Sivas Valiliği Çevre Ve Şehircilik Il Müdürlüğü
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
T.C. SİVAS VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ SİVAS İLİ 2014 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU HAZIRLAYAN: ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ VE ÇEVRE İZİNLERİ ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ SİVAS - 2015 -- 1 -- - 2 - ÖNSÖZ Çevre, başta insanların olmak üzere diğer canlıların hayatları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içerisinde bulundukları, fiziki, biyolojik, sosyal, kültürel ve ekonomik ortam olarak tanımlanmaktadır. Çevre sorunları, insanların gereksinimlerinin artmasına paralel teknoloji ve sanayinin hızla ilerlemesi sonucu artış göstermiştir. Çevre bilinci ve sorunları birbiriyle sürekli zikredilen iki konu olup, çevre bilincinin yüksekliği ve sorunun azlığı gelişmişliğin önemli göstergesi haline gelmiştir. Ülkemizin gelişmiş ülkelerle yarışabilmesi, gelişmişliğini sürdürebilmesi için sanayi ve teknolojiye olan ihtiyacı aşikârdır. Önemli olan bu hıza ayak uydururken çevremize de sahip çıkarak onu korumaktır. Kirliliğin kaynağında çözülmesi hem daha ekonomik olacak hem de daha çabuk sonuç verecektir. İl Çevre Durum Raporları, çevrenin mevcut durumuna genel bir bakış sağlayarak, çevreyle ilgili potansiyel sorunların erken teşhis edilmesini, bu sorunların analizini yaparak gerekli tedbirlerin alınmasını ve çevre koruma ve sürdürülebilir kalkınma yolundaki hedefler doğrultusunda elde edilen gelişmeleri halkın izleyebilmesini, ayrıca çevresel planlama, değerlendirme ve düzenleme için temel bilgiye erişimi sağlamaktadır. Önemini hiçbir zaman kaybetmeyen ve kaybetmeyecek olan çevre ve çevre sorunları, son yıllarda insanoğlu olmak üzere tüm bitki ve hayvan türlerinin nesillerini ve sağlıklı yaşamlarını ciddi bir şekilde tehdit etmenin yanı sıra cansız öğelerin üzerinde ise yapısal zararlar meydana getirmiş ve niteliklerini bozar hale gelmiştir. Gelişmiş ve gelişmekte olan tüm ülkelerde ortaya çıkan ve giderek güçlenen doğayı ve doğal kaynakları koruma fikri, sadece bu ülkelerin vizyonu olmaktan çıkmış, diğer ülkelerde de önemli gündem olarak yerini almıştır. Bu fikirler ışığında, doğal çevrenin korunması için koruma stratejileri hazırlanmış, ulusal ve uluslararası birçok kuruluş konuya eğilmiş ve uygulama programları hazırlanmıştır. Çevre sorunlarının artmasına paralel olarak çevre koruma gayretleri de artmaya başlamıştır. Bu nedenle, Sivas’ımızın çevre sorunlarını azami düzeyde bertaraf etme ihtiyacı bizleri, çevre sorunlarını daha iyi tanımlama; bu konuyla ilgili bilgileri toplama ve çevre sorunları envanterini hazırlama noktasına getirmiştir. Bu nedenle, İlimizdeki çevre sorunlarına ışık tutabilmek ve bu sorunların çözümünü gerçekleştirebilmek amacıyla hazırlanan bu rapor her yıl güncellenmektedir. İlimizdeki çevre bilincinin oluşmasında ve doğal nitelikli bir çevrede yaşanmasına, “temiz çevre, temiz toplum” anlayışına katkıda bulunacağına inandığım bu raporun hazırlanmasında emeği geçen kişi, kurum ve kuruluşlara teşekkür eder, başarılarının devamını dilerim. Âlim BARUT Sivas Valisi - 3 - Çevre canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları ortamı oluşturmakta olup, tüm canlıların yaşamında önemli bir rol oynamaktadır. Çevre, nüfusun artışına, sanayileşmeye, yanlış enerji kullanımı gibi faktörlerden dolayı önemli ölçüde kirlenmiş bulunmaktadır. Önceleri sadece kirlenme olarak algılanan ve uluslararası boyut kazanmadan yöresellik özelliği taşıyan çevre sorunları, gün geçtikçe hızla çoğalmış, yöresellikten kurtulup tüm dünyanın sorunu olmuştur. Çevre sorunları, sanayileşme ve kentleşmenin ortaya çıkardığı sorunların arasında en çok tartışılan, çözüm yolu aranan, yeni kurumların ortaya çıkmasını sağlayan ve her geçen gün kapsamı genişleyen acil çözümleri gerektiren sorunlardır. Bu sorunlar ve kirliliği toplumsal hayatın bütün alanlarını kapsamış ve etkilemiştir. Bir ülke sınırları içindeki kirletici unsurun ortaya çıkardığı zararlı duman ve gazlar, rüzgarın da etkisiyle başka ülkelere taşınarak, o ülke için de kirletici faktör oluşturabilmiştir. Çevre sorunları ve kirliliği toplumsal hayatın bütün alanlarını kapsamış ve etkilemiştir. Türkiye’de çevre kirlenmesi olgusu 1970’lerin başında gündeme girmiştir. Bu yıllarda su, hava ve toprak kirliliği başlamış, sanayinin hızla geliştiği bölgelerde denetimsiz, plansız ve hızlı yerleşme, yanlış parselasyon ve aşırı nüfus artışıyla son yıllarda bu kirlilik giderek yoğunlaşmıştır. Çevre kirliliğinin boyutlarının ve zararlı etkilerinin artması kalkınma ve büyüme çabalarında çevre konusuna olan duyarlılığı artırmıştır. Bu çabalar özellikle gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlikeye düşürmeden bugünkü neslin ihtiyaçlarını karşılamak olarak ifade edilen “sürdürülebilir kalkınma” kavramının gerek ulusal ve gerekse uluslararası boyutta önem kazanmasına neden olmuştur. Bu ise kalkınma ve büyüme çabalarında doğa ve çevrenin azami ölçüde korunmasına yönelik titizlik göstermek gerektiğinin ne kadar önemli olacağını ortaya koymuştur. İlimize ait Çevre Durum Raporu’nda hava, su, atık, kimyasallar, toprak ve arazi kullanımı, flora-fauna ve hassas yöreler, turizm, madencilik, enerji, sanayi ve teknoloji, altyapı, ulaşım ve haberleşme, yerleşim alanları ve nüfus, gürültü ve titreşim, çevre eğitimi, çevre yönetimi ve planlama başlıkları yer almakta ve açıklanmaktadır. Sivas İline ait sunulan bu çalışmanın, çevre bilincinin artması, korunması ve çevre sorunlarının çözümlenmesinde ve çevresel değerlerin korunmasına katkıda bulunmasının yanı sıra ilimizin genel durumu hakkında da fikir oluşturarak veri ve bilgi ihtiyacının karşılanmasında rehber olacağı inancındayım. Müdürlüğümüz tarafından güncellenen 2014 yılı Sivas İli Çevre Durum Raporuna katkı sağlayan tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür ederim. Nazım YAKUT Çevre ve Şehircilik İl Müdürü V. - 4 - İÇİNDEKİLER Sayfa GİRİŞ 16 A. Hava 20 A.1. Hava Kalitesi 20 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar 23 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar 26 A.4. Ölçüm İstasyonları 27 A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü 28 A.6. Gürültü 29 A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar 30 A.8. Sonuç ve Değerlendirme 30 Kaynaklar 31 B. Su ve Su Kaynakları 32 B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli 32 B.1.1. Yüzeysel Sular 32 B.1.1.1. Akarsular 32 B.1.1.2.Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar 33 B.1.2. Yeraltı Suları 35 B.1.2.1. Yeraltı Su Seviyeleri 35 B.1.3. Denizler 36 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi 36 B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu 37 B.3.1.Noktasal kaynaklar 37 B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar 37 B.3.1.2. Evsel Kaynaklar 37 B.3.2. Yayılı Kaynaklar 37 B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar 37 B.3.2.2. Diğer 38 B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri 38 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu 38 B.4.1.1. Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı ve 38 içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından kullanılma su miktarı ve 39 içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, 39 potansiyeli B.4.2. Sulama 39 B.4.2.1. Sulama salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı 41 B.4.2.2. Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan 41 su miktarı B.4.3. Endüstriyel Su Temini 42 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı 42 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı 43 - 5 - G İÇİNDEKİLER Sayfa B.5. Çevresel Altyapı 44 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nüfus 44 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu 46 Altyapı Tesisleri B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri 46 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması 46 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü 46 B.6.1.Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar 46 B.6.2. Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanımı 47 B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden 48 kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmalar B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği 53 B.7. Sonuç ve Değerlendirme 54 Kaynaklar 54 C. Atık 55 C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri) 55 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları 58 C.3. Ambalaj Atıkları 58 C.4. Tehlikeli Atıklar 59 C.5. Atık Madeni Yağlar 60 C.6. Atık Pil ve Akümülatörler 61 C.7. Bitkisel Atık Yağlar 63 C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller 63 C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL) 64 C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar 65 C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar 66 C.12. Tehlikesiz Atıklar 66 C.12.1. Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları 68 C.12.2. Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül 68 C.12.3.Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları 71 C.13. Tıbbi Atıklar 71 C.14. Maden Atıkları 72 C.15. Sonuç ve Değerlendirme 73 Kaynaklar 74 Ç. Kimyasalların Yönetimi 75 Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar 75 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme 75 Kaynaklar 75 D. Doğa Koruma ve Biyolojik Çeşitlilik 76 D.1. Flora 76 D.2. Fauna 77 D.3. Ormanlar ve Milli Parklar 77 D.4. Çayır ve Mera 79 D.5. Sulak Alanlar 80 - 6 - İÇİNDEKİLER Sayfa D.6. Tabiat Varlıkarını Koruma Çalışmaları 111 D.6.1.İlimizde Tabiat Varlıklarını Koruma Alanları 112 D.7. Sonuç ve Değerlendirme 122 Kaynaklar 123 E. Arazi Kullanımı 124 E.1. Arazi Kullanım Verileri 124 E.2. Mekânsal Planlama 125 E.2.1. Çevre Düzeni Planı 125 E.3. Sonuç ve Değerlendirme 132 Kaynaklar 132 F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 133 F.1. ÇED İşlemleri 133 F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri 134 F.3. Sonuç ve Değerlendirme 135 Kaynaklar 135 G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları 136 G.1. Çevre Denetimleri 136 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi 138 G.3. İdari Yaptırımlar 138 G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları 139 G.5. Sonuç ve Değerlendirme 140 Kaynaklar 140 H. Çevre