Zał ącznik Nr 1 do uchwały Rady Powiatu w Jaworze nr XVII / 76 / 11 z dnia 29 grudnia 2011 r. ZARZĄD POWIATU W JAWORZE ul. Wrocławska 26; 59-400 Jawor PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO NA LATA 2012- 2015 Z PERSPEKTYWĄ DO 2019 R. AKTUALIZACJA Jawor, listopad 2011 r. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO Opracowanie: Starostwo Powiatowe w Jaworze Wydział Ochrony Środowiska, Le śnictwa i Rolnictwa ul. Wrocławska 26 59-400 Jawor tel. (76) 72 90 148 e-mail: [email protected] Autor opracowania: Emil Grzywacz Podziękowania Niniejszy dokument powstał przy ścisłej współpracy komórek organizacyjnych starostwa, wszystkich gmin powiatu, podmiotów gospodarczych działających na terenie powiatu jaworskiego, a także Urzędu Marszałkowskiego i WIOŚ. Wszystkim uczestnikom procesu aktualizacji Programu ochrony środowiska za udostępnione dane i cenne uwagi składamy serdeczne podziękowania. Autor opracowania str. 2 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO str. I. WPROWADZENIE 8 II. CHARAKTERYSTYKA POWIATU 11 1. CHARAKTERYSTYKA POWIATU 11 1.1. POŁO ŻENIE POWIATU 11 1.2. POWIERZCHNIA POWIATU JAWORSKIEGO 13 1.3. LUDNO ŚĆ POWIATU JAWORSKIEGO 14 1.3.1. Struktura gospodarcza powiatu jaworskiego 15 III. DIAGNOZA STANU POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW ŚRODOWISKA I ZAŁO ŻENIA OCHRONY ŚRODOWISKA 16 1. POWIETRZE 16 1.1. WST ĘP 16 1.2. CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ EMISJI ZANIECZYSZCZE Ń DO POWIETRZA 16 1.3. STAN CZYSTO ŚCI POWIETRZA 16 1.4. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W OCHRONIE POWIETRZA 23 1.5. PODSUMOWANIE 25 2. HAŁAS 26 2.1. WST ĘP 26 2.2. HAŁAS KOMUNIKACYJNY 27 2.3. HAŁAS PRZEMYSŁOWY 30 2.4. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM 30 2.5. PODSUMOWANIE 31 3. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE 32 3.1. WST ĘP 32 3.2. CHARAKTERYSTYKA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO 32 3.3. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO . 34 3.4. PODSUMOWANIE 34 4. OCHRONA GLEB 35 4.1. WST ĘP 35 4.2. CHARAKTERYSTYKA GLEB 35 4.3. BONITACJA ROLNICZA GLEB 35 4.4. UŻYTKOWANIE ZIEMI 36 4.5. GLEBY U ŻYTKOWANE ROLNICZO 37 4.6. ZANIECZYSZCZENIA GLEB POWIATU JAWORSKIEGO 38 4.7. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W OCHRONIE GLEB 39 4.1. PODSUMOWANIE 40 5. SUROWCE MINERALNE 41 5.1. WST ĘP 41 5.2. CHARAKTERYSTYKA SUROWCÓW 41 5.3. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE OCHRONY ZASOBÓW KOPALIN I POWIERZCHNI TERENU . 45 5.4. PODSUMOWANIE 46 6. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE 47 6.1. WST ĘP 47 6.2. WODY POWIERZCHNIOWE 47 6.2.1. Charakterystyka wód powierzchniowych wyst ępuj ących na terenie powiatu jaworskiego 47 6.2.2. Jako ść powierzchniowych wód płyn ących powiatu jaworskiego 48 6.3. WODY PODZIEMNE 51 6.3.1. Charakterystyka wód podziemnych 51 6.3.2. Jako ść wód podziemnych 51 6.4. GOSPODARKA WODNO -ŚCIEKOWA 52 6.4.1. Charakterystyka gospodarki wodnej 52 6.4.2. Charakterystyka gospodarki ściekowej 54 6.5. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE OCHRONY WÓD POWIERZCHNIOWYCH I PODZIEMNYCH . 56 6.6. PODSUMOWANIE 59 7. GOSPODARKA ODPADAMI PLAN GOSPODARKI ODPADAMI 59 str. 3 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO 8. ZASOBY PRZYRODNICZE 60 8.1. WST ĘP 60 8.2. LASY 62 8.2.1. Charakterystyka lasów powiatu 62 8.2.2. Parki miejskie i wiejskie 66 8.2.3. Główny cel strategiczny i cele długoterminowe w ochronie lasów 66 8.3. OBSZARY I OBIEKTY PODLEGAJ ĄCE OCHRONIE PRAWNEJ 67 8.3.1. Główny cel strategiczny i cele długoterminowe w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu 77 8.1. PODSUMOWANIE 78 9. NADZWYCZAJNE ZAGRO ŻENIA ŚRODOWISKA , BEZPIECZE ŃSTWO CHEMICZNE I BIOLOGICZNE 79 9.1. WST ĘP 79 9.2. POWA ŻNE AWARIE 80 9.3. OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA 80 9.4. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE 82 9.5. PODSUMOWANIE 83 IV. NARZ ĘDZIA ZARZ ĄDZANIA ŚRODOWISKIEM I INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU 84 1. WPROWADZENIE 84 2. ZARZ ĄDZANIE ŚRODOWISKIEM 84 2.1. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE ZARZ ĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO 86 3. INSTRUMENTY REALIZACJI PROGRAMU 87 3.1. INSTRUMENTY PRAWNO -ADMINISTRACYJNE 87 3.2. INSTRUMENTY FINANSOWE 89 3.3. INSTRUMENTY SPOŁECZNE 90 3.4. GŁÓWNY CEL STRATEGICZNY I CELE DŁUGOTERMINOWE W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ 91 V. WDRA ŻANIE PROGRAMU 94 1. ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM 94 2. HARMONOGRAM WDRA ŻANIA PROGRAMU 94 3. MONITORING WDRA ŻANIA PROGRAMU I WSKA ŹNIKI SKUTECZNO ŚCI REALIZACJI CELÓW PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA 95 4. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA PRZEDSI ĘWZI ĘĆ EKOLOGICZNYCH 96 5. KOSZTY WDRA ŻANIA PROGRAMU I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA 111 VI. WYTYCZNE DO SPORZ ĄDZENIA PROGRAMÓW GMINNYCH 117 VI. LITERATURA I PUBLIKACJE 118 str. 4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO SPIS TABEL: str. Tabela II.1. Powierzchnia powiatu jaworskiego 12 Tabela II.2. Liczba ludno ści powiatu 13 Tabela II.3. Gęsto ść zaludnienia powiatu jaworskiego (mieszka ńcy na km 2) 13 Tabela III.1. Emisja zanieczyszcze ń gazowych w latach 2007 – 2009 16 Tabela III.2. Emisja zanieczyszcze ń pyłowych w latach 2007 – 2009 16 Tabela III.3. Wyniki pomiarów wska źnikowych dwutlenku siarki w 2008 r. 17 Tabela III.4. Wyniki pomiarów wska źnikowych dwutlenku azotu w 2008 r. 17 Tabela III.5. Zestawienie wykonanych zada ń inwestycyjnych w obiektach kubaturowych przez gminy powiatu i Powiat Jaworski wpływaj ące na popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego 18 Tabela III.6. Charakterystyka głównych emitorów zanieczyszcze ń do powietrza 19 Tabela III.7. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie powietrza atmosferycznego 23 Tabela III.8. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku 25 Tabela III.9. Wyniki pomiaru hałasu komunikacyjnego dla powiatu jaworskiego w 2010 r. 27 Tabela III.10. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie hałasu 30 Tabela III.11. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie promieniowania elektromagnetycznego 33 Tabela III.13. Charakterystyka bonitacyjna gruntów ornych powiatu jaworskiego 35 Tabela III.14. Charakterystyka bonitacyjna u żytków zielonych powiatu jaworskiego 35 Tabela III.15. Procentowa struktura u żytkowania gruntów 36 Tabela III.16. Odczyn gleb u żytkowanych rolniczo w powiecie jaworskim oraz średnia warto ść pH w glebach powiatu jaworskiego 36 Tabela III.17. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie ochrony gleb 39 Tabela III.18. Zasoby surowców mineralnych powiatu 40 Tabela III.19. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie surowców mineralnych 44 Tabela III.20. Charakterystyka uj ęć gminnych powiatu jaworskiego 51 Tabela III.21. Struktura zwodoci ągowania gmin powiatu jaworskiego - stan na 31.12.2010 r. 52 Tabela III.22 Uj ęcia zakładowe wód podziemnych zlokalizowane na terenie powiatu jaworskiego 52 Tabela III.23. Pobór wody w latach 2004 - 2010 r. z uj ęć gminnych na terenie powiatu jaworskiego 53 Tabela III.24. Struktura skanalizowania gmin powiatu jaworskiego - stan na 31.12.2010 r. 53 Tabela III.25. Charakterystyka oczyszczalni ścieków i ilo ści podł ączonych do nich miejscowo ści 55 Tabela III.26. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie wód powierzchniowych i podziemnych 57 Tabela III.27. Powierzchnie lasów i lesisto ść w gminach 61 Tabela III.28. Plany zalesie ń w gminach powiatu jaworskiego 65 Tabela III.29. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie ochrony lasów 66 Tabela III.30. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie przyrody i krajobrazu 77 Tabela III.31. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie nadzwyczajnych zagro żeń środowiska 82 Tabela IV.1. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie zarz ądzania środowiskowego 85 Tabela IV.2. Cele długoterminowe i krótkoterminowe oraz kierunki działa ń w zakresie edukacji ekologicznej 92 Tabela V.1. Harmonogram wdra żania Programu ochrony środowiska powiatu jaworskiego na lata 2012-2015 z perspektyw ą do 2019 r. 94 Tabela V.2. Osie priorytetowe Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 101 Tabela V.3. Priorytety Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolno śląskiego 104 Tabela V.4. Szacunkowe nakłady wdra żania "Programu ..." wg zada ń i kierunków działania w latach 2012 – 2015 [w tys. PLN] 110 str. 5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA POWIATU JAWORSKIEGO SPIS WYKRESÓW: str. Wykres III.1. Udział procentowy powierzchni poszczególnych gmin i miast powiatu jaworskiego 12 Wykres III.2. Udział procentowy powierzchni terenów miejskich i wiejskich powiatu jaworskiego 13 Wykres III.3. Zawarto ść mikroelementów w glebach u żytkowanych rolniczo w powiecie jaworskim w 2010 r. 37 SPIS RYSUNKÓW: str. Rysunek II.1. Poło żenie i podział administracyjny powiatu jaworskiego 10 Rysunek III.1. Badania klimatu akustycznego na terenie powiatu jaworskiego w 2010 r. 28 Rysunek III.2. Lokalizacja punktowych źródeł PEM na terenie powiatu jaworskiego 32 Rysunek III.3. Surowce mineralne powiatu jaworskiego 43 Rysunek III.4. Schemat sieci rzecznej powiatu jaworskiego 46 Rysunek III.5. Lokalizacja oczyszczalni ścieków na terenie powiatu jaworskiego 54 Rysunek III.6. Zasi ęg terytorialny nadle śnictw na terenie powiatu jaworskiego 62 Rysunek III.7. Zasi ęg terytorialny obszarów obj ętych ochron ą przyrody 67 Rysunek III.8. Park Krajobrazowy „Chełmy” 69 Rysunek III.9. Wąwóz My śliborski z potokiem Jawornik 72 Rysunek III.10. Obszar Natura 2000: PLH 020037 Góry i Pogórze Kaczawskie na tle powiatu jaworskiego 74 Rysunek III.11. Lokalizacja pomników przyrody w powiecie jaworskim 76 SPIS FOTOGRAFII: str. Fot. III.1. Stacja bazowa telefonii komórkowej w Drzymałowicach 32 Fot. III.2. Zbiornik Słup 49 Fot. III.3. Zbiornik M ściwojów 49 Fot. III.4. Uj ęcie wód podziemnych w Nowej Wsi Wielkiej 51 Fot. III.5. Oczyszczalnia ścieków w Mierczycach 54 Fot. III.6. Krajobraz Pogórza Kaczawskiego 60 Fot. III.7. Pogórze Kaczawskie latem 60 Fot. III.8. Park Krajobrazowy „Chełmy” latem 69 Fot. III.9. Potok Jawornik w Parku Krajobrazowym „Chełmy” 69 Fot. III.10. Park Krajobrazowy "Chełmy" jesieni ą 70 Fot. III.11. Pomnik przyrody nieo żywionej „Czartowska skała” 75 str.