ZESZYTY NAUKOWE Tom 17, Rocznik IX Numer 1/2020
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ZESZYTY NAUKOWE tom 17, rocznik IX numer 1/2020 Sucha Beskidzka 2020 Rada programowa ks. prof. zw., dr hab. Maciej Ostrowski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Kraków prof. dr hab. Andrzej Matuszyk, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Sucha Besk. dr Marek Łabaj, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Sucha Besk. dr hab., prof. AWF Zygmunt Kruczek, AWF Kraków dr hab. Jacek Olszewski-Strzyżowski, AWFiS Gdańsk Doc. RNDr. Branislav Nižnanský, CSc., Technická univerzita, Liberec, Czechy Prof. PhDr. Amantius Akimjak, PhD., Katolícka univerzita, Ružomberok, Słowacja doc. Ing. Emília Janigová, PhD., Katolícka univerzita, Ružomberok, Słowacja Prof. Dr. Bosse Lagerqvist, University of Gothenburg, Szwecja Prof. Dr. László Dinya, Károly Róbert University College, Węgry Dr. Sándor Némethy, Kaposvár University/University of Gothenburg, Szwecja Dr. Giovanni Ruggieri, Associate Professor, University of Palermo, Włochy Redakcja czasopisma dr Jadwiga Sobczuk (przewodnicząca Kolegium Redakcyjnego) dr hab. Joanna Sondel-Cedarmas dr Bartłomiej Walas dr Marek Nocoń Redaktorzy tematyczni: dr Krzysztof Borkowski dr Adam Drosik ISSN 2084-8722 Numer rejestracji sądowej: Nr Rej Pr 2603 Wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa Indeksacja w bazach czasopism naukowych: IC Journals Master List © Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej 34-200 Sucha Beskidzka, ul. Zamkowa 1 tel. 048 33 874 54 25, 874 20 80 fax: 048 33 874 46 05 e-mail: [email protected] http://www.wste.edu.pl 2 Spis treści OD REDAKCJI ............................................................................................. 4 Maciej Abram, Agnieszka Kosińska Problemy związane z typologią obiektów spa i wellness na świecie i w Polsce ...................................................................................... 5 Taisiia Chernyshova, Anna Osipchuk, Svitlana Tyshchenko Analysis of the Tourist Services Market in Ukraine: Problems and Prospects ............................................................................... 21 Olena Orlenko The Analysis of Tourist Preferences in Southern Ukraine ............................ 33 Nina Myronets, Tetiana Hlushkova, Viktor Shkirynets Organization of Children’s Tourism: Problems and Ways to Solve it .......... 42 Oksana Kliuvak, Iryna Vagner System of Formation, Evaluation and Increasing of the Level of International Investment Attractiveness of SMEs in the Tourism Industry: the Context of Innovative Development ................. 60 Inna Nesterchuk Gastronomic Tourism:Dhistory, Development and Formation .................... 77 Barbara Krzysztofik, Barbara Krochmal-Marczak Gastronomia jako produkt turystyczny Bielska-Białej .................................. 89 Ihor Kaspruk, Nataliia Moroziuk, Tetiana Semenova Priority Directions in Reforming the Management of Cross-budgetary Relations in Ukraine ................................................... 108 Wytyczne dla autorów publikujących w Zeszytach Naukowych WSTiE ................................................................ 123 Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej .................... 129 3 OD REDAKCJI W najnowszym numerze naszego czasopisma znajdziecie Państwo arty- kuły dotyczące głównie problemów związanych z turystyką – zarówno takich, w których przedstawiono szczegółowe badania, jak i dotyczące ogólnych pro- blemów. I tak – dr Maciej Abram, mgr Agnieszka Kosińska z Akademii Wy- chowania Fizycznego w Krakowie przedstawiają własną propozycję typologii obiektów spa i wellness, ze względu na brak ujednolicenia tego typu w litera- turze przedmiotu. Od współpracujących z naszą Uczelnią naukowców otrzy- maliśmy kilka prac, dotyczących analizy różnych problemów z zakresu tury- styki na Ukrainie; możemy więc przedstawić analizę rynku usług turysty- cznych na Ukrainie (dr Taisiia Chernyshova, dr Anna Osipchuk oraz dr Svitlana Tyshchenko z Narodowego Uniwersytetu Poleskiego w Żytomierzu), badania dotyczące preferencji turystów na południu Ukrainy (dr Olena Orlenko z Cher- sońskiego Uniwersytetu Państwowego), zagadnienia dotyczące organizacji turystyki dziecięcej (Nina Myronets, Tetiana Hlushkova, Viktor Skirynets z Międzynarodowego Uniwersytetu Ekonomiczno-Humanistycznego w Ró- wnem). Oksana Kliuvak (Lwowski Instytut Ekonomii i Turystyki) oraz Iryna Vagner (Uniwersytet Bankowy) przedstawiły zadania stojące przed średnimi i małymi przedsiębiorstwami w przemyśle turystycznym. Dwa artykuły poruszają tematykę związaną z turystyką gastronomiczną: Inna Nesterchuk z Narodowego Uniwersytetu Poleskiego przedstawiła temat w szerokim zakresie, odnosząc się do historii i rozwoju tej gałęzi turystyki, a dr hab. Barbara Krzysztofik z Wyższej Szkoły Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej oraz dr Barbara Krochmal-Marczak z Karpackiej Państwowej Uczelni w Krośnie – gastronomię jako produkt turystyczny Bielska-Białej. Jako podsumowanie proponujemy artykuł dra Ihora Kaspruka (Lwowski Uniwersytet Biznesu i Prawa), dr Natalii Moroziuk (Narodowy Uniwersytet Biozasobów i Zarządzania Naturą Ukrainy) oraz Tetiany Semenovej (Naro- dowa Akademia Administracji Publicznej) dotyczący kierunków reformy za- rządzania relacjami międzybudżetowymi – pomiędzy regionalnymi i stano- wymi budżetami w warunkach finansowej decentralizacji na Ukrainie. Mamy nadzieję, że tematyka poruszana w artykułach spotka się z Państwa zainteresowaniem – i zapraszamy do lektury. 4 Zeszyty Naukowe WSTiE dr Maciej Abram, mgr Agnieszka Kosińska Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie PROBLEMY ZWIĄZANE Z TYPOLOGIĄ OBIEKTÓW SPA I WELLNESS NA ŚWIECIE I W POLSCE Problems Related to the Typology of Spa and Wellness Objects in the World and in Poland Abstract The spa and wellness market is gaining popularity every year. In Poland, there are no legal acts not only regulating the nomenclature of spa and wellness facilities, but above all there are no specific guidelines regarding customer safety in such facilities. Only a few hotels that provide this type of service or day spa have any certificates that would prove the implementation of appropriate procedures that would guarantee safety. Keywords: spa and wellness objects, types of spa, spa certification Streszczenie Rynek spa i wellness z roku na rok zyskuje na popularności. W Polsce brak jest aktów prawnych nie tylko regulujących nazewnictwo w zakresie obiektów spa i wellness, ale przede wszystkim nie występują szczegółowe wytyczne odnośnie bezpieczeństwa klienta w tego typu obiektach. Tylko nieliczne hotele świadczące tego typu usługi czy day spa posiadają jakiekolwiek certyfikaty, które świadczyłyby o wdrożeniu odpowiednich pro- cedur, które byłyby gwarancją bezpieczeństwa. Słowa kluczowe: obiekty spa i wellness, typy spa, certyfikacja spa Rynek spa i wellness z roku na rok zyskuje na popularności. W ślad za tym wzrasta ilość obiektów świadczących tego typu usługi w Polsce. Brak re- gulacji prawnych, a co za tym idzie brak jakichkolwiek wytycznych w zakresie nazewnictwa, powoduje wysyp różnego rodzaju nazw, często wprowadzają- cych w błąd klientów. Popularność tego typu usług starają się wykorzystać rów- nież inne branże wprowadzając „myjnie spa”, czy nadając popularnym produk- tom nowe nazwy np.: „mydła spa”, „ręczniki spa”, „kremy spa” itp. W Polsce brak jest aktów prawnych nie tylko regulujących nazewnic- two, ale przede wszystkim nie występują szczegółowe wytyczne odnośnie bez- pieczeństwa klienta w tego typu obiektach. Tylko nieliczne hotele, świadczące tego typu usługi (day spa), posiadają jakiekolwiek certyfikaty, które świadczy- łyby o wdrożeniu odpowiednich procedur i byłyby gwarancją bezpieczeństwa. 5 M. Abram, A. Kosińska, Problemy związane z typologią obiektów… Posiadanie tego typu certyfikatów wiąże się z wymogami spełnienia szeregu obostrzeń z zakresu projektowania, użycia odpowiednich materiałów, odpo- wiedniego przeszkolenia personelu, procedur zabiegowych, co oczywiście po- ciąga za sobą dodatkowe koszty. Nie mając obowiązku, obiekty nie poddają się certyfikacji, mimo iż na rynku coraz częściej słyszy się o wypadkach w tego typu obiektach spowodowanych brakiem kwalifikacji personelu czy wyżej wy- mienionych procedur, których przestrzeganie na pewno ograniczyłoby możli- wość popełnienia błędów, często groźnych dla zdrowia (np. skutkujących nie- odwracalnymi zmianami skórnymi). Celem niniejszego artykułu jest pokazanie stanu obecnego odnośnie powszechnie występującego nadużywania i niekonsekwencji w stosowanym nazewnictwie i określania typu obiektu. W celu uporządkowania przedstawiona została propozycja klasyfikacji wymienionych obiektów uwzględniająca realia rynkowe, a przede wszystkim potrzeby klientów. Bardzo wskazana byłaby kla- rowna klasyfikacja obiektów, potwierdzona odpowiednim aktem prawnym, która uporządkowałaby rynek. Jest to ważne nie tylko z pozycji klienta, który otrzymałby solidną informację o usługach, ale również z pozycji obiektu, który spotyka się coraz częściej z roszczeniowym podejściem klientów, korzystają- cych z tego typ obiektów, uwielbiających porównania „a w obiekcie X, w któ- rym byliśmy, to było….”. Wymienieni klienci, których świadomość odnośnie bezpieczeństwa również rośnie wraz z kolejnymi pobytami, na pewno byliby zadowoleni z takiego obrotu sprawy. Największą organizacją, która stworzyła własny podział obiektów spa i wellness jest powstałe w 1991 roku Międzynarodowe Stowarzyszenie SPA (ISPA) (International SPA Association (ISPA) z siedzibą w Lexington w Stanach Zjednoczonych). Jest obecnie najważniejszą organizacją na rynku, zrzeszającą przedstawicieli z ponad 70 krajów. Postrzegana jest obecnie jako „najważniejszy