Natuurpad 'Pr8ige Heuvelrug'
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
beleef de natuur Natuurpad ‘Pr8ige Heuvelrug’ Een wandeling van de Afdeling IVN Veenendaal- Rhenen Start- en eindpunt Deze landschappelijke ‘8’ bestaat uit twee met elkaar verbonden rondwandelingen. U kunt kiezen alleen Route A of alleen Route B te lopen of u combineert beide routes. 1. Route A: parkeerplaats ‘Groene entree Prattenburg’ (bij T-splitsing Cuneraweg - Kerkewijk, schuin tegenover restaurant ‘3 Zussen’, Kerkewijk–Zuid 115, Rhenen). Zie routekaartje. Coördinaat: N 52 00.424 E 005 32.211. 2. Route B: parkeerplaats ‘Kwintelooijen’ (Oude Veensegrindweg in Rhenen). Zie pagina 15 3. Optie: Restaurant ‘Residence Rhenen’ (Veenendaalsestraatweg 50). U kunt hier zowel voor Route A als voor Route B kiezen Afstand en tijd De hele route is ca 17 km en duurt ongeveer 5 uur. De afzonderlijke rondwandelingen zijn 8 km en duren ieder ongeveer 2,5 uur. Openbaar vervoer Buslijn 50 van Syntus van Veenendaal/De Klomp naar Elst/Amerongen/Utrecht in beide richtingen is een halfuurdienst. Direct bij restaurant ‘Residence Rhenen’ vindt u de bushalte ‘Koetshuis’ en op 200 m van de Groene Entree Prattenburg is de bushalte ‘Rhenendael-West’. Samenvatting De rondwandeling voert over onverharde paden door een gevarieerd, heuvelachtig bosgebied met prachtige beukenlanen, een mooi smeltwaterdal, een droge sprengenbeek met een sprengkop en heidevelden. En afhankelijk van welke route u kiest ziet u Egelmeer en 1 Elsterkop of de afgraving Kwintelooijen en de voormalige Plantage Willem III. Of alles natuurlijk! Kaartje en GPS-route Bij deze wandeling hoort een beschrijving en een gps-route (zie hiervoor www.ivn.nl/afdeling/veenendaal-rhenen). Op het kaartje staan nummers, die naar de tekst verwijzen. Het kaartje is aan het eind van dit document opgenomen. Tips Uw hond mag bij Route A mee, maar wel aan de lijn. Bij het deel van Route B over de Remmerdense heide en Plantage Willem III lopen runderen, paarden en damherten. In dit gebied mogen géén honden komen. Voor alle zekerheid: controleer uzelf na de wandeling op teken. Aan het begin of eind van Route A kunt u iets eten en drinken bij Restaurant ‘3 Zussen’ en bij de verbinding tussen Route A en Route B kan dat ook bij ‘Residence Rhenen’ (OPTIE startpunt 3). Restaurant Residence Rhenen en restaurant ‘De drie Zussen zijn met het openbaar vervoer (buslijn 50) te bereiken Verzoek We stellen het erg op prijs indien u opmerkingen over de route wilt sturen naar natuurpaden@ivnveenendaal- rhenen.nl IVN wenst u een prettige wandeling! 2 Route A (Startpunt 1): Via Prattenburg naar Egelmeer en via Elsterkop weer terug Volg de vierkante paaltjes met groene kop van het IVN Natuurpad: Landgoed Prattenburg. Ga vanaf de parkeerplaats ‘Groene Entree Prattenburg’ naar links, over asfaltweg. Daarna eerste pad rechts, door een hekje, het bos in. Aan het eind van het pad rechtsaf. Na ca 300 m volgt u het doorgaande pad, nu langs een jonge beukenrij. 1. Kasteel Prattenburg met oude oprijlaan De oude oprijlaan van kasteel Prattenburg is in de winter van 2007-2008 in ere hersteld. Na grootschalige kap van hoge eikenbomen en struiken zijn aan weerszijden van het pad jonge beuken aangeplant. Het huidige kasteel Prattenburg stamt uit 1887 en wordt bewoond door de familie Van Asch van Wijck. Ook het bosgebied Prattenburg is eigendom van deze familie. Bij het natuurbeheer en recreatief gebruik van het gebied zijn zij nauw betrokken. Dit doorgaande pad slingert enigszins naar links en naar rechts. Na ca 200 m ziet u aan uw rechterhand een verzetsmonument. Op een kruising met het ‘Beleefpad’ en twee picknicktafels ziet u rechts Kasteel Prattenburg. U gaat rechtdoor (gele markering). 2. Leefgebied van reeën Met wat geluk kun je hier oog in oog komen te staan met een ree. Deze kleine roodbruine hertachtige zoogdieren vinden in gemengd bos met struiken en grassen een goed leefgebied. Ze vinden hier voldoende voedsel en kunnen zich goed verschuilen. Soms zie je aan de sporen waar ze hebben gelopen. Vooral in de sneeuw kun je zo 3 goed traceren. Maar nog leuker is het natuurlijk als je ze echt ziet. De kans hierop is het grootst in de vroege ochtend en avonduren als het schemert. Om de reeën niet te verschrikken is het belangrijk om honden aan de lijn te houden. Vooral in de zomer als er reekalfjes zijn. Aan het eind van het pad op t-splitsing linksaf (volg gele markering). Vervolgens eerste pad rechtsaf een smal bospad (gele markering) met aan weerszijde hoge beuken. 3. Sobere Beukenbossen In de zomer vormen de beuken een dicht bladerdak boven de ondergrond. Daardoor valt er weinig licht op de bodem. Onderbegroeiing zoals bijv. varens krijgt weinig kans en ook opslag van andere loof- en naaldbomen groeit niet of nauwelijks onder beuken. Daarom werden beuken veel aangeplant langs oprijlanen van landgoederen. Er groeide weinig ‘onkruid’ onder de bomen, zodat de lanen minder onderhoud vroegen. Het aanzicht was er niet minder statig om. U gaat rechtdoor (gele markeringen) bij enkele kruisingen. Na de laatste kruising volgt u een smal pad (met gele markering) met hoge Douglas sparren aan beide kanten. Picknickplaats Via een hekje komt u op een open plek in het bos met een picknicktafel aan uw rechterhand. Op deze plek staat ook een informatiebord met overzichtskaart. 4 Ga rechtsaf en loop langs het verharde fietspad naar links. Na ca. 30 meter schuin rechtsaf een bospad in – bij rode markering. Het slingerende pad volgen dat min of min evenwijdig loopt aan het verharde fietspad. Bij twijfel links aanhouden. Ga rechtsaf bij 2e kruising met een half verhard pad (met rode klinkers). 4. Gemengd bos De wandeling voert door een afwisselend gemengd bos met aan de linkerkant vooral berken en lariksen en rechts een strook met eiken, beuken en diverse naaldbomen. De lariks is de enige naaldboom die in het najaar zijn naalden verliest. Voordat de naalden vallen, kleuren ze prachtig geel. De afgevallen lariksnaalden vormen een zacht tapijt op het bospad. 5. Hoor wie klopt daar? In dit deel van het bos hoor en zie je vaak spechten. Met hun snavel timmeren ze op (dode) boomstammen. Ze eten kevers, larven en andere insecten die onder de schors zitten. In het voorjaar hakken ze gaten in de boom voor hun nesten. Vooral in het zachte hout van de berk zie je deze spechtengaten vaak. Spechtensoorten die hier voorkomen zijn de grote en kleine bonte specht, de zwarte specht en de groene specht. Neem het tweede bospad links bij rode markering (paaltje). Volg dit pad tot u aan het eind hiervan uitkomt bij een heideveld en ga rechtsaf. 5 Bij een half verhard pad linksaf gaan (rode markering).U ziet rechts een huisje. Loop over het half verharde pad met het Egelmeer aan uw rechterhand. 6. Egelmeer: een historische plek Is dit een verzamelplaats voor egels? En waar zien we die dan? Nee, de naam ‘Egelmeer’ is een verbastering van het Latijnse ‘Aegil Marum’. Mogelijk noemden de Romeinen dit meer zo vanwege de muggen en steekvliegen die in dit drassige gebied zaten. Door een dieperliggende ondoordringbare leemlaag (een ijzerhoudende oerlaag) blijft hier water staan. Helaas ligt het meertje een groot deel van het jaar vrijwel droog. Om verdere verdroging tegen te gaan heeft Staatsbosbeheer in 2008 ruim 9 ha bos rond het Egelmeer gekapt en zijn delen van het terrein geplagd. Op het terrein direct rond het Egelmeer groeien bijzondere planten zoals de vleesetende plant Zonnedauw (foto rechts) en de Klokjesgentiaan (foto links). Deze planten zijn karakteristiek voor schrale en vochtige heidegronden. 6 Ga even voorbij het informatiebord en de grondwatermeter linksaf langs het heideveld. Na ca 40m ziet u rechts een houten bank (Het Ton Meijer bankje); dit is een mooi plekje om tijdens een pauze over de heide uit te kijken. 7. Natuurlijk heidebeheer met hulp van schapen Om te voorkomen dat het heideveld dichtgroeit met bomen en struiken is het nodig om natuurlijke opslag regelmatig weg te halen. Dit gebeurt op een natuurlijke manier door de inzet van schaapskudden. De schapen grazen de jonge berkenboompjes en grassen weg en houden het gebied open. Laat het heideveld achter en volg het bospad rechtdoor. Negeer zijpaden tot aan verhard fietspad. 8. Pitrus en pijpenstrootje Rechts van het pad verandert de vegetatie. We zien vooral pitrus en pijpenstrootje. Dit is een grassoort met hoog opgaande halmen die in pollen groeit. Dit duidt op een lager liggende en vochtige ondergrond. Links loopt een aarden 7 wal die begroeid is met bosbessenstruiken, mos, en loofbomen. Steek het fietspad over. Ga nadat u een MTB-pad bent gekruist bij eerste T- splitsing naar links. Volg dit pad en sla rechtsaf bij het eerste pad Het pad wordt smaller, zanderiger en stijgt tussen de heide door. 9. Smeltwatergeulen en erosie Ongeveer 150.000 jaar geleden werd in de voorlaatste ijstijd de bodem door gletsjers en ijs opgestuwd. In die periode werd de stuwwal van de Utrechtse Heuvelrug gevormd. Door temperatuurstijging smolten de gletsjers en sleet het smeltwater diepe geulen uit in de bodem. Door zo’n smeltwatergeul lopen we nu omhoog naar de Elsterberg. Aan het einde van het smalle uitgesleten pad linksaf. U passeert enkele houten banken die rechts langs het pad staan. 10. Elsterberg De Elsterberg is ruim 62 meter hoog en behoort met de Amerongse berg tot de hoogste toppen van de Utrechtse Heuvelrug. Bij helder weer heb je hier een weids uitzicht over de Gelderse vallei en kun je zelfs de windmolens bij het Randmeer zien. Steek na het heideveld de kruising over (gele markering) Ga op het eerste pad rechtsaf. Na een lange stijging daalt het pad. Op de viersprong (let op mountainbikers) linksaf een licht dalend zandpad op. 8 11. Kapvlakte met opslag van grove den. Aan de linkerkant van het brede zandpad ligt een kapvlakte.