SEDNO Kwiecień 2019 Numer 4

Myślenicki Miesięcznik Powiatowy

SEDNOMyślenice kwiecień 2019 numer 4 (137) ISSN 1899 - 1831 www.esedno.pl GDYBY NIE TE PIEROGI? WACŁAW ŻARSKI: rozmowa z uczestnikiem rzypadła Mu w udziale rola programu MasterChef Junior Pnie do pozazdroszczenia. Ra- WALCZĘ ZAWSZE DO KOŃCA towania gminy przed upadkiem. MIKOŁAJEM CIENKOSZEM Wacław Żarski, lat 66 podjął się zadania, które innym wydawać str. 3 by się mogło nie do zrealizowa- nia. Żarski mówi jednak, że zawsze walczy do końca. O efek- tach tej walki będziemy mogli przekonać się już za kilka mie- sięcy. Dzisiaj rozmawiamy z no- RADNI BEZ ŚWIADOMOŚCI? wym wójtem Raciechowic o fatal- dramatyczna sytuacja nej sytuacji gminy i sposobach jej finansowa gminy Raciechowice uratowania przed zagładą.

str. 4

EDNO: Mija właśnie Wdrażam się Sczwarty miesiąc od mo- rozmowa z nowym zastępcą mentu, kiedy został Pan ob- dowódcy JRG w myślenickiej KP PSP darzony zaufaniem miesz- kańców gminy Raciecho- mł. bryg. ROMANEM AJCHLEREM wice i wybranym na urząd str. 7 wójta. Czy po tych czterech miesiącach sprawo- wania urzędu nie budzi się w Panu uczucie, że może MOTYWUJĄ MNIE MĄŻ, SYNEK, SIOSTRY I RODZICE nie było warto? Pytam o to rozmowa z mistrzynią w chodzie dlatego, że sytuacja finan- sportowym sowa gminy, jaką pozosta- wił po sobie Pana poprzed- AGNIESZKĄ YOUKHAU nik jest katastrofalna i to str. 10,11 właśnie nie komu innemu, jak Panu przyszło pić na- warzone przez poprzed- PLANUJEMY JESZCZE KILKA niego wójta piwo? WACŁAW ŻARSKI: Pyta pan czy było WAŻNYCH INWESTYCJI warto? Odpowiem tak: ta gmina zasłu- rozmowa z dyrektorem myślenickiego SP ZOZ guje na to, aby być zarządzaną zgodnie z logiką i prawami ekonomii. Nie mam ADAMEM STYCZNIEM takiej refleksji, że nie było warto. De- str.8,9 cydując się na kandydowanie wiedzia- łem o trudnej sytuacji gminy, choć jak się później okazało nie do końca. War- to było choćby przez szacunek do wielu osób. Podjąłem to wyzwanie i chcę KTO NIE CHCIAŁ PO ULICACH MÓGŁ doprowadzić gminę do normalności. BIEGAĆ W LESIE Powiedział Pan, że zgłaszając swo- relacja z dwóch biegów ją kandydaturę na wójta Raciecho- myślenickich wic znał Pan fatalną sytuację gminy. str. 20 O czym Pan wiedział, a o czym nie? Wiedziałem o wielkości zadłużenia. Po- tem jednak, po głębszej analizie okaza- ło się, że istnieją mocno ukryte składni- cd. na str. 2,3 foto: maciej hołuj SEDNO

od redakcji rozmowa z wójtem Raciechowic WACŁAWEM ŻARSKIM

ki tego zadłużenia. Na stronach BIP widniała kwota DRODZY CZYTELNICY 22 mln. złotych. Okazało się, że to nie wszystko, że Nie wszystkim nadchodzące święta i rodząca jest jeszcze 9 mln. złotych długu wygenerowanego się wiosna przynoszą odnowę. Są tacy, któ- przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych, że jest rzy z racji pełnionych przez siebie obowiąz- nie zapłacona linia wodociągowa, a to kolejne 8 mln. ków muszą liczyć się ze zmartwieniami. Na Proszę powiedzieć na czym polega fatalna, wręcz przykład wójt Raciechowic Wacław Żarski czy katastrofalna sytuacja kierowanej przez Pana burmistrz Sułkowic Artur Grabczyk. Obaj pa- gminy? nowie są na swoich stanowiskach debiutan- Najgorsze jest to, że skala zadłużenia znacznie prze- tami i obu przyszło zmierzyć się z brutalny- kracza budżet gminy. Przyjmuje się, że znakiem mi realiami codziennej rzeczywistości. Pisze- ostrzegawczym jest zadłużenie na poziomie 60%, my o tym w tekście „Radni bez świadomo- tymczasem gmina Raciechowice zadłużona jest na ści?”. Żarski walczy o utrzymanie gminy na ponad 100%. Gmina musi spłacać kredyty i odsetki od nich, a w chwili obecnej są to kwoty wykraczające powierzchni, Grabczyk nie ma gdzie podziać poza jej możliwości finansowe. To z czym się obecnie się z urzędem. W obu przypadkach panowie borykamy, to płynność finansowa, a raczej jej brak. muszą liczyć na siebie, na swoją inwencję, Jest to o tyle trudne, że cały czas musimy przecież wyobraźnię i kontakty. Chyba także w dużej realizować ustawowe zadnia gminy i ponosić zwią- mierze na szczęście. Życzymy im jak najlepiej. zane z nimi wydatki. Czy sukces stanie się udziałem wspomnianych Rozumiem, że kasa gminna świeci pustkami? powyżej samorządowców? Trudno dzisiaj foto: maciej hołuj Tak. Wszystkie spływające do niej środki są na bieżą- przewidzieć. Natomiast o sukcesach mogą co wydawane. Nie posiadamy nadwyżki operacyjnej mówić nasi rozmówcy: Agnieszka Youkhau dającej poczucie finansowego bezpieczeństwa. Kiedy (chodziarka), świeżo upieczona mistrzyni Pol- 11 stycznia tego roku zatrudniona przeze mnie nowa Wacław Żarski - lat 66, zamiesz- kały w Myślenicach. Pochodzi z ski w chodzie na 3 kilometry i Adam Styczeń, skarbnik gminy Anna Wach sprawdziła stan kasy zła- dyrektor myślenickiego szpitala, dzięki sta- gminy Raciechowice, z miejsco- paliśmy się za głowy. Stan konta wynosił bowiem ok. wości Czasław. Przygotowanie za- raniom którego jednostka ta staje się z roku 30 tysięcy złotych, tymczasem miesięczne zobowią- wodowe: ukończone studia wyż- na rok bardziej nowoczesna. zania to 2 do 3 mln. Budżet na ten rok opracowy- sze w stopniu mgr inż. na Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie – Polecamy także rozmowę z przyszłym mi- wała jeszcze poprzednia ekipa. Nie został on zaak- strzem kulinarnym Mikołajem Cienkoszem, wydział maszyn, specjalność auto- ceptowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową w matyka przemysłowa, podyplomo- który już teraz, pomimo młodego wieku (11) we studnia ekonomiczne – Uniwer- wie co chce robić w dorosłym życiu. sytet Ekonomiczny Kraków, studia Czytajcie nas na papierze i na ekranie mo- pedagogiczne – międzywydziałowe studia AGH Kraków. Był wykładow- nitora. cą marketingu w Wyższej Szkole Do zobaczenia za miesiąc. ajgorsze jest to, że skala zadłu- Projektowania Ubiorów w Krako- Redakcja Nżenia znacznie przekracza bu- wie, pracował również w szkolni- dżet gminy. Przyjmuje się, że znakiem ctwie średnim w formie pracy do- ostrzegawczym jest zadłużenie na po- datkowej. Po ukończeniu studiów pracował 20 lat w przemyśle na ziomie 60%, tymczasem gmina Ra- stanowiskach kierowniczych, na- Z OKAZJI ZBLIŻAJĄCYCH SIĘ ciechowice zadłużona jest na ponad stępnie 22 lata prowadził własną ŚWIĄT WIELKANOCNYCH 100%. - wacław żarski firmę o zasięgu ogólnopolskim. Od czterech miesięcy wójt gminy Ra- OBFITYCH ŁASK ciechowice. ZMARTWYCHWSTAŁEGO

ŻYCZY Krakowie i skorygowany o kwotę 6,5 mln. złotych. jątku gminnego. Program naprawczy będzie goto- SWOIM CZYTELNIKOM Czy w związku z powyższym gminie Raciecho- wy w połowie kwietnia. REDAKCJA wice grozi wymazanie z administracyjnej mapy Czy to wszystko wystarczy do tego, aby RIO za- kraju? akceptowało ten program? Nie można takiego zagrożenia wykluczyć. To oczy- Mam nadzieję, że tak. Nie chcę nawet myśleć, że wiście najgorszy z najgorszych scenariuszy. Gminy będzie inaczej. istnieją po to, aby się rozwijać, a nie upadać. W na- Podobno był Pan w Warszawie, aby tam rozma- szym przypadku o żadnym rozwoju nie da się mó- wiać o ratowaniu gminy? wić. Najważniejsze dla mnie i dla Rady jest teraz Tak, to prawda. Spotkałem się w Warszawie z wi- ocalenie gminy. ceministrem MSWiA Pawłem Szefernakerem oraz Jakie środki zaradcze musi Pan podjąć, aby ra- dyrektorem Departamentu Administracji Publicznej tować gminę przed katastrofą? Grzegorzem Ziomkiem. Obiecał następne spotkanie To program naprawczy. Właśnie nad nim pracujemy. w naszej sprawie, ale jasnych deklaracji nie uzyska-

Myślenicki Na czym polega taki program? łem. O problemach gminy rozmawiałem także z pa- Miesięcznik rok założ. 2007 Powiatowy SEDNO Generalnie na ograniczeniu do minimum wszelkich nią wicepremier Beatą Szydło. redaktor naczelny maciej hołuj kosztów. Czy jest Pan w walce o przywrócenie tożsamo- zespół antonina sebesta Na przykład? ści gminy sam czy może wspomaga Pana Rada marek stoszek andrzej boryczko Wprowadzenie nowych procedur usprawniających Gminy. Jeśli tak na kogo może Pan w niej liczyć? agnieszka zięba organizację pracy w Gminie, zmniejszenie umorzeń Przecież w tej Radzie, jakby na to nie patrzeć, adres redakcji 32-400 Myślenice, ul. 3 Maja 1a podatkowych, ograniczenie zużycia energii elek- zasiada kilku radnych z poprzedniej kadencji, a kontakt [email protected] strona internetowa www.esedno.pl trycznej poprzez zmniejszenie punktów poboru np. więc można rzec, że są to współautorzy obecnej druk grafipack Myślenice www.grafipack.pl wyłączanie zbędnych punktów świetlnych, wpro- sytuacji. Czy mają świadomość tego faktu i chcą nakład 1500 egz. wadzenie programu oszczędnościowego dla obiek- się dzisiaj zrehabilitować? oddano do druku 4 kwietnia 2019 roku redakcja nie bierze odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń tów gminnych. Dalej, zmniejszenie zatrudnienia czy- Rada współpracuje ze mną bardzo aktywnie. Mam tu wydawca Usługi Księgowe, Doradztwo Podatkowe li zwolnienia oraz przejście na emeryturę osób, któ- na myśli głównie radnych klubu Prawa i Sprawiedli- Marek Wcisło rym to świadczenie przysługuje. Podnosimy dyscy- wości. Jeden z radnych poprzedniej kadencji wyraził 32-400 Myślenice ul. Drogowców 6 plinę pracy w urzędzie. Chcemy sprzedaż część ma- chęć podjęcia współpracy. Pozostali uważają, że nic

2/kwiecień 2019 SEDNO rozmowa z wójtem Raciechowic WACŁAWEM ŻARSKIM rozmowa z MIKOŁAJEM CIENKOSZEM uczestnikiem dwóch edycji programu MasterChef Junior

złego się nie stało i bronią byłego ukła- du. Chciałbym dotrzeć do wszystkich MIKOŁAJ CIENKOSZ: foto:TVN/Michał Stawowiak Newspix radnych, ale jeśli się nie uda, to chciał- bym prosić: jeśli ktoś nie chce pomóc, to przynajmniej niech nie przeszkadza. Ze względu na katastrofalny stan GDYBY NIE TE PIEROGI? kasy przez pięć najbliższych lat Ra- ciechowice muszą zapomnieć o ja- ikołaj Cienkosz, jedenastolatek z Myślenic jest wiel- kichkolwiek inwestycjach. Nie jest Mkim miłośnikiem … gotowania. Gotuje od piątego roku to chyba dla Pana komfortowa sytu- życia. Dwukrotnie wystąpił z programie telewizyjnym Ma- acja, zwłaszcza w kontekście złożo- sterChef Junior. W ostatniej edycji dotarł do finałowej szes- nych w kampanii wyborczej obietnic? nastki i kto wie jak potoczyłyby się jego dalsze losy, gdyby nie … rozgotowane nieco pierogi z dynią. Mikołaj wią- Jest to dla mnie olbrzymi dyskomfort. że z gotowaniem swoje dorosłe życie. Zresztą przeczytaj- Sytuacja zmusza mnie do zaniechania cie Państwo sami. aktywności inwestycyjnej, tymczasem społeczeństwo takowej ode mnie ocze- EDNO: Czy to prawda, że Twoja kulinar- kuje. Wiem, że należą się tym ludziom Sna przygoda rozpoczęła się od sałatek? takie inwestycje jak: bieżąca woda, re- MIKOŁAJ CIENKOSZ: Tak. W wieku pięciu lat pomagałem ma- mont dróg, obiecywany od dawna nowy mie przygotowywać sałatki. budynek OSP w Raciechowicach. Sta- Na czym polegała ta pomoc? ram się o pozyskanie środków zewnętrz- Kroiłem warzywa. nych, na przykład z Wojewódzkiego Fun- A Twoja pierwsza „poważna” potrawa? duszu Ochrony Środowiska, ale nawet To … jajecznica z kiełbasą. jak je pozyskamy będzie to przysłowio- Wiem, że w wieku 9 lat nie tylko gotowałeś? wa kropla w morzu potrzeb. Tak. Prowadziłem też bloga kulinarnego. Podawałem tam swo- Co stanie się z linią wodociągową, je przepisy. Dzisiaj nie ma już tego bloga, ale nie wykluczone, która została wykonana, ale nie za- że rozpocznę kolejny. płacono za nią ? Czy ucząc się gotowania korzystałeś z gotowych przepi- To kolejne, ogromne wyzwanie dla gmi- sów czy może eksperymentowałeś? ny i dla mnie osobiście. Jestem po wstęp- Zawsze eksperymentowałem. Do dzisiaj korzystając z czyjegoś nych rozmowach z władzami WFOŚ w przepisu staram się do niego dołożyć coś swojego. kwestii pożyczki na sfinansowanie tej Mama twierdzi, że przyrządzasz fajne desery? inwestycji. Potrzeba na to 6,5 mln. zło- Dwa lata temu udałem się sam do sklepu, nabyłem stosowne tych netto. produkty i specjalnie dla mamy przyrządziłem batony czekola- Wykonawca tej linii wykazuje dużą dowe z płatkami musli. cierpliwość? Twoja pasja gotowania doprowadziła Cię do dwóch edycji Pod koniec maja ta cierpliwość się skoń- programu telewizyjnego MasterChef Junior. Pierwszej nie- czy. Będziemy musieli zapłacić. udanej, drugiej już bardziej. Jak doszło do tego, że znala- Jeśli WFOŚ nie pomoże, to co? złeś się w tym programie? Będziemy mieli ogromny problem. Zobaczyłem reklamę programu w telewizji i stwierdziłem, że Czy od czasu do czasu nie nachodzi muszę w nim wziąć udział. Pana myśl o … abdykacji? W trzeciej edycji znalazłeś się … Nie dopuszczam do siebie takiej myśli. … w pierwszej czterdziestce. Byłem z tego faktu zadowolo- Walczę zawsze do końca, z pełną deter- ny bo przecież w eliminacjach starowało kilkuset uczestników. minacją i skutecznie. Bardzo się denerwowałeś? Ostatnio najczęściej przygotowuję szarlotkę z Czy Pana zdaniem poprzedni wójt Tak. Zwłaszcza podczas castingu. Bałem się wielu rzeczy. kruszonką. Raciechowic powinien ponieść odpo- Dlaczego odpadłeś? Kiedy poświęcasz najwięcej czasu gotowaniu? wiedzialność karną za sytuację w ja- Naszym zadaniem było przygotowanie fast foodu. Zdecydo- W weekendy. Ale gotuję także w ciągu tygodnia. kiej pozostawił gminę? Przecież nie- wałem się na tortille z grillowanymi warzywami. Niestety nie Czy gotowanie będzie kiedyś Twoim zawo- które z jego decyzji działały na szko- udało mi się ciasto. Było w nim zbyt dużo wody. dem, czy wiążesz z nim swoją przyszłość? dę gminy? Drugie podejście do MasterChef Junior było już bardziej Tak. Marzy mi się własna restauracja z autor- Nie jestem karnistą, zatem nie do mnie udane? skim menu. należą decyzje o tym czy ktoś powinien Zdecydowanie. Nie czułem już tak wielkiego zdenerwowania Czy w Myślenicach? zostać ukarany czy nie. Myślę jednak, ani podczas castingu, ani później podczas rywalizacji w czter- Raczej w jakimś dużym mieście, może w War- że powinna nastąpić głęboka analiza dziestce. Efekt był taki, że dotarłem do finałowej szesnastki. szawie? działań mojego poprzednika. Kara za Co spowodowało, że odpadłeś z programu na tym etapie? Kto jest Twoim kulinarnym idolem? brak odpowiedzialności chyba istnieje. Przyczyną były rozgotowane pierogi. Te na słodko były OK, te z Michel Moran. Prezes krakowskiej RIO Mirosław Le- mięsem też, nie udały się te z dynią, wegetariańskie. Czy możesz na koniec naszej rozmowy podać gutko podczas sesji Rady Gminy Ra- Co dał ci udział w dwóch edycjach MasterChef Junior? jakiś ciekawy przepis? ciechowice powiedział, że jeśli uda Zdobyłem kulinarne doświadczenie, obycie przed kamerą, Będzie to przepis na stek z … tuńczyka. Rybę nale- się samorządowi gminy uratować poza tym poznałem wielu wspaniałych ludzi, z którymi utrzy- ży pokroić na płaty. Przygotować marynatę skła- ją od zagłady to będzie to mistrzo- muję kontakt. dającą się z oliwy, soli, pieprzu i tymianku. Ryba stwo świata. Czy zdobędziecie to mi- Teraz już nie możesz wystąpić jako finalista w kolejnych powinna marynować się około pół godziny, zanim strzostwo? Wy to znaczy: Pan, Pań- rundach MasterChef Junior, ale możesz to uczynić w kate- usmażymy ją na patelni grillowej. Samo smaże- scy urzędnicy i radni Rady. gorii dorosłych, kiedy ukończysz 18 rok życia? nie to 2 do 3 minut z każdej strony (w zależności Spuentowałbym to pytanie znanym slo- Już teraz o tym myślę. Na pewno zgłoszę swoją kandydatu- od grubości steka). Po usmażeniu stek musi być ganem „jak nie my to kto”? Jestem na- rę jak dorosnę. różowy w środku. Należy go szybko spożyć, aby stawiony optymistycznie. Proszę tylko Powiedz w czym się specjalizujesz jeśli chodzi o gotowanie? nie stracił smaku. Stek można podawać z salsą z społeczność gminy, aby wsparła mnie Moja specjalność to owoce morza, potrawy wegetariańskie mango, tak jak uczyniłem to podczas walki o za- w moich działaniach i apeluję o cierp- oraz sałatki i desery. kwalifikowanie się do programu. Wówczas przy- (MH) liwość. (MH) A z deserów? niosło to dobry efekt.

3/kwiecień 2019 SEDNO

foto: maciej hołuj RADNI BEZ ŚWIADOMOŚCI? le się dzieje w państwie raciechowi- wanie takich zabiegów jak: zaciąganie kredytów szym - likwidacją. Źckim. Kto śledzi stronę www.esed- w parabankach, poręczenia bez pokrycia, finan- Nie wszyscy radni obecnej Rady Gminy Raciecho- no.pl i zdążył już przeczytać zamiesz- sowanie administracji samorządowej ponad stan, wice (a kilku z nich to radni poprzednich kadencji, czony na pierwszych stronach niniej- wreszcie podejmowanie strategicznych dla gmi- a więc uczestnicy procesu postępującego upadku szego numeru „Sedna” wywiad z wój- ny decyzji finansowych bez uzyskania akceptacji gminy) zdają sobie sprawę z powagi sytuacji. Kie- tem Raciechowic Wacławem Żarskim i podpisu gminnej skarbniczki to procedury na co dy prezes Legutko opuścił salę, w której odbywa- ten wie jak bardzo źle. dzień stosowane przez byłego włodarza gminy Ra- ła się sesja jedna z radnych zapytała w interpela- Sytuacja gminy Raciechowice po rządach poprzed- ciechowice. Co na to prawo? cji o to czy biblioteka w Raciechowicach będzie ot- niego wójta, który władzę sprawował w tych okoli- Wiele przykrych słów na temat aktualnej kondy- warta w soboty. To tak, jakby pasażer idącego na cach od 24 lat jest tragiczna. Nie warto nawet szu- cji finansowej gminy padło z ust prezesa krakow- dno Titanica zapytał kapitana statku o to co bę- kać analogii do gminy Myślenice, którą poprzedni skiego oddziału Regionalnej Izby Obrachunkowej dzie na kolację. burmistrz też nieźle „rozjechał” finansowo. W Ra- w Krakowie Mirosława Legutki. Prezes użył stwier- Sygnały płynące przez lata z RIO do gminy Racie- ciechowicach zapowiada się pięć lat ekstremalne- dzeń: gmina już nie istnieje, jeśli potraficie jej po- chowice i nakazujące jej przygotowanie progra- go zaciskania pasa, co zapewne nie spodoba się móc i przywrócić do życia to będzie to mistrzo- mów naprawczych rozbijały się o mur obojętno- mieszkańcom tej gminy. Gdyby w swoim gniewie stwo świata, puls tej gminy przestał istnieć, teraz ści. Powinny jednak wzmóc czujność radnych. Tym- zechcieli poszukać winnego, w każdej chwili mo- pozostało tylko wyłączyć światło. Skoro o świetle czasem nie wzmogły. No może nie wszystkich. Na żemy wskazać adres. Winny „zadekował” się na mowa to w mrocznym tunelu zaniedbań jawi się palcach jednej ręki można policzyć radnych, któ- ciepłej posadce w Urzędzie Gminy i Miasta Dob- ono jako nikły płomykw postaci programu napraw- rzy nieprawidłowości zauważali. Nic z tego jednak czyce i nie przejmuje się bałaganem, który po so- czego, który jednak nawet najlepszy z najlepszych nie wynikło. Wypada zatem tylko wyrazić nadzie- bie zostawił. Miejmy nadzieję, że do czasu. Stoso- nie daje gwarancji uratowania gminy przed najgor- ję, że może teraz wyniknie.

REKLAMA W „SEDNIE” i www.esedno.pl [email protected]

4/kwiecień 2019 SEDNO

czym żyją gminy Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej * „CERTUS” Burmistrz Sułkowic Artur Grabczyk ma nie lada problem. Powiatowy Inspektorat Myślenice ul. Drogowców 5 (budynek Centrum Medycznego Tele-Fonika) Nadzoru Budowlanego nakazał mu wyremontować budynek Urzędu Miejskiego da- Tel. (12) 272-56-70, 272-56-71, kom. 601-661-449 jąc na to czas do końca tego roku. Po tym terminie wstęp do niewyremontowanego zaprasza do gabinetów: budynku będzie zakazany. Nie byłoby dramatu, gdyby budżet gminny zniósł ciężar alergologia: dr.med. G.Osmenda tego remontu. Ale nie zniesie. Kasa gminna przeżywa kryzys. Nie pozwala on na re- choroby wewnętrzne: lek.med. A. Cyganek, lek.med. A. mont starego budynku, a tym bardziej na budowę nowego. Burmistrz podjął się za- Homenda, lek.med. M. Przała chirurgia ogólna: dr.med W. Dutkiewicz, lek.med J. Pucz, tem zadania znalezienia nowego lokum dla siebie i swoich urzędników. Urząd musi lek.med R. Gdula , lek.med K. Panuś, lek.med. Z.Kus pracować, inaczej być nie może. Wybór padł na budynek Szkoły Podstawowej numer chirurgia naczyniowa: lek.med J. Radwan, dr.med 2 (dawne Gimnazjum). Artur Grabczyk nie wpadł na ten pomysł, bo tak mu się podo- J.Krzywoń, dr.med J.Zasada bało. Wobec braku alternatywy Artur Grabczyk stanął po prostu pod murem. Nieste- dermatologia: lek.med M. Lijowska-Bochnia ty nie wszyscy w Sułkowicach potrafią zrozumieć co to znaczy. Wobec braku innych diabetologia: lek.med. W.Głodzik endokrynologia: dr.med T. Koblik, lek.med. K.Tyrawa propozycji wybór szkoły wydaje się być jedyną opcją. Urząd potrzebuje 400 metrów gastroenterologia: dr. med. P. Szulewski kwadratowych zaś budynek SP 2 to 2800 metrów. Wielu powie, że symbioza jest w ginekologia: lek.med. M.Kołodziejczyk -Pietruszka tym przypadku możliwa i nie wykracza poza ramy zdrowego rozsądku. Wszystko da kardiologia: doc. dr. hab. J. Dropiński, lek.med. R.Machnik się poukładać, dostosować. Innego zdania są nauczyciele i rodzice dzieci uczęszcza- kardiochirurgia (gab. konsultacyjny): dr.med. J.Stoliński jących do SP 2 w Sułkowicach. Podczas zebrania, którego lejtmotywem była wyżej laryngologia: prof.dr.hab.med. J.Pilch, dr.med A. Ścisławski, lek.med.K.Wróblewska, lek.med. J.Wąsowicz opisywana sprawa przystąpili do ataku na burmistrza. Padły słowa o niepokoju, za- medycyna pracy: lek.med. T. Mrowca-Kliś, lek. med. A. chwianym bezpieczeństwie dzieci, ciasnocie, hałasie. Demonstrując aktorski talent Delikat, lek.med. M.Fordoński wystąpił młodzieniec, który pochwalił się, że jest uczniem Liceum im. Nowodwor- nefrologia: lek. med. A.Wojton skiego w Krakowie i absolwentem sułkowickiej szkoły. Nagadał wiele głupot i poka- neurologia: lek.med. A. Magnusa, lek.med. J. Sękowska, lek. zał kilka wystudiowanych min, zanim poproszony został o zakończenie swojego że- med. K.Soboń okulistyka: lek.med. W. Moczulski, lek.med. A.Papiernik, nującego „popisu”. Był histeryczny głos pani, która zapytała kto zwróci życie dzie- lek.med. J.Głowacka ciom, jeśli te stracą je z powodu ciasnoty w szkole na przykład w przypadku pożaru. ortopedia: lek. M. Święch, dr.med. P. Ślęczka, lek.med. W. Nikt nie odbiera prawa walki o bezpieczeństwo swoich dzieci rodzicom i nauczycie- Satora, lek.med. W. Ambroży, lek.med. K.Karkosz, lek.med. lom. W ferworze walki warto jednak pamiętać o przeciwniku. Zrozumieć jego po- P.Dąbek budki, racje, poszukać rozwiązania, które doprowadziłoby nie do eskalacji konflik- reumatologia: lek.med. A. Murzyn, lek.med. E.Zimmer - Satora urologia: dr.med P. Jakubik, lek.med. M. Rzepecki tu, ale do jego złagodzenia, do znalezienia konsensusu. Kiedy Artur Grabczyk oznaj- usg –jamy brzusznej, tarczycy, piersi, moszny, narządu ruchu mił, że proponowane rozwiązanie nie jest ostatecznym i poprosił rodziców i nauczy- usg naczyniowe: ocena naczyń żylnych i tętniczych cieli o to, aby zaproponowali inną lokalizację urzędu, ci wskazali obiekty, które do usg dziecięce: jamy brzusznej, stawów biodrowych tej roli po prostu się nie nadają. W Sułkowicach nie istnieje budynek, który mógłby pracownie: analityczna, audiometrii, ekg, spirometrii, rtg służyć za lokum dla Urzędu Miejskiego. Taka jest prawda czy tego ktoś chce czy nie. (mammografia, urografia, cystografia) Rehabilitacja: elektroterapia, fototerapia, kinezyterapia, Być może urząd zasiedli kilka … kontenerów biurowych, bo i taki pomysł rozważa hydroterapia, krioterapia, drenaż limfatyczny, masaż, terapia burmistrz. Szkopuł tylko w tym, że kontenery wcale nie są tanie, a poza tym nie ma energotonowa, ESWT, Hi-Top ich gdzie postawić. Zapraszamy do naszej pracowni rehabilitacji na indywidualne Sprawa w toku wciąż czeka na swoje rozwiązanie. (RED.) cykle rehabilitacji przedoperacyjnej Zapraszamy do udziału w bezpłatnych badaniach kolonoskopowych: Realizowanych w ramach Programu Profilaktyki Raka Jelita Grubego prowadzonego przez Ministerstwo Zdrowia dla pacjentów w wieku 50-65 lat Warunkiem uczestnictwa w programie jest wypełnienie ankiety kwalifikacyjnej Zapraszamy do korzystania z bezpłatnych badań mammograficznych: W ramach Programu Profilaktyki Raka Piersi prowadzonego przez NFZ przeznaczonego dla pacjentek w wieku 50-69 lat Uprzejmie informujemy, że w pomieszczeniach naszej przychodni uruchomiła działalność PRACOWNIA BADAŃ PSYCHOLOGICZNYCH „Profesja” foto: maciej hołuj Zapraszamy do nowo uruchomionego Gabinetu Alergologicznego foto: archiwum człowiek miesiąca

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „CERTUS” BARBARA KALINOWSKA z siedzibą w Myślenicach ul. Drogowców 5 WOLONTARIUSZKA PZC BETANIA (budynek Centrum Medycznego Tele-Fonika) W MYŚLENICACH Uprzejmie informuje o uruchomieniu od dnia 1 czerwca 2017 r. Gabinetu Lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ) Świadczenia z zakresu Podstawowej Opieki Zdrowotnej est jedną z najdłużej pracujących wo- udzielane będą w gabinetach zlokalizowanych w Myślenicach Jlontariuszek w Parafialnym Zespole Ca- przy ul. Władysława Jagiełły 1. (dawniej budynek WR Medica ritas Betania w Myślenicach, co podkre- – naprzeciw apteki Pani mgr. E. Pucz) Zapraszamy pacjentów do korzystania z naszych usług . ślano podczas niedawnego jubileuszu 25 Uprzejmie informujemy o konieczności dokonania ponownych - lecia PZC. Niesie pomoc we wszystkich zapisów do lekarzy POZ przyjmujących w naszej przychodni akcjach charytatywnych organizowanych poprzez złożenie nowych deklaracji wyboru. przez tą instytucję. Zawsze otwarta na do- Zapisy pacjentów przyjmowane będą od dnia 1 czerwca bro w stosunku do innych. Barbarze Kali- 2017r. w godzinach pracy przychodni , od poniedziałku do piątku od 8.00 do 18.00 nowskiej, mieszkance Myślenic za wielkie Dodatkowe informacje uzyskać można pod numerem serce przyznajemy miano Człowieka Mie- telefonu : (12) 312-71-20, (12) 312-71-21 siąca kwietnia. (RED.)

5/kwiecień 2019 SEDNO

felieton

ołym okiem widać, że Polacy są coraz słabiej samodzielnie do właściwego rozwiązania problemu trudniej. Kandydata na europarlamentarzystę po- Gwykształceni. Nie chciałem uwierzyć moje- myśląc, a nie wierząc podręcznikowi, który jest źle winny cechować: wiedza (co daje się sprawdzić), mu kilka lat temu zmarłemu koledze Januszowi napisany, z błędami nawet merytorycznymi i narzu- dotychczasowe osiągnięcia zawodowe i naukowe, W. który uczył w ZST-E w Myślenicach, że aktual- ca rozwiązania często politycznie jednostronne np. znajomość języków obcych (co też można spraw- ny absolwent technikum znajduje się na niższym WOS czy historia. dzić), etyczna postawa w życiu itp. Ci ludzie mają poziomie od absolwenta ZSZ lat siedemdziesią- Świadomość społeczna oparta jest na obiektywnej tworzyć reprezentację naszego kraju. tych. Przekonałem się o tym, kiedy w wieku 59 wiedzy, a nie na tzw. polityce historycznej aktualnej Polityka zagraniczna to wypadkowa interesów lat zostałem czynnym nauczycielem. władzy. Ta świadomość obywatelska jest potrzebna wszystkich grup społecznych działających w na- Zrozumiałem również, że nie jest to wina młodzie- właśnie w okresie kreowania władzy czyli w czasie szym kraju. Kto reprezentuje tylko swoje poglądy ży tylko złej polityki edukacyjnej w naszym kraju. aktu wyborczego, do którego moim zdaniem, wybor- np. pan Korwin Mikke nie nadaje się moim zda- Dwa lata temu byłem uczestnikiem zespołu nad- ca powinien się przygotować. Tym bardziej że wie- niem na reprezentanta naszego kraju. zorującego maturę pisemną z języka polskiego. dza politologiczna ludzi jest oparta o funkcjonujące Te wszystkie cechy powinien przeanalizować wy- Moja koleżanka przewodnicząca zespołu udała w społeczeństwie stereotypy - często czyste bzdury. borca w stosunku do kandydata, którego zamie- się po arkusze egzaminacyjne, a ja w tym czasie Jeżeli te bzdury powielają nie rzadko „gadające gło- rza poprzeć, przygotowując się do głosowania. Co zamieniłem kilka słów ze zdającymi maturzysta- wy” w TV i to utytułowane naukowo, to co ma my- w tym złego że wyborca pyta o zdanie mądrzej- mi, aby rozładować nerwowe oczekiwanie. Na 15 śleć przeciętny zjadacz chleba. Na przykład myle- szego od siebie: tatę, mamę, księdza, dziadka itp. uczniów nikt nie wiedział kto to był Lem i nie bar- nie apolityczności z apartyjnością - wojsko, policja, przed podjęciem decyzji. Oceniając programy wy- dzo rozumieli co to takiego futurologia książki. No sądy to instrumenty polityki więc są polityczne, ale borcze musimy korzystać z opinii autorytetów w cóż, nie mogłem tego komentować w tej konkret- muszą być apartyjne. Polityka to nie tylko walka o danej dyscyplinie. Trzeba spytać politologa jak ob- nej sytuacji. Życzyłem im połamania piór i zaczę- władzę, ale przede wszystkim sztuka rządzenia. W licza się zdobyte mandaty metodą D’honta itp. Do ła się matura. Pomyślałem sobie - młodzież mało wyborach się nie startuje tylko kandyduje prosząc konsumpcji kultury też się przygotowujemy idąc do czyta. Opowiedziałem o tym zdarzeniu mojemu o głos wyborcę. Startuje samolot lub zawodnik np. kina, teatru, na wystawę czy koncert. Wybory to koledze Markowi Oramusowi, którego wielu na- biegacz narciarski. nie loteria fantowa, ale poważny akt kreacji wła- zywa uczniem Lema. Nie mógł uwierzyć. Wybory to nie mecz piłkarski. Mało świadomy wy- dzy. Uczestnictwo w nich to prawo obywatelskie i Zapytałem polonistkę z naszej szkoły dlaczego borca wszystkie obiecanki kupi. Jednak proponu- moralny obowiązek. Mamy zawsze wybór czy gło- tak jest. Jednoznacznie stwierdziła, że w średniej ję przygotować się do wyborów poznając głównie sować na tych, którzy rządzą, na tych którzy rzą- szkole nie przewiduje tego program, a w gimna- kandydatów, ich kwalifikacje etyczne i merytorycz- dzili i na tych którzy jeszcze nie rządzili więc nie zjum mowa jest o tym wybitnym pisarzu jedna ne. Łatwiej o to w wyborach większościowych czy- pokazali na co ich stać, ale ciekawie agitują. Wy- czy dwie godziny. Dodała szokujące mnie zdanie li w jednomandatowych okręgach wyborczych i tu bór należy do społeczeństwa – ludzi uprawnionych cyt.: Co się dziwisz to Żyd i ateista … koniec cy- chyba Pan Kukiz ma rację. Przecież radny, poseł, de- do głosowania - czyli elektoratu. Agituję wszyst- tatu. Młodzi nauczyciele mało wiedzą o Tadeu- putowany, senator reprezentuje ludzi z konkretnego kich młodych wyborców, aby wzięli udział w ma- szu Kotarbińskim (ateista), a jego „Traktat o Do- okręgu wyborczego, a nie całej RP. jowych wyborach mając nadzieję, że starsi roda- brej Robocie” jest tymczasem popularny w ... Ja- Skracając jakąkolwiek kadencję, aby kandydować w cy wiedzą jaka powinna być przyszłość naszego ponii. Jak dodamy do tego bardzo mało godzin na kolejnych wyborach, kandydat lekceważy wyborcę kraju i Europy. Ta świadomość to nie 1100 czy ko- różne ważne przedmioty i słabą dyscyplinę szero- co może być odebrane jako chęć lepszych apanaży. lejne 500 złotych bo to tani populizm i nie ma nic ko rozumianą w polskiej szkole to można posta- W wyborach do europarlamentu moim zdaniem o to wspólnego z wyborami do europarlamentu. Żad- wić tezę, że: polska szkoła nie uczy myśleć, tylko właśnie chodzi. To nie etyczne. Tych, którzy kandy- nych wyborów nie należy lekceważyć myśląc ka- wierzyć. I nie chodzi tu o naukę religii, tylko brak dują pełniąc aktualnie jakąś funkcję z wyboru można tegoriami - po nas choćby potop. czasu na dyskusję, na drodze której uczeń dojdzie ocenić dokładniej bo widzimy ich działania. Nowych Jerzy Krygier

czym żyje gmina DOBRO GMINY CZY PREMEDYTACJA? foto: maciej hołuj dyby za upór wręczano Oscary, laureatami tych zacnych statuetek mogli- Gby zostać niektórzy radni Rady Miejskiej w Myślenicach. Na przykład radny Kamil Ostrowski (zbieżność nazwisk nie przypadkowa). Podczas sesji Rady Miejskiej, kiedy dyskutowano nad uchwałą dotyczącą ustalenia Strefy Płatnego Par- kowania Kamil Ostrowski najpierw zaapelował, a w chwilę potem złożył formalnie wniosek o to, aby płatny parking przy rynku czynny był dla osób chcących tutaj parkować nie od godziny 7 rano, ale od godziny 8. Radny tłumaczył swój wniosek tym, że wówczas będzie więcej miejsca dla osób przywożą- cych dzieci do szkoły. Na to sekretarz gminy Robert Pitala odpowiedział, że miejsce na parkowanie dla osób odwożących swoje pociechy do SP nr 1 zostanie zlokalizowane przed samą szkołą na ulicy Sobie- skiego, a ponieważ jest to ulica pod zarządem Powiatu zostaną przeprowadzone rozmowy ze staro- stą myślenickim, aby zgodził się na takie rozwiązanie. Jan Podmokły, przewodniczący Rady Miejskiej prowadzący obrady zapytał radnego Ostrowskiego o to czy podtrzymuje on swój wniosek. Radny po- twierdził, że tak. Wniosek został zatem przegłosowany i stosunkiem 11 „za” - 10 „przeciw” uzyskał moc prawną. - Podjęta przed chwilą uchwała godzi w dobro gminy – skomentował rzecz całą burmistrz Jaro- sław Szlachetka. - Czy chcecie Państwo pokazać, że macie większość w Radzie? Przez całe lata prawo w kwestii stref parkowania było łamane. Chcemy je wreszcie uporządkować. Proszę o to, abyście przyglądali się problemom, nad którymi dyskutujemy i głosujemy. No chyba, że robicie to celowo. Czy radny Ostrowski wie w ogóle o jakiej części miasta mówimy? Obawiam się, że nie, chyba, że jest to działanie z premedytacją. Ostatecznie stosowna uchwała przegłosowana została z wniesionym przez radnego Kamila Ostrowskie- go wnioskiem. Za radnym murem stanęli koledzy z KWW Macieja Ostrowskiego oraz dwójka radnych z KWW „Bez układów”. Jakie straty w budżecie gminy przyniesie ta decyzja? Robert Pitala twierdzi, że w skali roku około dwunastu tysięcy złotych. - Wniosek radnego Ostrowskiego przyniesie zgoła odwrot- ny skutek. Ponieważ urząd czynny jest od 7.30 petenci parkować bedą swoje samochody przed budynkiem magistratu, bo za darmo, i w ten sposób odbiorą miejsca dla samochodów rodziców przywożących swoje dzieci do szkoły - wyjaśnia sekretarz. (RED.) Radny Kamil Ostrowski

6/kwiecień 2019 SEDNO

rozmowa z młodszym brygadierem ROMANEM AJCHLEREM nowym zastępcą dowódcy JRG w KP PSP Myślenice, nieoficjalnym rzecznikiem prasowym tej komendy

foto: maciej hołuj

otychczasowy zastępca dowódcy DJRG w myślenickiej KP PSP i nie- ROMAN AJCHLER:

etatowy rzecznik prasowy tej komen- foto: maciej hołuj dy Marian Rokosz odszedł na zasłużo- ną emeryturę. Jest już jego następca. To młodszy brygadier Roman Ajchler. WDRAŻAM SIĘ

EDNO: Jak doszło do tego, że to Pan nianiu obowiązków służbowych? Swłaśnie objął schedę po Marianie Znaczną część czasu poświęcam w chwili obecnej na Rokoszu, zarówno na stanowisku wdrożenie się w system pracy biurowej - dokumen- służbowym jak i na stanowisku nie- tacji zagadnień dotyczących wielu dziedzin oraz na oficjalnego rzecznika Komendy Po- prowadzenie szkoleń specjalistycznych dla straża- wiatowej Państwowej Straży Pożar- ków ochotników. Dlatego też proszę o wyrozumia- nej w Myślenicach? łość, jeżeli chodzi o moje kontakty z mediami. ROMAN AJCHLER: W związku z tym, że Marian Ro- Czy mógłby Pan powiedzieć kilka słów o sobie: kosz przeszedł na emeryturę powstał vacat na sta- od kiedy jest Pan w straży, jaki był przebieg Pań- nowisku zastępcy dowódcy JRG. Komendant Powia- skiej kariery zawodowej, gdzie Pan mieszka z ro- towy biorąc pod uwagę przebieg mojej służby, wielo- dziną i jakie jest Pana hobby, bowiem z tego co letnie doświadczenie mianował mnie na to stanowi- wiem lubi Pan „poszaleć” na fajnym motocyklu? sko. Pozostałem w pionie operacyjnym zajmującym Służbę w straży pożarnej rozpocząłem w 1992 roku w się bezpośrednimi działaniami ratowniczo – gaśni- Szkole Aspirantów PSP. Ukończyłem ją w 1994 roku czymi. Do czasu objęcia tego stanowiska dowodzi- i podjąłem pracę w KP PSP Myślenice na stanowi- łem 17 strażakami na zmianie służbowej, teraz mam formacji, wywiadów, ale były to sporadyczne przy- sku dowódcy zastępu. Następnie awansowałem na ich 52. Równocześnie objąłem funkcję nieetatowe- padki, teraz będzie ich na pewno znacznie więcej. stanowisko dowódcy zmiany. Przez 25 lat pracowa- go oficera prasowego gdyż wiele tematów do prze- Jak wygląda praca takiego rzecznika? Na czym łem na tzw. pierwszej linii frontu wyjeżdżając do po- kazania „mediom” wiąże się z działalnością naszej polega żarów, wypadków i innych zdarzeń ratujących ludz- komendy z zakresu ratownictwa. Zgodnie z wytycznymi opracowanymi przez KG PSP, kie życie i mienie. Mieszkam w Myślenicach z żoną To, że radzi Pan sobie z funkcją zastępcy do- według których mam pracować jako rzecznik, podej- Elżbietą i synami Jakubem oraz Kamilem. Działam wódcy JRG nie ulega wątpliwości, jest Pan do- muję działania związane z informowaniem zainte- społecznie w OSP Myślenice – Śródmieście, Zarzą- świadczonym strażakiem, ale jak radzi Pan so- resowanych środków masowego przekazu o sytua- dzie Oddziału Miejsko – Gminnego ZOSP RP, Zarzą- bie z rzecznictwem, które jest dla Pana chyba cji na miejscu zdarzenia (duże akcje ratowniczo-gaś- dzie Powiatowym LOK. Interesuję się motoryzacją nowym wyzwaniem? nicze) odciążając w ten sposób kierującego działa- z zakresu samochodów ciężarowych, specjalnych i Praca związana z udzielaniem informacji prasowej niem ratowniczym. Udzielam informacji o pracy KP motocykli. W wolnym czasie, którego nie mam za jest dla mnie w tym momencie wyzwaniem, bowiem PSP, występujących zagrożeniach, akcjach prewen- wiele staram się odpocząć, odbywając na przykład nie posiadam żadnego przeszkolenia w tym zakre- cyjnych zmierzających do zminimalizowania sytua- przejażdżkę na ukochanym motocyklu wraz z człon- sie. Oczywiście zdarzało się w mojej dotychczaso- cji, w których może wystąpić sytuacja niebezpieczna. kami naszego Strażackiego Klubu Motocyklowego wej działalności służbowej i społecznej udzielać in- Czy rzecznictwo nie przeszkadza Panu w wypeł- „Riders of Flames”. (MH)

z miasta Oantonina CZYM sebesta NIE WSPOMINA AUDYT? ą rodzice i przede wszystkim czy przedwiośnie. Jest jednak pewna bardzo waż- ku Emerytów i Rencistów począwszy, przez spo- Sdziadkowie, którzy we wszystkim na sfera życia społecznego, której audyt nie obe- ry w naszym mieście Uniwersytet Trzeciego Wie- pragną dziecko wyręczać, zastępo- jmuje, nią właśnie pragnę się zająć. Chodzi o za- ku, na Klubie Seniora kończąc, to kolejny przy- wać, poprawiać. Nie reagują, na naj- niechania w budowie społeczeństwa obywatel- kład. Nie ma ani Rady Seniorów, ani Rady Mło- pierw dumne, a potem już rozpaczli- skiego. Po prostu zniechęcano nas do wszelkiego dzieży, potrzeby ich utworzenia sygnalizowano we „ja siam”. Planują mu zabawy i to- działania, które nie było bezpośrednio inspirowa- w kampanii wyborczej. warzystwo, wciskają w ubranka, wy- ne przez władzę spod zegara. Wyjątek od tej re- Organizacje ogólnopolskie w tym partie (poza bierają zabawki. guły stanowiły akcje na rzecz chorych, zwłaszcza PiS-em) i związki zawodowe są bardzo mało wi- Tak właśnie postępowano z nami przez ponad dzieci. Dlatego tu działamy tak jak trzeba, skupia- doczne. Wizytówką miasta jest niezależne od piętnaście lat. Chcę wierzyć, że na początku ro- jąc się na celu, a nie rozglądając na boki, kto z kim podmuchów polityki Stowarzyszenie Mysleni- biono to w dobrej wierze, potem z przyzwycza- i dlaczego. Nic więc dziwnego, że w nich osiąga- cka Grupa Fotograficzna mgFOTO i lokalny od- jenia, a na końcu dla umacniania pozycji i co naj- my prawdziwe mistrzostwo. dział Polskiego Towarzystwa Historycznego, któ- gorsze budowania zależności. Powstała kon- Uważna lektura projektów zgłoszonych do bu- ry udanie realizuje zdobyte granty. Ostatnio za- strukcja jakby wzorowana na wieży strażniczej dżetu obywatelskiego i inicjatywy lokalnej wiele istniał Alarm Smogowy - co od razu złośliwi sko- z Zamczyska. Rzeka jednak zmieniła swoje ko- mówi. Mieszkańcy miasta w przeciwieństwie do mentowali - pod koniec sezonu grzewczego, ale ryto. Warownia jest zbędna, trwa jej rozbiórka o zamieszkujących okoliczne miejscowości wykazu- za to przed wyborczym … czym jesteśmy na bieżąco informowani. ją dużą bierność, która wręcz zmusza do refleksji. Trzeba być bardzo, bardzo zdeterminowanym, Serwowane nam ostatnio wyniki audytu to praw- Brak własnych stron internetowych wszystkich jak zmarły ostatnio doktor Stefan Patyk, aby dziwie umartwiająca lektura, doskonała na post trzech organizacji senioralnych na oddziale Związ- mieć odwagę rozbierać ten mur bierności.

7/kwiecień 2019 SEDNO

rozmowa z ADAMEM STYCZNIEM dyrektorem SP ZOZ w Myślenicach

foto: maciej hołuj ADAM STYCZEŃ: PLANUJEMY JESZCZE KILKA WAŻNYCH INWESTYCJI EDNO: Myślenicki szpital jest ostatnio placem budowy. Wciąż się tutaj Scoś dzieje, chociaż szpital ani na minutę nie przerywa swojej działal- ności. Niedawno pisaliśmy o otwarciu zmodernizowanego, nowoczesne- go oddziału Chirurgii Ogólnej, a już przecięto wstęgę wyremontowanego od podstaw Oddziału Zakaźnego? ADAM STYCZEŃ: To prawda. Oddział Zakaźny przeszedł kompleksową modernizację wraz z zakupem no- woczesnego sprzętu i aparatury medycznej, m.in: kardiomonitorów, pomp infuzyjnych, defibrylatora, łóżek szpitalnych z szafkami przyłóżkowymi, lokalizatora naczyń, ssaków ambulatoryjnych, pulsoksymetrów, elektrokardiografu oraz płuczek-dezynfektorów. Wymieniono wszystkie sieci i instalacje, w tym wodno - kanalizacyjną, centralnego ogrzewania, elektryczną, teletechniczną, wentylacji i klimatyzacji oraz gazów medycznych. Poza tym, na oddziale zamontowany został system bezpieczeństwa przeciwpożarowego. Jaki był koszt tego remontu? Ponad 3,4 miliona złotych, z czego blisko 2 miliony 350 tysięcy pochodziło z budżetu państwa, ponad 900 ty- sięcy zł. przeznaczył Powiat Myślenicki, reszta to środki własne szpitala. Ale Oddział Zakaźny to nie wszystko. Co zatem jeszcze? Dobiegają końca prace związane z przebudową nowej centralnej sterylizacji, która znajdować się będzie teraz w przyziemiach budynku głównego szpitala. Czekamy tylko na dostawę sprzętu i wyposażenia po- mieszczeń. Na pierwszym piętrze budynku szpitalnego trwają prace remontowo – adaptacyjne. Przenie- siemy tutaj oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii, który powiększony zostanie o dodatkowe dwa łóż- ka intensywnej terapii. Tutaj też znajdzie swoje pomieszczenia diagnostyka obrazowa wraz z ucyfrowie- niem i nowoczesnym aparatem rentgenowskim. Przetarg na jego zakup jest już rozstrzygnięty, na miesiąc sierpień przewidziano dostawę sprzętu, a na koniec października, po uzyskaniu wymaganych zezwoleń na użytkowanie, rozpoczęcie jego pracy. Trudno w obliczu takiego ogromu prac nie zapytać o ich koszt i finansowanie? Wszystkie te trzy zadania: centralna sterylizacja, anestezjologia i intensywna terapia oraz diagnostyka obrazowa to koszt ponad 9 mln. złotych, z czego 7,3 mln. złotych to kwota jaką szpital pozyskał ze środ- ków unijnych zaś pozostałe 1,8 mln. to dotacja z budżetu Powiatu Myślenickiego. Kto pisze wnioski o dotacje unijne? W zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji, w tym opracowania zakresu rzeczowego inwestycji, uzasadnienia celowości inwestycji, prace wykonywane są we własnym zakresie przez szpital, a w części opracowania studium wykonalności przy współpracy firmy zewnętrznej. Czy remonty, które Pan wymienił uczynią pod tym względem myślenicki szpital kompletnym? Mamy jeszcze w planach kilka ważnych inwestycji, m.in. rozbudowę i modernizację Oddziału Wewnętrz-

fotograficzny świat dzikiej przyrodyBOGDANA KASPERCZYKA reklama

8/kwiecień 2019 SEDNO

rozmowa z ADAMEM STYCZNIEM dyrektorem SP ZOZ w Myślenicach

nego oraz Neurologicznego wraz z utworzeniem w SOR, gdzie ze względu na charakter pracy mało kto lowi pod moim kierownictwem uregulować więk- części tego ostatniego oddziału udarowego. Ale to chce ją podejmować. Od roku nie zdarzyło się, aby szość zaległości, jakie istniały kiedy przejmowa- następne kilka milionów złotych. grafik dyżurów lekarskich udało się ułożyć z miesięcz- łem funkcję dyrektora. Sukcesem jest również to, Jakie są realia wykonania tych remontów? nym wyprzedzeniem. Układamy go z tygodnia na ty- że w tym mało stabilnym i niedofinansowanym Będziemy w dalszym ciągu zabiegać o kolejne środ- dzień, a bywa czasem tak, że nawet z dnia na dzień. systemie ochrony zdrowia udało nam się nie tyl- ki zewnętrzne, są też pewne deklaracje ze strony Po- Braki występują w wielu specjalnościach, potrzebni ko utrzymać dotychczasowy zakres świadczo- wiatu. W bieżącym roku planowane jest wykonanie są lekarze pediatrzy, neonatolodzy, interniści, chirur- nych usług zdrowotnych, ale jeszcze znacznie je dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem po- dzy ogólni, chorób zakaźnych, chorób płuc, aneste- poszerzyć o dodatkowe działalności m.in. oddzia- zwolenia na budowę, które stanowić będą podsta- zjolodzy, neurolodzy, czy też ginekolodzy-położnicy. ły szpitalne, poradnie i pracownie specjalistyczne wę rozpoczęcia robót. Ilu lekarzy Panu brakuje? czy też zespoły ratownictwa medycznego. Uda się? Około 15 Czy nie ma Pan czasem ochoty powiedzieć: Jestem dobrej myśli. A ilu pracuje na chwilę obecną? dość? I jeszcze SOR? 54 etatowych, w tym czternastu lekarzy rezyden- Rzeczywiście, bywam czasami bardzo zmęczo- Tak, i jeszcze SOR. Ale już nie w tym roku. Może w tów odbywających w szpitalu specjalizację. ny, ale zawsze staram się znaleźć siłę i motywa- 2020? Jeśli zmodernizujemy SOR, szpital w Myśle- Co z personelem pielęgniarskim? cję do dalszego działania. nicach będzie spełniał wszystkie unijne standardy. W tej grupie zawodowej sytuacja wygląda nieco le- I na koniec jedna, ale jakże wymowna liczba. A teraz o mniej przyjemnych sprawach. Na przy- piej, co nie oznacza, że nie występują przejściowe Ile było w 2018 roku przyjęć czy zdarzeń, któ- kład o długu, który wciąż wisi nad myślenickim problemy kadrowe. W ostatnich miesiącach udało re obsłużył myślenicki szpital? szpitalem? nam się zatrudnić kilka pielęgniarek. Praca szpita- W roku ubiegłym w myślenickim szpitalu udzielo- W skali kraju szpitale bez zadłużenia można poli- la w zakresie usług pielęgniarskich jest także wspo- nych zostało 164 tysiące świadczeń medycznych. czyć na palcach jednej ręki. Rolą szpitala jest udzie- magana przez osoby, które po przejściu na emery- Dziękuję za rozmowę. lanie świadczeń zdrowotnych, rolą państwa płace- turę wyraziły wolę i gotowość wykonywania dal- nie za nie. W ubiegłym roku myślenicki szpital udzie- szej pracy. Niestety średnia wieku pielęgniarek w lił tych świadczeń na kwotę blisko 3,5 mln. złotych naszym szpitalu to 48 lat. Podkreślić również nale- więcej, niż przewidział NFZ. Wymagała tego sytua- ży, że obszar usług pielęgniarskich zaczyna być co- cja zdrowotna pacjentów. Tymczasem ja, jako dy- raz bardziej deficytowy i wymaga podjęcia natych- rektor dowiaduję się, że państwo nie zamierza pła- miastowych działań ze strony państwa, które po- cić za te nadwykonania, bo … nie ma pieniędzy. Je- zwolą zabezpieczyć te usługi w przyszłości, w prze- śli szpital leczy chorych, kupuje leki, sprzęt, mate- ciwnym wypadku sytuacja z każdym kolejnym ro- riały medyczne itd. to niestety generuje koszty, a w kiem będzie się tylko pogarszać. przypadku kiedy nie otrzymuje zapłaty od płatnika Remonty i adaptacje, o których rozmawialiśmy publicznego czyli NFZ za wykonane usługi również na początku to na pewno duży Pana sukces oso- i dług. Te 23 miliony zadłużenia szpitala to głównie bisty. A jaki sukces uważa Pan za najważniejszy foto: maciej hołuj zobowiązania długoterminowe, w tym spłata kre- w swojej dotychczasowej karierze zawodowej? dytów. W powiązaniu z przychodami szpitala, któ- Przede wszystkim to, że przez ostatnie lata udało re wynoszą ponad 72 mln. złotych sytuacja finan- nam się stworzyć zespół będący gwarantem wyso- sowa jest stabilna. kiej jakości usług i bezpieczeństwa pacjenta. Moim A co z kadrą? zdaniem najważniejsze jest to, że praca całego ze- Jeżeli chodzi o kadrę lekarską, mamy w tym wzglę- społu przynosi wspaniałe efekty, a co za tym idzie sa- dzie największe niedobory, co jest problemem wia- tysfakcję pacjentów, co wpływa niewątpliwie na po- domym i występującym w skali kraju. Zwłaszcza na zytywny odbiór jednostki. Ponadto udało się szpita-

reklama

9/kwiecień 2019 SEDNO

rozmowa z AGNIESZKĄ YAROKHAU (SZWARNÓG) mistrzynią w chodzie sportowym

EDNO: Czy może nam Pani zdradzić powody, dla których Agnieszka Agnieszka Szwar- SYarokhau (Szwarnóg) postawiła na chód, a nie na przykład na tak po- nóg (po mężu Yarok- pularne dzisiaj bieganie? Jakie przyczyny zaważyły o wyborze przez Pa- nią tej akurat dyscypliny sportu? hau) - urodzona 28 AGNIESZKA YAROKHAU: Na początku chodziłam hobbystycznie, później przerodziło się to w pasję. grudnia 1986 w My- Moja starsza siostra trenowała wioślarstwo, ja też chciałam, ale że moja sylwetka pozwoliła wybrać inną dyscypliną sportu - lekką atletykę, zaczęłam od biegów i to od razu od długiego dystansu. Po ja- ślenicach. Polska lek- kimś czasie pojawiły się problemy ze ścięgnem Achillesa, dlatego postanowiłam spróbować chodu, bo koatletka specjali- w chodzie nie istnieje aż tak duże obciążenie tej części stopy. zująca się w chodzie Jak wygląda technika chodu sportowego? Kiedyś podczas zawodów smak dyskwalifikacji po- znał sam Robert Korzeniowski za nieprawidłowy krok. O co tutaj chodzi? Czy Pani też przyda- sportowym. W 2011 rzyła się kiedyś dyskwalifikacja z tego powodu? była ósma na Uni- Najważniejsze przepisy chodu sportowego nakazują zawodnikowi ciągły kontakt z podłożem, zawsze wersjadzie. Reprezen- jedna ze stóp musi dotykać podłoża, co uniemożliwia pokonywanie trasy biegiem. Pozostająca z tyłu noga musi być wyprostowana w kolanie. Za złamanie tych zasad sędziowie rozmieszczeni wzdłuż tra- tantka Polski w pu- sy mogą dać zawodnikowi ostrzeżenie. Trzy ostrzeżenia powodują wykluczenie z zawodów. Od począt- charze świata oraz ku swojej kariery sportowej nie doznałam jeszcze nigdy dyskwalifikacji. To oznacza, że moja technika chodu jest poprawna. w pucharze Europy Jest Pani dzisiaj najszybciej chodzącą kobietą w Polsce o czym świadczy tytuł mistrzyni kraju. w chodzie. Medalist- Czy to pierwszy taki tytuł w Pani karierze i czy trudno go było zdobyć czy może był to dla Pani ka mistrzostw Pol- spacerek? Nie jest to pierwszy tytuł Mistrzyni Polski na moim koncie. Posiadam już w swojej kolekcji 13 meda- ski seniorów, w swo- li z tej imprezy. Jestem doświadczoną zawodniczką. Wynik 13;00 nie jest może zadowalającym, kiedyś im dorobku posiada chodziło się o 30 sekund szybciej. Jednak każde zawody rządzą się swoimi prawami. W tegorocznych trzy srebrne (Byd- mistrzostwach szłam po miejsce i po to, aby sprawdzić się pod względem technicznym przed sędzia- mi. Jak wiadomo chód sportowy to techniczna dyscyplina sportu, a ja wracam do niej po przerwie ma- goszcz 2006, Bielsko- cierzyńskiej, dlatego właśnie tak potraktowałam ten start. To wystarczyło jednak do tego, aby sięgnąć -Biała 2012 i Kra- po mistrzostwo Polski. Startuje Pani już kilka lat. Czy jest Pani w stanie obliczyć jaki dystans pokonała Pani przez ten ków 2015) oraz je- czas chodząc sportowo? den medal brązowy Niestety nie prowadzę takiej statystyki. Kiedyś podsumowaliśmy jeden sezon i wyszedł dystans około (Warszawa 2011). 4tysięcy kilometrów. Precyzyjniej na to pytanie mógłby odpowiedzieć mój trener. Jakie są Pani rekordowe wyniki na poszczególnych dystansach i czy jest Pani w stanie jeszcze Stawała na po- je poprawić? dium halowych mi- Moje najlepsze wyniki na poszczególnych dystansach to: 3 km – 12:32, 5 km – 21:52, 10km – 44:31 i dy- strzostw kraju zdo-

AGNIESZKA YAROKHAU: dział w Igrzyskach Olimpijskich to marzenie Ukażdego sportowca. Uczucie kiedy z orzeł- kiem na piersi reprezentujesz swój kraj walcząc z zachowaniem ducha fair play wspominasz do końca życia z dreszczem na ciele ... - agnieszka yarokhau MOTYWUJĄ MNIE MĄŻ, SYNEK, SIOSTRY I RODZICE

stans olimpijski - 20km – 1 godzina 30 minut i 52 sekundy. Oczywiście każdy sezon jest inny. Każdy kolejny to walka i nadzieja na poprawienie dotychczasowego rekordu, bo tylko wówczas żmudny, czasami morderczy trening ma sens. Który z sukcesów w Pani karierze, a jest ich przecież całe mnóstwo, osiągniętych zarówno w hali jak i na wolnym powietrzu, jest dla Pani najbardziej znaczący i dlaczego? est najszybciej chodzącą kobietą w Polsce. Dzięki Zdecydowanie Igrzyska Olimpijskie w Londynie 2012! W styczniu 2012 przeszłam ciężką operację, a w temu, że chodzi tak szybko mogła startować m.in. lutym pojechałam już na pierwsze zgrupowanie, natomiast w kwietniu wypełniam kwalifikację olimpij- J ską. Zaskoczyłam samą siebie tym, że w tak krótkim czasie po operacji potrafiłam zmobilizować się i nie w dwóch Olimpiadach, w Londynie i w Rio. Najśwież- odpuścić. W Londynie obecna była prawie cała moja rodzina. Na starcie słyszałam ich okrzyki, doping. szym jej osiągnięciem sportowym jest tytuł mistrzyni Pamiętam ile dodawało mi to skrzydeł i sił! Do dzisiaj pamiętam każdy moment tego chodu. Polski w chodzie na 3 kilometry. Mieszka w Dobczy- Jest Pani dwukrotną olimpijką. Jakie to uczucie reprezentować swój kraj na największej, spor- cach i niedawno podczas gali sportowej w tym mie- towej imprezie świata? Udział w Igrzyskach Olimpijskich to marzenie każdego sportowca. Uczucie kiedy z orzełkiem na piersi ście została laureatką stypendium. Agnieszka Yarok- reprezentujesz swój kraj walcząc z zachowaniem ducha fair play wspominasz do końca życia z dresz- hau znalazła trochę czasu na to, aby z nami poroz- czem na ciele ... mawiać. Którą z Olimpiad wspomina Pani milej: tą w Rio czy tą w Londynie? Londyn 2012. Dlaczego? Bo była tam moja rodzina. Jak wygląda trening mistrzyni Polski w chodzie sportowym? Czy jest bardzo wyczerpujący? Jak

10/kwiecień 2019 SEDNO

rozmowa z AGNIESZKĄ YAROKHAU (SZWARNÓG) mistrzynią w chodzie sportowym

foto: maciej hołuj godzi go Pani z rolą mamy? bywając dwukrot- Nie istnieje jednakowy schemat treningu. Wszyst- nie złoto (Toruń 2015 ko zależy od okresu przygotowań. W chwili obec- i 2019), dwa srebra nej jestem na etapie przygotowań do sezonu 2019, w którym docelowym startem będą Mi- (Spała 2009 oraz To- strzostwa Świata w Doha w Katarze. Na przy- ruń 2016) i brąz (Spa- kład w chwili obecnej moim treningiem jest spo- ła 2010). Zdobywała kojna praca tlenowa, podczas której mam do przejścia 22km w określonym tempie ze zwró- medale mistrzostw Pol- ceniem uwagi na HR mojego serca. Jak godzę ski młodzieżowców. W treningi z rolą mamy? Mam męża. Jego wsparcie jest bezcenne. Mam rodziców oraz siostry na 2007 roku była dru- których zawsze mogę liczyć. ga w mistrzostwach Czy musi Pani stosować jakąś specjalną, opra- Austrii w chodzie, a w cowaną dla chodziarzy dietę, jeśli tak co w Pani menu występuje najczęściej? 2011 roku zajęła dru- Nie stosuję jakiejś specjalnej diety. Staram się gie miejsce w mistrzo- odżywiać zdrowo i stosować zasadę - wszyst- stwach Niemiec. W fi- ko w umiarze. Rozumiem, że tytuł najszybszej Polki w cho- nale chodu na 20 km dzie to zaledwie pewien etap na drodze do Letnich Igrzysk Olim- znacznie większych sukcesów. Jak prezentuje się Pani na tle czołówki światowej? Czy pijskich 2012 w Lon- może Pani w niej „zamieszać”? dynie zajęła 22. miejsce Sport jest piękny przez swoją nieobliczalność. zaś w 2016 roku w Rio Wszystko może się w nim zdarzyć. Podczas gali sportu w rodzinnych Dobczy- de Janeiro 44. Rekord cach mówiła Pani o swojej trzeciej Olimpia- życiowy: chód na 20 ki- dzie. Czy przygotowania do niej już trwają i lometrów – 1:30:50 jaki wynik osiągnięty na niej będzie Panią sa- tysfakcjonował? (9 kwietnia 2016, Po- Tak okres przygotowań do Igrzysk Olimpijskich diebrady). Absolwent- Tokyo 2020 już się rozpoczął. Bardzo chcę popra- ka Wydziału Architek- wić wywalczone na dotychczasowych Igrzyskach miejsca. Finałowa lokata byłaby bardzo dobra. tury PK. Jak długo zamierza Pani chodzić. Oczywiście sportowo. Czy wciąż ma Pani w sobie dużą motywację do uprawiania sportu? Skąd bie- rozmawiał:maciej hołuj rze się u Pani ta motywacja? Zamierzam chodzić tak długo, jak długo dopi- sywać będzie mi zdrowie i … możliwości finansowe. Motywacja i wsparcie płyną nie tylko od trenera, ale przede wszystkim od męża i małe- go synka. Oczywiście od rodziców i sióstr także. Czy dobczycanie rozpoznają Panią na ulicy, zaczepiają, pytają, gratulują sukcesu? Oczywiście. To bardzo miłe! MOTYWUJĄ MNIE MĄŻ, SYNEK, SIOSTRY I RODZICE Gdyby ktoś nie wymyślił kiedyś chodu sportowego, jaką dyscyplinę sportu uprawiałaby dzisiaj Agnieszka Yarokhau? Biegi. I na koniec naszej rozmowy chciałbym Panią zapytać czego mogę życzyć mistrzyni Polski w chodzie sportowym? est najszybciej chodzącą kobietą w Polsce. Dzięki Zdrowia. Jtemu, że chodzi tak szybko mogła startować m.in. A zatem – dużo, dużo zdrowia! w dwóch Olimpiadach, w Londynie i w Rio. Najśwież- Dziękuję i pozdrawiam serdecznie wszystkich ki- szym jej osiągnięciem sportowym jest tytuł mistrzyni biców i Czytelników „Sedna”! Polski w chodzie na 3 kilometry. Mieszka w Dobczy- cach i niedawno podczas gali sportowej w tym mie- ście została laureatką stypendium. Agnieszka Yarok- hau znalazła trochę czasu na to, aby z nami poroz- mawiać.

11/kwiecień 2019 SEDNO

dobczycki koncert Riedel Projekt

foto: maciej hołuj JAKBY SAM RYSIEK ZAŚPIEWAŁ W RCOS-ie

ragicznej postaci Ryszarda Ried- Już wcześniej Skóra organizował koncerty „memo- li: Michał Bieniek (gitara), Marcin Chryczyk (gi- Tla, wokalisty legendarnej gru- ry” poświęcając je m.in. Zbigniewowi Wodeckie- tara basowa), Mateusz Pawluś (piano) oraz Ma- py „Dżem” poświęcony był dobczy- mu. Ten, dedykowany Riedlowi przyciągnął do sali ciej Słonka (perkusja). cki koncert „Riedl Projekt”. Tradycyj- w RCOS-ie całą rzeszę miłośników muzyki zespo- Niezwykle sugestywnie udało się muzykom od- nie motorem działań był dobczycki łu „Dżem”. Legendarne utwory tej formacji, takie tworzyć klimat i nastrój „dżemowskich” kompo- wokalista, muzyk i nauczyciel Piotr jak: „Sen o Victorii”, „Czerwony jak cegła”, „Skaza- zycji. Skóra zaśpiewał tak, jakby to sam Rysiek Skóra. Wraz z nim na scenie sali wido- ny na bluesa”, „Harley mój”, „List do M.” oraz kilka Riedl pojawił się w RCOS-ie. Przez dwie godzi- wiskowej w Regionalnym Centrum innych zaśpiewali: Piotr Skóra (grał także na gita- ny w sali królował blues, zaś „Czerwony jak ce- Oświatowo – Sportowym im. Burmi- rze) oraz gościnnie: Łukasz Szlachetka (My Way), gła” sala zaśpiewała wraz z muzykami. strza Marcina Pawlaka pojawiła się Tomasz Krawczyk (Detox) oraz Marek Guzik (tak- Ryszard Riedl zmarł w 1994 roku. Przyczyną grupa zaprzyjaźnionych muzyków. że harmonijka ustna). Grupę muzyków uzupełnia- śmierci były narkotyki. (MH)

12/kwiecień 2019 SEDNO

I Mini Olimpiada Sportowa w Myślenicach

foto: maciej hołuj

Szkoły Podstawowe, których zespoły wzięły udział w I Mini Olimpiadzie Sportowej Myśle- nice 2019: SP nr 3 w Myślenicach (I i II druży- na, pierwsza drużyna zwyciężyła w klasyfikacji zespołowej), SP w Zawadzie (II miejsce w klasyfikacji Olimpiady), SP Krzyszkowice (I i II drużyna), SP nr 2 w Myślenicach (I i II druży- na), SP w Trzemeśni, SP nr 4 w Myślenicach (I i II drużyna), SP w Porębie (I i II drużyna), SP w Borzęcie, SP w Głogoczowie (I i II drużyna), SP w Bysinie (I i II drużyna), SP w Zasani, SP w Bęczarce. Sponsorzy Olimpiady: UMiG w Myślenicach, Mrówka Myślenice. KIEDYŚ BĘDĄ Z NICH MISTRZOWIE

owiadają, że czym skorupka za sportowcom szkół podstawowych gminy Myśle- li z piłką lekarską w kocu, biegali z piłkami do te- Pmłodu nasiąknie, tym na starość nice (klasy od I do III) członkowie Stowarzyszenia nisa. Wszystko na czas. Kto szybszy ten lepszy. trąci. Zarażeni sportem we wczes- Miłośników Siatkówki Dalin oraz nauczyciele SP Tak naprawdę, jak mówi Marek Bała wicepre- nej młodości stają się z czasem mi- nr 3 im. Jana Pawła II w Myślenicach. W hali wido- zes zarządu myślenickiego SMS-u Dalin wszy- strzami. Nie jest to reguła, ale jeśli wiskowo – sportowej na Zarabiu odbyła się Mini scy w tych zawodach są zwycięzcami. Mimo, zapytacie Sylwię Jaśkowiec, Rafała Olimpiada Sportowa o Puchar Burmistrza Myśle- iż bezlitosna punktacja wytypowała zwycięz- Majkę czy Agnieszkę Szwarnóg o to nic. Obiekt zadrżał w posadach. Prawie dwustu ucz- cę. Najlepsi okazali się uczniowie Szkoły Pod- kiedy rozpoczynali swoją przygo- niów z dwunastu szkół (spis patrz powyżej) stanęło stawowej numer 3. dę ze sportem odpowiedzą, że jesz- w sportowe szranki. Pod czujnym okiem nauczycie- Mini Olimpiada Sportowa ma stać się imprezą cze jako dzieci. li i opiekunów biegali w sztafecie (slalomem, mię- cykliczną. Tak przynajmniej, chociaż jeszcze nie- Wspaniałą imprezę zafundowali najmłodszym dzy tyczkami), biegali i rzucali woreczkami, biega- śmiało, mówią jej organizatorzy. (MH)

reklama

13/kwiecień 2019 SEDNO

pcimski GOKiS dla kobiet

foto: maciej hołuj SEDNO patronuje

est w Myślenicach „Teatr przy dro- Jawornika, która uczęszcza na lekcje wokalu do Jdze”, jest w Stodole, dlaczego ma pcimskiego GOKiS i tam szlifuje swoje umiejęt- nie być nad Rabą? Właśnie został re- ności pod okiem Roberta Bylicy, muzyka i zara- aktywowany. Kiedyś do życia powo- zem dyrektora wspomnianej placówki. Na zakoń- łała go w Pcimiu Dorota Ruśkowska, BYŁA SZARLOTKA, czenie wieczoru odbyło się wręczenie nagród w III teraz podniosła z chwilowego upad- już edycji plebiscytu Dama z Kulturą. Tytuł przy- ku Agnieszka „Tola” Słomka. znawany jest kobietom, które najaktywniej działa- Występ „Teatru nad Rabą” zdominował spóźniony BYŁA HERBATKA ją na rzecz lokalnej kultury Tym razem trzy równo- nieco Dzień Kobiet w pcimskim GOKiS-ie Sztukę rzędne nagrody przyznano Kołom Gospodyń Wiej- „Szarlotka z herbatką. Potyczki damsko – męskie” skich w: Pcimiu, Trzebuni i Stróży. Nagrody wręczył reżyserka spektaklu, wspomniana Agnieszka Słom- pcimskim GOKiS bawiono się wójt Pcimia Piotr Hajduk, który przy okazji poin- ka wyreżyserowała w ciągu sześciu tygodni. Na sce- Wpysznie z okazji spóźnionego formował, że ruszyła procedura budowy nowego nie pojawili się aktorzy – amatorzy w różnym wie- nieco Dnia Kobiet. Wystąpił reakty- lokum dla GOKiS. ku, w większości seniorzy. Rozbawili wypełniającą wowany „Teatr nad Rabą”, przyzna- Obsada spektaklu „Szarlotka z herbatką. Potycz- salę w strażnicy OSP Pcim po brzegi publiczność. no tytuły: Dama z kulturą. Podobno ki damsko - męskie”: Magdalena Borowska, Kata- Sztuka miała zdecydowanie rozrywkowy charak- reaktywowany teatr ma teraz pod- rzyna Zięba, Joanna Kropiowska, Maria Róg, Piotr ter, który szybko udzielił się sali. jąć regularną działaność. Róg, Joanna Róg, Lucyna Zięba, Maria Kozak, Ma- Muzycznym przerywnikiem wieczoru okazał się rian Mrozicki, Anna Ulman, Grażyna Zięba, Ma- mini recital młodej adeptki śpiewu Anny Pitali z ria Druzgała, Stanisława Wardzińska. (MH)

foto: maciej hołuj KANIA - FOTOGRAF NIECYFROWY to dzisiaj, w dobie fotografii cyfrowej i wszechobecnej dominacji apa- Kratów cyfrowych fotografuje jeszcze aparatami archaicznymi, analo- gowymi, by nie rzec zabytkowymi? Mało kto. Ale wciąż są tacy. Na przykład Marcin Kania, autor wystawy, którą można było oglądać w galerii Stowa- rzyszenia Myślenicka Grupa Fotograficzna mgFoto (czytelnia Miejskiej Bi- blioteki Publicznej im. Księdza Jana Kruczka w Myślenicach). Kania zaprezentował dwanaście czarno – białych fotografii wykonanych takimi aparatami jak: Start, Flexaret Automat i Pentacon Six. Wszystkie one mogą dzisiaj „robić” za eksponaty w muzeum fotografii. Tymczasem Marcin Kania jest nimi zafascynowany. Może nie tyle samymi aparatami co efek- tami jakie przynosi praca z nimi. Mówił o tym podczas wernisażu swojej wystawy. Także o tym, jak to fotografujący takim sprzętem czeka niecierpliwe, aby „wypstrykać” ostatnią klatkę błony filmowej i jak najszybciej znaleźć się z nią w ciemni fotograficznej, aby ocenić efekty swojej pracy. FotografieMarcina Kani są związane tematycznie z miejscami znanymi, powszechnymi, ale sfoto- grafowanymi w taki sposób, iż nabierają całkowicie nowego wymiaru. Wymiar ten uzyskiwany jest właśnie dzięki zastosowanemu sprzętowi fotograficznemu. Marcin Kania jest doktorem nauk huma- nistycznych z zakresu literaturoznawstwa. Pełni także funkcję redaktora naczelnego pisma „mgFo- to Magazyn”. (RED.)

14/kwiecień 2019 SEDNO

projekt „Liga Bez Barier” w myślenickim „Tytusie” liga, którEJ OBCE SĄ barierY

łodzież z „Tytusa” (Małopolska oraz uświadomić współczesne problemy z jakimi ja dla wychowanków myślenickiego Specjalnego MSzkoła Gościnności Zespół Szkół borykają się osoby niepełnosprawne. - Celem na- Ośrodka Szkolno – Wychowawczego. W ramach Ponadgimnazjalnych im. Tytusa Cha- szego projektu było pokazanie ludziom problemów rewanżu wychowankowie tego ośrodka zaprosi- łubińskiego w Myślenicach) obala codziennego życia osób niepełnosprawnych oraz li do siebie młodzież z „Tytusa”, aby zaprezento- mity, jakoby młodych ludzi nie intere- uświadomienia im, że mają na nie duży wpływ. Brak wać jej przygotowane przez siebie widowisko ja- sował los osób niepełnosprawnych. akceptacji społeczeństwa może być równie dokucz- sełkowe. I wreszcie ostatnim działaniem w ramach Piątka uczniów II LO klasy I c: Zuzan- liwy, co brak udogodnień dla niepełnosprawnych w projektu było przeprowadzenie wywiadów w auli na Wątor, Natalia Niedośpiał, Natalia miejscach publicznych. Dlatego właśnie staraliśmy szkolnej przy udziale innych klas z osobami blisko Wacławik, Wiktoria Kiszka i męski „ro- się ukazać, jak ważna jest nasza postawa w kon- związanymi z tematyką niepełnosprawności: nie- dzynek” w tym gronie Arkadiusz Sroka taktach z takimi osobami – powiedziała nam Zu- pełnosprawnym absolwentem szkoły, opiekunką oraz ich opiekun, nauczyciel geogra- zanna Wątor. ze Specjalnego Ośrodka Szkolno – Wychowaw- fii Sławomir Maślanka podjęli realiza- W czasie czteromiesięcznej realizacji projektu mło- czego w Myślenicach oraz z rodzicem jednego z cję projektu występującego pod na- dzież podjęła kilka zadań. Pierwszym z nich było niepełnosprawnych uczniów. zwą: „Liga Bez Barier”. Projekt rozpo- przeprowadzenie ankiety na płycie myślenickiego Zapytana przez nas o skuteczność i owoce reali- czął się w listopadzie ubiegłego roku rynku wśród pojawiających się tam przechodniów. zacji projektu Zuzanna Wątor powiedziała: - Z całą i właśnie, w ostatnich dniach marca, Pytano ich o to, jak widzą miejsce osób niepełno- pewnością osoby uczestniczące w naszym projekcie dobiegł końca. sprawnych w codziennym życiu. Drugim działa- z zupełnie innej perspektywy będą teraz postrzegać Wszelkie działania w projekcie skierowane były niem było zorganizowanie zimowej imprezy in- osoby niepełnosprawne, a o to przecież w tym pro- pod adresem społeczności i miały jej przybliżyć tegracyjnej połączonej z wizytą świętego Mikoła- jekcie nam chodziło. (RED.)

foto: maciej hołuj poznajmy się: TOMASZ PAWLAK utalentowany skrzypek myślenicki młodego pokolenia, absolwent krakowskiej AM

Imię - Tomasz, nazwisko – Pawlak, urodzony – 3 marca 1987 roku w Myślenicach, miejsce zamiesz- kania – Myślenice, waga - nie wiem, żona wyrzuciła wagę, wzrost - 179 cm, wykształcenie - Akade- mia Muzyczna w Krakowie, Wydział Instrumentalny, specjalność skrzypce, zawód wyuczony i wyko- nywany - muzyk, nauczyciel, akompaniator, hobby - ostatnio bieganie, stan cywilny – żonaty, żona Karolina, dzieci - nie mam – wszystkie dzieci nasze są, ulubiona potrawa - mam nadzieję, że żona nie przeczyta, ale rosół mamy, ulubiony owoc – truskawki, ulubiony aktor - Christoph Waltz, ulubiony kolor - czarny, ale to brak koloru więc nie wiem czy się liczy? ulubiona dyscyplina sportu – nie będę oryginalny ... piła nożna, siatkówka i biegi ... (do pracy), ulubione zwierzę - nasz pies „Nemo”, ulubiony polityk - trzymam się z dala od polityki, ulubione zajęcie - zajmowanie się sobą, kraj, który chciał- bym zobaczyć – Malediwy, w wolnych chwilach najchętniej - gram na xbox’ie, jeżdżę samocho- dem marki - Ford (jedyna słuszna), używam kosmetyków firmy - mężczyźni nie rozmawiają o kos- metykach, używam telefonu marki – Huawei, gdybym wygrał milion moim pierwszym zakupem byłby – ha, ha, ha, nowy Ford, moją mocną stroną jest - upartość w dążeniu do celu, do swoich sła- bości zaliczam - upartość we wszystkich dziedzinach życia, w mojej pracy najważniejsze jest - mo- rze cierpliwości, nigdy nie przykładam większej wagi do - chciałbym powiedzieć że do swojej wagi – ale tak nie jest, nie lubię kiedy - trzeba wcześnie rano wstać, a późno iść spać, u innych najbardziej cenię sobie - inteligencję i poczucie humoru, mało kto wie o tym, że – hmm, te największe tajemni- ce zostawiam żonie, największe wrażenie robi na mnie - podzielność uwagi u niektórych ludzi, na- wyk, z którym muszę walczyć, to - obgryzanie paznokci, największym moim osiągnięciem życio- wym jest - mam nadzieję, że te największe są jeszcze przede mną, kiedy idę na spacer, to - najchęt- niej sam, gdybym mógł zmieniłbym w swoim otoczeniu - wiem czego bym nie zmienił – ludzi, któ- rzy mnie otaczają, marzę o tym, aby - nam wszystkim dobrze się żyło. (MH)

15/kwiecień 2019 SEDNO

galeria rzeźb Stanisława Trybały w Bogdanówce

foto: maciej hołuj pierwszą rocznicę śmierci Sta- Wnisława Trybały, rzeźbiarza po- chodzącego z Bogdanówki, Parafia Nawiedzenia NMP w Skomielnej Czar- nej, Bracia Kapucyni, Rodzina artysty oraz GOKiS Tokarnia zaprosili na otwarcie stałej galerii poświęconej życiu i twórczości tego wyjątkowe- go artysty. Skromną uroczystość rozpoczęła msza święta. Po niej nastąpiło otwarcie i poświęcenie Galerii przez proboszcza o. Krzysztofa Juzbę. Ojciec Krzysztof podkreślił, że to miejsce – sala parafialna pod ka- plicą - z pewnością czekało na swój czas i na to, aby na stałe zagościły tutaj rzeźby Stanisława Trybały, które przypominać będą o jego uniwersalnym dorobku i przesłaniu. Okolicznościową mowę wygło- sił również br. Marcin Świąder, który w Skomiel- nej Czarnej prowadzi Pracownię Ikon. Opowiadał o spotkaniu z artystą, z jego sztuką i o jego od- chodzeniu z tego świata, pogodzonym i spełnio- GALERIA nym. Bartłomiej Dyrcz, dyrektor GOKiS w Tokar- ni zwrócił uwagę na konsekwencję wyboru drogi twórczej przez Stanisława Trybałę i wytrwałe po- dążanie w obranym kierunku oraz na wysokie walory jego rzeźb, które artysta wydobywał jak gdyby POD KAPLICĄ od środka drewna, od korzeni. Najbardziej wzru- szającą mowę wygłosiła pierwsza dyrektor szko- ły w Bogdanówce i była nauczycielka artysty Wa- leria Słonina, której Stanisław Trybała zawdzięcza to, że zauważyła jego zdolności jeszcze w szkole podstawowej i poddała mu pomysł kontynuowa- nia nauki w Liceum Plastycznym w Zakopanem. To niedzielne przedpołudniowe spotkanie, zadu- ma i rozmyślanie nad losem i twórczością artysty Stanisław Trybała (zdjęcie pochodzi z 2015 roku, kiedy to artysta udzielił „Sednu” obszernego wywiadu). (zdjęcie pochodzi z 2015 roku, Stanisław Trybała pozwoliło uczestnikom tego wydarzenia poczuć i docenić wartości sztuki jaką Stanisław Trybała po sobie pozostawił. Wystawę rzeźb Stanisława Trybały można oglą- dać po mszy niedzielnej o 9.45 w Kaplicy pw. św. Jana Chrzciciela w Bogdanówce, lub po wcześniej- szym umówieniu. (RED.)

BARTŁOMIEJ DYRCZ, dy- foto: maciej hołuj rektor GOKiS w Tokarni: To co zawsze podziwiałem u Sta- nisława Trybały, to wielkakon- sekwencja wyboru drogi twór- czej i wytrwałe podążanie w obranym kierunku oraz wysokie walory jego rzeźb, które artysta wydoby- wał jak gdyby od środka drewna, od korzeni.

spaniałe posłowie profesora Wojciecha Ligęzy, literaturoznawcy z Uniwersytetu WJagiellońskiego specjalizującego się w poezji polskiej XX wieku (emigracyjnej i kra- jowej), uświadamia odbiorcy ogromne bogactwo formalne tomiku „Czarna załoga”, szó- stej książki Jadwigi Maliny. Posłowie jest nie tylko przewodnikiem po wymagającej lek- foto: archiwum turze, ale i dotychczasowej twórczości autorki. „Czarna załoga” to genealogia zła, sugestywny opis postawy którą zmarły przed rokiem eko-filozof profesor Henryk Skolimowski nazywał konkwistadorską, a która polega na zdobywaniu i niszczeniu. W tytułowym wierszu Jadzia Ma- lina pisze: Ale już płynie. Już podpływa. W mig wszystko rozpieprzy. Czarnego statku załoga. Destrukcyjna siła człowie- ka, jego zachłanność, skrajny egoizm, narusza porządek natury, sprowadza wojny i głód. Poetka ma podejście holi- styczne, każdy element ekosystemu jest dla niej ważny. Dlatego żegna prakolczatkę, tura i fokę (mniszkę antylską), opisaną przez Kolumba. W jej wierszu swojski Burek skazany mocą tradycji oraz bezmyślności na łańcuch i błoto ura- sta niemal do rangi mitologicznego bohatera. Autorka zdaje sobie sprawę z tego, że ocalenie Ziemi nigdy nie zależa- ło od nas tak bardzo jak teraz. Zamiast apelu powołuje się na stosowne arcydzieła malarstwa renesansowego, uży- wa języka potocznego i cytatów z Biblii, daje to oryginalny efekt. Klimat przedwiośnia i okres Wielkiego Postu wydają się sprzyjać tej lekturze. Nie dziwi więc, że spotkania promują- ce książkę odbyły się w ostatnim miesiącu w Zakopanem, Dobczycach i w Krakowie. antonina sebesta

16/kwiecień 2019 SEDNO

aga c a h n ALEF BET JUDAIZMU historyczne podróże MARKA STOSZKA DWÓR LAMED - CYKL ŻYCIA 2: BAR MICWA MOGILAŃSKI

tórejś zimy, w jednej z najstar- moralną kondycję łączy status Bar Micwa z dawną zlaki naszych wspólnych wędrówek po Kszych synagog na Brooklynie za- funkcją kapłana w Jerozolimskiej Świątyni. Przygo- Sdworach bardzo często wzajemnie się gnieździły się szczury. Przez jakiś czas towanie do Bar Micwy zaczyna się najczęściej od przecinają. Tak będzie i tym razem bowiem bezskutecznie szukano na nie sposo- momentu poznania pierwszej hebrajskiej literki, wybieramy się do Mogilan. Zagościmy tam bu, wreszcie udano się po radę do ra- a kończy w chwili wejścia na Bimę podczas samej w XVI-wiecznym dworze zbudowanym przez bina. „Zostawcie to mnie” – powiedział. ceremonii. Prawdziwe „jidysze mame” sprawdza- Wawrzyńca Spytka Jordana. Po kilku dniach szczury zniknęły. Ura- ją datę Bar Micwy dziecka pięć minut po jego uro- Pierwotnie drewniany dwór został otoczony dowani Żydzi postanowili zapytać w dzeniu, bo przecież nigdy nie jest za wcześnie na ogrodem oraz parkiem. W 1558 roku gościł w jaki sposób rabin poradził sobie z nie- planowanie przyszłości syna. nim Mikołaj Rej, który napisał w pałacu mogi- rozwiązywalnym dotąd problemem: Uroczysta ceremonia Bar Micwy może się odbyć lańskim znaczną część „Żywota człowieka po- „Po prostu” – wyjaśnił krótko – „zro- kiedykolwiek po trzynastych urodzinach. Jednak czciwego”. Dzieło to zostało wydrukowane w biłem im Bar Micwę”. W tym starym ży- bez względu na to, jak bardzo jest uroczysta i czy pałacowej drukarni. Jeden z wierszy Mikołaja dowskim żarcie jest sporo życiowej w ogóle się odbyła, każdy Żyd w dniu ukończenia Reja z roku 1567 opisuje piękno mogilańskie- prawdy. Edukacja religijna do momen- trzynastego roku życia osiąga status Bar Micwa, go dworskiego ogrodu. Ogród został założo- tu Bar Micwy jest niezwykle inten- który zmienia jego pozycję i sytuację w społecz- ny w stylu renesansowym w układzie geome- sywna, ale później zdarza się, że „te- ności. Od tej chwili jest liczony do minianu, czy- trycznym, kwaterowym. Zachowane do dzi- oretycznie” dojrzali „synowie przy- li przepisowej liczby dziesięciu Żydów potrzeb- siaj aleje grabowe mają ponad dwieście lat, kazania” znikają z synagogi na wiele nych do czytania Tory i odmawianiu wielu mod- a żywopłoty bukszpanowe ponad sto lat. Zo- lat, by pojawić się z powrotem dopie- litw, może także samodzielnie prowadzić zbioro- stały posadzone w miejscu poprzednich alei. ro w momencie swojego ślubu i zakła- we modlitwy i błogosławieństwa, w kontekście re- Dwór mogilański w ciągu swojej 450-letniej hi- dania nowej rodziny. ligijnym jest zatem całkowicie dorosły. Jeszcze ty- storii przez więzy rodzinne i przekazy spadko- Bar Micwa (po hebrajsku: syn przykazania) to sym- dzień wcześniej za jego przewinienia wobec Boga we stawał się własnością wielu rodów: Zborow- boliczne „przejście” w wiek dojrzałości, które, we- i ludzi odpowiadali rodzice, teraz odpowiada już skich, Borków, ponownie Jordanów, Potockich, dług tradycji, odbywa się w momencie ukończenia sam. Przywilejom jak zwykle towarzyszą obowią- Lubomirskich, Massalskich. Każdy z tych zac- trzynastego roku życia. Istnieją dziesiątki interpre- zki. Z odpowiedzialnością za własne czyny wiąże nych rodów odcisnął na dworze swój ślad. Pod tacji przyczyn wyboru tej liczby. Jedną z moich ulu- się odpowiedzialność za całą społeczność. Wstępu- koniec XVIII wieku dwór drewniany został roze- bionych jest legendarna historia prześladowania jąc po raz pierwszy na Bimę, Bar Micwa przyjmu- brany, a na jego miejscu powstał dwór muro- Abrahama, opisana w traktacie rabina Eliezera (Pir- je na siebie nie tyle brzemię własnego Przymierza wany. W 1802 roku Mogilany kupił łowczy sa- ke de–rabbi Eliezer), przypominająca trochę histo- z Bogiem, ile brzemię Przymierza pomiędzy Bo- nocki Józef I Konopka. W 1830 roku dwór zo- rię prześladowania Jezusa przez Heroda. Według giem, a całym Izraelem. stał gruntownie przebudowany stając się re- niej, w momencie narodzin Abrahama, możni i ma- Żeńskim odpowiednikiem Bar Micwy jest Bat zydencją w stylu klasycystycznym. gicy tego świata zmówili się, by zgładzić cudowne Micwa (po hebrajsku: córka przykazania). W spo- Konopkowie znani ze swojej zaradności i go- dziecko. Przez pierwsze lata swojego życia Abra- łecznościach ortodoksyjnych dziewczynki osiąga- spodarności szybko przekształcili majątek w ham żył więc w ukryciu, pod ziemią, nie oglądając ją wiek Bat Micwa o rok wcześniej, ale nie są za- doskonale działające gospodarstwo. Józef słońca ani księżyca. Dopiero po upływie trzynastu praszane do czytania Tory, ani liczone do Minianu, Nowina Konopka, absolwent prawa i filozofii lat, gdy niebezpieczeństwo minęło, mógł opuścić gdyż nie pozwala na to religijny status kobiet. W UJ, autor monografii „Wieś Mogilany” (1885) kryjówkę. Pomimo życia w kompletnej izolacji, od społecznościach reformowanych panuje równo- wraz z Oskarem Kolbergiem spisywał lokal- razu zaczął mówić po hebrajsku i czcić Najwyższe- uprawnienie, Bat Micwy obchodzone są więc naj- ne obyczaje i pieśni ludowe. Założył urząd go, jako jedynego Boga. częściej po trzynastych urodzinach, według iden- pocztowy, uruchomił fabrykę maszyn rolni- Inne wyjaśnienie pochodzi z wersetu Tory opisują- tycznych reguł, co Bar Micwy, od czasu do czasu czych (1849-1873), współzakładał straż pożar- cego zemstę Symeona i Lewiego, synów Jakuba, różniąc się jedynie kolorem zamawianych dla go- ną (1886), organizował wystawy sprzętu rol- na mieszkańcach miasta Sychem, którzy porwali i ści jarmułek lub motywem przewodnim na talicie, niczego. W okresie międzywojennym kolejny zgwałcili ich siostrę Dinę. W rozdziale trzydziestym w którym Bat Micwa wstępuje na Bimę. dziedzic Mogilan Stanisław Konopka prowa- czwartym Księgi Rodzaju Tora nazywa ich obu męż- Czytanie z Tory odbywa się w oryginale i wyma- dził w Mogilanach wzorcowe gospodarstwo czyznami, choć Lewi miał w tym czasie tylko trzy- ga nie tylko znajomości języka (w języku hebraj- rolne, będące miejscem praktyk dla studen- naście lat, z czego wynika, iż wiek ten był uznawa- skim nie zapisuje się samogłosek, trzeba je dedu- tów Wydziału Rolnego UJ. Tragiczny rok 1939 ny za wiek przejścia w dojrzałość. Nic dziwnego, kować z sensu słów i zdań), ale znajomości spe- położył kres złotemu okresowi dworu. W 1939 że Sentencje Ojców (Pirke Avot) wymieniają trzy- cjalnych tropów stosowanych do inkantacji. Każ- roku Konopkowie zostali wyrzuceni ze swoje- nasty rok życia jako najbardziej odpowiedni wiek demu wersetowi Tory odpowiada bowiem melo- go majątku przez Niemców. Dwór przeszedł do przyjęcia odpowiedzialności za konsekwencje dyczny trop, według którego należy ów wers od- w zarząd hitlerowskiego starosty powiatu kra- swoich wyborów. śpiewać. Oprócz przypadającej na dzień ceremo- kowskiego. Po wojnie w 1945 roku dwór Ko- Bar Micwa nie jest żydowskim odpowiednikiem nii porcji Tory i Haftary, Bar lub Bat Micwa musi nopków nie powrócił do prawowitych właści- Pierwszej Komunii, choć z pewnością obu cere- poznać wiele błogosławieństw i modlitw, a także cieli. Po dekrecie o parcelacji, jak wiele zabyt- moniom towarzyszy podobny poziom stresu do- przygotować swoje pierwsze dorosłe „kazanie”, ków tego typu, dwór przechodził z rąk do rąk świadczanego przez rodziny. Jeżeli miałabym po- swoją pierwszą indywidualną interpretację biblij- różnych instytucji, które w czasie jego użyt- równać Bar Micwę z którymś z chrześcijańskich sa- nych znaczeń. Moment, kiedy trzynastolatek za- kowania nie zawsze przywiązywały wagę do kramentów, to przez wzgląd na jej publiczny i jed- czyna wygłaszać swój (niejednokrotnie pierwszy) jego stanu. Niestety również w chwili obecnej nocześnie bardzo indywidualny charakter, a także publiczny wykład przed wypełnioną po brzegi i słu- dwór nie prezentuje się najlepiej, ogrom wymaganego intelektualnego wysiłku, naj- chającą go w skupieniu synagogą, staje się czę- Mogilański dwór jest jednym z okazalszych bardziej kojarzy mi się z Kapłaństwem. Uzyskanie sto tym najważniejszym momentem „przejścia”, obiektów tego typu, byłoby dobrze dla histo- prawa do prowadzenia modlitw całej społeczno- owym emocjonalnym krokiem w stronę dorosło- rii i dla nas wszystkich, aby po raz kolejny ktoś ści, a zarazem przyjęcie odpowiedzialności za jej ści i odpowiedzialności. tchnął w niego nowe życie.

17/kwiecień 2019 SEDNO

jan koczwara na strunach pamięci (25) dobnictwo bibułkowe było Jej pasją i powoła- odpowiedniej urody wieniec żniwny lub dożynko- Zniem. Papierowe kwiaty znakiem Jej artystycz- SALOMEA HALEK (1926-2012) wy, również i wtedy, gdy nadarzała się jakaś waż- nej sprawności. Już w latach dziewczęcych tworzyła na rodzinna okoliczność. Odrębną specjalnością pod okiem swoich najbliższych urokliwe w barwie kliwą krainę sztucznych Salomei Halek były np. ozdoby choinkowe. Świą- i formie światy bibułkowej tęczy. Wciąż próbowała ozdób i kwiatów tworzy- teczne drzewka ozdabiała – prosto i zwyczajnie, po i z coraz większą wprawą i powodzeniem udosko- ła – jak mawiała – z gło- dawnemu i po naszemu. Były to m.in. ręcznie wy- nalała swoje umiejętności. Dni Bożego Narodze- wy i pamięci, nieustannie konane gwiazdki, słomkowe „latarecki”, opłatko- foto: józef oleksy nia i Wielkanocy w sposób szczególny zachęcały odwołując się do piękna we „światy”, aniołki, pajacyki i oczywiście ozdob- do samorodnej pracy i twórczości. Zawsze stara- przyrody, zwłaszcza do ne, kolorowe łańcuchy. Aktywność rękodzielnicza ła się o to, aby dom rodzinny, zwłaszcza w okre- kwiatów polnych i ogro- Salomei Halek – mieszkanki Skomielnej Czarnej – sie świątecznym, czarował urodą gufrowanej bibu- dowych. Kwiaty jako ele- przejawiała się w tym, że jako członkini Myśleni- ły, a oczy domowników i gości radowały się pięk- ment zdobniczy pojawia- ckiego Klubu Twórczości Ludowej i Amatorskiej (od nem fantazyjnych kompozycji i dekoracji. Wśród ły się w Jej twórczości 1971 roku) uczestniczyła nieomal we wszystkich or- nich specjalną uwagę zwracały różnorakiej wiel- właściwie o każdej porze ganizowanych na tutejszym terenie przeglądach, kości i kształtu bukiety i wianki, wyjątkowej urody roku, również wtedy, kie- konkursach, wystawach i kiermaszach sztuki ludo- kwiatowe girlandy stanowiące dodatkową oprawę dy zbliżała się Niedziela wej. Jej ozdoby podziwiali m.in. mieszkańcy: Kra- obrazów świętych i błogosławionych. Swoją izbę Palmowa i należało przy- kowa, Łętowni, Myślenic, Mysłowic, Przytocznej aranżowała tak, jak nakazywała odwieczna trady- gotować zgrabnie ukwie- i Tokarni oraz rzesze zwiedzających tutejszą wy- cja. Pod powałą zwisał np. charakterystyczny dla coną palmę. I wtedy, gdy stawę: „Kwiaty Tokarni – Kwiaty Polskie”. Podzi- tutejszego regionu „pająk” krystaliczny ze słomy, czas dożynek na wsi na- wiali je również mieszkańcy i pasjonaci ludowości ze zdobionymi bibułkowymi „jeżykami”. Tę uro- foto: józef oleksy kazywał skonstruować w innych krajach.

Po włościach Spycimira krążąc (1) andrzej boryczko Polska za progiem (58) ycieczka do Kotliny Zakliczyńskiej stanowią- lokacje miast, a nawet budowy zamków. Wszyst- Trójnawowa barokowa świątynia wzniesiona zosta- Wcej południową granicę Pogórza Wiśnickie- kie te transakcje były drobiazgowo zaplanowane. ła w 1764 roku, a na początku XX wieku znacznie go, a rozciągającej się wzdłuż biegu Dunajca, może Każda z inwestycji położona była przy głównych przebudowana. Bryła budowli jest interesująca. stanowić suplement do naszych poprzednich wy- handlowych szlakach i przeprawach. Sam loko- Nawę nakrywa blaszany, dwupołaciowy dach, praw; do Lipnicy i Gosprzydowej, albo rozwinięcie wał Tarnów w 1330 roku i Brzesko po 1344 roku. natomiast zamknięte trójbocznie prezbiterium i tak już długiej trasy wokół jezior: Rożnowskiego W Tarnowie rozpoczął budowę zamku z kaplicą i dach wielopołaciowy. Wokół pionowo szalowa- i Czchowskiego. Najlepiej jednak potraktować tę cylindryczną wieżą. nych ścian nawy biegną otwarte, opierające się wyprawę jako coś całkiem odrębnego. Jest to uza- Wreszcie dochodzimy do najbardziej nas interesu- na słupach podcienia (soboty). Charakterystyczne sadnione choćby tym, że wszystkie obiekty godne jącej daty, kiedy to w 1347 roku w drodze zamiany jest umieszczenie wieżyczki sygnaturki, nie w środ- uwagi nie są położone wzdłuż jednej trasy. To raczej Spycimir nabywa położoną nad Dunajcem wieś kowej części kalenicy, lecz niemal przy samym jej kilka pętli, rozjazdów zaczynających i kończących Charzewice i rozpoczyna tam budowę dużego końcu. Szczyt fasady zachodniej zdobi duża rzeźba się na osi drogi 980 z Czchowa do Zakliczyna. zamku „Melsztyn”. Chrystusa. Kościół znajduje się na Otwartym Szlaku Sama kotlina to teren stanowiący w średniowie- Zanim jednak w naszej wycieczce dotrzemy do ruin Architektury Drewnianej, stąd w sezonie letnim nie czu własność protoplasty potężnych szlacheckich Melsztyna, jak nakazuje tradycja wypraw w „Polskę ma problemu ze zwiedzaniem wnętrza w całości rodów Melsztyńskich i Tarnowskich – Spycimira za progiem”, zatrzymamy się po drodze kilkakrot- pokrytego figuralną i ornamentalną polichromią z Leliwity znanego szerzej pod imieniem Spytek z nie. Poruszając się znaną nam już doskonale trasą 1913 roku. Nawę główną i prezbiterium nakrywają Melsztyna. Pojawił się on na kartach historii Polski mijamy Lipnicę św. Leonarda, oczywiście z krótkim płaskie stropy, natomiast nawy boczne posia- w 1312 roku za panowania Władysława Łokietka. Za postojem na lody „U Szymona”, by dojechać do dają kolebkowe odcinki wsparte drewnianymi, zasługi w tłumieniu powstania krakowskich miesz- Tymowej. To miejsce, gdzie już pięć i pół tysiąca lat wysmukłymi kolumnami. Wyposażenie kościoła czan otrzymał urząd łowczego krakowskiego. Jak wstecz pojawili się pierwsi rolnicy – reprezentanci jest bogate, głównie barokowe i rokokowe. W na ówczesne warunki, jego dalsza kariera potoczyła kultury pucharów lejkowatych znani archeologom środkowej części ołtarza głównego znajduje się się błyskawicznie. W ciągu kilkunastu lat zajmował również z produkcji kamiennych toporków z wydrą- obraz patrona św. Mikołaja, a po jego obu stronach urzędy kasztelana sądeckiego, kasztelana Wiślicy, żonymi na rękojeść otworami. Wzmianki pisane o duże figury: św. Piotra i św. Andrzeja. Powyżej wojewody krakowskiego i wreszcie kasztelana kra- Tymowej pojawiają się w 1215 roku, a w roku 1277 umieszczony jest obraz przedstawiający Trójcę kowskiego – najwyższego urzędnika w państwie. zostaje tu konsekrowany drewniany kościół św. Świętą. Warto zwrócić także uwagę na kamienną W imieniu króla uczestniczył w poselstwach i brał Marcina. Na przestrzeni kolejnych stuleci wieś, jako barokową chrzcielnicę, rokokową ambonę i belkę udział w wyprawach wojennych, między innymi własność szlachecka zmieniała właścicieli, a około tęczy z grupą Ukrzyżowania. także w bitwie pod Płowcami. 1910 roku większa jej część wraz z dworem została Po wyjściu z kościoła zapraszam chętnych do od- Poza zasługami politycznymi i zdolnościami urzęd- zakupiona przez Jana Goetza Okocimskiego, właś- wiedzenia cmentarza wojennego nr 298 z pierwszej niczymi Spycimir, już za rządów Kazimierza Wiel- ciciela słynnego browaru. W budynku dworu mieści wojny światowej zaprojektowanego przez Roberta kiego, jawi się jako prawdziwy biznesmen nieustan- się obecnie leśniczówka, możemy oglądać go z ze- Motkę. Jest to prostokątna kwatera na terenie nie pracujący nad pomnażaniem swojego majątku. wnątrz. Za to wejdziemy do wnętrza drewnianego cmentarza parafialnego z trójkątnym pomnikiem Od początku lat 20-tych XIV wieku kupował wsie, kościoła pw. Św. Mikołaja Biskupa. centralnym zwieńczonym krzyżem.

absurdawki Jana Koczwary Przewracać oczami – charakterystyczny od- tach wymownie wygadanych i eterycznie rozma- owłosienia na brodzie i głowie. Niektórzy ma- ruch człowieka uradowanego lub zaskoczone- rzonych, maskować się – to niezwykle popularna skowicze kryją się pod wizerunkiem niektórych go, zdziwionego lub zasmuconego, manifestu- wśród mieszkańców Myślenic (i nie tylko) praktyka polityków i mężów … cudzych żon, odbyć po- jącego spontanicznym ruchem gałek ocznych ukrywania własnej twarzy, a tym samym własnej siedzenie - czyli beztrosko i kontemplacyjnie swoje stany ducha, na przykład smutku lub ra- tożsamości. Charakterystycznym rekwizytem ma- posiedzieć sobie przez pewien czas na wygod- dości. Proceder wymaga szczególnej ostroż- skującym są między innymi maski wielokształtne i nym fotelu, na zgrabnym krześle, albo tabore- ności i dbałości o to, aby powrót owych gałek wizerunkowe. Użycie maski pozwala bardzo sku- cie i poczekać do momentu zakończenia posie- do pierwotnego stanu i miejsca osadzenia od- tecznie ukryć np. mankamenty i niedoróbki włas- dzenia zwanego często nasiadówką, stać w ko- był się sprawnie i bezkolizyjnie, być na ustach nej twarzy i głowy, brak przedniego uzębienia; śla- lejce - na przykład w kolejce linowej na Kaspro- – to mniej więcej to samo, co zawisnąć komuś dy podbitego oka; rozdartą na oścież górną wargę; wy Wierch, albo w kolejce wąskotorowej do Piń- na ustach na przykład stylem dowolnym lub niekształtne ucho; piegowate policzki; nadmiernie czowa, głównie z powodu braku miejsc siedzą- akrobatycznie motylkowym, zwłaszcza na us- pofałdowane zmarszczki na czole czy nawet brak cych i nierzadko ... leżących,

18/kwiecień 2019 SEDNO

pies jaki jest każdy widzi za(dymki) Sedna czyli ... z przymrużeniem oka foto: maciej hołuj

Tamtego polubiłam, to i pana polubię Swojego psa narysował “Sednu” Bartłomiej Dyrcz, dyrektor GOKiS w Tokarni. dyrektor Swojego psa narysował “Sednu” Bartłomiej Dyrcz,

antonina sebesta z miasta

foto: maciej hołuj JEDNO SŁOWO - „CHWAŁA” toi na Zarabiu, jakieś 400 metrów za campingiem w stronę Stróży. Kolejne Sedycje programu renowacji kapliczek w Małopolsce nie ujęły jej, bo praw- dopodobnie nikt nigdy jej nie zgłaszał. Z roku na rok jej stan się pogarsza, odczytałam na niej tylko jedno słowo „chwała”. Od trzech czy czterech sezonów stoi pusta, wartości religijnych więc zapewne nie ma. Nie posiadam stosownej wiedzy, abym mogła się wypowiadać na temat jej wartości artystycznych, prawdopodob- nie pochodzi jeszcze z XIX wieku, za to od bardzo wielu obiektów tego typu wyróżniają ją wartości estetyczne. Po prostu ładnie komponuje się z otaczającymi ją drzewami i różnorodną zielenią, polny- mi kwiatami. Od dróżki oddziela ją pole. Polecam tę samotną kapliczkę zainteresowaniu ludzi wrażli-

foto:autor wych na małą architekturę.

zamienniki cukru (2) agnieszka zięba dietetyk radzi (43) yrop klonowy – wytwarzany jest z soku klono- przyswajanie jest wolniejsze, niż metabolizm glu- parstnicą, chorzy na nadciśnienie oraz niewydol- Swego (przede wszystkim z klonu cukrowego, kozy; w niewielkim stopniu podnosi stężenie cukru ność nerek. Melasa (trzcinowa, buraczana, z karo- czarnego oraz czerwonego); ma o ponad 1/3 mniej we krwi, poza tym zawiera błonnik, który regulu- bu) – jest dobrym źródłem żelaza i może być stoso- kalorii niż cukier, ale równie wysoki indeks glike- je pasaż jelitowy. Jest źródłem inuliny, która sta- wana przez ciężarne, sportowców, rekonwalescen- miczny, dlatego nie jest dobrym wyborem dla dia- nowi pokarm dla dobrych bakterii jelitowych. Ob- tów, osoby z niedokrwistością. Można stosować ją betyków. Zawiera potas, magnez, wapń i witaminy niża ona poziom cholesterolu w surowicy, wspiera do wypieków. Pochodząca z karobu jest źródłem z grupy B. Soku klonowego, jako napoju energety- usuwanie toksyn. Lukrecja – do słodzenia używa- mikroelementów, wspiera odporność, stosuje się zującego używali Indianie, zbierając go po wykona- ny jest wyciąg z korzenia lukrecji, poza właściwoś- ją w leczeniu astmy i alergii – ale nigdy bez nad- niu nacięć na korze. I do tego „naturalnego słodzi- ciami słodzącymi działa przeczyszczająco, moczo- zoru lekarskiego! Syrop daktylowy - poza słodze- ka” wkradła się technologia – proces odparowania pędnie, wspiera leczenie górnych dróg oddecho- niem można go wykorzystywać jak cukier przy pie- jest prowadzony pod ścisłą kontrolą – zbyt duży wych, podnosi ciśnienie. Zawiera fitosterole, olej- czeniu ciast. Zawiera witaminy z gr. B, poza wita- ubytek wody powoduje krystalizację, zbyt mały – ki eteryczne. Nie jest jednak „lekiem na całe zło” miną B12, witaminę E, fosfor, żelazo i wapń. Mal- wodnistość, a w konsekwencji nietrwałość syro- – może reagować z lekami, obniżając ich skutecz- titol – uzyskuje się go z ziarna zbóż, ma mniej ka- pu. Syrop z agawy – w smaku nieco przypomina ność, zdecydowanie zrezygnować z jej używania lorii niż sacharoza i minimalny wpływ na powsta- miód lub syrop klonowy. Zawiera fruktozę, której powinny ciężarne, osoby stosujące preparaty z na- wanie próchnicy. Miód – ale o tym innym razem.

19/kwiecień 2019 SEDNO

Bieg Uliczny i Tropem Wilczym

iegać każdy może, jeden lepiej, dru- uczestników. Ulicę wybrało ponad tysiąc biegaczy sztafecie 4 razy 800 metrów. Czerwiński wygrał bez Bgi gorzej. Nabiegano się w marcu w i biegaczek, stromą drogę na Uklejnę niewiele po- problemów i z wielkim zapasem. Długo po jego fi- Myślenicach i to całkiem sporo. Naj- nad stu. Oba biegi okazały się nie lada próbą dla niszu zawodnicy mijali jeszcze linię mety. pierw rozegrano Bieg Uliczny (zdjęcie biegaczy, chociaż tak naprawdę dla wielu z nich li- W lesie porastającym Uklejnę dwa kilometry naj- górne), w tydzień później Bieg Tropem czył się przede wszystkim fakt udziału i osiągnię- szybciej pokonał Szymon Ostafin. Na dziesięć ki- Wilczym Pamięci Żołnierzy Wyklętych cie mety. Wśród startujących nie zabrakło znajo- lometrów pierwszy był nasz stary znajomy Sylwek (zdjęcie dolne). mych twarzy. Nierzadko na trasie spotkać można Półtorak. Zapytany na mecie jak się biegło odpo- KTO NIE CHCIAŁ PO ULICACH MÓGŁ POBIEGAĆ W LESIE

To dwa diametralnie różne biegi. Pierwszy po asfal- było całe rodziny. Biegano z dziećmi w wózkach i wiedział: To jest to co ryby lubią najbardziej. Wśród cie, a więc w warunkach wręcz komfortowych, dru- z psimi zaprzęgami. pań zwyciężczynią została także nasza dobra zna- gi w terenie, na drodze gruntowej wiodącej z Zara- Na ulicy najszybszym okazał się Adam Czerwiński, joma Ula Łętocha, reprezentantka Polski w biegach bia na Uklejnę. Po ulicach biegano na dystansie 10 biegacz rodem z Czasławia (gmina Raciechowice). narciarskich, uczestniczka niedawnych MŚ w nar- kilometrów, w terenie na dwóch dystansach: ho- To bardzo doświadczony zawodnik. Król średniego ciarstwie klasycznym w Seefeld. norowym (1963 metry – symboliczna data śmier- dystansu. Halowy mistrz Polski na dystansie 1500 Galerie zdjęć z obu biegów możecie Państwo oglą- ci ostatniego żołnierza wyklętego) oraz na dzie- metrów, dwukrotny srebrny medalista na tym sa- dać od dwóch tygodni na naszej stronie interneto- sięć kilometrów. Różnice polegały także na liczbie mym dystansie na powietrzu, rekordzista kraju w wej (www.esedno.pl) (MH)

foto: maciej hołuj

20/kwiecień 2019