Toezeggingen
Aan: Raad gemeente Westerwolde
CC: Harby Scheper Van: Opsteller: Ali Flikkema Datum: 6 november 2019 Betreft: Toezegging T280 Portefeuillehouder: J. Velema Afstemming: ja Vraagsteller: PvdD Vragen: Toegezegd wordt dat er teruggekomen wordt op de opmerking van mevrouw Van der Horst betreffende
de toezegging van de burgemeester voornemens te zijn met een memo te komen inzake het
beleidsstuk betreffende Cittaslow. Een formulering van de gewenste resultaten ontbreekt.
Antwoord: In reactie op bovenstaande vraag kunnen wij u melden dat er een concept-programmaplan Cittaslow ligt die nog in verschillende gremia zal worden besproken. Dit betekent dat wij in het voorjaar 2020 het plan ter kennisname aan uw raad kunnen aanbieden. Ons voorstel is om dit in een informele bijeenkomst te doen. griffie
Van: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland
Opvolgingsmarkering: Opvolgen Markeringsstatus: Gemarkeerd
Bekijk de webversie
Nieuwsbrief December 2019
Beste KKNN-ers,
De laatste nieuwsbrief van dit jaar. Een jaar waarin we 2 keer over de grens hebben gekeken op zoek naar goede voorbeelden in onze Across the Border series en 3 krimpcafés hebben georganiseerd. Verder hebben we op meerdere plaatsen presentaties gehouden, meegediscussieerd en veel kennis gehaald en weer verdeeld onder jullie. We wensen iedereen een prettige jaarwisseling en hopelijk zien we velen van jullie op ons Krimpcafé op 23 januari in Loppersum.
Elly van der Klauw en Akko Muskens
Uitnodiging Krimpcafé Mobiliteit Op donderdagmiddag 23 januari organiseren we een Krimpcafé over mobiliteit waarvoor u
van harte bent uitgenodigd. Hoe verknoop je slim verschillende manieren van vervoer in krimpgebieden? Openbaar Vervoer, hubtaxi’s en dorpsbussen hoe vullen die elkaar aan? 1 Welke oplossing en voor wie bieden snelle fietsen en electrische deelauto’s? Welke invloed hebben inwoners zelf, en wat is de rol van gemeenten en provincies?
Taede Tillema, hoogleraar Transportgeografie aan de Rijksunversiteit Groningen, neemt ons mee in de mobiliteit in Noord-Nederland, de ruimtelijke ongelijkheid, en de bereikbaarheid van voorzieningen. Bieden technologische innovaties een oplossing? Daarnaast zijn er verschillende workshops zoals over een project met electrische deelauto's voor alle dorpen in de gemeente Loppersum. Een workshop over de kansen en uitdagingen van e-bikes en deelfietsen in krimpgebieden en workshops over de bottom-up aanpak met regio’s in de provincie Friesland en de aanpak in Groningen en Drenthe met OV knooppunten en dorpshubs, waarbij MaaS (mobility as a service) en een goede app de uitgangspunten zijn. Op het Krimpcafé hebben we onder meer de input van onderzoekers, beleidsme dewerkers en dorpenverenigingen uit de 3 provincies.
Het Krimpcafé vindt plaats in Loppersum in de provincie Groningen, in hotel Spoorzicht. U kunt zich hier aanmelden .
Interviews hoogleraren over ons land in samenhang De essaybundel Land in Samenhang met daarin bijdragen van 5 hoogleraren is op 31 oktober op het krimpcongres in Groningen gepresenteerd. De hoogleraren bezien daarin de krimpproblematiek ieder vanuit hun eigen vakperspectief. Rode draad is toch wel om (Rand)stad en (Rand)land meer als 1 ecosysteem te bezien en minder in tegenstellingen te denken. Stad en land hebben elkaar hard nodig. Om nog wat meer achtergronden te achterhalen hebben we bij alle schrijvers een interview afgenomen. Die interviews vindt u op onze website via onderstaande links.
Bettina Bock : Van leefbaarheid naar toekomstkracht Henri de Groot : Groei & krimp - uitdagingen voor governance en solidariteit Gert-Jan Hospers : Stad en land samen verder - nieuwe kansen voor rurale krimpregio's Eveline van Leeuwen : De krimpende stad? Frank Cörvers : De regionale arbeidsmarkten van het Randland
2
Terugblik Across the Border Op 8 november vond het 2e Across the Border evenement van het KKNN plaats. Op de Zernike Campus bij de RuG luisterden 25 deelnemers naar de ervaringen van Brian Weaver en Polly Chapman die in Inverness een Impact Hub hebben gerealiseerd voor en door ondernemers in de dunbevolkte Schotse Hooglanden en eilanden.
Hier vindt u een beeldverslag en de presentatie.
Agenda 23 januari Krimpcafé Mobiliteit 6 februari Kenniscafé Leefbaarheid en Krimp van de Vereniging Drentse Gemeenten
22-24 juni Rural Geographies in Transition Conference georganiseerd door FRW-RuG
In 2020 bestaat het KKNN 10 jaar. We gaan hiervoor een speciaal programma opzetten.
Kennisdelen Op onze website verzamelen wij zoveel mogelijk relevante berichten en artikelen rondom het
thema krimp in het noorden. Ook vindt u er de laatste demografische gegevens vanuit CBS. Voor het snelle nieuws kunt u ons volgen via ons twitteraccount !
www.kennisnetwerkkrimp.nl © 2019 Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland Afmelden
In onze privacyverklaring is te lezen hoe we met persoonsgegevens omgaan.
3 griffie
Van: Jaco van Leeuwen | PowerField < Verzonden: vrijdag 13 december 2019 9:53 Aan: griffie CC: Jean-Louis Bertholet | PowerField Onderwerp: Zonnepark Vlagtwedde & uitbreiding Bijlagen: Rapportage draagvlakonderzoek uitbreiding zonnepark Vlagtwedde.pdf; 20191203 Participatie uitbreiding ZP Vlagtwedde.pdf; Brief 3e infoavond uitbr. Vla Harpel 20191206.pdf
Opvolgingsmarkering: Opvolgen Markeringsstatus: Gemarkeerd
Geachte raadsleden van de gemeente Westerwolde,
Dit jaar zijn wij begonnen met de bouw van het zonnepark Vlagtwedde, eerst is het grondwerk uitgevoerd en zijn de bessenstruiken aangeplant, sinds vorige maand worden de frames geplaatst. Zoals het nu lijkt zal rond de zomer van komend jaar het zonnepark operationeel zijn. Afgelopen zomer hebben wij het plan om het zonnepark Vlagtwedde uit te breiden bekend gemaakt. Ter voorbereiding van de aanvraag omgevingsvergunning van de uitbreiding hebben wij o.a. twee informatieavonden georganiseerd, zijn wij in gesprek gegaan met de (direct) omwonenden is er een draagvlakonderzoek gedaan. Dit draagvlakonderzoek treft u aan in de bijlage.
Onderdeel van de aanvraag is het participatieplan, welke voordelen zijn er voor direct omwonenden, burgers en overige inwoners van de gemeente Westerwolde. Het participatieplan is toegevoegd aan deze mail. Twee belangrijke onderdelen van dit (ontwerp) participatieplan zijn het verduurzamen van 1.000 particuliere woningen en een investeringsbijdrage voor het zwembad Emslandermeer.
Wij willen u graag informeren over de stand van zaken van het huidige zonnepark en de plannen toelichten voor de uitbreiding. Dit op 14 januari om 20.00 uur, de locatie volgt nog. Graag vernemen wij of u (of iemand van uw fractie) hierbij aanwezig kunt zijn?
Overigens bent u uiteraard ook van harte welkom om de inloopbijeenkomst voor omwonden bij te wonen. Dit is a.s. maandag 16 december vanaf 19.30 in het buurthuis in Harpel aan de Molenkampweg 30.
Met vriendelijke groet,
Jaco van Leeuwen Projectmanager
Powerfield Winschoterdiep 50 9723 AB Groningen T: +31 844 300 038 www.powerfield.nl
Red een boom. Print dit bericht niet als dit niet echt nodig is.
1
Dit bericht is afkomstig van PowerField Realisatie & Exploitatie bv en uitsluitend bestemd voor de geadresseerde. PowerField Realisatie & Exploitatie bv is gevestigd te Wormer (Handelsregister nr. 65968883). Dit bericht kan vertrouwelijke informatie bevatten. Als u dit bericht per abuis hebt ontvangen, dan wordt u verzocht de afzender te informeren en het bericht en eventuele bijlagen te vernietigen. Meer informatie vindt u in onze disclaimer .
This message is sent from PowerField Realisatie & Exploitatie bv and is intended only for use by the recipient. PowerField Realisatie & Exploitatie bv is a private limited company with its seat in Wormer The Netherlands (Trade Register no. 65968883). It may contain confidential information. If you are not the intended recipient, please advise the sender immediately by reply e-mail and delete this message and any attachments. More information is in our disclaimer .
2 September 2019 Rapportage Managementsamenvatting pagina 3
Achtergrond van het onderzoek pagina 8
Onderzoeksresultaten pagina 14
Omwonenden pagina 14
Inwoners gemeente Westerwolde pagina 36
2
Benaderde omwonenden 77
Aantal deelnemers 42
Responspercentage 55%
Bekendheid zonnepark Foutmarge 10% • 93% is bekend met het zonnepark in Vlagtwedde en 7% is onbekend met het zonnepark. • Van de mensen die bekend zijn met het zonnepark is 97% bekend met het plan voor de uitbreiding van het zonnepark en 0% is hiermee onbekend.
Draagvlak • 61% is voor het zonnepark ten zuidwesten van Vlagtwedde en 20% is tegen. • 59% is voor het plan tot uitbreiding van het zonnepark en 22% is tegen. • 49% is voor de locatie van de uitbreiding van het zonnepark in Vlagtwedde en 29% is tegen de locatie. • 43% is voor de omvang van de uitbreiding van het zonnepark in Vlagtwedde en 33% is tegen de omvang. Meest genoemde voor- en nadelen en suggesties Voordelen Nadelen Suggesties • Meer duurzaamheid / groene energie • Verlies landbouwgrond • Geef direct omwonenden voorrang op tegemoetkomingen / directe compensatie • Zonnepark concentreren op één locatie • Landschapsvervuiling / aantasting uitzicht • Zonnepanelen op daken plaatsen • Omgeving kan profiteren • Aantasting natuur • Meer informatie over mogelijkheden tegemoetkomingen 4 Duurzame energie in het algemeen • 93% is voor duurzame energie in het algemeen en 2% is tegen. • 88% is voor het opwekken van duurzame energie in de vorm van zonne-energie in het algemeen en 5% is tegen.
Profiteren omgeving • 93% vindt het belangrijk dat de omgeving kan profiteren van de uitbreiding van het zonnepark en 2% vindt dit onbelangrijk. • Bij 86% maakt het verschil dat de omgeving kan meeprofiteren van het zonnepark en bij 14% maakt het geen verschil. • 94% kijkt door de genoemde maatregelen positiever tegen het zonnepark aan en 6% negatiever.
Populairste maatregelen Minst populaire maatregelen • Voordeel op zonnestroom • Laadpalen en elektrische deelauto’s
• Duizend daken plan • Participatie via obligaties
• Bijdrage aan instandhouding en verduurzaming van het zwembad • Energiecoach Parc Emslandermeer
5 Ingevulde enquêtes 333 Bekendheid zonnepark Foutmarge 5% • 57% is onbekend met het zonnepark in Vlagtwedde en 36 % is bekend met het zonnepark. • Van de mensen die bekend zijn met het zonnepark, is 48% onbekend met het plan voor de uitbreiding van het zonnepark en 39% is hiermee bekend.
Draagvlak • 63% is voor het zonnepark ten zuidwesten van Vlagtwedde en 13% is tegen. • 63% is voor het plan tot uitbreiding van het zonnepark en 13% is tegen. • 54% is voor de locatie van de uitbreiding van het zonnepark in Vlagtwedde en 14% is tegen de locatie. • 48% is voor de omvang van de uitbreiding van het zonnepark in Vlagtwedde en 22% is tegen de omvang.
Meest genoemde voor- en nadelen en suggesties Voordelen Nadelen Suggesties • Duurzaamheid / beter voor het milieu • Landschapsvervuiling • Alternatieve locatie
• Meer stroom opwekken • Verlies landbouwgrond • Panelen op daken plaatsen
• Omgeving kan profiteren • Aantasting natuur / verlies natuurgebied • Beter communiceren / informeren 6 Duurzame energie in het algemeen • 86% is voor duurzame energie in het algemeen en 2% is tegen. • 83% is voor het opwekken van duurzame energie in de vorm van zonne-energie in het algemeen en 3% is tegen.
Profiteren omgeving • 88% vindt het belangrijk dat de omgeving kan profiteren van de uitbreiding van het zonnepark en 4% vindt dit onbelangrijk. • Bij 69% maakt het verschil dat de omgeving kan meeprofiteren van het zonnepark en bij 31% maakt het geen verschil. • 94% kijkt door de genoemde maatregelen positiever tegen het zonnepark aan en 6% negatiever.
Populairste maatregelen Minst populaire maatregelen • Voordeel op zonnestroom • Energiecoach
• Duizend daken plan • Participatie via obligaties
• Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen • Educatie- en informatiecentrum gericht op zonne-energie
7
Achtergrond Powerfield heeft een draagvlakonderzoek laten uitvoeren naar de uitbreiding van een zonnepark nabij Vlagtwedde. Het draagvlakonderzoek is onderdeel van het haalbaarheidsonderzoek dat daarnaast onder andere ook uit een business case en een milieueffectrapportage bestaat. Onderzoek- en adviesbureau Enneüs is gevraagd om het draagvlakonderzoek uit te voeren.
Doel van het onderzoek
‘Het doel van het onderzoek is om breed inzicht te krijgen in het draagvlak voor de uitbreiding van Zonneweide Vlagtwedde.’
Het gaat in dit onderzoek naast harde getallen of percentages over het aanwezige draagvlak voor uitbreiding, ook om meer inzichten in aspecten die het draagvlak verklaren en/of beïnvloeden. Hierbij kan het dus concreet gaan om inzichten in hoe omwonenden en inwoners van de gemeente Westerwolde aankijken tegen thema’s als: • (de uitbreiding van) het zonnepark • De informatievoorziening • Mogelijkheden voor participatie en compensatie
9 Onderzoeksopzet Vooraf is met Powerfield vastgesteld wat de informatiebehoefte is. Vervolgens heeft Enneüs een onderzoeksplan opgesteld en in een sessie met Powerfield gepresenteerd. De feedback uit deze sessie heeft Enneüs verwerkt om tot een definitieve vragenlijst te komen.
Onderzoeksdoelgroepen Dit onderzoek is opgedeeld in twee doelgroepen, te weten omwonenden en inwoners van de gemeente Westerwolde. De omwonenden betreffen inwoners van: • Blekslagebrugweg te Onstwedde • Bovennieuwlandseweg te Vlagtwedde • Harpelerweg te Vlagtwedde • Twee woningen aan de Kopstukken te Stadskanaal • Molenkampweg te Vlagtwedde • Mussel A Kanaal Oost te Vlagtwedde • Turfweg te Vlagtwedde • Vloeiveldweg te Vlagtwedde • Weenderkanaal te Vlagtwedde • Wijnbossenweg te Vlagtwedde • Z. Buurkeweg te Vlagtwedde
10 Vragenlijst Tijdens het onderzoek is gebruik gemaakt van een gestructureerde vragenlijst die voor de inwoners van de gemeente en omwonenden identiek is. De vragenlijst bestaat uit de volgende thema’s: • Perceptie over duurzame energie in het algemeen • Informatievoorziening • Het zonnepark Vlagtwedde • De uitbreiding van het zonnepark Vlagtwedde en de maatregelen • Kenmerken van (uitbreiding) zonnepark Vlagtwedde • Achtergrondkenmerken
11 Dataverzameling – Omwonenden De omwonenden zijn uitgenodigd om deel te nemen aan een interview aan huis. Op deze manier was er voor deze doelgroep meer tijd en ruimte om vragen te beantwoorden en daarbij een onderbouwing te geven. De vragenlijst voor deze interviews is identiek aan de vragenlijst die is gebruikt voor de inwoners van de gemeente. Omwonenden ontvingen een brief met daarin uitleg over het onderzoek, een aankondiging voor een interview en een link naar de online vragenlijst. Daarnaast ontvingen zij in de envelop een schriftelijke vragenlijst en een antwoordenvelop. Op deze manier is er zorg voor gedragen dat alle huishoudens op de voor hun gewenste wijze deel konden nemen aan het onderzoek. De omwonenden hebben op 20 juli de uitnodigingsbrief en vragenlijst ontvangen. In de week van 29 juli zijn de interviewers bij alle huishoudens langs geweest. In de week van 5 augustus is een tweede poging gedaan bij de inwoners die niet thuis waren. Indien inwoners na de tweede poging ook niet thuis waren, is er nogmaals een brief met een link naar de online vragenlijst en een schriftelijke vragenlijst en antwoordenvelop achtergelaten, zodat inwoners alsnog de mogelijkheid hadden om deel te nemen aan het onderzoek. Dit is het geval geweest bij 15 adressen.
Respons & representativiteit - Omwonenden (77 huishoudens) Er zijn 77 huishoudens aangeschreven voor het onderzoek. In totaal hebben 42 huishoudens aan het onderzoek meegedaan, wat een responspercentage van 54,5% betekent. 9 huishoudens hebben zich afgemeld voor het onderzoek. Uitgaande van een betrouwbaarheidsniveau van 95% behalen we in dit onderzoek een foutmarge van 10%.
Uitleg betrouwbaarheid & foutmarge: Als dezelfde vraag 100 keer gesteld wordt, zal 95 keer de uitkomst binnen de foutmarge liggen. Een foutmarge van 10% houdt in dat wanneer bijvoorbeeld 50% van de respondenten aangeeft zeer tevreden te zijn, het daadwerkelijke percentage van de hele populatie zeer waarschijnlijk tussen de 40% en 60% ligt. 12 Dataverzameling - Inwoners gemeente Westerwolde Inwoners van de gemeente Westerwolde zijn middels twee methoden bevraagd. Het grootste gedeelte (285 inwoners) is via straatinterviews bevraagd. Nog eens 48 inwoners zijn benaderd via een online panelbureau. In dit onderzoek zijn enkel de inwoners van de gemeente Westerwolde meegenomen. De straatinterviews zijn op verschillende locaties, verspreid over de gemeente, gedurende 9 dagen afgenomen. De interviews zijn tussen 11.00 en 19.00 uur afgenomen in de buurt van supermarkten, weekmarkten en winkelcentra in de volgende dorpskernen: • Vlagtwedde • Sellingen • Ter Apel • Bellingwolde • Blijham
Daarnaast is, in verband met extreem hoge temperaturen, tevens twee dagen geïnterviewd bij de zwemplassen nabij Sellingen en Ter Apel.
Respons – Inwoners gemeente Westerwolde In totaal zijn er 11.195 huishoudens in de gemeente Westerwolde. 333 hebben deelgenomen aan het onderzoek. Uitgaande van een betrouwbaarheidsniveau van 95% behalen we in dit onderzoek een foutmarge van 5%.
Uitleg betrouwbaarheid & foutmarge: Als dezelfde vraag 100 keer gesteld wordt, zal 95 keer de uitkomst binnen de foutmarge liggen. Een foutmarge van 5% houdt in dat wanneer bijvoorbeeld 50% van de respondenten aangeeft zeer tevreden te zijn, het daadwerkelijke percentage van de hele populatie zeer waarschijnlijk tussen de 45% en 55% ligt. 13
Onderzoeksresultaten omwonenden
Duurzame energie in het algemeen 35,7 57,1 4,8 2,4
Duurzame energie in de vorm van zonne-energie 38,1 50,0 7,1 4,8
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=0; n=0)
15 Onderzoeksresultaten omwonenden
Bekendheid zonnepark 47,6 45,2 2,4 4,8
Bekendheid uitbreidingsplannen 41,0 56,4 2,6
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Geheel mee bekend Mee bekend Neutraal Mee onbekend Geheel mee onbekend
16 Onderzoeksresultaten omwonenden
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0% PowerField (n=25) Krant of huis-aan-huisblad Familie/ vrienden/ kennissen Anders (n=9) Social media (bijv. Facebook of Nieuwssites (n=6) (n=17) (n=9) Twitter) (n=8)
Bij anders worden o.a. (buurt)bijeenkomst/bewonersavond, dorpshuis en radio genoemd.
17 Onderzoeksresultaten omwonenden
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0% Informatiebrieven (n=29) Bewonersavonden (n=22) Website van PowerField (n=8) Anders (n=6) Ik wil niet geïnformeerd worden (n=2)
Bij anders worden o.a. persoonlijk contact, huis-aan-huisblad en e-mail genoemd.
18 Onderzoeksresultaten omwonenden
14,6 46,3 19,5 4,9 14,6
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=1)
19 Onderzoeksresultaten omwonenden
46,3 46,3 4,9 2,4
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer belangrijk Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Zeer onbelangrijk
Antwoordoptie Weet ik (nog) niet / Geen mening (n=0)
20 Onderzoeksresultaten omwonenden
Voordeel op zonnestroom (n=40) 40,0 50,0 2,5 5,0 2,5
Bijdrage aan instandhouding en verduurzaming van het zwembad Parc Emslandermeer (n=40) 17,5 45,0 20,0 5,0 12,5
Regionaal centrum voor scholing en training (n=39) 7,7 48,7 23,1 10,3 10,3
Duizend daken plan (n=39) 17,9 35,9 17,9 10,3 17,9
Verduurzamen gebouwen met culturele functie (bijv. Klooster Ter Apel) (n=40) 10,0 35,0 35,0 10,0 10,0
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken (n=39) 5,1 33,3 33,3 17,9 10,3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeer interessant Interessant Neutraal Oninteressant Zeer oninteressant
21 Onderzoeksresultaten omwonenden
Educatie- en informatiecentrum gericht op zonne-energie (n=39) 35,9 23,1 30,8 10,3
Participatie via obligaties (n=37) 2,7 24,3 32,4 27,0 13,5
Energiecoach (n=39) 7,7 20,5 25,6 28,2 17,9
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen (n=40) 25,0 7,5 42,5 25,0
Laadpalen en elektrische deelauto's (n=39) 2,6 15,4 17,9 30,8 33,3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeer interessant Interessant Neutraal Oninteressant Zeer oninteressant 22 Onderzoeksresultaten omwonenden
Voordeel op zonnestroom (n=39) 43,6 43,6 10,3 2,6
Duizend daken plan (n=34) 26,5 38,2 11,8 23,5
Energiecoach (n=38) 13,2 15,8 28,9 42,1
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken (n=34) 5,9 26,5 26,5 41,2
Participatie via obligaties (n=36) 25,0 27,8 47,2
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen (n=40) 25,0 12,5 62,5
Laadpalen en elektrische deelauto's (n=39) 2,6 12,8 23,1 61,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeker wel gebruik van maken Mogelijk wel gebruik van maken Waarschijnlijk geen gebruik van maken Zeker geen gebruik van maken
23 Onderzoeksresultaten omwonenden
Voordeel op zonnestroom 78
Duizend daken plan 53
Bijdrage aan instandhouding en verduurzaming van het zwembad Parc Emslandermeer 22
Regionaal centrum voor scholing en training 14
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen 13
Educatie- en informatiecentrum gericht op zonne-energie 12
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken 10
Verduurzamen van gebouwen met culturele functie (bijv. Klooster Ter Apel) 10
Energiecoach 9
Participatie via obligaties 6
Laadpalen en elektrische deelauto's 3
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
*Berekening score: Plaats 1 = 3 punten; Plaats 2 = 2 punten; Plaats 3 = 1 punt 24 Onderzoeksresultaten omwonenden
14,6 43,9 19,5 2,4 19,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=1)
25 Onderzoeksresultaten omwonenden
59,5 26,2 14,3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Een groot verschil Een klein verschil Geen verschil
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=0)
26 Onderzoeksresultaten omwonenden
30,3 63,6 3,0 3,0
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Veel positiever Een beetje positiever Een beetje negatiever Veel negatiever
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=2)
27 Onderzoeksresultaten omwonenden
• Meer duurzaamheid / groene energie (n=11) • Centralisatie, zonnepark concentreren op één locatie (n=5) • Omgeving kan profiteren (n=4) • Werkgelegenheid (n=2) • Meer energie opwekken (n=2) • Boost leefbaarheid en toerisme in Vlagtwedde (n=1) • Park rendabel maken (n=1)
28 Onderzoeksresultaten omwonenden
• Verlies landbouwgrond (n=10) • Landschapsvervuiling / aantasting uitzicht (n=7) • Aantasting natuur (aantasting nabijgelegen Natura2000 gebied) (n=4) • Park wordt te groot (n=3) • Grondverlies (n=2) • Overlast voor omwonenden (verkeershinder tijdens de aanleg & overlast van bessenplukkers bij de struiken) (n=2) • Waardeverlies woning (n=2) • Staat haaks op het landschapsconvenant van de Provincie waarbij de gemeente Westerwolde is aangesloten (n=1)
29 Onderzoeksresultaten omwonenden
• Geef direct omwonenden (t.o.v. andere inwoners Westerwolde) voorrang op tegemoetkomingen / directe financiële compensatie (n=8) • Zonnepanelen op daken plaatsen (n=5) • Meer informatie mogelijkheden tegemoetkomingen (n=2) • Zoek een alternatieve locatie (bv Industrieterrein) (n=2) • Niet verder uitbreiden (n=1) • Landschappelijke inpassing waarborgen (panelen max 1.80 meter hoog) (n=1) • Stimuleer lokale werkgelegenheid door onderhoud van de panelen door mensen uit de omgeving te laten doen (n=1) • Boiler i.p.v. zonnepanelen (n=1) • Aansluiting op het net pas in 2023 (n=1) • Focus op toerisme en scholing (n=1) • Plan afblazen (n=1)
30 Onderzoeksresultaten omwonenden
12,2 36,6 22,0 9,8 19,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=0)
31 Onderzoeksresultaten omwonenden
11,9 31,0 23,8 16,7 16,7
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=0)
32 Onderzoeksresultaten omwonenden
• Focus meer op direct omwonenden, niet de gehele gemeente Westerwolde (n=3) • Hou overlast in de gaten (stofontwikkeling tijdens bouw & geluidsoverlast stroomomvormers) (n=2) • Subsidiëren zonnepanelen is een goed initiatief (n=2) • Blijf bewoners bij het plan erbij betrekken (n=2) • Probeer landbouwgrond te behouden (n=1) • Blijf consistent qua informatie (n=1) • Goede locatie voor een park (n=1) • Hopelijk gaat het z.s.m. door (n=1) • Opzet doet sterk denken aan omkoperij (n=1) • Doe eerst onderzoek, en maak dan pas plannen voor uitbreiding (n=1) • Hou de maximale hoogte van de zonnepanelen in de gaten (n=1) • Persoonlijke interviews erg prettig t.o.v. schriftelijke vragenlijst (n=1) • Subsidieer oudere zonnepanelen met terugwerkende kracht (n=1) • Timing interviews in de bouwvak niet handig (n=1) • Waarom moet het park nog groter? (n=1)
33 Onderzoeksresultaten omwonenden
Leeftijd respondenten Type woning 14 13 100% 100% 12
10 10 80%
8 8
6 6 60% 6
4 4 40% 3 3
2 2 1 1 20% 0 Jonger dan 18 18 tot en met 30 tot en met 40 tot en met 55 tot en met 65 tot en met 75 tot en met Ouder dan 85 jaar 29 jaar 39 jaar 54 jaar 64 jaar 74 jaar 84 jaar 0% Geïnterviewde 1 Geïnterviewde 2 Koopwoning (n=42) Huurwoning (n=0)
34 Onderzoeksresultaten omwonenden
59,5 40,5 Alleenstaand, zonder kind(eren) (n=9) 22,0 0% 20% 40% 60% 80% 100% Alleenstaand, met kind(eren) (n=0) Alleen (n=25) Samen (bijv. met uw partner) (n=17) 41,5
Getrouwd/ samenwonend, zonder kind(eren) (n=15) Getrouwd/ samenwonend, met 36,6 kind(eren) (n=17) Anders (n=0)
93,5 6,5
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ja (n=29) Nee (n=0) Weet ik niet (n=2)
35
Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
0,3 Duurzame energie in het algemeen 25,5 60,6 12,1 1,6
1,5 Duurzame energie in de vorm van zonne-energie 23,9 59,3 13,8 1,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=10; n=5)
37 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Bekendheid zonnepark 7,2 28,3 7,8 17,2 39,5
Bekendheid uitbreidingsplannen 8,5 30,5 13,5 22,0 25,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Geheel mee bekend Mee bekend Neutraal Mee onbekend Geheel mee onbekend
38 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0% Krant of huis-aan-huisblad Nieuwssites (n=22) Social media (bijv. Facebook of Familie/ vrienden/ kennissen Anders (n=9) PowerField (n=3) (n=39) Twitter) (n=17) (n=15)
Bij anders worden o.a. gemeente, tv (RTV Noord) en werk genoemd. 39 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0% Ik wil niet geïnformeerd worden Informatiebrieven (n=117) Anders (n=53) Website van PowerField (n=35) Bewonersavonden (n=30) (n=124)
Bij anders worden o.a. de Lokale krant, E-mail, Sociale Media en de website van de gemeente genoemd. 40 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
13,8 49,5 23,2 7,8 5,6
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=12)
41 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
1,3 44,6 43,0 8,5 2,5
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zeer belangrijk Belangrijk Neutraal Onbelangrijk Zeer onbelangrijk
Antwoordoptie Weet ik (nog) niet / Geen mening (n=13)
42 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Voordeel op zonnestroom (n=311) 22,8 58,8 10,6 4,2 3,5
Duizend daken plan (n=307) 18,2 53,7 9,8 10,1 8,1
Regionaal centrum voor scholing en training (n=290) 15,2 52,4 17,2 11,0 4,1
Bijdrage aan instandhouding en verduurzaming van het zwembad Parc Emslandermeer (n=279) 16,8 47,0 20,1 12,2 3,9
Verduurzamen gebouwen met culturele functie (bijv. Klooster Ter Apel) (n=289) 13,1 52,2 17,3 11,8 5,5
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen (n=302) 14,2 43,4 14,2 19,9 8,3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeer interessant Interessant Neutraal Oninteressant Zeer oninteressant
43 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken (n=302) 10,6 43,4 20,5 18,5 7,0
Educatie- en informatiecentrum gericht op zonne-energie (n=287) 7,7 43,6 23,3 18,8 6,6
Laadpalen en elektrische deelauto's (n=307) 12,1 33,9 20,8 23,8 9,4
Energiecoach (n=295) 7,8 27,8 21,0 31,5 11,9
Participatie via obligaties (n=297) 5,7 27,9 18,5 32,0 15,8
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeer interessant Interessant Neutraal Oninteressant Zeer oninteressant
44 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Voordeel op zonnestroom (n=269) 33,5 45,7 8,9 11,9
Duizend daken plan (n=264) 15,5 39,0 14,8 30,7
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen (n=256) 16,8 29,3 18,4 35,5
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken (n=243) 10,7 28,8 21,0 39,5
Laadpalen en elektrische deelauto's (n=249) 8,0 20,9 20,5 50,6
Energiecoach (n=246) 6,5 20,7 21,5 51,2
Participatie via obligaties (n=270) 7,4 20,4 15,9 56,3
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Zeker wel gebruik van maken Mogelijk wel gebruik van maken Waarschijnlijk geen gebruik van maken Zeker geen gebruik van maken
45 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Voordeel op zonnestroom 336
Duizend dakenplan 333
Laadpalen en elektrische deel- en huurfietsen 144
Bijdrage aan instandhouding en verduurzaming van het zwembad Parc Emslandermeer 110
Laadpalen en elektrische deelauto's 105
Verduurzamen van gebouwen met een culturele functie (bijv. Klooster Ter Apel) 102
Ondersteunen van lokale initiatieven voor kleine zonneparken 97
Regionaal centrum voor scholing en training 78
Educatie- en informatiecentrum gericht op zonne-energie 61
Participatie via obligaties 60
Energiecoach 50
0 50 100 150 200 250 300 350 400
*Berekening score: Plaats 1 = 3 punten; Plaats 2 = 2 punten; Plaats 3 = 1 punt 46 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
12,1 50,6 23,9 7,6 5,7
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=10)
47 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
47,4 21,6 31,0
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Een groot verschil Een klein verschil Geen verschil
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=35)
48 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
1,1 36,2 57,5 5,2
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Veel positiever Een beetje positiever Een beetje negatiever Veel negatiever
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=22)
49 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
• Meer duurzaamheid / beter voor het milieu (n=64) • Meer stroom opwekken (n=30) • De omgeving kan er van profiteren (n=22) • Geen voordelen (n=18) • Minder gaswinning nodig / van het gas af (n=16) • Stroom wordt goedkoper (economische voordelen) (n=14) • Energietransitie bevorderen (n=5) • Het zonnepark blijft geconcentreerd op één locatie (n=4) • Het is energiezuinig (n=2) • Goed alternatief voor windmolens (n=2) • Regio wordt zelfvoorzienend (n=2)
50 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
• Lelijk aangezicht / landschapsvervuiling (n=49) • Verlies landbouwgrond (n=39) • Geen nadelen (n=28) • Aantasting natuur en afname natuurgebied (n=23) • Grondverlies (n=12) • Geen draagvlak / overlast omwonenden (n=12) • Te groot (n=8) • Te duur (n=6) • Slecht voor het milieu (n=5) • Geschiktere alternatieven denkbaar (n=4) • Eventuele schadelijkheid voor milieu/gezondheid onvoldoende onderzocht (n=3) • Weinig rendement (n=2) • Onaantrekkelijk voor toerisme (n=1) • Schittering panelen (n=1) • Straling panelen is schadelijk (n=1)
51 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
• Geen alternatief / weet niet (n=40) • Alternatieve locatie (o.a. Ter Apel; op zee; Sellingerplas; op industrieterreinen) (n=11) • Zonnepanelen op daken plaatsen (n=10) • Beter communiceren, bewoners beter informeren (n=9) • Stoppen met het plan (n=7) • Omwoners bij het plan betrekken (n=5) • Omwoners laten profiteren van het park (n=5) • Grond onder de panelen benutten (o.a. dieren laten grazen; een speeltuin aanleggen; schaduwplanten planten) (n=5) • Park aantrekkelijker maken (b.v. door standbeelden, begroeiing of een mooie vorm) (n=4) • Park beter afschermen (n=4) • Park in het landschap laten passen (b.v. door groene panelen aan te leggen) (n=4) • Een alternatief zoeken (b.v. windmolens of kernenergie) (n=3) • Aanleg zonnepark versnellen (n=2) • Het park kleinschaliger houden (n=2) • Overlast beperken (n=2) • Meer openheid geven (n=2) 52 • Zonnepanelen verduurzamen (b.v. aanleg van panelen die waterstof genereren) (n=2) Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
6,9 47,1 32,0 7,9 6,2
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=35)
53 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
8,4 39,9 30,2 12,8 8,7
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk voor Voor Neutraal Tegen Sterk tegen
Antwoordoptie Weet niet / Geen mening (n=28)
54 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
• Park is een goed initiatief (n=7) • Verbeter de informatievoorziening (n=6) • Tegen het park (n=5) • Zoek een andere locatie voor het park (n=4) • Plaats de panelen op daken (n=3) • Hou rekening met de natuur (n=3) • Betrek de bewoners bij het plan (n=2) • Ongeschikte locatie voor dit interview (n=2) • Ongeschikte vraagstelling (sturend & multi-interpretabel) (n=2) • Fijn dat er een onderzoek wordt uitgevoerd (n=1) • Doe een vergelijkend onderzoek (n=1) • Maak een duidelijke kosten-batenanalyse (n=1) • Niet doorslaan met verduurzaming (n=1) • Voer onderzoek uit naar alternatieven (n=1)
55 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Leeftijd respondenten Type woning 90 80% 81 74% 80 70%
70 62 60% 60 56 49 50 50%
40 40%
30 26 25 30% 26% 20
9 20% 10 5 3 3 1 1 2 2 2 0 10% Jonger dan 18 18 tot en met 30 tot en met 40 tot en met 55 tot en met 65 tot en met 75 tot en met Ouder dan 85 jaar 29 jaar 39 jaar 54 jaar 64 jaar 74 jaar 84 jaar 0% Geïnterviewde 1 Geïnterviewde 2 Koopwoning (n=240) Huurwoning (n=83)
56 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
89,2 10,8 3,1 Alleenstaand, zonder 20,0 kind(eren) (n=64) 20,6 0% 20% 40% 60% 80% 100% Alleenstaand, met Alleen (n=290) Samen (bijv. met uw partner) (n=35) kind(eren) (n=9) 2,8 Getrouwd/ samenwonend, zonder kind(eren) (n=171) Getrouwd/ samenwonend, met kind(eren) (n=66)
53,4 Anders (n=10)
79,3 4,7 15,9 Bij anders worden thuiswonend bij ouder(s) en bij kind inwonend genoemd.
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Ja (n=184) Nee (n=11) Weet ik niet (n=37)
57 Onderzoeksresultaten inwoners gemeente Westerwolde
Wat is uw postcode? Deelnemers Postcode Plaatsnaam bij postcode N % 9541 Vlagtwedde (e.o.) 32 9,6% 9545 Bourtange (e.o.) 9 2,7% 9551 Sellingen (e.o.) 63 18,9% 9561 Ter Apel (e.o.) 107 32,1% 9563 Ter Apelkanaal (e.o.) 5 1,5% 9566 Veelerveen (e.o.) 4 1,2% 9695 Bellingwolde (e.o.) 45 13,5% 9696 Oudeschans (e.o.) 6 1,8% 9697 Blijham (e.o.) 34 10,2% 9698 Wedde (e.o.) 11 3,3% 9699 Vriescheloo (e.o.) 6 1,8% Postcode onbekend - 11 3,3% Totaal - 333 100%
58 Voor meer informatie, neem contact op met: Drs. Arjan Rozema [email protected] Chiel Westra, MSc. [email protected] 050 711 52 55 www.enneus.nl Maatschappelijke bijdrage uitbreiding zonnepark Vlagtwedde
1. 1.000 dakenplan - De gemeente heeft 4 energiecoöperaties (dan wel in oprichting) - Elk van deze coöperaties wordt in de gelegenheid gesteld om 250 daken te verduurzamen - Per dak wordt een bijdrage van € 2117,50 beschikbaar gesteld (€1.750 incl. BTW, dit is +/- 50% van een compleet systeem) - Door het bevorderen van het verduurzamen van particuliere daken in de gemeente worden de doelstellen van de gemeente nog sneller gehaald - Direct omwonenden en vervolgens bewoners van Jipsingboertange en Harpel komen hiervoor als eerst in aanmerking - Coöperaties regelen de communicatie, Powerfield verzorgd, in samenwerking met (lokale) installateurs de uitvoering - Aan vergoeding (inclusief BTW) is dit € 2.115.500, inclusief operationele kosten vertegenwoordigd dit een waarde van €2.500.000
2. Zwembad Parc Emslandermeer - Voor het zwembad Parc Emslandermeer dreigt sluiting als op korte termijn niets gebeurd - Dit zwembad is het enige overdekte zwembad in de gemeente, naast recreanten in het park wordt het zwembad ook gebruikt door inwoners van de gemeente, onder andere voor het geven van zwemles - In 2017 heeft de gemeente €40.000 in het bad gestoken als tijdelijke oplossing om sluiting te voorkomen omdat de veiligheid in het geding was. - Om het zwembad voor de lange termijn te redden moeten er een structurele oplossingen komen, er is veel achterstallig onderhoud en verduurzaming van het zwembad is noodzakelijk om de energiekosten in de hand te houden. - Vanwege bezuinigingen in de begroting van 2020 is door de gemeente besloten om (voorlopig) af te zien van het de koop van het zwembad. - Powerfield heeft het volgende voorstel: o Powerfield neemt het zwembad over van de stichting, dit bij een onherroepelijke vergunning en toekenning SDE voor de uitbreiding van het zonnepark Vlagtwedde o Powerfield pakt het achterstallig onderhoud aan, knapt het zwembad op en verduurzaamd het zwembad. Hiermee gaan de exploitatie lasten omlaag en is voor de lange termijn zeker gesteld dat het zwembad veilig is en open kan blijven. o De gemeente neemt het zwembad voor €1,- over en zal in overleg met de stichting de nieuwe exploitatie afstemmen. - Powerfield stelt hiervoor €1.500.000 beschikbaar
3. Ecologie - Het plangebied van het zonnepark wordt nu gekenmerkt door intensieve akkerbouw en de ecologische waarde van het gebied is zeer laag. - Powerfield heeft het ecologisch advies van STUW / NMF / en gemeente bestudeerd. De Ecoloog van Bugel Haijema heeft hiervoor een memo opgesteld. Waar mogelijk zijn deze adviezen overgenomen. - Om ecologische projecten in de gemeente te stimuleren zal Powerfield hiervoor een bedrag beschikbaar stellen van €250.000. Dit bedrag staat los van de extra kosten van de maatregelen die genomen worden in en rondom het zonnepark.
4. Ondersteuning lokale initiatieven voor zonneparken - Iedere coöperatie willen wij ondersteunen met het ondersteunen en opzetten van een eigen zonnepark initiatief - Veel lokale initiatieven voor zonneparken stranden vaak door gebrek aan kennis in het ontwikkelen van zonneparken en het dragen van de kosten van de ontwikkeling. - Powerfield draagt hierbij de kosten en zal 50/50 deelnemen in deze parken - Dit vertegenwoordigd een waarde van €500.000
In totaal aan maatschappelijke meerwaarde: € 4.750.000
RAan de bewoner(s) van dit adres PowerField Nederland Straat Nummer toevoeging Winschoterdiep 50 Postcode Plaats 9723 AB Groningen www.powerfield.nl
T: +31 (0) 84 430 0038 E: [email protected] Groningen, 6 december 2019
Betreft: informatieavond uitbreiding Zonnepark Vlagtwedde maandag 16 december
Geachte heer / mevrouw,
De gemeente Westerwolde heeft de ambitie om in 2035 een energieneutrale gemeente te zijn. Om dit te bereiken heeft de gemeente in 2018 een duurzaamheidsvisie opgesteld en in navolging hiervan op 20 maart 2019 het beleid zonneparken en kleine windmolens vastgesteld. Tijdens dit proces hebben wij onze plannen voor een uitbereiding van het zonnepark Vlagtwedde kenbaar gemaakt aan de gemeente.
De gemeente heeft destijds aangegeven medewerking te willen verlenen aan het verkennen van de haalbaarheid van een uitbreiding van het zonnepark. Op 27 juni hebben wij het plan voor de uitbreiding gepresenteerd aan de bewoners van Harpel en op 29 augustus hebben wij een informatieavond gehouden in de schuur naast het zonnepark, om het conceptplan landschappelijke inpassing en het conceptplan participatie te presenteren. Tijdens het hele proces hebben wij diverse gesprekken gehad met gemeente, provincie, de energiecorporatie, belangenorganisaties, omwonenden en andere betrokkenen. Daarnaast is er een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar het draagvlak en de wensen van participatie.
De inbreng van de informatieavonden, gesprekken met betrokkenen en de resultaten van het draagvlak onderzoek zijn nu nader uitgewerkt. Daarom willen wij u graag uitnodigen voor een inloopavond in het Buurthuis Harpel om dit aan u te presenteren.
Wij hopen u graag te ontmoeten op maandag 16 december vanaf 19.30 uur in het buurthuis in Harpel (Molenkampweg 30, Vlagtwedde). Indien u vooraf vragen of opmerkingen heeft kunt u contact met ons opnemen door een mail te sturen naar [email protected].
Met vriendelijke groet,
Team Powerfield
Zonnepark Vlagtwedde II
Brief aan de leden Datum T.a.v. het college en de raad 12 december 2019 Kenmerk TISB/U201901403/ Lbr 19/106 Telefoon 070-373 8393 Bijlage(n) 1
Onderwerp Onafhankelijke cliëntondersteuning, leveringsproblemen Hulpmiddelencentrum en stand van zaken diverse onderwerpen sociaal domein
Samenvatting
Onafhankelijke cliëntondersteuning heeft in de Wmo 2015 een expliciete rol gekregen. Het geeft inwoners de mogelijkheid om zich te laten bijstaan in hun interactie met de gemeente. De Wmo 2015 bepaalt dat gemeenten gratis onafhankelijke cliëntondersteuning moeten bieden.
Met deze brief informeren wij u over de cliëntondersteuning in de Wmo. Onafhankelijke cliëntondersteuning moet bijdragen aan het versterken van de zelfredzaamheid, de participatie van inwoners en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke ondersteuning op het gehele sociaal domein en in de toeleiding naar bijvoorbeeld de Wlz. Er is cliëntondersteuning in het sociaal domein en er is cliëntondersteuning voor mensen die al een indicatie hebben voor langdurige zorg (Wlz).
Daarnaast informeren wij u ook over het Koploperproject cliëntondersteuning. Om beter en vanuit de praktijk inzicht te krijgen in de vraag naar en het aanbod van cliëntondersteuning start sinds 2017 jaarlijks een aantal gemeenten als Koploper cliëntondersteuning.
Ook komt de landelijke campagne voor de cliëntondersteuning in de Wlz die medio januari zal starten aan bod en de toolbox cliëntondersteuning die wij medio januari ter beschikking stellen aan u en u kunt gebruiken in de communicatie aanpak om de cliëntondersteuning meer bekend te maken bij uw burgers.
Verder vragen wij uw aandacht voor de problemen die het Hulpmiddelencentrum sinds een aantal maanden heeft met de levering en betaling van Wmo hulpmiddelen. Het Hulpmiddelencentrum heeft contracten met een vrij groot aantal gemeenten, verdeeld over het hele land. Zij heeft een
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag 070 - 373 83 93 | [email protected]
U201901403 PROD aandeel van ongeveer 20% van de Wmo hulpmiddelen markt. Het bedrijf levert ook hulpmiddelen op grond van de Wlz en de Zvw. Tot slot willen wij u met deze ledenbrief informeren over de stand van zaken en de voortgang met betrekking tot diverse Wmo en jeugdhulp beleidsthema’s die van belang kunnen zijn voor de gemeentelijke uitvoering. Op enkele thema’s wordt uw medewerking gevraagd.
De volgende onderwerpen komen hierbij aan bod:
• PGB 2.0 • Oproep deelname pilot kader PGB-vaardigheid • Aankondiging laatste meetronde Evaluatieonderzoek AMvB Reële Prijs Wmo 2015 • Wetsvoorstel Resultaatgericht indiceren • Cliënt- en inwonerparticipatie en gesprekken cliëntorganisaties • Jeugdhulp in het buitenland: Afsprakenkader buitenlands zorgaanbod. • Communicatie met huisartsen • VLOT
Aan de leden Datum 12 december 2019 Kenmerk TISB/U201901403/ Lbr 19/106 Telefoonnummer 070-373 8393 Bijlage(n) 1
Onderwerp Onafhankelijke cliëntondersteuning, leveringsproblemen Hulpmiddelencentrum en stand van zaken diverse onderwerpen sociaal domein
Geacht college en gemeenteraad,
In deze ledenbrief informeren wij u over onafhankelijke cliëntondersteuning, leveringsproblemen bij het Hulpmiddelencentrum en de stand van zaken en de voortgang met betrekking tot diverse Wmo- en jeugdhulp-beleidsthema’s die van belang zijn voor de gemeentelijke uitvoering. Op enkele thema’s wordt uw medewerking gevraagd.
Onafhankelijke cliëntondersteuning Onafhankelijke cliëntondersteuning heeft in de Wmo 2015 een expliciete rol gekregen. Het geeft inwoners de mogelijkheid om zich te laten bijstaan in hun interactie met de gemeente. De Wmo 2015 bepaalt dat gemeenten gratis onafhankelijke cliëntondersteuning moeten bieden. Onafhankelijke cliëntondersteuning moet bijdragen aan het versterken van de zelfredzaamheid, de participatie van inwoners en het verkrijgen van een zo integraal mogelijke ondersteuning op het gehele sociaal domein en in de toeleiding naar bijvoorbeeld de Wlz. Er is cliëntondersteuning in het sociaal domein en er is cliëntondersteuning voor mensen die al een indicatie hebben voor langdurige zorg (Wlz).
Cliëntondersteuners helpen inwoners bij het formuleren van de hulpvraag en denken mee over oplossingen. Bijvoorbeeld bij vraagstukken rond zorg en ondersteuning, maar ook bij vragen rond werk en inkomen, bij wonen en in het onderwijs. Vooral mensen in kwetsbare situaties en hun naasten ondervinden vaak problemen bij het regelen van passende zorg en ondersteuning en kunnen veel baat hebben bij cliëntondersteuning. Cliëntondersteuning is gratis toegankelijk voor alle inwoners van de gemeente.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag 070 - 373 83 93 | [email protected]
U201901403 PROD
Het Rijk heeft voor deze kabinetsperiode 55 miljoen euro uitgetrokken om een extra impuls te geven aan onafhankelijke cliëntondersteuning. Deze extra inzet is bestemd voor cliëntondersteuning in de Wlz en cliëntondersteuning in het sociaal domein. Er zijn vier opgaven benoemd waaraan gewerkt wordt:
• Meer inzicht in hoe de vraag naar en het aanbod van cliëntondersteuning eruitziet. • Daar waar de eerste hulp- of ondersteuningsvraag wordt gesteld, zouden de betrokken professionals de cliënt vaker kunnen wijzen op de mogelijkheid van cliëntondersteuning. • Gericht werk maken van het vergroten van de bekendheid over het recht op cliëntondersteuning bij cliënten of hun naasten. • Cliëntorganisaties, cliëntondersteuners en hun beroepsgroep, gemeenten en zorgkantoren gaan aan de slag om de kwaliteit en deskundigheid te bevorderen, in het bijzonder om specifieke groepen nog beter te leren bedienen.
VNG en doorontwikkeling van cliëntondersteuning bij gemeenten Door het ondersteunen van gemeenten bij de (verdere) invulling van cliëntondersteuning, geeft de VNG een extra impuls aan de doorontwikkeling van cliëntondersteuning. De VNG werkt samen met gemeenten aan de doorontwikkeling van cliëntondersteuning met aandacht voor integraliteit en voor het gehele sociaal domein. De VNG zet in op het Koploperproject en op een communicatieaanpak voor gemeenten.
Koploperproject Cliëntondersteuning Om beter en vanuit de praktijk inzicht te krijgen in de vraag naar en het aanbod van cliëntondersteuning start sinds 2017 jaarlijks een aantal gemeenten als Koploper cliëntondersteuning. Er zijn inmiddels in totaal 66 gemeenten die actief meedoen in het koplopertraject. Iedere koploper ontvangt voor 1 of 2 jaar budget vanuit VWS, en Movisie ondersteunt de koplopergemeenten gedurende een periode van twee jaar actief.
Het Koploperproject Cliëntondersteuning is een initiatief van de VNG, Ieder(in) en de Koepel Adviesraden Sociaal Domein, met financiering van het ministerie van VWS. In het project gaan gemeenten aan de slag om lokaal (met hun partners) de functie cliëntondersteuning te versterken. Gemeenten die koploper zijn, kiezen zelf de gewenste ontwikkelrichting, thema’s en eventueel de doelgroepen die zij beter willen gaan bedienen. Koplopers treden ook in de eigen regio als ambassadeur op om cliëntondersteuning bij buurgemeenten onder de aandacht te brengen. Met het verzamelen van goede voorbeelden en ervaringen van professionals, formele en informele cliëntondersteuning en door het onderwerp meer bekendheid te geven, wordt de doorontwikkeling van cliëntondersteuning in gang gezet.
Nieuwe gemeenten kunnen zich aanmelden als Koploper cliëntondersteuning door hun voordracht voor een nieuw project in te dienen bij Movisie. In januari 2020 zal hier opnieuw landelijke aandacht voor worden gevraagd.
Communicatieaanpak gemeenten: toolbox cliëntondersteuning De VNG werkt aan een communicatieaanpak voor gemeenten die ingezet en aangepast kan worden aan de eigen lokale situatie. In samenwerking met een communicatiebureau maakt de VNG een toolbox communicatieaanpak. Deze communicatieaanpak kan gemeenten helpen om cliëntondersteuning beter bekend en vindbaar te maken voor haar inwoners. De toolbox is medio januari 2020 klaar en bevat een kernboodschap, een aantal verhalen en filmpjes van mensen die gebruik hebben gemaakt van cliëntondersteuning en hun cliëntondersteuners.
De toolbox wordt aan alle gemeenten aangeboden. Niet als verplichting om te gebruiken, maar als handreiking aan gemeenten om, binnen de eigen (communicatie)aanpak te gebruiken bij het vergroten van de bekendheid en vindbaarheid van cliëntondersteuning in hun gemeente.
Landelijke Wlz-campagne cliëntondersteuning Vanuit ZN (Zorgverzekeraars Nederland) start begin 2020, met middelen van VWS, een landelijke campagne gericht op de cliëntondersteuning vanuit de Wlz. Deze campagne zal in beperkte mate de cliëntondersteuning in het sociaal domein raken. Het zal minimaal vragen aan gemeenten over cliëntondersteuning opleveren. Het is handig als zowel het klantcontactcentrum als andere toegangsplaatsen voor het sociaal domein, zijn voorbereid op vragen rondom cliëntondersteuning. Inwoners van alle gemeenten kunnen dus te maken krijgen met de communicatie en de landelijke campagne rondom cliëntondersteuners in de Wlz.
Kernboodschap Voor beide domeinen wordt een kernboodschap ontwikkeld. De kernboodschap Wmo wordt nog afgestemd met een aantal gemeenten. Ook worden filmpjes gemaakt. De filmpjes zijn voorbeelden van verhalen van een cliënt met zijn cliëntondersteuner. De kernboodschap en video’s zijn vanaf medio januari 2020 te vinden op de website van de VNG en worden opgenomen in de communicatietoolbox voor gemeenten.
Wat betekent de landelijke campagne cliëntondersteuning voor mijn gemeente? Zoals al aangegeven zal vanaf half januari 2020 de landelijke campagne rondom cliëntondersteuning in de Wlz van start gaan. Inwoners van alle gemeenten zullen via diverse ingangen, bronnen en social media kennis kunnen nemen van de beschikbaarheid van cliëntondersteuning vanuit de Wlz. Mensen komen via gerichte advertenties op sociale media op de website over cliëntondersteuning. Op die website zal meer informatie staan over wat cliëntondersteuning is en wordt het onderscheid tussen cliëntondersteuning Wlz en Wmo uitgelegd.
Vervolg De komende periode zal de VNG werken aan een toolbox die gemeenten kunnen gebruiken bij de lokale communicatieaanpak rondom dit thema. Ook zal de VNG een factsheet ontwikkelen met veelgestelde vragen. Gemeenten kunnen gebruik maken van het factsheet bij de lokale toegang (telefoon, loket, wijkteam etc.). In januari zullen wij u verder informeren over de toolbox, en hoe deze te gebruiken, het factsheet en de website van de landelijke campagne cliëntondersteuning.
Leveringsproblemen bij het Hulpmiddelencentrum Wij vragen uw aandacht voor de problemen die het Hulpmiddelencentrum sinds een aantal maanden heeft met de levering en betaling van Wmo hulpmiddelen. Het Hulpmiddelencentrum heeft contracten met een vrij groot aantal gemeenten, verdeeld over het hele land. Zij heeft een aandeel van ongeveer 20% van de Wmo hulpmiddelen markt. Het bedrijf levert ook hulpmiddelen op grond van de Wlz en de Zvw.
Continuïteit van levering hulpmiddelen in gevaar Op basis van signalen van gemeenten over leveringsproblemen is de VNG in gesprek gegaan met het Hulpmiddelencentrum. Uit die gesprekken is gebleken dat de continuïteit van de dienstverlening aan kwetsbare groepen mogelijk in gevaar is. Het blijkt dat cliënten vaak langere tijd moeten wachten op (cruciale onderdelen van) hulpmiddelen.
Brief van het Hulpmiddelencentrum Bij deze ledenbrief is een brief gevoegd van het Hulpmiddelencentrum waarin het bedrijf inzicht geeft in de problemen waarmee zij kampen. In de brief roept het Hulpmiddelencentrum contractgemeenten op om gezamenlijk te blijven zoeken naar oplossingen voor de gerezen problemen. Gemeenten zijn niet verantwoordelijk om de continuïteit van aanbieders te garanderen. De VNG heeft geen inzicht in de bedrijfsvoering van het Hulpmiddelencentrum, maar wil als koepel van alle gemeenten het Hulpmiddelencentrum in de gelegenheid stellen om hun situatie toe te lichten via het voor gemeenten bekende medium van de VNG-ledenbrief en daarmee bijdragen aan een verbetering van de huidige situatie.
Betalingsproblemen In het belang van de kwetsbare burgers is het van belang dat de dienstverlening van het Hulpmiddelencentrum snel verbetert. Het Hulpmiddelencentrum heeft aangegeven dat gemeenten facturen soms te laat betalen. Ook is er sprake van het opschorten van betaling van facturen omdat gemeenten niet tevreden zijn over (een deel van) de leveringen. Doordat betalingen uitblijven kan het Hulpmiddelencentrum niet aan haar verplichtingen jegens haar leveranciers voldoen waardoor er verdere problemen met leveringen ontstaan. De liquiditeitsproblemen van het Hulpmiddelencentrum worden verlicht als gemeenten facturen voor reeds geleverde diensten en hulpmiddelen waarover geen verschil van mening tussen contractpartijen bestaat, zo spoedig mogelijk betalen. Voor zover er wel sprake is van en meningsverschil over een levering, zou het opschorten van de betaling van facturen beperkt kunnen worden tot dat deel van de factuur dat wordt betwist. Er kan dan dus sprake zijn van gedeeltelijke betaling voor die leveringen die wel juist hebben plaatsgevonden.
Tijdelijke oplossingen Een aantal gemeenten spant zich in om tijdelijke oplossingen te vinden zoals zelf de hulpmiddelen rechtstreeks van de fabrikant te kopen, of vraagt andere hulpmiddelenleveranciers om de levering over te nemen. Binnen deze beperkte markt geven de andere leveranciers aan dat zij het aandeel van het Hulpmiddelencentrum niet altijd en in iedere situatie over kunnen nemen. Wel zijn zij bereid incidenteel te zoeken naar oplossingen voor de meest kwetsbare en complexe gevallen.
Gezamenlijke opdracht Onder aanvoering van VWS zijn recentelijk een bestuurlijke tafel en een actieteam hulpmiddelen ingericht. Hieraan nemen cliëntorganisaties, VNG, ZN, Firevaned, het UWV en VWS deel. Doel is om met alle betrokken partijen te komen tot de uitvoering van een gezamenlijk actieplan gericht op verbetering van de verstrekking van hulpmiddelen. Het actieplan heeft een bredere strekking dan alleen de problemen met het Hulpmiddelencentrum1.
1 Zie voor meer informatie de beide Kamerbrieven van respectievelijk 17 oktober en 6 november 2019 https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2019/10/17/kamerbrief-over-acties-verbetering- verstrekking-hulpmiddelen
Het is mogelijk om als gemeente aan te sluiten bij het actieteam hulpmiddelen. U kunt dan contact opnemen met de VNG (mailadres [email protected] ) Daarnaast kan VWS u ondersteuning bieden via het programma Inkoop en Aanbesteden sociaal domein. Dit programma ondersteunt gemeenten en aanbieders bij vragen over inkoop in het sociaal domein en kan gemeenten ook helpen bij vragen over bijvoorbeeld het inkopen van alternatieven. U kunt het programma bereiken via het volgende emailadres: [email protected]
Stand van zaken PGB2.0 Op 26 september jl. ontving u een ledenbrief (19/074, met kenmerk: TIS/U201900321) over de voortgang van PGB2.0, het nieuwe pgb-systeem. In deze brief stond dat we uitgingen van een livegang van enkele voorloper gemeenten in november 2019. Hun aansluiting is uitgesteld, omdat er meer tijd nodig bleek te zijn om te voldoen aan de randvoorwaarden die vooraf zijn gesteld door alle ketenpartijen betrokken bij de invoering van PGB2.0. Zorgvuldigheid en kwaliteit staan boven snelheid.
Mede op basis van de leerervaringen met de voorlopers stelt minister De Jonge van VWS in zijn brief aan de Kamer (met kenmerk: 1585893-195369-PPGB) dat er nog additionele technische aanpassingen in de software nodig zijn om grotere aantallen verstrekkers (gemeenten en zorgkantoren) en daarmee pgb-budgethouders en zorgverleners aan te sluiten. Deze technische aanpassingen hebben impact op de kosten en op de planning van de landelijke invoering.
De VNG blijft namens gemeenten toezien op de realisatie van het programma van eisen zoals dat is vastgesteld in samenspraak met de NDSD en VWS als stelselverantwoordelijke. Als VNG hebben we aangegeven dat we de stapsgewijze invoering van PGB2.0 blijven ondersteunen, het huidige pgb-systeem is immers eindig. Randvoorwaardelijk voor de landelijke invoering is immers een goed functionerend pgb-systeem dat naast een verbetering van de dienstverlening moet bijdragen aan een rechtmatigere, minder fraudegevoelige en goedkopere uitvoering van het pgb-trekkingsrecht.
Oproep deelname pilot kader PGB-vaardigheid Om te toetsen of iemand voldoende geschikt is om te kunnen werken met een PGB is een kader ontwikkeld. Het kader beschrijft in 10 belangrijke punten wat je moet kennen en kunnen om als zorgvrager of vertegenwoordiger goed met een pgb om te gaan. Het heeft een voorlichtend karakter voor (potentiele) budgethouders en het ondersteunt ook gemeenten in de afweging bij het keukentafel- of bewuste-keuze-gesprek. De kaders en de leidraad toetsing zijn in augustus beschikbaar gekomen voor gemeenten.
VWS overweegt het kader te verankeren in wet- en regelgeving. Hiervoor willen wij eerst evalueren of en hoe het kader en de leidraad toetsing werkt in de praktijk. Voor deze evaluatie wordt de medewerking van gemeenten gevraagd.
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2019/11/06/kamerbrief-over-stand-van-zaken-acties- verbetering-verstrekking-hulpmiddelen VNG roept u op om uw gemeente als voorloper aan te melden en deel te nemen aan de pilot waarbij het kader pgb-vaardigheid geëvalueerd gaat worden. Dit houdt in dat je als gemeente het kader (de 10 criteria en de bijbehorende vragenlijst ‘leidraad toetsing’) implementeert in je huidige pgb toekenningsproces bij kandidaat budgethouders. Eventueel kan er ondersteuning geboden worden bij deze implementatie. Het evaluatieonderzoek vraagt verder inzet van gemeenten in de vorm van een interview met de onderzoekers. Het gaat om (afzonderlijke) interviews met beleids- en uitvoeringsmensen. M.a.w. van verschillende mensen vraagt het de tijdsinvestering van één gesprek. Zie verder: https://vng.nl/nieuws/gemeenten-gezocht-voor-evaluatie-kader-pgb-vaardigheid
Derde en laatste meetronde Evaluatieonderzoek AMvB Reële Prijs Wmo 2015. In de week van 20 januari 2020 ontvangen alle 355 gemeenten van I&O Research een uitnodiging om deel te nemen aan een online enquête over de inkoop van Wmo-maatwerkvoorzieningen. Dit is de laatste enquête die plaatsvindt in het kader van het meerjarige evaluatieonderzoek naar de gemeentelijke toepassing van de AMvB Reële prijs Wmo 2015. De VNG ondersteunt dit onderzoek en hoopt dat alle gemeenten de afrondende enquête invullen. In dit bericht leest u meer over dit onderzoek en wat het u kan opleveren.
Wetsvoorstel resultaat gericht indiceren De minister van VWS heeft op 12 april 2019 de Tweede Kamer en gemeenten geïnformeerd over zijn voornemen de Wmo 2015 aan te passen, waarbij het resultaatgericht beschikken een plek krijgt in de Wmo 2015. Het wetsvoorstel heeft tot doel gevolg te geven aan de uitspraak van Centrale Raad van Beroep van 8 oktober 2018 over resultaatgericht beschikken en de ontstane gemeentelijke uitvoeringspraktijk van dit resultaatgericht beschikken in lijn te brengen met deze uitspraak. Tot aan de wetswijziging van de Wmo 2015 worden gemeenten overeenkomstig de motie van de leden Slootweg en Geluk-Poortvliet (CDA) geadviseerd om klachten en bezwaren af te handelen op een manier die recht doet aan de gewezen uitspraak van de hoogste bestuursrechter, om de rechtszekerheid van cliënten in de praktijk te borgen. Het wetsvoorstel resultaatgericht indiceren zal naar verwachting nog dit jaar voor consultatie op internet bekend worden gemaakt. De VNG stelt in overleg met gemeenten een reactie op.
Cliënt- en inwonerparticipatie en gesprekken cliëntorganisaties Vanuit de doelen van de decentralisaties zijn we samen met cliëntorganisaties aan het verkennen hoe deze uitgangspunten eruitzien in de praktijk: welke imperfecties herkennen we in het stelsel en in de uitvoering. Van daaruit gaan we in gesprek over een mogelijke gezamenlijke agenda ter verbetering van de toegang tot en de uitvoeringspraktijk van de Wmo.
Verzoeken vanuit gemeenten; wat is de rol van de huisarts en wat niet? De Landelijke Huisartsen Vereniging heeft de VNG gevraagd om de richtlijn van de KNMG inzake het verstrekken van medische verklaringen door huisartsen onder de aandacht te brengen van gemeenten. Sommige gemeenten vragen inwoners om aan hun huisarts een verklaring te vragen dat ze mantelzorger zijn of om in aanmerking te komen voor een medische urgentie. Dit is echter niet conform de richtlijnen van de KNMG waarin staat dat een behandelend arts geen geneeskundige verklaring mag geven over zijn eigen patiënt. Dergelijke verklaringen mogen alleen worden afgegeven door een onafhankelijke arts. Wanneer de gemeente in verband met het verstrekken van een voorziening of een urgentie een medische verklaring nodig heeft van de burger, kan deze daarvoor terecht bij een door de gemeente gecontracteerde GGD-arts of een medisch adviseur (arts). Bij deze attenderen wij u graag op de richtlijn van het KNMG. Hier leest u meer.
Jeugdhulp in het buitenland Onder de Jeugdwet kunnen cliënten jeugdhulp inkopen in het buitenland. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft echter geen bevoegdheden om over de grens toezicht te houden. Om toch de kwaliteit te waarborgen, is in 2017 het Afsprakenkader buitenlands zorgaanbod jeugdhulp opgesteld. Wij brengen dit kader graag nogmaals onder de aandacht. Lees meer: Afsprakenkader buitenlands zorgaanbod.
VLOT voor zorg en veiligheid In deze ledenbrief vragen wij opnieuw aandacht voor het VNG-initiatief Verbindend Landelijk OndersteuningsTeam (VLOT). Dit team bestaat uit onder andere tien regioadviseurs die vraaggericht gemeenten en ketenpartners helpen bij de ondersteuning van kwetsbare inwoners, waaronder personen met verward gedrag. Gemeenten en hun ketenpartners staan daarbij namelijk voor complexe opgaven zoals de implementatie Wet verplichte ggz, het organiseren van beschermd wonen en het realiseren van een persoonsgerichte aanpak. Kijk voor meer informatie op www.vng.nl/VLOT en neem gerust contact op als u vragen hebt.
Met vriendelijke groet,
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
J. Kriens Algemeen directeur
Bijlage 1. Brief Hulpmiddelencentrum aan gemeenten
Almere, 28 november 2019
Beste gemeente,
Wij begrijpen als geen ander dat wie afhankelijk is van hulpmiddelen, zoals een rolstoel, scootmobiel of andere vorm van ondersteuning, snel en goed geholpen moet worden. Dat zit in het DNA van onze organisatie. Het Hulpmiddelencentrum is een fusieorganisatie die in haar huidige vorm nu enkele jaren bestaat. Alhoewel de losse organisaties allen een verschillende achtergrond hadden, was het DNA gelijk: hulpmiddelen leveren aan mensen die dat nodig hebben. En dat is ook wat ons vandaag de dag nog steeds bindt.
Om binnen het hedendaagse, met regelmaat veranderende zorglandschap als een gezonde, efficiënte en hoogwaardig dienstverlenende organisatie te kunnen functioneren was het noodzakelijk voor het Hulpmiddelencentrum de bedrijfsprocessen en ondersteunende systemen grondig te herzien. Dit met als doel om uiteindelijk een gezonde en klantgerichte organisatie te zijn, die enerzijds cliënten ondersteunt in hun mobiliteit en daarmee bijdraagt aan veilig langer zelfstandig thuis wonen en anderzijds gemeenten als professionele partner ondersteunt in de uitvoering van haar beleid.
Tijdens het uitvoeren van het herstructureringsprogramma van het Hulpmiddelencentrum hebben wij helaas te maken gekregen met onvoorziene tegenslagen. Dit heeft een negatief effect op de dienstverlening met alle nare gevolgen voor de cliënten ten spijt. Wij betreuren dit ten zeerste. De omslag die wij als organisatie maken is groot en noodzakelijk en tegelijkertijd ook de sleutel om op een verantwoorde en gezonde wijze invulling te kunnen geven aan de zorgplicht binnen het sociale domein. Dit proces kan sneller worden doorlopen als wij hier collectief in optrekken.
Een deel van de gemeenten waar wij mee samenwerken ziet gelukkig ook het grotere gezamenlijke belang en werkt mee in alternatieve oplossingen in het belang van de cliënten. Daarnaast ervaren wij helaas ook dat er gemeenten zijn die andere keuzes maken, hetgeen zich vertaalt in het niet betalen van substantiële bedragen voor geleverde diensten en/of opleggen van exorbitante boetes. Dit heeft een tegenovergesteld effect; het verergert de situatie en zorgt voor vertraging in het herstel. Samenvattend: door op deze wijze te handelen kan er onmogelijk op een duurzame wijze invulling gegeven worden aan onze gezamenlijke zorgplicht en is de
client uiteindelijk de dupe. En dat laatste zouden we met elkaar moeten willen voorkomen.
Ik heb alle vertrouwen in het herstructureringsprogramma van onze organisatie en zie ook al de eerste positieve resultaten. Dit wordt ook bevestigd door de onderliggende cijfermatige onderbouwing. Ik doe hierbij een dringend beroep op u als gemeente om met ons gezamenlijk op te trekken in het belang van de cliënten en samen te werken aan beschikbaarheid van hulpmiddelen voor nu en voor in de toekomst. Wij stellen ons transparant op en delen graag met u, op verzoek, onze plannen en onderbouwingen.
Met vriendelijke groet,
Ernst Dijkstra Algemeen Directeur Hulpmiddelencentrum
Brief aan de leden Datum T.a.v. het college en de raad 12 december 2019 Kenmerk TPW/U201901390 Lbr. 19/107 Telefoon 070 373 83 93 Bijlage(n) -
Onderwerp Wet elektronische publicaties
Samenvatting
Op 1 januari 2021 wordt de Wet elektronische publicaties (Wep) van kracht. Gelet op de verwachte impact van de Wep op de processen en organisatie van gemeenten, adviseren wij u tijdig met de implementatie daarvan te beginnen.
Verplicht publiceren in een officieel elektronisch blad via DROP De Wep introduceert een verplichting voor gemeenten om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht, in een officieel elektronisch publicatieblad te doen. Het wordt verplicht om de officiële publicaties via de applicatie Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP) op officielebekendmakingen.nl te publiceren. Verordeningen worden door gemeenten al op deze wijze bekendgemaakt. Volgens de Wep moeten ook kennisgevingen worden gepubliceerd via DROP.
Elektronische terinzagelegging Voorgenomen besluiten moeten met bijbehorende stukken zowel fysiek als elektronisch ter inzage worden gelegd. Dat laatste kan via DROP of een eigen website.
Publicatie en consolidatie van beleidsregels Beleidsregels, besluiten met rechtsgevolgen, moeten worden bekendgemaakt en beschikbaar gesteld in de decentrale regelingenbank via DROP: nieuwe in 2021 en bestaande in 2022. Beleidsregels zijn in beleidsnota’s vaak ‘verstopt’ te vinden. Het is van belang voor de herkenning om binnen de organisatie te borgen dat alle beleidsnota’s voor vaststelling op beleidsregels worden gecontroleerd, bijvoorbeeld door de afdeling juridische zaken.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag 070 - 373 83 93 | [email protected]
U201901390 PROD
Ondersteuning van het publiek bij de overgang naar digitaal publiceren Bij de officiële elektronische publicatie is ook aandacht nodig voor burgers die niet digitaal vaardig zijn. De gemeente verstrekt op verzoek een papieren afschrift van een publicatie in de elektronische publicatiebladen. Daarnaast staat het de gemeente vrij om hiervoor een eigen beleid te ontwikkelen.
Financiële gevolgen Om de gevolgen van de Wep in beeld te brengen hebben wij een uitvoeringstoets opgesteld. Het Rijk biedt geen compensatie voor de Wep. Alle gemeenten zijn reeds aangesloten op DROP. De licentiekosten voor DROP bedragen € 3,3 miljoen. De kosten van papieren publicaties bedroegen voorheen circa € 16,5 miljoen. Veel gemeenten hebben de besparingen op de papieren publicatie al geïncasseerd. BZK vindt dat de baten groot genoeg zijn om desgewenst de elektronische publicatie te combineren met een papieren publicatie in beknopte vorm. BZK is de gemeenten tegemoet gekomen op de punten implementatieondersteuning en een latere ingangsdatum voor de verplichting om bestaande beleidsregels te consolideren.
Implementatie De gemeente wordt geadviseerd om een medewerker aan te wijzen die verantwoordelijk is voor de implementatie van de Wep. Om gemeenten te ondersteunen bij de invoering zal een implementatieteam bij het Kennis- en exploitatiecentrum voor Officiële Overheidspublicaties (KOOP), dat DROP beheert, stappenplannen en handreikingen aanbieden.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Aan de leden Datum 12 december 2019 Kenmerk TPW/U201901390 Lbr. 19/107 Telefoonnummer 070 373 83 93 Bijlage(n) -
Onderwerp Wet elektronische publicaties
Geacht college en gemeenteraad,
De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft op 6 juni 2019 het wetsvoorstel tot Wijziging van de Bekendmakingswet en andere wetten in verband met de elektronische publicatie van algemene bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen, kortweg de Wet elektronische publicaties (hierna: Wep), aan het parlement aangeboden. Naar verwachting zal eind 2019 het wetsvoorstel door het parlement zijn goedgekeurd. In deze ledenbrief wordt u geïnformeerd over de Wep en de gevolgen daarvan voor de gemeenten en gemeenschappelijke regelingen.
Vindbaar op één centraal digitaal platform Momenteel publiceren overheden algemene bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen1 van (voorgenomen) overheidsbesluiten op grond van verschillende wetten, op verschillende wijzen en op verschillende websites. Daardoor is deze informatie niet optimaal vindbaar en toegankelijk. Burgers moeten ook meestal naar het gemeentehuis om voorgenomen besluiten te raadplegen. De Wep beoogt een einde te maken aan deze versnippering door het creëren van één centraal digitaal platform waar burgers en ondernemers alle officiële publicaties kunnen vinden en kosteloos raadplegen; en door de opzet van een praktische service waarbij burgers per e-mail worden geattendeerd op algemene bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen uit die
1 Een bekendmaking is een noodzakelijke voorwaarde voor de inwerkingtreding van een besluit (artikel 3:40 van de Algemene wet bestuursrecht, hierna: Awb). De manier waarop gemeentelijke vaststellings-, wijzigings- en intrekkingsbesluiten met betrekking tot algemeen verbindende voorschriften moeten worden bekendgemaakt en beschikbaar gesteld, is geregeld in de artikelen 139 en 140 van de Gemeentewet en de daarop berustende artikelen 1, 5 en 6 van het Besluit bekendmaking en beschikbaarstelling regelgeving decentrale overheden. Een mededeling houdt publicatie in van een integrale tekst van een besluit dat niet bekend hoeft te worden gemaakt. De mededeling onderscheidt zich van de bekendmaking doordat de werking van het besluit daarvan niet afhankelijk is. Bij een kennisgeving kan worden volstaan met in de bekendmaking de zakelijke inhoud van het besluit te vermelden. In de kennisgeving moet worden vermeld dat en waar het besluit voor een ieder ter inzage ligt, zie artikel 3:42, derde lid, van de Awb.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nassaulaan 12 Den Haag | Postbus 30435 | 2500 GK Den Haag 070 - 373 83 93 | [email protected]
U201901390 PROD publicatiebladen die voor hen van belang zijn, bijvoorbeeld omdat deze betrekking hebben op de directe woonomgeving.
Meerwaarde Elektronische publicatie heeft het voordeel dat burgers, ondernemers, onderzoekers en andere belangstellenden er vrijwel overal, 24 uur per dag en kosteloos toegang toe hebben. Met de publicatie van alle bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen op één centraal digitaal platform komt een einde aan de huidige gefragmenteerde informatievoorziening en kunnen burgers op maat worden geattendeerd op wat voor hen van belang is. Omdat het doorzoeken van verschillende media naar relevante overheidsmededelingen en de gang naar een overheidsgebouw om ter inzage gelegde documenten in te zien niet langer nodig zijn, vermindert de zogenoemde regeldruk voor burgers en ondernemers. Ook kan dit leiden tot lagere administratieve lasten en baten bij de gemeenten, door verkorting van de zoektijd voor medewerkers bij overheden.
Stroomlijning Het wetsvoorstel Wep stroomlijnt de publicatievoorschriften in diverse wetten waaronder de Bekendmakingswet, de Algemene wet bestuursrecht (Awb), de Gemeentewet, de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) en concentreert deze in de Bekendmakingswet. De belangrijkste gevolgen voor gemeenten van de Wep zijn de volgende:
1. De verplichting om alle algemene bekendmakingen, mededelingen, kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten via officielebekendmakingen.nl in een elektronisch blad te publiceren met gebruikmaking van de hiertoe door de minister van BZK in stand gehouden digitale infrastructuur2. Deze applicatie heet de Decentrale Regelgeving en Officiële Publicaties (DROP) en wordt beheerd door het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP). De bekendmakingen van gemeenten worden niet meer gepubliceerd in de Staatscourant.
2. Aan de verplichting tot volledige beschikbaarstelling van geconsolideerde versies van verordeningen wordt toegevoegd de verplichting tot consolidatie van alle nieuwe en nog geldende beleidsregels via DROP.3
3. De verplichte elektronische terinzagelegging van wettelijk voorgeschreven terinzageleggingen, naast de al bestaande terinzagelegging op een locatie van de gemeente. Van deze terinzagelegging wordt kennis gegeven in het gemeenteblad.4
4. De ondersteuning van het publiek bij de overgang naar digitaal publiceren door middel van automatische digitale attenderingen. Daarbij is medewerking van de gemeenten nodig in het gebruik van begrijpelijke taal en het invoeren van exacte locatiegegevens. Aandacht is nodig voor burgers die niet digitaal vaardig zijn. De gemeente verstrekt op verzoek een papieren afschrift van een publicatie in de elektronische publicatiebladen.5
2 Artikel 2, achtste lid, van de Bekendmakingswet (nieuw). 3 Artikel 19 van de Bekendmakingswet (nieuw). 4 Artikelen 12 en 13 van de Bekendmakingswet (nieuw). 5 Artikel 18, eerste lid, van de Bekendmakingswet (nieuw).
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
5. De vervanging van het huidige papieren register van gemeenschappelijke regelingen door een landelijk elektronisch register op overheid.nl.6 Het melden van gegevens aan het landelijke elektronische register wordt een verplichting voor de gemeenschappelijke regeling.7
Hieronder worden deze gevolgen nader toegelicht. Daarna wordt aandacht besteed aan het toezicht (paragraaf 6) en de financiële gevolgen (paragraaf 7). De VNG heeft een uitvoeringstoets8 opgesteld, wat heeft geleid tot een aantal maatregelen om kosten te bestrijden. Tot slot wordt ingegaan op de wijze waarop gemeenten zich kunnen voorbereiden op de implementatie van de Wep en de implementatiesteun aangeboden door KOOP en de Modellen Decentrale Regelgeving (MDR) (paragraaf 8).
1. Verplicht publiceren in een officieel elektronisch blad via DROP De Wep introduceert een verplichting voor gemeenten om alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht, in een officieel elektronisch publicatieblad te publiceren.9
Bekendmakingen Besluiten van het gemeentebestuur die algemeen verbindende voorschriften (verordeningen) inhouden, verbinden niet dan wanneer zij zijn bekendgemaakt in het gemeenteblad.10 Het gemeenteblad moet nu al op grond van de huidige wetgeving elektronisch worden uitgegeven.11 De harmonisatie gaat over de wijze waarop het elektronische gemeenteblad dient te worden vormgegeven. De Wep staat gemeenten niet meer toe om zelf een elektronisch gemeenteblad vorm te geven en via de eigen website te publiceren. Voortaan dienen de publicaties met behulp van DROP op officielebekendmakingen.nl te worden gepubliceerd.12 Inmiddels zijn alle gemeenten aangesloten op DROP.
Mededelingen en kennisgevingen Nieuw is de verplichting om mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) beschikkingen in een officieel elektronisch publicatieblad op te nemen. In de huidige situatie zijn gemeenten op grond van artikel 3:12 van de Awb of een bijzondere wet verplicht om de mededelingen en kennisgevingen te publiceren in een dag-, nieuws- of huis-aan-huisblad. Als service wordt vaak een digitale publicatie beschikbaar gesteld op bijvoorbeeld de website van de gemeente. Momenteel publiceert twee derde deel van de gemeenten mededelingen en kennisgevingen via DROP.
In de huidige situatie is de fysieke publicatie van mededelingen en kennisgevingen juridisch leidend. Veel gemeenten hebben echter een Verordening elektronische kennisgeving vastgesteld waarmee wordt voldaan aan de voorwaarde van een wettelijk voorschrift teneinde
6 Artikel 136 van de Wgr (nieuw). 7 Artikel 26, tweede lid, van de Wgr (nieuw). 8 Uitvoeringstoets Wet digitale publicatie algemene bekendmakingen en mededelingen (wijziging Bekendmakingswet e.a) R. Sjouwerman, N. Statius Muller, VNG Realisatie, Den Haag, november 2018. 9 Andere besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht omvatten onder meer beleidsregels en concretiserende besluiten van algemene strekking, zoals aanwijzingsbesluiten (verkeerbesluiten, aanwijzing als markt, etc.). 10 Artikel 139, eerste lid, van de Gemeentewet. 11 Artikel 139, tweede lid, van de Gemeentewet. 12 DROP is de samenvoeging van Gemeenschappelijke Voorziening Officiële Publicatie (GVOP) en Centrale Voorziening Decentrale Regelgeving (CVDR) en is sinds 2016 beschikbaar. DROP is in 2013 ontwikkeld door de minister van BZK op verzoek van de VNG.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
kennisgevingen uitsluitend elektronisch te kunnen publiceren (artikel 2:14, tweede lid, van de Awb). Deze verordening vervalt van rechtswege op het moment dat de Wep in werking treedt.
Niet meer in de Staatcourant Bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen worden in het officiële elektronische publicatieblad gepubliceerd en niet meer in de Staatscourant. Dit geldt bijvoorbeeld voor verkeersbesluiten in het kader van de Wegenverkeerswet en het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer13.
Besluiten op het gebied van fysieke leefomgeving De Invoeringswet Omgevingswet14 heeft mede betrekking op de bekendmaking en terinzagelegging van besluiten op het gebied van de fysieke leefomgeving en beoogt deze te stroomlijnen. De attenderingsservice waarin de Bekendmakingswet voorziet, zal bijdragen aan het vergroten van de bekendheid over wat wel en wat niet mag in de directe woonomgeving. Algemene bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen met betrekking tot de fysieke leefomgeving zullen via de officiële publicatiebladen kunnen worden geraadpleegd. Informatie uit deze publicaties zal worden gebruikt voor de serviceproducten van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).15 De publicatie van omgevingsdocumenten dient ook in een officieel elektronisch publicatieblad plaats te vinden. In het kader van de (implementatie van de) nieuwe Omgevingswet zal de VNG gemeenten hierover nader informeren.16
Gemeenschappelijke regelingen De gemeenschappelijke regelingen, zoals omgevingsdiensten en veiligheidsregio’s, dienen eveneens verplicht gebruik te maken van DROP en te publiceren in het eigen elektronische publicatieblad, mits het gaat om gedelegeerde bevoegdheden.17 Voor de gemandateerde taken dienen ze te publiceren in het publicatieblad van de mandaatgevende gemeente. Bovendien wordt het voor de gemeenschappelijke regelingen verplicht om het elektronische centrale register voor gemeenschappelijke regelingen te gebruiken. De gemeenschappelijke regelingen melden zelf de gegevens aan voor dit register.18 De gemeente kan op de eigen website het overzicht van de gemeenschappelijke regelingen waaraan de gemeente deelneemt, vervangen door een link naar het elektronische centrale register.
2. Publicatie en consolidatie van beleidsregels Volgens de Wep zijn gemeenten verplicht om beleidsregels via DROP zowel elektronisch te publiceren als in geconsolideerde vorm beschikbaar te stellen en op te nemen in de decentrale regelingenbank. De huidige systematiek waarbij de zakelijke inhoud geplaatst wordt (artikel 3:42
13 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 23. 14 Kamerstukken I 2018/19, 34 986, nr. A. 15 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 31. Ruimtelijke plannen zullen pas vanaf de inwerkingtreding van de Omgevingswet als onderdeel van de nieuwe omgevingsplannen op deze wijze in de officiële publicatiebladen worden opgenomen. Tot dat moment zal de bekendmaking van ruimtelijke plannen op de huidige wijze moeten blijven plaatsvinden. Daartoe worden deze besluiten – zolang de bestaande bepalingen van de Wro nog gelden – vooralsnog uitgezonderd van de verplichting om alle besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht in de officiële publicatiebladen bekend te maken. Wel zullen dan de kennisgevingen van de bekendmaking van deze besluiten geschieden via de publicatiebladen van de Bekendmakingswet. 16 Gemeenten publiceren vanaf 2021 hun omgevingswetbesluiten via de Landelijke Voorziening Bekendmaken en Beschikbaar stellen (LVBB, ook beheerd door KOOP). Hiervoor sluiten ze ruimtelijke plansystemen aan op dit platform. Besluiten komen via deze landelijke voorziening ook in het DSO en zijn zo ook op een kaart te zien in het Omgevingsloket. 17 Het gaat daarbij om bekendmakingen van besluiten die niet tot een of meer belanghebbenden zijn gericht, wettelijk voorgeschreven mededelingen en kennisgevingen (artikelen 6 en 12, eerste lid, van de Bekendmakingswet (nieuw)). 18 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 27. Het gaat om de gegevens als bedoeld in artikel 136 van de Wgr (nieuw).
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
van de Awb), komt in de nieuwe situatie niet terug voor wat betreft besluiten van algemene strekking.
De verplichting wordt stapsgewijs ingevoerd: in 2021 geldt dit voor de nieuwe beleidsregels en in 2022 moeten de geldende beleidsregels compleet worden gemaakt, met andere woorden de beleidsregels die op dat moment actueel zijn, moeten in DROP staan. Voor nieuwe beleidsregels is de workflow in DROP aangepast. Consolideren staat voortaan standaard op "aan" in de wizard van DROP.
Geldende beleidsregels Wat geldende beleidsregels betreft, is in het kader van de implementatie van belang deze te inventariseren (bijvoorbeeld wat zit er nu in de decentrale regelingenbank en wat is er in het elektronische publicatieblad bekendgemaakt), de juridische toets uit te voeren (bijvoorbeeld is het wel een beleidsregel en is de beleidsregel nog wel actueel), zo nodig te digitaliseren en te consolideren en in te voeren in DROP. Er komt ondersteuning en een handreiking. Voorts komt er in DROP de mogelijkheid “alleen consolideren” om nog niet eerder gepubliceerde beleidsregels alsnog, zonder bekendmaking, in te voeren in de regelingencollectie. Ook de metadata kunnen daarbij worden ingevoerd. Daarnaast maakt KOOP een lijst van in de publicatiebladen bekendgemaakte beleidsregels. Let op: het zogenoemde BM-koppelvlak waarmee vanuit de eigen website kon worden gepubliceerd in DROP zal worden uitgefaseerd.
Herkenning beleidsregels De herkenning van een beleidsregel vormt een aandachtspunt. Beleidsregels, bijvoorbeeld over criteria voor ondersteuning van initiatieven en projecten, liggen vaak in de tekst van de beleids- of visienota ‘verstopt’. Het is van belang zowel nieuwe als geldende beleidsnota’s voorbereid door vakafdelingen op beleidsregels te analyseren en separaat een helder besluit te nemen over deze beleidsregels.19 De nota’s zelf hoeven niet gepubliceerd te worden volgens de Wep, hoewel deze wel als bijlage toegevoegd kunnen worden om aan de regels context te geven. KOOP zal zorgen voor onder meer een stappenplan en een handreiking voor de herkenning van beleidsregels. Ook is een sjabloon ontwikkeld voor het publiceren van beleidsregels. Deze wordt nog aangepast om te voldoen aan de criteria voor de VNG-modellen.
3. Elektronisch terinzagelegging In de Wep is bepaald dat terinzagelegging (zoals bijvoorbeeld in het kader van artikel 3:11 van de Awb) waarop een mededeling of een kennisgeving betrekking heeft, zowel op elektronische wijze als op een door het bestuursorgaan aan te wijzen fysieke locatie plaatsvindt. In de betreffende kennisgeving moet een link staan naar de elektronische terinzagelegging. De bijlagen kunnen op de eigen website of via DROP worden gepubliceerd. Er is met steun van BZK door KOOP voor de elektronische terinzagelegging een centrale voorziening gecreëerd. Gebruik van deze voorziening door gemeenten is echter, anders dan DROP, niet verplicht. Indien daar wel van gebruik gemaakt wordt, is de gemeente zelf verantwoordelijk voor herstel van eventuele fouten en de verwijdering. KOOP zal een stappenplan en een handreiking ten behoeve van elektronische terinzagelegging ontwikkelen, die in de eerste helft van 2020 beschikbaar zal komen.
Beperkingen op de openbaarheid
19 In artikel 1, vierde lid, van de Awb staat: “Onder beleidsregel wordt verstaan: een bij besluit vastgestelde algemene regel, niet zijnde een algemeen verbindend voorschrift, omtrent de afweging van belangen, de vaststelling van feiten of de uitleg van wettelijke voorschriften bij het gebruik van een bevoegdheid van een bestuursorgaan.”.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Bij de terinzagelegging is van belang dat persoonsgegevens worden beschermd. Met name bij ontwerpbesluiten kan er ook sprake zijn van informatie waarvan het belang niet opweegt tegen de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer of het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokkenen of derden (artikel 10 van de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: Wob)). De Wep bepaalt dat degene die aan het bestuursorgaan stukken overlegt, gemotiveerd kan verzoeken om de terinzagelegging te beperken.20 Het bestuursorgaan laat terinzagelegging achterwege als artikel 10 van de Wob daarvoor in de weg staat. In het kader van zorgvuldigheid is het van belang om onder andere persoonsgegevens te beschermen, bijvoorbeeld door anonimisering. Daarom geldt een overgangsperiode van een jaar. KOOP zal ter ondersteuning in 2020 een handreiking anonimiseren van persoonsgegevens in publicaties en terinzageleggingen uitbrengen, met best practices en adviezen over mogelijk ondersteunende tooling.
Normen van niet-publiekrechtelijke aard Gemeenten verwijzen in hun algemeen verbindende voorschriften soms naar normen van niet- publiekrechtelijke aard, zoals normalisatienormen, waarop auteursrechten rusten, zoals NEN-, EN- en ISO-normen. Het is mogelijk van elektronische publicatie af te zien, indien op dergelijke normen auteursrecht is gevestigd.21 Indien in een algemeen verbindend voorschrift dergelijke normen van toepassing worden verklaard, moet hiervan mededeling worden gedaan in het publicatieblad. Met mededeling wordt bedoeld: integrale publicatie. Gekozen is voor mededelen omdat de normen door verwijzing geen onderdeel vormen van het algemeen verbindende voorschrift. Indien de kosteloze beschikbaarheid van de normen voldoende verzekerd is, kan worden volstaan met mededeling van de vindplaats van de normen en kan een nieuwe integrale publicatie achterwege blijven. Is wegens het auteursrecht integrale mededeling in het publicatieblad niet mogelijk, dan dient de gemeente eenieder op verzoek kosteloos inzage in deze normen te verschaffen. Zo nodig moet daartoe bij de rechthebbende een licentie worden aangeschaft.
4. Ondersteuning van het publiek bij de overgang naar digitaal publiceren
Attenderingen Veel burgers zullen niet de moeite nemen om regelmatig de elektronische publicatiebladen door te nemen of daarin op zoek te gaan naar voor hen relevante informatie. Het is nu al mogelijk dat burgers zich via overheid.nl per e-mail laten attenderen op nieuwe publicaties die voldoen aan een opgegeven interesseprofiel. Momenteel is er slechts een beperkt aantal burgers (177.000) dat hiervan actief gebruikt maakt. Dat men zich actief moet aanmelden (opt-in) wordt volgens onderzoek van BZK door burgers als een belemmering ervaren. Om het bereik te verhogen zullen de 6 miljoen burgers die een geactiveerd account inclusief e-mailadres hebben voor MijnOverheid ongevraagd een e-mail ontvangen waarin zij op de hoogte worden gesteld van nieuwe publicaties.22 De attenderingsmail biedt korte omschrijvingen van de bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen en linkjes naar de volledige tekst. Het is mogelijk om vervolgens van deze service af te zien (opt-out) of deze op maat in te stellen door aan te geven op welke locatie, op welke onderwerpen en op welke bestuursorganen de attendering betrekking moet hebben. Er is ook een app beschikbaar. KOOP zal regelmatig onderzoek gaan doen naar de gebruikerservaringen om de service continu te kunnen verbeteren.
20 Artikel 13, vierde lid, van de Bekendmakingswet (nieuw). 21 Artikel 14a van de Bekendmakingswet (nieuw). Nota van Wijziging, 35218, 21 oktober 2019, p. 1. 22 In dit kader wordt in artikel 20 van de Bekendmakingswet (nieuw) aan de minister van BZK de bevoegdheid gegeven om periodiek elektronische berichten te zenden over bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Codering locatie De bovengenoemde attenderingen worden afgestemd op de directe woonomgeving, die voor de meeste burgers relevant is als het gaat om voorgenomen besluiten en vergunningen. Om de attendering goed te laten werken en te voorkomen dat de gebruikers informatie ontvangen die niet voor hen relevant is, is van belang dat gemeenten zorgdragen voor notering van de correcte locatie waarop de kennisgeving betrekking heeft. De gebiedsmarkering is momenteel vaak te grof (hele gemeente in plaats van een postcode of coördinaat). In 2020 komt er een verbeterde module op DROP beschikbaar, die het mogelijk maakt fijnmaziger de locatie aan te geven.
Begrijpelijke taal Voor de toegankelijkheid van overheidspublicaties is het gebruik van begrijpelijke taal een randvoorwaarde. Uit onderzoek van BZK is gebleken dat met name de titel en de beschrijving niet altijd duidelijk zijn voor de burger en in de teksten te veel ambtelijke taal wordt gebruikt. KOOP ontwikkelt in samenwerking met de campagne Direct Duidelijk, die tot opdracht heeft duidelijker overheidscommunicatie te bevorderen, een checklist voor het opstellen van begrijpelijke teksten. Door consequent locatie en aard van het besluit te noemen in de titel kan al een slag worden gemaakt. Aanbeveling is om gebruik te maken van het samenvattingsveld en deze te benutten voor een beknopte uitleg van de inhoud in begrijpelijke taal.
Het betreft hier een opgave die primair door gemeenten zelf moet worden opgepakt. BZK zal ter ondersteuning steekproefsgewijs onderzoek laten doen naar de kwaliteit van publicaties. Gemeenten zullen van de resultaten en eventuele aanbevelingen gebruik kunnen maken om de kwaliteit van de publicaties te verbeteren.
Digitale inclusie Bij de digitalisering is een aandachtspunt dat veel burgers over onvoldoende vaardigheden of toegang tot het internet beschikken om mee te doen. Burgers die geen gebruik (kunnen) maken van internet zullen de elektronische publicaties niet kunnen raadplegen, tenzij de gemeente hierin op een andere wijze voorziet. De Wep kent hiervoor een vangnetvoorziening, die inhoudt dat de overheid aan eenieder op verzoek kosteloos inzage verleent in of een papieren afschrift verstrekt van een publicatie in de elektronische publicatiebladen. Ook is de gemeente verplicht om een fysieke balie aan te wijzen waar publicaties verkrijgbaar zijn en waar stukken ter inzage liggen.23 De Wep laat voor het overige de vrijheid aan de gemeente om hierin een eigen beleid te voeren. Te denken valt aan het ter beschikking stellen van geprinte publicaties op het stadhuis, bibliotheken en wijkbureaus en van computers op deze plaatsen om de publicaties te raadplegen.
Een behoorlijke informatievoorziening brengt met zich mee dat het om alle burgers te bereiken nodig is om meerdere kanalen te benutten, waaronder analoge. Dit uitgangspunt is in lijn met de VNG Position paper dienstverlening. Hoewel er straks geen verplichting meer bestaat om in een huis-aan-huisblad te publiceren, wil dit niet zeggen dat vanuit het oogpunt van dienstverlening dit communicatiekanaal ook opgeheven móet worden. Langs dit medium kan de gemeente ‘zichtbaar’ blijven. Veel gemeenten kiezen ervoor de gedrukte publicatie, al dan niet in een beknoptere vorm, als een aanvullende service voort te zetten. Ook is maatwerk van belang. Gedacht kan worden aan het zo nodig verspreiden van bijvoorbeeld bewonersbrieven om burgers in een wijk te informeren over een specifiek besluit dat voor hen van belang is.
23 Artikel 13 van de Bekendmakingswet (nieuw).
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Tijdens de parlementaire behandeling van de Wep heeft de staatssecretaris toegezegd om de wijze waarop bestuursorganen hun verantwoordelijkheid in deze pakken bij de evaluatie van de Wep, voorzien binnen vijf jaar na de inwerkingtreding van de wet, te betrekken.
5. Elektronische register Wgr’s In de nieuwe situatie zal de minister van BZK een openbaar elektronisch register in stand houden, waarin alle op grond van de Wgr getroffen regelingen zijn opgenomen. Gemeenten zijn niet langer verplicht om het papieren register bij te houden: deze verantwoordelijkheid gaat over naar de gemeenschappelijke regelingen.
6. Toezicht Het interbestuurlijk toezicht op de naleving van de Wep is belegd bij de minister van BZK op grond van artikel 124b van de Gemeentewet.24 Dit omdat het provinciebestuur op het terrein van de Wep geen taken uitoefent (anders dan het bekendmaken van de eigen besluiten) en niet over de deskundigheid beschikt om interbestuurlijk toezicht uit te oefenen. Dit criterium is bij de Wet revitalisering generiek toezicht geformuleerd als een uitzondering op de hoofdregel dat het interbestuurlijk toezicht op het gemeentebestuur wordt uitgeoefend door het provinciebestuur.25
BZK gaat ervan uit dat bestuursorganen er in het algemeen veel aan gelegen zal zijn om voorschriften op dit gebied na te leven aangezien er anders juridische risico’s ontstaan. Het interbestuurlijk toezicht is pas aan de orde als de gemeente of de gemeenschappelijke regeling geen officieel elektronisch publicatieblad uitgeeft. En dan nog alleen als niet tijdig op klachten van burgers wordt gereageerd, de gemeenteraad of het algemeen bestuur die horizontaal toezicht houden niet ingrijpen en informeel bestuurlijk overleg niet tot resultaten leidt. BZK gaat ervan uit dat in veel gevallen ingrijpen niet nodig zal zijn, omdat bestuursorganen vanzelf tegen het probleem oplopen dat de besluiten niet in werking treden en zij daarom niet kunnen besturen.
Overigens monitort KOOP of bestuursorganen DROP op een juiste manier gebruiken en rapporteert hierover aan het betrokken bestuursorgaan, bijvoorbeeld als publicaties structureel onjuist worden gemetadateerd.
7. Financiële gevolgen
Uitvoeringstoets en financiële gevolgen VNG Realisatie heeft in 2018 een uitvoeringstoets opgesteld op basis van de consultatieversie van het ontwerpwetsvoorstel. Naar aanleiding daarvan hebben wij in een brief onder meer het volgende gevraagd: • Bij de schets van de uitvoeringskosten het vervallen van de kosten van publicaties in huis- aan-huisbladen niet als uitgangspunt te nemen. Tegenover de baten staan ook kosten voor het openhouden van analoge kanalen. • De kosten van het consolideren van beleidsregels opnieuw te berekenen, omdat de gegevens verouderd waren. • De meerkosten te compenseren. • De implementatie van de Wep met handreikingen, stappenplannen etc. te ondersteunen en de implementatietermijn aan de hand daarvan te bepalen.
24 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 14. 25 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 43.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
De staatssecretaris van BZK heeft in zijn reactie erop gewezen dat de kosten van papieren publicaties in dag-, nieuws- en huis-aan-huisbladen voorheen circa € 16,5 miljoen bedroegen. De licentiekosten voor DROP bedragen voor de gemeenten thans € 3,3 miljoen. Veel gemeenten hebben de besparingen op de papieren publicatie reeds geïncasseerd. De staatssecretaris vindt dat de digitalisering gemeenten dermate veel baten heeft gebracht, dat voldoende ruimte wordt gelaten om de officiële elektronische publicatie desgewenst in combinatie met publicatie in traditionele media in een beknopte vorm en/of andere analoge wijzen, voort te zetten. Het Rijk biedt dan ook geen compensatie voor de Wep.
BZK heeft wel de kosten van het consolideren van beleidsregels geactualiseerd en de extra ondersteuning door KOOP toegezegd. Tevens hebben de gemeenten een jaar extra de tijd gekregen om te voldoen aan de verplichting om bestaande beleidsregels te consolideren. Vervallen beleidsregels hoeven niet meer gepubliceerd te worden. Hierdoor zullen de kosten van deze verplichting in belangrijke mate worden gereduceerd. BZK heeft tot slot aan KOOP eenmalig een bedrag van € 600.000 beschikbaar gesteld om decentrale overheden bij de implementatie te ondersteunen.
Kosten gebruik DROP De Wep brengt met zich mee dat alle publicaties in het officiële elektronische publicatieblad moeten worden opgenomen met gebruikmaking van DROP. Gemeenten worden nu door KOOP gefactureerd voor het gebruik van DROP volgens het uitgangspunt van een vast bedrag afhankelijk van de grootte van het inwonertal. Nu het gebruik van DROP verplicht wordt, zal de minister van BZK het tarief vaststellen. Over het tarief en de kosten, het beheer en de doorontwikkeling van DROP zal door BZK periodiek overlegd blijven worden met de koepels van de decentrale overheden. De VNG is vertegenwoordigd in de licentieraad van KOOP en zo betrokken bij de aansturing van DROP.
In de memorie van toelichting bij de Wep is gesteld dat als uitgangspunt geldt dat de tarievenstructuur ongewijzigd blijft en dat de daar opgenomen bedragen zullen worden aangepast aan de hand van de kostenontwikkeling.26 Inmiddels heeft BZK echter aangekondigd te willen komen tot een wijziging van de tarievenstructuur en per 2021 te komen met nieuwe, volgens de prijsontwikkeling geactualiseerde tarieven en dit in de Regeling elektronische publicaties vast te leggen. Wij zetten ons in voor een billijk en zo laag mogelijk tarief in de lijn van de eerder door BZK geschetste verwachtingen. De uitkomst van de consultatie die hierover plaatsvindt zal worden gedeeld op vng.nl.
Leges Volgens de Wep heeft eenieder recht op kosteloze inzage van een publicatieblad, bekendgemaakte bijlage of ter inzage gelegd stuk. Een papieren afschrift wordt verstrekt tegen ten hoogste de kosten van het maken van een zodanig afschrift.27 Hiervoor kunnen dus leges worden geheven. Het gaat om de marginale verstrekkingskosten: kosten voor de vermenigvuldiging, de verspreiding en de kosten van de informatiedragers. Deze kosten zijn direct te koppelen aan de distributie van de documenten.28 Jurisprudentie over vergelijkbare wetsartikelen wijst uit dat het gaat om de kosten
26 Kamerstukken II 2018/19, 35 218, nr. 3, p. 32. 27 Artikel 18 lid 1 Bekendmakingswet (nieuw). 28 Vergelijk Kamerstukken II 2014/15, 34123, nr. 3, pag. 8; Wet hergebruik van overheidsinformatie, Stb. 2015, 271.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
van het vervaardigen van kopieën, afschriften in enge zin. Tot deze kosten behoren onder meer wel de arbeidskosten van het kopiëren zelf, maar niet de kosten voor het opzoeken en weer opbergen van de stukken. Het kosteloos ter inzage leggen of geven impliceert eventuele opzoek- en opbergwerkzaamheden en de daaraan bestede tijd.29
Wij wijzen erop dat de tarieventabel bij de VNG Modelverordening leges tariefbepalingen bevat voor een gemeenteblad of een jaarabonnement daarop (1.7.4), voor een afschrift van een verordening (1.7.5), voor een fotokopie van bijvoorbeeld een bestemmingsplan of voorbereidingsbesluit (1.8.1), voor overige afschriften, doorslagen of fotokopieën (1.19.2.2) en kaarten, tekeningen en lichtdrukken (1.19.2.3). De hoogte van het tarief moet de gemeente met inachtneming van het bovenstaande vaststellen.
8. Voorbereidingen en implementatiesteun Voor de inwerkingtreding van de Wep geldt een fasering, die als handvat kan dienen bij de voorbereiding op de implementatie:
Met ingang van 2021 • Alle wettelijk voorgeschreven bekendmakingen, mededelingen en kennisgevingen van (voorgenomen) besluiten die niet tot één of meer belanghebbenden zijn gericht, elektronisch publiceren via officielebekendmakingen.nl en bekendmakingen niet meer publiceren in de Staatscourant. • Alle nieuwe beleidsregels bekendmaken en consolideren. • Het publiek ondersteunen bij de overgang naar elektronisch publiceren door digitale attenderingen en begrijpelijke teksten (onder andere correcte locatie en rubriek toevoegen, duidelijke kennisgeving opstellen). • Alleen voor gemeenschappelijke regelingen: het centraal register gemeenschappelijke regelingen vullen.
Met ingang van 2022 • Geldende beleidsregels compleet maken en publiceren via DROP. • Mededelingen en kennisgevingen elektronisch ter inzage leggen (met geanonimiseerde persoonsgegevens).
2021 lijkt ver weg, maar het is van belang op tijd te beginnen met de voorbereidingen om de Wep uit te voeren. Aanbeveling is de impact op de organisatie in beeld te brengen, de beleidsregels te inventariseren en een verantwoordelijke medewerker aan te wijzen.
Implementatiesteun door KOOP In de aanloop van de Wep hebben wij aan de orde gesteld dat gemeenten behoefte hebben aan ondersteuning, met name bij elektronische terinzagelegging. KOOP zal gemeenten ondersteunen via de boven beschreven activiteiten. BZK heeft daarvoor aan KOOP eenmalig een bedrag van € 600.000 beschikbaar gesteld. KOOP organiseert regelmatig bijeenkomsten voor gebruikers, waarin ontwikkelingen en werkwijzen worden belicht en kennis wordt uitgewisseld. Het implementatieteam is ook geïnteresseerd in de best practices van
29 Hof Amsterdam 21 december 2001, ECLI:NL:GHAMS:2001:AD9760; Hof Arnhem 27 augustus 2002, ECLI:NL:GHARN:AE8932.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
gemeenten. U kunt contact opnemen met het implementatieteam van KOOP (www.koopoverheid.nl of e-mail: [email protected]).
VNG modelverordeningen in MDR Gemeenten kunnen de VNG modelverordeningen gebruiken voor het opstellen van een verordening die aangepast is aan de eigen lokale situatie. De VNG modelverordeningen zijn beschikbaar voor gebruik via de MDR.30 In geval van gewijzigde modelverordeningen worden ook de VNG modellen raadsbesluit wijziging hierin opgenomen. Via het publieke portaal van MDR kunnen gemeenten zoeken op VNG modelverordeningen. Nadat de gemeente een eigen verordening heeft opgesteld kan deze vervolgens in het Word 2.0 format worden geëxporteerd dat direct en eenvoudig geüpload kan worden in DROP. Alleen decentrale overheden kunnen gebruikmaken van MDR. Daarom is het portaal afgeschermd met een wachtwoord. U kunt het wachtwoord opvragen door contact op te nemen met KOOP Servicedesk (e-mail: [email protected]).
Afsluiting Wij wensen u veel succes toe met de implementatie van de Wep.
Met vriendelijke groet, Vereniging van Nederlandse Gemeenten
J. Kriens Algemeen directeur
30 In de Kennisbank Decentrale Regelgeving (Kder), databank modelverordeningen van Sdu, zijn alle modellen van de VNG te raadplegen. Naast de modelverordeningen (geconsolideerd en eventueel met toelichting) vindt u ook de andere modellen, bijvoorbeeld bepalingen, besluiten, regelingen, overeenkomsten en formulieren. Zie ook het VNG nieuwsbericht ‘VNG modellen in databank Kder en portaal MDR’.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Aan: Gemeenteraad Westerwolde Groningen Leeuwarden
Lübeckweg 2 Sixmastraat 15 Per e-mail verstuurd aan [email protected] en alle 9723 HE 8932 PA fractievoorzitters Postbus 60 Postbus 394 9700 MC 8901 BD T (050) 584 44 44 (058) 284 52 45 F (050) 584 41 09 (058) 284 52 09
www.ndcmediagroep.nl
Groningen, 11 december 2019
Betreft: mogelijke invoering Ja/Ja-sticker
Geachte raadsleden,
De mogelijke invoering van een Ja/Ja-sticker is een actueel onderwerp in veel gemeenteraden. Sommige gemeenten vegen hierbij reclamefolders en huis-aan-huiskranten op één hoop. Invoering van de sticker betekent in zo’n geval dat de huis-aan-huiskrant niet meer vrijelijk verspreid mag worden.
De gratis huis-aan-huiskrant is voor inwoners een laagdrempelige bron van informatie en voor lokale ondernemers een belangrijk middel om in contact te komen met hun klanten. Bovendien is de krant voor de gemeente zelf een uniek en onvervangbaar communicatiekanaal. Uit onderzoek blijkt dat inwoners graag via de huis-aan-huiskrant geïnformeerd worden over gemeentelijk nieuws en aankondigingen. Zo blijven ze op de hoogte zonder zelf actief op zoek te hoeven gaan naar de gemeentelijke berichten.
Wij vrezen dat het belang van de gratis lokale krant voor inwoners, ondernemers en gemeente gemakkelijk kan worden onderschat. Indien een Ja/Ja-sticker wordt ingevoerd waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen reclamefolder en huis-aan-huiskrant betekent dat zeer waarschijnlijk het einde van de krant. Daarom verzoeken we u om in de besluitvorming rekening te houden met de mogelijke consequenties voor de lokale krant.
Meer informatie over het onderwerp vindt u in bijgevoegd artikel, dat eerder in de Ter Apeler Courant verscheen, en bijgevoegd landelijk bereiksonderzoek van NOM. Indien gewenst willen wij graag bij u langskomen om een toelichting te geven.
Dank voor uw aandacht hiervoor.
Met vriendelijke groet,
Douwe Wijbrands Hoofdredacteur weekbladen NDC mediagroep [email protected]
ING Bank 65.22.21.769 | IBAN NL94INGB0652221769 | KvK 01016748 | BTW-nummer NL001615063B01
Nieuws Woensdag4december 2019 15 Toekomst lokale krant op het spel
De gratis huis-aan-huiskrant dreigt binnen een paar jaar te verdwijnen. NDC mediagroep, uitgever van het Streekblad en meer dan 40 anderegratis kranten in Noord-Nederland, luidt de noodklok. Grote bedreiging is de mogelijkeinvoering van een zogeheten Ja/Ja-sticker.
WINSCHOTEN Op dit mo- Volgens Evert van Dijk, alge- voorheen. Traditionele sport- ment kan iedereen folders meen hoofdredacteur van verenigingen hebben het en huis-aan-huiskranten in NDC mediagroep, zou de lastig omdat men vaker op Kwaliteitscontrole van de kranten. NDC mediagroep de brievenbus krijgen. Wie invoering van een dergelijk eigen gelegenheid sport en dat niet wil, kan dat met een systeem een ramp zijn voor geen tijd heeft voor de clubac- het gebied. En omdat de papier inleveren. Alles teza- sticker. Zonder brede ver- speciale sticker op de brie- de lokale krant. ,,Deze krant tiviteiten eromheen. Het is krant zo breed verspreid men maakt dit de krant tot de spreiding kan de krant niet venbus kenbaar maken: de kan bestaan dankzij het feit niet meer vanzelfsprekend wordt lukt dat ook. meest milieuvriendelijke bestaan en verliezen inwo- Nee/Ja-sticker (geen folders, dat hij vrijelijk verspreid dat mensen van verschillende vorm van drukwerk die er is. ners en middenstanders een wel gratis kranten) of Nee/ wordt in de gemeente. Iedere afkomst elkaar in de kerk of Begaan met milieu Dit artikel is een dringende unieke manier om met hun Nee-sticker (geen folders en week informeren onze redac- langs de lijn ontmoeten. De NDC mediagroep, uitgever oproep van NDC mediagroep plaatsgenoten te communice- geen gratis kranten). teuren inwonersover lokaal lokale krant is nog wél iets van deze krant, is net zozeer en alle andere krantenuitge- ren. Het einde dreigt voor de Het systeem met de Ja/Ja- nieuws, gemeentenieuws, dat door iedereen in de ge- als gemeenten en haar inwo- vers aan gemeenten om goed oudste vorm van nieuwsvoor- sticker draait dit om: recla- evenementen, cultuur, sport meente gedeeld wordt. De ners begaan met het milieu. na te denken over de eventu- ziening van het land; dat mo- medrukwerk en gratis kran- en lokale aanbiedingen.” krant is gratis, toegankelijk Zij heeft allerlei maatregelen ele invoering van een Ja/Ja- gen we niet laten gebeuren. ■ ten worden standaard niet en wordt door vrijwel ieder- genomen om verspilling bezorgd, tenzij je met de Binding een gewaardeerd. De lezers tegen te gaan en milieuscha- sticker aangeeft dit graag te De krant biedt interviews met vormen een afspiegeling van de te voorkomen. De drukper- HHoeveel wordt de willen ontvangen. Zo willen inwoners, leuke columns en de samenleving, zo blijkt uit sen, die veel stroom nodig gemeenten papierverspil- rubrieken. Ook is er ruimte onderzoek. Jong, oud, rijk, hebben, draaien volledig op lokale krant gelezen? ling tegengaan. voor lezers om hun eigen arm, hoger opgeleid, lager groene stroom. Bij het druk- artikel in te sturen, bijvoor- opgeleid, woonachtig in stad ken van de krant wordt ge- Op één hoop beeld om een concert aan te of dorp: vrijwel iedereen leest bruik gemaakt van gerecycled -12miljoen mensen lezen aanbiedingen van winkeliers Gemeenten beslissen over de kondigen. Inwoners maken wel eens een huis-aan-huis- papier. De gebruikte inkt is weleens een huis-aan-huis- in de huis-aan-huiskrant. eventuele invoering van een intensief gebruik van deze krant. Twaalf miljoen Neder- op waterbasis en kan bij het krant. -52% van de lezers onder- Ja/Ja-sticker. Sommige ge- laagdrempelige manier om landers om precies te zijn. recyclen worden gescheiden -7,7 miljoen mensen lezen de neemt actie naar aanleiding meenten vegen reclamefol- elkaar te informeren. ,,We van het papier. Zo is de ge- huis-aan-huiskrant wekelijks. van advertenties in de huis- ders en de huis-aan-huiskrant zorgen met de krant voor Winkeliers drukte krant zelf ook weer -58% van de lezers leest drie- aan-huiskrant. op één hoop. In Utrecht bij- binding in de lokale gemeen- De huis-aan-huiskrant is ook herbruikbaar. Het enige wat kwart of meer van een num- voorbeeld mogen vanaf 1 schap, dat mag niet verloren belangrijk voor winkeliers, de lezer hiervoor hoeft te mer. Bron: NOM Regio Monitor januari 2020 geen folders én gaan’’, aldus Van Dijk. horeca-ondernemers en ande- doen is de krant met het oud - 66% van de bevolking let op 2019 geen gratis kranten meer Het belang hiervan mag niet re lokale bedrijven om te huis-aan-huis bezorgd wor- worden onderschat in een communicerenmet de lezers, den. Bezorgingisalleennog tijd van individualisering. hun klanten.Zij willen graag toegestaan bij huizen die een Mensen hebben minder con- onder ogen komen van zo Bourtange klaar voor kerstmarkten Ja/Ja-sticker hebben geplakt. tact met buurtgenoten dan veel mogelijk inwoners van BOURTANGE Bourtange is klaar voor de jaarlijkse kerst- markten, die worden gehou- den op 7, 8, 14, 15, 21, en 22 BELEEF IJSHOCKEY december. Op het Markt- plein, rond de grote kerst- boom, en op diverse andere locaties in Vesting Bourtan- ge staan bijna 100 kramen opgesteld met een zeer uit- eenlopend assortiment in kerstsferen.
Duizenden lampjes De vesting is voorzien van duizenden lampjes, tientallen UNIS FLYERS -MECHELENGOLDENSHARKS kerstbomen en andere sfeer- Kerstmarkten 2018:Idyllisch decor. Hilvert Huizing Zondag 8december 2019 -Face-off:17.00 uur verlichting. De markten ThialfHeerenveen worden opgeluisterd met sfeer en uiteraard ontbreken parkeerplaatsen worden optredens van diverse arties- de Glühwein en de warme door middel van borden ten en koren, deels op het chocolademelk niet. aangegeven. TICKETS A/DKASSA: €12,50 /T/M 17 JAAR EN OP VERTOON VANSCHOOLPAS: €5,00 Marktplein, deels tussen het De kerstmarkt is op zaterdag publiek. Ook de ondernemers van 11.00 tot 21.00 uur en op Meer informatie ONLINE EXTRAKORTINGVIA VANPLAN.NL! in de vesting hebben hun zondag van 11.00 tot 18.00 Meer informatie staat op de zaken volop getooid in kerst- uur. Parkeren is gratis. De site www.bourtange.nl. ■ NOM REGIO MONITOR 2019
© GfK | NOM Regio Monitor | Juni 2019
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 1 Voorwoord NOM
Sinds begin 2017 is de samenwerking tussen vijf HAH-kranten uitgevers (BDU media, De Persgroep Nederland, NDC mediagroep, Mediahuis Limburg en ProMille Media) en NOM intensiever geworden: meer dan 300 HAH- kranten van deze uitgevers werden opgenomen in het reguliere bereiksonderzoek van NOM. Het NOM bereiksonderzoek is een continu onderzoek met een representatieve jaarlijkse steekproef van 17.000 Nederlanders van 13 jaar en ouder. Daarin wordt het bereik van alle landelijke dagbladen, regionale dagbladen, een groot aantal magazines en zo’n 300 HAH-kranten gemeten. De meting voldoet aan de hoogste internationale kwaliteitsnormen. Er worden twee publicaties vervaardigd uit dit onderzoek: NOM Print Monitor (met het bereik van landelijke media) en NOM Regio Monitor (met het bereik van regionale en lokale media – gebaseerd op 2 jaar steekproef). In deze brochure zijn de overkoepelende resultaten van HAH-kranten op een rijtje gezet uit de NOM Regio Monitor 2019 (NRM 2019). Interessante inzichten over het gebruik en functie van HAH-kranten, profielen van de HAH- kranten lezers en vergelijkingen met andere mediumtypen. Het NRM 2019 bestand in de mediaplanningssoftware biedt nog veel meer mogelijkheden voor analyse, ook voor individuele titels. Bovendien bevat NRM 2019 ook de volledige NOM Doelgroep Monitor met meer dan 2000 consumentendoelgroepen. Wij hopen dat alle uitgevers, mediabureaus en adverteerders gebruik gaan maken van alle mogelijkheden van NRM 2019.
Dr. Irena Petric Directeur NOM © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 2 Inhoud 1. Het onderzoek in het kort 2. Resultaten in één oogopslag 3. Bereik en lezersprofiel 4. Hoe en waarom wordt gelezen 5. Advertenties in huis-aan-huiskranten 6. Huis-aan-huiskranten en andere mediumtypen 7. Meer informatie
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 3 1. Het onderzoek in het kort
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 4 Het onderzoek
Populatie: 14,565 miljoen Nederlanders van 13 jaar en ouder (hierna: NL 13+)
Steekproef: n=34.460 respondenten van 13 jaar en ouder
Methode: NOM Print Monitor, online vragenlijst, CAWI, representatieve steekproef geworven uit het GfK Online Panel en respondenten uit een verse random adressensteekproef Vragenlijst: Bereiksmeting van een groot aantal printtitels, waaronder 312 huis-aan- huiskranten en alle regionale dagbladen; ook achtergrondkenmerken, overig mediagebruik en doelgroepkenmerken worden uitgevraagd
Veldwerkperiode: januari 2017 tot en met december 2018
De resultaten worden beschikbaar gesteld in de mediaplanningssoftware, met uitgebreide doelgroepinformatie (DGM) en resultaten per titel/editie/verspreidingsgebied en in het NOM Dashboard
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 5 Begrippen en definities
Wel eens lezen HAH-kranten: Alle personen die in het afgelopen jaar (12 maanden) aangeven een gratis huis-aan-huiskrant op papier te hebben gelezen of ingezien
Totaalbereik HAH-kranten: Alle personen die in het afgelopen jaar (12 maanden) één of meer van de 312 gemeten huis-aan-huiskranten hebben gelezen of ingezien
Gemiddeld bereik HAH-kranten: Alle personen die een gemiddeld nummer van één van de 312 gemeten huis-aan-huiskranten hebben gelezen of ingezien
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 6 2. Resultaten in één oogopslag
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 7 HAH-kranten: een veelgelezen bron voor zowel lokale informatie als advertenties
Lezers van HAH-kranten 43% van de HAH - kranten zijn een bezoeken vaker winkels dan bevolking heeft interesse in massamedium: 12 mln mensen gemiddeld lokaal nieuws, (83%) lezen wel eens een huis- aan-huiskrant 52% van de lezers neemt 56% daarvan gebruikt HAH- actie n.a.v. advertenties in krant als informatie- 7,7 miljoen huis-aan-huiskranten bron Nederlanders* (53%) lezen wekelijks een HAH-krant HAH-kranten worden intensief (ook mensen met NEE/NEE-sticker) gelezen: 58% van de lezers leest driekwart of meer van 66% let op aanbieding een nummer van winkeliers in HAH- 82% van de lezers leest HAH- kranten. kranten uitsluitend op papier Hoge lezer-blad binding: 50% 18% (ook) digitaal zou de HAH-krant (heel erg) missen
* Nederlandse bevolking 13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 8 3. Bereik en lezersprofiel
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 9 Wekelijks bereik: 7,7 miljoen mensen
miljoen 12.0 12.0 Wel eens lezen: 83% = 12,0 miljoen mensen Alle personen die in de afgelopen 12 maanden een gratis 10.0 10.5 huis-aan-huiskrant op papier hebben gelezen of ingezien
8.0 Totaalbereik: 72% = 10,5 miljoen mensen 7.7 Alle personen die in het afgelopen jaar (12 maanden) één 6.0 of meer van de 312 gemeten huis-aan-huiskranten hebben gelezen of ingezien 4.0 Gemiddeld bereik: 53% = 7,7 miljoen mensen 2.0 Alle personen die een gemiddeld nummer van één van de 312 gemeten huis-aan-huiskranten lezen of inzien 0.0
Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 10 Het profiel van de lezer: alle doelgroepen lezen huis-aan-huiskranten
Allen (NL 13+) Lezers HAH-kranten* Geslacht Welstand Stedelijkheid Geslacht Welstand Stedelijkheid Sterk 54% Sterk 48% 38% W1 + W2 36% W1 + W2 (hoog) Matig 16% (hoog) Matig 18% Weinig/ 30% Weinig/34% W3 22% W3 24% Niet Niet
W4+W5 38% 42% W4+W5 49% 51% (laag) 48% 52% (laag) Heeft Heeft NEE/NEE sticker Opleiding Leeftijd NEE/NEE sticker Opleiding Leeftijd 11% 89% Hoog 40% 3% 97% Hoog 36% Midden 41% Midden 43% Laag 19% Laag 21% Gezinsfase Gezinsfase
Dagelijkse aankoper Dagelijkse aankoper 73% 27% 77% 23%
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 *Het profiel is gebaseerd op het gemiddeld bereik 11 63% van de 35-plussers leest een gemiddeld nummer van huis-aan-huiskranten
Gemiddeld bereik
100%
80% 74%
63%
60% 53% 52%
40% 30% 32%
20%
0% NL13+ 13-19 jaar 20-34 jaar 35-49 jaar 50-64 jaar 65+ jaar
Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 12 Hoe minder stedelijk een gebied, hoe hoger het bereik
Gemiddeld bereik
100%
80%
61% 57% 60% 53% 48%
40%
20%
0% NL13+ (Zeer) sterk stedelijk Matig stedelijk Weinig/niet stedelijk
Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 13 Bereik stedelijke gebieden ook afhankelijk van soort woning
70% Gemiddeld bereik
62% 61% 59% 59% 60% 56% 57%
51% 50% 50% 43% 40%
30%
20%
10%
0% (zeer) sterk stedelijk matig stedelijk weinig/niet stedelijk
vrijstaand/twee onder een kap rijtjeshuis appartement/portiekwoning/anders
DGM – Q1: In wat voor soort woning woont u? © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 14 Een minderheid weert HAH-kranten in de brievenbus
100% 11% 8% 6% 15% 9% 12% 80% 12% 1% 13% 1% Heeft NEE/NEE-sticker 60%
Heeft NEE/JA-sticker 85% 40% 76% 80% 70% Heeft JA/JA-sticker 20% Heeft geen sticker
0% NL13+ (Zeer) sterk Matig Weinig/niet stedelijk stedelijk stedelijk
Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 15 Ook mensen met NEE/NEE-sticker worden bereikt met HAH-kranten
100%
78% 77% 80% 72% 73%
58% 60% 56% 53% 51%
40% 32% Totaalbereik Gemiddeld bereik 20% 14%
0% NL13+ NEE/NEE-sticker NEE/JA-sticker JA/JA-sticker Geen sticker
Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 16 4. Hoe en waarom wordt gelezen?
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 17 Nederlandse bevolking heeft veel interesse in nieuws, ook op regionaal en lokaal niveau
Nieuws & Actualiteiten 57% Regio nieuws Milieubescherming 24% 48% Lokaal Mode, verzorging 24% nieuws 43% Bioscoopfilms 26% Voeding 35% Kunst&Cultuur 28% % Nederlandse bevolking Sport 34% met interesse in …. Politiek Maat- 30% schappij 29%
DGM – B2: In welke van de hier onderstaande onderwerpen bent u geïnteresseerd? Indien u een onderwerp heeft aangekruist, wilt u dan op dezelfde regel aankruisen welke informatiebronnen u gebruikt om van dat onderwerp op de hoogte te blijven? © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 18 Naast bron voor regionaal en lokaal nieuws worden HAH-kranten ook voor andere onderwerpen gelezen
15% Nieuws en actualiteiten
45% Regio nieuws Milieubescherming 9%
Mode, verzorging 15% Lokaal 56% nieuws 10% Bioscoopfilms 9%
Voeding 11% Kunst&Cultuur 17 % geïnteresseerden dat 9% % Sport 11% een HAH-krant als bron Politiek gebruikt Maatschappij
DGM – B2: In welke van de hier onderstaande onderwerpen bent u geïnteresseerd? Indien u een onderwerp heeft aangekruist, wilt u dan op dezelfde regel aankruisen welke informatiebronnen u gebruikt om van dat onderwerp op de hoogte te blijven? © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 19 Lokale interesses: vooral lokale activiteiten en gemeentelijk nieuws zijn populair
Lokale evenementen en activiteiten 78%
Gemeentelijk nieuws/aankondigingen 72%
Lokale cultuur(agenda) 56%
Lokale sport(uitslagen) 36% % geïnteresseerd in onderwerp 0% 25% 50% 75% 100%
DGM - B1. Wilt u per onderwerp aangeven of u er wel of niet in geïnteresseerd bent? Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 20 De papieren HAH-krant is het belangrijkste kanaal
Hoe leest men huis-aan-huiskranten?
Op papier 97%
Op de computer 10%
Op de mobiele telefoon/smartphone 8%
Op een tablet 6%
0% 25% 50% 75% 100% Basis: Leest wel eens een HAH-krant (op papier of NPM - M18. Kunt u aangeven op welke manieren u wel eens een huis-aan-huisblad leest of inziet, ook al is dat maar heel af en toe? digitaal) © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 21 18% van de lezers leest HAH-kranten (ook) via computer, tablet en/of smartphone
Leest huis-aan-huiskrant…
3%
15% op papier en digitaal
alleen op papier
82% alleen digitaal
Basis: Leest wel eens een HAH-krant (op papier of NPM - M18. Kunt u aangeven op welke manieren u wel eens een huis-aan-huisblad leest of inziet, ook al is dat maar heel af en toe? digitaal) © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 22 Lezers zijn gehecht aan hun HAH-krant
Lezer-bladbinding
NL13+ 50%
13-19 jaar 29%
20-34 jaar 33%
35-49 jaar 45%
50-64 jaar 55% % Zou het (heel erg) missen 65+ jaar 67%
0% 25% 50% 75% 100%
NPM - C5. In hoeverre zou u het missen als onderstaande huis-aan-huisbladen niet meer zouden verschijnen? Basis: Totaalbereik HAH-kranten © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 23 Meeste lezers lezen driekwart of meer van alle pagina’s
26% 16% 58%
ongeveer de driekwart of kwart of minder helft meer
NPM - C2. Kunt u bij elke titel aangeven welk deel u doorgebladerd, bekeken, ingezien of gelezen heeft van het nummer dat u het laatst las? Basis: Totaalbereik HAH-kranten © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 24 5. Advertenties in huis-aan-huiskranten
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 25 66% van de bevolking let op aanbiedingen van winkeliers in HAH-kranten
DGM – D1: Op allerlei plaatsen kunt u reclame tegenkomen, bijvoorbeeld van winkeliers of van andere bedrijven, voor merkartikelen, maar ook van de overheid. Wilt u hieronder voor elke soort reclame aangeven hoe vaak u daarop let?
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 26 Advertenties in HAH-kranten worden positief beoordeeld
hulp nuttig leuk irritant aankoopbeslissingen Advertenties HAH-kranten 31% 20% 20% 19% Folders 51% 36% 16% 43% Advertenties dagbladen/kranten 21% 10% 23% 10% Advertenties tijdschriften/magazines 20% 15% 23% 11% Reclamespotjes tv 18% 16% 49% 10% Reclamespotjes radio 14% 10% 44% 5% Buitenreclame 12% 12% 28% 5% Reclame internet 15% 7% 52% 10% Reclamefilms bioscoop 10% 15% 32% 4%
DGM – D4: In hoeverre bent u het eens of oneens met de desbetreffende uitspraak? © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 27 Advertenties in HAH-kranten hebben effect
Actie naar aanleiding van bekijken advertenties
Overweegt bepaalde aankopen 29%
Bezoekt winkel 20% 52% Koopt regelmatig iets uit advertenties 17% van de lezers neemt actie n.a.v. advertenties in huis- aan-huiskranten Bezoekt website van een winkel 14%
Wint meer informatie in 13%
0% 25% 50%
DGM – D5: Wat doet u na het bekijken van advertenties in huis-aan-huisbladen? Basis: Leest wel eens een HAH-krant © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 28 Lezers van HAH-kranten bezoeken vaker winkels
NL13+ Lezers HAH-kranten* Lezers HAH vs. Allen
Kledingzaak 90% 92% 1% Schoenenzaak 87% 89% 1% Drogisterij 86% 89% 3% Zaak voor huishoudelijke artikelen 81% 85% 4% Doe-het-zelfzaak/bouwmarkt 77% 82% 4% Tuincentrum 76% 82% 6% Bakker 69% 73% 4% Elektronicazaak 65% 67% 2% Woninginrichtingszaak 61% 63% 2% Boekwinkel 57% 60% 3% Slager 54% 59% 5% Groenteman 52% 57% 5% Slijterij 49% 51% 2% Viswinkel 47% % bezoekt wel eens… 51% 5% Fietsenwinkel 44% 48% 4% Delicatessenzaak 37% 39% 2% Reformwinkel/natuurwinkel 29% 31% 2% 0% 25% 50% 75% 100% DGM – G1: Hoe vaak bezoekt u gemiddeld de volgende winkels? * Basis: Gemiddeld bereik © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 29 Lezers van HAH-kranten gaan er geregeld op uit
NL13+ Lezers HAH-kranten* Lezers HAH vs. Allen
Familie, vrienden bezoeken 95% 96% 1% Bezoeken restaurant 90% 91% 1% Winkelen (de stad in) 84% 86% 2% Wandelen 81% 84% 3% Met de auto erop uit 71% 75% 5% Een tochtje op de fiets maken 63% 68% 5% Schouwburg of theater bezoeken 59% 62% 3% Museum, tentoonstelling, galerie bezoeken 53% 56% 3% Klassiek concert bezoeken 17% 18% 1% Naar café gaan 50% 47% -4% Pretpark bezoeken 42% 38% -4% Festival bezoeken (film/theater) 40% % wel eens bezig 37% -3% met activiteit… Naar popconcert/popfestival/dance event… 36% 31% -5%
Naar discotheek/club gaan 18% 12% -5% 0% 25% 50% 75% 100%
DGM – B4: Wilt u aangeven hoe vaak u met elke activiteit bezig bent in uw vrije tijd? * Basis: Gemiddeld bereik © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 30 Uiteenlopende doelgroepen voor analyses beschikbaar in de NOM Regio Monitor
In de NOM Regio Monitor is de informatie uit het consumentenonderzoek van NOM opgenomen. Dit geeft inzicht in verschillende doelgroepen, waarvan het lezen van HAH- kranten en ander mediagebruik geanalyseerd kan worden.
• Vakanties en uitstapjes • Persoonlijke statistiek
• Interesses en activiteiten • Bezit
• Vervoer • Hypotheken, leningen,
• Reclame en media verzekeringen
• Dranken • Voeding
• Gezondheid en pers. verzorging • Kinderen
• Winkelen • Huisdieren
• Communicatie en nieuwe media • Schoonmaakmiddelen
• Financiën • Wonen/huishouden-statistiek © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 31 6. Huis-aan-huiskranten en andere mediumtypen
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 32 71% van de bevolking leest zowel een HAH-krant als een dagblad
100%
90%
80%
70% 7% Leest alleen een HAH- 12% krant 58% 10% 60% Leest zowel HAH-krant als een dagblad 50% 45% Leest alleen een dagblad 40%
Leest geen van beiden 30% 71% 20%
10%
0% Leest zowel een HAH-krant als Leest zowel een HAH-krant als een regionaal dagblad een landelijk dagblad
NPM – A1: Heeft u de onderstaande titels (lijst met landelijke en regionale dagbladen) in de afgelopen 12 maanden op papier gelezen of ingezien? NPM – M18: Op welke manieren heeft u in de afgelopen 12 maanden (minstens één keer) een gratis huis-aan-huisblad gelezen of ingezien? (op papier) Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 33 Grote overlap met folders: 76% leest beide
6% 7% 11% Leest alleen een HAH-krant
Leest zowel HAH-krant als folders
Leest alleen folders
Leest geen van beiden 76%
NPM – D6: Hoe vaak bekijkt u folders of ziet u er één in? NPM – M18: Op welke manieren heeft u in de afgelopen 12 maanden (minstens één keer) een gratis huis-aan-huisblad gelezen of ingezien? (op papier) Basis: NL13+ © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 34 Lezers HAH-kranten kijken relatief veel tv
TV
19% 27% 28% 37% 50% 40% 31% 36% 32%
Hoge kijktijd Hoge luistertijd Hoge surftijd (1260+ min. per week) (1200+ min. per week) (901+ min. per week) Gemiddelde kijktijd Gemiddelde luistertijd Gemiddelde surftijd (585-1259 min. per week) (180-1199 min. per week) (271-900 min. per week) Lage kijktijd Lage luistertijd Lage surftijd (0-584 min. per week) (0-179 min. per week) (0-270 min. per week)
Basis: Gemiddeld bereik © GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 35 7. Meer informatie
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 36 Participerende uitgevers
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 37 GfK en kwaliteit
GfK heeft kwaliteit hoog in het vaandel. GfK werkt volgens vaste procedures en leidt medewerkers op om op juiste wijze onze producten diensten te leveren. Op die manier garanderen we de beste kwaliteit.
• GfK hanteert een kwaliteitssysteem dat voldoet aan de eisen van • ISO 9001:2015 (de standaard voor een kwaliteitsmanagementsysteem) • ISO 20252:2012 (de standaard voor het uitvoeren van marktonderzoeksprojecten en kwaliteitsbewaking in het algemeen binnen marktonderzoekbureaus) en • ISO 26362:2009 (de standaard voor het opzetten en exploiteren van acces-panels). • Internationaal is GfK lid van de ICC / ESOMAR (The World Association of Research Professionals), dit is de overkoepelende organisatie van marktonderzoekbureaus. • Op lokaal niveau is GfK lid van de MOA, Center for Information Based Decision Making & Marketing Research. Dit is een vereniging van bedrijven en instellingen die zich bezighouden met Market Research, Digital Analytics, Marketing Intelligence en Beleidsonderzoek. • GfK volgt de gedragscode voor onderzoek en statistiek, handelt strikt volgens de Wet Bescherming Persoonsgegevens (wpb) en is ingeschreven bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 38 VOOR MEER INFORMATIE
Irena Petric
Directeur NOM
+31 (0)20 8204434 [email protected]
Alke Bassler
Senior Consultant Media Measurement | GfK
+31 (0)88 435 1213 [email protected]
© GfK | NOM Regio Monitor 2019 | Juni 2019 39
KAARTJE ECODORP NOORDELAND
TER GELEGENHEID OVERDRACHT VAN HET TERREIN 13 DECEMBER 2019 griffie
Van: Nederlandse Vereniging voor Raadsleden
Opvolgingsmarkering: Opvolgen Markeringsstatus: Gemarkeerd
Nieuwsbrief week 51 - 16 december 2019 View this email in your browser
Beste raadsleden,
Commissieleden die geen raadslid zijn hebben recht op een prestatievergoeding per bijgewoonde vergadering. Afhankelijk van de gemeentegrootte is een minimumbedrag opgesteld. Gemeenteraden hebben de vrijheid om vergoedingen boven dit bedrag in te stellen. Lees hier waar uw commissieleden recht op hebben.
Alblasserdams wethouder Verheij onderzoekt succesfactoren voor wethouders vanuit het perspectief van raadsleden. Helpt u hem door de vragenlijst in te vullen?
Actueel Actueel
1
De hoge werkdruk en de Raadsleden doen veel ervaringen ongepaste politieke cultuur op. Toch wordt dit nergens belemmeren de groei van het bijgehouden. Twee raadsleden aantal vrouwelijke raadsleden. vertellen waarom dit wel nodig is. → Lees verder → Lees verder
Raadsacademie Raadslid van de week
Ook in 2020 trekken we weer het "Naast het vertegenwoordigen, land in om raadsleden bij te beschermen wij de democratie. spijkeren. Houd onze agenda in Dat doen we door respectvol om de gaten voor de bijeenkomsten. te gaan met elkaar." → Lees verder → Lees verder
Agenda
Wo. 18/12 - Samenspel tussen raad en griffie - Raalte
Wo. 22/01 - Wetenschap en politiek brengen elk aar verder - Leeuwarden
2 Za. 14/03 - Raad op Zaterdag - Heerenveen
Vr. 20/03 - Dag voor de Raad - Amsterdam
Twitter Facebook LinkedIn Instagram YouTube
Copyright © 2019 Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, All rights reserved. U ontvangt dit bericht omdat u lid bent van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden
Our mailing address is: Nederlandse Vereniging voor Raadsleden Postbus 30435 Den Haag, Zuid-Holland 2500 GK Netherlands
Add us to your address book
Want to change how you receive these emails? You can update your preferences or unsubscribe from this list .
3