaĢqa bir məsəl də ovxarlı qılınca dönür, hisslərimizi, duyğularımızı tarıma çəkir, bizi silkələyir: “Qisas qiyamətə qalmaz!!!” Bəli, bu gün qisas günüdür. ġəhidlərimizin ruhu bizi intiqama çağırır. QarĢıda Vətən yolunda vuruĢmağın da, qisas almağın da, Vətən adı ilə ölməyin də timsalı, örnəyi var. Bu, Milli Qəhrəmanlarımızdır! Erməni qəsbkarları nə qədər yalançı göz yaĢları töksələr də, haray-həĢir qoparsalar da bütün dünya bilir, bəĢəriyyət bilir ki, Azərbaycanın iĢi haqq iĢidir. Bizim heç kəsin torpağında gözümüz yoxdur. Və müqəddəs torpaqlarımızın bir qarıĢından da keçmərik. Ulularımızın əmanətidir bu torpaq! Biz də onu göz bəbəyimiz kimi qoruyub, gələcək nəsillərə əmanət verməliyik. Adları Azərbaycan tarixinə qızıl hərflərlə əbədi həkk olunan Milli Qəhrəmanların 190 nəfəri suverenliyimiz, dövlətçiliyimiz və torpaqlarımızın bütövlüyü uğrunda canlarını qurban vermiĢ və əbədiyyətə qovuĢmuĢdur. Bu cəsur insanların tərcümeyi-halını vərəqləyəndə görürük ki, bizim yurddaĢlarımızla yanaĢı neçə-neçə xalqın namuslu övladları da bizim haqq səsimizə səs vermiĢdir. Biz Azərbaycanımızın qəhrəmanlıq tarixinə sidq-ürəkdən imza atmıĢ bu insanlara dönə-dönə “EĢq olsun!” - deyirik və həmiĢə də deyəcəyik! Siz də yadda saxlayın bu adları: rus Yuri Kovalyov, Ġqor Makeyev, Yevgeni Karlov, Sergey Seryogin, Mixail Slesaryov, ukrain Ruslan Polovinko, belorus Anatoli Davidoviç, yəhudi Albert Aqarunov, məshəti türkü Ġsgəndər Aznaurov... Ġndi bizimlə bir sırada olan Milli Qəhrəmanlarımız müxtəlif vəzifələrdə çalıĢır, Vətən qarĢısında öz borclarını yenə də Ģərəflə yerinə yetirirlər. 4 Bu sıradan korpus komandiri, general-leytenant RövĢən Əkbərov, Ġnterpolun Azərbaycan üzrə Milli Mərkəzi Bürosunun rəisi, polkovnik Mədəd Quliyev, Bakı Beynəlxalq və ġəhərlərarası Avtovağzalın sərniĢin daĢınması Ģöbəsinin rəis müavini Ehtiram Əliyev, Respublika Daxili ĠĢlər Nazirliyi Pasport ĠĢi, Viza və Qeydiyyat Ġdarəsinin müfəttiĢi, polkovnik-leytenant Sahil Məmmədov, Bakı Ģəhər Qaradağ rayonunun hərbi komissarı polkovnik Fəxrəddin Cəbrayılov, ġuĢa rayon Polis ġöbəsinin xidmət üzrə rəis müavini mayor Mövsüm Məmmədov, Respublika Ədliyyə Nazirliyinin Məhkəmə Qərarlarının icrası BaĢ Ġdarəsi Təlim- tədris Mərkəzinin rəis müavini, polkovnik Eldar Ağayev və bir sıra baĢqalarının adlarını çəkmək olar. ...Onların çoxu pöhrəydi. Ürəkləri toy pərvazı ilə çırpınırdı. Ancaq neyləməli ki, Vətənin dar günüydü, göylərimizi qara buludlar almıĢdı... “Olum, ya ölüm?” Biz bu yoldan birini seçməliydik. Torpaq namusunu, torpaq qeyrətini, babaların vəsiyyətini hər Ģeydən uca tutan igidlərimizin yumruqları düyünləndi, ürəklərdən nida qopdu: “Təki Vətən yaĢasın, təki Azərbaycan var olsun!” Onlar ölümün üstünə yürüdülər, döyüĢlərdən-döyüĢlərə atıldılar, son damla qanlarına, nəfəslərinəcən vuruĢdular. Əbədiyyətə qovuĢanları da oldu, gələcək günlərin əlini sıxanları da! Əziz oxucular! Bu kitab Azərbaycanın Milli Qəhrəmanlarından - 209 insan taleyindən söz açır. Onların həyatı, rəĢadəti bizə ana Vətəni, ana torpağı - Azərbaycanımızı necə sevməyi, lazım gəlsə onun yolunda canımızdan keçməyi öyrədir. Bir məktəbdir, universitetdir bu igidlərin həyatı, rəĢadəti, döyüĢ hünəri! Onların hər birinin adı ürəyimizin baĢındadır. Nahid Hacızadə, Yazıçı, Respublika Xatirə Kitabı Redaksiyasının baĢ redaktoru Onlar ad-san, şan-şöhrət üçün vuruşmurdular. Onlar müqəddəs amal, müqəddəs vətən torpağının toxunulmazlığı uğrunda vuruşurdular. Onlar vətən yolunda əziz canlarından keçəndən sonra “Milli Qəhrəman” adını aldılar. 5 ABBASOV MEHDĠ YUSĠF oğlu 1960-cı il yanvar ayının 1-də Qərbi Azərbaycanın Amasiya rayonunun Yeniyol kəndində anadan olmuĢdur. 1966-cı ildə Yeniyol kənd orta məktəbinə getmiĢ, 1976-cı ildə oranı bitirmiĢdir. 1977-ci ildə Mehdinin ailəsi erməni daĢnaklarının təzyiqi altında öz doğma yurdlarından köçməyə məcbur olmuĢdur. Mehdi valideynləri ilə birlikdə Qazaxıstan Respublikası Tülkübas rayonunun Kulan kəndinə gəlmiĢdir. 1977-78-ci illərdə kənddəki KuybıĢev adına sovxozda traktorçu iĢləmiĢdir. Mehdi 1980-ci ildə sənədlərini Çimkənd Pedaqoji Ġnstitutunun hazırlıq Ģöbəsinə verir. Bir il burada təhsil aldıqdan sonra isə Karaqanda Pedaqoji Ġnstitutuna daxil olur. O, 1985-ci ildə ibtidai-hərbi hazırlıq və bədən tərbiyəsi müəllimi ixtisasına yiyələnərək, Tülkübas rayonunun Miçurin kəndindəki Qaqarin adına məktəbdə müəllim iĢləməyə baĢlayır. O, elə həmin ildə klassik güləĢ üzrə idman normasını yerinə yetirərək “SSRĠ idman ustası” adını alır. Az keçmir ki, Mehdi peĢəsini dəyiĢir. O, 1989-cu ilin noyabr ayında Qazaxıstan KP Tülkübas Rayon Komitəsinin qərarı ilə daxili iĢlər orqanlarında iĢləməyə göndərilir. 1989-90-cı illərdə SSRĠ DĠN-nin Stavropol Ali Kurslarının müdavimi olur, sonra EnbəyĢin RDĠġ-də sahə müvəkkili vəzifəsində xidmətini davam etdirir. Azərbaycanın baĢı üstünü qara buludlar alanda Mehdi öz soydaĢlarının harayına çatmağa tələsir. 15 ildən artıq yaĢadığı, ali təhsil aldığı, adamlarına, adət- ənənələrinə uyğunlaĢdığı Qazaxıstan ona qəfəs kimi görünürdü. O, Stavropolda təhsil alarkən, Yessentuki Ģəhərində təcrübə zamanı Azərbaycan Daxili ĠĢlər nazirinin müavini Ramiz Məmmədovla tanıĢ olmuĢdu. Nazir müavini onun qayğıkeĢ, qorxmaz və Vətənə sadiq bir oğul olduğunu görərək, ona Azərbaycanda xidmət etməyi təklif etmiĢdi. Lakin Çimkənd vilayətindəki EnbəyĢin rayon DĠġ-də Mehdinin getməsinə mane olurdular. Nəhayət,