Regeling Collectieve Wooninitiatieven (voorheen Collectief Particulier Opdrachtgeverschap - CPO )

Foto: CPO De Getijden

Collectieve wooninitiatieven zijn initiatiefnemers die samen en naar eigen wens hun woningen laten bouwen om er zelf te gaan wonen en zo hun buurt vorm te geven. Deze vorm van woningbouw past binnen de provinciale visie om woonconsumenten zo veel mogelijk keuzevrijheid te bieden op de woningmarkt.

Provincie Gelderland ondersteunt sinds 2006 Hebben jullie een goed bestuur en zicht op genoeg initiatiefnemers die samen zelf willen bouwen leden? Dit is van belang om jullie doel te bereiken. met een procesbijdrage. Op deze manier zijn al veel mooie initiatieven ondersteund en woning­ Twee vormen van ondersteuning bouw­projecten gerealiseerd. De regeling is een Het doel van de regeling is initiatiefnemers die zelf aantal keren aangepast aan ontwikkelingen in willen (ver)bouwen te ondersteunen in de initiatief ­ de tijd. Hier lees je over de regeling die per en de ontwikkelfase, wanneer je nog geen november 2020 geldt. hypothecaire lening kunt afsluiten bij een bank. De nieuwe regeling ziet er als volgt uit: Ben jij initiatiefnemer en heb jij ­ Er is een subsidie mogelijk voor het onderzoeken plannen? van de haalbaarheid van het initiatief door Wellicht kun je dan gebruik maken van de nieuwe het opstellen van een projectplan. Deze subsidie Gelderse regeling Collectieve Wooninitiatieven. bestaat uit een tegemoetkoming in de kosten in Om jou te kunnen helpen is het belangrijk dat je je de opstartfase (oprichten van het collectief als groep verenigt in een collectief wooninitiatief. wooninitiatief én procesbegeleiding ter voor­ Dit initiatief heeft als doel samen met de leden bereiding van de subsidieaanvraag) en een het woningbouw­project op een bepaalde locatie te bijdrage voor groepen voor het opstellen van realiseren. De andere leden van de groep worden een projectplan met een conclusie over de haal­ straks jouw naaste buren. Wat jullie doel is, hoe baarheid. Note 1 jullie woningen en buurt eruit gaan zien, wat jullie Per november 2020 is een extra bijdrage om als groep samen belangrijk vinden en welke de haalbaarheid van natuurinclusieve, duurzame ambities jullie willen verwezenlijken, klimaat­adaptieve en circulaire maatregelen stem je samen af en leg je vast. Ook zoeken jullie als te onderzoeken een nieuw onderdeel van de groep een procesbegeleider met ervaring in samen regeling. Daarom spreken we vanaf nu van zelf bouwen. Hebben jullie al een locatie op het oog? een ‘duurzaam projectplan’. Note 2 En wil de eigenaar van de grond of van het gebouw meewerken aan jullie initiatief? Heeft de gemeente de intentie mee te werken aan een haalbaarheids­- onderzoek, en past jullie plan in de geldende woonvisie van de gemeente, de regionale woon-­ agenda en de toepasselijke wet­ en regelgeving? − Er is er een subsidie in de vorm van een lening Als is aangetoond dat het project haalbaar is dan mogelijk voor groepen voor de verdere plan­ heeft een groep de mogelijkheid een lening aan ontwikkeling om tot realisatie te komen. te vragen. De lening is ten hoogste € 7.500 per We hebben hier gekozen voor een lening, omdat woning, met een maximum van € 150.000 per deze kosten later meegefinancierd kunnen nieuwbouwproject. Als het verbouw of sloop/ worden in de hypotheek. De lening is alleen voor nieuwbouw betreft is het ten hoogste € 10.000 per woningbouwprojecten waarvan de haalbaarheid woning, met een maximum van € 200.000 per is aangetoond in een duurzaam projectplan dat project. De lening is een tegemoetkoming voor een samen met de procesbegeleider is opgesteld. deel van de ontwikkelkosten (max. 65 %). De rest zal door jullie, door de leden zelf moeten worden Subsidie ingebracht. Als provincie stellen we een aantal De subsidie voor de tegemoetkoming in gemaakte voorwaarden. Deze staan in de regels en zijn om kosten voor het oprichten van een collectief het project te laten slagen en om er voor te zorgen wooninitiatief en de voorbereiding van de subsidie­ dat er bij alle betrokkenen vertrouwen is dat aanvraag bestaat uit een vast bedrag van €2.000. de lening op termijn door de groep kan worden Deze subsidie wordt samen aangevraagd met de terugbetaald. subsidie voor het laten opstellen van een duurzaam projectplan met een conclusie over de haalbaarheid Voorwaarden zijn: van het project. De groep kan daarvoor een vast − Alle leden zullen een financieringstoets moeten bedrag van € 13.000 ontvangen. Is het geen overleggen aan de groep waaruit blijkt dat nieuwbouw maar herbestemming of sloop met iedereen de gekozen koopwoning kan finan­ nieuwbouw, dan is de subsidie maximaal € 15.500. cieren. Het staat jou als lid vrij om te bepalen bij Dit is inclusief € 3.000 om te onderzoeken met welke partij jouw financieringstoets afgenomen behulp van welke concrete maatregelen jullie wordt. Als groep verklaren jullie van alle leden woningbouwproject natuurinclusief, klimaat­ een door een bank ondertekende financiering­ adaptief en circulair wordt gebouwd. stoets te hebben ontvangen. − Als de groep in eigen beheer woningen in Subsidiabel zijn de activiteiten in de opstartfase de huursector wil realiseren dient er door een (oprichten van het collectief wooninitiatief en bank een financieringstoets voor dit huur­ procesbegeleiding ter voorbereiding van de initiatief afgegeven te zijn waaruit blijkt dat subsidieaanvraag) en de kosten van de proces­ het initiatief de huurwoningen kan financieren. begeleider en die van de architect voor het opstellen − De leningsaanvraag voor max. 65 % van van het duurzame projectplan. Voor het indienen de ontwikkelkosten wordt in behandeling van een subsidieaanvraag zijn formats beschikbaar genomen als 35 % van deze kosten is uitgegeven. voor de gevraagde intentieverklaringen van − Als groep ga je zelf op zoek naar de financiering eigenaar en gemeente via de website van de Ontwikkelfase en de Realisatiefase. www.gelderland.nl/Collectieve-wooninitiatieven. In een aantal gevallen kan de Ontwikkelings- en Herstructureringsmaatschappij Gelderland Het resultaat van het onderzoek naar de (OHG) jullie helpen. Note 3 haalbaarheid is een duurzaam projectplan met een − Terugbetaling van de lening gebeurt in één keer, conclusie over de haalbaarheid van het bij de start van de bouw, en uiterlijk binnen woningbouwproject. Dit duurzame projectplan 2 jaren nadat deze is toegekend. Eerder aflossen dient binnen één jaar na het verstrekken van de kan natuurlijk. Meld dit schriftelijk waarna je subsidie ingeleverd te worden. Voor het duurzame wordt geïnformeerd over de wijze waarop je projectplan is een verplicht format beschikbaar via eerder kunt terugbetalen. Aan eerder www.gelderland.nl/Collectieve-wooninitiatieven. terugbetalen zijn geen kosten verbonden. − Indien door omstandigheden aflossing binnen Subsidie in de vorm van een lening 2 jaren niet lukt meld je dit schriftelijk binnen Bij gebleken haalbaarheid is er nog een weg te gaan de termijn. Indien niet tijdig gemeld, ben je voordat de woningen ook daadwerkelijk gebouwd verplicht binnen de termijn volledig af te lossen. kunnen worden. In de ontwikkelfase, die volgt op − De lening is renteloos; het bedrag dat de groep bij de initiatieffase, krijgen groepen te maken met aanvang ontvangt betalen jullie later in 1 keer aanzienlijke voorinvesteringen. Hierbij valt te terug. denken aan kosten voor het ontwerp en allerlei − Niet voor alle woningen is een lening mogelijk. onderzoeken die nodig zijn voor een bouwaanvraag. Omdat de provincie m.n. samen (ver) bouwen in In deze fase van de planvorming kunnen leden van de betaalbare sector wil stimuleren is een lening een collectief wooninitiatief nog geen hypothecaire mogelijk voor de projecten met koopwoningen lening afsluiten bij een bank, omdat er nog geen waarbij de gemiddelde stichtingskosten beneden onderpand beschikbaar is. Als financiële de kostengrens van de NHG (Nationale Hypotheek overbrugging hebben wij de subsidiemogelijkheid Garantie) liggen (+ € 30.000,­­ indien het verbouw uitgebreid met een subsidie in de vorm van een of sloop/ nieuwbouw betreft). Een lening is ook renteloze lening. mogelijk voor woningen met een gemiddelde huurprijs van maximaal 850 euro per maand. − Een onafhankelijke begeleider met ervaring in Meer informatie over het indienen van een procesbegeleiding is een voorwaarde voor aanvraag voor een lening lees je hier. het welslagen van het woningbouw. Deze partij heeft de kennis en kunde om jullie goed te Wil je meer informatie over collectief adviseren. De kosten van de procesbegeleider bouwen? komen ook in aanmerking voor financiering − Wil jouw gemeente aan de slag met met de lening. (collectieve) zelfbouw? Wijs ze dan op het − Als jullie belangrijke mijlpalen niet of niet tijdig Expertteam Woningbouw. Dit team vergroot halen laten jullie dit vooraf schriftelijk aan ons de bekendheid van (collectieve) zelfbouw weten. Belangrijke mijlpalen staan in jullie en helpt gemeenten o.a. in de zoektocht en planning en zijn: het screenen van locaties voor collectieve − het sluiten van de koopovereenkomst, wooninitiatieven. Het Expertteam Woningbouw − de wijziging van het bestemmingsplan naar bestaat uit deskundigen vanuit gemeenten en de functie woongebied, marktsector. Lees hier hoe het Expertteam − het verkrijgen van de omgevingsvergunning de gemeente Bronckhorst heeft bijgestaan: voor bouwen, Aju pa en ma − en de start van de bouwactiviteiten − Een paar Gelderse initiatieven: − Wezeper Veste mooi resultaat van leerzaam Ook adviseren wij: proces (Gemeente Oldebroek) − De lening wordt terugbetaald nadat alle − Zelfbouw in Bronckhorst (Gemeente individuele hypotheken zijn afgesloten, en in Bronckhorst) het geval van huurwoningen de collectieve − Het succes van samen bouwen in Nunspeet hypotheek. Vraag daarom vooraf goed na op (Gemeente Nunspeet) welke manier gemaakte plankosten aangetoond − Droomhuis wordt werkelijkheid voor De moeten worden om door de bank te worden Getijden (Gemeente Nijmegen) geaccepteerd. − Ruimte creëren voor anders wonen loont − Wij geven het advies aan de groep alle individuele (Coalitie Collectieve Woonvormen regio leden te laten tekenen voor hun aandeel in de Arnhem Nijmegen) lening. Als lid ben je verantwoordelijk voor jouw − Samen je eigen droombuurt bouwen aandeel in de lening, en als groep zijn jullie (kenniscafé Samen bouwen aan de buurt in verantwoordelijk voor het geheel. Dit betekent 2019) dat als één lid zich terugtrekt en er geen nieuw − Toekomst wonen in Beltrum (Gemeente lid wordt gevonden, het aandeel in de lening per Berkelland) lid hoger wordt. Leg hierover samen duidelijke − Heb je interesse in het in gezamenlijk beheer afspraken vast. realiseren van betaalbare huurwoningen? Kijk − Ook zijn reserveleden van belang. Hierop kun je dan voor meer informatie op www.cooplink.nl terugvallen als een lid zich onvoorzien terugtrekt − En ben je als burger of sociale ondernemer uit de groep. initiatiefnemer van een vernieuwende vorm van − Neem omwonenden van jullie woningbouw­ wonen en zorg voor senioren oftewel een project al vroeg mee in jullie plan, organiseer woonzorgarrangement? Wellicht kun je dan bijeenkomsten en laat hen zien wie jullie zijn en gebruik maken van de Stimuleringsregeling wat jullie plannen zijn. Stem met hen af zodat je Wonen en Zorg van het Rijk. Wil jouw gemeente niet voor verrassingen komt te staan. aan de slag met Wonen en Zorg? Wijs ze dan op het Ondersteuningsteam Wonen en Zorg dat gemeenten, woningcorporaties en zorgaanbieders helpt hun vraagstukken over wonen en zorg in kaart te brengen. Note 1: Deze bijdragen zijn gebaseerd op circa 50 % van de totale kosten van de activiteiten, die nodig zijn voor het aanvragen van de subsidie en het opstellen van een duurzaam projectplan met een conclusie over de haalbaarheid van het initiatief.

Note 2: een duurzaam projectplan is een plan voor de realisatie van een woningbouwproject waarbij natuurinclusief, klimaatadaptief en circulair wordt gebouwd met behulp van concrete maatregelen in het ontwerp van de woningen en in de woonomgeving.

Note 3: Overzicht Collectieve Wooninitiatieven Provincie Gelderland

Planfase Initiatieffase Haalbaarheidsfase Ontwikkelfase Realisatiefase

Activiteiten Projectvoorstel Duurzaam Programma van Aanbesteding / bouw projectplan met eisen / voorlopig project conclusie over ontwerp / definitief haalbaarheid ontwerp / bestek Procesbegeleiding Procesbegeleiding

Financiering Subsidie Collectieve Subsidie Collectieve Hypothecaire lening Wooninitiatieven - Wooninitiatieven bank – collectief provincie in de vorm van een wooninitiatief lening (max. 65 %) - provincie

Meer informatie De Leefbaar- Voorbeelden van De inzet van de De inzet van de heidsalliantie van concrete maatregelen ontwikkelkennis en financieringskracht Provincie Gelderland in het ontwerp van het financierings- en financierings­ kan initiatieven de woningen en in de netwerk van het netwerk van het ondersteunen woonomgeving: OHG is mogelijk OHG is mogelijk die leiden tot de voor collectieve voor collectieve verbetering van de Hoe vergroenen we wooninitiatieven in wooninitiatieven sociale cohesie in de woonwijken? de betaalbare huur bij transformatie buurt van gebouwen en bij binnenstedelijke Hoe bouwen we herontwikkelings- circulaire woningen? locaties

Kennis delen Bij het ontwikkelen van je eigen woning en buurt komt veel kijken. Jullie procesbegeleider heeft ervaring, jullie architect heeft ervaring, jullie zelf waarschijnlijk niet. Je kunt inspiratie opdoen bij andere initiatieven die hetzelfde proces doorlopen. Samen een bezoek brengen aan een Gelders collectief wooninitiatief is ook inspirerend. Je bent van harte welkom. Heel veel succes met jullie project!

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Christa Jakobs, tel. 026 359 9817, [email protected]

November 2020

Provincie Gelderland Markt 11 6811 CG Arnhem Postbus 9090 6800 GX Arnhem 026 359 99 99 [email protected] www.gelderland.nl 20 600 008