Արմավիրի Մարզ Armavir Marz
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ԱՐՄԱՎԻՐԻ ՄԱՐԶ ARMAVIR MARZ Մարզկենտրոնը` Marz centre ք.Արմավիր Armavir town ԼՈՌԻ LORI ՏԱՎՈՒՇ Տարածաշրջանները` Territoires TAVUSH ՇԻՐԱԿ Արմավիր Armavir SHIRAK Էջմիածին Echmiadzin Բաղրամյան Baghramyan ԱՐԱԳԱԾՈՏՆ ԿՈՏԱՅՔ ARAGATSOTN KOTAYK Քաղաքները` Towns ԱՐՄԱՎԻՐ ARMAVIR Վաղարշապատ Vagharshapat ø. ԵՐԵՎԱՆ YEREVAN CITY ԳԵՂԱՐՔՈՒՆԻՔ Արմավիր Armavir GEGHARKUNIK ԱՐԱՐԱՏ Մեծամոր Metsamor ARARAT ՎԱՅՈՑ ՁՈՐ VAYOTS DZOR ՍՅՈՒՆԻՔ SYUNIK Տարածքը 1 242 քառ. կմ/ Territory sq. km Հայաստանի Հանրապետության տարածքում մարզի 4.2 տարածքի տեսակարար կշիռը, % Territory share of the marz in the territory of the Republic of Armenia, % Համայնքներ, 2020 թ. տարեսկզբի դրությամբ 97 Communities, as of the beginning of 2020 Քաղաքներ 3 Towns Գյուղեր 95 Villages Բնակչության թվաքանակը 2020թ. տարեսկզբի դրությամբ 263.8 հազ. մարդ/ Population number as of the beginning of the year, 2020 ths. person այդ թվում` including: քաղաքային 82.4 հազ. մարդ/ urban ths. person գյուղական 181.4 հազ. մարդ/ rural ths. person Հայաստանի Հանրապետության բնակչության ընդհանուր թվաքանակում մարզի բնակչության թվաքանակի տեսակարար կշիռը 2019թ.,% 8.9 Share of marz population in the total population of the Republic of Armenia 2019, % Քաղաքային բնակչության թվաքանակի տեսակարար կշիռը 2019թ.,% 31.2 Share of urban population size 2019, % Գյուղատնտեսական նշանակության հողեր 97 030.3 հա/ Agricultural land ha այդ թվում` վարելահողեր 40 748.0 հա/ including: arable land ha 334 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2020 MARZES AND YEREVAN CITY OF THE REPUBLIC OF ARMENIA IN FIGURES, 2020 Արմավիրի մարզը գտնվում է հանրապետության Armavir marz is situated in the Western part of the արևմտյան հատվածում: Republic of Armenia. Մարզը հյուսիսից սահմանակից է Արագածոտնի In the North it borders Aragatsotn marz, in the մարզին, արևելքից` մայրաքաղաքին, հարավ-արևելքից` East – the capital Yerevan, in the South-East –Ararat marz Արարատի մարզին և արևմուտքից` պետական and in the West it borders the state border of Turkey. սահմանով, սահմանակից է Թուրքիային: Մարզի տարածքով են անցնում հանրապետական Yerevan-Armavir, Yerevan-Karakert, Yerevan-Gyumri նշանակություն ունեցող ավտոխճուղիներ` Երևան–Ար- highways and Yerevan-Tbilisi railway of republican մավիր, Երևան–Քարակերտ և Երևան–Գյումրի, ինչպես importance run through the territory of the marz. նաև Երևան–Թբիլիսի երկաթուղին: Արմավիրի մարզը հանրապետությունում առանձ- Armavir marz is notable for its developed agriculture and նանում է իր զարգացած գյուղատնտեսությամբ և industry in the republic. The geographical position and արդյունաբերությամբ: Մարզի աշխարհագրական դիրքը և climatic conditions of the marz are favourable for բնակլիմայական պայմանները նպաստավոր են, ինչպես development of both plant growing (perennial grass and բուսաբուծության (բազմամյա տնկարկներ, բանջարեղեն), vegetables) and cattle breeding. այնպես էլ անասնաբուծության զարգացման համար: Անասնաբուծության բնագավառում հիմնականում In the sphere of animal husbandry farming of cattle and զարգացած է խոշոր և մանր եղջերավոր անասնաբու- sheep and goats, pigs and poultry is mainly developed and ծությունը, խոզաբուծությունը և թռչնաբուծությունը, իսկ in crop production - fruit-growing, grape-growing, բուսաբուծության մեջ` պտղաբուծությունը, խաղողա- horticulture and plant-growing. Cereal grains and գործությունը, բանջարաբուծությունը և բոստանաբու- vegetables are mainly processed. ծությունը: Հիմնականում մշակվում են հացահատիկա- ընդեղենային և բանջարաբոստանային մշակաբույսեր: Արդյունաբերությունը մասնագիտացած է էլեկտրա- Industry is specialized in producing of electricity, food էներգիայի, սննդամթերքի, խմիչքների արտադրության ու products, beverages and building materials. շինանյութերի հանքավայրերի շահագործման Freight and passenger transportations in the marz are ուղղություններում: implemented by road transport. Բեռնաուղևորափոխադրումները մարզում իրակա- նացվում են ավտոմոբիլային տրանսպորտով: 2019թ.-ին մարզի տնտեսության հիմնական հատ- In 2019 the share of economy main branches of Armavir վածների տեսակարար կշիռները Հայաստանի marz in total volume of correspondent branches of the Հանրապետության համապատասխան ճյուղերի republic comprised. ընդհանուր ծավալում կազմել են. արդյունաբերություն` 5.2%, industry 5.2%, գյուղատնտեսություն` 20.9%, agriculture 20.9%, շինարարություն` 8.2%, construction 8.2%, մանրածախ առևտուր` 3.5%, retail trade 3.5%, ծառայություններ` 1.6%: services 1.6%. Արմավիր քաղաքը (2020թ. տարեսկզբին` 27.8 հազ. Armavir town (as of the beginning of the 2020 comprised մարդ) գտնվում է Երևան քաղաքից 44 կմ դեպի հյուսիս- 27.8 ths. people) is in the distance of 44 km to the North- արևմուտք: West from Yerevan. Մեծամոր քաղաքը (2020թ. տարեսկզբին` 8.4 հազ. The territory of Metsamor town (as of the beginning of մարդ) Երևանից 38 կմ հեռավորությամբ նշանավոր է 2020 8.4 ths. people) is popular for the atomic station in Հայաստանի Հանրապետության ատոմակայանով, որը the Republic of Armenia in the distance of 38 km from զբաղեցնում է 300 հա տարածք, իր մեծությամբ և Yerevan, which occupies 300 ha of the territory and by its հզորությամբ միակն է Հարավային Կովկասում: size and power is the only one in the South Caucasus. Վաղարշապատ քաղաքը (2020թ. տարեսկզբին` 46.2 Vagharshapat town ( as of the beginning of the 2020 հազ. մարդ) գտնվում է Երևանից 20 կմ հեռավորության comprised 46.2 ths. people) is situated in the distance of 20 վրա: Մեծությամբ և նշանակությամբ մարզում այն km from Yerevan. It is the first town in the marz by its առաջին քաղաքն է: size and importance. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2020 335 MARZES AND YEREVAN CITY OF THE REPUBLIC OF ARMENIA IN FIGURES, 2020 ԱՐՄԱՎԻՐԻ ՄԱՐԶԻ ՄՇՏԱԿԱՆ ԲՆԱԿՉՈՒԹՅԱՆ ՍԵՌԱՏԱՐԻՔԱՅԻՆ ԲՈՒՐԳԸ, 2020թ. հունվարի 1-ի դրությամբ AGE AND SEX PYRAMID OF ARMAVIR MARZ DE JURE POPULATION 2020 as of January 1 % տղամարդ - 127 857 տարիք կին -136 006 male age famale ՄԱՆՐԱԾԱԽ ԱՌԵՎՏՐԻ ՕԲՅԵԿՏՆԵՐ RETAIL TRADE UNITS Քանակը Number 2015 2016 2017 2018 2019 Մանրածախ առևտրի օբյեկտներ, 433 442 496 492 758 Retail trade units, total ընդամենը այդ թվում` including: խանութներ 208 223 263 273 542 shops կրպակներ 128 127 141 129 120 kiosks գյուղատնտեսական արտադրանքի markets of agricultural 2 2 2 2 2 շուկաներ produce սպառողական ապրանքների շուկաներ 3 3 3 3 3 markets of consumer goods առևտրի այլ օբյեկտներ 92 87 87 85 91 other trade units 336 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2020 MARZES AND YEREVAN CITY OF THE REPUBLIC OF ARMENIA IN FIGURES, 2020 ԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ EDUCATIONAL INSTITUTIONS Քանակը Number 2015 2016 2017 2018 2019 Պետական նախադպրոցական 59 56 98 103 105 State pre-school Պետական հանրակրթական 121 121 120 118 118 State general educational Ոչ պետական հանրակրթական 2 2 2 2 2 Non-state general educational Երաժշտական, արվեստի, գեղարվեստի Musical, art schools, creative դպրոցներ, մանկապատանեկան 13 13 13 21 21 centers for children ստեղծագործական կենտրոններ Պետական նախնական մասնագի- State preliminary vocational տական (արհեստագործական) 1 1 1 2 2 Educational1 ուսումնական1 Պետական միջին մասնագիտական State middle vocational 5 5 4 4 5 ուսումնական educational Ոչ պետական միջին մասնագիտական Non-state middle vocational 1 1 1 1 1 ուսումնական educational Ոչ պետական բարձրագույն 2 2 2 1 1 Non-state higher educational ուսումնական ՔԱՂԱՔՆԵՐ TOWNS/CITIES Մշտական բնակչության թվաքանակը 2020թ. հունվարի 1-ի դրությամբ, մարդ2 Անվանումը Town name Number of dejure population as of January 1, 2020, person² Վաղարշապատ Vagharshapat 46 209 Արմավիր Armavir 27 833 Մեծամոր Metsamor 8 411 1 Ներառյալ այն միջին մասնագիտական ուսումնական հաստատությունները, որոնք իրականացնում են նախնական (արհեստագործական) ծրագիր: Including those middle vocational educational institutions, which implement preliminary vocational program. 2 Հայաստանի Հանրապերության քաղաքների բնակչության թվաքանակը ներկայացված է Հայաստանի Հանրապերության 2011թ. մարդահամարի հիմքով վարվող բնակչության ընթացիկ հաշվառմամբ: Ppulation of city/towns of the Republic of Armenia are presented according to the current population statistics based on the 2011 Population Census of the Republic of Armenia. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՄԱՐԶԵՐԸ ԵՎ ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԸ ԹՎԵՐՈՎ, 2020 337 MARZES AND YEREVAN CITY OF THE REPUBLIC OF ARMENIA IN FIGURES, 2020 ԳՅՈՒՂԵՐ VILLAGES Մշտական բնակչության թվաքանակը 2020թ. հունվարի 1-ի Անվանումը Name դրությամբ, մարդ1 Population de jure number as of January 1, 2020, person¹ Արմավիրի տարածաշրջան Armavir district 1 Ալաշկերտ Alashkert 2 061 2 Ամասիա Amasia 991 3 Այգեշատ Aygeshat 1 895 4 Այգեվան Aygevan 1 554 5 Արազափ Arazap 1 732 6 Արաքս Araks 1 968 7 Արգավանդ Argavand 2 398 8 Արմավիր Armavir 3 394 9 Արտաշար Artashar 1 315 10 Արևիկ Arevik 2 762 11 Բամբակաշատ Bambakashat 3 552 12 Բերքաշատ Berkashat 579 13 Գետաշեն Getashen 2 450 14 Եղեգնուտ Yeghegnut 2 154 15 Երասխահուն Yeraskhahun 1 958 16 Զարթոնք Zartonk 2 135 17 Լենուղի Lenughi 1 660 18 Լուկաշին Lukashin 2 169 19 Խանջյան Khanjyan 1 891 20 Հայկավան Haykavan 1 523 21 Հացիկ Hatsik 2 413 22 Մայիսյան Mayisyan 1 917 23 Մարգարա Margara 1 270 24 Մրգաշատ Mrgashat 5 860 25 Նալբանդյան Nalbandyan 4 359 26 Նոր Արմավիր Nor Armavir 1 909 27 Նոր Արտագերս Nor Artagers 1 336 28 Նորապատ Norapat 2 171 29 Նորավան Noravan 1 351 1 ՀՀ մարզերի գյուղերի այս տվյալների սկզբնաղբյուրը` համայնքների կողմից տարեկան կտրվածքով ներկայացվող «Գյուղական բնակչության սեռատարիքային կազմը» վիճակագրական հաշվետվություններն են: Այդ սկզբնաղբյուրներով ՀՀ 954 գյուղական բնակավայրերի մշտական բնակչության թվաքանակների հանրագումարը`ամբողջությամբ և ըստ մարզերի, ունի որոշակի շեղում բնակչության ընթացիկ հաշվառման համանուն տվյալներից, որոնք խարսխված են Արդարադատության նախարարության Քաղաքացիական կացության ակտերի գրանցման և Ոստիկանության (ճշգրտված՝ տ/տ կենսապայմանների ամբողջացված հետազոտության արդյունքներով) վարչական