SSTTRRAATTEEGGIIAA

RROOZZWWOOJJUU SSPPOOŁŁEECCZZNNOO –– GGOOSSPPOODDAARRCCZZEEGGOO GGMMIINNYY GGAARRDDEEJJAA

NNAA LLAATTAA 22000077--22001155

Gardeja, maj 2007 r.

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY NA LATA 2007-2015

Zleceniodawca:

Gmina Gardeja ul. Kwidzy ńska 27 82-520 Gardeja tel. (0 55) 262 40 50 fax (0 55) 262 40 55 e-mail: [email protected] http: www.gardeja.pl

Autor:

Business Mobility International Spółka z o.o. al. 3-go Maja 11 76-200 Słupsk tel. (0 59) 8 456 301-302 fax (0 59) 8 456 303 e-mail: [email protected] http: www.bmintl.com

Biuro regionalne:

Business Mobility International Spółka z o.o. ul. Drewsa 4E 61 – 606 Pozna ń tel/fax (061) 825 78 60 e-mail: [email protected]

Siedziba w Brukseli:

Business Mobility International NV-SA Rue Wiertz 50/28 1050 Brussels, Belgium tel. [32-2] 644 36 89 fax [32-2] 648 07 80 www.bm-intl.com

2

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

SPIS TRE ŚCI:

1. WST ĘP ...... 5 2. METODOLOGIA...... 6 3. RAPORT O STANIE GMINY GARDEJA ...... 8 3.1. SYNTETYCZNA CHARAKTERYSTYKA GMINY GARDEJA ...... 8 3.2. W STATYSTYCE ...... 10 3.3. DZIAŁALNO ŚĆ PRODUKCYJNO-USŁUGOWA I BUDOWNICTWO...... 11 3.4. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 12 3.4.1. Transport i komunikacja ...... 12 3.4.2. Telekomunikacja...... 15 3.4.3. Zaopatrzenie w ciepło...... 16 3.4.4. Zaopatrzenie w gaz...... 16 3.4.5. Zaopatrzenie w wod ę...... 16 3.4.6. Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków...... 17 3.5. GOSPODARKA ODPADAMI...... 17 3.6. OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO; OBSZARY CHRONIONE ...... 18 3.6.1. Obszary zasobowe...... 20 3.6.2. Obiekty zabytkowe ...... 21 3.7. TURYSTYKA I BAZA TURYSTYCZNA NA TERENIE GMINY ...... 26 3.8. OŚWIATA I WYCHOWANIE ...... 28 3.8.1. Kultura w gminie ...... 30 3.9. OCHRONA ZDROWIA ...... 31 3.10. POMOC SPOŁECZNA ...... 31 3.11. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE ...... 36 3.11.1. Bezrobocie w Gminie Gardeja...... 36 3.11.2. Rynek pracy ...... 38 3.12. BEZPIECZE ŃSTWO PUBLICZNE ...... 39 4. ANALIZA PORÓWNAWCZA ...... 40 5. ANALIZA SWOT...... 52 6. OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ GMINY GARDEJA – ANKIETA...... 56 7. DIAGNOZA STANU...... 58 8. MISJA...... 62 9. PRIORYTETY W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH ...... 64 10. CELE I KIERUNKI DZIAŁANIA ...... 66 10.1. EKOLOGIA...... 67 10.2. INFRASTRUKTURA...... 68 10.3. GOSPODARKA...... 69 10.4. SPOŁECZNO ŚĆ ...... 70

3

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

10.5. PRZESTRZE Ń...... 71 11. WARIANT ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO - PO KOREKTACH EKSPERCKICH...... 72 11.1. KOMENTARZ DO WARIANTU ROZWOJU ...... 72 11.2. CELE STRATEGICZNE, PRIORYTETY I CELE NIEZB ĘDNE ORAZ KIERUNKI DZIAŁANIA ...... 74 12. ANKIETY POGL ĄDOWE...... 79 13. POWI ĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO...... 85 14. WDRA śANIE STRATEGII...... 88 15. MONITOROWANIE STRATEGII ...... 90 16. SPIS TABEL ...... 100 17. SPIS MAP...... 100

4

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

1. WST ĘP

Podstaw ą rozwoju Gminy Gardeja jest strategia, która okre śla misj ę, cele i kierunki działania do roku 2015. Dokument ten poddany ocenie radnych, a nast ępnie uchwalony przez Rad ę Gminy zawiera równie Ŝ opcje i wariant rozwoju. W dalszej cz ęś ci opracowania przedstawiono wyniki b ędące kompilacj ą debat strategicznych, dokumentu pn. „Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja” i autorskiego uporz ądkowania wyników prac z uczestnikami debat. Zmiany tre ści poszczególnych celów i kierunków działania miała jedynie za zadanie dostosowanie wcze śniej wypracowanych celów do aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej Gminy. Dodatkowym czynnikiem maj ącym wpływ na ostateczny kształt dokumentu jest „Raport o Stanie Gminy Gardeja” zawieraj ący podstawowe informacje o gminie Gardeja z uwzgl ędnieniem stanu jednostek podległych bezpo średnio Wójtowi. Raport został opracowany wg wcze śniej przygotowanego schematu przy udziale pracowników Urz ędu Gminy. Zamieszczona “Analiza Porównawcza” opracowana na podstawie informacji uzyskanych od przedstawicieli Urz ędu Gminy Gardeja, Centrum Bada ń Strategicznych w Warszawie oraz Banku Danych Regionalnych Głównego Urz ędu Statystycznego stała si ę podstaw ą Diagnozy Stanu. W procesie tworzenia dokumentu pn. „Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007-2015” zostało wł ączonych kilkadziesi ąt osób, b ędących reprezentantami środowisk społecznych, biznesowych, samorz ądowych i Rady Gminy. Opracowana Strategia została dostosowania do zało Ŝeń Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Gminy Gardeja.

5

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

2. METODOLOGIA

Strategi ę Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja opracowano przyjmuj ąc za podstaw ę wyniki debat strategicznych organizowanych Metod ą Aktywnego Planowania Strategicznego. Przeprowadzono dwie debaty z udziałem Radnych Gminy Gardeja, liderów lokalnych, reprezentuj ących środowiska biznesowe oraz organizacje pozarz ądowe. Pierwsza debata strategiczna odbyła si ę w dniu 27 marca 2007 roku w Urz ędzie Gminy Gardeja, a jej celem było zidentyfikowanie celów i kierunków działania w poszczególnych przyj ętych teoretycznie obszarach Ŝycia społeczno - gospodarczego. Uczestnicy debaty pracowali w pi ęciu grupach, ka Ŝda podporz ądkowana jednemu z obszarów: przestrze ń, infrastruktura, gospodarka, społeczno ść i ekologia. Na podstawie wypracowanej analizy SWOT: Silne strony (wewn ętrzne) gminy, słabe strony (wewn ętrzne), szanse (zewn ętrzne) i zagro Ŝenia (zewn ętrzne) odpowiedziano na pytanie: Co nale Ŝ y zrobi ć , albo, jakie podj ą ć działania lub spowodowa ć efekty tych działa ń , Ŝ eby zlikwidowa ć słabe strony gminy i zniwelowa ć zagro Ŝ e n i a ? Na podstawie tak postawionego pytania grupy przygotowały po osiem celów opieraj ąc si ę na wcze śniej wybranych w wyniku dyskusji słabych stronach i zagro Ŝeniach. Podobnie pracowano przy budowaniu celów okre ślonych na podstawie mocnych stron i szans, z tym Ŝe liczb ę celów ograniczono do sze ściu w ka Ŝdej grupie. Kolejnym krokiem procesu konsultacji społecznej była hierarchizacja celów w poszczególnych obszarach Ŝycia społeczno - gospodarczego. Przyj ęto wówczas, Ŝe w ka Ŝdym obszarze winny zosta ć wyró Ŝnione trzy cele pierwszorz ędne, bez których dany obszar nie mo Ŝe si ę rozwija ć, trzy cele drugorz ędne, które przyspieszaj ą rozwój danego obszaru oraz trzy cele trzeciorz ędne - wa Ŝne dla rozwoju danego obszaru, ale z bli Ŝej nieokre ślonym w dekadzie czasem i tempem ich realizacji.

6

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Druga debata strategiczna, która odbyła si ę 23 kwietnia 2007 roku z podobn ą reprezentacj ą liderów lokalnych okre śliła priorytety dla rozwoju społeczno - gospodarczego gminy oraz alternatywne warianty rozwoju. W tym celu uczestnicy debaty pracuj ący w pi ęciu tematycznych grupach dokonali w ka Ŝdej z nich wyboru czternastu najwa Ŝniejszych celów dla gminy z grupy kilkudziesi ęciu wypracowanych na poprzedniej debacie strategicznej. Wybrane cele w ka Ŝdej grupie zhierarchizowano w sposób okre ślony w rozdziale pn. „Wariant Rozwoju”.

7

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3. RAPORT O STANIE GMINY GARDEJA

3.1. Syntetyczna charakterystyka Gminy Gardeja 1

Mapa 1. Obszar Gminy Gardeja

Źródła: www.gminy.pl

Gmina Gardeja jest gmin ą wiejsk ą, poło Ŝon ą na południowo-wschodnim kra ńcu Województwa Pomorskiego, na styku województw Warmi ńsko - Mazurskiego i Kujawsko – Pomorskiego. Graniczy z miastem oraz gminami: Kwidzyn, Sadlinki, Kisielice, Łasin, Prabuty oraz Rogó źno. Pod wzgl ędem poło Ŝenia geograficznego gmina usytuowana jest w zachodniej cz ęś ci Pojezierza Mazurskiego na pograniczu Pojezierzy: Iławskiego i Chełmi ńskiego po wschodniej stronie Doliny Dolnej Wisły. Pojezierze Iławskie jest falist ą lub płask ą wysoczyzn ą polodowcow ą, nadbudowana przez ci ągi moren czołowych. Obszar ten poło Ŝony jest około 20 – 30 m nad kraw ędzi ą doliny Wisły. W obr ębie Pojezierza Iławskiego wyst ępuj ą liczne formy morfologiczne: kemy, wydmy, zagł ębienia wytopiskowe, rynny subglacjalne o stromych zboczach (ich dna zajęte s ą przez jeziora rynnowe: np. Klasztorne), równiny wodnolodowcowe lub sandrowe, dolinki rzek i strumieni. Gmina ogółem zajmuje powierzchni ę 19 298 ha, z której 58% to grunty orne, 18% - lasy, 12% - nieu Ŝytki, 6% - ł ąki i pastwiska, 6% - wody.

1 Opracowano na podstawie danych uzyskanych z Urz ędu Gmin Gardeja, Banku Danych Regionalnych, Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Gardeja oraz Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Gardeja

8

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Gleby wyst ępuj ące na terenie Gardei to gleby brunatne, bielicowe wła ściwe i psudobielicowe, a w zagł ębieniach bezodpływowych - gleby torfowe. Cech ą tej krainy jest wyst ępowanie korzystnych warunków dla rozwoju ró Ŝnego typu lasów mieszanych, sosnowych, a w niektórych rejonach ro ślinno ści stepowej. Tereny le śne znajduj ą si ę poza terenem samej Gardei. Relikty dawnych okresów geologicznych to m.in.: arcydzi ęgiel nadbrze Ŝny, wi ąz, d ąb czerwony, lipa drobnolistna, olsza czarna, turzyca delikatna i zawilec wielokwietny. Naturalnym zespołem ro ślinno ści s ą torfowiska wyst ępuj ące najliczniej na południe od wsi Gardeja i . Są to wył ącznie torfowiska niskie o charakterystycznym gatunku ro ślinno ści jak: tłustosz pospolity, turzyce, storczyk szerokolistny i inne. Na terenie gminy dominuje krajobraz morenowy z rynnami wypełnionymi przez jeziora tj. Czarne Małe, Klasztorne, Kucki, Le śne. Wyst ępuj ą równie Ŝ jeziora małe typu kotłów wytopiskowych. Liczba jezior na terenie gminy jest najwi ększa spo śród wszystkich gmin powiatu kwidzy ńskiego: osiemna ście o ł ącznej powierzchni 526,7 ha. Najwi ększe jezioro - Kucki zajmuje powierzchni ę 188 ha . Gł ęboko ść zbiorników wodnych jest zró Ŝnicowana, waha si ę od 2,0 do 21 m. Sie ć rzeczna na terenie gminy jest bardzo uboga. Przez teren gminy przepływaj ą nast ępuj ące rzeki: Gard ęga, będąca dopływem rzeki Osy (długo ść -10,9 km), Wandówka (4,4 km) oraz Cyganówka (19,8 km). Wody Gardei i najbli Ŝszych okolic nale Ŝą do zlewni drugiego rz ędu, jakimi s ą rzeki Osa, Liwa i Dzierzgo ń. Gardeja jest gmin ą o silnie rozwini ętej funkcji rolniczej, rozwijaj ącej si ę funkcji turystyki pobytowej przy jednoczesnym korzystnym poło Ŝeniu komunikacyjnym. Teren ten pozostaje w zasi ęgu oddziaływania du Ŝego o środka miejskiego – Kwidzyna, który stanowi wa Ŝny, zewn ętrzny czynnik rozwoju.

Sie ć osadnicz ą Gminy Gardeja tworz ą 24 sołectwa.

Tabela 1Wykaz sołectw na terenie Gminy Gardeja Nazwa miejscowo ści wchodz ących L.p. Nazwa sołectwa w skład sołectwa 1 Bądki Bądki 2 Cygany Cygany 3 Czarne Dolne Czarne Dolne 4 Czarne Górne Czarne Górne, Prz ęsławek 5 Czarne Małe I Czarne Małe 6 Czarne Małe II Czarne Małe 7 Gardeja I Gardeja I, Gardeja IV 8 Gardeja II Gardeja II, Kalmuzy 9 Gardeja III Gardeja III 10 Jaromierz Jaromierz, Klecewo 11 Klasztorek, Mi ędzylesie 12 Krzykosy Krzykosy

9

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Nazwa miejscowo ści wchodz ących L.p. Nazwa sołectwa w skład sołectwa 13 Morawy Morawy, Albertowo 14 Nowa Wioska Nowa Wioska 15 Otłowiec Otłowiec, 16 Otłówko Otłówko, Czachówek 17 Otoczyn 18 Pawłowo Pawłowo 19 Rozajny 20 Rozajny Małe Rozajny Małe 21 Trumieje, Wilkowo 22 Wandowo Wandowo 23 Wracławek Wracławek 24 Zebrdowo, Olszówka Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Gmina obejmuje obszar 19 298 ha , w tym: 3 834 ha - lasy i grunty le śne 13 368 ha - u Ŝytki rolne 2 096 ha - pozostałe grunty

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

3.2. Gmina w statystyce Tabela 2 Przekrój statystyczny Gminy Gardeja (wg stanu na koniec 2006 r.): WYSZCZEGÓLNIENIE WARTO ŚCI

Stan ludno ści ogółem, w tym: 8 588

męŜ czy źni 4 383

kobiety 4 205

Ludno ść w wieku przedprodukcyjnym ogółem, w tym: 2 463

męŜ czy źni 1 242

kobiety 1 221

Ludno ść w wieku produkcyjnym ogółem, w tym: 5 195

męŜ czy źni 2 845

kobiety 2 350

Ludno ść w wieku poprodukcyjnym ogółem, w tym: 930

męŜ czy źni 296

kobiety 634

Mał Ŝeństwa zawarte w 2006 roku ogółem, w tym: 101

Urodzenia Ŝywe w 2006 roku 122

10

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

WYSZCZEGÓLNIENIE WARTO ŚCI

Zgony ogółem w 2006 roku, w tym: 83

niemowl ąt 0

Przyrost naturalny 6

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Tabela 3 Wybrane elementy bud Ŝetu Gminy Gardeja

WYSZCZEGÓLNIENIE WARTO ŚCI

Dochód bud Ŝetu gminy ogółem w 2006 roku 18 252 004,85 (w złotych): Wydatki bud Ŝetu gminy ogółem w 2006 roku 17 586 490 (w złotych), w tym na: gospodark ę mieszkaniow ą 205 458

administracj ę publiczn ą 1 579 691

oświat ę i wychowanie 7 194 025

ochron ę zdrowia 144 729

opiek ę społeczn ą 5 094 604

Dochody ogółem w złotych na 1 mieszka ńca w 2006 roku 2 125,29

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

3.3. Działalno ść produkcyjno-usługowa i budownictwo Na terenie gminy prowadziło działalno ść gospodarcz ą na podstawie wpisu do ewidencji działalno ści gospodarczej 494 podmiotów gospodarczych (stan na koniec 2006 roku).

Tabela 4 Struktura prowadzonej działalno ści gospodarczej w latach 2004-2006

WYSZCZEGÓLNIENIE 2004 2005 2006

Placówki handlowe i gastronomiczne 41 43 45

Produkcja wyrobów przemysłowych 1 1 1

Produkcja wyrobów spo Ŝywczych 3 3 3

Budownictwo 40 47 54

Usługi transportowe 45 53 65

Zakłady produkcyjno-usługowe 1 1 1

Pozostałe 289 315 325

OGÓŁEM: 420 463 494 Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

11

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.4. Infrastruktura techniczna

3.4.1. Transport i komunikacja

Podstawowy układ drogowy gminy tworz ą drogi: • drogi krajowe, • drogi wojewódzkie, • drogi powiatowe, • drogi gminne. Układ drogowy terenu gminy Gardeja składa si ę ze 130,1 km dróg publicznych. Pozostałe drogi na terenie gminy s ą drogami niezaliczanymi do Ŝadnej kategorii dróg publicznych, stanowi ące drogi wewn ętrzne i zakładowe.

Tabela 5 Wykaz dróg publicznych (stan na koniec 2006 r.) W tym Długo ść ogółem Lp. Rodzaj drogi utwardzone w km w km 1. drogi krajowe 15,1 15,1

2. drogi wojewódzkie 24,5 24,5

3. drogi powiatowe 66,56 61,4

4. drogi gminne 24,0 1,0 Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Tabela 6 Wyposa Ŝenie techniczne dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych na terenie gminy Gardeja Długo ść w Stan L.p. Nr drogi Przebieg (odcinek) Nawierzchnia km nawierzchni 1 2 3 4 5 6 1. DROGI KRAJOWE Nowy Dwór Gda ński – 1.1 55 15,1 Bitumiczna dobry Stolno 2. DROGI WOJEWÓDZKIE

2.1 522 Prabuty – Sobiewola 4,7 Bitumiczna dobry

2.2 523 Gardeja – Trumieje 16,5 Bitumiczna do ść dobry

2.3 532 Gardeja – Okr ągła Ł ąka 3,3 Bitumiczna dobry

Stan nawierzchni do ść dobry i dobry. 2.4 Razem drogi wojewódzkie. 24,5 Fragmentami wymagaj ą naprawy nawierzchni.

3. DROGI POWIATOWE

12

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Długo ść w Stan L.p. Nr drogi Przebieg (odcinek) Nawierzchnia km nawierzchni 1 2 3 4 5 6

Otłowiec – Sadlinki 3.1 3207 G 1,6 Bitumiczna do ść dobry (Otłowiec – Osadniki)

Otłowiec – Sadlinki 3.2 3207 G 1,6 Gruntowa zły (Osadniki – Sadlinki)

Nowa Wioska – 3.3 3213 G 2,7 Bitumiczna do ść dobry Klasztorek

Rakowiec – Kołodzieje 3.4 3217 G 4,7 Bitumiczna dobry (Rakowiec – Morawy)

Rakowiec _ Kołodzieje 3.5 3217 G 2,6 Gruntowa zły (Morawy – Kołodzieje)

3.6 3219 G Trumieje – Butowo 1,3 Bitumiczna do ść dobry

3.7 3220 G Czarne Górne – Trumieje 5,1 Bitumiczna do ść dobry/zły

3.8 3222 G Wandowo-Czarne Dolne 6,2 Bitumiczna dobry

3.9 3224 G Wandowo - Cygany 4,5 Bitumiczna do ść dobry

Rozajny Wielkie – 3.10 3225 G 1,8 Bitumiczna zły Rozajny Małe

3.11 3228 G Wandowo - Morawy 4,7 Bitumiczna do ść dobry

3.12 3229 G Otoczyn - Licze 0,9 Gruntowa zły

13

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Długo ść w Stan L.p. Nr drogi Przebieg (odcinek) Nawierzchnia km nawierzchni 1 2 3 4 5 6

3.13 3230 G Krzykosy - Otoczyn 3,7 Bitumiczna do ść dobry/zły

3.14 3231 G Bądki – Jaromierz 12,5 Bitumiczna dobry

3.15 3232 G Rakowiec - Krzykosy 1,2 Bitumiczna dobry

3.16 3233 G Krzykosy - Zebrdowo 7,7 Bitumiczna do ść dobry

3.17 3234 G Gardeja – Łasin 0,7 Bitumiczna do ść dobry/zły

Czarne Małe – droga 3.18 3235 G 2,9 Bitumiczna dobry wojewódzka nr 523

3.19 Razem 66,5 Bitumiczna/gruntowa -

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja, Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Gardeja

DROGI GMINNE • NR 0905001 Czarne Dolne – Nogat, • NR 0905002 Pawłowo – Szynwałd, • NR 0905003 Otoczyn – Wandowo, • NR 0905004 D ębniak – Kalmuzy, • NR 0905005 Morawy – Klasztorek – Gilwa, • NR 0905006 Otłówek – Białki, • NR 0905007 Sadlinki – Dworzysko – Gardeja, • Otłowiec – Cygany, • Wracławek – Grodziec, • Czarne Małe – O środek Wczasowy. Wszystkie drogi gminne w gminie Gardeja maj ą nawierzchni ę nieutwardzon ą b ądź utwardzon ą na bardzo krótkich odcinkach. Drogi te maj ą tylko znaczenie lokalne. Mankamentem istniej ącego układu drogowego jest stan nawierzchni twardej lub jej brak oraz mała liczba chodników i ście Ŝek rowerowych.

14

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 7 Wykaz mostów na terenie gminy (stan na 31.12.2006 r.)

Miejscowo ść Liczba mostów No śno ść Długo ść mostów (mb)

Wracławek 1 do 40 ton 24m

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

3.4.1.1. Komunikacja autobusowa

Obsług ę autobusow ą zapewniaj ą przede wszystkim linie obsługiwane przez przedsi ębiorstwo PPKS Kwidzyn. Główne kierunki przewozów zwi ązane s ą z dojazdami do miejscowo ści gminnej oraz do Kwidzyna i Grudzi ądza. Oferta przewozowa jest stosunkowo niewielka i wynika z istniej ącego zapotrzebowania. Godziny kursowania autobusów dostosowane s ą do godzin rozpoczynania i ko ńczenia pracy i nauki. Istnieje równie Ŝ przewóz osobowy minibusami.

Główne kierunki komunikacji autobusowej:

• Kwidzyn, • Grudzi ądz, • Bydgoszcz, • Elbl ąg.

3.4.1.2. Komunikacja kolejowa

Przez gmin ę Gardeja przebiega linia kolejowa Grudzi ądz – Malbork. Na terenie gminy znajduje si ę stacja Gardeja, która znajduje si ę w du Ŝej odległo ści od miejscowo ści gminnej - ponad 2,0 km, co stanowi istotn ą niedogodno ść w jej wykorzystaniu. Sie ć kolejowa jest rozwini ęta słabo a jej znaczenie w przewozie osobowym i transportowym stale maleje z powodów ekonomicznych.

Główne kierunki komunikacji kolejowej: • Grudzi ądz, • Malbork.

3.4.2. Telekomunikacja

Głównym operatorem na terenie gminy Gardeja jest Telekomunikacja Polska S.A. Stan sieci telekomunikacyjnej uznawany jest jako dobry. Ponadto w gminie wyst ępuje dost ęp do sieci telefonii komórkowej: GSM ERA, PLUS GSM, ORANGE.

15

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.4.3. Zaopatrzenie w ciepło

Na obszarze gminy Gardeja wyst ępuje du Ŝe zró Ŝnicowanie rodzajów źródeł ciepła. Najpopularniejszym no śnikiem energii s ą paliwa stałe (w ęgiel kamienny, koks, drewno i inne) oraz najcz ęś ciej wykorzystywany - gaz płynny (LPG), olej opałowy oraz pr ąd elektryczny. Zaspokajanie potrzeb cieplnych indywidualnych odbiorców na terenie gminy odbywa si ę głównie w oparciu o własne, indywidualne źródła cieplne. Nie istniej ą wi ększe źródła ciepła (kotłownie) w oparciu o które mo Ŝna w przyszło ści wybudowa ć system ciepłowniczy i podł ączy ć do niego zwarte obszary zabudowy mieszkaniowej.

3.4.4. Zaopatrzenie w gaz

Przez obszar gminy Gardeja w układzie południkowym przebiega gazoci ąg wysokiego ci śnienia relacji Płock – Gda ńsk Dn 400. Prawie w cało ści trasa gazoci ągu przebiega po terenach rolnych, z dala od zwartej zabudowy mieszkaniowej. Wzdłu Ŝ gazoci ągu wyznaczono stref ę ochronn ą o szeroko ści 100 m od osi gazoci ągu, która ogranicza procesy inwestycyjne w tym rejonie. Na terenie gminy zako ńczono prace nad budow ą drugiej, nitki gazoci ągu relacji Włocławek – Gdynia Dn 500. Jest on uło Ŝony równolegle do istniej ącego gazoci ągu Dn 400. Odległo ść podstawowa mi ędzy nimi wynosi 7 m, co ma ograniczy ć konieczno ść wyznaczania nowych stref ochronnych wzdłu Ŝ gazoci ągu. Potrzeby cieplne oraz komunalno bytowe w zakresie wykorzystania gazu zaspokajane s ą dostaw ą gazu płynnego LPG - rozprowadzanego w butlach.

3.4.5. Zaopatrzenie w wod ę

System zaopatrzenia w wod ę gminy Gardeja oparty jest na siedmiu stacjach ujmowania i uzdatniania wody z czwartorz ędowego poziomu wodono śnego. Długo ść sieci wodoci ągowej wynosi: 164,6 km Stan sieci: dobry Liczba stacji uzdatniania wody: czynnych - 7, ogółem – 8 Liczba przył ączy prowadz ących do budynków: 1 305 szt. Ilo ść uj ęć wody: 7 szt. Wszystkie wsie w gminie Gardeja s ą podł ączone do wodoci ągu gminnego. Poza jego zasi ęgiem znajduj ą si ę pojedyncze gospodarstwa. Ogólna długo ść sieci wodoci ągowej w gminie wynosi 164,6 km, podł ączone jest do niej 1 305 budynków mieszkalnych. Na system wodoci ągowy gminy Gardeja składa si ę pi ęć niezale Ŝnych sieci, które nie s ą spi ęte w jeden system pozwalaj ący na awaryjny przesył wody, tj.: • SUW Otłowiec – zaopatruje wsie: Otłowiec, Otłówko i Czachówek,

16

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

• SUW- y Rozajny, Cygany i Wandowo – zaopatruj ą wsie B ądki, Krzykosy, Rozajny, Wandowo, Nowa Wioska, Otoczyn, Morawy, Klasztorek, Mi ędzylesie, • SUW Jaromierz - zaopatruj ą wsie Jaromierz i Wracławek, • SUW Gardeja – zaopatruje wsie: Gardeja, Zebrdowo, Kalmuzy, Olszówka, Czarne Małe, • SUWy Czarne Górne – zaopatruj ą wsie: Czarne Dolne, Czarne Górne, Klecewo, Pawłowo, Trumieje, Wilkowo.

3.4.6. Kanalizacja i oczyszczalnie ścieków

Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie gminy Gardeja wynosi : 63,7 km Długo ść przył ączy prowadz ących do budynków : 3,5 km Liczba podł ączonych gospodarstw domowych : 501 szt. Na terenie gminy znajduje si ę jedna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana w miejscowo ści Gardeja.

Tabela 8 Oczyszczalnie ścieków na terenie gminy

Średnia moc Miejscowo ść Typ oczyszczalni Max wydajno ść Uwagi przerobowa

mechaniczno- Gardeja 550 m 3/d 440 m 3/d - biologiczna

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Parametry oczyszczalni ścieków (przepustowo ść ) nie pozwalaj ą na podł ączenie wszystkich miejscowo ści do gminnej sieci kanalizacyjnej, zgodnie z programem uporz ądkowania gospodarki ściekowej na terenie gminy Gardeja. W najbli Ŝszych latach planowana jest rozbudowa oczyszczalni, a docelowa projektowana przepustowo ść wyniesie 1200 m 3/d.

3.5. Gospodarka odpadami

Składowisko odpadów znajduj ące si ę w Gilwie Małej. Zakład Gospodarki Odpadami został otwarty 1 pa ździernika 2004r. W ramach Zakładu Gospodarki Odpadami powstała m.in. sortownia odpadów, kompostownia, deponator do czasowego składowania odpadów niebezpiecznych oraz kwatera balastu. Zakład mo Ŝe przyj ąć rocznie ok. 25 000 ton odpadów. Gmina Gardeja zawarła umow ę na wywóz nieczysto ści dnia 1 lutego 2006 r. na czas nieokre ślony. Wielko ść wywo Ŝonych zanieczyszcze ń: • Szkło - 15,6 Mg • Plastik - 6,32 Mg • Niesegregowane - 539,98 Mg • Łącznie - 561,9 Mg

17

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.6. Ochrona środowiska przyrodniczego; obszary chronione

Na terenie gminy Gardeja znajduj ą si ę cz ęś ci Obszarów Chronionego Krajobrazu:

• Morawski Obszar Chronionego Krajobrazu (MOChK) – został powołany Rozporz ądzeniem nr 5/05 Wojewody Pomorskiego z dnia 24 marca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z dnia 29 marca 2005 roku, Nr 29, poz.585) o powierzchni 10 700 ha. Morawski Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje wschodni ą cz ęść gminy o charakterze pojeziernym. W MOChK (powierzchnia 2909 ha w granicach gminy Gardeja) wyst ępuj ą wymagaj ące skutecznej ochrony - zagro Ŝone zanikiem w skali całego kontynentu: buczyna z marzank ą wonn ą, kwa śna buczyna z kosmatk ą, gr ąd z gwiazdnic ą wielkokwiatow ą, fragmenty lasów bagiennych, jeziora eutroficzne i dystroficzne, wielogatunkowe ł ąki świe Ŝe o charakterze półnaturalnym, 8 gatunków ro ślin chronionych, 83 gatunki ptaków (w tym stanowiska l ęgowe gatunków gin ących, umieszczonych na polskiej „Czerwonej Li ście”: bocian czarny, g ągoł ).

• Sadliński Obszar Chronionego Krajobrazu (SOChK) - został powołany Rozporz ądzeniem nr 5/05 Wojewody Pomorskiego z dnia 24 marca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z dnia 29 marca 2005 roku, Nr 29, poz.585) o powierzchni 6 879 ha. Sadli ński Obszar Chronionego Krajobrazu chroni tereny le śne z otaczaj ącymi łąkami i polami oraz niewielkimi zbiornikami wodnymi i torfowiskami śródle śnymi w zachodniej cz ęś ci gminy. Na terenie SOChK wyst ępuj ą naturalne zbiorowiska le śne zagro Ŝone wygini ęciem w skali Europy: buczyna z marzank ą wonn ą, gr ąd z gwiazdnic ą wielkokwiatow ą (ochrona zalecana w ramach dyrektywy 92/43 Unii Europejskiej). Zlokalizowano stanowiska co najmniej 5 gatunków ro ślin chronionych oraz wyst ępuj ą 73 gatunki ptaków.

W ewidencji pomników przyrody gminy Gardeja figuruje 27 drzew nale Ŝą cych do 3 gatunków (25 d ębów szypułkowych, 1 lipa drobnolistna i 1 buk). Zatwierdzone pomniki znajduj ą si ę głównie na terenie lasów pa ństwowych. Kryteria do obj ęcia ochron ą pomnikow ą spełnia, co najmniej kilkana ście kolejnych drzew, nale Ŝą cych do 5 gatunków rodzimych i 3 obcego pochodzenia, zlokalizowanych głównie w parkach wiejskich. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Gardeja przedstawia poni Ŝsza tabela.

Tabela 9 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Gardeja Wymiary ( m) Nr L.p. Gatunek Rej. Podstawa Prawna Wyso- Lokalizacja Obwód Woj. ko ść

Orzeczenie Nr 240 Krzykosy dąb Prezydium WRN 1. 240/69 25 6,30 (park nad stawem przy głównej szypułkowy w Gda ńsku alei) z dn. 09-07-1969 r.

18

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wymiary ( m) Nr L.p. Gatunek Rej. Podstawa Prawna Wyso- Lokalizacja Obwód Woj. ko ść

Orzeczenie Nr 241 dąb Prezydium WRN 2. 241/69 23 4,21 j. w. szypułkowy w Gda ńsku z dn. 09-07-1969 r. Rozp. Nr 6/96 Nadle śnictwo Kwidzyn 3. dąb szypułkowy 143/96 Woj. Elb. 30 4,20 Le śnictwo Jeziorki z dn. 25-06-1996 r. buk 4. 144/96 j. w. 30 3,80 j. w. pospolity dąb 5. 145/96 j. w. 32 3,90 j. w. szypułkowy dąb 6. 146/96 j. w. 33 4,90 j. w. szypułkowy dąb Nadle śnictwo Kwidzyn 7. 149/96 j. w. 25 3,60 szypułkowy Le śnictwo Otłów dąb 8. 147/96 j. w. 26 4,90 j. w. szypułkowy dąb 9. 148/96 j. w. 27 4,50 j. w. szypułkowy dąb 10. 150/96 j. w. 28 4,40 j. w. szypułkowy dąb Nadle śnictwo Kwidzyn 11. 151/96 j. w. 26 3,30 szypułkowy Le śnictwo Otłów dąb Nadle śnictwo Kwidzyn 12. 152/96 j. w. 28 5,00 szypułkowy Le śnictwo Morawy dąb 13. 153/96 j. w. 27 5,30 j. w. szypułkowy dąb 14. 154/96 j. w. 27 5,60 j. w. szypułkowy dąb 15. 155/96 j. w. 26 5,20 j. w. szypułkowy dąb 16. 156/96 j. w. 28 5,00 j. w. szypułkowy dąb Nadle śnictwo Kwidzyn 17. 157/96 j. w. 28 3,73 szypułkowy Le śnictwo Miłosna dąb Nadle śnictwo Kwidzyn 18. 158/96 j. w. 24 5,20 szypułkowy Le śnictwo Polno dąb 19. 159/96 j. w. 27 4,92 j. w. szypułkowy dąb 20. 160/96 j. w. 27 4,87 j. w. szypułkowy dąb 21. 161/96 j. w. 29 5,62 j. w. szypułkowy dąb 22. 162/96 j. w. 28 4,96 j. w. szypułkowy Jez. Klecewskie (zach. strona 23. lipa drobnolistna 225/96 j. w. 26 5,10 przy drodze polnej) Źródło: wwwgardeja.pl

19

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.6.1. Obszary zasobowe

3.6.1.1. Obszary wodne

Na terenie gminy dominuje krajobraz morenowy z rynnami wypełnionymi przez jeziora tj. Czarne, Klasztorne, Klecewskie, Le śne. Wyst ępuj ą równie Ŝ jeziora małe typu kotłów wytopiskowych. Liczba jezior na terenie gminy jest najwi ększa spo śród wszystkich gmin powiatu kwidzy ńskiego: osiemna ście jezior o ł ącznej powierzchni 526,7 ha . Najwi ększe jezioro - Kucki zajmuje powierzchni ę 188 ha . Gł ęboko ść zbiorników wodnych jest zró Ŝnicowana, waha si ę od 2,0 do 21 m.

Tabela 10 Wykaz i charakterystyka zbiorników wodnych znajduj ących si ę na terenie gminy Gardeja

Nazwa jeziora Poło Ŝenie Powierzchnia (ha) Maksymalna gł ęboko ść (m)

Kucki Klecewo 188 21

Klasztorne Klasztorek 83,6 20

Czarne Czarne Dolne 76,3 8

Le śne Klasztorek 38,9 16

Sarnówek Rozajny 22,6 7

Czarne Małe Czarne Dolne 21,4 8

Rybno Wandowo 19 4

Pli ńskie Czarne Dolne 15,8 2,4

Morawy Klasztorek 12,2 10

Wandowo Wandowo 9,2 11

bez nazwy Gardeja 8 2

bez nazwy Krzykosy 7 2

bez nazwy Krzykosy 6,8 4

bez nazwy Gardeja IV 5 4

Kamie ń Gardeja 5 5

bez nazwy Otoczyn 4,8 5

Kocioł Klasztorek 3 2,5 Źródło: www.gardeja.pl

Ponadto przez teren gminy przepływaj ą rzeki: Gard ęga, b ędąca dopływem rzeki Osy (długo ść - 10,9 km), Wandówka (4,4 km) oraz Cyganówka (19,8 km).

20

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.6.2. Obiekty zabytkowe

Do obiektów o warto ści kulturowej na terenie gminy zalicza si ę obiekty: sakralne – ko ścioły, dwory, folwarki, cmentarze, zabytkowe parki, zabytki ruchome, itp.. Obiekty te wymagaj ą szczególnej ochrony konserwatorskiej. Na terenie gminy wyst ępuj ą liczne obiekty zabytkowe i kulturalne, usytuowane w miejscowo ściach: Gardeja:

• przy ul. Kwidzy ńskiej: usytuowany w centrum wsi Ko ściół parafialny p.w. Świ ętego Józefa - powstał w latach 1330 - 1334 wraz z otaczaj ącym terenem cmentarza (Nr 500/96), z oryginalnej substancji zabytkowej ko ścioła poza murami obwodowymi korpusu nawowego zachowana została tylko usytuowana przy wschodniej elewacji gotycka, trójkondygnacjowa wie Ŝa (Nr 258), w pobli Ŝu północnego wej ścia u stóp skarpy, znajduje si ę du Ŝy głaz granitowy po świ ęcony burmistrzowi Gardei Carlowi Chudobie; kamienice z ko ńca XIX w. i pocz. XX w., dom mieszkalny z ko ńca XIX w., kamieniczki z II poł. XIX w.; • przy ul. Grudzi ądzkiej: cmentarz katolicki z II poł. XIX w. z neogotyck ą kaplic ą, wzniesion ą w roku 1926 oraz układem zieleni wysokiej (Nr 499/96), willa z pocz. XX w., warsztat wulkanizacyjny z pocz. XX w., kamieniczka z pocz. XX w., dom mieszkalny z pocz. XX w., dom mieszkalny z 1814 roku; • przy ul. Wolno ści: kamieniczki z ko ńca XIX wieku; • przy ulicy Świerczewskiego: willa z pocz. XX wieku, dom mieszkalny z ko ńca XIX wieku; • przy ul. Sportowej: domy mieszkalne z pocz. XX w.; • przy ul. Mły ńskiej: młyn z 1935 roku; • przy ul. Mały Rynek: budynek gospodarczy z ko ńca XIX wieku; • układ urbanistyczny wraz z zespołem budowlanym z XIII w., • stanowisko archeologiczne.

Klecewo:

• budynek mieszkalny nr 3 z zachowanym układem pomieszcze ń i stropem z dekoracyjnymi zako ńczeniami belek z okresu budowy - 1850 r.; • zespół rezydencjonalno - parkowy w skład którego wchodz ą: pałac wzniesiony w XIX w. na miejsce pałacu z połowy XVII w., wyburzonego w latach 1870-1872 z portykiem trzyarkadowym, po którego obu bokach znajduj ą si ę ryzality i spiczaste wie Ŝe, elewacja bogato zdobiona herbami wykutymi w kamieniu oraz park o obszarze trapezowatym z zachowan ą alej ą, po którego południowej stronie zachowano pierwotny charakter, w jego obr ębie znajduj ą si ę: umieszczony na skraju, granicz ącym z lasem grobowiec rodzinny barona Arnolda von

21

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Rossenberga, wykonany z piaskowca w stylu klasycystycznym, pochodz ący z poł. XIX w., ruina grobowca z pocz. XX w., murowanego z cegieł, obudowy pozostałe po grobach z lat: 1921, 1920, 1925, 1933, 1937, pomnik greckiej bogini z pocz. XX w.; • zespół folwarczny, w skład którego wchodz ą: budynek mieszkalny, dawniej dwór pochodz ący z 1735 roku, tzw. "rz ądcówka", przebudowana w XIX wieku odnawiana w latach 1935 i 1970, budynki gospodarcze, pochodz ące z XVIII wieku (dawna stajnia i wozownia) i XIX wieku (dawna ku źnia i wozownia); • stanowiska archeologiczne.

Czarne Dolne:

• ko ściół parafialny p.w. M. B. Ró Ŝańcowej z XIV w., odbudowany w 1719 r., murowany wraz z otaczaj ącym terenem cmentarza.

Trumieje:

• ko ściół p.w. Chrystusa Króla zbudowany w 1313 roku w stylu gotyckim, przebudowany w wieku XIX, wewn ątrz znajduj ą si ę nagrobki kamienne z 1616,1692 i 1700 roku; • cmentarz ewangelicki z I poł. XX wieku.

Nowa Wioska:

• zespół pałacowo-folwarczny, w skład którego wchodzi: pałac wzniesiony w XVIII w., przebudowany w XIX w. według stylu francuskiego, rządcówka, obecnie dom mieszkalny z pocz ątku XIX, dom ogrodnika z pocz. XX wieku, szpital z I poł. XVIII w., stajnie z XIX i pocz. XX w., budynki gospodarcze z XIX wieku, park dworski; • rz ądcówka i budynki gospodarcze z pocz. XX wieku, ku źnia z XIX wieku z dobudowan ą w XX wieku południow ą cz ęś ci ą oraz wiata; • usytuowany na płd. kra ńcu wsi - kościół p.w. Zwiastowania Naj świ ętszej Marii Panny, wzniesiony w latach 1844-1845, eklektyczny z elementami neoromantyzmu, murowany z cegły, otynkowany w otoczeniu katolickiego cmentarza z II poł. XIX w.; • zespół ruralistyczny wsi wraz zabudow ą mieszkaniow ą, gospodarcz ą, zało Ŝeniem zieleni z XIV w.

Otłówko:

• zespół pałacowo - parkowy z układem przestrzennym zabudowy dawnego folwarku z pocz. XX w., w skład którego wchodzi pałac, zbudowany w latach: 1900 - 1902 w stylu eklektycznym z elementami neobaroku, cmentarz ewangelicki z grobem rodzinnym, ku źnia, stelmacharnia, spichlerz, powojenne budynki inwentarskie, park dworski z układem wodnym.

22

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Rozajny:

• zespół dworsko – folwarczny, w skład którego wchodzą: dwór wzniesiony w 1870 roku; • rz ądówka pochodz ąca z pocz. pocz. XX wieku, budynki gospodarcze, budynki inwentarskie wzniesione w ko ńcu XIX w., stodoły: drewniana oraz murowana z ko ńca XIX w., ku źnia, czworak.

Krzykosy:

• zespół folwarczny z II poł. XIX wieku zało Ŝony na planie czworoboku, z którego wiele elementów wystroju architektonicznego nawi ązuje do neogotyku, dominuje budynek z czteroboczn ą wie Ŝą , zwie ńczon ą w naro Ŝach wielobocznymi wie Ŝyczkami, park; • cmentarz ewangelicki.

Rozajny Małe:

• zespół folwarczny z II poł. XIX wieku.

Czarne Górne:

• cmentarz ewangelicki z II poł. XIX w.; • cmentarz ewangelicki; • ozdobny fragment bramy prowadz ącej do wybudowanego w roku 1888, zburzonego 1932 pałacu; • dworek nale Ŝą cy dawniej do barona Antona Georga Heinricha von Rosenberga; (Jeziorki).

Wilkowo:

• dawne budynki dworca kolejowego z roku 1920, obecnie domy mieszkalne; • cmentarz ewangelicki z XIX w.

Bądki:

• cmentarz ewangelicki;

Cygany:

• zespół dworsko – folwarczny, w skład którego wchodzi: dwór z 1870 roku, rz ądcówka z ko ńca XIX wieku oraz cz ęść parku; • cmentarz ewangelicki z II poł. XIX wieku.

Czarne Małe:

• (Kuchnia) cmentarz ewangelicki z I poł. XX wieku; • cmentarz ewangelicki z XIX wieku.

23

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Pawłowo:

• zespół dworsko – parkowy, w skład którego wchodz ą: fundamenty dworu oraz pozostało ści parku dworskiego;

Klasztorek:

• stanowiska archeologiczne; • (wyspa) cmentarz ewangelicki; • cmentarz ewangelicki.

Morawy:

• cmentarz ewangelicki z I poł. XX wieku; • cmentarz ewangelicki.

Olszówka:

• cmentarz ewangelicki z XIX wieku.

Otłowiec:

• zespół dworsko - folwarczny z ko ńca XIX i pocz ątku XX wieku ze zdegradowan ą cz ęś ci ą rezydencjaln ą i gospodarcz ą, z której zachował si ę jedynie budynek spichlerza nr 4 oraz stajnia koni nr 9 - obecnie dom mieszkalno - gospodarczy; • cmentarz ewangelicki z II poł. XIX wieku; • (Otłowiec - Otłówek) cmentarz ewangelicki z I poł. XX wieku.

Gardeja II:

• (Kalmuzy) zespół dworsko - folwarczny składaj ący si ę z dworu prawdopodobnie z poł. XIX - przebudowanego na pocz ątku XX wieku, domów robotników folwarcznych, ku źni i innych budynków inwentarskich; • cmentarz ewangelicki.

Otoczyn:

• cmentarz ewangelicki z II poł. XIX wieku.

Wandowo:

• cmentarz ewangelicki z II poł. XIX wieku.

24

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wracławek:

• zespół dworsko - folwarczny składaj ący si ę z dworu z ko ńca XIX lub pocz ątku XX wieku - obecnie domu mieszkalnego, jałownika (obecnie budynku inwentarskiego) z 1927 roku oraz domów mieszkalnych, ku źni i innych budynków gospodarczych; • cmentarz ewangelicki z I poł. XX wieku.

Zebrdowo:

• cmentarz ewangelicki; • park dworski; • budynki gospodarcze; • kaplica z 1947 roku.

Gardeja I:

• dworek wybudowany w II poł. XIX wieku w stylu klasycystycznym.

Czarne Dolne;

• młyn z domem młynarza w zagrodzie mły ńskiej z pocz. XX w. (przy czym dom młynarza oraz pozostałe zabudowania gospodarcze mog ą pochodzi ć z ko ńca XIX wieku), • Ko ściół pod wezwaniem Matki Boskiej Ró Ŝańcowej.

Albertowo:

• zespół folwarczny z XIX i XX wieku.

Czachówek:

• zespół dworsko - folwarczny z II poł. XIX wieku w skład, którego wchodzi: rz ądcówka (obecnie dom mieszkalny), dwór (obecnie dom mieszkalny), spichlerz (obecnie magazyn), stajnia (obecnie chlewnia), obora (obecnie chlewnia), stodoła, wiata, ku źnia, park, domy mieszkalne.

Mi ędzylesie:

• zespół folwarczny z XIX/XX wieku.

25

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.7. Turystyka i baza turystyczna na terenie gminy

Czyste powietrze, walory przyrodniczo - krajobrazowe, ró Ŝnorodno ść flory i fauny, liczne jeziora na terenie gminy Gardeja sprzyjaj ą rozwojowi turystyki rekreacyjnej. Przez teren gminy przebiegaj ą trzy szlaki turystyczne: czerwony, Ŝółty i czarny, które ze wzgl ędu na walory turystyczno – krajobrazowe zostały wytyczone i s ą to: a) szlaki piesze, b ędące pod opiek ą PTTK: • szlak czerwony - “kopernikowski” o długo ści 119,1 km: Gardeja PKP – Kwidzyn – Ryjewo - Biała Góra – Malbork - K ępki - prom., • szlak Ŝółty o długo ści 6,8 km: Gardeja PKS – Czarne Dolne – Jezioro Kuchnia, • szlak czarny: Gardeja – D ębniak; b) szlak kajakowy (nieoznakowany) przez jeziora: Klasztorne – Le śne – Kucki; c) ście Ŝka pieszo – rowerowo - konna: Trumieje (na granicy z Wilkowem) – Klecewo – Czarne Górne – Czarne Małe – Rozajny – Krzykosy – B ądki – Miłosna. Gmina Gardeja dla amatorów w ędrówek pieszych, rowerowych, konnych proponuje szlaki turystyczne w urozmaiconym terenie, dla my śliwych - lasy z liczn ą zwierzyn ą, a dla w ędkarzy - czyste stawy i jeziora.

Tabela 11 Wykaz bazy noclegowo-wypoczynkowej na terenie gminy Gardeja

L.P. Nazwa Ilo ść miejsc Adres Opis (hotel, o środek) noclegowych • obiekt poło Ŝony w pi ęknym lesie, • miejsca w pawilonie, w pokojach radio, TV, umywalka, • domki letniskowe 3 i 5 osobowe 116 w tym: (w domkach łazienki lub umywalki, Ośrodek Czarne Małe 80 80 – miejsc WC), 1. Wczasowy 82-520 Gardeja sezonowych • jadalnia wspólna na 80 miejsc, „Czarne Małe" Tel. 055-275-17-86 36 - miejsc • kawiarnia, drink bar, całorocznych kort tenisowy, kort bitumiczny, plac zabaw, boisko sportowe, k ąpielisko, wypo Ŝyczalnie sprz ętu wodnego, ściana wspinaczkowa, • parking. • pokoje go ścinne 2-osobowe, • Otoczyn 26 miejsc restauracja na 30 miejsc, Hotel „7-13" • 82-520 Gardeja noclegowych stadnina koni, jazda konna, 2. Ośrodek Tel. 055-275-19-60 bryczki, kort tenisowy, łowienie ryb, Je ździecki całorocznych wiaty ogniskowe (grillowe), mini www.7-13.msi.pl zoo, ście Ŝki rowerowe, jezioro, • parking. • obiekt poło Ŝony nad Jeziorem Kamie ń, • pokoje w pawilonie: 4 pokoje 4 82-520 Gardeja osobowe, l pokój 3 osobowy, Ośrodek 19 miejsc ul. Sportowa 13A • 3. Sportowo - Rekreacyjny noclegowych restauracja w okresie letnim, Tel. 055-275-14-94 „Kamie ń" całorocznych • kawiarnia, wiata grillowa, WWW.gabrys.z.pl • Klub „Tigra" (dyskoteka), • kąpielisko, sztuczna wyspa, wypo Ŝyczalnie sprz ętu wodnego, • boisko do piłki no Ŝnej, boisko do

26

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

L.P. Nazwa Ilo ść miejsc Adres Opis (hotel, o środek) noclegowych siatkówki, mo Ŝliwo ść wędkowania, • pole namiotowe, • parking. • ośrodek typowo przeznaczony do jazdy konnej, • mo Ŝliwo ść wy Ŝywienia, Nowa Wioska Stadnina Koni 50 miejsc • pokoje 1-2 osobowe, 4. 82-520 Gardeja Nowa Wioska noclegowych • klub je ździecki-150 koni rasy Tel. 055-275-19-93 wielkopolskiej, • szkółka je ździecka, • zawody skokowe. • obiekt poło Ŝony w centrum wsi Bar 82-520 Gardeja 8 miejsc Gardei, 5. Gastronomiczny ul. Kwidzy ńska 6 noclegowych • „Wiola" Tel. 055-275-24-99 całorocznych pokoje go ścinne 2 osobowe, • wy Ŝywienie • ośrodek poło Ŝony nad jeziorem, na skraju lasu, • miejsca w domkach 4 i 5 Ośrodek osobowe, aneks kuchenny, toaleta i umywalka, taras, Wypoczynkowo- Rozajny Małe 45 miejsc • 1 prysznic na 3 domki, 6. Agroturystyczny 82-520 Gardeja noclegowych „Nad Jeziorem Tel. 055-275-19-02 sezonowych kąpielisko z pi ękn ą pla Ŝą , Ró Ŝane" • plac zabaw, • wiata z kominkiem oraz miejsce na ognisko, • strze Ŝony parking. • ośrodek poło Ŝony nad jeziorem, • 10 pokoi 1,2,3,4 osobowych, z łazienk ą, TV, • kawiarnia, Jaromierz Pensjonat „ 25 miejsc • plac zabaw, bilard, wypo Ŝyczalnia 7. 82-520 Gardeja Amel" noclegowych rowerów, Tel. 055-275-19-91 • mo Ŝliwo ść grzybobrania, wędkowania • taras z widokiem na jezioro • parking. • obiekt poło Ŝony w odległo ści 400 m od k ąpieliska, • 2 pokoje 4 osobowe, Gospodarstwo Wandowo 55 8 miejsc • mo Ŝliwo ść wy Ŝywienia, 8. Agroturystyczne 82-520 Gardeja noclegowych • plac zabaw, grill, wypo Ŝyczalnia „Strusie Gniazdo" Tel. 055-275-28-32 rowerów, zwierz ęta domowe, • hodowla strusi afryka ńskich, • własne wyroby z koziego mleka. • pokoje 2,3 osobowe, Gospodarstwo Bądki 28 A 20 miejsc • mo Ŝliwo ść wy Ŝywienia, Agroturystyczne 9. 82-520 Gardeja noclegowych • staw, łowienie ryb „Pod Star ą Grusz ą” Tel. 055-275-97-18 całorocznych parking. • obiekt poło Ŝony w odległo ści l km od Gospodarstwo 82-520 Gardeja Jeziora Kamie ń, 9 miejsc 10. Agroturystyczne ul. Mały Rynek 5 • pokoje 2, 3, 4 osobowe, noclegowych „ Pod Orzechem" Tel. 055-275-24-08 • mo Ŝliwo ść wy Ŝywienia, • plac zabaw, grill, parking.

27

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

L.P. Nazwa Ilo ść miejsc Adres Opis (hotel, o środek) noclegowych • obiekt poło Ŝony w samym środku lasu, nad Jeziorem Klasztornym, • posiada własn ą lini ę brzegow ą z wydzielon ą cz ęś ci ą do k ąpieli, • 25 drewnianych domków Ośrodek kempingowych (2 pokoje, aneks, Morawy 120 miejsc Wczasowo- weranda), WC, natryski 11. 82-520 Gardeja noclegowych Wypoczynkowy ogólnodost ępne, 4 pokoje 4- Tel. 058-557-71-09 sezonowych „Balaton" osobowe z WC i natryskiem w budynku murowanym, • cz ęść gastronomiczna z jadalni ą na 120 osób, • kawiarnia z tarasem, • kąpielisko, ratownik, sprz ęt wodny, boisko do siatkówki, kort tenisowy, świetlica. • obiekt poło Ŝony w pobli Ŝu lasu, • własny staw- mo Ŝliwo ść łowienia ryb, Gospodarstwo Wandowo 42 • pełne wy Ŝywienie, 17 miejsc 12. Agroturystyczne 82-520 Gardeja • pokoje 2-4 osobowe całorocznych „Pod Brzoz ą” Tel. 055-275-29-83 • sala bankietowa na 40 osób

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

3.8. Oświata i wychowanie Na terenie Gminy Gardeja znajduj ą si ę liczne placówki o światowe, do których nale Ŝy sze ść szkół podstawowych (I – VI) i dwie szkoły pondgimnazjalne oraz jedno przedszkole znajduj ące si ę w miejscowo ści Gardeja.

Tabela 12 Aktualny stan placówek przedszkolnych: kl. „O” realizowanych w Szkołach Podstawowych

Liczba Pracownicy Pracownicy obsługi L.p. Nazwa placówki dzieci pedagogiczni i administracji (w etatach)

1 Przedszkole w Gardei 31 4 4

2 Szkoła Podstawowa w Otłowcu 11 1 2,5

3 Szkoła Podstawowa w Czarnem 19 1 5 Dolnem

4 Szkoła Podstawowa w Cyganach 20 1 2,5

5 Szkoła Podstawowa w Morawach 17 1 3

28

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

6 Szkoła Podstawowa w Trumiejach 16 1 5

Razem 114 9 22

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Tabela 13 Aktualny wykaz szkół podstawowych i gimnazjalnych :

Liczba Pracownicy Pracownicy obsługi L.p. Nazwa szkoły uczniów pedagogiczni i administracji

(w etatach)

1. Szkoła Podstawowa w Gardei 266 37,17 11

2. Szkoła Podstawowa w Otłowcu 64 8,09 2,5

3. Szkoła Podstawowa w Cyganach 133 7,67 2,5

4. Szkoła Podstawowa w Czarnem Małem 116 10,05 5

5. Szkoła Podstawowa w Morawach 100 8,39 3

6. Szkoła Podstawowa w Trumiejach 83 13,88 5

7. Gimnazjum w Wandowie 175 13,67 7,5

8. Gimnazjum w Gardei 227 - -

Razem 1164 98,92 47,5

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Młodzie Ŝ z gminy Gardeja nauk ę na poziomie ponadgimnazjalnym kontynuuje poza obszarem gminy tj.: w Kwidzynie i Grudzi ądzu. Baza szkolna na tym poziomie jest wystarczaj ąca. W Gardei znajduje si ę jedno Liceum wieczorowe.

W przypadku szkolnictwa wy Ŝszego, młodzie Ŝ kształci si ę głównie w wi ększych o środkach akademickich, takich jak: Gda ńsk, Gdynia, Kwidzyn, Olsztyn i Pozna ń.

29

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.8.1. Kultura w gminie

Podstawow ą instytucj ą o charakterze kulturalnym na terenie gminy jest Gminy O środek Kultury w Gardei. Zadaniem O środka jest organizowanie imprez o charakterze kulturalnym skierowanym do ogółu mieszka ńców, cz ęść z nich ma charakter cykliczny. Przy GOK funkcjonują m.in.: 3 sekcje zainteresowa ń: warsztaty plastyczne, sekcja aerobiku i sportowo-rekreacyjna. Ponadto przy O środku działa Koło Gospody ń Wiejskich, Klub Seniora oraz Zespół Folklorystyczny „Cyganeczki”. W gminne działaj ą biblioteki publiczne zlokalizowane w Gardei, Wandowie i Czarnem Dolnem, licz ące razem 35 000 woluminów. Na terenie gminy funkcjonuje 14 świetlic wiejskich spełniaj ących rol ę zaplecza kulturalnego sołectw.

30

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.9. Ochrona zdrowia

Na terenie gminy funkcjonuj ą trzy placówki opieki zdrowotnej. Podstawow ą ochron ę zdrowia zapewniają: Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Gardei, O środek Zdrowia w Wandowie oraz Ośrodek Zdrowia w Czarnem Dolnem. Do dyspozycji mieszka ńców jest jedna apteka w miejscowo ści Gardeja oraz punkt apteczny w miejscowo ści Wandowo.

Tabela 14 Wykaz publicznych zakładów podstawowej opieki medycznej w gminie

L.p. Nazwa zakładu Adres Rodzaj świadcze ń • Podstawowa opieka zdrowotna Samodzielny Publiczny 82-520 Gardeja, • Ambulatoryjna opieka lecznicza 1. Zakład Opieki ul. Kwidzy ńska 36 • Rehabilitacja lecznicza Zdrowotnej w Gardei • Stomatologia zachowawcza • Podstawowa opieka medyczna Ośrodek Zdrowia 82-520 Gardeja, 2. • Ambulatoryjna opieka zdrowotna w Wandowie Wandowo 58 • Stomatologia zachowawcza

Ośrodek Zdrowia 82-520 Gardeja, 3. • Podstawowa opieka zdrowotna w Czarnem Dolnem ul. Szkolna 1

Źródło: Urz ąd Gminy Gardeja

Personel medyczny ww. o środków stanowi ą lekarze rodzinni i stomatolog. Dodatkowo świadczenia i porady specjalistyczne świadcz ą placówki w Kwidzynie, Grudzi ądzu i Elbl ągu. Słu Ŝba zdrowia na terenie gminy wyposa Ŝona jest m.in.: w ultrasonograf, elektrokardiograf, sprz ęt laboratoryjny i profesjonalnie wyposa Ŝony gabinet stomatologiczny oraz sprz ęt ratuj ący Ŝycie. Gmina posiada równie Ŝ dobrze wyposa Ŝony gabinet rehabilitacji narz ądów ruchu.

3.10. Pomoc społeczna 2

Gminny O środek Pomocy Społecznej w Gardei jest jednostk ą organizacyjn ą Gminy Gardeja, działaj ącą na podstawie obowi ązuj ących przepisów prawa: statutu O środka oraz ustaw o pomocy społecznej. O środek prowadzi działalno ść zgodn ą z zało Ŝeniami polityki społecznej Pa ństwa i Gminy Gardeja maj ącą na celu umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ enia trudnych sytuacji Ŝyciowych.

Ośrodek realizuje zadania własne gminy i zlecone z zakresu administracji rz ądowej na podstawie ustawy o pomocy społecznej, zadania z zakresu administracji rz ądowej przej ęte przez gmin ę w drodze porozumienia, jak i inne zadania przekazane do realizacji przez organy gminy.

2 Opracowano na podstawie informacji uzyskanych z Urz ędu Gminy Gardeja

31

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Ośrodek realizuje zadania statutowe wynikaj ące z: • ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U z 15 kwietnia 2004 r., Nr 64, poz. 593, ze zm.) i przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie,

• ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 255) i przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie,

• ustawy z 22 kwietnia 2005 r. o post ępowaniu wobec dłu Ŝników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732) i przepisów wykonawczych wydanych na jej podstawie,

• ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 roku (Dz. U. Nr 179 poz. 1485),

• ustawy o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 29 pa ździernika 1982 roku (Dz. U. 147 poz. 1231),

• ustawy o przeciwdziałaniu przemocy z dnia 29 lipca 1995 roku (Dz. U. Nr 180 poz. 1493),

• uchwał Rady Gminy,

• innych ustaw.

Gminny O środek Pomocy Społecznej w Gardei obejmuje swym działaniem cały obszar gminy. Pracownicy Gminnego O środka Pomocy Społecznej są wykwalifikowan ą kadr ą posiadaj ącą wysokie kwalifikacje oraz do świadczenie w świadczeniu usług z zakresu pomocy społecznej.

Ośrodek Pomocy Społecznej w Gardei realizuje zadania własne finansowane przez gmin ę oraz zadania zlecone finansowane z bud Ŝetu centralnego. Pomoc społeczna działa w sytuacjach, w których zostały zagro Ŝone podstawowe warunki egzystencji osoby lub rodziny b ądź te Ŝ jako ść ich Ŝycia obni Ŝyła si ę poni Ŝej społecznie akceptowanego minimum. GOPS udziela pomocy na zasadach okre ślonych w ustawie osobom i rodzinom w szczególno ści z powodu: • ubóstwa, • niepełnosprawno ści, • bezrobocia, • długotrwałej choroby, • bezradno ści w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, • alkoholizmu lub narkomanii, • trudno ści w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego, • kl ęski Ŝywiołowej lub ekologicznej.

32

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 15 Udzielone świadczenia przez GOPS – zadania zlecone (za 2006 rok)

Liczba osób, Kwota którym Liczba Liczba świadcze ń Liczba Formy pomocy przyznano świadcze ń osób w wypłaconych rodzin decyzj ą nale Ŝnych rodzinach w złotych świadczenie RAZEM 1 183 - 308,311 77 228 ZASIŁKI STAŁE – ogółem 2 78 714 185,467 77 228 W tym przyznane dla osoby: 3 25 249 93,918 25 25 Samotnie gospodaruj ącej Pozostaj ącej w rodzinie 4 53 465 91,549 52 203 ZASIŁKI CELOWE NA POKRYCIE WYDATKÓW ZWI ĄZANYCH Z KL ĘSK Ą 5 105 105 122,844 - - śYWIOŁOW Ą LUB EKOLOGICZN Ą SPECJALISTYCZNE USŁUGI OPIEKU ŃCZE W MIEJSCU 6 0 0 0 0 0 ZAMIESZKANIA DLA OSÓB Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI Źródło: Informacje uzyskane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej Tabela 16 Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą przez GOPS (za 2006 rok)

Liczba osób, Liczba rodzin Liczba osób w Wyszczególnienie którym przyznano W tym na rodzinach decyzj ą świadczenie Ogółem wsi Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych i zada ń własnych 1 1630 709 709 2774 /bez wzgl ędu na ich rodzaj, form ę, liczb ę oraz źródło finansowania/

Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych bez wzgl ędu na ich 2 78 77 77 228 rodzaj form ę, i liczb ę

Świadczenia przyznane w ramach zada ń własnych bez wzgl ędu na ich 3 1613 669 669 2617 rodzaj, form ę i liczb ę

Pomoc udzielana w postaci pracy 4 - 246 246 1046 socjalne – ogółem

W tym: 5 - 23 23 109 Wył ącznie w postaci pracy socjalnej

Źródło: Informacje uzyskane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej

33

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 17 Udzielone świadczenia – zadania własne (za 2006 rok)

Liczba osób, Kwota którym decyzj ą Liczba Liczba Liczba osób Formy pomocy świadcze ń w przyznano świadcze ń rodzin w rodzinach złotych świadczenia 0 1 2 3 4 5 RAZEM 1 1613 - 742,284 669 2617 ZASIŁKI OKRESOWE- OGÓŁEM 2 232 812 171,590 229 900 Bezrobocia 5 216 760 163,887 213 838 Długotrwałej choroby 6 0 0 0 0 0 Niepełnosprawno ści 7 16 52 7,703 16 62 Mo Ŝliwo ści utrzymania lub nabycia uprawnie ń do świadcze ń 8 0 0 0 0 0 innych systemów zabezpieczenia społecznego SCHRONIENIE 9 0 0 0 0 0 POSIŁEK 10 808 157,094 247,201 394 2023 W tym 11 808 157,094 247,201 394 2023 dla dzieci UBRANIE 12 0 0 0 0 0 USŁUGI OPIEKU ŃCZE- OGÓŁEM 13 17 6,102 51,033 17 19 W tym: 14 0 0 0 0 0 Specjalistyczne ZASIŁEK CELOWY NA POKRYCIE WYDATKÓW NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE OSOBOM NIEMAJ ĄCYM DOCHODU I MO śLIWO ŚCI 15 0 0 0 0 0 UZYSKANIA ŚWIADCZE Ń NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O POWSZECHNYM UBEZPIECZENIU W NIZ. W tym dla: 16 0 0 0 0 0 Osób bezdomnych ZASIŁKI CELOWE NA POKRYCIE WYDATKÓW 17 0 0 0 0 0 POWSTAŁYCH W WYNIKU ZDARZENIA LOSOWEGO ZASIŁKI CELOWE W FORMIE 18 0 0 0 0 0 BILETU KREDYTOWANEGO SPRAWIENIE POGRZEBU 19 1 1 1,700 1 1 W tym osobom: 20 0 0 0 0 0 Bezdomnym INNE ZASIŁKI CELOWE I W 21 799 - 270,760 454 1736 NATURZE OGÓŁEM W tym: 22 22 38 21,606 22 62 Zasiłki specjalne celowe Źródło: Informacje uzyskane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej

34

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 18 Powody przyznania pomocy (za 2006 rok)

Liczba rodzin Liczba osób w Powód trudnej sytuacji Ŝyciowej rodzinach Ogółem w tym: na wsi

0 1 2 3

UBÓSTWO 01 647 647 2562

SIEROCTWO 02 0 0 0

BEZDOMNO ŚĆ 03 3 3 3

POTRZEBA OCHRONY MACIERZY ŃSTWA 04 0 0 0

W TYM: 05 0 0 0 WIELODZIETNO ŚĆ

BEZROBOCIE 06 422 422 1698

NIEPEŁNOSPRAWNO ŚĆ 07 213 213 789

DŁUGOTRWAŁA LUB CI Ęś KA CHOROBA 08 36 36 98

BEZRADNO ŚĆ W SPRAWACH OPIEKU ŃCZO- WYCHOWAWCZYCH 1 PROWADZENIU 09 229 229 1121 GOSPODARSTWA DOMOWEGO – OGÓŁEM

W TYM RODZINY NIEPEŁNE 10 57 57 198

RODZINY WIELODZIETNE 11 126 126 877

PRZEMOC W RODZINIE 12 0 0 0

ALKOHOLIZM 13 9 9 28

NARKOMANIA 14 0 0 0

TRUDNO ŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA 15 3 3 3 PO OPUSZCZENIU ZAKŁADU KARNEGO

BRAK UMIEJ ĘTNO ŚCI W PRZYSTOSOWANIU DO śYCIA MŁODZIE śY OPUSZCZAJ ĄCEJ 16 0 0 0 PLACÓWKI OPIEKU ŃCZO - WYCHOWAWCZE

TRUDNO ŚCI W INTEGRACJI OSÓB, KTÓRE 17 0 0 0 OTRZYMAŁY STATUS UCHOD ŹCY

ZDARZENIA LOSOWE 18 0 0 0

SYTUACJA KRYZYSOWA 19 0 0 0

KL ĘSKA śYWIOŁOWA LUB EKOLOGICZNA 20 0 0 0

Źródło: Informacje uzyskane z Gminnego O środka Pomocy Społecznej

35

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.11. Rynek pracy i bezrobocie 3

3.11.1. Bezrobocie w Gminie Gardeja

W Powiatowym Urz ędzie Pracy w Kwidzynie liczba zarejestrowanych bezrobotnych z terenu gminy Gardeja ogółem na koniec 2006 roku wynosiła: 699 osób, w tym 342 kobiety. Stopa bezrobocia w powiecie kwidzy ńskim na dzie ń 31.12.2006 r. wynosiła: 17,0%4 Stopa bezrobocia w województwie pomorskim na dzie ń 31.12.2006 r. wynosiła: 15,5% Odsetek bezrobocia w gminie Gardeja na dzie ń 31.12.2006 r. wynosił: 14,3%5.

Tabela 19 Struktura osób bezrobotnych w gminie Gardeja wg wykształcenia (stan na 31.12.2006 r.) Policealne Średnie Gimnazjalne Wykształcenie Wy Ŝsze i średnie Zasadnicze zawodowe ogólnokształc ące i poni Ŝej zawodowe Osoby 4 73 16 240 366 Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kwidzynie

Wykres 1 Bezrobocie wg stanu na 31.12.06 r.

Bezrobocie w %*

35,00 30,80

30,00

25,20

25,00

20,30 19,10 18,80 20,00 17,10 15,50

15,00 12,30

10,00

5,00

0,00 Gmina Gardeja M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo Pomorskie

* - według stanu na 31.12.2006 r.

3 Na podstawie informacji uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Kwidzynie 4 Stopa bezrobocia – w stosunku do powiatu, regionu i Polski liczona metod ą: procentowy udział bezrobotnych w liczbie cywilnej ludno ści aktywnej zawodowo, szacowany na koniec ka Ŝdego – badanego okresu 5 Odsetek bezrobocia – udział procentowy bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym

36

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 2 Struktura procentowa bezrobotnych według płci

męŜ czy źni

kobiety

100,00

90,00

80,00 42,00 43,84 44,36 45,06 47,84 45,36 51,07

70,00

60,00

50,00

40,00

58,00 55,64 54,64 54,94 56,16 52,16 30,00 48,93

20,00

10,00

0,00 Gmina Gardeja M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński * - według stanu na 31.12.2006 r. Wykres 3 Struktura procentowa bezrobocia wg poziomu wykształcenia

wy Ŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształc ące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poni Ŝej

100%

90% 29,86 37,09 39,65 42,79 80% 47,09 44,64 52,36 70%

60% 31,56

50% 29,35 39,35 33,25 40% 37,92 8,72 34,91 34,33 30% 7,02 5,88 5,01 20% 23,98 3,11 2,72 2,29 17,69 18,19 17,79 10% 14,34 13,92 10,44 5,88 0,57 3,16 0,75 3,03 0% 0,54 0,80 Gmina Gardeja M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński * - według stanu na 31.12.2006 r.

37

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.11.2. Rynek pracy 6

Tabela 20 Pracuj ący wg płci w latach 2001 - 2005

J. m. 2001 2002 2003 2004 2005 PRACUJ ĄCY WG PŁCI ogółem osoba 450 466 390 401 364 m ęŜ czy źni osoba 200 189 163 180 152 kobiety osoba 250 277 227 221 212 Źródło: Bank Danych Regionalnych

Spo śród ogółu pracuj ących mieszka ńców gminy Gardeja du Ŝa cz ęść pracuje poza terenem gminy. Odsetek bezrobocia w gminie Gardeja wyniósł na koniec 2006 roku 14,03%.

W ramach aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu Powiatowy Urz ąd Pracy w Kwidzynie prowadzi m.in.: poradnictwo zawodowe, szkolenia, informacje zawodow ą.

Ponadto realizowane s ą programy rz ądowe maj ące na celu wspieranie bezrobotnych w podj ęciu pierwszej pracy, zatrudniania absolwentów oraz przekwalifikowaniu si ę osób pozostaj ących długotrwale bez pracy.

6 Opracowano na podstawie Banku Danych Regionalnych

38

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3.12. Bezpiecze ństwo publiczne 7

Tabela 21 Bezpiecze ństwo publiczne na terenie gminy Gardeja Rodzaj PRZEST ĘPSTWA STWIERDZONE WSKA ŹNIK WYKRYWALNO ŚCI popełnionych 2004 2005 2006 2004 2005 2006 przest ępstw ogółem 233 233 162 76,8 79,4 74,1 ogółem w tym 15 25 13 - - - nieletnich przeciwko ogółem 2 12 7 100 100 85,7 Ŝyciu w tym i zdrowiu - 6 - - - - nieletnich ogółem 58 90 33 100 100 100 drogowe w tym ------nieletnich ogółem 25 35 23 20 37 21,7 kradzie Ŝ rzeczy w tym 14 - - - - - nieletnich ogółem 4 33 17 28,6 17,2 17,6 kradzie Ŝ z włamaniem w tym 5 5 - - - - nieletnich Rozbój, ogółem 5 1 2 100 66,7 100 kradzie Ŝ rozbójnicza, w tym wymuszenie 10 - - - - - nieletnich rozbójnicze ogółem - 5 18 100 100 83,3 gospodarcze w tym ------nieletnich Źródło: Opracowanie na podstawie danych z Komendy Powiatowej Policji w Kwidzynie

Ocena bezpiecze ństwa w ruchu drogowym

W 2006 roku na terenie działania Komendy Powiatowej Policji w Kwidzynie zarejestrowano 340 zdarze ń drogowych, w tym w gminie Gardeja 27 , tj. 9 wypadków i 18 kolizji, w których nast ąpiły tylko straty w mieniu. W wyniku tych zdarze ń 4 osoby zgin ęły na miejscu, 15 osób doznało obra Ŝeń ciała. W gminie Gardeja w 2006 roku z winy kieruj ącego doszło do 26 zdarze ń (wypadków i kolizji). Z winy pieszego w roku 2006 doszło do 1 zdarzenia drogowego.

7 Na podstawie danych uzyskanych z Komendy Powiatowej Policji w Kwidzynie

39

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

4. ANALIZA PORÓWNAWCZA 8

Analiza porównawcza tworzona jest dla potrzeb formułowania ostatecznych wyników diagnozy stanu, której podstaw ą tworzenia dodatkowo jest raport o stanie gminy i analiza SWOT.

Analizie porównawczej poddano statystyczne uj ęcia elementów wpływaj ących bezpo średnio na rozwój społeczny i gospodarczy gminy, takich jak m.in. dochód bud Ŝetu, struktura bezrobocia, dochody własne, wydatki rodzajowe, przyrost naturalny itd. Poszczególne dane statystyczne opracowano w oparciu o dost ępne materiały wydawane przez Główny Urz ąd Statystyczny, Wojewódzki Urz ąd Statystyczny, Ministerstwa poszczególnych resortów oraz Centrum Bada ń Strategicznych w Warszawie.

Wybrane dane statystyczne dotycz ące Gminy Gardeja porównano do gmin najbli Ŝszego otoczenia gminy oraz do średnich danych województwa pomorskiego. Szczególne znaczenie w przedstawionej analizie porównawczej ma tzw. grupa porównawcza utworzona jako u średniona dana statystyczna gmin znajduj ących si ę z Gmin ą Gardeja w tzw. wspólnym koszyku samorz ądów o podobnym charakterze. Na umieszczenie Gminy Gardeja we „wspólnym koszyku” z innymi podobnymi gminami zadecydowała m.in. ilo ść mieszka ńców, dochód bud Ŝetu na 1 mieszka ńca oraz odległo ść gminy od władz wojewódzkich.

W ten sposób dokonana analiza porównawcza pozwala okre śli ć warto ści statystyczne korzystne dla gminy (na dobrym poziomie) i te niekorzystne na tle grupy porównawczej, województwa i innych gmin.

Zał ączona analiza porównawcza zawiera kilkana ście wykresów tworzonych w oparciu o wy Ŝej wymienione zało Ŝenia.

8 Opracowano na podstawie Banku Danych Regionalnych

40

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

5.1. Statystyka wybranych elementów w uj ęciu graficznym na dzie ń 31.12.2006 r.

Wykres 4 Dochody bud Ŝetów gmin ogółem na 1 mieszka ńca

2500,00

2008,76

2000,00 1753,00 1800,92

1648,00 1557,00 1443,00 1457,00 1347,00 1500,00 1369,00

1182,81 w zł.

1000,00

500,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Województwo Polska porównawcza Kwidzy ński Pomorskie

* - dane dla powiatu jako średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

Wykres 5 Dochody własne bud Ŝetów gmin ogółem w złotych na 1 mieszka ńca

1600,00 1484,34

1400,00

1200,00

1021,33

1000,00

808,97 759,00 w zł. w 800,00 606,64 626,18 564,35 600,00 524,16 416,78 424,47

400,00

200,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Województwo Polska porównawcza Kwidzy ński Pomorskie

* - dane dla powiatu jako średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

41

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 6 Samodzielno ść bud Ŝetu – procent dochodów własnych w dochodach ogółem

67,25 70,00

60,00

50,84

50,00 45,49 44,32

40,00

w % w 32,96 31,17 31,34

30,00 24,20 24,57

20,00

10,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

* - dane dla powiatu jako średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

Wykres 7 Wydatki bud Ŝetów gmin ogółem w złotych na 1 mieszka ńca

2500,00

2057,22 2048,34 1965,79 2000,00 1862,92 1868,72 1804,05 1764,84 1687,63

1500,00 1195,58 w zł. w

1000,00

500,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie * - dane dla powiatu jako średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

42

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 8 Wydatki inwestycyjne bud Ŝetów gmin ogółem w złotych na 1 mieszka ńca

434,96 450,00

400,00

350,00

300,00

233,35 250,00

w zł. 203,66

200,00 175,50 161,38 155,89 156,48

150,00 105,51

100,00

42,05 50,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

* - dane dla powiatu jako średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

Wykres 9 Procent wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem

25

21,24

20

17,03

15 13,22

8,66 8,64 8,93 10 8,37

5,13 5 2,49

0 Gmina Gardeja Grupa porównawcza M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo Pomorskie

43

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 10 Dochody i wydatki bud Ŝetów gmin ogółem w złotych na 1 mieszka ńca

dochody wydatki

2500,00

2000,00

1500,00 w w zł.

1000,00

500,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

* - średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

Wykres 11 Struktura procentowa podmiotów gospodarki narodowej

Sektor publiczny Sektor prywatny

100% 4,22 3,05 2,05 4,36 4,39 8,49 5,77 7,68 11,99

80%

60%

95,78 96,95 97,95 95,64 95,61 91,51 94,23 92,32 88,01

40%

20%

0% Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

* - średnia gmin wchodz ących w skład powiatu

44

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 12 Liczba kobiet przypadaj ąca na 100 m ęŜ czyzn

120 107 105 103 100 102 97 95 100 91

85

80

60

40

20

0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 13 Struktura ludno ści według płci

kobiety męŜ czy źni

100

90

80 50,60 48,30 49,79 49,09 49,46 48,64 53,94 51,04 52,26 70

60

50

40

30 50,91 49,40 51,70 50,21 48,96 47,74 50,54 51,36 46,06

20

10

0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

45

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 14 Struktura ludno ści

poprodukcyjnym

produkcyjnym

przedprodukcyjnym

100% 10,04 10,11 11,82 12,16 11,34 12,05 11,41 11,26 13,88 90%

80%

70%

60% 60,54 63,50 61,83 61,88 63,41 64,12 64,49 66,43 64,34 50%

40%

30%

20% 27,63 22,22 26,46 28,06 25,95 24,54 24,47 24,25 21,78 10%

0% Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 15 Liczba osób w wieku poprodukcyjnym przypadaj ąca na 100 osób w wieku produkcyjnym

25,0

21,6

19,5 19,7 19,0 20,0 17,8 17,1 17,5 16,3 15,8

15,0

10,0

5,0

0,0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

46

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 16 Ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym

70,0 65,2

61,6 61,7 57,7 57,5 60,0 56,0 55,1 55,4 50,5

50,0

40,0

30,0

20,0

10,0

0,0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 17 Liczba zawartych mał Ŝeństw na 1000 ludno ści

6,0 6,0

6,0

5,0 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0

5,0

4,0

4,0

3,0

2,0

1,0

0,0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Gmina Strzelce Województwo porównawcza Pomorskie

47

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 18 Urodzenia Ŝywe w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 ludno ści

14,0

14,0 13,0

12,0 12,0 12,0

12,0 11,0

10,0 10,0 10,0

8,0

8,0

6,0

4,0

2,0

0,0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 19 Zgony w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 ludno ści

9,0

9,0 8,0 8,0 8,0

8,0 7,0 7,0 7,0 7,0 6,0

6,0 5,0 5,0

4,0

3,0

2,0

1,0

0,0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

48

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 20 Przyrost naturalny liczony metod ą – (urodzenia Ŝywe – zgony): urodzenia Ŝywe

0,53 0,55 0,49

0,41 0,41 0,45 0,39 0,36

0,35 0,27 0,21 0,25

0,15

0,05

-0,05

-0,15 -0,15

-0,25

-0,35 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 21 Przyrost naturalny w liczbach bezwzgl ędnych na 1000 ludno ści

6,3 6,5 6,0 5,6

5,5 4,6 4,3 4,3 4,5

3,3 3,5

2,2 2,5

1,5

0,5

-0,5 -1,2

-1,5

-2,5 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

49

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 22 Struktura procentowa bezrobotnych według płci – 31.12.2006 r.

męŜ czy źni

kobiety

100,00

90,00

42,00 80,00 45,06 43,84 44,36 45,36 51,07 47,84

70,00

60,00

50,00

40,00

58,00 55,64 54,64 54,94 56,16 52,16 30,00 48,93

20,00

10,00

0,00 Gmina Gardeja M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński * - według stanu na 31.12.2006 r.

Wykres 23 Struktura procentowa bezrobocia według poziomu wykształcenia - 31.12.2006 r.

wy Ŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształc ące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poni Ŝej

100%

90% 29,86 37,09 39,65 42,79 80% 47,09 44,64 52,36 70%

60% 31,56

50% 29,35 39,35 33,25 40% 37,92 8,72 34,91 34,33 30% 7,02 5,88 5,01 20% 23,98 3,11 2,72 2,29 17,69 18,19 17,79 10% 14,34 13,92 10,44 5,88 0,57 3,16 0,75 3,03 0% 0,54 0,80 Gmina Gardeja M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński

* - według stanu na 31.12.2006 r.

50

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 24 Gęsto ść zaludnienia – liczba ludno ści przypadaj ąca na 1 km 2 powierzchni obszaru

1800 1721

1600

1400

1200

1000

800

600

400

120 200 96 42 50 66 49 54 49

0 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

Wykres 25 Stopie ń zalesienia - stosunek powierzchni gruntów le śnych do całkowitej powierzchni

40,00 36,86

35,00 30,16

30,00

24,18 23,13 25,00 21,07 21,45

18,23 18,87 20,00 17,56

15,00

10,00

5,00

0,00 Gmina Gardeja Grupa M. Kwidzyn MiG Prabuty G. Kwidzyn G. Ryjewo G. Sadlinki Powiat Kwidzy ński Województwo porównawcza Pomorskie

51

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

5. ANALIZA SWOT 9

Podczas pierwszej debaty strategicznej pracowano nad analiz ą zasobów wewn ętrznych i analiz ą otoczenia zewn ętrznego pod k ątem szans i zagro Ŝeń. Przeprowadzono tzw. analiz ę SWOT.

Analiza SWOT stała si ę podstaw ą do zidentyfikowania i sformułowania podstawowych problemów i zagadnie ń strategicznych.

Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagro Ŝenia w otoczeniu).

Jest ona efektywn ą metod ą identyfikacji słabych i silnych stron gminy oraz badania szans i zagro Ŝeń jakie stoj ą przed gmin ą. SWOT zawiera okre ślenie czterech grup czynników:

- „mocnych stron” – uwarunkowa ń wewn ętrznych, które stanowi ą silne strony gminy i które nale Ŝycie wykorzystane sprzyja ć b ędą jej rozwojowi (utrzyma ć je jako mocne, i na których nale Ŝy oprze ć jej przyszły rozwój); - „słabych stron” – uwarunkowa ń wewn ętrznych, które stanowi ą słabe strony gminy i które niewyeliminowane utrudnia ć b ędą jej rozwój (ich oddziaływanie nale Ŝy minimalizowa ć); - „szans” - uwarunkowa ń zewn ętrznych, które nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowania społeczno ści gminy, ale które mog ą by ć traktowane jako szanse, i przy odpowiednio podj ętych przez ni ą działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjaj ące rozwojowi gminy; - „zagro Ŝeń” - uwarunkowa ń zewn ętrznych, które tak Ŝe nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowania społeczno ści gminy, ale które mog ą stanowi ć zagro Ŝenie dla jej rozwoju (nale Ŝy unika ć ich negatywnego oddziaływania na rozwój gminy).

Podczas sesji, jej uczestnicy zostali poproszeni o wskazanie na najwa Ŝniejsze czynniki i ich uszeregowanie wg obszarów analizy. Przeprowadzone wśród uczestników debaty badania ankietowe dały mo Ŝliwo ść poznania gminy poprzez pryzmat ich opinii, pozwoliły dodatkowo przybli Ŝyć i okre śli ć najwa Ŝniejsze jej problemy. Ankietowani odpowiadali na pytania, co – ich zdaniem – jest mocn ą stron ą gminy, z jakimi gmina boryka si ę trudno ściami i jak mo Ŝna je

9 Opracowano na podstawie zapisów liderów lokalnych podczas debat strategicznych.

52

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015 zwalcza ć, wykorzystuj ąc rysuj ące si ę szanse. Respondenci kwantyfikowali równie Ŝ podstawowe dziedziny Ŝycia społeczno – gospodarczego w rozbiciu na poszczególne cechy.

Wyniki ankiet były podstaw ą do przeprowadzenia analizy SWOT (mocnych i słabych stron, szans i zagro Ŝeń). Analiza dotyczy sytuacji, w jakiej obecnie znajduje si ę gmina, pozwala sformułowa ć koncepcje zrównowa Ŝonego rozwoju.

Przedstawiona poni Ŝej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagro Ŝeń jest syntez ą poszczególnych obszarów Ŝycia społeczno-gospodarczego gminy. Wiele kwestii podnoszonych było w sposób nieomal identyczny przez kilka lub nawet kilkana ście osób, mo Ŝna je zatem nazwa ć uniwersalnymi. Wiele za ś było tak szczegółowych, i Ŝ mo Ŝna by je traktowa ć jako punkt wyj ścia do konstruowania ju Ŝ nawet nie celu, a wła ściwie konkretnego programu operacyjnego lub projektu.

Poni Ŝszy zbiór informacji o mocnych i słabych stronach gminy i stoj ących przed ni ą szansach i zagro Ŝeniach jest uzgodnion ą wypadkow ą wiedzy o stanie i potrzebach gminy uło Ŝonych przekrojowo (w ramach poszczególnych obszarów Ŝycia społeczno - gospodarczego). Niektóre zapisy z powodu swej lakoniczno ści mog ą wydawa ć si ę nie do ko ńca czytelne, ale zespół redakcyjny z pełn ą świadomo ści ą dokonał takich wła śnie rozstrzygni ęć .

Analiza SWOT jest kontynuacj ą i podsumowaniem diagnozy stanu gminy i w niej znajduje uzasadnienie wi ększo ść rozstrzygni ęć .

53

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

ANALIZA SWOT GMINY GARDEJA

WEWN ĘTRZNE ZEWNĘTRZNE MOCNE STRONY SZANSE

• dobrze zorganizowane usługi turystyczne • drobna przedsi ębiorczo ść • walory turystyczne • przetwórstwo rolno – spo Ŝywcze • agroturystyka • ekologiczny przemysł • walory przyrodniczo – krajobrazowe (jeziora, lasy) • zewn ętrzny kapitał inwestycyjny • Sadli ński Obszar Chronionego Krajobrazu • współpraca zagraniczna • Morawski Obszar Chronionego Krajobrazu • ochrona środowiska w otoczeniu gminy • tradycje • organizacja imprez o zasi ęgu ponadregionalnym • obiekty zabytkowe • pełna infrastruktura techniczna • ukształtowanie terenu • powi ązanie szlaków turystycznych • tereny inwestycyjne • produkcja zdrowej Ŝywno ści • tereny rekreacyjne

POZYTYWNE POZYTYWNE • rolnictwo specjalistyczne • szlaki komunikacyjne • rozwój drobnej wytwórczo ści • gospodarka rolna i le śna • ekologiczne gospodarstwa rolne • placówki opieki medycznej • rozwój rolnictwa w sakli makro • placówki o światowe • wzrost zainteresowania turystyk ą krajow ą w skali makro • aktywno ść mieszka ńców • rozwój sieci komunikacyjnej • infrastruktura wodno-kanalizacyjna • budowa sieci gazowniczej • infrastruktura techniczna • rozbudowa sieci kanalizacji

54 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

ANALIZA SWOT GMINY GARDEJA

WEWN ĘTRZNE ZEWNĘTRZNE SŁABE STRONY ZAGRO śENIA

• niedostateczna infrastruktura turystyczna • infrastruktura drogowa i okołodrogowa • dost ęp do szerokopasmowego Internetu • • degradacja środowiska naturalnego infrastruktura publiczno - społeczna • • alkoholizm infrastruktura o światowa i sportowa • • bezrobocie w skali makro infrastruktura energetyczna • • pogł ębiaj ące si ę bezrobocie w śród młodzie Ŝy stan techniczny budynków i obiektów zabytkowych • • narkomania stan techniczny budynków komunalnych • • patologie społeczne brak świetlic wiejskich • • starzenie si ę społecze ństwa komunikacja wewn ętrzna i zewn ętrzna • • wyludnianie si ę wsi estetyka zabudowy • • zmniejszaj ące si ę dochody ludno ści w skali makro kapitał wewn ętrzny •

NEGATYWNE NEGATYWNE działalno ść zorganizowanych grup przest ępczych • zaplecze usługowe • niestabilna polityka pa ństwa • dost ęp do kultury • niewła ściwa polityka rolna • bezrobocie • centralizm decyzyjny kosztem samodzielno ści gminy • ubóstwo • dynamiczny rozwój gmin o ściennych • bierno ść społeczna • zagro Ŝenia ekologiczne • migracja młodzie Ŝy • zanieczyszczenie lasów i pól • niski poziom wykształcenia środowisk wiejskich • zmiana klimatu • zanieczyszczanie środowiska naturalnego • melioracja • bezpiecze ństwo

55 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

6. OCENA SYTUACJI SPOŁECZNO- GOSPODARCZEJ GMINY GARDEJA – ANKIETA

Liderzy lokalni na podstawie przeprowadzonej ankiety dokonali oceny sytuacji społeczno – gospodarczej gminy Gardeja w porównaniu z podobnymi gminami w Polsce. Kategoria ocen: A - bardzo dobra B - dobra C - zadowalaj ąca D - niezadowalaj ąca

Wyniki w procentach oddanych głosów na poszczególne kategorie ocen:

Oceny sytuacji społeczno – gospodarczej Gminy Gardeja w porównaniu z podobnymi gminami w Polsce

Niezadowalaj ąca Bardzo dobra 6,7% 3,3%

Zadowalaj ąca 40,0% Dobra 50,0%

56

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Uczestnicy debat strategicznych okre ślili równie Ŝ ogólny trend rozwoju gospodarczego gminy w nast ępuj ących kategoriach:

A - kierunek wzrostu gospodarczego B - stagnacja C - kierunek pogarszaj ącego si ę stanu gospodarki

Wyniki w procentach oddanych głosów na poszczególne kategorie ocen:

Ogólny trend rozwoju gospodarczego Gminy Gardeja w kategoriach:

Kierunek pogarszaj ącego si ę stanu gospodarki 3,3%

Stagnacja 40,0%

Kierunek wzrostu gospodarczego 56,7%

57

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

7. DIAGNOZA STANU

Diagnoza zawiera informacje o uwarunkowaniach gospodarczych, przestrzennych, ekologicznych i demograficznych, analizy społeczne i ekonomiczne, na podstawie których sformułowano wnioski b ędące punktem wyj ścia do zdefiniowania głównych kierunków strategii stanowi ących tre ść niniejszego dokumentu.

Wyszczególniono w niej najwa Ŝniejsze cechy poszczególnych obszarów przyj ętych do oceny oraz okre ślenia celów i kierunków działania w procesie debat strategicznych.

Diagnoza Stanu jest syntez ą wyników debat strategicznych, analizy porównawczej i raportu o stanie gminy.

Charakterystyk ę obszarów cechuje wyszczególnienie ich cech w odniesieniu do gminy jako cało ści, jej zró Ŝnicowa ń wewn ętrznych oraz pozycji w powiecie i województwie.

Poszczególnym wnioskom przyporz ądkowano znaczenie:

• warto ść pozytywna dla rozwoju gminy, • warto ść obecnie o niewielkim znaczeniu dla rozwoju gminy Gardeja, • warto ść negatywna dla rozwoju społeczno – gospodarczego gminy Gardeja.

Ocen ę potencjału wewn ętrznego dokonano metod ą analizy SWOT, która jest bilansem słabych i mocnych stron oraz szans i zagro Ŝeń.

Diagnoza stanu została opracowana, w tych samych przyj ętych obszarach rozwoju społeczno-gospodarczego, które w nast ępnym rozdziale stanowi ą o podziale na cele pierwszorz ędne, drugorz ędne i trzeciorz ędne.

58

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

EKOLOGIA – OCHRONA ŚRODOWISKA

WARTO ŚĆ POZYTYWNA ograniczenie szkodliwych dla środowiska technologii świadomo ść ekologiczna miesza ńców oczyszczanie ścieków płynnych ochrona zasobów wodnych prawna ochrona obszarów przyrodniczych edukacja ekologiczna zamierzenia inwestycyjne w zakresie ochrony środowiska obszary le śne WARTO ŚĆ O NIEWIELKIM ZNACZENIU gazyfikacja segregacja odpadów nowe technologie w pozyskiwaniu energii prawna ochrona zasobów dóbr kultury w powi ązaniu z estetyk ą przestrzeni WARTO ŚĆ NEGATYWNA sie ć kanalizacyjna stan techniczny zbiorników bezodpływowych zjawisko niskiej emisji stosowane technologie dla wytwarzania energii cieplnej dzikie wysypiska zanieczyszczenie powietrza w tym uci ąŜ liwo ści zapachowe

INFRASTRUKTURA

WARTO ŚĆ POZYTYWNA sie ć dróg sie ć wodoci ągowa sie ć kanalizacyjna sie ć telekomunikacyjna sie ć energetyczna infrastruktura oświatowa WARTO ŚĆ O NIEWIELKIM ZNACZENIU infrastruktura społeczna infrastruktura turystyczna WARTO ŚĆ NEGATYWNA infrastruktura sportowa stan dróg stan techniczny infrastruktury o światowej infrastruktura okołobiznesowa dost ęp do szerokopasmowego Internetu na terenach wiejskich sie ć gazownicza

59

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

GOSPODARKA

WARTO ŚĆ POZYTYWNA procent lokalnych podatków w dochodach własnych dochód bud Ŝetu gminny samodzielno ść bud Ŝetu wydatki z bud Ŝetu ogółem na 1 –go mieszka ńca Wydatki inwestycyjne na 1 –go mieszka ńca liczba podmiotów gospodarczych WARTO ŚĆ O NIEWIELKIM ZNACZENIU dochód własny struktura procentowa podziału podmiotów gospodarki narodowej dotacje celowe struktura bezrobocia WARTO ŚĆ NEGATYWNA instytucje otoczenia biznesu liczba podmiotów o strukturze kapitałowej poziom samozatrudnienia wska źnik bezrobocia

PRZESTRZE Ń WARTO ŚĆ POZYTYWNA obszary o walorach turystyczno - krajobrazowych obszary chronionego krajobrazu obszary przyjeziorne obszary przyrzeczne poło Ŝenie komunikacyjne obszary rolnicze stopie ń zalesienia WARTO ŚĆ O NIEWIELKIM ZNACZENIU obszary zalewowe obszary o nieuregulowanym stanie prawnym w zakresie zagospodarowania przestrzennego WARTO ŚĆ NEGATYWNA tereny popegeerowskie nierozwini ęte obszary pod wzgl ędem infrastruktury peryferyjne poło Ŝenie w województwie obszary ubóstwa i apatii obszary o ograniczonym dost ępie komunikacyjnym

60

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

SPOŁECZNO ŚĆ

WARTO ŚĆ POZYTYWNA wi ęzi społeczne tradycje baza edukacyjna przyrost naturalny mieszkania komunalne WARTO ŚĆ O NIEWIELKIM ZNACZENIU integracja społeczna gęsto ść zaludnienia wydatki na ochron ę zdrowia struktura ludno ści obci ąŜ enia społeczne WARTO ŚĆ NEGATYWNA odsetek bezrobocia obszar patologii społecznej gospodarka komunalna wydatki na administracj ę wydatki na opiek ę społeczn ą saldo migracji infrastruktura społeczna

61

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

8. MISJA

Misja jest wyra Ŝeniem, które okre śla główny cel gminy, jej „sens Ŝycia”. Jest wyrazem d ąŜ eń i oczekiwa ń w stosunku do gminy, dla której została sformułowana.

Wypracowana misja rozwoju gminy poprzez wizj ę, pokazuje pozytywny obraz gminy Gardeja w perspektywie 10 - 15 lat. Przeprowadzone analizy i wyartykułowane potrzeby mieszka ńców, pozwalaj ą na okre ślenie głównych celów strategii. Cele te b ędą wyznacznikiem kierunku wszystkich działa ń obj ętych strategi ą.

Misja dla Gminy Gardeja jest opisem wizji gminy oraz głównego pola działa ń w przyszło ści. Koncentruje si ę ona na istocie rzeczy, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów, równocze śnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne.

Misja wyra źnie okre śla charakter gminy i wskazuje jej atuty. Z misji bezpo średnio wynikaj ą obszary, które powinny by ć rozwijane. Obszary rozwojowe gminy Gardeja wzajemnie si ę uzupełniaj ą.

W dalszej cz ęś ci strategii przedstawiono obszary, cele i kierunki działania dla ka Ŝdego z obszarów Ŝycia społeczno – gospodarczego (ekologia, gospodarka, przestrze ń, infrastruktura i społeczno ść ).

62

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

GMINA GARDEJA

TTOO OOBBSSZZAARR SSPPRRZZYYJJAAJJĄĄCCYY RROOZZWWOOJJOOWWII TTUURRYYSSTTYYKKII WW OOPPAARRCCIIUU OO NNAATTUURRAALLNNEE WWAALLOORRYY KKRRAAJJOOBBRRAAZZOOWWEE II TTRRAADDYYCCJJEE KKUUTTUURRAALLNNEE,, JJEEDDNNOOCCZZEEŚŚNNIIEE WWSSPPIIEERRAAJJAACCYY RROOZZWWÓÓJJ MMAAŁŁEEJJ II ŚŚRREEDDNNIIEEJJ PPRRZZEEDDSSIIĘĘBBIIOORRCCZZOOŚŚCCII.. BBEEZZPPIIEECCZZNNAA GGMMIINNAA ZZ DDOOBBRRZZEE ZZOORRGGAANNIIZZOOWWAANNĄĄ IINNFFRRAASSTTRRUUKKTTUURRĄĄ OOŚŚWWIIAATTOOWWĄĄ,, SSPPOORRTTOOWWĄĄ II RREEKKRREEAACCYYJJNNĄĄ II PPEEŁŁNNĄĄ OOFFEERRTTĄĄ MMOOśśLLIIWWOOŚŚCCII IINNWWEESSTTYYCCYYJJNNYYCCHH ZZAAPPEEWWNNIIAAJJĄĄCCYYCCHH SSUUKKCCEESSYYWWNNYY WWZZRROOSSTT PPOOZZIIOOMMUU śśYYCCIIAA MMIIEESSZZKKAAŃŃCCÓÓWW..

63

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

9. PRIORYTETY W POSZCZEGÓLNYCH OBSZARACH

Cały obszar społeczno-gospodarczy podzielono na umowne pi ęć obszarów (gospodarka, przestrze ń, ekologia, infrastruktura i społeczno ść ). Dla ka Ŝdego, z tych obszarów wyznaczono trzy cele pierwszorz ędne, bez których dany obszar Ŝycia społeczno- gospodarczego nie ma mo Ŝliwo ści dalszego rozwoju. Jednocze śnie wskazano na trzy cele drugorz ędne, które powinny znacznie przyspiesza ć rozwój w danym obszarze. Dodatkowo wskazano na cele trzeciorz ędne, które wspieraj ą rozwój, a czas ich realizacji jest zdeterminowany przez wielo ść środków bud Ŝetowych, wielko ść dotacji i napływaj ącego kapitału zewn ętrznego oraz rosn ącej siły inwestycyjnej lokalnych podmiotów gospodarczych. Na podstawie takich zhierarchizowanych celów okre ślono priorytety w poszczególnych obszarach Ŝycia społeczno-gospodarczego.

E K O L O G I A

Priorytetem ekologicznym jest podejmowanie działa ń w kierunku poprawy stanu środowiska naturalnego m.in. poprzez wdro Ŝenie systemu segregacji odpadów stałych na terenie całej gminy oraz stworzenie warunków do zmiany sposobu pozyskiwania energii cieplnej przez indywidualne gospodarstwa domowe i monitoring źródeł zanieczyszczania środowiska.

I N F R A S T R U K T U R A

W obszarze infrastruktury priorytetem jest podj ęcie działa ń w kierunku poprawy stanu technicznego dróg gminnych oraz podj ęcie działa ń w kierunku budowy sieci kanalizacyjnej i modernizacji sieci wodoci ągowej. Istotnym elementem s ą równie Ŝ działania w kierunku dalszej rozbudowy i budowy infrastruktury odbioru ścieków z terenu całej gminy.

64

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

G O S P O D A R K A

W obszarze gospodarczym najbardziej istotnym dla rozwoju gospodarczego gminy jest podj ęcie działa ń promocyjnych i edukacyjnych w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu środowiska naturalnego dla rozwoju działalno ści gospodarczej mieszka ńców przy jednoczesnym skutecznym wykorzystaniu funduszy UE dla rozwoju gminy oraz tworzeniu dobrego prawa lokalnego.

S P O Ł E C Z N O Ś Ć

W obszarze społecznym priorytetami s ą wszystkie działania zwi ązane z tworzeniem warunków dla wszechstronnego rozwoju edukacyjnego dzieci, młodzie Ŝy i całego społecze ństwa gminy przy jednoczesnym lepszym przeciwdziałaniu patologiom społecznym. Priorytety te winny by ć wspierane przez podejmowanie działa ń na rzecz poprawy bezpiecze ństwa publicznego.

P R Z E S T R Z E Ń

W obszarze przestrzeni priorytetem jest podejmowanie działa ń umo Ŝliwiaj ących likwidacj ę zaniedba ń w zakresie melioracji i regulacji stosunków wodnych przy jednoczesnych działaniach na rzecz tworzenia i aktualizowania dokumentów planistycznych daj ących na bie Ŝą co podstawy do realizacji nowych inwestycji. RównieŜ istotnym elementem przestrzeni b ędzie lepsze wykorzystanie szlaków komunikacyjnych (kolejowych i drogowych) dla rozwoju turystyki.

65

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

10. CELE I KIERUNKI DZIAŁANIA

Cele wraz z kierunkami działania zostały podzielone na obszary strategiczne. Obszary strategiczne s ą najistotniejszymi polami działania gminy, jednocześnie wytyczaj ą kierunki prac na najbli Ŝsze lata. Działalno ść gminy Gardeja koncentrowa ć b ędzie si ę na pi ęciu obszarach:

• EKOLOGIA, • INFRASTRUKTURA, • GOSPODARKA, • SPOŁECZNO ŚĆ , • PRZESTRZE Ń.

Tablica celów w poszczególnych obszarach (ekologia, społeczno ść , infrastruktura, gospodarka, przestrze ń) uporz ądkowuje pod wzgl ędem wa Ŝno ści i znaczenia dla rozwoju poszczególne zidentyfikowane cele w oparciu o przeprowadzone konsultacje społeczne.

Cele pierwszorz ędne - w ka Ŝdym z tych obszarów (trzy cele) to takie cele, bez których utrzymanie obecnego status quo (rozwoju danego obszaru) nie jest mo Ŝliwe.

Cele drugorz ędne to cele, które w skrócie mo Ŝna okre śli ć jako cele prorozwojowe (ich realizacja przyspieszy rozwój danego obszaru).

Cele trzeciorz ędne to cele, które s ą wa Ŝne dla danego obszaru, ale czas i tempo realizacji tych celów zale Ŝy od uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych mo Ŝliwo ści finansowania (cele rezerwowe).

Kierunki działania zmierzaj ące do realizacji poszczególnych celów strategicznych przedstawiono poni Ŝej ka Ŝdego z celów w układzie tabelarycznym.

UWAGA Zidentyfikowane cele i kierunki działania w poszczególnych obszarach s ą jedynie podstaw ą do ostatecznego wyboru wariantu rozwoju. Nie jest mo Ŝliwa realizacja wszystkich zidentyfikowanych celów w okresie realizacji Strategii. Cele, które nie znalazły miejsca w wariancie rozwoju mog ą by ć podstaw ą dla aktualizacji Strategii w nast ępnych latach, w procesie monitorowania tego dokumentu.

66

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 22 Cele i kierunki działania w obszarze „ Ekologia”

10.1 . EKOLOGIA

Cele pierwszorz ędne

Stworzenie warunków do zmiany sposobu Skuteczne wdro Ŝenie systemu segregacji Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu pozyskiwania energii cieplnej przez indywidualne odpadów stałych na terenie całej gminy. środowiska naturalnego. gospodarstwa domowe. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Monitoring gospodarstw Edukacja Budowa sieci rolnych i zakładów Rozmieszczenie ekologiczna na Edukacja gazowniczej na terenie produkcyjnych pojemników na Zwi ększenie poziomie szkół mieszka ńców gminy Promocja nowych Monitoring zrzutów Gminy Gardeja ingeruj ących segregowane asortymentu podstawowych w zakresie zagro Ŝeń technologii (opartych ścieków do Likwidacja dzikich i stworzenie systemu bezpo średnio w zasoby odpady w kaŜdej segregowanych i gimnazjalnych w wynikaj ących z na biomasie, solarach, zbiorników wysypisk. zach ęt do korzystania przyrodnicze poprzez miejscowo ści odpadów. zakresie segregacji rosn ącego zjawiska itp.). bezodpływowych. z ró Ŝnych form energii stosowanie technologii gminnej. odpadów najcz ęś ciej niskiej emisji. odnawialnej. degraduj ących wytwarzanych. środowisko. Cele drugorz ędne

Podj ąć działania w kierunku wzrostu świadomo ści ekologicznej Podj ąć działania dla utrzymania obszarów Podj ąć działania w kierunku poprawy architektury oraz uwypuklenia walorów turystycznych czystego krajobrazu. zieleni i zadrzewie ń na terenie całej gminy. i przyrodniczych gminy. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania

Miejscowe Plany Projekt mechanizmów Organizowanie Edukacja dorosłych Opracowanie Studium Utworzenie „Zielonej Utrzymanie Zagospodarowania prawnych i finansowych konkursów poprzez lokalne media, Turystycznego Monitoring źródeł Budowa skwerów Szkoły” jako centrum i tworzenie Przestrzeni stwarzaj ących postaw ę promuj ących zebrania wiejskie w z wykorzystania potencjalnych i architektury edukacji ekologicznej nowych prawnie uwzgl ędniaj ące do estetyzacji ciekawe zakresie nowych walorów turystycznych zagro Ŝeń małej zieleni współpracuj ącej ze chronionych zachowanie poszczególnych zagospodarowania technologii ochrony i przyrodniczych ze zanieczyszczenia w ka Ŝdym środowiskiem obszarów istniej ących miejscowo ści w oparciu i estetyk ę, posesji środowiska, wytwarzania wskazaniem na środowiska. sołectwie. naukowym z przyrodniczych. zasobów o działania wła ścicieli i osiedli źródeł ciepła i zagro Ŝeń dodatkowe źródła Trójmiasta. przyrodniczych. obiektów. mieszkaniowych. ekologicznych. dochodów gminy.

67

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 23 Cele i kierunki działania w obszarze „Infrastruktura”

10.2. INFRASTRUKTURA Cele pierwszorz ędne Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu Podj ąć działania w kierunku budowy sieci wodno - Podj ąć działania w kierunku rozbudowy infrastruktury technicznego dróg gminnych. kanalizacyjnej. oczyszczania ścieków na terenie gminy. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Wykonanie Budowa nowych Budowa dróg Budowa Budowa nowych sieci Modernizacja sieci koncepcji utwardzonych dróg na utwardzonych do Budowa i rozbudowa dróg wodoci ągowych do i urz ądze ń i przedstudium nowych miejscowo ści Kontynuacja działa ń przydomowych gminnych obszarów rozwoju wodoci ągowych wykonalno ści dla Wdro Ŝenie nowych technologii i istniej ących gminnych o zmierzaj ących do oczyszczalni ścieków łącz ących si ę z budownictwa dla poprawy wykorzystania min. w zakresie utylizacji osiedlach utrudnionych skanalizowania całej w obszarach wiejskich drogami mieszkaniowego jako ści istniej ącej osadu pooczyszczalnianego. mieszkaniowych warunkach dla usług gminy. o rozproszonej wojewódzkimi i stref aktywno ści i parametrów oczyszczalni przy (ci ągi pieszo - komunikacji zabudowie. i powiatowymi. gospodarczej. wody pitnej. planach rozbudowy jezdne). zbiorowej. sieci kanalizacyjnej. Cele drugorz ędne Podj ąć działania w kierunku rozwoju infrastruktury Podj ąć działania w kierunku dalszej rozbudowy Podjąć działania w kierunku budowy infrastruktury turystycznej. i poprawy infrastruktury technicznej. publicznej. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania

Rozbudowanie Modernizacja obiektów infrastruktury Maksymalizacja Budowa szlaków Budowa i modernizacja komunalnych i zakupy turystycznej wokół Umo Ŝliwienie rozwoju poziomu usług Budowa i modernizacja turystycznych Powszechny dost ęp do obiektów uŜyteczno ści inwestycyjne poprawiaj ące obszarów inwestycji hotelowych teleinformatycznych Poprawa jako ści sieci obiektów kultury, (pieszych, szerokopasmowego publicznej z ich komfort przyjeziornych (pensjonaty o średnim w tym pełne energetycznej. rekreacji, sportu rowerowych, Internetu. dostosowaniem dla osób i jako ść Ŝycia mieszka ńców, (parkingi, pola i wy Ŝszym standardzie). pokrycie telefonii i zdrowia. edukacyjnych). niepełnosprawnych. w tym budowa świetlic namiotowe, bezprzewodowej. wiejskich. campingowe).

68

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 24 Cele i kierunki działania w obszarze „Gospodarka”

10.3. GOSPODARKA Cele pierwszorz ędne Podj ąć działania promocyjne i edukacyjne Podj ąć działania w celu skutecznego wykorzystania w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu Podj ąć działania w kierunku tworzenia dobrego prawa funduszy UE dla rozwoju gminy. środowiska naturalnego dla rozwoju działalno ści lokalnego. gospodarczej mieszka ńców. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Budowa Edukacja Promocja poło Ŝenia infrastruktury w Wspieranie tworzenia Wł ączenie organizacji Realizowanie Utworzenie systemu Ustanowienie bezpo średnich gminy w otoczeniu obszarach wiejskich grup producenckich pozarz ądowych procesów konsultacji społecznych Stworzenie pakietu warunków, celów beneficjentów głównych ci ągów w kierunkach i innych form wsparcia w działania na rzecz przygotowawczych dla przy inicjowaniu uchwał Rady Gminy publicznych gminy dla (np. rolnicy, komunikacyjnych, wyznaczonych dla lepszego pozyskiwania absorpcji środków UE projektów uchwał dot. gwarantuj ących jej organizacji prowadz ący miejsc i obszarów terenów pod nowe wykorzystania środków (projekty, studia lokalnych zrównowa Ŝony rozwój. przedsi ęwzi ęć w ramach działalno ść inwestowania inwestycje potencjału istniej ących pozabud Ŝetowych. wykonalno ści). przedsi ębiorców. PPP 11 . gospodarcz ą). (SAG 10 ). gospodarcze gospodarstw rolnych. i mieszkaniowe. Cele drugorz ędne Stworzy ć sprawny system promocji gminy Wykorzysta ć poło Ŝenie gminy dla pozyskania inwestorów Stworzy ć warunki do rozwoju przedsi ębiorczo ści, w tym oraz rozwój produktów lokalnych. i unowocze śnienia gospodarki. zwłaszcza małych i średnich firm. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania

Promocja nowych Wspieranie inicjatyw Tworzenie Planów Promowa ć Stworzenie Stref technologii Rozwijanie pakietu lokalnych tworzonych Stworzenie Własny system Odnowy Miejscowo ści potencjał Aktywno ści i rozwi ąza ń bezpłatnego doradztwa na poziomie sołectw warunków dla preferencyjnych Rozwijanie turystycznej poszczególnych wsi gospodarczy Gospodarczej organizacyjnych dla MSP chc ącego przez administracj ę rozwoju ró Ŝnych podatków lokalnych infrastruktury i sołectw dla sprawnej i turystyczny gminy o preferencyjnych po śród lokalnych inwestowa ć w gminie dla gminy we współpracy form turystyki zgodnych z ustaw ą okołobiznesowej. absorpcji środków UE na arenie krajowej warunkach przedsi ębiorców dla istniej ącego ju Ŝ sektora z organizacjami i agroturystyki. o pomocy publicznej. w ramach PROW 12 . i mi ędzynarodowej. inwestowania. wzrostu ich potencjału MSP. pozarz ądowymi. gospodarczego. Cele trzeciorz ędne Stworzy ć spójny program promocji turystycznej Podj ąć działania w kierunku utworzenia Centrum Wspierania Podj ąć działania w kierunku przygotowania nowych terenów i gospodarczej gminy. Przedsi ębiorczo ści z funkcj ą Inkubatora Wiejskiego. osadniczych poprzez ich uzbrojenie i promocj ę.

10 SAG – Strefy Aktywno ści Gospodarczej 11 PPP – Partnerstwo Publiczno-Prywatne 12 PROW – Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

69

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 25 Cele i kierunki działania w obszarze „Społeczno ść ”

10.4. SPOŁECZNO ŚĆ

Cele pierwszorz ędne Stworzy ć warunki dla wszechstronnego rozwoju Podj ąć działania dla poprawy bezpieczeństwa edukacyjnego dzieci i młodzie Ŝy oraz całego Przeciwdziała ć patologiom społecznym. publicznego. społecze ństwa gminy. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Stworzenie systemu edukacji dorosłych Utworzenie Edukacja nt. Eliminacja zagro Ŝeń Zwi ększenie Wykorzystanie bazy (profilaktyka Zwi ększenie sprawnego systemu potencjalnych zagro Ŝeń wynikaj ących ze działa ń Organizacja grup wsparcia, oświatowej dla zdrowotna, edukacja dost ępu do nauki monitoringu (narkomania, zwi ększenia nat ęŜ enia prewencyjnych Utworzenie Stra Ŝy w tym równie Ŝ przy udziale organizacji zaj ęć ekologiczna, dzieci i rodzin środowisk alkoholizm) na ruchu kołowego przy (Policja + kadra Gminnej. organizacji pozalekcyjnych dla prekwalifikacje o niskich zagro Ŝonych poziomie ostatnich klas głównych ci ągach nauczycielska + pozarz ądowych. dzieci i młodzie Ŝy. zawodowe) w oparciu dochodach. wykluczeniem szkoły podstawowej komunikacyjnych. Ko ściół). o istniej ące szkoły społecznym. i gimnazjum. i świetlice wiejskie. Cele drugorz ędne Stworzy ć warunki dla skutecznego rozwi ązywania Stworzy ć warunki do zmniejszenia bezrobocia Zabezpieczy ć warunki do wła ściwego funkcjonowania słu Ŝby problemów społecznych. i jego społecznych skutków. zdrowia i opieki zdrowotnej. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Budowa i Tworzenie świetlic Budowa Domu Stworzenie systemu Współpraca Organizacja „białych Współpraca z organizacjami modernizacja środowiskowych Spokojnej Staro ści. wspierania małej z organizacjami Zwi ększy ć niedziel” w oparciu pozarz ądowymi dla realizacji zaplecza z pełnym programem lub Domu Dziennego i średniej Promowa ć pozarz ądowymi dost ępno ść do o współprac ę ze programów profilaktyki infrastrukturalnego zaj ęć profilaktycznych Pobytu dla osób przedsi ębiorczo ści samozatrudnienie. w zakresie niwelowania specjalistycznych środowiskiem zdrowotnej na terenie gminy świadczonych usług i opiek ą starszych, samotnych konkurencyjnego społecznych skutków usług medycznych. Akademii Medycznej Gardeja (profilaktyka chorób pomocy społecznej psychologiczn ą i wymagaj ących w stosunku do bezrobocia. w Gda ńsku. nowotworowych). na poziomie gminy. i socjoterapeutyczn ą. opieki. Kwidzyna. Cele drugorz ędne Stworzy ć warunki dla rozwoju infrastruktury rekreacyjno – Stworzy ć warunki dla rozwoju ró Ŝnych form edukacji dla osób Stworzy ć warunki do podniesienia poziomu usług publicznych. wypoczynkowej jako formy zwi ększenia aktywno ści lokalnej w wieku poprodukcyjnym. społeczno ści.

70

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 26 Cele i kierunki działania w obszarze „Przestrze ń”

10.5. PRZESTRZE Ń

Cele pierwszorz ędne Podj ąć działania umo Ŝliwiaj ące likwidacj ę Działa ć na rzecz tworzenia i aktualizowania Umo Ŝliwi ć lepsze wykorzystanie szlaków zaniedba ń w zakresie melioracji i regulacji dokumentów planistycznych daj ących na bie Ŝą co komunikacyjnych (kolejowych, drogowych). stosunków wodnych. podstawy do realizacji nowych inwestycji. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Rozdzielno ść sieci Utrzymanie poł ącze ń kanalizacyjnej Tworzenie Planów Usprawnienie kolejowych Budowa nowych Wyznaczenie i obj ęcie Tworzenie stref Stworzenie koncepcji ogólnospławnej Miejscowych komunikacji i nadanie im funkcji Budowa systemu i modernizacja planem obszarów aktywno ści regulacji stosunków w punktach w obszarach gminy wewn ętrznej turystycznej po transportu gminnego istniej ących gminy pod rozwój gospodarczej przy wodnych na ternie całej i miejscach maj ących najwi ększ ą w oparciu utworzeniu na bazie autobusu rowów budownictwa głównych ci ągach gminy. najwi ększego opadu szans ę na rewitalizacj ę o transport i wypromowaniu szkolnego. melioracyjnych. mieszkaniowego. komunikacyjnych. i zlewniach wód (zmian ę funkcji). publiczny. oferty turystycznej opadowych. gminy. Cele drugorz ędne Podj ąć działania w kierunku odnowy obszarów Podj ąć działania w kierunku wykorzystania Stworzenie warunków do wykorzystania obszarów wiejskich i rewitalizacji obiektów zabytkowych poło Ŝenia gminy. gminy prawnie chronionych dla rozwoju turystyki. i dóbr kultury. Kierunki działania Kierunki działania Kierunki działania Ustawicznie dostosowywa ć ofert ę Tworzenie komunikacji Opracowanie projektów wewn ętrznej jak koncepcji Tworzenie Parków Budowa ście Ŝek przedsi ęwzi ęć Stworzenie centrum Lepiej wykorzysta ć i stan techniczny dróg zagospodarowania Promocja walorów Inwentaryzacja Kulturowych we przyrodniczych rewitalizacyjnych usługowego istniej ące zbiorniki dojazdowych do turystycznego dla i osobliwo ści zasobów społecznych współpracy i wyznaczenie szlaków w ramach działania i kulturalnego wodne dla rozwoju gminy do obszarów przyrodniczych obszarów i kulturowych. z s ąsiednimi rowerowych 3.2.2. Programu w Gardei. turystyki. kształtuj ących si ę przyrodniczych chronionych. gminami. oraz konnych. Rozwoju Obszarów zmian prawnie Wiejskich. zagospodarowywania chronionych. poszczególnych przestrzeni gminy.

71

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

11. WARIANT ROZWOJU SPOŁECZNO- GOSPODARCZEGO - PO KOREKTACH EKSPERCKICH

11.1. KOMENTARZ DO WARIANTU ROZWOJU

W poszczególnych obszarach Ŝycia społeczno - gospodarczego (gospodarka i przestrze ń, ekologia, infrastruktura, społeczno ść ) wskazano 14 celów, które s ą podstaw ą prawidłowego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Gardeja. Cele te wypełniaj ą realizacj ę przyj ętej misji do roku 2015. Sformułowane cele były podstaw ą do okre ślenia wariantu rozwoju, składaj ącego si ę z 14 najwa Ŝniejszych celów, bez wzgl ędu na to, do jakiego wcze śniej obszaru zostały one zakwalifikowane. Dwa najwa Ŝniejsze z tych czternastu celów okre ślono mianem celów strategicznych dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. Celom tym przypisano 50% środków potencjału inwestycyjnego 13 Gminy Gardeja. Kolejne cztery cele okre ślono mianem priorytetów, dla których realizacji przeznacza si ę 35% tego Ŝ potencjału.

Dla wskazanych ni Ŝej o śmiu celów niezb ędnych przeznaczono 15% tzw. potencjału inwestycyjnego. Ka Ŝdemu celowi w wariancie rozwoju przypisano jeden z czterech charakterów odpowiadaj ących skutkom, jakie b ędzie wywoływała pełna realizacja tego celu. Zidentyfikowano cztery mo Ŝliwe charakterystyczne skutki oddziaływania tj. prospołeczny, prokonkurencyjny, proedukacyjny i proinnowacyjny. Wariant rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy Gardeja dziel ący si ę na dwa cele strategiczne, cztery priorytety oraz osiem celów niezb ędnych (schemat wariantu przedstawia tabela o nazwie „Wybrany Wariant Rozwoju”) mo Ŝna okre śli ć jako wariant o charakterze prokonkurencyjno- prospołecznym. Wariant rozwoju ma za zadanie zhierarchizowanie celów i jest podstaw ą podziału środków potencjału inwestycyjnego w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym do roku 2013 w ramach przyj ętego bud Ŝetu Unii Europejskiej podziału Funduszy Strukturalnych UE.

13 przez poj ęcie "potencjał inwestycyjny" okre śla si ę wszystkie środki finansowe wpływaj ące do gminy (bud Ŝet gminy, dotacje, subwencje, darowizny, kapitał prywatny), poprzez które realizuje si ę programy operacyjne i projekty wypełniaj ące zało Ŝenia strategii.

72

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 27 Wybrany Wariant Rozwoju Gminy Gardeja

Podj ąć działania w kierunku budowy sieci wodno - Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu kanalizacyjnej. technicznego dróg gminnych. ZNE CELE CELE I A I B STRATEGIC Działa ć na rzecz tworzenia i aktualizowania Skuteczne wdro Ŝenie Podj ąć działania dokumentów Stworzy ć warunki dla rozwoju systemu segregacji w kierunku budowy planistycznych daj ących infrastruktury turystycznej. odpadów stałych na t erenie infrastruktury na bie Ŝą co podstawy do II B całej gminy publicznej.

PRIORYTETY PRIORYTETY realizacji nowych II C II D inwestycji. II A Podj ąć działania promocyjne i edukacyjne Podj ąć działania w kierunku dalszej rozbudowy Umo Ŝliwi ć lepsze wykorzystanie szlaków w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu i poprawy infrastruktury technicznej. komunikacyjnych (kolejowych, drogowych). środowiska naturalnego dla rozwoju III A III B działalno ści gospodarczej mieszka ńców. III C

DNE DNE Podj ąć działania w celu skutecznego Podj ąć działania w kierunku rozbudowy Stworzy ć warunki dla wszechstronnego Ę wykorzystania funduszy UE dla rozwoju infrastruktury oczyszczania ścieków na rozwoju edukacyjnego dzieci i młodzie Ŝy gminy. terenie całej gminy. oraz całego społecze ństwa gminy. III D III E III F CELE NIEZB CELE Stworzy ć warunki dla skutecznego rozwi ązywania problemów Przeciwdziała ć patologiom społecznym. społecznych. III G III H

73

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

11.2. CELE STRATEGICZNE, PRIORYTETY I CELE NIEZB ĘDNE ORAZ KIERUNKI DZIAŁANIA

Wariant rozwoju obejmuje 14 celów utworzonych na podstawie wcze śniej zidentyfikowanych celów w poszczególnych obszarach Ŝycia społeczno-gospodarczego Gminy Gardeja. Poszczególnym zidentyfikowanym w wariancie celom przypisano kierunki działa ń.

CEL STRATEGICZNY - IA Podj ąć działania w kierunku budowy sieci wodno - kanalizacyjnej. Opis kierunków działa ń: 1) Kontynuacja działa ń zmierzaj ących do skanalizowania całej gminy. 1) Budowa nowych sieci wodoci ągowych do obszarów rozwoju budownictwa mieszkaniowego i stref aktywno ści gospodarczej. 1) Modernizacja sieci i urz ądze ń wodoci ągowych dla poprawy jako ści i parametrów wody pitnej.

CEL STRATEGICZNY – IB Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu technicznego dróg gminnych. Opis kierunków działa ń: 1) Budowa i rozbudowa dróg gminnych ł ącz ących si ę z drogami wojewódzkimi i powiatowymi. 2) Budowa nowych utwardzonych dróg na nowych i istniejących osiedlach mieszkaniowych (ci ągi pieszo - jezdne). 3) Budowa dróg utwardzonych do miejscowo ści gminnych o utrudnionych warunkach dla usług komunikacji zbiorowej.

CEL PRIORYTETOWY – II A Działa ć na rzecz tworzenia i aktualizowania dokumentów planistycznych daj ących na bie Ŝą co podstawy do realizacji nowych inwestycji. Opis kierunków działa ń: 1) Wyznaczenie i obj ęcie planem obszarów gminy pod rozwój budownictwa mieszkaniowego.

74

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

2) Tworzenie stref aktywno ści gospodarczej przy głównych ci ągach komunikacyjnych. 3) Tworzenie Planów Miejscowych w obszarach gminy maj ących najwi ększ ą szans ę na rewitalizacj ę (zmian ę funkcji).

CEL PRIORYTETOWY – II B Stworzy ć warunki dla rozwoju infrastruktury turystycznej. Opis kierunków działa ń: 1) Rozbudowanie infrastruktury turystycznej wokół obszarów przyjeziornych (parkingi, pola namiotowe, campingowe). 2) Budowa szlaków turystycznych (pieszych, rowerowych, edukacyjnych). 3) Umo Ŝliwienie rozwoju inwestycji hotelowych (pensjonaty o średnim i wy Ŝszym standardzie).

CEL PRIORYTETOWY – II C Skuteczne wdro Ŝenie systemu segregacji odpadów stałych na terenie całej gminy Opis kierunków działa ń: 1) Rozmieszczenie pojemników na segregowane odpady w ka Ŝdej miejscowo ści gminnej. 2) Zwi ększenie asortymentu segregowanych odpadów. 3) Edukacja ekologiczna na poziomie szkół podstawowych i gimnazjalnych w zakresie segregacji odpadów najcz ęś ciej wytwarzanych.

CEL PRIORYTETOWY – II D Podj ąć działania w kierunku budowy infrastruktury publicznej. Opis kierunków działa ń: 1) Budowa i modernizacja obiektów u Ŝyteczno ści publicznej z ich dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. 2) Budowa i modernizacja obiektów kultury, rekreacji, sportu i zdrowia. 3) Modernizacja obiektów komunalnych i zakupy inwestycyjne poprawiaj ące komfort i jako ść Ŝycia mieszka ńców w tym budowa świetlic wiejskich.

75

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

CEL STRATEGICZNY III A Podj ąć działania w kierunku dalszej rozbudowy i poprawy infrastruktury technicznej. Opis kierunków działa ń: 1) Powszechny dost ęp do szerokopasmowego Internetu. 2) Maksymalizacja poziomu usług teleinformatycznych w tym pełne pokrycie telefonii bezprzewodowej. 3) Poprawa jako ści sieci energetycznej.

CEL STRATEGICZNY III B Umo Ŝliwi ć lepsze wykorzystanie szlaków komunikacyjnych (kolejowych, drogowych). Opis kierunków działa ń: 1) Usprawnienie komunikacji wewn ętrznej w oparciu o transport publiczny. 2) Utrzymanie poł ącze ń kolejowych i nadanie im funkcji turystycznej po utworzeniu i wypromowaniu oferty turystycznej gminy. 3) Budowa systemu transportu gminnego na bazie autobusu szkolnego.

CEL STRATEGICZNY III C Podj ąć działania promocyjne i edukacyjne w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu środowiska naturalnego dla rozwoju działalno ści gospodarczej mieszka ńców. Opis kierunków działa ń: 1) Promocja poło Ŝenia gminy w otoczeniu głównych ci ągów komunikacyjnych, miejsc i obszarów inwestowania (SAG 14 ). 2) Budowa infrastruktury w obszarach wiejskich w kierunkach wyznaczonych terenów pod nowe inwestycje gospodarcze i mieszkaniowe. 3) Wspieranie tworzenia grup producenckich i innych form wsparcia dla lepszego wykorzystania potencjału istniej ących gospodarstw rolnych.

CEL STRATEGICZNY III D Podj ąć działania w celu skutecznego wykorzystania funduszy UE dla rozwoju gminy. Opis kierunków działa ń: 1) Wł ączenie organizacji pozarz ądowych w działania na rzecz pozyskiwania środków pozabud Ŝetowych. 2) Edukacja bezpo średnich beneficjentów (np. rolnicy, prowadz ący działalno ść gospodarcz ą).

14 SAG – Strefy Aktywno ści Gospodarczej

76

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

3) Realizowanie procesów przygotowawczych dla absorpcji środków UE (projekty, studia wykonalno ści).

CEL STRATEGICZNY III E Podj ąć działania w kierunku rozbudowy infrastruktury oczyszczania ścieków na terenie całej gminy. Opis kierunków działa ń: 1) Wykonanie koncepcji i przedstudium wykonalno ści dla wykorzystania istniej ącej oczyszczalni przy planach rozbudowy sieci kanalizacyjnej. 2) Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w obszarach wiejskich o rozproszonej zabudowie. 3) Wdro Ŝenie nowych technologii min. w zakresie utylizacji osadu pooczyszczalnianego.

CEL STRATEGICZNY III F Stworzy ć warunki dla wszechstronnego rozwoju edukacyjnego dzieci i młodzie Ŝy oraz całego społecze ństwa. Opis kierunków działa ń: 1) Wykorzystanie bazy o światowej dla organizacji zaj ęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzie Ŝy. 2) Stworzenie systemu edukacji dorosłych (profilaktyka zdrowotna, edukacja ekologiczna, prekwalifikacje zawodowe) w oparciu o istniej ące szkoły i świetlice wiejskie. 3) Zwi ększenie dost ępu do nauki dzieci i rodzin o niskich dochodach.

CEL STRATEGICZNY III G Przeciwdziała ć patologiom społecznym. Opis kierunków działa ń: 1) Utworzenie sprawnego systemu monitoringu środowisk zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. 2) Edukacja nt. potencjalnych zagro Ŝeń (narkomania, alkoholizm) na poziomie ostatnich klas szkoły podstawowej i gimnazjum. 3) Organizacja grup wsparcia, w tym równie Ŝ przy udziale organizacji pozarz ądowych.

77

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

CEL STRATEGICZNY III H Stworzy ć warunki dla skutecznego rozwi ązywania problemów społecznych. Opis kierunków działa ń: 1) Budowa i modernizacja zaplecza infrastrukturalnego świadczonych usług pomocy społecznej na poziomie gminy. 2) Tworzenie świetlic środowiskowych z pełnym programem zaj ęć profilaktycznych i opiek ą psychologiczn ą i socjoterapeutyczn ą. 3) Budowa Domu Spokojnej Staro ści lub Domu Dziennego Pobytu dla osób starszych, samotnych i wymagaj ących opieki.

78

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

12. ANKIETY POGL ĄDOWE

Tabela 28 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych na terenie gminy Gardeja ocenianych przez uczestników debaty skali od 1 do 10 Mało wa Ŝne Wa Ŝne Bardzo wa Ŝne Zagadnienia Su Su Lp. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Suma ma 1 ma 1. Drogi na terenie gminy 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 28 30 Podł ączenie kanalizacji dla wszystkich 2. 2 0 1 3 1 2 1 0 4 3 3 17 23 mieszka ńców 3. Plany Zagospodarowania Przestrzennego 1 0 0 1 0 9 1 2 12 3 1 13 17 4. Wydzielenie działek pod zabudow ę mieszkaniow ą 2 0 1 3 3 8 2 1 14 3 1 9 13 5. Gazyfikacja 4 1 2 7 2 4 0 3 9 2 0 12 14 6. Przedszkole 10 7 0 17 1 3 3 0 7 2 2 2 6 7. Dom Spokojnej Staro ści 5 5 3 13 4 6 0 3 13 1 0 3 4 8. Poprawa jako ści wody pitnej 0 0 2 2 1 5 2 1 9 2 0 17 19 Remont świetlicy wiejskiej i biblioteki 9. 11 8 1 20 0 5 1 0 6 0 0 4 4 w m. Czarne Dolne 10. Remont ko ściołów 5 8 1 14 2 3 1 1 7 1 0 8 9 11. Melioracja 2 1 1 4 4 3 1 2 10 1 0 15 16 Dostosowanie placówek o światowych dla dzieci 12. 1 1 1 3 2 3 2 3 10 0 0 17 17 niepełnosprawnych 13. Utworzenie SSE 7 2 3 12 1 4 0 1 6 1 0 11 12 14. Stworzy ć warunki do rozwoju agroturystyki 0 0 0 0 1 5 1 2 9 2 3 16 21 15. Farmy wiatrowe 8 2 1 11 0 3 2 2 7 5 0 7 12 1) suma warto ści z kolumn 3, 4, 5

79

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 26 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg skali wa Ŝno ści

Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg skali wa Ŝno ści Mało wa Ŝne Wa Ŝne Bardzo wa Ŝne

30 30

25 23 ci ś no Ŝ 20 17 17 cych ą

14 14 15 13 13 13 12 osób głosuj osób ść

Ilo 9 10 7 7 w poszczególnych kategoriachposzczególnych w wa 6

4 4 5 3 3

1 0 0 0 Drogi na terenie gminy Podł ączenie kanalizacji dla Plany Zagospodarowania Wydzielenie działek pod Gazyfikacja Przedszkole Dom Spokojnej Staro ści wszystkich mieszka ńców Przestrzennego zabudow ę mieszkaniow ą

80

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 27 Cd. Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg skali wa Ŝno ści

CD. Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych Mało wa Ŝne wg skali wa Ŝno ści Wa Ŝne Bardzo wa Ŝne

25

21 20 20 19 ci

ś 17 no

Ŝ 16

14 cych 15 ą

12 12 12 11 10 10 osób głosuj osób

ść 10 9 9 9 Ilo 7 7 6 6 w poszczególnych kategoriach wa poszczególnych w kategoriach

5 4 4 3 2

0 0 Poprawa jako ści wody Remont świetlicy Remont ko ściołów Melioracja Dostosowanie placówek Utworzenie SSE Stworzy ć warunki do Farmy wiatrowe pitnej wiejskiej i biblioteki w oświatowych dla dzieci rozwoju agroturystyki m. Czarne Dolne niepełnosprawnych

81

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 29 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych w kategorii oceny „Bardzo wa Ŝne” Bardzo wa Ŝne

Lp. Zagadnienia 8 9 10 Suma*

1. Drogi na terenie gminy 0 2 28 298 Podł ączenie kanalizacji dla wszystkich 2. 3 3 17 221 mieszka ńców 3. Plany Zagospodarowania Przestrzennego 3 1 13 163 Wydzielenie działek pod zabudow ę 4. 3 1 9 123 mieszkaniow ą 5. Gazyfikacja 2 0 12 136

6. Przedszkole 2 2 2 54

7. Dom Spokojnej Staro ści 1 0 3 38

8. Poprawa jako ści wody pitnej 2 0 17 186 Remont świetlicy wiejskiej i biblioteki 9. 0 0 4 40 w m. Czarne Dolne 10. Remont ko ściołów 1 0 8 88

11. Melioracja 1 0 15 158 Dostosowanie placówek o światowych dla dzieci 12. 0 0 17 170 niepełnosprawnych 13. Utworzenie SSE 1 0 11 118

14. Stworzy ć warunki do rozwoju agroturystyki 2 3 16 203

15. Farmy wiatrowe 5 0 7 110 * - suma iloczynów ilo ści punktów i liczby osób

82

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 28 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg kategorii oceny „Bardzo wa Ŝne”

Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg kategorii oceny"Bardzo wa Ŝne" Bardzo wa Ŝne

298

300

250 221

200 163 ny" Ŝ 136 150 123 "Bardzo wa

100

Suma Suma głosów oddanych w kategorii 54 38 50

0 Drogi na terenie gminy Podł ączenie kanalizacji dla Plany Zagospodarowania Wydzielenie działek pod Gazyfikacja Przedszkole Dom Spokojnej Staro ści wszystkich mieszka ńców Przestrzennego zabudow ę mieszkaniow ą

83

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Wykres 29 Cd. Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg kategorii oceny „Bardzo wa Ŝne”

C.D. Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych wg kategorii oceny"Bardzo wa Ŝne" Bardzo wa Ŝne

250

203

200 186 170 158

150 ny" Ŝ 118 110

88 100 "Bardzo wa

Suma Suma głosów oddanych kategoriiw 40 50

0 Poprawa jako ści wody Remont świetlicy Remont ko ściołów Melioracja Dostosowanie Utworzenie SSE Stworzy ć warunki do Farmy wiatrowe pitnej wiejskiej i biblioteki w placówek o światowych rozwoju agroturystyki m. Czarne Dolne dla dzieci niepełnosprawnych

84

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

13. POWI ĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO

Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007 – 2015 jest dokumentem programowym polityki rozwoju gminy. Strategia wyznacza cele i kierunki działania, które przyczynią si ę do przełamywania problemów gospodarczych i społecznych oraz do podniesienia konkurencyjno ści gminy. Jest to wyzwanie, któremu gmina Gardeja musi sprosta ć w dobie post ępuj ącego procesu globalizacji, liberalizacji i rozwoju gospodarki opartej na wiedzy.

Dokument Strategii jest zgodny z aktualnie obowi ązuj ącym Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego. Układ celów i kierunków działania gminy Gardeja jest spójny i zgodny z zło Ŝeniami Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia, z Narodowym Planem Rozwoju oraz Koncepcj ą Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, które uwzgl ędniaj ą zapisy nadrz ędnego dokumentu programowego Unii Europejskiej, tj. Strategicznych Wytycznych Wspólnoty (CSG).

Ponadto Strategia Rozwoju Społeczno Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007 - 2015 jest spójna ze Strategi ą Rozwoju Województwa Pomorskiego oraz z Regionalnym Programem Operacyjnym na lata 2007-2013.

POSZCZEGÓLNE CELE ZNAJDUJ ĄCE SI Ę WYBRANYM WARIANCIE ROZWOJU GMINY GARDEJA S Ą SPÓJNE Z CELAMI STRATEGII ROZWOJU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO.

CELE STRATEGICZNE – POWI ĄZANIE: Pierwszy z celów strategicznych gminy Gardeja pn. „Podj ąć działania w kierunku budowy sieci wodno - kanalizacyjnej” znajduje swoje odzwierciedlenie w Priorytecie III – Dost ępno ść w celu strategicznym województwa pomorskiego pn. „Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej”.

85

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Drugi z celów strategicznych pn. „Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu technicznego dróg gminnych” umiejscowiony został w Priorytecie III – Dost ępno ść w celu strategicznym województwa pomorskiego pn. „Efektywny i bezpieczny system transportowy”.

PRIORYTETY – POWI ĄZANIE: Priorytet pn. „Działa ć na rzecz tworzenia i aktualizowania dokumentów planistycznych daj ących na bie Ŝą co podstawy do realizacji nowych inwestycji” umiejscowiony został w Priorytecie III – Dost ępno ść w celu strategicznym województwa pomorskiego pn. „Lepszy dost ęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach strukturalnie słabych”. Nast ępny priorytet pn. „Stworzy ć warunki dla rozwoju infrastruktury turystycznej” odzwierciedlony został w Priorytecie I – Konkurencyjno ść w celu strategicznym województwa pomorskiego pn. „Rozwój gospodarki wykorzystuj ącej specyficzne zasoby regionalne ”. Trzeci z priorytetów pn. „Skuteczne wdro Ŝenie systemu segregacji odpadów stałych na terenie całej gminy” przyporz ądkowa ć mo Ŝna do Priorytetu III – Dost ępno ść oraz do celu strategicznego pn. „Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej ”. Ostatni z priorytetów pn. „Podj ąć działania w kierunku budowy infrastruktury publicznej” odzwierciedlony został w Priorytecie III – Dost ępno ść w celu pn. „Lepszy dost ęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach strukturalnie słabych”.

CELE NIEZB ĘDNE – POWI ĄZANIE:

Cel niezb ędny gminy Gardeja pn. „Podj ąć działania w kierunku dalszej rozbudowy i poprawy infrastruktury technicznej” powi ązany został z Priorytetem III – Dost ępno ść oraz z celem województwa pomorskiego pn. „Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej”.

Drugi cel niezb ędny pn. „UmoŜliwi ć lepsze wykorzystanie szlaków komunikacyjnych (kolejowych, drogowych)” mo Ŝna przyporz ądkowa ć do Priorytetu III – Dost ępno ść oraz do celu województwa pomorskiego pn. „Efektywny i bezpieczny system transportowy”.

86

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Kolejny cel niezb ędny pn. „Podj ąć działania promocyjne i edukacyjne w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu środowiska naturalnego dla rozwoju działalno ści gospodarczej mieszka ńców” znajduje swoje odzwierciedlenie w Priorytecie III -Dost ępno ść w celu pn. „Rozwój gospodarki wykorzystuj ącej specyficzne zasoby regionalne” oraz w Priorytecie I – Konkurencyjno ść w celu pn . „Efektywna sfera publiczna”.

Nast ępny cel „Podj ąć działania w celu skutecznego wykorzystania funduszy UE dla rozwoju gminy” wskazuje na Priorytet II – Spójno ść oraz cel strategiczny województwa pomorskiego pn. „Rozwój społecze ństwa obywatelskiego”.

Cel niezb ędny pn. „Podj ąć działania w kierunku rozbudowy infrastruktury oczyszczania ścieków na terenie całej gminy” powi ązany został z Priorytetem III – Dost ępno ść oraz z celem strategicznym pn. „Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej”. Kolejny cel niezb ędny gminy Gardeja pn. „Stworzy ć warunki dla wszechstronnego rozwoju edukacyjnego dzieci i młodzie Ŝy oraz całego społecze ństwa” wskazuje na Priorytet III – Dost ępno ść oraz cel pn. „Lepszy dost ęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach strukturalnie słabych” jak równie Ŝ na Priorytet II – Spójno ść oraz cel województwa pomorskiego pn. „Rozwój społecze ństwa obywatelskiego”. Cel niezb ędny pn. „Przeciwdziała ć patologiom społecznym” powi ązany został z Priorytetem II – Spójno ść oraz z celem strategicznym pn. „Silne, zdrowe i zintegrowane społecze ństwo”.

Ostatni z celów niezb ędnych pn. „Stworzy ć warunki dla skutecznego rozwi ązywania problemów społecznych” został wkomponowany w Priorytet II – Spójno ść w cel strategiczny województwa pomorskiego pn. „Silne, zdrowe i zintegrowane społecze ństwo” oraz w Priorytet III - Dost ępno ść w cel strategiczny pn. „Lepszy dost ęp do infrastruktury społecznej, zwłaszcza na obszarach strukturalnie słabych”.

87

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

14. WDRA śANIE STRATEGII

Strategia obejmuje cele i kierunki działania zidentyfikowane i zhierarchizowane w pi ęciu obszarach Ŝycia społeczno-gospodarczego gminy Gardeja, tj. ekologia, infrastruktura, gospodarka, przestrze ń i społeczno ść .

Zidentyfikowane i zhierarchizowane cele w tych obszarach stanowi ą wypełnienie zało Ŝonej w Strategii misji i si ęgaj ą w swych zało Ŝeniach roku 2015.

Jednocze śnie cele te stały si ę podstaw ą do okre ślenia wariantu rozwoju gminy do roku 2015 tj. na okres funkcjonowania bud Ŝetu Unii Europejskiej i podziału środków funduszy strukturalnych do roku 2013.

Wyznaczone w wariancie rozwoju cele i przypisane im kierunki działania le Ŝą w kompetencjach wielu instytucji, ale za ich realizacj ę odpowiada samorz ąd gminy Gardeja, który winien współpracowa ć w tym zakresie przede wszystkim ze Starostwem Powiatowym w Kwidzynie z samorz ądami gmin o ściennych, samorz ądem województwa pomorskiego, instytucjami rz ądowymi, uczelniami wy Ŝszymi, organizacjami pozarz ądowymi, organizacjami biznesowymi itp.

Samorz ąd gminy Gardeja pełni rol ę swoistego rodzaju koordynatora i organizatora prac nad realizacj ą Strategii.

Realizacja Strategii opiera ć si ę b ędzie na:

• podejmowaniu działa ń wynikaj ących z zało Ŝonych celów w sposób samodzielny i wynikaj ących z kompetencji samorz ądu okre ślonych ustaw ą o samorz ądzie gminnym,

• działaniach opartych na partnerstwie publiczno – publicznym (samorz ąd – samorz ąd, samorz ąd – rz ąd),

• działaniach opartych na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego (z udziałem prywatnych inwestorów),

• oraz na koordynacji i aktywnym zaanga Ŝowaniu si ę w działaniach stricte prywatnych (kapitał prywatny) w przypadku realizacji zamierze ń wypełniaj ących cele Strategii.

88

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 30 Wdra Ŝanie „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja” WDRA śANIE Z A D A N I E O D P O W I E D Z I A L N I T E R M I N R E A L I Z A C J I

1. Przedło Ŝenie Strategii Rozwoju Społeczno- Przewodnicz ący czerwiec 2007 Gospodarczego Gminy Gardeja Rady Gminy

2. Zatwierdzenie Strategii Rozwoju Społeczno- Rada Gminy czerwiec 2007 Gospodarczego na sesji Rady Gminy

3. Przesłanie uchwalonej Strategii do Urz ędu Wójt czerwiec / lipiec 2007 Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego

4. Zamieszczeniem Strategii w j ęzyku polskim Wójt lipiec / sierpie ń 2007 na stronie Internetowej gminy

5. Realizacja zada ń okre ślonych poszczególnymi projektami zgodnie z przyj ętymi celami Wójt 2007 - 2015 i kierunkami działania

89 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

15. MONITOROWANIE STRATEGII

Monitoring Strategii b ędzie jego nieodł ącznym elementem i ci ągłym procesem obserwacji zmian wybranych wska źników, co zapewni skuteczny przepływ informacji oraz stał ą aktualizacj ę bazy danych.

Monitoring b ędzie uwzgl ędniał nast ępuj ące obszary tematyczne:

• systematyczne gromadzenie danych liczbowych,

• aktualizacj ę informacji ze sfery uwarunkowa ń prawnych i formalnych,

• prowadzenie analiz porównawczych i tematycznych,

• ocen ę osi ągni ętych rezultatów oraz stopnia wdro Ŝenia projektów (po opracowaniu programów operacyjnych) w Wieloletnim Planie Inwestycyjnym,

• ocen ę rozbie Ŝno ści pomi ędzy przyj ętymi zało Ŝeniami, a stanem aktualnym na okres sprawozdawczy,

• planowanie zmian w strategii wraz z analiz ą przyczyn modyfikacji.

Monitoring w długofalowej perspektywie umo Ŝliwi obserwacj ę dynamiki realizacji celów, wska Ŝe nowe źródła pozyskiwania funduszy na realizacj ę zada ń oraz dodatkowe efekty uzyskane.

Podstaw ą monitorowania Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007-1015 będzie analiza wska źnikowa przyj ętych kierunków działania we wszystkich celach wymienionych i zhierarchizowanych w wybranym wariacie rozwoju gminy Gardeja.

Przyj ęto do oceny kierunków działania wska źnik produktu i wska źnik rezultatu. Przyj ęte wska źniki oceny przedstawia poni Ŝsza tabela.

90

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 31 Wska źniki monitoringu „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007 – 2015. Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie Rok bazowy 2006, lata oceny: 2009 i 2013 I A Podj ąć działania w kierunku budowy sieci wodno - kanalizacyjnej. Długo ść nowowybudowanej sieci Ilo ść podjętych działa ń organizacyjnych, kanalizacyjnej w kilometrach. w tym opracowanych dokumentacji 1. Kontynuacja działa ń zmierzaj ących do skanalizowania całej gminy. Ilo ść gospodarstw domowych technicznych obejmuj ących nowe przył ączonych do nowowybudowanej obszary gminy sieci ą kanalizacyjn ą. sieci kanalizacyjnej. Ilo ść gospodarstw domowych Powierzchnia w ha obszarów podł ączonych do sieci wodoci ągowej. budownictwa mieszkaniowego i stref Budowa nowych sieci wodoci ągowych do obszarów rozwoju budownictwa Ilo ść podmiotów gospodarczych 2. aktywno ści gospodarczej mieszkaniowego i stref aktywno ści gospodarczej. powstałych na uaktywnionych strefach uruchomionych dzi ęki doprowadzeniu działalno ści gospodarczej dzi ęki sieci wodoci ągowej. doprowadzeniu sieci wodoci ągowej Ilo ść gospodarstw domowych, Ilo ść kilometrów wymienionych sieci w których polepszyła si ę jako ść wody Modernizacja sieci i urz ądze ń wodoci ągowych dla poprawy jako ści wodoci ągowych lub jej odcinków, które 3. pitnej za spraw ą wymiany sieci i parametrów wody pitnej. są przyczyn ą niskiej jako ści wody pitnej. wodoci ągowej i modernizacji urz ądze ń Ilo ść zmodernizowanych uj ęć wody. wodoci ągowych. I B Podj ąć działania w kierunku poprawy stanu technicznego dróg gminnych. Skrócenie czasu dojazdu pomi ędzy Budowa i rozbudowa dróg gminnych ł ącz ących si ę z drogami Długo ść (w km) wyremontowanych dróg miejscowo ściami, ilo ść kolizji, zdarze ń 1. wojewódzkimi i powiatowymi. wewn ętrznych na terenie gminy. drogowych spowodowanych stanem technicznym dróg. Ilo ść w km nowych utwardzonych dróg Budowa nowych utwardzonych dróg na nowych i istniejących osiedlach Skrócenie czasu (w min.) dojazdu do 2. na nowych i istniej ących osiedlach mieszkaniowych (ci ągi pieszo - jezdne). głównych ci ągów komunikacyjnych. mieszkaniowych. Długo ść (w km) utwardzonych dróg do Ilo ść nowopowstałych poł ącze ń Budowa dróg utwardzonych do miejscowo ści gminnych o utrudnionych miejscowo ści gminnych o utrudnionych 3. komunikacji zbiorowej na terenie warunkach dla usług komunikacji zbiorowej. warunkach dla usług komunikacji gminy. zbiorowej.

91 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie Działa ć na rzecz tworzenia i aktualizowania dokumentów planistycznych daj ących na bie Ŝą co podstawy do realizacji nowych II A inwestycji. Ilo ść w metrach kwadratowych powierzchni mieszkalnej na terenie Ilo ść powierzchni w hektarach Wyznaczenie i obj ęcie planem obszarów gminy pod rozwój budownictwa gminy. 1. przeznaczonych pod budownictwo mieszkaniowego. Ilo ść m 2 powierzchni mieszkalnej mieszkaniowe na terenie gminy. przypadaj ącej na 1 –go mieszka ńca gminy. Ilo ści nowych podmiotów Ilo ść powierzchni w hektarach gospodarczych zlokalizowanych przy przeznaczonych pod inwestycje przy Tworzenie stref aktywno ści gospodarczej przy głównych ci ągach głównych ci ągach komunikacyjnych 2. głównych ci ągach komunikacyjnych komunikacyjnych. w Strefie Aktywno ści Gospodarczej. w ramach Stref Aktywno ści Ilo ść nowych miejsc pracy powstałych Gospodarczej. w ci ągu roku. Ilo ść miejscowo ści w gminie obj ętych Tworzenie Planów Miejscowych w obszarach gminy maj ących najwi ększ ą Ilo ść utworzonych planów miejscowych planami miejscowymi. 3. szans ę na rewitalizacj ę (zmian ę funkcji). dla obszarach gminy maj ących szans ę na Ilo ść powierzchni gminy w hektarach rewitalizacj ę (zmian ę funkcji). obj ętej Planami Miejscowym (zmiana funkcji). II B Stworzy ć warunki dla rozwoju infrastruktury turystycznej. Ilo ść wybudowanych parkingów wokół obszarów przyjeziornych. Ilo ść pól namiotowych w gminie. Ilo ść turystów krajowych Rozbudowanie infrastruktury turystycznej wokół obszarów przyjeziornych 1. Ilo ść campingów z infrastruktur ą na i zagranicznych przebywaj ących na (parkingi, pola namiotowe, campingowe). terenie gminy. terenie gminy ka Ŝdego roku. Ilo ść zorganizowanych pla Ŝ nad jeziorami. Ilo ść projektów maj ących na celu budow ę szlaków turystycznych Ilo ść turystów krajowych 2. Budowa szlaków turystycznych (pieszych, rowerowych, edukacyjnych). (pieszych, rowerowych, edukacyjnych). i zagranicznych przebywaj ących na Ilo ść wybudowanych szlaków pieszych, terenie gminy ka Ŝdego roku. rowerowych, edukacyjnych.

92 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie Ilo ść turystów krajowych i zagranicznych przebywaj ących na terenie gminy ka Ŝdego roku. Ilo ść turystów krajowych i Ilo ść projektów maj ących na celu rozwój Umo Ŝliwienie rozwoju inwestycji hotelowych (pensjonaty o średnim zagranicznych korzystaj ących, co 3. inwestycji hotelowych (pensjonaty i wy Ŝszym standardzie). najmniej z jednego noclegu w trakcie o średnim i wy Ŝszym standardzie). pobytu w gminie Gardeja. Stopie ń wykorzystania miejsc noclegowych na terenie gminy w ci ągu roku. II C Skuteczne wdro Ŝenie systemu segregacji odpadów stałych na terenie całej gminy Ilo ść pojemników rozmieszczonych na Ilo ść w tonach segregowanych Rozmieszczenie pojemników na segregowane odpady w ka Ŝdej 1. ternie gminy dla segregacji odpadów odpadów na terenie gminy z podziałem miejscowo ści gminnej. przez mieszka ńców gminy. na asortymenty segregowanych śmieci. Ilo ść asortymentów segregowanych Ilo ść w tonach segregowanych 2. Zwi ększenie asortymentu segregowanych odpadów. śmieci na terenie gminy (szkło, odpadów na terenie gminy z podziałem makulatura, plastik, baterie, ubrania). na asortymenty segregowanych śmieci. Ilo ść projektów edukacyjnych w zakresie Ilo ść uczniów na poziomie szkół Edukacja ekologiczna na poziomie szkół podstawowych i gimnazjalnych 3. edukacji ekologicznej na poziomie szkół podstawowych i gimnazjalnych w zakresie segregacji odpadów najcz ęś ciej wytwarzanych. podstawowych i gimnazjalnych obj ętych projektami szkoleniowymi. II D Podj ąć działania w kierunku budowy infrastruktury publicznej. Ilo ść m 2 nowowybudowanych i rozbudowanych obiektów o światowych Liczba osób korzystaj ących w ci ągu dostosowanych dla osób roku z nowowybudowanych obiektów Budowa i modernizacja obiektów u Ŝyteczno ści publicznej z ich niepełnosprawnych. sportowych (sal gimnastycznych) 1. dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. Ilo ść m 2 wybudowanych sal i innych obiektów u Ŝyteczno ści gimnastycznych przy istniej ących publicznej w tym ilo ść osób szkołach z dostosowaniem dla osób niepełnosprawnych. niepełnosprawnych.

93 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie Ilo ść w m 2 powierzchni Ilo ść mieszka ńców gminy nowowybudowanych korzystaj ących 2. Budowa i modernizacja obiektów kultury, rekreacji, sportu i zdrowia i zmodernizowanych obiektów kultury, w ci ągu roku z obiektów kultury, rekreacji, sportu i słu Ŝby zdrowia. rekreacji, sportu i obiektów słu Ŝby zdrowia. Liczba osób korzystaj ących ze zmodernizowanych obiektów Ilo ść zmodernizowanych obiektów uŜyteczno ści publicznej uŜyteczno ści publicznej poprawiaj ących i korzystaj ących z zakupów Modernizacja obiektów komunalnych i zakupy inwestycyjne poprawiaj ące 3. komfort i jakość Ŝycia mieszka ńców inwestycyjnych podwy Ŝszaj ących komfort i jako ść Ŝycia mieszka ńców w tym budowa świetlic wiejskich. Ilo ść nowowybudowanych świetlic komfort i jako ść Ŝycia mieszka ńców. wiejskich. Ilo ść osób korzystaj ących z nowowybudowanych świetlic wiejskich. III A Podj ąć działania w kierunku dalszej rozbudowy i poprawy infrastruktury technicznej. Ilo ść punktów dost ępowych do Ilo ść mieszka ńców (u Ŝytkowników) 1. Powszechny dost ęp do szerokopasmowego Internetu szerokopasmowego Internetu na terenie Internetu na terenie gminy. gminy. Ilo ść gospodarstw domowych Ilo ść mo Ŝliwych do wyboru operatorów przył ączonych do telefonii Maksymalizacja poziomu usług teleinformatycznych w tym pełne pokrycie 2. telefonii przewodowej dobrej jako ści przewodowej. telefonii bezprzewodowej. i operatorów sieci bezprzewodowych. Ilo ść u Ŝytkowników telefonów komórkowych na terenie gminy. Ilo ść wył ącze ń energii (awarii) Ilo ść w km zmodernizowanych w ci ągu roku. 3. Poprawa jako ści sieci energetycznej odcinków sieci energetycznej. Dost ępno ść mocy w kWh na terenie gminy dla potencjalnych inwestorów.

94 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie III B Umo Ŝliwi ć lepsze wykorzystanie szlaków komunikacyjnych (kolejowych, drogowych). Ilo ść mieszka ńców gminy Ilo ść poł ącze ń komunikacji publicznej korzystaj ących z oferty komunikacji (drogowych i kolejowych) Gardei zbiorowej. 1. Usprawnienie komunikacji wewn ętrznej w oparciu o transport publiczny. z najwi ększymi miastami regionu. Ilo ść turystów przybywaj ących na teren Ilo ść miejscowo ści gminnych obj ętych gminy korzystaj ących z komunikacji komunikacja zbiorow ą. zbiorowej. Ilo ść mieszka ńców gminy korzystaj ących z oferty komunikacji Utrzymanie poł ącze ń kolejowych i nadanie im funkcji turystycznej po Ilo ść poł ącze ń kolejowych z Gardei zbiorowej. 2. utworzeniu wypromowaniu oferty turystycznej gminy w ci ągu doby. Ilo ść turystów przybywaj ących na teren gminy korzystaj ących z komunikacji zbiorowej. Ilo ść mieszka ńców gminy Ilo ść poł ącze ń komunikacji wewn ętrznej korzystaj ących z oferty komunikacji 3. Budowa systemu transportu gminnego na bazie autobusu szkolnego. zorganizowanej na bazie autobusu wewn ętrznej zorganizowanej na bazie szkolnego. autobusu szkolnego. Podj ąć działania promocyjne i edukacyjne w kierunku wykorzystania poło Ŝenia i stanu środowiska naturalnego dla rozwoju III C działalno ści gospodarczej mieszka ńców. Liczba podmiotów gospodarczych Promocja poło Ŝenia gminy w otoczeniu głównych ci ągów Ilo ść projektów promuj ących obszary ulokowanych przy głównych ci ągach 1. komunikacyjnych, miejsc i obszarów inwestowania (SAG 15 ). aktywno ści gospodarczej SAG. komunikacyjnych w wyniku projektów promuj ących obszary SAG. Ilo ść w ha wyznaczonych terenów pod Liczba podmiotów gospodarczych nowe inwestycje gospodarcze ulokowanych w obszarach Budowa infrastruktury w obszarach wiejskich w kierunkach wyznaczonych i mieszkaniowe. wyznaczonych terenów pod nowe 2. terenów pod nowe inwestycje gospodarcze Długo ść w km nowowybudowanej inwestycje. i mieszkaniowe. infrastruktury Ilo ść gospodarstw domowych w obszarach wiejskich w kierunkach i podmiotów gospodarczych wyznaczonych terenów pod nowe podł ączonych do nowowybudowanej

15 SAG – Strefy Aktywno ści Gospodarczej

95 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie inwestycje gospodarcze i mieszkaniowe. infrastruktury w obszarach wyznaczonych terenów pod nowe inwestycje. Ilo ść projektów z udziałem gminy maj ących na celu tworzenie grup Ilo ść powstałych grup producenckich Wspieranie tworzenia grup producenckich i innych form wsparcia dla 3. producenckich i innych form wsparcia w ramach realizowanych projektów lepszego wykorzystania potencjału istniej ących gospodarstw rolnych. dla lepszego wykorzystania potencjału z udziałem gminy. istniej ących gospodarstw rolnych. III D Podj ąć działania w celu skutecznego wykorzystania funduszy UE dla rozwoju gminy. Ilo ść projektów realizowanych dla Warto ść w PLN pozyskanych środków Wł ączenie organizacji pozarz ądowych w działania na rzecz pozyskiwania rozwoju gminy przy udziale organizacji UE na realizacj ę projektów dla rozwoju 1. środków pozabud Ŝetowych. pozarz ądowych finansowanych ze gminy z organizacjami środków UE. pozarz ądowymi. Ilo ść bezpo średnich beneficjentów Edukacja bezpo średnich beneficjentów (np. rolnicy, prowadz ący działalno ść Ilo ść zorganizowanych szkole ń dla 2. dotacji UE, spo śród tych, którzy gospodarcz ą). bezpo średnich beneficjentów dotacji. wcze śniej brali udział w szkoleniach. Liczba podmiotów gospodarczych ulokowanych dzi ęki działaniom Ilo ść projektów promuj ących potencjał Promowa ć potencjał gospodarczy i turystyczny gminy na arenie krajowej promuj ącym potencjał gospodarczy. 3. gospodarczy i turystyczny gminy na i mi ędzynarodowej. Ilo ść turystów przybywaj ących na teren arenie krajowej i mi ędzynarodowej. gminy dzi ęki działaniom promuj ącym potencjał turystyczny.

96 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie III E Podj ąć działania w kierunku rozbudowy i budowy infrastruktury oczyszczania cieków na terenie całej gminy. Opracowanie koncepcji i przedstudium Wykonanie koncepcji i przedstudium wykonalno ści dla wykorzystania wykonalno ści dla oczyszczalni ścieków Ilość przyjmowanych ścieków 1. istniej ącej oczyszczalni przy planach rozbudowy sieci kanalizacyjnej. przy planach rozbudowy sieci (przepustowo ść ) w m 3/d. kanalizacyjnej. Ilo ść gospodarstw domowych Ilo ść wybudowanych przydomowych Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków w obszarach wiejskich korzystaj ących z przydomowych 2. oczyszczalni ścieków na obszarach o rozproszonej zabudowie. oczyszczalni ścieków na obszarach wiejskich o rozproszonej zabudowie. wiejskich o rozproszonej zabudowie. Wdro Ŝenie nowych technologii min. w zakresie utylizacji osadu Wdro Ŝenie systemu utylizacji odpadów Ilo ść w tonach zutylizowanych 3. pooczyszczalnianego. pooczyszczalnianych. odpadów pooczyszczalnianych. III F Stworzy ć warunki dla wszechstronnego rozwoju edukacyjnego dzieci i młodzie Ŝy oraz całego społecze ństwa. Ilo ść dzieci i młodzie Ŝy korzystaj ących Ilo ść projektów wykorzystuj ących baz ę Wykorzystanie bazy o światowej dla organizacji zaj ęć pozalekcyjnych dla z projektów organizacji zaj ęć 1. oświatowa dla organizacji zaj ęć dzieci i młodzie Ŝy. stworzonych z wykorzystaniem bazy pozalekcyjnych dla dzieci i młodzie Ŝy. oświatowej. Ilo ść projektów zrealizowanych Liczba osób korzystaj ących w ci ągu Stworzenie systemu edukacji dorosłych (profilaktyka zdrowotna, edukacja w ramach stworzonego systemu edukacji roku z projektów zrealizowanych 2. ekologiczna, prekwalifikacje zawodowe) w oparciu o istniej ące szkoły dorosłych na terenie gminy w ci ągu w ramach stworzonego systemu i świetlice wiejskie. roku. edukacji dorosłych na terenie gminy. Ilo ść projektów zwi ększaj ących Ilo ść dzieci i młodzie Ŝy z rodzin 3. Zwi ększenie dost ępu do nauki dzieci i rodzin o niskich dochodach. dost ępno ść do nauki dzieci i rodzin o niskich dochodach, którym o niskich dochodach. zwi ększono dost ęp do nauki.

97 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Oznaczenie Wska źniki celu Nazwa celu /kierunek działania w wybranym produktu rezultatu wariancie III G Przeciwdziała ć patologiom społecznym. Ilo ść rodzin Ŝyj ących w środowiskach Ilo ść rodzin obj ętych monitoringiem Utworzenie sprawnego systemu monitoringu środowisk zagro Ŝonych zagro Ŝonych wykluczeniem 1. znajduj ących si ę w tzw. środowiskach wykluczeniem społecznym. społecznym obj ętych pomoc ą zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. społeczn ą. Ilo ść projektów edukacyjnych Ilo ść dzieci i młodzie Ŝy bior ących organizowanych na poziomie ostatnich udział w szkoleniach i programach Edukacja nt. potencjalnych zagro Ŝeń (narkomania, alkoholizm) na poziomie klas szkół podstawowych 2. edukacyjnych maj ących na celu ostatnich klas szkoły podstawowej i gimnazjum. i gimnazjalnych, których celem jest przeciwdziałanie patologiom przeciwdziałanie patologiom społecznym. społecznym. Organizacja grup wsparcia, w tym równie Ŝ przy udziale organizacji Ilo ść grup wsparcia powstałych przy Ilo ść beneficjentów pomocy społecznej 3. pozarz ądowych. udziale organizacji pozarz ądowych. korzystaj ących z grup wsparcia. III H Stworzy ć warunki dla skutecznego rozwi ązywania problemów społecznych. Ilo ść podopiecznych pomocy społecznej korzystaj ących ze Ilo ść projektów, których celem jest zmodernizowanego lub Budowa i modernizacja zaplecza infrastrukturalnego świadczonych usług modernizacja zaplecza 1. nowowybudowanego zaplecza pomocy społecznej na poziomie gminy. infrastrukturalnego świadczonych usług infrastrukturalnego świadczonych pomocy społecznej na poziomie gminy. usług pomocy społecznej na poziomie gminy. Liczba osób bior ących udział Ilo ść utworzonych świetlic w programach profilaktycznych pod Tworzenie świetlic środowiskowych z pełnym programem zaj ęć środowiskowych z pełnym programem 2. opiek ą psychologiczn ą i profilaktycznych i opiek ą psychologiczn ą i. socjoterapeutyczn ą. zaj ęć profilaktycznych i opiek ą socjoterapeutyczn ą na bazie psychologiczn ą i socjoterapeutyczn ą. utworzonych świetlic wiejskich. Ilo ść m 2 powierzchni Domu Spokojnej Ilo ść osób starszych, samotnych i Budowa Domu Spokojnej Staro ści lub Domu Dziennego Pobytu dla osób Staro ści lub Domu Dziennego Pobytu wymagaj ących opieki korzystaj ących 3. starszych, samotnych i wymagaj ących opieki. dla osób starszych ,samotnych z usług Domu Spokojnej Staro ści lub i wymagaj ących opieki. Domu Dziennego Pobytu.

98 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

Tabela 32 Monitorowanie Strategii MONITOROWANIE T E R M I N Z A D A N I E O D P O W I E D Z I A L N I R E A L I Z A C J I

Monitorowanie Strategii przez Przewodnicz ących Rada Gminy 2007 – 2015 w odst ępach rocznych Komisji Stałych.

Przedkładanie raportów z przebiegu realizacji celów Wójt sesja absolutoryjna ka Ŝdego roku i kierunków działania (ocena ogólna).

Raz na dwa lata na podstawie Ocena realizacji strategii (ocena wska źnikowa). Rada Gminy zaproponowanych w strategii wska źników produktu i rezultatu

Wprowadzanie zmian do Strategii Społeczno – Ka Ŝdorazowo według potrzeb (na wniosek Rada Gminy Gospodarczej Gminy Gardeja.* poszczególnych Komisji Rady Gminy)

Organizacja debat strategicznych z udziałem osób Rada Gminy Raz na cztery lata tworz ących strategi ę dla oceny jej aktualno ści.

* - Ze wzgl ędu na zmieniaj ącą si ę sytuacj ę społeczno – gospodarcz ą na skutek zdarze ń wcze śniej nieprzewidywalnych lub z innych wa Ŝnych powodów strategia mo Ŝe zosta ć skorygowana w ka Ŝdym z jej rozdziałów, o ile wniosek z uzasadnieniem zło Ŝy jedna z Komisji Rady Gminy lub Wójt na r ęce Przewodnicz ącego Rady Gminy. Wniosek taki Przewodnicz ący Rady Gminy poddaje procedurze zatwierdzania, jak w przypadku ka Ŝdego projektu uchwały Rady Gminy.

99 STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO GMINY GARDEJA NA LATA 2007-2015

16. SPIS TABEL

Tabela 1Wykaz sołectw na terenie Gminy Gardeja...... 9 Tabela 2 Przekrój statystyczny Gminy Gardeja (wg stanu na koniec 2006r.): ...... 10 Tabela 3 Wybrane elementy bud Ŝetu Gminy Gardeja ...... 11 Tabela 4 Struktura prowadzonej działalno ści gospodarczej w latach 2004-2006 przedstawia si ę nast ępuj ąco: ...... 11 Tabela 5 Wykaz dróg publicznych (stan na koniec 2006 r.)...... 12 Tabela 6 Wyposa Ŝenie techniczne dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych na terenie gminy Gardeja...... 12 Tabela 7 Wykaz mostów na terenie gminy (stan na 31.12.2006 r.)...... 15 Tabela 8 Oczyszczalnie ścieków na terenie gminy ...... 17 Tabela 9 Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Gardeja...... 18 Tabela 10 Wykaz i charakterystyka zbiorników wodnych znajduj ących si ę na terenie gminy Gardeja.... 20 Tabela 11 Wykaz bazy noclegowo-wypoczynkowej na terenie gminy Gardeja...... 26 Tabela 12 Aktualny stan placówek przedszkolnych: kl. „O” realizowanych w Szkołach Podstawowych .. 28 Tabela 13 Aktualny wykaz szkół podstawowych i gimnazjalnych...... 29 Tabela 14 Wykaz publicznych zakładów podstawowej opieki medycznej w gminie ...... 31 Tabela 15 Udzielone świadczenia przez GOPS – zadania zlecone (za 2006 rok)...... 33 Tabela 16 Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą przez GOPS (za 2006 rok) ...... 33 Tabela 17 Udzielone świadczenia – zadania własne (za 2006 rok)...... 34 Tabela 18 Powody przyznania pomocy (za 2006 rok)...... 35 Tabela 19 Struktura osób bezrobotnych w gminie Gardeja wg wykształcenia (stan na 31.12.2006 r.)...... 36 Tabela 20 Struktura procentowa bezrobocia wg poziomu wykształcenia ...... 37 Tabela 21 Pracuj ący wg płci w latach 2001 - 2005 ...... 38 Tabela 22 Bezpiecze ństwo publiczne na terenie gminy Gardeja ...... 39 Tabela 23 Cele i kierunki działania w obszarze „ Ekologia”...... 67 Tabela 24 Cele i kierunki działania w obszarze „Infrastruktura” ...... 68 Tabela 25 Cele i kierunki działania w obszarze „Gospodarka”...... 69 Tabela 26 Cele i kierunki działania w obszarze „Społeczno ść ” ...... 70 Tabela 27 Cele i kierunki działania w obszarze „Przestrze ń”...... 71 Tabela 28 Wybrany Wariant Rozwoju Gminy Gardeja...... 73 Tabela 29 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych na terenie gminy Gardeja ocenianych przez uczestników skali od 1 do 10...... 79 Tabela 30 Hierarchizacja planowanych przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych w kategorii oceny „Bardzo wa Ŝne” ...... 82 Tabela 31 Wdra Ŝanie „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja” ...... 89 Tabela 32 Wska źniki monitoringu „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Gardeja na lata 2007 – 2015...... 91 Tabela 33 Monitorowanie Strategii ...... 99

17. SPIS MAP

Mapa 1 Obszar Gminy Gardeja ...... 8

100