Nieuwbouw Gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (Gemeente Utrechtse Heuvelrug)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug) Een archeologisch bureauonderzoek Rapportnummer: V635 Projectnummer: V09/1591 ISSN: 1573 - 9406 Status en versie: Definitief In opdracht van: gemeente Utrechtse Heuvelrug Samenstelling: drs. Monica Alkemade Plaats en Datum: Amersfoort, 6 juli 2009 Gecontroleerd door drs. W.A.M. Hessing d.d. 31 juni 2009 Geaccordeerd door ing. J. Stellingwerff d.d. 6 juli 2009 Niets uit dit werk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie of op welke andere wijze dan ook, daaronder mede begrepen gehele of gedeeltelijke bewerking van het werk, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Vestigia BV Vestigia BV Spoorstraat 5 3811 MN Amersfoort telefoon 033 277 92 00 fax 033 277 92 01 [email protected] V09/1591: Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug). Een archeologisch bureauonderzoek 1800 – heden Nieuwste Tijd 1500 – 1800 Nieuwe Tijd n.Chr. 1050 – 1500 Historische Tijd Tijd Historische Late Middeleeuwen n.Chr. 450 – 1050 n.Chr. Vroege Middeleeuwen 12 v.Chr. – 450 Romeinse Tijd Protohistorie Protohistorie n.Chr. Holoceen 800 – 12 v.Chr. IJzertijd 2000 – 800 v.Chr. Bronstijd 5300 – 2000 Neolithicum (Nieuwe v.Chr. Steentijd) 8800 – 5300 Mesolithicum (Midden- Prehistorie v.Chr. Steentijd) Paleolithicum 300.000 – 8800 (Oude Steentijd, incl. de v.Chr. laatste ijstijd) Pleistoceen Pleistoceen Overzicht van archeologische perioden en datering VESTIGIA BV Archeologie & Cultuurhistorie 2 Rapportnr.: V635, definitief d.d. 6 juli 2009 V09/1591: Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug). Een archeologisch bureauonderzoek Inhoud 1 Doel en opzet .................................................................................................................................................4 2 Plangebied en bouwplan ...............................................................................................................................4 3 Geologie, geomorfologie en bodemopbouw ..........................................................................................6 4 Archeologische en cultuurhistorische waarden .....................................................................................7 5 Historisch bodemgebruik en verstoringen ........................................................................................... 10 6 Archeologische verwachting .................................................................................................................... 11 7 Conclusie en aanbeveling .......................................................................................................................... 12 8 Geraadpleegde literatuur .......................................................................................................................... 13 9 Kaarten en afbeeldingen ............................................................................................................................ 14 VESTIGIA BV Archeologie & Cultuurhistorie 3 Rapportnr.: V635, definitief d.d. 6 juli 2009 V09/1591: Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug). Een archeologisch bureauonderzoek 1Doel en opzet Het doel van dit bureau-onderzoek is in kaart te brengen welke kans er is dat bij de geplande nieuwbouw van een gemeentekantoor voor de gemeente Utrechtse Heuvelrug archeologische waarden verstoord worden. Op basis daarvan wordt een advies gegeven over eventueel vervolgonderzoek. Onderhavig rapport is in opdracht van het bevoegd gezag, de gemeente Utrechtse Heuvelrug, opgesteld door de adviseur archeologie van de gemeente. Het bureauonderzoek heeft tot doel het opstellen van de archeologische verwachting voor het plangebied en concentreert zich op de volgende punten: • een reconstructie van het landschap van het plangebied en de directe omgeving in het verleden; • de inventarisatie van bekende en verwachte archeologische waarden in het plangebied en de omgeving; • inventarisatie en analyse van gegevens over het gebruik van de locatie in het verleden; • de mate van (sub)recente verstoring van de bodem; • de mate van verstoring door de geplande bodemingrepen. Op basis hiervan wordt de kans op het aantreffen van archeologische waarden gespecificeerd (naar periode, complextype, kwaliteit etc.), gevolgd door een advies of archeologisch vervolgonderzoek al dan niet gewenst is en zo ja, in welke vorm. Het bureau-onderzoek omvat het plangebied zelf, alsmede een gebied met een straal van 500m daar omheen (=onderzoeksgebied). Behalve de in hoofdstuk 8 vermelde schriftelijke en digitale bronnen is gebruik gemaakt van gegevens en toelichting van T. van Rooijen (Meldpunt Archeologie provincie Utrecht), ing. J. Stellingwerff (projectleider, gemeente Utrechtse Heuvelrug), medewerkers van de Oudheidkamer Doorn, E. Buijssen (Arcadis), N. Kranenburg (INBO Architecten) alsmede de heer Schellingerhout (bouwarchief gemeente Utrechtse Heuvelrug, locatie Leersum). De auteur dankt hen allen voor hun behulpzaamheid. 2 Plangebied en bouwplan Het plangebied betreft de locatie van het in 2007 gesloopte gemeentehuis van de voormalige gemeente Doorn. Het plangebied (afb. 1) heeft een oppervlakte van 9816 m2. Het wordt aan de noordzijde begrensd door de Dorpsstraat, aan de zuidzijde door de Molenweg en het terrein van Huis Doorn, aan de oostzijde door het in 2004-2006 gebouwde Cultuurhuis en aan de westzijde door een bosperceel, eveneens behorende bij Huis Doorn. Dit bos word plaatselijk aangeduid als het IJskelderbos (vanwege de aanwezighied van een ijskelder). De plaats van het voormalige gemeentehuis is na de sloop ingezaaid met gras; de rest van het plangebied is verhard (parkeren). Doorn is per 1 januari 2006 opgegaan in de nieuwe gemeente Utrechtse Heuvelrug. De gemeentelijke diensten zitten sindsdien verspreid over verschillende locaties binnnen de gemeente Utrechtse Heuvelrug, waaronder het naburige Cultuurhuis. Dit is de reden voor de bouw van een nieuw gemeentekantoor in het plangebied. Het ontwerp van INBO Architecten voorziet in drie bouwblokken bovengronds die verbonden zijn door een verdieping ondergronds (incl parkeerkelder) (afb. 2). Hiervoor zal een groot deel van het plangebied tot meer dan 4m onder VESTIGIA BV Archeologie & Cultuurhistorie 4 Rapportnr.: V635, definitief d.d. 6 juli 2009 V09/1591: Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug). Een archeologisch bureauonderzoek maaiveld worden ontgraven. Eventueel aanwezige archeologische lagen/resten zullen daardoor worden verstoord. Administratieve gegevens Projectnaam Nieuwbouw gemeentekantoor, Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug) Opdrachtgever Gemeente Utrechtse Heuvelrug Adres Postbus 200 3940 AE Doorn Contactpersoon opdrachtgever ing. J. Stellingwerff [email protected] 0343- 565 707 / 06-14362202 Uitvoerder Vestigia b.v. Archeologie & cultuurhistorie Projectleider Drs. M.(Monica) Alkemade Grote Koppel 14 3818 AA Amersfoort 033 - 277 92 00 Bureauonderzoek drs. M. (Monica) Alkemade Bevoegd gezag Gemeente Utrechtse Heuvelrug Adres Postbus 200 3940 AE Doorn Contactpersoon bevoegd gezag: Dhr. A. de Geest [email protected] Gemeentelijke waardekaart In voorbereiding Documentatie Vestigia BV Archeologie & cultuurhistorie Provincie, gemeente en plaats plangebied Provincie Utrecht / gemeente Utrechtse Heuvelrug / Doorn Locatie/toponiem Raadhuisplein Kaartbladnummer (topo 1:25.000) 39B RD-hoekcoördinaten van het plangebied 151.880/449.530 152.010/449.530 151.880/449.412 152.010/449.412 CIS-code1 35.927 Oppervlakte plangebied 9816 m2 Huidig grondgebruik Gedeeltelijk braakliggend (gras), gedeeltelijk verhard (klinkers) tbv straat en parkeren Bodemverstoringen in verleden Rooien van bos; plaatsing noodlokalen naburige school; onderkeldering en fundering van het in 1970 opgeleverde gemeentehuis (gesloopt in 2007) Geplande bestemming plangebieden Nieuwbouw gemeentekantoor Diepte geplande bodemingrepen Ca. 4,5m –Mv 1 Landelijk onderzoekmeldingsnummer van de RACM/Archis (sinds mei jl Rijksdienst Cultureel Erfgoed) dat wordt uitgegeven bij aanvang archeologisch onderzoek. VESTIGIA BV Archeologie & Cultuurhistorie 5 Rapportnr.: V635, definitief d.d. 6 juli 2009 V09/1591: Nieuwbouw gemeentekantoor Raadhuisplein Doorn (gemeente Utrechtse Heuvelrug). Een archeologisch bureauonderzoek 3 Geologie, geomorfologie en bodemopbouw Doorn ligt op de flank van de Utrechtse Heuvelrug, op de overgang naar het riviergebied. De Utrechtse Heuvelrug vormt de westrand van het glaciale bekken van de Gelderse Vallei. Dit gletsjerdal met bijbehorend stuwwallen-complex is gevormd tijdens het Saalien (de voorlaatste ijstijd, ca. 370.000 - 130.000 jaar geleden). In die periode werden Noord- en Midden-Nederland bedekt door landijs uit Scandinavië. In Midden-Nederland werden oudere, fluviatiele afzettingen door dit landijs opgestuwd, waardoor deze stuwwallen ontstonden. Het plangebied ligt aan de voet van de stuwwallen, op een hoogte van ongeveer 5,5m boven NAP. De fluviatiele afzettingen bestaan overwegend uit grove zanden en grinden. Het smeltwater van het landijs, dat veel zand en grind vervoerde, vormde zogenaamde fluvioglaciale afzettingen. Aan de buitenzijde van de stuwwallen in Midden-Nederland stroomde het water af naar het oerstroomdal van de Rijn. Hierbij werden grote puinwaaiers afgezet, ook wel sandrs genoemd. Het plangebied ligt op een dergelijke sandr. De sandrafzettingen behoren tot de Formatie van Drenthe en zijn ondergebracht