Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

71-235 SZCZECIN Gmina Kołbaskowo ul. Brylantowa 7/6 72-001 Kołbaskowo 106 tel. +48 601796101 tel./fax +48 91 3119510 e-mail: [email protected]

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY KOŁBASKOWO

sporządzony na dzień 31.01.2008

Kołbaskowo, styczeń 2008

1 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

SPIS TRE ŚCI

SPIS TRE ŚCI...... 2 WPROWADZENIE...... 4 PRZEDMIOT I CEL OPRACOWANIA ...... 4 AUTORZY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ...... 5 ŹRÓDŁA DANYCH ...... 5 DEFINICJE ...... 6 1. ANALIZA I OCENA STANU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 7 1.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY ...... 7 1.2. ŁAD PRZESTRZENNY I GOSPODARKA TERENAMI GMINY ...... 9 1.3. POŁ ĄCZENIA TRANSPORTOWE . LOKALNY TRANSPORT ZBIOROWY ...... 11 1.4. GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI ORAZ GOSPODARKA WODNO -KANALIZACYJNA ...... 12 1.5. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE ...... 15 1.6. OBIEKTY I URZ ĄDZENIA UśYTECZNO ŚCI PUBLICZNEJ ORAZ OBIEKTY ADMINISTRACYJNE ...... 17 2. ANALIZA I OCENA ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ...... 24 2.1. WALORY KRAJOBRAZOWE ...... 24 2.2. ZABYTKI ...... 25 3. ANALIZA I OCENA ŚRODOWISKA BIZNESOWEGO...... 28 3.1. OTOCZENIE BIZNESU ...... 28 3.2. STRUKTURA AGRARNA I WŁASNO ŚCI GOSPODARSTW ROLNYCH ...... 28 4. ANALIZA I OCENA SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ, KWALIFIKACJI I RYNKU PRACY ORAZ KULTURY ...... 31 4.1. POPULACJA – STRUKTURA WIEKOWA I PŁCIOWA ...... 31 4.2. SIŁA ROBOCZA – KLUCZOWE KWALIFIKACJE , ROZMIAR I STRUKTURA BEZROBOCIA ...... 32 4.3. SZKOLNICTWO ...... 35 5. ANALIZA I OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ GMINY ORAZ DOSTĘPNO ŚCI ZEWN ĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ...... 36 5.1. BUD śET GMINY KOŁBASKOWO NA 2008 ROK ...... 36 5.2. PROGRAMY SAMORZ ĄDOWE I RZ ĄDOWE ...... 41 5.3. PARTNERSTWO PUBLICZNO -PRYWATNE ...... 43 6. ANALIZA SWOT...... 47 7. PROBLEMY STRATEGICZNE GMINY KOŁBASKOWO WEDŁUG MIESZKA ŃCÓW ...... 51 7.1. ANALIZA ANKIET ...... 51 7.2. PROBLEMY SPOŁECZNE ...... 53 7.3. PROBLEMY ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA NATURALNEGO ...... 53 7.4. PROBLEMY EKONOMICZNO -GOSPODARCZE ...... 53 7.5. PROBLEMY ZWI ĄZANE Z INFRASTRUKTUR Ą...... 53 8. PRIORYTETY ROZWOJU GMINY KOŁBASKOWO ...... 54 8.1. PRIORYTETY ...... 54 9. SYSTEM ZARZ ĄDZANIA REALIZACJ Ą PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY KOŁBASKOWO ...... 64 9.1. PODMIOTY ZARZ ĄDZAJ ĄCE REALIZACJ Ą PLANU ...... 64 9.1.1. Wójt Gminy...... 64 9.1.2. Rada Gminy (RG) ...... 64 9.1.3. Referat Inwestycji, Ładu Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomo ściami i Promocji ...... 64 9.2. WDRA śANIE ...... 65 9.2.1. Program Realizacyjny (Uchwała Rady Gminy)...... 65 9.2.2. Wieloletni Program Rozwoju Gminy Kołbaskowo - WPRGK (Uchwała Rady Gminy)...... 65 9.2.3. Wieloletnia Prognoza Bud Ŝetowa (materiał informacyjny Wójta Gminy)...... 66

2 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

9.2.4. Miejscowy Plan Zagospodarowania Gminy Kołbaskowo (uchwała Rady Gminy)...... 66 9.3. FINANSOWANIE REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ...... 66 9.3.1. Bud Ŝetowe finansowanie wydatków maj ątkowych...... 67 9.3.2. Pozabud Ŝetowe finansowanie wydatków maj ątkowych ...... 68 10. MONITOROWANIE I EWALUACJA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO...... 69 10.1. MONITORING ...... 69 10.2. EWALUACJA ...... 70 SPIS TABEL ...... 71

3 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

WPROWADZENIE

PRZEDMIOT I CEL OPRACOWANIA

Przedmiotem niniejszego opracowania jest aktualizacja planu rozwoju lokalnego gminy Kołbaskowo, opracowanego w roku 2004. Zasadniczym celem Planu Rozwoju Lokalnego jest wskazanie najwa Ŝniejszych atutów i słabo ści gminy, analiza mo Ŝliwo ści i zagro Ŝeń znajduj ących si ę w bli Ŝszym i dalszym otoczeniu gminy oraz okre ślenie mo Ŝliwych i po Ŝą danych kierunków rozwoju społeczno-gospodarczego gminy na okres lat 2008-2020. Jednocze śnie okre śla przewidywane efekty planowanych inwestycji w regionie i ich wpływ na procesy rozwojowe Gminy wraz z mo Ŝliwo ści ą pozyskania środków pozabud Ŝetowych, pochodz ących z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz innych programów dost ępnych w ramach bud Ŝetu UE jak równie Ŝ funduszy krajowych. Plan rozwoju lokalnego Gminy to konkretna koncepcja systemowego działania, zawieraj ąca w swojej strukturze długofalowe cele ustalone w drodze wyboru demokratycznego oraz wykreowane programy gospodarcze do realizacji w okre ślonym czasie. Plan rozwoju lokalnego opracowany w formie dokumentu stanowi podstawowe narz ędzie sterowania rozwojem gminy, godz ąc interesy polityki województwa z lokalnymi interesami samorz ądu gminy oraz interesami podmiotów gospodarczych i społeczno ści lokalnej. Za główny cel utworzenia dokumentu pt. „Plan rozwoju lokalnego Gminy Kołbaskowo” uznano: • wskazanie na współudział w tworzeniu przyszłości Gminy Kołbaskowo przez wszystkich mieszka ńców, liderów lokalnego biznesu, polityków i gminnych pracowników samorz ądowych; • kreowanie pozytywnego nastawienia społecze ństwa do przyj ętych celów kierunkowych Planu Rozwoju Lokalnego; • uporz ądkowanie projektów i zada ń inwestycyjnych według akceptowanych przez społecze ństwo priorytetów; • zapewnienie zgodno ści mi ędzy priorytetami, zadaniami i środkami na ich realizacj ę, w celu uzyskania poparcia społecznego dla kierunków rozwoju Gminy; • zachowanie spójno ści pomi ędzy „Planem rozwoju lokalnego Gminy Kołbaskowo” a „Strategi ą Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2015”.

Chc ąc zapewni ć poprawno ść toku prac zwi ązanych z przygotowywaniem koncepcji planu rozwoju dla Gminy Kołbaskowo przyj ęto obligatoryjne respektowanie nast ępuj ących zało Ŝeń: • uspołecznienie procesu korekty Planu Rozwoju Lokalnego, czyli stworzenie warunków umo Ŝliwiaj ących anga Ŝowanie w ten proces nie tylko przedstawicieli samorz ądu, lecz tak Ŝe

4 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok podmiotów gospodarczych i organizacji społecznych, lokalnych liderów, ekspertów, mieszka ńców itp.; • weryfikowanie wykonywanych przez zespoły robocze oraz ekspertów prac inwentaryzacyjnych, opracowa ń statystycznych i studialnych niezb ędnych dla tworzonego Planu Rozwoju Lokalnego, wyra źne umiejscowienie Planu Rozwoju Lokalnego w systemie planistycznym Gminy.

AUTORZY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Diagnoz ę przeprowadził zespół konsultantów firmy Doradztwo Ekonomiczne – Dariusz Zarzecki z siedzib ą w Szczecinie w składzie: dr hab. Dariusz Zarzecki – kierownik projektu, mgr Emilia Jurga – konsultant.

ŹRÓDŁA DANYCH

W opracowaniu wykorzystano nast ępuj ące źródła informacji: • sprawozdawczo ść finansowa i dane z ewidencji gminy Kołbaskowo; • dane statystyczne dotycz ące gminy i województwa zachodniopomorskiego, publikowane w oficjalnych wydawnictwach Urz ędu Statystycznego; • dane z oficjalnych stron internetowych Urz ędu Gminy w Kołbaskowie, Urz ędu Marszałkowskiego woj. Zachodniopomorskiego i Euroregionu Pomerania; • „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołbaskowo ”, Kołbaskowo, czerwiec 2007; • „Koncepcja budowy produktu turystyczno-rekreacyjnego Gminy Kołbaskowo w oparciu o Trójk ąt Turystycznych Mo Ŝliwo ści: Sport – Rekreacja – Aktywny wypoczynek ”, Szczecin – Kołbaskowo, 2007; • „Plan zaopatrzenia w ciepło, energi ę elektryczn ą i paliwa gazowe dla Gminy Kołbaskowo ”; • Analiza SWOT opracowana przez Komisj ę Inwestycji Promocji i Integracji Europejskie; • bezpo średnie rozmowy z pracownikami Urz ędu Gminy w Kołbaskowie.

5 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

DEFINICJE

Cel strategiczny - cel najwy Ŝszego rz ędu w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo (priorytet) okre ślaj ący stan, jaki chcemy osi ągn ąć w roku 2020 poprzez realizowanie celów szczegółowych i kierunkowych. Cel cz ąstkowy - cel podporz ądkowany celowi strategicznemu wskazuj ący kierunkowe (kierunkowy) działania lub stany docelowe w obszarach definiowanych poprzez cele szczegółowe. Cel szczegółowy - cel okre ślaj ący wycinek planu, który powinien by ć skojarzony z konkretnymi programami. Projekt - zbiór zada ń wskazuj ący przedmiot podejmowanych działa ń, osob ę odpowiedzialn ą za wykonanie i nadzór, harmonogram realizacji, koszt realizacji i źródła finansowania oraz wska źniki oceny stopnia osi ągni ęcia wyznaczonych celów. Rozwój - rozwój mieszka ńców i tkanki Gminy wraz z cał ą jego infrastruktur ą, zrównowa Ŝony odbywaj ący si ę w sposób harmonizuj ący rozwój gospodarczy z potrzebami i trwały w sferze społecznej oraz przy zachowaniu i ochronie sfery ekologiczno- przestrzennej. Sfera - jeden z trzech obszarów (sfera gospodarcza, społeczna, ekologiczno- przestrzenna) działalno ści wspólnoty samorz ądowej, w których aktywno ść powinna by ć wzajemnie zharmonizowana, pozwalaj ąc osi ąga ć zrównowa Ŝony rozwój. SMART - skrót od angielskich wyrazów Specific, Measurable, Agreed, Real i Timed. Programy, projekty i zadania s ą specyficzne ( specific ), mierzalne (measurable ), uzgodnione ( agreed ), wykonalne ( real ), okre ślone w czasie (timed ). Subregion - jednostka terytorialna dla celów statystycznych - NTS 3 (odpowiednik unijnego NUTS 3). Zadanie - podstawowa jednostka realizacyjna słu Ŝąca osi ąganiu wyznaczonych celów wskazuj ąca przedmiot zadania, osob ę odpowiedzialn ą za wykonanie i nadzór, harmonogram realizacji, koszt realizacji i źródła finansowania. Zasady - warto ści i przesłanki okre ślaj ące polityk ę bran Ŝow ą, b ędące podstaw ą do wyznaczania kierunków podejmowanych w jej ramach działa ń.

6 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

1. ANALIZA I OCENA STANU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

1.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY

Gmina Kołbaskowo jest jedn ą z najdalej na zachód wysuni ętych gmin w województwie Zachodniopomorskim. Jej powierzchnia wynosi 105,4 km 2. Od zachodu granic ę gminy wyznacza granica pa ństwowa, od północy i północnego wschodu graniczy z miastem Szczecin i gmin ą Dobra, a od wschodu z gmin ą Gryfino.

Rysunek 1. Poło Ŝenie Gminy Kołbaskowo na tle powiatu oraz województwa

Źródło: Strony internetowe www.gminypolskie.pl.

Gmina Kołbaskowo rozło Ŝona jest na tzw. Wale Bezle śnym, nieco zalesionym na zboczach rzeki Odry. Najwy Ŝszym punktem Wału jest tzw. Mała Góra (88 m n.p.m.). W przeszło ści cały teren porastały lasy. Penetracje archeologiczne upatruj ą tu śladów człowieka ju Ŝ w okresie epoki 7 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok kamiennej. Wskazuj ą na to ustalenia z Ustowa, gdzie na tzw. G ęsiej Górce odkryto jamy mieszkalne sprzed 4 tys. lat. Gmina ta charakteryzuje si ę niewielkim uprzemysłowieniem. Na dzie ń 30.06.2007 roku zamieszkiwało ją 9 164 mieszka ńców. Znajduj ą si ę tu jedynie małe zakłady zatrudniaj ące na ogół od kilku do kilkudziesi ęciu osób, głównie o lokalnym znaczeniu i pracuj ące głównie na bazie lokalnych surowców. Do 1990 roku ludno ść była głównie zatrudniona w rolnictwie lub te Ŝ doje ŜdŜała do pracy do Szczecina. Obecnie szacuje si ę, Ŝe wzrost ludności w Gminie jest wynikiem migracji z zewn ątrz, głównie ze Szczecina. UŜytki rolne stanowi ą 69,6% powierzchni gminy. Do 1990 roku w rolnictwie gminy Kołbaskowo dominował sektor pa ństwowy z wielkotowarowymi gospodarstwami rolnymi i fermami funkcjonuj ącymi w ramach KPGO Szczecin. Jednak Ŝe w ostatnich latach zaznaczył si ę w rolnictwie widoczny regres. Nast ąpiło masowe odłogowanie gruntów ornych oraz u Ŝytków zielonych o niskiej klasie bonitacji, a tak Ŝe nast ąpiło zmniejszenie obsady bydła i trzody chlewnej. Po 1990 roku w zwi ązku z przekształceniami gospodarczymi znaczna cz ęść gruntów została wył ączona z produkcji pod inn ą działalno ść gospodarcz ą, w tym zwi ązan ą z handlem przygranicznym, powi ązanym z istnieniem przej ść granicznych w Kołbaskowie i Rosówku. Cz ęść gruntów oczekuje na zalesienie. Lasy w gminie Kołbaskowo zajmuj ą około 7,1% powierzchni gminy i prawie w cało ści znajduj ą si ę w gospodarczym wykorzystaniu przez Nadle śnictwo Gryfino. S ą to w wi ększo ści zbiorowiska borowe obejmuj ące bory świe Ŝe, bory mieszane świe Ŝe, a tak Ŝe zbiorowiska ł ęgowe i gr ądy. Wszystkie te zbiorowiska wyst ępuj ą głównie na odcinku skarpy Odry od Pargowa do Ustowa. Natomiast na obszarze Mi ędzyodrza wyst ępuj ą głównie olesy i lasy ł ęgowe. Niewielka cz ęść lasów ł ęgowych i olsów zlokalizowanych w granicach Mi ędzyodrza pozostaje w gestii Parku Doliny Dolnej Odry. Na terenie gminy nie ma wi ększego zakładu przetwórstwa drewna. Gmina le Ŝy w zasi ęgu oddziaływania Gminy Szczecin, w którym skupione s ą funkcje obsługi ludno ści o znaczeniu regionalnym, a dla Szczecina gmina stanowi zaplecze w zakresie niektórych funkcji (turystyka podmiejska, uj ęcia wody, zaplecze mieszkaniowe). Mimo korzystnych warunków dla rozwoju rolnictwa, zmiany strukturalne w kraju oraz poło Ŝenie gminy powoduj ą zmniejszanie si ę tej funkcji na korzy ść usług rzemiosła produkcyjnego i handlu. Ze wzgl ędu na du Ŝe walory przyrodnicze i krajobrazowe zwi ązane z Dolin ą Odry oraz przygranicznym poło Ŝeniem, gmina ta została zaliczona do gmin o wysokich walorach turystycznych.

8 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

1.2. ŁAD PRZESTRZENNY I GOSPODARKA TERENAMI GMINY

Gmina Kołbaskowo jest poło Ŝona prawie w cało ści na obszarze Zaodrza, znajduje si ę na granicy dwóch krain fizyczno-geograficznych. S ą to Wzniesienia Szczeci ńskie i Dolina Dolnej Odry stanowi ące cz ęść Pobrze Ŝa Szczeci ńskiego. Krajobraz tej gminy, podobnie jak całego Pomorza Zachodniego, ukształtował si ę pod wpływem kolejnych zlodowace ń, a w szczególno ści ostatniego Bałtyckiego. L ądolód, a zwłaszcza w jego ostatnich stadiach, pozostawił tu pasmo wzniesie ń moreny czołowej i płaty moreny dennej. W czasie wycofywania si ę lodowca na północ, spływaj ące z niego wody poci ęły teren dolinami, w wyniku czego w zagł ębieniach powstały oczka wodne i torfowiska, b ędące miejscem wyst ępowania gatunków ro ślin i zwierz ąt zwi ązanych z tymi środowiskami. Z wysokich zboczy doliny Odry, si ęgaj ących 30 m n.p.m. rozci ąga si ę widok na wyspy Mi ędzyodrza. Znajduj ą si ę tu trzy rezerwaty przyrody: „Kanał Kwiatowy” – z unikaln ą ro ślinno ści ą, „Wzgórze Widokowe” nad Odr ą Zachodni ą – z widokiem na tereny Mi ędzyodrza i Góry Bukowe oraz „Kurowskie Błota” o pow. 31 ha. Trudno dost ępne miejsca rzecznych wysepek stały si ę terenem l ęgowym ptaków, zwłaszcza kormoranów i siwych czapli. Gnie ŜdŜą si ę tu tak Ŝe kanie czarne, myszołowy, a nawet orły bieliki. Odr ębnym obszarem jest Mi ędzyodrze. Stanowi ono przełomowy odcinek doliny Odry przez pasma wzgórz morenowych najmłodszego stadiału ostatniego zlodowacenia. Ocenia si ę, Ŝe mi ąŜ szo ść utworów holoce ńskich na obszarze Mi ędzyodrza mo Ŝe dochodzi ć do 30 m. Najcenniejszym składnikiem tego obszaru jest torfowisko typu niskiego utworzone w ci ągu ostatnich 6 tys. lat, o mi ąŜ szo ści wynosz ącej miejscami do 5 m. Torfowisko to nazywane Torfowiskiem Szczeci ńskim charakteryzuje si ę niskim poło Ŝeniem w stosunku do poziomu morza wynosz ącym do 0,5 m n.p.m., stałym zabagnieniem terenu oraz wyst ępowaniem rozległych szuwarów (Phragmitetalia) i pozostało ści kompleksów lasów bagiennych. Obszary te s ą miejscem bytowania bogatej szaty ro ślinnej oraz fauny bezkr ęgowców i kr ęgowców. Gleby Gminy Kołbaskowo wykształciły si ę głównie z materiałów morenowych i aluwialnych. Na Mi ędzyodrzu dominuj ą gleby torfowe i torfowo-murszowe na torfach niskich. Tu te Ŝ, wzdłu Ŝ Odry Zachodniej do rejonu Pargowa, wyst ępuj ą ci ęŜ kie mady. Mi ędzy Odr ą Zachodni ą a zboczami wysoczyzny wyst ępuj ą gleby mułowo-torfowe. Pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej gleby na Mi ędzyodrzu kwalifikowane s ą jako u Ŝytki zielone słabe i bardzo słabe. Natomiast gleby pomi ędzy Odr ą Zachodni ą a zboczem doliny zaliczane s ą do u Ŝytków zielonych średniej jako ści. Na wysoczy źnie dominuj ą gleby brunatne gliniaste lekkie. Pod wzgl ędem przydatno ści rolniczej s ą one zaliczane do kompleksu pszennego dobrego (III klasa bonitacyjna), a na zboczach w rejonie Kurowa, Siadła Dln. i Moczył do pszennych wadliwych (IV klasa bonitacyjna).

9 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Obszar gminy znajduj ący si ę w granicach Krainy Goleniowsko-Pyrzyckiej charakteryzuje si ę w ramach tej krainy najni Ŝszymi opadami oraz najwy Ŝszym niedostatkiem wilgotno ści powietrza. Teren ten charakteryzuje si ę średni ą temperatur ą roczn ą w wysoko ści 7,7-7,9 oC, podczas gdy średnia temperatura okresu wegetacyjnego nie przekracza 14,3 oC. Opady kształtuj ą si ę na poziomie 577 mm/m 2. Przez obszar Gminy Kołbaskowo przepływa Odra Zachodnia. Zlokalizowane s ą tu tak Ŝe kanały: Kurowski, Le śny, Obnica, Przecznica, Sko śnica, śeglica, które wraz z innymi kanałami łącz ą si ę na obszarze Mi ędzyodrza z Odr ą Zachodni ą i Regalic ą. Ponadto z wysoczyzny spływa kilka bezimiennych małych cieków wodnych wpadaj ących bezpo średnio do Odry Zachodniej. Na obszarze gminy, na wysoczy źnie, zlokalizowanych jest kilkana ście bezimiennych jezior i oczek śródpolnych. Wi ększo ść z nich na przestrzeni ostatnich dziesi ęciu lat uległa zanikowi lub lustro ich podlegało znacznej redukcji. Najwi ększymi zbiornikami wodnymi s ą: staw hodowlany koło Przecławia oraz jeziora koło Rosówka, Małego Stobna, Bobolina, Siadła Górnego i Warnika. Pozostało ści dawnych zbiorników wodnych s ą aktualnie poro śni ęte ro ślinno ści ą m.in. szuwarow ą i stanowi ą cz ęsto miejsce bytowania wielu cennych gatunków zwierząt. Natomiast na obszarze Mi ędzyodrza znajduje si ę du Ŝy zbiornik wodny pochodzenia sztucznego o gł ęboko ści do 12 m. W strukturze gruntów gminnych (105 km 2) przewa Ŝaj ą u Ŝytki rolne 69,6% (7 331 ha 1). Lasy zajmuj ą 7,1% powierzchni gminy (7 331 ha). W śród pozostałych gruntów dominuj ą nieu Ŝytki, zajmuj ące powierzchni ę 1 440 ha, tj. 13,7% obszaru Gminy. Struktura bonitacyjna gleb jest nast ępuj ąca: − grunty kl. II - 8% − grunty kl. III - 45% − grunty kl. IVa - 31% − grunty kl. IVb - 10% − grunty kl. V i VI - 6%

1 Wykaz gruntów w Gminie Kołbaskowo w roku 2005. 10 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Tabela 1. Struktura u Ŝytków rolnych w Gminie Kołbaskowo

Rodzaj u Ŝytku Udział w cało ści Powierzchnia [ha] rolnego [%] - grunty orne 6 498 88,64 - sady 62 0,85 - ł ąki 249 3,40 - pastwiska 196 2,67 - pozostałe 326 4,45 razem 7 331 100,00 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z roku 2005, Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny .

Tabela 2. Struktura władania gruntami le śnymi w Gminie Kołbaskowo

Powierzchnia Udział w cało ści Rodzaj u Ŝytku rolnego [ha] [%] Lasy i grunty le śne 722 100,00 w tym: - Grunty le śne publiczne 604,5 83,72 Skarbu Pa ństwa - Grunty le śne prywatne 28,8 3,99 - Pozostałe 88,7 12,29

Źródło: Opracowanie własne na podstawie statystycznych z 2005 roku, Bank Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny .

1.3. POŁĄCZENIA TRANSPORTOWE. LOKALNY TRANSPORT ZBIOROWY

Gmina Kołbaskowo le Ŝy w w ęź le drogi krajowej nr 13 (Szczecin – Kołbaskowo – Berlin) oraz drogi A6 (Autostrada Szczecin – Berlin). Przebiegaj ą tu dwie linie kolejowe: Szczecin – Berlin, Szczecin – Pasewalk. Za wiaduktem nad autostrad ą znajduje si ę tor kolejowy zbudowany w 1843 roku. Na terenie gminy działaj ą 3 przej ścia graniczne: drogowe w Kołbaskowie i Rosówku i piesze w Bobolinie. Przygraniczne poło Ŝenie ułatwia mieszka ńcom i jednostkom organizacyjnym kontakty z zachodnim s ąsiadem. Drogi krajowe: − A6 (E28) – granica pa ństwowa w Pomellen – Kołbaskowo – Szczecin – Podjuchy, długo ść w granicach gminy – 5,95 km, − 13 – Szczecin – Przecław – Rosówek – granica pa ństwa, długo ść 10,96 km.

Drogi powiatowe:

− 0620Z – Dołuje – Przecław, długo ść : 9,28 km, z czego w granicach gminy - 0,980 km, − 0621Z – Bobolin – granica pa ństwowa, długo ść – 0,92 km, − 0622Z – Stobno – Mierzyn, długo ść 2,83 km, z czego w granicach gminy – 0,97 km, − 0623Z – Szczecin - Stobno – Bobolin – Warnik, długo ść 8,87 km,

11 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

− 0624Z – B ędargowo – Kołbaskowo, długo ść 9,40 km, − 0625Z – Szczecin – Warzymice, długo ść 1,37 km, − 0626Z – Przylep – Szczecin, długo ść 3,41 km, − 0627Z – Szczecin – Ustawo – Siadło Górne, długość 6,88 km, − 0628Z – Kołbaskowo – Kamieniec, długo ść 4,87 km, − 0629Z – Pargowo – Kamieniec – Rosówko, długo ść 6,13 km, − 0630Z – Warzymice – Smol ęcin, długo ść 3,95 km, − 0631Z – Siadło Górne – Siadło Dolne, długo ść 0,82 km,

Drogi gminne:

− G4141006 – Kołbaskowo – szkoła, długo ść 0,40 km, − G4141007 – Kołbaskowo – cmentarz komunalny, długo ść 0,09 km.

Gmina obsługiwana jest przez autobusy Pa ństwowej Komunikacji Samochodowej. Wszystkie 22 miejscowo ści posiadaj ą poł ączenia ze Szczecinem. Ł ącznie na terenie gminy zlokalizowanych jest 25 przystanków. Ilo ść poł ącze ń ze Szczecinem jest zró Ŝnicowana i w zale Ŝno ści od usytuowania miejscowo ści waha si ę od 1 (Przylep, Ostoja, Stobno) do 37 (Kołbaskowo). Podobnie zró Ŝnicowana jest ilo ść poł ącze ń poszczególnych miejscowo ści z o środkiem gminnym i waha si ę od 1 (Przylep, Ostoja, Stobno) do 33 (Przecław).

Oprócz poł ącze ń drogowych przez Gmin ę Kołbaskowo przebiegaj ą dwie linie kolejowe: − Szczecin Rumie ńce – Stobno – granica pa ństwa (Grambow, Pasewalk); na odcinku Szczecin – Gumie ńce – Stobno dwutorowa, na pozostałym odcinku jednotorowa. − Szczecin Gumie ńce – Kołbaskowo – granica pa ństwa (Tantow, Berlin); linia jednotorowa. Na terenie Gminy stacja graniczn ą jest stacja Szczecin – Gumie ńce obsługuj ąca ruch pasa Ŝerski towarowy. Mimo stałego funkcjonowania istniejącej sieci konieczna jest modernizacja. Jednocze śnie nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝr istnieje mo Ŝliwo ść wykonania bocznicy kolejowej do obsługi terenów usługowo-produkcyjnych w rejonie przej ścia granicznego. W planach PKP projektuje si ę równie Ŝ zmian ę przebiegu linii kolejowej od stacji Szczecin – Gumie ńce do Warzymice i dalej do granicy pa ństwa (w okolicach Kołbaskowa) poprzez obej ście m. Rajkowo od zachodu oraz likwidacj ę dotychczasowego odcinka tej linii na wschód od tej miejscowo ści.

1.4. GOSPODARKA ODPADAMI KOMUNALNYMI ORAZ GOSPODARKA WODNO-KANALIZACYJNA

Gospodarka wodno-kanalizacyjna

12 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Gmina Kołbaskowo nale Ŝy do gmin o dobrze rozbudowanym systemie zaopatrzenia w wod ę w oparciu o istniej ące wodoci ągi grupowe wiejskie i zakładowe. Na ogóln ą liczb ę 22 wsi z wodoci ągów korzysta 21 wsi. Indywidualne zaopatrzenie w wod ę wyst ępuje we wsi Kamionka. W ostatnim okresie wybudowano w Gminie now ą kanalizacj ę. Inwestycja ta była realizowana w latach 1998-2003. Ł ącznie wybudowano 102 km instalacji, 63 przepompownie ścieków i jedn ą oczyszczalni ę ścieków o wydajno ści 24 000 m 3 na dob ę. Skanalizowano wszystkie miejscowo ści w Gminie oprócz Pargowa. Całkowity koszt inwestycji wyniósł 44,7 mln PLN. Wody podziemne ujmowane s ą w 23 uj ęciach, w tym 9 z nich to uj ęcia komunalne, administrowane przez Przedsi ębiorstwo Budowlane „CALBUD” w Szczecinie. Strefa ochrony sanitarnej bezpo średniej dla poszczególnych studni na terenie uj ęcia wody jest zachowana i zawarta w granicach ogrodzenia uj ęcia. Wody podziemne eksploatowane na obszarze gminy występuj ą w zasadzie w obr ębie czwartorz ędowego pi ętra wodono śnego. Wyj ątek stanowi rejon Kamie ńca i Kołbaskowa, gdzie obserwuje si ę kontakt poziomu czwartorz ędowego z trzeciorz ędowym. Uj ęcia wody na terenie gminy s ą gł ębinowe ze studniami wierconymi powy Ŝej 35 m gł ęboko ści, a otwory studni posiadaj ą kilkunastometrow ą warstw ę izolacyjn ą z gliny. Na terenie gminy zlokalizowane zostało tymczasowe uj ęcie wody dla Gminy Szczecin, stanowi ące uj ęcie brzegowe w dolinie Odry na Kanale Kurowskim pomi ędzy wsi ą Kurów i Ustowo. Z uwagi na to, i Ŝ uj ęcie jest uj ęciem zast ępczym współpracuj ącym ze stacj ą uzdatniania wody Pomorzany, wydajno ść jego obecnie jest zwi ązana z wydajno ści ą stacji. Poszczególne urz ądzenia Z.W. Pomorzany posiadaj ą ró Ŝną wydajno ść . Zdolno ść wynikow ą stacji równ ą 32,0- 40,0 tys. m 3/d ograniczaj ą filtry pospieszne. Przyj ęto uj ęcie typu nurtowego z wej ściem ruroci ągu wody surowej 1 600 mm do Kanału Kurowskiego na odległo ść około 20,0 m od linii brzegowej. W odległo ści około 400 m od uj ęcia zlokalizowano pompowni ę, której zadaniem jest tłoczenie wody surowej uj ętej z Kanału Kurowskiego na stacj ę uzdatniania wody Pomorzany. Z pompowni woda przesyłana jest do Z.W. Pomorzany dwoma ruroci ągami tranzytowymi o średnicy 800 mm ka Ŝdy z rur PE.

13 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 3. Wykaz wodoci ągów na terenie gminy Kołbaskowo

Charakterystyka wodoci ągu Miejscowo ść obj ęta Lokalizacja uj ęcia Długo ść Rok Stan techniczny, wodoci ągiem wody Studnie m 3/h sieci (m) budowy uwagi 1976 i Kamieniec, Moczyły, Pargowo Kamieniec 1a – 68,0 8420 dobry 1974 Warnik, Barnisław, Smol ęcin, 1a – 35,0 Warnik 9420 1978 dobry Karwowo 2 – 65,0 Warzymice, Warzymice 1 – 72,0 3120 1973 dobry Będargowo dobry; docelowo Siadło Górne, 1 – 22,0 1970 i Siadło Górne 4100 woda 1993 Siadło Dolne 2 – 34,0 z Kołbaskowa Ostoja, 1a – 62,0 Ostoja 1200 1974 dobry Przylep 2 – 58,0 Kołbaskowo, 1a – 37,0 1968 i Kołbaskowo 5700 dobry Rosówek 2 – 88,0 1973

uj ęcie przeznaczone 1 – 34,0 Bobolin Bobolin 830 1976 do likwidacji, woda z 2 –26,0 Warnika 1 – 48,0 Kurów Kurów2 – 37,0 1270 1976 uj ęcie nieczynne 1 – 36,0 uj ęcie nieczynne, Przecław Przecław 2130 1970 2 – 44,0 woda ze Szczecina 1 – 12,5 dobry, docelowo Rajkowo Rajkowo 1200 1967 2 – 67,0 woda z Ostoi 1 – 15,9 dobry, docelowo Stobno Stobno 3530 1976 2 – 19,0 woda z Ostoi 1 – 21,3 Stobno Małe Stobno Małe 430 1965/74 uj ęcie nieczynne 2 – 19,0 Ustowo 1 – 60,0 Ustowo 1700 1978 dobry (Przecław) 2 – 60,0

Źródło: Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kołbaskowo.

Gospodarka ściekami i odpadami

Na obszarze gminy Kołbaskowo eksploatowana jest jedna komunalna mechaniczno- biologiczna oczyszczalnia ścieków, zlokalizowana w północno-wschodniej cz ęś ci wsi Przecław 2 o wydajno ści 2 400 m 3/d. Ścieki oczyszczone odprowadzane s ą do rowu melioracyjnego, który w rejonie Kurowa ma uj ście do Kanału Kurowskiego. Lokalne urz ądzenia kanalizacyjne zlokalizowane s ą w nast ępuj ących wsiach: Ostoja, Przylep, Stobno, Rajkowo, Warnik, Kamieniec, Barnisław. Stan techniczny urz ądze ń jest zły.

2 W marcu 2006 roku rozpocz ęła si ę budowa oczyszczalni ścieków w Mielcu, której termin realizacji okre ślono na koniec lutego 2008 roku. Docelowo oczyszczalnia oprócz ścieków miejskich i wód opadowych b ędzie równie Ŝ odbiera ć ścieki gminne –przewiduje si ę podł ączenie do niej przyległych gmin wiejskich – Mielec, Tuszów i Przecław. 14 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Wody opadowe z dróg i osiedli mieszkaniowych odprowadzane s ą kanalizacj ą deszczow ą bez oczyszczenia bezpo średnio do rowów melioracyjnych. Ścieki ze zbiorników bezodpływowych wywo Ŝone s ą do punktu zlewnego na oczyszczalni w Przecławiu lub w sposób niekontrolowany do lasu lub rowu. Odpady stałe z terenu gminy wywo Ŝone s ą na wysypisko w Smol ęcinie, którego ogólna powierzchnia składowa wynosi 6,79 ha (w tym robocza 3,57 ha) oraz pojemno ści wynosz ącej 34 tys. m 3. W gminie brak jest składowiska odpadów truj ących, które z terenu gminy wywo Ŝone s ą na specjalnie w tym celu wyznaczone składowiska do Chojny. Zgodnie z ustaleniami zawartymi w „ Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołbaskowo ” realizowany jest grupowy system kanalizacji dla całej gminy.

1.5. BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE

Gmina liczy 23 wsie, z czego dwadzie ścia jest samodzielnymi jednostkami osadniczymi. Obszar gminy podzielony jest na 21 obr ębów geodezyjnych (w tym rejon Mi ędzyodrza jest niezasiedlony, cz ęś ciowo stanowi obszar parku krajobrazowego). Na sie ć osadnicz ą składaj ą si ę: • ośrodek gminny w Kołbaskowie (siedziba Urzędu Gminy), pełni ący funkcj ę obsługi ludno ści, obsługi rolnictwa, • 3 o środki usług podstawowych umiejscowione w B ędargowie, Kamie ńcu i Przecławiu, o funkcjach obsługi ludno ści w rejonie ci ąŜ enia, obsługi rolnictwa i produkcji rolnej, • 16 o środków elementarnych - pełni ących funkcj ę produkcji rolnej, • 3 przysiółki - produkcja rolna: Kamionki (obr ęb Moczyły), Małe Stobno (obr ęb Bobolin), Rosówko (obr ęb Kamieniec).

Stan zasobów mieszkaniowych przedstawiono według danych za rok 2006 i przy liczbie ludno ści gminy 8 315 osób. 3

3 Dost ępne dane na dzie ń 19.10.2007 roku zawieraj ą jedynie informacj ę na temat stanu osób zameldowanych w Gminie. Liczba mieszka ńców na ten dzie ń wynosiła 9 200 osób, gdzie zaludnienie wynosiło 87 os/km 2. 15 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Kołbaskowo ogółem (dane za rok 2006)

Zasoby mieszkaniowe wg form własno ści Liczba miesza ńców Gminy Kołbaskowo 8 839 Dane ł ączne

mieszkania 3 315

powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń 234 000 Dane średnie przeci ętna liczba izb w mieszkaniu szt. 3

przeci ętna liczba osób/izb ę osoba 1

2 2 26,49 powierzchnia u Ŝytkowa. na 1 osob ę w m m

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny, Bank Danych Regionalnych, dane za rok 2006 (stan na dzie ń 30.06.2006).

W zwi ązku z realizacj ą osiedli mieszkaniowych i zasiedlaniem wybudowanych nowych mieszka ń w Przecławiu i Warzymicach oraz wzrostem ludno ści, wska źniki ulegaj ą ci ągłym zmianom z korzy ści ą dla warunków zamieszkania. Analizuj ąc lata poprzednie od roku 2001 do chwili obecnej (2007 roku) zauwa Ŝa si ę, Ŝe nadal dominuje zabudowa budownictwa jednorodzinnego, z preferencj ą zabudowy wolnostoj ącej z parcel ą 600-1 000 m 2 dla terenów zurbanizowanych oraz 2 000 m 2 dla terenów zabudowy rezydencjonalnej. Zabudowa szeregowa do 5 segmentów z parcel ą 350-500 m2 pod jeden segment jest dopuszczalna w kompleksach osiedli mieszkaniowych i nie powinna przekracza ć 30% powierzchni osiedla. Projektowana zabudowa do dwóch kondygnacji nadziemnych z wysokim dachem i wysoko ści maksymalnej do 12 m nad poziom terenu. Zaleca si ę budynki parterowe z wysokim dachem, Szczególnie na terenach rezydencjonalnych oraz w pobli Ŝu stref ekologicznych. Uzupełnienia w obr ębie istniej ącej zabudowy nale Ŝy realizowa ć w skali i charakterze obiektów s ąsiednich. W miejscowo ściach, w których projektuje si ę zwarte obszary osiedli mieszkaniowych dopuszcza si ę budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne niskiej intensywno ści w postaci małych domów mieszkalnych z wydzielon ą parcel ą minimum 2 000 m 2. Powierzchnia przeznaczona pod t ą form ę zabudowy nie powinna przekracza ć 20% obszaru zainwestowania. Projektowana zabudowa do dwóch kondygnacji nadziemnych z wysokim dachem, dopuszcza si ę miejscowe dominanty przy wysoko ści maksymalnej do 15 m nad poziom terenu.

16 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 5. Mieszkania według zamieszkania, przeznaczenia i rodzaju podmiotów b ędących ich wła ścicielami

Mieszkania w Gminie Kołbaskowo zasoby gmin (komunalne) mieszkania miesz. 37 izby izba 118 2 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m 2 028 zasoby spółdzielni mieszkaniowych mieszkania miesz. 920 izby izba 3 042 2 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m 54 214 zasoby zakładów pracy mieszkania miesz. 64 izby izba 202 2 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m 3 385 zasoby osób fizycznych mieszkania miesz. 1 867 izby izba 6 862 2 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m 141 628 zasoby pozostałych podmiotów mieszkania miesz. 427 izby izba 1 329 2 powierzchnia u Ŝytkowa mieszka ń m 32 745 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Banku Danych Regionalnych za 2006 rok.

1.6. OBIEKTY I URZĄDZENIA UśYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ ORAZ OBIEKTY ADMINISTRACYJNE

Obiekty z zakresu obsługi ogólnej zlokalizowane s ą w nast ępuj ących miejscowo ściach: • Rosówek - jednostka stra Ŝy granicznej (w przej ściu granicznym); • Kołbaskowo - Urz ąd Gminy Kołbaskowo, Izba Celna, jednostka stra Ŝy granicznej (w przej ściu granicznym), Urz ąd Celny (na przej ściu granicznym), poczta, lecznica dla zwierz ąt, ochotnicza stra Ŝ po Ŝarna; • Kurów - Policyjny O środek Szkolenia Psów; • Przecław - poczta; • Smol ęcin - ochotnicza stra Ŝ po Ŝarna; • Stobno - budynek dworca kolejowego; • Ustowo - administracja Rolniczej Spółdzielni Produkcyjne, administracja AWRSP (budynki administracyjne dawnego KPGO).

W miejscowo ściach: Rajkowo, Ostoja, Przylep znajduj ą si ę gospodarstwa do świadczalne Akademii Rolniczej ze Szczecina, administracja znajduje si ę w miejscowo ści Ostoja.

17 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Głównym terenem wyst ępowania zieleni wysokiej (lasów) jest skarpa doliny Odry. Ziele ń wysoka o charakterze le śnym lub parkowym wyst ępuje w: • Barnisław - zało Ŝenie pałacowo-parkowe, z ko ściołem, nieczynny cmentarz, ziele ń parkowa (wzdłu Ŝ kolei, ruiny po sanatorium); • Będargowo - cmentarz w u Ŝytkowaniu, starodrzew wzdłu Ŝ drogi na Warzymice; • Kamieniec - nieczynny cmentarz, zało Ŝenie pałacowo-parkowe; • Kurów - nieczynny cmentarz, zało Ŝenie pałacowo-parkowe; • Kołbaskowo - czynny cmentarz; • Ostoja - zespół pałacowo-parkowy; • Moczyły - nieczynny cmentarz,, starodrzew wzdłu Ŝ Odry; • Pargowo - nieczynny cmentarz, stare zało Ŝenia parkowe; • Przecław - nieczynny cmentarz (starodrzew), aleja kasztanowa (starodrzew); • Przylep - zespół pałacowo-parkowy; • Rajkowo - zespół pałacowo-parkowy • Siadło Dolne - jar ze starodrzewem (prostopadły do rz. Odry); • Siadło Górne - nieczynny cmentarz; • Smol ęcin - nieczynny cmentarz; • Ustowo - nieczynny cmentarz.

Na terenie gminy brakuje stałych obiektów noclegowych. W poni Ŝszej tabeli wyszczególniono funkcjonuj ące obecnie (2007 rok) na terenie Gminy Kołbaskowo podmioty świadcz ące usługi noclegowe i gastronomiczne:

18 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 6. Baza noclegowa i gastronomiczna w gminie Kołbaskowo – uj ęcie syntetyczne

Miejscowo ść Miejsce liczba pokoi/miejsc hotelowych

Ustowo „Zajazd Ustowo” 10 pokoi Ustowo 22a 20 miejsc noclegowych całorocznie Kołbaskowo Bar „Oktan” 2 pokoje przy przej ściu granicznym 3 miejsca noclegowe całorocznie Kołbaskowo Kwatera Prywatna Koperek 3 pokoje Teresa Kołbaskowo 107 8 miejsc noclegowych całorocznie Siadło Dolne 5 pokoi „Najderówka” Gospodarstwo 10 miejsc noclegowych Agroturystyczne całorocznie Sm ętowice Gospodarstwo Mini Zoo, miejsce na Agroturystyczne Sm ętowice 1 ognisko, du Ŝy teren Ostoja 9 pokoi z łazienkami Ośrodek Szkoleniowo- Badawczy w Zakresie Energii Odnawialnej Akademii rolniczej w Szczecinie 22 miejsca noclegowe Ostoja 10, 72-005 Przecław 2 sale konferencyjne na 90 i 30 osób całoroczne

Źródło: Starostwo Powiatowe w Policach.

Dodatkowo elementami zagospodarowania terenu, słu Ŝą cymi rekreacji s ą obiekty znajduj ące si ę w takich miejscowo ściach, jak: • Bobolin - ogródek jordanowski; • Kurów - stanica w ędkarska, działki rekreacyjne; • Moczyły - przysta ń, działki rekreacyjne; • Przecław - zorganizowane ogrody działkowe; • Ustowo - zorganizowane ogrody działkowe.

Wa Ŝna podkre ślenia, ze wzgl ędu na potencjał turystyczny, jest informacja o rozpocz ęciu w 2007 roku na granicy Kołbaskowa i Szczecina budowy najnowocze śniejszego krytego toru kartingowego w Polsce. Tor ma liczy ć 600 metrów Budowa widoczna jest do ronda Hakena i jej zako ńczenie jest planowane na maj 2008 roku. Obiekt ma skupia ć w sobie zarówno atrakcj ę dla miło śników sportu, jak równie Ŝ udost ępni ć pomieszczenia biurowe, restauracyjne oraz miejsca hotelowe. Inwestycja ta jest du Ŝą szans ą na przyci ągni ęcie do miasta Szczecina, jak równie Ŝ okolic

19 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Kołbaskowa wielu turystów, którzy zach ęceni t ą wła śnie atrakcj ą mog ą zainteresowa ć si ę równie Ŝ ofert ą turystyczn ą Gminy.

Zorganizowane tereny sportu znajduj ą si ę w B ędargowie, Kołbaskowie i Przecławiu na parcelach szkolnych. Wszystkie szkoły posiadaj ą sale gimnastyczne. Na terenie gminy zlokalizowany jest jeden o środek zdrowia w Przecławiu - posiada on 3 gabinety lekarskie (ogólny, stomatologiczny, zabiegowy). W miejscowo ści Karwowo zlokalizowany jest Dom Samotnej Matki wraz z kaplicą. Na terenie gminy brak wykształconych o środków kultury. W miejscowo ściach: Siadło Górne, Ustowo, Kurów oraz Warzymice znajduj ą si ę świetlice, ponadto w kilku miejscowo ściach istnieją ko ścioły, s ą to: Barnisław, B ędargowo, Bobolin, Kamieniec, Kołbaskowo, Przecław, Stobno. Ruiny ko ściołów wyst ępuj ą w Karwowie, Moczyłach, Pargowie, Smol ęcinie i Warzymicach. Nowy obiekt sakralny (komunalna kaplica pogrzebowa) w pobli Ŝu czynnego cmentarza w Kołbaskowie. Sie ć sklepów spo Ŝywczych w gminie jest uboga. Obiekty te zlokalizowane s ą w ni Ŝej wymienionych miejscowo ściach: Barnisław, Kamieniec, Kołbaskowo, Ostoja, Przecław, Siadło Górne, Stobno, Ustowo, Warzymice, Rajkowo; sklepy przemysłowe znajdują si ę w: Kołbaskowie, Przecławiu, Ustowie, Stobnie, Warzymicach, a ponadto na terenie gminy znajduje si ę szereg hurtowni, w tym Rolhurt w Przecławiu oraz sie ć hurtowni w Ustowie. Punkty małej gastronomii serwuj ące posiłki w ograniczonym zakresie i nastawione na obsług ę ruchu turystycznego znajduj ą si ę wzdłu Ŝ głównych szlaków komunikacyjnych (droga A 6 i 13). Gmina Kołbaskowo jest dobrze wyposa Ŝona w zakłady rzemie ślnicze. W przewa Ŝaj ącej wi ększo ści s ą to zakłady bran Ŝy metalowej (warsztaty napraw samochodów), bran Ŝy drzewnej (stolarnie). Warsztaty i zakłady usługowe wyst ępuj ą w: Barnisławiu, B ędargowie, Kamie ńcu, Karwowie, Kołbaskowie, Przecławiu, Rajkowie, Siadle Dolnym, Siadle Górnym, Stobnie, Ustowie, Warzymicach.

Ciepłownictwo

Na terenie gminy nie ma Ŝadnego scentralizowanego źródła ciepła (ciepłowni rejonowej, czy osiedlowej). Nie obejmuje jej te Ŝ swoim zasi ęgiem szczeci ński system ciepłowniczy (odgał ęzienie od magistrali południowej - EC Pomorzany), zostało wiele lat temu zlikwidowane. Nie wykorzystuje si ę te Ŝ niekonwencjonalnych źródeł energii cieplnej. Istniej ąca zabudowa usługowa korzysta z lokalnych kotłowni na paliwa konwencjonalne (paliwa stałe i płynne oraz w miejscowo ściach, do których doprowadzona jest sie ć gazowa równie Ŝ na gaz).

20 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok W Ustowie na terenie zespołu szklarni znajduj ą si ę cztery du Ŝe kotłownie na paliwo płynne i gazowe dla potrzeb technologicznych (o mocy powy Ŝej 1 MW), Ŝadna z nich nie zasila budownictwa mieszkaniowego i u Ŝyteczno ści publicznej. Małe kotłownie (o mocy do 1 MW) znajduj ą si ę: • w stra Ŝnicach granicznych w Barnisławiu i Kamie ńcu (paliwo stałe) oraz na przej ściu granicznym w Rosówku (paliwo płynne). • przy szkołach podstawowych w B ędargowie, Przecławiu i Kołbaskowie (paliwo gazowe), • na stacjach paliw Orlen w Kołbaskowie (paliwo płynne), • w budynkach administracyjnych w Przecławiu i Kołbaskowie (paliwo płynne i gazowe), • przy obiektach socjalnych w B ędargowie, Karwowie, Kołbaskowie, Przecławiu (paliwo płynne i gazowe), • przy innych obiektach usługowych w Stobnie, Przecławiu, Warzymicach (paliwo płynne), • przy oczyszczalni ścieków w Przecławiu (paliwo płynne).

Sieci gazowe

Na terenie gminy Kołbaskowo wyst ępuje stosunkowo rozległa sie ć gazu GZ-50 średniego ci śnienia i w niewielkim zakresie sie ć gazu GZ-50 niskiego ci śnienia. Sie ć średniego ci śnienia realizowana była zgodnie z koncepcj ą gazyfikacji gminy Kołbaskowo, wariant III, suplement. Do dnia dzisiejszego nie zrealizowano cało ści koncepcji, a obecnie realizowane prace wykraczaj ą poza koncepcj ę. Sie ć średniego ci śnienia jest obecnie zasilana z ruroci ągu średniego ci śnienia 500 ł ącz ącego stacje redukcyjne Io w Podjuchach i Warszewie. Stacja w Podjuchach jest zasilana z gazoci ągu wysokiego ci śnienia 50 Piła - Szczecin. Stacja przy ul. Kredowej jest zasilana z sieci wysokiego ci śnienia Odolanów - Police. Zasilenie sieci gazowej na terenie gminy Kołbaskowo nast ępuje na wysoko ści Ustowa ruroci ągiem de 225 PE. Ruroci ąg biegnie dalej wzdłu Ŝ terenów Gryf-Plantu w kierunku Przecławia i dalej do Kołbaskowa. Na wysoko ści Siadła Górnego od sieci odchodz ą dwie odnogi: de 63 PE przez Smol ęcin do Barnisławia i de 90 PE do Siadła Dolnego. W Przecławiu od sieci de 225 PE odchodzi odnoga do 180 PE do Warzymic i dalej do B ędargowa i Stobna. Gazyfikacj ą przewodow ą obj ęte s ą miejscowo ści: Kołbaskowo, Przecław, Stobno, Będargowo, Warzymice, Siadło Górne, Siadło Dolne, Smol ęcin. 4

Elektroenergetyka

4 Dodatkowe dane dotycz ące szczegółów przył ączenia oraz parametrów zapotrzebowania na gaz znajduje si ę w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołbaskowo”. 21 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Gmina jest zasilana w energi ę elektryczn ą sieci ą terenow ą SN-15 kV. Źródeł zasilania tej sieci, czyli stacji transformatorowo-rozdzielczych 110/15 kV, na terenie gminy nie ma. Sie ć gminna jest zasilana ze źródeł: • stacji zasilaj ącej „Gumie ńce”; • rozdzielni SN-15 kV „EC Pomorzany”; • stacji zasilaj ącej „Białowieska”. Cała gmina jest pokryta sieci ą SN-15 kV zasilaj ącą poszczególne stacje transformatorowe 15/0,4 kV. Sie ć jest zbudowana z terenowych linii magistralnych oraz odgał ęzie ń. Linie magistralne są zasilane ze źródeł poło Ŝonych poza gmin ą, na terenie m. Szczecina. Linie maj ą w terenie powi ązania umo Ŝliwiaj ące rezerwowanie zasilania. Prawie cała sie ć SN-15 kV na terenie gminy jest napowietrzna. S ą te Ŝ pojedyncze odcinki linii kablowych SN-15 kV. Tras ę linii wytyczono dziesi ątki lat temu, maj ąc na uwadze przede wszystkim skuteczno ść zasilania. Najcz ęś ciej prowadzono je po najkrótszych trasach, przecinaj ąc uko śnie pola, lasy, a czasem i wsie. W rezultacie linie napowietrzne cz ęsto stanowi ą istotny element kolizyjny dla wi ększo ści rodzajów u Ŝytkowania terenu. Przez teren gminy przebiegają równie Ŝ linie napowietrze ń NN [220 kV] i WN [110 kV] o znaczeniu wojewódzkim i ponadregionalny. S ą to: • linia 220 kV - Krajnik – Glinki; • linia 110 kV - Pomorzany – Glinki; • linia 110 kV - Pomorzany – Gumie ńce; • linia 110 kV - Pomorzany – Morzyczyn; • linia 110 kV - Pomorzany – śydowce. Na obszarze gminy Kołbaskowo wskazano tereny potencjalnej lokalizacji elektrowni wiatrowych. W polskich przepisach prawnych i procedurach administracyjnych siłownie wiatrowe nie maj ą ści śle okre ślonych zapisów reguluj ących zagadnienia ich lokalizacji, budowy i eksploatacji. Warunki lokalizacji elektrowni zale Ŝą od wielu czynników m.in.: meteorologicznych, istniej ącego zainwestowania, walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych terenu oraz przyj ętych rozwi ąza ń technicznych urz ądze ń. Lokalizacja elektrowni wiatrowych na terenie gminy jest mo Ŝliwa, pod warunkiem uwzgl ędnienia wszelkich uwarunkowa ń z tym zwi ązanych, dokonania zmiany obowi ązuj ącego planu zagospodarowania przestrzennego i uzyskania wszystkich niezb ędnych uzgodnie ń. Wytyczne do okre ślenia lokalizacji elektrowni wiatrowych zawarte s ą w planie zagospodarowania przestrzennego województwa zachodniopomorskiego.

Ochrona przeciwpowodziowa

22 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Wi ększo ść dolnego tarasu rzeki Odry poło Ŝona na rz ędnych 0,2 m n.p.m. do 0,6 m n.p.m., podlega okresowym zalewom lub te Ŝ chroniona jest przed powodzi ą poprzez wały i pompownie melioracyjne. Wały przeciwpowodziowe posiadaj ące rz ędne korony 0,7 m do 1,2 m n.p.m. nie chroni ą terenów polderowych przed powodzi ą. Brak ochrony przed powodzi ą dotyczy zwłaszcza obszaru na Wyspie pomi ędzy Kanałem Kurowskim a Odr ą (Kurowskie Ł ęgi), gdzie zniszczony jest zarówno system odwadniaj ący rowy z nieczynn ą pompowni ą, jak i ochraniaj ące go wały przeciwpowodziowe. 5

Telekomunikacja

Na chwil ę obecn ą (grudzie ń 2007 roku) na terenie gminy nie ma ju Ŝ elektromechanicznych central starego typu. W ich miejsce zainstalowano centrale cyfrowe najnowszej generacji, systemu 5ESS. Gmina jest obsługiwana przez dwie cyfrowe centrale telefoniczne: • Kołbaskowo RISLU 600 NN, • Przecław RISLU 1 500 NN. 6 Obie centrale podł ączone s ą liniami światłowodowymi do centrali Szczecin-Śródmie ście i pracuj ą ł ącznie z ni ą. Przy czym centrala Kołbaskowo obsługuje południową cz ęść gminy, a północna obsługiwana jest przez central ę zlokalizowan ą w Przecławiu. Mimo modernizacji i rozbudowy sieci telefonicznych na terenie gminy nadal funkcjonuj ą głównie napowietrzne linie telefoniczne. Przeprowadzone prace dotyczyły przede wszystkim budowy nowych linii kablowych, opartych m.in. o światłowody. Obecnie (2007 rok) zmodernizowane sieci jeszcze nie funkcjonuj ą. Poprzez wybudowanie na obszarze Gminy Kołbaskowo 3 stacji bazowych systemu telefonii bezprzewodowej zapotrzebowanie mieszka ńców na usługi telekomunikacyjne w zakresie obsługi sieci komórkowych zostało zaspokojone. Stacje te zlokalizowano w Kołbaskowie, Przecławiu oraz w pobli Ŝu autostrady.

5 Obecnie w Regionalnym Zarz ądzie Gospodarki Wodnej w Szczecinie trwaj ą prace nad „ Studium bezpo średniego zagro Ŝenia powodziowego dla obszaru RZGW Szczecin ”. Studium to okre śli granice obszarów bezpo średniego zagro Ŝenia powodziowego, które zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 18.07.2001 roku. Prawo wodne – powinny by ć uwzgl ędniane przy sporz ądzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 6 Centrale RISLU s ą elementami wyniesionymi du Ŝych cyfrowych central miejskich 5ESS. 23 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

2. ANALIZA I OCENA ZASOBÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

2.1. WALORY KRAJOBRAZOWE

W okresie mi ędzywojennym, jak i przedtem wschodni obszar obecnej Gminy Kołbaskowo (Dolina Dolnej Odry i okolice) stanowiły baz ę turystyki wycieczkowej (sobotnio-niedzielnej) dla mieszka ńców Berlina i Szczecina. Znajdowały si ę tu liczne restauracje, kawiarnie, pensjonaty, przystanie wodne i stanice w ędkarskie, a na obszarze całej gminy szereg zało Ŝeń pałacowo- parkowych i folwarcznych, a tak Ŝe zakłady usługowe pracuj ące na rzecz obsługi ruchu turystycznego. W miejscowo ści Kołbaskowo funkcjonował dworzec kolejowy obsługuj ący lini ę Berlin-Szczecin. Po drugiej wojnie światowej z przyczyn politycznych funkcja ta zamarła, a rejon spełniał narzucone centralnie funkcje obszaru produkcji zwierz ęcej i ro ślinnej. Zlikwidowano tak Ŝe dworzec kolejowy, a istniej ące obiekty zabytkowe jak i słu Ŝą ce rekreacji ulegały stopniowej degradacji. Na terenie gminy stwierdzono wyst ępowanie 737 gatunków ro ślin naczyniowych. Liczba ta, obejmuj ąca gatunki rodzime, jak i zadomowione synantropy, stanowi 48,5% gatunków flory Pomorza Zachodniego i około 34% gatunków listy krajowej. Lasy zajmuj ą znikom ą cz ęść powierzchni Gminy Kołbaskowo. Wi ększe kompleksy le śne znajduj ą si ę głównie w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy na zboczu doliny Odry Zachodniej, pomi ędzy miejscowo ściami Pargowo i Kołbaskowo b ędące w gestii Nadle śnictwa Gryfino. Tworz ą one obr ęb Rozdoły. Lasy te s ą zró Ŝnicowane. Oprócz zbiorowisk ł ęgowych (wyst ępuj ące koło Kamie ńca ł ęgi wierzbowo-topolowe, a koło Pargowa i Moczył ł ęgi wi ązowe), spotyka si ę tu fragmenty gr ądu i zbiorowiska borowe trudne do jednoznacznej fitosocjologicznej klasyfikacji (ze wzgl ędu na ich znaczne przekształcenie spowodowane działalno ści ą człowieka). Znaczna cz ęść tych lasów to drzewostany sosnowe z domieszk ą d ębu szypułkowego. Drzewostany te charakteryzuj ą si ę stosunkowo młodym wiekiem. Przeprowadzone inwentaryzacje flory potwierdziły obecno ść ponad 42 gatunków ro ślin typowych dla lasów li ściastych. Dwa kolejne kompleksy poło Ŝone s ą na terenie Mi ędzyodrza, tj. las na południe od autostrady b ędący w gestii AWRSP i las na północ od autostrady tzw. „Wielkie Bagno Kurowskie” będące w gestii Nadle śnictwa Gryfino. S ą to olesy i ł ęgi olszowo-jesionowe. Cz ęść z nich obj ęta jest ochron ą rezerwatow ą jako „Kurowskie Błota”, które utworzono dla ochrony du Ŝej kolonii czapli siwej. Powierzchnia zaj ęta przez ł ąki na terenie Gminy Kołbaskowo jest stosunkowo du Ŝa. Pomimo to trudno zakwalifikowa ć je do którego ś z typowych zbiorowisk ł ąkowych. Zjawisko to jest typowe równie Ŝ dla innych rejonów województwa i kraju. Jest ono spowodowane zmian ą

24 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok sposobu upraw ł ąk, w której preferuje si ę tylko kilka gatunków ro ślin, głównie traw ę. Prowadzone w minionych latach prace melioracyjne przyczyniły si ę do zaniku wielu gatunków ł ąkowych, pospolicie wyst ępuj ących w innych cz ęś ciach kraju. Istniej ące na terenie Gminy Kołbaskowo kompleksy ł ąk zostały w efekcie tych działa ń przekształcone w monokultury uprawianej kupkówki, Ŝycic i innych traw. Na terenie gminy dotychczas zanotowano wyst ępowanie ponad 350 gatunków zwierz ąt kr ęgowych. Z tej liczby stwierdzono co najmniej: • 27 gatunków ryb - co stanowi 25% gatunków listy krajowej ryb, • 19 gatunków płazów i gadów - co stanowi 70% gatunków listy krajowej płazów i gadów, • 259 gatunków ptaków - co stanowi 69% gatunków listy krajowej ptaków, • 50 gatunków ssaków - co stanowi 49% gatunków listy krajowej ssaków.

Pod wzgl ędem faunistycznym teren gminy Kołbaskowo mo Ŝna uzna ć za bogaty. Liczba gatunków tu stwierdzonych jest wysoka w porównaniu z ni Ŝowymi terenami Polski. Cenno ść fauny tej gminy znajduje swoje szczególne potwierdzenie w du Ŝym bogactwie gatunków wodno-błotnych i drapie Ŝnych. Do istniej ących form ochrony przyrody na podstawie ustawy o ochronie przyrody na terenie Gminy Kołbaskowo zalicza si ę zatem: − Park Krajobrazowy Dolina Dolnej Odry, − Kurowskie Błota, − Kanał Kwiatowy, − Wzgórze Widokowe nas Mi ędzyodrzem, − Dąb Zbójnicki. 7

2.2. ZABYTKI

Zgodnie z wnioskiem Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków ZN-430/170/ks/2004 z dnia 08.12.2004 roku został sporz ądzony rejestr zabytków nieruchomych Gminy Kołbaskowo. Zabytki te obj ęte s ą rygorami prawnymi, wynikaj ącymi z tre ści odpowiednich aktów prawnych, w tym przede wszystkim „Ustawy o zabytkach i opiece nad zabytkami”. Zestawienie wszystkich obiektów, zarówno tych wpisanych, jak i proponowanych do wpisania, zostało zamieszczone w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania

7 Obiekty i obszary zostały szarzej opisane w dokumencie pt.: „ Koncepcja budowy produktu turystyczno-rekreacyjnego gminy Kołbaskowo w oparciu o Trójk ąt Turystycznych Mo Ŝliwo ści: Sport – Rekreacja – Aktywny wypoczynek ”. 25 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok przestrzennego” Gminy. W śród nich znajduj ą si ę XIII-wieczne granitowe ko ścioły: w Będargowie, Bobolinie (z zabytkowym cmentarzem), Kamie ńcu, Kołbaskowie, Stobnie, i w prawie niezmienionej formie w Barnisławiu, a tak Ŝe ruiny ko ściołów z zabytkowymi cmentarzami przyko ścielnymi w Karwowie, Moczyłach, Pargowie i Smol ęcinie oraz ruiny ko ścioła w Warzymicach. Ponadto w Gminie znajduj ą si ę zabytkowa rz ądówka w Bobolinie, dwory z parkami w Ostoi i w Rajkowie oraz dwór w Przylepie. Do statusu zabytków aspiruj ą (proponowane do wpisania do rejestru zabytków) przy tym cmentarze w B ędargowie, Kamie ńcu, Kołbaskowie, Stobnie i Warzymicach, a tak Ŝe kamienne ogrodzenie działki ko ścielnej w Barnisławiu, park dworski w Kurowie, park dworski w Pargowie, i dwór neoklasycystyczny w Przylepie. Na terenie Gminy Kołbaskowo znajduj ą si ę tak Ŝe 48 obiekty o statusie obiektów chronionych.

Ko ściół w B ędargowie

Źródło: www.gminypolskie.pl.

Ko ściół w Bobolinie

Źródło: www.gminypolskie.pl

26 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Ko ściół w Kamie ńcu

Źródło: www.gminypolskie.pl

Pierwsze wzmianki o tych terenach pochodz ą ze źródeł datowanych na koniec XII wieku (wzmianka źródłowa o Karwowie z 1191 roku). Od wczesnego średniowiecza a Ŝ do wymarcia panuj ącej tu dynastii Gryfitów znaczny odsetek ziemi dzisiejszej gminy nale Ŝał wła śnie do Gryfitów. W XVI i I połowie XVII wieku około 30% ziem wchodziło w skład szczeci ńskiej domeny ksi ąŜę cej. Rozległe posiadło ści posiadał równie Ŝ Ko ściół. Najwi ększym wła ścicielem ziemskim był szczeci ński klasztor cysterek. Znaczne uposa Ŝenia miały te Ŝ inne szczeci ńskie ko ścioły: Św. Jakuba, Św. Jana oraz Ko ściół Mariacki. Po reformacji i rozwi ązaniu klasztoru cysterek, ich dobra przeszły w r ęce tych ko ściołów i domu panuj ącego. Znajduj ące si ę na terenie Gminy obiekty zabytkowe mog ą by ć wa Ŝnym i bardzo atrakcyjnym elementem jej promocji. Aby w pełni wykorzysta ć wynikaj ące st ąd mo Ŝliwo ści, konieczne jest zapewnienie odpowiedniej ochrony wspomnianych zabytków, a w dalszej perspektywie umiej ętne ich zagospodarowanie i wyeksponowanie. 8

8 Dodatkowe zabytki znajduj ące si ę na terenie Gminy Kołbaskowo zostały przedstawione w opracowaniu pt.: „Koncepcja budowy produktu turystyczno-rekreacyjnego …” 27 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

3. ANALIZA I OCENA ŚRODOWISKA BIZNESOWEGO

3.1. OTOCZENIE BIZNESU

Zrównowa Ŝony i zharmonizowany ze środowiskiem naturalnym rozwój społeczno - gospodarczy Gminy Kołbaskowo, który umo Ŝliwi osi ągni ęcie zarówno standardów europejskich w działalno ści gospodarczej, jak i wysok ą jako ść Ŝycia społeczno ści lokalnej to misja Gminy. Celem strategicznym jest wi ęc rozwój gospodarczy, zawarty w programie opracowanym przez władze samorz ądowe. Zawiera on obok planów i zamierze ń inwestycyjnych w dziedzinie infrastruktury technicznej, takie działania jak: pomoc istniej ącym małym i średnim przedsi ębiorstwom, a przede wszystkim bezrobotnym w ich aktywizacji, współprac ę z instytucjami wspieraj ącymi działania małego i średniego biznesu, pozyskanie inwestorów z zewn ątrz. W roku 2006 zatrudnienie w gminie wynosiło ogółem 678 osób, z czego 352 osoby to kobiety. Ma przestrzeni lat (od 2000 roku) ulega ono cz ęstym zmianom ze wzgl ędu na specyfik ę i sezonowo ść prowadzonej działalno ści gospodarczej oraz szybki wzrost liczby ludno ści. Jest to relatywnie nie du Ŝe zatrudnienie wzgl ędem ilo ści osób zameldowanych w Gminie Kołbaskowo. Wynik takiego poziomu zatrudnienia jest cz ęś ciowo spowodowane faktem, Ŝe duŜa cz ęść mieszka ńców gminy jest zatrudniona lub prowadzi działalno ść w Szczecinie. Obserwuj ąc rynek pracy w latach 2001-2003 zauwa Ŝa si ę pewn ą stabilno ść w zatrudnieniu w sektorze publicznym (jednostki i zakłady bud Ŝetowe) i obsłudze ludno ści. Na tej podstawie mo Ŝna zauwa Ŝyć, Ŝe średniorocznie w tym sektorze poziom zatrudnienia wynosi około 29% (290- 296 osób). Pozostała cz ęść pracuje w sektorze prywatnym, przewa Ŝnie w małych podmiotach gospodarczych, lub prowadzi działalno ść indywidualnie.

3.2. STRUKTURA AGRARNA I WŁASNOŚCI GOSPODARSTW ROLNYCH

Z uwagi na uwarunkowania historyczne i naturalne Gminy Kołbaskowo rolnictwo odgrywa w niej istotn ą rol ę, lecz wraz ze zmieniaj ącą si ę sytuacj ą w tej bran Ŝy (uwidaczniaj ącą si ę coraz bardziej w dochodach gminy) nast ępuje coraz wi ększe ukierunkowanie na przemysł i usługi. Ze wzgl ędu na trudno ści z oszacowaniem danych statystycznych, dotycz ących gospodarki rolnej, analiza opiera si ę na danych otrzymanych ze spisu powszechnego, przeprowadzonego w 2002 roku na obszarze całego kraju.

28 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 7. Charakterystyka gospodarstw rolnych

Grupy obszarowe Liczba Powierzchnia w ha lasów i uŜytków rolnych gospodarstw gruntów le śnych OGÓŁEM do 1 ha 1 310 274,46 1 – 5 424 939,59 5 – 10 88 639,59 10 – 15 34 436,65 15 ha i wi ęcej 69 4 283,34 w tym gospodarstwa indywidualne do 1 ha 1 302 269,98 1 – 5 406 880,27 5 – 10 75 544,4 10 – 15 21 263,08 15 ha i wi ęcej 37 1 932,12

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminy Kołbaskowo.

Tabela 8. Porównanie stanu gospodarstw rolnych prowadz ących działalno ść pozarolnicz ą

Gospodarstwa z zakresu Liczba gospodarstw w Liczba gospodarstw w 2002 handlu 2006 roku roku Ogółem 613 43 w tym: przetwórstwa - 3 przemysłowego budownictwa 168 4 transportu i 220 7 magazynowania

agroturystyki, wynajmu 67 bd pokoi i innych hotele i restauracje 72 bd ubezpieczenia i po średnictwo 67 bd finansowe pozostałe 335 bd

Źródło: Powszechny spis rolny 2002.

29 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 9. UŜytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych

w tym gospodarstwa Ogółem indywidualne WYSZCZEGÓLNIENIE

w ha w odsetkach w ha w odsetkach OGÓŁEM 10 540 100,0 6 131 100,0 uŜytki rolne 7 005 66,5 5 219 85,1 grunty orne 6 436 61,1 4 874 79,0 w tym: odłogi 400 3,8 200 3,3 ugory 100 0,9 48 0,8 sady 64 0,6 55 0,9 łąki 215 2,0 152 2,5 pastwiska 290 2,8 138 2,3 lasy i grunty le śne 722 6,9 73 1,2 pozostałe grunty 2 813 26,7 839 13,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Gminy Kołbaskowo.

30 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

4. ANALIZA I OCENA SYTUACJI DEMOGRAFICZNEJ , KWALIFIKACJI I RYNKU PRACY ORAZ KULTURY

4.1. POPULACJA – STRUKTURA WIEKOWA I PŁCIOWA

Tabela 10. Ludno ść według płci i wieku

W odsetkach (struktura pionowa) Na 100 m ęŜ czyzn Wyszczególnienie Ogółem męŜ czy źni kobiety męŜ czy źni kobiety do przypada kobiet ogółem do ogółu ogółu Ogółem 8 835 4 402 4 433 1450,7 722,8 727,9 101 0-4 lat 595 301 294 97,7 49,4 48,3 98 09-maj 645 332 313 105,9 54,5 51,4 94 14-pa ź 614 334 280 100,8 54,8 46 84 15-19 609 323 286 100,0 53,0 47 89 20-24 672 351 321 110,3 57,6 52,7 91 25-29 773 360 413 126,9 59,1 67,8 115 30-34 1 053 508 545 172,9 83,4 89,5 107 35-39 851 438 413 139,7 71,9 67,8 94 40-44 617 310 307 101,3 50,9 50,4 99 45-49 660 349 311 108,4 57,3 51,1 89 50-54 585 281 304 96,1 46,1 49,9 108 55-59 375 195 180 61,6 32,0 29,6 92 60-64 218 106 112 35,8 17,4 18,4 106 65-69 179 80 99 29,4 13,1 16,3 124 70-74 161 59 102 26,4 9,7 16,7 173 75-79 118 45 73 19,4 7,4 12 162 80-84 81 20 61 13,3 3,3 10 305 85 lat i wi ęcej 29 10 19 4,8 1,6 3,1 190 Źródło: Dane statystyczne z dnia 30.06.2006 roku, Baza Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny .

W Gminie Kołbaskowo funkcjonuj ą 3 szkoły podstawowe. W poni Ŝsza tabela zawiera zestawienie absolwentów oraz uczniów z roku 2006.

Tabela 11. Zestawienie uczniów i absolwentów szkół podstawowych w Gminie Kołbaskowo

szkoły podstawowe uczniowie absolwenci ogółem męŜ czy źni kobiety ogółem męŜ czy źni kobiety 645 331 314 111 65 46 Źródło: Dane statystyczne z dnia 30.06.2006 roku, Baza Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny.

Pod wzgl ędem struktury wieku mieszka ńców gmina jest jednostk ą relatywnie młod ą. Wykres prezentuje liczb ę ludno ści gminy w rozbiciu na grupy wiekowe.

31 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Wykres 1. Struktura wiekowa ludno ści w Gminie Kołbaskowo

4% 3% 1% 21% 11%

7%

14%

16% 23%

0-14 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 80 i w i ęcej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych z dnia 30.06.2006 roku, Baza Danych Regionalnych, Główny Urz ąd Statystyczny.

Na dzie ń 30.06.2006 roku ponad 93% obywateli Gminy nie uko ńczyło jeszcze 65 roku Ŝycia, a znaczna wi ększo ść jest w wieku produkcyjnym. Korzystny rozkład demograficzny ludno ści potwierdza struktura mieszka ńców w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym. Liczba mieszka ńców w wieku nieprodukcyjnym (czyli w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym łącznie) szacunkowo wynosi około 31,94% ogółu ludno ści. Według danych z tego okresu przyjmuje si ę, Ŝe jest to liczba 2 822 mieszka ńców.

4.2. SIŁA ROBOCZA – KLUCZOWE KWALIFIKACJE, ROZMIAR I STRUKTURA BEZROBOCIA

Według danych z zamieszczanych na stronach Powiatowego Urz ędu Pracy w Policach, w listopadzie 2007 roku na terenie Gminy Kołbaskowo zarejestrowanych było 417 bezrobotnych, wśród których 258 osób stanowiły kobiety. Szczegółowe dane, obrazuj ące liczb ę bezrobotnych oraz zestawienie osób niepracuj ących ze wzgl ędy na sytuacj ę Ŝyciow ą w Gminie i Powiecie prezentuj ą tabele w dalszej cz ęś ci punktu.

32 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 12. Bezrobocie w powiecie polickim z podziałem na wykształcenie

Powiat policki Wykształcenie ogółem męŜ czy źni kobiety Suma 4 072 1 558 2 514 wy Ŝsze 296 67 229 policealne, średnie zawodowe 789 225 564 średnie ogólnokształc ące 272 58 214 zasadnicze zawodowe 1 120 504 616 gimnazjalne i poni Ŝej 1 595 704 891 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych za rok 2007, Bank Danych Regionalnych, GUS.

Tabela 13. Bezrobocie w powiecie polickim – zestawienie miesi ęczne

Ogółem na koniec m-ca sprawozdawczego Bezrobotni zarejestrowani Bezrobotni którzy podj ęli Stopa Wska źnik m-c w m-cu prac ę w m-cu Ogółem W tym z prawem do zasiłku bezrobocia bezrobocia (%) (%) Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Stycze ń 406 204 115 66 4 179 2 553 690 416 18,8 9,5 Luty 276 130 216 111 3 977 2 425 662 407 18 9,1 Marzec 304 161 189 102 3 877 2 373 612 383 17,5 8,8 Kwiecie ń 318 157 200 106 3 777 2 323 602 382 17,1 8,4 Maj 298 171 153 89 3 731 2 303 591 375 16,9 8,3 Czerwiec 278 141 143 77 3 628 2 267 580 369 16,5 8,1 Lipiec 407 229 192 106 3 474 2 233 497 311 15,9 7,7 Sierpie ń 393 232 155 91 3 433 2 214 437 275 15,7 7,6 Wrzesie ń 385 222 165 111 3 472 2 256 407 259 15,9 7,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych za rok 2007 z Powiatowego Urz ędu Pracy w Policach.

Tabela 14. Bezrobocie w Gminie Kołbaskowo – zestawienie miesi ęczne

Ogółem na koniec m-ca sprawozdawczego Bezrobotni zarejestrowani Bezrobotni którzy podj ęli Wska źnik m-c w m-cu prac ę w m-cu bezrobocia Ogółem W tym z prawem do zasiłku (%)

Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Stycze ń 49 25 15 12 527 314 114 63 9,2 Luty 33 14 25 10 497 305 105 59 8,7 Marzec 40 20 21 11 500 306 101 59 8,7 Kwiecie ń 40 20 24 14 493 299 93 53 8,1 Maj 28 16 15 9 482 296 90 50 8 Czerwiec 27 11 13 7 466 287 87 46 7,7 Lipiec 52 21 19 11 457 278 79 42 7,6 Sierpie ń 31 13 14 6 435 269 67 35 7,2 Wrzesie ń 48 24 15 8 452 285 59 32 7,5 Pa ździernik 57 26 38 29 435 268 54 29 7,2 Listopad 36 16 31 15 417 258 46 25 6,9

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych za rok 2007 z Powiatowego Urz ędu Pracy w Policach.

33 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Tabela 15. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku w powiecie polickim

Które uko ńczyły Samotnie wychowuj ące co Długotrwałe Powy Ŝej 50 roku Bez kwalifikacji Do 25 roku Ŝycia szkoł ę wy Ŝsz ą, do najmniej jedno dziecko do 7 bezrobocie Ŝycia zawodowych m-c 27 roku Ŝycia roku Ŝycia

Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety Stycze ń 779 487 44 35 2 568 1 638 914 427 1504 951 397 369 Luty 706 443 29 25 2 455 1 569 887 422 1408 888 377 351 Lipiec 626 406 32 20 2 209 1 477 791 391 1269 844 382 363 Czerwiec 651 403 25 15 2 258 1 481 817 402 1317 855 389 369 Marzec 689 417 28 23 2 408 1 537 865 413 1382 884 378 351 Kwiecie ń 686 412 34 23 2 340 1 506 844 406 1357 867 382 361 Maj 680 407 30 21 2 305 1 486 848 413 1366 878 381 364 Sierpie ń 640 421 28 21 2 139 1 433 786 385 1254 828 383 364 Wrzesie ń 671 445 43 37 2 132 1 447 802 390 1278 853 392 373 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych za rok 2007 z Powiatowego Urz ędu Pracy w Policach.

Porównuj ąc dane z roku 2006 i 2007 mo Ŝna zauwa Ŝyć stały spadek w poziomie bezrobocia na terenie Gminy Kołbaskowo 9. Zjawisko to mo Ŝe mie ć swoje podło Ŝe w zwi ększeniu liczby ludno ści, która w ostatnich latach spowodowana była przede wszystkim przemeldowaniem mieszka ńców Szczecina i okolic do nowy budowanych w Gminie. Migracja z du Ŝych aglomeracji miejskich do okolicznych gmin jest obecnie powszechnie wyst ępuj ącą tendencj ą. Z powy Ŝszych analiz wynika ć mo Ŝe równie Ŝ wzrost zainteresowania w okresach letnich ulega zatrudnieniem w tzw. systemie pracy sezonowej. Reasumuj ąc mo Ŝna powiedzie ć, Ŝe dotychczasowe działania przeprowadzone na terenie Gminy Kołbaskowo miały swoje odzwierciedlenie w zmniejszeniu bezrobocia. Dalsze prace w tym zakresie, które maj ą na celu przede wszystkim przyci ągn ąć do gminy nowych inwestorów zewn ętrznych oraz zwi ększenie działa ń w zakresie turystycznym mog ą w przyszło ści owocowa ć zarówno dalszym zmniejszeniem poziomu bezrobocia, jak równie Ŝ pozytywnie wpłyn ąć na wizerunek regionu. Do najwi ększych trudno ści zwi ązanych z bezrobociem i rozwojem rynku pracy na terenie Gminy Kołbaskowo zalicza si ę przede wszystkim: 1. wysoki stopie ń bezrobocia strukturalnego w zwi ązku ze stanem społecznego i ekonomicznego rozwoju w regionach, jak te Ŝ w wyniku redukcji miejsc pracy, 2. niedostateczne dostosowanie i znaczenie instytucji o światowych i wychowawczych, brak nowoczesnych centrów planowania kariery zawodowej,

9 Dane historyczne, publikowane na stronach Powiatowego Urz ędu Pracy w Policach. 34 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok 3. migracja z rejonów wiejskich, przede wszystkim przez młodych ludzi, 4. przeszkody kulturalne i j ęzykowe oraz niedostateczny poziom wiedzy uniemo Ŝliwiaj ący stałe lub czasowe migracje w granicach Unii, 5. brak współpracy przy rozwoju systemów poszukiwania pracy i w ąski zakres usług na terenie Gminy.

4.3. SZKOLNICTWO

Zgodnie z zadaniami okre ślonymi w Ustawie z dnia 7 wrze śnia 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. Nr 95 poz. 425, z pó źn. zm.) gmina zobowi ązana jest do prowadzenia przedszkoli i szkół podstawowych oraz gimnazjów. Na terenie gminy zlokalizowane s ą trzy obiekty szkolne, ka Ŝdy z nich posiada sal ę gimnastyczn ą oraz zespół boisk. Szkoły znajduj ą si ę w miejscowo ściach: • Będargowo - 8 pomieszcze ń do nauki. Uczniami szkoły s ą dzieci z 9 miejscowo ści Gminy Kołbaskowo: B ędargowa, Warzymic, Warnika, Bobolina, Małego Stobna, Stobna, Przylepu, Ostoi i Rajkowa.; • Kołbaskowo - 16 pomieszcze ń do nauki; • Przecław - Zespół Szkół skupiaj ący ponad 600 uczniów, dysponuj ący zapleczem sportowym.

35 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

5. ANALIZA I OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ GMINY ORAZ DOST ĘPNO ŚCI ZEWN ĘTRZNYCH ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

5.1. BUDśET GMINY KOŁBASKOWO NA 2008 ROK

Zgodnie z przedstawion ą uchwał ą bud Ŝetow ą, bud Ŝet gminy Kołbaskowo na 2008 rok zakłada dochody w wysoko ści 32 296 075 zł, za ś wydatki na poziomie 32 167 211 zł. Planowana nadwy Ŝka bud Ŝetowa w kwocie 128 864 zł oraz przychody w wysoko ści 1 038 336 zł z nadwy Ŝki wolnych środków na rachunkach bankowych, stanowi ą źródło sfinansowania przypadaj ących w 2008 roku spłaty rat po Ŝyczek. Bud Ŝet opracowany został w oparciu o przewidywane wykonanie za rok 2007, planowan ą inflacj ę i ustalone stawki podatkowe. Projektuje si ę, Ŝe wzgl ędem roku 2007 znacznie wzrosn ą wpływy ze sprzeda Ŝy składników maj ątku, co zwi ązane jest z przeznaczeniem do sprzeda Ŝy gruntów pod budownictwo mieszkaniowe. Środki te wykorzystane zostan ą w cało ści na realizacje zada ń inwestycyjnych. Struktura prognozowanych dochodów bud Ŝetu gminy w wysoko ści 32 296 075 zł przedstawia si ę nast ępuj ąco: – dochody własne 24 377 020 zł – subwencje 5 233 771 zł – dotacje 2 677 151 zł – środki z innych źródeł 8 133 zł

Dochody własne obejmuj ą : – podatki i opłaty lokalne 7 778 000 zł – wpływy z maj ątku gminy 10 012 000 zł – udziały we wpływach w podatku dochodowym 6 400 000 zł – pozostałe dochody własne 187 000 zł

Podatki i opłaty lokalne stanowi ą 24,1% bud Ŝetu ogółem i s ą to wpływy z: – podatku rolnego 830 000 zł – podatku le śnego 6 020 zł – podatku od nieruchomo ści 5 200 000 zł – podatku opłacanego w formie karty podatkowej 24 000 zł – podatku od spadków i darowizn 25 000 zł – podatku od środków transportowych 305 000 zł – podatku od czynno ści cywilno-prawnych 1 003 000 zł – opłaty targowej 85 000 zł – opłaty skarbowej 50 000 zł – opłaty adiacenckiej 50 000 zł

36 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok – opłaty za wydanie zezwolenia na sprzeda Ŝ 200 000 zł napojów alkoholowych Na dochody z maj ątku gminy w kwocie 10 012 000 zł składaj ą si ę: – wpływy ze sprzeda Ŝy składników maj ątku 9 800 000 zł – wpływy z dzier Ŝawy i najmu gruntów, lokali 180 000 zł mieszkalnych i u Ŝytkowych – wpływy z u Ŝytkowania wieczystego 32 000 zł

Pozostałe dochody własne w wysoko ści 187 000 zł to: – opłaty z usług cmentarnych 1 000 zł – odsetki od środków na r-ch bankowych i lokat 100 000 zł pieni ęŜ nych – odsetki od podatników z tytułu nieterminowych 45 000 zł wpłat podatków i opłat – opłata za pobyt dzieci w przedszkolu publicznym w 40 000 zł Kołbaskowie – dochód uzyskiwany w zwi ązku z realizacj ą zada ń 1 000 zł zakresu administracji rz ądowej oraz innych zada ń zleconych

Udziały w podatkach dochodowych od osób fizycznych i osób prawnych wynosz ą 6 400 000 zł, to odpowiednio: – podatek PIT 6 000 000 zł – podatek CIT 400 000 zł

W 2008 roku udział gminy we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych wyniesie 36,49 %.

W 2008 roku ustalona subwencja dla gminy w kwocie 5 233 771 zł przekazywana b ędzie w nast ępuj ących cz ęś ciach: – równowa Ŝą cej 66 137 zł – wyrównawczej 442 042 zł – o światowej 4 725 592 zł

Zaplanowane przez gmin ę na 2008 rok dochody z tytułu dotacji celowych w wysoko ści 2 677 151 zł obejmuj ą: 1. dotacje celowe z bud Ŝetu pa ństwa 2 665 151 zł – w tym na realizacj ę bie Ŝą cych zada ń zleconych 2 316 440 zł przez administracj ę rz ądow ą – w tym dofinansowanie zada ń własnych gminy 348 711 zł 2. dotacja celowa otrzymana na zadania bie Ŝą ce 12 00 zł realizowane na podstawie porozumie ń mi ędzy jst

37 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Środki z innych źródeł w wysoko ści 8 133 zł to środki z bud Ŝetu UE na dofinansowanie realizowanego w Zespole Szkół w Przecławiu projektu pn. ”Szkoła równych szans”.

W bud Ŝecie gminy na 2008 rok uj ęto tylko te źródła dochodów, które gwarantuj ą realno ść wpływów.

Struktura prognozowanych wydatków bud Ŝetu gminy w wysoko ści 32 167 211 zł przedstawia si ę nast ępuj ąco: – wydatki bie Ŝą ce (osobowe i rzeczowe) 19 879 629 zł – wydatki inwestycyjne 12 287 582 zł

Udział wydatków bie Ŝą cych w wydatkach ogółem wynosi 61,8%, natomiast wydatków inwestycyjnych 38,2 % . W ramach planowanych wydatków inwestycyjnych finansowane b ędą nast ępuj ące zadania: Przebudowa drogi gminnej w Siadle-Dolnym 50 000 zł Przebudowa dróg gminnych w Stobnie 2 972 812 zł Modernizacja dróg (powiatowych))w obszarach 500 000 zł zabudowanych (ch odniki) Budowa chodnika w ci ągu m.Rajkowo 12 000 zł Poprawa jako ści wody poprzez likwidacj ę rur 200 000 zł azbestowo-cementowych (wymiana sieci Budowa zbiornika retencyjnego wraz z przebudow ą 1 000 000 zł głównych ci ągów melioracyjnych w obr ębie Ustowo, Warzymice, Przecław Wykonanie kanalizacji deszczowej ul. Mierzy ńska 250 000 zł Uzbrojenie terenów przemysłowych 1 000 000 zł Ocieplenie budynku w Kołbaskowie 105 30 000 zł Budowa sygnalizacji świetlnej na skrzy Ŝowaniu ul. 60 000 zł Cukrowej – Rajkowo Budowa schronis ka dla zwierz ąt 300 000 zł Oświetlenie drogi krajowej Nr 13 od m. Przecław do 690 000 zł granicy administracyjnej m Szczecina wraz z o świetleniem ścieŜki rowerowej i chodnika na odcinku od granicy administracyjnej m.Szczecina do wjazdu na osiedle Zielone Pole gm. Kołbaskowo Oświetlenie drogi gminnej w Przecławiu 50 000 zł Przebudowa budynku gospodarczego na świetlic ę 30 000 zł wiejsk ą w Barnisławiu Przebudowa świetlicy wiejskiej w B ędargowie 511 020 zł Budowa Europejskiego Centrum Wsparcia Młodzie Ŝy 3 496 750 zł w Przecławiu w tym:

38 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Budowa gimnazjum na nieruchomo ści Zespołu Szkół 30 000 zł w Przecławiu Rezerwa celowa na zadania w zakresie gospodarki 700 000 zł wodnej Zakupy inwestycyjne 405 000 zł

Na remonty bie Ŝą ce istniej ącej infrastruktury komunalnej planuje si ę wyda ć 1 078 500 zł i będą to remonty dróg (350 000 zł), przystanków autobusowych (20 000 zł), placów zabaw (10 000 zł), o świetlenia ulicznego (70 000 zł), szkół podstawowych i przedszkoli (330 000 zł), budynków komunalnych (72 000 zł), świetlic wiejskich (114 000 zł), stra Ŝnic OSP (65 000 zł), budynku Urz ędu Gminy (47 500 zł). Wydatki w poszczególnych działach klasyfikacji bud Ŝetowej, wraz z uszczegółowieniem pozycji o najwi ększej warto ści, przedstawia poni Ŝsza tabela.

39 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Tabela 16. Wydatki bud Ŝetowe według działów klasyfikacji bud Ŝetowej

Wydatki bud Ŝetowe według działów klasyfikacji bud Ŝetowej Numer działu Nazwa Uszczegółowienie Kwota 010 Rolnictwo i łowiectwo 1 500 500 Melioracje wodne 1 020 000 Infrastruktura wodoci ągowa i sanitacyjna wsi 460 000 020 Le śnictwo 2 000 600 Transport i ł ączno ść 4 515 412 Lokalny transport zbiorowy 440 000 Drogi publiczne gminne 3 988 912 630 Turystyka 63 000 700 Gospodarka mieszkaniowa 1 766 060 Gospodarka gruntami i nieruchomo ściami 1 354 000 710 Działalno ść usługowa 645 000 Finansowanie planów zagospodarowania przestrzennego 460 000 Opracowania geodezyjne 120 000 750 Administracja publiczna 2 742 800 Wydatki Rady Gminy 180 000 Wydatki Urz ędu Gminy 2 365 000 Urz ędy naczelnych organów władzy 751 pa ństwowej, kontroli i ochrony prawa 1 440 oraz s ądownictwa Bezpiecze ństwo publiczne i ochrona 754 341 605 ppo Ŝ. 757 Obsługa długu publicznego 270 000 758 Ró Ŝne rozliczenia 1 080 000 Rezerwa ogólna 300 000 Rezerwa celowa 780 000 801 Oświata i wychowanie 11 997 994 Szkoły podstawowe 7 873 340 Oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych 281 870 Przedszkola 1 141 310 Gimnazja 1 867 480 Dowo Ŝenie uczniów do szkół 456 660 Zespół Ekonomiczno Administracyjny Szkół 218 290 851 Ochrona zdrowia 271 260 852 Pomoc społeczna 3 518 470 Świadczenia rodzinne i zaliczka alimentacyjna 1 989 000 Zasiłki i pomoc w naturze oraz składki na ubezpieczenia 551 000 emerytalne i rentowe Dodatki mieszkaniowe 240 000 Ośrodki Pomocy Społecznej 474 870 854 Edukacyjna opieka wychowawcza 283 220 Świetlice szkolne 169 870 Pomoc materialna dla uczniów 112 500 Gospodarka komunalna i ochrona 900 1 855 000 środowiska Utrzymanie zieleni w Gminie 280 000 Schroniska dla zwierz ąt 300 000 Oświetlenie ulic, placów, dróg 1 139 000 Kultura i Ochrona Dziedzictwa 921 888 220 Narodowego Świetlice wiejskie 718 220 Biblioteka 112 000 926 Kultura fizyczna i sport 425 230

40 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

5.2. PROGRAMY SAMORZĄDOWE I RZĄDOWE

Fakt istnienia dokumentu „Strategia rozwoju województwa zachodniopomorskiego do 2020 roku” sprawia, Ŝe strategie oraz plany rozwoju lokalnego opracowywane przez poszczególne jednostki samorz ądu terytorialnego powinny w swojej strukturze posiadać uszczegółowienie nadrz ędnych celów strategicznych przyj ętych na poziomie regionalnym. Przyj ęcie takiego podej ścia pozwala na zachowanie spójno ści pomi ędzy strategi ą nadrz ędn ą (wiod ącą), a strategiami oraz planami rozwoju kreowanymi przez społeczno ści lokalne. W celu uzyskania spójno ści planu rozwoju lokalnego gminy ze strategi ą województwa zachodniopomorskiego, Gmina Kołbaskowo uczestniczyła w pracach nad strategi ą wojewódzk ą poprzez: - przekazywanie informacji źródłowych (ankiety), które umo Ŝliwiły opracowanie informacji o stanie województwa, - opiniowanie i uzgadnianie propozycji rozstrzygni ęć i głównych kierunków rozwoju województwa. Postanowienia uchwalonej strategii województwa zachodniopomorskiego stanowi ą kierunkow ą wytyczn ą dla okre ślenia priorytetowych działa ń Gminy, której zadania winny by ć szczegółowym rozwini ęciem zało Ŝonych celów strategicznych. Niniejszy Plan Rozwoju jest zgony z celami strategicznymi Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020, a tym samym pozwala na uj ęcie przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych Gminy w programie wojewódzkim, który uzyska realne wsparcie finansowe ze źródeł krajowych i europejskich. Dla Gminy Kołbaskowo, powi ązanie planu rozwoju lokalnego ze strategi ą województwa zachodniopomorskiego nale Ŝy postrzega ć w zapisach szczegółowych dotycz ących zawarto ści merytorycznej poszczególnych celów strategicznych w wymiarze regionalnym. W opisywanej Strategii Wojewódzkiej zostały one sformułowane nast ępuj ąco:

1) Wzrost innowacyjno ści i efektywno ści gospodarowania Cele kierunkowe: - Wzrost innowacyjno ści gospodarki, - Rozwój i promocja produktów turystycznych regionu, - Wspieranie współpracy i rozwoju małej i średniej przedsi ębiorczo ści, - Wspieranie wzrostu eksportu, - Rozwój gospodarki morskiej, - Restrukturyzacja i wspieranie prorynkowych form produkcji rolnej i rybołówstwa w tym aktywizacja obszarów wiejskich w kierunku ich wielofunkcyjnego rozwoju i wzrostu efektywno ści rolnictwa.

41 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok 2) Wzmacnianie mechanizmów rynkowych i otoczenia gospodarczego Cele kierunkowe: - Podnoszenie bezpiecze ństwa obrotu gospodarczego, - Popieranie rozwoju lokalnych produktów i usług, - Podnoszenie atrakcyjno ści inwestycyjnej regionu.

3) Zwi ększenie przestrzennej konkurencyjno ści regionu Cele kierunkowe: - Wzmocnienie roli Szczecina – stolicy regionu oraz Koszalina – krajowego o środka równowa Ŝenia rozwoju, - Wspieranie rozwoju struktur funkcjonalno-przestrzennych, - Aktywizacja regionalnych o środków rozwoju licz ących od 20 do 100 tys. mieszka ńców, - Rewitalizacja i rozwój obszarów wiejskich z uwzgl ędnieniem małych miast do 20 tys. mieszka ńców, - Stworzenie efektywnego, dost ępnego i zintegrowanego systemu transportowego, - Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego i rynku mieszkaniowego

4) Zachowanie i ochrona warto ści przyrodniczych, racjonalna gospodarka zasobami Cele kierunkowe: - Usuwanie skutków i przeciwdziałanie degradacji środowiska, - Zachowanie, ochrona i odtwarzanie walorów i zasobów środowiska naturalnego, - Racjonalna gospodarka zasobami naturalnymi regionu, - Wykorzystanie zasobów odnawialnych źródeł energii, - Rewitalizacja obszarów zurbanizowanych.

5) Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczno ści Cele kierunkowe: - Rozwój infrastruktury społecznej na obszarach wiejskich, - Kształtowanie postaw przedsi ębiorczych, innowacyjnych i proekologicznych, - Budowanie społecze ństwa ucz ącego si ę, - Wzmacnianie środowiskowej roli systemu edukacyjnego i europejskiej współpracy w edukacji, - Budowanie społecze ństwa informacyjnego, - Poprawa przestrzennej i zawodowej struktury rynku pracy, wzrost mobilno ści zawodowej ludno ści, - Podnoszenie jako ści kształcenia oraz dost ępno ści i jako ści programów edukacyjnych, - Współpraca mi ędzynarodowa, transgraniczna i regionalna.

6) Wzrost to Ŝsamo ści i spójno ści społecznej regionu Cele kierunkowe: - Wzmacnianie to Ŝsamo ści społeczno ści lokalnych, - Wspieranie rozwoju demokracji lokalnej i społecze ństwa obywatelskiego, - Wzmacnianie wi ęzi i warunków funkcjonowania rodziny,

42 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok - Zapewnienie bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego – zwi ększenie poczucia bezpiecze ństwa ludno ści, - Opieka i wspieranie aktywno ści osób w wieku poprodukcyjnym, - Rozwój sportu i rekreacji, promocja zdrowego stylu Ŝycia, - Stworzenie spójnego systemu realizacji zada ń ochrony zdrowia i bezpiecze ństwa zdrowotnego, - Wspieranie działa ń aktywizuj ących rynek pracy, - Przeciwdziałanie procesom marginalizacji społecznej, - Stworzenie systemu realizacji zada ń polityki socjalnej.

Wymienione cele strategiczne i kierunkowe ukazuj ą wielo ść i zło Ŝono ść wyzwa ń oraz problemów. Powinny by ć one realizowane stosownie do oczekiwa ń społeczno ści lokalnej oraz mo Ŝliwo ści wykonawczych na terenie Gminy Kołbaskowo. Władze gminy bior ą czynny udział w pozyskiwaniu środków finansowych w ramach programów samorz ądowych i rz ądowych. Podstawowe zewn ętrzne źródła finansowania gminy (obecne i potencjalne) to m.in.: fundusze strukturalne Unii Europejskiej: − Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, − Europejski Fundusz Socjalny, − Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej. • fundusz Urz ędu Kultury Fizycznej i Turystyki, • fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na szczeblu narodowym, wojewódzkim i powiatowym, • Fundusz Ochrony Gruntów Rolnych, • Europejski Bank Inwestycyjny.

Pozabud Ŝetowe źródła finansowania, szczególnie te o charakterze pomocy bezzwrotnej (fundusze strukturalne, dotacje z ró Ŝnego rodzaju funduszy), pozwol ą na realizowanie wa Ŝnych dla gminy inwestycji bez nadmiernego obci ąŜ enia bud Ŝetu.

5.3. PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRYWATNE

Kieruj ąc si ę do świadczeniem ekonomistów ameryka ńskich badaj ących rozwój współpracy sektora publicznego i prywatnego nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe partnerstwo to oznacza zazwyczaj wspólne inicjatywy tych sektorów, jak równie Ŝ kooperacj ę administracji rz ądowej, biznesu i sektora cywilnego. Ka Ŝdy z uczestników partnerstwa wnosi odpowiednie zasoby (finansowe, ludzkie, techniczne lub niematerialne, tzn. wsparcie polityczne albo informacyjne, itp.) i uczestniczy w procesie decyzyjnym. Definicj ę t ę precyzuje The US General Accounting Office podkre ślaj ąc, Ŝe partnerstwo publiczno-prywatne jest kontraktem pomiędzy partnerami publicznymi i prywatnymi,

43 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok zawartym w celu odbudowy, zaprojektowania, obsługi, nadzoru, i/lub zarz ądzania urz ądzeniami lub systemami, w cało ści lub w cz ęś ci, dla realizacji celu publicznego. Podkre śli ć tutaj nale Ŝy, i Ŝ partner prywatny oczekuje satysfakcjonuj ącej stopy zwrotu, a publiczny – wysokiej jako ści usług. Rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego w Unii Europejskiej zwi ązany jest z tym, i Ŝ bud Ŝety pa ństw wycofuj ą si ę z finansowania okre ślonych przedsi ęwzi ęć infrastrukturalnych takich, jak lotniska, drogi, mosty, tunele, oczyszczalnie ścieków. Pa ństwo w takich wypadkach ogranicza si ę do roli nadzorczej i skupia si ę na kreowaniu nowych szans i mo Ŝliwo ści przez tworzenie korzystnych warunków działania dla inwestorów prywatnych. 10 Rozwi ązania organizacyjno-prawne stosowane w krajach zachodnich, pozwalaj ą wyró Ŝni ć co najmniej trzy metody zawi ązania partnerstwa publiczno-prywatnego: 1. gmina zleca świadczenie usług; 2. umowy o zarz ądzanie; 3. umowy typu BOT 11 .

W ramach zlecenia przez gmin ę świadczenia usług, mo Ŝna mówi ć o dwóch wariantach maj ątkowych. W pierwszym, niewymagaj ącym dzier Ŝawy mienia komunalnego, zleceniobiorca operuje na mieniu sektora publicznego. Taka forma ma zastosowanie w przypadku prostych zada ń: dokonywanie rozlicze ń z odbiorcami usług komunalnych, instalowanie i odczytywanie wodomierzy, kontrola legalno ści przejazdów transportem publicznym. Drugi wariant dotyczy sytuacji, gdy zleceniobiorca dysponuje własnymi środkami trwałymi, na przykład: remonty sieci wodoci ągowo-kanalizacyjnej, remonty dróg, eksploatacja i utrzymanie fragmentów infrastruktury komunalnej (wodoci ągowej, kanalizacyjnej, torowisk, itd.). W sytuacji z dzier Ŝaw ą mienia stanowi ącego własno ść komunaln ą, odbiorcy usług s ą klientami przedsi ębiorcy prywatnego. Wówczas, zleceniobiorca prowadzi działalno ść operacyjn ą na maj ątku komunalnym pobieraj ąc wynagrodzenie za usługi. Jednocze śnie nie ma on obowi ązku realizowania inwestycji, ale ponosi opłat ę dzier Ŝawn ą (powinna zapewni ć odtworzenie maj ątku). Druga wyró Ŝniona grupa umów to umowy o zarz ądzanie, tzw. kontrakty mened Ŝerskie. Ich zalet ą jest podniesienie efektywno ści działania komunalnych podmiotów gospodarczych. Kontrakt zostaje zawarty z osob ą (osobami) fizyczn ą lub prawn ą, w formie umowy o prac ę lub umowy

10 K. Szczepaniak: Partnerstwo publiczno-prywatne instrumentem w zarz ądzaniu finansami samorz ądów terytorialnych w Polsce, [w] Zarz ądzanie Finansami. Finansowanie Przedsi ębiorstw w UE. Uniwersytet Szczeci ński, Szczecin 2004, s. 143-150. 11 BOT jest jednym z najbardziej popularnych podej ść do stopniowej prywatyzacji infrastruktury. W projektach typu BOT, sektor publiczny przekazuje ryzyka do sektora prywatnego. Zastosowanie koncepcji BOT umo Ŝliwia prywatnemu sektorowi bezpo średnie inwestowanie w takie projekty, jak budowa dróg, mostów czy elektrowni. Build - buduj, Operate - eksploatuj, Transfer – przeka Ŝ. 44 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok cywilno-prawnej i dotyczy działalno ści operacyjnej, inwestycyjnej oraz finansowej firmy, opracowania strategii rozwoju, nadzoru lub innych zada ń. Ostatnia grupa wyodr ębnionych kontraktów to umowy dotycz ące modernizacji i technicznego rozwoju infrastruktury oraz finansowania inwestycji infrastrukturalnych. Wyró Ŝnia si ę 3 najwa Ŝniejsze formy: • podmiot prywatny finansuje i realizuje inwestycj ę (zarz ądza procesem inwestycyjnym) a po zako ńczeniu inwestycji sprzedaje infrastruktur ę podmiotowi publicznemu (samorz ądowi lub spółce); • podmiot prywatny finansuje i realizuje inwestycj ę, po czym wydzier Ŝawia j ą podmiotowi publicznemu. Po okresie dzier Ŝawy jej przedmiot mo Ŝe sta ć si ę własno ści ą podmiotu publicznego. Je Ŝeli po zapłaceniu wszystkich rat (leasingowych), pokrywaj ących raty kapitałowe i zysk (leasingodawcy), (leasingowane) mienie przeszłoby na własno ść podmiotu publicznego, to mamy do czynienia z leasingiem finansowym; • podmiot prywatny finansuje i realizuje inwestycj ę, zajmuj ąc si ę jednocze śnie eksploatacj ą i utrzymaniem infrastruktury oraz pobieraniem opłaty za świadczenie usług prowadzonych w oparciu o infrastruktur ę. Nast ępnie po okresie zamortyzowania mienia i osi ągni ęciu okre ślonego zysku, przekazuje własno ść infrastruktury podmiotowi publicznemu (BOOT - ang. Build-Own-Operate-Transfer ). Podpisuj ąc kontrakt, strony musz ą mie ć na uwadze długoterminow ą strategi ę rozwoju usług uwzgl ędniaj ącą potencjalne zapotrzebowanie i zdolno ść nabywcz ą odbiorców usług oraz analizy planowanych wydatków inwestycyjnych i eksploatacyjnych. Istniej ący maj ątek musi zosta ć zinwentaryzowany oraz okre ślony musi zosta ć program jego eksploatacji i modernizacji, nowe inwestycje oraz standardy jako ści technicznej maj ątku. Istotn ą kwesti ą jest opracowanie standardów jako ści usług, metod ich dostarczania, wpływu na środowisko. Strony wspólnie musz ą zdecydowa ć o horyzoncie czasowym kontraktu (umowy). W zakresie organizacyjno-prawnym i finansowym partnerzy ustalaj ą struktur ę regulacyjn ą, monitoring oraz zakres i zasady kontroli (tj. wpływ na stanowienie opłat za usługi, procedury decyzyjne i nadzorcze, zakresy kompetencji, bezpiecze ństwo i stabilizacja działa ń, m.in. przez zastosowanie stałych klauzul cenowych, lub formuł taryfowych) 12 . Struktury oparte na zasadzie partnerstwa publiczno - prywatnego znajduj ą coraz szersze zastosowanie na rynkach finansowych dla finansowania projektów inwestycyjnych. S ą z powodzeniem stosowane zwłaszcza w du Ŝych projektach infrastrukturalnych, w których projekt

12 K. Szczepaniak: Partnerstwo publiczno-prywatne instrumentem w zarz ądzaniu finansami samorz ądów terytorialnych w Polsce, [w] Zarz ądzanie Finansami. Finansowanie Przedsi ębiorstw w UE. Uniwersytet Szczeci ński, Szczecin 2004, s. 143-150. 45 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok słu Ŝy powstaniu aktywów o znacznej warto ści. Równie Ŝ, przedsi ęwzi ęcia infrastrukturalne s ą realizowane zwykle w warunkach naturalnego monopolu, co zapewnia stabilne i wzgl ędnie łatwe do prognozowania poziomy przychodów. Nale Ŝy wyró Ŝni ć nast ępuj ące czynniki sukcesu projektów partnerstwa publiczno- prywatnego: • wła ściwe regulacje prawne; • silne porozumienie polityczne; • instytucjonalne „know-how”; • wypłacalno ść finansowa; • porozumienie co do zada ń i odpowiedzialno ści za poszczególne rodzaje ryzyk spoczywaj ących na obu sektorach: publicznym i prywatnym.

Funkcjonowanie samorz ądów terytorialnych w Polsce przebiega obecnie pod presj ą kryzysu finansów publicznych pa ństwa. Powoduje to konieczno ść doskonalenia metod zarz ądzania finansami komunalnymi, w celu maksymalizacji efektów uzyskiwanych z anga Ŝowania środków, np. w rozwój infrastruktury. Jak dowodz ą raporty z projektów zrealizowanych w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, wyró Ŝni ć nale Ŝy trzy główne zalety tego typu przedsi ęwzi ęć : 1. korzystanie z wiedzy i do świadczenia sektora prywatnego wpływa bezpo średnio na wzrost efektywno ści i jako ści świadczonych usług publicznych; 2. zmniejszenie wolumenu zaanga Ŝowania środków publicznych w poszczególne projekty, z uwagi na korzystanie z kapitału prywatnego; 3. zwi ększenie szans na zgromadzenie przez sektor publiczny środków na sfinansowanie wkładu własnego w projektach współfinansowanych z funduszy strukturalnych i funduszu spójno ści Unii Europejskiej 13 .

Partnerstwo publiczno-prywatne daje du Ŝo mo Ŝliwo ści tak gminie, jak i przedsi ębiorcom. Projekty, w których gmina i przedsi ębiorcy s ą partnerami nie s ą zbyt powszechne, ale w niedługim czasie takie rozwi ązania powinny sta ć si ę codzienno ści ą, gdy Ŝ odpowiednie poł ączenie zasobów prywatnych i gminny przynosi korzy ści wszystkim stronom. Intencj ą władz Gminy jest maksymalnie szerokie wykorzystanie partnerstwa prywatno- publicznego jak te Ŝ partnerstwa publiczno-publicznego. W tym drugim przypadku chodzi przede wszystkim o współprac ę z innymi gminami, w tym głównie s ąsiednimi.

13 Szczepaniak K.: Partnerstwo publiczno-prywatne nowym instrumentem w zarz ądzaniu finansami samorz ądów terytorialnych w Polsce. [w] Zarz ądzanie Finansami. Finansowanie Przedsi ębiorstw w UE. Uniwersytet Szczeci ński, Szczecin 2004, s. 143-150. 46 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

6. ANALIZA SWOT

Tabela 17. Analiza SWOT – zewn ętrzne uwarunkowania Gminy Kołbaskowo

Zewn ętrzne uwarunkowania rozwoju Kategoria Mocne strony Słabe strony uwarunkowa ń Mi ędzynarodowe Funkcjonowanie komisji Inwestycji Promocji i Integracji Brak polityki informacyjnej dot. UE na szczeblu gminy. Brak Europejskiej. Współpraca w ramach Euroregionu Pomerania. komórki wspomagaj ącej przedsi ębiorców zagranicznych w Funkcjonowanie komórki ds.. Inwestycji, ładu przestrzennego, zakładaniu działalno ści gospodarczej. Słaba promocja regionu. gospodarki nieruchomo ściami i promocji. Przyst ąpienie Polski Ukierunkowanie pomocy finansowej do wschodniej cz ęś ci do układu z Schengen. kraju.

Wynikaj ące z polityki Polityka pa ństwa ukierunkowana na przeciwdziałanie Brak informacji na szczeblu gminy o mo Ŝliwo ściach zaci ągania pa ństwa, sytuacji bezrobociu. Rozwój punktów informacji o UE. Polityka pa ństwa kredytów (po Ŝyczek) na rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej. gospodarczej, prawnej i dot. kształtowania krajowej sieci ekologicznej. Polityka Brak wsparcia przedsi ębiorców w uzyskaniu kredytów. społecznej kształtowania wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich.

Wynikaj ące z poło Ŝenia Korzystne poło Ŝenie gminy na terenie przygranicznym. Minimalna współpraca przygraniczna. Mała liczba połącze ń Gminy Blisko ść głównych szlaków komunikacyjnych. Blisko ść komunikacyjnych mi ędzy Polsk ą a Niemcami. „Oddalenie” od Szczecina. powiatu. Brak korzystnych poł ącze ń komunikacyjnych mi ędzy Kołbaskowem a Policami.

Kategoria Szanse Zagro Ŝenia uwarunkowa ń Mi ędzynarodowe Mo Ŝliwo ść nawi ązania lokalnej współpracy z Niemcami oraz Działanie przedsi ębiorstw i gospodarstw rolnych w warunkach innymi mieszka ńcami UE. Zniesienie granicznej kontroli ruchu. bezpo średniej konkurencji firm zachodnich.

Wynikaj ące z polityki Preferencyjne kredyty. Mo Ŝliwo ść subwencji i dotacji celowych. Ograniczony dost ęp do kredytów bankowych. Czasochłonne pa ństwa, sytuacji Prognozowany wzrost gospodarczy regionu, wy Ŝszy od formalno ści dot. uzyskania kredytu. Sposób realizowania gospodarczej, prawnej i przeci ętnej krajowej. programów przeciwdziałaniu bezrobociu. społecznej

Wynikaj ące z poło Ŝenia Blisko ść rzeki Odry. Du Ŝy obszar potencjalnych terenów Marginalizacja Szczecina jako o środka przemysłowego, Gminy inwestycyjnych granicz ących ze Szczecinem. Mo Ŝliwo ści naukowego i kulturalnego. rozwoju turystyczno-rekreacyjnego.

Źródło: Dane z Urz ędu Gminy Kołbaskowo

47 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Tabela 18. Analiza SWOT – wewn ętrzne uwarunkowania Gminy Kołbaskowo

Wewn ętrzne uwarunkowania rozwoju Kategoria Mocne strony Słabe strony uwarunkowa ń Strefa ekologiczna UŜytki rolne zajmuj ą 65% powierzchni gminy. Rezerwaty, parki Problem wysypiska śmieci oraz czysto ści Odry. krajobrazowe. Grunty o wysokiej przydatno ści rolniczej. Brak przedsi ębiorstw produkcyjnych zagra Ŝaj ących czysto ści ekologicznej Odry (ekosystem). Ludno ść Dobrze wykształcona sie ć osadnicza. Ci ągły napływ Du Ŝe zró Ŝnicowanie stanu rozwoju społecznego w osadników. poszczególnych miejscowo ściach gminy. Mała aktywno ść policji. Brak wsparcia przedsi ębiorców w uzyskaniu kredytów. Brak narz ędzi ułatwiaj ących rozpocz ęcie działalno ści gospodarczej na terenie gminy. Konsumpcja znacznych środków publicznych, które w innych okoliczno ściach mogłyby by ć wykorzystane na inne cele (pomoc społ., bezrobocie). Niski poziom wykształcenia oraz niewystarczaj ące lub niewła ściwe kwalifikacje zawodowe.

Szkolnictwo Powszechny dost ęp do szkolnictwa publicznego. Dobrze Nie w pełni wykorzystany potencjał szkół. Niewystarczaj ąca wyposa Ŝone baza szkolno-wychowawcza. oferta zaj ęć pozalekcyjnych. Kategoria Szanse Zagro Ŝenia uwarunkowa ń Strefa ekologiczna Mo Ŝliwo ść wykorzystania walorów krajobrazowych w promocji Składowanie i transport ładunków niebezpiecznych. Gminy oraz rozwou turystyczno-rekreacyjnego. Funkcjonowanie nowej oczyszczalni w Szczecinie i nowych obiektów w górnym biegu rzeki. Ludno ść Funkcjonowanie Komisji Rozwi ązywania Problemów Ruchy migracyjne. Systematyczny spadek ludno ści w wieku Alkoholowych. Du Ŝa liczba potencjalnych pracowników przedprodukcyjnym (do 2010 roku obni Ŝy si ę o 6%) co oznacza produkcyjnych dla przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych starzenie si ę społecze ństwa. Niska aktywno ść społeczna (wybory, organizacje środowiskowe). Zagro Ŝenie patologiami społecznymi (alkoholizm, narkomania).Wzrost przest ępczo ści (kradzie Ŝe z włamaniem, kradzie Ŝe mienia). Bezrobocie. Wchodzenie na rynek pracy wy Ŝu demograficznego. Systematyczny wzrost zjawiska ubóstwa społecznego. Brak aktywno ści społecznej i gospodarczej grup ludno ści w stanie ubóstwa (ograniczone mo Ŝliwo ści kształcenia, pozyskanie kwalifikacji zawodowych).

Szkolnictwo Mo Ŝliwo ści wykorzystania szkół jako centrów informacji o UE. Ni Ŝ demograficzny, konieczno ść likwidacji i ł ączenia placówek Mo Ŝliwo ść wykorzystania zaplecza szkół do celów oświatowych. dydaktycznych dla dorosłych i młodzie Ŝy. Źródło: Dane z Urz ędu Gminy Kołbaskowo.

48 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Tabela 19. Analiza SWOT – sfera gospodarcza Gminy Kołbaskowo

Sfera gospodarcza Kategoria Mocne strony Słabe strony uwarunkowa ń Gospodarka Du Ŝy potencjał terenów inwestycyjnych. Brak kontroli Niekorzystna struktura wielko ściowa i własno ściowa podmiotów pozarolnicza granicznej w ruchu z Niemcami. Blisko ść szlaków gospodarczych (małe firmy licz ące do 5 pracowników stanowi ą komunikacyjnych. Mo Ŝliwo ść lokalizacji osiedli 92% ogółu). Niekorzystna struktura bran Ŝowa podmiotów mieszkaniowych. gospodarczych (działalno ść handlowa i usługowa, niski udział działalno ści produkcyjnej). Słaby rozwój instytucji finansowych i instytucji otoczenia – wspomagania biznesu (firmy konsultingowe, biura rachunkowe, inkubatory gospodarcze).

Rolnictwo Typowo rolny charakter gminy (zasoby ziemi oraz znacz ąca Niska rentowno ść gospodarstw rolnych. Zacofanie techniczne produkcja rolna). Wysoka klasa bonitacyjna gleb. gospodarstw rolnych.

Turystyka Poło Ŝenie gminy na trasie mi ędzynarodowej. Krajobrazowe Brak promocji walorów turystycznych. Brak obiektów walory turystyczne. kulturalnych otwartych na turystów. Mała baza noclegowa i gastronomiczna na terenie Gminy.

Kategoria Szanse Zagro Ŝenia uwarunkowa ń Gospodarka Referent Inwestycji, ładu przestrzennego, gospodarki Stosunkowo du Ŝa konkurencja gmin s ąsiaduj ących pozarolnicza nieruchomo ściami i promocji. Rolnictwo Wysoka pozycja rolnictwa w gminie. Mo Ŝliwo ści stworzenia Ekspansja przemysłu i budownictwa na terenach rolniczych grupy producentów. Zdrowa Ŝywno ść . Obni Ŝenie podatków

Turystyka Rosn ące zainteresowanie rozwojem agroturystyki, Działania promuj ące turystyk ę coraz cz ęś ciej podejmowane postrzeganej jako czynnik aktywizuj ący gospodark ę na przez gminy s ąsiaduj ące obszarach wiejskich. Mo Ŝliwo ść rozwoju turystki rowerowej, Ŝeglarstwa, turystyki wodnej.

Źródło: Dane z Urz ędu Gminy Kołbaskowo.

49 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

Tabela 20. Analiza SWOT – infrastruktura techniczna Gminy Kołbaskowo

Infrastruktura techniczna Kategoria Mocne strony Słabe strony uwarunkowa ń Komunikacja Rozwini ęta sie ć dróg (krajowych wojewódzkich, powiatowych i Słaba jako ść dróg. Słaby rozwój Ŝeglugi śródl ądowej. gminnych). Istnienie drogi wodnej – Odry. Dobrze rozwini ęta Niewystarczaj ąca lub niedogodna cz ęstotliwo ść ruchu środków sie ć transportu pasa Ŝerskiego. transportu. Energetyka, Oparcie systemu energetycznego na gazie ziemnym. Dobrze Brak przył ącze ń gazowych do budynków ze wzgl ędu na ciepłownictwo i rozwini ęta sie ć gazowa na terenie gminy. Sie ć gazownicza w ubóstwo mieszka ńców. Du Ŝa liczba źródeł ciepła gazownictwo pełni pokrywaj ąca aktualne zapotrzebowanie na gaz ziemny. wytwarzaj ących energie w oparciu o paliwo stałe.

Elektroenergetyka Okre ślenie w Studium uwarunkowa ń i zagospodarowania Słabo rozwini ęta sie ć elektroenergetyczna. Brak wykorzystania przestrzeni terenów przeznaczonych pod budow ę farm źródeł energii odnawialnej. wiatraków. Telekomunikacja Wysoki wska źnik telefonizacji. Wysoki poziom zaspokojenia Słabe mo Ŝliwo ści rozwoju Internetu - brak infrastruktury, potrzeb telekomunikacyjnych mieszka ńców miejscowo ści odległo ść od Gminy, wysokie koszty. gminnych. Popularno ść telefonii komórkowej. Rozszerzenie bezprzewodowego dost ępu do Internetu.

Gospodarka wodno- Wysoki stopie ń pokrycia gminy sieci ą wodoci ągow ą. Wysokie ceny za zu Ŝycie wody i odprowadzanie ścieków. ściekowa Wyposa Ŝenie wszystkich miejscowo ści w sie ć wodoci ągow ą.

Gospodarka odpadami Istnienie oczyszczalni ścieków. Istnienie wysypiska śmieci dla Szczecina w Smol ęcinie. Du Ŝa stałymi liczba nielegalnych wysypisk śmieci.

Kategoria Szanse Zagro Ŝenia uwarunkowa ń Komunikacja śegluga śródl ądowa jest podstawowym kierunkiem rozwoju Wzrost znaczenia transportu kolejowego i lotniczego komunikacji dla UE Polityka pa ństwa zmierzaj ąca do rozwoju Ŝeglugi bliskiego zasi ęgu. Powstanie Biura Promocji śeglugi Morskiej Bliskiego Zasi ęgu (Port Szczecin). Rozwój "autostrad wodnych", w tym szlaku Odry, w transporcie śródl ądowym.

Elektroenergetyka Du Ŝe zasoby energii odnawialnej w postaci rzeki Odry. Du Ŝy potencjał energii wiatrowej. Mo Ŝliwo ść wykorzystania metanu na wysypisku odpadów komunalnych jako no śnika energii.

Telekomunikacja Rozwój nowych firm świadcz ących usługi telekomunikacyjne.

Gospodarka wodno- ściekowa Gospodarka odpadami Mo Ŝliwo ść prowadzenia zyskownej polityki gospodarki Odpady komunalne stanowi ą potencjalne zagro Ŝenie zdrowia i stałymi odpadami Ŝycia ludno ści (toksyczno ść , palno ść , wybuchowo ść , zagro Ŝenia sanitarno-epidemiologiczne)

Źródło: Dane z Urz ędu Gminy Kołbaskowo.

50 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

7. PROBLEMY STRATEGICZNE GMINY KOŁBASKOWO WEDŁUG MIESZKA ŃCÓW

7.1. ANALIZA ANKIET

W roku 2004 na ternie Gminy Kołbaskowo przeprowadzono ankiet ę dotycz ącą najwa Ŝniejszych dziedzin z zakresu funkcjonowania Urz ędu oraz Ŝycia społecznego. Porównanie odpowiedzi na zadane w ankiecie pytania, pomi ędzy młodzie Ŝą , mieszka ńcami i radnymi.

Tabela 21. Wyniki bada ń ankietowych mieszka ńców Gminy Kołbaskowo (w kolejnych pytania ankietowani oceniali realizacj ę zada ń gminy w skali 0-6, nast ępnie wyliczono średni ą dla poszczególnych odpowiedzi, w ramach danej grupy)

Radni i Zadania Gminy Mieszka ńcy Młodzie Ŝ urz ędnicy

Ochrona porz ądku publicznego 2,48 2,74 3,5

Komunikacja w Gminie 2,64 3,29 3,4

Utrzymanie terenów gminnych 1,82 2,77 2,4

Utrzymanie bibliotek 3,44 3,45 4

Dostarczanie wody 4,52 4,89 4,5

Utrzymanie szkół i przedszkola 4,43 4,67 5,4

Usuwanie i składanie odpadów 3,91 2,86 3,3

Utrzymanie obiektów 2,5 3,27 4,5 sportowych

Ochrona środowiska 2,11 2,79 2,7

Zagospodarowanie 2,14 3,11 2,9 przestrzenne Gminy Świetlice środowiskowe 1,77 2,69 4,2 Oświetlenie ulic i dróg 3,7 3,47 3,4 gminnych Problematyka rozwi ązywania 2,11 2,28 3,6 problemów alkoholowych Dowóz dzieci do szkół 4,14 3,36 3,7

Kultura fizyczna i sport 2,73 3,31 4,5

Działalno ść kulturalna 1,58 2,74 1,6

Przeciwdziałanie bezrobociu 1,12 1,58 2

Źródło: Opracowanie własne.

51 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Analizy dokonano na podstawie 66 ankiet otrzymanych od dorosłych mieszka ńców gminy (nie b ędących radnymi i urz ędnikami), 98 ankiet od młodzie Ŝy oraz 10 ankiet od radnych i urz ędników. Z oblicze ń wynika, i Ŝ radni wy Ŝej oceniali prac ę samorz ądu ni Ŝ mieszka ńcy Gminy i młodzie Ŝ. Najwi ększe ró Ŝnice w opiniach pomi ędzy radnymi a mieszka ńcami wida ć przy odpowiedziach na pytania o świetlice środowiskowe, utrzymanie obiektów sportowych, problematyk ę rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz kultur ę fizyczn ą i sport. Niskie oceny w wymienionych dziedzinach potwierdzają opinie, jakich mieszka ńcy i młodzie Ŝ udzielili odpowiadaj ąc na pytanie, jakie zadania Gmina powinna wykona ć w najbli Ŝszej przyszło ści w ich miejscowo ści? Na samym pocz ątku oczekiwa ń znajduje si ę mi ędzy innymi utworzenie świetlicy dla młodzie Ŝy, boiska do piłki no Ŝnej, rozwi ązywanie problemów alkoholowych. Znamiennym jest, Ŝe w dziedzinach takich jak o świetlenie ulic, dowóz dzieci do szkoły, usuwanie i składanie odpadów radni ocenili realizacj ę zada ń w tym zakresie ni Ŝej ni Ŝ mieszka ńcy, ale wy Ŝej ni Ŝ młodzie Ŝ, co sugeruje, Ŝe s ą świadomi problemów zwi ązanych z komunikacj ą w Gminie oraz o świetleniem dróg i ulic gminnych. Równie Ŝ te problemy s ą postrzegane przez mieszka ńców jako bardzo wa Ŝne do rozwi ązania. Radni, mieszka ńcy oraz młodzie Ŝ odpowiadaj ąc na pytanie, co najbardziej lubi ą w Gminie w wi ększo ści na głównym miejscu stawiali „blisko ść Szczecina” oraz „spokój” i „ziele ń”, zupełnie pomijaj ąc „czysto ść ” i „porz ądek” oraz „działalno ść kulturaln ą”. Odpowiadaj ąc na pytanie, co najbardziej utrudnia Pani/Panu Ŝycie w Gminie? zdecydowana wi ększo ść zaznaczała odpowiedz „stan nawierzchni ulic”, „niesprawna komunikacja publiczna” oraz brak „infrastruktury rekreacyjnej”. Natomiast osób zaznaczaj ących „hałas”, „zanieczyszczenie powietrza”, „system oczyszczania” było niewiele. Jako najwa Ŝniejsze atuty rozwojowe Gminy wszystkie grupy najczęś ciej na pierwszym miejscu stawiały „blisko ść granicy”, na drugim „wolne tereny pod inwestycje”, natomiast na trzecim „walory turystyczne”. Na te trzy odpowiedzi głosowało 60-80% ankietowanych. Jedynie około 20% ankietowanych uwa Ŝa za atut Gminy „przedsi ębiorczo ść mieszka ńców” oraz „dost ępn ą infrastruktur ę techniczn ą”. Odpowiadaj ąc na pytanie, dotycz ące najwa Ŝniejszych problemów do rozwi ązania młodzie Ŝ uznała za takie bezrobocie - 76%, które zaznaczyły t ę odpowied ź jako jeden z trzech najwa Ŝniejszych problemów do rozwi ązania, alkoholizm i narkomania (59%), przest ępczo ść (33%). Natomiast mieszka ńcy za najwa Ŝniejsze uznali bezrobocie (90%), brak inwestorów (57%), alkoholizm i narkomania (50%).

52 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

7.2. PROBLEMY SPOŁECZNE

• wysokie bezrobocie, • brak mieszka ń socjalnych, • alkoholizm, narkomania i inne patologie społeczne w rodzinach, • wymagaj ąca rozbudowy i modernizacji baza edukacyjno – sportowa, • brak miejsc spotka ń dla młodzie Ŝy ( świetlice, dom kultury).

7.3. PROBLEMY ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA NATURALNEGO

• brak segregacji i utylizacji odpadów, • brak wysypisk śmieci – dzikie wysypiska.

7.4. PROBLEMY EKONOMICZNO-GOSPODARCZE

• brak ofert pracy w szczególno ści dla osób z niskimi kwalifikacjami, • niedostateczne środki finansowe zwi ązane z funkcjonowaniem Gminy i realizowanymi przez ni ą zadaniami, • zła sytuacja ekonomiczna wsi, • brak poł ącze ń komunikacyjnych, • niewielka ilo ść małych i średnich przedsi ębiorstw, • brak inwestorów strategicznych.

7.5. PROBLEMY ZWIĄZANE Z INFRASTRUKTURĄ

• wysoki stopie ń dekapitalizacji maj ątku trwałego, • niewystarczaj ąca infrastruktura techniczna na obszarach wiejskich, • słaby stan techniczny dróg, • niedostateczna infrastruktura turystyczna.

53 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

8. PRIORYTETY ROZWOJU GMINY KOŁBASKOWO

8.1. PRIORYTETY

Pełna realizacja Planu Rozwoju Lokalnego wymaga stworzenia odpowiednich warunków w bli Ŝszym i dalszym otoczeniu Gminy. Za najistotniejsze, z punktu widzenia realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo, uznano kontynuowanie i rozszerzenie nast ępuj ących priorytetów:

Priorytet 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słu Ŝą cej wzmacnianiu konkurencyjno ści Gminy

Celem realizacji Priorytetu 1 jest wzrost atrakcyjno ści Gminy przez oddziaływanie na obecne mocne strony Gminy Kołbaskowo, głównie za pomoc ą inwestycji w infrastruktur ę. Priorytetowo b ędą traktowane modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej i społecznej wpływaj ącej na rozwój potencjału Gminy jako cało ści. W ramach Priorytetu 1 definiuje si ę 6 celów cz ąstkowych, których realizacja determinuje konkurencyjno ść Gminy: 1. Wzrost znaczenia Gminy jako miejsca inwestycji i koncentracji działalno ści gospodarczej, społecznej, turystycznej i kulturalnej; 2. Stwarzanie przyjaznego otoczenia gospodarczego sprzyjaj ącego wzrostowi aktywno ści gospodarczej mieszka ńców Gminy Kołbaskowo, 3. Poprawa powi ąza ń infrastrukturalnych w Gminie dla zwi ększenia mo Ŝliwo ści równomiernego rozwoju gospodarczego, dost ępu do zatrudnienia, nauki, kultury i wypoczynku, 4. Stwarzanie warunków do podejmowania działa ń prorozwojowych zwi ązanych z popraw ą infrastruktury technicznej, społecznej i komunikacyjnej, 5. Uzupełnienie powi ąza ń z krajowym i mi ędzynarodowym układem transportowym, 6. Poprawa funkcjonowania transportu publicznego w Gminie, 7. Rozwój sieci gazowniczej i energetycznej, w tym z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii. W dłu Ŝszej perspektywie rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej oraz poprawa poł ącze ń pomi ędzy o środkami regionalnymi powinna przyczyni ć si ę do zwi ększenia mobilno ści zawodowej i przestrzennej mieszka ńców, a tym samym wzrostu dost ępu do zatrudnienia i nauki.

54 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Środki przeznaczone na realizacj ę działa ń i projektów w ramach Priorytetu 1 b ędą pochodzi ć z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz m.in. środków samorz ądowych, bud Ŝetu pa ństwa i podmiotów prywatnych.

Priorytet 2. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w Gminie.

Podstawowymi warunkami dla wzmocnienia potencjału regionalnych zasobów ludzkich i zwi ększenia szans indywidualnych osób na rynku pracy s ą: wzrost poziomu wykształcenia, podniesienie umiej ętno ści zawodowych, nabycie nowych kwalifikacji zawodowych dostosowanych do specyficznych potrzeb regionalnego rynku pracy, jak równie Ŝ promocja innowacji, transfer wiedzy poprzez współprac ę sektora badawczo-rozwojowego ze światem biznesu oraz promocja przedsi ębiorczo ści. Celem realizacji Priorytetu 2 jest stworzenie warunków dla rozwoju zasobów ludzkich na poziomie lokalnym i regionalnym, a tak Ŝe poprawa zdolno ści do programowania i realizacji projektów w zakresie rozwoju zasobów ludzkich na tych szczeblach. Szczególne znaczenie ma realizacja działa ń maj ących na celu reorientacj ę zawodow ą pracowników zanim stan ą si ę bezrobotnymi oraz przekwalifikowanie osób odchodz ących z rolnictwa. W ramach omawianego Priorytetu przewiduje si ę opracowanie zasad polityki o światowej Gminy, które b ędą okre ślały m.in. kierunki działa ń w zakresie: kształcenia i przekwalifikowania nauczycieli, wprowadzania klas zawodowych w gimnazjum, wspierania kółek zainteresowa ń, rozbudowy bazy o światowej. Dodatkowo przewidziano równie Ŝ zwi ększenie ofert zaj ęć dla dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych we wszystkich miejscowo ściach gminy, w oparciu o istniej ące i planowane świetlice wiejskie.

Priorytet 3. Rozwój lokalny

Realizacja działa ń w ramach Priorytetu 3 ukierunkowana jest na wspomaganie procesu restrukturyzacyjnego rozwoju gminnego poprzez wsparcie lokalnych projektów z zakresu infrastruktury technicznej, infrastruktury turystycznej, kulturalnej i społecznej, a tak Ŝe infrastruktury słu Ŝą cej rozwojowi działalno ści gospodarczej oraz rewitalizacji zdegradowanych obszarów miejskich i poprzemysłowych, jak równie Ŝ rewitalizacji obiektów i obszarów powojskowych. Celem Priorytetu 3 Rozwój lokalny jest aktywizacja społeczna i gospodarcza obszarów zagro Ŝonych marginalizacj ą i wł ączenia ich w procesy rozwojowe kraju i Europy. Cele cz ąstkowe obejmuj ą mi ędzy innymi: 1. Wykorzystanie mo Ŝliwo ści zwi ązanych z realizacj ą inwestycji infrastrukturalnych, które mog ą by ć współfinansowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego, Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiej Współpracy Terytorialnej,

55 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok 2. Wykorzystanie mo Ŝliwo ści wsparcia mieszka ńców gminy Kołbaskowo w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, 3. Wsparcie gminnych centrów, wpływaj ących na ekonomiczn ą i społeczn ą aktywno ść terenów, 4. Zwi ększenie mo Ŝliwo ści zatrudnienia, edukacji i ochrony zdrowia dla społeczno ści gminnej, poprzez popraw ę stanu infrastruktury, 5. Wykorzystanie potencjału turystycznego, kulturowego, historycznego i przyrodniczego poprzez rozwój i popraw ę stanu infrastruktury turystycznej, wypoczynkowej, a tak Ŝe obiektów kulturowych, 6. Zwi ększenie atrakcyjno ści obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i inwestorów zewn ętrznych, 7. Tworzenie przyjaznego środowiska dla rozwoju mikroprzedsi ębiorstw, 8. Popraw ę jako ści środowiska, 9. Poprawa bezpiecze ństwa mieszka ńców, 10. Zapobieganie problemom społecznym.

Aktywizacja obszarów znajduj ących si ę w najgorszej sytuacji społeczno-ekonomicznej będzie promowa ć udział i współprac ę partnerów lokalnych, zarówno władz publicznych, jak i organizacji i zwi ązków społecznych, gospodarczych, organizacji pozarządowych przy rozwi ązywaniu problemów rozwojowych. Wyzwolenie lokalnego potencjału przedsi ębiorczo ści i zaanga Ŝowanie miejscowych instytucji i grup mieszka ńców daje szanse przezwyci ęŜ enia trudno ści i wła ściwego wykorzystania pomocy zewn ętrznej. W ramach priorytetu 3 przewidziana jest równie Ŝ rewitalizacja sakralnych obiektów zabytkowych, które znacz ąco przyczyni ą si ę do wzrostu atrakcyjno ści turystycznej terenów gminnych. W tym celu wa Ŝna jest ścisła współpraca z Niemcami z terenów przygranicznych w obszarach infrastruktura drogowa, turystyka, o świata, kultura. Planuje si ę zdecydowane uaktywnienie terenów w Rosówku dla celów sportowych i rekreacyjnych. Dlatego te Ŝ tak wa Ŝnym elementem w rozwoju turystyczno-rekreacyjnym jest budowa ście Ŝek rowerowych, jak równie Ŝ autodromów. Przewiduje si ę równie Ŝ budow ę boisk sportowych (w tym m.in. w B ędargowie).

Priorytet 4. Wzmacnianie rozwoju gospodarczego w Gminie

Celem realizacji Priorytetu 4 jest zdynamizowanie rozwoju gospodarczego Gminy, poprzez kształtowanie lepszych, bardziej sprzyjaj ących prowadzeniu działalno ści gospodarczej warunków oraz zach ęcanie i wspieranie do podejmowania nowych inwestycji. Cele cz ąstkowe Priorytetu 4 obejmuj ą: 1. Ułatwienie procedur prowadz ących do rozpocz ęcia i rozszerzenia działalno ści gospodarczej,

56 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok 2. Obsługa przez Gmin ę wszelkich mo Ŝliwych zada ń wspomagaj ących rozwój przedsi ębiorstw działaj ących w Gminie, 3. Podejmowanie inwestycji innowacyjnych przez przedsiębiorstwa działaj ące w Gminie, 4. Napływ nowych inwestorów spoza Gminy. Dlatego te Ŝ przewiduje si ę uzbrojenie terenów inwestycyjnych w celów zwi ększenia ich atrakcyjno ści.

Realizacja Priorytetu 4 jest, ści śle powi ązana z realizacj ą Priorytetów 1, 2 i 3. Poniewa Ŝ rozwój gospodarczy uzale Ŝniony jest od zrównowa Ŝonego rozwoju infrastruktury zasobów ludzkich oraz rozwoju lokalnego, brak działa ń w którymkolwiek z tych obszarów odbije si ę negatywnie na rozwoju gospodarczym. Natomiast wzrost rozwoju gospodarczego, spowoduje wzrost zamo Ŝno ści oraz przyczyni si ę do poprawy warunków Ŝycia mieszka ńców Gminy.

57

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 58 2010 2010 3 400 000 4003 510 000,00 510 po roku po roku 2 890 000,00 8902

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 375 000 375 2010 2010 800 000,00 800 000,00 680 000,00 120 2 500 000,00 5002 000,00 1252 000,00 8001

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci

ś 2008 rok 2009 2009 300 000,00 300 000,00 800 000,00 680 000,00 120 000,00 700 2 000 000,00 0002 000,00 7001

łbaskowo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2008 2008 80 80 305,50 97 770,00 535 370,00 535 800,00 651 455 064,50 455 030,00 554 422,00 450 927,00 946 105,00 167 700,00 197 Planowane płatno Planowane 3 002 812,00 0023 032,00 1141 000,00 3181 2 552 390,00 5522 300,00 1201

ródła ródła rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki Ź ś ś ś ś ś ś ś kosztów kosztów rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane 000000 5

ść Warto projektu całkowita całkowita

h poszczególnych programów operacyjnych Gminiew Ko Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ 016 6050 000500 2 000500 2 Rozdział

Pozycja w bud Pozycja Dział Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji 2007-2010 2007-2010 921 92109 6050 000500 4 000500 4 2007-2008 2007-2008 921 92109 6050 820 562 370 535 2007-2008 2007-2008 600 60016 6050 000318 1 000318 1 2006-2007 2006-2007 600 60016 6050 622125 1 032114 1 2006-2008 2006-2008 600 60016 6050 042029 3 812002 3 2006-2008 2006-2008 921 92109 6050 800 651 800 651

ci ś wietlicy wietlicy ś dargowie dargowie dargowie dargowie ę ę wietlice dla wsi dla wsi wietlice 2008-2013 921 92109 6050 000 000 5 wietlicy wietlicy Nazwa projektu Nazwa Ś Gminne Centrum Centrum Gminne w Kultury Przecławiu Przecław Przecław Przebudowa Przebudowa ś w wiejskiej B Budowa Przebudowa dróg dróg Przebudowa w gminnych Stobnie drogi Przebudowa w gminnej B drogi Przebudowa z wraz gminnej zatokami w parkingowymi miejscowo wiejskiej w w wiejskiej Barnisławiu Tabela 22. Projekty planowane do realizacji ramacw

(WPI)* (WPI)* VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, RPO WZ WZ RPO RPO WZ WZ RPO WZ RPO WZ RPO RPO WZ WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO VIII/75/07 drogi Przebudowa 2009-2010 600 60 Program

1 2 3 4 5 6 7

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo Lp.

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 59 2010 2010 975 000,00 975 000,00 900 000,00 765 000,00 135 000,00 880 000,00 748 000,00 132 po roku po roku 6 500 000,00 5006 000,00 5255 000,00 3001 000,00 1051

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2010 2010 45 45 000,00 54 000,00 270 000,00 270 000,00 450 000,00 225 000,00 300 000,00 255 000,00 360 000,00 306 000,00 300 000,00 255 1 530 000,00 5301 000,00 0003 000,00 5502 000,00 5001 000,00 2751

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,00 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci ś 2009 2009 45 45 000,00 85 000,00 595 000,00 595 000,00 105 000,00 850 000,00 150 000,00 225 000,00 850 000,00 150 000,00 300 000,00 255 000,00 560 000,00 475 000,00 400 000,00 340 1 000 000,00 0001 000,00 5001 000,00 2751 000,00 0001

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2008 2008 75 75 000,00 500 000,00 500 425 000,00 425 Planowane płatno Planowane

ródła ródła rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki Ź ś ś ś ś ś ś ś kosztów kosztów rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś

2008 rok Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane

ść Warto projektu całkowita całkowita

Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ Rozdział

Pozycja w bud Pozycja Dział

Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji 2009-2010 2009-2010 600 60016 6050 2008-2013 000000 4 600 60014 000000 4 6050 000 10 000 000 10 000 2009-2013 2009-2013 926 92695 6050 000500 1 000500 1 2008-2013 630 63095 6050 000000 2 000000 2 2008-2013 2008-2013 630 63095 6050 000000 2 000000 2 2007-2010 2007-2010 801 80101 6050 000000 1 000000 1

ki Ŝ cie wiatowych w w wiatowych Ś ś Nazwa projektu Nazwa Siadło-Dolne Siadło-Dolne Przebudowa drogi drogi Przebudowa Kurów- gminnej Siadło-Dolne Modernizacja dróg w powiatowych obszarach zabudowanych Budowa boisk boisk Budowa gminnych Rozwoju Program Sportu Turystyki, dla i Rekreacji Obszaru Metrpolitarnego gminie w Kołbaskowo 1. 2. Szlak granitowych rowerowe rowerowe Orła szlakiem Bielika Budowa boiska Budowa przy szkolnego Placówek Zespole O Kołbaskowie

(WPI)* (WPI)* VIII/75/07 VIII/75/07 09.07.2007 09.07.2007 m. w gminnej 09.07.2007 09.07.2007 Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, RPO WZ WZ RPO WZ RPO RPO WZ WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO Program

8 9

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 10 11 12 13 14 Lp.

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 60 637 500 637 2010 2010 2 762 500 7622 000 2751 195 000,00 195 500,00 487 000,00 850 000,00 150 000,00 480 000,00 225 po roku po roku 4 249 500,00 2494 000,00 6123 000,00 2503 000,00 0001 000,00 2003 000,00 7202 000,00 5001

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 75 75 000 30 000 75 000 425 000 425 000 170 000 425 2010 2010 45 45 000,00 75 000,00 500 000,00 500 000,00 200 000,00 500 000,00 425 000,00 850 000,00 150 000,00 500 1 000 000,00 0001

0 0 0 0 0 0 0 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci ś 2009 2009 60 60 000,00 22 500,00 37 500,00 75 000,00 45 000,00 60 000,00 600 000,00 600 000,00 150 500,00 127 000,00 250 500,00 212 000,00 500 000,00 425 000,00 300 000,00 255 000,00 400 000,00 340 8 000 000,00 0008 000,00 8006 000,00 2001 000,00 0004 000,00 4003

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2008 2008 Planowane płatno Planowane

ródła ródła rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki rodki Ź ś ś ś ś ś ś ś kosztów kosztów rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś

2008 rok Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane

ść Warto projektu całkowita całkowita

Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ Rozdział

921 92120 6050 000700 3 000700 3 Pozycja w bud Pozycja Dział

Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji 2008-2013 2008-2013 900 90004 6050 000400 2 000400 2 2008-2013 2008-2013 900 90005 6050 000000 5 000000 5 2008-2013 2008-2013 710 71095 6050 2008-2013 000000 8 630 63095 000000 8 6050 2008-2013 000000 4 926 92695 000000 4 6050 000000 5 000000 5 2009-2010 710 71095 6050 000000 2 000000 2 2008-20013

ń enie enie Ŝ dze ciołów ciołów cioły i cioły ą ś ś Nazwa projektu Nazwa ko terenów terenów zielonych Odbudowa Odbudowa urz melioracyjnych melioracyjnych 3. Budowa pola pola Budowa 3. golfowego Mariny 4.Budowa Moczyłach w Modernizacja 5. toru motocrosowo- rowerowo- w rekreacyjnego Rosówku i Odbudowa waloryzacja dziedzictwa i kulturowego przyrodniczego- ko Uzbrojenie terenów przemysłowych Zało cmentarze cmentarze

(WPI)* (WPI)* Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

Ś EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, POIi RPO WZ WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO WZ RPO RPO WZ, WZ, RPO Program

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 15 16 17 18 19 20 21 Lp.

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 61 2010 2010 750 000,00 750 500,00 637 500,00 112 000,00 585 po roku po roku 3 900 000,00 9003 000,00 3153

0 0 0 0 0 0 0 0 0 2010 2010 37 37 500,00 250 000,00 250 500,00 212 000,00 195 000,00 500 000,00 425 1 300 000,00 3001 000,00 1051

0 0 0 0 0 0 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci ś 300 000 300 2009 2009 1 700 000 7001 37 500,00 250 000,00 250 500,00 212 000,00 195 2 000 000,00 0002 000,00 3001 000,00 1051 000,00 5001 000,00 2751 0 0

0 0 0 0 0 0 0 0 0,00 0,00 2008 2008 37 37 500,00 727 449,00 727 000,00 250 618 332,00 618 117,00 109 000,00 850 000,00 150 500,00 212 Planowane płatno Planowane 1 000 000,00 0001

ródła ródła rodki rodki rodki rodki rodki rodki Ź ś ś ś ś ś kosztów kosztów rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś

2008 rok Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane

ść Warto projektu całkowita całkowita

Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ Rozdział

Pozycja w bud Pozycja Dział Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji 2006-2008 2006-2008 900 90015 6050 449 727 449 727 2008-2009 2008-2009 754 75412 6050 000000 2 000000 2 2008-2013 2008-2013 900 90095 6050 000500 6 000500 6 2007-2009 2007-2009 900 90095 6050 000350 1 2007-2009 900 000000 3 90002 6050 000500 1 000500 1

ci ci ś gów gów ą

ą rur cych cych ę ą ki rowerowej ki rowerowej nicy OSP w w OSP nicy bie Ustowo, bie Ustowo, Ŝ Ŝ ę wietlenie drogi drogi wietlenie wietleniem wietleniem ś ś cie Nazwa projektu Nazwa O 13 Nr Krajowej od m. Przecław do granicy administracyjnej m. Szczecina z wraz o ś głównych ci głównych Modernizacja Modernizacja stra i chodnika na na i chodnika od odcinku granicy administracyjnej do m. Szczecina osiedle na wjazdu gm. Zielone-Pole Kołbaskowo Budowa Budowa zbiornika retencyjnego z wraz przebudow Utylizacja odpadów zawieraj jako Poprawa wody poprzez poprzez wody likwidacj azbestowo- i cemnetowych przebudowa zasilania systemu melioracyjnych w w melioracyjnych obr Warzymice, Warzymice, Przecław azbest azbest

(WPI)* (WPI)* VIII/75/07 VIII/75/07 09.07.2007 09.07.2007 Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

Ś Ś Ś Ś POi POi POi POi EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, EWT, RPO WZ, WZ, RPO WZ, RPO WZ, RPO WZ, RPO Program

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 22 23 24 25 26 Lp.

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 62 2010 2010 300 000,00 300 000,00 450 po roku po roku 2 000 000,00 0002 000,00 7001 000,00 0003 000,00 5502 500,00 8644 32 429 500,00 32 429 000,00 27 565

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2010 2010 75 75 000,00 75 000,00 500 000,00 500 000,00 425 9 350 000,00 3509 000,00 6501 500,00 9013 11 000 000,00 11 000 000,00 26 010 500,00 22 108

0 0 0 0 0 0 0 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci ś 2009 2009 75 75 000,00 225 000,00 225 000,00 500 000,00 425 000,00 555 000,00 450 3 700 000,00 7003 000,00 1453 000,00 0003 000,00 5502 500,00 9974 33 310 000,00 33 310 500,00 28 312

0 0 0 0 0 0 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 2008 2008 817 500,00 817 000,00 390 Planowane płatno Planowane 5 450 000,00 4505 000,00 6002 2 572 419,50 5722 4 632 500,00 6324 000,00 2102 17 149 463,00 17 149 14 577 043,50 14 577

ródła ródła rodki rodki rodki rodki rodki rodki Ź ś ś ś ś ś kosztów kosztów rodki UE rodki UE rodki JST rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki UE rodki JST rodki odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś inne OGÓŁEM ś ś

2008 rok 3 000 000000 3 Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane

ść Warto projektu całkowita całkowita

Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ Rozdział

Pozycja w bud Pozycja Dział

Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji 2004-2011 2004-2011 801 80010 6050 000 17 000 000 17 000 2008-2013 2008-2013 700 70095 6050 000 000 3 2004-2009 2004-2009 801 80101 6050 000600 2 000,00 600 2 2004-2009 2004-2009 801 80101 6050 000150 9 000150 9

ci ci ci ZS ZS ci ś ś y w w y y- Ŝ Ŝ sposobu sposobu cym cym ą ą Razem Razem ytkowania w w ytkowania ytkowych ytkowych Ŝ Ŝ ywieniowy na ywieniowy Nazwa projektu Nazwa Budowa na gimnazjum nieruchomo Zespołu Szkół w w Szkół Zespołu Przecławiu Budownictwo Budownictwo socjalne u istniej pawilonie pawilonie w dydaktycznym Przecławiu Przecławiu - - Przecławiu Pawilon Ŝ nieruchomo dla Przebudowa celów u i poddasza ze wraz podcieni zmian Budowa Budowa Europejskiego Centrum Wsparcia Młodzie Budowa Europejskiego Centrum Wsparcia Młodzie w Przecławiu Przecławiu w

(WPI)* (WPI)* VIII/75/07 VIII/75/07 VIII/75/07 09.07.2007 09.07.2007 09.07.2007 Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

Kołbaskowie Ś POi EWT, EWT, EWT, RPO WZ WZ RPO WZ RPO RPO WZ WZ RPO WZ RPO VIII/75/0709.07.2007 Program

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 26 27 28 29 Lp.

63 2010 2010 po roku po roku 2010 2010 ci w latach w ramach projektu projektu ramach w w latach ci ś 2009 2009 2008 2008 Planowane płatno Planowane

ródła ródła rodki rodki Ź ś kosztów kosztów odniesieniu do do odniesieniu finansowania w w finansowania kwalifikowanych inne

2008 rok Koszty Koszty projektu projektu w ramach w ramach kwalifikowane kwalifikowane

ść Warto projektu całkowita całkowita

Paragraf ecie/WPI ecie/WPI

Ŝ Rozdział

Pozycja w bud Pozycja Dział Lata Lata projektu projektu realizacji realizacji

Nazwa projektu Nazwa du Gminy Kołbaskowo ę (WPI)* (WPI)* Uchwała z dnia/ z dnia/ Uchwała

Program

ródło: Materiały Urz z

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo Ź Lp. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2007 rok

9. SYSTEM ZARZ ĄDZANIA REALIZACJ Ą PLANU ROZWOJU LOKALNEGO GMINY KOŁBASKOWO

9.1. PODMIOTY ZARZĄDZAJĄCE REALIZACJĄ PLANU

W zarz ądzaniu realizacj ą Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo uczestnicz ą głównie ni Ŝej wymienione podmioty.

9.1.1. Wójt Gminy

Wójt Gminy jest odpowiedzialny za wykonywanie uchwał Rady Gminy w sprawie przyj ęcia i zmian Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo i programów realizacyjnych. W tym celu Wójt Gminy powołuje koordynatorów nadzoruj ących opracowanie i wdra Ŝanie poszczególnych programów realizacyjnych.

9.1.2. Rada Gminy (RG)

Rada Gminy podejmuje uchwały w sprawach przyj ęcia Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo, zatwierdzenia wska źników realizacji celów szczegółowych i programów realizacyjnych. Rada Gminy ma wpisane w zakres swoich działa ń monitorowanie i kontrolowanie realizacji Planu Rozwoju Lokalnego i programów realizacyjnych oraz inicjowanie i opiniowanie zmian w jego zapisach.

9.1.3. Referat Inwestycji, Ładu Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomo ściami i Promocji

Od maja 2007 roku w Urz ędzie Gminy Kołbaskowo rozpocz ął działalno ść Referat Inwestycji, Ładu Przestrzennego, Gospodarki Nieruchomo ściami i Promocji. Komórka ta jednocze śnie stała si ę najwi ększ ą w Urz ędzie, skupiaj ąc 6 pracowników, którzy do tej pory zajmowali samodzielne stanowiska. Zmiany w organizacji pracy maj ą wpłyn ąć na wzrost efektywno ści i usprawnienie działa ń przy pozyskiwaniu pieni ędzy z Unii Europejskiej. Referat b ędzie zajmowa ć równie Ŝ takim sprawami, jak: • ochrona środowiska, stan gminnych dróg, gospodarka wodna i le śnictwo, • gospodarka nieruchomo ściami, • programy gospodarcze, inwestycyjne i promocja, • ład przestrzenny, • gospodarka komunalna.

64 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe wszystkie prace analityczne, zwi ązane z działalno ści ą Gminy, jak: studia wykonalno ści, projekty badawcze oraz techniczne zlecane s ą przez Gmin ę Kołbaskowo do firm zewn ętrznych. Nowopowstała komórka ma przede wszystkim za zadanie scala ć oraz koordynowa ć prace zlecane na zewn ętrz oraz realizowa ć polityk ę Gminy w zakresach działalno ści opisanej w specyfikacji stanowiska.

9.2. WDRAśANIE

Proces wdra Ŝania Planu Rozwoju Lokalnego b ędzie oparty na zasadach: jawno ści Ŝycia publicznego, personalnej odpowiedzialno ści za wykonywanie zada ń oraz wieloletniego planowania. Plan Rozwoju Lokalnego b ędzie wdra Ŝany przez wyznaczone do tego podmioty przy wykorzystywaniu ró Ŝnych narz ędzi.

9.2.1. Program Realizacyjny (Uchwała Rady Gminy)

Jest on narz ędziem słu Ŝą cym do realizacji konkretnych celów szczegółowych w ramach okre ślonej polityki bran Ŝowej. W obr ębie programu realizowane s ą projekty, na które mog ą składa ć si ę poszczególne zadania. Opis ka Ŝdego programu musi okre śla ć, z podziałem na projekty, cele szczegółowe, które b ędzie realizował, zakres działa ń, koszt (całkowity lub roczny), źródła finansowania, jednostk ę realizuj ącą, współpracuj ące podmioty, koordynatora odpowiedzialnego za jego opracowanie i wykonywanie, wyznaczonego przez Wójta Gminy, oraz harmonogram realizacji. Ta sama procedura b ędzie stosowana do ka Ŝdego projektu. Projekt obejmuj ący ten sam zakres działa ń mo Ŝe wyst ępowa ć w obr ębie tylko jednego programu. Rada Gminy uchwala przygotowany przez Wójta Gminy, we współpracy z tematycznie wła ściw ą komisj ą Rady Gminy, projekt programu. Do czasu wej ścia w Ŝycie dokumentu Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo uchwalone programy zostan ą uzupełnione i poprawione zgodnie z niniejszymi zało Ŝeniami. Ka Ŝdy program prezentowany b ędzie tak Ŝe na stronie www.

9.2.2. Wieloletni Program Rozwoju Gminy Kołbaskowo - WPRGK (Uchwała Rady Gminy)

Będzie przygotowywany na okres o śmiu lat według uchwały o procedurze przygotowania i uchwalania WPRGK, któr ą przyjmie RG jako dokument krocz ący aktualizowany w cyklu rocznym - kolejne edycje. Wieloletni Program Rozwoju Gminy Kołbaskowo zostanie opracowywany mi ędzy innymi na podstawie Wieloletniej prognozy bud Ŝetowej, Informacji o stanie mienia komunalnego oraz Raportu o stanie Gminy. Cz ęś ci ą WPRGK jest Wieloletni program inwestycyjny (WPI), obejmuj ący wydatki planowane na inwestycje, wchodz ące w skład przyj ętych

65 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok przez Rad ę Gminy programów realizacyjnych z preferencj ą dla inwestycji przyczyniaj ących się do realizacji priorytetowych celów szczegółowych. Preferowane s ą inwestycje, które uzyskały znacz ące dofinansowanie zewn ętrzne. Kolejne edycje WPRGK s ą uchwalane przez Rad ę Gminy w terminie sze ściu tygodni po uchwaleniu bud Ŝetu. Pierwszy rok WPRGK jest wst ępnym projektem bud Ŝetu na nast ępny rok kalendarzowy. Zadaniowy charakter bud Ŝetu, obowi ązuj ący obecnie dla wydatków maj ątkowych („twardych”), zostanie rozszerzony w kolejnych latach na okre ślone w programach realizacyjnych tzw. zadania mi ękkie, stanowi ąc now ą jako ść w zarz ądzaniu i funkcjonowaniu struktur samorz ądu Gminy. Wraz z projektem bud Ŝetu Wójt Gminy przedkłada Radzie Gminy Informacj ę o stanie mienia komunalnego. WPRGK i Informacja prezentowane b ędą tak Ŝe na stronie www.

9.2.3. Wieloletnia Prognoza Bud Ŝetowa (materiał informacyjny Wójta Gminy)

Wraz z projektem rocznego bud Ŝetu gminy Wójt Gminy przedkłada Radzie Gminy wieloletni ą prognoz ę bud Ŝetow ą, b ędącą dokumentem pomocniczym, wykorzystywanym do przygotowania bud Ŝetu i planowania strategicznego. Prognoza b ędzie oparta na analizie zdolno ści kredytowej Gminy, obejmuj ącej tak Ŝe projekcj ę obsługi zobowi ąza ń finansowych i mo Ŝliwo ści zwi ększenia wolnych środków na inwestycje (nadwy Ŝki bud Ŝetowej). Prezentowana b ędzie tak Ŝe na stronie www.

9.2.4. Miejscowy Plan Zagospodarowania Gminy Kołbaskowo (uchwała Rady Gminy)

Miejscowy plan zagospodarowania Gminy Kołbaskowo b ędąc prawem miejscowym, ustala przeznaczenie i zasady gospodarowania terenami w gminie. Plan jest dokumentem o charakterze publicznym. Jego stanowienie i dokonywanie w nim zmian wymaga konsultacji osób, których prawa s ą regulowane tym planem. Podstaw ą do rozstrzygni ęć planistycznych jest uchwała Rady Gminy w sprawie Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Kołbaskowo, b ędąca zobowiązaniem samorz ądu gminy wobec społeczno ści lokalnej, a sporz ądzana zgodnie z zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju i polityk ą przestrzenn ą gminy.

9.3. FINANSOWANIE REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Finansowanie rozwoju Gminy Kołbaskowo podobnie jak realizacja Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo tylko w niewielkim stopniu zale Ŝą od samorz ądu gminy. Gmina ma ograniczone narz ędzia do bezpo średniego wspierania podmiotów gospodarczych, jednak poprzez kształtowanie przestrzeni, infrastruktury, rozwój zasobów ludzkich i zapewnienie bezpiecze ństwa w

66 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok sferze społecznej tworzy warunki do rozwoju gospodarczego, przyci ągania inwestorów i pobudzania przedsi ębiorczo ści mieszka ńców. Utrzymanie wysokiego tempa rozwoju przy ograniczonych wolnych środkach bud Ŝetowych wymaga stosowania monta Ŝu finansowego opartego na partnerstwie publiczno-prywatnym i publiczno-publicznym, wspieranego stosowaniem zasad finansowania wydatków maj ątkowych ułatwiaj ących pozyskanie środków bezzwrotnych i środków z funduszy celowych.

9.3.1. Bud Ŝetowe finansowanie wydatków maj ątkowych

Zarz ądzanie finansami Gminy znajdzie oparcie w wieloletnim planowaniu i ścisłej korelacji mi ędzy rocznym bud Ŝetem, a Wieloletnim Programem Rozwoju Gminy Kołbaskowo. Alokacja środków bud Ŝetowych przeznaczonych na finansowanie wydatków majątkowych, po uwzgl ędnieniu spłaty istniej ących zobowi ąza ń, musi by ć zgodna z Wieloletnim Programem Rozwoju Gminy Kołbaskowo budowanym na podstawie Planu Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo i przyj ętych w niej priorytetów. Bezwzgl ędny priorytet zyskuj ą zadania dofinansowane ze środków pomocowych i funduszy zewn ętrznych. Wydatki maj ątkowe b ędą pokrywane w mo Ŝliwie najwi ększym stopniu z dochodów maj ątkowych i źródeł wsparcia zewn ętrznego.

Najwa Ŝniejsze zasady bud Ŝetowego finansowania wydatków maj ątkowych:

• wydatki maj ątkowe s ą finansowane w pierwszej kolejno ści ze środków bezzwrotnych, • finansowanie wydatków maj ątkowych ze środków zwrotnych nast ępuje głównie z po Ŝyczek i kredytów preferencyjnych, • przychody z prywatyzacji maj ątku słu Ŝą finansowaniu wydatków maj ątkowych.

Najwa Ŝniejsze kierunki podejmowanych działa ń:

• intensyfikacja dochodów z maj ątku Gminy (mi ędzy innymi poprzez oszacowanie maj ątku zbywalnego Gminy), • powi ększanie nadwy Ŝki operacyjnej bud Ŝetu w wyniku racjonalizacji wydatków bie Ŝą cych, • pozyskiwanie środków bezzwrotnych.

Maksymalne pułapy zadłu Ŝenia zwi ązanego z finansowaniem rozwoju Gminy b ędą uzale Ŝnione od poziomu wolnych środków własnych, bie Ŝą cych kosztów obsługi istniej ących zobowi ąza ń, stanu zastawów, por ęcze ń itp., a tak Ŝe środków pozyskanych w ramach partnerstwa

67 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok publiczno-prywatnego oraz zdolno ści do pozyskania środków w ramach funduszy pomocowych i strukturalnych.

9.3.2. Pozabud Ŝetowe finansowanie wydatków maj ątkowych

Partnerstwo publiczno-prywatne jest form ą finansowania wydatków maj ątkowych (szczególnie infrastrukturalnych) przez długoterminowe zaanga Ŝowanie kapitału prywatnego. Wobec ustawowego ograniczenia zadłu Ŝenia jednostki samorz ądowej do poziomu 15% i 60% jej dochodów bud Ŝetowych oraz obecnego poziomu zobowi ąza ń Gminy monta Ŝ finansowy z wykorzystaniem kapitału prywatnego, oprócz środków bezzwrotnych mo Ŝe sta ć si ę istotnym narz ędziem przy śpieszenia rozwoju Gminy Kołbaskowo. Partnerstwo publiczno-publiczne jest form ą finansowania zada ń ponadlokalnych przez koncentracj ę środków publicznych (gminnych, wojewódzkich i centralnych). W najbli Ŝszej przyszło ści stanie si ę jednym z najwa Ŝniejszych źródeł środków na finansowanie przedsi ęwzi ęć infrastrukturalnych i innych inwestycji, wa Ŝnych z punktu widzenia rozwoju województwa i realizacji polityki regionalnej pa ństwa. W celu nadania nowego impulsu w realizacji powstaj ących projektów samorz ądowych na terenie Gminy Kołbaskowo nale Ŝałoby wzi ąć pod uwag ę skorzystanie z kredytów długoterminowych, głównie na finansowanie przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z infrastruktur ą, doradztwem, a tak Ŝe pomoc ą przy organizowaniu programów partnerstwa publiczno- prywatnego.

68 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

10. MONITOROWANIE I EWALUACJA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Monitoringiem i ewaluacj ą obj ęte b ędą post ępy w realizacji Planu Rozwoju Lokalnego na dwóch poziomach: programów realizacyjnych i celów szczegółowych.

10.1. MONITORING

Prowadzony b ędzie monitoring wska źnikowy i społeczny (na podstawie wyników badania opinii, w tym SFPRL). Opracowane zostan ą wska źniki dla ka Ŝdego celu szczegółowego i wszystkich programów realizacyjnych. Wska źniki dla celów szczegółowych zostan ą opracowane przez Wójta Gminy i uchwalone przez Rad ę Gminy. Dla programów realizacyjnych zostan ą opracowane i uchwalone ł ącznie z ka Ŝdym programem. Poziom osi ągania ka Ŝdego celu szczegółowego b ędzie mierzony raz na dwa lata, poczynaj ąc od 2008 roku, a ka Ŝdego programu realizacyjnego - na koniec ka Ŝdego roku kalendarzowego po roku od uchwalenia przez Rad ę Gminy danego programu realizacyjnego. Okre ślone zostan ą poziomy wska źników dla wszystkich celów szczegółowych i programów realizacyjnych, których osi ągni ęcie jest przewidywane w latach: 2010, 2015. Okre ślony system wdra Ŝania Lokalnego Programu Rewitalizacji wywołuje zgodny z nim system monitorowania i oceny (ewaluacji) całego dokumentu. Monitoring i ewaluacja polegaj ą na dokonywaniu okresowej oceny stopnia realizacji planów odnowy poszczególnych miejscowo ści i wprowadzeniu modyfikacji zgodnie ze zmieniaj ącymi si ę warunkami zewn ętrznymi i wewn ętrznymi wpływaj ącymi na rozwój społeczny i gospodarczy gminy. Wprowadzenie systemu monitoringu i ewaluacji pomo Ŝe rozwi ąza ć problem dezaktualizacji zało Ŝeń Planu Rozwoju Lokalnego, wynikaj ących ze zmieniaj ących si ę warunków działania samorz ądu, prawodawstwa i innych czynników mog ących deformowa ć zasadno ść podejmowanych działa ń w ramach niniejszego dokumentu. Monitoring prowadzony b ędzie wył ącznie na podstawie stopnia osi ągni ęcia podstawowych wska źników produktu i rezultatu Planu Rozwoju Lokalnego. Sposoby monitorowania: Monitoring – śledzenie, czyli ocena realizacji Planu Rozwoju Lokalnego, odbywa ć si ę będzie na poziomie oceny realizacji poszczególnych wska źników produktu i rezultatów: - Bie Ŝą ca ocena powinna pozwoli ć na natychmiastowe dostosowanie działa ń lub ich elementów do zmieniaj ących si ę warunków zewn ętrznych (np. inne źródła finansowania, przesuni ęcie harmonogramu realizacji, czy zmiana zada ń); - Proponuje si ę, aby bie Ŝą ca ocena realizacji Planu Rozwoju Lokalnego (monitoring) odbywała si ę raz do roku;

69 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok - Sprawozdania z realizacji Planu Rozwoju Lokalnego będą składane do Rady Gminy.

10.2. EWALUACJA

Na poziomie Planu Rozwoju Lokalnego pomiar wska źników produktu b ędzie prowadzony w ramach sprawozdawczo ści z realizacji poszczególnych projektów, a nast ępnie dokonana b ędzie zbiorcza ocena projektów uj ętych w Planie. Plan Rozwoju Lokalnego zawiera konkretne zadania do realizacji w wyznaczonych obszarach.

70 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kołbaskowo 2008 rok

SPIS TABEL

Tabela 1. Struktura u Ŝytków rolnych w Gminie Kołbaskowo 11 Tabela 2. Struktura władania gruntami le śnymi w Gminie Kołbaskowo 11 Tabela 3. Wykaz wodoci ągów na terenie gminy Kołbaskowo 14 Tabela 4. Zasoby mieszkaniowe w Gminie Kołbaskowo ogółem (dane za rok 2006) 16 Tabela 5. Mieszkania według zamieszkania, przeznaczenia i rodzaju podmiotów b ędących ich wła ścicielami 17 Tabela 6. Baza noclegowa i gastronomiczna w gminie Kołbaskowo – uj ęcie syntetyczne 19 Tabela 7. Charakterystyka gospodarstw rolnych 29 Tabela 8. Porównanie stanu gospodarstw rolnych prowadz ących działalno ść pozarolnicz ą 29 Tabela 9. U Ŝytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych 30 Tabela 10. Ludno ść według płci i wieku 31 Tabela 11. Zestawienie uczniów i absolwentów szkół podstawowych w Gminie Kołbaskowo 31 Tabela 12. Bezrobocie w powiecie polickim z podziałem na wykształcenie 33 Tabela 13. Bezrobocie w powiecie polickim – zestawienie miesi ęczne 33 Tabela 14. Bezrobocie w Gminie Kołbaskowo – zestawienie miesi ęczne 33 Tabela 15. Osoby w szczególnej sytuacji na rynku w powiecie polickim 34 Tabela 16. Wydatki bud Ŝetowe według działów klasyfikacji bud Ŝetowej 40 Tabela 17. Analiza SWOT – zewn ętrzne uwarunkowania Gminy Kołbaskowo 47 Tabela 18. Analiza SWOT – wewn ętrzne uwarunkowania Gminy Kołbaskowo 48 Tabela 19. Analiza SWOT – sfera gospodarcza Gminy Kołbaskowo 49 Tabela 20. Analiza SWOT – infrastruktura techniczna Gminy Kołbaskowo 50 Tabela 21. Wyniki bada ń ankietowych mieszka ńców Gminy Kołbaskowo (w kolejnych pytania ankietowani oceniali realizacj ę zada ń gminy w skali 0-6, nast ępnie wyliczono średni ą dla poszczególnych odpowiedzi, w ramach danej grupy) 51 Tabela 22. Projekty planowane do realizacji w ramach poszczególnych programów operacyjnych w Gminie Kołbaskowo 58

71