مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی .Experimental Animal Biology Vol. ??? No. ???, ?????? (??? - ???) سال هفتم، شماره دوم، پیاپی بیست و ششم، پاییز 7931 )93-39(

بررسی کیفی ترکیبات شیمیایی و اثر Qualitative phytochemical کشندگی عصاره اتانولی علف شور جنوبی screening and mortality effect of ) imbricate( بر شته جالیز ethanolic extract of Salsola imbricata on Aphis gossypii )Aphis gossypii(

1 2* Fatemeh Ordouni , Abbas Khani , 3 *2 1 فاطمه اردونی ، عباس خانی ، نجمه صاحبزاده Najmeh Sahebzadeh3 1. دانشجوی دکتری، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه زابل، زابل، ایران. ,Ph. D. Candidate, Department of Protection .1 Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran. 2. دانشیار، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه زابل، زابل، ایران. ,Associate Professor, Department of Plant Protection .2 3. استادیار، گروه گیاهپزشکی، دانشگاه زابل، زابل، ایران. .Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran 3. Assistant Professor, Department of Plant Protection, )تاریخ دریافت: 21/1/1331 - تاریخ تصویب: Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Iran. )1331/8/21 (Received: Apr. 10, 2017- Accepted: Nov. 17, 2018)

چکیده Abstract Cotton aphid, Aphis gossypii Glover (Homoptera: شته جالیز (Aphis gossypii Glover (Hem.: Aphididae Aphididae), is one of the polyphagous and highly از گونههای چندخوار و خسارتزا در مزارع و گلخانهها میباشد. ,damaging in fields and greenhouses. Now هماکنون مبارزه با شتهها به استفاده از حشرهکشهای شیمیایی aphids control is dependent on using chemical وابسته است. بهدلیل استفاده مداوم سموم، گونههای فراوانی از شتهها insecticides. Because of continuous use of pesticides, many species of aphids have become به تعداد زیادی از ترکیبات شیمیایی مقاوم شدهاند. بنابراین در ,resistant to many chemical compounds. Then مدیریت تلفیقی شتهها جستجوی روش جایگزین جهت مبارزه با surveying the alternative approach needed for این آفات ضروری میباشد. در این مطالعه، بررسی کیفی ترکیبات effectively managing of aphids in integrated pest management (IPM). In this study, the qualitative شیمیایی عصاره اتانولی علف شور )Salsola imbricate( انجام phytochemical of ethanolic extract of Salsola و اثر حشرهکشی آن روی شته جالیز در شرایط آزمایشگاهی در قالب imbricata and its insecticidal effect on A. gossypii طرح کامالً تصادفی بررسی شد. نتایج حاصل از آزمایشها نشان داد، investigated in a completely randomized design under laboratory conditions. The results showed, عصاره علف شور جنوبی در غلظتهای بین 13/33 تا 2111/33 the mortality rate of one-day adult aphids treated میکروگرم بر سانتیمتر مربع باعث 21 تا 13 درصد تلفات شته بالغ with ethanolic extract of S. imbricate at شد و مقدار غلظت کشنده 01 درصد )LC50( پس از 22 ساعت از concentrations between 33.63 to 2016.99 µg/cm2 کاربرد عصاره روی شته، 11/321 میکروگرم بر سانتیمتر مربع was 20 to 73 %. The LC50 value after 24 hours was 2 340.06µg/cm . Preliminary phytochemical study of . محاسبه گردید بررسی کیفی ترکیبات عصاره اتانولی علف شور extract showing the presence of various bioactive نشان داد که این گیاه، دارای ترکیبات با خواص حشرهکشی از جمله and insecticidal compounds in ethanolic extract of فالونوئید، استروئید، تانن، تریترپنوئید و گلیکوزید بوده، اما فاقد ,(S. imbricata, like glycosides (anthraquinones flavonoids, steroids, tannins and tri terpenoids ساپونین میباشد. compounds. But no saponons detected.

واژههای کلیدی: علف شور جنوبی، شته جالیز، سمیت تماسی، ,Keywords: Salsola imbricata, Aphis gossypii Contact toxicity, Bioassay, Phytochemical زیستسنجی، ترکیبات گیاهی. compounds.

* نویسنده مسئول: E-mail: [email protected] 39 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی بیست و ششم، پاییز 7931

مقدمه در مقابل بیشتر حشرات دست یافتهاند، بهطوریکه شتهها از جمله آفات مهم اقتصادی میباشند که در برخی از گیاهان به یک منبع غنی از ترکیبات با سراسر جهان پراکنش داشته و ایجاد خسارت میکنند. خاصیت سمی ضد تغذیهای، ممانعتکننده از یکی از مهمترین شتهها از نظر خسارت اقتصادی تخمگذاری و محدودکننده باروری و تولید مثل بهویژه در گلخانهها، شته جالیزAphis gossypii حشرات، تبدیل شدهاند. خانوادههای سنجد تلخیان میباشد. این شته یک آفت با پراکنش جهانی و )Meliaceae(، کاسنی )Asteraceae(، سدابیان چندخوار است که عالوه بر خسارت مستقیم به علت )Lamiaceae(، نَعناعیان )Rutaceae(، آنوناسه تغذیه از شیره گیاهی، به روش غیرمستقیم و با ترشح )Annonaceae( و خانواده دارچین )Canellaceae(، عسلک و انتقال بیماریهای ویروسی روی دامنه دارای منابع استثنایی و قابل توجهی از حشرهکشهای وسیعی از گیاهان میزبان گلخانهای و زراعی ایجاد گیاهی هستند )Pavela, 2008(. خسارت میکند. شته جالیز یکی از مخربترین از اینرو ترکیبات جدا شده از این گیاهان بهعنوان شتههاست که حداقل به 9۶ گونه از گیاهان مهم یک منبع زیستی، میتوانند به عنوان جایگزین مناسبی اقتصادی شامل پنبه و گیاهان مختلف از خانواده برای حشرهکشهای مصنوعی در برنامه مدیریت کدوئیان )مانند کدو تنبل، خیار، کدو سبز و طالبی( تلفیقی آفات، مطرح باشند )Kim et al., 2005(. به حمله میکند )Kresting et al., 1999(. عالوه، ترکیبات گیاهی در مقایسه با حشرهکشهای میزان خسارت این شته در گلخانهها بعد از سفید مصنوعی، با بوم نظام سازگارتر و دارای سمیت کمی بالک گلخانه در مرتبه دوم اهمیت قرار دارد و روی برای پستانداران و موجودات غیر هدف بوده و دوام و خیار خسارت قابلتوجهی ایجاد میکند. فعالیت شته پایداری کمی در محیط دارند ) ;Liu et al., 2005 جالیز در گوجهفرنگی، با ظهور برگهای اصلی گیاه Georges et al., 2007(. آغاز میشود و در اثر تغذیه پورهها و حشرات کامل، جنس سالسوال )Salsola ( با داشتن 799 گونه گیاه میزبان ضعیف شده، برگها زرد و پیچیده بزرگترین جنس در زیر خانواده میشوند و بهدلیل کاهش سطح فتوسنتز، میزان میباشد. این جنس بهخاطر ویژگیهایی مانند مقاومت عملکرد محصول کاهش مییابد. این آفت در انبوهی به خشکی، شوری، آفات و بیماریها و چرای دام، باال حتی میتواند سبب خشک شدن کامل بوتهها سیستم ریشهای عمیق، فشار اسمزی باال، کارایی باال گردد )McKinlay, 1992(. در استفاده از آب و تنوع زیستی بهعنوان یک گیاه در سالهای اخیر گرایش زیادی به افزایش بازده مهم علوفهای در زمینهای خشک محسوب شده و محصوالت کشاورزی وجود داشته است. در این راستا، برای کاشت در زمینهای شور جایی که محصوالت کاربرد بیرویه سموم آفتکش، مشکالتی نظیر سمیت دیگر تولید خوبی ندارند و یا در نواحی که آبیاری مستقیم برای پارازیتوئیدها، شکارگرها، گردهافشانها، فقط با آب شور امکان دارد، حائز اهمیت است ماهیها و انسان، بروز مقاومت آفات نسبت به آفت کش، )Maroof, 2001(. باقیمانده سم در محصوالت غذایی، اثرات سوء علف شور جنوبی )Salsola imbricate Forssk( زیستمحیطی را به دنبال داشته است )Isman, 1996(. گیاهی شورپسند، پایا و متعلق به خانواده اسفناج متابولیتهای ثانویه گیاهی نقش مهمی در دفاع )Chenopodiaceae( با ارتفاع 729 سانتیمتر که در طبیعی و کنترل آفات بر عهده دارند. در حقیقت بیابانهای ایران در ناحیه رویشی ایران و تورانی پراکنش گیاهان در مسیر تکامل به یک سیستم دفاعی کارآمد دارد. این گونه شورهزی )Halophyte( عالوه بر ایران اردونی و همکاران: بررسی کیفی ترکیبات شیمیایی و اثر کشندگی عصاره اتانولی علف شور ... 37

در بعضی از کشورهای عربی، پاکستان، افغانستان و 299 میلیلیتر حالل اتانول 39 درصد بهمدت 2۶ شمالغربی هند نیز پراکنش دارد. از مشخصههای این ساعت روی دستگاه شیکر با 929 دور در دقیقه گیاه تولید تعداد زیاد بذرهای نسبتاً کوچک میباشد عصارهگیری شد و دور ظرفی که جهت عصارهگیری )Freitag et al., 2001(. استفاده میشد با ورقه آلومینیومی پوشانده شد تا از هدف از این مطالعه، بررسی خاصیت حشرهکشی تابش نور به آن جلوگیری شود. عصاره مورد نظر با عصاره اتانولی برگ گیاه علف شور جنوبی روی شته استفاده از کاغذ صافی واتمن شماره یک، صاف و تا جالیز در شرایط آزمایشگاه و بررسی کیفی ترکیبات زمان استفاده درون ظرف شیشهای تیره درون یخچال شیمیایی عصاره اتانولی این گیاه میباشد که امکان نگهداری شد. جهت تعیین غلظت مورد استفاده در بهکارگیری عصاره این گیاه را جهت استفاده در آزمایش زیستسنجی، وزن خشک عصاره گیاهی موجود مدیریت تلفیقی آفات آشکار خواهد ساخت. در یک میلیلیتر عصاره استخراج شده )در سه تکرار( محاسبه گردید )Bahraminejad et al., 2008(. مواد و روشها پرورش شته در گلخانه بررسی سمیت تماسی برای ایجاد جمعیت اولیه شته جالیز، برگهای آلوده به سمیت تماسی در قالب طرح کامالً تصادفی در 3 غلظت شته از یک واحد گلخانه در شهرستان هامون و هر غلظت در چهار تکرار همراه با شاهد و در هر تکرار جمعآوری و روی برگهای خیار پنج تا شش برگه حداقل ده شته بالغ یک روزه، مطالعه شد. حجمهای منتقل شد، گلدانهای حاوی گیاه خیار در اتاقک رشد مختلف عصاره بین 29 میکرولیتر تا 9 میلیلیتر عصاره در دمای 22 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 19 علف شور جنوبی بهتدریج بهصورت یکنواخت توسط درصد و دوره نوری 79 ساعت روشنایی و 9 ساعت سمپلر روی کاغذ صافی دایرهای شکل به قطر 9 تاریکی نگهداری شد. برای انجام آزمایشات سانتیمتر )مساحت 29/29 سانتیمتر مربع( ریخته شد زیستسنجی از شتههای بالغ یک روزه استفاده شد. تا غلظتهای معادل 99/99، 91/29، 297/19، 999/79، 22/29۶، 99/912، ۶3/7999، 99/79۶۶ و 2979/33 تهیه نمونه گیاهی و عصارهگیری میکروگرم بر سانتیمتر مربع از عصاره در هر واحد در مهرماه 7939، گیاه علف شور جنوبی از رویشگاه آزمایش ایجاد گردد. پس از تبخیر حالل اتانول، کاغذ طبیعی آن در شهرستان هامون )دارای آبوهوای گرم صافی خشکشده و آغشته به عصاره، درون پتریدیش و خشک و ارتفاع 292 متر از سطح دریا( واقع در به قطر 9 سانتیمتر جاگذاری شد. برای تیمار شاهد از شمال استان سیستان و بلوچستان، جمعآوری گردید. کاغذ صافی آغشته به حالل اتانول استفاده شد. در هر پس از شناسایی و تأیید گونه گیاه توسط متخصصین ظرف آزمایش حداقل 79 شته بالغ یکروزه رهاسازی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان و شد و پس از گذشت 2۶ ساعت، میزان تلفات حشرات انتقال به آزمایشگاه، اندام هوایی گیاه علف شور در ثبت گردید. حشراتی که قادر به تکان دادن پا و شاخک شرایط 2۶-29 درجه سانتیگراد و تهویه مناسب، نبودند بهعنوان حشرات تلف شده، ثبت گردید. خشک و در پاکت کاغذی بستهبندی و درون پالستیک در فریزر قرار داده شد. بررسی کیفی ترکیبات شیمیایی عصاره اتانولی علف مواد گیاهی کامالً خشکشده، بهوسیله آسیاب شور جنوبی برقی کامالً پودر شد و سپس 29 گرم از پودر گیاه با تعیین کیفی ترکیبات شیمیایی بر اساس روشهای 32 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی بیست و ششم، پاییز 7931

بیان شده در دو مقاله ) ;Doctor & Manuel, 2014 میشود که نشان از وجود تریترپنوئید در عصاره گیاه Hossain et al., 2013( بررسی شد. خواهد داشت.

تشخیص ساپونین تجزیه آماری دادهها مقداری از عصاره اتانولی با همان حجم آب مقطر دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS نسخه 27 تجزیه مخلوط و هم زده میشود، ایجاد کف در باالی مخلوط آماری شدند. نرمال بودن دادههای خام با استفاده از بیانگر وجود ترکیبات ساپونین در عصاره میباشد. آزمون غیرپارامتریک One Sample Kolmogorov Smirnov Test - بررسی شد. بهخاطر نرمال بودن تشخیص ترکیبات فنولی و فالونوئید دادههای تلفات در غلظتهای مختلف، مقایسه آماری به عصاره اتانولی، چند قطره محلول فریک کلراید میانگین دادهها بهوسیله آزمون پارامتریک تجزیه )FeCl3( اضافه میشود، ایجاد رنگ آبی بیانگر وجود واریانس )ANOVA( انجام شد. برای گروهبندی ترکیبات hydrolysable tannins میباشد و ایجاد میانگین دادههای معنیدار، از آزمون توکی استفاده شد. رنگ سبز تیره، نشاندهنده وجود ترکیبات فالونوئید میباشد. نتایج وزن خشک موجود در هر میلیلیتر عصاره 73 تشخیص گلیکوزید )Anthraquinone( میلیگرم محاسبه گردید. نتایج حاصل از آزمایشها پودر گیاه در مقداری از محلول آمونیاک مخلوط نشان داد، عصاره علف شور جنوبی در غلظتهای بین میشود، ایجاد رنگ صورتی در محلول نشاندهنده 99/99 تا 33/2979 میکروگرم بر سانتیمتر مربع وجود ترکیبات گلیکوزید )Anthraquinone( در گیاه باعث 29 تا 19 درصد تلفات شته بالغ شد. مقدار . میباشد غلظت کشنده پنجاه درصد )LC50( برای شته جالیز پس از 2۶ ساعت از کاربرد عصاره اتانولی علف شور تشخیص استروئید بر اساس روش Salkowski جنوبی 99/9۶9 میکروگرم بر سانتیمتر مربع تعیین مقداری از عصاره اتانولی گیاه را با دمش مالیم هوا گردید )جدول 7، شکل 7(. کامال خشک و فاقد حالل نموده و سپس با 9 قبل از تجزیه آماری دادههای خام، نرمال بودن میلیلیتر اسید سولفوریک مخلوط مینماییم. ایجاد دادهها با استفاده از آزمون غیرپارامتریک الیه پایینی یا رسوب قرمز رنگ نشاندهنده وجود One-Sample Kolmogorov-Smirnov Test. استروئید در عصاره گیاه میباشد. بررسی و با توجه به ارزش معیار p که بیش از 9/92 بود، مشخص گردید دادههای مربوط به درصد تلفات تشخیص تریترپنوئید بر اساس روش Salkowski شتهها در غلظتهای مختلف عصاره اتانولی علف شور به محلول حاصل از بخش تعیین استروئید، سه نرمال میباشد ) ,Kolmogorov-Smirnov test میلیلیتر کلروفرم اضافه و همزده میشود که در نتیجه Z= 0.86, P=0.45(. دو بخش تشکیل میشود، اگر به بخش باالیی با توجه به نرمال بودن دادههای خام بدون انجام )محلول کلروفرم( چند قطره اسید سولفوریک غلیظ تبدیل، از این دادهها برای تجزیه آماری با استفاده از اضافه و همزده شود، بعد از ثابت نگهداشتن این آزمون پارامتریک تجزیه واریانس )ANOVA( محلول، یک الیه پایینی به رنگ زرد طالیی ایجاد استفاده گردید. تجزیه آماری دادههای مربوط به تلفات اردونی و همکاران: بررسی کیفی ترکیبات شیمیایی و اثر کشندگی عصاره اتانولی علف شور ... 39

شته در غلظتهای مختلف عصاره علف شور نشان داد نشان داد که این گیاه، دارای ترکیبات با که با افزایش غلظت عصاره، میزان تلفات به صورت خواص حشرهکشی از جمله ترکیبات فنلی مانند معنیدار در سطح یک درصد افزایش مییابد )شکل 2( فالونوئید و تانن و سایر ترکیبات شامل تریترپنوئید، )F8, 34= 6.57, P<0.001(. استروئید و گلیکوزید بوده، اما فاقد ساپونین میباشد بررسی کیفی ترکیبات عصاره اتانولی علف شور )جدول 2(.

جدول 1. سمیت تماسی عصاره اتانولی علف شور جنوبی S. imbricata روی شته جالیز A. gossypii بعد از 2۶ ساعت 2 2 No of insects 95% CL  (df) Probability LC50 (µg/cm ) Slope ± SE 350 (215.1-525.8) 2.31 (7) 0.94 340.07 0.74 ± 0.13

CL: حد اطمینان؛  آزمون کیاسکوار Chi-square؛ df: درجه آزادی؛ LC50: غلظت کشنده 29 درصد؛ خطای معیار.

شکل 1. خط رگرسیون پاسخ-غلظت اثر کشندگی عصاره علف شور S. imbricata روی حشرات بالغ شته جالیز A. gossypii

100

a a ab 80 F(8, 34)= 6.57, P< 0.001 ab abc 60 abc bc abc

40 Mortality(%) c

20

0 33.6 67.2 201.7 336.2 504.2 672.3 1008.5 1344.7 2017

Concentration (µg/cm2)

شکل 2. درصد تلفات شته جالیز در غلظتهای مختلف عصاره اتانولی علف شور بعد از 2۶ ساعت. حروف مشابه در باالی هر ستون بیانگر عدم اختالف معنیدار بر اساس آزمون توکی در سطح خطای 2 درصد میباشد. 3۶ مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی بیست و ششم، پاییز 7931

جدول 2. ترکیبات متابولیت ثانویه موجود در عصاره اتانولی علف شور جمعآوریشده از شهرستان هامون )سیستان( Plant Tannins Saponin Flavonoid Glycoside Steroid Tri terpenoid S. imbricata + – + + + + عالمت مثبت بیانگر وجود و عالمت منفی بیانگر عدم وجود ترکیب میباشد.

بحث و نتیجهگیری آفت انباری میباشد )Sagheer et al., 2013 a(. با افزایش غلظت عصاره، میزان تلفات شته بهصورت بهعالوه عصاره استونی این گیاه در غلظتهای 2/2 تا معنیدار افزایش یافت. عصاره علف شور جنوبی در 79 درصد باعث کاهش درصد شفیرگی به میزان 72 تا غلظتهای بین 99/99 تا 33/2979 میکروگرم بر ۶2 درصد و کاهش میزان ظهور حشرات کامل شپشه سانتیمتر مربع باعث 29 تا 19 درصد تلفات شته بالغ آرد به میزان 29 تا 29 درصد در مقایسه با شاهد شده شد. نتایج حاصل از آزمایش سایر محققین نیز مؤید است )Sagheer et al., 2014(. نتایج بررسی حاضر این مطلب است که افزایش غلظت عصاره یا اسانس نیز بیانگر سمیت عصاره علف شور بر آفت مهم گیاه باعث افزایش میزان مرگومیر حشرات مورد گلخانهای شته جالیز میباشد. آزمایش میگردد ) ,.Kim et al., 2005; Liu et al بررسی کیفی ترکیبات عصاره اتانولی علف شور 2005(. جنوبی نشان داد که این گیاه، دارای ترکیبات متابولیت بر اساس بررسی منابع انجامشده، مطالعات محدود ثانویه با خواص حشرهکشی از جمله ترکیبات فنلی و مقدماتی بهوسیله محققین پاکستانی روی سمیت مانند فالونوئید و تانن و سایر ترکیبات شامل عصاره گونه گیاه دیگری از این جنس روی حشرات تریترپنوئید، استروئید و گلیکوزید )آنتراکینون( بوده، آفت انباری انجام شده است، اما در مورد میزان سمیت اما فاقد ساپونین میباشد. این گیاه بر آفت گلخانهای شته جالیز تحقیقی صورت در مورد ترکیبات علف شور بررسیهای محدودی نگرفته است. صورت گرفته است. بررسی ترکیبات شیمیایی این گیاه بر اساس یک بررسی، مشخص گردید عصاره اتانولی در مصر بیانگر وجود مشتقات تریترپن گلیکوزید برگ گونه Salsola baryosoma Schultes در )triterpene glycoside( در عصاره متانولی ریشه غلظتهای 2/9 تا 2/7 درصد دارای اثر کشندگی 9/29 این گیاه بوده است )Hamed et al., 2011(. همچنین تا 2/22 درصد روی الرو لمبه گندم Trogoderma مشابه نتایج تحقیق حاضر، مشخص شده است که (granarium (Everts میباشد. همچنین مشخص عصاره متانولی برگ این گیاه در پاکستان حاوی ترکیبات شده است عصاره استونی برگ این گیاه در غلظتهای فنولی، آلکالوئید، فالونوئید، ساپونین، آنتراکینون و 2 تا 29 درصد دارای خاصیت دورکنندگی به میزان ۶9 ترپنوئید میباشد )Munir et al., 2014(. تا 1/19 درصد روی الرو لمبه گندم میباشد متابولیتهای ثانویه نقش عمدهای در دفاع گیاهان )Sagheer et al., 2013 b(. در مقابل حشرات گیاهخوار دارند و بهعنوان دورکننده، همچنین گزارش شده است که عصاره استونی بازدارنده تغذیه و تخمریزی و یا ترکیبات سمی ایفای برگ علف شور گونه S. baryosoma در غلظتهای نقش میکنند و گیاهان را در مراحل رشدی مختلف 2/2 تا 79 درصد دارای اثر کشندگی 9/9 تا 2/2 در برابر گیاهخواران از جمله حشرات گیاهخوار درصد روی الرو سن سوم شپشه آرد Tribolium محافظت مینمایند و محققین در تالش هستند با (castaneum (Herbst و دارای خاصیت دورکنندگی کمک مهندسی ژنتیک میزان تولید این ترکیبات را در به میزان ۶2 تا 9/19 درصد روی حشرات کامل این گیاهان افزایش دهند )Xie et al., 1995(. اردونی و همکاران: بررسی کیفی ترکیبات شیمیایی و اثر کشندگی عصاره اتانولی علف شور ... 32

متابولیتهای ثانویه گیاهی دارای اثرات آنتیبیوزی خصوصیاتی نظیر کمترین تأثیر روی دشمنان و آنتیبیوتیکی بر حشرات آفت بوده و غالباً بر مراحل طبیعی، عدم ایجاد گیاهسوزی، حداقل سمیت روی مختلف زیستی حشره مؤثر هستند. اثر آنتیبیوتیک مهرهداران و تجزیه سریع در محیط که مهمترین متابولیتهای ثانویه گیاهی، بهعلت وجود ترکیبات مزیت این نوع حشرهکشهاست، میتوانند تا سمی مانند آلکالوییدها، کتونها، فالونوئیدها، حدی جایگزین حشرهکشهای مصنوعی گردند گلیکوزید و ترپنوئیدها میباشد ) ,Isman, 1996( Panda & Khush(. 1995(. تحقیقات نشان میدهد که ترکیبات مونوترپن با توجه به اثر خوبی که عصاره علف شور جنوبی دارای قابلیت حشرهکشی، سمیت تنفسی، دورکنندگی روی شته جالیز ایجاد کرده است، پس از انجام و ضد تغدیهای برای حشرات هستند. مونوترپنها روی مطالعات بیشتر و تعیین غلظت مناسب و بررسی آن در مراحل زیستی حشرات تأثیر گذاشته و دارای خواص شرایط گلخانه و مزرعه و همچنین بررسی عدم اثر تدخینی باال هستند. آنها جزء ترکیبات چربی دوست سوء آن روی حشرات مفید، میتوان ترکیبات این گیاه )لیپوفیلیک( بوده که به سرعت از طریق روزنههای را بهعنوان موادی مناسب در امر مدیریت تلفیقی تنفسی و جلد بدن در بدن حشره نفود کرده و باعث بر حشرات آفت از جمله شتهها توصیه نمود. هم زدن تعادل عصبی آنها میشود. اسانسهای گیاهی، رسپتورهای اکتوپامین را مهار کرده و مانند سپاسگزاری اکتوپامین ضربان قلب حشره را افزایش و یا روی مهار این تحقیق به وسیله دانشگاه زابل حمایت مالی و آنزیم استیلکولین استراز تأثیر گذاشته و باعث مهار معنوی شده است که تقدیر و تشکر میشود. از آقای آنزیم فوق میگردد )Enan, 2001(. مهندس منصور سارانی پژوهشگر مرکز تحقیقات با توجه به ناگزیر بودن بشر در استفاده از کشاورزی و منابع طبیعی سیستان بهخاطر تشخیص حشرهکشها، ترکیبات ثانویه گیاهی به جهت داشتن گونه گیاه، تشکر و قدردانی میگردد.

REFERENCES Bahraminejad, S.; Asestorfer, R. E.; Riley, Kothe-Henrich, G.; Omer, S.; Uotila, I. T.; Schalta, C. J.; (2008). Analysis of P.; (2001). Chenopodiaceae. In: Ali, S. the antimicrobial activity of flavonoids I.; Qaiser, M.; (eds.). Flora of Pakistan. and saponins isolated from the schools of Department of Botany, University of oats (Avena sativa L.). Phytopathology; Karachi, Pakistan and Missouri 156: 1-7. Botanical Garden, St. Louis, USA. Doctor, T. R.; Manuel, J. F.; (2014). Georges, K.; Jayaprakasam, B.; Dalavoy, S. Phytochemical screening of selected S.; Nair, M. G.; (2007). Pest-managing indigenous medicinal of Tublay, activities of plant extracts and Benguet province, Cordillera anthraquinones from Cassi nigricans administrative region, Philippines. from Burkina Faso. Biosource International Journal of Scientific and Technology; 99: 2037-2045. Research Publications; 4: 1-12. Hamed, A. I.; Masullo, M.; Sheded, M. Enan, E.; (2001). Insecticidal activity of G.; Mahalel, U. A.; Tawfik, A. P.; essential oils: octopaminergic sites of Piacente, S.; (2011). Triterpene action. Comparative Biochemistry and saponins from Salsola imbricata. Physiology Part C: Toxicology and Phytochemistry Letters; 4: 353-356. Pharmacology; 130: 325-337. Hassan, M.; Siddique, M. A.; Sagheer, Freitag, H.; Hedge, I. C.; Jafri, S. M. H.; M.; Aleem, M.; (2005). Comparative 39 مجله علمی ـ پژوهشی زیستشناسی جانوری تجربی، سال هفتم، شماره دوم، پیاپی بیست و ششم، پاییز 7931

efficacy of ethanol leaf extracts of Munir, U.; Perveen, A.; Qamarunnisa, S.; Amaranthus viridis, Salsola baryosma (2014). Comparative pharmacognostic and Cypermethrin against Trogoderma evaluation of some species of the granarium (Everts). Pakistan Journal of genera Suaeda and Salsola leaf Agricultural Sciences; 42: 61-63. (Chenopodiaceae). Pakistan Journal of Hossain, M. A.; AL-Raqmi, K. A.; AL- Pharmaceutical Sciences; 27 (5): 1309- Mijizy, Z. H.; Weli, A. M.; Al-Riyami, 1315. Q.; (2013). Study of total phenol, Panda, N.; Khush, G. S.; (1995). Host flavonoids contents and phytochemical plant resistance to insects. CAB screening of various leaves crude International, Wallingford. extracts of locally grown Thymus Pavela, R.; (2008). Insecticidal properties vulgaris. Asian Pacific Journal of of several essential oils on the house Tropical Biomedicine; 3(9): 705-10. fly (Musca domestica L.). Phytotherapy Isman, M. B.; (1996). Neem and other Research; 22: 274-278. botanical insecticides: barriers to Sagheer, M.; Ali, K.; Hasan, M.; Rashid, commercialization. Phytoparasitica; 25: A.; Sagheer, U.; Alvi, A.; (2013a). 339-344. Repellent and toxicological impact of Kim, D. I.; Park, J. D.; Kim, S. G.; Kuk, extracts of Nicotiana tabacum, Pegnum H.; Jang, M. S.; Kim, S. S.; (2005). hermala, Saussurea costus and Salsola Screening of some crude plant extracts baryosma against red flour beetle, for their acaricidal and insecticidal Tribolium castaneum (Herbst), Pakistan efficacies. Journal of Asia-Pacific Journal of Zoology; 45: 1735-1739. Entomology; 8(1): 93-100. Sagheer, M.; Hasan, M.; Majid, A.; Ali, Q.; Kresting, U.; Satar, S.; Uygun, N.; (1999). Shahid, M. I.; Ali, K.; (2013b). Repellent Effect of temperature on development effect of four medicinal plant extracts to rate and fecundity of apterous Aphis Trogoderma granarium Everts gossypii Glover (Hom: Aphididae) (Coleoptera: Dermestidae). Journal of reared on Gossypium hirsutum L. Journal Global Innovation in Agricultural and of Applied Entomology; 123: 23-27. Social Sciences; 1(1): 9-11. Liu, C. H.; Mishra, A. K.; Tan, R. X.; Tang, Sagheer, M.; Hasan, M.; Rashid, A.; Ali, C.; Yang, H.; Shen, Y. F.; (2005). K.; Majid, A.; Khan, F. Z. A.; (2014). Repellent and insecticidal activities of Growth regulatory activities of essential oils from Artemisia princeps indigenous plant extracts against red and Cinnamomum camphora and their flour beetle, Tribolium castaneum effect on seed germination of wheat and (herbst) (Coleoptera: Tenebrionidae). broad bean. Biosource Technology; Pakistan Journal of Agricultural 97(15): 1969-1973. Sciences; 51(4): 991-995. Maroof, E.; (2001). Karyology and Xie, Y. S.; Field, P. G.; Isman, M. B.; Chen, ecology of some species of the genus W. K.; Zhang, X.; (1995). Insecticidal Salsola in Golestan provins. M.Sc. activity of Melia toosendan extracts and Thesis, Tarbiat Modarres University, toosendan against three stored-product Tehran, Iran, PP: 1-118. insect. Journal of Stored Products McKinlay, R. G.; (1992). Vegetable Crop Research; 31: 259-26. Pests. Macmillan Press Ltd.