WÓJT GMINY KONIUSZA

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

ZAŁĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY RADY GMINY KONIUSZA NR XXXIV/227/2014 Z DNIA 23 STYCZNIA 2014 ROKU W SPRAWIE ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

CZĘŚĆ I WPROWADZENIE

CZĘŚĆ II UWARUNKOWANIA

styczeń, 2014 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

GŁÓWNY PROJEKTANT STUDIUM mgr inż. Ewa Goras uprawnienia urbanistyczne nr 1498/99 członek Okręgowej Izby Urbanistów nr KT - 149

ZESPÓŁ PROJEKTOWY mgr inż. Jacek Popiela – członek Okręgowej Izby Urbanistów nr KT – 449 mgr inż. Paweł Antosik mgr Andrzej Słowik mgr inż. arch. Marcin Kucharczyk mgr Ireneusz Wójcik

OPRACOWANIE GRAFICZNE mgr inż. Jacek Popiela, mgr Ireneusz Wójcik

2 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

CZĘŚĆ I WPROWADZENIE

3 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

PODSTAWY PRAWNE OPRACOWANIA STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Obowiązek sporządzenia i uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego wynika z ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2012. 647 j. t.).

Niniejsze opracowanie stanowi realizację uchwały nr XV/ 93 /2012 Rady Gminy Koniusza z dnia 1.03.2012r w sprawie przystąpienia do sporządzania zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Koniusza.

ZAKRES OPRACOWANIA STUDIUM

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest opracowaniem strategicznym i dotyczy gminy Koniusza w jej aktualnych granicach administracyjnych.

Niniejsze opracowanie zwane dalej „studium” jest zmianą „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Koniusza” przyjętego uchwałą nr XV/127/ Rady Gminy Koniusza z dnia 17 kwietnia 2000 roku. Sporządzane jest dla obszaru w granicach administracyjnych gminy Koniusza przyjmując ich aktualny przebieg.

ZADANIA I CELE STUDIUM

Ustalenia studium nie stanowią prawa miejscowego, są jednak wiążące dla organów Gminy przy sporządzaniu planów miejscowych, stanowiąc dokument o charakterze aktu kierownictwa wewnętrznego – zobowiązują władze samorządowe do realizacji określonej w nim polityki przestrzennej.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) celem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest określenie polityki przestrzennej Gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, po uprzednim rozpoznaniu uwarunkowań rozwoju Gminy. W studium:  uwzględniono uwarunkowania zawarte w art. 10 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, wynikające w szczególności z:  dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu,  stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony,  stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, wielkości i jakości zasobów wodnych oraz wymogów ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego,  stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,  warunków i jakości życia mieszkańców, w tym ochrony ich zdrowia,  zagrożenia bezpieczeństwa ludności i jej mienia,  potrzeb i możliwości rozwoju Gminy,  stanu prawnego gruntów,  występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrębnych,  występowania obszarów naturalnych zagrożeń geologicznych,  występowania udokumentowanych złóż kopalin oraz zasobów wód podziemnych,  występowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrębnych,  stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami,  zadań służących realizacji ponadlokalnych celów publicznych;  określono, zgodnie z zawartością art. 10 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym:  kierunki zmian w strukturze przestrzennej Gminy oraz w przeznaczeniu terenów,  kierunki i wskaźniki dotyczące zagospodarowania oraz użytkowania terenów, w tym tereny wyłączone spod zabudowy,

4 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

 obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk,  obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej,  kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej,  obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym,  obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1,  obszary, dla których obowiązkowe jest sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału nieruchomości, a także obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 400 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej,  obszary, dla których Gmina zamierza sporządzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne,  kierunki i zasady kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej,  obszary zagrożone zalaniem wodami powodziowymi i podtopieniami oraz osuwaniem się mas ziemnych,  obiekty i obszary, na których wyznacza się w złożu kopaliny filar ochronny,  obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujące na nich ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z przepisami odrębnymi,  obszary wymagające przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji,  granice terenów zamkniętych i ich stref ochronnych,  inne obszary problemowe, w zależności od uwarunkowań i potrzeb zagospodarowania występujących w Gminie.

W Studium uwzględniono w szczególności ustalenia oraz związki z poniżej wymienionymi dokumentami: o Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego1, o Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koniusza, przyjętego Uchwała Nr XV/127/ Rady Gminy Koniusza z dnia 17 kwietnia 2000 roku, o Planami zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza, uchwalonymi uchwałami Rady Gminy Koniusza Nr XX/148/2004 z dnia 21.09.2004 roku oraz Nr XXV/185/2005 z dnia 31 maja 2005 roku, o Opracowaniem ekofizjograficznym Gminy Koniusza zawierającym charakterystykę środowiska przyrodniczego obszaru wraz z oceną stanu środowiska i zagrożeń, opracowanym do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koniusza (1998r) oraz opracowaniem ekofizjograficznym opracowanym na potrzeby planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza (2004r), o Opracowanie ekofizjograficzne, Kraków, 2012, A. Słowik o Prognozą oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza (cała Gmina), marzec 2004, o Strategią Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007-2013, przyjętą uchwałą Nr IV/17/2007 Rady Gminy Koniusza z dnia 8 lutego 2007 r., o Raportem o Stanie Środowiska w Województwie Małopolskim” WIOŚ, Kraków 2011 o Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013, o Strategią Rozwoju Małopolskiego na lata 2007 – 2013, o Programem Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005 – 2012, o Zintegrowaną Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich Koniusza, Pałecznica, Proszowice, Radziemice, o Strategią Rozwoju Powiatu Proszowickiego, o Planem Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego, uchwalony Uchwała nr XXV/397/12 i XXV/398/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012r, o Powiatowym planem gospodarki odpadami, Starostwo Proszowice,

1 Uchwała Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r.

5 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

o Strategią Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości”, przyjętą przez Sejmik 26 września 2011 r.

Na terenie Gminy nie ma dotąd (2012) opracowanego Studium ochrony przeciwpowodziowej, sporządzanego przez Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej (Prawo Wodne).

ZAWARTOŚĆ STUDIUM

Projekt studium zawiera2:  część określającą uwarunkowania, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy, przedstawioną w formie tekstowej3 i graficznej; w skład części graficznej wchodzą schematy: . „Uwarunkowania wynikające z dotychczasowego zagospodarowania i użytkowania terenu”, . „Uwarunkowania wynikające ze stanu oraz wymogów ochrony środowiska przyrodniczego”, . „Uwarunkowania w zakresie infrastruktury technicznej”, . „Uwarunkowania wynikające ze stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków”,  część tekstową zawierającą ustalenia określające kierunki zagospodarowania przestrzennego Gminy4, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy;  uzasadnienie zawierające objaśnienia przyjętych rozwiązań oraz syntezę ustaleń projektu studium5;  rysunek Studium przedstawiający w formie graficznej ustalenia, określające kierunki zagospodarowania przestrzennego Gminy, a także granice obszarów, o których mowa w art. 10 ust. 2 ustawy.

Części tekstowe i rysunki zmienianego Studium są integralnie ze sobą związanym dokumentem, winny być stosowane komplementarnie, stanowią załączniki do Uchwały Rady Gminy Koniusza nr XXXIV/227/2014 z dnia 23 stycznia 2014 roku w sprawie zmiany Studium: 1) Załącznik nr 1 – Tekst, tom 1: część I – Wprowadzenie, część II – Uwarunkowania wraz ze schematami graficznymi, który stanowi podbudowę informacyjną i analityczną, uzasadniającą przyjęte w Studium rozwiązania. 2) Załącznik nr 2 – Tekst, tom 2: część III – Ustalenia Studium, część IV – Uzasadnienie przyjętych rozwiązań, 3) Załącznik nr 3 – Rysunek Studium - Kierunki zagospodarowania przestrzennego Gminy. 4) Załącznik nr 4 – o sposobie rozpatrzenia uwag złożonych do projektu zmienianego Studium przez osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

Oznaczenia graficzne ustaleń na rysunku dostosowano do skali mapy, co oznacza, że przebieg granic poszczególnych stref, obszarów, terenów oraz sieci infrastruktury technicznej określono orientacyjnie, tj. w sposób dopuszczający korektę ich przebiegu przy utrzymaniu istoty zamierzonej dyspozycji przestrzennej.

Do zmienianego Studium dołączono dokumentację planistyczną – formalno-prawną, kompletującą dokumenty zgromadzone w procesie opracowywania Studium.

2 Zgodnie z §4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. z dnia 26 maja 2004 r.). 3 Zawarte w tomie uwarunkowań. 4 Zawarte w części ustaleń studium. 5 Zawarte w części ustaleń studium.

6

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

CZĘŚĆ II UWARUNKOWANIA

STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY Koniusza

UWARUNKOWANIA – SPIS TREŚCI:

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ORAZ STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI ...... 10 1.1. Przeznaczenie terenu ...... 10 1.2. Zagospodarowanie terenu ...... 11 1.2.1. Charakterystyka Gminy – położenie, sieć osadnicza ...... 11 1.2.2. Struktura użytkowania gruntów ...... 15 1.3. Infrastruktura komunikacyjna...... 15 1.3.1. Komunikacja drogowa ...... 15 1.3.2. Komunikacja publiczna ...... 17 1.4. Infrastruktura techniczna ...... 17 1.4.1. Sieć wodociągowa ...... 17 1.4.2. Ujęcia wody podziemnej ...... 18 1.4.3. Gospodarka wodno - ściekowa ...... 19 1.4.4. Sieć elektroenergetyczna...... 20 1.4.5. Sieć telekomunikacyjna ...... 20 1.4.6. Sieć gazowa ...... 21 1.4.7. Gospodarka odpadami ...... 21 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY ...... 22 3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI, JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO ...... 23 3.1. Położenie i ukształtowanie terenu ...... 23 3.2. Budowa geologiczna i surowce mineralne ...... 24 3.3. Warunki klimatyczne i jakość powietrza ...... 24 3.4. Klimat akustyczny środowiska ...... 25 3.5. Zasoby wodne ...... 26 3.5.1. Wody powierzchniowe ...... 26 3.5.2. Wody podziemne ...... 26 3.5.3. Przeobrażenia stosunków wodnych i ich odporność na zanieczyszczenia ...... 27 3.6. Ochrona wód podziemnych ...... 27 3.7. Warunki glebowe ...... 28 3.8. Szata roślinna i świat zwierzęcy ...... 29 3.9. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej ...... 31 3.9.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 31 3.9.2. Stan leśnej przestrzeni produkcyjnej ...... 34 3.10. Zieleń urządzona ...... 34 3.11. Istniejące i projektowane obiekty i obszary przyrodniczo chronione ...... 35 3.11.1. Pomnik przyrody ...... 35 3.11.2. Obszary NATURA 2000 ...... 35 3.13. Krajobraz przyrodniczy ...... 36 4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 36 4.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego ...... 36 4.2. Pozostałe obiekty o wartościach kulturowych ...... 37 4.3. Stanowiska archeologiczne ...... 39 5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA ...... 42 5.1. Ludność ...... 42 5.2. Prognoza demograficzna ...... 45 5.3. Struktura bezrobocia ...... 48 5.4. Oświata ...... 48 5.5. Kultura ...... 50 5.6. Sport ...... 51 5.7. Opieka zdrowotna ...... 51

8 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

5.8. Gospodarka ...... 51 5.9. Gospodarstwa domowe i mieszkalnictwo ...... 52 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA ...... 53 6.1. Zagrożenie powodziowe...... 53 6.2. Zagrożenie pożarowe, przygotowanie do ochrony ...... 55 6.3. Pozostałe zagrożenia ...... 55 6.3.1. Zagrożenia komunikacyjne ...... 55 6.3.2. Promieniowanie jonizujące i niejonizujące ...... 55 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY ...... 56 7.1. Cele według Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007- 2013 (oprac. w 2006r.) ...... 56 7.2. Wnioski złożone do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Koniusza ...... 58 8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW ...... 61 9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH ...... 61 10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ...... 62 11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH...... 62 12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ...... 62 12.1. Zadania związane z ochroną przed powodzią ...... 62 12.2. Zadania związane z rozbudową systemów infrastruktury drogowej ...... 63 12.3. Zadania związane z ochroną przyrody ...... 63 12.4. Zadania związane z ochroną dóbr kultury ...... 64 13. TERENY ZAMKNIĘTE ...... 64 14. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY ...... 64 14.1. Podsumowanie uwarunkowań ...... 64 14.2. Najistotniejsze uwarunkowania ...... 65 15. RELACJE Z INNYMI DOKUMENTAMI ...... 66

9 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ORAZ STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM STOPNIA UPORZĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI

1.1. Przeznaczenie terenu

Gmina posiada obowiązujący dokument planistyczny – Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Koniusza przyjęte uchwałą Nr XV/127 Rady Gminy Koniusza z dnia 17 kwietnia 2000 roku.

Zagospodarowywanie terenów następowało w sposób zgodny z przeznaczeniem określanym w dotąd opracowywanych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Opracowane plany miejscowe pokrywają w całości obszar Gminy. Zostały przyjęte Uchwałami Rady Gminy Koniusza Nr XX/148/2004 z dnia 21.09.2004 roku oraz Nr XXV/185/2005 z dnia 31 maja 2005 roku.

Tab. 1. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Koniusza Uchwała Z dnia Tytuł Status Nr 21.09.2004 Miejscowy Plan Obowiązujący ze XX/148/2004 Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy zmianami – tab. Koniusza: Biórków Mały, Budziejowice, Chorążyce, 1_a Dalewice, Glew, Glewiec, Gnatowice, Górka Jaklińska, Karwin, Koniusza, Łyszkowice, Muniaczkowice, Niegardów, Niegardów Kolonia, Piotrkowice Małe, Piotrkowice Wielkie, Posądza, Przesławice, Rzędowice, Siedliska, Szarbia, Wąsów, Wierzbno, Wroniec, Wronin, Zielona Nr 31 maja 2005 Miejscowy Plan Obowiązujący ze XXV/185/2005 Zagospodarowania Przestrzennego sołectw Gminy zmianami – tab. Koniusza: Biórków Wielki, Czernichów, Polekarcice 1_a

Tab.1_a „Punktowe” zmiany plany zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Koniusza Uchwała Z dnia Tytuł Status Nr X/81/2007 22 .11. 2007 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący przestrzennego Sołectw Gminy Koniusza, obejmującego sołectwa: [1] Biórków Mały, [2] Biórków Wielki, [3] Budziejowice, [4] Chorążyce, [5] Czernichów, [6] Dalewice, [7] Glew, [8] Glewiec, [9] Gnatowice, [10] Górka Jaklińska, [11] Karwin, [12] Koniusza, [13] Łyszkowice, [14] Muniaczkowice, [15] Niegardów, [16] Niegardów Kolonia, [17] Piotrkowice Małe, [18] Piotrkowice Wielkie, [19] Polekarcice, [20] Posądza, [21] Przesławice, [22] Rzędowice, [23] Siedliska, [24] Szarbia, [25] Wąsów, [26] Wierzbno, [27] Wroniec, [28] Wronin, [29] Zielona, uchwalonego Uchwałą Nr XX/148/2004 Rady Gminy Koniusza z dnia 21 września 2004 r. Nr 3 .09. 2009 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący XXVI/200/2009 przestrzennego sołectw Gminy Koniusza (Biórków Mały, Budziejowice, Chorążyce, Dalewice, Glew, Glewiec, Gnatowice, Górka Jaklińska, Karwin, Koniusza, Łyszkowice, Muniaczkowice, Niegardów, Niegardów Kolonia, Piotrkowice Małe, Piotrkowice Wielkie, Posądza, Przesławice, Rzędowice, Siedliska, Szarbia, Wąsów, Wierzbno, Wroniec, Wronin, Zielona) uchwalonego uchwałą Rady Gminy Koniusza Nr XX/148/2004 z dnia 21 września 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza.

10 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Uchwała Z dnia Tytuł Status Nr 3 .09. 2009 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący XXVI/201/2009 przestrzennego Sołectw Gminy Koniusza (Biórków Wielki, Czernichów, Polekarcice), uchwalonego uchwałą Nr XXV/185/2005 Rady Gminy Koniusza z dnia 31 marca 2005 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza. Nr 3 .09.2009 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący XXVI/202/2009 przestrzennego Sołectw Gminy Koniusza, obejmującego sołectwa: [1]Biórków Mały, [2] Biórków Wielki, [3]Budziejowice, [4] Chorążyce, [5] Czernichów, [6]Dalewice, [7]Glew, [8]Glewiec, [9]Gnatowice, [10] Górka Jaklińska, [11]Karwin, [12]Koniusza, [13] Łyszkowice, [14]Muniaczkowice, [15]Niegardów, [16] Niegardów Kolonia, [17]Piotrkowice Małe, [18] Piotrkowice Wielkie, [19] Polekarcice, [20] Posądza, [21] Przesławice, [22] Rzędowice, [23] Siedliska, [24] Szarbia, [25] Wąsów, [26] Wierzbno, [27] Wroniec, [28] Wronin, [29] Zielona uchwalonego Uchwałą Nr XX/148/2004 Rady Gminy Koniusza z dnia 21.09.2004 r. Nr 12 .08. 2010 r. zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący XXXVI/271/2010 przestrzennego Sołectw Gminy Koniusza, obejmującego sołectwa: [1]Biórków Mały, [2]Biórków Wielki, [3]Budziejowice, [4] Chorążyce, [5]Czernichów, [6] Dalewice, [7]Glew, [8]Glewiec, [9]Gnatowice, [10] Górka Jaklińska, [11]Karwin, [12]Koniusza, [13] Łyszkowice, [14] Muniaczkowice, [15]Niegardów, [16] Niegardów Kolonia, [17]Piotrkowice Małe, [18] Piotrkowice Wielkie, [19]Polekarcice, [20]Posądza, [21] Przesławice, [22]Rzędowice, [23]Siedliska, [24]Szarbia, [25] Wąsów, [26]Wierzbno, [27]Wroniec, [28]Wronin, [29] Zielona uchwalonego Uchwałą Nr XX/148/2004 Rady Gminy Koniusza z dnia 21.09.2004 r. Nr XII/82/2011 24 listopada zmiana miejscowego planu zagospodarowania obowiązujący 2011 r. przestrzennego sołectw Gminy Koniusza, uchwalonego Uchwałą Nr XX/148/2004 Rady Gminy Koniusza z dnia 21 września 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza.

1.2. Zagospodarowanie terenu

1.2.1. Charakterystyka Gminy – położenie, sieć osadnicza

Gmina Koniusza położona jest w granicach Województwa Małopolskiego. Od południa graniczy z Gminą Kraków, od północy z Gminą Proszowice, w pozostałych kierunkach z gminami: Radziemice, Igołomia- Wawrzeńczyce, Słomniki i Kocmyrzów - Luborzyca. Odległość siedziby Gminy tj. wsi Koniusza od miasta Krakowa wynosi - 30 km, zaś od miasta Proszowice - 6 km.

Gmina charakteryzuje się stosunkowo dużym rozproszeniem sieci osadniczej, szczególnie na terenach w części południowej. Zabudowa obszarów północnych jest ukształtowana w zasadzie w pasmowe, zwarte układy. Podstawowym typem zabudowy jest zabudowa gospodarcza/zagrodowa lub usługowa, ukierunkowana na potrzeby rolnictwa, skupiająca się wzdłuż szlaków komunikacyjnych i nawiązująca do historycznych układów ruralistycznych. Działki siedliskowe występują w zależności od warunków własnościowych po jednej lub po obu stronach dróg. W części środkowej gminy, na obszarach graniczących ze wschodnimi i zachodnimi gminami zaczyna przeważać zabudowa mieszkaniowa, jednorodzinna.

11 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Położenie Gminy na terenie województwa małopolskiego

źródło schematu: Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007 – 2013

Położenie Powiatu Proszowickiego w granicach województwa małopolskiego

źródło: http://www.malopolskie.iap.pl/index.html?id=map

12 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Położenie Gminy w granicach Powiatu Proszowickiego

źródło: http://www.malopolskie.iap.pl/index.html?id=map

Gmina Koniusza jest gminą wiejską i składa się z 29 sołectw.

Tab. 2. Podział gminy Koniusza na sołectwa Nazwa sołectwa Liczba 1 Biórków Mały 2 Biórków Wielki 3 Budziejowice 4 Chorążyce 5 Czernichów 6 Dalewice 7 Glew 8 Glewiec 9 Gnatowice 10 Górka Jaklińska 11 Karwin 12 Koniusza 13 Łyszkowice 14 Muniaczkowice 15 Niegardów 16 Niegardów Kolonia 17 Posądza 18 Piotrkowice Małe 19 Piotrkowice Wielkie 20 Przesławice 21 Polekarcice 22 Rzędowice 23 Szarbia 24 Siedliska 25 Wąsów 26 Wierzbno 27 Wronin 28 Wroniec 29 Zielona

13 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Sołectwa w gminie Koniusza

Mapa poglądowa Gminy Koniusza

źródło: http://koniusza.pl/

14 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

1.2.2. Struktura użytkowania gruntów

W strukturze użytkowania terenu zdecydowanie dominują grunty rolne, drugą największą powierzchniowo grupę użytków stanowią łąki.

Tab. 3. Struktura użytkowania ziemi w gminie Koniusza (stan na 2005 r.) Lp. Wyszczególnienie Powierzchnia [ha] 1 Powierzchnia użytków rolnych ogółem 7 581 2 Grunty orne 6 750 3 Sady 31 4 Łąki 750 5 Pastwiska 50 6 Lasy i grunty leśne 136 7 Pozostałe grunty i nieużytki 1133 Źródło: BDL - GUS.

1.3. Infrastruktura komunikacyjna

1.3.1. Komunikacja drogowa

1.3.1.1. Stan istniejący

Układ komunikacji drogowej w Gminie tworzą drogi:

 dwie drogi wojewódzkie o łącznej długości 14,260 km: . droga wojewódzka klasy G, nr 776: Kraków – Proszowice – Kazimierza Wielka – Busko Zdrój, . droga wojewódzka klasy Z, nr 775: Słomniki – Proszowice – Nowe Brzesko – Ispina.  drogi powiatowe o łącznej długości 41,848 km,  drogi gminne o łącznej długości 80,495 km.

Tab. 4. Drogi powiatowe na terenie gminy Koniusza Nr drogi Przebieg drogi km klasa drogi (stary numer) 18158 „Szlak Kościuszkowski”- 6,660 Z Luborzyca- Niegardów- Radziemice- Kaczowice 18159 Biórków - Bugaj 4,709 Z 18164 Niegardów- Łętkowice- 3,733 Z Zielenice 18166 Przesławice- Chorążyce- 5,387 Z Błogocice 18179 Igołomia- Wierzbno- 12,637 Z Koniusza 18181 Glewiec- Wawrzeńczyce 2,575 Z 18183 Kocmyrzów-Karniów- 2,986 Z Czernichów 18184 Biórków- Czulice 3,161 Z RAZEM 41,848 Źródło :Urząd Gminy Koniusza

Tab. 5. Nawierzchnia i długość dróg gminnych w gminie Koniusza Wyszczególnienie Długość [km] Drogi o nawierzchni twardej 94,00 Drogi o powierzchni twardej ulepszonej 82,00 Drogi o nawierzchni gruntowej 58,00

15 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Wyszczególnienie Długość [km] Razem 234,00 Źródło: GUS, Łączna długość dróg wynosi 234 km, w tym publicznych ok. 140 km, dróg gminnych - 80,495 km

1.3.1.2 Stan gminnej infrastruktury drogowej

Pod względem technicznym, istniejący układ drogowy Gminy, z wyjątkiem modernizowanych dróg wojewódzkich, jest dość słabo dostosowany do występujących, wciąż wzrastających potrzeb ruchowych: wąskie drogi, małe promienie łuków, nie normatywne spadki podłużne, związane z konfiguracją terenu, wysoka degradacja techniczna istniejącego układu, niska wytrzymałość nawierzchni, nieprzystosowanej do występujących obciążeń.

Poza odcinkami dróg publicznych Gmina zarządza stosunkowo bogatą siecią dróg wewnętrznych, będących własnością Gminy. Są to głównie drogi o charakterze dojazdowym, obsługujące bezpośrednio zabudowę poszczególnych miejscowości. Układ drogowy jest dostosowany do struktury przestrzennej Gminy. Gęsta sieć dróg lokalnych, dojazdowych i wewnętrznych zapewnia dostępność niemalże do wszystkich terenów zainwestowanych. Do wad można zaliczyć: niskie parametry funkcjonalno- techniczne wielu odcinków dróg układu lokalnego, w szczególności wąskie jezdnie i pasy drogowe, nienormowane łuki poziome i pionowe a także występujące w wielu miejscach duże spadki podłużne. Główną przyczyną tych mankamentów są: bogate urozmaicenie rzeźby terenu, stan własności istniejącego zainwestowania ograniczający możliwości poszerzenia i korekty przebiegu tras.

1.3.1.3 Uwarunkowania rozwoju ponadlokalnego układu drogowego

Uwarunkowania rozwoju ponadlokalnego układu drogowego Gminy, szczególnie w odniesieniu do dróg wojewódzkich, przebiegających przez obszar Gminy, zawarte są w Planie zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego 6 oraz w zaktualizowanym Planie rozwoju sieci dróg wojewódzkich na lata 2007 – 20137.

Źródłem zamieszczonego poniżej schematu jest Plan zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego:

W odniesieniu do odcinków dróg wojewódzkich o numerach 775 i 776, przebiegających przez teren Gminy, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego podaje, że „cała sieć dróg wojewódzkich powinna być przewidziana do modernizacji ponieważ żaden ciąg drogowy na całym swoim przebiegu nie posiada wymaganych parametrów. Wszystkie drogi wojewódzkie powinny uzyskać przynajmniej klasę techniczną G”. Zaktualizowany Plan rozwoju sieci dróg wojewódzkich na

6 Uchwała Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 roku 7 aktualizacja Uchwałą Nr IX/97/07 Sejmiku Małopolskiego, 9 lipiec 2007r

16 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA lata 2007 – 2013 ujmuje do roku 2013 modernizację, która jest obecnie realizowana, drogi nr 776 wraz z budową obwodnicy Proszowic.

źródło: Plan rozwoju sieci dróg wojewódzkich w Małopolsce

W Ustaleniach Studium – zgodnie z wytycznymi WPZPWM i polityką samorządu Gminy – zostanie ujęte wskazanie - do realizacji w planach zagospodarowania przestrzennego - o konieczności zachowania rezerw w planach pod realizację dróg układu nadrzędnego. Zakłada się, że drogi powiatowe utrzymają swoje parametry z możliwością podnoszenia standardu parametrów technicznych.

1.3.2. Komunikacja publiczna

Istnieje bezpośrednie połączenie autobusowe Gminy Koniusza z położonym w odległości 30 km Krakowem. Częstotliwość połączeń, mimo wspomagania liniami mikrobusowymi, jest niestety stosunkowo mała.

Głównym środkiem transportu publicznego są autobusy oraz prywatne linie mikrobusowe. Najlepiej obsługiwane są miejscowości położone przy drodze wojewódzkiej nr 776: Zielona, Biórków Mały, Łyszkowice, Siedliska, Posądza. Stosunkowo dobry poziom obsługi mają tereny w północno- zachodniej części Gminy położone wzdłuż drogi powiatowej nr 18158. Niestety południowa część Gminy jest prawie pozbawiona komunikacji autobusowej. Także centrum administracyjne Gminy - wieś Koniusza, w dni wolne od pracy praktycznie jest pozbawione komunikacji publicznej. Małą ilość połączeń autobusowych wzdłuż drogi nr 775 na kierunku Proszowice - Słomniki rekompensuje komunikacja mikrobusowa.

Na terenie Gminy nie znajduje się żadne lotnisko ani też nie ma sieci kolejowej.

1.4. Infrastruktura techniczna

1.4.1. Sieć wodociągowa

W chwili obecnej z sieci wodociągowej korzysta około 83,7% mieszkańców (7 343 mieszkańców). Długość czynnej sieci rozdzielczej na terenie Gminy wynosi obecnie 219,7 km. Liczba przyłączy do sieci wodociągowej do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania na terenie Gminy wynosi 2107.

17 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Tab. 6. Sieć wodociągowa na terenie gminy Koniusza: Rok Ludność Podłączenia Zużycie wody Długość sieci korzystająca wodociągowe z wodociągów wodociągowej z sieci prowadzące do w gospodarstwach [km] wodociągowej 3 budynków mieszkalnych domowych [w dam ] [os.] 2005 218,9 1994 7158 290,3 2006 218,9 1991 7194 317,5 2007 218,9 2013 7233 314,3 2008 218,9 2055 7246 322,8 2009 219,2 2082 7295 326,9 2010 219,7 2107 7343 365,2 Źródło: Urząd Gminy Koniusza.

Zużycie wody w 2011 r. na terenie gminy Koniusza wynosiło 473,0 dam3 z czego:  Zużycie w gospodarstwach domowych – 81%  Zużycie na cele produkcyjne – 15%  Pozostałe (przedszkola, szkoły itp.) – 4%

Tab. 7. Pobór wody ogółem, zużycie i straty wody w gminie Koniusza Lp. Wyszczególnienie 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 3 1 Pobór wody ogółem [m /rok] b.d. b.d. b.d. 1000 1100 1200 Zużycie wody na potrzeby gospodarki 2 narodowej i ludności w ciągu roku 396,0 373,6 372,0 380,8 386,9 473,0 [dam3] Zużycie wody ogółem na jednego 3 3 33,5 36,7 36,1 36,9 37,4 41,8 mieszkańca [w m /rok] Źródło: Urząd Gminy Koniusza.

Przez obszar północnej części Gminy płynie rzeka Szreniawa a także potok Ścieklec. Natomiast na południu potok Ropotek oraz rzeka Pokojówka – dopływ Szreniawy. Przez środek Gminy w kierunku wschodnio-zachodnim przebiega dział wodny. Północne tereny Gminy leżą w obrębie zlewni rzeki Szreniawy i Ścieklca, a południowe w zasięgu zlewni rzeki Wisły. Z uwagi na rzeźbę terenu, przy długich intensywnych opadach deszczu dochodzi do intensywnego spływu wód ze zboczy i zagrożenia powodziowego na obszarze prawie całej Gminy, głównie jednak na terenach rozciągających się przy rzece Szreniawie.

1.4.2. Ujęcia wody podziemnej

W Gminie Koniusza wszystkie miejscowości posiadają sieć wodociągową. Jest do niej podłączona większość gospodarstw. Pozostałe, nieliczne już gospodarstwa, posiadają własne studnie, które usytuowane są na terenie posesji. Istniejące zasoby wód podziemnych i istniejące systemy wodociągowe są w stanie zaspokoić zapotrzebowanie w wodę pitną mieszkańców całej Gminy. Ze względu na technologię konieczna jest sukcesywna modernizacja istniejącego wodociągu. Najbardziej poszkodowani są mieszkańcy, gdzie w okresie intensywnego poboru wody ze względu na zbyt małą średnicę rur przesyłowych, czasowo zostają pozbawieni dopływu wody. Modernizacja sieci przesyłowej zlikwidowałaby ten problem. Gmina jest w znacznej części zaopatrywana w wodę z lokalnych ujęć wody podziemnej, głębinowej – główny zbiornik Niecki Miechowskiej, utwory wapienne, kredowe o różnej głębokości zalegania. Jest to woda wysokiej klasy czystości, nadająca się do butelkowania, nie wymaga uzdatniania. Ujęcia wody znajdują się w miejscowościach:  Zielona (UW 3) (1 studnia głębinowa),  Polekarcice (UW 1) (2 studnie),  Chorążyce (UW 2) (2 studnie)  Gnatowice (GW-1) (1 studnia),  Zielona (studnia DN-1) (1 studnia)

Wszystkie ujęcia w Gminie mają ustanowioną strefy ochronne, tj. tereny ochrony bezpośredniej. Ze względu na budowę geologiczną terenu (znaczny nadkład warstw nieprzepuszczalnych lub słabo przepuszczalnych), warunki hydrogeologiczne (głównie naporowe zwierciadło wody), a także z uwagi

18 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA na konstrukcję studni i charakter obszarów zasilania nie ustanowiono terenów ochrony pośredniej zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej.

Tab. 8. Udokumentowane zasoby wodne i ujęcia wód na terenie Gminy Oznaczenie ujęcia Liczba ujęć/wydajność na rysunku Miejscowość łącznie Studium UW 3 Zielona 1/ 768 m3/ d

UW 1 Polekarcice 2/ 1 008 m3/d

UW 2 Chorążyce 2/b.d.

GW- 1 Gnatowice 1/ 720 m3/d

Studnia DN-1 Zielona 1/ Studnia DN-1 36 m3 2/ Studnie S-1, SB-2 62 m3 Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007-2013

Systemy Zielona i Polekarcice są połączone w Przysiółku Równie, we wsi Karwin.

Wszystkie gospodarstwa, które nie korzystają z sieci wodociągowej posiadają własne studnie zlokalizowane na terenie posesji. istniejące zasoby wód podziemnych i istniejące systemy wodociągowe są w stanie zaspokoić zapotrzebowanie w wodę pitną mieszkańców całej Gminy.

1.4.3. Gospodarka wodno - ściekowa

Na terenie Gminy głównymi źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych o wyraźnie antropogenicznym charakterze, są ścieki komunalne, także znaczący wpływ mają spływy powierzchniowe, szczególnie z terenów stanowiących grunty orne.

1.4.3.1 Jakość ścieków surowych

Ocenia się stężenie zanieczyszczeń w ściekach: BZT5 – 492 g/m3, Zawiesina ogólna – 492 g/m3, Azot ogólny – 99 g/m3, Fosfor ogólny – 18 g/ m3. Jakość ścieków oczyszczonych. Ścieki oczyszczone odprowadzane są do rowu melioracyjnego bez nazwy, dopływu potoku Ropotek – Kiklowiec. Stężenie zanieczyszczeń w ściekach na wyjściu: BZT5 20 mgO2/dm3, Zawiesina ogólna 30 mg/dm3, Azot ogólny 30 mgN/dm3, Azot amonowy 6 mg NNH4/dm3,Fosfor ogólny 5 mg P/ dm3.

1.4.3.2 Oczyszczanie ścieków

Na terenie Gminy Koniusza znajdują się 3 oczyszczalnie ścieków.

1. Dla budynków Technikum Rolniczego w Piotrkowicach Małych, internatu, mieszkań oraz istniejącej sieci kanalizacyjnej w Piotrkowicach Małych i części Przesławic. Ścieki sanitarne z tych obiektów odprowadzane są do Oczyszczalni ścieków zlokalizowanej przy potoku Szreniawa. Jest to oczyszczania mechaniczno-biologiczna typu Bioblok o wydajności Q śr. = 200 m3/d. Posiada 30% rezerwy. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest potok Szreniawa. Istnieje możliwość rozbudowy i modernizacji tej oczyszczalni do 500 m3/d i włączyć do niej kolejne miejscowości: Koniuszę, pozostałą część Przesławic. Oczyszczalnia mogłaby obsłużyć całą północną część Gminy Koniusza. Gdyby do tego nie doszło, planowana jest budowa nowej oczyszczalni ścieków, np. w miejscowości Przesławice.

2. Oczyszczalnia dla Domu Pomocy Społecznej w Łyszkowicach. Ścieki sanitarne z tych obiektów odprowadzone są do oczyszczalni ścieków mechaniczno – biologicznej o wydajności Q śr. = 48 m3/d. Oczyszczone ścieki zrzucane są do stawu przepływowego. Pozostałe budynki użyteczności publicznej oraz prywatne gospodarstwa swoje ścieki odprowadzają do indywidualnych zbiorników na ścieki. Podłączenie do tej oczyszczalni jest ekonomicznie nieopłacalne.

19 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

3. Oczyszczalni Ścieków w Karwinie. Jest to oczyszczania mechaniczno biologiczna o przepustowości (w I etapie) 252 m3/d, RLM= 2482 – dociążenie, z możliwością rozbudowy do 520 m3/d. Oczyszczalnia obsługuje skanalizowaną miejscowość Karwin i część Wierzbna. Obiekt przyjmuje również ścieki dowożone.

Sieć kanalizacji sanitarnej Długość zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy Koniusza wynosi 25,3 km. Sieć kanalizacji sanitarnej obsługuje 1148 osób z terenu Gminy, co stanowi 13,1% ogółu mieszkańców.

Tab. 9. Sieć kanalizacyjna na terenie gminy Koniusza Budynki mieszkalne Liczba ludności i zbiorowego Ścieki Długość sieci korzystająca z sieci Rok zamieszkania odprowadzone kan. [km] kanalizacji 3 podłączone do sieci w dam sanitarnej kanalizacyjnej [szt.] 2005 18,2 192 865 69,7 2006 18,2 214 942 66,5 2007 18,2 212 945 71,2 2008 18,2 219 967 67,0 2009 18,2 219 971 76,1 2010 25,3 271 1148 100 Źródło: GUS, Bank Danych Regionalnych

1.4.4. Sieć elektroenergetyczna

Na terenie Gminy Koniusza zaopatrzenie odbiorców w energię elektryczną odbywa się z podstawowych źródeł zasilania, leżących poza terenem Gminy - (GPZ) 110/15 kV Lubocza i Proszowice. Układ sieci, jak również rozmieszczenie stacji transformatorowych, dostosowany jest do aktualnych potrzeb w zakresie zapotrzebowania na energię elektryczną. Przez teren Gminy przebiega linia napowietrzna 110 kV relacji Kraków Luborzyca - GPZ Proszowice. Funkcjonujący na terenie gminy system zaopatrzenia w energię elektryczną średniego napięcia jest dostosowany zarówno do istniejącego zapotrzebowania jak również do zagospodarowania i uwarunkowań terenowych. Jest systemem otwartym, pozwalającym na dalszą jego rozbudowę w miarę narastania potrzeb w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną.

1.4.5. Sieć telekomunikacyjna

1.4.5.1 Telekomunikacja przewodowa

Abonenci telefonii przewodowej Telekomunikacji Polskiej SA z gminy Koniusza są obsługiwani przez system automatycznych central międzymiastowych, w krakowskiej strefie numeracyjnej. Sieć i obiekty telekomunikacji w Gminie należą do krakowskiego okręgu TP SA/ORANGE.

Sieć rozdzielcza telefonii przewodowej jest wykonana w wersji napowietrznej, a także kablowej – na terenach o intensywniejszej zabudowie, w centrach miejscowości.

Biorąc pod uwagę, że przeciętne krajowe wskaźniki są jeszcze nadal kilkakrotnie niższe od europejskich, celowa jest kontynuacja dotychczasowej dynamiki rozwoju infrastruktury telekomunikacji przewodowej, aby osiągnąć:  wyrównany dostęp wszystkich mieszkańców Gminy do usług telekomunikacji przewodowej,  ogólnopolskie standardy gęstości abonentów (jak w Polsce ogółem – a więc co najmniej około 250 abonentów na 1000 mieszkańców), a w perspektywie – standardy europejskie. W najbardziej rozwiniętych krajach europejskich wskaźnik ten, liczony dla całego kraju, osiąga liczbę około 700 abonentów na 1000 mieszkańców.

Gęstość abonentów telefonii przewodowej jest jedynie wskaźnikiem ilościowym, na podstawie którego nie można jeszcze wnioskować o jakości oferowanych usług. Równie ważne dla użytkowników,

20 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA zwłaszcza korzystających ze światowych sieci teleinformatycznych (np. Internet, poczta elektroniczna), są wskaźniki charakteryzujące:  niezawodność, jakość, prędkość i koszt transmisji – przede wszystkim cyfrowej,  czas potrzebny na przyłączenie nowego abonenta do sieci telekomunikacji przewodowej.

Dane na ten temat nie są publikowane. Jednak doświadczenie wykazuje, że korzystanie np. z mediów elektronicznych, za pośrednictwem modemu telefonicznego przyłączonego do sieci rozdzielczej telefonii przewodowej jest nadal nie w pełni zadowalające odnośnie jakości i kosztowne, z powodu niskich parametrów technicznych tej sieci (mała prędkość i jakość transmisji) oraz stosunkowo wysokich opłat taryfowych. Sukcesywnie jednak sytuacja ulega poprawie.

1.4.5.2 Telefonia komórkowa

W okresie intensywnego rozwoju sieci telefonii komórkowych, realizujących łączność między abonentami mobilnymi oraz między mobilnymi i stacjonarnymi, nieodzowna jest również analiza dostępu mieszkańców do tego typu usług telekomunikacyjnych. Obecnie na terenie Polski eksploatowane są następujące sieci telefonii komórkowej:  sieć analogowa Centertel NMTi, w paśmie 450 MHz – operator PTK Centertel,  sieć cyfrowa Orange (Idea), w paśmie 900 i 1800 MHz – operator PTK Centertel,  sieć cyfrowa Era GSM, w paśmie 900 i 1800 MHz – operator Polska Telefonia Cyfrowa,  sieć cyfrowa Plus GSM, w paśmie 900 i 1800 MHz – operator Polkomtel.

Gmina Koniusza położona jest w obszarach działania katowickich okręgów telekomunikacji poszczególnych, wymienionych powyżej, operatorów telefonii komórkowej.

Analizując dostępność usług sieci telefonii komórkowej należy mieć na uwadze, że decydującym czynnikiem warunkującym korzystne warunki propagacji fal radiowych jest ukształtowanie terenu oraz jego pokrycie. Tereny położone w dolinach, otoczone wzniesieniami, zwłaszcza zadrzewionymi, charakteryzują się gorszym dostępem do usług telefonii komórkowej.

Przyjmuje się potrzebę rozwoju systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych (przewodowych i bezprzewodowych) stosownie do potrzeb zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformacyjne.

1.4.6. Sieć gazowa

Przez teren Gminy przebiega sieć gazowa wysokiego ciśnienia DN 350, DN 300 i DN 250 oraz średniego ciśnienia, główne gazociągi zasielające obszar Gminy to dn 160 do dn 75, prowadzone wzdłuż ciągów komunikacyjnych. Głównym źródłem zasilania w gaz miejscowości Gminy jest stacja redukcyjno – pomiarowa zlokalizowana w Muniaczkowicach. Południowa część Gminy - miejscowości Szarbia, Glew, Glewiec i Czernichów zostały wyposażone w sieć gazowniczą w oparciu o stację redukcyjno-pomiarową gazu I stopnia znajdującą się na terenie Niepołomic, poprzez system sieci Gmin: Niepołomice i Igołomia. Gaz użytkowany jest do celów komunalno - bytowych. System sieci posiada możliwość rozbudowy. Gmina Koniusza posiada najlepiej rozwiniętą sieć gazową spośród Gmin Powiatu Proszowickiego. Na jej terenie funkcjonuje 202,8 km czynnej sieci rozdzielczej, do której podłączonych jest ponad 1 662 budynków mieszkalnych. Wśród 1146 gospodarstw domowych będących odbiorcami gazu aż 34,4 % wykorzystuje go również do ogrzewania mieszkania. Gmina należy do najlepiej zgazyfikowanych w powiecie proszowickim.

1.4.7. Gospodarka odpadami

W Gminie funkcjonuje system selektywnej zbiórki odpadów, uwzględniający wskazania programów ponadlokalnych, w tym Planu Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego, 2010r, który jest aktualizacją Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami przyjętego Uchwałą Nr XI/133/07 z dnia 24 września 2007 r. Sejmiku Województwa Małopolskiego. Plan ten8 wskazuje na priorytet dla odzysku wytworzonych odpadów a unieszkodliwianie odpadów traktuje jako ostateczność, zalicza do obowiązkowych zadań własnych Gminy w zakresie odpadów komunalnych objęcie wszystkich

8 zaktualizowanym ponownie Planem Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego, uchwalonym Uchwałą nr XXV/397/12 i XXV/398/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012r

21 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA mieszkańców zorganizowanym systemem odbierania wszystkich rodzajów odpadów komunalnych, budowy, utrzymania i eksploatacji własnych, bądź wspólnych z innymi gminami lub przedsiębiorcami instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych albo warunków do budowy, utrzymania i eksploatacji instalacji i urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych przez przedsiębiorców, warunków ograniczania masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania.

Obecnie szacuje się, że w zorganizowanym systemie zbiórki i usuwania odpadów komunalnych uczestniczy ok. 65% mieszkańców Gminy.

Na terenie Gminy podstawową metodą unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich wywożenie na składowisko odpadów. Gmina nie posiada własnego składowiska. Odpady komunalne z terenu Gminy wywożone są przez przewoźników, z którymi Gmina zawiera odpowiednie umowy. Odpady z gospodarstw domowych jak i z budynków użyteczności publicznej wywożone są poza obszar Gminy na składowisko, które wybiera firma, głównie na składowisko w Żębocinie.

Na terenie Gminy pojawiają się nie zalegalizowane wysypiska odpadów (tzw. „dzikie” wysypiska), o niewielkiej powierzchni, które są na bieżąco likwidowane.

Gmina realizuje program Azbest - Stop – pomocy mieszkańcom w utylizacji odpadów azbestowych. Niebezpieczne odpady wywozi się do Jednostki Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o. w Tarnowie.

Tab. 10. Parametry składowiska w Żębocinie Wyszczególnienie Parametr Powierzchnia składowiska 4 ha W tym powierzchnia komór składowych 1,8 ha Pojemność całkowita 123 m3 Wypełnienie [%] 22 Pojemność pozostała do eksploatacji [m3] 50 000 m3 Pojemność zapełniona 73 000 m3 Przewidywany czas użytkowania 2015 rok Źródło: Strategia Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007-2013

Tab. 12. Ilość odpadów komunalnych, łącznie zebranych w Gminie, w latach 2005-2010 Koniusza 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. Ilość odpadów zebranych z 924,80 1 327,00 1 600,00 369,21 346,47 347,23 gospodarstw domowych[t] Źródło: Urząd Gminy Koniusza.

Organizacją i wykonywaniem usług odbioru odpadów na terenie całej Gminy Koniusza, zgodnie z Ustawą z dnia 13 września 1996r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. Nr 132, 622 ze zm.), zajmuje się sama Gmina.

2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY

Pod pojęciem ładu przestrzennego należy rozumieć „takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijną całość oraz uwzględnia w uporządkowanych relacjach wszelkie uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno-gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjne i estetyczne”9.

Ład przestrzenny jest jednym z pojęć o kluczowym znaczeniu dla planowania przestrzennego. Powinien być – obok zrównoważonego rozwoju – traktowany jako podstawa wszelkich działań

9 Art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.).

22 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA planistycznych, w szczególności określenia zasad kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego10.

Obecna struktura osadnictwa wiejskiego Gminy kształtowała się poprzez kontynuację historycznego rozwoju układu zabudowy. Dla większości wsi w gminie Koniusza jako charakterystyczny, można uznać stan rzeczy w którym:  historyczna zabudowa wsi zlokalizowana jest wzdłuż głównego ciągu komunikacyjnego (w przewadze jest to droga klasy lokalnej – gminnej lub zbiorczej – powiatowej, wojewódzkiej), często w odległościach znacznie mniejszych niż jest to wymagane dla nowej zabudowy sytuowanej wzdłuż drogi danej klasy11,  nowe budynki powstawały jako kolejne linie zabudowy, obsługiwane na ogół prostopadłym do drogi publicznej dojazdem wewnętrznym, przy czym w warunkach gminy Koniusza szerokość tych dojazdów często wynosi nie więcej niż 2,5÷3,5 m.

Dla ochrony ładu przestrzennego konieczne jest przeciwdziałanie niekorzystnym zjawiskom przestrzennym związanym z niekontrolowanym wprowadzaniem nowej zabudowy, w szczególności przez ograniczanie liczby kolejnych linii zabudowy obsługiwanych komunikacyjnie przez służebność przejazdu lub drogę wewnętrzną o niewystarczającej szerokości, a także ograniczanie przestrzennego „rozlewania” się układów osadniczych.

3. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU ŚRODOWISKA, W TYM STANU ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOŚCI, JAKOŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

3.1. Położenie i ukształtowanie terenu

Gmina Koniusza leży w strefie oddziaływania dwóch makroregionów: część północna w obrębie Wyżyny Miechowskiej, a część środkowa i południowa w obrębie Niecki Nidziańskiej, w jej części południowej obejmuje Płaskowyż Proszowicki. Północną część terenu rozcina dolina Szreniawy o kierunku północny- zachód na południowy- wschód. Ma ona charakter doliny nizinnej o szerokim, płaskim dnie i małych spadkach. Poza Szreniawą wyraźnie wykształcona dolinę posiada potok Ścieklec przepływający przez Dalewice i Rzędowice. Miejscami dolina jest podmokła. Trzecią wykształconą doliną jest dolina potoku Ropołek. Zbiera on wody z kilku większych cieków oraz licznych krótkich cieków stałych i okresowych. Jego dolina we wsi Szarbia jest podmokła i zabagniona.

Boczne, krótkie dolinki, występujące licznie na terenie gminy stanowią w większości rynny spływu wód okresowych. Niektóre z nich są płaskodenne oraz rozpoczynają się rozcięciami o charakterze wąwozów, szczególnie tam gdzie w obniżeniach prowadzone są drogi polne.

Falista powierzchnia płaskowyżu wznosi się od 25 do 120 m. ponad dno doliny Wisły. I od 5 do 100 m. ponad dno doliny Szreniawy. Kuliminacja o wysokości ponad320 m.n.p.m. znajduje się we wsi Koniusza. Prawie na całym obszarze występują duże różnice wysokości względnych wynoszących od 30 do 50 m. między dnami dolin a kulminacjami. Część zboczy jest stroma. Najbardziej strome zbocza wystąpiły we wsiach Muniaczokwice, Dalewice, Koniusza i Polekarcice. Spadki terenu są zmienne. Największe wynoszą ponad 15 i 20 % występują na zboczach, natomiast mniejsze do 5% w obrębie dolin i na kulminacjach.

Na terenie Gminy Koniusza występują tereny osuwiskowe. Ich powstanie spowodowane jest budową geologiczną terenu i i jego dużym nachyleniem. Rozpoznane osuwiska występują na terenie wsi Dalewice, Piotrkowice Wielkie, Gniazdowice, Chorążyce. Na terenie gminy występują także skarpy rolne o wysokości od 1 do 4 m. Drogi polne często powodują powstanie wąwozów lessowych o głębokościach do 4 m. Wcięcia terenowe i obniżenia szybko ulegają pogłębieniu tworząc w ten sposób

10 Art. 1 ust. 1 tamże. 11 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z późn. zmianami).

23 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA skarpy i wąwozy. Podskórne ruchy wody, które wypłukują glebę, powodują powstanie na powierzchni terenu lejków sufozyjnych.

3.2. Budowa geologiczna i surowce mineralne

Gmina Koniusza leży w obrębie wypiętrzonej części przedpola Karpat. Głębsze podłoże terenu budują w części północnej utwory górnej kredy, wapienie i margle a części środkowej i południowej trzeciorzędowe iły mioceńskie. Występowanie jasnych szaro- białych margli i wapieni stwierdzono w kilku odsłonięciach czasie kartowania i wiercenia. Margle i wapienie są miękkie. Głębsze podłoże terenu budują iły mioceńskie. Są to przeważnie szare iły i iłołupki krakowieckie miejscami piaszczyste margliste. Iły występują na głębokości kilku do kilkunastu metrów. Płytkie powstawanie iłów i gromadzenie się ich na stropie poziomu wody powoduje lokalnie powstawanie osuwisk. Podłoże starsze przykrywa seria czwartorzędowych osadów eolicznych w obrębie Płaskowyżu i rzecznych w obrębie dolin.

Na terenie Gminy występują pokłady skalne w obrębie których istnieją potencjalne możliwości eksploatacji tych surowców, tj.:  margle,  gips,  siarka,  surowce ilaste ceramiki budowlanej.

3.3. Warunki klimatyczne i jakość powietrza

Gmina Koniusza leży w regionie klimatycznym Wyżyny Krakowsko- Miechowskiej, subregionie Wyżyny Miechowskiej. W regionie tym występuje klimat umiarkowanie ciepły. Na podstawie obserwacji średnich wieloletnich obszar gminy nie wyróżnia się stosunkami termicznymi, wilgotnością powietrza, wielkością opadów, zachmurzeniem, przymrozkami, długością okresu wegetacyjnego od terenów sąsiednich.

Koniusza znajduje się w zasięgu ciepłego piętra klimatycznego. Średnia roczna temperatura wynosi +9 ºC. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec (średnia temperatura +17 ºC). Absolutne maksimum wynosi +37 ºC, a absolutne minimum –30 ºC. Dni z temperaturą powyżej 25 ºC jest zazwyczaj 30-35. Mroźnych dni notuje się około 55. Natomiast średnia temperatura dobowa 0 ºC występuje zwykle 70 razy. Średnie opady w ciągu roku wynoszą 700-750 mm. Dni pochmurnych jest około 135, z mgłą 60, zaś pogodnych 50. W rejonie Koniuszy zdarzają się burze gradowe. Średnia prędkość wiatru wynosi 2,2 m/sek.

Przeważają powiewy z kierunku zachodniego i północno-wschodniego. Warunki klimatyczno- zdrowotne na nasłonecznionych stokach są korzystne. Natomiast na dnie dolin występują inwersje temperatur oraz tworzą się zastoiska zimnego i wilgotnego powietrza, które wywołują schorzenia reumatyczne.

Na obszarze Gminy zaznacza się pewne zróżnicowanie warunków klimatyczno-bonitacyjnych pomiędzy obszarami den dolin, a wierzchowiną Wyżyny Miechowskiej. Mezoklimat wierzchowiny wyżynnej jest nieco chłodniejszy od terenów niżej położonych. Dobowe wahania temperatury są tu stosunkowo niższe niż w dolinach. Związek z tym ma czas trwania okresu bezprzymrozkowego, który jest około 2 miesiące dłuższy. Tereny te posiadają dobrą naturalną wentylację i bardzo dobre warunki aerosanitarne.

Mezoklimat głębokich dolin przecinających Wyżynę Miechowską odznacza się większym zróżnicowaniem warunków termicznych. Występują tu stosunkowo duże dobowe wahania temperatury, co związane jest z spływami chłodnego powietrza z wierzchowiny oraz różnicami w nasłonecznieniu południowych i północnych stoków. Kierunki wiatru w dolinach są zgodne z ich przebiegiem, a jego prędkości są znacznie zredukowane przez otaczające doliny strome zbocza.

Według informacji WIOŚ w Krakowie średnie stężenia podstawowych zanieczyszczeń powietrza w roku kalendarzowym 2010 na terenie gminy Koniusza nie przekraczają obecnie poziomów dopuszczalnych, określonych w załączniku nr 1 do Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47 poz. 281).

24 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Powiat proszowicki (strefa proszowicko – miechowska), w tym gmina Koniusza, została objęta Programem ochrony powietrza, przyjętym Uchwałą Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 21 grudnia 2009 roku Nr XXXIX/612/09. Zakłada się w nim osiągnięcie efektu ekologicznego względem roku bazowego w roku 2020. Program ten jest obecnie aktualizowany w ramach zadania „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2014”. Celem tego zadania jest polepszenie stanu środowiska poprzez wyznaczenie kierunków działań w celu stworzenia polityki zrównoważonego rozwoju

W celu ograniczenia poziomu zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 do poziomu dopuszczalnego zostały ustalone podstawowe kierunki działań, polegające na ograniczeniu niskiej emisji poprzez: 1) podłączanie indywidualnych odbiorców do centralnych systemów zaopatrywania w energię cieplną; 2) wymianę starych indywidualnych kotłów i pieców węglowych w budynkach mieszkalnych i lokalach usługowych na nowoczesne o dużej sprawności energetycznej; 3) promowanie stosowania odnawialnych źródeł energii w celach grzewczych; 4) działania promocyjne i edukacyjne mające na celu podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa.

Oczekiwanymi rezultatami działań w ochronie powietrza, powinny być – zgodnie z Programem Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego m. in.: 1) Uzyskanie dla obszaru powiatu redukcji stężeń do poziomów:  dla pyłu zawieszonego PM10 – 30 g/m3,  dla dwutlenku siarki – 20 g/m3,  dla dwutlenku azotu – 30 g/m3 . 2) Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w latach 2008-2012 do 94% wielkości emisji wojewódzkiej z 1988 r.

Na jakość powietrza na terenie Gminy mają wpływ różne czynniki emitujące zanieczyszczenia. Głównym źródłem zanieczyszczenia na terenie Gminy jest transport samochodowy, a w szczególności ruch pojazdów samochodowych na odcinkach dróg wojewódzkich nr 776 i 775. Ponieważ dla tych dróg nie prowadzi się systematycznych badań monitoringowych, nie można precyzyjnie określić przestrzennego zakresu emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych z tych dróg. Można jedynie przypuszczać, że ewentualne przekroczenia dopuszczalnych stężeń mogą występować jedynie w pasach drogowych.

Na terenie Gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych, które mogłyby wprowadzać duże ilości zanieczyszczeń do powietrza. Pewien wpływ na jakość powietrza mają natomiast źródła zewnętrzne (elektrownie i huty z obszaru Krakowa). Postępująca modernizacja tego typu zakładów przyczyniła się jednak w ostatnim dziesięcioleciu do ograniczania ich negatywnego wpływu na jakość powietrza w gminie Koniusza.

Na terenie Gminy emisję zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powoduje ponadto spalanie paliw w gospodarce komunalnej. Poziom tej emisji nie jest w zasadzie uciążliwy dla środowiska. Lokalne przekroczenia norm dopuszczalnego stężenia dwutlenku siarki i opadu pyłu oraz koncentracje zanieczyszczeń mogą występować w sezonie grzewczym. Wielkość emisji zanieczyszczeń do powietrza pochodzących z ogrzewania gospodarstw domowych jest uzależniona od rodzaju zastosowanego paliwa, jakości kotłowni i palenisk domowych oraz termoizolacji ogrzewanych budynków.

3.4. Klimat akustyczny środowiska

Stan środowiska akustycznego gminy Koniusza można określić jako dobry – kształtują go czynniki lokalne oraz położenie względem szlaków komunikacyjnych. W obszarze Gminy nie występują istotne czynniki lokalne powodujące zagrożenia w tym zakresie, hałas komunikacyjny pochodzi z odcinków dróg wojewódzkich nr 775 i 776. Większość pozostałych szlaków komunikacyjnych w obszarze Gminy stanowią drogi powiatowe i gminne o stosunkowo niskim natężeniu ruchu. Wyższe natężenie ruchu na

25 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA tych drogach można obserwować jedynie w okresie godzin wyjazdów do pracy i powrotów, a także intensywnych prac polowych.

Drugorzędnymi źródłami hałasu, które mogą powodować lokalne uciążliwości są położone na terenie Gminy zakłady usługowe i wytwórcze. Brak jednak informacji o poziomie hałasu generowanego przez te źródła.

Na terenie Gminy brak jest natomiast źródeł hałasu związanych z liniami kolejowymi i napowietrznymi przesyłowymi liniami elektroenergetycznymi wysokiego napięcia ze względu na ich brak na obszarze Gminy.

3.5. Zasoby wodne

3.5.1. Wody powierzchniowe

Teren Gminy jest stosunkowo ubogi w wody powierzchniowe. Gmina odwadniana jest przez rzekę Szreniawę i potoki stanowiące dopływy bezpośrednie do rzeki Wisły. Mniej więcej przez część środkową Gminy, w kierunku wschód- zachód, przechodzi dział wodny II- go rzędu. Część północna należy do zlewni Szreniawy a południowa do zlewni Wisły. Wody Szreniawy są zanieczyszczone i nie przydatne dla celów rekreacyjnych i zaopatrzenia ludności. Na terenie gminy liczne są krótkie cieki wód stałych i okresowych. System bocznych dolinek jest dość silnie rozwinięty. Stawy zajmują 1 ha powierzchni i usytuowane są głównie we wsiach: Biórków Wielki i Łyszkowice. Dwa również duże źródła stwierdzono we wsiach Polekarcice i Dalewice. Miejsca podmokłe występują głównie w obrębie dolin potoków Ropotek, Ścieklec, oraz przy potokach bezimiennych.

3.5.2. Wody podziemne

Część północna terenu Gminy to obszar występowania wód podziemnych w uszczelinionych marglach i wapieniach, a część południowa to obszar występowania wód w utworach pylasto-gliniastych dobrze i średnio przepuszczalnych. Utwory te zalegają na nieprzepuszczalnym podłożu iłów mioceńskich, na których utrzymuje się główny poziom wód gruntowych.

Najgłębiej obserwowano występowanie zwierciadła wody gruntowej w Koniuszy, gdzie w kulminacji wystąpiła na głębokości 17,0-32,0 m oraz na obszarach wysoko położonych w Piotrkowicach Wielkich na głębokości 10,0-20,0 m i kulminacji w Dalewicach, Wierzbnie i Przesławicach na głębokości 8,0- 16,0 m.

Najpłycej posadowione zwierciadło wody gruntowej obserwowano w dolinach potoków we wsiach Czernichów od 0,8 m, Szarbi od 0,2 m, Dalewicach, Wąsowie i Chorążycach od 1,0 m.

Miąższość warstwy wodonośnej wynosi od kilku do kilkunastu metrów.

W dolinach zwierciadło wody pozostaje w kontakcie z poziomem wody w potokach. W większości studni wody nie brakuje, chociaż wahania jej poziomu wynoszą od 0,5 do 3,0 m.

Główny poziom wód podziemnych na terenie gminy stanowią wody występujące w uszczelinionych wapieniach i marglach. W północno-zachodniej części gminy jest to zarazem pierwszy poziom wodonośny gdyż margle zalegają tu blisko powierzchni pod stosunkowo cienką warstwą przepuszczalnych lessów. W środkowej i wschodniej części gminy na utworach kredowych zalegają nieprzepuszczalne utwory mioceńskie. Wody podziemne poziomu mioceńskiego występują w pakietach piasków i iłów zalegających wśród iłów. Zasoby wód poziomu mioceńskiego są niewielkie i przeważnie zmineralizowane. Natomiast poziom główny ze względu na istotne znaczenie dla zaopatrzenia ludności został zaliczony do głównych zbiorników wód podziemnych. Jest to zbiornik „Niecka Miechowska” oznaczony numerem GZWP 409. W jego granicach znajduje się północno- środkowa część gminy, z wyjątkiem części południowo-wschodniej.

Dla ochrony wód tego zbiornika zaprojektowano utworzenie obszaru ochronnego, który obejmowałby północne fragmenty gminy.

26 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

3.5.3. Przeobrażenia stosunków wodnych i ich odporność na zanieczyszczenia

Istniejące użytkowanie obszaru ma istotny wpływ na jakość wód gruntowych i powierzchniowych. Z braku danych pomiarowych, nie można ściśle określić stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i płytko zalegających wód podziemnych obszaru opracowania. Ponieważ jednak na obszarze Gminy nie występują obecnie znaczące źródła zanieczyszczeń, można uznać, że podstawowym składnikiem zanieczyszczenia wód powierzchniowych są substancje organiczne i zawiesina.

Wody podziemne płytkiego krążenia znajdujące się w utworach czwartorzędowych i trzeciorzędowych (zasilane głównie opadami atmosferycznymi oraz przez infiltrację wód powierzchniowych) są zdecydowanie bardziej podatne na zanieczyszczenia niż wody położone na niższych poziomach wodonośnych. Wody te są słabo izolowane przed wpływami antropogenicznymi.

Zagrożenie dla jakości wód płytkiego krążenia stanowią m.in.:  „dzikie” wysypiska odpadów,  szlaki komunikacyjne: drogi, parkingi i place postojowe samochodów,  intensywne nawożenie i stosowanie środków ochrony roślin, rolnicze wykorzystywanie ścieków,  cmentarze [ewentualne grzebowiska zwłok zwierzęcych w razie zmiany charakteru produkcji rolnej w Gminie],  ścieki (surowe lub niedostatecznie oczyszczone) wprowadzane do gleby,  nieczynne i niezabezpieczone studnie kopane i wiercone,  budowa w obszarach zasobowych ujęć komunalnych nowych studni i ujęć niezwiązanych z poborem wody na potrzeby zbiorowego zaopatrzenia,  nie posiadające wymaganych zabezpieczeń stacje paliw, magazyny produktów ropopochodnych oraz innych substancji chemicznych.

Zagrożenie, w dłuższym przedziale czasowym, dla jakości wód podziemnych mogą stanowić także ścieki komunalne i pochodzenia rolniczego wprowadzane do wód powierzchniowych oraz nadmierne emisje zanieczyszczeń gazowych i pyłowych do atmosfery.

3.6. Ochrona wód podziemnych

Wody podziemne wymagają ochrony jakości przede wszystkim z uwagi na fakt wykorzystywania ich na szeroką skalę jako podstawowe źródło dla celów zaopatrzenia ludności w wodę oraz jako uzupełnienie wykorzystywanych wód powierzchniowych o niższej jakości. Ponadto stanowią rezerwę wody pitnej dla przyszłych pokoleń. Według projektu obszaru ochronnego GZWP 409 (który dotychczas nie jest obowiązującym dokumentem) północne krańce gminy znajdują się w obszarach upraw rolnych z terenami zabudowy wiejskiej. Spośród projektowanych zakazów i nakazów, które miałyby obowiązywać w obszarze ochronnym najistotniejsze znaczenie dla zagospodarowania przestrzennego mają:  zakaz lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko a w szczególności: wysypisk i wylewisk odpadów nie zabezpieczonych przed przenikaniem do podłoża substancji szkodliwych dla wód podziemnych; przeprowadzania rurociągów transportujących substancje niebezpieczne dla środowiska; urządzeń przeładunku i dystrybucji produktów ropopochodnych  nakaz likwidacji dzikich wysypisk odpadów  nakaz uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej  nakaz likwidacji punktów bezpośredniego zrzutu ścieków do wód podziemnych,  ograniczenie bezściółkowej hodowli zwierząt,  ograniczenie stosowania środków ochrony roślin (wskazane stosowanie środków o okresie połowicznego rozpadu w glebie krótszym niż 6 mies.).

Obowiązujący plan zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza, uchwalony Uchwałą Nr XX/148/2004 Rady Gminy Koniusza z dnia 21 września 2004 r wprowadziła następujące ustalenia w zakresie ochrony zasobów Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 409 "Niecka Miechowska": „a) zakaz budowy ujęć wód podziemnych do celów nie związanych z zaopatrzeniem w wodę ludności lub produkcja żywności,

27 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

b) zakaz prowadzenia rurociągów transportujących substancje chemiczne mogące zanieczyścić wody podziemne, c) nakaz stosowania odpowiednich zabezpieczeń przed przenikaniem zanieczyszczeń do wód podziemnych w przypadku realizacji nowych inwestycji na terenie projektowanego obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych. W szczególności dotyczy to dróg wyższych klas oraz baz paliw płynnych i obiektów ich przeładunku”.

Obszar w północno-wschodniej części gminy (obszar zlewni potoku Ścieklec) położony jest w strefie ochrony pośredniej ujęcia wody w Opatkowicach, czerpiącego wodę z potoku Ścieklec dla potrzeb wodociągu miejskiego w Proszowicach. Strefy ochronne ustanowione dla ujęcia wody w Proszowicach z potoku Ścieklec zostały określone w decyzji Starosty Proszowickiego z dnia 1 lutego 2001r., znak RDP/6223/8/2001. Pozwolenie wodnoprawne udzielone użytkownikowi obowiązuje do lutego 2031r. na podstawie decyzji Starosty Proszowickiego z dnia 4 marca 2011r. znak: ROŚ.6341.4.11.

Na terenie gminy występują dwie strefy:  Strefa ochrony pośredniej wewnętrzna, obejmuje pas terenu po obu brzegach potoku Ścieklec na długości około 8 200 m powyżej ujścia, Kniejówki na długości 1 800 m i Strugi Kowarskiej na długości 1 300 m, o powierzchni około 6 km 2.  Strefa ochrony pośredniej zewnętrzna (północno-wschodni fragment opracowania), obejmująca obszar zlewni morfologicznej dorzecza potoku Ścieklec o powierzchni około 149,4 km 2.

W zasięgu strefy ochronnej pośredniej zewnętrznej ustalone są następujące ograniczenia i zakazy: . zakaz wprowadzania nie oczyszczonych ścieków bezpośrednio do wód powierzchniowych; . zakaz lokalizowania inwestycji szczególnie szkodliwych dla środowiska; . zakaz lokalizowania nowych inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska bez koniecznych zabezpieczeń, . zakaz lokalizowania wysypisk i wylewisk komunalnych i przemysłowych, . zakaz składowania i przechowywania materiałów promieniotwórczych, . zakaz intensywnego nawożenia pól z samolotów.

Na terenie Gminy nie prowadzi się monitoringu jakości wód podziemnych.

3.7. Warunki glebowe

Gmina Koniusza ma charakter rolniczy, charakteryzuje się bardzo dobrymi glebami i czystym powietrzem. Naturalnym bogactwem Gminy są niezanieczyszczone gleby takie jak: gleby brunatne, rędziny, czarnoziemy i mady. Zostały one zakwalifikowane do najwyższej klasy bonitacyjnej ze względu na swój produkcyjny charakter. Odpowiednie warunki klimatyczne w połączeniu z wysokiej jakości glebami umożliwiają uprawę również tych najbardziej wymagających gatunków roślin. Rędziny wytworzone z margli i wapieni znajdują się w północnej części gminy a mianowicie w wsiach Dalewice, Chorążyce, Muniaczkowice i Polekarcice. Przeważają rędziny brunatne i rędziny czarnozieme o niezwykle dużej wartości rolniczej. Lokalnie stwierdzono rędziny początkowego stadium rozwoju o niższej wartości bonitacyjnej. Duża powierzchnię zajmują gleby wytworzone z lessów. Są to przede wszystkim gleby brunatne gliniaste, ilaste i pyłowe oraz tzw. Czarnoziemy stepowe. Posiadają one niezwykle duża wartość bonitacyjną. Mady powstałe z utworów rzecznych występują w obrębie dolin. Na terenie gminy występują obszary o różnym poziomie spadków. W obrębie dolin oraz na terenach o spadkach do 9% istnieją korzystne warunki do uprawy mechanicznej. W obrębie stoków, gdzie spadki wynoszą 9- 15 % uprawa mechaniczna jest ograniczona, a powyżej 15 % utrudniona ze względu na silne spłukiwanie bruzdowe i większą erozję.

Istotny wpływ na neutralizację zanieczyszczeń ma odczyn gleb.

28 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Tab. 15. Odczyn gleb użytków rolnych na terenie gminy bardzo Odczyn (pH) gleby kwaśny lekko kwaśny obojętny zasadowy kwaśny % powierzchni 12 11 41 36 0 użytków rolnych Źródło: BDL- GUS

Tab. 16. Stopień zanieczyszczenia gleb w gminie metalami ciężkimi Procentowy udział gleb Zawartość Metale ciężkie: w klasach zanieczyszczenia min. max. śr. 0 I II III IV V Kadm 0,30 0,77 0,55 100 0 0 0 0 0 Ołów 14,80 35,80 21,75 100 0 0 0 0 0 Cynk 54,40 91,20 71,21 86 14 0 0 0 0 Nikiel 11,20 16,80 13,96 100 0 0 0 0 0 Miedź 9,90 14,60 12,59 100 0 0 0 0 0 Objaśnienia: Zawartość pierwiastka: 0- naturalna, I- podwyższona, Zanieczyszczenie: II- słabe, III- średnie, IV- silne, V- bardzo silne

Zdecydowana większość gleb w Gminie została zakwalifikowana do klasy O, gdzie zawartość metali ciężkich jest neutralna, podwyższoną zawartość cynku zaobserwowano na niewielkim obszarze Gminy. Przyjmuje się wspólne określenie dla gleb w stopniu 0 i I – gleb ogólnie nie zanieczyszczonych.

3.8. Szata roślinna i świat zwierzęcy

Urodzajne gleby na terenie gminy Koniusza w połączeniu z wielowiekowym rozwojem osadnictwa spowodowały znaczne zubożenie świata roślin i zwierząt dziko żyjących. Aktualnie jedynie niewielkie fragmenty terenu posiadają szatę roślinną zbliżoną do naturalnej. Tereny te stanowią równocześnie ostoje zwierząt dziko żyjących. Powierzchnia lasów wraz z zadrzewieniami i zakrzywieniami w granicach Gminy jest niewielka (157ha łącznie). Większe kompleksy leśne występują na północ od sołectwa Koniusza, między Polekarcicami i Piotrkowicami Małymi, w Zielonej i na północny-zachód od Biórkowa Wielkiego. Niewielkie kompleksy leśne na północy od Koniuszy to tzw. bory mieszane dębowo-sosnowe. Pozostałe to lasy dębowo-grabowe suche, a w obrębie dolin wilgotne.

Pozostałe znajdujące się w Gminie lasy, szczególnie prywatne, to lasy złożone z brzozy, dębu, sosny, grabu, olchy, w przeważającej grupie wieku 40-60 lat o zwarciu przerywanym i podszyciu 30%. W obrębie dolin występują niewielkie powierzchnie zadrzewione i zakrzewione, złożone z olchy, wierzby, kruszyny i topoli.

Znaczenie turystyczne i rekreacyjne posiadają kompleksy leśne w Zielonej, ze względu na stosunkowo niedużą odległość od Krakowa i powierzchnię. Obszary leśne gminy podlegają administracji Nadleśnictwa Miechów. Struktura własnościowa wykazuje przewagę powierzchni lasów państwowych, które w granicach gminy zajmują 111 ha. Dominującym powierzchniowo typem siedliskowym lasu jest las wyżynny świeży (LWśw). Jednostką występującą podrzędnie jest drzewostan lasu łęgowego. Istniejące kompleksy leśne stanowią szczególną wartość w środowisku naturalnym jako elementy:  Eliminujące monotonię krajobrazu typowo rolniczego  Spełniające funkcję wodo- i glebochronne  Łagodzące ekstremalne stany hydrologiczne

29 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Większymi obszarami leśnymi w Gminie to państwowe kompleksy leśne w rejonie wsi Koniusza, Wierzbno oraz Zielona.

Lasy prywatne to najczęściej małe i rozproszone powierzchnie, nie mające istotnego znaczenia przyrodniczego i produkcyjnego. W większości przypadków są to powierzchnie o charakterze zadrzewień i zakrzewień z dominacją w drzewostanie gatunku Robinia pseuacaccia. Powstają one najczęściej w wyniku przebiegającej w sposób naturalny sukcesji wtórnej, w obrębie śródpolnych skarp oraz na stromych i erodowanych odsłonięciach warstw wapiennych. Jakkolwiek mogą one stanowić istotny element różnicujących typowo rolniczy krajobraz gminy, to jednak zbiorowiska te zastępują dominujące wcześniej i bardziej cenne przyrodniczo (od nowo wykształcających się) zbiorowiska kserotermiczne.

Różnorodność gatunkowa świata roslinnego jest tu dość wysoka i zależy od wielu czynników, takich jak budowa geologiczna, rzeźba terenu oraz stopień antropogenicznych zmian dokonanych w środowisku.

Naturalne zbiorowiska roślinności łąkowej występują głównie w dolinie Szreniawy. Najbardziej rozpowszechnione są tu łąki mietlicowe Carici-Agrostidetum caninae. Są to łąki wilgotne, odznaczające się bogactwem gatunkowym i obecnością roślin rzadkich. Na terenie Gminy występują również wtórne zbiorowiska łąkowe, pochodzenia antropogenicznego, utrzymujące się dzięki prowadzonemu przez człowieka wypasaniu i koszeniu. Są to łąki świeże i suche występujące zwykle w brzeżnych partiach dolin oraz wśród pól uprawnych i nad potokami.

Na bardziej przez człowieka zmienionych obszarach pól uprawnych występują zbiorowiska chwastów polnych. Liczne zakrzewienia i zadrzewienia występują wzdłuż cieków wodnych oraz towarzyszą urządzonej zieleni przydomowej występującej w obszarach zabudowanych. Istotne znaczenie przy omawianiu bioróżnorodności terenów Gminy pochodzenia antropogenicznego mają także zabytkowe założenia parków dworskich (Biórków Wielki, Dalewice, Łyszkowice, Wierzbno) oraz przykościelne grupy starych drzew.

Omówione tereny pełniące funkcję przyrodniczą stanowią równocześnie ostoję zwierząt dziko żyjących. Fauna omawianego obszaru jest w dużej mierze typowa dla całego obszaru Wyżyny Miechowskiej i Niecki Nidziańskiej. Podczas omawiania składu gatunkowego fauny niemożliwe jest ograniczenie charakterystyki występujących tu zwierząt do sztucznych dla przyrody granic administracyjnych opisywanego obszaru. Związane jest to z potrzebną zwierzętom otwartą przestrzenią do życia i naturalną skłonnością do ruchów migracyjnych. Prezentowany poniżej skład gatunkowy świata zwierzęcego wykracza więc poza granice gminy Koniusza.

Na terenie Wyżyny Proszowickiej występuje bogactwo fauny. Stwierdzono tu około 50 gatunków ssaków, ponad 170 gatunków ptaków, około 20 gatunków płazów i gadów, około 25-30 gatunków ryb. Spośród ssaków najczęściej występują tu mysz leśna, zając szarak, kuna leśna, sarna i dzik. Wśród bogatej fauny ptaków występują sójka, świergotnik drzewny, dzwoniec, bocian czarny, trzmielojad, jastrząb gołębiarz, puszczyk, kruk i inne. Wśród gadów jaszczurki reprezentowane są przez typowo nizinną jaszczurkę zwinkę oraz padalca zwyczajnego. Wśród węży wyróżniamy tu żyjącego w wilgotnych zaroślach nad brzegami potoków zaskrońca. Płazy reprezentują tu przede wszystkim niezwykle pospolite żaby: zieloną, trawną, śmieszkę oraz kumaki górskie i nizinne. Występują tu również traszka zwyczajna i grzebieniasta, ropucha zwyczajna i paskówka. Ponadto niezwykle urozmaicony gatunkowo jest tu świat owadów.

Oprócz lasów istotne znaczenie siedliskowe mają zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, zadrzewienia rosnące wzdłuż cieków wodnych i na zboczach dolin oraz wilgotne łąki w dnach dolin potoków. Dużym bogactwem gatunkowym odznaczają się również nieliczne łąki występujące na zboczach dolin. Urozmaicenie szaty roślinnej gminy stanowią również zabytkowe parki oraz grupy drzew towarzyszące zabudowie wsi. Pewne znaczenie siedliskowe maja też nieliczne i małe „oczka wodne”. Rozproszenie tych wszystkich niewielkich fragmentów terenu wśród intensywnie użytkowanych gruntów ornych i terenów zabudowanych sprawia że utworzenie w gminie ciągłego systemu obszarów o dominującej funkcji przyrodniczej jest bardzo trudne.

30 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Założenia zielone podlegające ochronie tworzą parki przy dworach w Biórkowie Wielkim, Dalewicach, Łyszkowicach, Piotrkowicach Małych, Wierzbnie oraz nieliczne odcinki dróg w obsadzeniach alejowych.

3.9. Stan rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej

3.9.1. Stan rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Struktura użytkowania ziemi W powierzchni Gminy (88,5 km²) największy udział stanowią użytki rolne – 90%. Udział ten jest zdecydowanie wyższy od wskaźnika krajowego a także wskaźnika dla województwa Małopolskiego co świadczy o typowo rolniczym charakterze Gminy. Na terenie Gminy znajduje się ok. 1 940 gospodarstw rolnych. Przeważają głównie małe gospodarstwa rolne o powierzchni do 3 ha oraz 3-4. ha. Zaznacza się jednak sukcesywna tendencja wzrostowa powierzchni gospodarstw.

Struktura użytków rolnych W użytkach rolnych Gminy dominują grunty orne, które zajmują 89% powierzchni gruntów rolnych.

Użytki zielone średnio w całej Gminie stanowią 10,6 % powierzchni użytków rolnych. Sadów jest stosunkowo niewiele, stanowią ok. 0,4% powierzchni gruntów rolnych i są to w większości sady przydomowe, na użytek własny gospodarstw.

31 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY Koniusza

Tab. 17. Struktura użytkowania gruntów gminy (w hektarach) wg zestawienia ewidencji gruntów.

Struktura użytkowania gruntów [ha]

grunty leśne Lp. Sołectwo grunty grunty pod Razem oraz grunty rolne tereny użytki rolne zabudowane i wodami i nieużytki tereny różne zadrzewione i zabudowane komunikacyjne zurbanizowane rowami zakrzewione

1 Biórków Mały 184,823 6,475 0,678 9,677 0,366 202,019

2 Biórków Wielki 350,986 11,670 1,721 16,340 7,286 1,690 3,253 392,946

3 Budziejowice 84,765 0,372 1,778 0,006 1,668 1,176 0,452 90,217 4 Chorążyce 299,136 0,165 10,277 0,050 6,840 1,784 0,659 318,911

5 Czernichów 295,498 9,587 0,095 9,460 0,476 0,010 315,126

6 Dalewice 481,522 8,809 16,780 0,562 9,504 2,080 5,083 524,340

7 Glew 174,037 0,971 3,955 5,590 0,092 184,645

8 Glewiec 243,571 7,685 0,527 10,820 0,718 263,321

9 Gnatowice 258,097 1,960 8,350 0,060 9,968 2,836 0,230 281,501

10 Górka Jaklińska 204,562 0,175 6,710 5,580 1,817 218,844

11 Karwin 528,426 0,534 20,659 0,746 14,200 2,344 0,096 567,005

12 Koniusza 180,628 0,905 8,135 2,197 6,616 0,046 0,085 198,612 13 Łyszkowice 283,567 0,576 17,071 4,318 11,146 1,363 0,046 318,087

14 Muniaczkowice 285,194 0,845 10,348 10,260 2,128 2,010 310,785

15 Niegardów 226,250 0,437 10,406 4,827 7,114 3,721 0,291 253,046

Niegardów- 16 264,867 8,141 0,623 5,706 1,415 280,752 Kolonia Piotrkowice 17 405,993 12,485 17,411 5,952 12,300 5,036 459,177 Małe Piotrkowice 18 405,393 2,517 16,624 1,056 9,837 2,959 0,479 438,865 Wielkie

19 Polekarcice 313,361 7,041 14,636 1,144 9,342 1,707 1,514 348,745

20 Posądza 304,056 1,287 27,655 6,542 16,448 1,230 0,565 0,124 357,907

21 Przesławice 328,079 41,130 19,922 0,646 12,470 4,937 3,699 410,883 22 Rzędowice 191,289 5,767 7,484 3,028 0,580 208,148

23 Siedliska 187,654 0,066 6,886 1,180 5,081 0,560 201,427 24 Szarbia 258,900 0,371 6,996 0,543 7,834 2,187 0,130 276,961

25 Wąsów 140,233 1,333 4,886 4,210 0,460 151,122

26 Wierzbno 384,551 13,582 12,850 1,022 11,750 2,781 0,910 427,446

27 Wroniec 158,543 1,822 4,975 4,885 0,685 170,910

28 Wronin 516,762 0,214 16,473 0,674 17,697 1,236 0,132 553,188

29 Zielona 59,796 59,475 4,283 1,016 4,629 0,411 129,610

Gmina ogółem: 8000,537 157,071 317,391 36,185 264,456 56,865 18,661 3,377 8854,543 Źródło: obliczenia własne na podstawie materiałów dostarczonych przez Urząd Gminy Koniusza.

32 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Tab. 18. Struktura użytkowania gruntów gminy (w % powierzchni) wg zestawienia ewidencji gruntów.

Struktura użytkowania gruntów [% pow.]

grunty leśne Lp. Sołectwo grunty grunty pod Razem oraz grunty rolne tereny użytki rolne zabudowane i wodami i nieużytki tereny różne zadrzewione i zabudowane komunikacyjne zurbanizowane rowami zakrzewione

1 Biórków Mały 91,49 3,21 0,34 4,79 0,18 100,00 2 Biórków Wielki 89,32 2,97 0,44 4,16 1,85 0,43 0,83 100,00

3 Budziejowice 93,96 0,41 1,97 0,01 1,85 1,30 0,50 100,00

4 Chorążyce 93,80 0,05 3,22 0,02 2,14 0,56 0,21 100,00

5 Czernichów 93,77 3,04 0,03 3,00 0,15 100,00

6 Dalewice 91,83 1,68 3,20 0,11 1,81 0,40 0,97 100,00

7 Glew 94,25 0,53 2,14 3,03 0,05 100,00

8 Glewiec 92,50 2,92 0,20 4,11 0,27 100,00

9 Gnatowice 91,69 0,70 2,97 0,02 3,54 1,01 0,08 100,00

10 Górka Jaklińska 93,47 0,08 3,07 2,55 0,83 100,00 11 Karwin 93,20 0,09 3,64 0,13 2,50 0,41 0,02 100,00

12 Koniusza 90,95 0,46 4,10 1,11 3,33 0,02 0,04 100,00

13 Łyszkowice 89,15 0,18 5,37 1,36 3,50 0,43 0,01 100,00

14 Muniaczkowice 91,77 0,27 3,33 3,30 0,68 0,65 100,00

15 Niegardów 89,41 0,17 4,11 1,91 2,81 1,47 0,11 100,00

Niegardów- 16 94,34 2,90 0,22 2,03 0,50 100,00 Kolonia Piotrkowice 17 88,42 2,72 3,79 1,30 2,68 1,10 100,00 Małe Piotrkowice 18 92,37 0,57 3,79 0,24 2,24 0,67 0,11 100,00 Wielkie

19 Polekarcice 89,85 2,02 4,20 0,33 2,68 0,49 0,43 100,00 20 Posądza 84,95 0,36 7,73 1,83 4,60 0,34 0,16 0,03 100,00

21 Przesławice 79,85 10,01 4,85 0,16 3,03 1,20 0,90 100,00

22 Rzędowice 91,90 2,77 3,60 1,45 0,28 100,00

23 Siedliska 93,16 0,03 3,42 0,59 2,52 0,28 100,00

24 Szarbia 93,48 0,13 2,53 0,20 2,83 0,79 0,05 100,00

25 Wąsów 92,79 0,88 3,23 2,79 0,30 100,00

26 Wierzbno 89,96 3,18 3,01 0,24 2,75 0,65 0,21 100,00

27 Wroniec 92,76 1,07 2,91 2,86 0,40 100,00

28 Wronin 93,42 0,04 2,98 0,12 3,20 0,22 0,02 100,00

29 Zielona 46,14 45,89 3,30 0,78 3,57 0,32 100,00

Gmina ogółem: 90,36 1,77 3,58 0,41 2,99 0,64 0,21 0,04 100,00 Źródło: obliczenia własne na podstawie materiałów dostarczonych przez Urząd Gminy Koniusza.

33 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Samorząd ma ograniczony wpływ na funkcjonowanie rolnictwa na terenie Gminy. Spowodowane jest to dominującą rolą sektora prywatnego. Największym zagrożeniem prowadzącym do zmniejszania się powierzchni gruntów rolnych może być rozwój budownictwa mieszkaniowego – niezwiązanego z produkcją rolną. Należy jednak podkreślić, że zauważalna w gminach sąsiadujących z Krakowem wyjątkowa presja na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych na budowlane, w Gminie Koniusza zaznacza się odmiennie, stosunkowo dość łagodnie. Oznacza to, że mieszkańcy i właściciele gruntów jak dotąd doceniają obecny sposób gospodarowania, który daje im pracę i utrzymanie.

Waloryzacja i ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Gminie

Gmina Koniusza to gmina typowo rolnicza. Wśród gruntów ornych duży udział mają gleby pierwszej i drugiej klasy bonitacyjnej, co stanowi 90,5% ogólnej powierzchni gruntów ornych i 67,9 % powierzchni użytków zielonych. Gleby średnie i słabe występują na 9,5% powierzchni gruntów ornych i 32,1 % powierzchni użytków zielonych. W grupie gleb średnich i słabych można rozróżnić jeszcze następujące zróżnicowanie klas bonitacyjnych:

 IVa – 6,61% gruntów ornych, 24,42% użytków zielonych,  IVb- 2,38% gruntów ornych,  V- 0,5% gruntów ornych, 5,52% użytków zielonych,  VI- 0,01% gruntów ornych, 2,16% użytków zielonych.

W obrębie rolniczej przestrzeni produkcyjnej przeprowadzone zostały analizy, które dotyczyły:

 bonitacji gleb i kompleksów glebowo-rolniczych wykonane na mapach glebowych,  hydrografii terenów podmokłych, spadków terenu, wykonane na mapach z zasobu starostwa powiatowego,  istniejącego zainwestowania mieszkalnego, usługowego, produkcyjnego – wykonane na mapach sytuacyjno-wysokościowych, zdjęciach satelitarnych oraz materiałów zebranych w czasie wizji terenowych.

Ochrona gleb realizowana jest na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Ochrona polega głównie na ograniczeniu przeznaczania gruntów wysokich klas bonitacyjnych na cele nierolnicze i nieleśne.

3.9.2. Stan leśnej przestrzeni produkcyjnej

Powierzchnia gruntów leśnych w granicach Gminy wynosi 132 ha, co stanowi zaledwie niecałe 1,5% jej całkowitej powierzchni. Z tego zdecydowana większość, bo aż 84% stanowi własność Skarbu Państwa.

Lasy Państwowe w gminie Koniusza podlegają Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie, w ramach Nadleśnictwa Miechów, gospodarka leśna odbywa się zgodnie z planami urządzania lasów.

Tab. 19. Powierzchnie gruntów leśnych z uwzględnieniem stanu własności12 Własność lasów Powierzchnia państwowe 111 ha prywatne 21 ha Gminy 0 ha Ogółem 132 ha Źródło: BDL - GUS

3.10. Zieleń urządzona

Główne zespoły zieleni urządzonej na terenie Gminy tworzą:  historyczne założenia dworsko-parkowe,

12 dane wg GUS - 2011r

34 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

 zadrzewienia cmentarzy i zieleń towarzysząca obiektom sakralnym,  zieleń towarzysząca pozostałym obiektom użyteczności publicznej i w przydomowych ogrodach.

Na terenie Gminy istnieją:  cztery założenia parkowo-dworskie: w Biórkowie Wielkim, Dalewicach, Łyszkowicach oraz Wierzbnie,  trzy kościoły z zachowanym wartościowym drzewostanem: w Biórkowie Wielkim, Koniuszy, Niegardowie oraz dwie kaplice z otoczeniem: w Galewicach i Wierzbnie,  cmentarze, w tym zabytkowy z I Wojny Światowej w Wierzbnie.

Stan zachowania, a przede wszystkim stan użytkowania tych obiektów wskazuje na potrzebę takich przekształceń własnościowych (np. reprywatyzację), które zapewniłyby przywrócenie lub poprawę ich stanu zachowania oraz odpowiednie funkcjonowanie we wzajemnej harmonii poszczególnych elementów tj. dworu, parku i zabudowy gospodarczej. Te przekształcenia sukcesywnie się już dokonują. Należy dążyć do przywracania historycznych granic założeń parkowych, same zespoły ogrodowe i parkowe utrzymać i utrwalić jako tereny zieleni (prywatnej lub ogólnodostępnej).

3.11. Istniejące i projektowane obiekty i obszary przyrodniczo chronione

Na terenie Gminy nie ma obszarów przyrodniczo chronionych w świetle ustawy o ochronie przyrody.

3.11.1. Pomnik przyrody

W obszarze Gminy znajduje się 1 pomnik przyrody.

Tab. 20. Pomniki przyrody znajdujące się w obszarze Gminy Gatunek Lokalizacja Własność Dąb szypułkowy Przesławice, działka 443, przy drodze z Koniuszy Skarb Państwa, w gestii Nadleśnictwa Miechów Źródło: Wykaz pomników przyrody, województwo małopolskie

Pomniki przyrody stanowią szczególną formę ochrony indywidualnej w drodze uznania. Są pojedyncze twory przyrody żywej lub nieożywionej o szczególnej wartości naukowej, kulturowej i historycznej.

Dęby szypułkowe są drzewami niezwykle długowiecznymi. Zazwyczaj dożywają one wieku 500 lat. Są to potężne drzewa, dorastają do wysokości 20-30 m a nawet 50 m. Rosną pojedynczo, wykształcają szeroką koronę, krótki pień i grube konary. Ich drewno jest ciężkie, twarde i bardzo trwałe.

W odniesieniu do pomnika przyrody w ustaleniach planu należy uwzględnić zapisy Rozporządzenia Nr 7 Wojewody Małopolskiego z dnia 13 kwietnia 2004 r. (dokument ustanawiający), które stanowi zakaz prowadzenia jakichkolwiek czynności mogących spowodować uszkodzenie lub zniszczenie obiektu, a w szczególności: o wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości na chronione obiekty oraz w ich bezpośrednim otoczeniu, o palenia ognisk w ich otoczeniu, o budowy lub nadbudowy obiektów budowlanych, linii komunikacyjnych, urządzeń lub instalacji mogących spowodować zmianę charakteru pomnika, o niszczenia i uszkadzania szaty roślinnej występującej na obiektach chronionych i w ich bezpośrednim otoczeniu, o wycinania, niszczenia i uszkadzania drzew, o niszczenia gleby i zmiany sposobu jej użytkowania wokół drzew w promieniu 15 m od pnia, na składowiska, budowle i ciągi technologiczne.

3.11.2. Obszary NATURA 2000

Na terenie gminy Koniusza nie są projektowane, ani nie występują tereny objęte ochroną w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000.

35 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

3.13. Krajobraz przyrodniczy

Ze względu głównie na urozmaiconą budowę geologiczną i rzeźbę terenu omawiany obszar charakteryzuje się dużymi walorami krajobrazowymi o odmiennym charakterze na terenie wierzchowin Płaskowyżu Proszowickiego i Wyżyny Miechowskiej oraz w dolinach rzecznych, zwłaszcza Szreniawy. .

Stosunkowo duże powierzchnie wierzchowin, zwłaszcza Wyżyny Miechowskiej, stanowią krajobraz rolniczy bez zabudowy. Dominuje tu typ krajobrazu otwartego o szerokich powierzchniach pól uprawnych. Wśród terenów otwartych, rolę dominant pełnią silnie eksponowane krajobrazowo tereny osadnicze oraz nieliczne połacie lasów i zadrzewień.

Na terenie wierzchowin występują liczne punkty i ciągi widokowe. Najlepszymi punktami widokowymi na omawianym terenie są liczne niezabudowane wzniesienia położone głównie na terenie Wyżyny Miechowskiej. Najważniejsze ciągi widokowe położone są wzdłuż niezabudowanych dróg przebiegających przez wyżej położone tereny wierzchowiny.

Fragmenty falistej wierzchowiny, niezajęte przez zabudowę, nieduże kompleksy leśne oraz walory widokowe wzniesień i ciągów drogowych stanowią główną atrakcję krajobrazową i turystyczną wyżej położonych terenów Gminy.

Odmiennym krajobrazem przyrodniczym charakteryzują się wnętrza dolin, ograniczone do górnych krawędzi zboczy wzniesień wierzchowiny.

Tereny zabudowane Gminy zdominowane są przez krajobraz charakterystyczny dla osadnictwa wiejskiego. Krajobraz osadniczy charakteryzuje się tu położeniem ciągów zabudowań poszczególnych wsi wzdłuż istniejących dróg: wojewódzkich, powiatowych i gminnych. Bardziej zwarta zabudowa występuje przede wszystkim w rejonie centrów wsi, głównie Koniusza, Posądza i Biórków Wielki oraz wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych. Wzdłuż mniej istotnych dróg gminnych zabudowa jest przeważnie mniej gęsta. Na terenie Gminy stosunkowo rzadko występują natomiast, typowo rozproszone w terenach rolnych, pojedyncze zabudowania.

4. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

Gmina Koniusza posiada liczne walory kulturowe, które umożliwiają rozwijanie działalności o charakterze turystycznym. Na jej terenie znajduje się kilkanaście obiektów o wysokich walorach architektonicznych i historycznych. Na terenie gminy Koniusza zachowało się wiele zabytków architektury, które pochodzą z XV-XIX wieku. Są to głównie zespoły dworskie oraz zabytki architektury sakralnej, takie jak: kościoły, kapliczki. parkowe oraz historyczne układy osadnicze stanowią niewątpliwie dużą atrakcję dla miłośników sztuki.

4.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego

Tab. 21. Obiekty wpisane do rejestru zabytków Data Lp. Adres Nazwa Nr rejestru powstania Kościół par. p. w. Wniebowzięcia NP Marii, 1 Biórków Wielki 11.10.1977 A-445 [A-329/M] dzwonnica, drzewostan 2 Biórków Wielki Zespół dworski: dwór, stajnia, park ze stawem 7.01.1991 A-628 [A-486/M] Kaplica p.w. Nawiedzenia i Zwiastowania NP Marii, 3 Dalewice 7.06.1972 A-376 [A-1198/M] otoczenie, drzewostan 4 Dalewice Zespół podworski: ruina dworku, park 26.09.1973 A-419 [639/M] Kościół par. p. w. św. Piotra i Pawła, dzwonnica, 5 Koniusza 6.06.1972 A-373 [A-318/M] otoczenia, drzewostan 6 Łyszkowice Dwór z otoczeniem z podjazdem 11.01.1990 A-617 [479/M] Kościół par. p. w. św. Jakuba starszego, dzwonnica, 7 Niegardów 6.06.1972 A-374 [A-319/M] otoczenie, drzewostan

36 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Data Lp. Adres Nazwa Nr rejestru powstania 8 Wierzbno Kaplica p. w. św. Barbary, otoczenie 10.12.1970 A-205 [A-281/M] 9 Wierzbno Cmentarz z I wojny światowej 16.09.1998 A-730 [A-394/M] 10 Wierzbno Zespół dworski: dwór, spichlerz, obora, park 11.09.1989 A-607 [A-500/M] Źródło: rejestr zabytków nieruchomych województwa Małopolskiego

4.2. Pozostałe obiekty o wartościach kulturowych

Tab. 22 Obiekty o wartości zabytkowej, ujęte w Gminnej Ewidencji Zabytków13- pełny spis L.P. MIEJSCOWOŚĆ OKREŚLENIE OBIEKTU I UWAGI ADRES 1. BIÓRKÓW WIELKI Kościół drewn. Rejestr zabytków A- 445 2. BIÓRKÓW WIELKI Dzwonnica drewn. Rejestr zabytków A- 445 3. BIÓRKÓW WIELKI Dwór Rejestr zabytków A- 628 4. BIÓRKÓW WIELKI Park dworski Rejestr zabytków A- 628 5. BIÓRKÓW WIELKI Stajnia dworska Rejestr zabytków A- 628 6. BIÓRKÓW WIELKI Stacja wąskotorówki Ewidencja- dodany 7. BIÓRKÓW WIELKI Budynek szkolny 1 Ewidencja 8. BIÓRKÓW WIELKI Budynek szkolny 2 Ewidencja 9. BIÓRKÓW WIELKI Dom nr 40 Ewidencja 10. CHORĄŻYCE Kapliczka Ewidencja 11. CHORĄŻYCE Dom nr 25 Ewidencja 12. CHORĄŻYCE Dom nr 37 Ewidencja 13. CHORĄŻYCE Dom nr 43 Ewidencja 14. CZERNICHÓW Dom nr 42 Ewidencja 15. DALEWICE Kaplica pw. Nawiedzenia i Rejestr zabytków A-376 Zwiastowania NMP 16. DALEWICE Ruina dworu Rejestr zabytków A-415 17. DALEWICE Park dworski Rejestr zabytków A-415 18. GLEWIEC Kaplica drewniana Ewidencja 19. GNATOWICE Kaplica z 1965 Ewidencja - dodany 20. GNATOWICE Młyn Ewidencja - dodany 21. GÓRKA JAKLIŃSKA Dwór ob. dom nr 33 Ewidencja 22. GÓRKA JAKLIŃSKA Młyn, ob. nr 33 Ewidencja 23. KARWIN Kaplica stara Ewidencja 24. KARWIN Kaplica nowa Ewidencja 25. KARWIN Szkoła Ewidencja 26. KARWIN Dom nr 39 Ewidencja 27. KONIUSZA Kościoła pw. Św Piotra i Pawła Rejestr zabytków A-373 28. KONIUSZA Dzwonnica przy kościele pw. Rejestr zabytków A-373 Św Piotra i Pawła 29. KONIUSZA Plebania przy kościele pw. Św Ewidencja Piotra i Pawła (dom 49) 30. KONIUSZA Kaplica Rodziny Ewidencja Woźniakowskich na cmentarzu parafialnym 31. KONIUSZA Dom drewn. nr 9 Ewidencja 32. KONIUSZA Dom drewn. nr 10 Ewidencja 33. KONIUSZA Dom drewn. nr 18 (dawna Ewidencja szkoła) 34. KONIUSZA Dom mur nr 42 Ewidencja - dodany 35. KONIUSZA Dom drewn. nr 87 Bugaj Ewidencja - dodany 36. ŁYSZKOWICE Dwór (DPS) Rejestr zabytków A-617 37. ŁYSZKOWICE Park dworski Rejestr zabytków A-617 38. ŁYSZKOWICE Kapliczka drewniana Ewidencja 39. ŁYSZKOWICE Młyn gospodarczy nr 1 Ewidencja - dodany 40. ŁYSZKOWICE Dom mur. nr 38 Ewidencja 41. ŁYSZKOWICE Stodoła drewn. w zagrodzie nr Ewidencja 38 42. ŁYSZKOWICE Bud. gospod. (chlew) w Ewidencja zagrodzie nr 38

13 GEZ zweryfikowana i uzgodniona z WKZ pismem OZKr.5133.31.2013.DW z dnia 7.10. 2013r

37 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

L.P. MIEJSCOWOŚĆ OKREŚLENIE OBIEKTU I UWAGI ADRES 43. ŁYSZKOWICE Dom drewn. nr 55 Ewidencja - dodany 44. ŁYSZKOWICE Dom mur. nr 56 Ewidencja - dodany 45. NIEGARDÓW Kościół paraf. Rejestr zabytków A-374 46. NIEGARDÓW Dzwonnica przy kościele paraf. Rejestr zabytków A-374 47. NIEGARDÓW Plebania przy kościele paraf. Ewidencja 48. NIEGARDÓW Dom nr 14 Ewidencja - dodany 49. NIEGARDÓW Budynek drewn. nr 33 Ewidencja 50. NIEGARDÓW - KOLONIA Dom nr 10 Ewidencja 51. NIEGARDÓW - KOLONIA Budynek drewn. nr 29 Ewidencja 52. PIOTRKOWICE MAŁE Dwór Ewidencja 53. PIOTRKOWICE MAŁE Park dworski Ewidencja 54. PIOTRKOWICE MAŁE Oficyna z wozownią Ewidencja 55. PIOTRKOWICE MAŁE Oficyna dworska Ewidencja 56. PIOTRKOWICE MAŁE Budynek gospodarczy przy Ewidencja oficynie 57. PIOTRKOWICE MAŁE Chlewnia dworska (ob. Ewidencja magazyn) 58. PIOTRKOWICE MAŁE Suszarnia tytoniu (ob. magazyn Ewidencja – warsztat) 59. PIOTRKOWICE MAŁE Dom nr 6 Ewidencja - dodany 60. PIOTRKOWICE MAŁE Dom nr 42 Ewidencja - dodany 61. PIOTRKOWICE MAŁE Dom nr 58 Ewidencja 62. PIOTRKOWICE WIELKIE Młyn, w zagrodzie nr 1 Ewidencja 63. PIOTRKOWICE WIELKIE Młyn, dom nr 17 Ewidencja 64. PIOTRKOWICE WIELKIE Chlewik w zagrodzie nr 18 Ewidencja 65. PIOTRKOWICE WIELKIE d. czworak, dom nr 25 Ewidencja 66. PIOTRKOWICE WIELKIE Dom nr 37 Ewidencja 67. PIOTRKOWICE WIELKIE Zagroda nr 75 Ewidencja - dodane 68. PIOTRKOWICE WIELKIE Dom w zagrodzie nr 76 Ewidencja 69. POLEKARCICE Karczma dom nr 33 Ewidencja 70. POLEKARCICE Budynek gospodarczy w Ewidencja zespole karczmy nr 33 71. POLEKARCICE Kuźnia Ewidencja - dodany 72. POSĄDZA Kapliczka NMP Ewidencja 73. POSĄDZA Dom w zagrodzie nr 5 Ewidencja 74. POSĄDZA Dom nr 14 Ewidencja - dodany 75. POSĄDZA Dom w zagrodzie nr 18 Ewidencja 76. POSĄDZA Obora w zagrodzie nr 18 Ewidencja 77. PRZESŁAWICE Dom nr 3 Ewidencja - dodany 78. PRZESŁAWICE Młyn, przy nr 37 Ewidencja 79. PRZESŁAWICE Dom nr 38 Ewidencja 80. PRZESŁAWICE Chlew przy domu nr 62 Ewidencja 81. PRZESŁAWICE Dom nr 76 Ewidencja 82. SZARBIA Dom nr 5 Dom Ludowy Ewidencja 83. SZARBIA Dom nr 6 Ewidencja 84. SZARBIA Młyn Ewidencja - dodane 85. WIERZBNO Kaplica drewniana Rejestr zabytków A-205 86. WIERZBNO Dwór Rejestr zabytków A-500/M 87. WIERZBNO Park dworski Rejestr zabytków A-500/M 88. WIERZBNO Laboratorium w zespole Rejestr zabytków A-500/M dworskim 89. WIERZBNO Kuźnia w zespole dworskim Rejestr zabytków A-500/M 90. WIERZBNO Piwnica w zespole dworskim Rejestr zabytków A-500/M 91. WIERZBNO Spichlerz w zespole dworskim Rejestr zabytków A-500/M 92. WIERZBNO Obora w zespole dworskim Rejestr zabytków A-500/M 93. WIERZBNO Stodoła w zespole dworskim Ewidencja 94. WIERZBNO Obora nowa w zespole Ewidencja dworskim 95. WIERZBNO Chlewnia nowa w zespole Ewidencja dworskim 96. WIERZBNO Cmentarz z I wojny światowej Rejestr zabytków A-730 97. WRONIEC Budynek w zagrodzie nr 31 Ewidencja - dodany

38 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

L.P. MIEJSCOWOŚĆ OKREŚLENIE OBIEKTU I UWAGI ADRES 98. WRONIN Dom drewn. 30 Ewidencja 99. WRONIN Dom drewn. 56 Ewidencja - dodany

Ważniejszymi atrakcjami turystycznymi na terenie Gminy są:

 Szlak Kościuszkowski.  Muzeum generała Okulickiego w Szarbii.  Szlak architektury drewnianej przebiegający przez Gminę.

4.3. Stanowiska archeologiczne

Na terenie gminy występują liczne stanowiska archeologiczne, w obrębie których podejmowanie działań zmierzających do zmiany dotychczasowego użytkowania wymaga uzgodnienia ze S.O.Z. Stanowiska archeologiczne znajdują się przeważnie na terenach otwartych, wykorzystywanych rolniczo, częściowo przebadanych oraz objętych strefami ochrony archeologicznej. Stanowiska archeologiczne zostały oznaczone na rysunku Studium.

Tab. 23. Wykaz ewidencji stanowisk archeologicznych na terenie Gminy

Nr Nr Lp Sołectwo Nr stanowiska Lp Sołectwo Lp stanowiska stanowiska Sołectwo

1 BIÓRKÓW 100-59/3.195 KARWIN1 100-59/5.109 PIOTROWICE1 99-59/1.1 MAŁY 100-59/4.196 11 100-59/6.110 19 WIELKIE 99-59/2.2 100-58/1.220 100-59/7.111 99-59/3.3 100-58/2.221 100-59/8.112 99-59/4.4 100-59/9.113 99-59/5.5 100-59/10.114 99-59/6.6 100-59/11.115 99-59/7.7 100-59/12.116 99-59/8.8 100-59/13.117 100-59/14.118 100-59/15.119 100-59/16.120 100-59/17.121 100-59/18.122 100-59/19.123 100-59/20.124 100-59/21.125 100-59/22.126 100-59/23.127 100-59/24.128 100-59/25.129 100-59/26.130 100-59/27.131 100-59/28.132 100-59/29.133 100-59/30.134 100-59/31.135 100-59/32.136 100-59/33.137 100-59/34.138 101-59/1.73 101-59/2.74 101-59/3.75 101-59/4.76 101-59/35.77 101-59/36.78 101-59/37.79 101-59/38.80 101-59/39.81 101-59/40.82 101-59/41.83 101-59/42.84

39 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Nr Nr Lp Sołectwo Nr stanowiska Lp Sołectwo Lp stanowiska stanowiska Sołectwo 101-59/43.150 2 BIÓRKÓW 100-58/1.214 KONIUSZA 100-59/1.11 PRZESŁAWICE2 99-59/1.25 WIELKI 100-58/2.215 12 100-59/17.12 20 99-59/2.26 100-58/3.216 100-59/18.13 99-59/3.27 100-58/4.217 100-59/19.14 99-59/4.28 100-59/5.197 100-59/5.15 99-59/5.29 100-59/6.198 100-59/6.16 99-59/6.30 100-59/7.199 100-59/7.17 99-59/7.31 100-59/8.200 100-59/8.18 99-59/8.32 100-59/9.201 100-59/9.19 99-59/9.33 100-59/10.202 100-59/10.20 99-59/10.34 100-59/11.203 100-59/11.21 99-59/11.35 100-59/12.204 100-59/12.22 99-59/12.36 100-59/13.205 100-59/13.23 100-59/14.206 100-59/14.24 100-59/15.207 100-59/15.25 100-59/16.208 100-59/16.26 100-59/17.209 3 BUDZIEJOWIC 98-58/9.148 ŁYSZKOWIC 100-59/2.211 POLEKARCICE2 100-59/5.2 E 98-58/8.147 13 E 100-59/3.212 21 100-59/6.3 98-58/11.150 100-59/4.213 100-59/7.4 98-58/10.149 100-59/5.214 100-59/8.5 98-58/6.145 100-59/6.215 100-59/9.6 98-58/5.144 100-59/7.216 100-59/10.7 100-59/8.217 100-59/11.8 100-59/9.218 100-59/12.9 100-59/10.219 100-59/13.10 100-59/11.220 100-58/1.210 100-59/12.221 100-58/2.211 100-58/3.212 100-58/4.213 4 CHORĄŻYCE 99-59/1.43 MUNIACZKO1 99-59/1.37 RZĘDOWICE 99-59/1.114 99-59/2.44 14 WICE 99-59/2.38 22 99-59/2.115 99-59/3.45 99-59/3.39 99-59/3.116 99-59/4.46 99-59/4.40 99-59/4.117 99-59/5.47 99-59/5.41 99-59/5.118 99-59/6.48 99-59/6.42 99-59/6.119 99-59/7.49 99-59/7.146 99-59/7.120 99-59/8.121 99-59/9.122 99-59/10.123 99-59/11.124 99-59/12.125 99-59/9.145 99-59/10.146 99-59/11.147 99-59/12.148 99-59/13.149 99-59/14.150 99-59/15.27 5 CZERNICHÓW 101-59/1.123 NIEGARDÓW1 99-59/1.43 2 SZARBA 101-59/1.60 101-59/2.124 15 99-59/2.9 23 101-59/2.61 101-59/3.125 99-59/3.10 101-59/3.62 101-59/4.126 99-59/4.11 101-59/4.63 99-59/5.12 101-59/5.64 99-59/6.144 101-59/6.65 101-59/7.66 101-59/8.67 101-59/9.68 101-59/10.69 101-59/11.70 101-59/12.71 101-59/13.72 6 DALEWICE 99-59/1.50 NIEGARDÓW1 99-59/1.13 SIEDLISKA 100-59/1.168

40 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Nr Nr Lp Sołectwo Nr stanowiska Lp Sołectwo Lp stanowiska stanowiska Sołectwo 99-59/2.51 16 KOLONIA 99-59/2.14 24 100-59/2.169 99-59/3.52 99-59/3.137 100-59/3.170 99-59/4.53 99-59/4.138 100-59/4.171 99-59/5.54 99-59/5.139 100-59/5.172 99-59/6.55 99-59/6.140 100-59/6.173 99-59/7.56 99-59/7.141 100-59/7.174 99-59/8.57 99-59/8.142 100-59/8.175 99-59/9.58 100-59/9.176 99-59/10.59 100-59/10.177 99-59/11.60 100-59/11.178 99-59/12.61 99-59/13.62 99-59/14.63 99-59/15.64 99-59/16.65 99-59/17.66 99-59/18.67 99-59/19.68 99-59/20.69 7 GLEW 101-59/1.91 POSĄDZA 100-59/1.80 WĄSÓW 101-59/1.37 101-59/2.92 17 100-59/2.81 25 101-59/2.38 101-59/3.93 100-59/3.82 101-59/3.39 101-59/4.94 100-59/4.83 101-59/4.40 101-59/5.95 100-59/5.84 101-59/5.41 101-59/6.96 100-59/6.85 101-59/6.42 101-59/7.97 100-59/7.86 101-59/8.98 100-59/8.87 101-59/9.99 100-59/9.88 101-59/10.100 100-59/10.89 101-59/11.101 100-59/11.90 101-59/12.102 100-59/12.91 100-59/13.92 100-59/14.93 100-59/15.94 100-59/16.96 100-59/17.97 100-59/18.98 100-59/19.99 100-59/20.100 100-59/21.101 100-59/22.102 100-59/29.95 100-59/23.103 100-59/24.104 100-59/25.105 100-59/26.106 100-59/28.108 8 GLEWIEC 101-59/1.50 PIOTROWICE1 99-59/2.141 WIERZBNO 100-59/1.139 101-59/2.51 18 MAŁE 99-59/4.142 26 100-59/2.140 101-59/3.52 100-59/1.27 100-59/3.141 101-59/4.53 100-59/3.28 100-59/4.142 101-59/5.54 100-59/22.29 100-59/5.143 101-59/6.55 100-59/5.30 100-59/6.144 101-59/7.56 100-59/6.31 100-59/7.145 101-59/8.57 100-59/7.32 100-59/8.146 101-59/9.58 100-59/8.33 100-59/9.147 101-59/10.59 100-59/9.34 100-59/10.148 100-59/10.35 100-59/11.149 100-59/11.36 100-59/12.150 100-59/12.37 100-59/13.151 100-59/13.38 100-59/14.152 100-59/14.39 100-59/15.153 100-59/15.40 100-59/16.154 100-59/16.41 100-59/17.155

41 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Nr Nr Lp Sołectwo Nr stanowiska Lp Sołectwo Lp stanowiska stanowiska Sołectwo 100-59/17.42 100-59/18.156 100-59/18.43 100-59/19.157 100-59/19.44 100-59/20.158 100-59/20.45 101-59/21.49 100-59/21.46 9 GNATOWICE 99-59/1.15 WRONIN 100-59/1.179 99-59/2.16 27 100-59/2.180 99-59/3.17 100-59/3.181 99-59/5.18 100-59/4.182 99-59/6.19 100-59/5.183 99-59/7.20 100-59/6.184 99-59/8.21 100-59/7.185 100-59/9.1 100-59/8.186 100-58/4.209 100-59/9.187 100-59/10.188 100-59/11.189 100-59/12.190 100-59/13.191 100-59/14.192 100-59/15.193 100-59/16.194 101-59/17.24 101-59/18.25 101-59/19.26 101-59/20.27 101-59/21.28 101-59/22.29 101-59/23.30 101-59/24.31 101-59/25.32 101-59/26.33 101-59/27.34 101-59/28.35 101-59/29.36 GÓRKA 100-59/1.73 2WRONIEC 100-59/1.159 10 JAKLIŃSKA 100-59/2.74 28 100-59/2.160 100-59/3.75 100-59/3.161 100-59/4.76 100-59/4.162 100-59/5.77 100-59/5.163 100-59/6.78 100-59/6.164 100-59/7.79 100-59/7.165 100-59/8.166 100-59/9.167 101-59/10.43 101-59/11.44 101-59/12.45 101-59/13.46 101-59/14.47 101-59/15.48 2ZIELONA 100-58/1.218 29 100-58/2.219 Źródło: WUOZ (czerwiec, 2012)

5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WARUNKÓW I JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW, W TYM OCHRONY ICH ZDROWIA

5.1. Ludność

Ludność gminy Koniusza według danych Urzędu Statystycznego w Krakowie szacowana była – rok 20011r. - na 8777 osób, z czego 49,04% stanowią mężczyźni, a 50,06% kobiety. Liczba mieszkańców Gminy stanowiła około 0,27% ludności Małopolski oraz około 20,2% ludności powiatu Proszowickiego.

42 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Wielkość gęstości zaludnienia, wynosząca 99 osób/km2 (co stawia Gminę na trzecim miejscu w powiecie) świadczy o tym, że gmina Koniusza jest zaludniona podobnie do przeciętnego zaludnienia w kraju (122 osoby/km2). Zaludnienie w woj. małopolskim (218 osób/km2) i w powiecie Proszowickim (105 osób/km2).

Tab. 24. Zaludnienie gminy Koniusza na tle Powiatu Proszowickiego Liczba ludności Gęstość Wyszczególnienie powierzchnia w tym w tym zaludnienia ogółem 2 [km2] mężczyźni kobiety [os/km ] G. w Koniusza 8777 89 4383 4394 99 G. w Koszyce 5524 66 2701 2823 84 G. m-w Nowe Brzesko 5800 54 2859 2941 107 G. w Pałecznica 3642 48 1853 1889 78 G. m-w Proszowice 16179 100 7860 8319 162 G. w Radziemice 3384 58 1683 1701 58 Powiat Proszowicki 43 406 415 21 339 22 067 105 Źródło: GUS, powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym 2011

Tab. 25. Liczba ludności w Gm. Koniusza w latach 2000- 2011 Płeć Rok Ogółem Mężczyźni Kobiety 2000 8 911 4 517 4 394 2001 8 952 4 526 4 426 2002 8 626 4 293 4 333 2003 8 625 4 278 4 347 2004 8 669 3 301 4 368 2005 8 673 4 310 4 363 2006 8 687 4 311 4 376 2007 8 716 4 354 4 362 2008 8 699 4 325 4 374 2009 8 738 4 356 4 382 2010 Stan w dniu 8 777 4 383 4 394 31.XII.2011

Źródło: BDL - GUS

Przez długi okres czasu na terenie Gminy Koniusza notowano ujemny przyrost naturalny. Natomiast od 2008 roku zauważono niewielki lecz dodatni przyrost naturalny, który w 2009 roku wyniósł + 11. Sytuacja ta jest spowodowana rosnącą liczbą zawieranych małżeństw, która podobnie do przyrostu naturalnego była najwyższa w 2009 roku. W 2010 roku zanotowano ponowny spadek liczby zawieranych małżeństw, natomiast liczba urodzeń nadal klasyfikuje się na poziomie powyżej 100.

Tab. 26. Struktura wiekowa mieszkańców gminy Koniusza, 2011 r. Liczba ludności Lp. Przedział wiekowy Ogółem Mężczyźni Kobiety 1 0-4 lat 485 253 232 2 5-9 lat 418 227 191 3 10-14 lat 528 269 259 4 15-19 lat 618 347 271 5 20-24 lat 720 371 349 6 25-29 lat 779 380 399 7 30-34 lat 649 345 304 8 35-39 lat 566 290 276 9 40-44 lat 549 272 277 10 45-49 lat 567 280 287 11 50-54 lat 627 330 297 12 55-59 lat 599 305 294 13 60-64 lat 461 237 224 14 65-69 lat 333 140 193 15 70-74 lat 291 128 163

43 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Liczba ludności Lp. Przedział wiekowy Ogółem Mężczyźni Kobiety 16 75-79 lat 247 99 148 17 80-84 lat 194 70 124 18 85 lat i więcej 146 40 106 Gmina Razem 8777 4383 4394 Źródło: GUS

Tab. 27. Podział administracyjny Gminy Koniusza, 2011 r.

Liczba Powierzchnia Lp. Sołectwo 2 mieszkańców [km ]

1 Biórków Mały 379 2,015 2 Biórków Wielki 402 3,926 3 Budziejowice 44 0,903 4 Chorążyce 235 3,194 5 Czernichów 327 3,151 6 Dalewice 331 5,242 7 Glew 196 1,848 8 Glewiec 259 2,630 9 Gnatowice 169 2,813 10 Górka Jaklińska 234 2,185 11 Karwin 663 5,671 12 Koniusza 262 1,981 13 Łyszkowice 433 3,173 14 Muniaczkowice 251 3,103 15 Niegardów 321 2,543 16 Niegardów Kolonia 211 2,799 17 Posądza 596 3,574 18 Piotrkowice Małe 320 4,584 19 Piotrkowice Wielkie 330 4,387 20 Przesławice 481 4,135 21 Polekarcice 416 3,490 22 Rzędowice 205 2,084 23 Szarbia 229 2,768 24 Wąsów 139 1,509 25 Wierzbno 417 4,268 26 Wronin 145 5,506 27 Wroniec 569 1,708 28 Zielona 137 1,299 29 Siedliska 465 2,007 Razem gmina Koniusza 8777 88,500 Źródło: GUS

Czynnikami, które są bardzo istotne z punktu widzenia demografii, kształtując liczbę ludności są: przyrost naturalny i migracje. Ruch migracyjny od 10 lat jest dodatni. Największe napływy ludności zanotowano w 2003 i 2007 roku. Tendencja ta może być spowodowana coraz większa chęcią osiedlania się ludności na terenach wiejskich.

Tab. 28. Saldo migracji na terenie gminy Koniusza, lata 2000- 2010 Rok Napływ Odpływ Saldo migracji 2000 72 88 -16 2001 61 48 13 2002 92 67 25 2003 99 51 48

44 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Rok Napływ Odpływ Saldo migracji 2000 72 88 -16 2001 61 48 13 2004 90 74 16 2005 96 61 35 2006 89 66 23 2007 114 65 49 2008 90 59 31 2009 83 56 27 2010 85 56 29 Źródło: GUS

Tab. 29. Przyrost naturalny na terenie Koniusza, lata 2000- 2010 Przyrost Rok Urodzenia Zgony naturalny 2000 92 110 -18 2001 81 96 -15 2002 87 92 -5 2003 67 108 -41 2004 87 95 -8 2005 85 119 -34 2006 74 88 -14 2007 95 103 -8 2008 102 98 4 2009 113 102 11 2010 109 103 6 Źródło: GUS

Zakłada się scenariusz dla roku 2022 w postaci liczby ludności wynoszącej w Gminie 9 077 osób. Jest to scenariusz zakładający stabilność rozwoju Gminy, gdzie przyrost naturalny kształtujący się na poziomie średnio +2 jest rekompensowany ludnością napływową.

Tab. 30. Scenariusz liczby ludności do roku 2020 w gminie Koniusza wg danych Urzędu Gminy Rok 2012 r. 2022 r. 2032 r. Gmina Koniusza 8 777 9 077 9 377 Źródło: GUS

5.2. Prognoza demograficzna

Poniżej została przedstawiona opracowana autorsko, dla celów niniejszego Studium, prognoza demograficzna.

45 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

60 50 40 30 20

10 Saldo migracji 0 Przyrost naturalny -10 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 -20 -30 -40 -50

Relacja pomiędzy saldem migracji a przyrostem naturalnym w Gminie Koniusza w Latach 2000-2010

Przedstawione zestawienie salda migracji a także przyrostu naturalnego dla Gminy Koniusza w okresie ostatniej dekady doskonale obrazuje iż głównym czynnikiem warunkującym zaludnienie terenu Gminy jest zewnętrzny napływ ludności. Największy napływ ludności odnotowano w latach 2000- 2003. Następnie tendencja wzrostowa nieco się „uspokoiła” i zanotowano wahania średnio co rok lub dwa lata. Od 2007 do 2009 roku odnotowano ostatni spadek. Kolejny rok przyniósł nieznaczny wzrost napływu ludności. Nieco inaczej kształtuje się przyrost naturalny, który stopniowo rośnie.

Prognozę sporządzono w trzech wariantach na okres 20 lat tj. od 2012 do 2032 roku.

Wariant I dla gminy Koniusza Wariant ten traktuje się jako najmniej realistyczny. Zakładając, iż tempo wzrostu salda migracji będzie utrzymywało się na poziomie powyżej średniej tj. w granicach +45 rocznie a także zaobserwowany ostatnimi czasy dodatni przyrost naturalny utrzyma swoją dalsza tendencję wzrostową, w takiej sytuacji do 2032 r. liczba ludności Gminy Koniusza powinna kształtować się na poziomie ponad 9 800 osób. Od roku 2006 zaobserwowano rosnąca liczbę urodzeń. Zakładając, że tendencja ta utrzyma się bądź też będzie wzrostowa i rocznie będzie rodzić się ok. 105 dzieci oraz liczba zgonów utrzyma się na poziomie z ostatnich 5 lat zapewni to powolny lecz stały przyrost naturalny wynoszący średnio rocznie + 7.

Dalszy wzrost liczby ludności możliwy jest do utrzymania w następujących sytuacjach:  Stały napływ ludności do Gminy Koniusza kształtujący się na poziomie 90- 100 rocznie, przy utrzymaniu odpływu ludności na niemalże niezmiennym poziomie w ciągu ostatnich pięciu lat wynoszący ok. 55.  Napływ ludzi młodych pragnących założyć rodzinę na terenie Gminy  Przewyższająca ilość osób w wieku produkcyjnym  Wzrost liczby urodzeń płci żeńskiej  Wzrost atrakcyjności terenu głównie dla osób młodszych  Poprawa oferty edukacyjnej  Spadek poziomu bezrobocia w Powiecie Proszowickim

Wariant II dla Gminy Koniusza Wariant ten jest najbardziej realistyczną wersją rozwoju Gminy, zakładającą iż przyrost naturalny w ciągu najbliższych 10- 15 lat będzie niewielki oscylujący w granicach +2, natomiast po 2025 zauważalny będzie jego spadek. Taka sytuacja będzie spowodowana stosunkowo mniejsza ilością kobiet w wieku rozrodczym. Saldo migracji utrzymane na średnim poziomie +28 a więc podobnie jak w latach 2008- 2010 pozwoli zachować stopniowy przyrost ludności. Wariant ten bierze pod uwagę

46 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA tendencje obowiązujące na terenie Województwa Małopolskiego a także Powiatu Proszowickiego, które w ostatnich latach kształtowały się następująco:

Tab. 31. Zameldowania i wymeldowania w Gminie Zameldowania Lata Województwo Powiat Proszowicki Małopolskie 2000 20 686 298 2005 22 715 289 2010 23 271 280 Wymeldowania Lata Województwo Powiat Proszowicki Małopolskie 2000 18 310 286 2005 19 562 264 2010 19 598 217 Źródło: GUS

Zakładając iż trend przesiedlania się ludności miejskiej na wieś zostanie utrzymany przy jednoczesnym napływie kapitału do Gminy Koniusza pozwalającym na inwestycje czyniące ją konkurencyjną w stosunku do pozostałych oraz napływie osób młodych i wykształconych w 2032 roku liczba mieszkańców może wynieść ok. 9 400 osób.

Wariant III dla Gminy Koniusza W wariancie III przyjęto założenie iż przyrost naturalny będzie się kształtował podobnie jak w ostatniej dekadzie tzn. w przeważającej większości będzie ujemny. Średnia z ostatnich 10 lat wynosi ok. -12. Taka sytuacja przyczyni się do utrzymania liczby ludności na podobnym poziomie do obecnego z nieznacznymi odchyleniami. Zakłada się także niewielki spadek migracji, klasyfikujący się w granicach poniżej przeciętnego tj. +14. Zakłada on stagnację spowodowaną brakiem napływu kapitału ludzkiego do Gminy. W szczególności odczuwalny będzie brak młodych ludzi, którzy zniechęceni brakiem możliwości rozwoju w Gminie wyemigrują do położonego w odległości 30 km Krakowa.

Z następujących uwarunkowań demograficznych wynikają możliwości a także zagrożenia. Możliwości:  Napływ ludzi w wieku produkcyjnym  Rozwój gospodarczy  Wzrost znaczenia na tle powiatu Proszowickiego

47 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Ograniczenia:  Opuszczanie Gminy przez młodych ludzi na rzecz miasta  Zatracone szanse na rozwój  Stagnacja gospodarcza

5.3. Struktura bezrobocia

Bezrobocie jest dla wielu rodzin czynnikiem, który powoduje degradację ekonomiczną jednostki i rodziny, a tym samym potęguje biedę.

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia na terenie Powiatu Proszowickiego w 2010 r. (stan na 31 XII) wynosiła 11,9% i była wyższa niż odpowiednio, stopa bezrobocia dla Województwa Małopolskiego (10,4%) oraz niższa niż stopa bezrobocia dla kraju (12,4%). Z analizy danych Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia kształtowała się na przestrzeni lat 2004- 2010 następująco:

Tab. 32. Stopa bezrobocia [%] na terenie Powiatu Proszowickiego, lata 2004- 2010

Rok Powiat Proszowicki Województwo Małopolskie Polska

2004 11,9 15,0 19,0 2005 11,3 13,8 17,6 2006 9,9 11,3 14,8 2007 7,7 8,7 11,2 2008 7,8 7,5 9,5 2009 10,0 9,7 12,1 2010 11,9 10,4 12,4 Źródło: GUS

Stopa bezrobocia na przestrzeni ostatnich kilku lat przejawiała generalnie tendencję spadkową aż do 2008 roku, kryzys zaznaczający się w 2009 roku zmienił ten trend niekorzystnie. Rok 2010 charakteryzuje się tą samą stopą bezrobocia co rok 2004.

W gminie Koniusza jednym z kluczowych problemów w zakresie bezrobocia jest brak większych przedsiębiorstw stanowiących miejsce pracy. Jak wynika z materiałów uzyskanych z Urzędu Pracy Powiatu Proszowickiego na początku 2012 roku zarejestrowanych bezrobotnych było ok. 2 300 z Gmin: Koniusza, Koszyce, Nowe Brzesko, Pałecznica, Proszowice, Radziemice. Osoby mające problem ze znalezieniem pracy mogą ubiegać się o skierowanie przez Urząd Pracy Powiatu Proszowickiego na bezpłatne szkolenia lub kursy w celu zmiany lub podwyższenia kwalifikacji zawodowych.

Do głównych przyczyn bezrobocia zaliczyć należy:  Brak większych jednostek mogących stanowić pewien potencjał miejsc pracy,  Kłopoty z dostępem do kredytów na rozwój małej przedsiębiorczości,  Spadek stopy życiowej w całym kraju.  Stosunkowo duża odległość Gminy od większych zakładów funkcjonujących w regionie

Dobre dla rolnictwa warunki glebowe determinują sposób użytkowania gruntów. Około 60% struktury zasiewów stanowią kierunki ekstensywne, które w przypadku zmechanizowania procesów produkcji i zwiększenia ich intensywności, mogą uwolnić pozostające w rolnictwie ukryte zasoby siły roboczej. Szanse znalezienia zatrudnienia i uzyskiwania dochodów z działalności rolniczej należy upatrywać w dalszej zmianie struktury upraw – powiększeniu areału kierunków wymagających dużych nakładów pracy. Tendencje te są zauważalne, gdyż sukcesywnie następuje wzrost uprawy warzyw, kosztem uprawy zbóż.

5.4. Oświata

Gmina Koniusza posiada stosunkowo dobrze rozwiniętą sieć placówek oświaty i wychowania. Potencjał edukacyjny Gminy tworzony jest przez 6 Szkół Podstawowych w miejscowościach:

48 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Biórków Wielki, Glewiec, Karwin, Koniusza, Niegardów i Rzędowice, w których w r. szkolnym 2010/2011 naukę pobierało 519 dzieci, oraz 2 Gimnazja w miejscowościach Biórków Wielki i Posądza, w którym w r. szkolnym 2010/2011 pobierało naukę 310 uczniów. W Gminie działają 2 Przedszkola Samorządowe: w Niegardowie i Wierzbnie.

Na terenie Gminy Koniusza funkcjonują 2 przedszkola. Gmina na tle powiatu proszowickiego prezentuje się dobrze. Pozostałe Gminy w powiecie dysponują jedną lub nie dysponują w ogóle placówkami przedszkolnymi. Koniusza jest jedną z najlepiej wyposażonych Gmin na terenie powiatu w sieć szkół podstawowych i gimnazjalnych. Stan placówek oświatowych na terenie Gmin Powiatu Proszowickiego obrazują poniższe tabele.

Tab. 33. Szkoły Podstawowe na terenie Powiatu Proszowickiego Pomieszczenia Wyszczególnienie Szkoły Oddziały Uczniowie szkolne Powiat Proszowicki 28 297 182 2 729 G. w Koniusza 6 57 32 519 G. w Koszyce 2 28 17 324 G. m-w Nowe Brzesko 3 31 23 355 G. w Pałecznica 6 24 24 242 G. m-w Proszowice 8 134 69 1100 G. w Radziemice 3 23 17 189 Źródło: GUS

Tab. 34. Gimnazja na terenie Powiatu Proszowickiego Pomieszczenia Wyszczególnienie Szkoły Oddziały Uczniowie szkolne Powiat Proszowicki 12 108 73 1 561 G. w Koniusza 2 20 13 310 G. w Koszyce 1 7 9 163 G. m-w Nowe Brzesko 2 12 11 218 G. w Pałecznica 2 10 6 101 G. m- w Proszowice 4 46 29 674 G. w Radziemice 1 13 5 96 Źródło: GUS

Tab. 35. Placówki oświatowe na terenie gminy Koniusza Szkoła/ Przedszkole Szkoła Podstawowa im. mjr. Stanisława Szymachy w Glewcu Glewiec 2, 32-104 Koniusza Szkoła Podstawowa w Karwinie Karwin 1, 32-104 Koniusza Szkoła Podstawowa im Tadeusza Kościuszki w Koniuszy Koniusza 19, 32-104 Koniusza Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Niegardowie Niegardów 57, 32-104 Koniusza Szkoła Podstawowa im. Bartosza Głowackiego w Rzędowicach Rzędowice 44, 32-104 Koniusza Gimnazjum w Posądzy Posądza 94, 32-104 Koniusza Zespół Szkół - Gimnazjum w Biórkowie Wielkim Biórków Wielki 111, 32-104 Koniusza Przedszkole Samorządowe Niegardów 44, 32-104 Koniusza Samorządowe Przedszkole z Oddziałami Integracyjnymi w Wierzbnie Wierzbno 3, 32-104 Koniusza Źródło: Urząd Gminy Koniusza

Tab. 36. Szkoły podstawowe, Gimnazja i Przedszkola w obszarze Gminy Rok szk. Rok szk. Rok szk. Rok szk. Rok szk. Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 Szkoły Podstawowe – ogółem Uczniowie 600 578 565 540 519

49 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Rok szk. Rok szk. Rok szk. Rok szk. Rok szk. Wyszczególnienie 2006 2007 2008 2009 2010 Liczba oddziałów 31 34 31 32 32 Średnia liczba uczniów na jeden 19,4 17 18,2 16,9 16.2 oddział Współczynnik solaryzacji netto 93,67 90,98 90,05 92,31 93,66 Gimnazja – ogółem Uczniowie 361 332 306 319 310 Liczba oddziałów 13 12 12 12 13 Średnia liczba uczniów na jeden 27,8 27,7 25,5 26,6 23,8 oddział Współczynnik solaryzacji netto 85,85 89,59 89,79 92,51 88,46 Oddziały przedszkolne przy 5 5 5 5 5 szkołach podstawowych Liczba oddziałów 72 59 77 73 82 Źródło: GUS

Tab. 37. Prognoza ilości uczniów w gminie Koniusza Rodzaje placówki( 2006 2007 2008 2009 2010 ilość miejsc) Przedszkola oraz 142 124 149 190 202 oddziały przyszkolne SP klasy 1-6 600 578 565 540 519 Gimnazja łącznie 361 332 306 319 310 Szkoły ponad- 161 171 156 139 120 gimnazjalne Źródło: GUS

5.5. Kultura

Rolę animatorów kultury w Gminie spełniają:  Gminny Ośrodek Kultury  Remizy Strażackie  Gminna Biblioteka Publiczna  Szkoły (organizujące wszelkie imprezy skierowane do młodszych i starszych mieszkańców Gminy).

Ważnym elementem życia kulturalnego Gminy jest Gminny Ośrodek Kultury (GOK) w Koniuszy. Ośrodek stwarza mieszkańcom Gminy możliwość aktywnego uczestnictwa w kulturze. Powstał on w 1990r. Mieści się we własnym, oddzielnym budynku. Dysponuje dwoma oddzielnymi salami oraz pomieszczeniami biurowymi. Placówka czynna jest od poniedziałku do piątku w godzinach 7.30-18.00. Udostępniana jest także według potrzeb poza godzinami urzędowania. Placówka posiada odpowiedni sprzęt audiowizualny, nagłaśniający, który pozwala na organizację imprez w pomieszczeniach i w plenerze. W skład wyposażenia wchodzi: zestaw nagłaśniający(wzmacniacz, dwie kolumny), kamera, aparat cyfrowy, DVD, VHS, telewizor, ksero. W GOK urządzono także kafejkę internetową wyposażoną w 3 komputery z dostępem do Internetu, z której bezpłatnie mogą korzystać mieszkańcy. Ośrodek Kultury dysponuje także 8 kompletami strojów krakowskich damskich i męskich. W świetlicach zorganizowanych dla dzieci i młodzieży, zainteresowani mogą grać w tenisa stołowego i inne gry planszowe. Finansowanie Ośrodka opiera się o dotacje Rady Gminy. Źródłem dochodów są również środki własne zagospodarowane z wynajmu sal i szkliwa na przyjęcia weselne, komunie i inne imprezy rodzinne. Przy GOK aktywnie działa Klub Seniora skupiający emerytów i rencistów z terenu Gminy Koniusza. Ośrodek sponsoruje działalność 3 Orkiestr Dętych. Działa tam także Zespół Muzyczny, któremu Ośrodek wynajmuje pomieszczenie na próby i z którym współpracuje. GOK stara się przedstawić atrakcyjną, maksymalnie urozmaiconą ofertę zajęć dla dzieci i młodzieży. We współpracy ze szkołami znajdującymi się na terenie gminy GOK organizuje:  Konkursy plastyczne,  Konkursy recytatorskie,  Konkursy ekologiczne,  Przegląd kolęd i pastorałek.

50 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

5.6. Sport

Kulturę fizyczną na terenie gminy Koniusza propagują następujące kluby sportowe:  Ludowy Klub Sportowy „Wierzbowianka” - sekcja piłki nożnej. Zawodnicy trenują na boisku  sportowym w Wierzbnie.  Ludowy Klub Sportowy „Pogoń Wronin” – sekcja piłki nożnej, treningi odbywają się na boisku  sportowym w Piotrkowicach Małych.  Ludowy Klub Sportowy „PIOTRKOVIA” – sekcja piłki siatkowej, klub korzysta z Sali  gimnastycznej Zespołu Szkół w Piotrkowicach Małych.

Oprócz przyszkolnych sal gimnastycznych i przyszkolnych boisk sportowych na terenie Gminy można wymienić boisko sportowe w Wierzbnie oraz boisko sportowe w Piotrkowicach Małych. Baza sportowa jest jednak niewystarczająca, ograniczona zwłaszcza dla uczniów, ze względu na brak odpowiedniej ilości sal gimnastycznych i boisk sportowych. Brakuje profesjonalnych obiektów sportowo- rekreacyjnych, takich jak wielofunkcyjne hale sportowe, basen, wielofunkcyjne boiska, korty tenisowe. Gmina dodatkowo stałaby się miejscem atrakcyjnym dla osób odpoczywających na jej obszarze. Na terenie Gminy brakuje infrastruktury sportowej, przeznaczonej do korzystania z wypoczynku czynnego nie tylko dzieci, ale i dorosłych mieszkańców Gminy. Atrakcją sportowo-turystyczną jest lotnisko Aeroklubu Krakowskiego w Pobiedniku Wielkim, oferujące przeloty samolotami oraz balonami. Podczas sezonu letniego można podziwiać pokazy skoków spadochronowych. To dogodne miejsce do organizacji targów, zawodów, pokazów modeli latających, wystaw oraz imprez plenerowych.

5.7. Opieka zdrowotna

Ochrona zdrowia mieszkańców Gminy prowadzona jest w oparciu o placówki zdrowia mieszczące się w gminie Koniusza i specjalistyczną obsługę w mieście Proszowice. Zgłaszający się pacjenci mogą skorzystać z podstawowej opieki zdrowotnej w trzech sołectwach w Gminie:  w Gminnym Ośrodku Zdrowia w Wierzbnie – ogólna poradnia POZ, poradnia dla kobiet oraz dziecięca, gabinet zabiegowy pielęgniarek,  w Wiejskim Ośrodku Zdrowia w Niegardowie – ogólna poradnia POZ i gabinet zabiegowy pielęgniarek,  Ośrodku Zdrowia w Biórkowie Wielkim – gabinet lekarza rodzinnego, gabinet stomatologiczny oraz gabinet zabiegowy pielęgniarek.

Liczba pracowników medycznych na tle powiatu jest na średnim poziomie, świadcza podstawowe usługi medyczne. Liczba pacjentów przypadająca na jednego lekarza wynosi ok. 2000.

W Gminie są trzy punkty apteczne, w miejscowościach w których są zlokalizowane ośrodki zdrowia, punkt pogotowia ratunkowego znajduję się w Proszowicach.

5.8. Gospodarka

Sytuacja społeczno-gospodarcza na terenie Gminy Koniusza podlega ustawicznym przemianom z głównym ukierunkowaniem na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw prywatnych w branży usług i małej produkcji nieprzemysłowej. W Gminie Koniusza znajduje się kilkanaście drobnych zakładów przemysłu spożywczego, zakłady drobnej wytwórczości i rzemiosła produkcyjnego różnych branż, a także punkty skupu i dystrybucji produktów rolnych. Na terenie Gminy Koniusza według danych Urzędu Statystycznego pod koniec roku 2010 zanotowano 468 podmiotów gospodarczych. Liczba ta stanowi 15,5 % wszystkich podmiotów z Powiatu Proszowickiego.

Tab. 38. Podmioty gospodarki narodowej w gminie Koniusza w 2010 r. na tle innych gmin powiatu Proszowickiego

Wyszczególnienie Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny

Powiat Proszowicki 3 022 144 2878 G. w Koniusza 468 35 433 G. w Koszyce 304 12 292 G. m- w Nowe Brzesko 425 18 407

51 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Wyszczególnienie Ogółem Sektor publiczny Sektor prywatny

G. w Pałecznica 216 11 205 G. m- w Proszowice 1 400 56 1 344 G .w Radziemice 209 12 197 Źródło: GUS

Najwięcej podmiotów gospodarczych odnotowano na terenie wsi Piotrkowice Małe (12,6% ogółu podmiotów Gminy Koniusza), wsi Posądza(9,6% ogółu podmiotów gminy). Najmniejszą liczbę podmiotów odnotowano w wsi Wąsów (stanowią 0,21% ogółu podmiotów gminy).

Tab. 39. Struktura podmiotów gospodarczych gminy Koniusza wg wybranych sekcji, 2010 Powiat Wyszczególnienie Gmina Koniusza Proszowicki Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 30 170

Górnictwo i wydobywanie, przetwórstwo przemysłowe, 47 253 wytwarzanie i zaopatrywanie w energię, gaz, wodę Wytwarzanie i dostawa wody, energii elektrycznej, 1 17 gazu, gospodarowanie ściekami i odpadami Budownictwo 51 428 Handel i naprawy 150 967

Hotele i restauracje 9 58 Transport, gospodarka magazynowa i łączność 29 238 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa, informacja 16 77 Obsługa nieruchomości 7 43

Administracja publiczna i wspierająca 30 128

Edukacja, działalność naukowa 53 273 Ochrona zdrowia 13 117 Działalność związana z kulturą 5 45

Pozostała działalność usługowa, Gospodarstwa 27 176 domowe zatrudniające pracowników S, T

Ogółem 468 2 990 Źródło: GUS

Podmioty gospodarcze w gminie Koniusza, to głównie niewielkie zakłady zajmujące się handlem i naprawami. Stanowią one 32,05 % ogółu wszystkich podmiotów działających na terenie gminy. Dla Powiatu Proszowickiego liczba tego typu podmiotów kształtuje się na podobnym poziomie 32,3 % ogółu firm. Sektor ten prezentuje największa dynamikę rozwojową. Na terenie Gminy Koniusza stosunkowo mocną pozycję zajmują także podmioty z branży budownictwa( 10,9% ogółu firm) oraz górnictwa, wydobywania i przetwórstwa przemysłowego(10,04% ogółu firm).

Jako, że w strukturze podmiotów gospodarki narodowej Gminie Koniusza dominuje sektor prywatny, a osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą stanowią aż 92,5% wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Gminy, stąd podział osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wg działów, przedstawia się podobnie, jak podział dla ogółu podmiotów gospodarczych. Wśród osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na terenie Gminy Koniusza dominującą sekcją jest handel i naprawy (34,6%), oraz budownictwo (11,8%). Górnictwo, wydobycie i przetwórstwo przemysłowe wynosi 10,9%. Najmniej podmiotów gospodarczych na terenie Gminy działa w branżach usługowych: wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (2,23%), pośrednictwo finansowe (2,8%).

5.9. Gospodarstwa domowe i mieszkalnictwo

Funkcja mieszkaniowa jest jedną z głównych funkcji Gminy z racji na przestrzeń jaką zajmuje, zobowiązań finansów publicznych oraz dochodów budżetu Gminy z racji podatków od nieruchomości.

Tab. 40. Budynki mieszkalne będące własnością gminy Koniusza

52 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Ilość mieszkań Powierzchnia użytkowa [m2]

26 1149 Źródło: GUS

Warunki mieszkaniowe w gminie Koniusza zbliżone są do średniej dla Powiatu Proszowickiego i Województwa Małopolskiego. Przykładami wskaźników określających warunki mieszkaniowe jest przeciętna powierzchnia użytkowa [w m2] przypadająca na 1 osobę oraz liczba osób przypadająca na 1 izbę.

Tab. 41. Warunki mieszkaniowe na terenie gminy, 2008 Pow. Przeciętna użyt- Powierzchnia Liczba Liczba osób na Wyszczegól- Mieszka- kowa użytkowa (m2) Izby osób w nienie nia miesz- 1 1 mieszka- na 1 kań miesz- 1 izbę miesz- 2 niu osobę (tys. m ) kanie kania Gmina Koniusza 2343 10379 245,9 3,75 0,85 104,9 28,0 Źródło: GUS

Tab. 42. Porównanie tych wielkości dla gminy Koniusza, Powiatu Proszowickiego i Województwa Małopolskiego Przeciętna liczba osób na 1 Przeciętna powierzchnia Obszar 2 izbę na 1 osobę w m Gmina Koniusza 0,85 28,0 Powiat Proszowicki 0,81 28,0 Województwo Małopolskie 0,79 24,9 Źródło: GUS

O standardzie mieszkaniowym świadczą następujące wielkości:  przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań na osobę – 28,0 m2.  przeciętna liczba osób na mieszkanie – 3,75 os.  przeciętna liczba osób na izbę – 0,85 os., co oscyluje w granicach średniej powiatowej i wojewódzkiej.

6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA

6.1. Zagrożenie powodziowe

Analizując uwarunkowania zagospodarowania wynikające z zagrożenia powodziowego należy stwierdzić, że głównym zagrożeniem na terenie Gminy są okresowe wezbrania wód rzeki Szreniawy. Rzeka ta nie jest obwałowana na całym odcinku przepływającym przez teren Gminy. Dotąd dla cieków wodnych przepływających przez teren gminy Koniusza nie zostało ono dotychczas wykonane, w związku z czym na rysunku Studium nie zostały okazane tereny szczególnego zagrożenia powodzią.

Obszary o których mowa w ustawie Prawo Wodne (Dz.U.2012.145 j.t.), dla cieków nie obwałowanych, w sytuacji gdy Dyrektor RZGW nie opracował do tej pory Studium ochrony przeciwpowodziowej, zostaną określone na mapach zagrożenia powodziowego utworzonych na podstawie wstępnej oceny ryzyka powodziowego. Przygotowanie tych map jest w gestii Prezesa KZGW, a termin ich sporządzenia to grudzień 2013 r.

Natomiast informacje o zagrożeniu zalaniem wodami powodziowymi i podtopieniami, przedstawione na rysunku Studium, pochodzą z opracowań historycznych, w tym ekofizjigrafii opracowanej dla potrzeb wcześniejszych dokumentów planistycznych oraz dla potrzeb niniejszego Studium, doświadczeń z ostatnich lat, szczególnie roku 2010 oraz wywiadów przeprowadzonych wśród mieszkańców.

53 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Przy sporządzaniu planów miejscowych należy zwrócić szczególną uwagę i uściślić granice terenów zagrożonych zalaniem wodami powodziowymi i podtopieniami. W roku 2010 oraz w roku 2013 (w trakcie sporządzania niniejszego Studium), na skutek intensywnych opadów deszczu wystąpiły zalania i podtopienia dużych obszarów w Gminie - co zostało wskazane na rysunku Studium. Jeśli w wyniku analiz szczegółowych, przeprowadzonych podczas sporządzania planów miejscowych, zostanie udokumentowana pełna nieprzydatność wyznaczonych terenów do inwestowania, zaleca się pozostawienie tych terenów w stanie wolnym od zabudowy.

Rzeźba terenu Gminy jest urozmaicona i wznosi się od 25 do 120 m ponad dno doliny Wisły i do 100 m. ponad dno doliny rzeki Szreniawy. Pojawiają się różne wysokości względne wynoszące od 30 do 50 metrów pomiędzy dnami dolin a najwyższymi punktami okolicy. Niektóre zbocza są strome w szczególności we wsiach Muniaczkowice, Dalewice, Koniusza i Polekarcice. Średni spływ jednostkowy na terenie gminy wynosi 4-6 l/s/km2.

Północną część terenu Gminy przecina dolina Szreniawy. Jej koryto jest wąskie, wcięte na głębokości 1.5 do 4.0 m. Szerokość dna wynosi od 500 do 1000m. Wyraźnie wykształconą dolinę posiada potok Ścieklec. Jego szerokość wynosi 250- 450 m. Dolina ta jest miejscami podmokła, szczególnie w zachodniej części. Trzecią dolinę o szerokości 200- 400 m. tworzy potok Ropotek. Zbiera on wodę z wielu drobnych ścieków okresowych i stałych. Jego dolina we wsi Szarbia jest podmokła i zabagniona.

Nieregularność przepływów Szreniawy jest znacznie mniejsza niż w przypadku karpackich dopływów Wisły ze względu na znaczny udział zasilania gruntowego. Jednakże i tak występują tu wezbrania wód i zalania terenów, najczęściej latem w okresie najwyższych opadów. Aczkolwiek możliwe jest także wystąpienie niebezpiecznego wezbrania w okresie zimowym (tak jak to miało miejsce w zimie 1984/85), kiedy opad deszczu nastąpił na zamarznięty grunt.

Poza zagrożeniem powodziowym powodowanym przez wody stałe płynące, charakterystyczne dla regionu jest zagrożenie powodowane przez cieki „epizodyczne”, tj. pojawiające się w pustych korytach widocznych w dnach suchych zwykle dolin i większych wąwozów po gwałtownych opadach burzowych, dość często występujących w regionie. Znane są liczne przypadki znacznych szkód w zabudowie i ciągach komunikacyjnych usytuowanych w dnach obniżeń terenów.

Skromny udział powierzchni lasów na terenie Gminy, miejscami duże nachylenia terenów oraz mała retencja powierzchniowa, a także intensyfikująca się zabudowa terenów budowlanych, przyczyniają się do zwiększenia szybkości spływu wód powierzchniowych i gwałtownych wezbrań. Zagrożenie zalaniem występuje wówczas nie tylko w dolinie Szreniawy, ale również w bocznych dolinach, zwłaszcza w dolinie potoków Ścieklec oraz Ropotek. Na rysunku Studium wrysowany został obszar potencjalnie narażony na okresowe podtopienia, podmakający (wg Prognozy oddziaływania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw gminy Koniusza na środowisko, Kraków 2005 oraz opracowania ekofizjograficznego opracowanego dla potrzeb niniejszego Studium ).

Do głównych rodzajów zagrożenia powodziowego należy zaliczyć:  Obszary zalewane w przypadku wystąpienia silnych deszczy nawalnych, oraz obszary bezodpływowe: o Gnatowice- Przesławice o Siedliska, wzdłuż drogi ( Łyszkowice)- obszar bezodpływowy o Szarbia, bezpośrednio przy potoku( Glewiec)  Wystąpienie powodzi związanych z przepływem katastrofalnej fali powodziowej. Tereny zagrożone na zalanie w przypadku powodzi to obszary: o Dolina Szreniawy na szerokości ok. 400 m, w górę rzeki od granicy gminy do mostu w Niegardowie o Dolina potoku Ścieklec- na szerokości ok. 100 m, do granicy Gminy

Zagrożenie zalaniem wodami powodziowymi Gminy Koniusza nie jest duże w porównaniu z sąsiednimi gminami położonymi w widłach Wisły i Raby. Zagrożone zalaniem mogą być tereny położone bezpośrednio przy ciekach, w dolinach rzeki i potoków oraz obniżeniach terenu. Tereny te powinny pozostać niezabudowane, a ich sposób zagospodarowania wymaga doprecyzowania w planach zagospodarowania przestrzennego.

54 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

6.2. Zagrożenie pożarowe, przygotowanie do ochrony

W gminie Koniusza nie ma obiektów ani prowadzonej działalności, które mogłyby powodować szczególne zagrożenia pożarowe. Dla zawsze możliwych do wystąpienia przypadków losowych ilość strażnic przeciwpożarowych jest na terenie Gminy wystarczająca. Regułą jest wielofunkcyjność wyposażenia tych budynków. Są to obiekty użytkowane przez OSP w sołectwach: 1) Biórków Mały 2) Biórków Wielki 3) Czernichów 4) Dalewice 5) Glewiec 6) Gnatowice 7) Górka Jaklińska 8) Karwin 9) Łyszkowice 10) Municzkowice 11) Polekarcice 12) Posądza 13) Piotrkowice Wielkie 14) Przesławice 15) Szarbia 16) Wierzbno 17) Wronin

Poza tym na wyposażeniu OSP znajdują się agregaty prądotwórcze, piły, sprzęt drogowego ratownictwa technicznego. Sprzęt ten używany jest nie tylko do gaszenia pożarów, ale także do likwidacji skutków klęsk żywiołowych i zdarzeń losowych oraz w znacznym stopniu wypadków drogowych. Jednostki OSP posiadają remizy. W Gminie nie ma nadzwyczajnych źródeł zagrożeń pożarowych.

6.3. Pozostałe zagrożenia

6.3.1. Zagrożenia komunikacyjne

Przez teren Gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie nr 776 i 775, szczególnie droga o numerze 776 ma duże, ok. 8 tys./dobę, natężeniu ruchu samochodowego, zarówno osobowego jak i ciężarowego. Przebieg tej drogi przez tereny zabudowane, w bliskiej odległości od istniejących obiektów może być przyczyną zagrożeń i uciążliwości dla mieszkańców Gminy.

Z drogami o takim natężeniu ruchu wiąże się potencjalnie zwiększone zagrożenie wszelkiego rodzaju awarii wynikających z kolizji drogowych, katastrof czy wypadków, w wyniku których może dojść do nagłego wprowadzenia do środowiska dużych ilości substancji szkodliwych, toksycznych lub łatwopalnych, stanowiących zagrożenie dla ludzi i środowiska.

6.3.2. Promieniowanie jonizujące i niejonizujące

Na terenie gminy Koniusza zagrożenie promieniowaniem:  jonizującym: o pochodzenia nienaturalnego - nie występuje o pochodzenia naturalnego – jest trudne do określenia na terenie Gminy, specjalistycznych badań nie prowadzono. Analizując podłoże (w tym warunki glebowe, hydrogeologiczne) oraz stosowane materiały budowlane w obiektach mieszkalnych w Gminie (głównie budownictwo jednorodzinne, domy budowane w zdecydowanej większości z cegły lub materiałów cegłopodobnych), a także zaopatrywanie Gminy w wodę z wodociągów, zakłada się że ryzyko biologiczne jest minimalne. Gmina ma charakter rolniczy, nie ma na jej terenie funkcjonujących dużych obiektów przemysłowych. Waga problemu promieniowania jonizującego pochodzenia geologicznego zaznacza się tylko w sytuacjach zbyt wysokiego udziału dawki ze źródeł naturalnych w efektywnej dawce promieniowania. Przyjmuje się, że największy udział, bo aż 54%, przypada radonowi – powstającemu z rozpadu radu.

55 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Stężenie radonu, zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynków, jest zależne od wielu czynników, a w dodatku (zwłaszcza w pomieszczeniach), może się bardzo szybko zmieniać. W Polsce dostatecznie wiarygodne badania statystyczne nie zostały dotąd przeprowadzone, gdyż konieczne są do tego tysiące kosztownych pomiarów – choć należy podkreślić, że problem staje się coraz bardziej zauważalny. Źródłami promieniowania gamma wewnątrz budynku są: naturalne pierwiastki promieniotwórcze znajdujące się w wyrobach budowlanych produkowanych z surowców i odpadów pochodzenia mineralnego oraz zawarte w podłożu gruntowym, a także część promieniowania kosmicznego, przenikająca przez ściany, dach i stropy. Wprowadzona od 1980 roku do norm i procedur wydawania aprobat technicznych zasada kontroli promieniotwórczości naturalnej surowców i wyrobów budowlanych zapewnia spełnienie wymagań higieniczno zdrowotnych, zarówno krajowych jak i stosowanych w krajach UE, obowiązuje Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego (Dz. U. z dnia 3 lutego 2005 r.). Jedynym obowiązującym w Polsce aktem prawnym odnoszącym się pośrednio do radonu w powietrzu budynków mieszkalnych jest Rozp. RM z dnia 2 stycznia 2007 roku wydane na podstawie ustawy Prawo Atomowe z dnia 29 listopada 2000 (z późn. zmianami). Natomiast główne źródło radonu – grunt - pozostaje poza kontrolą prawną. Dlatego też istotne są akcje uświadamiające zagrożenia, zalecenia i kontrola (znajdujące się poza możliwościami oddziaływania dokumentu Studium) odnośnie odpowiedniej realizacji i konserwacji obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi – czyli eliminacji dróg wnikania radonu do wnętrz domów i zapewnienia właściwej wentylacji umożliwiającej przewietrzanie wnętrz obiektów.  niejonizującym: występuje w ograniczonym zakresie. Jedynym źródłem promieniowania na terenie Gminy jest sieć energetyczna wysokiego napięcia. Wymienione źródło pól elektromagnetycznych powoduje zarówno ogólny wzrost poziomu tła promieniowania elektromagnetycznego w środowisku, jak też zwiększenie liczby i powierzchni obszarów o podwyższonym poziomie natężenia promieniowania. Należy jednak stwierdzić, że wzrost poziomu tła elektromagnetycznego nie zwiększa istotnie zagrożenia środowiska i ludności. W dalszym ciągu poziom promieniowania w tle pozostaje wielokrotnie niższy od natężeń, przy których możliwe jest jakiekolwiek szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki. Nie dotyczy to jednak pól elektromagnetycznych w bezpośrednim otoczeniu wszelkiego rodzaju stacji nadawczych, które lokalnie, w odległościach zależnych od mocy, częstotliwości i konstrukcji stacji, mogą osiągać natężenie na poziomie uznawanym za aktywny pod względem biologicznym. Zagrożenie promieniowaniem niejonizującym może być stosunkowo łatwo wyeliminowane lub ograniczone pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej separacji przestrzennej człowieka od pól przekraczających określone wartości graniczne. Dlatego też wzdłuż linii elektroenergetycznej została wyznaczona strefa ochronna – 26 m od skrajnego przewodu dla budynków mieszkalnych i innych, w których czas przebywania ludzi jest dłuższy niż 8 godzin na dobę.

7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z POTRZEB I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU GMINY

7.1. Cele według Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007- 2013 (oprac. w 2006r.)

Planowanie strategiczne to zespół działań zmierzających do poprawy jakości życia mieszkańców, przywrócenia ładu przestrzennego, środowiskowego, ożywienia gospodarczego i społecznego, zwiększenia potencjału kulturalno-turystycznego obszaru Gminy oraz poprawy jej wizerunku na tle Gmin ościennych. Działania te dotyczą nie tylko poprawy życia w sferze technicznej, infrastrukturalnej czy gospodarczej, ale także stymulują podjęcie kroków na rzecz rozwiązywania problemów społecznych – walka z bezrobociem, ubóstwem, patologiami, czy wykluczeniem społecznym. W obowiązującej Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza zostały wytyczone 4 obszary rozwojowe:  Gospodarka, rolnictwo, przedsiębiorczość  Zasoby ludzkie i sfera społeczna  Infrastruktura techniczna i ochrona środowiska przyrodniczego

56 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

 Turystyka, agroturystyka i dziedzictwo.

I cel strategiczny: Tworzenie warunków dla zrównoważonego rozwoju gospodarki poprzez restrukturyzację i modernizację sektora rolnego oraz wsparcie sektora MSP i podniesienie poziomu inwestowania.

Powyższy cel strategiczny będzie realizowany przez następujące cele operacyjne:  Podnoszenie jakości, efektywności i opłacalności produkcji rolnej.  Podniesienie konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych.  Podniesienie kwalifikacji zawodowych rolników.  Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Gminy.  Podniesienie konkurencyjności lokalnych przedsiębiorstw.  Zmniejszenie bezrobocia na terenie Gminy.

Struktura agrarna gospodarstw na terenie Gminy jest niekorzystna. Duże rozdrobnienie obszarów nie sprzyja wyspecjalizowaniu gospodarstw i produkcji na większą skalę, nie mówiąc o inwestycjach w sferze infrastruktury rolniczej i technologii produkcji. Należy więc zmierzać do scalania gruntów na terenie Gminy. Na konkurencyjność gospodarstw ma wpływ stopień wykorzystania nowoczesnych technologii upraw i hodowli, wykorzystanie technologii przyjaznych dla środowiska. Również działalność agroturystyczna może być sposobem na zwiększenie dochodowości gospodarstw. Jednakże koniecznym warunkiem poprawy konkurencyjności sektora rolnego jest duża świadomość ekologiczna, zaradność, aktywność, a także poprawa kwalifikacji osób zatrudnionych w rolnictwie w zakresie innowacyjnych technologii rolniczych, wiedzy w dziedzinie jakości i bezpieczeństwa produkcji, sposobu prowadzenia upraw, nawożenia gleb itp. Istotnym czynnikiem jest tworzenie pozarolniczych źródeł dochodu: podejmowanie działalności gospodarczej (handel, budownictwo, usługi, drobna wytwórczość, rękodzielnictwo) przez mieszkańców wsi.

II cel strategiczny: Rozwój kapitału ludzkiego poprzez wzrost dostępności usług i rozwój infrastruktury społecznej.

Powyższy cel strategiczny będzie realizowany przez następujące cele operacyjne:  Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia na wszystkich poziomach edukacji  Poprawa jakości usług ochrony zdrowia  Powszechny dostęp do kultury i sportu  Skuteczny system pomocy społecznej

Wśród celów założonych przez Gminę w tym obszarze dominuje zapewnienie wysokiego poziomu edukacji na wszystkich poziomach edukacji. Jakość kapitału ludzkiego zależy od jakości i warunków kształcenia, dlatego główne zamierzenia oświaty to rozbudowa, modernizacja i doposażenie obiektów szkolnych, budowa przyszkolnych sal gimnastycznych i boisk sportowych, zapewnienie rozwoju zainteresowań, dzięki opracowaniu bogatej oferty zajęć lekcyjnych i zakupowi pomocy dydaktycznych.

57 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Na obszarach wiejskich, dostęp do usług medycznych jest w dużym stopniu ograniczony. Stąd działania Władz Gminy powinny oscylować wokół poprawy jakości wykonywanych usług medycznych oraz zwiększenia dostępności zarówno do podstawowych, jak i specjalistycznych świadczeń zdrowotnych. Ważne jest także podjęcie działań na rzecz zwiększenia profilaktyki ochrony zdrowia w szkołach i wśród mieszkańców. Organizacja miejsc spotkań dla dzieci i młodzieży (świetlice, kluby, sale gier), imprez kulturalnych i środowiskowych.

III cel strategiczny: Rozwój lokalnej infrastruktury technicznej zapewniający dobry stan środowiska naturalnego, poprawę jakości życia mieszkańców i wzrost gospodarczy.

Powyższy cel strategiczny będzie realizowany przez następujące cele operacyjne:  Objęcie zbiorczym systemem oczyszczania ścieków wszystkich mieszkańców Gminy.  Racjonalna gospodarka zasobami wodnymi.  Uporządkowanie systemu gospodarki odpadami komunalnymi.  Wysoka dostępność komunikacyjna obszaru Gminy.  Rozwój społeczeństwa informacyjnego na terenie Gminy.  Racjonalna gospodarka energetyczna.  Propagowanie idei egzystencji w zgodzie ze środowiskiem naturalnym oraz edukacja ekologiczna mieszkańców Gminy.

Słabo rozwinięta infrastruktura komunalna w zakresie ochrony środowiska wpływa również na jego degradację oraz jest to podstawową barierą rzutującą na atrakcyjność inwestycyjną obszaru oraz jego potencjał gospodarczy. Brak systemu segregacji śmieci, zbiórki surowców wtórnych, co w dużej mierze wynika ze słabej organizacji oraz niskiej świadomości ekologicznej mieszkańców. Możliwości dynamicznego rozwoju społeczno-gospodarczego w znacznym stopniu uwarunkowane są od wyposażenia w podstawową infrastrukturę techniczną, zwłaszcza drogową. Poziom infrastruktury transportowej jest jednym z podstawowych czynników determinujących obszar, jako atrakcyjne miejsce zamieszkania, pracy, prowadzenia działalności gospodarczej, rozwoju przemysłu i usług, turystyki.

IV cel strategiczny: Wykorzystanie naturalnych warunków przyrodniczo-krajobrazowych i dziedzictwa kulturowego w budowaniu wizerunku turystycznego i agroturystycznego Gminy oraz skuteczna promocja jej walorów.

Powyższy cel strategiczny będzie realizowany przez następujące cele operacyjne:  Zachowanie dziedzictwa kulturowego Gminy  Rozwój infrastruktury turystyczno-wypoczynkowej.  Rozwój gospodarstw agroturystycznych i turystyki weekendowej jako alternatywnego źródła dochodu na wsi.  Opracowanie systemu promocji Gminy

Dziedzictwo kulturowe i jego różnorodność są głównym wyznacznikiem przynależności do danego terenu. Możliwość zwiedzenia zabytków urozmaica pobyt. Jednak by móc je zachować dla przyszłych pokoleń wymagają gruntownej renowacji. Gmina Koniusza posiada również ogromne predyspozycje do rozwoju agroturystyki, jako jednej z dodatkowych form działalności na wsi. Mieszkańcom daje to możliwość zarobku natomiast dla przyjezdnych z miasta wypoczynek na wsi jest nie lada atrakcją. Rozwój turystyki uzależniony jest w dużym stopniu od jakości i skuteczności systemu promocji. Samorząd Gminy powinien podejmować działania w kierunku wszechstronnej promocji walorów Gminy poprzez opracowanie szczegółowych informatorów, budowę profesjonalnej witryny internetowej, utworzenie kalendarza stałych imprez kulturalnych i sportowych.

7.2. Wnioski złożone do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Koniusza

Analizą objęto ...... wniosków złożonych przez indywidualnych obywateli oraz instytucje w odpowiedzi na zawiadomienie o przystąpieniu do zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Koniusza. Zostały również – niejako poza procedura formalna sporządzania Studium – przeanalizowane wnioski składane od 2005 w sprawie zmiany planu, a także wnioski, które wpłynęły do Urzędu Gminy w okresie do miesiąca po zbieraniu formalnym wniosków.

58 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Zdecydowana większość wniosków dotyczyła zmiany przeznaczenia gruntów rolnych w ramach konkretnych działek ewidencyjnych pod zabudowę mieszkaniową lub mieszkaniowo-usługową. W dalszej kolejności wnioski dotyczyły przeznaczenia pod usługi i tereny produkcyjno-usługowe.

Przy rozstrzyganiu wniosków dotyczących przeznaczenia nowych terenów pod zabudowę, jako priorytetowe należy traktować następujące kryteria:  unikanie rozproszenia zabudowy (wymogi zachowania ładu przestrzennego),  możliwość zapewnienia dostępu do drogi publicznej i uzbrojenia terenu,  unikanie nadmiernego przyrostu nowych terenów pod zabudowę w obrębie granic obszarów chronionych ze względu na zachowanie wartości rolniczych/ochronę gleb wysokich klas bonitacyjnych oraz krajobrazowych,  spełnienie wymagań wynikających z przepisów odrębnych.

Tab. 43. Liczba wniosków dotyczących zmiany przeznaczenia Liczba działek uwzględnionych LICZBA w całości lub WSIE LICZBA WNIOSKÓW DZIAŁEK częściowo Biórków Mały 28 38 35 Biórków Wielki 54 96 73 Budziejowice 1 1 1 Chorążyce 17 22 15 Czernichów 33 54 42 Dalewice 10 19 11 Glew 7 11 8 Glewiec 12 12 6 Gnatowice 30 47 29 Górka Jaklińska 2 2 1 Karwin 12 22 14 Koniusza 29 40 36 Łyszkowice 26 41 34 Muniaczkowice 18 24 20 Niegardów 18 22 18 Niegardów Kolonia 33 60 49 Posądza 29 52 51 Piotrkowice Małe 33 53 41 Piotrkowice Wielkie 13 28 20 Przesławice 31 44 33 Polekarcice 35 58 49 Rzędowice 9 19 17 Szarbia 3 10 2 Siedliska 18 25 23 Wąsów 8 12 9 Wierzbno 15 16 15 Wronin 70 121 117 Wroniec 21 32 31 Zielona 18 21 20 SUMA 633 1002 820

Tab. 44. Tereny budowlane, zabudowane i rezerwy w Gminie Koniusza Tereny Rezerwy terenów budowlane wg bud.- Pow. obowiązującego Tereny niewykorzystane Sołectw mpzp zainwestowane tereny budowlane SOŁECTWA [ha] ha % ha % ha %

59 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Tereny Rezerwy terenów budowlane wg bud.- Pow. obowiązującego Tereny niewykorzystane Sołectw mpzp zainwestowane tereny budowlane SOŁECTWA [ha] ha % ha % ha % Biórków Mały 201,5 66,9 33,2% 34,93 52,3% 31,92 47,7% Biórków Wielki 392,6 121,8 31,0% 53,65 44,0% 68,16 56,0% Budziejowice 90,3 10,3 11,5% 5,03 48,6% 5,32 51,4% Chorążyce 319,4 50,3 15,8% 19,82 39,4% 30,50 60,6% Czernichów 315,1 103,1 32,7% 28,40 27,6% 74,67 72,4% Dalewice 524,2 63,8 12,2% 27,20 42,7% 36,58 57,3% Glew 184,8 24,3 13,2% 18,64 76,6% 5,70 23,4% Glewiec 263,0 53,2 20,2% 30,48 57,3% 22,75 42,7% Gnatowice 281,3 49,9 17,8% 17,90 35,8% 32,04 64,2% Górka Jaklińska 218,5 45,2 20,7% 20,77 46,0% 24,40 54,0% Karwin 567,1 102,8 18,1% 49,15 47,8% 53,61 52,2% Koniusza 198,1 51,1 25,8% 18,93 37,0% 32,19 63,0% Łyszkowice 317,3 92,4 29,1% 28,97 31,3% 63,44 68,7% Muniaczkowice 310,3 64,9 20,9% 20,80 32,0% 44,14 68,0% Niegardów 279,9 43,6 15,6% 18,40 42,1% 25,25 57,9% Niegardów Kolonia 254,3 54,1 21,3% 30,13 55,6% 24,01 44,4% Posądza 458,4 110,6 24,1% 44,30 40,0% 66,33 60,0% Piotrkowice Małe 438,7 88,4 20,2% 30,62 34,6% 57,82 65,4% Piotrkowice Wielkie 349,0 106,6 30,6% 28,39 26,6% 78,25 73,4% Przesławice 357,4 149,7 41,9% 51,71 34,5% 98,00 65,5% Polekarcice 413,5 79,7 19,3% 36,04 45,2% 43,66 54,8% Rzędowice 208,4 34,6 16,6% 18,44 53,3% 16,17 46,7% Szarbia 150,9 47,9 31,8% 21,06 44,0% 26,85 56,0% Siedliska 276,8 40,7 14,7% 22,51 55,3% 18,20 44,7% Wąsów 426,8 28,3 6,6% 14,19 50,2% 14,09 49,8% Wierzbno 550,6 76,2 13,8% 28,92 38,0% 47,29 62,0% Wronin 129,9 50,0 38,5% 13,78 27,5% 36,26 72,5% Wroniec 170,8 188,5 110,4% 46,37 24,6% 142,17 75,4% Zielona 200,7 25,6 12,7% 18,56 72,6% 7,00 27,4% Suma końcowa 8849,6 2024,9 22,9% 798,10 39,4% 1226,78 60,6%

W Gminie istnieją jeszcze rezerwy budowlane w ramach obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego. Analiza tych terenów wykazała, że w większości pochodzą z historycznych przekształceń terenów rolnych na budowlane i ich właściciele nadal użytkują je rolniczo, nie są zainteresowani uruchomieniem tych terenów pod zabudowę, wręcz przeciwnie – chcą je nadal uprawiać, z racji dobrego położenia tych terenów względem ich gospodarstw.

Obowiązujące ustawodawstwo – w tym brak podatku katastralnego – sprawia, że właścicielom opisanych gruntów budowlanych, użytkowanych rolniczo – jest praktycznie obojętna kategoria tych gruntów. W przypadku zróżnicowania podatków najprawdopodobniej nastąpiłby powrót do funkcji rolniczej na prośbę właścicieli. Zaznacza się natomiast potrzeba nowych terenów budowlanych z konkretnym wskazaniem – zgodnie ze złożonymi wnioskami.

60 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE ZE STANU PRAWNEGO GRUNTÓW

Na terenie Gminy dominują obszary stanowiące własność prywatną. Ich charakterystycznymi, niekorzystnymi cechami istotnymi dla zagospodarowania przestrzennego jest:  duże rozdrobnienie,  kształt wielu działek mający postać wąskiego pasa o szerokości mniejszej niż 20 m, często nie przekraczający 15 m, tym samym utrudniający możliwość zabudowy działek z zachowaniem przepisów prawa budowlanego,  trudna dostępność do dróg wielu działek, w tym też położonych od dróg w niewielkich odległościach,  niejednorodny układ grup działek, który utrudnia poprowadzenie dróg do terenów budowlanych tak by miały w tym udział równomiernie tereny różnych właścicieli.

9. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGROŻEŃ GEOLOGICZNYCH

Na terenie Gminy Koniusza występują osuwiska. Do ich powstania przyczyniają się duże spadki oraz budowa geologiczna stoków. Szczególnie w czasie ulewnych deszczy to zagrożenie się nasila. Dlatego też nie jest wskazane prowadzenie prac ziemnych na terenach ich występowania:  Zagórze- Piotrowice Wielkie  Dalewice- Rzędowice  Przesławice  Piotrowice Małe  Polekarcice  Polekarcice- Łyszkowice  Wąsów- Pastwiska

źródło: http://geoportal.pgi.gov.pl/css/sopo/mapy/woj_malopolskie.jpg

Na schemacie - przygotowanym w ramach systemu SOPO - kolorem czarnym są oznaczone osuwiska istniejące, czerwonym predysponowane do występowania ruchów masowych.

61 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓŻ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH

Na terenie gminy Koniusza nie ma udokumentowanych złóż surowców mineralnych. W jej granicach znajduje się jeden zbiornik wód podziemnych: GZWP nr 409 Niecka Miechowska SE, który jest chroniony w ramach przepisów odrębnych.

11. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z WYSTĘPOWANIA TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĘBNYCH14

Na terenie gminy Koniusza nie ma obszarów i terenów górniczych.

12. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z ZADAŃ SŁUŻĄCYCH REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

12.1. Zadania związane z ochroną przed powodzią

Na obszarach zagrożonych zalaniem wodami powodziowymi i podtopieniami powinno być wprowadzone ograniczenie realizacji inwestycji kubaturowych, sprowadzające się w uzasadnionych przypadkach do zakazu realizacji inwestycji. Wprowadzenie i egzekwowanie takiego zakazu jest jednak poważnie utrudnione z uwagi na aktualne występowanie skupisk istniejącej historycznej zabudowy i terenów budowlanych w terenach zagrożonych zalaniem – jako stan zastany (obowiązujące dokumenty planistyczne i stan zagospodarowania).

Niezależnie od ewentualnych działań KZGW, czyli opracowania map ryzyka powodziowego, problem obszarów zagrożonych zalaniem powinien być uwzględniony w przyszłych planach zagospodarowania przestrzennego Gminy.

Zbiorniki retencyjne mają za zadanie chronić tereny przed zalaniem a w razie suszy dostarczać nagromadzone wcześniej zapasy wody. W ramach Programu małej retencji województwa małopolskiego15, na terenie gminy Koniusza znajduje się większa część zbiornika retencyjnego nr 79 Szarbia (pow. całej zlewni 16 km2), natomiast jego pozostały fragment znajduje się na terenie gminy Igołomia- Wawrzeńczyce.

14 Terenem górniczym jest przestrzeń objęta przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego; Granice obszaru górniczego i terenu górniczego wyznacza organ koncesyjny, zgodnie z przepisami odrębnymi. 15 Program małej retencji województwa małopolskiego, uchwała Nr XXV/344/04 Sejmiku z dn. 25.11.2004 r.

62 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Źródło: Program małej retencji, 2004 r.

12.2. Zadania związane z rozbudową systemów infrastruktury drogowej

W odniesieniu do dróg wojewódzkich 775 i 776 Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego podaje, że „cała sieć dróg wojewódzkich powinna być przewidziana do modernizacji ponieważ żaden ciąg drogowy na całym swoim przebiegu nie posiada wymaganych parametrów. Wszystkie drogi wojewódzkie powinny uzyskać przynajmniej klasę techniczną G”. Zaktualizowany Plan rozwoju sieci dróg wojewódzkich na lata 2007 – 2013 ujmuje do roku 2013 modernizację, która jest obecnie realizowana, drogi nr 776 wraz z budową obwodnicy Proszowic.

Istniejące drogi wojewódzkie nr 775 i 776 oraz drogi powiatowe, przebiegające przez tereny zabudowane, nie są jeszcze w pełni wyposażone w przekroje uliczne. Zarząd Dróg Wojewódzkich i Powiatowych sukcesywnie dokonują remontów i wyposażają drogi im podległe w odpowiednie przekroje oraz znaki drogowe wraz z odpowiednią organizacją ruchu – zabezpieczającą bezpieczeństwo.

12.3. Zadania związane z ochroną przyrody

W Województwie Małopolskim indywidualną formą ochrony objętych jest 1809 pomników przyrody, 17 obiektów jest objętych ochroną prawną jako użytki ekologiczne oraz wyznaczono 45,12 ha stanowisk dokumentacyjnych. Najwięcej pomników przyrody jest w powiecie krakowskim (438), najmniej w tatrzańskim (18). Użytki ekologiczne wykazują znaczne zróżnicowanie wielkości od 0,12 ha do 683,91 ha. Na terenie Gminy Koniusza znajduje się tylko jeden pomnik przyrody. Jest to dąb szypułkowy znajdujący się w Przesławicach, będący własnością Skarbu Państwa.

63 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Źródło: Urząd Gminy Koniusza

12.4. Zadania związane z ochroną dóbr kultury

Zachowane zabytki to głównie: kościoły i dzwonnice, kapliczki i figury przydrożne, dworki i zespoły parkowe oraz pojedyncze zabudowania chłopskie, a także wyposażenie kościołów. Na terenie gminy Koniusza znajdują się obiekty o charakterze zabytkowym, m.in.: kościoły w Biórkowie Wielkim, Koniuszy i Niegardowie, kaplice w Dalewicach i Wierzbnie oraz dwory, parki i zespoły zieleni podworskiej we wsiach: Biórków Wielki, Dalewice, Piotrkowice Małe, Łyszkowice i Górce Jaklińskiej oraz młyny nad Szreniawą i Ścieklcem (np. w Górce Jaklińskiej), ale nie są to zabytki najwyższej klasy. Dworki oraz zabudowa pochodząca z XVIII w. została zniszczona przed II wojną światową. Jedynie sprzęt liturgiczny(obrazy, dzwony) zachowały się do tej pory.

13. TERENY ZAMKNIĘTE

Na terenie Gminy nie ma terenów zamkniętych.

14. UWARUNKOWANIA ROZWOJU SPOŁECZNO-GOSPODARCZEGO GMINY

14.1. Podsumowanie uwarunkowań

W tabeli zostały przedstawione szanse i ograniczenia określone w wyniku przeprowadzonych analiz:

UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Gminy z zaznaczająca się konkurencyjna atrakcyjność gmin sąsiednim Krakowem, szczególnie z dzielnica N. Huta sąsiednich w potencjale gospodarczym, oferowanych korzystne położenie Gminy w paśmie dynamicznie terenów budowlanych i obsłudze komunikacyjnej rozwijającego się rolnictwa o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym, mieszkalnictwa i usług historyczne tradycje powiązań transportowych w skali słaby stan techniczny dróg powiatowych, znaczne regionalnej i krajowej przeciążenie szczególnie ruchem towarowym dróg powiatowych, słaby stan bezpieczeństwa ruchu drogowego UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA DEMOGRAFIA

64 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE KORZYSTNE – SZANSE NIEKORZYSTNE – OGRANICZENIA/ZAGROŻENIA wysoki procent ludności w wieku produkcyjnym, postępujący proces starzenia się ludności miejscowej dodatnie saldo migracji Rosnąca liczba urodzeń oraz zawieranych związków odpływ mieszkańców do zatrudnienia na zewnątrz małżeńskich Gminy ZAGOSPODAROWANIE, TRENDY ZMIAN zachowanie wymaganych standardów w oświacie i słaby stan bezpieczeństwa na drogach – ze względu na wychowaniu ich parametry, brak przekrojów ulicznych w wielu terenach zabudowanych ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE wyjątkowo dobre jakościowo gleby występujące okresowo podtopienia, podmakania terenów bezodpływowych ŚRODOWISKO KULTUROWE I KRAJOBRAZ zasób obiektów i zespołów zabytkowych, zły stan techniczny niektórych obiektów i zespołów podnoszących atrakcyjność obszaru Gminy zabytkowych, brak wyeksponowania i właściwego zagospodarowania zabytków i ich otoczenia WYBRANE ELEMENTY GOSPODARKI GRUNTAMI zainteresowanie inwestycyjne szansą na pozyskanie stosunkowo mały majątek Gminy w postaci gruntów dla Gminy znacznego kapitału inwestycyjnego komunalnych GOSPODARKA GMINY wzrost dochodów Gminy dobre doświadczenie w gospodarowaniu środkami i wykorzystaniu tych środków przez samorząd Gminy dobra kondycja gospodarcza Gminy

14.2. Najistotniejsze uwarunkowania

Przesłanki, które determinują najistotniejsze uwarunkowania rozwoju i przekształceń zagospodarowania przestrzennego Gminy wynikają z:  rozwoju demograficznego, w tym w szczególności możliwości rozwoju sytuacji na rynku pracy,  warunków przyrodniczo-klimatycznych ważnych dla rozwoju mieszkalnictwa i gospodarki rolnej, ale także oddziaływujących na różnorodne ograniczenia inwestycyjne,  ogólnego stanu gospodarki w Gminie (i w regionie)  poziomu rozwoju infrastruktury technicznej,  współzależności inwestycyjnej z sąsiednimi gminami. Spośród wszystkich objętych analizami uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych rozwoju Gminy następujące uwarunkowania będą miały podstawowe znaczenie dla ukierunkowania procesów postępujących przemian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy Koniusza: 1) Ochrona przyrodniczo-kulturowa daje szanse na zachowanie najcenniejszych zasobów Gminy, które – choć trudno przeliczalne na pieniądze – stanowią o jej atrakcyjności. 2) Duże kompleksy gleb o wyjątkowo dobrej klasie bonitacyjnej stwarzają dobre warunki dla rozwoju rolnictwa w sąsiedztwie dużych rynków zbytu, jakim jest aglomeracja krakowska. Możliwości wykorzystania tego potencjału tkwią w zaprogramowanym, skomercjalizowanym procesie rozwoju nowoczesnego rolnictwa ekologicznego i ogrodnictwa. 3) Potencjał społeczno-gospodarczy oraz jego związki z aglomeracją krakowską stwarzają szanse wzrostu gospodarczego Gminy, ale powodują również szereg napięć i konfliktów charakterystycznych dla tworzącej się strefy podmiejskiej. Niezbędna koordynacja gospodarki przestrzennej wymaga wspólnego, świadomego i konsekwentnego współdziałania gmin sąsiednich i Krakowa. 4) Opracowane perspektywiczne dokumenty strategiczne i planistyczne oraz wola ich realizacji.

O możliwościach i dynamice dalszego rozwoju społeczno-gospodarczego Gminy decydować będą w głównej mierze atuty, którymi Gmina niewątpliwie dysponuje, ale również skala i czas likwidacji szeregu barier, zarówno uwarunkowanych zewnętrznie jak i wewnętrznie, trudnych do pokonania na szczeblu samorządu lokalnego.

65 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

Atuty Najistotniejsze atuty Gminy to:  wzrost dochodów Gminy, bardzo dobre doświadczenie w gospodarowaniu środkami i wykorzystaniu tych środków przez Samorząd Gminy;  korzystne położenie Gminy w sąsiedztwie aglomeracji krakowskiej, w paśmie dynamicznie rozwijającego się również mieszkalnictwa i usług; aktywności społeczno-gospodarczej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym;  trwałe związki funkcjonalno-przestrzenne Gminy z regionem;  atrakcyjność krajobrazu i środowiska przyrodniczego dla miejsc zamieszkania i wypoczynku;  stosunkowo duży zasób obiektów i zespołów zabytkowych, podnoszących atrakcyjność obszaru Gminy;  dobre wyniki produkcyjne osiągane przez rolnictwo dzięki wysokiej bonitacji gleb i utrzymującemu się profilowi rolniczemu Gminy;  bezpośrednie rolnicze zaplecze surowcowe o znacznych predyspozycjach do osiągnięcia cech biodynamicznych (tzw. zdrowa żywność czysta ekologicznie) atrakcyjne ze względu na sąsiedztwo aglomeracji Krakowskiej. Możliwości terenowe do zainwestowania (obiekty drobnej wytwórczości) i przedsiębiorczość mieszkańców stwarzają dogodne warunki rozwoju sfery nowoczesnej obsługi rolnictwa;  koncentracja zasobów funkcji wytwórczych (drobnej wytwórczości i drobnego przemysłu) nie w pełni wykorzystanych, tradycje, przychylność władz, możliwości lokalizacyjne dla nowych inwestycji;  koncentracja różnego typu usług o charakterze komercyjnym i publicznym z przestrzennymi możliwościami ich intensyfikacji i zwiększenia zasięgu obsługi na obszary sąsiednich gmin.

15. RELACJE Z INNYMI DOKUMENTAMI

1) Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego16, 2) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koniusza, przyjętego Uchwałą Nr XV/127/ Rady Gminy Koniusza z dnia 17 kwietnia 2000 roku, 3) Plany zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza, uchwalone uchwałami Rady Gminy Koniusza Nr XX/148/2004 z dnia 21.09.2004 roku oraz Nr XXV/185/2005 z dnia 31 maja 2005 roku, 4) Opracowanie ekofizjograficzne Gminy Koniusza zawierające charakterystykę środowiska przyrodniczego obszaru wraz z oceną stanu środowiska i zagrożeń, opracowanym do Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Koniusza (1998r) oraz opracowaniem ekofizjograficznym opracowanym na potrzeby planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza (2004r), 5) Prognoza oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sołectw Gminy Koniusza (cała Gmina), marzec 2004, 6) Strategia Zrównoważonego Rozwoju Gminy Koniusza na lata 2007-2013, przyjęta uchwałą Nr IV/17/2007 Rady Gminy Koniusza z dnia 8 lutego 2007 r., 7) Raport o Stanie Środowiska w Województwie Małopolskiego” WIOŚ, Kraków 2007 8) Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013, 9) Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2007 – 2013, 10) Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005 – 2012, 11) Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich Koniusza, Pałecznica, Proszowice, Radziemice, 12) Strategia Rozwoju Powiatu Proszowickiego, 13) Plan Gospodarki Odpadami Województwa Małopolskiego, uchwalony Uchwałą nr XXV/397/12 i XXV/398/12 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 2 lipca 2012r 14) Powiatowy plan gospodarki odpadami, Starostwo Proszowice, 15) Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości”, przyjętą przez Sejmik 26 września 2011 r. 16) Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich – Pilotażowy Program Leader+, 2006 r.

16 Uchwała Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r.

66 STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY KONIUSZA

17) Małopolski Program Ochrony Środowiska na lata 2005-2012 i projekt małopolskiego Programu Ochrony Środowiska na lata 2007-2014. 18) Program małej retencji województwa małopolskiego, uchwała Nr XXV/344/04 Sejmiku z dn. 25.11.2004 r. 19) Raport o stanie środowiska województwa małopolskiego, WIOŚ, 2005 r. 20) Program ochrony powietrza dla powiatu krakowskiego, określony rozporządzeniem Wojewody Małopolskiego nr 99/06 21) Suplement do programu ochrony środowiska i planu gospodarki odpadami dla powiatu krakowskiego. 22) Wytyczne konserwatorskie gminy Koniusza: a) „Uwarunkowania kulturowe zagospodarowania przestrzennego województwa krakowskiego”. Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie, b) Rejestr zabytków – archiwum PSOZ, c) Karty katalogowe zespołów, obiektów wpisowych do rejestru zabytków – archiwum OW PSOZ, d) Opracowania zespołów parkowych – archiwum OW PSOZ, e) „Zabytki architektury i budownictwa w Polsce”. Województwo krakowskie. Ośrodek Dokumentacji Zabytków, Warszawa 1995. f) GEZ, 2013. 18) Chojnacki J., Jurzecki S., Długosz M., 1998, Weryfikacja map zasięgu zalewów wielkich wód prawdopodobnych na wybranych odcinkach Górnej Wisły. Etap II, IMGW Kraków.

67