Bu Sayı, Aramızdan Ayrılan Kıymetli Bilim İnsanları, Prof. Dr. MEHMET KÖÇER Ve Dr. Öğr. Üyesi AYLİN SÖZER Anısına Ithaf Edilmiştir
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA JOURNAL) INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATION AND HISTORY RESEARCH e-İSSN: 2687-6426 ------Bu Sayı, aramızdan ayrılan kıymetli Bilim İnsanları, Prof. Dr. MEHMET KÖÇER ve Dr. Öğr. Üyesi AYLİN SÖZER anısına ithaf edilmiştir------ Volume: 2/3 December 2020 Uluslararası Eğitim Ve Tarih Araştırmaları Dergisi (Eta Journal), altı ayda bir yayınlanan uluslararası hakemli bir dergidir. ETA JOURNAL, Uluslararası hakemli ve indeksli bir dergi olup ASOS İndeks tarafından taranmaktadır. ETA Journal’da yayınlanan tüm yazıların, dil, bilim ve hukûki açıdan bütün sorumluluğu yazarlarına, yayın hakları ETA Journal’a aittir. Yayınlanan yazılar yayıncının yazılı izni olmaksızın kısmen veya tamamen herhangi bir şekilde basılamaz, çoğaltılamaz. Yayın Kurulu dergiye gönderilen yazıları yayınlayıp yayınlamamakta serbesttir. Gönderilen yazılar iade edilmez. International Journal Of Education And History Research (ETA Journal) is an international, peer-reviewed journal and published every six months. Authors bear the sole legal responsibility for their published works in the ETA Journal. The ETA Journal has the sole ownership of copyright to all published works. No part of this publication shall be produced in any form without the written consent of the ETA Journal. The Editorial Board makes the final decision to publish articles.No article is returned to authors. ------Bu Sayı, aramızdan ayrılan kıymetli Bilim İnsanları, Prof. Dr. MEHMET KÖÇER ve Dr. Öğr. Üyesi AYLİN SÖZER anısına ithaf edilmiştir------ ETA Journal Volume 2/3 December 2020 ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA JOURNAL) INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATION AND HISTORY RESEARCH e-İSSN: 2687-6426 Editör: Dr. Öğr. Üye. Alev DURAN ANKARA Tel: 05536002350 e-posta: [email protected] web: http://etajournal.com/ ETA Journal Volume 2/3 December 2020 ETA JOURNAL Uluslararası Hakemli Dergi Sahibi / Owner Alev DURAN Editör / Editor Dr. Öğr. Üye. Alev DURAN E-mail: [email protected] Kapak Tasarımı Bülent POLAT Temsilcilikler / Country Representatives Macaristan: Dr. HADNAGY Szabolcs İran: Doç. Dr. Somayyeh RADMARD ETA Journal Volume 2/3 December ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA JOURNAL) INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATION AND HISTORY RESEARCH Kurullar/ Committees Danışma Kurulu Prof. Dr. İbrahim TELLİOĞLU / Ondokuz Mayıs University Prof. Dr. Salim GÖKÇEN/ Erzincan Binali Yıldırım University Prof. Dr. Murat KÜÇÜKUĞURLU/ Erzurum Technical University Prof. Dr. Necmettin ALKAN/ Sakarya University Prof. Dr. A. Şevki DUYMAZ/ Suleyman Demirel University Prof. Dr. Ömer AYDIN/ Istanbul University Prof. Dr. Hikmet ÖKSÜZ/ Karadeniz Technical University Prof. Dr. Melek ÖKSÜZ/ Karadeniz Technical University Prof. Dr. Havva SELÇUK/ Erciyes University Prof. Dr. Şuayıp KARAKAŞ / Istanbul Aydın University Prof. Dr. Abdûlhaluk Mehmet ÇAY/ Istanbul Aydın University Prof. Dr. Metin AKAR/ Istanbul Aydın University Prof. Dr. Rahime Nükhet ÇIKRIKÇI/ Istanbul Aydın University Bilim Kurulu Doç. Dr. Zafer TANGÜLÜ/ Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Doç. Dr. Yavuz TOPKAYA/ Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Doç. Dr. Ahmet OĞUZ/ Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Doç. Dr. Özcan BAYRAK/ Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Bülent YILDIRIM/ Trakya Üniversitesi Doç. Dr. İsmail KÖSE/ Karadeniz Teknik Üniversitesi Doç. Dr. Yahya BAĞÇECİ/ Erciyes Üniversitesi Doç. Dr. Serdar YAVUZ/ Fırat Üniversitesi Doç. Dr. Somayyeh RADMARD/ İstanbul Aydın Üniversitesi Doç. Dr. Ali DENİZLİ / Rumeli Üniversitesi- Milli Savunma Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Gökçen ÇATLI ÖZEN/ İstanbul Aydın Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Hüseyin Şevket Çağatay ÇAPRAZ/ Kırklareli Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Özgür TÜRKER / Süleyman Demirel Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Elif ŞİMŞEK ÖZKAN/ Erciyes Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Naim BABÜROĞLU/ İstanbul Aydın Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Burak KOCAOĞLU/ Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Bünyamin ÇETİNKAYA/ Giresun Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Yılmaz SOYSAL/ İstanbul Aydın Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Burcu GÜDÜCÜ/ İstanbul Aydın Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi. Mehmet BİLGİN / İstanbul Aydın Üniversitesi Dr. Szabolcs HADNAGY/ Macaristan Dr. Ahmet VURGUN/ Marmara Üniversitesi ETA Journal Volume 2/ 3 December 2020 ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA JOURNAL) e-İSSN: 2687-6426 ETA Journal Volume 2/3, December 2020 ------Bu Sayı, aramızdan ayrılan kıymetli Bilim İnsanları, Prof. Dr. MEHMET KÖÇER ve Dr. Öğr. Üyesi AYLİN SÖZER anısına ithaf edilmiştir------ CONTENTS / İÇİNDEKİLER 1. Ahmet OĞUZ (1-22) 18.Yüzyılda Bir Osmanlı Şehrinin Doğuşu ve Tarihi Gelişimi: Nevşehir (The Bırth And Hıstorıcal Development Of An Ottoman Cıty In The 18th Century: Nevsehır) 2. Habil Katalin SISKA (23-62) Hungarıan Press Releases Of The Women’s Emancıpatıon In Turkey Durıng Atatürk Perıod (1923-1938) (Macar Basınında Atatürk Dönemi’nde Türk Kadınının Eşit Haklar Elde Edişine Dair Çıkan Haberler (1923-1938) 3. Mehmet TAŞ (63-107) Pozantı Tren İstasyonu Arşivi Belgelerine Göre Bağdat Demir Yolu Hattı ve Bu Hat Vasıtasıyla Yapılan Askeri Sevkiyat (Accordıng To The Pozantı Traın Statıon Archıve Documents, Baghdad Raılway Lıne And Mılıtary Shıpment Through Thıs Lıne Raılway Lınea) 4. Dursun AYAN (108-120) Tıp Tarihinde El Yıkamaya İlişkin Bir Not Annelerin Kurtarıcısı Dr. Semmelweıs (A Note About Hand Washıng In Medıcal Hıstory Sovıor Of Mothers Dr. Semmelweıs) 5. Ahmet OĞUZ (121-134) Edirne Mebusu Rasim Bey’in 1877-1878 Mebusan Meclisi’ndeki Faaliyetleri (The Actıvıtıes Of Edırne Deputy Rasim Bey In The Chamber Of Deputıes In 1877- 1878) 06. Mutlu ADAK (135-138) Kitap Tanıtımı: Muhittin ÇEKEN, İsa’nın Yoksul Askerleri Tapınak Şövalyeleri, TİMAŞ Yayınları, İstanbul 2020, ISBN: 978-605-08-3429-1. ETA Journal Volume 2/3, December 2020 Bilim dünyasının değerli insanları, ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA), uluslararası hakemli, indeksli ve akademik bir dergi olmakla birlikte, yazı ve düşünce ile meşgul olan herkesin söz söyleyebileceği disiplinler arası bir sosyal bilim platformudur. Derginin kurulum aşamasında desteğini esirgemeyen, emeği geçen hocalarımıza ve kırmayarak destek veren danışma ve yayın kurulundaki değerli hocalarıma teşekkürü bir borç bilirim. Akademik hayata bir nebze katkı sunmak üzere çıkmış olduğumuz bu yolculukta, bilim dünyasının siz değerli insanlarını yazar ve hakem olarak yanımızda görmek; ayrıca görüş ve önerilerinizle bizleri en mükemmele ulaştırma noktasında yönlendirmeniz bizlere güç katacaktır. Bu bağlamda ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA Journal) olarak vereceğiniz her türlü destekten dolayı Teşekkür eder, saygılar sunarım. ------Bu Sayı, aramızdan ayrılan kıymetli Bilim İnsanları, Prof. Dr. MEHMET KÖÇER ve Dr. Öğr. Üyesi AYLİN SÖZER anısına ithaf edilmiştir------ Dr. Öğr. Üye. Alev DURAN İstanbul Aydın Üniversitesi ULUSLARARASI EĞİTİM VE TARİH ARAŞTIRMALARI DERGİSİ (ETA JOURNAL) INTERNATIONAL JOURNAL OF EDUCATION AND HISTORY RESEARCH Yıl: 2, Sayı: 3, Aralık 2020, s. 1-22. Ahmet OĞUZ 18.YÜZYILDA BİR OSMANLI ŞEHRİNİN DOĞUŞU VE TARİHİ GELİŞİMİ: NEVŞEHİR ÖZET Orta Anadolu’da Kapadokya bölgesinin merkezinde olan Nevşehir, bölgenin ilk ikame edilen yerleri içindedir. İlk kuruluşunda adı Nissa olarak adlandırılsa da bu bilgi kesin değildir. Ancak Nevşehir’in etrafında ilk çağlardan itibaren iskân edilen alanlar bölgenin geçmişi hakkında ışık tutmakta, yerleşime açık olduğunu göstermektedir. Daha sonra Roma ve Bizans İmparatorlukları döneminde geçiş bölgesi ve savaş alanı olarak kullanılan bölge akabinde İslam orduları ile beraber savaş alanı haricinde ticaret güzergâhı olarakta önem kazanmıştır. Nitekim Nevşehir 18. Yüzyıla gelene kadar köy olarak kalmış, kaderi Damat İbrahim Paşa ile değişmiştir. Nevşehir, Osmanlı Devleti’nin duraklama döneminde inşa edilmiştir. Şehrin mimarı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. Çükü İbrahim Paşa’nın Osmanlı Devleti’nin sadrazamı olmasıyla birlikte doğduğu köy olduğu iddia edilen Muşkara köyüne Paşa, vefa borcu olarak burayı kısa bir sürede şehir haline getirmiş, adı da Nevşehir olmuştur. Ürgüp’e bağlı olan Muşkara’ya cami, medrese, dükkân, hamam ve benzeri yapılar inşa edilerek köy şehir haline getirilmiş, çevreden kimi aşiretlerde buraya göç ettirilmiştir. Bununla birlikte Ürgüp’te ikamet eden kadıda Nevşehir’e getirilerek adli işlerin yanı sıra beledi işlerin buradan yürütülmesi sağlanmış köyde pazartesi günü de şehir pazarı kurulması kararlaştırılmıştır. Bu gelişmeler Doç. Dr, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Anabilim Dalı, [email protected]. Ahmet OĞUZ sayesinde şehir klasik Osmanlı şehirleri özelliğine kavuşmuştur. Ancak Nevşehir, banisinin feci ölümüyle kaderine terk edilmiş fakat buna rağmen şehir olarak varlığını devam ettirmiştir. Cumhuriyet döneminde il olan kent, son dönemde peri bacaları ve yeraltı şehirleri sayesinde dikkatleri üzerine çekmiştir. Tabii yapısı ve jeolojik özellikleri 1960’lı yıllardan sonra turizm sektörünün ilgisini kentte yoğunlaştırmış ve bu da şehrin kaderini değiştirmiştir. Nitekim kent bugün Orta Anadolu’nun turizmi ve üniversitesiyle öne çıkan şehirleri arasındadır. Anahtar Kelimeler: Kapadokya, Nevşehir, Osmanlı Devleti, Damat İbrahim Paşa, Peri Bacaları. THE BIRTH AND HISTORICAL DEVELOPMENT OF AN OTTOMAN CITY IN THE 18th CENTURY: NEVSEHIR ABSTRACT Located at the center of Cappadoci a region in Central Anatolia, Nevşehir city is one of the first in habited-places of the region. Although it had been called as Nyssa when it was established, this information