Duda Czy Trzaskowski?. Druga Tura 12 Lipca

Niemcy lubi¹ Polaków – i to bardziej ni¿ Polacy ich. Lecz Niemcy nie rozumiej¹ polskiej wra¿liwoœci historycznej. Za to Polacy coraz rzadziej zachwycaj¹ siê niemieck¹ gospodark¹, ale coraz lepiej oceniaj¹ stosunki z zachodnim s¹siadem. Jednak znamy siê kiepsko i raczej nie staramy siê tego zmieniæ – pokazuj¹ wyniki najnowszego „Barometru Polska-Niemcy”. X 4-5

Polska 2,00 zł, w tym 8% VAT Österreich 2,50 € Nederland 2,00 € Belgique, Italia 1,70 € Magazin auf Polnisch nr 7 (582) – lipiec 2020 1,60 € Magyarország 545 HUK

Duda czy Trzaskowski?. Druga tura 12 lipca. zdj. picture alliance / AA

K 14148 Index 34172X ISSN 1432-9794 Nakład 11.200 egz. 2 Samo Życie 7/20 (582) Aktualnoœci Po obu stronach Odry i Nysy Rekord zg³oszeñ w Niemczech Wybierano nie tylko w Polsce: otrzymali pakietów do g³oso- ponad 380 tys. Polaków zare- wania. W niektórych komi- jestrowa³o siê jako wyborcy sjach, m.in. w Niemczech, w polskich placówkach dyplo- zmodyfikowane zosta³y z tego matycznych na ca³ym œwie- powodu zasady odsy³ania g³o- cie. To rekordowe zaintereso- sów. Mia³y byæ przyjmowane wanie wyborami. W Niem- do zakoñczenia g³osowania czech 28 czerwca g³osowaæ (godzina 21 w niedzielê), ale chcia³o ponad 60,5 tys. wybor- bez mo¿liwoœci dostarczenia ców (dla porównania: przed ich osobiœcie. Zdeterminowa- planowanymi na 10 maja wy- nym pozostawa³ kurier. Na borami zg³osi³o siê ok. 16 tys. skutek interwencji jednej osób, a w ostatnich wyborach z mieszkanek Berlina, która parlamentarnych g³osowa³o do pi¹tku nie dosta³a swojego ponad 45 tys.). W Kolonii by³o pakietu wyborczego, koperta ponad 12 tys. rejestracji, zosta³a dostarczona jej w Berlinie – ponad 10 tys. przez... pracownika ambasa- Mimo ¿e zainteresowanie dy. B³yskawicznie, z natych- udzia³em w wyborach by³o w miastowym odbiorem wype³- Ponad 60,5 tysiąca Polaków w Niemczech chciało wybierać prezydenta RP. A że tym razem było to możliwe tym roku wyj¹tkowo du¿e, nionej karty, umo¿liwiaj¹c jedynie drogą korespondencyjną, w gorącej fazie polskie placówki konsularne przypominały filie Deutsche Post. MSZ zdecydowa³o siê zmniej- g³osowanie. Ale by³ to, nieste- Na zdjęciu Konsulat Generalny RP w Kolonii. zdj. twitter.com/PLinKoeln szyæ liczbê okrêgów wybor- ty, przypadek jednostkowy. czych w tym roku o prawie Czêœæ osób, która zarejestro- po³owê. Urzêdnicy motywo- wa³a siê w systemie kompu- wali to pandemi¹ i ogranicze- terowym przed 10 maja, zo- niami sanitarnymi. Redukcje sta³a tym razem odrzucona – dotyczy³y równie¿ Niemiec. najczêœciej na skutek niezau- Bêdzie druga tura W tym roku obwody wybor- wa¿ania linku w mailu zwrot- cze powo³ano w Berlinie, Ko- nym, który nale¿a³o aktywo- lonii, Hamburgu i Mona- waæ. Poniewa¿ informacja 12 lipca: Duda kontra Trzaskowski chium. Zainteresowanie pra- o odrzuceniu przesy³ana zo- c¹ w komisjach by³o tym ra- sta³a po zakoñczeniu reje- W pierwszej turze wyborów ³ym dzieckiem no¿em pociê³a werzystê, który jecha³ przez zem wiêksze, ni¿ zazwyczaj. stracji, osoby takie nie mog³y prezydenckich w Polsce ¿aden plakat jednego i zerwa³a plakat miejscowoœæ i zrywa³ plakaty Poza przedstawicielami pla- g³osowaæ w Niemczech. z kandydatów nie uzyska³ bez- drugiego kandydata. T³uma- wyborcze ró¿nych kandydatów. cówek do nadzoru wyborów Czêœæ z nich decydowa³a siê wzglêdnej wiêkszoœci g³osów czy³a, ¿e puœci³y jej nerwy. Mia³ prawie dwa promile w wy- zg³osili siê przedstawiciele na wyjazd do miejsca zamel- (50 proc.). Bêdzie zatem 12 lip- W Bojszowach zatrzymano ro- dychanym powietrzu. (tk) partii i komitetów wybor- dowania w Polsce, gdzie po ca druga tura wyborów, w któ- czych kandydatów na prezy- odrzuceniu automatycznie rej zmierz¹ siê Andrzej Duda i Według wstępnych szacunków (29 czerwca, denta: w Niemczech z komi- byli ponownie umieszczani Rafa³ Trzaskowski. godz. 09:00) najwięcej głosów zebrali: tetów Rafa³a Trzaskowskiego na liœcie wyborców. Niektórzy Frekwencja by³a wysoka. Do – Andrzej Duda – 45,2 proc. i Roberta Biedronia. od pocz¹tku postawili na g³o- godziny 17.00 wed³ug danych – Rafał Trzaskowski – 28,9 proc. W Niemczech, podobnie jak sowanie w Polsce: w miejscu Pañstwowej Komisji Wyborczej – Szymon Hołownia – 13,7 proc. w Wielkiej Brytanii czy Hisz- zameldowania albo w przy- g³osy odda³o prawie 48 proc. – Krzysztof Bosak – 6,8 proc. panii, g³osowanie odby³o siê granicznej komisji – na pod- uprawnionych. – Władysław Kosiniak-Kamysz – 2,5 proc. tylko listownie. W innych kra- stawie zaœwiadczenia o pra- Od godz. 7.00 rano w wielu – Robert Biedroń – 2,1 proc. jach Polacy mogli oddaæ g³os wie do wyborów. regionach Polski notowano d³u- tylko osobiœcie (niektóre ob- Wiele z osób, którym wadli- gie kolejki przed lokalami wy- wody np. w Austrii i Chorwa- wy system uniemo¿liwi³ borczymi. To g³ównie w zwi¹z- cji) albo mogli wybraæ miêdzy udzia³ w wyborach, zapowie- ku z zaostrzonymi rygorami hi- g³osowaniem koresponden- dzia³y z³o¿enie skarg. Pow- gienicznymi. Oddaj¹cy g³osy cyjnym a osobistym (m.in. sta³a nawet spo³eczna inicja- mieli obowi¹zek zas³oniêcia ust Grecji, S³owacji, Czechach, tywa, która obserwuje naru- i nosa maseczk¹. Podobnie jak Szwecji). szenia prawa do udzia³u cz³onkowie komisji wybor- System okaza³ siê wadliwy. w wyborach. Takie prawo czych, którzy siedzieli w dwu- Wyborcy w Niemczech, ale i odebrane zosta³o tym, którzy metrowych odstêpach w rêka- Wielkiej Brytanii, Danii czy kart nie dostali w ogóle lub wiczkach i czêsto w przy³bi- Portugalii skar¿yli siê na nie mieli mo¿liwoœci dotrzeæ cach. W Bródnie – dla przyk³a- opóŸnione dostarczenie kart do lokali, jak np. w Polacy za- du – kolejka liczy³a 300 m. Na (czasami w przedwyborczy mieszkali w Palestynie. Tak- warszawskim ¯oliborzu stanê- czwartek czy pi¹tek), co unie- ¿e te osoby, którym karty zo- ³o w niej blisko sto osób. mo¿liwi³o odes³anie ich na sta³y dostarczone za póŸ- W niektórych lokalach w Lu- czas; niektórzy wcale nie no. (hre) blinie i £odzi jeszcze przed dwunast¹ kolejki wyborców liczy³y œrednio po 20-30 osób. Trzeba by³o odczekaæ na odda- Naszej redakcyjnej koleżance nie g³osu nawet 40 minut. Katarzynie Domagała-Pereira W ca³ej Polsce odnotowano kilkadziesi¹t incydentów zwi¹- W kolońskim Konsulacie Generalnym RP na ostatnie głosy, dostarczane składamy wyrazy głębokiego współczucia zanych z wyborami. W Bielsku- przez kurierów, czekano do godziny 21.00 w niedzielę 28 czerwca. z powodu śmierci Ojca. Bia³ej ciê¿arna kobieta z ma- zdj. twitter.com/PLinKoeln Koleżanki i Koledzy z „Samego Życia“ Osoby uwzględnione w spisie wyborców I tury otrzymają pakiet wyborczy do II tury – nie ma potrzeby po- nownej rejestracji. Wszelkie bieżące komunikaty znajdują się na stronie: www.gov.pl/niemcy/wybory-2020 Samo Życie 7/20 (582) 3 Aktualnoœci Po obu stronach Odry i Nysy Niemcy przewodnicz¹ UE W skrócie Polska piątym partnerem Niemiec 1 lipca Niemcy objęły półroczną prezydencję Polska sta³a siê pi¹tym partne- ski przemys³ jest w du¿ej mierze rem handlowym Niemiec – poin- podwykonawc¹ przemys³u nie- w Unii Europejskiej, która formowa³o Ministerstwo Rozwo- mieckiego. Dalsze pogorszenie stoi przed największym ju. Pocz¹tek 2020 r. przyniós³ wyników wymiany handlowej na- wyzwaniem w swojej wzrost we wzajemnych obrotach st¹pi³o w I kwartale 2020 r., w re- handlowych rzêdu 6,6 proc., przez zultacie kryzysu spowodowanego historii. co bilans handlowy z Niemcami pandemi¹ COVID-19. Jednak we- osi¹gn¹³ pu³ap 21 mld euro. d³ug danych za styczeñ i luty Pol- „Wspólnie. Uczynimy Europê Od 20 lat RFN pozostaje pierw- ska wyprzedzi³a W³ochy i sta³a siê znowu siln¹” – pod tym ha- szym partnerem handlowym Pol- pi¹tym partnerem handlowym s³em Niemcy objê³y 1 lipca ski. Udzia³ Niemiec w polskim Niemiec. pó³roczn¹ prezydencjê w UE. eksporcie ogó³em, wg danych Niemcy zainwestowa³y w Pol- To kolejne przewodnictwo po z 2019 r. wyniós³ 27,59 proc. a w im- sce do koñca 2018 r. 17,5 proc. ka- 13 latach. W jego centrum porcie 28,21 proc. pita³u zagranicznego zainwesto- znajduje siê z³agodzenie eko- Wed³ug resortu rozwoju, utrzy- wanego w naszym kraju ogó³em nomicznych skutków pande- muj¹ca siê od kilku lat wysoka dy- (drugi najwiêkszy inwestor po Ho- mii koronawirusa. namika handlu zwi¹zana by³a landii, która zainwestowa³a Pierwotnie planowano na Trzy zasadnicze tematy – koronakryzys, budżet i brexit – będą miernikiem z rosn¹cymi poddostawami dla 21,3 proc. œrodków). W Polsce za- rozpoczêcie niemieckiej pre- sukcesu prezydencji Niemiec w Unii Europejskiej. Czy kanclerz Angeli eksportowych dzia³ów gospodarki rejestrowano 5415 firm z udzia³em zydencji m³odzie¿owy kon- Merkel uda się znaleźć porozumienie krajów członkowskich? Niemiec i popraw¹ ich konkuren- kapita³u niemieckiego, w tym 2369 cyjnoœci, zwi¹zan¹ z wysokim kur- zatrudniaj¹cych powy¿ej 9 pra- gres w Berlinie poœwiêcony kadr z materiału na stronie www.bundesregierung.de sem euro wobec z³otego. Na uwa- cowników i 680 z kapita³em powy- demokracji, we wrzeœniu gê zas³uguje wysokie (dla Polski ¿ej 1 mln USD. Zatrudniaj¹ ³¹cz- szczyt poœwiêcony Chinom, a dodatnie) saldo handlu z Niemca- nie ok. 361 tys. pracowników. We- kel ma nadziejê, ¿e po³¹czenie równaniu z poziomem z 1990 jesieni¹ spotkanie z afrykañ- mi. d³ug danych niemieckich na ryn- skimi politykami. Pandemia teraz planu pomocowego i bu- roku. Do tej pory by³a mowa o W I pó³roczu 2019 r. dynamika ku niemieckim zainwestowa³o do- koronawirusa pokrzy¿owa³a d¿etu umo¿liwi kompromisy. 40 proc., teraz ma to byæ wiê- obrotów Polski z Niemcami wy- t¹d 1800 firm z Polski, które za- te plany, nie tylko w stosunku Trzecim punktem ciê¿koœci cej. Kanclerz Angela Merkel raŸnie spad³a, w zwi¹ku z pogor- trudniaj¹ ok. 21 tys. do wielkich imprez, ale i bêdzie zakoñczenie rozmów mówi ju¿ nawet o 55 proc., szeniem sytuacji Niemiec w han- pracowników. TK agendy. na temat wyst¹pienia Wielkiej czemu sprzeciwia siê m.in. dlu œwiatowym i z faktem, ¿e pol- Kryzys przede wszystkim Brytanii z UE. Do koñca tego Polska. Na razie nie wiadomo, roku obowi¹zuje okres przej- ile emisji chce „zaoszczêdziæ” Przyjêty przez rz¹d w Berli- œciowy, kiedy Wielka Brytania i ka¿dy z krajów cz³onkowskich, Ewangeliści IV Rzeczpospolitej nie program obejmuje trzy Irlandia Pó³nocna nale¿¹ jesz- aby UE osi¹gnê³a swój wspól- „tematy obowi¹zkowe”. Prio- cze do unii celnej. Od 1 stycz- ny cel. W ci¹gu najbli¿szego Polski Koœció³ wykreowa³ dwóch d³u¿eniem czynów Jezusa, trosz- rytetem niemieckiego prze- nia 2021 Brytyjczycy znajd¹ pó³rocza oczekuje siê dyskusji nowych ewangelistów. Namaœci³ cz¹c siê o nasze ¿ycie i zdrowie. wodnictwa bêdzie teraz opa- siê jednak ca³kowicie poza na temat zrównowa¿onego ich w po³owie czerwca podczas Dziêkujemy, Bo¿a Matko, za ich nowanie gospodarczych kon- Wspólnot¹. Jeœli nie uda siê do rozwoju i ekologicznych stra- nabo¿eñstwa w czêstochowskiej pos³ugê. sekwencji pandemii. Komisja tego czasu wynegocjowaæ po- tegii produkcji ¿ywnoœci. kaplicy Cudownego Obrazu Biskup D³ugosz zaznaczy³, ¿e Europejska zaproponowa³a w rozumienia, pojawi¹ siê c³a, a Płaca minimalna, bp Antoni D³ugosz: zdradziecki wirus oszczêdzi³ Pol- tym celu program kryzysowy wymiana gospodarcza miêdzy – Ewangelista Mateusz pre- skê, mimo ¿e szatan dzia³a³ w tle o wartoœci 750 mld euro. Wielk¹ Brytani¹ a UE bêdzie równouprawnienie mier Morawiecki pochyla siê nad pod postaci¹ rodaków „szkodliwie Wœród 27 pañstw cz³onkow- powa¿nie utrudniona. Porozu- egzystencj¹ naszego narodu, by oceniaj¹cych ofiarn¹ dzia³alnoœæ skich suma, finansowanie d³u- mienie musi zostaæ osi¹gniête i cyfryzacja ¿y³o siê lepiej. Z kolei ewangelista ministra profesora Szumowskie- gu i rodzaj pomocy nadal wy- najpóŸniej w paŸdzierniku lub W dziedzinie pracy i polityki £ukasz prof. Szumowski jest prze- go“. TK wo³uj¹ wiele kontrowersji. listopadzie, by mog³y je ratyfi- socjalnej Niemcy chc¹ przy- Prze³om ma przynieœæ szczyt kowaæ parlamenty krajów spieszyæ prace nad europej- unijny 17 i 18 lipca, podczas cz³onkowskich. skimi ramami p³acy minimal- „Państwo z dykty“ Ziemowita Gowina którego Niemcy odegraj¹ rolê Azyl i ochrona klimatu nej. Rz¹d w Berlinie wymienia poœrednika. Bêdzie to wa¿ne tak¿e dzia³ania na rzecz rów- Jaros³aw Gowin straci³ fotel wice- tym wiemy. Nie oznacza to wcale, dla Angeli Merkel, bo jej spu- Niemiecki program zawiera nouprawnienia p³ci jako wa¿- premiera. Zyska³ za to jego syn ¿e siê ugniemy. Po³¹czmy siê tedy, œciznê polityczn¹ na p³asz- jeszcze inne tematy. Wa¿ne ny element swojej prezyden- Ziemowit. Co prawda nie zaj¹³ zbudujmy wielk¹ si³ê. Postawmy czyŸnie europejskiej wielu bê- miejsce zajmuje polityka azy- cji. Jesieni¹ zaœ planowana ¿adnej posady w rz¹dzie, ale za to PiSowcom polityczn¹ mogi³ê!“ dzie mierzyæ w³aœnie po suk- lowa i postêpy w sprawie jest konferencja poœwiêcona rapowa³ o niebo lepiej ni¿ Andrzej Piosenka „Pañstwo z dykty” cesie lub pora¿ce obecnej pre- ochrony klimatu. prawom osób i rodzin ze œro- Duda. Przebój sprawi³, ¿e o m³o- sta³a siê prawdziwym przebojem. zydencji. W nadchodz¹cych tygo- dowiska LGBT. Niemcy chc¹ dym Gowinie zaczê³o byæ g³oœno, Co na to lider Porozumienia i by³y – Przejmujemy tê odpowie- dniach Komisja Europejska anga¿owaæ siê w lepsze uzna- a tata siê lekko zawstydzi³: premier? dzialnoœæ w czasie, kiedy Unia chce rozpocz¹æ reformê euro- nie osób homoseksualnych, – Syn jest doros³y, nie komentu- Europejska stoi przed naj- pejskiego systemu azylowego. biseksualnych, trans- i inter- „Wirus za oknem, w domu na jê – odpowiedzia³ Jaros³aw Gowin. wiêkszym w swojej historii Na zewnêtrznych granicach seksualnych we wszystkich ulicy, a politycy coraz bardziej dzi- Utwór Ziemowita Gowina jest cy, ustawami zabijaj¹ nasze ¿ycie. czêœci¹ akcji Hot16Challenge2. wyzwaniem – mówi³a kanc- UE mia³oby siê rozstrzygaæ, krajach Unii. Przecie¿ nie chodzi o zwyk³e prze- Wziêli w niej udzia³ do tej pory nie lerz Angela Merkel. Ostrze- czy ktoœ ma szansê na uzyska- ¿ycie! Wykurzycie? Tych pajaców tylko muzycy, ale równie¿ wielu g³a, ¿e skutki gospodarcze nie azylu, czy te¿ nie. Planuje W niemieckim programie na górze. Rz¹dzi nami Zjednoczo- polityków – w tym prezydent An- pandemii mog¹ doprowadziæ siê tak¿e przyspieszenie de- prezydencji wymieniana jest na Prawica. Mnie ju¿ od tego drzej Duda. do rozbicia Unii i wykorzysta- portacji do kraju pochodzenia tak¿e cyfryzacja i pozycjono- strzela kur*ica. Jak tak dalej pój- Przebój Ziemowita Gowina nie nia tego przez populistów i si- i stworzenie wiêcej legalnych wanie Europy miêdzy China- dzie, totalna kaplica. Wypi*rdolê trafi³ jednak do przekonania, ³y antydemokratyczne. dróg migracji. Kontrowersje mi a USA. Ale trzy zasadnicze st¹d szybciej ni¿ Kubica. Nie mo- zw³aszcza politykom PiS. Budżet i brexit w dalszym ci¹gu budzi podzia³ tematy – koronakryzys, bu- ¿esz nawet na kawie wychillowaæ, – To jakiœ œwir – skomentowa³ uchodŸców na kraje cz³onkow- d¿et i brexit – bêd¹ mierni- bo zaraz bêd¹ psy ciê pa³owaæ. wicemarsza³ek Sejmu Ryszard Na lipcowym szczycie oma- skie UE. kiem sukcesu prezydencji Czas ju¿ nadszed³ na spo³eczn¹ Terlecki. wiany te¿ bêdzie bud¿et UE na Do g³ównych zadañ nie- Niemiec. Jeœli tutaj przez na- burzê. Pogoñmy razem pisow- Jaros³aw Gowin przyzna³ w lata 2021-2027. Dotychczasowy mieckiej prezydencji ma nale- stêpne pó³ roku uda siê zna- skich frajerów TVPiS?. Jak w Ko- TVN 24, ¿e porozmawia sobie w projekt przewiduje wydatki w ¿eæ równie¿ ochrona klimatu. leŸæ porozumienie, bêdzie to rei propaganda pogrywa sobie z tej sprawie zarówno z synem jak i wysokoœci 1,1 biliona euro, ale Jedna z podstawowych kwe- bardzo udane przewodnictwo, nami Kaczyñskiego banda. Stro- z marsza³kiem Terleckim. rozmowy w sprawie bud¿etu stii to ta, o ile procent zredu- a spuœcizna Angeli Merkel na sz¹ pióra udaj¹c piêkne pawie, a w Komu siê „Pañstwem z dykty” zakoñczy³y siê na pocz¹tku ro- kowaæ emisjê gazów cieplar- p³aszczyŸnie europejskiej Polsce od dawna mamy bezpra- porz¹dnie odbi³o, dobrze wiado- ku fiaskiem. Rz¹d Angeli Mer- nianych do 2030 roku w po- uznana za ogromn¹. (kad) wie. Opozycja s³aba, wszyscy o mo. TK 4 Samo Życie 7/20 (582) Aktualnoœci Po obu stronach Odry i Nysy Nienajgorsze s¹siedztwo z histori¹ w tle

Niemcy lubią Polaków – i to bardziej, niż Polacy ich, choć nie rozumieją polskiej wrażliwości historycznej. Polacy coraz rzadziej zachwycają się niemiecką gospodarką, ale coraz lepiej oceniają stosunki z zachodnim sąsiadem. Jednak znamy się kiepsko i raczej nie staramy się tego zmienić, pokazują wyniki najnowszego „Barometru Polska-Niemcy”. Blisko, ale nadal daleko

Tak wynika z tegorocznego „Barometru”, analizy, która od 20 lat pokazuje wzajemny wize- runek Polaków i Niemców. Choæ jesteœmy bezpoœrednimi s¹siadami, tylko 31 proc. Niem- ców odwiedzi³o Polskê przynajmniej jeden raz po 1990 roku – wliczaj¹c w to krótki wypad z programów telewizyjnych czyków, wiêksz¹ sympati¹ da- osób wyra¿aj¹cych antypatie (14 proc.) – mimo tylu dwuna- po zakupy. Po drugiej stronie (48%) – odsetek ten pozostaje rz¹ tylko Francuzów (68 proc.). wobec Niemców, lecz tych, któ- rodowych ma³¿eñstw. nie jest du¿o lepiej: 36 proc. Po- sta³y od lat – a ponad jedna Najczêœciej lubi¹ Polaków ci rzy s¹ wobec nich neutralni. laków odwiedzi³o po 1990 roku trzecia wskazuje prasê (35%). Niemcy, którzy wielokrotnie Spadek sympatii Polaków Stosunki miêdzy Niemcy. Ten odsetek nie zmie- Po³owa Polaków i prawie po- byli w Polsce, oraz wyborcy wobec innych narodów doty- pañstwami: nia siê prawie od kilkunastu ³owa Niemców wiedzy na te- partii lewicowych. Ci najbar- czy³ zreszt¹ w tym roku nie tyl- Polacy zadowoleni, lat. Mimo licznych programów mat kraju s¹siada nie zdobywa dziej niechêtni Polakom s¹ ko Niemców. Po uwzglêdnieniu wymiany polsko-niemieckiej, z ¿adnym z tych Ÿróde³. wœród zwolenników partii AfD. tych faktów, mówi Kucharczyk, Niemcy nieco spotkañ m³odzie¿y, czy popu- Pierwszy raz w 20-letniej hi- „sytuacja nie wygl¹da Ÿle”. zdezorientowani larnoœci polskich sanatoriów Nie znamy siê dobrze, ale lu- storii „Barometru” Polacy lu- Zw³aszcza, ¿e wzrasta wza- wœród niemieckich emerytów. bimy. A zw³aszcza: bi¹ Niemców mniej ni¿ na od- jemny poziom akceptacji w ró¿- 72 proc. Polaków (59 proc. Tylko co pi¹ty Polak ma zna- wrót: 42 proc. deklaruje sympa- nych rolach spo³ecznych. rok wczeœniej) ocenia, ¿e sto- jomych czy krewnych Niem- Niemcy lubi¹ tiê do Niemców. Polacy bar- W 2020 r. przynajmniej 70 proc. sunki polsko-niemieckie s¹ do- ców. Kontakty w Polsce ma Polaków dziej lubi¹ Amerykanów (56%), Polaków i Niemców akceptuje bre. le ocenia je tylko 14 proc. mniej ni¿ co dziesi¹ty Niemiec. Brytyjczyków (50%), Francu- s¹siada w ka¿dej wymienionej respondentów – mniej, ni¿ rok Czêœciej stykaj¹ siê z Polakami Mniej ni¿ Francuzów, ale zów (46%). w badaniach roli. Najwiêcej Po- wczeœniej. I to mimo negatyw- u siebie w Niemczech. Szacuje bardziej ni¿ Amerykanów, Ro- – Ten wynik nie oznacza, ¿e laków (20 proc.) nie potrafi zanego obrazu tych stosunków siê, ¿e w Niemczech mieszka sjan, czy Turków. Sympatiê do Niemców nie lubimy – wyjaœnia akceptowaæ Niemca w roli rad- w debacie publicznej i wypo- ok. dwóch milionów osób z po- Polaków deklaruje ponad po³o- Jacek Kucharczyk z Instytutu nego. Z kolei Niemcom naj- wiedziach polityków. Niezbyt chodzeniem polskim (pochowa (55 proc.) Niemców. Lubi¹ Spraw Publicznych, wspó³au- trudniej zaakceptowaæ Polaka zaskoczony wynikiem jest Ma- dz¹cych z Polski, wiêc równie¿ Polaków tak samo, jak Brytyj- tor badañ. – Nie wzros³a liczba w roli... ziêcia/synowej rek Prawda, by³y ambasador przesiedleñców), w tym ponad Polski w Berlinie, obecnie szef 800 tysiêcy z tylko polskim oby- przedstawicielstwa UE w Pol- watelstwem (osoby z podwój- sce. „Podobnie jest ze stosun- nym obywatelstwem w staty- kiem do Unii Europejskiej: stykach zaliczane s¹ do Niem- z jednej strony sonda¿e poka- ców). To nie tylko imigranci za- zuj¹ Polaków jako silnie pro- robkowi, ale i polscy wspó³ma³- unijnych, z drugiej – Polacy wy- ¿onkowie. Polki – po Turczyn- bieraj¹ partie, które szafuj¹ an- kach – s¹ drug¹ najwiêksz¹ tyeuropejsk¹ retoryk¹. Takie grup¹ cudzoziemek, z którymi trochê schizofreniczne podej- Niemcy zawieraj¹ ma³¿eñstwo. œcie”. Takiego polskiego wspó³ma³- Niemcy s¹ ostro¿niejsi ¿onka, wspó³pracownika czy w ocenach – ale nadal ponad s¹siada zna prawie co trzeci po³owa (55 proc.) uznaje sto- Niemiec. Ale nadal ponad sunki polsko-niemieckie za do- 60 proc. nie zna osobiœcie niko- bre. To niewielki spadek w sto- go zwi¹zanego z Polsk¹. sunku do 2019 roku (ale wzrost A poniewa¿ siê czêsto nie wobec 2018). To nie znaczy, ¿e spotykamy, wiemy o sobie to, Niemcy w tym roku oceniaj¹ je co zostanie nam opowiedziane. jako z³e: tak uwa¿a jedynie Polacy najczêœciej wskazuj¹, ¿e 25 proc., ale to te¿ mniej, ni¿ w swoj¹ wiedzê o Niemczech roku poprzednim. Przybylo za czerpi¹ z niemieckich filmów i to respondentów, którym trud- seriali (31%), programów tele- no wyraziæ konkretn¹ opiniê wizyjnych (30%) oraz prasy (20 proc.). Niemcy siê gubi¹ i (24%). Po³owa Niemców twier- Niemcy wiedzę o Polsce i Polakach czerpią głównie z mediów (telewizja, prasa – łącznie 83 proc.), nie wiedz¹, jak oceniæ kontakty dzi, ¿e czerpie wiedzê o Polsce dla Polaków najważniejszym źródłem wiedzy o Niemczech i Niemcach są filmy i seriale oraz programy telewizyjne miêdzy pañstwami. Samo Życie 7/20 (582) 5 Aktualnoœci Po obu stronach Odry i Nysy

Dla Marka Prawdy to z³y miec w oczach Polaków siê po- ków, którzy uwa¿aj¹, ¿e w rela- Niemczech ska¿one nacjonali- Co ciekawe: wœród Niemców znak: „Tracimy nasz kapita³ gorszy³a ale jest lepsza, ni¿ cjach polsko-niemieckich na- zmem. Leo chce to t³umaczyæ, równie ma³o skojarzeñ z Pol- sympatii i rozpoznawalnoœci, ocena odwrotna. Tylko 40 proc. le¿y siê skupiæ przede wszyst- jako jeden z pomys³odawców sk¹ dotyczy przestêpczoœci, na który pracowaliœmy od cza- Polaków uwa¿a, ¿e w Niem- kim na przesz³oœci. pomnika poœwiêconego pol- czy powszechnego ba³aganu. sów Solidarnoœci i Okr¹g³ego czech media mog¹ krytykowaæ – Osoby o takich pogl¹dach skim ofiarom niemieckiej oku- Sto³u. (...) Obawiam siê, ¿e bê- rz¹d (w 2018 r. jeszcze 58 to nadal mniejszoœæ – podkre- pacji w Berlinie. Symbolu, któ- „Barometr” przygotowywa- dzie coraz wiêcej Niemców, proc.), a 52 proc. ¿e respekto- œla dr Agnieszka £ada, wspó³- ry – ma nadziejê – poka¿e Po- ny by³ przed pandemi¹. którym bêdzie obojêtna Polska. wane s¹ tu swobody demokra- autorka „Barometru”. – Wiêk- lakom, ¿e Niemcy ich rozu- – Paradoksalnie doœwiad- To gangrena dla naszych sto- tyczne (72 proc. rok wczeœniej). szoœæ (52 proc. – red.) uwa¿a, miej¹, a Niemcom – ¿e powin- czenie zamkniêcia granicy mo- sunków”. Jednak i tu spadek ocen pozy- ¿e o przesz³oœci nie nale¿y mil- ni pamiêtaæ dok³adanie. „W ¿e, przynajmniej krótkotrwale, Niemcy zgadzaj¹ siê z Pola- tywnych nie prze³o¿y³ siê bez- czeæ, ale koncentrowaæ nale¿y niemieckiej szkole przerabia zró¿nicowaæ wzajemne po- kami; po³owa z nich za podsta- poœrednio na wzrost ocen ne- siê na teraŸniejszoœci i przy- siê historiê nazizmu, mówi o strzeganie Polaków i Niemców wê dobrej oceny stosunków gatywnych. Odsetek Polaków sz³oœci. Jednak jeszcze 9 lat zbrodniach Niemców, ale nie na pograniczu i w g³êbi krajów polsko-niemieckich uwa¿a oceniaj¹cych, ¿e w Niemczech temu odsetek tych osób w Pol- szczegó³owo o tym, jakie rany – mówi dr Agnieszka £ada. wspólne interesy gospodarcze, nie przestrzega siê swobód sce wynosi³ 73 proc. ta wojna zostawi³a w innych Niemcy nie wprowadzili na drugim miejscu jest polity- obywatelskich wzrós³ np. z 7 do Ten znaczny spadek to sku- krajach”. ograniczeñ i kwarantanny dla ka w³asnego rz¹du. 14 proc. Wzros³a natomiast tek stosowanej w Polsce w de- Wœród skojarzeñ Niemców pracowników transgranicz- Wœród problemów w dwu- liczba osób, które nie wiedz¹, batach publicznych ostatnich o Polsce wojna te¿ siê pojawia nych, dofinansowywali noclegi stronnych stosunkach najczê- jak oceniæ stan demokracji w lat retoryki i polityki historycz- – ale obok „Solidarnoœci”, czy tych, którzy zdecydowali siê œciej wymieniana by³y repara- Niemczech. nej. Choæ samo okreœlenie „re- „Lecha Wa³êsy”, a wszystkie zostaæ w Niemczech, op³acali cje, Nordstream (ten g³ównie Jedno jest pewne: Polacy du- paracje” pojawia siê rzadko historyczne skojarzenia stano- pobyty polskich maturzystów, dla Polaków), polityka wobec ¿o gorzej oceniaj¹ swój kraj, ni¿ wœród skojarzeñ, poczucie nie- wi¹ tylko 7 procent skojarzeñ ucz¹cych siê w Niemczech, uchodŸców (ten – dla Niem- kraj s¹siada. Niewiele wiêcej wystarczaj¹cego uznania pol- z Polsk¹ ogó³em. kiedy codzienne przekraczanie ców). Ale coraz mniej Polaków ni¿ jedna trzecia badanych Po- skiego cierpienia jest wyraŸ- granicy nie by³o mo¿liwe. i Niemców ocenia problemy laków uwa¿a, ¿e w Polsce funk- ne: ponad po³owa responden- „Ordnung muss „Niemcy pomagaj¹ nam bar- miêdzy Polsk¹ a Niemcami ja- cjonuje demokratyczny system tów z Polski uznaje, ¿e polskie sein”, „niemieckie dziej, ni¿ polski rz¹d”, s³ychaæ ko „powa¿ne”. rz¹dów (choæ wœród wyborców ofiary nie doczeka³y siê w³a- autostrady” i by³o na granicy. Co zaskakuje: Niemcy oce- PiS uwa¿a tak co druga osoba) œciwego uznania – tyle samo – W województwach przy- niaj¹ dziœ Polskê lepiej, ni¿ oraz ¿e respektowane s¹ prawa Niemców jest przeciwnego „polscy z³odzieje” granicznych mo¿e teraz jesz- w 2018 roku, kiedy ocena pol- obywatelskie. I co nie zaskaku- zdania. odchodz¹ cze poprawiæ siê ocena Niem- skiej demokracji by³a najgor- je: s¹ wobec w³asnego kraju – W kwestii podejœcia do hi- do lamusa ców jako przyjaznych, pragma- sza od lat. W zasadzie popra- znacznie bardziej krytyczni, ni¿ storii Polacy i Niemcy siê nie tycznych i dobrze zorganizo- wia³a siê ocena wszystkich sfer Niemcy wobec Niemiec. rozumiej¹ – t³umaczy Agniesz- wanych – mówi dr Agnieszka ¿ycia polityczno-gospodarcze- ka £ada. – Nie jest tak, ¿e Wiêkszoœæ tradycyjnych ste- £ada. go; z wyj¹tkiem korupcji i trak- Rozmijamy siê: Niemcy chc¹ zapomnieæ reotypów blaknie. Niemcy Agnieszka Hreczuk towania cudzoziemców, gdzie Historia o II wojnie. My przesz³oœæ ce- przestaj¹ byæ dla Polaków sy- liczba ocen pozytywnych spa- a przysz³oœæ lebrujemy, Niemcy zamiast na nonimem dobrobytu. Choæ d³a. Tyle dobrych wieœci. Bo Ÿle przesz³oœci – i to nie tylko tej 60 proc. Polaków nadal dobrze wygl¹da obraz polskiej demo- wstydliwej – wol¹ siê skupiæ ocenia stan niemieckiej ekono- kracji – pozytywnie wypowiada Lubimy siê, ale niekoniecz- na teraŸniejszoœci i przysz³o- mii, to skojarzenia z gospodar- siê na ten temat tylko co trzeci nie rozumiemy. Twórcy „Baro- œci. k¹ stanowi¹ tylko 14 proc. Niemiec. Jeszcze gorzej wypa- metru” spytali respondentów wszystkich skojarzeñ ze s³o- da ocena respektowania w Pol- o dowolne skojarzenia z kra- Silnego zakorzenienia Pola- wem „Niemcy” (tendencja sce praw obywatelskich (31%) jem (i narodem) s¹siada. Wy- ków w przesz³oœci Niemcy nie spadkowa) – a i te nie ograniczy respektowanie praw mniej- niki pokazuj¹, ¿e postrzegamy rozumiej¹. Czêsto t³umacz¹ czaj¹ siê do niezawodnej tech- szoœci (25%). Ale wbrew po- siê zupe³nie odmiennie. Niem- sobie, ¿e historia to temat tyl- nologii, czy dobrych warunków wszechnemu w Polsce przeko- cy kojarz¹ Polskê przede ko wyborców PiS, przyznaje socjalnych dla obywateli, ale naniu o rozwoju polskiej gospo- wszystkim jako dobre miejsce Leo Mausbach. 30-letni Leo i „(dobrej/taniej) chemii”, darki, pozytywnie na ten temat do odwiedzin: tanie i atrakcyj- jest beliñczykiem, od paru lat „Rossmanna” czy „Lidla”. Po- wypowiada siê te¿ tylko ne. Prawie jedna trzecia mieszka w Polsce. Polsk¹ zaj- dziw dla niemieckiej gospodar- 37 proc. Niemców. Ale to nie (29 proc.) ich skojarzeñ z Pol- muje siê prywatnie i zawodo- ki wyraŸnie s³abnie, mimo ¿e znaczy, ¿e reszta wypowiada sk¹ zwi¹zana jest z turystyk¹, wo od lat: Niemcy pozostaj¹ drugim siê negatywnie. Po prostu prze- kultur¹ i jêzykiem: „piêkne – By³em zszokowany, kiedy g³ównym celem polskiej emi- wa¿aj¹ca grupa Niemców krajobrazy”, „zabytki”, „Mazu- zrozumia³em, ¿e wiêkszoœæ gracji. Pomimo, a mo¿e w³a- „Barometr Polska-Niemcy” to w ogóle nie jest w stanie nic pory”, „Warszawa”, „koœcio³y”, moich polskich znajomych œnie dlatego: „Jedziemy do reprezentatywny sondaż opinii pu- wiedzieæ na ten temat. Nie ma- „trudny jêzyk”, „dobra kuch- i przyjació³ wcale nie popiera Niemiec i widzimy, ¿e ich auto- blicznej realizowany od 2000 roku j¹ ¿adnej oceny Polski. Pozy- nia”. retoryki w stylu „z Niemcami strady nie s¹ takie œwietne, a po obu stronach granicy. Tego- tywniej na temat Polski wypo- „Naziœci, Oœwiêcim, wojna, pojednaliœmy siê i wszystko nie gorsze samochody widaæ roczna edycja „Sąsiedztwo z hi- wiadaj¹ siê ci, którzy po 1989 r. obozy, Rzesza, SS” i podobne – jest OK. na polskich ulicach” –t³umaczy storią w tle” powstała we współ- odwiedzili ten kraj, oraz miesz- to z kolei najczêstsza (30 Niemcy nie rozumiej¹ pol- Agnieszka £ada. Jeszcze rza- pracy Instytutu Spraw Publicz- kañcy wschodnich Niemiec. proc.) grupa skojarzeñ Pola- skiej dumy narodowej. Nie dziej padaj¹ skojarzenia nych, Fundacji Konrada Adenauera Po drugiej stronie jest nieco ków z Niemcami. Odsetek ten wiedz¹, ¿e jej podstaw¹ jest w z Niemcami jako „krajem ³adu w Polsce, Deutsches Polen-Institut inaczej: ogólnie ocena sytuacji od 2016 systematycznie ro- Polsce przesz³oœæ. Samo pojê- i porz¹dku” (4 procent wszyst- i Fundacji Współpracy Polsko-Nie- polityczno-gospodarczej Nie- œnie. Roœnie te¿ liczba Pola- cie „duma narodowa” jest w kich skojarzeñ). mieckiej.

„Samo Życie“ – Pismo dla wszystkich i o wszystkim w języku polskim. Samo Życie, Luisental 2, 51399 Burscheid Miesięcznik. Redaguje zespół. tel. 02174 / 8964480 Redaktor naczelny (Chefredakteur): Henryk Kollar (g 19.12.2019 r.) Redakcja, wydawnictwo: fax 02174 / 8964481 Redaktor „magazynu“: Janusz Glanc-Szymański [email protected] Odpowiedzialny w rozumieniu prawa (V.i.S.d.P.): Andreas Hübsch Druk: Rheinische DruckMedien, Düsseldorf tel. 02382 / 7667578 Wydawca: Dział reklamy i ogłoszeń: fax 02382 / 7667579 Verlag Hübsch & Matuszczyk KG, Eichendorffstr. 10, 44143 Dortmund [email protected] Luisental 2, 51399 Burscheid tel. 02174 / 8964480 Nie zwracamy niezamówionych materiałów. Zastrzegamy sobie prawo skrótu nadsyłanych tekstów. Dział prenumeraty: fax 02174 / 8964481 Teksty podpisane przez autorów nie muszą odpowiadać poglądom redakcji. [email protected] Zamieszczone teksty podlegają prawu autorskiemu. Przedruk jedynie za zgodą redakcji. tel. 02174 / 8941155 Za treść ogłoszeń i reklamy wydawnictwo i redakcja nie ponoszą odpowiedzialności. Handel, dystrybucja: fax 02174 / 8941156 6 Samo Życie 7/20 (582) To i owo

Night of light Dziesi¹tki filii Karstadt i Kaufhof ofiarami kryzysu

Galeria Karstadt-Kaufhof Zarząd: nie ma lie podlegaj¹ce zamkniêciu planuje zamknąć 62 filie. innego wyjścia zagra¿aj¹ przetrwaniu ca³e- Poza tym 20 filii Karstadt go koncernu. Wed³ug informacji rady za- Przyczyna: koronakryzys Sport. Powodem są straty k³adowej ca³ego koncernu wywołane pandemią plany GKK spowoduj¹ utratê W wyniku pandemii koro- koronawirusa. pracy przez 5317 pracowni- nawirusa Galeria Karstadt ków. Koncern liczy teraz jesz- Kaufhof popad³a w Niem- cze ok. 28 tys. zatrudnionych. czech w ciê¿ki kryzys i ju¿ na Zarz¹d Galerii Karstadt- Pierwotnie zamkniêtych mia- pocz¹tku kwietnia zaczê³a Kaufhof (GKK) chce za- ³o zostaæ 80 sklepów. Z donie- szukaæ finansowego wspar- mkn¹æ 62 ze 172 sklepów i 20 sieñ prasowych wynika, ¿e cia. Koncern liczy, ¿e z powo- z 30 filii Karstadt Sport. Pra- zlikwidowane zostan¹ m.in. du pandemii i spowolnienia Zeche Zollverein w Essen cownicy GKK podjêli akcje sklepy w Kolonii, Düsseldor- koniunktury poniesie do koñ- protestacyjne, mówi¹ fie, Dortmundzie, Essen, ca 2022 roku straty siêgaj¹ce o „okrutnej decyzji“. Zwi¹zki Hamburgu i Monachium. 1,4 mld euro. zawodowe ver.di maj¹ jeszcze Zarz¹d GKK broni decyzji Z powodu decyzji GKK w³a- nadziejê, ¿e uda im siê uchro- o zamkniêciu, argumentuj¹c, dze gmin i miast oraz politycy niæ niektóre filie przed za- ¿e jest „nieunikniona” i „po- ostrzegaj¹ przed wymarciem mkniêciem. zbawiona alternatywa”, bo fi- œródmieœci. (kad) Hejt na Œl¹zaków nie ustaje Pi³karz Kamil Glik twarz¹ kampanii

Pi³karz Kamil Glik, aktorka So- prezentowa³ Polskê podczas w szczególnoœci ludziom zwi¹- nia Bohosiewicz, lekkoatletka Mistrzostw Europy 2016 i Mi- zanym z górnictwem, sta³a siê Justyna Œwiêty-Ersetic, cz³on- strzostw Œwiata w 2018 r. zwiêkszona liczba przeprowa- Zamknięte kluby, puste sale i kalendarze imprez: branża widowiskowa kowie Kabaretu M³odych Pa- Pierwsze pi³karskie kroki sta- dzonych testów na koronawiru- przechodzi z powodu pandemii koronawirusa wielki kryzys. W nocy z 22 nów oraz inne znane osoby ze wia³ w dru¿ynie Miejskiego sa na Œl¹sku i w œl¹skich kopal- na 23 czerwca w ramach „czerwonego alarmu“ – akcji Night of Light œwiata sportu, filmu, telewizji i Oœrodka Sportu i Rekreacji Ja- niach. Negatywne emocje zna- (noc światła) oświetlono w całych Niemczech ponad 8000 budynków. muzyki, w wiêkszoœci zwi¹zane strzêbie-Zdrój i Wodzis³awskiej laz³y ujœcie g³ównie w sieci, zdjęcia: Robert Widera z Górnym Œl¹skiem, przy³¹czy- Szkole Pi³karskiej Wodzis³aw gdzie u¿ytkownicy, zwabieni ³y siê do kampanii „STOP Œl¹ski. swoj¹ anonimowoœci¹, szkaluj¹ HEJTOWI! Nie oczerniaj gór- Do kampanii przy³¹czy³a siê górników, ich bliskich oraz nika!”. Jest ona odpowiedzi¹ tak¿e biegaczka Justyna Œwiê- mieszkañców ca³ego regionu. na negatywne emocje, które ty–Ersetic. Na mistrzostwach Fala negatywnych emocji i pojawi³y siê podczas pandemii Europy w lekkoatletyce w 2018 brak zrozumienia skompliko- koronawirusa. r. w Berlinie przesz³a do histo- wanej sytuacji towarzysz¹cej „Gdyby nie te kopalnie, to rii polskiego sportu. W ci¹gu epidemii koronawirusa zamie- mielibyœmy spokój z koronawi- pó³torej godziny zdoby³a dwa ni³a siê w masowy hejt. Górnicy rusem”, „Niech w koñcu za- z³ote medale. Pierwszy w biegu s¹ oczerniani w internecie i mkn¹ te kopalnie, to bêdzie na 400 m, drugi w sztafecie 4 x mediach, a czêsto równie¿ we czyste powietrze” – to przyk³a- 400 m. Sta³a siê najszybsz¹ Pol- w³asnym s¹siedztwie. Co gor- dy wyzwisk, które padaj¹ w sie- k¹ na tym dystansie od czasów sza, przypadki dyskryminacji i ci pod adresem górników. Co- Ireny Szewiñskiej. Sportsmen- agresji zagoœci³y na ulicach raz czêœciej turystom ze Œl¹ska ka równie¿ jest przeciwna styg- polskich miast. Mimo apelów odmawia siê zakwaterowania matyzacji górników i Œl¹zaków wielu instytucji i organizacji, a Restauracja Gdańska w Oberhausen w hotelach i pensjonatach nad w dobie epidemii koronawiru- tak¿e œl¹skich mediów, hejt nie Ba³tykiem. Hejt siêga zenitu. sa. Otwarcie przyznaje, ¿e ustaje. Kampania „STOP cz³onkowie jej rodziny zwi¹zani – Mamy dramat na Œl¹sku. HEJTOWI! Nie oczerniaj gór- s¹ z górnictwem. Wielu zaka¿onych górników, bo nika!” zorganizowana przez Ja- Fundacja JSW przyznaje, ¿e dosz³o do skandalicznych za- strzêbsk¹ Spó³kê Wêglow¹ i naturalnym mechanizmem niechañ. Tak to siê koñczy, jak Fundacjê JSW ma powstrzy- obronnym spo³eczeñstwa m.in. minister odpowiedzialny za maæ dyskryminacjê osób zwi¹- w okresie pandemii jest poszu- spó³ki górnicze nie reaguje na zanych z górnictwem i miesz- kiwanie "koz³a ofiarnego", któ- sytuacjê, a nieudolnie próbuje kañców Œl¹ska. Jej ambasado- rego bêdzie mo¿na obarczyæ zorganizowaæ niekonstytucyj- rem jest Kamil Glik, rodowity odpowiedzialnoœci¹ za zaist- ne wybory przy u¿yciu Poczty jastrzêbianin, wystêpuj¹cy nia³¹ sytuacjê. Pretekstem do Polskiej – podsumowuje Jerzy obecnie na pozycji obroñcy w wyznaczenia tej roli mieszkañ- Buzek, eurodeputowany, z po- klubie AS Monaco. Pi³karz re- com województwa œl¹skiego, a chodzenia Œl¹zak. TK www.prenumerata.de – gazeta prosto do domu – Lokschuppen w Bottrop Samo Życie 7/20 (582) 7 Kronika Niemiecki ambasador ¿egna siê z Polsk¹

Ambasador Niemiec w Warsza- cjonuje siê w kwestiach histo- wie Rolf Nikel zakoñczy³ swoj¹ rycznych, ale i w sprawach bie¿¹- misjê dyplomatyczn¹. cej polityki stara siê równie¿ – Stosunki polsko-niemieckie wspólnie z polskimi partnerami s¹ dobre, lepsze ni¿ ich reputacja. dojœæ do porozumieñ, które bêd¹ W sferze wymiany handlowej od- korzystne dla obu stron. Te rela- notowujemy kolejne rekordy, w cje miedzy Polsk¹ i Niemcami s¹ zesz³ym roku niemiecki eksport naprawdê dobre i bardzo œcis³e– do Polski przekroczy 120 mld euro zaznaczy³. – podkreœli³ by³y ju¿ ambasador W ostatnim czasie Nikel od- Republiki Federalnej Niemiec w niós³ siê tak¿e do projektu gazo- Polsce. – Gospodarka to pierwszy ci¹gu Nord Stream II. filar naszej silnej wspó³pracy. – Mówi¹c o Nord Stream II, Drugim jest kooperacja w ramach myœlimy o projekcie realizowa- spo³eczeñstwa obywatelskiego, nym przy udziale ró¿nych firm, bardzo prê¿ne dzia³ania Polsko- nie tylko niemieckich i rosyj- Niemieckiej Wspó³pracy M³odzie- skich, i ten projekt ma pewne ¿y, licznych fundacji – doda³. aspekty polityczne dotycz¹ce w Nikel stwierdzi³ ponadto, ¿e du¿ej mierze Ukrainy. W grudniu du¿o dobrego dzieje siê równie¿ 2019 r. zapad³a decyzja o utrzy- na poziomie polsko-niemieckiego maniu tranzytu rosyjskiego gazu dialogu politycznego. przez ukraiñskie ruroci¹gi na Za- Ksiądz prałat dr Ryszard Mroziuk był do 2015 r. proboszczem polskiej parafii w Dortmundzie. – Prezydent Frank-Walter Ste- chód o piêæ lat, w tym sensie poli- zdj. Andreas Hübsch inmeier przemawia³ w Wieluniu tycznie sprawê na razie uregulo- w 80. rocznicê wybuchu II wojny wano. Znacz¹co przyczyni³ siê do œwiatowej, z³o¿y³ te¿ wizytê w tego niemiecki rz¹d federalny – Warszawie, 1 wrzeœnia w Warsza- powiedzia³ dodaj¹c, ¿e Trójk¹t Zmar³ ks. pra³at Ryszard Mroziuk wie by³a te¿ Angela Merkel, Weimarski ma du¿y potencja³ i ostatnio prezydent Steinmeier mo¿e dzia³aæ na kilku p³aszczy- przyby³ te¿ do Auschwitz. I nie znach W œrodê 10 czerwca w godzinach oœrodkami w Herdorf (Concor- tyka³ siê z trudnymi sytuacjami. chodzi wy³¹cznie o intensywnoœæ Bernard Gaida, przewodnicz¹- rannych zmar³ ks. pra³at Ryszard dia) oraz w Carlsbergu. Stara³ siê integrowaæ sk³ócone ze wizyt, ale te¿ o coœ bardzo istot- cy Zwi¹zku Niemieckich Stowa- Mroziuk, d³ugoletni proboszcz Ksi¹dz Ryszard Mroziuk na pa- sob¹ grupy Polaków na emigra- nego. Niemcy stanowczo broni³y rzyszeñ w Polsce, wrêczy³ na za- Polskiej Misji Katolickiej w Dort- rafiê w Dortmundzie trafi³ cji. Dla wielu emigrantów polski Polski przed niesprawiedliw¹ koñczenie misji dyplomatycznej mundzie. Dziesiêæ dni wczeœniej w 1987 roku z Wroc³awia. Biskup koœció³ by³ pierwszym adresem, narracj¹ Rosji odwo³uj¹c¹ siê do Rolfa Nikela podziêkowania za je- uroczyœcie obchodzi³ jubileusz 50- Henryk Gulbinowicz wys³a³ go, bo pod który siê zg³osili z proœb¹ II wojny œwiatowej. W tym sensie go dzia³alnoœæ w Polsce. Piasto- lecia kap³añstwa oraz 75 urodzi- „na obczyŸnie s¹ nasi rodacy i na o pomoc. Pos³uga proboszcza rz¹d Niemiec bardzo jasno pozy- wa³ on swój urz¹d od 2014 r. TK ny. Od piêciu lat by³ na emerytu- obczyŸnie mog¹ dusze gin¹æ” – Mroziuka nie ogranicza³a siê rze. Ostatni¹ mszê œw. odprawi³ w cytuj¹c s³owa kardyna³a Hlonda. wiêc jedynie do kwestii religij- koœciele Œw. Anny w Dortmun- W 1995 r. ks. Ryszard Mroziuk nych. Nie wszystkich jednak PRENUMERATA dzie w poniedzia³ek 8 czerwca. otrzyma³ godnoœæ pra³ata, w 1997 mo¿na by³o usatysfakcjonowaæ. Dzieñ póŸniej zas³ab³ i zosta³ za- r. obroni³ pracê doktorsk¹ na Pa- Nie dla wszystkich zawsze star- Samo Życie brany do szpitala, gdzie zmar³ pieskim Fakultecie Teologicznym cza³o czasu i cierpliwoœci. Jed- - miesięcznik K wskutek rozleg³ego zawa³u serca. we Wroc³awiu. W 2015 r. przeszed³ nak koœcio³y w Dortmund, 6 wydań (1/2 roku) - 10 EUR K By³ kap³anem bardzo odda- na emeryturê. Pozosta³ w Dort- Hamm, Witten, Hagen, Iserlohn i 12 wydań (1 rok) - 15 EUR Cena prenumeraty z wysyłkąs na terenie Niemiec nym swoim parafianom. Zna³ ich mundzie, który po 28 latach sta³ Herne by³y zawsze pe³ne zarów- K problemy, w wielu wypadkach siê dla niego „trzeci¹” ojczyzn¹ – no tych g³êboko wierz¹cych, jak i 2 wydania na próbę (bezpłatnie) Prenumerata na próbę nie przedłuża się automatycznie. wiedzia³, co kto ma na sercu i „za po Wroc³awiu, gdzie siê wychowa³ tych ci¹gle jeszcze szukaj¹cych. Dane ZAMAWIAJĄCEGO: uszami”. Czêsto by³ wyrozumia³y, i Krystynopolu pod Lwowem, Równo 10 lat temu "Samo ¯y- zna³ bowiem rzeczywistoœæ, sk¹d pochodzili jego rodzice. cie" przeprowadzi³o wywiad z ks. Imię, nazwisko: w której ¿yjemy. Potrafi³ patrzeæ Jak emeryt pomaga³ miejsco- Mroziukiem. Opowiada³ w nim o Ulica, nr domu: na œwiat z przymru¿eniem oka. wym kap³anom w codziennym swoim powo³aniu oraz o trudno- By³ przyjacielem „Samego ¯y- duszpasterstwie, m.in. odprawia³ œciach i w¹tpliwoœciach, jakie Kod, miejscowość: cia”. Kiedy jeden z ksiê¿y skryty- msze i spowiada³ w konfesjonale. przez te lata go nachodzi³y. O po- kowa³ og³oszenia erotyczne na Przez ca³y czas s³u¿by w Dort- cz¹tkowym sprzeciwie rodziny, Tel./fax: Data, podpis: ³amach gazety, ks. Mroziuk mundzie, pomaga³ Polakom która widzia³a Rysia jako koleja- Warunki dostarczania prenumeraty z uœmiechem powiedzia³ „Tyle lat przyje¿d¿aj¹cym do Dortmundu. rza, podtrzymuj¹cego rodzinne 1. Jest mi wiadomo, iż mam prawo do pisemnego odwołania niniejszego zamówienia w wydawnictwie 2. czytam tê gazetê i nawet ich nie Zaanga¿owany by³ równie¿ w po- tradycje. Wspomina³ o duchowej w przeciągu 14 dni. Liczy się data stempla pocztowego. Przy zakłóceniach na skutek sił wyższych włącznie ze strajkiem obowiązują odnośne aktualne przepisy. 3. Należność za prenumeratę należy zauwa¿y³em. Widaæ, ¿e ten moc Koœcio³owi na Wschodzie. pomocy ks. biskupa Pazdura, uiścić z góry. 4. Niniejsza umowa przedłuża się automatycznie o kolejny okres zamówienia (jak ksi¹dz zauwa¿y³ to, czego szu- Z w³asnego doœwiadczenia w chwili, kiedy nachodzi³y go zakreślono), o ile abonent nie wypowie jej pisemnie w terminie 4 tygodni przed upływem okresu prenumeraty. 5. Aktualna cena prenumeraty może odpowiednio zostać dopasowana, o ile wzrośnie ka³”. wiem, ¿e by³ otwarty, ¿yczliwy i w¹tpliwoœci, jeszcze w okresie jej cena w sprzedaży detalicznej na skutek rosnących kosztów druku i dystrybucji (koszty papieru, Podchodzi³ do ¿ycia z humo- bardzo goœcinny. Nigdy nie na- seminarium. Opowiada³ o szkol- druku, wynagrodzenia, transportu i wysyłki). rem, ale by³ te¿ bardzo wymaga- rzeka³, nawet gdy jego stan zdro- nych sympatiach, muzyce Schu- Forma płatności: j¹cy. Wymaga³ nie tylko od in- wia znacznie siê pogarsza³. Ju¿ w berta, Beethovena i Mozarta, i K na rachunek nych, ale równie¿ od siebie. Poza seminarium zdoby³ zaufanie po- o zagro¿eniach, jakie widzi dla K pobór z konta (SEPA-Basis-Lastschrift) - proszę wypełnić upoważnienie typowo duszpastersk¹ dzia³alno- zosta³ych kleryków, którzy wy- wspó³czesnego œwiata oraz œci¹ zaanga¿owany by³ równie¿ w brali go starost¹ roku. Jego semi- o obawie przed samotnoœci¹: Zamówienie prenumeraty proszę przesłać na adres: sprawy wykraczaj¹ce poza jego naryjni przyjaciele nie mogli „Ba³em siê samotnoœci, pewnie Verlag Hübsch & Matuszczyk KG, Luisental 2, 51399 Burscheid proboszczowskie obowi¹zki. t³umnie przyjechaæ na pogrzeb, jak ka¿dy ksi¹dz, ale po 40 latach UPOWAŻNIAM firmę Verlag Hübsch & Matuszczyk KG (identyfikator Przez kilkanaœcie lat by³ prze- dlatego modlili siê w jego intencji kap³añstwa przyznaæ muszê, ¿e DE41ZZZ00000708398, nr upoważnienia będzie na rachunku) do ściągania wodnicz¹cym Chrzeœcijañskiego w katedrze wroc³awskiej, w któ- jestem szczêœliwym ksiêdzem.“ należności z mojego konta. Jest mi wiadomo, że w uzasadnionych przypadkach Centrum Krzewienia Tradycji, rej w 1970 r. przyj¹³ œwiêcenia ka- Cia³o ksiêdza Ryszarda Mro- mam prawo żądać zwrotu ściągniętej kwoty do 8 tygodni od ściągnięcia. Kultury i Jêzyka Polskiego w p³añskie. ziuka pozosta³o w Dortmundzie, Niemczech. Wspó³organizowa³ W czasie 33-letniej pos³ugi spoczywa na cmentarzu Nord- Nr konta IBAN: DE ______szkolenia dla nauczycieli, wyjaz- duszpasterskiej w Dortmundzie friedhof w dzielnicy Dortmund- dy dla uczniów szkó³ jêzyka pol- pozna³ wiele polonijnych œrodo- Eving. Podpis: Data: skiego, a tak¿e opiekowa³ siê wisk. W wielu przypadkach spo- Leonard Paszek 8 Samo Życie 7/20 (582) To i owo

W skrócie

Wiarygodność w oczach telewidzów

Pracownia IBRIS zapyta³a Pola- Najlepiej o dzia³alnoœci TVP wy- ków. jak oceniliby rzetelnoœæ rela- powiedzia³ siê ostatnio dla serwi- cjonowania kampanii wyborczej w su „NaTemat” Robert Janowski, wyborach prezydenckich przez znany polski prezenter, który nastêpuj¹ce programy telewizyj- przez dwa lata prowadzi³ program ne: "Wiadomoœci" TVP, "Fakty" "Jaka to melodia?" w TVP: TVN, "Wydarzenia" Polsatu, TVP „Pracuj¹c w danym œrodowi- Info, TVN24 oraz Polsat News. sku, musisz zgadzaæ siê z ideami 51 proc. ankietowanych uwa¿a tego œrodowiska, wiêc pracuj¹c na "Wiadomoœci" TVP za nierzetelne Woronicza, podpisujesz siê pod w tej kampanii wyborczej. Tu¿ za tym, co Woronicza sob¹ reprezen- Słońce jest źródłem witaminy D, ale również może być przyczyną zachorowania na czerniaka sztandarowym programem TVP tuje, co przekazuje ludziom, jak in- znalaz³a siê stacja TVP Info – za doktrynuje, k³amie, manipuluje. nierzeteln¹ uwa¿a j¹ 49,7 proc. ba- Jesteœ czêœci¹ tego aparatu k³am- danych. stwa i przemocy intelektualnej, S³oñce mo¿e byæ wrogiem Jako rzetelne medium najczê- czy pracujesz w œniadaniówce, czy œciej we wskazaniach badanych prowadzisz imprezy, czy prowa- Rozpoczê³y siê pierwsze upa³y. czerniaka, co niestety wynika ze wartowniczych (po³o¿onych naj- pojawia³y siê "Wydarzenia" Polsa- dzisz program. Jesteœ tego czê- Wiele osób wystawia cia³o do zmiany zachowañ. Coraz wiêcej bli¿ej pierwotnego ogniska nowo- tu – 41,2 proc. wskazañ. Za progra- œci¹ i tego syfu nie zmyjesz. Jeœli s³oñca. Nadmierne opalanie mo- osób korzysta z nadmiernego tworu) i jeœli komórki nowotworo- mem uplasowa³y siê kolejno: Pol- jesteœ przyzwoity, to odchodzisz, a ¿e skoñczyæ siê poparzeniem skó- opalania, nie dba o swoj¹ skórê i we zostan¹ w nich zidentyfikowa- sat News (36,9 proc.), TVN24 jeœli nie, to udajesz, ¿e to ciê nie ry, które istotnie przyczynia siê do korzysta z solariów, które s¹ ne, usuwa siê tak¿e okoliczne wê- (35,8 proc.), "Fakty" TVN (35,1 dotyczy i ¿e robisz swoje, nie je- rozwoju czerniaka. Prof. Piotr szczególnie groŸne dla osób w z³y ch³onne i rozpoczyna leczenie proc.), TVP Info (21 proc.) oraz steœ politykiem. Wybór nale¿y od Rutkowski z Instytutu im. Marii m³odym wieku. Nowotwór rozwi- systemowe. "Wiadomoœci" TVP (17,6 proc.). ciebie.” TK Sk³odowskiej-Curie w Warszawie, ja siê na skórze, wiêc powinien Jeœli jednak pacjent ma prze- przewodnicz¹cy Akademii Czer- byæ szybko identyfikowany. Klu- rzuty do odleg³ych czêœci cia³a, niaka, zapewnia, ¿e profilaktyka czem wczesnego rozpoznania np. w w¹trobie, mózgu czy ko- czerniaka jest prosta, podobnie czerniaka jest dobra znajomoœæ œciach, sytuacja terapeutyczna Będzie reforma polskiego górnictwa jak jego diagnostyka. Wystarczy w³asnego cia³a i skóry. Ju¿ w wie- jest bardzo trudna. Do tej pory – wzorem Niemiec tylko pamiêtaæ o kilku prostych ku kilkunastu lat znamy wszyst- opiera³a siê na leczeniu paliatyw- „z³otych zasadach”: kie swoje znamiona – to sprawia, nym. Dziœ, dziêki ogromnemu po- I znów polskie górnictwo stanê³o klucza górniczych protestów. – unikaæ nadmiernego s³oñca, ¿e ³atwo powinniœmy umieæ iden- stêpowi medycyny, pacjenci z za- przed widmem plajty. Tym razem Ostro te¿ krytykuje Jacka Sasina, – stosowaæ kremy z wysokimi tyfikowaæ nowe lub zauwa¿aæ za- awansowanym czerniakiem maj¹ w towarzystwie energetyki. Od ministra aktywów pañstwowych. filtrami UVA i UVB, chodz¹ce zmiany w ju¿ istniej¹- szansê na nowoczesne leczenie stycznia do listopada 2019 r. bran- – Mia³ siê zaj¹æ wyborami i mu – nosiæ okulary przeciws³o- cych. Samoocena skóry powinna immunologiczne, które mobilizu- ¿a wêglowa w Polsce zanotowa³a nie wysz³o. Ma siê zaj¹æ progra- neczne, byæ wykonywana raz w miesi¹cu, je ich w³asnych uk³ad odporno- ³¹czn¹ stratê wielkoœci niemal pó³ mem dla górnictwa, chyba te¿ mu – nie korzystaæ z solarium, zarówno przez osoby starsze, jak i œciowy do walki z nowotworem, a miliarda z³otych. Dla porównania mo¿e nie wyjœæ. Nie ma facet chy- – regularnie ogl¹daæ skórê w m³odzie¿. tak¿e terapiê celowan¹, która w tym samym czasie 2018 r. bran- ba zbyt szczêœliwej rêki do prowa- celu szybkiego zidentyfikowania ABCDE czerniaka uderza bezpoœrednio w komórki ¿a ta mia³a 980 mln z³ zysku. Rz¹d dzenia tego resortu. Nie wiemy ewentualnych nowych i nietypo- guza. ma pomys³, jak wyjœæ z kryzysu. kompletnie, czego siê spodziewaæ wych zmian, Czerniaki maj¹ wiele cech cha- Uwaga na dzieci Chce powo³aæ do dzia³alnoœci no- – powiedzia³. – zg³osiæ siê do dermatologa rakterystycznych, które pomaga- we spó³ki i chwali siê, ¿e s¹ to Problemy zaczyna mieæ rów- lub chirurga onkologa, aby obej- j¹ w ich rozpoznaniu. Cechy te i kolor skóry wzorce niemieckie. nie¿ energetyka. Spó³ka Energa rza³ znamiona. Jeœli oka¿e siê, ¿e okreœlane s¹ za pomoc¹ kryte- Jednym z czynników sprzyjaj¹- Ze statystyk wynika, ¿e polski przyzna³a siê do 400 mln z³ strat pieprzyk lub naroœl niesie zna- riów ABCDE: cych powstaniu czerniaka jest wêgiel nie wytrzymuje konkuren- po “inwestycji” w Polsk¹ Grupê miona nowotworowe nale¿y, jak A – asymetria np. znamiê „wy- okreœlony typ urody. Bardziej na- cji z tym, który sprowadzany jest z Górnicz¹, do której przekaza³a najszybciej j¹ wyci¹æ i rozpocz¹æ lewaj¹ce” siê na jedn¹ stronê ra¿one s¹ osoby: innych krajów. Z danych Eurosta- pieni¹dze w ramach flagowego leczenie. B – brzegi poszarpane, nierów- – o jasnych i rudych w³osach, tu wynika, ¿e pomiêdzy styczniem projektu ratowania górnictwa re- Umiera zbyt dużo osób nomierne, posiadaj¹ce zgrubie- – o jasnych oczach, a listopadem 2019 r. do Polski alizowanego przez rz¹d Beaty nia – o jasnej lub bardzo jasnej ce- sprowadzono 14,9 mln ton wêgla, Szyd³o. Nastêpnie Energa spisa³a Œwiadomoœæ na temat czernia- C – czerwony lub czarny i nierze, z czego bisko 10 mln pochodzi³o na straty ca³oœæ nak³adów na bu- ka jest niska. Potwierdzi³o to pod- jednolity kolor – z piegami czy znamionami, z Rosji. Poza tym z Australii, Ko- dowê elektrowni wêglowej sumowanie Google, publikuj¹ce D – du¿y rozmiar, wielkoœæ – które ³atwo ulegaj¹ poparze- lumbii, Kazachstanu, Mozambiku w Ostro³êce – 453 mln z³, która by- najszybciej zyskuj¹ce na popular- zmiany powy¿ej 0,5 cm niom s³onecznym, czy USA. ³a realizacj¹ zapisów z programu noœci has³a w wyszukiwarce w E – ewolucja, czyli postêpuj¹ce – s³abo toleruj¹ s³oñce, „W Rosji nie obowi¹zuj¹ ¿adne PiS z roku 2014. Do budowy tej ci¹gu roku. Zapytanie „Jak wy- zmiany zachodz¹ce w znamieniu. – opalaj¹ siê z du¿ym trudem zasady, ³amane s¹ prawa pracow- elektrowni pod patronatem prezy- gl¹da czerniak?” zaliczono do 10 Wszystkie znamiona, naroœla, lub w ogóle nie. nicze, wydobycie wêgla i jego denta Andrzeja Dudy par³y rz¹dy najpopularniejszych sformu³o- pieprzyki, które maj¹ te cechy, po- Osoby te bezwzglêdnie powin- transport s¹ szeroko dotowane, a Beaty Szyd³o i Mateusza Mora- wañ. – Nadal jednak ludzie maj¹ winny zostaæ zbadane przez leka- ny unikaæ s³oñca oraz ca³kowicie rosyjskiej gospodarki (w tym wy- wieckiego. zbyt ma³¹ œwiadomoœæ o koniecz- rza dermatologa lub chirurga on- zrezygnowaæ z solarium. dobycia wêgla) w najmniejszym Plan resortu Sasina zak³ada noœci ogl¹dania w³asnej skóry i kologa i w razie jakichkolwiek Szczególnie zagro¿on¹ grup¹ stopniu nie dotyka restrykcyjna stworzenie dwóch nowych spó³ek. regularnego odwiedzania derma- w¹tpliwoœci wyciête. Badanie spo³eczn¹ s¹ dzieci. Nie maj¹ polityka klimatyczna Unii Euro- W pierwszej zgromadzone zosta- tologa lub chirurga onkologa – przeprowadzane u specjalisty jest jeszcze w pe³ni wykszta³conego pejskiej. Ktoœ, kto mówi o konku- ³yby kopalnie, które rokuj¹ nadzie- podkreœla prof. Rutkowski. – Sta- bardzo szybkie, bezbolesne i nie- systemu obronnego organizmu i rencyjnoœci pomiêdzy polskim a jê na przysz³oœæ. W drugiej te, któ- tystyki umieralnoœci na czerniaka inwazyjne. Lekarz skanuje ca³¹ bardzo ³atwo ulêgaj¹ poparze- rosyjskim wêglem, albo nie wie, co re trzeba zlikwidowaæ. „W Niem- s¹ bardzo wysokie. Co roku w Pol- skórê dermatoskopem, które wy- niom s³onecznym. Poparzenie mówi, albo jest po¿ytecznym idio- czech pó³ wieku temu restruktu- sce umiera ponad 1100 osób na chwytuje wszelkie atypowe zmia- s³oneczne dwukrotnie zwiêksza t¹, œwiadomie lub nieœwiadomie ryzacjê rozpoczêto od odseparo- oko³o 3000 nowych zachorowañ – ny. ryzyko rozwoju czerniaka w doro- dzia³aj¹cym na rzecz rosyjskich wania zdrowych i chorych akty- t³umaczy lekarz. – Tymczasem w Liczy się czas s³ym ¿yciu. Czapki z daszkami, oligarchów i rosyjskiego interesu wów wêglowych i da³o to dobry Niemczech a¿ u 90 procent osób kapelusze z du¿ymi rondami, oku- Pacjenci chorzy na czerniaki politycznego” – napisali w liœcie efekt” – t³umacz¹ w resorcie akty- wykrywana jest choroba we lary przeciws³oneczne z filtrem, we wczesnym stadium leczeni s¹ otwartym zwi¹zkowcy górniczy. wów pañstwowych w War- wczesnym stadium, co ma bezpo- okrycie cia³a s¹ absolutnie ko- poprzez proste chirurgiczne wy- Szef Œl¹sko-D¹browskiej Soli- szawie. TK œrednie prze³o¿enie na dalszy nieczne. ciêcie zmiany wraz z szerokim darnoœci Dominik Kolorz nie wy- proces leczenia. Wystêpowanie czerniaka w ro- Czerniak jest najbardziej agre- marginesem okolicznej tkanki. W dzinie jest silnym czynnikiem ry- sywnym nowotworem skóry i jed- przypadku wystêpowania wiêk- zyka zachorowania na ten nowo- nym z najbardziej agresywnych szych czerniaków o gruboœci po- twór. SKLEP.de nowotworów w ogóle. Co 10 lat ponad 1 mm (w g³¹b skóry) dokonu- Tekst i zdjęcie dwaja siê liczba zachorowañ na je siê biopsji wêz³ów ch³onnych Agnieszka Malik Samo Życie 7/20 (582) 9

Rady i porady X 10 Czytelnicy pytaj¹ 7/2020 – prawnik wyjaœnia

? W trakcie parkowania na par- rejonowego w Dortmundzie; sygna- traktowaæ tak jak wynagrodzenie za kingu przy centrum handlowym w tura akt 425 C 434/16) pracê (wyrok Wy¿szego S¹du Pracy Berlinie dosz³o do kolizji z innym Nadrenii Pó³nocnej–Westfalii; sygn. pojazdem. W momencie kolizji mo- ? Moja bêd¹ca w podesz³ym wie- akt: 18 Sa 984/14). je auto nie porusza³o siê. Nie mogê ku i czêœciowo sparali¿owana ma- W oczach tego jednak udowodniæ. Jakie ma przebywa³a d³u¿szy okres w ? Mieszkam w Niemczech. Przy- mam przed s¹dem szanse na uzy- niemieckim szpitalu. Teraz okaza- jaciel, z którym zamieszkujê pod Edwarda Tomenki skanie odszkodowania? ³o siê, ¿e ma odle¿yny (dekubitus). wspólnym dachem ma d³ugi. Oba- Ja podejrzewam, ¿e powsta³y one wiam siê, ¿e wkrótce przed Generalnie w tego typu przypad- w wyniku niew³aœciwego jej k³a- drzwiami staæ bêdzie komornik. kach spornych, gdy obie strony ob- dzenia. Czy mo¿e ona z tego powo- Jak siê zabezpieczyæ przed ewen- staj¹ przy swoich, odmiennych wer- du ¿¹daæ odszkodowania? tualn¹ egzekucj¹? sjach wydarzenia, decyduj¹ce zna- Wszystko zale¿y od okolicznoœci W takich przypadkach nale¿a³oby czenie ma to, czyj pojazd sta³ w mo- konkretnego przypadku a w szcze- zbieraæ dowody na to, i¿ przedmioty mencie kolizji, a czyj siê porusza³. gólnoœci od stopnia zawinienia odpo- znajduj¹ce siê w mieszkaniu stano- Je¿eli nie mo¿na tego udowodniæ, to wiedzialnego personelu medyczne- wi¹ w³asnoœæ czytelniczki a nie za- najczêœciej s¹d zarz¹dza przeprowa- go. W podobnego typu przypadku d³u¿onego przyjaciela. Dowodami ta- dzenie kosztownej ekspertyzy rze- Wy¿szy S¹d Kraju Zwi¹zkowego Ba- kimi mog¹ byæ rachunki, pokwitowa- czoznawczej. warii w wyroku z 14 stycznia 2009 ro- nia, umowy, wyci¹gi z konta banko- Tak by³o w przypadku zderzenia ku (sygn. akt: 9 O 10239/04) stwier- wego, odpowiednie zaœwiadczenia na parkingu dwóch aut, które staj¹c dzi³, i¿ chora by³a niew³aœciwie le¿a- czy inne podobnego typu dokumenty. ty³em do siebie w tym samym mo- kowana i winê za to ponosi szpital. Sensownym by³oby te¿ sporz¹dzenie mencie zaczê³y, na biegu wstecznym, Klinika zosta³a zobowi¹zana do za- listy wszystkich wartoœciowych wyje¿d¿aæ wzglêdnie jedno z nich za- p³aty zadoœæuczynienia (Schmerz- przedmiotów bêd¹cych w mieszka- czê³o wyje¿d¿aæ uderzaj¹c w drugie. ensgeld). niu, a stanowi¹cych wy³¹czn¹ w³a- Poniewa¿ powód twierdzi³, ¿e w mo- snoœæ czytelniczki. Jeœliby mimo te- mencie kolizji jego auto siê nie poru- ? Z niemieck¹ firm¹, w której go dosz³oby do egzekucyjnego zajê- sza³o, s¹d zarz¹dzi³ przeprowadze- dotychczas pracowa³em, porozu- cia rzeczy, bêd¹cych w³asnoœci¹ czy- nie ekspertyzy, która potwierdzi³a je- mia³em siê co do wysokoœci odpra- telniczki to przys³uguje jej œrodek go wersjê. Aczkolwiek s¹d uzna³, i¿ w wy. Czy mogê ¿¹daæ od firmy wy- prawny w postaci tzw. Drittwider- podobnego typu sytuacjach drogo- p³aty odprawy w wysokoœci brut- spruchklage (tzw. pozew-sprzeciw wych oboje kierowcy s¹ zobowi¹zani to? osoby trzeciej). W tym przypadku do zachowania szczególnej ostro¿no- Generalnie nie mo¿na ¿¹daæ wy- rozstrzyga s¹d. œci. Powód uznany zosta³ za wspó³- p³aty odprawy (Abfindung) w wyso- mgr prawa Artur Balon winnego kolizji w wysokoœci 20 proc. koœci brutto, gdy¿ w œwietle orzecz- [email protected] a naje¿d¿aj¹cy 80 proc. (wyrok s¹du nictwa s¹dowego odprawy nale¿y Tel.: 030 43924611

szef p³aci wiêcej, tylko ta czêœæ, któ- Kurzarbeit (postojowe) ra przekracza 80 proc., podlega opo- datkowaniu. Plus: wzmocniona zostanie rów- – d³u¿ej pieni¹dze dla rodzin nie¿ dzia³alnoœæ gastronomiczna, a podatek od wartoœci dodanej (VAT) Bundestag uchwalił kolejną kiem opieki (Sorgeberechtigter). Dla od posi³ków w restauracjach zosta- ustawę o pomocy w związku samotnie wychowuj¹cych to nawet nie obni¿ony z 19 do 7 pocz¹wszy od z pandemią koronawirusa: 20 tygodni. Mo¿na to roz³o¿yæ na kil- 1 lipca na okres 1 roku. Rodzice otrzymają rekompen- ka miesiêcy. Warunek: dzieci nie satę za utratę zarobków, osi¹gnê³y jeszcze 12 roku ¿ycia, s¹ Netto: Bonus korona do 1500 eu- podobnie jak osoby objętę niepe³nosprawne albo niesamodziel- ro – Premie w zwi¹zku z pandemi¹ „postojowym“ (Kurzarbeit). ne i zdane na pomoc. 67 procent koronawirusa do 1500 euro pozostaj¹ utraconych zarobków jest zastêpo- zwolnione z podatku. Ale uwaga: Po- Rys. Edward Tomenko Obecna sytuacja stanowi obci¹¿enie wane, maksymalnie do 2016 euro dlegaj¹ oni zastrze¿eniu progresji. dla rodzin: wielu rodziców nie mo¿e miesiêcznie. P³atnoœæ dokonywana Nawet jeœli od dodatkowego œwiad- pracowaæ, poniewa¿ oœrodki opieki jest przez szefa, który ubiega siê o czenia nie trzeba p³aciæ podatków, dziennej i szko³y s¹ tylko czêœciowo œwiadczenie i jest zwracana przez mog¹ one prowadziæ do podwy¿sze- Zamieszczane w gazecie otwarte. Otrzymaj¹ oni rekompensa- pañstwo. Osoby prowadz¹ce dzia³al- nia stawki podatkowej, a póŸniejsze odpowiedzi są jedynie ty za utratê zarobków za okres do noœæ gospodarcz¹ na w³asny rachu- p³atnoœci podatkowe mog¹ wzrost- 20 tygodni. Odpowiednia ustawa zo- nek musz¹ same zwróciæ siê o po- n¹æ. ogólną wykładnią i nie mogą sta³a uchwalona przez Bundestag. moc do landu, w którym s¹ zameldo- być przenoszone Przynosi równie¿ korzyœci podatko- wane. Œwiadczenia z pakietów pomoco- we dla pracowników pracuj¹cych w wych w zwi¹zku z pandemi¹ korona- na jednostkowe przypadki. zredukowanym wymiarze godzin Wolny od podatku wy¿szy doda- wirusa (Corona-Soforthilfen) nie (Kurzarbeit). tek za pracê w zredukowanym wy- mog¹ zostaæ zajête przez komornika Indywidualne porady prawne Wiêksze wsparcie finansowe – miarze godzin (Kurzarbeit). – Je- ani s¹d. Pieni¹dze te s¹ przeznaczo- W przypadku rodziców, kontynuacja ¿eli przedsiêbiorstwa dop³acaj¹ do ne na konkretny cel: zabezpieczenie w mediach są bowiem wyp³aty wynagrodzenia (Lohnfort- ustawowego œwiadczenia za zredu- ekonomicznej egzystencji benefi- ustawowo zabronione. zahlung) zostaje przed³u¿ona, jeœli kowany czas pracy (Kurzarbeiter- cjentów w czasie pandemii korona- musz¹ oni opiekowaæ siê swoimi geld), p³atnoœci te pozostaj¹ zwolnio- wirusa, a nie jest przeznaczony na dzieæmi w domu. Zamiast szeœciu, ne z podatku. Warunek: ³¹czna kwota sp³atê starych d³ugów. (Landgericht Dziękujemy za wyrozumiałość. jest to teraz dziesiêæ tygodni odszko- nie mo¿e przekraczaæ 80 procent Köln, sygn. akt 39 T 57/20) dowania dla ka¿dej osoby z obowi¹z- utraconego wynagrodzenia. Jeœli 10 Samo Życie 7/20 (582) Warto wiedzieæ REKLAMA

W jakie nieruchomoœci inwestowaæ wracaj¹c z emigracji?

Wed³ug szacunków GUS poza laków z emigracji jest posiada- go, po³o¿one w oœrodkach sate- wyboru nieruchomoœci mo¿e sprawiaj¹, ¿e dworek jest granicami kraju na sta³e przenie nieruchomoœci w kraju. Nie lickich du¿ych miast. W tej ka- wiêc obiektywnie oceniæ jakoœæ prawdziwym unikatem na ryn- bywa ponad 2,5 mln Polaków. ka¿dy jednak dysponuje do- tegorii najwiêksz¹ uwagê zwra- komunikacji, po³o¿enie czy ku nieruchomoœci. Spe³ni ocze- Mieszkaj¹ najczêœciej w USA, mem czy mieszkaniem, a mimo caj¹ gotowe domy, w których – urz¹dzenie domu i terenów kiwania inwestorów poszukuj¹- Kanadzie, Wielkiej Brytanii, to swoje przysz³e plany ¿ycio- bez koniecznoœci prowadzenia przyleg³ych. Jak wskazuje cych rozwi¹zañ wyj¹tkowych, Niemczech oraz w krajach we wi¹¿e z Polsk¹. Osoby, które prac adaptacyjnych czy remon- Piotr Sygu³a, prezes zarz¹du chc¹cych podarowaæ sobie i ro- skandynawskich. Du¿a czêœæ z przez lata zgromadzi³y pokaŸ- towych – mo¿na od razu za- Know House Nieruchomoœci, dzinie prawdziwie luksusowy nich po latach spêdzonych na ne oszczêdnoœci, coraz czêœciej mieszkaæ. To istotny argument, kolejnym powodem jest tak¿e dom, nawi¹zuj¹cy do polskiej obczyŸnie planuje rozpocz¹æ ko- szukaj¹ opcji na bezpieczne za- szczególnie z punktu widzenia komfort przysz³ych w³aœcicieli. tradycji. lejny etap ¿ycia w Polsce, decy- inwestowanie œrodków. Doty- osób powracaj¹cych z emigra- – Inwestorzy, decyduj¹cy siê na – Przyszli w³aœciciele mog¹ duj¹c siê powróciæ na sta³e. Za- czy to przede wszystkim Pola- cji. Nie ka¿dy bowiem chce czy zakup domu z rynku wtórnego siê od razu wprowadziæ do oszczêdzone pieni¹dze chc¹ ków, którzy wypracowali swój mo¿e wynajmowaæ mieszkanie zwolnieni s¹ z obowi¹zku przy- dworku, nie czyni¹c ¿adnych przeznaczyæ na inwestycje, któ- status materialny, mieszkaj¹c lub wprowadziæ siê do rodziny gotowywania projektu, uzyski- nak³adów na remont. To bar- re nawet w sytuacji niestabilno- od wielu lat w USA czy Kana- na czas budowy w³asnego dowania pozwolenia na budowê dzo dobra inwestycja, adreso- œci gospodarki bêd¹ dobr¹ loka- dzie. Mo¿liwoœci w zakresie lo- mu lub gruntownego remontu czy wreszcie nadzorowania wana do osób szukaj¹cych nie- t¹ kapita³u. Analitycy wskazuj¹, kowania pieniêdzy pojawia siê zakupionego w³aœnie lokum. prac budowlanych. To ogromne powtarzalnego miejsca do za- ¿e jedn¹ z najbezpieczniejszych tym wiêcej, im wy¿sza jest war- u³atwienie. Tendencjê tê po- mieszkania – mówi Piotr Sygu- form inwestowania s¹ nieru- toœæ zgromadzonego kapita³u. Najlepiej twierdzaj¹ raporty GUS, który ³a, prezes zarz¹du Know Ho- chomoœci, których rynek w Pol- Zakup nieruchomoœci, szcze- na swoim oszacowa³, ¿e w 2018 roku doko- use Nieruchomoœci. sce jest mocno zdywersyfikowa- gólnie nietuzinkowych, maj¹- nano a¿ 79,9 tys. transakcji kup- Decyzja o powrocie do Polski ny. Z jednej strony roœnie liczba cych swój indywidualny wyraz, Zakup nieruchomoœci to na-sprzeda¿y, obejmuj¹cych determinuje koniecznoœæ zna- mieszkañ przeznaczonych do jawi siê zatem jako jedna z naj- otwarcie nowych mo¿liwoœci nieruchomoœci zabudowane, o lezienia efektywnego i bez- sprzeda¿y, z drugiej zaœ coraz lepszych form inwestowania na zainwestowanie œrodków w wartoœci 32,5 mld z³otych. piecznego sposobu na zdepo- wiêksz¹ popularnoœci¹ ciesz¹ dla Polaków planuj¹cych po- najlepszym dla siebie momen- Myœl¹c o w³asnym lokum, nowanie œrodków, zgromadzo- siê domy wybudowane na wrót na sta³e do kraju. cie. Nawet jeœli plany o powro- warto wiêc rozwa¿yæ oferty go- nych podczas pobytu poza gra- obrze¿ach du¿ych miast, które cie s¹ nieco odleg³e, warto po- towych obiektów, których na- nicami kraju. Opcj¹ na zrekom- maj¹ w sobie nie tylko potencja³ Inwestycja myœleæ o ulokowaniu kapita³u wet nie trzeba wykañczaæ. Czê- pensowanie sobie wieloletnie- u¿ytkowy, ale przede wszystkim w nieruchomoœæ w nieruchomoœci, która w per- stym rozwi¹zaniem jest gotowy go trudu ¿ycia z dala od rodziny inwestycyjny. Wœród ofert mo¿- spektywie stanie siê wymarzo- do zamieszkania dom, w pe³ni jest inwestycja w nierucho- na znaleŸæ tak¿e stylowe posia- W Polsce od co najmniej kil- nym domem dla w³aœcicieli. odpowiadaj¹cy potrzebom i moœæ, która bêdzie nie tylko d³oœci, w których historia ³¹czy ku ju¿ lat zauwa¿alna jest ten- Mo¿liwoœci w tym zakresie s¹ oczekiwaniom inwestorów. form¹ lokaty kapita³u, ale tak¿e siê z luksusem. dencja wzrostowa w zakresie niemal nieograniczone, a limi- Propozycj¹ dla osób chc¹cych sposobem na zapewnienie so- obrotu nieruchomoœciami. Ro- towane jedynie wielkoœci¹ po- ulokowaæ œrodki w nierucho- bie miejsca zamieszkania dla Powrót z emigracji œnie nie tylko iloœæ sprzedawa- siadanych œrodków. moœci wyj¹tkowej, o niepowta- w³aœcicieli. Aby unikn¹æ skom- z kapita³em nych domów, dzia³ek czy – Inwestycja w nierucho- rzalnym klimacie, jest na przy- plikowanych procedur zwi¹za- mieszkañ, ale tak¿e ich war- moœæ w Polsce by³a dla mnie k³ad stylowy dworek nych z projektowaniem budyn- Jak pokazuj¹ statystyki, co- toœæ. Analiza Ministerstwa priorytetem od momentu pod- (https://bit.ly/2WGGLjY) niku czy uzyskiwaniem pozwole- raz czêstszym powodem powro- Sprawiedliwoœci jasno wskazu- jêcia decyzji o powrocie do kra- czym z Mickiewiczowskiego nia na budowê, lepiej zdecydo- tów Polaków z emigracji jest sy- je, ¿e w 2018 roku podpisano a¿ ju. Moim zdaniem, nie planuj¹c Soplicowa, zlokalizowany w Za- waæ siê na zakup dzia³ki z luk- tuacja rodzinna. Zmianie uleg³o o 7,6 proc. wiêcej aktów nota- pozostania w Wielkiej Brytanii lesiu Dolnym, czyli w czêœci susowym domem, spe³niaj¹- tak¿e nastawienie do emigracji rialnych obejmuj¹cych trans- na sta³e, warto kupiæ gotowy podwarszawskiego Piaseczna. cym oczekiwania inwestora. zarobkowej, która ewoluowa³a akcje kupna-sprzeda¿y nieru- dom lub wybudowaæ go, spe³- Rezydencja o powierzchni 653 Mo¿liwoœci w tym zakresie s¹ w kierunku wyjazdów d³ugoter- chomoœci, ni¿ rok wczeœniej. niaj¹c swoje marzenie o w³a- m kw. to nie tylko wspania³e ogromne. Trzeba je jedynie minowych z perspektyw¹ po- Dla zobrazowania skali trzeba snym lokum – mówi Anna Kla- miejsce do zamieszkania, ale umiejêtnie wykorzystaæ i dopa- wrotu do Polski. Co determinu- wskazaæ, i¿ wartoœæ zawartych per, od 15 lat pracuj¹ca i miesz- tak¿e doskona³a lokalizacja, by sowaæ do swoich potrzeb. je moment przyjazdu do kraju? umów oszacowano na 121,1 kaj¹ca w Wielkiej Brytanii. odpocz¹æ od zgie³ku du¿ego Matylda Setlak Jednym z kluczowych czynni- mld z³. Dzia³ki zabudowane to jedna miasta. Replika staropolskiego Managing Director ków jest sytuacja rodzinna, ale Opisuj¹c rynek nieruchomo- z najlepszych opcji dla Polaków dworu zbudowana zosta³a we- tak¿e zgromadzony maj¹tek, œci, warto zwróciæ uwagê na ro- powracaj¹cych z emigracji. Po- d³ug indywidualnego projektu P. +44 (0) 2081 900 326 który znacznie ³atwiej zainwe- sn¹cy popyt na mieszkania. Nie pularnoœæ tego rozwi¹zania wy- w³aœciciela. Najwy¿szej jakoœci P. +48 (0) 123 121 769 stowaæ w Polsce. s¹ go w stanie zaspokoiæ zaso- nika miêdzy innymi z faktu, ¿e materia³y wykoñczeniowe, M. +44 (0) 7737 163 194 NBP w raporcie „Polacy pra- by deweloperskie, dlatego te¿ domy zlokalizowane s¹ w okoli- dba³oœæ o detale i estetykê, wy- M. +48 (0) 788 252 651 cuj¹cy za granic¹” wskaza³, ¿e coraz czêœciej poszukiwane s¹ cach z rozwiniêt¹ ju¿ infra- j¹tkowe po³o¿enie oraz dodat- [email protected] jedn¹ z przyczyn powrotów Po- nieruchomoœci z rynku wtórne- struktur¹. Inwestor na etapie kowe atrakcje, takie jak SPA, www.all4comms.com Samo Życie 7/20 (582) 11 ¯ycie z paragrafem

EURES – Bezp³atna, wielojêzyczna sieæ Jak taniej Akcja telefoniczna na temat szkoleñ, studiów i pracy w czwartek, 23 lipca 2020 r. w godz. 15-17 we wspó³pracy z gazetami „Angora“ dzwoniæ i „Samo ¯ycie“ oraz Federaln¹ Agencj¹ Pracy. do Polski? Od utworzenia w 1994 r. Co mam zrobiæ, jeœli mam pro- EURES jest europejsk¹ sieci¹ Patrizia Nitka blemy z powodu pracy w Niem- Z prefiksem dzwoniæ mo¿na wspó³pracy s³u¿b zatrudnienia z Federalnej Agencji Pracy czech na tle pandemii korona- tylko z telefonu stacjonarne- pod auspicjami Komisji Euro- jest do dyspozycji jako ekspert wirusa? go z abonamentem Deut- pejskiej w celu promowania w naszej kampanii telefonicznej sche Telekom. swobodnego przep³ywu pra- i odpowiada na pytania dotyczące Ten, kto stara siê o wymarzo- cowników. szkoleń i pracy. Jeśli jesteś zain- n¹ pracê, ma teraz du¿e szan- na numery telefonów Sieæ zawsze dzia³a³a na rzecz teresowany kształceniem zawo- se, poniewa¿ wiele firm poszu- stacjonarnych zapewnienia obywatelom euro- dowym, studiowaniem lub masz kuje specjalistów. pejskim jednakowych korzyœci problemy z pracą na tle zakażeń pomimo barier jêzykowych, koronawirusem. Niezale¿nie od tego, czy cho- cent/min. prefiks ró¿nic kulturowych, przeszkód dzi o naukê zawodu, studia 0,51 01025* biurokratycznych, ró¿nych Zanotuj datę: wy¿sze, dokszta³canie czy pro- 0,52 01036* przepisów prawa pracy i braku czwartek, 23 lipca 2020 r. blemy zwi¹zane z prac¹ w 0,75 010058* ogólnoeuropejskiego uznawa- okresie pandemii koronawiru- nia kwalifikacji edukacyjnych. sa, nasz ekspert Patrizia Nitka, 0,79 01053* EURES Federalnej Agencji skich rynkach pracy stawiaj¹ plom uniwersytecki mo¿e byæ koordynator EURES i line ma- 0,98 01078* Zatrudnienia wspiera osoby z przed ludŸmi dodatkowe prze- uznany w Niemczech? Jakie nager Bawarskiej Dyrekcji Re- 0,99 01040* ca³ej Europy w ich drodze do szkody. EURES zapewnia wie- wsparcie finansowe jest do- gionalnej Federalnej Agencji kwalifikacji i kariery zawodo- lojêzyczne wsparcie w kwe- stêpne przed, w trakcie i po na- Pracy odpowie na wszystkie 1,09 010090* wej w Niemczech. stiach zwi¹zanych z niemiec- uce zawodu? Jak mogê sfinan- Pañstwa pytania w czwartek 1,27 01069* Szczególnie w tych trudnych kim rynkiem pracy. sowaæ studia? Jakie wynagro- 23 lipca 2020 r. w godz. 15-17 1,39 010088* czasach, pod wp³ywem pande- Jaki wybraæ zawód? Co robiæ dzenie otrzymam podczas du- pod numerem telefonu: mii koronawirusa Sars-CoV-2, po szkole? Rozpocz¹æ naukê alnych studiów wy¿szych? Czy 02174/8964476. Mo¿liwe jest za- 1,50 01085* pracownicy i pracodawcy stoj¹ zawodu czy studia? A mo¿e wy- mo¿na otrzymaæ wsparcie fi- dawanie pytañ z wyprzedze- 1,68 01052* w obliczu egzystencjalnych braæ studia dualne? nansowe na pobyty za granic¹ niem przez e-mail na adres: 1,79 010052* obaw. Bariera jêzykowa i zró¿- Czy moje polskie wykszta³ce- w trakcie kszta³cenia zawodo- [email protected] nicowane warunki na europej- nie zawodowe lub polski dy- wego lub w czasie studiów? oraz [email protected] 1,80 010057* 1,80 01097* 1,85 01054* ne do praktyki prawnej. Bro- Patientenverfügung szurê mo¿na pobraæ ze strony bmjv.de lub zamówiæ bezp³atnie. na numery telefonów komórkowych – co dotyczy koronawirusa Co siê dzieje w nag³ym wypadku bez deklaracji pacjen- W przypadku ciężkich szym wyjaœnieniu medycz- nadal aktualne. Nale¿y to ro- ta? – Wiele osób uwa¿a, ¿e to cent/min. prefiks przebiegów Covid-19 nym. Wtedy dokument Patien- biæ co trzy do piêciu lat i po- ma³¿onek lub dzieci bêd¹ de- 1,41 010017* często pojawia się tenverfügung nie bêdzie po- twierdzaæ podpisem, dat¹ i cydowaæ. Ale tak nie jest. Le- 1,42 01074* trzebny. W przypadku, gdyby skrótem, takim jak "OK". W karz próbuje ustaliæ domnie- 1,44 010057* pytanie: Czy chcesz być zostali oni rzeczywiœcie przy- przeciwnym razie, w nag³ych man¹ wolê pacjenta, pytaj¹c pod respiratorem czy wiezieni do szpitala nieprzy- wypadkach, bliscy krewni i le- bliskich krewnych i przyjació³. 1,60 01083* nie? Można to również tomni, lekarze odwo³uj¹ siê do karze mog¹ w¹tpiæ, czy dekla- W razie w¹tpliwoœci musi o 1,62 010023* takiej deklaracji. racja woli pacjenta jest nadal tym zadecydowaæ s¹d opie- 1,62 01099* wcześniej ustalić. Co aktualna. kuñczy (Betreuungsgericht). trzeba wiedzieć? Co jeœli nie chcê byæ pod 2,09 010090* respiratorem? – Deklaracja Czy muszê mieæ poœwiad- Jak mogê tego unikn¹æ? – 2,90 01054* Wypadek lub powa¿na choroba woli pacjenta mo¿e okreœliæ czenie notarialne woli pa- Radzimy równie¿ m³odym lu- 2,95 010018* mo¿e dotkn¹æ ka¿dego. Dekla- konkretne sytuacje, w których cjenta? – Nie. Wystarczy spi- dziom nie tylko sporz¹dziæ deracja woli pacjenta (Patiente- sztuczne oddychanie jest po- saæ je rêcznie i opatrzyæ dat¹ i klaracjê woli pacjenta (Patien- 3,10 01042* nverfügung) zapewnia wtedy ¿¹dane lub wykluczone. Ma podpisem. Czêsto jednak takie tenverfügung), ale równie¿ 3,50 01027* jasnoœæ. Ale czy odnosi siê to ona zastosowanie, jeœli nie je- samodzielnie tworzone zapisy uzyskaæ pe³nomocnictwo opie- 3,63 010052* równie¿ do koronawirusa? steœ ju¿ œwiadomy i nie jesteœ nie s¹ wystarczaj¹co szczegó- kuñcze (Vorsorgevollmacht). w stanie wyraziæ zgody przed ³owe, a w konsekwencji s¹ nie- Wyznaczony opiekun mo¿e 3,80 010029* Czy muszê zmieniæ dekla- podjêciem decyzji o zastoso- skuteczne prawnie. Dlatego wtedy dzia³aæ w ich imieniu w 4,49 01078* racjê z powodu koronawiru- waniu wentylacji. zalecamy korzystanie z modu- nag³ych wypadkach i jest oso- 4,50 010088* sa? – Wiêkszoœæ pacjentów ³ów tekstowych Federalnego b¹ kontaktow¹ dla lekarzy. z chorob¹ wieñcow¹ jest przy- Co jeszcze sprawdziæ na Ministerstwa Sprawiedliwo- Oba dokumenty powinny byæ tomna, gdy s¹ przyjmowani do wypadek zachorowania na œci, które mo¿na znaleŸæ w wpisane do centralnego reje- szpitala. Mog¹ oni wtedy wy- Covid-19? – Z regu³y nie s¹ broszurze „Deklaracja woli stru federalnej izby notarial- * prefiks z zapowiedzi¹ raziæ zgodê lub nie na sztucz- konieczne ¿adne zmiany w de- pacjenta“ („Patientenver- nej – Bundesnotarkammer taryfy przed rozmow¹ ne oddychanie, w tym "sztucz- klaracji pacjenta. Nale¿y jed- fügung"). S¹ one regularnie (vorsorgeregister.de). Koszt n¹ œpi¹czkê" po wczeœniej- nak sprawdziæ, czy przepisy s¹ aktualizowane i dostosowywa- nie przekracza 20 euro. Stan z 25.6.2020 r. Redakcja i wydawca nie ponosz¹ odpo- wiedzialnoœci za ewentualne zmiany taryf.

ród³o: www.sklep.de to najlepszy wybór! www.billiger-telefonieren.de 12 Samo Życie 7/20 (582) Magazyn Historia

Najechani przez polskich „jeźdźców Apokalipsy” zaczęto ją gromadzić, a powstań cy, wsparci przez księcia Sied miogrodu Bethlena Gabora, któ ry też chciał zrzucić zależność od cesarza, postanowili nie czekać Jedyne prawdziwe na wroga u siebie, lecz zaatako wać Wiedeń. Jednocześnie roz poczęto akcję dyplomatyczną na dworach niemieckich prote stanckich książąt oraz w Tur cji, która od dawna pozostawa śląskie powstanie ła w złych stosunkach z Austrią. Coraz głośniej o powsta- Cesarz też podjął akcję dyplo niach śląskich, a to bębnie- matyczną, tyle że w Polsce, któ nie nimi trwać będzie przy- rej królem był wówczas równie najmniej do połowy sierpnia, ultrakatolicki Zygmunt III Waza. kiedy to mamy 100. roczni- Polski sejm nie zgodził się na cę wybuchu tzw. I powstania udział w wojnie. W tej sytuacji śląskiego. Nie można się go- jednak Zygmunt zezwolił cesa dzić na to, by obchodzić i czcić rzowi na werbowanie w Polsce wojnę domową. Naszą śląską, najemników, tzw. lisowczyków, a nie polską, wojnę domową i zapewnił, że na Czechy i Śląsk – ale tak naprawdę niewiele uderzą też prywatne armie pol w tej sprawie możemy zrobić. skich magnatów. Możemy natomiast przypo- mnieć, że kiedyś, dawno temu, Lisowczycy nie dali wybuchło prawdziwie śląskie nam zdobyć Wiednia powstanie. Działania wojenne zaczęły się właśnie w czerwcu. Magnaci jednak nie uderzyli, A w powstaniu tym rzuciliśmy bo dyplomacja w Turcji okazała rękawicę najpotężniejszemu mo się skuteczna. Gdy tylko lisow narsze ówczesnej Europy cesa czycy napadli na Siedmiogród, rzowi rzymskiemu, zwanemu po Turcja uznała, że to wypowiedze tocznie niemieckim. W 1618 roku nie przez Polskę wojny (Siedmio z naszymi braćmi Czechami wy gród był lennem tureckim), więc powiedzieliśmy mu posłuszeństwo Defenestracja praska. Obraz Vaclava Brozika (1890). Fot. new.runivers.ru wojska magnackie wraz z koron i wywołaliśmy powstanie. Szło nymi wyruszyły przeciw Turkom. nam tak dobrze, że oblegliśmy na żące do władców z wielkich dyna spośród śląskich książąt, ale ob Różnica jest jedna – król (kró Poniosły jednak klęskę pod Ce wet cesarską stolicę, Wiedeń. Ale stii (jak Piastowie czy Przemy jęcie przez niego urzędu też wy lowa) brytyjski zostaje automa corą. wtedy z pomocą niemieckiemu ce ślidzi), były też wolne państwa magało zgody Sejmu Śląskiego. tycznie głową Australii i Kana Jednak lisowczycy plądrowa sarzowi przyszedł polski król. stanowe, w zasadzie niczym Zdarzało się, że sejm kandyda dy. A – jak już napisano powyżej li już Siedmiogród, więc książę Zaczęło się 23 maja 1618 ro się nieróżniące, ale powstałe turę króla odrzucał, wtedy wska – czeski król nie zostawał auto Bethlen Gabor zaprzestał oble ku. Tego dnia czescy dostojnicy na skutek przejęcia całego lub zywał on następną osobę. A król matycznie władcą Śląska. Mu gania Wiednia, by bronić włas wyrzucili z zamku na praskich części księstwa dziedzicznego czeski, żeby objąć we władanie siał się pofatygować do śląskiej nej ojczyzny. W tej sytuacji osła Hradczanach namiestników ce przez osobę spoza dynastii pa księstwo śląskie, musiał zjawić stolicy – Wrocławia. Wychodzi bieni jego odejściem powstańcy sarza. Dlaczego? Tutaj trzeba nujących. Ich władcy mieli tytuł się we Wrocławiu i złożyć przy więc na to, że Śląsk XVI wieku śląscy i czescy także zwinęli ob wyjaśnić parę faktów i obalić pa niższy i niżej stali w arystokra sięgę na śląskie prawa. był bardziej niepodległy niż dziś lężenie Wiednia i wycofali się do rę mitów. Pierwszy mit to ten, że tycznej hierarchii niż książęta Jak można w tej sytuacji twier Australia czy Kanada. I panowa ojczyzny, przechodząc do defen Śląsk był zawsze katolicki. Otóż z rodów panujących, ale upraw dzić, że Śląsk nie był niepodle ły w nim ogromne swobody re sywy. Zresztą także celem obro nie był. Na początku XVII wieku nienia praktycznie te same. głym państwem, lecz należał do ligijne. Do tego stopnia, że cho ny przed lisowczykami, którzy nasi przodkowie w zdecydowa Były też państwa stano Czech? To tak samo, jakby dziś ciaż godność starosty generalne zdążyli już napaść na oba kraje. nej większości byli protestanta we mniejsze (status minores), powiedzieć, że Kanada czy Au go mógł objąć tylko śląski książę Lisowczycy byli niezwykłą for mi – podobnie jak Czesi. Drugi a wreszcie dobra zakonne o róż stralia nie są niepodległymi pań – o czym też było już wyżej – to macją wojskową. Można by na mit to taki, że Śląsk należał wte nym statusie, wolne miasta i do stwami! Bo przecież głową i Ka jednak na początku XVII wieku wet zaryzykować tezę, że nie dy do królestwa czeskiego. Nie bra kościelne, jak chociażby bi nady, i Australii jest królowa bry z grona tego wykluczono bisku wojskową, tylko bandycką. Po prawda, nie należał – był nie skupie księstwo nyskie czy na tyjska. pów wrocławskich. Bo starosta zbawiona taborów i złożona je podległym państwem, połączo leżące do biskupa krakowskiego No jest, ale Australia ma kon biskup nie gwarantował prze dynie z jeźdźców przemieszcza nym z Czechami jedynie osobą księstwo siewierskie. Mało kto stytucję, parlament, sąd najwyż strzegania tych swobód. Staro ła się w sposób niespotykanie wspólnego władcy. w Polsce wie, ale księstwo sie szy, generalnego gubernatora stą generalnym mógł być tylko szybki. Chyba tylko Tatarzy by wierskie formalnie leżało w ce reprezentującego królową, pre książę świecki. li w stanie dorównać im tempa. Niepodległy sarstwie niemieckim, nie w kró miera, rząd, siły zbrojne, dyplo Lisowczyków werbowano wśród jak Australia lestwie polskim, więc biskupi mację, wywiad i kontrwywiad. Nie chcemy niezbyt zamożnej szlachty pol krakowscy aż do 1790 roku kon Własną monetę i własny system tego króla! skiej, ot, wystarczyło, że takiego Od XIV wieku niemal wszyst sekwentnie używali tytułu księ fiskalny. Własną pocztę. Wielka stać było na wierzchowca (lepiej kie śląskie księstwa, w większo cia Rzeszy! Brytania nie miała nad Austra Ale nastał rok 1617. Za namo dwa, drugi to luzak) i na uzbroje ści wciąż w posiadaniu Piastów, Bałagan ten uporządkował lią żadnej władzy. wą cesarza czeski sejm na no nie. Co więcej, lisowczycy nie po ale też na przykład bocznej linii pod koniec XIV wieku król Ka Podobnie Śląsk. Pomiędzy XIV wego króla wybrał jego kuzy bierali w zasadzie żołdu – utrzy czeskich Przemyślidów (na przy rol IV Luksemburczyk, prze a XVIII wiekiem miał własną na Ferdynanda I Habsburga mywali się z tego, co udało im się kład księstwo opawskie) należa kształcając swoje królestwo konstytucję (tak, najstarszą na i szybko się okazało, że to arcy złupić na terenach, gdzie pro ły do korony czeskiej, to znaczy w Koronę Czeską, będącą fe świecie, z XVI wieku), sejm, sąd książę o poglądach ultrakatolic wadzili walki. A prowadzili wal składały hołd królowi Czech. Ale deracją królestwa Czech, księ ziemski (jakby sąd najwyższy). kich, przeciwnik swobód religij ki w sposób w zasadzie łupieżczy, król Czech składał hołd cesarzo stwa śląskiego oraz dwóch mar Miał starostę generalnego re nych. Ten od razu zabrał się do nie tyle staczając bitwy, co wpro wi rzymskiemu (potocznie zwa grabstw: Moraw i Łużyc. W księ prezentującego króla (odpowied prześladowania innowierców. To wadzając terror. nemu niemieckim), a cała koro stwie śląskim najwyższą władzą nik australijskiego gubernatora), właśnie dlatego Czesi wyrzucili na czeska, w tym i Śląsk, leżała był nie król, lecz Sejm Śląski. kanclerza (odpowiednik premie przez okno namiestników cesa Biała Góra zmienia w granicach rzymskiego (nie Edykty królewskie nabierały mo ra) i kancelarię (rząd), miał wła rza. Było oczywiste, że oznacza w Czechach wszystko mieckiego) cesarstwa. cy prawnej dopiero wtedy, gdy sne siły zbrojne, dyplomację, wy to wojnę. W koronie czeskiej panował ten sejm je zatwierdził. Króla wiad i kontrwywiad. Własną mo Ślązacy natychmiast opowie Wielkie czeskie powstanie za okropny bałagan ustrojowy. By reprezentował starosta general netę i własny system fiskalny. dzieli się po stronie Czechów. kończyło się w zasadzie 8 listopa ło to księstwo dynastyczne, nale ny Śląska wybierany wyłącznie Oraz własną pocztę. Powołano wodza śląskiej armii, da 1620 roku bitwą pod Białą Gó Samo Życie 7/20 (582) 13 Magazyn Historia

rą. Czesi i ich śląscy sojusznicy kich – zbiegło nie więcej niż 300. nie byli skazani na porażkę, ale 27 złapanych bandytów – wszy- zmarnowali moment, w którym scy to herbowa szlachta polska należało uderzyć, czekając, aż – powieszono na rynku we Wro- cesarska armia się uformuje. Po cławiu. bitwie nastały straszne represje, więc spora część szlachty i inte- Sarkander – szpieg ligencji musiała z Czech emigro- lisowczyków wać, a część zginęła w samej bitwie. Cesarski trybunał skazał Lisowczycy mieli współpra- na śmierć ponad 600 osób, głów- cowników wśród katolickiego nie przedstawicieli czeskiej elity; duchowieństwa. Najsłynniejsze- konfiskowano ich majątki, prze- go z nich Jana Sarkandra Jan kazując je rodom katolickim Paweł II w 1995 roku kanonizo- z Austrii, Hiszpanii i Włoch. Cze- wał. W Czechach wywołało to chy utraciły też niepodległość ogromne oburzenie. Bo kim był – do tej pory to czeski sejm wy- Sarkander? Ten ksiądz z pogra- bierał monarchę (choć spośród nicza Moraw i Śląska, gdy tylko Habsburgów), teraz stały się wybuchła wojna 30-letnia, udał dziedziczną posiadłością Habs- się do Polski, do Krakowa. Wrócił burgów austriackich. No i utra- do ojczyzny w tym samym cza- ciły (!!!) 80 proc. swojej ludno- sie, gdy zjawili się tu lisowczycy. ści, która z 4 milionów spadła do Był oczywistym polskim szpie- 800 tysięcy. giem i jako szpieg wskazywał li- Nawet język czeski prawie za- sowczykom... niknął, zastąpiony w miastach No właśnie, tu jest różnica przez niemiecki. Przestały uka- między opiniami polskimi a cze- zywać się jakiekolwiek doku- skimi. Czesi twierdzą, że Sar- menty po czesku, w efekcie cze- kander wskazywał miejscowo- go język ten w drugiej połowie ści protestanckie, które lisow- XIX wieku trzeba było rekon- czycy mordowali. Polski Kościół struować w oparciu o ludowe twierdzi, że wskazywał miejsco- gwary spod Pragi. Lisowczyk pędzla Rembrandta. Fot. Wikimedia Commons wości katolickie, by lisowczycy je Biała Góra to przełom w hi- oszczędzili. Ale gdy się zastano- storii Czech. Od tej bitwy Czesi mem. Następny nocleg – iden- pałkami i kijami dręczeni, inni z Austrii której lisowczycy by- wić, wychodzi na jedno i to samo już niemal nigdy nie toczyli wo- tyczna sytuacja. obcęgami szarpani, inni świdra- li sojusznikami! Więc jak zacho- – bo jeśli wskazywał, które są ka- jen i unikali walk, uznawszy, że Hrabia Maurycy Dzieduszyc- mi w gardło i inne miejsca wpy- wywali się na wrogim Śląsku?! tolickie, to przecież jednoznacz- kto nie walczy, ten nie ponosi ki tak opisywał ich sposób pro- chanymi katowani, inni na pal Zresztą wiemy jak, bo burmi- nie wskazywał też, które katolic- strat. To dlatego średniowiecz- wadzenia wojny: i haki wbijani. Że nawet niewia- strzów śląskich miast rozrywa- kie nie są. na Praga zachwyca, a Warsza- „Któż opisze, ilu niewinnych sty i dziewice sprośnymi gwał- no końmi na rynku. Gdy go czescy powstańcy wa została zniszczona w 1944 z głodu umarło, ile uczciwych tami na śmierć przyprawione, Ale gdy wojska śląskie wróci- w końcu dopadli, śmierć miał roku. Dla każdego Czecha jest pań i dziewic gwałt i znieważe- a ciężarnym ogniem płód wy- ły na Śląsk, lisowczycy nie grabili rzeczywiście męczeńską. Nie- oczywiste, że powstańcy war- nie poniosło, ile z nich wykradze- pędzony; inni wreszcie tak du- już i nie palili bezbronnego kraju. mniej w czeskiej historii po- szawscy, podrywając się do wal- niem uniesiono, ile ludzi wszel- chowni, jak i świeccy, tak sta- W kwietniu 1620 roku po pościgu strzega się Jana Sarkandra jako ki, dokonali zbrodni na własnym kiego wieku i płci najokrutniej- rzy, jak i młodzi, tak szlachta, w okolicach Głubczyc i Karniowa ludobójcę. Czyż więc można się narodzie, na swoim mieście. Bia- szymi sposobami męczono? jak i gmin pospolity po domach dragoni śląscy dogonili duży ich dziwić, że jego kanonizacja wy- ła Góra zmieniła czeską mental- Wielu powrozami na głowę za- i drogach najokrutniej dręcze- oddział i z pomocą okolicznego wołała u nich wzburzenie? ność, czyniąc z nich pragmaty- rzuconymi i ściśnionymi, wielu ni i rozdzierani”. A to jest opis chłopstwa wybili niemal wszyst-  14 ków, zwolenników przeczekania problemów, okupacji. Gdy raz Wydawnictwo Instytut Ślůnskij Godki rekomenduje także: w 1968 roku spróbowali postą- pić inaczej, znów przekonali się, „Gott mit Uns! – ostatni żołnierze” Maria- Dariusz Jerczyński (ur. 1968) jest autorem że metoda na przeczekanie jest na Kulika. To wspomnienia ostatnich Ślązaków monumentalnej „Historii narodu śląskiego”. najlepsza. służących w armii III Rzeszy. Stare opy spomi- To jedyna książka opowiadająca o historii Ślą- najom przedwojenno Polska, służba przy woj- zaków z naszego własnego punktu widzenia, Lisowczycy Śląsk sko i to, co sie tam dzioło, kiej przīszły Poloki a nie polskiego, czeskiego czy niemieckiego. a Rusy. Fascynująca lektura. 240 stron, format 480 stron, format A4. Cena 18 euro. pustoszą A5. Cena 10 euro. Po bitwie pod Białą Górą wojska śląskie, które nie zostały tam rozbite, wróciły do ojczyzny i... jej nie poznały. Lisowczycy dopu- „Rýchtig Gryfno Godka” Dariusza Dyr- „Opowieści o śląskiej historii (wcale nie ścili się tu nieprawdopodobnych dy – to jedyny podręcznik języka śląskiego. dla dzieci)” Jana Lubosa to kilkanaście gawęd spustoszeń. Nawet jak na warun- W 15 czytankach znajdziemy kompendium o naszych dziejach, od średniowiecza po cza- ki XVII wieku było to wojsko wy- wiedzy o Górnym Śląsku, a pod każdą czytan- sy współczesne. Oparta na mało znanych do- jątkowo bestialskie. Nie mając ką autor wyjaśnia najważniejsze różnice mię- kumentach i doskonałych ich analizach. Dzię- taborów, aprowizacji, żywność dzy śląskim a polskim. Wszystko to uzupełnione ki niej można lepiej zrozumieć śląskie dzie- zabierali przemocą w miejscach, świetnym słownikiem polsko-śląskim i śląsko- je, ale i Śląsk dzisiejszy. 124 strony, format A5. -polskim. 236 stron, format A5. Cena 10 euro. Cena 7 euro. gdzie akurat wypadł im nocleg. Zresztą mieszkańcom tych miej- scowości żywność ta nie była już do niczego potrzebna, bo jesz- Książki można zamówić internetowo: [email protected] lub telefonicznie: (0-48) 501-411-994. cze przed rozpoczęciem rabun- lub wpłacając należność na konto: PL 35 1020 1390 0000 6302 0422 1602 ku byli mordowani. Z wyjątkiem Koszt wysyłki w Polsce – 10 zł. Koszt wysyłki do Niemiec 8 euro. dziewczyn i młodych kobiet, któ- re mordowane były dopiero ra- Można też zamówić pod adresem: www.sklep.de lub e-mailem: [email protected] no, po nocy, podczas której by- Tel. 02174 8964480 Verlag Hübsch & Matuszczyk KG, Luisental 2, 51399 Burscheid ły wielokrotnie gwałcone. Przed Koszt wysyłki Niemcy: 6,90 euro, pozostałe kraje EU 9,90 euro opuszczeniem wsi czy miasteczka lisowczycy puszczali go z dy- 14 Samo Życie 7/20 (582) Magazyn Podglądanie na ekranie

Jedyne prawdziwe śląskie powstanie 13  ka tysięcy mieszkańców, w ro- Pokaż mi swój dom, ku jej zakończenia zamieszki- Osamotnieni wało... 6 rodzin. Lwówek Śląski w roku 1618 liczył 6 tys. miesz- Po bitwie pod Białą Górą Śląsk kańców, a w 1648 zostało tam za- a powiem ci, kim jesteś w walce z cesarzem był niemal ledwie 40 osób. Liczba ludności osamotniony. Dopiero nieco póź- Śląska spadła o połowę – z pół- W czasie pandemii – kiedy po- niej do wojny 30-letniej, którą ślą- tora miliona do ok. 800 tys. Choć pularnością cieszą się wideokon- sko-czeskie powstanie rozpoczę- i tak można powiedzieć, że mie- ferencje i praca z domu – mamy ło, zaczęły przyłączać się kolejne liśmy szczęście, bo np. liczba niespotykaną okazję podglądać, europejskie państwa. Ślązacy, ro- ludności Czech zmniejszyła się jak urządzone są mieszkania. zumiejąc, że sami cesarzowi ra- o 80 proc. – z 4 milionów też do „To, jakimi przedmiotami ktoś dy nie dadzą, podpisali tzw. akord 800 tys. Dla porównania: podczas się otacza, wiąże się z jego sys- drezdeński. Stany śląskie uznały ludobójczej drugiej wojny świa- temem wartości, z odczuciami króla Ferdynanda, podobnie jak towej na żadnym terenie popu- estetycznymi” – komentuje an- Czechy utraciły swoją niepodle- lacja nie zmniejszyła się bardziej tropolog kultury prof. Wojciech głość, zapłaciły cesarzowi kon- niż o 30 proc. Burszta. trybucję wysokości 300 tys. gul- A w śląskich rodzinach jesz- denów, a w zamian cesarz ogłosił cze przez kolejne 200 lat straszo- Epidemiczne amnestię i ograniczył represje no niegrzeczne dzieci „polskimi niedyskrecje wobec protestantów. Przy czym wojokami” – chodziło oczywiście Podglądanie innych sprawia przyjemność prawie wszystkim amnestia nie objęła na przykład o lisowczyków. Nasza śląska oj- W czasie pandemii COVID-19, głównodowodzącego śląskiej ar- czyzna przez ponad 150 lat lizała kiedy konieczne stało się utrzy- ca uwagę antropolog. I dodaje, że też ogród. „Czasem można się mii księcia Jana Jerzego Hohen- rany po tej wojnie, która rozpo- manie dystansu społecznego zazwyczaj raz dobranego kadru domyślić, że ktoś siedzi na swo- zollerna, który został skazany na częła się jedynym prawdziwym – popularność gwałtownie zy- rozmówcy w kolejnych rozmo- jej działce na Mazurach”. banicję. Również magnacki gór- powstaniem śląskim. W wyni- skały wideotransmisje prowa- wach nie zmieniają. „Przecież „Ludzie chętniej rozmawiają nośląski ród Kochcickich – bar- ku tej wojny Śląsk, przedtem je- dzone z domów. Eksperci wypo- przenieść laptop w inne miejsce w tych dekoracjach i wnętrzach, dzo w sprawę powstania zaan- den z najbogatszych regionów wiadający się dla telewizji siedzą domu to sekunda. Ale ci ludzie które są im najbliższe, w swo- gażowany – musiał ratować się Europy, bardzo podupadł. Ko- nie w studiu, ale w swoim pokoju czują się komfortowo, pokazując im orbis interior, świecie we- ucieczką, ich dobra zajęto, a je- lejne przyspieszenie cywiliza- czy ogrodzie, artyści zapraszają obcym tylko konkretny fragment wnętrznym, w którym czują się den z Kochcickich został wbrew cyjne przyniosła mu dopiero in- na występy kręcone w swoich sa- swojego domu. I więcej rąbka ta- najbezpieczniej” – tłumaczy. akordowi drezdeńskiemu stra- dustrializacja, która zaczęła się lonach. A ludzie, którzy pracują jemnicy nie zamierzają uchylić” cony. na przełomie XVIII i XIX wieku zdalnie, spotkania służbowe pro- – mówi. Bądź jak etnograf Efektem wojny 30-letniej by- – już w państwie pruskim. wadzą często w ramach telekon- „To, co uznajemy za swój dom, ła znaczna redukcja śląskiej Choć miał Śląsk nieco większe ferencji przy domowym biurku może być pojedynczym pokojem, – Badania dotyczące prze- szlachty o słowiańskich nazwi- prawa niż Czechy (dzięki akor- czy stole. Nigdy wcześniej pod- a może być pałacem. To jednak strzeni domowej to popularna skach; przed represjami cesar- dowi drezdeńskiemu), mogły tu glądanie tego, jak mieszkają in- miejsce, które uważamy za na- tematyka tradycyjnych badań skimi chroniła się ona w Sakso- powstać trzy świątynie prote- ni, nie było takie proste. szą własną przestrzeń prywatną. etnograficznych. Naukowiec nii, Polsce i na Węgrzech, a jej stanckie, choć tylko z nietrwałe- „Przyjemność z podglądania, Możemy ją wprawdzie otworzyć opowiada, że kiedy odwiedzano miejsce zastępowała lojalna wo- go budulca. Dlatego do dziś za- jak ludzie żyją w swoich domach, dla innych, ale jednocześnie za- ludzi w domach, badano często bec cesarza szlachta niemiecka. chwycają dwa Kościoły Pokoju jak organizują sobie przestrzeń zdrośnie jej strzeżemy” – zwra- sferę estetyczno-artystyczną, (w Świdnicy i Jaworze), najwięk- prywatną, to doświadczenie ca uwagę prof. Wojciech Burszta. a więc to, jak się zmieniają wzory Strasznie sze w Europie budowle z drew- bardzo bliskie większości ludzi” aranżowania wnętrz, jak ludzie wyniszczony kraj na. Trzeci spłonął. – komentuje w rozmowie z PAP Książki, kuchnia organizują przestrzeń, jakie ma- Pokój westfalski (1648) koń- antropolog kultury prof. Woj- ją meble albo czy w ich domach Jednak akord drezdeński tyl- czący wojnę 30-letnią spowodo- ciech Burszta z Uniwersytetu „Słyszymy narzekanie, że Po- istnieją tak zwane sfery sacrum. ko na chwilę skończył wojnę wał także, iż dotychczasowa fe- SWPS. Według niego to, jak ktoś lacy czytają mało książek. Tym- Dziś jednak takie badania cie- 30-letnią na Śląsku. Choć woj- deracja korony czeskiej, choć mieszka, wiele może nam po- czasem z tego, co obserwuję, to szą się mniejszym zaintereso- ska śląskie już w niej udziału nie formalnie przetrwała aż do zdo- wiedzieć o człowieku: jakie ma znaczna większość ludzi, którzy waniem, bo wnętrza zaczęły się brały, to przez Śląsk do 1648 ro- bycia Śląska przez Prusy, to i tak on podejście do porządku, dys- wypowiadają się ze swoich do- do siebie upodabniać. „Kiedyś ku maszerowały wojska szwedz- stała się fikcją, martwą literą cypliny, czy ma rodzinę, jakie ma mów jako goście stacji telewizyj- przychodząc do wiejskiego do- kie, duńskie, pruskie, hanower- prawa, z którego cesarz robił so- zainteresowania czy gust este- nych występuje na tle książek. mu, etnografowie szukali egzoty- skie. cesarskie i wiele innych. Bo bie niewiele. tyczny. „Już nawet sama sfera Wszyscy chcą mieć w tle książki. ki. A dziś z przykrością musieliby wojna miała dwa główne teatry W Polsce, jeśli o wojnie 30-let- ikonograficzna mieszkania jest Nie tylko profesorowie, ale i le- stwierdzić, że w domach tych są działań: brandenbursko-pomor- niej się wspomina, to zdawko- skarbnicą wiedzy o ludziach” karze, dziennikarze czy ratowni- podobne obiekty, jak w ich wła- ski i austriacko-węgiersko-sied- wo, chociaż dotyczyła ona poło- – komentuje badacz. Tłumaczy, cy” – zauważa antropolog. snych domach – np. meble z Ikei. miogrodzki. Najkrótsza droga wy obecnego terytorium Polski że to, jakimi przedmiotami się Według jego oceny biblioteki Różnica między wsią a miastem z jednego do drugiego wiodła – bo nie tylko Śląska, ale tak na- otaczamy, ma pewien związek mają bardzo różny status. „Moż- bardzo się zatarła” – mówi. Je- przez Śląsk. A każda maszeru- prawdę całego Pomorza i daw- z naszym systemem wartości na się domyślić, w których do- go zdaniem ciągle jednak można jąca tędy armia kradła, mordo- nych Prus. Mówi się o niej w Pol- i z estetyką. mach te książki są rzeczywiście – zaglądając do mieszkań – ana- wała, gwałciła. paliła. Na Śląsku sce w kontekście wojny religij- Prof. Burszta dodaje, że lu- używane, a gdzie służą raczej ja- lizować je pod kątem tego, jakie rozegrały się też dwie wielkie bi- nej, chociaż katolicka Francja dzie czasami nie chcą pokazy- ko element wystroju wnętrza. ich mieszkańcy mają aspiracje twy wojny 30-letniej. W 1633 ro- była w sojuszu z kilkoma pro- wać dokładnie tego, jak żyją. Kie- Jeśli jednak od tego miałby się i jakie wartości wyznają. ku wojska cesarskie (z walczącą testanckimi państwami, wal- dy do domu zaproszeni są goście, zacząć trend, że ludzie zaczną Prof. Burszta pytany, co po- już po ich stronic kawalerią ślą- cząc przeciw katolickiej Austrii dom jest posprzątany, nie ma na naprawdę te książki czytać, był- maga naukowcom przy inter- ską) pokonały pod Ścinawą woj- i Hiszpanii. wierzchu rzeczy niepotrzeb- by to wreszcie jakiś pozytyw- pretacji tego, jak urządzone są ska szwedzko-saskie. W bitwie Ale Polska pozostawała już nych. Gość trafia więc do prze- ny efekt pandemii” – komentu- mieszkania, odpowiada: „Ważne wzięło udział około 70 tys. żoł- wtedy poza europejskim nurtem strzeni, którą gospodarz uważa je naukowiec. jest, żebyśmy – zanim wejdzie- nierzy. Rok później pod Legni- spraw, koncentrując się na swo- za reprezentacyjną. Zauważa, że drugim ulubio- my do domu, nie mieli uprze- cą Saksonia wzięła srogi odwet. ich wschodnich granicach, na Podobnie jest zwykle podczas nym domowym ujęciem jest po- dzeń i z góry założonej tezy. War- W historii niemieckiej Schlacht sporach i wojnach z Rosją, z Tur- wideokonferencji – fragment kazywanie fragmentu nowoczes to się otworzyć na to, co zobaczy- bei Liegnitz dotyczy właśnie tej cją. Europa niewiele obchodziła domu, który ludzie decydują nej, dobrze zorganizowanej my. A wtedy czekać nas mogą bitwy, a nie stoczonej przez Hen- Polskę, Polska niewiele obcho- się prezentować, też jest odpo- kuchni, np. z widocznym w tle do- niespodzianki”. ryka Pobożnego z Tatarami. dziła Europę. A Śląsk był w Eu- wiednio wybrany i zaaranżowa- brym zaparzaczem do kawy. A to Ludwika Tomala Po wojnie Śląsk wyniszczony ropie, nie w Polsce. ny. „Kiedy więc oglądamy eks- również pozwala wyciągać pew- był strasznie, choć nie aż tak jak pertów w telewizji, widzimy ten ne wnioski o właścicielu miesz- Czechy. Na przykład Jelenią Gó- Dariusz Dyrda fragment domu, którzy oni wy- kania. Innym tłem, na którym rę, która przed wojną liczyła kil- Ślůński Cajtung nr 19/2019 brali, żeby nam pokazać” – zwra- ludzie lubią się pokazywać, jest naukawpolsce.pap.pl Samo Życie 7/20 (582) 15 Magazyn Każdemu według zasług

Dlaczego pracownicy obdarzeni takim samym talentem często jakość usług. A ponieważ więk- szość klientów przychodzi do tej dostają różne wynagrodzenie, czyli samej restauracji wielokrotnie, kelner czy kelnerka, która pewnego razu otrzyma hojny napiwek za dobrą obsługę, na ogół Sekrety świata pracy będzie jeszcze lepiej dbać o tego samego klienta przy jego na- Rynek pracy to najważniej- dwa razy tyle pieniędzy na ubra- stępnej wizycie. szy ze wszystkich rynków, nia co mężczyźni. Gdy w grę Nacisk konkurencji w bran- w których dane będzie uczest- wchodzą takie sumy pieniędzy, ży restauracyjnej bardzo utrud- niczyć większości z nas. Cho- ostre licytowanie się o modelkę, nia kelnerom wykorzystywanie ciaż nie można sprzedawać na która najlepiej wyraża obowią- klientów przez odmawianie do- targu samych ludzi, sprzedaż zujący w danej chwili ideał pięk- brej obsługi tym, którzy nie zo- wyświadczanych przez nich na, ma dla wytwórców odzieży stawiają szczodrych napiwków. usług jest absolutnie legal- damskiej duży sens. Powszech- Gdyby spróbowali, klienci sko- na. Rynek tych usług podlega nie czytane magazyny mody, ta- rzystaliby z przywileju możli- tym samym prawom popytu kie jak „Vogue” czy „Elle”, ma- wości zjedzenia kolacji gdzie in- i podaży, które stosuje się do ją ogromny wpływ na to, jakie dziej. rynków oferujących inne pro- ubrania i kosmetyki kupują ko- dukty. Gdy zwiększa się podaż biety. W każdym wydaniu znaj- Dlaczego zarobki wyrobów stolarskich, płace dują się zdjęcia nawet setki mo- pracownika często stolarzy zwykle spadają. Je- delek. Te, które zdołały przycią- rosną szybciej niż jego śli wzrasta popyt na progra- gnąć uwagę czytelniczek na tle produktywność? mistów komputerowych, spo- istnej powodzi konkurentek, są (Edward Lazer) dziewamy się, że i ich zarob- dosłownie na wagę złota. Ła- Powszechną prawidłowością ki wzrosną. two jest więc zrozumieć, dla- w firmach oferujących długo- Pierwszy przykład ilustru- czego producenci skłonni są za- trwałe zatrudnienie jest corocz- je podstawową zasadę konku- oferować więcej modelce, która ne powiększanie wynagrodze- rencyjnych rynków pracy: pra- choćby trochę wyróżnia się na nia pracownika, mimo że jego cownicy zwykle dostają wyna- tle tłumu. produktywność zasadniczo nie grodzenie proporcjonalne do W porównaniu z tym war- wzrasta. Z założenia, że średnia wartości, którą dodają do osta- tość przystojnego modela bled- płaca danego pracownika nie tecznego zysku pracodawcy. nie. Niewielu mężczyzn jest może przewyższyć jego śred- w stanie wymienić choćby ty- niej produktywności w całkowi- Dlaczego modelki zarabiają tuł jednego z męskich magazy- tym okresie zatrudnienia, wyni- więcej od modeli? nów mody, a jeszcze mniej czyka, że pracownikom w tych fir- (Fran Adams) ta takie czasopisma. Wytwórca mach płaci się mniej niż wynosi W 2005 roku modelka Heidi odzieży, który wynajmie mode- wartość ich pracy na początku Klum zarobiła 7,5 mln dolarów, la wyglądającego trochę lepiej ich pobytu w firmie, więcej zaś a kilka innych najbardziej wzię- od innych, sprzeda nieco więcej — pod koniec ich pracy w fir- tych modelek zarobiło jeszcze ubrań, lecz różnica będzie dużo mie. Ale dlaczego firma miała- więcej (najprawdopodobniej mniejsza niż w wypadku nieco by zachowywać pracowników największy był dochód Giselle piękniejszej modelki. po tym, jak ich płace przewyż- Bundchen — wyniósł 15 mln do- Modelki angażuje się również szą już wartość ich wkładu w zy- larów). Według amerykańskiego do reklam kosmetyków, i tu też Heidi Klum – jedna z najlepiej opłacanych modelek na świecie. Fot. zimbio.com ski firmy? „Forbes Magazine” pięć mode- zysk płynący z zatrudnienia le- Możliwe, że jest to sposób na lek znalazło się na liście stu naj- piej wyglądającej osoby może które wymagają wysokich kwa- ku. Jednak ci, którzy dostarcza- powstrzymanie pracowników lepiej zarabiających gwiazd ro- być ogromny. Ponieważ więk- lifikacji, płaci się względnie ma- ją wielu różnych innych usług, od rozmaitego rodzaju szwin- ku. Na liście tej nie pojawił się szość mężczyzn w ogóle nie uży- ło, gdyż uznaje się je za przej- nie spodziewają się w ogóle żad- dli i krętactw. W Wielkiej Bryta- natomiast żaden model. Dlacze- wa drogich perfum i kremów, ściowe na drodze do innych nego napiwku. W niektórych wy- nii nieuczciwość pracowników go modelkom płaci się o wiele niewielu męskich modeli może pożądanych zawodów. Stanowi- padkach dawanie napiwku wy- kosztuje firmy prawie miliard więcej? znaleźć pracę w tej branży. sko pomocnika kucharza nale- konawcy usługi jest nawet niele- funtów rocznie. Gdyby znala- By odpowiedzieć na to pyta- ży do tej kategorii, posada kel- galne. Skąd takie rozróżnienie? zły one jakiś sposób, by ogra- nie, musimy najpierw zapytać, Dlaczego w eleganckich nera zaś — nie. Ludzie o wyso- Uważa się, że napiwki w re- niczyć te straty, mogłyby pła- co dają modele i modelki produ- restauracjach kelnerzy kich umiejętnościach chętnie stauracjach wprowadzono cić pracownikom więcej i mieć centom odzieży, którzy ich za- i kelnerki opłacani są lepiej pracują jako pomocnicy kucha- po to, by zachęcać pracowni- większe zyski. Potencjalna ko- trudniają. W najprostszych sło- niż pomocnicy kucharzy? rzy za względnie małe wynagro- ków do większej staranności. rzyść z płac, które rosną szyb- wach mają oni sprawić, by pro- (Lesley Viles) dzenie, bo posada ta zapewnia Właściciele restauracji skłon- ciej niż produktywność, jest ta- dukt danego wytwórcy wydawał Kelner czy kelnerka w drogiej im też niezbędne wyszkolenie ni są płacić obsłudze kelnerka, że pracownik nieuczciwy się kupującym jak najatrakcyj- restauracji może zarobić kilka- i doświadczenie, by zostać mi- skiej wyższe wynagrodzenie, lub leniwy niechętnie przyjąłby niejszy. Ponieważ większość set funtów w jeden wieczór z sa- strzem kuchni, a ten zawód jest jeśli traktuje klientów uważ- zatrudnienie na takich warun- ubrań najlepiej wygląda na lu- mych napiwków, podczas gdy już świetnie opłacany i budzi po- nie i uprzejmie, gdyż jest praw- kach, ponieważ nie może szybko dziach o pociągającej powierz- pomocnik kucharza w tej sa- wszechny szacunek. dopodobne, że ci, którzy spę- liczyć na wysokie wynagrodze- chowności, producenci wynaj- mej restauracji może się spo- Posada kelnera natomiast dzą mile czas w ich restauracji, nie, w przeciwieństwie do pra- dują do sesji zdjęciowych naj- dziewać jedynie drobnej części jest dosyć ograniczająca. Wielu przyjdą tam znowu. Kelnerzy cownika uczciwego, który wie, przystojniejszych mężczyzn tej sumy. Chociaż obie te pro- kelnerów nigdy nie osiąga wyso- i kelnerki z kolei skłonni są wło- że będąc lojalnym, niewielkim i najpiękniejsze kobiety. Za- fesje ważne są dla powodzenia ko płatnych stanowisk, a ci, któ- żyć w swą pracę dodatkowy wy- nakładem sił doczeka się atrak- tem zarówno wśród mężczyzn, restauracji, większość ludzi zgo- rym się to udaje, nie zawdzię- siłek w zamian za wyższe wy- cyjnego zarobku. Firmy ze swej jak i wśród kobiet atrakcyjniej- dzi się, że doświadczenie, talent czają swego sukcesu swej daw- nagrodzenie. Ale właścicielom strony wiedzą, że gdyby nie uda- si modele są najwyżej opłacani. i wiedza dobrego pomocnika ku- nej pracy kelnera. restauracji trudno jest bezpo- ło im się dotrzymać warunków Ale ponieważ społeczeństwo ma charza są rzadsze i cenniejsze średnio doglądać jakości usłu- umowy, miałyby trudność z re- inne normy piękności dla każ- niż cechy potrzebne do tego, by Dlaczego za niektóre usługi gi kelnerskiej. Lekkie obniże- krutowaniem nowych pracow- dej płci, nie ma sensu mówić, być dobrym kelnerem. Dlacze- zostawiamy napiwki, a za nie cen posiłków w połączeniu ników. że modelki dostają więcej, bo go zatem obsługa kelnerska za- inne nie? (Dolapo Enaharo) z zachętą, by klienci zostawiali Robert H. Frank wyglądają lepiej niż mężczyźni. rabia o wiele więcej? Gdy ludzie idą do restauracji, trochę pieniędzy kelnerowi czy Dlaczego piloci kamikadze Modelki zarabiają więcej pie- Płaca, która wiąże się z jakim- zwykle zostawiają kelnerowi czy kelnerce, jeśli są zadowoleni zakładali hełmy? Czyli ekono- niędzy, gdyż moda damska to kolwiek zawodem, zależy też od kelnerce, którzy ich należycie z obsługi, rozwiązuje problem. mia bez tajemnic. Przeł. Saba o wiele większy biznes niż moda wielu innych czynników prócz obsłużyli, napiwek wysokości W końcu to właśnie klienci ma- Litwińska. Wydawnictwo Lite- męska. Kobiety wydają rocznie umiejętności. Za wiele prac, około 10 proc. całości rachun- ją świetne warunki, by oceniać rackie, Kraków 2019. 16 Samo Życie 7/20 (582) Samo Życie 7/20 (582) 17 Turystyka Turystyka to jest grane Szlakiem tajemnic rodziny Hochberg von Pless Wakacje 2020 w innym stylu

Niemcy w tym roku wakacje Wjazd w takich wypadkach jest za- planuj¹ najczêœciej w kraju. broniony. Coroczne korki na autostradach Na jeden dzieñ wolno nad morze na razie Niemcy ominê³y – za to przyjechaæ do Szlezwiku-Holszty- pojawi³y siê kolejki przy wej- na. Choæ nie zawsze siê da: w œciach na pla¿e. Ba³tyk, Morze pierwszy wakacyjny weekend tury- Pó³nocne, szlak górski w Sakso- stów nad morzem by³o tylu, ¿e ju¿ nii – zamiast wakacji na Majorce przed po³udniem dostêp na pla¿e czy Antalyi – to tegoroczny zosta³ wstrzymany. Inaczej, jak trend wakacyjny. mówi¹ w³adze, nie mo¿na by³o za- pewniæ bezpiecznego odstêpu. Te- W Niemczech zaczyna siê sezon raz dwie gminy wypoczynkowe urlopowy. Pod koniec czerwca wa- w tym landzie, Scharbeutz (nad Domem Daisy stał się zamek Książ, choć pałac w Pszczynie na stałe wpisał się kacje rozpoczê³y siê w Berlinie, Ba³tykiem) i Peter St. Ording (nad Muniek Staszczyk w historię jej rodziny Brandenburgii, Meklemburgii-Po- Morzem Pó³nocnym) testowaæ bê- morzu Wschodnim, Hamburgu, d¹ system sygnalizacji œwietlnej „Syn miasta“ Szlezwiku-Holsztynie i Nadrenii na pla¿y. Œwiat³a bêd¹ siê zmie- dwór, a zatrzymywali siê we w³a- do XXI wieku. M³odzi badacze hi- Pó³nocnej–Westfalii. Ale przyzwy- niaæ (zielone, ¿ó³te, czerwone) snych posiad³oœciach rozrzuco- storii dotarli do archiwów parafii czajeni do corocznych korków na w zale¿noœci od liczby turystów na Agora SA nych po ca³ym œwiecie. Od teœcia ewangelicko-augsburskiej w Wa³- autostradach mogli w tym roku brzegu. Angielska arystokratka nigdy nie pokochała pałacu w Pszczynie Zdjęcie księżnej Daisy z synami ksiêcia pszczyñskiego Daisy brzychu, gdzie odnaleŸli akt zgo- odetchn¹æ – ruch na wiêkszoœci Równie skomplikowanie jest o zawieszeniu dzia³alnoœci „T.Love” o Muñ- w pszczyńskiej bibliotece otrzyma³a w prezencie koronê ze nu ksiê¿nej. Wynika³o z niego, ¿e tras by³ p³ynny. Jak t³umaczy poli- z wynajmem domków letnisko- ku Staszczyku w ostatnim czasie by³o g³o- z³ota wysadzan¹ brylantami, a umar³a 29 czerwca o godzinie cja, podró¿uj¹cy w tym roku, wych (Ferienwohnungen) – tu naj- Pœno przede wszystkim w kontekœcie jego Podró¿e po Œl¹sku naznaczone s¹ z nich zginê³o w czasie powstañ darzy go mi³oœci¹, ale wierzy³a, ¿e m¹¿ zabra³ j¹ w podró¿ dooko³a 19.30 w jednej z wa³brzyskich wil- w zwi¹zku z koronawirusem, zde- czêœciej w jednym domku mog¹ samopoczucia po wylewie, jakiego dozna³ rok te- niepowtarzalnymi obiektami hi- œl¹skich, staj¹c siê ³atwym ³upem to uczucie pojawi siê z czasem. nym Œl¹sku, dziesiêæ kopalñ, dwie œwiata. Pa³ac w Pszczynie trakto- li. Przyczyn¹ zgonu mia³o byæ za- cydowali siê równie¿ na mniej od- mieszkaæ tylko cz³onkowie dwóch mu podczas pobytu w Londynie. Proces rekonwa- storycznymi, które przed wojn¹ dla wyg³odnia³ych powstañców. Wydawa³o siê, ¿e mi³oœæ ksiêcia elektrownie, cztery cegielnie, dwa wa³a jednak jak z³ot¹ klatkê i dla- trzymanie kr¹¿enia. Dokumenty wiedzane miejsca, rozpraszaj¹c rodzin lub grupa znajomych ogra- nale¿a³y do znamienitych rodów Do dziœ potomkowie carskich ¿u- do 18-letniej Angielki przetrwa kamienio³omy i browar. Ojciec Ja- tego chêtnie wyje¿d¿a³a w dalekie trafi³y do r¹k jej wnuka Bolko siê po drogach krajowych i lokal- niczona do 10 osób. Chyba, ¿e lescencji by³ d³ugi, wedle medialnych doniesieñ niemieckich. Dziœ mieszcz¹ siê w brów mieszkaj¹ w pobliskich Jan- wszelkie dziejowe zawieruchy. Jej na Henryka chcia³ u boku syna wi- podró¿e. Surowa pruska obycza- Hochberg von Pless. nych. Bo pomimo tego, ¿e za gra- mo¿na zapewniæ brak kontaktu zakoñczy³ siê powrotem do zdrowia, i nieco w cie- ich murach muzea, restauracje i kowicach. oblubieniec nale¿a³ do jednego z dzieæ póŸniejsza królow¹ Anglii, jowoœæ by³a daleka od tego, czego nicê mo¿na ju¿ jechaæ, du¿o mniej miêdzy mieszkañcami (rozdzielne niu pozostawi³ informacjê o premierze jego naj- hotele. Warto pod¹¿yæ szlakiem trzech najbogatszych rodów euro- ale ten bez pamiêci zakocha³ siê w zazna³a w dzieciñstwie. Przed Wehiku³ czasu Niemców zdecydowa³o siê poje- mieszkania). Uwaga: ta sama za- nowszej p³yty. arystokracji, po której zosta³y Za czasów ksiê¿nej „Daisy” pejskich. Wiêksze fortuny posia- niebieskookiej arystokratce. snem us³ugiwa³y jej dwie poko- chaæ nad Morze Œródziemne czy sada dotyczy te¿ polskiego wy- „Syn miasta” to ju¿ drugi solowy album w dys- opowieœci, zdjêcia i wspomnienia. (ang. stokrotka) – jak nazywano da³ cesarz Hohenzollern oraz ród Ksi¹¿êta z Pszczyny byli tak bo- jówki, a gdy tylko chcia³a wyjœæ ze Pa³ac w Pszczynie s³ynie do Skandynawii. Wybrali Ba³tyk, brze¿a Ba³tyku, gdzie chêtnie spê- kografii muzyka, ale utrzymany w zupe³nie innym Rezydencja w Pszczynie by³a Mariê Teresê Oliwiê Hochberg Hohenlohe. W rêkach Hochber- gaci, ¿e wyruszaj¹c w podró¿ za- swojej komnaty, towarzyszy³ jej przede wszystkim z autentyczne- rodzime wybrze¿e Morza Pó³noc- dzaj¹ wakacje mieszkañcy Nie- stylu ni¿ wydany w 2010 r. „Muniek”, na którym nierozerwalnie zwi¹zana z ksi¹¿ê- von Pless z domu Cornwallis-West gów by³y pa³ace na Górnym i Dol- graniczn¹ zabierali ze sob¹ ca³y zawsze osobisty orszak: lokaj, któ- go wyposa¿enia wnêtrz. Zachowa- nego, niemieckie jeziora lub pogó- miec. bardzo wyraŸny, rockowy œlad odcisn¹³ by³y gita- cym rodem Hochberg von Pless. – w pa³acu przybywali liczni ary- ry otwiera³ drzwi i pod¹¿aj¹cw za ³o siê a¿ 80 procent oryginalnych rze. Kto chce, mo¿e jednak zdecydo- rzysta zespo³u Janek Benedek. Czêsto siê zdarza, Jego klejnot stanowi³a ksiê¿na stokraci. Ma³¿onka Hansa Heinri- ni¹ jak cieñ s³u¿¹cw. Nie mog³a sprzêtów. Szczególnie imponuj¹ce Brak korków to dobre wiadomo- waæ siê na wyjazd nad ciep³e mo- ¿e materia³y solowe nagrywane przez cz³onków Daisy, ¿ona Hansa Heinricha XV, cha XV zosta³a nieoficjalnie obwo- nawet udaæ siê na niezaplanowa- s¹ kryszta³owe lustra kilkumetro- œci. Z³e: równie¿ urlop w kraju nie rze: swoje granice dla turystów ró¿nych formacji nie ró¿ni¹ siê specjalnie gatun- która po œlubie przyjecha³a na kil- ³ana najs³ynniejsz¹ kobiet¹ Euro- n¹ wycieczkê, poniewa¿ obowi¹z- wej wielkoœci, które przetrwa³y bêdzie wygl¹da³ tak, jak przed „ko- otworzy³a Portugalia (od 15 czerw- ka dni do Pszczyny. Nigdy jednak py prze³omu XIX i XX wieku. Dyk- kowo musia³a korzystaæ z repre- wojenn¹ zawieruchê. Zachwycaj¹ ron¹”. Zasadniczo mieszkañcy ca), W³ochy (od 3 czerwca), Grecja kowo od p³yt ich macierzystych grup, ale w przynie pokocha³a tego miejsca i dla- towa³a nowe trendy w modzie. Sa- zentacyjnego powozu. Przy stole b³yszcz¹ce w œwietle ¿yrandole i Niemiec podró¿owaæ mog¹ do ka¿- (od 15 czerwca), a od 1 lipca otwie- padku „Syna miasta” mamy do czynienia z muzy- tego z radoœci¹ przyjê³a wiado- ma projektowa³a stroje. Inne ary- obowi¹zywa³a sztywna pruska misterne kinkiety. Z³ote ornamen- dego landu. Ale s¹ wyj¹tki. Nega- ra je i Hiszpania. Tam jednak te¿ k¹ doœæ odleg³¹ od dokonañ „T.Love”. Tekstowo i moœæ, ¿e docelowo zamieszka ze stokratki czesa³y siê na wzór Da- etykieta. W czasie oficjalnych uro- ty na œcianach, meble z najlepsze- tywny wynik testu na koronawiru- obowi¹zuj¹ w tym roku inne zasa- wokalnie trudno oczywiœcie pomyliæ autorstwo swoim oblubieñcem w Ksi¹¿u. isy. Gdy jeŸdzi³a na safari do Afry- czystoœci przy stole krêci³o siê pogo drewna, kruche wazy, obrazy sa, zrobiony nie wiêcej ni¿ 48 go- dy. Na Majorce s¹ w tym roku od- tych piosenek z jakimkolwiek innym twórc¹, ale Trudno uwierzyæ, ¿e jeden z ki, rozpisywa³y siê o tym gazety. nad 30 lokajów. wielkich mistrzów tworz¹ atmos- dzin przed przyjazdem – to doku- wo³ane wszystkie otwarte imprezy. repertuar ten ma tak wielu ojców i patronów, ¿e najwytworniejszych dziœ polskich Z jej inicjatywy w pszczyñskim pa- ferê sprzed wieków. Turyœci t³um- ment wymagany od mieszkañców Ruch lotniczy do tych krajów zo- jego eklektyzm jest wrêcz programowy. Za muzy- pa³aców w stylu renesansowym, ³acu wybudowano ³azienki. Spro- Tragiczny koniec nie odwiedzaj¹ Pszczynê, mog¹c powiatów ze zwiêkszona liczb¹ sta³ wznowiony, w samolotach obo- kê odpowiada miêdzy innymi Dawid Podsiad³o, w XIV wieku przypomina³ surowy wadzony z Anglii ogrodnik dba³ o choæ przez chwilê wyobraziæ sobie chorych na COVID 19 jak Güter- wi¹zuj¹ jednak nadal zaostrzone B³a¿ej Król, Emade czy producent Jurek Zagór- gotycki zamek. Otacza³a go fosa, prawie 50-hektarowy park, zali- Mi³oœæ skoñczy³a siê zupe³nie czasy, gdy po komnatach st¹pa³a sloh czy Warendorf. Rak¹ decyzjê œrodki ostro¿noœci, m.in. obowi¹- ski – wszystko to ludzie m³odsi od Muñka o gene- ziemne wa³y i solidne mury. Stra- czany do najpiêkniejszych na kon- zaskakuj¹cym jak na tamte czasy nieszczêœliwa Stokrotka. Podzi- podjê³y 26 czerwca wspólnie w³a- zek noszenia masek. Jak na razie tegiczne miejsce na drodze mie- tynencie. skandalem – ksiê¿na Maria Tere- wiaj¹ m.in. sypialniê cesarzowej dze 16 landów, choæ ju¿ wczeœniej zainteresowanie podró¿ami lotni- racjê, ale te¿ Wojtek Waglewski, kowerowany na dzy Krakowem a Niemcami mu- sa Oliwia Hochberg von Pless roz- Augusty Wiktorii, urz¹dzon¹ dla poszczególne gminy i miasta (np. czymi jest ograniczone. Z Düssel- p³ycie Marek Grechuta czy Johnny Cash, którego sia³o byæ dobrze ufortyfikowane. Pruska etykieta wiod³a siê w 1923 roku. Przyczyn¹ ¿ony Wilhelma II, g³owê ¿ubra Berlin) goœciom z takich terenów dorfu w pierwszy weekend wakacji duch tak¿e jest tu obecny. Nikt wówczas nie przypuszcza³, mia³y byæ liczne jej romanse. Naj- upolowanego przez ksiêcia psz- odmawia³y przyjêcia w hotelu. Na- by³o o 20 proc. wylotów mniej, ni¿ Ma³o na tej p³ycie rocka, w³aœciwie tylko utwór ¿e kiedyœ bêd¹ tu bywaæ królowie Najbardziej po¿¹dana dama na dotkliwszym policzkiem dla mê¿a czyñskiego Hansa Heinricha XI tomiast urlop w miejscach ze w tym samym czasie rok temu. „Zakurzone tynki w Petersburgu” ociera siê o ta- oraz najwa¿niejsza arystokratycz- europejskich salonach mia³a by³ podobno zwi¹zek Daisy z cesa- Hochberga czy kaukaskie dywany. zwiêkszonym ryzykiem (zarówno Niemcy wybieraj¹ samochody kie gitarowe brzmienia, pojawia siê za to blues, na œmietanka Europy. blond w³osy i niebieskie oczy, ale rzem Wilhelmem II. W czasie I wojny œwiatowej pa- w Niemczech, jak i za granic¹ – i kampery, które zapewniaj¹ im nawi¹zania do elektronicznje nowej fali lat 80., Gdy w³aœcicielem Pszczyny zo- w dzieciñstwie nie s³ynê³a z za- Dalsza historia ksiê¿nej nie by- ³ac w Pszczynie stanowi³ g³ówn¹ np. w Turcji albo Szwecji) wi¹¿e wiêcej swobody i mniej kontaktów folk, a nawet jazz. Teksty to egzystencjalne roz- sta³ wielki ³owczy cesarski Hans skakuj¹cej urody. Podobno nianie ³a ju¿ bajkowa. W czasie II wojny kwaterê dowództwa wojsk cesar- siê w niektórych landach z przy- z innymi. Z tej zmiany ciesz¹ siê terki mocno dojrza³ego cz³owieka, w których iro- Henryk XI, czêstym goœciem w naci¹ga³y jej uszy i nos, bo chrze- œwiatowej niemieccy ¿o³nierze nie skich. Najwa¿niejsze decyzje poli- musow¹ dwutygodniow¹ kwaran- nie tylko producenci, sprzedawcy niê i humor zast¹pi³y najczêœciej gorzkie reflek- posiad³oœci by³ car Aleksander II i œniaczka króla Walii Edwarda VII, czuli respektu przed arystokrat- tyczne, zmieniaj¹ce przebieg woj- tann¹ po powrocie do domu, je¿eli i wynajemcy kamperów i przyczep sje w powa¿nym lub wrêcz depresyjnym tonie. cesarz Wilhelm II. Wystawne po- mia³a byæ nieskazitelna. Pocho- k¹. W 1941 roku wyrzucili j¹ z ny, podejmowa³ szef sztabu g³ów- nie bêdziemy mieli negatywnego (wzrost obrotów o 30 proc.), ale i lowania oraz s³ynne bale nale¿a³y dzi³a jednak z niezbyt zamo¿nego komnat w Ksi¹¿u. Pracownicy pa- ny marsza³ek Paul von Hinden- wyniku testu. sprzêtu turystycznego i w³aœcicie- I w takim te¿ klimacie utrzymany jest najwiêk- do pa³acowej codziennoœci. Szcze- rodu, wiêc w œwiecie fortun nie miêtali, jak zniesiono j¹ do karet- burg wraz z genera³em Erichem Kto musi pracowaæ, ale zama- le pól biwakowych. Bo na razie szy, i chyba jedyny, przebój tego wydawnictwa, gólnie przypad³y do gustu rosyj- nale¿a³a do panien, o których ma- ki, która pojecha³a w kierunku von Ludendorff. W 1922 posia- rzy³ sobie jednodniowy wypad nad trend jest jasny: Niemcy chc¹ – kompozycja „Pola”, która pochyla siê nad kondy- skiemu w³adcy, którego zachwyci- rz¹ m³odzi hrabiowie. Gdyby nie Wa³brzycha. d³oœæ zosta³a w³¹czona do Polski. morze, musi uwa¿aæ: Meklembur- nieco z musu – poznawaæ w³asny cj¹ dzisiejszej Polski opisuj¹c j¹ trzeŸwo i trafnie, ³y okaza³e jelenie. Dwadzieœcia ojciec chrzestny i szerokie koliga- Spekulacji na temat dalszych W lutym 1945 pa³acowe komnaty gia-Pomorze Przednie pozwala na kraj. ale bez odrobiny optymizmu. dorodnych sztuk pojecha³o w po- cje rodzinne, nie wiadomo czy wy- losów Daisy by³o wiele. Podobno zamieniono na szpital dla ¿o³nie- wjazd tylko tym turystom, którzy Ogólna zasada w czasie zas³u¿o- Andrzej Kuspiel darunku na wschód, a w zamian z sz³aby w 1891 roku za m¹¿ za 29- chorowa³a na stwardnienie roz- rzy Armii Czerwonej. 9 maja 1945 planuj¹ tu pobyt z noclegiem. Do- nego urlopu 2020: zachowywaæ za- Bia³owie¿y przyjecha³o stadko ¿u- letniego niemieckiego arystokra- siane i umar³a w 1943 roku, ale roku otwarto w nich muzeum. tyczy to zarówno mieszkañców in- sady higieny (zw³aszcza mycie Nowa płyta co środę w polskiej audycji radia WDR Cosmo brów: byk i trzy krowy. Dostojne tê Jana Henryka XV, który by³ nikt nie wiedzia³, gdzie zosta³a po- Tekst i zdjęcia nych landów, jak i Polski, której r¹k) i odleg³oœæ – a tam, gdzie od- – o godzinie 18.00 na www.cosmoradio.de (Polnisch), zwierzêta d³ugo stanowi³y ozdobê wówczas sekretarzem ambasady Wystrój pałacu w Pszczynie nadal świadczy o zamiłowaniach jego właściciela chowana. Uwielbiana za ¿ycia, zo- Agnieszka Malik mieszkañcy odwiedzali Niemczy leg³oœci 2 metrów utrzymaæ siê nie o godzinie 22.00 w eterze (103,3 MHz w NRW) przypa³acowych lasów. Najwiêcej w Londynie. Nie ukrywa³a, ¿e nie do polowań. sta³a zapomniana po œmierci a¿ przy okazji wycieczek i zakupów. da, nosiæ maseczkê. (hre) 18 Samo Życie 7/20 (582) Magazyn Witryna Byłem na tonącym „Tirpitzu” Do najsławniejszych okrę- Wraz z przybyciem wojska do starcia był łatwy do przewidze- został zbombardowany przez Dorsze! Dla miejscowych był to tów drugiej wojny światowej, naszej wsi, dużą aktywność zania – na stanowiska tych dwóch samoloty alianckie. Wygląda- podstawowy zapas białka na zi- a może i wszystkich wojen na częły przejawiać różne organi- straceńców spadła lawina stali, ło niebezpiecznie, ale obyło się mę. A zima w Norwegii trwa dłu- morzu, należał pancernik „Tir- zacje paramilitarne i kombatanc- w wyniku czego jeden z żołnie- bez strat. go. pitz”. Wraz z zatopionym stat- kie. Szczególnie starali się być rzy (o nazwisku Zając) poległ od Nazwy miasta, w którym mie- kiem na dno poszła większość widoczni tak zwani byli powstań- razu i został następnie pochowa- ściły się nasze koszary, dokład- Na ścigaczu załogi. Ale nie wszyscy – ja cy śląscy (propolscy kombatan- ny na starym cmentarzu, nato- nie już nie pamiętam, ale coś przeżyłem. Doczekałem koń- ci z czasów wojny domowej z lat miast jego kolega prawdopodob- jak Leopold... Tam nas umun- Po krótkim pobycie w Bergen ca wojny. Brat nie miał tyle 1919 – 1921), organizując pochody nie też został zabity, ale nie je- durowano i przeprowadzono zostałem zaokrętowany na ści- szczęścia – poległ w okolicach z chorągwiami i transparentami, stem tego pewien. podstawowe szkolenie wojsko- gacza łodzi podwodnych i wypły- Wrocławia tuż przed końcem na których wypisywano różne ha- we. Po trzech miesiącach szko- nąłem już jako marynarz jeszcze wojny. sła, które, jak się później okazało, Przyjacielskie lenia zaczęto nas przydzielać do bardziej na północ – do portu ba- Wojna to lata mojej młodości, były niczym innym jak tylko po- spotkanie poszczególnych jednostek. Mnie zy w Trondhein, gdzie noc trwa którą, niestety, ona mi zabrała. pulistycznymi frazesami mający- – nie mam pojęcia dlaczego – za- 10 miesięcy, a dzień dwa miesią- Poza tym ja, który tylko słysza- mi omamić tych, którzy dotych- Kiedy ci dwaj żołnierze ginęli kwalifikowano do marynarki wo- ce. Moja macierzysta jednost- łem o tym, że jest morze, nagle czas byli odporni na tę nacjona- w beznadziejnej walce, ich kole- jennej i wraz z innymi wysłano ka była okrętem nie za dużym, zostałem marynarzem. I to na listyczną propagandę. dzy w sile kompanii uciekali ile na dalsze szkolenie do Holandii, z 68 marynarzami na pokładzie, okręcie wojennym! W sierpniu zaczęły się poja- sił w nogach w kierunku Szczo- w okolice Arnhem. ale szybkim i z bardzo mocno Dzisiaj to się wydaje niemożli- wiać uzbrojone patrole cywili, tek, to jest drogi rybnickiej, po- uzbrojonym – mieliśmy wyrzut- we, ale do 1939 roku na Górnym co dla nas, wyrostków, było inte- rzucając większość swego mie- Naród na kanałach nie bomb głębinowych, działa Śląsku w szkole powszechnej uży- resującym wydarzeniem – pania wojskowego. Po tej potycz- przeciwlotnicze 88 mm spraw- wano wyłącznie mowy śląskiej, trzeć na znanych od dziecka ce zaczęły się przemieszczać Holandia jest płaska jak bo- dzające się także w strzelaniu zresztą w moim pokoleniu innego mężczyzn, teraz tak odmienio- przez Leszczyny niekończące isko piłkarskie i pocięta kana- do celów lądowych (choćby czoł- języka prawie nikt nie znał. Z pol- nych i bardzo „ważnych”, z gy- się kolumny niemieckich wojsk, łami, po których pływa wszyst- gów) i nawodnych, działa cztero- skim i niemieckim co najwyżej by- werami na ramieniu. co jakiś czas przystając na od- ko, co tylko może pływać – i tak i dwulufowe o kalibrze 20 mm liśmy osłuchani. Tym pierwszym poczynek. Wtedy częstowano Holendrzy więcej pływają niż oraz karabiny maszynowe. godali w szkole rechtory i w ko- Ludzie – German ich owocami, pojono kawą, rów- chodzą. Na tych holenderskich Zostałem przydzielony do ściele farorz, tym drugim – ojco- idzie! nocześnie prowadząc przyjaciel- kanałach zaczęto nas powo- wyrzutni bomb głębinowych wie (to jest ojciec i matka!), starzi- skie rozmowy. Kontakt był tym li oswajać z wodą, umiejętnie i 20 mm działek podwójnie ki i omy. Dorośli w nim rozmawia- 1 września 1939 roku zosta- łatwiejszy, że większość żołnie- i skutecznie kształcąc w mary- sprzężonych. Oprócz niszcze- li, kiedy dzieci nie miały rozumieć. łem obudzony rykiem motorów, rzy to byli rodowici Górnośląza- narskim fachu. Po czterech mie- nia alianckich łodzi podwodnych A było nas pięcioro – trzech braci a kiedy wybiegłem przed dom, cy z tej części, która w 1922 roku siącach szkolenia na kanałach naszym zadaniem było pilotowa- i dwie siostry. zobaczyłem pierwszy raz w ży- została w Niemczech. dostałem skierowanie do Nor- nie U-bootów wracających z rej- Szkołę powszechną ukończy- ciu samoloty latające tak nisko, Kiedy życie za kilka dni wróci- wegii, na daleką północ w okoli- sów bojowych. Każda baza by- łem w 1939 roku i po wakacjach jakby chciały pościnać wszystkie ło do normy, do szkoły zawodo- ce Bergen, do wielkiej bazy mor- ła przez nas zaminowana i te miałem rozpocząć przyuczanie kominy w Leszczynach. Wszy- wej już nie poszedłem, tylko za- skiej Kriegsmarine. Podróż była U-booty myśmy przeprowadza- do zawodu na kopalni Dębień- scy dorośli, których spotkałem, cząłem pracować w lesie, a po urozmaicona, bo najpierw pocią- li bezpiecznie przez pola mino- sko. Nie przypuszczałem, że na- z troską w głosie powtarzali ukończeniu 16 lat na dole w ko- giem do Danii, a dopiero potem we do portu. leżę do ostatniego rocznika, któ- „już momy wojna”. Utwierdzały palni Dębieńsko. Całe dotych- statkiem. Oprócz mnie na okręcie było ry kończył szkołę powszechną w tym słyszane z oddali wystrza- czasowe życie uległo zmianie, bo Norwegia to kraj chłodny i gó- jeszcze 4 Ślązaków, a mieszkali- w starej Polsce. ły karabinowe. wszystko zostało podporządko- rzysty; góry są surowe i spływa- śmy w 15-osobowych kabinach Owo ostatnie lato przed woj- Aby być bliżej centrum wy- wane rygorom wojennym, powo- ją do samego morza, tworząc z hamakami zamiast łóżek, do ną było ciepłe i bardzo suche, co darzeń, pobiegłem w kierunku dując, że ludzie zaczęli się mniej tysiące wąskich zatoczek nazy- czego początkowo trudno było powodowało, że wszystkie oko- szosy, której środkiem szli pie- uśmiechać, a więcej frasować. wanych fiordami. Te fiordy były się przyzwyczaić. Z powodu wa- liczne stawy czy glinianki były szo i jechali na rowerach, już Jednak nic złego się nie dzia- wymarzonym miejscem na bazy runków atmosferycznych (mróz oblegane przez młodzież i dzie- bez broni, roztrzęsieni i zdezo- ło, a nadchodzące z czasem klę- postojowe dla naszych okrętów jak cholera!) byliśmy karmie- ci – nieważne, czy kto umiał pły- rientowani powstańcy, rycząc, ski armii niemieckiej nie wywo- podwodnych, czyli U-bootów, ni wyśmienicie, na co składały wać, czy tylko udawał, że umie, ile sił w płucach: „Ludzie, woj- ływały w nas radości – choćby które czatowały na alianckie się nawet dobre alkohole, poza taplając się w płyciznach jak na! German idzie za nami!”. Ty- dlatego, że byli w niej przecież konwoje płynące przez północ- tym każdy marynarz był wypo- wróbel w kałuży. le się nawojowali. nasi krewni. I ginęli. ne wody z pomocą do ZSRR. sażony w ocieplane i nieprzema- Przypominam sobie, że zaraz Wszyscy zaczęli patrzeć w kie- W Bergen byłem świadkiem kalne kurtki i spodnie. W takim po zakończeniu roku szkolnego runku dworca kolejowego, skąd Krewni – i ja też śmierci mojego kolegi, też Ślą- umundurowaniu to nawet nor- została zakwaterowana w na- mieli nadejść Niemcy. Nie mi- zaka, który był wachmanem weska zima nie była groźna. szej opustoszałej szkole kom- nęło pięć minut od przejechania W 1943 roku otrzymałem we- w porcie i miał akurat służbę, Przeciętnie wychodziliśmy pania Wojska Polskiego. Była to powstańców, jak zaczęły świstać zwanie do komendy wojskowej kiedy przycumował tam statek w morze 4 do 5 razy w miesiącu, jednostka saperów, której żoł- kule karabinowe, co od razu wy- w Knurowie, gdzie jednoznacz- wypełniony materiałem wybu- patrolując poszczególne sektory nierze otrzymali nowiutkie ro- miotło wszystkich cywili do donie stwierdzono „zdolny do woj- chowym. Ten statek został wysa- za pomocą echosond. Podczas wery, na których dopiero próbo- mu. ska”. Następny kontakt z woj- dzony w powietrze przez party- jednego takiego wyjścia dość wali uczyć się jeździć. Ja i moi Sprawcami strzelaniny było skiem miałem w tym samym zantów ukrywających się w oko- daleko w morze zostaliśmy na- koledzy z zazdrością patrzyli- dwóch polskich żołnierzy, którzy roku jesienią w Rybniku, gdzie licznych górach, a ja wtedy po kryci przez grupę 40 samolotów śmy na ich lśniące nowością ro- zajęli stanowiska na górce, przy otrzymałem rozkaz wyjazdu do raz pierwszy poczułem śmiertel- alianckich. Gdyby doszło do ata- wery, śmiejąc się w duchu z ich kapliczce usytuowanej w okolicy Belgii zbiorczym transportem ny podmuch wojny. ku, to nasze szanse byłyby rów- nieporadnego skakania koło ko- skrzyżowania dróg, skąd ostrze- z Katowic. Ale do końca nie wie- Z Bergen pamiętam jeszcze ne zeru i tylko dzięki doświad- ła. My takich kół ni mieli, ale jeź- liwali zbliżających się niemiec- działem do jakiej jednostki! Na jakby sznury na pranie, na któ- czeniu i zimnej krwi naszego do- dzić poradził kożdy. kich zwiadowców. Wynik tego terenie Belgii nasz transport rych wszędzie suszyły się ryby. wódcy nie zostaliśmy zatopieni. Samo Życie 7/20 (582) 19 Magazyn Witryna

Pancernik „Tirpitz” był stalową fortecą pływającą po morzach z prędkością 30 węzłów. Załoga 2500 marynarzy, działa kalibru 380 mm Fot. Wikimedia Commons

Widząc nadciągającą eskadrę, stopada – przyp. wyd.) roku pan- je?”, a ona na to: „Niy bydziesz nia, dlatego zawsze pływaliśmy i tam nas zastał koniec wojny. Po zarządził bezwzględny zakaz cernik już był w miejscu swego znoł, to mało miejscowość, mia- w konwojach, chronieni przez zajęciu Lubeki przez Ameryka- strzelania i nerwowego biegania stałego postoju. Ja należałem nuje sie Czerwionka...”. Na co ciężkie okręty wojenne, któ- nów zostaliśmy oficjalnie wzię- po pokładzie. Wszyscy mieli zado tych, co mieli nocną wachtę, ja mówię, że wiem, że znam, bo rych sama obecność skutecz- ci do niewoli. chowywać się spokojnie, wręcz dlatego nie spałem, kiedy nadle- przecież jestem z bliźniaczych nie odstraszała sowieckie jed- niedbale, tak jakby nad nami la- ciały nieprzyjacielskie samoloty, Leszczyn. Wtedy z wielką ser- nostki. Niewola... tały nasze sztukasy. Zachowanie atakując okręt specjalnymi 5-to- decznością przywitała się ze Nigdy przedtem nie widzia- u niemieckiego nasze musiało być bardzo prze- nowymi bombami. mną. Było to niezmiernie rado- łem tak zdeterminowanej zało- bauera konujące, bo cała eskadra zato- Same trafienia bombami po- sne uczucie, spotkać w dalekiej gi, jak podczas wykonywania te- czyła nad naszą jednostką szero- wodowały niesamowity huk i po- Norwegii kogoś z rodzinnych go tak ważnego zadania. Myślę, Niewola była bardziej niż kie koło i powoli odleciała w kie- tworne wstrząsy. Dzisiaj już nie stron, prawie sąsiadkę. że każdy z tych marynarzy, ra- znośna, gdyż jeńcami byliśmy runku swoich baz. Po chwilach jestem w stanie stwierdzić, czy tując tych nieszczęśliwych lu- tylko w nocy – śpiąc w obozie przejmującego napięcia nastą- z własnej woli opuściłem okręt, Ratować cywilną dzi z Pomorza i Prus, był myśla- – natomiast cały dzień praco- piło oszałamiające odprężenie; czy mnie po prostu wyrzuciło do ludność! mi przy swoich rodzinnych stro- waliśmy u okolicznych bauerów, kolejny raz udało się oszukać tej lodowatej wody. W każdym nach, rozważając, jaki los czeka gdzie nas karmiono jak człon- śmierć. razie znalazłem się w wodzie Po wyjściu ze szpitala od ra- jego bliskich, gdy dotrą do nich ków rodziny, dodatkowo płacąc Do dzisiaj się zastanawiam, wraz z 200 innymi marynarza- zu dostałem skierowanie do sa- hordy wschodnich barbarzyń- 40 marek. co nas tak doprawdy uratowało: mi, którym udało się wydostać natorium, w którym byłem trzy ców. Późną jesienią wszystkich kamuflaż, dzięki któremu my- z tonącego okrętu. „Tirpitz” po tygodnie. Podczas pobytu w sa- Akcja ratowania ludności cy- zdemobilizowano i zwolniono śleli, że my jesteśmy „ich”, czy trafieniu bombami w ciągu pół natorium otrzymałem rozkaz wilnej trwała do momentu cał- z obozu. Tych wszystkich, któ- też może eskadra aliancka mia- godziny zatonął z większością stawienia się w Świnoujściu kowitego zajęcia terenów Po- rzy zgłosili wolę powrotu do ła ważniejsze zadanie do wyko- załogi. Okręt obrócił się prawie i zaokrętowania się na trałow- morza i Prus przez Czerwoną Polski, przewieziono statkiem nania niż walka ze ścigaczem? dnem do góry, co uniemożliwi- cu. W Świnoujściu znalazłem się Armię. Ostatni rejs ratowniczy do Gdyni. Dziwne uczucie, pły- A może opatrzność miała jakieś ło ratowanie się tym, którzy byli już w 1945 roku, a zadaniem, któ- odbywał się już pod ostrzałem nąć statkiem jako pasażer... plany w stosunku do naszej za- pod pokładem. re otrzymał mój trałowiec, było radzieckim i po zaokrętowaniu Na święta Bożego Narodzenia łogi i postanowiła nas wyprowa- Na nasze szczęście do miej- ewakuowanie zagrożonej cywil- ostatnich uciekinierów widzieli- 1945 roku zjawiłem się w domu dzić na bezpieczne wody? sca tragedii od razu podpłynęły nej ludności z Prus Wschodnich śmy w oddali manewrujące czoł- w mundurze niemieckiej mary- Była chyba jesień, kiedy prze- nasze jednostki i rozpoczęły wy- i Pomorza w głąb Niemiec. gi sowieckie, które na szczęście narki wojennej, ale już bez guzi- niesiono mnie na pancernik „Tir- ławianie rozbitków, dla których W towarzystwie innych jed- dla nas miały inne problemy na ków i oznaczeń. I tak się zakoń- pitz”, który był stalową fortecą najgorsza była niska temperatu- nostek zaczęliśmy pływać naj- głowie – oddziały Waffen-SS, któ- czyła moja wojenna przygoda pływającą po morzach z prędko- ra. Kilkanaście minut w tej wo- pierw do Królewca, potem do Pi- re uparcie broniły się w okoli- z morzem. ścią 30 węzłów. 2500 marynarzy, dzie to była śmierć. Wie to każ- ławy, a na sam koniec i do Gdań- cach Gdańska. Przygoda szczególna, bo by- działa kalibru 380 mm. Potęga! dy, kto widział film „Titanic”. Po ska. Za każdym rejsem okręt był Następnie nasz trałowiec za- łem w dwóch słynnych miej- Służba na tak potężnej jednostce wyłowieniu od razu przewożo- przepełniony do granic możliwo- cumował na Bornholmie i tam scach drugiej wojny światowej. różniła się od poprzedniej choć- no nas do szpitali, gdzie zaczęto ści, cudem unikając utonięcia, oczekiwaliśmy na koniec woj- Takim było przecież zatopienie by tym, że byliśmy ciągle poza nam wypompowywać wodę mor- ale takie ryzyko było wpisane ny. Na początku maja 1945 ro- „Tirpitza” i takim też była ewa- portem. No i losy „Tirpitza” by- ską z żołądka, której sporo każ- w naszą akcję, bo chodziło o ura- ku samoloty radzieckie zasypa- kuacja Prus Wschodnich. Wi- ły już chyba przesądzone. Ruchy dy z nas wypił. towanie jak największej liczby ły wyspę ulotkami, w których działem na własne oczy rzeczy, okrętu były zapewne z uwagą Kurując się w szpitalu, które- kobiet i dzieci, którym groziło informowano, że wyspa zosta- o których po latach pisano książ- śledzone przez wywiad aliancki goś dnia usłyszałem, jak jedna straszliwe niebezpieczeństwo nie zbombardowana, a następ- ki, kręcono filmy. i najprawdopodobniej już czeka- z pielęgniarek rozmawia z cho- ze strony Armii Czerwonej. nie zajęta przez Armię Czerwo- Emil Sochol no na nasze zawinięcie do portu. rym po Śląsku. Gdy ta pielę- Aby zabrać na pokład jak naj- ną. Aby nie dawać powodów do Tragicznego dla nas 11 grud- gniarka przechodziła koło moje- więcej pasażerów, nasze okrę- agresji, ewakuowaliśmy się na Marian Kulik, „Gott mit uns nia 1944 (w rzeczywistości 11 li- go łóżka, zapytałem: „Skond żeś ty i statki pozbawiono uzbroje- teren Niemiec, do portu Lubeka, – ostatni żołnierze”... 20 Samo Życie 7/20 (582) Magazyn Na szczęście

jej liście maskotek. Ale kiedy do- dam, że Wojtek mocował się z żoł- nierzami, pił piwo z butelki i jadł papierosy (człowieku, to były inne czasy!) oraz dostarczał amu- Najdziwaczniejsze nicję podczas walk, będzie cał- kiem oczywiste, dlaczego zajmuje on tak wysoką pozycję wśród najciekawszych maskotek. A to przecież jeszcze nie wszystko: ten niedźwiedź złapał złodzie- ja, który włamał się do składu maskotki świata amunicji, gdzie sypiał Wojtek. Francuska opera „La Mascotte” Przed kilku laty w Towarzy- – Posłuchaj, chłopcze, jeżeli sprawia, że twarz wygląda, jakby Wyobrażasz sobie, co przeżył opowiada o pechowym farmerze, stwie Zwalczania Raka Jąder jeszcze raz spotkasz się z moją zastygła w maniackim uśmiechu ten złodziej? Zanim zakradł się który sprowadza piękną dziew- w brazylijskim mieście Vicosa córką, własnoręcznie obetnę ci seryjnego zabójcy. Taki wyraz do magazynu, na pewno rozwa- czynę, Bettinę, aby przyniosła odbyła się burza mózgów. Co testiculos! twarzy ma Jack Nicholson w fil- żał różne warianty rozwoju sy- szczęście jego gospodarstwu. Za- wymyślono? Otóż członkowie mie Lśnienie. Biorąc pod uwagę tuacji, nie uwierzę jednak, że równo on, jak i wszyscy jego są- Towarzystwa doszli do wnio- Najdziwniejsza maskotka fascynację, z jaką Stephen King przewidział spotkanie z pijącym siedzi wierzą, że na każdy dom, sku, że nic nie zachęci męż- olimpijska: Niedźwiadek pisał o zwyrodniałych zabójcach piwo niedźwiedziem. Takie boha- w którym gości Bettina, spływa czyzn do przeprowadzania ba- (seryjny morderca) Misza, lat osiemdziesiątych, zdumiewa- terskie czyny (a było ich wiele), powodzenie tak długo, jak długo dań tak skutecznie, jak przera- olimpiada w 1980 roku jące, że nie uwiecznił w powieści sprawiły, że Wojtek uzyskał ofi- dziewczyna pozostaje dziewicą. żająca maskotka, która będzie w Moskwie Miszy, rosyjskiego niedźwiadka cjalny stopień wojskowy i aż do Rzecz jasna, od razu zaczyna się ich nawiedzać w koszmarnych i seryjnego mordercy. śmierci w 1963 roku był traktowa- ostra rywalizacja o jej... powiedz- snach i której nie da się ominąć Co gorsza, facet w kostiumie ny jak bohater narodowy. my... „błogosławieństwo”. wzrokiem. Wkrótce potem naro- Miszy musiał być zamaskowa- Opera od razu po premierze dził się Senor Testiculo. Senor nym sowieckim szpiegiem polu- Najdziwaczniejsza w roku 1880 stała się sensacją. Testiculo (od słowa testiculos jącym na nieostrożne słówka sze- maskotka piłkarskich Już następnego roku wystawio- – jądra) to wielki, obwisły worek fów państw zachodnich – rzecz mistrzostw świata: Ciao, no ją w Stanach Zjednoczonych mosznowy obdarzony głupawy- miała przecież miejsce w komu- Włochy, 1990 rok i w Wielkiej Brytanii. W ten spomi oczkami i pokryty tu i ówdzie nistycznym ZSRR. Mistrzostwa świata w pił- sób zaszczepiono krajom anglo- kępkami sztywnych włosów. Je- ce nożnej dzielnie konkurują języcznym ideę maskotki. Nie żeli ten obrazek nie jest wystar- Najosobliwsza maskotka z igrzyskami olimpijskimi w dzie- upłynęło dużo czasu, a firmy, klu- czająco wstrętny, dodaj do tego zwierzak: niedźwiedź dzinie dziwacznych maskotek by sportowe, kościoły i szkoły za- bezmyślny uśmiech i niekom- Wojtek, polski żołnierz i co cztery lata prezentują nam częły szukać postaci lub obiektów pletne uzębienie – jeden ząb zapewniających szczęście. Po 140 u góry i jeden u dołu. Rzecz ja- latach od premiery „La Mascot- sna Pan Testicolo stał się prze- te” trudno byłoby znaleźć insty- bojem brazylijskich imprez ro- tucję czy rodzinę nieposiadają- dzinnych. cą zwierzęcej, roślinnej czy mi- Możesz sobie wyobrazić, że to neralnej maskotki. Znaczy to, że ty występujesz w kostiumie Pa- wybór najdziwaczniejszej ma- na Testiculo? Co się dzieje, kiedy Olimpijski Misza. skotki to misja niemal niemożli- twoja dziewczyna zapragnie, że- Fot. commonwealthmagazine.org wa, jednak dla nieustraszonego byś poznał jej rodziców? kanadyjskiego poszukiwacza, ta- – No więc powiedz nam, Paulo, Igrzyska olimpijskie mają dłu- kiego jak ja, nie istnieje coś takie- w jaki sposób zarabiasz na życie? gą tradycję obrzydliwych ma- go jak „prawie niemożliwe”. Nie – No, pracuję... w służbie zdro- skotek, które zagrzewają zawod- wierzysz? Zapoznaj się z poniż- wia. ników do walki, porywają tłumy szą listą przedziwnych postaci. – Jesteś doktorem? kibiców i przerażają dzieci. Typo- – Niezupełnie. wanie najpaskudniejszej maskot- Najdziwaczniejsza – Pielęgniarzem? ki olimpijskiej przypomina wybie- maskotka medyczna: – Nie. Prawdę mówiąc, prze- ranie najwspanialszego osiągnię- Senor Testiculo, brazylijska bieram się za obleśny worek cia sportowego – możliwości są maskotka Towarzystwa mosznowy i przytulam dzieci na praktycznie nieograniczone. Na Zwalczania Raka Jąder imprezach. przykład taki Schneemann, czyli Bałwanek, symbol zimowych igrzysk w Innsbrucku w 1976 roku, który miał ogromne dło- nie i stopy oraz oczy klasyczne- go potwora z kreskówki. Zimowa olimpiada w Nagano w roku 1998 miała cztery Sowy Śnieżne, które wyglądały ja Angry Birds nary- sowane przez pięciolatka. Neve Niedźwiedź Wojtek. Fot. Wikimedia Commons i Gliz, maskotki olimpiady zimo- wej w Turynie w 2006 roku, opi- Im więcej czytam o tym zwie- nowego potworka. Meksykański sane są w Wikipedii jako „uczło- rzęciu, które stało się maskot- Juanito z 1970 roku był trochę wieczone wizerunki kuli śnież- ką, tym bardziej jego historia zbyt młody i zbyt pulchny jak na nej i kostki lodu”. Mogłoby to być urywa mi łeb. W 1942 roku gru- piłkarza. Naranjito, piłkarz po- dostatecznie osobliwe, żeby zdo- pa polskich żołnierzy maszeru- marańcza z Hiszpanii (1982), był być palmę pierwszeństwa... Gdy- jąca przez Iran spotkała chłop- wczesną wersją Annoying Oran- by nie Misza. ca z kudłatym, niedożywionym ge z youtube’owej komedii. Misza, symbol letnich igrzysk niedźwiedziątkiem, któremu za- Footix, francuski kogut z ro- w Moskwie w 1980 roku, na bito matkę. Żołnierze wzięli zwie- ku 1998, nosił śpioszki. Wszystkie pierwszy rzut oka wydaje się rzątko z sobą i zaopiekowali się te maskotki bledną jednak w po- jedną z najbardziej tradycyjnych nim. równaniu z Ciao, włoskim symbo- maskotek. Pluszak, rozkoszny, Tymczasem trwała wojna. Już lem mistrzostw w 1990 roku. Ciao miękki niedźwiadek. Tyle że jego sama ta opowieść zapewniłaby wygląda jak zdemolowana kost- Senor Testiculo. Fot. sportstwo.com oczy są zbyt szeroko otwarte, co niedźwiedziowi miejsce na mo- ka Rubika albo wieża z klocków Samo Życie 7/20 (582) 21 Magazyn Wielkie bachanalia podczas trzęsienia ziemi. Nie dła w obsesyjną fascynację ma- Świętowanie końca dzieciństwa dość tego – przedstawiany jest skotką tego zespołu. Maskotka na- w pozycji zawodnika, który wła- zywa się Shocker albo WuShock. śnie składa się do potężnego kop- Co to jest? Tampon? Fajerwerk? nięcia piłki. Niestety, jego głowa Dlaczego ma na głowie coś, co także jest piłką. przypomina połączenie fryzur Norwescy russ Lloyda i Harry’ego z filmu „Głu- Najdziwniejsza maskotka pi i głupszy”? Dodaj do tego lekko Koniec szkoły średniej i po- korporacyjna: japońska seksualny podtekst i słowo shoc- czątek studiów to czas wcho- Fukuppy ker i już masz murowanego kan- dzenia w dorosłe życie. Czasami nazwa mówi wszyst- dydata do tytułu najdziwaczniej- We wszystkich kulturach ko. W 2013 roku firma Fukushima szej maskotki świata. W roku 2014 świata chwili tej zawsze towa- Industries przeżywała poważne „New York Times” opublikował rzyszyły różne obrzędy inicjacji. kłopoty wizerunkowe, ponieważ serię ilustracji pokazujących, jak W zachodnim świecie najwięcej klienci kojarzyli jej nazwę z miej- ewoluował WuShock od chwili po- archaicznych elementów zacho- scem tragicznej awarii nuklear- wstania w 1950 roku, kiedy to pe- wało się chyba w świętowaniu za- nej, jaka wydarzyła się dwa lata wien chłopiec (ciekawe, co z niego kończenia edukacji przez norwe- wcześniej, mimo że między fir- wyrosło?) uszył pierwszy kostium skich absolwentów szkół średnich. mą a katastrofą nie było żadne- z pomocą swojej mamy. Zdjęcia Słowo russ w Norwegii ozna- go związku. Zarząd firmy liczył ukazują zmiany na drodze do dzi- cza młodego człowieka kończące- na poprawę wizerunku poprzez siejszej wersji napakowanej ste- go naukę w szkole średniej, a duń- stworzenie nowej maskotki – by- rydami. Warto na nie spojrzeć, bo skie rus – świeżo upieczonego ło to uśmiechnięte jajo wyposa- każde z kolejnych wcieleń tego po- studenta. W obu tych sytuacjach, żone w buciki i skrzydełka. Dzi- kracznego chochoła jest na swój rzecz jasna, są powody do huczne- waczne, ale jak na japońskie sposób potworne. go świętowania. W Danii od dłuż- standardy wcale nie jakoś wyjąt- szego czasu polega ono jednak na Juwenalia pełną gębą Fot. tomter.net kowo. Maskotka nie zrobiła furo- Najdziwniejsza maskotka zorganizowaniu zaledwie kilku im- ry w internecie. Wobec tego fir- piłkarska: Słoneczko prez po to, by nowi studenci mogli pokojenie władz i policji. Młodzież wano nawet przenieść egzaminy ma Fukushima postanowiła wy- Kingsley, Szkocja się poznać. Nie towarzyszą temu uczestniczy na przykład w pana wcześniejszy termin, by ogra- myślić maskotce nośną nazwę Aż do 2015 roku maskotką jakieś szczególne rytuały. W Nor- radzie dziecięcej organizowanej niczyć nieco huczne imprezy, ale i tu zaczęły się kłopoty. Pomysł Partick Thistle Football Club wegii natomiast zakończenie 12 lat 17 maja. Kilkudziesięcioosobowa nie przyniosło to spodziewanego był taki, żeby nazwę firmy połą- z Glasgow w Szkocji była Jaggy edukacji świętuje się niemal przez grupa odpalająca petardy pod- rezultatu. Ma to pewien plus – je- czyć z angielskim słowem happy, MacBee, mniej utalentowana miesiąc. Uczestnicy – a raczej ich czas parady może stanowić po- śli ktoś nie zda egzaminów, za rok szczęśliwy. Zrobiono to w naj- i mniej fotogeniczna kuzynka rodzice – muszą na to przeznaczyć ważne zagrożenie dla wszystkich ponownie będzie russ. prostszy sposób, sklejając dwa pszczółki z etykiety płatków śnia- krociowe sumy. Obyczaj ten nazy- uczestników imprezy. Russ po- Bawiący się russ noszą czapki wyrazy. Wyszło Fukuppy. Kruche daniowych Honey Nut Cheerios. wa się russefeiring. nadto skandalicznie się zachowu- z pędzlem na końcu sznurka. Na jajo dostało nazwę łudząco przy- Wszystko zmieniło się, kiedy uty- Określenie rus wywodzi się od ją i strasznie śmiecą. sznurku tym wiążą węzły. Często pominającą wyrażenie fuckup, tułowany brytyjski artysta David łacińskiego zwrotu cornua depo- Norweskie russefeiring to ju- doczepiają tam też różne przed- czyli schrzanić, spieprzyć, spier- Shrigley zaprojektował następcę siturus, oznaczającego tego, kto wenalia pełną gębą. Młodzież mioty, by pokazać, że wykonali ja- niczyć. Skojarzenie z najwięk- MacBee, Kingsleya Słoneczko. ma zrzucić rogi. W XVIII wieku często składa się, by kupić spe- kieś zadanie z odpowiedniej listy. szym nuklearnym „fuckupem” Kiedy ta koszmarna maskotka w Norwegii nie było uniwersyte- cjalny samochód, a niekiedy na- Lista ta funkcjonuje już od kilku- naszego stulecia nasuwało się o zmarszczonych brwiach i sze- tów, młodzi Norwedzy musieli wet autobus, szczególnie w więk- dziesięciu lat. Znajdują się na niej samo. Nie muszę mówić, że firma roko otwartych ustach ujrzała więc jeździć na studia do Kopen- szych miastach. Pojazd zostaje między innymi rzeczy niezgod- szybko opublikowała przeprosiny światło dzienne, brytyjska prasa hagi. Po przystąpieniu do egzami- pomalowany na odpowiedni ko- ne z prawem, na przykład poja- i obiecała przemyśleć sprawę na- wpadła w szał. „Wygląda, jak Li- nów wstępnych chodzili z rogami lor, wskazujący, jaką szkołę ukoń- wienie się nago w miejscu pu- zwy maskotki. I dobrze. Czasem sa Simpson po dwudziestu latach na głowach, stając się pośmiewi- czyła dana grupa. Na czerwony blicznym, lub co najmniej nie- warto pomyśleć. Naprawdę. używania twardych narkotyków”, skiem starszych studentów. Kie- kolor decydują się między inny- bezpieczne dla uczestników czy napisał jeden z dziennikarzy. „To dy ogłaszano wyniki egzaminów, mi absolwenci kursów matema- otoczenia, jak choćby wypicie ol- Osobliwa maskotka przerazi naszych przeciwników rogi im zdejmowano. Ci, którzy tyki, fizyki, biologii, historii i lite- brzymiej ilości alkoholu w wyzna- Uniwersytetu Stanowego – odpowiedział Shrigley – i uła- dostali się na uniwersytet, mogli ratury. Wybierają się oni na stu- czonym (krótkim) czasie. Na li- w Wichita twi nam zwycięstwo”. od tego czasu nazywać się z du- dia do college’ów. Czerwień jest stę wpisano jednak także zadania Od chwili kiedy męska repre- Matthew Santoro mą studentami. Zdejmowanie ro- więc zdecydowanie dominują- całkowicie legalne i zabawne – na zentacja koszykówki Uniwersy- „Aż łeb urywa! 362 Zaskakują- gów miało znaczenie symbolicz- cym kolorem russ. Niebieski pre- przykład spędzenie nocy w domu tetu Stanowego Wichita odniosła ce fakty o współczesnym świe- ne – nowy student przestawał być ferują absolwenci kursów ekono- nieświadomego niczego nauczy- niespodziewany sukces w 2013 ro- cie”. Grupa wydawnicza K.E. dzikusem, wyzbywał się zwierzę- micznych, a czarny – szkół za- ciela i przygotowanie mu śniada- ku, cała Ameryka Północna popa- Liber, Warszawa 2017. cego elementu natury i wkraczał wodowych. Podróżujący swoim nia. Russefeiring przyciąga wie- w świat kultury. pojazdem młodzi ludzie muszą le osób, które nie powinny brać Nazwa zachowała się, chociaż mieć odpowiednie czapki i bluzy udziału w tym święcie młodzieży, obecnie słowem russ określa się lub swetry; zazwyczaj mają też ponieważ są albo za młode, albo w Norwegii ucznia kończącego własny hymn oraz hasło. Kosz- za stare. Jakoś udaje im się zdo- szkołę średnią, przed końcowy- ty zabawy są olbrzymie – niekie- być odpowiednie dokumenty, by mi egzaminami. Koniec edukacji dy sięgają kilkunastu tysięcy do- uczestniczyć w imprezie. Russefe- świętuje się od 25 kwietnia (ofi- larów od uczestnika. Świętują- iring stanowi tak ważny element cjalnie od 1 maja). Młodzież naj- cy russ mają też specjalne karty, norweskiej kultury, że dzieci koń- huczniej bawi się 17 maja, w Dzień którymi się wymieniają lub rozda- czące przedszkole ogłaszają się Konstytucji – narodowe święto ją je dzieciom. Co ciekawe, zakoń- różowymi russ, a uczniowie koń- norweskie. Te kilka tygodni cią- czenie szkoły świętuje się przed czący szkołę będącą odpowiedni- głej zabawy co roku budzi zanie- końcowymi egzaminami. Próbo- kiem gimnazjum nazywają się po- marańczowymi russ. Ani pierwsi, Ciekawostki ani drudzy nie biorą jednak udzia- łu w „wielkich bachanaliach”. W 2005 r. 19-letnia dziewczyna zabiegająca o tytuł królowej russ ro- Renata Ponaratt zebrała się do naga podczas zabawy studenckiej. Scenę tę sfilmowa- no, a jedna ze stacji telewizyjnych zamieściła odpowiedni link na swo- „Najbardziej niesamowite fak- jej stronie internetowej. Według tłumaczeń przedstawicieli tej stacji ty! Zwyczaje, postaci, niezwykłe ich intencją było ukazanie, do czego posuwają się bawiący się studen- zjawiska, najdziwniejsze zwie- ci. Sama dziewczyna stwierdziła, że rozumie zamieszanie, ale nie zro- rzęta”. Aleksandra Lang, Jacek biła nic szczególnego w porównaniu z wy-czynami pozostałych uczest- Lang, Radosław Ratajszczak. ników imprezy, a dwa lata wcześniej pewien chłopak „posunął się jesz- Świat. Wydawnictwo Publicat, Kingsley Słoneczko. Fot. hyperallergic.com cze dalej”. Każdego roku zabawy russ wywołują jakiś skandal. Poznań. 22 Samo Życie 7/20 (582) Magazyn Kulisy dyplomacji

Przewrót majowy, czyli Dyplomata w Państwowej Agencji Telegraficznej W maju 1926 roku Józef Piłsud- ko jednego – Francuza Denizota, który machu stanu i że obiera wszystkie środ- ubranych w wiatrówki, ze strzelbami nie się spisał w czasie obrony w 1939 ski postanowił przejąć całą władzę polerował francuszczyznę depesz PAT. ki... etc.». Oczy wszystkich obróciły się na ramieniu lub w ręku, i mały człowie- roku i potem został rozstrzelany przez w II Rzeczypospolitej. Rozpoczął się Powiedziałem Góreckiemu et consor- na mnie i wszyscy w głuchym milcze- czek, też w wiatrówce, zawołał groź- Niemców za czasów okupacji niemiec- przewrót majowy. W tym czasie w Mi- tes, że przybywam w imieniu MSZ. niu czekali na moje decyzje. Przeczy- nie: «W imieniu Marszałka Piłsudskie- kiej. Wychodził on chwilami, rozmawiał nisterstwie Spraw Zagranicznych «A, to świetnie – wszyscy chórem od- tałem ten tekst dwa razy, po czym, po go obejmuję PAT! Kto tutaj jest odpo- w kącie z jakimś emisariuszem, ale żad- pracował Wacław Alfred Zbyszewski powiedzieli. – Niech pan dyrektor ra- raz pierwszy i ostatni w życiu, zagrała wiedzialnym kierownikiem»? Wszyscy nych informacji o sytuacji widocznie nie (1903 – 1985), dziennikarz i dyploma- czy zająć miejsce przy biurku dyrekto- we mnie ostrożność wzorowego urzęd- chórem odpowiedzieli: «Pan Zbyszew- miał. W końcu przyniósł skądś papie- ta. Był on świadkiem pewnego incy- ra i dawać nam polecenia». Byli to ty- nika. «Myślę – rzekłem zebranym – że ski z MSZ-etu!». Wstałem, ukłoniłem rek, w którym była mowa, że Marsza- dentu w siedzibie Państwowej Agen- powi urzędnicy, bardzo radzi, że mogą może lepiej poczekajmy, aż sprawdzimy, się godnie, lecz uprzejmie. Człowie- łek Piłsudski objął władzę, i powiedział cji Telegraficznej i tak go wspomina: zrzucić całą odpowiedzialność na ko- kto wysłał ten komunikat, a tymczasem czek w jasnej wiatrówce wyciągnął rę- mi, że należy natychmiast przetelegra- „12 maja [1926 roku – JTW] sie- goś innego, a to, że ledwo ukończyłem kładę go do szuflady». «Doskonale, zna- kę, przedstawił się: «Starzyński» i groź- fować tę depeszę do wszystkich stolic działem, nie wiem już dlaczego, bar- 23 lata, a oni wszyscy mieli grubo po 50, komicie!» – zawołali chórem dostojnicy nie dodał: «Bez mojego pozwolenia nie i agencji na świecie, z którymi PAT jest dzo długo przy biurku; była już godzi- to ich nic nie żenowało. PAT i żadnej depeszy nie nadaliśmy. wolno panu żadnych depesz nadawać w kontakcie. «Dobrze» – odparłem rów- na 6 wieczorem, prawie nikogo nie by- Siedzieliśmy więc w PAT, żadne de- Tekst ktoś z Belwederu przetelefono- za granicę ani do kraju». «Jak pan sobie nie obojętnie. – «Jeżeli pan chce, to sam ło już w pałacu Brühla [siedziba MSZ pesze nie nadchodziły, z zewnątrz sły- wał do Chłapowskiego w Paryżu i stąd życzy» – odpowiedziałem obojętnie. Po- tę depeszę przetłumaczę na francuski». – JTW], gdy raptem zawołano mnie do chać było tylko lekkie strzały. Gdy już stała się ona tam znana, zanim dowie- tem usiedliśmy naprzeciwko siebie bez Starzyński się zgodził (...). Zabrałem się biura dyrektora politycznego, Tadeusza zmierzch zapadał, któryś z panów przy- dziano się o niej w Warszawie. słowa. Trwało to milczenie kilka godzin. do roboty i w 10 minut wypisałem ołów- Romera (...). niósł i wręczył mi drżącą ręką tekst ko- Potem była długa cisza. Dopiero Ów Starzyński to był Stefan Sta- kiem tekst tłumaczenia tej niezdarnej Tadeusz Romer był niewielkiego munikatu z Belwederu, że «Rząd wyjął o jakiejś 10 czy 11 wieczorem do biur rzyński, późniejszy komisaryczny pre- depeszy, której autorstwa nie znałem. wzrostu, uchodził za endeka, był bar- Piłsudskiego spod prawa za próbę za- PAT wpadł niewielki oddziałek cywilów zydent miasta Warszawy, który pięk- Starzyński schwycił moją kartkę papie- dzo pobożny, miły, rozsądny, dobry ru oraz kartkę, którą skądś dostał, i od urzędnik, mówił wybornie po francu- razu zdałem sobie sprawę, że nie zna sku, i może dlatego mnie dość polubił. francuskiego ani be, ani me. Patrzył Romer był później naszym ambasado- na swój polski tekst, na mój francuski rem w Tokio oraz w Moskwie w czasie tekst, patrzył na mnie podejrzliwie, wi- wojny i wreszcie ministrem spraw za- docznie bał się, że coś przekręciłem, ale granicznych w rządzie Mikołajczyka; nie chciał przyznać, że nie ma pojęcia po wojnie wyjechał zaraz do Montrealu o francuskim, zmarszczył brwi i ryk- w Kanadzie, tam objął katedrę historii nął, wskazując palcem na jakieś zda- dyplomatycznej na francuskim uniwer- nie mojego tekstu: «A to słowo co zna- sytecie i tam umarł. Romer nam powie- czy? ». «Znaczy to właśnie słowo, które dział, że jest zamach stanu, i że wobec jest w pana tekście, ale jeżeli się panu tego on, będąc na miejscu, obejmuje nie podoba, mogę je zmienić na inne, ja- kierownictwo resortu. Mnie z kolei po- kie?». «Niech już tak zostanie – krzyczał lecił, bym udał się do naszej oficjalnej dalej Starzyński – ale zaraz wysłać, bez agencji telegraficznej i tam objął rządy, chwili zwłoki!». Była już chyba trzecia tak by żadna depesza z Warszawy nie rano, byłem głodny, zmęczony. «Chy- wychodziła bez mojej aprobaty. ba już jestem niepotrzebny» – rzekłem Pobiegłem więc zaraz z ulicy Wierz- do Starzyńskiego. – «Skoro pan tu jest, bowej na Mokotowską: tramwaje już więc czy mogę wrócić do siebie, a pan nie chodziły, a taksówek nie było. Nie sam wszystkiego dopilnuje?». Starzyń- znałem w PAT nikogo; naczelnym dy- ski mnie nie zatrzymywał, ale posze- rektorem tej instytucji był pan Piotr dłem nie do domu, a do MSZ-etu”. Górecki; pracowało tam kilku innych dziennikarzy, z których pamiętam tyl- Józef Piłsudski na moście Poniatowskiego w otoczeniu oficerów. Fot. dir.md Wacław Alfred Zbyszewski

i może chce on go też wysłuchać». zety Polskiej» wówczas jeszcze nie Po chwili wlatywał do gabinetu mi- było, więc nie było żadnego oficjal- Minister August Zaleski nistra Knoll, zawsze wesolutki, zanego pisma prorządowego. Z prasy W okresie międzywojennym w przystępie piwnej i rzadkiej u nie- rym trzeba się liczyć. Beck był oczy- wsze podniecony, zawsze eleganc- zagranicznej zwracał zawsze naj- jednym z ministrów zagranicz- go szczerości powiedział mi w cztery wiście bardziej ambitny, miał silniej- ki, zawsze zaaferowany. «Jak się więcej uwagi na to, co pisze londyń- nych był August Zaleski (1883 oczy: «Jak można coś przewidywać? szą indywidualność. Ale wydaje mi masz, Guciu!» – wołał do Zaleskie- ski «Times». Od czasu do czasu ro- – 1972), późniejszy Prezydent Kiedy przed 1914 rokiem poznałem się, że w sytuacji, która powstała go. – «Jak się masz, Waciu!» – wołał bił uwagi, zawsze krótkie, zawsze do RP na uchodźstwie. Jego bliskim Piłsudskiego, do głowy mi nie przy- w maju 1926 roku, August Zaleski do mnie i zaraz dodawał: «Za chwilę rzeczy. Kiedyś mu powiedziałem, że współpracownikiem w minister- szło, że to spotkanie mi się kiedyś na był omal idealnym ministrem. Było przyjdzie do mnie ambasador fran- w «Gazecie Warszawskiej» pan Ko- stwie był Wacław A. Zbyszew- coś przyda. A jednak właśnie na nim przecież od pierwszej chwili jasne, cuski, potem poseł angielski, potem zicki (który go zastąpił w Rzymie ski, który pełnił funkcję referen- zrobiłem moją karierę!». że wszystkie decyzje w polityce za- ktoś jeszcze. Jak będzie coś cieka- i którego Zaleski zaraz po objęciu ta prasowego. Tak wspomina on Co mnie uderzało zawsze w Zale- granicznej będzie podejmował Mar- wego, to mi, Guciu, powiesz!». I zni- MSZ-etu wylał z tej placówki) pisze, swojego szefa: skim, to jego trzeźwość. On sobie ni- szałek, a Zaleski będzie tylko wyko- kał za drzwiami. że głównym zadaniem naszej dyplo- „August Zaleski był ministrem gdy nie robił złudzeń. Nie wierzył, by nawcą oraz fachowym doradcą. Na August Zaleski spoglądał na mnie macji w Rzymie powinno być pogo- spraw zagranicznych przez sześć Polska była mocarstwem. Nie wie- tę rolę Zaleski się dużo lepiej nada- z miną, jakby się pytał: «Co ja mam dzenie Francji i Włoch. Na to Zale- lat; nikt się nie spodziewał, że bę- rzył, by mogło się to szybko zmienić. wał od Becka. z tym fantem zrobić?». Ja oczywi- ski zawołał, omal klaszcząc w ręce: dzie piastować tę tekę tak długo. Nie wierzył w program federacyjny. August Zaleski zjawiał się ście miałem wzrok utkwiony w sufi- «Ba, żeby chciały!». Miał rację. Ja- Był to człowiek bardzo zachodni, Nie wierzył, byśmy mogli liczyć na w MSZ-ecie późno, dopiero oko- cie i dopiero gdy Zaleski pytał: «Co ki Polska mogła wywierać wpływ na bardzo opanowany, zimny, ostroż- Francję na mur. Był to z pewnością ło jedenastej. Zaraz polecał swoje- dzisiaj nowego w prasie?» – zaczy- politykę Francji wobec Włoch? (...) ny, mało skłonny do przyjaźni i do minimalista. Przy Piłsudskim był to mu sekretarzowi, którym był wów- nałem referat prasowy. W ciągu Później po raz drugi, podczas woj- wylewności. Wrogowie go często Sancho Pansa. Był taktowny, mało czas Klimpel, by mnie sprowadził. dwudziestu minut miałem mu po- ny, byłem czas jakiś referentem pra- nazywali cynikiem; zapewne nie był miał wrogów i sam nie był ani za- Gdy wchodziłem do gabinetu z ol- dać najważniejsze wiadomości dnia, sowym prezydenta Raczkiewicza to ani ideolog, ani idealista, ani na- cięty, ani zaciekły. Był raczej leniwy. brzymią stertą gazet pod pachą, nakreślając to, co wydawało mi się i zawsze przy tych audiencjach sie- iwniak, ani człowiek popędliwy, nie Miał w sobie pewien spokój, pew- Zaleski wstawał, pokazywał mi rę- najbardziej interesujące i wówczas dział Zaleski, wówczas szef kancela- miał w sobie ochoty na męczeń- ną powagę; nikt nie mógł go lekce- ką krzesło naprzeciwko, potem po- te numery pism mu zostawiałem. rii cywilnej prezydenta. Zaleski wy- stwo, nie był to entuzjasta i wiel- ważyć. Po dziesięciu minutach roz- wtórnie dzwonił na Klimpela i mó- Zaleski interesował się plotkami dawał mi się zawsze o niebo inteli- biciel swvch szefów. Kiedyś, ale to mowy każdy jego rozmówca, Polak wił: «Proszę powiedzieć panu wi- z prasy polskiej dotyczącymi per- gentniejszy od Raczkiewicza”. już było w Londynie po wojnie, lecz czy cudzoziemiec, musiał zdać sobie ceministrowi, że jest u mnie pan sonaliów rządowych oraz artykuła- jeszcze zanim został prezydentem, sprawę, że to człowiek serio, z któ- Zbyszewski z referatem prasowym mi Strońskiego i Kozickiego; «Ga- Wacław Alfred Zbyszewski Samo Życie 7/20 (582) 23 Magazyn Rozmaitości Przysłowia mądrością narodów Część VIII *** Wytęż wzrok... Lepsze jest wrogiem dobrego. Śpiesz się powoli. Das Bessere ist des Guten Feind. Eile mit Weile. *** *** Klin klinem wybić. Tonący brzytwy (słomki) się chwyta. Ein Keil treibt den andern aus. Der Ertrinkende klammert sich an einen Strohhalm. *** *** Kłamstwo ma krótkie nogi. Kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi. Dla spóźnio- Lugen haben kurze Beine. nych gości pozostają kości. *** Wer zu spat kommt, hat das Nachsehen.Wer zu spat Źle w tym się dzieje, gdzie kogut milczy, a kura pieje. kommt, findet leere Schusseln. Kraht die Henn und schweigther Hahn, ist das Haus *** gar ubel dran. Każda liszka swój ogon chwali. Każdy swoje chwali. *** Każdy kupiec swój towar chwali. Kropla po kropli kamień drąży. Jeder Kramer lobt seine Ware. Steter Tropfen hohlt den Stein. *** *** W małym ciele wielki duch. Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść. Kleine Leute haben oft mehr Geist als grosse. Viele Koche verderben den Brei. *** *** W zdrowym ciele zdrowy duch. Małpa zawsze będzie małpą, choćby i w jedwabiu. Gesunder Sinn in gesundem Leib. Affen bleiben Affen, venn man sie auch in Sammet *** kleidet. Zapomniał wół, jak cielęciem był. *** Die Kuh vergisst, das sie ein Kalb gewesen ist. Mądry głupiemu ustąpi. *** Der Klugere gibt nach. Urażona cierpliwość obraca się w zapalczywość. *** Verletzte Geduld wird zur Wut. Mąż głową domu, a żona szyją. *** Der Mann ist des Weibes Haupt. Czas to pieniądz. *** Zeist ist Geld. Kto nieszczęśliwy w karty, szczęśliwy w miłości. *** Gluck im Spiel, Ungluck in der Liebe. Czas ucieka, wieczność czeka. *** Die Zeit hat Flugel. Kto powiedział A, musi powiedzieć B. *** Wer A sagt, muss auch B sagen. Nie czyń drugiemu, co tobie niemiło. *** Was du nicht willst, dass dir geschieht, das tu du au- Gdzie diabeł nie może, tam babę pośle. ch den andern nicht. Wo der Teufel nicht hinmag, da schickt er ein altes *** Weib. Dwa razy daje, kto prędko daje. *** Doppelt gibt, wer schnell gibt. Błąd ludzka rzecz. *** Irren ist menschlich. Wpaść z deszczu pod rynnę. *** Aus dem Regen in die Traufe kommen. Jeśli nie możemy, jak chcemy, chciejmy, jak możemy. *** Wer nicht kann, wie er will, muss wollen wie er kann. Nie taki diabeł straszny, jak go malują. Der Teufel ist nicht so schwartz, wie man ihn mahlt. (Cdn.) Łamigłówka Osiem kawałków papieru

Na stole położono osiem iden- Czy potrafisz ponumero- tycznych kwadratowych kar- wać pozostałe kartki, począw- 1 tek papieru. Ułożyły się one we szy od tej (to będzie kartka nu- wzór pokazany na poniższym mer 2), która leży bezpośrednio rysunku. Całkowicie widoczna pod kartką z numerem 1, a skoń- jest tylko kartka oznaczona nu- czywszy na kartce leżącej całko- merem 1. wicie na stole (numer 8)?

Rozwiązanie łamigłówki z nr. 7/20 Najpierw ułóżmy monety w równoległobok, jak pokazano poniżej (poz. 2). Każdy następny ruch zaznaczony został strzałkami.

...i znajdź 10 szczegółów różniących te dwa obrazki Fot. Wikimedia Commons 24 Samo Życie 7/20 (582) Rozrywka Unikaj ludzi smutnych Sentencje i kwintesencje Jarosława Badurka Gangster I płynięcie z prądem może być sztuką. Wodospadu. Wszystko? To dużo, ale ciągle za mało. Dobra sztuka ma drugie dno, słaba nie ma nawet pierwszego. na emeryturze Nie wiemy czego oczekiwać od życia, dopóki nas życie o tym nie poinformuje. Twierdzenie, że prawda jest tylko jedna, nie jest prawdą. Elegancki, dobrze ubrany, siwiej¹cy Tomasza S. do lasu i puszczeniu sa- starszy pan. Æwieræ wieku temu zna- mopas bez ubrania. Scenariusz ten – Głupota to ślepota, inteligencja – zaślepienie. ny w œrodowisku przestêpczym jako jak poda³ w zeznaniach – zmieni³ z³odziej i w³amywacz. Jacek W. spê- w ostatniej chwili Wies³aw S. Po Rób wszystko w 100% prawidłowo a stracisz 100% przyjemności. dzi³ za kratkami prawie 20 lat ¿ycia. przywiezieniu Tomasza S. do lasu Najważniejsze rodzaje planowania: sny i marzenia Ostatni wyrok us³ysza³ w 2005 r. S¹d przywi¹za³ go do drzewa, udusi³ sta- Apelacyjny w Bia³ymstoku skaza³ go low¹ link¹, cia³o zaœ zakopa³ w przy- na do¿ywocie za porwanie i zabój- gotowanym ju¿ dole wysypanym stwo gangstera Tomasza S. ps. Sa- wapnem – opowiada œledczy. dza. Teraz okazuje siê, ¿e ponad 15 lat siedzia³ za niewinnoœæ, ale... Dwa lata po znikniêciu Tomasza S. z jeziora Pluszne pod Olsztynem wy- No w³aœnie. Sprawa, w której wy- ³owiono zw³oki mê¿czyzny. Pasowa³y rok zapad³ z koñcem maja 2019 r. na- jak ula³ do Tomasza S. Denat zgin¹³ le¿y do bardziej skomplikowanych od ran postrza³owych. To wystarczy- w historii polskiego wymiaru spra- ³o prokuraturze, aby postawiæ zarzu- wiedliwoœci. ty domniemanym sprawcom. Jacek Z koñcem lat 90. ubieg³ego stule- W. i Krzysztof A. zostali skazani na cia Jacek W. znany by³ œledczym ja- do¿ywocie. Wies³awa S. uznano nato- ko w³amywacz. Odsiadywa³ z tego miast za niepoczytalnego i osadzono tytu³u kilka wyroków. W czasie ostat- w zak³adzie psychiatrycznym. Jacek niej odsiadki, w 1997 r., Tomaszowi S. W. nigdy nie przyzna³ siê do zabój- – jednemu by³ych kompanów – stwa. Przekonywa³, ¿e jest niewinny. spodoba³a siê ma³¿onka Jacka W. Nawi¹za³ z ni¹ romans. Wiedzia³ Tymczasem w 2014 r. Wies³aw S. o tym doskonale Krzysztof A., te¿ nieoczekiwanie za¿¹da³ spotkania z mazurskiego pó³œwiatka przestêp- z prokuratorem. czego. I to najprawdopodobniej on – Gryzie mnie sumienie – wyjawi³ w trakcie jednego z widzeñ opowie- wskazuj¹c miejsce ukrycia zw³ok dzia³ Jackowi W. o wszystkim. Kilka „Sadzy“. Przyzna³ siê te¿ do jego za- miesiêcy póŸniej Krzysztofowi A. bójstwa. ktoœ pod³o¿y³ pod samochód bombê. Policjanci rzeczywiœcie wykopali Mia³ szczêœcie. Nie straci³ ¿ycia, ale we wskazanym miejscu ludzki szkie- na sutek obra¿eñ amputowano mu let. Badania DNA nie pozostawi³y nogê. Œledczy nie mogli siê nadziwiæ, cienia w¹tpliwoœci, ¿e s¹ to szcz¹tki ¿e poszkodowanemu nie zale¿y na Tomasza S. S¹d Najwy¿szy wznowi³ ujêciu sprawców. Krzysztof A. wrêcz postêpowanie w sprawie zabójstwa i utrudnia³ œledztwo we w³asnej spra- przekaza³ sprawê oskar¿onego Jac- wie. W koñcu zosta³o umorzone. ka W. do ponownego rozpoznania s¹- Lecz tak naprawdê bardzo zale¿a³o dowi okrêgowemu. W maju 2020 r. mu na ujawnieniu sprawcy i odwe- zapad³ wyrok uniewinniaj¹cy. Przy- cie. znano, ¿e biegli pomylili siê co do – NajwyraŸniej czeka³ z tym do identyfikacji ofiary. momentu, gdy wiêzienne mury opu- „Sprawa ma charakter bezprece- œci Jacek W. Niemal od razu, jak siê densowy z punktu widzenia szeroko to sta³o, obaj przyst¹pili do dzia³ania pojêtego wymiaru sprawiedliwoœci – opisuje anonimowo œledczy, który oraz polskiej kryminalistyki, tj. za- w tamtym okresie zaanga¿owany by³ gadnieñ z zakresu genetyki s¹dowo- do prowadzenia sprawy. lekarskiej w kontekœcie wydanej opi- Ustalono, ¿e Jacek W. i Krzysztof nii i ekspertyz medyczno-s¹dowych“ A. postanowili uprowadziæ Tomasza – napisano w komentarzu do wyro- S., który wed³ug ich ustaleñ winny ku. by³ nie tylko nieudanej próby zama- Jacek W. zosta³ uniewinniony od chu, ale tak¿e odbi³ Jackowi W. ma³- zabójstwa, ale skazany na 10 lat za ¿onkê. Zdaniem prokuratury to w³a- porwanie. Prokurator twardo jednak œnie Jacek W. stworzy³ plan, wed³ug obstaje za do¿ywociem i bêdzie siê którego Tomasz S. Ps „Sadza” po po- domaga³ kasacji. rwaniu zosta³ przewieziony w baga¿- niku samochodu do Plusem pod – Spodziewa³em siê takiego roz- Olsztynem, na posesjê innego gang- strzygniêcia. Nie jestem ani zdziwio- stera, Wies³awa S. Tam mia³ byæ ny, ani rozczarowany. Zosta³em unie- przez niego bity. Wies³aw S. wymusi³ winniony od zarzutu zabójstwa. Co na porwanym podpisanie uprzednio do innych zarzutów, to i tak siedzia- przygotowanego oœwiadczenia po- ³em 15 lat – powiedzia³ dziennika- twierdzaj¹cego, ¿e to on w³aœnie rzom Jacek W. twierdz¹c, ¿e w ca³¹ pod³o¿y³ materia³ wybuchowy pod sprawê zosta³ wmanipulowany. samochód Krzysztofa A. W tym celu – jak wynika z akt œledztwa – wierci³ Do kogo nale¿¹ zw³oki wy³owione porwanemu dziurê w kolanie. z jeziora? Do dziœ nie wiadomo. TK – Jacek W. twierdzi³, ¿e jego plan mia³ skoñczyæ siê na wywiezieniu Książ ki - www.sklep.de

Szt. Tytuł Cena Arabski mąż cz.1 - Tanya Valko 6,90 Córki Dzieci Boga Arabski mą cz.2 - Tanya Valko 6,90 - J.Buhring, K.Jones, C.Jones Arabski syn cz.1 - Tanya Valko 6,90 Celeste, Juliana i Kristina urodziły się i wychowały w sekcie religijnej. Gdy miały Arabski syn cz.2 - Tanya Valko 6,90 po kilka lat, zaczęto je zmuszać do prostytucji, żebrania i udziału w orgiach. Jak to Byłą am kochank arabskich szejków - Laila Shukri 9,90 się stało, że ani "prorokowi", ani "wujkom" i "ciociom" ze wspólnoty wyznaniowej Byłłżąą am s u c w arabskich pa ł acach - Laila Shukri 9,90 nie udało się pozbawić ich człowieczeństwa? Dziewczyny zawalczyły o inne życie. Jak podrywają szejkowie - Marcin Margielewski 7,90 I wygrały tę batalię. Jestem nieletniąż on ą - Laila Shukri 7,90 Jestemżą on szejka - Laila Shukri 9,90 Jestemżą on terrorysty - Laila Shukri 9,90 Dziewczynka, która przestała mówić Perska miłść o - Laila Shukri 9,90 - Casey Watson Perska namiętność - Laila Shukri 9,90 Oto historia dziecka, które z przerażenia zaniemówiło. Rodzice Imogeny Perska zazdrość - Laila Shukri 9,90 rozeszli się, matka zniknęła, a ojciec ponownie się ożenił. Potem opiekę nad Perska zmysłść owo - Laila Shukri 9,90 dzieckiem musieli przejąć dziadkowie. W miarę jak Casey poznaje kolejne Szt. Seria Dramaty kobiet. Prawdziwe historie Cena szczegóły życia dziewczynki, jest coraz bardziej przerażona. W końcu musi skorzystać z pomocy policji. Córka Gangesu - Asha Miro 6,90 Córki Dzieci Boga - J.Buhring, K.Jones, C.Jones 6,90 Czarne dni mał ej Sally- Sally East i Toni Maguire 6,90 Mała opiekunka mamusi Droga, którąę jad - Juliana Buhring 6,90 Dziewczynka bez imienia - Marina Chapman 6,90 - Casey Watson Dziewczynka, która przestałć a mówi - Casey Watson 6,90 Abby ma tylko mamę, która choruje od lat na stwardnienie rozsiane. Teraz mama trafiła do szpitala, a dziewczynka - do domu zastępczego Kiedy tata powraca - Toni Maguire 6,90 Casey Watson. Dziewczynka od najmłodszych lat sama zajmowała się 6,90 Kobiety pustyni - Ana Tortajada chorą i prowadziła dom. Matka pozwalała, by malutkie dziecko wykonywało Kochaj, mnie mamo - Casey Watson 6,90 obowiązki dorosłych oraz niosło ciężar odpowiedzialności i lęku. Krzyk o ratunek - Casey Watson 6,90 Mał a czarownica nominowana do Oscara - Rachel Mwanza, M.D.Bilamba 6,90 Mał a opiekunka mamusi - Casey Watson 6,90 Jestem nieletnią żoną - Laila Shukri Oblana kwasem - Adele Bellis 6,90 Opowieść jednej z tysięcy dziewczynek, którym dorośli zgotowali piekło. Laila Shurki Okradziona zż ycia - Morgane Seliman 6,90 wysłuchała jej, aby móc opowiedzieć ją światu. Pochodząca z Jordanii dwunastoletnia Ostatni cał us dla mamy - Casey Watson 6,90 Salma chodzi do szkoły o pilnie się uczy. Marzy, żeby w przyszłości zostać lekarzem i pomagać dzieciom. Jednak jej rodzina ma w stosunku do niej inne plany. W wieku Torturowana - Jane Elliott 6,90 trzynastu lat Salma zostaje wydana za mąż za piętnaście lat od niej starszego Ahmeda. 6,90 Tylko nie mów mamie - Toni Maguire Dziewczynka przerywa naukę, ponieważ musi sprostać obowiązkom młodej mężadki. W niewoli ambicji - Celine Raphael 6,90 Rozpoczyna się koszmar... Wszystko pamię tam, tatusiu - Katie Matthiews 6,90 Zdł awiony krzyk - Ana Tortajada 6,90 Życie pisane na piasku - Regina Calcaterra 6,90 Książę i artystka - Nora Roberts Szt. Książ ki - Nora Roberts Cena Aleksander de Cordina i Eve Hamilton nie tylko należą do dwóch różnych Cena sł awy - Nora Roberts 5,90 światów - mają też całkiem odmienne osobowości. Aleksander, następca Cybil - Nora Roberts 5,90 tronu, obowiązkowy i zasadniczy, bywa irytująco władczy i apodyktyczny. Eve, z powodzeniem wystawiająca sztuki teatralne, kocha swobodę, jest Duma Jareda - Nora Roberts 5,90 spontaniczna i wrażliwa. Wydawałoby się, że miłość nie jest im pisana. 5,90 Gra luster - Nora Roberts Tymczasem przeciwieństwa zaczynają się przyciągać... Gra o miłść o - Nora Roberts 5,90 Impuls / Lokator - Nora Roberts 5,90 Irlandzka róż a - Nora Roberts 5,90 Irlandzkie marzenia - Nora Roberts 5,90 Nocna zmiana - Nora Roberts Cilla O'Roarke, prezenterka radiowa, wie, że słuchacze ją lubią i cenią. Dlatego Jedyna taka noc - Nora Roberts 5,90 telefon od mężczyzny, który jej grozi, przyjmuje z zaskoczeniem, ale i z niedowierza- 5,90 Książę i artystka - Nora Roberts niem. Jednak kolejne takie telefony napawają prezenterkę przerażeniem. Do jej Księż niczka i tajny agent - Nora Roberts 5,90 ochrony zostaje przydzielony detektyw Boyd Fletcher, który jest nią zafascynowany... Magia uczuć - Nora Roberts 5,90 Nora Roberts - Mistrzyni literatury dla kobiet. Autorka ponad 200 bestsellerów Matka i córka - Nora Roberts 5,90 przetłumaczonych na 25 języków, sprzedanych w ponad 400 milionach egzemplarzy. Miłść o Shanea - Nora Roberts 5,90 Nocna zmiana - Nora Roberts 5,90 Nocne fajerwerki - Nora Roberts 5,90 Nocne kompozycje - Nora Roberts 5,90 tel. 02174 8964480 Nocny klub - Nora Roberts 5,90 Nocny seans - Nora Roberts 5,90 Obsesja - Nora Roberts 5,90 Od pierwszego wejrzenia - Nora Roberts 5,90 Ostatni wiraż - Nora Roberts 5,90 Partnerzy czy rywale? - Nora Roberts 5,90 Pensjonat z marzen - Nora Roberts 5,90 Pomyś lne wiatry - Nora Roberts 5,90 Portret anioł a - Nora Roberts 5,90 Poszukiwania - Nora Roberts 5,90 Powrót Rafea - Nora Roberts 5,90 Przerwana gra - Nora Roberts 5,90 Rajska jabłń o - Nora Roberts 5,90 Rebelia - Nora Roberts 5,90 Robert - Nora Roberts 5,90 Roztańż czone ycie - Nora Roberts 5,90 Serce Devina - Nora Roberts 5,90 Sł odka zemsta - Nora Roberts 5,90 Spadek - Nora Roberts 5,90 Sztuka mistyfikacji - Nora Roberts 5,90 Taniec marzen - Nora Roberts 5,90 Szt. Książ ki - Danielle Steel Cena Bezpieczna przystań - Danielle Steel 7,90 Cudze grzechy - Danielle Steel 7,90 Dary losu - Danielle Steel 7,90 Dziedzictwo - Danielle Steel 7,90 Echa - Danielle Steel 7,90 Hotel Vendome - Danielle Steel 7,90 Klon i ja - Danielle Steel 7,90 Zamóęłć wienia prosz przesy a na adres: Lustrzane odbicie - Danielle Steel 7,90 Verlag Hübsch & Matuszczyk KG Milcząść ca godno - Danielle Steel 7,90 Luisental 2, 51399 Burscheid S7/20Ż20 Nieodparta sił a - Danielle Steel 7,90 26 Samo Życie 7/20 (582) Sport

Polecamy „Kiedy wyje¿d¿aj¹c ze Szwajcarii zamyka³em drzwi, pomyœla³em o tych ponad 20 latach... Taki moment zapada w pamiêæ”. Pi¹tka marzeñ Henryka Grutha

– Ironia polega na tym, ¿e szkolenia i wybrali to, co naj- wróci³em do kraju po 21 latach Henryk Gruth (ur. 2.09.1957 r. 1994-1996 – asystent trenera re- lepsze, co mog³o siê sprawdziæ i od razu trafi³em na... dwuty- w Rudzie Śląskiej). Obrońca. Klu- prezentacji Władimira Safonowa. w szwajcarskich realiach. Tak godniow¹ kwarantannê. Siedzê by: GKS Katowice, GKS Tychy, Po wyjeździe do Szwajcarii, był powsta³ „Play book” – ksi¹¿ka- teraz w domu, w Czechowi- Lions Zurych. Rozegrał 628 me- zawodnikiem, a potem przez trzy podrêcznik dla trenerów. Plany cach-Dziedzicach i czekam. czów w podczas 22 sezonów, sezony asystentem trenera senio- szkoleniowe natomiast tworzo- Przyznam, ¿e trochê inaczej zdobył 134 gole. Zdobył tytuł wi- rów ZSC Lions. W 2005 r. dotarł ne by³y natomiast na bie¿¹co wyobra¿a³em sobie powrót po cemistrza Polski z GKS Tychy z drużyną do finału play-off, zdo- na ka¿dy sezon, w zale¿noœci tylu latach, ale trudno... Tele- w 1988 roku. Ustanowił rekord bywając wicemistrzostwo Szwaj- od potrzeb i problemów, jakie fon oczywiœcie dzwoni czêsto, gier w reprezentacji – 292 spo- carii. Potem szkolił drużyny mło- wystêpowa³y w danym roczni- ale nie czas teraz na spotkania, tkań (54 bramki i 109 asyst). dzieżowe. Jego zespoły siedmio- ku. Taki system pracy mo¿na na podejmowanie decyzji, co Uczestnik czterech olimpiad: Lake krotnie zdobywały mistrzostwo by³o jednak realizowaæ w klu- Bad Boy (DVD) dalej – mówi³ niedawno Henryk Placid (1980), Sarajewo (1984), w lidze Elite A podczas 10 sezo- bie dobrze zorganizowanym, Gruth. Calgary (1988) i Albertville nów. o mocnych podstawach finan- Dwaj bracia. Dwa œwiaty. Jed- Po decyzji o przejœciu na (1992), zaliczył 17 mistrzostw Pierwszy i jedyny do tej Polak sowych... na kobieta. Jeden zwyciêzca. emeryturê i wyjedzie z Zury- świata – 15 razy jako zawodnik przyjęty do Galerii Sław IIHF. – Mog³em w Zurychu zostaæ, Ta gra toczy siê o wszystko... chu, oficjalna strona ZSC/GCK i dwa razy jako trener. W latach bo chciano ze mn¹ przed³u¿yæ Twórca hitów „Pitbull”, „Bo- Lions poœwiêci³a 4-krotnemu kontrakt, a poza tym wcale nie toks” i „Kobiety Mafii”, Patryk olimpijczykowi sporo miejsca. czujê siê zmêczony hokejem. Vega, odkrywa najg³oœniejsze Szwajcarska Dolina zacjê i Szwajcariê ze œmiechem zem z ¿on¹ Ma³gorzat¹, ruszy- Jednak nie odpowiada³a mi patologie w polskich klubach i z p³aczem. – Jestem rozdarty liœmy do Polski, pakuj¹c zmiana podejœcia do pracy, do pi³karskich. Powi¹zania z ma- Przypomniano jego karierê – mówi. – Nie mogê siê docze- wszystko w wielkim poœpiechu, sportu. Dla mnie zawsze na fi¹ i gangsterami, ustawianie klubow¹ i reprezentacyjn¹, grê kaæ wszystkich moich wnuków, bo mówi³o siê o zamkniêciu pierwszym planie by³ hokej, d¹- meczów, groŸby, zastraszania i w St. Moritz, Zurychu i rzecz którzy mieszkaj¹ w Polsce, ale granicy. Wyruszyliœmy w dniu, ¿enie do mistrzostwa, a teraz, agresja na stadionach. jasna pracê trenersk¹. Siedem w ZSC Lions znalaz³em mój kiedy Polska w³aœnie zamknê³a przynajmniej tak to wygl¹da G³ównym bohaterem jest tytu³ów mistrzowskich zdoby- drugi dom.” granice z powodu epidemii. Ju¿ z perspektywy realiów szwaj- Pawe³ (Antoni Królikowski), tych przez jego juniorskie ze- – Szwajcaria na pewno nie granicê szwajcarsko-niemiec- carskich, liczy siê to, jak sprze- ksywa „Pablo”. Na pocz¹tku spo³y w 10 sezonach musi robiæ zapomni Grutha, a jemu o la- k¹ przejechaliœmy na s³owo ho- daæ produkt, marketing, rekla- poznajemy go jako dziecko, wra¿enie. Autor tekstu przyta- tach spêdzonych u nas przypo- noru, w ostatniej chwili, a po- ma. Nast¹pi³a te¿ diametralna 15 lat przed kluczowymi wyda- cza s³owa Grutha: „Ka¿dy tytu³ minaæ bêdzie ulica w Czecho- tem Niemcy systematycznie zmiana pokolenia trenerskiego rzeniami filmu, kiedy ch³opiec by³ wyj¹tkowy, ale ten pierwszy wicach-Dziedzicach o nazwie zaczêli zamykaæ wjazdy na au- i zawodniczego. To jest pokole- prze¿ywa traumatyczne wyda- – najwa¿niejszy. Klub nie móg³ Szwajcarska Dolina. GCK/ZSC tostrady. Utworzy³ siê gigan- nie medialne, które bez reszty rzenie. Ju¿ wtedy zaintereso- zdobyæ mistrzostwa przez Lions dziêkuje Henrykowi Gru- tyczny, ponad 50-kilometrowy absorbuj¹ media spo³eczno- wany jest pi³k¹ no¿n¹ i kibicu- 30 lat, a mnie siê to uda³o thowi za wzorow¹ pracê przez korek. Staliœmy w jednej kolej- œciowe i najwa¿niejsze dla nich je klubowi WKS Unia; t¹ mi³o- w pierwszym sezonie. Jednak ponad 20 lat. Jesteœmy mu bar- ce z tirami... To by³ po prostu jest to, co siê dzieje w sieci. Za- œci¹, czy mo¿e toksycznym nie mniej wa¿ne dla mnie jest dzo wdziêczni i ¿yczymy dramat. W sumie podró¿ trwa- czyna³em siê ju¿ czuæ jakby z uczuciem, zarazi³ go jego oj- to, ¿e kiedy dzisiaj patrzê na wszystkiego najlepszego ³a a¿ 31 godzin, z czego a¿ innego œwiata, z innej bajki... ciec. Pablo nie mia³ ³atwego sk³ady czo³owych dru¿yn, wi- w przysz³oœci – powiedzia³ pre- 16 zabra³ postój na granicy! A w zwi¹zku z tym, ¿e w Szwaj- dzieciñstwa i kiedy ju¿ jest do- dzê nazwiska moich wycho- zes ZSC Lions, Walter Frey. Kiedy zamykałem drzwi... carii jest mo¿liwoœæ przejœcia w ros³ym, m³odym mê¿czyzn¹, wanków. Jestem z tego niesa- Długa droga do domu wieku 63 lat na emeryturê, pod- wci¹¿ jest niepouk³adany. Jego mowicie dumny!” Gruth jest twórc¹ systemu j¹³em decyzjê o zakoñczeniu tej ¿ycie to Unia, jego mi³oœæ to Jak czytamy na stronie zu- – Nie da siê 21 lat upchn¹æ do szkolenia m³odzie¿y w zurych- nie ukrywam wielkiej, ¿yciowej Unia. Wkrótce oka¿e siê, ¿e rychskiego klubu, Gruth zna- jednego auta. Dlatego niektóre skim klubie – s³ynnej piramidy przygody. Ale kiedy wyje¿d¿a- Unia da mu te¿ pieni¹dze. komicie pracowa³ nie tylko rzeczy przywozi³em ju¿ wcze- Lions. W piêciu klubach zrze- j¹c ze Szwajcarii zamyka³em za Wszystko to jednak umazane z zawodnikami, ale tak¿e wy- œniej, zabiera³a je tak¿e rodzina szonych pod jednym szyldem sob¹ drzwi, pomyœla³em o tych jest krwi¹. Pablo nale¿y bo- szkoli³ ca³y zastêp trenerów. i przyjaciele, którzy odwiedzali trenuje trenuje obecnie prawie ponad 20 latach... Taki moment wiem do bojówki klubu, która Przez lata pe³ni³ funkcjê trene- mnie w ci¹gu ostatniego roku 1400 m³odych hokeistów. To bu- zapada w pamiêæ. Tyle siê za staje siê zwyk³ym gangiem, ra-koordynatora, ujednolici³ w Szwajcarii. Poza tym znajo- dowanie rozpocz¹³ od podró¿y tymi drzwiami zamknê³o. paraj¹cym siê pobiciami, wy- system szkolenia, napisa³ my, który ma wiêksze auto i ze swoim wspó³pracownikiem Ścieżki w St. Moritz muszeniami czy przemytem. ksi¹¿kê-poradnik dla trenerów. kursowa³ miêdzy Polsk¹ a Richi Jostem po czo³owych klu- „Bad Boy” to pe³na akcji i Artyku³ koñczy siê akapitem: Szwajcari¹, wzi¹³ trochê mebli bach Szwecji, Rosji, Austrii i Kiedy wyje¿d¿a³ z Polski wyrazistych postaci historia o „Gruth opuszcza nasz¹ organi- i ró¿nych rzeczy. I w koñcu ra- Niemiec. Poznali programy w po³owie lat 90., zabra³ jedn¹ mi³oœci, zdradzie, po¿¹daniu i kobietach, które wol¹ nie- grzecznych ch³opców. Anna Miros zakoñczy³a karierê Ma te¿ na koncie wicemistrzo- W obsadzie gwiazd kina i stwo W³och z Asystel Novara i sportu: Antoni Królikowski, dwa triumfy w Pucharze CEV. Maciej Stuhr, Andrzej Grabow- Oprócz gry we W³oszech, wy- ski, Piotr Stramowski, Ma³go- Ostatnia taka Z³otka stêpowa³a tak¿e na parkietach rzata Ko¿uchowska, Katarzy- Rumunii i Rosji. na Zawadzka i Zbigniew Za- Ostatnia zawodniczka z repre- mia³a nieca³e 18 lat i wywalczy³a W polskiej lidze gra³a przez Przy okazji warto przypo- machowski oraz kadrowicze zentacji s³ynnych polskich Z³otek z kadr¹ trenera Andrzeja Niem- 9 sezonów – wyst¹pi³a mnieæ nazwiska wszystkich pi³karskiej reprezentacji – Ka- – siatkarskich mistrzyñ Europy z czyka z³oto, pierwsze z dwóch w 193 spotkaniach i zdoby³a polskich Z³otek: Ma³gorzata mil Grosicki i S³awomir Pesz- lat 2003 i 2005 – zakoñczy³a spor- zdobytych przez dru¿ynê. Przez 1.277 punktów. Zdoby³a 7 meda- Glinka-Mogentale, Magdalena ko. tow¹ karierê. 35-letnia Anna Mi- wiele lat gra³a w kadrze, by³a li mistrzostw Polski, w tym 2 Œliwa, Izabela Be³cik, Mariola ros wystêpowa³a ostatnio w bar- tak¿e kapitanem reprezentacyj- z³ote (2004 z BKS Bielsko i 2013 Zenik, Anna Podolec, Natalia re¿yser: Vega Patryk wach Energi MKS Kalisz. nego zespo³u. Ostatnim du¿ym z Atomem). Rekord punktowy Bamber-Laskowska, Dominika czas trwania: 105 min. Kibice znaj¹ j¹ pod panieñ- sukcesem Anny Miros by³o sre- w polskiej lidze ustanowi³a w Leœniewicz, Maria Liktoras, rok produkcji: 2020 skim nazwiskiem Podolec, które bro igrzysk europejskich w Ba- grudniu 2013 r. w przegranym Joanna Mirek, Ma³gorzata nosi³a graj¹c we wspomnianych ku w 2015 r. W latach 2002–2015 2:3 meczu Atomu Sopot, w któ- Niemczyk, Sylwia Pycia, Mile- cena 9,90 EUR mistrzostwach. W 2003 podczas zaliczy³a 171 wystêpów repre- rym gra³a z Tauronem D¹bro- na Rosner, Dorota Œwienie- mistrzostw Europy w Turcji zentacji Polski. wa. Zdoby³a wówczas 27 pkt. wicz, Aleksandra Jagie³o. (kor) Samo Życie 7/20 (582) 27 Sport torbê, do której mama zapako- w klubie z Zurychu i do dziœ Polecamy wa³a mu patelniê, garnek, podkreœla, jak wiele presti¿u sztuæce. Zmieœci³o siê jeszcze doda³a mu ta nagroda. trochê ubrañ i ³y¿wy. W Szwajcarii hokej stoi na bar- – To by³ trochê desperacki dzo wysokim poziomie, jest krok, ale nie by³o na co czekaæ. sportem bardzo popularnym i W po³owie lat 90. dla sportow- cenionym. Tak wyró¿niony Po- ców nasta³y bardzo trudne cza- lak automatycznie wspi¹³ siê sy, dla hokeistów wrêcz fatalne. w tamtejszej hokejowej hierar- Pracowa³em w czterech miej- chii o kilka stopni. scach, jak w kieracie: by³em tre- Moja książka nerem Tysovii, mia³em zajêcia w MOSM, uczy³em w szkole i by- – Na pewno jeszcze odwie- ³em asystentem trenera kadry. dzê Szwajcariê, klub, moich ko- I nie starcza³o do kolejnej wy- legów, przyjació³, by³ych za- p³aty.... Wyjecha³em za chlebem, wodników. Ale zwiedzaæ ju¿ bo musia³em utrzymaæ rodzinê. chyba nie za bardzo, bo nie spo- Ale chcia³em te¿ siê sprawdziæ tka³em Szwajcara, który by w zagranicznym klubie, pograæ Szwajcariê tak zna³ jak ja i by³- w innych warunkach. Przeœla- by w tylu miejscach... Teraz Ucho prezesa (8 DVD) dowa³o mnie jakieœ fatum. Trafi- chcia³bym siê nacieszyæ spo- ³em do niemieckiego klubu Sal- kojnym ¿yciem i moim ogro- Przy ulicy Nowogrodzkiej zgitter, który wkrótce splajto- dem. Bo choæ w Polsce mia³em w Warszawie mieœci siê gabi- wa³. I znów musia³em siê roz- swój dom, tak naprawdê przez net, a w tym gabinecie cen- gl¹daæ za nowym miejscem. Po- te 20 lat by³em tu tylko przejaz- trum dowodzenia samego pre- tem rok spêdzi³em w St. Moritz dem. Trochê na wiosnê, trochê zesa! To tam przyjmuje on po- w trzecioligowym klubie i graj¹c w wakacje i potem w grudniu lityków na widzenia, wydaje z 10 juniorami w sk³adzie uda³o w zasadzie tylko na Wigiliê. im polecenia i wys³uchuje nam siê utrzymaæ w lidze. Po- Najwy¿szy czas wypiæ kawê szczegó³owych sprawozdañ Henryk Gruth w szatni klubu w Zurychu fot. GCK/ZSC Lions sz³a fama, ¿e dobrze pracujê w ogrodzie, pos³uchaæ œpiewu z podejmowanych przez nich z m³odzie¿¹ i to mi otwar³o no- ptaków, pogadaæ ze znajomymi, zadañ. we mo¿liwoœci, w tym wyjazd do ale i znakomicie zorganizowany W³adys³aw Tretiak i Wiacze- kolegami. No i mam w planach Zaczê³o siê niewinnie... Zurychu. St. Moritz jest wiêc dla kraj, w którym ¿ycie toczy siê s³aw Fetisow, Czesi Jan Hole- napisanie czegoœ w rodzaju pa- „Ucho Prezesa“ mia³o byæ mnie w pewnym sensie miej- spokojnie, bez wiêkszych pro- cek i Jirzi Holik, Kanadyjczycy miêtnika. By³a wczeœniej próba eksperymentem komediowym, scem magicznym, sentymental- blemów dnia codziennego. Poza Wayne Gretzky i Mario Le- napisania ksi¹¿ki wspólnie testuj¹cym potencja³ do ¿arto- nym. Po tych wszystkich pery- tym przez te lata robi³em to, co mieux, S³owak Peter Stastny, z dziennikarzem, ale zrazi³o wania z obecnie rz¹dz¹cej eki- petiach w polskim hokeju i kocham, znalaz³em tu swoje Szwed Boerje Salming czy Fin mnie, ¿e ktoœ chce ingerowaæ w py. Nie by³o pewne, czy ktoœ w klubie, gdzie brakowa³o miejsce, odnios³em sukcesy i Jari Kurri. W tym zacnym gro- to, co ja chcê napisaæ. Postano- chcia³by to w ogóle ogl¹daæ. sprzêtu, pieniêdzy na wszystko, doceniano moj¹ pracê. Myœlê, nie polskie korzenie, obok Gru- wi³em, ¿e napiszê j¹ sam – bê- Efekt przerós³ najœmielsze do³uj¹cym braku perspektyw ¿e mia³em w ¿yciu du¿o szczê- tha, ma te¿ urodzony w Katowi- dzie w niej to, co chcê i tak jak oczekiwania. Skromny serial i potem wyjeŸdzie do klubu, któ- œcia. cach wybitny niemiecki sêdzia chcê. Od pocz¹tku, czyli od gry sta³ siê zjawiskiem spo³ecz- ry zbankrutowa³, by³em w kiep- Historyczna data hokejowy Josef Kompalla. w pi³kê w Grunwaldzie Halem- nym, barometrem nastrojów skiej formie psychicznej. Space- Dla Grutha nagroda by³a ba. w narodzie i zwierciad³em, ry nad jeziorami w St. Moritz, 11 maja 2006 roku Henryk tym cenniejsza, ¿e przecie¿ Czas na środkowego w którym odbija siê wspó³cze- w otoczeniu wysokich gór, po- Gruth zapamiêta do koñca ¿y- jeszcze w pierwszej po³owie lat sna scena polityczna. zwoli³y mi siê odbudowaæ. I wte- cia. Tego dnia zosta³ cz³onkiem 90., pod koniec swojej czynnej A tytu³owa pi¹tka trenera Wcale nie do koñca wykrzy- dy poczu³em, ¿e mogê jeszcze Galerii S³awy Miêdzynarodo- sportowej kariery, zamiast sku- Grutha dopiero siê kompletuje. wionym... coœ w ¿yciu osi¹gn¹æ. I nied³ugo wej Federacji Hokeja na Lodzie piæ siê na grze i treningach, Ma czterech wnuków – jego Super ekskluzywne wydanie potem przysz³a propozycja z Zu- (IIHF). Tutaj upamiêtniane s¹ musia³ w Tychach walczyæ córka Katarzyna ma dwóch sy- kultowego serialu, który rychu. Klub zamierza³ na nowo zas³u¿one osobistoœci tej dys- o przetrwanie klubu i hokeja. nów-bliŸniaków, 6-latków, a syn wstrz¹sn¹³ Polsk¹; serialu, budowaæ system szkolenia m³o- cypliny sportu – zawodnicy, sê- Do Grutha z wiadomoœci¹ Jakub – tak¿e dwóch synów (w który zmieni³ krajow¹ politykê. dzie¿y i szuka³ trenerów. Nie dziowie oraz trenerzy i dzia³a- o nominowaniu go do tak zna- wieku 5 i 4 lat)... Cztery pe³ne sezony, prawie 60 waha³em siê ani chwili – nic lep- cze. W znajduj¹cej siê w Toron- cz¹cego grona osobiœcie za- – Czekam teraz na œrodko- odcinków, ponad 14 h doskona- szego nie mog³o mi siê trafiæ. to Galerii znajduje siê ju¿ po- dzwoni³ pó³ roku wczeœniej pre- wego, ¿eby mieæ swoj¹ „Pi¹tkê ³ego humoru, odcinki nigdy Szybko siê przekona³em, ¿e nad 230 osobistoœci hokeja, w zydent IIHF Szwajcar Rene Fa- Marzeñ” – doda³ Gruth. nie publikowane na YouTubie. Szwajcaria to nie tylko piêkny, tym tak znanych, jak: Rosjanie sel. Polak pracowa³ wówczas Józef Korczyk Robert Górski z Kabaretu Moralnego Niepokoju w roli Z ró¿nych dziedzin Jednak meczu z Freiburgiem, wygranym z którą się kontaktował, miała pozytywny wy- szeregowego Prezesa du¿ej przez Bayern 3:1, w którym „Lewy” strzelił nik testu. Małysz często widuje się ze skoczka- partii. Polska polityka od kuchni, od gabinetu Prezesa i od Gikiewicz w Augsburgu dwa gole i asystował przy bramce Kimmicha, mi narciarskimi i wszyscy są objęci kwaran- sprawił że Polak wyprzedził Pierre'a-Emericka tanną albo nadzorem sanitarno-epidemiolo- sekretariatu pani Basi. Rafał Gikiewicz, bramkarz Union Berlin ma Aubameyanga i z 33 golami został najskutecz- gicznym . Obejrzyj, ¿eby nabraæ dy- ważny kontrakt do końca czerwca i zdecydo- niejszym obcokrajowcem ligi niemieckiej, bio- stansu, ¿eby nie zwariowaæ wał się odejść z klubu. rąc pod uwagę jeden sezon. To najlepszy re- i ¿eby st¹d nie wyjechaæ! Słowak potrenuje Polaków Serial jest nawi¹zaniem Polak najpierw grał w Erzgebirge Aue, po- zultat od 1977 roku i w sumie piąty w dziejach i kontynuacj¹ serii scen kaba- tem w SC Freiburg, a ostatnie dwa lata – rozgrywek. Więcej bramek zdobywali jedynie Słowak Robert Kalaber został nowym trenerem retowych „Posiedzenie rz¹du”, w Unionie Berlin, a teraz postanowił przejść Gerd Müler (trzy razy) i Dieter Müller (raz). hokejowej reprezentacji Polski. Zastąpił Fina w których Robert Górski i inni do Augsburga. Drużyna ta po ciężkim boju wy- Warto dodać, że Lewandowski został najlep- Tomasza Valtonena, którego dwuletni kontrakt artyœci kabaretowi wcielali siê walczyła utrzymanie w 1. Bundeslidze i trener szym Polakiem pod względem liczby zdoby- wygasł i nie został przedłużony. Urodzony w w cz³onków rz¹dów Platformy planuje wzmocnienie obsady bramki. tych bramek w jednym sezonie za granicą. Do- Polsce Valtonen poprowadził biało-czerwonych Obywatelskiej i Polskiego tychczasowym rekordzistą był Krzysztof Wa- w ubiegłorocznych MŚ Dywizji 1B w Tallinie, Stronnictwa Ludowego. Twór- rzycha – 32 gole dla Panathinaikosu Ateny gdzie nie udało się wywalczyć awansu na za- Kolejne rekordy Lewego cy serialu poinformowali, ¿e w rozgrywkach 1992/1993 i 1997/1998. plecze elity. Robert Kalaber pochodzi z Braty- sytuacje wykorzystane w se- Robert Lewandowski strzelił dwa gole i zaliczył sławy, ma 51 lat. rialu nie bêd¹ przedstawiane asystę, a Krzysztof Piątek wypracował gola i Trenerską karierę rozpoczynał w słowackiej Skoczkowie z wirusem w postaci skeczy kabareto- miał swój udział w kolejnym trafieniu dla Her- drugiej lidze prowadząc HC Dukla Senica. wych. thy Berlin w 33. kolejce Bundesligi. Dla Piątka Dyrektor PZN Adam Małysz ogłosił, że jest za- Następnie przeniósł się do Trenczyna, skąd £¹czny czas to debiut w jedenastce kolejki „Kickera”. Le- każony koronawirusem. Były skoczek narciar- w 2014 roku trafił do JKH GKS Jastrzębie, trwania: 14,5 godziny wandowski trafił do niej po raz dziewiąty. ski zdecydował się zbadać po tym, jak osoba, a teraz reprezentację Polski. (kor) cena: 39,90 euro DVD - www.sklep.de Szt. Tytuł Cena DVD Alternatywy 4 3DVD reżł . Stanis aw Bareja 14,90 DVD Futro z misia DVD Ambassada reż . Julisz Machulski 7,50 Boss podhalańskiej mafii o wiele mówiącej ksywie Nerwowy, jest wściekły. DVD Austeria reż . Kawalerowicz Jerzy 7,50 To akurat w jego przypadku normalne, bo facet z natury nie jest oazą spokoju, DVD Bad Boyre .ż Vega Patryk 9,90 ale tym razem ma naprawdę dobry powód. Jego ludzie podczas brawurowej akcji ukradli z komisariatu w Tczewie 120 kilogramów ziołowej herbatki. DVD Balanga reżężłŁ . Wyl a ek ukasz 6,00 Obsada: M.Zbrojewicz, P. Nowak , K. Kwiatkowski , I. Miko , E. Romanowska, 8,90 DVD Bez znieczulenia reż . Wajda Andrzej / rekonstrukcja cyfrowa S.Zapała, P. Gąsowski , E. Lubaszenko,B. Łazuka . DVD Bezmiar sprawiedliwośż ci re . Saniewski Wiesł aw 7,90 DVD Białżńł a sukienka re . Kwieci ski Micha 7,50 DVD Botoks reż . Vega Patryk 9,00 DVD Bożłż e Cia o re . Komasa Jan 11,90 DVD Mayday Dwie żony to nie zdrada? Janek prowadzi podwójne życie – jest mężem Basi DVD Chłłąż opaki nie p acz re . Lubaszenko Olaf 7,50 oraz Marysi. Dzięki umiejętnemu lawirowaniu, kobiety nie wiedzą o sobie nawzajem. 7,50 DVD Chrzest reż . Wrona Marcin Wszystko jakoś się układa… do czasu. Pewnego dnia bohaterowi nie starcza już DVD Człżł owiek z … re . Szo ajski Konrad 7,50 wymówek, aby ukryć podwójne małżeństwo. Z pomocą przychodzi mu znajomy. DVD Człż owiek z marmuru re . Wajda Andrzej / rekonstrukcja cyfrowa 9,90 Obsada:P . Adamczyk, A. Woronowicz, A. Dereszowska, W. Książkiewicz, K. Czeczot , DVD Człżż owiek z elaza re . Wajda Andrzej / rekonstrukcja cyfrowa 9,90 A.Grabowski, T. Oświeciński, B. Porczyk, K. Kula, S. Staniszewska, E. Kasprzyk . DVD Czterej pancerni i pies 7DVD reżłę . Na cki Konrad 24,90 DVD Dłż ug re . Krzysztof Krauze 7,50 DVD Doskonałł e popo udnie re ż . Przemys ł aw Wojcieszak 7,50 Idealny facet dla mojej dziewczyny DVD Drogówka reż . Smarzowski Wojciech 7,50 Haistori miłości Luny (Magdalena Boczarska), instruktorki sztuki walki krav-maga DVD Dzieńś wira re ż . Marek Koterski 7,50 i wyzwolonej biseksualistki oraz Kostka (Marcin Dorociński), kompozytora muzyki DVD E=mc2 reż . Lubaszenko Olaf 7,50 sakralnej i siostrzeńca wpływowego księdza, dyrektora stacji Radio ZawszeD ziewica. DVD Ekstradycja kolekcja 8DVD reż . Wojciech Wójcik 14,90 Światy, z których pochodzą bohaterowie, nienawidzą się niczym Kapuleci i Monteki DVD Futro z misia reżł . Milowicz Micha , Anuszewski Kacper 9,90 z „Romea i Julii” Szekspira, robią więc wszystko, by zakochani nie mogli być razem. Obsada: M. M. I. , D. K. , T. DVD Glina sezon 1-2 8DVD reżł . W adys ł aw Pasikowski 24,90 Dorociński, Boczarska, Kuna Stenka, Globisz Karolak, B.Wrocławski , M. Różczka , D. Olbrychski , R. Rutkowski , T. Kot . DVD Historia Roja reż . Zalewski Jerzy 7,50 DVD Ida reż . Pawlikowski Pawel 5,00 DVD Idealny facet dla mojej dziewczynyreż . Konecki Tomasz 6,50 DVD Młynarski. Piosenka finałowa DVD Kamerdyner reż . Filip Bajon 9,50 Ostatni bardzo osobisty, szczery wywiad z Wojciechem Młynarskim. DVD Kanałż re . Wajda Andrzej / rekonstrukcja cyfrowa 9,90 Nieznane dotąd archiwalia, fotografie, teledyski, niektóre powstałe specjalnie DVD Kapitan SOWA na tropie reżł . Stanis aw Bareja 7,90 na potrzeby filmu, przypominają najpiękniejsze jego piosenki. Film dopełnia ponad DVD Katyńśż - Ostatni wiadek re . Szkopiak Piotr 8,50 30 wypowiedzi najbliższych przyjaciół, między innymi: J.. Gajosa, J Głowackiego, DVD Kiler reż . Juliusz Machulski 7,50 J.. Derfla, J Senta, W . Korcza, E .. Bem, J Stokłosy, I . Santor, M . Bajora, DVD Kilerów 2-óch reż . Juliusz Machulski 7,50 M..r Zawadzkiej, K Jandy, odziny i tych, którzy z nim tworzyli i dla których tworzył . DVD Kler reż . Smarzowski Wojciech 9,90 DVD Kobiety mafii reż . Patryk Vega 8,00 DVD Psy 3. W imię zasad DVD Kobiety mafii 2 reż . Patryk Vega 8,90 Po latach odsiadki Franz Maurer wychodzi z więzienia i wkracza w nową Polskę, DVD Kochaj! reżń . Pluci ska Marta Laryssa 4,00 w której nic nie jest takie, jak zapamiętał. Kto i co czeka na człowieka, który przez DVD Konopielka reżń . Leszczy ski Witold 9,90 ostatnie ćwierć wieku… nie robił nic? Jak odnajdzie się w świecie, w którym dawne DVD Konsul reżł . Bork Miros aw 5,00 zasady i lojalność przestały obowiązywać? Tego dowiemy się, gdy los ponownie DVD Krew Boga reż . Bartosz Konopka 9,90 połączy Franza i "Nowego". Ich spotkanie zmieni wszystko. DVD KrólŻżń ycia re . Zieli ski Jerzy 4,00 Obsada: B. Linda, M. Dorociński, C. Pazura, J. Frycz, S. Fabijański, DVD Kurier reżł . W adys ł aw Pasikowski 9,90 T.Schuchardt, M. Baka , D. Wald ,A. Żmijewski . DVD Legiony reż . Gajewski Dariusz 8,90 DVD Lejdis reż . Tomasz Konecki 7,50 DVD Solid gold DVD Mayday reż . Akina Sam 9,90 Młoda i ambitna policjantka, Kaja Miller, zostaje porwana przez gangsterów. Udaje DVD Miśł / Stanis aw Bareja 7,50 jej się uciec, ale od razu rezygnuje z pracy. Osiem lat później ściąga ją do akcji jej DVD Miszmasz czyli Kogel Mogel 3 reż . Piwowarski Kordian 9,90 były szef – Nowicki (Gajos), który tropi przestępców zajmujących się budowaniem DVD Młł ynarski. Piosenka fina owa 6,90 piramidy finansowej. Śledztwo prowadzi do Kaweckiego (Seweryn) – nieuczciwego DVD Nie lubięłż poniedzia ku re . Chmielewski Tadeusz / rekonstrukcja cyfrowa 8,90 biznesmena nadużywającego politycznych znajomości. DVD Nie ma zmił uj 7,50 Obsada: J. Gajos, A. Seweryn, M. Nieradkiewicz, O.Łukaszewicz, D. Stenka, DVD Nigdy wżż yciu re . Zatorski Ryszard 7,50 P.Stramowski, A. Konopka , M. Kościukiwicz , M. Maleńczuk . DVD Noce i dnie cz.1+2 4DVD reż . Antczak Jerzy / rekonstrukcja cyfrowa 14,90 DVD Obietnica reż . Kazejak Anna 4,00 DVD Obywatel Piszczyk reż . Kotowski Andrzej 5,00 tel. 02174 8964480 DVD Ono reżł . Szumowska Ma gorzata 5,00 DVD Pan Kleks 3DVD reż . Krzysztof Gradowski 19,90 DVD Pan Kleks w kosmosie reż . Krzysztof Gradowski 9,50 DVD Pan Tadeusz reż . Wajda Andrzej 8,90 DVD Pianista reżń . Roman Pola ski 8,00 DVD Pieniąż dze to nie wszystko re . Juliusz Machulski 7,50 DVD Pierśł cionek z or em w koronie re ż . Wajda Andrzej 7,50 DVD Piłż sudski re . Rosa Micha ł 11,90 DVD Pitbull reż . Vega Patryk 7,50 DVD Pitbull. Ostatni pies reżł . W adys ł aw Pasikowski 8,90 DVD Pitbull. Nowe porząż dki re . Vega Patryk 7,90 DVD Plac Zbawiciela reż . Kos-Krauze Joanna, Krauze Krzysztof 7,50 DVD Po prostu przyjaźń re ż . Zylber Filip 4,00 DVD Polityka reż . Patryk Vega 9,90 DVD Polskie drogi 6DVD reż . Janusz Morgenstern 19,90 DVD Popiełś uszko. Wolnoćż jest w nas re . Rafal Wieczy ń ski 9,90 DVD Poranek kojota reż . Lubaszenko Olaf 7,50 DVD Pornografia reż . Kolski Jan Jakub 7,50 DVD Psy reżłł . Pasikowski W adys aw 7,50 DVD Psy 3. W imięż zasad re . Pasikowski W łł adys aw 9,90 DVD Samotność w sieci re ż . Adamek Witold 7,50 DVD Show reżŚę . l sicki Maciej 7,50 DVD Solid gold reż . Bromski Jacek 9,90 DVD Stawiam na Tolka Banana 2DVD reżł . Stanis aw Jedryka 8,50 DVD Tajemnica Westerplatte reż . Pawel Chochlew 7,50 DVD Tredowata reż . Hoffman Jerzy 7,90 DVD Ucho prezesa (8DVD) 39,90 DVD Wałę sa. Cz ł owiek z nadziei reż . Andrzej Wajda 8,50 DVD Wielki tydzieńż re . Wajda Andrzej 7,90 DVD Wrota Europy reż . Jerzy Wójcik 9,90 Zamóęłć wienia prosz przesy a na adres: DVD Wszystko gra reżń . Gli ska Agnieszka 4,00 Verlag Hübsch & Matuszczyk KG DVD Zezowate szczęś cie re ż . Munk Andrzej 5,00 Luisental 2, 51399 Burscheid S7/20Ż20 DVD Zmiennicy 5DVD reżł . Stanis aw Bareja 24,90 Samo Życie 7/20 (582) 29 Reklama

Firma budowlana z Polski szuka zleceń na budowy domów, dachy na terenie SAT - RUDEK całych Niemiec. Brygada górali. REKLAMA? Telewizja polska na abonament i bez Tel:00 48 / 608 / 729122, 00 49 / 160 / 3089338 Oferujemy: l Sprzedaż anten satelitarnych Kontakt: Digitalizy ujem kaset y VHS Ustronie Morskie - pokoje gościnne z łazien- oraz akcesoriów na USB jeden do jednego kami, telewizor, lodówka,balkon, sprzęt pla - l Polska telewizja NC+ tel. 02382-766 75 78 Kontakt telefoniczny żowy, parking zamknięty. Czerwiec i wrzesień z umową lub bez umowy fax 02382-766 75 79 od pon.ą- pi tku od 10-17: TANIEJ! Tel. 0048-94-3519508 lub 0048-506- l Doładowanie kart NC+ tel: 0160 9040 3313 558336, www.udastina.fajnewczasy.pl [email protected] l Dekodery mail: [email protected] l Moduły CI Pustkowo - Villa Rosa Gwarancja niskich cen Wakacje bez tłumów. Nowo otwarte w 2016 r. ipełnego serwisu! Jednorazowe maski komfortowe pokoje 2, 3, 4-osob. oraz 2 pok. studio/ apartamenty z balkonami,TV, WiFi, gril, rowery, Odwiedź nasz sklep: medyczne wykonane ogród,le żaki, parking monitorowany, pobyt z ma- ły m pieskiem + 5€ . 250 m. do morza, przy lesie. www.sat-rudek.de Maj, czerwiec i wrzesień : 7 nocleg ów od 9 0€ /os. w Polsce typ II Lipiec, sierpień od 140€€ /os. / śniad anie 5 Tel. 05031 9585207 3-warstwowe maski medyczne wykonane Tel-PL: 0048-885-957316 0176 62596861 Tel-D: 0152-02684985 z włókniny, zawierają filtr BFE 99, posia- www.villarosa.ta.pl dają elastyczny drucik - usztywnienie na nos, są mocowane na elastycznych 29,99 EUR Pobyty wypoczynkowe, pakiety SPA, zabiegi: gumkach, wymiary masek 17 cm x 9,5 cm, masaże, odnowa biologiczna, fizjoterapia. dostępne w opakowaniach po 50 szt. za 50 szt. Pokój 2 os. doba od 280 zł/HP Apartament doba od 415 zł/HP Mąka pszenna 0,50 Euro W cenie wyżywienie, strefa SPA: jacuzzi, sauna IR, 1kg tężnia solankowa, parking, WiFi. Blisko plaży - około 80 m. Spirytus 0,5L 12,50 Euro [email protected] tel.00 48 - 91 -3215374 www.pensjonat-lazur.pl tel. 0048 - 603 - 598102 Papier toaletowy 24 rolki, 3-warstwowy 5,50 Euro www.prenumerata.de 24 rolki, 2-warstwowy 4,50 Euro Rę czniki papierowe 2 rolki, 2-warstwowy 1,65 Euro Pł yn do dezynfekcji z pompką 1L9,90 teraz 6,99 Euro bez pompki 0,5L7,50 teraz 5,50 Euro MiniShop Godziny otwarcia: pon.-piąt. 6.30 - 12.00 i 15.00-.- 20.00 sob 8.00 12.00 i 15.00- 20.00 51375 Leverkusen - Am Kühnsbusch 2 Tel. 0173-2106849

Wielkie PRODUKTY MOŻĆ ESZ KUPI NA MIEJSCU Grillowanie LUB ZAMÓWIĆ POC ZT Ą WWW.SCHLESISCHEWURST.DE l Włę asna produkcja w dlin l Sklepił nternetowy i wysy kowy l Party Service i Salapyęć rz j l Polskieałsż rtyku y po ywcze ły 37 Jahre (cukierki, t war ó g, p ierogi, KUPON E-Mail: [email protected] Öffnungszeiten: pnrzyprawy, apoje, na artykułasnej Dienstag - Freitag: 08:00-13:00 Uhr & 15:00-18:30 Uhr - Samstag: 08:00-13:00 Uhr w Montags geschlossen alkohole, i.t.d.) 10% rabatuprodukcji 30 Samo Życie 7/20 (582) Reklama

Damian Ballon Kancelaria adwokacka Willa na sprzedaż w woj. opolskim Rechtsanwalt w Monachium Pow. 400 m kw. plus strych do adaptacji. Wysoki standard: Izabela S. Demacker 11 pokoi, 8 łazienek, 2 kuchnie, pralnie, balkon, taras (40 m kw.), 2 garaż e. W centrum miasteczka na 10-arowej Alt-Griesheim 18 działce, na której jest ogró d, mały parking oraz wolnostojący 65933 Frankfurt Rechtsanwältin domek gospodarczy. Willa jest w miejscowości, gdzie spory ³ odsetek mieszkancó w ma pochodzenie niemieckie, tym Tel. 069-67739093 Kompleksowa obs uga prawna samym istniejąą silne powi zania i odniesienia do j. niemie- www.adwokat-frankfurt.pl w jêzyku polskim i niemieckim ckiego oraz współpracy biznesowej i kulturowej z Niemcami. Müllerstr. 40, 80469 München Miejscowość jest na szlaku ruchu turystycznego oraz tranzyto- Fon: 089 / 85 63 63 55 wego. Posiada wody termalne, które w najbliższym czasie Fax: 089 / 85 63 63 56 mająę być doiwenstowane przez gmin . Wszytskie te okoliczno- Rechtsanwaltskanzlei www.kanzlei-demacker.de ści sprawiają,żł e budynek posiada bardzo duży potencia pod [email protected] ką tem rozwoju działalności w wielu dziedzinach: hotelarskich, Gregor Matuszczyk opiekuńczych, usługowych.. . Tel. 0048 509 057 503 Springestraße 8 KANCELARIA ADWOKACKA 45894 Gelsenkirchen - Buer Tel.: 0209 / 318 22 30 (sekretärin) DIPL.-JUR. MARKUS G. www.sklep.de MATUSCHCZYK Tel.: 0209 / 318 22 22 (direkt) RECHTSANWALT Fax: 0209 / 318 22 12 Bóg w nas ADWOKAT ••• TáUMACZ PRZYSIĊGáY Sieć struktur socjalnych Mobil: 0172 / 56 74 289 • porady prawne w j zyku polskim i niemieckim Ċ bez tajemnic e-mail:[email protected] dla firm i osób prywatnych • reprezentacja przed urzĊdami i sądami „Info-Point” Porady prawne w języku w Niemczech i w Polsce to oferta wsparcia socjalnego • wszystkie dziedziny prawa dla migrantów pochodzenia polskiego polskim i niemieckim Kommandanturstr. 8 w Nadrenii Północnej-Westafalii: 30 69 HANNOVER Aachen - Essen - Köln - Wuppertal € 13.00 Tel. 09391 504135 Bürozeiten: Mo.-Fr. 9-12.30 und 15-18 Uhr m. tel.: +49 (0) 511 – 35 779 888 gabriele-publishing.com Termine nach tel. Vereinbarung e-mail: [email protected] www.hurtownia.de Rechtsanwälte uprawnieni do występowania przed wszystkimi sądami w Niemczech Markus Hüsges Dierk Bernhardt Fachlehrgang Arbeitsrecht (ausgeschieden zum 31.12.20 )19

Marlies Ziemer Dr. Monika Everschor Herbert Ziemer-I Fachanwältin für Verkehrsrecht

Max Ziemer Mirka Johanna Ziemer zugleich Fachanwalt für Miet- & WEG-Recht Fachanwältin für Familienrecht zugleich Fachanwalt für Strafrecht Rechtsberatung auch in polnischer Sprache

Rechtsanwältin Mirka Johanna Ziemer (geb. Barski) Fachanwältin für Familienrecht Specialistka prawa rodzinnego Porady i obsł ugi w ję zyku niemieckim i polskim we wszystkich dziedzinach prawa

Öffnungszeiten: montags bis freitags von 08.00 Uhr - 18.00 Uhr - Sprechstunden nach Vereinbarung - Anschrift: Römerstr. 32, 53840 Troisdorf (pomię dzy Köln i Bonn / naprzeciwko Burg Wissem) Tel: 02241/75001 - Fax: 02241 / 79690 Email: [email protected] Samo Życie 7/20 (582) 31 Reklama

24h-Senioren Betreuung

0209-88307833

) www.senioren.life

Gazety dla sklepów: www.prasa.de # Kup maseczkęń - chro siebie i innych Jednorazowe maski medyczne wykonane w Polsce typ II Oferujemy 3-warstwowe maski medyczne wykonane z włókniny, które zapewniają ochronę naszego organizmu przed szkodliwymi substancjami znajdującymi się w powietrzu. Zalety naszych masek: l zawierają filtr BFE 99, który minimalizuje możliwość przedostania się szkodliwym cząstkom do naszych dróg oddechowych l posiadają elastyczny drucik - usztywnienie na nos, dzięki któremu maska jest lepiej dopasowana, daje to gwarancję lepszego bezpieczeństwa i komfortu l są mocowane na elastycznych gumkach l wymiary masek 17 cm x 9,5 cm, Cena: 29,99 EUR l dostępne w opakowaniach po 50 szt. za 50 szt.

bia ył Maseczki ochronne www.sklep.de czarny dla doros ychł szary (usta-nos) baweł na 2-warstwowe czerwony polskiej produkcji róż owy szt. 2,50 €

Maseczki ochronne dla dzieci # (usta-nos) baweł na 2-warstwowe polskiej produkcji szt. 2,50 €

niebieski jasny niebieski biał yły zielony kremowy róż owy jasny zielony turkusowy czerwony

Pł yn do dezynfekcji Zamóęłć wienia prosz przesy a na adres: Verlag Hübsch & Matuszczyk KG z pompką 1L9,90 teraz 6,99 Euro Luisental 2, 51399 Burscheid S7/20Ż20 bez pompki 0,5L7,50 teraz 5,50 Euro Tel. 02174 / 896 44 80