DOCSLIB.ORG

Vitamin C Für Alle! Pharmazeutische Produktion, Vermarktung Und Gesundheitspolitik (1933-1953)

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Vitamin C Für Alle! Pharmazeutische Produktion, Vermarktung Und Gesundheitspolitik (1933-1953) Research Collection Monograph Vitamin C für alle! Pharmazeutische Produktion, Vermarktung und Gesundheitspolitik (1933-1953) Author(s): Bächi, Beat Publication Date: 2009 Permanent Link: https://doi.org/10.3929/ethz-a-005788850 Rights / License: In Copyright - Non-Commercial Use Permitted This page was generated automatically upon download from the ETH Zurich Research Collection. For more information please consult the Terms of use. ETH Library 1933 begann das künstliche Vitamin C seinen Aufstieg als eine Beat Bächi Art Wunderdroge. Heute fi ndet es sich nicht nur in Multivita- minpräparaten, sondern beispielsweise auch zu Konservie- rungszwecken in verschiedenen Nahrungsmitteln. Das vorlie- gende Buch zeichnet die fesselnde Geschichte der komplexen Beat Bächi Vitamin C für alle! Herstellung und der ausgefeilten Vermarktung nach und zeigt auf, wie kulturelle, ökonomische, politische und technische Pharmazeutische Produktion, interferenzen 14 Mechanismen zum Erfolg beitrugen. interferenzen 14 Vermarktung und Gesundheitspolitik Zahlreiche Akteure waren an diesem Erfolg beteiligt. Es war (1933–1953) jedoch das Basler Pharmaunternehmen Hoffmann-La Roche, das ausgehend von Patentrechten von Tadeus Reichstein eine marktbeherrschende Position im Vitamin-C-Geschäft eroberte. Um dem künstlichen Vitamin C zum Durchbruch zu verhelfen, wurden – im Verbund mit Gesundheitsbehörden – neue Krank- heitsbilder geschaffen, welche die Einnahme von Vitamin C als ratsam erscheinen liessen. Der Konsum von Vitamin C wurde im Schatten des Zweiten Weltkriegs zu einer neuen Bürgerpfl icht und für die Aufrechterhaltung der Gesundheit in industriellen Gesellschaften als notwendig angesehen. Dabei galt die Sorge nicht mehr nur der individuellen, sondern immer mehr auch der Gesundheit des «Volkswirtschaftskörpers». Das Quellenmaterial stammt aus dem Nachlass des Nobelpreis- trägers Reichstein sowie aus dem Historischen Archiv Roche. Vitamin C für alle! Es bietet seltene Einblicke in die Funktionsweise wissenschaft- licher Propaganda und in die Entwicklung eines modernen industriellen Verfahrens in der pharmazeutischen Industrie. Bächi UG.indd 1 6.4.2009 14:27:30 Uhr Vitamin C für alle! DOI: 10.3929/ethz-a-005788850 Bächi Satz 05.indd 1 26.3.2009 9:26:26 Uhr Interferenzen Studien zur Kulturgeschichte der technik herausgegeben von David Gugerli Publiziert mit Unterstützung der etH zürich und des Schnitter-fonds für technikgeschichte Bächi Satz 05.indd 2 26.3.2009 9:26:26 Uhr Beat Bächi Vitamin C für alle! Pharmazeutische Produktion, Vermarktung und Gesundheitspolitik (1933–1953) Interferenzen 14 Bächi Satz 05.indd 3 26.3.2009 9:26:26 Uhr Die vorliegende Studie wurde auf Antrag von Prof. Dr. David Gugerli und Prof. Dr. Michael Hagner von der ETH Zürich im Frühlingssemester 2008 als Dissertation angenommen. Informationen zum Verlagsprogramm: www.chronos-verlag.ch Umschlagbild: Diese wahrscheinlich aus den 1950er Jahren stammende Collage fasst die Geschichte von Vitamin C in knapper Form zusammen: Vom Skorbut als grossem Schrecken der Seefahrer über die Verabreichung von Vitamin C an Säuglinge und müde Sekretärinnen ist Vitamin C – in Form von Kristallen – nun auf dem Tisch des Normalverbrauchers angekommen. (HAR, PH.9-500074, Nr. 11188, o.J.) © 2009 Chronos Verlag, Zürich ISBN 978-3-0340-0921-8 Bächi Satz 05.indd 4 26.3.2009 9:26:26 Uhr 5 Inhalt I. einleitung 9 Fragestellung und theoretischer Ansatz 10 Forschungsstand 11 Quellen 15 Aufbau 16 II. Die Geburt von Vitamin C im Labor: reichstein und roche 17 Die Genese der Reichstein-Synthese: eine freundschaftliche Arbeitsgemeinschaft und ein produktiver Irrtum 22 Tadeus Reichstein: zwischen Alchemie und «Kaffee Zaun» 22 Patentanmeldung und die Suche nach einer «Chemischen Fabrik» 28 Roche und die Vitamine 31 Das Unternehmen Hoffmann-La Roche 31 Die ersten Auseinandersetzungen bei Roche um die «hochhängenden sauren Vitamin-Trauben» 33 1933: «Nationalsozialistische Revolution», amerikanischer Dollarsturz und Vitamin C 38 Natürliches oder synthetisches Vitamin C? Evaluationen vor und hinter verschlossenen Türen 40 Verhandlungen und Streitigkeiten in Zürich 42 Die Entwicklung eines chemisch-biotechnologischen Verfahrens 45 Von der d- zur l-Ascorbinsäure 45 Der biotechnische Verfahrensschritt: Recycling von Wissen 46 Haco und Roche werden handelseinig 52 Bächi Satz 05.indd 5 26.3.2009 9:26:26 Uhr 6 III. Die Politik der Patente 57 Die Publikation der Reichstein-Synthese in den «Helvetica Chimica Acta» 58 Patentrechtliche Evaluationen: nichtintendierte Nebenwirkungen und Apparaturenfragen 60 Verhandlungen zwischen Roche und Chemiegiganten im «Dritten Reich» 63 Patent- und Lizenzverhandlungen mit Merck 63 Die IG Farbenindustrie tritt auf den Plan 65 Neuverhandlungen zwischen Roche und Merck 67 Neuverhandlungen zwischen Haco und Roche 70 Die Erteilung des «Deutschen Reichspatents»: der prekäre Status von Vitamin C zwischen Chemikalie und Arzneimittel 73 Merck: Vitamin C und die deutsche Wehrmacht 73 IG Farbenindustrie: Freilizenzen zur Umgehung des «Clearing»-Systems 75 IV. Hochschul- und Industrieforschung: die Anfänge der Biotechnologie bei roche 79 Biotechnologie als «revolutionäre Methode»? 81 Vom Flachschicht- zum Tiefgärverfahren 87 Menschliches und Allzumenschliches im Gärkeller von Roche 91 Die Reichstein-Synthese in Deutschland: Bakterien und Gestapo 95 V. Vom Stoff zur Ware: synthetisches Vitamin C als functional food 101 Nestrovit und die Einverleibung der Vitamine in die Lebensmittelgesetzgebung – Nestlés Angst vor den Ärzten 102 Vom künstlichen Vitamin C zum Multivitaminpräparat 107 Wie vermarktet man künstliche Vitaminzusätze in Naturprodukten? 109 Die Schöpfung eines Markenzeichens 110 Nestrovit: ein Nahrungs- oder ein Heilmittel? Die Regulierung der «Vitaminpsychose» 112 Nestrovit kommt auf den Markt 118 Vitamin C als Todesurteil für «Ovomaltine» 122 VI. Wissenschaftliche Propaganda in Aktion: die erfindung eines neuen Krankheitsbildes 127 Wie man PatientInnen eine neue Krankheit andichtet 129 Die Lancierung von Redoxon auf dem Forschungsmarkt 131 Optimale Gesundheit und der statistische Gesundheitsbegriff: von der individuellen zur Gesundheit des Volkskörpers 136 Diagnostika und die Sichtbarmachung der C-Hypovitaminose 139 Vom Skorbut zum Kampf gegen die Ermüdung: Sportlerkörper als lebende Metaphern 144 Sportärzte und Sportlerkörper im Fadenkreuz der Vitamin-C-Propaganda 145 Roche und Versuche mit Vitamin C in Deutschland 150 Ist Vitamin C ein Dopingmittel? 151 Die Arbeit an den Metaphern 153 Bächi Satz 05.indd 6 26.3.2009 9:26:26 Uhr 7 VII. Vitamin C und der zweite Weltkrieg 159 Entgegnungen: schweizerisches Vitamin C und die Schweizer Armee 159 Die Kritik des Oberfeldarztes 160 Versuche mit synthetischem Vitamin C in der Armee 165 Der Eidgenössische Armeeapotheker meldet sich zu Wort 168 General Guisan und Vitamin C 170 Die Reichstein-Synthese auf der Landesausstellung 1939: die Renaturierung des kranken «Volkswirtschaftskörpers» 172 Roche inszeniert die Reichstein-Synthese als schweizerische Grosstechnologie 173 Migros: mit Hagebutten gegen künstliches Vitamin C 180 Vitamin C als «ergozymartiger Kunststoff» 184 Die Renaturierung von Konserven 185 Der Ausbau der Vitamin-C-Produktion im Zweiten Weltkrieg 187 Mode oder Krieg: Was hat die Reichstein-Synthese mit Russlands Öl- und Weizenfeldern zu tun? 189 Skalenökonomie: von der Opiate- zur Vitamin-C-Produktion 192 Eine wissenschaftliche Studienkommission aus dem «Dritten Reich» bei Roche: Vitamin C oder Munition und Zünder? 195 Roche, Reichstein und das «Dritte Reich» 198 Die Übersetzung von Vitamin C in die Interessen der Gesundheitspolitik 201 Die Eidgenössische Kommission für Kriegsernährung und der menschliche Instinkt 201 Die Vitaminisierung von Arbeiterkörpern: Grippe und «Vita-Versicherung» 204 Der Zweite Weltkrieg als günstiges «climat psychologique» 206 «Unser tägliches Brot»: Vitamine im Klassenzimmer 208 Die Festschreibung des Vitamin-C-Bedarfs 214 Die Wahlverwandtschaften zwischen wissenschaftlicher Forschung und Propaganda 215 Die Aufnahme der Vitamine in die Pharmakopöe und das Schweizerische Vitamin-Institut 218 VIII. Kriegsschäden und die einpassung von Vitamin C in die nachkriegszeit 223 Transformationen bei Roche: eine neue «Vitamin-Politik» nach dem Krieg 223 Biotechnologie und die Reorganisation der Roche-Forschung 224 Auf dem Weg in die Konsumgesellschaft: neue Märkte für Vitamin C in der Nachkriegszeit 230 Nahrung, Nation und die Materialisierung des statistischen Gesundheitsbegriffs 234 VIII. epilog: eine explosion in Basel, das Wunder von Bern und «Golden Powder» 239 Bibliographie 251 Dank 275 Bächi Satz 05.indd 7 26.3.2009 9:26:26 Uhr Bächi Satz 05.indd 8 26.3.2009 9:26:27 Uhr 9 I. einleitung Als Tadeus Reichstein und sein Freund Gottlieb Lüscher dem Pharmaunter- nehmen Hoffmann-La Roche im Mai 1933 Patente für eine Vitamin-C-Syn- these anboten, reagierte dessen Forschungschef, Markus Guggenheim, äusserst zurückhaltend. Er sah keinen Bedarf für künstliches Vitamin C. «Erwachsenen dürfte in der Norm genügend Vitamin C mit frischem Gemüse, Obst und der- gleichen zukommen.»1 Es bestehe somit keinerlei medizinische Nachfrage nach Vitamin C, das höchstens zur Bekämpfung von Skorbut in Frage komme. Ein anderes Indikationsgebiet für reines Vitamin C war nicht be kannt. Dennoch wollte er die beiden nicht einfach wieder ziehen lassen und dem Unternehmen alle Optionen offen halten. Aber das Ziel von Roche könne vorläufig nur darin bestehen, «die interessante Substanz für physiologische und biochemische Untersuchungen zu einem erschwinglichen
Load more

Recommended publications
  • 書 名 等 発行年 出版社 受賞年 備考 N1 Ueber Das Zustandekommen Der
    書 名 等 発行年 出版社 受賞年 備考 Ueber das Zustandekommen der Diphtherie-immunitat und der Tetanus-Immunitat bei thieren / Emil Adolf N1 1890 Georg thieme 1901 von Behring N2 Diphtherie und tetanus immunitaet / Emil Adolf von Behring und Kitasato 19-- [Akitomo Matsuki] 1901 Malarial fever its cause, prevention and treatment containing full details for the use of travellers, University press of N3 1902 1902 sportsmen, soldiers, and residents in malarious places / by Ronald Ross liverpool Ueber die Anwendung von concentrirten chemischen Lichtstrahlen in der Medicin / von Prof. Dr. Niels N4 1899 F.C.W.Vogel 1903 Ryberg Finsen Mit 4 Abbildungen und 2 Tafeln Twenty-five years of objective study of the higher nervous activity (behaviour) of animals / Ivan N5 Petrovitch Pavlov ; translated and edited by W. Horsley Gantt ; with the collaboration of G. Volborth ; and c1928 International Publishing 1904 an introduction by Walter B. Cannon Conditioned reflexes : an investigation of the physiological activity of the cerebral cortex / by Ivan Oxford University N6 1927 1904 Petrovitch Pavlov ; translated and edited by G.V. Anrep Press N7 Die Ätiologie und die Bekämpfung der Tuberkulose / Robert Koch ; eingeleitet von M. Kirchner 1912 J.A.Barth 1905 N8 Neue Darstellung vom histologischen Bau des Centralnervensystems / von Santiago Ramón y Cajal 1893 Veit 1906 Traité des fiévres palustres : avec la description des microbes du paludisme / par Charles Louis Alphonse N9 1884 Octave Doin 1907 Laveran N10 Embryologie des Scorpions / von Ilya Ilyich Mechnikov 1870 Wilhelm Engelmann 1908 Immunität bei Infektionskrankheiten / Ilya Ilyich Mechnikov ; einzig autorisierte übersetzung von Julius N11 1902 Gustav Fischer 1908 Meyer Die experimentelle Chemotherapie der Spirillosen : Syphilis, Rückfallfieber, Hühnerspirillose, Frambösie / N12 1910 J.Springer 1908 von Paul Ehrlich und S.
    [Show full text]
  • HISTORIA DE Los MEDICAMENTOS
    Historia de los Medicamentos HISTORIA DE Los MEDICAMENTOS Alfredo Jácome Roca 2008 Segunda Edición Alfredo Jácome Roca 1 Historia de los Medicamentos Sobre el Autor ALFREDO JACOME ROCA es médico de la Universidad Javeriana de Bogotá, Colombia e Internista-Endocrinólogo de las universidades de Tulane y Hahnemann en los Estados Unidos. Fue profesor de estas materias en la Javeriana y también director médico de Laboratorios Wyeth por cerca de tres décadas. Autor de más de un centenar de artículos científicos, ha escrito varios libros de su especialidad en endocrinología, así como otros relacionados con historia de la medicina. Es Miembro de Número de la Academia Nacional de Medicina, del Colegio Americano de Médicos, de la Sociedad Colombiana de Historia de la Medicina y Miembro Honorario de la Asociación Colombiana de Endocrinología. Su interés por la terapéutica con drogas es el resultado de su ejercicio clínico y de su vinculación a la investigación farmacéutica. La obra “Historia de los Medicamentos” espera cumplir una función didáctica entre profesionales y estudiantes de farmacia o de carreras de la salud y también entre personas de la industria. Actualmente dicta algunas clases sobre este tema para alumnos de medicina de la Universidad de la Sabana. DEDICATORIA A Myriam, Alfredo Luis, Valeria, Daniel; al recuerdo de mis padres. ---------o--------- Alfredo Jácome Roca 2 Historia de los Medicamentos Contenido Prólogo a la Primera Edición Introducción I) La Edad Antigua 1. Los orígenes 2. El papiro de Ebers 3. Shen-Nung, el sanador divino 4. El Ayur-veda 5. El Padre de la Medicina 6. Atenas, Aristóteles, Alejandría 7.
    [Show full text]
  • Pharmacologist
    A Publication by The American Society for the Pharmacology and Experimental Therapeutics Pharmacologist Inside: Feature articles from 2016-2017 2018 Special Edition The Pharmacologist is published and distributed by the American Society for Pharmacology and Experimental Therapeutics. THE PHARMACOLOGIST PRODUCTION TEAM Rich Dodenhoff Catherine L. Fry, PhD Contents Dana Kauffman Judith A. Siuciak, PhD Suzie Thompson Introduction COUNCIL 1 President John D. Schuetz, PhD Ivermectin and River Blindness: The Chip Shot President-Elect 2 Edward T. Morgan, PhD Heard Around the World Past President David R. Sibley, PhD Secretary/Treasurer Taxol: Barking Up the Right Tree John J. Tesmer, PhD 15 Secretary/Treasurer-Elect Margaret E. Gnegy, PhD Chlorpromazine and the Dawn of Past Secretary/Treasurer 27 Charles P. France, PhD Antipsychotics Councilors Wayne L. Backes, PhD Carol L. Beck, PharmD, PhD Cortisone: A Miracle with Flaws Alan V. Smrcka, PhD 40 Chair, Board of Publications Trustees Mary E. Vore, PhD Typhus: War and Deception in 1940’s Poland Chair, Program Committee 52 Michael W. Wood, PhD FASEB Board Representative Brian M. Cox, PhD 61 The Promise and Perils of Pharmacy Executive Officer Compounding Judith A. Siuciak, PhD The Pharmacologist (ISSN 0031-7004) is published quarterly in March, June, Breaking Barriers: The Life and Work of September, and December by the 74 American Society for Pharmacology Rosalyn Yalow and Experimental Therapeutics, 9650 Rockville Pike, Suite E220, Bethesda, MD 20814-3995. Copyright Enbrel: A biotechnology breakthrough © 2018 by the American Society for 86 Pharmacology and Experimental Therapeutics, Inc. All rights reserved. If you would like a print subscription to The Pharmacologist, please contact the membership department at [email protected].
    [Show full text]
  • Początki Molekularnych Nauk O Życiu – Kontekst Polski
    Początki molekularnych nauk o życiu – Kontekst Polski STRESZCZENIE 1 iele osiągnięć naukowych oraz dokonań w różnych obszarach nauk o życiu dało Jakub Barciszewski Wpoczątek biologii molekularnej w ubiegłym wieku. Na przełomie wieków Polska formalnie nie istniała, jednakże dla znacznej liczby naukowców funkcjonujących na tych Maciej Szymański2 terenach nie było to ograniczeniem w wytyczaniu nowych szlaków, dokonywaniu funda- mentalnych odkryć czy szkoleniu nowego pokolenia znamienitych ludzi nauki. Chcemy Aleksandra Malesa1 opowiedzieć historię początków biologii molekularnej z polskiej perspektywy, poprzez przybliżenie najważniejszych odkryć naukowców związanych z Polską i jej terytorium. Daria Olszewska1 WPROWADZENIE Wojciech T. Markiewicz1 Na przełomie XIX i XX wieku wydawało się, że człowiek poznał już cały świat. Dzięki podróżom Jamesa Cooka czy Charles Marie de La Condamine Jan Barciszewski1,* wyznaczono dokładne mapy świata, a badania Karola Darwina i Aleksan- dra von Humbolta stały się podstawą do narodzin nowych dziedzin wiedzy, 1Instytut Chemii Bioorganicz- które ogólnie nazywano naukami przyrodniczymi. Mijały lata i kolejne eks- nej Polskiej Akademii Nauk, Poznań pedycje wyruszały by badać znane tereny nowymi metodami oraz szukać 2Wydział Biologii Uniwersytetu im. Adama nowych wyzwań poznawczych. Rów Mariański i Mount Everest wciąż po- Mickiewicza, Poznań zostawały nie zdobyte, o przestworzach nie wspominając. Podobnie działo * się w młodych naukach przyrodniczych, w których rozróżniano już fizykę Instytut Chemii Bioorganicznej Polskiej Akademii Nauk, ul. Noskowskiego 12, 61- chemię, biochemię i biologię. 704 Poznań; e-mail: Jan.Barciszewski@ibch. poznan.pl Wynalezienie mikroskopu przez Antoniego van Leeuwenhoeka i prace Louisa Pasteura pokazały, że aby zrozumieć świat organizmów żywych na- Artykuł otrzymano 17 maja 2018 r. leży spojrzeć w głąb tego świata. Początek XX wieku był okresem w którym Artykuł zaakceptowano 18 maja 2018 r.
    [Show full text]
  • Pierwsza Inauguracja Roku Akademickiego W Akademii Lekarskiej W Gdańsku – Wystawa W Bibliotece Głównej
    Rok 27 Marzec 2017 nr 3 (315) Pierwsza inauguracja roku akademickiego w Akademii Lekarskiej w Gdańsku – wystawa w Bibliotece Głównej Goście z International Maritime Health Association w IMMiT Przedstawiciele International Maritime Health Association (IMHA): dr Ilona Denisenko, prezydent IMHA, dr Alf Magne Horneland, dy- rektor Norwegian Centre of Maritime Medicine oraz admirał dr Jan Sommerfelt Pettersen, dyrektor Norwegian Association of Maritime Medicine gościli w dniach 23-24 stycznia br. w Instytucie Medycyny Morskiej i Tropikalnej (IMMiT) w Gdyni. Głównym celem wizyty było opracowanie strategii dalszego rozwoju redagowanego w IMMiT kwartalnika International Maritime Health. Czasopismo, wydawane od 1949 r., obecnie jest obserwowane przez Thomson Reuters Web of Science w celu oceny pod kątem przyznania Impact Factor. W czasie wizyty gości z IMHA dr Alf Magne Horneland wygłosił wykład dotyczący funkcjonowania Radia Medico Norway – czołowego ośrodka udzielającego porad medycznych marynarzom na całym świecie. Była to także okazja do spotkania z przedstawicielami Uczelni – prof. Jackiem Bigdą, prorektorem ds. rozwoju i organizacji kształcenia, prof. Przemysławem Rutkowskim, prodziekanem Wydziału Nauk o Zdro- wiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej oraz pracownikami IMMiT. ■ Styczniowe Młodzieżowe Spotkania z Medycyną za nami Wpływ stresu na układ immunologiczny człowieka to tytuł wykładu, który podczas styczniowych Młodzieżowych Spotkań z Medycyną wygłosiły Kamila Mańkowska i Karolina Spławnik z klasy biologiczno-chemicznej II LO w Sopocie. Zaprezentował się również dr hab. Wacław Nahorski z Instytutu Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni z Historią powstania i działalności szpitala misyjnego w Angoli pod patronatem IMMiT w Gdyni. Konferencja odbyła się 10 stycznia br., tradycyjnie w Atheneum Gedanense Novum. ■ 2 GAZETA AMG 03/2017 W numerze m.in.
    [Show full text]
  • Nobel Laureates with Their Contribution in Biomedical Engineering
    NOBEL LAUREATES WITH THEIR CONTRIBUTION IN BIOMEDICAL ENGINEERING Nobel Prizes and Biomedical Engineering In the year 1901 Wilhelm Conrad Röntgen received Nobel Prize in recognition of the extraordinary services he has rendered by the discovery of the remarkable rays subsequently named after him. Röntgen is considered the father of diagnostic radiology, the medical specialty which uses imaging to diagnose disease. He was the first scientist to observe and record X-rays, first finding them on November 8, 1895. Radiography was the first medical imaging technology. He had been fiddling with a set of cathode ray instruments and was surprised to find a flickering image cast by his instruments separated from them by some W. C. Röntgenn distance. He knew that the image he saw was not being cast by the cathode rays (now known as beams of electrons) as they could not penetrate air for any significant distance. After some considerable investigation, he named the new rays "X" to indicate they were unknown. In the year 1903 Niels Ryberg Finsen received Nobel Prize in recognition of his contribution to the treatment of diseases, especially lupus vulgaris, with concentrated light radiation, whereby he has opened a new avenue for medical science. In beautiful but simple experiments Finsen demonstrated that the most refractive rays (he suggested as the “chemical rays”) from the sun or from an electric arc may have a stimulating effect on the tissues. If the irradiation is too strong, however, it may give rise to tissue damage, but this may to some extent be prevented by pigmentation of the skin as in the negro or in those much exposed to Niels Ryberg Finsen the sun.
    [Show full text]
  • Polskie Wątki W Początkach Rozwoju Nowoczesnych Nauk O Życiu
    NAUKA 2/2018 • 157–174 JAKUB BARCISZEWSKI1, MACIEJ SZYMAŃSKI2, ALEKSANDRA MALESKA1, DARIA OLSZEWSKA1,2, WOJCIECH T. MARKIEWICZ1, JAN BARCISZEWSKI1* Polskie wątki w początkach rozwoju nowoczesnych nauk o życiu 1. Wprowadzenie W listopadzie 1918 roku, na mocy postanowień traktatu wersalskiego, po 123 latach nieobecności, na mapę polityczną Europy wróciła niepodległa Polska. Jednak odzyska- nie niepodległości nie byłoby możliwe bez aktywnej i konsekwentnej pracy organicznej Polaków, którzy w okresie zaborów przekazywali kolejnym pokoleniom przywiązanie do języka, nauki i kultury narodowej. Nasi przodkowie, żyjący w trzech różnych systemach państwowych, mimo skomplikowanej i niezwykle trudnej historii potrafili odtworzyć wspólnotę narodową. Wspaniałe tradycje, bogate dziedzictwo kulturowe oraz wartości głęboko zakorzenione na tych ziemiach, stworzyły mocny fundament do zbudowania nowej polskiej rzeczywistości. W szerzeniu edukacji i popularyzacji wiedzy wśród lud- ności polskiej dużą rolę odgrywały organizacje społeczne i towarzystwa, np. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, ale nie tylko. Wielkie znaczenie miał indywidualny wysi- łek ludzi, którzy na tych terenach się urodzili, a następnie z tych ziem wyszli w świat. Ci ludzie swoimi dokonaniami zbudowali nieocenione kulturalne i naukowe pomosty, których funkcjonowanie widoczne jest do dzisiaj w wielu obszarach aktywności ludzkiej. W niniejszym opracowaniu przywołujemy wybitne postacie tamtego okresu, okolicz- ności, wydarzenia oraz fakty, które naszym zdaniem tworzyły subtelną tkankę kultury i życia naukowego. Wydarzenia te wydawać się mogą pozornie mało powiązane, odkrycia naukowe nie od razu w pełni docenione, jednakże w sumie stanowią one podwaliny dys- cypliny nauki, którą obecnie uprawiamy, a która od lat 40. ubiegłego wieku nazywana jest biologią molekularną. Szczególną uwagę zwróciliśmy na udział w rozwoju nowoczes- nych nauk o życiu ludzi urodzonych, i często wykształconych oraz pracujących, na tere- nach odradzającej się Polski.
    [Show full text]
  • Contributions of Civilizations to International Prizes
    CONTRIBUTIONS OF CIVILIZATIONS TO INTERNATIONAL PRIZES Split of Nobel prizes and Fields medals by civilization : PHYSICS .......................................................................................................................................................................... 1 CHEMISTRY .................................................................................................................................................................... 2 PHYSIOLOGY / MEDECINE .............................................................................................................................................. 3 LITERATURE ................................................................................................................................................................... 4 ECONOMY ...................................................................................................................................................................... 5 MATHEMATICS (Fields) .................................................................................................................................................. 5 PHYSICS Occidental / Judeo-christian (198) Alekseï Abrikossov / Zhores Alferov / Hannes Alfvén / Eric Allin Cornell / Luis Walter Alvarez / Carl David Anderson / Philip Warren Anderson / EdWard Victor Appleton / ArthUr Ashkin / John Bardeen / Barry C. Barish / Nikolay Basov / Henri BecqUerel / Johannes Georg Bednorz / Hans Bethe / Gerd Binnig / Patrick Blackett / Felix Bloch / Nicolaas Bloembergen
    [Show full text]
  • Celebrating the 550Th Anniversary of the University of Basel: Centuries of Excellence in Chemistry
    844 CHIMIA 2010, 64, No. 12 550TH ANNIVERSARY OF THE UNIVERSITY OF BASEL doi:10.2533/chimia.2010.844 Chimia 64 (2010) 844–845 © Schweizerische Chemische Gesellschaft Editorial Celebrating the 550th Anniversary of the University of Basel: Centuries of Excellence in Chemistry Research and teaching in Chemistry at the University of Basel have existed almost as long as the Uni- versity itself. On the occasion of the 550th anniversary of our University the Department of Chemistry would like to take the opportunity to present an account on its present and future standing. The history of Chemistry at our University dates back to Paracelsus some 483 years ago, and my colleague Ed Constable has reviewed the development from alchemical origins to modern chemistry of 1999 in CHIMIA.[1] Paracelsus P. Merian C. F. Schönbein J. Piccard This overview recalls briefly the history of the Chemistry Department beginning with Peter Merian who established the first genuine chemical laboratory in Basel in 1820. Since that time Chairs in Chemistry have existed at this University and numerous professors have contributed to the advancement of chemistry as a basic research discipline. Prominent figures in the 19th century include Christian Fried- rich Schönbein who discovered ozone and gun cotton and Jules Piccard who became well known for his research in the chemistry of dyes. At the beginning of the 20th century, chemistry was subdivided into the disciplines of inorganic, organic and physical chemistry with individual Chairs in each subject. For the development of these disciplines, very influential contributions came from Hans Erlenmeyer who established research in coordination chemistry, Tadeusz Reichstein (Nobel Prize in 1950) inter- nationally known for his work on hormones and vitamins and Edgar Heilbronner, an expert on MO theory and photoelectron spectroscopy.
    [Show full text]
  • VU Research Portal
    VU Research Portal Diabetogenic Effects of Glucocorticoid Drugs: The Knowns and The Unknowns van Raalte, D.H. 2012 document version Publisher's PDF, also known as Version of record Link to publication in VU Research Portal citation for published version (APA) van Raalte, D. H. (2012). Diabetogenic Effects of Glucocorticoid Drugs: The Knowns and The Unknowns. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. E-mail address: [email protected] Download date: 30. Sep. 2021 Chapter 1 General Introduction and Outline of the Thesis D.H. van Raalte and M.Diamant The involvement of hormones secreted by the adrenal cortex in intermediary metabolism was adrenalectomized dogs developed lower fasting glucose levels [1]. In 1910, hypoglycemia was first established in 1908, when the French investigators Bierry and Malloizel discovered that role of the adrenal cortex in intermediary metabolism and energy homeostasis was further first described in association with Addison’s disease [2].
    [Show full text]
  • Laureatai Pagal Atradimų Sritis
    1 Nobelio premijų laureatai pagal atradimų sritis Toliau šioje knygoje Nobelio fiziologijos ir medicinos premijos laureatai suskirstyti pagal jų atradimus tam tikrose fiziologijos ir medicinos srityse. Vienas laureatas gali būti įrašytas keliose srityse. Akies fiziologija 1911 m. Švedų oftalmologas Allvar Gullstrand – už akies lęšiuko laužiamosios gebos tyrimus. 1967 m. Suomių ir švedų neurofiziologas Ragnar Arthur Granit, amerikiečių fiziologai Haldan Keffer Hartline ir George Wald – už akyse vykstančių pirminių fiziologinių ir cheminių procesų atradimą. Antibakteriniai vaistai 1945 m. Škotų mikrobiologas seras Alexander Fleming, anglų biochemikas Ernst Boris Chain ir australų fiziologas seras Howard Walter Florey – už penicilino atradimą ir jo veiksmingumo gydant įvairias infekcijas tyrimus. 1952 m. Amerikiečių mikrobiologas Selman Abraham Waksman – už streptomicino, pirmojo efektyvaus antibiotiko nuo tuberkuliozės, sukūrimą. Audiologija 1961 m. Vengrų biofizikas Georg von Békésy – už sraigės fizinio dirginimo mechanizmo atradimą. Bakteriologija 1901 m. Vokiečių fiziologas Emil Adolf von Behring – už serumų terapijos darbus, ypač pritaikius juos difterijai gydyti (difterijos antitoksino sukūrimą). 1905 m. Vokiečių bakteriologas Heinrich Hermann Robert Koch – už tuberkuliozės tyrimus ir atradimus. 1928 m. Prancūzų bakteriologas Charles Jules Henri Nicolle – už šiltinės tyrimus. 1939 m. Vokiečių bakteriologas Gerhard Johannes Paul Domagk – už prontozilio antibakterinio veikimo atradimą. 1945 m. Škotų mikrobiologas Alexander Fleming, anglų biochemikas Ernst Boris Chain ir australų fiziologas Howard Walter Florey – už penicilino atradimą ir jo veiksmingumo gydant įvairias infekcijas tyrimus. 1952 m. Amerikiečių mikrobiologas Selman Abraham Waksman – už streptomicino, pirmojo efektyvaus antibiotiko nuo tuberkuliozės, sukūrimą. 2005 m. 2 Australų mikrobiologas Barry James Marshall ir australų patologas John Robin Warren – už bakterijos Helicobacter pylori atradimą ir jos įtakos skrandžio ir dvylikapirštės žarnos opos atsivėrimui nustatymą.
    [Show full text]
  • Diseño Oct-Nov
    Infografía Nobel Medicina Neurobiología de la violencia PsicologíaUP II Simposio Internacional de Bioética ¿Qué es la Beca Única? Los invitamos a compartir y cortar la viernes 6 de enero tradicional rosca por 18:00 horas el Día de Reyes Jardín “La Chocolatera” #MedicinaUP en Twitter La magia de la Navidad nos despierta, realza cada uno de los MAS, A.C. @MasFundacion XIX Jornada Volver a Ver sin sentimientos que tenemos, nos permite apreciar el valor de la Cataratas #Tlapa #Guerrero @MedicinaUP @UPMexico amistad, la familia y el amor; nos hace reflexionar sobre lo @santiagogarcia0 @FBatistaJ Alberto que hemos entregado, ganado, nos da la fuerza para seguir @almagoch La escuela @MedicinaUP es otra vez adelante y luchar por cada uno de los objetivos previstos para la #1 en el #ENARM 2016, en % de aceptados y en el promedio el siguiente año. general. 10 AÑOS en el 1er lugar! #OrgulloUP Atrás quedarán cientos de momentos, algunos para olvidar y Iberomed Voluntarios @Iberomed muchos otros para recordar, pero cada uno de ellos parte de un Felicidades a @MedicinaUP @UPMexico por obtener el 1er lugar nuevo comienzo. en el ENARM por décimo año consecutivo! 2017 llegará repleto de motivaciones para triunfar, retos para Santiago Garcia @santiagogarcia0 enfrentar, conocimiento para crecer y amor para entregar. Gracias @MedicinaUP por invitarme a dar un mensaje en la Ceremonia de la Bata Blanca. Evento bonito, Que en esta Navidad y Año Nuevo 2017, cada uno de tus sueños, simbólico y comprometedor objetivos y deseos, se vuelvan realidad. @UPMexico Fernando Lolas Stepk @ferlolas RT @MedicinaUP Ver en #Periscope Equivalencia moral de las culturas: Les deseamos a todos..
    [Show full text]