Balik Faunasinin Belirlenmesi
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
T.C. ORDU ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ILICA VE YALIKÖY DERELERİNİN (ORDU) BALIK FAUNASININ BELİRLENMESİ MUAMMER DARÇIN Bu tez, Biyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans derecesi için hazırlanmıştır. ORDU-2014 TEZ ONAY Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü öğrencisi Muammer DARÇIN tarafından ve Doç. Dr. Derya BOSTANCI danışmanlığında hazırlanan “Ilıca ve Yalıköy Derelerinin (Ordu) Balık Faunasının Belirlenmesi” adlı bu tez, jürimiz tarafından …/ 08/ 2014 tarihinde oy birliği / oy çokluğu ile Biyoloji Anabilim Dalında Yüksek Lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Danışman : Doç. Dr. Derya BOSTANCI Başkan : Doç. Dr. Derya BOSTANCI İmza : Biyoloji, Ordu Üniversitesi Üye : Doç. Dr. Beyhan TAŞ İmza : Biyoloji, Ordu Üniversitesi Üye : Yrd. Doç. Dr. Yılmaz ÇİFTÇİ İmza : Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölümü, Ordu Üniversitesi ONAY: Bu tezin kabulü, Enstitü Yönetim Kurulu’nun12.09.2014 tarih ve 2014/346 sayılı kararı ile onaylanmıştır. 23/09/2014 II TEZ BİLDİRİMİ Tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu tezin yazılmasında bilimsel ahlak kurallarına uyulduğunu, başkalarının eserlerinden yararlanılması durumunda bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulunulduğunu, tezin içerdiği yenilik ve sonuçların başka bir yerden alınmadığını, kullanılan verilerde herhangi bir tahrifat yapılmadığını, tezin herhangi bir kısmının bu üniversite veya başka bir üniversitedeki başka bir tez çalışması olarak sunulmadığını beyan ederim. Muammer DARÇIN Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir. I ÖZET ILICA VE YALIKÖY DERELERİNİN (ORDU) BALIK FAUNASININ BELİRLENMESİ Muammer DARÇIN Ordu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, 2014 Yüksek Lisans Tezi, 99 s. Danışman: Doç. Dr. Derya BOSTANCI Ordu ilinde yer alan Ilıca ve Yalıköy Derelerinde yaşayan balık türlerini ortaya çıkarmak amacıyla, Haziran 2013-Haziran 2014 tarihleri arasında yapılan bu araştırmada, toplam 574 balık örneği yakalanmıştır. Balık örneklerinin yakalanmasında; farklı göz açıklığına sahip fanyalı ağlar, serpme ağlar, olta takımı ve “SAMUS 725 MP” elektroşoker cihazı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, 5 familyaya (Blennidae, Cyprinidae, Gobiidae, Mugilidae, Salmonidae) ait 11 tür (Alburnus chalcoides (Güldenstädt, 1772), Barbus tauricus Kessler, 1877, Capoeta banarescui Turan, Kottelat, Ekmekçi ve İmamoğlu, 2006, Rhodeus sericeus (Pallas, 1776), Squalius cephalus (Linnaeus, 1758), Vimba vimba (Linnaeus, 1758), Neogobius cephalarges (Pallas, 1814), Neogobius fluviatilis (Pallas, 1814), Salmo labrax Pallas, 1814, Mugil cephalus Linnaeus, 1758, Salaria fluviatilis (Asso, 1801)) belirlenmiştir. Araştırma alanlarından yakalanan balık türlerinin teşhisinde kolaylık sağlamak amacıyla familya ve tür düzeyinde ayırt edici karakterlerden oluşan tayin anahtarı hazırlanmıştır. Balık türlerinin sinonimleri, Türkçe adları, meristik karakterleri, morfolojik ve biyolojik özellikleri bu çalışmadan elde edilen bilgilere ve literatüre göre verilmiştir. Ayrıca, çalışma alanında saptanan balık türleri ulusal ve uluslararası listelerdeki korunma statülerine göre gruplandırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ordu, Ilıca Deresi, Yalıköy Deresi, Balık Faunası, Taksonomi II ABSTRACT THE DETERMINATION OF FISH FAUNA OF ILICA VE YALIKÖY STREAMS (ORDU) Muammer DARÇIN Ordu University Institute for Graduate Studies in Science and Technology Department of Biology, 2014 MSc. Thesis, 99 p. Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Derya BOSTANCI In the research done by aiming to find out the fish species inhabiting in Ilıca and Yalıköy Streams within the city of Ordu, took place between June 2013 and June 2014, was caught a total of 574 fish samples. In catches of fish samples; fishing nets with different scales, fishing cast nets, fishing tackle and “SAMUS 725 MP” electroshocker are used. As a result of sampling activities, belonging to 5 families (Blennidae, Cyprinidae, Gobiidae, Mugilidae, Salmonidae) 11 species (Alburnus chalcoides (Güldenstädt, 1772), Barbus tauricus Kessler, 1877, Capoeta banarescui Turan, Kottelat, Ekmekçi ve İmamoğlu, 2006, Rhodeus sericeus (Pallas, 1776), Squalius cephalus (Linnaeus, 1758), Vimba vimba (Linnaeus, 1758), Neogobius cephalarges (Pallas, 1814), Neogobius fluviatilis (Pallas, 1814), Salmo labrax Pallas, 1814, Mugil cephalus Linnaeus, 1758, Salaria fluviatilis (Asso, 1801)) are identified. Keys to identification composed of diagnostic characters, at the level of family and species are prepared to facilitate the identification of species obtained from research area. The synonyms, Turkish names, meristic characters, morphologic and biologic characteristics of the fish species are informed according to the data of this study and literatures. Besides, the fish species identified in the study area are put into groups according to the conservation status of national and international lists. Key Words: Ordu, Ilıca Stream, Yalıköy Stream, Fish Fauna, Taxonomy III TEŞEKKÜR Tez konumun belirlenmesi, çalışmanın yürütülmesi ve yazımı esnasında her zaman bilgi ve deneyimleriyle yolumu açan, insani ve ahlaki değerleri ile de örnek edindiğim, yanında çalışmaktan onur duyduğum değerli danışman hocam Sayın Doç. Dr. Derya BOSTANCI’ya en içten teşekkür ve saygılarımı sunarım. Ayrıca, türlerin teşhisinde görüşlerini ve yardımlarını esirgemeyen Sayın Yrd. Doç. Dr. Selma HELLİ’ye teşekkürlerimi sunarım. Yüksek lisans eğitimim içerisinde bilgi ve deneyimlerinden faydalandığım Arş. Gör. Seda KONTAŞ, Gülşah KESKİN ve Resul İSKENDER’e çok teşekkür ederim. Tez materyallerinin örneklenmesi aşamalarında, zor arazi şartlarına rağmen her rica ettiğimde geri çevirmeyen Ömer KURU, Ahmet KURU, Bahtiyar KURU ve Ahmet ÜNAL’a teşekkürü bir borç bilirim. Bu zorlu ve uzun süreçte bana maddi ve manevi her türlü desteği veren, her zaman yanımda olan, hakkını ödeyemeyeceğim başta abim Halil İbrahim DARÇIN olmak üzere değerli aileme teşekkürü bir borç bilirim. Çalışmamın her aşamasında desteğini, sevgisini, her türlü yardımlarını her an üzerimde hissettiğim, ayrıca çalışmam boyunca göstermiş olduğu hoşgörü ve sabırdan dolayı Eda DEMİRKOL’a sonsuz teşekkür ederim. Bu tez Ordu Üniversitesi BAP Birimi tarafından TF-1316 kodlu proje ile desteklenmiştir. IV İÇİNDEKİLER Sayfa TEZ BİLDİRİMİ ......................................................................................................... I ÖZET………………………………………………………………………………..II ABSTRACT ............................................................................................................. III TEŞEKKÜR ............................................................................................................. IV İÇİNDEKİLER ......................................................................................................... V ŞEKİLLER LİSTESİ ............................................................................................... IX ÇİZELGELER LİSTESİ ......................................................................................... XI SİMGELER VE KISALTMALAR ..................................................................... XIII 1. GİRİŞ ............................................................................................................ 1 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ........................................................................... 3 3. MATERYAL VE YÖNTEM ..................................................................... 12 3.1. Materyal .................................................................................................................. 12 3.1.1. Araştırma Bölgeleri’nin Genel Özellikleri .............................................................. 12 3.1.1.1. Ilıca Deresi .............................................................................................................. 12 3.1.1.2. Yalıköy Deresi ........................................................................................................ 13 3.2. Yöntem .................................................................................................................... 14 3.2.1. Balık Örneklerinin Temini, Korunması ve Laboratuvara Nakli ............................. 14 3.2.2. Laboratuvar Çalışmaları .......................................................................................... 17 3.2.3. Tür Tayinleri ........................................................................................................... 18 4. ARAŞTIRMA BULGULARI .................................................................... 19 4.1. Ilıca ve Yalıköy Derelerinde Saptanan Türlerin Sistematik Konumları ................ 19 4.2. Ilıca ve Yalıköy Dereleri Tatlısu Balıklarına Ait Familyaların Tayin Anahtarı ..... 20 4.2.1. Cyprinidae Familyasına Ait Türlerin Tayin Anahtarı ............................................. 23 4.2.2. Mugilidae Familyasına Ait Türlerin Tayin Anahtarı .............................................. 24 V 4.2.3. Salmonidae Familyasına Ait Türlerin Tayin Anahtarı ............................................ 24 4.2.4. Gobiidae Familyasına Ait Türlerin Tayin Anahtarı ................................................ 25 4.2.5. Blennidae Familyasına Ait Türlerin Tayin Anahtarı .............................................. 25 4.3. Familyaların İçerdiği Tür ve Alttürler..................................................................... 25 4.4. Familya ve Tür Dağılımlarının Gösterilmesi .......................................................... 26 4.4.1. Alburnus chalcoides