Aktualizacja Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Na Terenie

AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY SIEMKOWICE NA LATA 2009-2015

Siemkowice, pa ździernik 2008r. Spis tre ści

1. CEL I PROCES AKTUALIZACJI STRATEGII...... 3 1.1. PODSTAWA PRAWNA ...... 3 1.2. ZAŁO śENIA STRATEGII ...... 3 1.3. ETAPY BUDOWANIA I AKTUALIZOWANIA STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ...... 4 2. PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE SIEMKOWICE...... 7 2.1. RYS HISTORYCZNY ...... 7 2.2. POŁO śENIE , POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ ...... 8 2.3. ZASOBY NATURALNE GMINY...... 9 3. ANALIZA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH W GMINIE SIEMKOWICE...... 14 3.1. PROBLEMY SPOŁECZNE GMINY W PERSPEKTYWIE GOPS W SIEMKOWICACH 14 3.2. PROBLEMY SYSTEMU OPIEKI NAD DZIECKIEM ...... 18 3.3. PROBLEM BEZROBOCIA ...... 21 3.4. PROBLEM UZALE śNIENIA ALKOHOLOWEGO I JEGO ROZWI ĄZYWANIE ...... 23 3.5. PROBLEM PRZEST ĘPCZO ŚCI...... 25 3.6. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE ...... 26 4. IDENTYFIKACJA POTRZEB, PROBLEMÓW ORAZ ZASOBÓW SPOŁECZNYCH GMINY SIEMKOWICE...... 27 4.1. ZASOBY SPOŁECZNE NA TERENIE GMINY ...... 27 4.2. ANALIZA SWOT...... 28 4.3. RAPORT Z BADA Ń ANKIETOWYCH ...... 32 4.4. PODSUMOWANIE CZ ĘŚ CI DIAGNOSTYCZNEJ ...... 38 5. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY SIEMKOWICE. 40 5.1. POWI ĄZANIE CELÓW AKTUALIZACJI STRATEGII Z INNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY ORAZ DOKUMENTAMI WY śSZEGO RZ ĘDU ...... 40 5.2. CELE STRATEGICZNE , OPERACYJNE I KIERUNKI DZIAŁA Ń W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ GMINY ...... 44 5.3. SYSTEM REALIZACJI AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ...... 51 6. ZARZ ĄDZANIE, MONITORING I EWALUACJA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE SIEMKOWICE ...... 56 6.1. ZARZ ĄDZANIE REALIZACJ Ą AKTUALIZACJI STRATEGII ...... 56 6.2. MONITORING REALIZACJI AKTUALIZACJI STRATEGII ...... 58 6.3. EWALUACJA WDRA śANIA AKTUALIZACJI STRATEGII ...... 60 6.4. KOLEJNE AKTUALIZACJE STRATEGII ...... 61 ZAKO ŃCZENIE ...... 62

1. Cel i proces aktualizacji Strategii.

Proces zarz ądzania gmin ą, w szczególno ści w aspektach jej rozwoju, musi mie ć charakter aktywny i by ć nastawiony na kreowanie przyszło ści, a wi ęc winien by ć oparty na podej ściu strategicznym. Analizy strategiczne pozwalaj ą pozna ć ogóln ą sytuacj ę organizacji przez badanie jej zasobów i działalno ści oraz rozpoznanie otoczenia zewn ętrznego, stanowi ą zatem podstaw ę do ustalenia jej strategii i celów.

1.1. Podstawa prawna.

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej nało Ŝyła na gminy obowi ązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz innych, których to programów celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnie zagro Ŝonych marginalizacj ą społeczn ą.

1.2. Zało Ŝenia Strategii.

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych ma w zało Ŝeniach pełni ć rol ę schematu integruj ącego działania poszczególnych uczestników Ŝycia społecznego w gminie. Podstawow ą funkcj ą strategii powinno by ć z jednej strony dostarczanie podmiotom polityki społecznej oraz mieszka ńcom informacji o długookresowych uwarunkowaniach rozwoju infrastruktury społecznej, natomiast z drugiej strony – deklaracj ą i zobowi ązaniem władz gminy do podj ęcia okre ślonych przedsi ęwzi ęć i działa ń. W tym kontek ście strategia powinna wskazywa ć cele, ich hierarchi ę, mo Ŝliwo ści realizacji tych celów, jak te Ŝ narz ędzia i instrumenty stosowane w procesie wdra Ŝania kolejnych działa ń. Jest tak Ŝe programem rozwoju, który formułuje cele długofalowe i sposoby ich realizacji, ustala hierarchi ę, podporz ądkowuje działania dora źne celom długofalowym. Strategia ma charakter partnerski – społeczny. Okre śla

3 kierunki i granice działa ń władz oraz udział innych partnerów. Jest stale aktualizowana i korygowana. Opracowana strategia umo Ŝliwi wyłonienie głównych celów i kierunków polityki społecznej, podporz ądkuje działania dora źne działaniom długofalowym z wykorzystaniem silnych stron i szans rozwojowych, a kompensowaniem słabych stron i minimalizowaniem zagro Ŝeń. Pozwoli ona na lepsze zagospodarowanie zasobów ludzkich, sprz ętowych, obiektów, instytucji, środków finansowych oraz wiedzy, a tak Ŝe zwi ększy szanse na pozyskanie dodatkowych, zewn ętrznych źródeł finansowania dla poszczególnych działa ń polityki społecznej.

1.3. Etapy budowania i aktualizowania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych.

Pierwsza Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na terenie gminy Siemkowice, przyj ęta uchwał ą nr XIII/60/08 Rady Gminy w Siemkowicach z dnia 24 kwietnia 2008 roku, opracowana była na lata 2008-2013. Jednak z uwagi na fakt, i Ŝ do jego opracowania nie został powoływany Zespół (ds. opracowania SRPS), nie było tak Ŝe przeprowadzanych Ŝadnych bada ń ankietowych (ani w śród przedstawicieli instytucji, jak równie Ŝ w śród mieszka ńców), nie było prowadzonych Ŝadnych warsztatów z udziałem liderów społecznych, mieszka ńców itp. wyst ąpiła konieczno ść aktualizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w celu jej uspołecznienia. Prace nad aktualizacj ą Strategii rozpocz ęły si ę w lipcu 2008 roku. Przed rozpocz ęciem warsztatów, maj ących na celu aktualizacj ę Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych zgodnie z zasadami partycypacji społecznej, przeprowadzono trzy spotkania ze społeczno ści ą lokaln ą na temat problemów i potrzeb gminnej społeczno ści. Spotkania odbyły si ę 6.06.2008r. w miejscowo ściach Siemkowice, Radoszewice i Lipnik. Po spotkaniach przeprowadzono badanie ankietowe, które dotyczyło identyfikacji problemów społecznych na terenie Gminy Siemkowice i było niezb ędne do przeprowadzenia pierwszych warsztatów. Istotn ą spraw ą było tak Ŝe analiza istniej ącej Strategii pod k ątem zgodno ści dokumentu z wymogami i kryteriami oceny

4 zawartej w Podr ęczniku Programu Integracji Społecznej, wdraŜanego w ramach Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich. Kolejnym krokiem słu Ŝą cym aktualizacji Strategii był cykl warsztatów, które odbyły si ę kolejno 2 wrze śnia i 19 wrze śnia 2008 roku. Poni Ŝsza tabela przedstawia zakres opracowanego materiału w podziale na poszczególne warsztaty.

WARSZTAT A i B WARSZTAT C i D Wynik ko ńcowy 02.09.2008r 19.09.2008r. Formułowanie zało Ŝeń strategii Analiza problemów Budowanie koncepcji rozwi ązywania społecznych oraz projektów Diagnoza sytuacji problemów Powstaje dokument zasobów stymuluj ących społecznej w społecznych w GSRPS oraz społecznych zrównowa Ŝony gminie oparciu o Plan realizacyjny w gminie rozwój społeczny partycypacj ę

społeczn ą i zasady rozwoju społecznego • Analiza sytuacji społecznej w gminie w oparciu o dane • Budowanie zarysu • Identyfikacja i • Analiza zasad statystyczne projektów kategoryzacja rozwoju oraz opinie społecznych problemów społecznego środowisk okre ślaj ących społecznych w • Formułowanie społecznych i sposoby działania gminie, misji rozwoju przedstawicieli zapewniaj ące • Analiza przyczyn społecznego w • Okre ślenie działa ń instytucji rozwój lokalny zjawisk korelacji z wizj ą zespołu społecznych • Publiczna debata społecznych, rozwoju gminy wdro Ŝeniowego • Analiza na temat wzajemnych • Formułowanie • Ustalenie zasad do świadcze ń w zaproponowanych korelacji celów monitoringu rozwi ązywaniu rozwi ąza ń, • Okre ślanie strategicznych • Opracowanie problemów • Ranking zasobów • Okre ślanie celów procedur społecznych projektów w społecznych oraz kierunków ewaluacji • Dotychczasowa oparciu projektów gminy działa ń w gminie • Upowszechnienie współpraca zasady rozwoju • Badanie potrzeb • wyników działa ń instytucji i Określanie społecznego społecznych oraz organizacji sposobu • Wybór projektów zakresu ich zarządzania społecznych w • Powołanie zaspokojenia realizacją na rzecz zespołów • Ocena poziomu społeczno ści strategii roboczych w Integracji lokalnej. zdefiniowanych społecznej • Formułowanie obszarach wizji rozwoju społecznego gminy (SWOT)

5 W celu aktualizacji strategii powołano Zarz ądzeniem Wójta Gminy Siemkowice nr 70/08 z dnia17 lipca 2008r. dwa zespoły: Zespół Roboczy oraz Zespół Warsztatowy. Skład Zespołu Roboczego przedstawia si ę nast ępuj ąco: 1. Jacek Ró Ŝański – Urz ąd Gminy – Sekretarz Gminy - Koordynator PIS w gminie (Przewodnicz ący Zespołu), 2. El Ŝbieta Karpi ńska – Skarbnik Gminy, 3. Wiesława Jarz ąb – GOPS – kierownik, 4. Jadwiga Freus – Urz ąd Gminy, inspektor, 5. Tadeusz Ślusarek – Urz ąd Gminy – inspektor, 6. Katarzyna P ęczek – Urz ąd Gminy – inspektor, 7. Arkadiusz Brzezowski – Urz ąd Gminy – informatyk, 8. Wiesława Ka źmierczak – GOPS – pracownik socjalny.

W skład Zespołu Warsztatowego weszli: 1. Jadwiga Freus – Urz ąd Gminy – inspektor – (osoba odpowiedzialna za kontakty z Konsultantem Regionalnym oraz organizacj ę warsztatów, prowadzenie dokumentacji z warsztatów i kontakty z liderami społeczno ści lokalnej oraz mieszka ńcami) 2. Wiesława Jarz ąb – GOPS – kierownik 3. Wiesława Włodarczyk – Szkoła Podstawowa w Siemkowicach, 4. Marianna Jendraszczyk – Sołectwo Lipnik, radna rady gminy, 5. Henryk Janecki – Sołectwo Lipnik, radny rady gminy, sołtys 6. Waldemar Mory ń – sołectwo Łukomierz, radny rady gminy, 7. Jolanta Ry ś – sołectwo Siemkowice, sołtys, 8. Krystyna Burchard- sołectwo Siemkowice, 9. Paweł Kik – Sołectwo Radoszewice, radny rady gminy, sołtys, 10. Gra Ŝyna Szafra ńska – sołectwo Radoszewice, radna rady gminy, 11. Renata Ścigała – sołectwo OŜegów, sołtys, 12. Ilona Ka źmierczak – Szkoła Podstawowa w Siemkowicach, dyrektor, 13. Diana G ędek – Publiczne Przedszkole w Siemkowicach, dyrektor,

6 14. Aleksandra Romkowska – Szkoła Podstawowa w Siemkowicach, dyrektor, 15. Ewa Ścigała – Szkoła Podstawowa w Lipniku, dyrektor, 16. Jolanta Kamyk – Biblioteka Publiczna, kierownik, 17. Wiesława Ka źmierczak – pracownik GOPS, 18. Gra Ŝyna Wojtal – Szkoła Podstawowa w O Ŝegowie, dyrektor, 19. Marcin Smejda – student, sołectwo Lipnik.

W pracy nad aktualizacj ą Strategii brały zatem udział osoby reprezentuj ące wszystkie środowiska społeczne i problemowe w gminie. W efekcie powstał niniejszy dokument strategiczny, czas realizacji którego przewidziano na lata 2009-2015. Osob ą, która zredagowała strategi ę, jest Jacek Ró Ŝański – Sekretarz Gminy.

2. Podstawowe informacje o gminie Siemkowice

2.1. Rys historyczny

Wie ś Siemkowice wraz z kilkoma innymi otrzymał od Bolesława Krzywoustego Jan Wrszowic herbu Oksza, protoplasta rodu Okszyców w Polsce. Była to nagroda za zabicie ksi ęcia czeskiego Świ ętopełka w czasie walk o Wrocław. W pó źniejszych czasach maj ętno ść została rozdzielona pomi ędzy potomków Jana, którzy w XV wieku przyjmowali nazwiska od posiadanych wsi – st ąd nazwiska Okrzycowie, Radoszowscy, Błeszczynscy i Siemkowscy. Pierwsza rezydencja obronna (na kopcu) w Siemkowicach powstała zapewne u schyłku XIII wieku lub na przełomie XIII i XIV wieku i funkcjonowała nie dłu Ŝej ni Ŝ do połowy XIV stulecia. Do wa Ŝniejszych wydarze ń historycznych nale Ŝy bitwa pod Radoszewicami, rozegrana w 1863 roku pomi ędzy oddziałami płk. T. Cieszkowskiego a wojskami rosyjskimi. W Radoszewicach urodził si ę Ludwik Niemojewski (1823-1892) autor utworów dla dzieci, licznych komedii oraz artykułów o wschodniej Syberii, gdzie przebywał 12 lat zesłany za działalno ść powsta ńcz ą.

7 2.2. Poło Ŝenie, powierzchnia i ludno ść

Gmina Siemkowice poło Ŝona jest w południowo-zachodniej cz ęś ci województwa łódzkiego, w powiecie paj ęcza ńskim. Graniczy z nast ępuj ącymi gminami: • Kiełczygłów – na północnym wschodzie • Osjaków – na północnym zachodzie • Wierzchlas – na zachodzie • Działoszyn – na południu • Paj ęczno – na wschodzie

Mapa 1. Powiat paj ęcza ński z podziałem na gminy

Sie ć komunikacyjna na terenie gminy jest dobrze rozwinięta. Przez jej teren przebiegaj ą drogi powiatowe wyszczególnione w poni Ŝszej tabeli. Tabela 1. Drogi powiatowe na terenie gminy Siemkowice

Lp Nr drogi Przebieg Nawierzchnia Długo ść km 1 37470 Krzeczów- O Ŝegów asfaltowa 5,7 2 37471 OŜegów – gr.gminy Paj ęczno gruntowa 5,3 3 37472 Kiełczygłów - Działoszyn asfaltowa 7,8 4 37474 Osjaków-Siemkowice asfaltowa 9,3 5 37475 Siemkowice-Paj ęczno asfaltowa 5,5 6 37476 Mazaniec-Kiełczygłów asfaltowa 4,8 7 37477 Kol.Góry-Lipnik asfaltowa 2,6 8 37485 Radoszewice-Krzeczów asfaltowa 4,4 9 37487 Od drogi 486 - Sadowiec gruntowa 1,7

8 Obszar Gminy Siemkowice wynosi 97,4 km 2. Na terenie gminy znajduje si ę 15 sołectw i 22 miejscowo ści. Gmin ę Siemkowice zamieszkuje 5233 mieszka ńców (stan na dzie ń 31.06.2008). Tabela 2. Liczba ludno ści w sołectwach gminy Siemkowice w latach 2005-2008 Liczba ludno ści stan na dzie ń Lp. Sołectwo 31.12.05 31.12.06 31.12.07 30.06.08 1 Borki 45 45 45 44 2 Delfina 177 175 177 177 3 Ignaców-Mi ętno 180 180 188 188 4 Katarzynopole 148 147 146 145 5 Łukomierz-Bugaj Lipnicki 186 186 183 192 6 Mokre 150 152 152 150 7 Kije 44 44 44 44 8 Pie ńki-Bugaj Radoszewicki 93 92 92 91 9 Laski – T ądle 158 158 158 159 10 Kolonia Lipnik 238 236 238 236 11 Lipnik-Mazaniec 741 737 740 741 12 OŜegów 683 681 681 683 13 Radoszewice 1006 1002 1006 1007 14 Siemkowice + Marchewki 1133 1108 1114 1109 15 Zmy ślona 267 266 265 267 Ogółem 5248 5209 5228 5233

Na terenie gminy funkcjonuje 1479 gospodarstw domowych (dane WUS Łód ź 2003,) a ponadto instytucje o charakterze publicznym (szkoły, urz ąd gminy, bank, parafie rzymsko-katolickie oraz stra Ŝnice OSP ) – ł ącznie około 1500 jednostek.

2.3. Zasoby naturalne gminy.

Wody powierzchniowe

Cały obszar gminy Siemkowice poło Ŝony jest w dorzeczu Warty. Przez teren gminy oprócz głównej rzeki – Warty, przepływaj ą rzeki Wierznica, Wierzejka, WęŜ nica oraz inne mniejsze potoki bez nazwy. Rzeka Warta prowadzi wody pozaklasowe – przewy Ŝszaj ące st ęŜ enia zanieczyszcze ń powy Ŝej dopuszczalnych warto ści (dane z profili pomiarowych na rzece Warcie). Główne rzeki przepływaj ące przez teren gminy Siemkowice płyn ą w stanie uregulowanym i nieuregulowanym.

9 Tabela 3. Główne rzeki na terenie gminy Siemkowice Stan regulacji Nazwa rzeki Długo ść przepływu (mb) Uregulowana Nieuregulowana WęŜ nica 4070 4070 x Wierzejka 10240 9 450 750 Wierznica 13650 7650 6000

Na terenie Gminy brak jest du Ŝych zbiorników wodnych, zlokalizowanych jest jedynie kilka niewielkich zbiorników o charakterze stawów. Program małej retencji dla województwa łódzkiego przewiduje na terenie gminy Siemkowice budow ę zbiornika retencyjnego Młynki o powierzchni zalewu 6,0 ha i pojemno ści 70,2 tys. m3.

Wody podziemne

Jurajskie poziomy wodono śne s ą zwi ązane głównie ze zbiornikami wód podziemnych o znaczeniu ponadregionalnym na terenie gminy Siemkowice GZWP nr 326 reprezentowanym przez struktury wodono śne górnej jury. Wody jurajskie s ą z reguły wysokiej jako ści. Ze wzgl ędu na szczególne znaczenie gospodarcze, a jednocze śnie zagro Ŝenie degradacj ą, w granicach GZWP wyznaczono obszary wymagaj ące wysokiej ochrony – na terenie gmin Wierzchlas, Siemkowice i Osjaków.

Gleby

Teren zajmowany przez gmin ę Siemkowice nale Ŝy do dwóch regionów glebowo- rolniczych: osjakowskiego (cz ęść południowa) oraz kotliny szczercowskiej (cz ęść pozostała). W regionie osjakowskim dominuj ą gleby pseudobielicowe i bielicowe, rzadziej spotykamy czarne ziemie oraz gleby brunatne wyługowane. Zaliczane do niskich klas bonitacyjnych, cz ęsto powinny by ć wył ączone z u Ŝytkowania rolniczego. W dolinie Warty wyst ępuj ą gleby aluwialne (mady niskiej jako ści). W rejonie kotliny szczercowskiej przewa Ŝaj ą gleby pseudobielicowe i brunatne, wyst ępuj ą tak Ŝe czarne ziemie i mursze oraz gleby brunatne wła ściwe i wyługowane. Zaliczane s ą zwykle do niskich klas bonitacyjnych (zarówno grunty orne, jak i u Ŝytki zielone).

Tabela 4. Wska źniki charakteryzuj ące poszczególne powierzchnie u Ŝytków rolnych na terenie gminy Siemkowice

Nazwa wska źnika Warto ść Jedn. Powierzchnia u Ŝytków rolnych ogółem 6 425 ha Powierzchnia u Ŝytków rolnych w gospodarstwach 6 407 ha indywidualnych Grunty orne ogółem 4 659 ha Grunty orne w gospodarstwach indywidualnych 4 641 ha Sady ogółem 13 ha Sady w gospodarstwach indywidualnych 13 ha Łąki ogółem 1 365 ha Łąki w gospodarstwach indywidualnych 1 365 ha Pastwiska ogółem 388 ha Pastwiska w gospodarstwach indywidualnych 388 ha Lasy i grunty le śne ogółem 2 807 ha Lasy i grunty le śne w gospodarstwach indywidualnych 1 306 ha Pozostałe grunty i nieu Ŝytki ogółem 508 ha Pozostałe grunty i nieu Ŝytki w gospodarstwach 268 ha indywidualnych

Tabela 5. Odsetki powierzchni gleb o okre ślonej klasie bonitacyjnej w gminie Siemkowice

Klasa bonitacyjna Udział w % u Ŝytków ornych II 0,031 III 8,816 IV 15,621 V 34,020 VI 31,143 IVz 10,363

Walory przyrodnicze i krajobrazowe

Ogólna powierzchnia lasów i gruntów le śnych na terenie gminy Siemkowice wynosi ok. 2 807 ha, co stanowi ok. 26 % jej powierzchni. Kompleksy le śne po obu stronach Warty to obszar chronionego krajobrazu, stanowi ącego fragment mi ędzyregionalnego systemu obszarów prawnie chronionych, zwi ązanych z biegiem rzeki Warty.

11 Zachodnia cz ęść gminy o powierzchni 354 ha nale Ŝy do Osjakowskiego Zespołu Przyrodniczo – Krajobrazowego. Zespół ten poło Ŝony jest w gminach Konopnica, Osjaków i Siemkowice, zajmuj ąc dolin ę rzeki Warty (od wsi Bugaj do wsi Strobin) oraz uj ściowy odcinek rzeki Wierznicy. W granicach tego zespołu znajduje si ę naturalna dolina rzeki Warty i uj ściowy odcinek rzeki Wierznicy. Jest to mało zmieniony przez człowieka obszar, o du Ŝych walorach przyrodniczych, krajobrazowych i estetycznych. Najcenniejszy przyrodniczo obszar tego zespołu został dodatkowo obj ęty ochron ą w formie uŜytku ekologicznego. Jest to około 5,5 km uj ściowy odcinek rzeki Wierznicy. Zespół ten spełnia rol ę ł ącznika mi ędzy dwoma parkami krajobrazowymi i stanowi ochron ę dla wa Ŝnego korytarza ekologicznego (o znaczeniu ponadregionalnym), jakim jest dolina Warty. Dodatkowo uj ście Wierznicy do Warty jest wa Ŝnym w ęzłem ekologicznym o znaczeniu regionalnym. Gmina Siemkowice styka si ę równie Ŝ z obszarem Zał ęcza ńskiego Parku Krajobrazowego, a granica otuliny tego parku pokrywa si ę z południowo – zachodni ą granica gminy, zajmuj ąc tylko niewielki jej kawałek w rejonie wsi Mokre (40, 48 ha). W zachodnie cz ęś ci gminy znajduje si ę rezerwat przyrody „Mokry Las”. Obejmuje on grunty nale Ŝą ce do Nadle śnictwa Wielu ń. Przedmiotem ochrony jest las gr ądowy z udziałem jodły i fragmenty olsu. Rezerwat poło Ŝony jest w Le śnictwie Mokry Las, w uroczysku o tej samej nazwie. Cała powierzchnia rezerwatu zaj ęta jest przez siedliska świe Ŝe i wilgotne. Na tym obszarze wody gruntowe zalegają do ść płytko, co podkreśla oddolne oglejenie gleb. W rezerwacie wyst ępuj ą torfiarki poro śni ęte olsem. Obszar rezerwatu jest odwadniany systemem rowów melioracyjnych. Rezerwat stanowi pozostało ść naturalnych zbiorowisk le śnych, które w przeszło ści pokrywały cały teren uroczyska, otoczenie rezerwatu jest zdominowane przez sztucznie wprowadzone drzewostany sosnowe. Ponadto obszar ten ma bujnie rozbudowane runo i podszyt, co powoduje jego niedost ępno ść i stanowi dobre miejsce rozrodu i bytowania wielu gatunków zwierz ąt.

Tabela 5. Wykaz pomników przyrody na terenie gminy Siemkowice

Opis obiektu lokalizacja Siemkowice, przy Dąb szypułkowy-340 urz ędzie gminy L-ctwo Mokry Las Sosna pospolita-350 Radoszewice - Aleja wielogatunkowa park wiejski Jednogatunkowa grupa drzew, grab zwyczajny-330, Siemkowice, park lipa drobnolistna-370, lipa szerokolistna-740, Jesion wiejski wyniosły-330

W granicach zasi ęgu terytorialnego gminy (na terenach le śnych i niele śnych) istnieje wiele egzemplarzy starych drzew, które zasługuj ą na ochron ę w formie pomników przyrody (Tabela 5). Posiadaj ą one du Ŝe walory przyrodnicze i krajobrazowe, cz ęsto podnosz ą walory estetyczne wiejskiego krajobrazu kulturowego. Poni Ŝsze tabele zawieraj ą ponadto wykaz zabytków kulturalnych znajduj ących si ę na terenie gminy.

Tabela 6. Wykaz parków zabytkowych i wiejskich na terenie gminy Siemkowice (w rejestrze zabytków)

Rodzaj Pow. Czas Lp. Miejscowo ść UŜytkownik parku (ha) powstania Przełom Szkoła 1 Radoszewice Zabytkowy 5,70 XVIII i Podstawowa XIX w. 2 Siemkowice Wiejski Urz ąd Gminy 5,20 XVII w.

Tabela 7. Wykaz wa Ŝniejszych zabytków kultury materialnej (w rejestrze zabytków)

Lp. Miejscowo ść Rodzaj i opis obiektu DWÓR MUROWANY - ZESPÓŁ DWORSKO – PAŁACOWY Z 1 Radoszewice KO ŃCA XVIII W 2 Siemkowice Zespół dworsko – pałacowo- folwarczny z połowy XVII w 3 Siemkowice Ko ściół murowany rzymsko – katolicki p.w św. Marcina z XV w.

13 3. Analiza obszarów problemowych w gminie Siemkowice

3.1. Problemy społeczne gminy w perspektywie GOPS w Siemkowicach

Według ustawy pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ anie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo Ŝliwo ści. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo Ŝliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka. Ustawa o pomocy społecznej stwierdza, Ŝe udziela si ę pomocy osobom i rodzinom w szczególno ści z powodu ubóstwa, sieroctwa, bezdomno ści, bezrobocia, niepełnosprawno ści, długotrwałej lub ci ęŜ kiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści, bezradno ści w sprawach opieku ńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, braku umiej ętno ści w przystosowaniu do Ŝycia młodzie Ŝy opuszczaj ącej placówki opieku ńczo-wychowawcze, trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy, trudno ści w przystosowaniu do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, kl ęski Ŝywiołowej lub ekologicznej. Za realizacj ę zada ń z zakresu pomocy społecznej na terenie gminy odpowiedzialny jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Do jego obowi ązków nale Ŝy: − prowadzenie diagnostyki jednostkowej i środowiskowej; − bezpo średnie i po średnie udzielanie świadcze ń (w tym organizowanie opieki i usług domowych); − współpraca z organizacjami i instytucjami, a zwłaszcza z samorz ądem lokalnym; − aktywizowanie środowiska lokalnego.

14 W gminie Siemkowice liczba osób obj ętych pomoc ą społeczn ą w latach 2006-2007 utrzymuje si ę na podobnym poziomie. Najwi ęcej osób ubiegaj ących si ę o pomoc z systemu wsparcia odnotowano w 2006 roku, kiedy to ich liczba wzrosła o 48,3% w porównaniu do roku 2005. Ogółem w latach 2004-2006 pomoc ą społeczn ą w gminie Siemkowice obj ęto: w roku: 2004 – 350 osób, 2005 – 316 osób oraz w 2006 – 654 osób. W śród osób obj ętych pomoc ą najwi ększ ą liczb ę stanowi ą rodziny wielodzietne, niepełne, bezrobotni, osoby niepełnosprawne.

Wykres 1. Liczba osób obj ętych pomoc ą społeczn ą na terenie gminy Siemkowice w latach 2005-2007

654 700 630 600

500

400 316 300

200

100

0 2005 2006 2007

Wysoko ść środków finansowych pozostaj ących w dyspozycji O środka Pomocy Społecznej w Siemkowicach uwzgl ędnia wydatki na zadania własne pochodz ące z bud Ŝetu gminy oraz wydatki na zadania zlecone pochodz ące z bud Ŝetu pa ństwa.. Analizuj ąc wysoko ść nakładów przeznaczonych na pomoc społeczn ą w gminie zauwa Ŝa si ę, Ŝe nakłady finansowe przeznaczane na wspomaganie osób i rodzin s ą dostosowywane do potrzeb, czyli liczby beneficjentów. Ogólna pula środków finansowych na udzielane wsparcie w kolejnych latach wyniosła: − w roku 2004 – 159.799zł, − w roku 2005 –127.373zł, − w roku 2006 – 625.903 zł.

15 Rodzaje pomocy społecznej udzielane przez GOPS w Siemkowicach

W latach 2005-2007 O środek Pomocy Społecznej w Siemkowicach udzielał swym beneficjentom pomocy zarówno w formie świadcze ń pieni ęŜ nych, rzeczowych, jak i w ramach poradnictwa i usług opieku ńczych. Analiza danych pozwala stwierdzi ć, iŜ świadczenia pieni ęŜ ne s ą preferowan ą przez beneficjentów form ą wsparcia. Liczba tych świadcze ń na przestrzeni trzech lat ulegała wahaniom. W roku 2003, wraz ze wzrostem liczby osób ubiegaj ących si ę o pomoc, nast ąpił znaczny wzrost udzielania finansowej formy wsparcia, po czym w roku nast ępnym liczba wydawanych świadcze ń pieni ęŜ nych obni Ŝyła si ę. Podobnie rozkładaj ą si ę liczby udzielanych świadcze ń rzeczowych. Niezadowalaj ąca jest natomiast obni Ŝaj ąca si ę ilo ść udzielanych porad oraz znikoma liczba usług opieku ńczych. W 2007 roku w O środku Pomocy Społecznej w Siemkowicach wydano 876 decyzji o przyznaniu świadcze ń z pomocy społecznej. W śród powodów trudnej sytuacji Ŝyciowej, ze wzgl ędu na które beneficjenci ubiegali si ę o wsparcie, były przede wszystkim – zgodnie z ustaw ą o pomocy społecznej – ubóstwo, sieroctwo, bezdomno ść , potrzeba ochrony macierzy ństwa, bezrobocie, niepełnosprawno ść , długotrwała lub ci ęŜ ka choroba, alkoholizm.

Powody przyznawania pomocy społecznej

Zasadnicz ą przyczyn ą przyznawania pomocy społecznej w gminie Siemkowice w 2006 roku było ubóstwo. Drugim co do ilo ści wydanych decyzji powodem przyznawania pomocy w 2006 roku była wielodzietno ść oraz bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych. Istotn ą przyczyn ą przyznawania świadcze ń z pomocy społecznej w gminie w 2006 roku był tak Ŝe problem długotrwałej lub ci ęŜkiej choroby oraz bezrobocia. Problem braku zatrudnienia, który nie jest tylko indywidualnym problemem człowieka nim dotkni ętego, ale niew ątpliwie wpływa na Ŝycie i funkcjonowanie całej rodziny, dotkn ął szczególnie mieszka ńców gminy Siemkowice.

16 Struktura demograficzna beneficjentów pomocy społecznej

Najliczniejsz ą grup ę korzystaj ących ze świadcze ń pomocy społecznej w 2006 roku, wyró Ŝnion ą ze wzgl ędu na wiek odbiorców, stanowiły osoby w wieku przedprodukcyjnym, tj. poni Ŝej 15 lat. Pomoc społeczna obj ęła swym wsparciem a Ŝ 118 dzieci. Kolejn ą liczn ą grup ę odbiorców pomocy stanowiły osoby w wieku od 31 do 60 lat. Na podstawie danych liczbowych mo Ŝna wnioskowa ć, Ŝe problemy społeczne – zmuszaj ące do szukania wsparcia – zagra Ŝaj ą szczególnie osobom w wieku produkcyjnym. Jest to zjawisko niepokoj ące i powinno skłania ć do refleksji i działa ń, gdy Ŝ jego skutki mog ą dosi ęgn ąć niepełnoletnich członków rodzin potrzebuj ących pomocy i sta ć si ę zacz ątkiem innych, zło Ŝonych kwestii społecznych. By ć moŜe konsekwencjami problemów osób w tym wieku obci ąŜ one s ą wła śnie dzieci, które stanowi ą podstawow ą grup ę beneficjentów OPS w Siemkowicach . W mniejszym stopniu ubiegały si ę o pomoc z systemu wsparcia społecznego osoby w wieku poprodukcyjnym, tj. w przedziale wieku pomi ędzy 61 a 70 rokiem Ŝycia oraz powy Ŝej 70 roku Ŝycia. Niewielka liczba beneficjentów w tym przedziale wiekowym mo Ŝe wynika ć z mo Ŝliwo ści pobierania świadcze ń emerytalnych przez te osoby.

Aktywno ść zawodowa beneficjentów pomocy społecznej

W 2006 roku najliczniejsz ą grup ę odbiorców pomocy społecznej, wyró Ŝnion ą ze wzgl ędu na aktywno ść zawodow ą, stanowiły osoby ucz ące si ę. AŜ 118 beneficjentów to dzieci i młodzie Ŝ pobieraj ące nauk ę, w tym 1 osoba studiuj ąca. Drug ą co do wielko ści grup ę odbiorców stanowiły osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku. W śród beneficjentów bez pracy znalazło si ę 40 osób. O wsparcie ubiegały si ę tak Ŝe osoby pobieraj ące rent ę z ubezpieczenia społecznego oraz osoby pozostaj ące na emeryturze, osoby pracuj ące dorywczo i osoby bezrobotne, otrzymuj ące zasiłek .

3.2. Problemy systemu opieki nad dzieckiem.

Polityka społeczna zajmuje si ę dzie ćmi jako grup ą wymagaj ącą szczególnej troski i ochrony. Działalno ść na rzecz dzieci polega przede wszystkim na ochronie ich praw, wyrównywaniu szans Ŝyciowych poprzez ułatwienie dost ępu do o światy, słu Ŝby zdrowia, wypoczynku oraz asekurowaniu w obliczu ryzyka Ŝyciowego. System opieki nad dzie ćmi potrzebuj ącymi wsparcia organizuj ą instytucje pa ństwowe, samorz ądy, organizacje pozarz ądowe. Na system ten składaj ą si ę: − domy pomocy społecznej dla dzieci specjalnej troski, − pogotowia opieku ńcze, − domy dziecka, − ośrodki szkolno-wychowawcze dla dzieci i młodzie Ŝy, − ogniska wychowawcze – placówki środowiskowe zapobiegaj ące niedostosowaniu społecznemu i osamotnieniu dzieci i młodzie Ŝy oraz zapewniaj ące pomoc rodzicom maj ącym trudno ści w wychowaniu dzieci, − wioski dzieci ęce, − ośrodki adopcyjno-opieku ńcze, − rodziny zast ępcze, − rodzinne domy dziecka, − młodzie Ŝowe o środki wychowawcze. Wszystkie te placówki wyrównuj ą szanse dzieci i młodzie Ŝy, niemniej dziecko, dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowo ści, powinno wychowywa ć si ę w środowisku rodzinnym, w atmosferze szcz ęś cia, miło ści i zrozumienia. W celu uzyskania informacji o problemach dzieci i młodzie Ŝy w lokalnym systemie kształcenia i wychowania zostały rozesłane do szkół gminy ankiety. Pozwalaj ą one zdiagnozowa ć środowisko szkolne pod k ątem wyst ępowania zachowa ń o cechach patologii społecznej w śród uczniów oraz przekazuj ą informacje o realizacji działa ń opieku ńczo-wychowawczych, profilaktycznych i leczniczych prowadzonych wśród dzieci i młodzie Ŝy.

18 W gminie Siemkowice zadania o światowe oraz opieku ńczo-wychowawcze spełniaj ą przedszkole, szkoły podstawowe, gimnazjum. Na terenie gminy funkcjonuje jedno przedszkole w Siemkowicach, do którego ucz ęszcza 47 dzieci. Ponadto przy szkołach podstawowych działaj ą oddziały przedszkolne – klasy „zerowe”. Do szkół podstawowych, znajduj ących si ę w Siemkowicach, Lipniku, Radoszewicach, O Ŝegowie, Zmy ślonej i do gimnazjum w Siemkowicach ucz ęszcza w sumie 651 dzieci. Z przeprowadzonych na terenie wszystkich pi ęciu szkół gminy Siemkowice bada ń wynika m.in., i Ŝ dla prawidłowej realizacji zało Ŝonych celów jedna szkoła (gimnazjum) zatrudnia pedagoga. Szkoły nie zatrudniaj ą logopedów ani psychologów, natomiast wszystkie podejmuj ą współprac ę z Poradni ą Psychologiczno- Pedagogiczn ą. Szkoły współpracuj ą tak Ŝe z policj ą, lekarzem i pomoc ą społeczn ą oraz z kuratorami s ądowymi. śadna ze szkół nie prowadzi klas integracyjnych. Pi ęć szkół oraz przedszkole prowadzi do Ŝywianie uczniów, ogółem 118 uczniów spo Ŝywa posiłki w szkole (78 w szkołach podstawowych oraz 32 w gimnazjum i 9 w przedszkolu). Do Ŝywianie jest mo Ŝliwe dzi ęki działaj ącym w szkołach stołówkom. Ponadto szkoły organizuj ą dla uczniów koła zainteresowa ń, chóry, kluby, prowadzone s ą równie Ŝ zaj ęcia wyrównawcze, korekcyjno-kompensacyjne, doradztwa zawodowego, psychoterapeutyczne itp. Problemami, które w najpowa Ŝniejszym stopniu dotykaj ą środowisko uczniowskie i samych uczniów, s ą przede wszystkim trudne warunki materialne i ubóstwo rodziny. Uczniowie odczuwaj ą skutki bezrobocia rodziców, ich niewydolno ści wychowawczej i wi ąŜą cego si ę z tym faktem zaniedbywania potrzeb dzieci, uzale Ŝnie ń od alkoholu oraz konfliktów w rodzinie. Z bada ń wynika tak Ŝe, i Ŝ wśród uczniów coraz intensywniejszy staje si ę problem si ęgania po u Ŝywki, nasilaj ą si ę tak Ŝe konflikty i agresja wewn ątrzszkolna. Przyczyn ą, według dyrekcji szkół, mo Ŝe by ć niska samoocena uczniów i brak wiary w swoje mo Ŝliwo ści.

19 Najcz ęś ciej wyst ępuj ące problemy w szkołach gminy

W szkołach gminy Siemkowice z najwi ększ ą intensywno ści ą wyst ępuj ą problemy: wagarowania, okłamywania, palenia papierosów, konfliktów z kolegami szkolnymi. Zauwa Ŝa si ę tak Ŝe – cho ć nieco rzadziej – problemy agresji i przemocy w szkole, konfliktów z rodzicami i rodze ństwem, niszczenia mienia szkolnego, kradzie Ŝy. Sporadycznie wyst ępuj ą problemy takie, jak: konflikty z nauczycielami, zaniedbywanie przez dom, drugoroczno ść , za Ŝywanie środków psychoaktywnych, przemoc w rodzinie, przest ępczo ść ujawniona. Aby zapobiega ć negatywnym zjawiskom wyst ępuj ącym na terenie szkół, czy te Ŝ pojawiaj ącym si ę w środowisku uczniów, szkoły wszystkich szczebli edukacyjnych prowadz ą zaj ęcia profilaktyczne, m.in. z zakresu profilaktyki uzale Ŝnie ń („Cukierek”, „Spójrz inaczej”, „Elementarz – czyli program siedmiu kroków”, „Narkotykom stop”), profilaktyki przemocy („Przeciwdziałanie przemocy i agresji w szkole”) oraz inne, dotycz ące np. problematyki AIDS/HIV, ochrony przed sektami, umiej ętno ści interpersonalnych, negocjacji i rozwi ązywania konfliktów, asertywno ści czy bezpiecze ństwa („Bezpieczny Ja ś”). Ponadto szkoły zapewniaj ą uczniom i rodzicom m.in. nast ępuj ące formy wsparcia: − doradztwo psychologiczno-pedagogiczne, warsztaty, konsultacje; − dostosowanie programów nauczania do potrzeb i mo Ŝliwo ści ucznia; − udział w szkolnych kołach zainteresowa ń, zaj ęciach adaptacyjno- integracyjnych; − spotkania, rozmowy, pogadanki ze specjalistami, zajęcia profilaktyczne; − pomoc stypendialn ą, wyprawki dla pierwszaków; − do Ŝywianie dzieci, pomoc rzeczow ą. Dyrekcje szkół zwróciły równie Ŝ uwag ę, Ŝe gdyby posiadały odpowiednie środki finansowe, mogłyby efektywniej wypełnia ć swe zadania opieku ńczo- wychowawcze, głównie dotycz ące animacji czasu wolnego uczniów, walki z uzale Ŝnieniami i przemoc ą, a tak Ŝe zapewni ć do Ŝywianie wszystkim potrzebuj ącym dzieciom oraz podejmowa ć szereg innych działa ń, zarówno profilaktycznych, jak i naprawczych.

20 Oprócz szkół na terenie gminy Siemkowice działalność kulturalno-oświatow ą prowadzi Gminna Biblioteka. Działalno ść sportow ą prowadzi m.in. Klub Sportowy w Siemkowicach, w którym funkcjonuj ą sekcje piłki no Ŝnej. Działaj ą tak Ŝe Ludowe Zespoły Sportowe w O Ŝegowie i Radoszewicach

3.3. Problem bezrobocia.

Statystyki dotycz ące bezrobocia w znacznym stopniu zniekształcaj ą obraz zjawiska ze wzgl ędu na du Ŝy stopie ń tzw. bezrobocia utajonego oraz powszechno ści „pracy na czarno”. Bezrobocie powoduje, i Ŝ standard Ŝycia wielu ludzi stale si ę obni Ŝa i rozszerza si ę obszar patologii społecznej. Bezrobotnym, zgodnie z definicj ą ustawow ą, jest osoba pozostaj ąca bez pracy, ale jednocze śnie zdolna i gotowa do jej podj ęcia w pełnym wymiarze czasu. Bezrobocie, przyczyniaj ąc si ę do zubo Ŝenia materialnego, w bezpo średni sposób wpływa na poziom Ŝycia rodzin, wywieraj ąc negatywne skutki zwłaszcza w postaci dezintegracji rodziny, zmniejszenia siły wsparcia emocjonalnego i solidarno ści pomi ędzy członkami rodziny, zwi ększenia ryzyka zaistnienia patologii Ŝycia społecznego. Długookresowe bezrobocie ma wpływ na ekonomiczn ą i psychospołeczn ą sfer ę Ŝycia człowieka bezrobotnego oraz jego rodziny. Jednym z pierwszych skutków utraty pracy jest obni Ŝenie standardu Ŝycia rodziny, tak Ŝe wtedy, gdy otrzymywane s ą świadczenia kompensuj ące płac ę. Dlatego te Ŝ problem bezrobocia dotyczy nie tylko osoby nim dotkni ętej, lecz tak Ŝe całej jego rodziny. Pogorszenie stanu funkcjonowania rodziny jest proporcjonalne do okresu pozostawania bez pracy, co przejawia si ę problemami opieku ńczo-wychowawczymi, przemoc ą czy zanikiem autorytetu rodzicielskiego. Mo Ŝe tak Ŝe prowadzi ć do rozpadu rodziny. W tych okoliczno ściach pojawia si ę równie Ŝ gro źba przyjmowania przez dzieci negatywnych wzorów osobowych, a w konsekwencji dziedziczenia statusu bezrobotnego.

21 Wzrost liczby bezrobotnych powoduje przyrost ilo ści zada ń z zakresu pomocy społecznej oraz zwi ększenie puli wydatków na udzielanie pomocy. Sytuacja taka wymusza równie Ŝ konieczno ść dostosowania dotychczasowych form działania do nowych potrzeb. Poniewa Ŝ mo Ŝliwo ści bud Ŝetu pa ństwa i samorz ądu lokalnego s ą ograniczone, podstawowego znaczenia w pomocy w wychodzeniu z bezrobocia nabiera praca socjalna, która przyjmuje zró Ŝnicowane formy. Praca socjalna prowadzona przez pracowników socjalnych to mi ędzy innymi pomoc w planowaniu nowych koncepcji Ŝycia zawodowego, rozbudzanie motywacji do działania ukierunkowanego na zatrudnienie oraz technika kontaktu, która pozwala na uzale Ŝnienie pomocy – formy, wysoko ści i okresu wypłacania świadczenia – od aktywno ści bezrobotnego i jego rodziny. Niepokoj ący jest wpływ bezrobocia na zachowania patologiczne. Szczególnie niebezpiecznym zjawiskiem staje si ę przemoc w rodzinie. Długie pozostawanie bez pracy stymuluje procesy dezintegracji Ŝycia rodzinnego. Przymusowa bezczynno ść zawodowa i nieuregulowany tryb Ŝycia wyzwalaj ą zachowania dewiacyjne, skierowane na rodzin ę i lokalne środowisko społeczne. Negatywne emocje zwi ązane z sytuacj ą bezrobocia przenoszone s ą na najbli Ŝszych – ofiarami przemocy i złego traktowania s ą najcz ęś ciej kobiety i dzieci. Długotrwałe bezrobocie, z jego negatywnymi konsekwencjami psychospołecznymi, wymaga stosowania odpowiednich form oddziaływa ń. Na dzie ń 30 wrze śnia 2008 roku liczba bezrobotnych zamieszkałych w gminie Siemkowice, zarejestrowanych w PUP w Paj ęcznie, wyniosła 172 osoby.

Wykres 2. Liczba zarejestrowanych osób bezrobotnych zamieszkałych na terenie Siemkowice w latach 2006-2008

350 318

300

250 204 200 172

150

100

0 31.12.2006 31.12.2007 30.09.2008

Wśród bezrobotnych najliczniejsz ą grup ę stanowiły osoby z najni Ŝszym wykształceniem, tj. gimnazjalnym i podstawowym oraz z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Liczn ą grup ę stanowili tak Ŝe bezrobotni z wykształceniem średnim zawodowym i policealnym. Pozostali zarejestrowani w Powiatowym Urz ędzie Pracy legitymowali si ę wykształceniem średnim ogólnokształc ącym oraz wy Ŝszym.

3.4. Problem uzale Ŝnienia alkoholowego i jego rozwi ązywanie.

Definiuj ąc problem alkoholizmu, przyjmuje si ę, Ŝe jest to całokształt problemów zwi ązanych z u Ŝywaniem napojów alkoholowych. Rozumie si ę przez to zarówno upo śledzenie decyzji dotycz ących rozpoczynania picia alkoholu, jak i polegaj ących na niemo Ŝno ści przerwania picia alkoholu. Problem alkoholizmu rozpatrywany jest w dwóch płaszczyznach: − jako choroba alkoholowa (utrata kontroli picia, niemo Ŝno ść utrzymania si ę w abstynencji);

23 − jako zagadnienie spo Ŝycia napojów alkoholowych i akceptowanych przez społecze ństwo wzorów picia, co stwarza konieczno ść poszukiwania alkoholu. Jedn ą z grup dysfunkcyjnych, która obj ęta jest pomoc ą, stanowi ą wła śnie osoby uzale Ŝnione od alkoholu. Nadu Ŝywanie napojów alkoholowych stanowi dzi ś bezsprzecznie jeden z powa Ŝniejszych problemów w naszym społecze ństwie. Szerz ące si ę zjawisko alkoholizmu dotyka wielu mieszka ńców kraju i nie respektuje płci, wieku ani statusu społecznego. Jego rozmiary i niszczycielskie działanie daj ą si ę obserwowa ć m.in. wśród klientów pomocy społecznej. Komisariat Policji w 2006 roku zarejestrował 20 przypadków przest ępstw zwi ązanych z kierowaniem samochodem w stanie nietrze źwym oraz 5 przypadków kierowania rowerem w stanie nietrze źwym. Ponadto odnotowano jedno przest ępstwo z ustawy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zarejestrowano tak Ŝe dwa przypadki zn ęcania si ę fizycznego i psychicznego nad członkami rodziny, które mogły by ć spowodowane nadu Ŝyciem alkoholu. W 2006 roku Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w Siemkowicach przyj ęła 25 wnioski dotycz ące problemów alkoholowych na terenie gminy. Na ich podstawie wydała jedno skierowanie na leczenie odwykowe do odpowiednich placówek lecznictwa zamkni ętego. W 2006 roku komisja ta przeprowadziła jedn ą kontrol ę punktów sprzeda Ŝy napojów alkoholowych na terenie gminy. Wielko ść środków przeznaczonych na profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów alkoholowych w gminie z roku na rok systematycznie wzrasta. W 2004 roku pula środków finansowych wyniosła 31.160 zł., w roku 2005 wzrosła do 34.254 zł., w roku 2006 tak Ŝe wzrosła i wyniosła 35.699 zł. Zwi ększanie puli środków finansowych przeznaczonych na rozwi ązywanie problemów uzale Ŝnie ń niew ątpliwie b ędzie sprzyja ć działaniom zapobiegaj ącym i leczniczym. Aby eliminowa ć niekorzystny wpływ alkoholizmu na społeczno ść gminy, konieczne jest prowadzenie działa ń o charakterze profilaktycznym oraz ró Ŝnych form promocji zdrowego stylu Ŝycia. Wa Ŝną rol ę odgrywaj ą w tym procesie uchwalane corocznie programy profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz

24 podejmowane przez Gminn ą Komisj ę Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych w ramach przysługuj ących jej uprawnie ń działania. W gminie Siemkowice corocznie opracowywany jest Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. Program ten, konstruowany w oparciu o diagnoz ę lokalnych problemów alkoholowych zakłada przede wszystkim: − diagnoz ę istniej ących problemów, − rozwój profilaktyki szkolnej i środowiskowej, − rozwój profesjonalnych form pomocy psychologicznej dla osób współuzale Ŝnionych, − doskonalenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, − zwi ększenie dost ępno ści usług terapeutycznych dla uzale Ŝnionych, − podnoszenie kwalifikacji osób zajmuj ących si ę profesjonaln ą pomoc ą, − kontrol ę rynku napojami alkoholowymi. Aby skutecznie i efektywnie realizowa ć działania strategiczne tego programu, w gminie Siemkowice przeprowadzane s ą szkolenia w zakresie wiedzy na temat uzale Ŝnie ń skierowane do nauczycieli, rodziców, sprzedawców, prowadzi si ę profilaktyk ę dla dzieci i młodzie Ŝy, socjoterapi ę i terapi ę, terapi ę zabaw ą, obozy terapeutyczne, narady i konferencje, wywiady środowiskowe i rozmowy. Prowadzona jest tak Ŝe ewaluacja skuteczno ści podejmowanych działa ń.

3.5. Problem przest ępczo ści.

Przest ępczo ść jest jedn ą z tych kwestii społecznych, która odciska dotkliwe pi ętno na funkcjonowaniu ka Ŝdej lokalnej społeczno ści, w której ma miejsce. Intensywno ść oraz cz ęstotliwo ść , z jak ą wyst ępuj ą zdarzenia przest ępcze, mog ą mie ć wpływ na formowanie si ę postaw i zachowa ń ludzi tworz ących społeczno ść miast i gmin. Dlatego tak istotne jest prowadzenie adekwatnych działa ń prewencyjnych oraz operacyjnych i porz ądkowych, zmierzaj ących w kierunku zapewniania bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego. Na terenie gminy Siemkowice za stan bezpiecze ństwa publicznego odpowiedzialny jest Komisariat Policji w Paj ęcznie. Z przeprowadzonej analizy stanu

25 zagro Ŝenia przest ępczo ści ą za okres 12 miesi ęcy 2004 roku wynika, Ŝe na terenie gminy Siemkowice odnotowano 15 przypadków przest ępstw. Wśród przest ępstw zarejestrowanych w roku 2007 przez Komisariat Policji w Paj ęcznie, najwi ęcej było przest ępstw zwi ązanych z kradzie Ŝą . Zarejestrowano tak Ŝe cztery przypadki zn ęcania si ę fizycznego i psychicznego nad członkami rodzin. Z danych Komisariatu Policji dotycz ących sprawców popełnionych w 2007 roku przest ępstw wynika, i Ŝ najliczniejsz ą grup ę stanowiły osoby w przedziale wieku pomi ędzy 30 a 39 lat. Liczne grupy stanowiły tak Ŝe osoby w przedziale wieku pomi ędzy 21 a 24 rokiem Ŝycia. Kolejn ą grup ę stanowili sprawcy w przedziale wiekowym 17-20 lat. Przest ępstwa popełniały tak Ŝe osoby w wieku od 13 do 16 lat, natomiast nie odnotowano Ŝadnych sprawców przest ępstw poni Ŝej 13 roku Ŝycia.

3.6. Osoby niepełnosprawne.

W rozumieniu ustawy o pomocy społecznej niepełnosprawno ść oznacza stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy, powoduj ący trwałe lub okresowe utrudnienie, ograniczenie b ądź uniemo Ŝliwienie samodzielnej egzystencji. Tymczasem obecnie niepełnosprawno ść jest równie Ŝ rozumiana jako efekt barier społecznych, ekonomicznych oraz fizycznych, jakie jednostka napotyka w środowisku zamieszkania. W zwi ązku z tym polityka społeczna powinna promowa ć aktywne działania na wszystkich szczeblach Ŝycia społecznego oraz wspiera ć wszelkie działania na rzecz równouprawnienia osób niepełnosprawnych, a tak Ŝe przeciwdziała ć ich dyskryminacji i tworzy ć mechanizmy wyrównuj ące szanse Ŝyciowe oraz warunki do korzystania z przysługuj ących im praw. Kryterium prawnego zakwalifikowania danej osoby do zbiorowo ści osób niepełnosprawnych jest posiadanie przez ni ą aktualnego orzeczenia, wydanego przez odpowiedni organ orzekaj ący dla osób w wieku 16 lat i wi ęcej b ądź uprawnienia do pobierania zasiłku piel ęgnacyjnego dla dzieci poni Ŝej 16 roku Ŝycia.

26 Z cz ęś ciowych danych dotycz ących struktury osób niepełnosprawnych, zgromadzonych przez O środek Pomocy Społecznej w Siemkowicach, wynika, i Ŝ w 2006 roku w gminie mieszkało 405 osób niepełnosprawnych. Wśród osób niepełnosprawnych było 140 dzieci i 265 osób dorosłych. Wśród niepełnosprawnych gminy Siemkowice najliczniejsz ą grup ę stanowi ą osoby z orzeczonym I stopniem niepełnosprawno ści – 71 osoby. Osób z II stopniem niepełnosprawno ści jest 202, a osób z III stopniem niepełnosprawno ści jest 132 . Wśród osób niepełnosprawnych znaczn ą cz ęść stanowi ą dzieci. Na terenie gminy opiek ą nad dzie ćmi i osobami dorosłymi niepełnosprawnymi zajmuj ą si ę m.in.: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Siemkowicach oraz O środek Pomocy Społecznej. Natomiast w śród organizacji pozarz ądowych Koło Przyjaciół Dzieci Niepełnosprawnych.

4. Identyfikacja potrzeb, problemów oraz zasobów społecznych gminy Siemkowice.

4.1. Zasoby społeczne na terenie gminy

Zasobami umo Ŝliwiaj ącymi rozwi ązywanie problemów społecznych okre ślamy m.in. instytucje znajduj ące si ę na terenie gminy lub obejmuj ące swym zasi ęgiem działania jej mieszka ńców, które funkcjonuj ą w obszarze polityki społecznej i rozwi ązuj ą dane problemy. S ą to jednostki zarówno samorz ądowe, jak i niepubliczne, na przykład organizacje pozarz ądowe. Instytucje samorz ądowe − Ośrodek Pomocy Społecznej w Siemkowicach odgrywa najistotniejsz ą rol ę w kwestii rozwi ązywania problemów społecznych w gminie. Ośrodek zatrudnia trzech pracowników, w tym jednego pracownika kadry kierowniczej oraz jednego pracownika socjalnego, wszystkich z wykształceniem kierunkowym. Jednostka realizuje zadania wynikaj ące z ustawy o pomocy społecznej i koordynuje rozwi ązywanie problemów społecznych w gminie.

27 − Na terenie gminy Siemkowice funkcjonuj ą tak Ŝe 2 rodziny zast ępcze, w których umieszczono 4 dzieci.

Instytucje pozarz ądowe Na terenie gminy Siemkowice funkcjonuje jedno stowarzyszenie oraz trzy parafie ko ścioła rzymskokatolickiego. Pomi ędzy sektorem publicznym a pozarz ądowym istnieje współpraca oraz dobry przepływ informacji dotycz ący osób potrzebuj ących wsparcia społecznego. W śród organizacji pozarz ądowych działaj ących na terenie gminy Siemkowice znajduj ą si ę: − TPD Koło Przyjaciół Dzieci Niepełnosprawnych – stowarzyszenie z siedzib ą w Siemkowicach wspiera rodziny z dzie ćmi niepełnosprawnymi, organizuje imprezy i wypoczynek letni dla dzieci, a tak Ŝe spotkania, których celem jest wspólna wymiana pogl ądów i poradnictwo. Zrzesza w swoim kole 32 dzieci; − Ochotnicze Stra Ŝe Po Ŝarne (OSP Siemkowice, OSP Radoszewice, OSP O Ŝegów, OSP Lipnik, OSP Mokre) – oprócz działalno ści statutowej maj ą wpływ na Ŝycie kulturalno rozrywkowe mieszka ńców gminy; − Ludowe Kluby Sportowe (Siemkowice, Radoszewice, O Ŝegów) – wywieraj ą wpływ na rozwój młodzie Ŝy m ęskiej w sekcjach piłki no Ŝnej.

4.2. Analiza SWOT

Bardzo u Ŝyteczn ą metod ą przy okre ślaniu priorytetów rozwojowych jest powszechnie stosowana w marketingu analiza SWOT. Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagro Ŝenia w otoczeniu). Analiza SWOT jest efektywn ą metod ą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania szans i zagro Ŝeń, jakie stoj ą przed organizacj ą. Analiz ę t ę mo Ŝna z powodzeniem zastosowa ć do dowolnego przedsi ęwzi ęcia, włącznie z programowaniem strategicznym.

28 Wnikliwe opracowanie SWOT jest istotnym etapem procesu planowania strategicznego. Przy wła ściwym opracowaniu stanowi punkt wyj ściowy dla okre ślania celów strategicznych oraz projektów socjalnych. Analiza SWOT została przygotowana w czasie zaj ęć warsztatowych. Przedstawione poni Ŝej czynniki obejmuj ą: − mocne strony – wewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na sytuację społeczn ą, − słabe strony – wewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na sytuację społeczn ą, − szanse – zewn ętrzne uwarunkowania o pozytywnym wpływie na realizacj ę celów, − zagro Ŝenia – zewn ętrzne uwarunkowania o negatywnym wpływie na realizacj ę celów. Wynik prac obrazuj ą prezentowane poni Ŝej zestawienia. Doda ć nale Ŝy, Ŝe w analizie SWOT odniesiono si ę wył ącznie do kwestii społecznych w kontek ście poszczególnych grup społecznych gminy Siemkowice.

Analiza SWOT w odniesieniu do sytuacji dzieci, młodzie Ŝy oraz rodzin. Mocne strony Słabe strony − niedostateczne zabezpieczenie dzieciom − aktywna praca na rzecz pomocy dzieciom i i młodzie Ŝy dost ępu do ró Ŝnych form młodzie Ŝy sp ędzania czasu wolnego − komunikacja podmiotów rz ądowych − bierno ść w zakresie poszukiwania środków i pozarz ądowych zajmuj ących si ę pozabud Ŝetowych problematyk ą dzieci i młodzie Ŝy − brak na terenie gminy placówek − wspieranie organizacji III sektora resocjalizacyjnych oraz dla nieletnich i przez samorz ąd w działaniach na rzecz samotnych matek z dzieckiem dzieci, młodzie Ŝy i rodziny − niewystarczaj ąca ilo ść o środków wsparcia − propagowanie idei wolontariatu dla rodzin w kryzysie − prowadzenie działa ń w kierunku rozwoju − brak warunków do prowadzenia skutecznej zast ępczej opieki rodzinnej pracy socjalnej Szanse Zagro Ŝenia − wyst ępowanie zagro Ŝeń funkcjonowania rodziny: uzale Ŝnienia, rozpad wi ęzi − racjonalne rozdzielanie środków publicznych rodzinnych, bezrobocie, przemoc, ubóstwo − prowadzenie szkolnych programów − marginalizacja i alienacja grup i osób, profilaktycznych − niewystarczaj ące środki publiczne na opiek ę − decentralizacja władzy sprzyjaj ąca pomocy nad dzieckiem i rodzin ą społecznej dzieciom − brak ofert szkole ń i doskonalenia i młodzie Ŝy zawodowego dla kadry w dziedzinie pracy z rodzin ą

29 Analiza SWOT w odniesieniu do sytuacji osób bezrobotnych Mocne strony Słabe strony − wzrost znaczenia wykształcenia jako − wyst ępowanie wysokiego bezrobocia warto ści długotrwałego zarówno w śród kobiet, jak i − wykorzystywanie potencjału naukowego i męŜ czyzn oraz na terenach wiejskich technicznego w pracy z bezrobotnymi − wyst ępowanie zjawiska dziedziczenia − specjalistyczne przygotowanie pracowników bezrobocia pomocy społecznej do pracy z osobami − brak lokalnych przedsięwzi ęć wartych bezrobotnymi upowszechnienia − współpraca władz lokalnych z organizacjami − brak organizacji pozarz ądowych pozarz ądowymi pomagaj ących osobom bezrobotnym Szanse Zagro Ŝenia − spadaj ący wska źnik stopy bezrobocia na − istnienie zjawiska nielegalnego zatrudnienia terenie gminy − niska mobilno ść zawodowa i geograficzna − przestrzeganie zasad partnerstwa w zakresie − mała dost ępno ść kształcenia ustawicznego współpracy z partnerami społecznymi dla osób z terenów wiejskich

Analiza SWOT w odniesieniu do sytuacji osób niepełnosprawnych Mocne strony Słabe strony − brak zaanga Ŝowania osób − komunikowanie si ę i współpraca aktywnie niepełnosprawnych w samopomoc funkcjonuj ących organizacji pozarz ądowych − istnienie barier utrudniaj ących pełen udział z instytucjami samorz ądowymi osób niepełnosprawnych w Ŝyciu − rozpowszechnianie pozytywnych wzorców społecznym postaw filantropijnych i charytatywnych w − niedostateczna oferta opieki nad osobami środowisku niepełnosprawnymi − dostateczna baza rehabilitacyjna dla osób − nierównomierna i niewystarczaj ąca pomoc niepełnosprawnych osobom niepełnosprawnym Szanse Zagro Ŝenia − wzrost społecznej akceptacji osób niepełnosprawnych − likwidowanie barier architektonicznych, − zmniejszanie si ę liczby miejsc pracy dla osób − standaryzacja usług socjalnych dla osób niepełnosprawnych niepełnosprawnych − nierównomierne korzystanie ze środków − prowadzenie działa ń upowszechniaj ących pozabud Ŝetowych i pomocowych problematyk ę niepełnosprawno ści w celu kształtowania pozytywnych postaw

Analiza SWOT w odniesieniu do sytuacji osób starszych Mocne strony Słabe strony − wzrost liczby osób starszych, − istnienie okre ślonych standardów usług dla − brak małych form pomocy społecznej dla osób starszych, osób starszych, − dostateczny dost ęp do jednostek − marginalizacja problemów osób starszych, organizacyjnych pomocy społecznej, − niekorzystanie z pomocy wolontariuszy, − mo Ŝliwo ści kontynuowania aktywno ści − ą zawodowej przez osoby starsze, niewystarczaj ca liczba osób zatrudnionych w o środkach pomocy społecznej, − profesjonalnie przygotowana kadra, − brak mo Ŝliwo ści samorealizacji osób − poprawianie sfery technicznej ułatwiaj ącej starszych w organizacjach codzienne Ŝycie mieszka ńcom wsi. samopomocowych. Szanse Zagro Ŝenia − uwra Ŝliwianie systemu o światy na problem − brak szkole ń dla kadry realizuj ącej pomoc osób starszych, osobom starszym − dostosowywanie standardów usług do − wzrastaj ąca liczba osób samotnych, wymogów Unii Europejskiej, − brak koordynacji działa ń podmiotów na − dostosowywanie infrastruktury dla osób rzecz osób starszych starszych, − migracje ludzi młodych na inne tereny, − podmiotowe traktowanie osób starszych, − brak dokładnego rozpoznania potrzeb w śród − prowadzenie promocji zdrowia osób starszych

Analiza SWOT w odniesieniu do sytuacji osób uzale Ŝnionych Mocne strony Słabe strony − dobrze przygotowana kadra, − istnienie bazy lokalowej do działa ń wspieraj ących − prawidłowe wykorzystywanie środków pochodz ących z zezwole ń − brak miejsc pobytu dla ofiar przemocy − dost ęp do stałych środków finansowych na − brak bazy lecznictwa odwykowego profilaktyk ę i rozwi ązywanie problemów − brak zaanga Ŝowania społeczno ści lokalnej w alkoholowych działania pomocowe osobom uzale Ŝnionym − współpraca oraz stały przepływ informacji pomi ędzy instytucjami samorz ądowymi a organizacjami pozarz ądowymi, działaj ącymi w obszarze uzale Ŝnie ń Szanse Zagro Ŝenia − brak współpracy fachowców ró Ŝnych dziedzin na rzecz przeciwdziałania − traktowanie uzale Ŝnienia w kategoriach uzale Ŝnieniom problemu społecznego − pogł ębiaj ące si ę ubo Ŝenie społecze ństwa, − istnienie systemu wsparcia dla osób i rodzin zmęczenie i bezradno ść społeczna wymagaj ących specjalistycznej pomocy − niedostateczne wykorzystywanie systemu informacji

Analiza SWOT w odniesieniu do rozwoju kadr i słu Ŝb pomocowych Mocne strony Słabe strony − brak specjalistów kompleksowo zajmuj ących − wyspecjalizowana kadra pracowników si ę rodzin ą problemow ą społecznych − przeci ąŜ enie pracowników socjalnych ilo ści ą − prowadzenie działa ń socjalnych z rodzin ą, zada ń istnienie placówek − niedostateczne finansowanie instytucji realizuj ących zadania pomocy społecznej Szanse Zagro Ŝenia − współpraca pomi ędzy jednostkami pomocy − niewystarczaj ąca ilość kadry w stosunku do społecznej prowadzonymi przez ró Ŝne potrzeb podmioty − niedostateczne finansowanie pomocy − stałe doskonalenie zawodowe pracowników społecznej pomocy społecznej

4.3. Raport z bada ń ankietowych

Podstaw ą wszelkiej działalno ści praktycznej jest dobre zidentyfikowanie problemów społecznych n ękaj ących mieszka ńców, a w szczególności dzieci i młodzie Ŝ, całe rodziny oraz ludzi starszych. Identyfikacja problemów społecznych tych wła śnie grup na terenie gminy została dokonana w oparciu o dokonane badania ankietowe oraz podczas warsztatów maj ących na celu aktualizacj ę Strategii. Praca warsztatowa prowadzona była wła śnie w oparciu o wyniki ankiety. Celem badania było poznanie opinii mieszka ńców gminy Siemkowice na temat ich sytuacji, postrzegania problemów społecznych, potrzeb i relacji w gminie. Ankietyzacj ę przeprowadzono w lipcu i sierpniu 2008 roku. Formularz ankiety został opracowany przez specjalistów PPWOW. Ankiet ę rozprowadzono poprzez sołtysów oraz pracowników Urz ędu Gminy. Celem było dotarcie do jak najwi ększej liczby mieszka ńców gminy. Przekazano mieszka ńcom prawie 400 egzemplarzy ankiety. Formularz dost ępny był równie Ŝ na stronie internetowej gminy. Analizy wyników dokona ć mo Ŝna było na podstawie 73 ankiet – tylko tyle wypełnionych formularzy zwrócono do Urz ędu Gminy.

Wśród respondentów silniej reprezentowane s ą kobiety (48 osób spo śród wszystkich badanych wobec 25 m ęŜ czyzn). W badaniu najch ętniej brały udział osoby w przedziale wiekowym 40-49 lat (24 respondentów) oraz 26-39 (23 respondentów), ponadto ankiet ę wypełniło 14 osób z przedziału wiekowego 50-59 lat, 8 osób w wieku 18-25 lat oraz 4 powy Ŝej 60 roku Ŝycia. Je śli chodzi o wykształcenie respondentów, to najsilniej reprezentowane s ą osoby z wykształceniem średnim (27 respondentów) oraz zawodowym (24 respondentów), w badaniu wzi ęło udział tak Ŝe 10 osób z wykształceniem wy Ŝszym, 7 z policealnym i 5 z podstawowym. Struktura źródeł utrzymania respondentów przedstawia si ę nast ępuj ąco: najwi ęcej (21) osób utrzymuje si ę z pracy na własnym gospodarstwie rolnym, w nast ępnej kolejno ści z pracy na rachunek własny (15 osób). 11 respondentów pozostaje na utrzymaniu członka rodziny, tyle samo utrzymuje si ę z emerytury b ądź renty. 9 osób wykonuje prac ę najemn ą z sektorze publicznym, 8 – prac ę dorywcz ą, 3 – prac ę najemn ą w sektorze prywatnym. 3 respondentów utrzymuje si ę ze świadcze ń GOPS, a jeden pobiera zasiłek dla bezrobotnych. Poni Ŝej przedstawiony jest rozkład odpowiedzi na poszczególne pytania ankiety.

Czy zna Pan/Pani zało Ŝenia Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych w swojej Gminie – dokumentu przyj ętego uchwał ą Rady Gminy.

16 osób - Tak, 57 osób - Nie.

Jakie problemy społeczne wobec dzieci i młodzie Ŝy uwa Ŝa Pan/Pani za najwa Ŝniejsze na terenie Gminy?

42 osoby – Brak miejsca spotka ń np. w poszczególnych wsiach, 17 osób – Brak opieki nad dzie ćmi w wieku przedszkolnym, 48 osób – Brak odpowiedniego miejsca na spotkania dla młodzieŜy, 31 osób – Ograniczony dost ęp do Internetu, 38 osób – Ograniczony dost ęp do placówek kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych, 13 osób – Za Ŝywanie narkotyków, 36 osób – UŜywanie alkoholu, 27 osób – Palenie papierosów, 21 osób – Brak mo Ŝliwo ści dokształcania si ę, 3 osoby – Inne: Brak odpowiedniego miejsca na spotkania dla ró Ŝnych grup wiekowych dzieci

33 Jakie problemy społeczne wobec osób starszych uwa Ŝa Pan/Pani za najwa Ŝniejsze na terenie Gminy?

31 osób – Brak zaj ęć , kontaktów z lud źmi w tym samym wieku, 30 osób – Problem z dojazdem do lekarzy, 35 osób – Problemy zdrowotne, 16 osób – Niepełnosprawno ść , 17 osób – Samotno ść , izolacja, 12 osób – Ograniczona zdolno ść do samoobsługi, 29 osób – Niewystarczaj ący zakres usług opieku ńczych, 35 osób – Brak zagospodarowania wolnego czasu dla osób w wieku poprodukcyjnym, 35 osób – Brak organizacji imprez kulturalnych, 2 osoby – Inne: Brak wsparcia finansowego

Jakie problemy społeczne wobec rodzin uwa Ŝa Pan/Pani za najwa Ŝniejsze na terenie Gminy?

20 osób – Ubóstwo, 43 osoby – Bezrobocie, 46 osób – Alkoholizm, 12 osób – Niepełnosprawno ść , 20 osób – Przemoc w rodzinie, 18 osób – Bezradno ść w sprawach opieku ńczo-wychowawczych, 20 osób – Bezradno ść Ŝyciowa, 21 osób – Rozbicia rodzin - wyjazdy zagraniczne, 39 osób – Niewydolno ść materialna rodziny, 24 osoby – Ograniczony dost ępu do pomocy specjalistycznej, 1 osoba – Inne: Brak miejsca do spotka ń towarzyskich całymi rodzinami

Czy jest Pan/Pani za utworzeniem na terenie Gminy świetlic środowiskowych?

61 osób – Tak, 3 osoby – Nie, 9 osób – Nie mam zdania - je śli tak , to gdzie? 1) przy OSP – 12 osób 2) przy szkołach – 11 osób 3) przy GOK – 3 osoby 4) znale źć miejsce i wybudowa ć budynek – 3 osoby 5) salka przyko ścielna – 1 osoba

Czy Pana/Pani zdaniem na terenie Gminy jest zapotrzebowanie na świadczenie usług opieku ńczych dla osób starszych?

46 osób – Tak, 10 osób – Nie, 17 osób – Nie mam zdania - je śli tak , to kto takie usługi powinien świadczy ć? 1) o środek zdrowia – 10 osób 2) GOPS – 5 osób 3) wolontariat – 2 osoby 4) nauczyciele – 1 osoba

Jakie Pana/Pani zdaniem rozwi ązania mog ą by ć odpowiedzi ą na problemy dzieci i młodzie Ŝy? Prosz ę o wpisanie pomysłów, które mogłyby zaistnie ć w Gminie?

Utworzenie świetlic – 28 osób Kluby młodzie Ŝowe – 15 osób Kluby sportowe – 16 osób Bezpłatna nauka na wszystkich szczeblach – 2 osoby Spotkania z psychologami i pedagogami – 9 osób Utworzenie kawiarenek internetowych – 8 osób Placówki kulturalne – 15 osób Dofinansowanie orkiestry d ętej – 1 osoba Dokształcanie w zakresie skutków alkoholizmu i narkomanii – 2 osoby Zorganizowanie zaj ęć dodatkowych w ramach doskonalenia umiej ętno ści – 2 osoby Otwarcie przedszkola – 3 osoby Plac zabaw na terenie szkoły – 4 osoby Nadzór policji – 4 osoby Organizowanie wycieczek, wyjazdów na wakacje i zimowiska – 4 osoby

Jakie Pana/Pani zdaniem rozwi ązania mog ą by ć odpowiedzi ą na problemy osób starszych? Prosz ę o wpisanie pomysłów, które mogłyby zaistnie ć w Gminie?

Klub seniora – 9 osób Koło gospody ń Wiejskich – 4 osoby Wolontariat – 6 osób Organizowanie wyjazdów, wycieczek – 5 osób Konsultacje medyczne w miejscowym o środku zdrowia – 13 osób Świetlice – 16 osób Wsparcie materialne ze strony GOPS-u – 2 osoby Organizowanie imprez kulturalnych – 7 osób Organizowanie kursów i szkole ń – 1 osoba Organizowanie pogadanek – 6 osób Problemy z dojazdem do lekarzy – osoby 3 Zaj ęcia ruchowe i masa Ŝe – 1 osoba

35 Jakie Pana/Pani zdaniem rozwi ązania mogą by ć odpowiedzi ą na problemy rodzin? Prosz ę o wpisanie pomysłów, które mogłyby zaistnie ć w Gminie?

Koła Gospody ń Wiejskich – 2 osoby Pomoc psychologa – 9 osób Pomoc prawnika – 1 osoba Klub sportowy dla dorosłych – 1 osoba Imprezy kulturalne – 8 osób Walka z bezrobociem – 16 osób Bezpłatna nauka dzieci i młodzie Ŝy, stypendia naukowe – 3 osoby Przedszkola – 1 osoba Świetlice – 1 osoba Organizowania grup wsparcia – 4 osoby Walka z alkoholizmem – 5 osób Walka z bied ą – 3 osoby Wsparcie materialne i pieni ęŜ ne – 10 osób Organizowanie kursów i szkole ń – 3 osoby

Czy Pana/Pani zdaniem dost ępno ść do poradni specjalistycznych na terenie Gminy jest zadowalaj ąca?

6 osób – Tak, 49 osób – Nie, 18 osób – Nie mam zdania - je śli nie , to jakie widzi Pan/Pani potrzeby w zakresie poprawy ochrony zdrowia 1) wi ększy dost ęp do specjalistów na kas ę chorych – 38 osób 2) wi ęcej nieodpłatnych bada ń – 38 osób 3) wi ęcej o środków zdrowia – 1 osoba 4) brak punktu pogotowia i karetki – 1 osoba 5) brak odpowiedniego sprz ętu medycznego – 1 osoba

Jakie Pana/Pani zdaniem s ą najbardziej skuteczne działania maj ące wpływ na rozwi ązywanie problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie?

35 osób – współpraca z policj ą, organizacjami i instytucjami pomagaj ącymi osobom uzale Ŝnionym, 28 osób – szerzenie oświaty w tym zakresie (kształtowanie świadomo ści) w śród dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych, 25 osób – udzielanie pomocy, (w tym równie Ŝ prawnej), 37 osób – organizowanie grup wsparcia dla osób uzale Ŝnionych, 41 osób – organizowanie wolnego czasu dla dzieci i młodzieŜy, 33 osoby – zapewnienie w ka Ŝdej szkole pomocy psychologa i pedagoga.

Czy Pana/Pani zdaniem na terenie Gminy powinny by ć prowadzone kursy i szkolenia dla dorosłych?

48 osób – Tak, 9 osób – Nie, osób – Nie mam zdania - je śli tak , to jakie widzi Pan/Pani formy działa ń 1) kurs komputerowy – 8 osób 2) kursy j ęzykowe – 4 osoby 3) kursy rolnicze – 4 osoby 4) kurs masa Ŝu – 3 osoby 5) kurs pierwszej pomocy – 3 osoby 6) kurs gotowania – 2 osoby 7) kurs kosmetyczny – 2 osoby 8) kurs spawacza – 1 osoba 9) kurs hafciarstwa – 1 osoba 10) kurs ksi ęgowo ści – 1 osoba 11) szkolenia prawne – 3 osoby

Czy jest Pan/Pani za prowadzeniem działa ń anga Ŝuj ących społeczno ść lokaln ą do wspólnego rozwi ązywania problemów?

31 osób - Tak, 15 osób - Nie, 27 osób - Nie mam zdania - je śli tak , to o jakie tematyce 1) profilaktyka i rozwi ązanie problemów alkoholowych – 7 osób 2) zbyt produktów rolnych – 2 osoby 3) pozyskiwanie środków unijnych – 1 osoba 4) walka z bezrobociem – 1 osoba 5) ochrona klimatu i środowiska – 1 osoba

Jakie Pana/Pani zdaniem nale Ŝałoby podj ąć działania w celu poprawy Ŝycia mieszka ńców Gminy? 30 osób – przeciwdziałanie społecznej bierno ści, kierowanie działa ń na aktywizacj ę zawodow ą podopiecznych 19 osób – podejmowanie działa ń maj ących na celu zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób starszych, niepełnosprawnych, bezdomnych oraz uzale Ŝnionych 31 osób – wzmocnienie pomocy niematerialnej (doradztwo, pomoc psychologiczna i prawna) 23 osoby – rozszerzenie współpracy z instytucjami i organizacjami pozarz ądowymi.

Jakie działania Gminy mog ą pozytywnie wpłyn ąć na rozwi ązanie problemów społecznych?

51 osób – pozyskiwanie środków unijnych na kwestie społeczne 32 osoby – wykorzystanie budynków gminy na nowe inwestycje społeczne 41 osób – organizowanie kursów i szkole ń dla osób poszukuj ących pracy 29 osób – zwi ększenie ilo ści imprez sportowych i kulturalnych 22 osoby – ści ślejsza współpraca z s ąsiaduj ącymi gminami w zakresie polityki społecznej 24 osoby – działania na rzecz aktywizacji społeczno ści gminy/wsi 20 osób – profilaktyka

Co Pana/Pani zdaniem Gmina powinna osi ągn ąć w zakresie ładu społecznego? Jaki cel sobie w tym zakresie postawi ć?

19 osób – integracja społeczno ści lokalnej 52 osoby – poprawa warunków Ŝycia i funkcjonowania mieszka ńców 29 osób – tworzenie warunków ku temu, by „ka Ŝdy brał swoje Ŝycie w swoje r ęce” 37 osób – wzmocnienie oraz podniesienie sprawno ści działalno ści ró Ŝnych instytucji w gminie 28 osób – wielofunkcyjny i zrównowa Ŝony rozwój gospodarczy i społeczny 15 osób – przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu

4.4. Podsumowanie cz ęś ci diagnostycznej.

Dokonuj ący diagnozy problemów społecznych na terenie gminy Zespół Warsztatowy korzystał z szeregu mo Ŝliwo ści, jakie stwarza funkcjonowanie jednostek organizacyjnych samorz ądu terytorialnego, jednostek pozarz ądowych oraz instytucji współdziałaj ących w szeroko rozumianym obszarze polityki społecznej. Nie poprzestaj ąc na analizie źródeł zastanych, którymi dysponuj ą O środek Pomocy Społecznej, Policja, Powiatowy Urz ąd Pracy i inne, korzystano z wskazanych przy sporz ądzaniu analiz diagnostycznych źródeł wywołanych, tj. bada ń ankietowych i analizy SWOT. Sumuj ąc uzyskane informacje i nakładaj ąc wyniki diagnozy na zakres mo Ŝliwo ści kompetencyjnych samorz ądu, mo Ŝemy wskaza ć najwa Ŝniejsze obszary problemowe, których rozwi ązanie powinno sta ć si ę przedmiotem działa ń samorz ądu lokalnego, a jest tre ści ą cz ęś ci programowej niniejszego dokumentu.

38 Zespół przygotowuj ący dokument uznał, Ŝe problemami, dla których nale Ŝy zaprogramowa ć działania, s ą: 1. Dysfunkcje opieku ńczo-wychowawcze w rodzinach wymagaj ących profesjonalnej pomocy w rozwi ązywaniu pojawiaj ących si ę trudno ści rzutuj ą na wszechstronny rozwój dzieci i młodzie Ŝy. 2. Poziom bezrobocia na terenie gminy Siemkowice, który skutecznie uniemo Ŝliwia realizacj ę celów osobistych i zawodowych znacznej grupie mieszka ńców, pogł ębiaj ąc obszary ubóstwa. 3. Post ępuj ące starzenie si ę społecze ństwa oraz pogarszaj ąca si ę sytuacja materialna osób starszych, samotnych i niepełnosprawnych, która skutecznie ogranicza im samodzielny, pełny i czynny udział w Ŝyciu społecznym. 4. Uzale Ŝnienie od środków psychoaktywnych, które jest problemem społecznym gminy, przyczyniającym si ę do powstawania szeregu negatywnych zjawisk ograniczaj ących wydolno ść rodzin nimi dotkni ętych. 5. Wła ściwa ocena mo Ŝliwo ści lokalnego systemu pomocy społecznej i jego rozwój zgodnie ze zmieniaj ącymi si ę potrzebami społecznymi.

Brak na terenie gminy wolontariatu – skutecznie utrudnia to realizacj ę nowatorskich rozwi ąza ń oraz wyst ępowanie o fundusze wspomagaj ące rozwi ązywanie lokalnych problemów społecznych.

5. Strategiczne kierunki rozwoju gminy Siemkowice.

5.1. Powi ązanie celów Aktualizacji Strategii z innymi dokumentami strategicznymi gminy oraz dokumentami wy Ŝszego rz ędu.

Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego Wizja rozwoju regionu łódzkiego przedstawia wyobraŜenie o przyszło ści regionu. Analiza sytuacji społeczno-gospodarczej wskazuje, Ŝe region łódzki w dalszym ci ągu nie jest regionem zintegrowanym wewn ętrznie. W wielu dziedzinach dysproporcje wewn ątrzregionalne nie tylko nie zostały zahamowane, ale wr ęcz si ę nasilaj ą. Podstawowym powodem jest nierównomierny rozwój gospodarczy, niespójna infrastruktura, słabe wi ęzi kooperacyjne w gospodarce, szczególnie na poziomie lokalnym czy zdezintegrowany system interwencji publicznej. Słabo ści te wida ć szczególnie w gminie Siemkowice, gdzie niektóre przemiany społeczne zostały zahamowane. Peryferyjno ść gminy stanowi, i Ŝ jest ona mało atrakcyjna dla inwestorów i turystów. Zbyt niski poziom gospodarki jest powodem bezrobocia, a co za tym idzie ubóstwa. Wizja, jako punkt docelowy rozwoju województwa łódzkiego w roku 2020, przedstawia region jako: − otwarty na świat z wykształconym i aktywnym społecze ństwem, − konkurencyjnej gospodarki otwartej na współprac ę mi ędzynarodow ą, − dost ępny i posiadaj ący własn ą to Ŝsamo ść kulturow ą i gospodarcz ą. Misj ą województwa jest Podniesienie atrakcyjno ści województwa łódzkiego w strukturze regionalnej Polski i Europy jako regionu sprzyjaj ącego zamieszkaniu i gospodarce przy d ąŜ eniu do budowy wewn ętrznej spójno ści i zachowaniu ró Ŝnorodno ści jego miejsc. Realizacja po Ŝą danych przemian okre ślonych w misji przy aktualnym stanie i tendencjach rozwojowych regionu, b ędzie wymagała skoncentrowania wysiłków na wielu obszarach. Najwa Ŝniejsze z nich zidentyfikowano w trzech strategicznych dla województwa sferach:

40 SFERA SPOŁECZNA: Cel główny: Wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego województwa.

SFERA EKONOMICZNA: Cel główny: Poprawa pozycji konkurencyjnej gospodarki województwa.

SFERA FUNKCJONALNO – PRZESTRZENNA: Cel główny: Stworzenie rzeczywistego regionu społeczno – ekonomicznego posiadaj ącego własn ą podmiotowo ść kulturow ą i gospodarcz ą.

Aby osi ągn ąć zakładane przez władze województwa cele niezb ędna jest koordynacja działa ń pomi ędzy Urz ędem Marszałkowskim, Wojewódzkim i gmin ą Siemkowice w celu wł ączenia gminy do rozwijaj ącego si ę organizmu województwa. Peryferyjno ść nie mo Ŝe oznacza ć marginalizacji jakiejkolwiek gminy. Celem województwa w sferze społecznej jest „wzrost ogólnego poziomu cywilizacyjnego województwa”. Cel ten musi by ć osi ągni ęty przez rzeteln ą, skoordynowan ą prac ę szczególnie w gminach peryferyjnych. Niezb ędne jest wi ęc wł ączenie gminy Siemkowice do strategii rozwoju gmin peryferyjnych województwa w celu zintensyfikowania prac nad ich szybkim rozwojem społeczno – gospodarczym.

Strategia Polityki Społecznej na lata 2007-2013 Strategia Polityki Społecznej ma charakter ogólnokrajowy i jest przez to dokumentem obejmuj ącym znacznie wi ęcej aspektów sfery społecznej. Nale Ŝy jednak zaznaczy ć, i Ŝ od skuteczno ści polityki społecznej na szczeblu lokalnym zale Ŝy jej powodzenie w całym kraju. Dlatego te Ŝ, wyznaczaj ąc zadania do realizacji dla rozwi ązania problemów społecznych gminy Siemkowice brano pod uwag ę tendencje ogólnopolskie i rekomendacje zawarte w dokumencie krajowym. Dotyczy to przede wszystkim nast ępuj ących priorytetów Strategii Polityki Społecznej:

41 Priorytet 1: Poprawa warunków powstawania i funkcjonowania rodzin. Wsparcie rodzin w wychowaniu i edukacji dzieci. Kierunki przewidziane w ramach tego priorytetu znajduj ą swoje odzwierciedlenie w nast ępuj ących celach: − Stworzenie systemu wspierania rodzin zagro Ŝonych i dotkni ętych kryzysem. − Prawidłowy rozwój dziecka w rodzinie. − Walka z wyst ępowaniem patologii społecznych w rodzinie. − Poprawa standardu Ŝycia w rodzinach. Priorytet 2: Wdro Ŝenie aktywnej polityki społecznej , a szczególnie kierunek: 2.3. Rozwój form ekonomii społecznej na rzecz pobudzenia aktywizacji zawodowej osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Kierunek przewidziany w ramach tego priorytetu znajduje swoje odzwierciedlenie w celach: − Zwi ększenie skuteczno ści programów aktywizuj ących bezrobotnych w kwestiach zawodowych oraz społecznych. − Zapobieganie rozwijaniu si ę postaw patologicznych w rodzinach dotkni ętych problemem bezrobocia. − Ograniczanie zjawiska marginalizacji społecznej. Priorytet 4: Tworzenie warunków sprzyjaj ących integracji w starzej ącym si ę społecze ństwie , a szczególnie kierunki: 4.1. Rozwijanie systemu opieki piel ęgnacyjnej celem zbudowania środowiskowego modelu integracji ludzi starszych i wymagaj ących pomocy. 4.3. Aktywizacja i integracja lokalna osób w wieku poprodukcyjnym, wykorzystanie potencjału osób starszych w środowisku lokalnym. Kierunki przewidziane w ramach tego priorytetu znajduj ą swoje odzwierciedlenie w celach: − Aktywizowanie grup społecznych zagro Ŝonych marginalizacj ą. − Ograniczenie zjawiska wykluczenia społecznego (alienacji) w śród grup zagro Ŝonych marginalizacj ą.

42 Priorytet 5: Aktywizacja i mobilizacja partnerów lokalnych. Kierunki przewidziane w ramach tego priorytetu znajduj ą swoje odzwierciedlenie w celach: − Aktywizacja społecze ństwa w celu zwi ększenia liczby funkcjonuj ących organizacji pozarz ądowych oraz ich udział w realizacji zada ń pomocy społecznej. − Zacie śnianie współpracy administracji publicznej z partnerami społecznymi w sferze pomocy społecznej.

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Siemkowice Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Siemkowice jest dokumentem umo Ŝliwiaj ącym zaplanowanie procesów rozwojowych gminy ze szczególnym uwzgl ędnieniem lat 2007-2013. Dokument ten jest niezb ędn ą form ą aktualizacji i uzupełnienia Strategii Rozwoju Gminy Siemkowice. W dokumencie uznano, i Ŝ zadania podejmowane przez gmin ę musz ą koncentrowa ć si ę na zmniejszeniu dystansu do bardziej rozwini ętych regionów kraju, co zwi ększy jej atrakcyjno ść dla inwestorów. Zaproponowano równie Ŝ wprowadzenie szerszej koncepcji polityki prorozwojowej poprzez inwestycje lub wspomaganie inwestycji w latach 2006-2013. W Planie Rozwoju okre ślono zadania władz lokalnych oraz dwa cele strategiczne, maj ące wpływ na popraw ę sytuacji na terenie miasta i gminy: − poprawa lokalnej infrastruktury twardej, − rozwój przedsi ębiorczo ści poprzez tworzenie korzystnych warunków dla firm. Przy projektowaniu działa ń strategicznych, rozwi ązuj ących problemy społeczne gminy Siemkowice, nale Ŝy wzi ąć pod uwag ę działania, do realizacji których obliguje Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Siemkowice.

5.2. Cele strategiczne, operacyjne i kierunki działa ń w zakresie polityki społecznej gminy.

Po analizie zasobów i problemów w gminie Siemkowice, przychodzi czas na okre ślenie celów strategicznych, a dalej, celów operacyjnych i kierunków działa ń w gminie Siemkowice. Cele strategiczne wynikaj ą z zidentyfikowanych problemowych obszarów strategicznych, projektuj ą zmian ę społeczn ą oraz wyznaczaj ą kierunki rozwoju społecznego.

CEL STRATEGICZNY I ZMNIEJSZENIE OBSZARÓW WYKLUCZENIA SPOŁECZNEGO

Efektem realizacji tego celu strategicznego ma by ć zmniejszenie ryzyka wykluczenia społecznego w śród mieszka ńców gminy, a zwłaszcza w śród grup szczególnie na to ryzyko nara Ŝonych (osób bezrobotnych, osób uzale Ŝnionych oraz ich rodzin). Zmniejszanie poziomu marginalizacji społecznej powinno i ść w parze z inicjatywami na rzecz rozwoju systemu samopomocy oraz oddolnych mechanizmów reagowania na sytuacje problemowe w lokalnym społecze ństwie.

Cel operacyjny 1: Wzrost motywacji i aktywno ści zawodowej bezrobotnych Przykładowe działania:

1) Organizacja prac interwencyjnych i robót publicznych.

2) Organizacja kursów zmierzaj ących do przekwalifikowania osób długotrwale bezrobotnych.

3) Poradnictwo psychologiczne oraz z zakresu technik poszukiwania pracy.

Cel operacyjny 2: Zorganizowanie systemu samopomocy w śród mieszka ńców gminy Przykładowe działania:

1) Prowadzenie warsztatów poprawiaj ących zaradno ść Ŝyciow ą i umiej ętno ść wykorzystania indywidualnych i społecznych zasobów.

2) Zorganizowanie banku informacji o wzajemnej pomocy mieszka ńców.

3) Zorganizowanie banku Ŝywno ści.

Cel operacyjny 3: Zwi ększenie mo Ŝliwo ści reintegracji osób uzale Ŝnionych i ich rodzin zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Przykładowe działania:

1) Obj ęcie osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym pomoc ą terapeutyczn ą – tworzenie grup wsparcia dla osób uzale Ŝnionych i ich rodzin.

2) Prowadzenie dodatkowych zaj ęć pozalekcyjnych jako środka wspomagaj ącego pokonywanie problemów wychowawczo-opieku ńczych w rodzinie.

Cel operacyjny 4: Podniesienie poziomu profilaktyki uzale Ŝnie ń Przykładowe działania:

1) Organizowanie imprez promuj ących zdrowy tryb Ŝycia.

2) Organizowanie wypoczynku letniego z realizacj ą programów edukacyjno- profilaktycznych.

CEL STRATEGICZNY II POPRAWA DOST ĘPU DO MO śLIWO ŚCI ROZWOJU ZAINTERESOWA Ń I SP ĘDZANIA WOLNEGO CZASU

Efektem realizacji tego celu ma by ć wzbogacenie ofert sp ędzania wolnego czasu dla mieszka ńców gminy, w tym zwłaszcza dla dzieci i młodzie Ŝy. Mo Ŝliwo ści rozwoju zainteresowa ń mieszka ńców dotyczy ć maj ą w szczególno ści dwóch sfer: kultury oraz sportu.

Cel operacyjny 1: Rozwój instytucji umo Ŝliwiaj ących rozbudzenie i realizacj ę zainteresowa ń dla dzieci i młodzie Ŝy Przykładowe działania:

1) Tworzenie kół zainteresowa ń dla dzieci i młodzie Ŝy.

2) Tworzenie grup tanecznych.

3) Tworzenie świetlic dla dzieci i młodzie Ŝy.

Cel operacyjny 2: Zwi ększenie atrakcyjno ści oferty kulturalnej dla mieszka ńców Przykładowe działania:

1) Organizowanie wyjazdów do kina, teatru.

2) Organizowanie lokalnych imprez kulturalnych dla społeczno ści.

3) Zwi ększenie zasobów Gminnej Biblioteki Publicznej.

Cel operacyjny 3: Zwi ększenie udziału zaj ęć sportowych w sp ędzaniu wolnego czasu Przykładowe działania:

1) Organizowanie aerobiku i innych zaj ęć sportowych dla mieszka ńców gminy.

2) Organizowanie rajdów pieszych i rowerowych i innych imprez sportowych dla mieszka ńców gminy.

3) Organizowanie zawodów dla dzieci i młodzie Ŝy.

46 CEL STRATEGICZNY III ZWI ĘKSZENIE INTEGRACJI I ŚWIADOMO ŚCI SPOŁECZNEJ WŚRÓD MIESZKA ŃCÓW

Efekt realizacji celu strategicznego III to stworzenie płaszczyzny dla wspólnych inicjatyw i działa ń dla mieszka ńców gminy, które doprowadzi ć maj ą w naturalny sposób do wzrostu poziomu integracji społecznej, tak Ŝe osób starszych i niepełnosprawnych. Zało Ŝeniem tego celu jest tak Ŝe zapocz ątkowanie trwalszych mechanizmów podnoszenia poziomu integracji społecznej w gminie.

Cel operacyjny 1: Tworzenie mo Ŝliwo ści dla spotka ń i wspólnych działa ń mieszka ńców gminy Przykładowe działania:

1) Reaktywowanie dawnych i tworzenie nowych organizacji kobiecych (np. kół gospody ń wiejskich).

2) Organizowanie wycieczek, spotka ń i imprez kulturalnych dla mieszka ńców gminy.

3) Wspomaganie rozwoju istniej ących oraz wspieranie powstawanie nowych inicjatyw kulturalnych – zespołów muzycznych, orkiestr, chórów.

Cel operacyjny 2: Wspomaganie integracji osób starszych i niepełnosprawnych Przykładowe działania:

1) Wspomaganie i wykorzystanie wolontariatu jako sposobu wsparcia dla osób starszych i niepełnosprawnych.

2) Podejmowanie inicjatyw wspomagaj ących integracj ę i rozwój osób starszych (Kluby Seniora, Uniwersytet Trzeciego Wieku).

47 Cel operacyjny 3: Wspomaganie rozwoju mechanizmów buduj ących integracj ę i świadomo ść społeczn ą Przykładowe działania: − Szkolenia dla liderów lokalnej społeczno ści, m.in. z zakresu pozyskiwania środków na działalno ść społeczn ą. − Utworzenie portalu internetowego umo Ŝliwiaj ącego mieszka ńcom dost ęp do informacji, wymian ę opinii i konsultacje społeczne. − Utworzenie klubu integracji społecznej.

CEL STRATEGICZNY IV WSPOMAGANIE ROZWOJU I EDUKACJI DZIECI ORAZ DOROSŁYCH MIESZKA ŃCÓW

Efektem realizacji celu strategicznego nr IV ma by ć wspieranie szeroko rozumianego rozwoju osobistego dzieci, młodzie Ŝy oraz osób dorosłych. Równocze śnie powinno dąŜ yć si ę do wyrównywania szans edukacyjnych, rozwojowych wszystkich dzieci w gminie, a tak Ŝe promowania ich osi ągni ęć i sukcesów w ró Ŝnych obszarach. Z drugiej strony osoby dorosłe powinny mie ć mo Ŝliwo ść uzyskania umiej ętności z zakresu nieznanej dla nich technologii informatycznej oraz innych, np. j ęzykowych, których nie mieli szansy wcze śniej naby ć.

Cel operacyjny 1: Zwi ększenie poziomu aspiracji i wyrównywanie szans dzieci i młodzie Ŝy Przykładowe działania:

1) Organizowanie tematycznych zaj ęć pozalekcyjnych oraz pozaszkolnych (sportowych, muzycznych, kulturalnych itp.).

2) Organizowanie spotka ń z ciekawymi osobami i autorytetami.

3) Organizowanie olimpiad, konkursów, festiwali i przegl ądów dokona ń dzieci i młodzie Ŝy.

4) Organizowanie oddziałów przedszkolnych.

Cel operacyjny 2: Zwi ększanie mo Ŝliwo ści i motywowanie do dokształcania dla dorosłych mieszka ńców Przykładowe działania:

1) Organizowanie kursów z zakresu poruszania si ę po współczesnym rynku pracy.

2) Organizowanie kursów j ęzykowych dla dorosłych.

3) Organizowanie kursów z zakresu obsługi komputera i Internetu.

CEL STRATEGICZNY V ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY ORAZ WZROST PRZEDSI ĘBIORCZO ŚCI MIESZKA ŃCÓW

Efektem realizacji tego celu strategicznego powinien by ć szeroko rozumiany rozwój gospodarczy gminy, który dokonywałby si ę głownie dzi ęki rozwojowi indywidualnych postaw przedsi ębiorczo ści w śród mieszka ńców gminy. Mogłyby si ę one realizowa ć m.in. w obszarze agroturystyki jako perspektywy rozwojowej dla gminy. Efektem tego celu ma by ć tak Ŝe zach ęcenie inwestorów z zewn ątrz do rozwijania swojej działalno ści na terenie gminy, co zwi ększy liczb ę miejsc pracy na jej terenie. Cel operacyjny 1: Tworzenie na terenie gminy sprzyjaj ącego klimatu dla mikroprzedsi ębiorczo ści Przykładowe działania:

1) Udost ępnienie istniej ących zasobów lokalowych dla rozwoju mikroprzedsi ębiorczo ści.

2) Zorganizowanie kursu z zakresu „Małej przedsi ębiorczo ści”.

3) Organizowanie wizyt studyjnych i czerpanie do świadczenia z dobrych praktyk w innych gminach.

49 Cel operacyjny 2: Rozwój agroturystyki na terenie gminy Przykładowe działania:

1) Przeprowadzenie cyklu szkole ń z zakresu prowadzenia działalno ści agroturystycznej.

2) Promocja walorów turystycznych i rekreacyjnych gminy.

3) Wł ączenie gminy w programy dotycz ące wojewódzkiego i powiatowego rozwoju turystycznego.

Cel operacyjny 3: Tworzenie na terenie gminy sprzyjaj ącego klimatu dla potencjalnych inwestorów Przykładowe działania:

1) Utworzenie punktu informacyjnego o tworzeniu małych i średnich przedsi ębiorstw.

2) Przygotowanie broszur informacyjnych na temat projektów realizowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego.

50 5.3. System realizacji Aktualizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych.

Cel strategiczny I Zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego Cel operacyjny 1 Wzrost motywacji i aktywno ści zawodowej bezrobotnych Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Liczba 1. Organizacja prac interwencyjnych i robót Urz ąd Gminy/ Powiatowy Urz ąd 2009-2015 zatrudnionych publicznych. Pracy osób Liczba przeprowadzonych 2. Organizacja kursów zmierzaj ących do Urz ąd Gminy/ Powiatowy Urz ąd kursów; przekwalifikowania osób długotrwale 2009-2015 Pracy Liczba bezrobotnych. przeszkolonych osób 3. Poradnictwo psychologiczne oraz z Liczba GOPS/Powiatowy Urz ąd Pracy 2009-2015 zakresu technik poszukiwania pracy. udzielonych porad Cel operacyjny 2 Zorganizowanie systemu samopomocy w śród mieszka ńców gminy Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Liczba 1. Prowadzenie warsztatów poprawiaj ących przeprowadzonych zaradno ść Ŝyciow ą i umiej ętno ść Szkoły/GOPS/organizacje 2009-2015 warsztatów; wykorzystania indywidualnych i pozarz ądowe Liczba społecznych zasobów. uczestników Ilo ść 2. Zorganizowanie banku informacji o Urz ąd Gminy/sołectwa/parafie/ 2009-2015 zgromadzonych wzajemnej pomocy mieszka ńców. organizacje pozarz ądowe/GOPS informacji Ilo ść Urz ąd Gminy/sołectwa/parafie/ zgromadzonej i 3. Zorganizowanie banku Ŝywno ści. 2009-2015 organizacje pozarz ądowe/GOPS przekazanej Ŝywności Cel operacyjny 3 Zwi ększenie mo Ŝliwo ści reintegracji ze społecze ństwem osób uzale Ŝnionych i ich rodzin zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Obj ęcie osób zagro Ŝonych wykluczeniem Ilo ść seansów społecznym pomoc ą terapeutyczn ą – terapeutycznych, GOPS/Szkoły 2009-2015 tworzenie grup wsparcia dla osób liczba uzale Ŝnionych i ich rodzin. korzystaj ących

2. Prowadzenie dodatkowych zaj ęć Liczba zaj ęć ; pozalekcyjnych jako środka Szkoły/przedszkola 2009-2015 Liczba wspomagaj ącego pokonywanie problemów uczestników wychowawczo-opieku ńczych w rodzinie.

Cel operacyjny 4 Podniesienie poziomu profilaktyki uzale Ŝnie ń Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Ilo ść imprez; Liczba uczestników; 1. Organizowanie imprez promuj ących zdrowy Szkoły/organizacje 2009-2015 poziom wiedzy o tryb Ŝycia. pozarz ądowe zdrowym trybie Ŝycia

2. Organizowanie wypoczynku letniego z Ilo ść wycieczek, realizacj ą programów edukacyjno- GOPS/szkoły 2009-2015 ilo ść uczestników profilaktycznych.

Cel strategiczny II Poprawa dost ępu do mo Ŝliwo ści rozwoju zainteresowa ń i sp ędzania wolnego czasu Cel operacyjny 1 Rozwój instytucji umo Ŝliwiaj ących rozbudzenie i realizacj ę zainteresowa ń dla dzieci i młodzie Ŝy Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Ilo ść powstałych 1.Tworzenie kół zainteresowa ń dla dzieci i Szkoły/ organizacje 2009-2015 kół, liczba młodzie Ŝy. pozarz ądowe uczestników Ilo ść powstałych Szkoły/ organizacje 2.Tworzenie grup tanecznych. 2009-2015 grup, liczba pozarz ądowe uczestników Liczba powstałych świetlic na terenie gminy, Szkoły/ organizacje 3.Tworzenie świetlic dla dzieci i młodzie Ŝy. 2009-2015 ró Ŝnorodno ść pozarz ądowe prowadzonych zaj ęć , liczba uczestników Cel operacyjny 2 Zwi ększenie atrakcyjno ści oferty kulturalnej dla mieszka ńców Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Ilo ść wyjazdów, Szkoły/ organizacje 1. Organizowanie wyjazdów do kina, teatru. 2009-2015 miejsce wyjazdu, pozarz ądowe ilo ść uczestników

Ilo ść imprez, 2. Organizowanie lokalnych imprez Szkoły/ organizacje 2009-2015 cz ęstotliwo ść , ilo ść kulturalnych dla społeczno ści. pozarz ądowe uczestników

3. Zwi ększenie zasobów Gminnej Biblioteki Ilo ść nowych Urz ąd Gminy 2009-2015 Publicznej. woluminów

Cel operacyjny 3 Zwi ększenie udziału zaj ęć sportowych w sp ędzaniu wolnego czasu Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1.Organizowanie aerobiku i innych zaj ęć Szkoły/organizacje Ilo ść zaj ęć , liczba 2009-2015 sportowych dla mieszka ńców gminy. pozarz ądowe uczestników 2.Organizowanie rajdów pieszych i rowerowych Szkoły/organizacje Ilo ść rajdów, liczba i innych imprez sportowych dla mieszka ńców 2009-2015 pozarz ądowe uczestników gminy. Ilo ść odbytych 3.Organizowanie zawodów dla dzieci i Szkoły/organizacje 2009-2015 zawodów, liczba młodzie Ŝy. pozarz ądowe uczestników

Cel strategiczny III Zwi ększenie integracji i świadomo ści społecznej w śród mieszka ńców

Cel operacyjny 1 Tworzenie mo Ŝliwo ści dla spotka ń i wspólnych działa ń mieszka ńców gminy Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Reaktywowanie dawnych i tworzenie nowych Sołectwa/organizacje Liczba organizacji, organizacji kobiecych (np. kół gospody ń pozarz ądowe/Urz ąd 2009-2015 liczba członków wiejskich). Gminy Ilo ść i rodzaj Urz ąd 2. Organizowanie wycieczek, spotka ń i imprez atrakcji Gminy/sołectwa/organiza 2009-2015 kulturalnych dla mieszka ńców gminy. kulturalnych, liczba cje pozarz ądowe uczestników 3. Wspomaganie rozwoju istniej ących oraz Liczba inicjatyw, wspieranie powstawanie nowych inicjatyw Urz ąd Gminy/organizacje organizacji 2009-2015 kulturalnych – zespołów muzycznych, orkiestr, pozarz ądowe/sołectwa kulturalnych, liczba chórów. uczestników Cel operacyjny 2 Wspomaganie integracji osób starszych i niepełnosprawnych Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Liczba 1. Wspomaganie i wykorzystanie wolontariatu wolontariuszy, Urz ąd Gminy/organizacje jako sposobu wsparcia dla osób starszych i 2009-2015 liczba odbiorców pozarz ądowe/sołectwa niepełnosprawnych. usługi, rodzaj świadczonych usług Liczba 2. Podejmowanie inicjatyw wspomagaj ących Urz ąd funkcjonuj ących integracj ę i rozwój osób starszych (Kluby Gminy/sołectwa/organiza 2009-2015 organizacji, liczba Seniora, Uniwersytet Trzeciego Wieku). cje pozarz ądowe uczestników

Cel operacyjny 3 Wspomaganie rozwoju mechanizmów buduj ących integracj ę i świadomo ść społeczn ą Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji Urz ąd 1. Szkolenia dla liderów lokalnej społeczno ści, Gminy/szkoły/organizacje Liczba szkole ń, m.in. z zakresu pozyskiwania środków na 2009-2015 pozarz ądowe/organizacje liczba uczestników działalno ść społeczn ą. zewn ętrzne 2. Utworzenie portalu internetowego Jako ść Urz ąd umo Ŝliwiaj ącego mieszka ńcom dost ęp do funkcjonowania Gminy/szkoły/organizacje 2009-2015 informacji, wymian ę opinii i konsultacje portalu, liczba pozarz ądowe społeczne. odwiedzaj ących Ilo ść klubów, ilo ść Szkoły/organizacje osób korzystaj ących 3. Utworzenie klubu integracji społecznej. 2009-2015 pozarz ądowe z porad i ilo ść osób tworz ących klub

Cel strategiczny IV Wspomaganie rozwoju i edukacji dzieci oraz dorosłych mieszka ńców

Cel operacyjny 1 Zwi ększenie poziomu aspiracji i wyrównywanie szans dzieci i młodzie Ŝy Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Organizowanie tematycznych zaj ęć Liczba zaj ęć , Szkoły/organizacje pozalekcyjnych oraz pozaszkolnych 2009-2015 cz ęstotliwo ść , liczba pozarz ądowe (sportowych, muzycznych, kulturalnych) uczestników Liczba spotka ń, 2. Organizowanie spotka ń z ciekawymi Szkoły/organizacje 2009-2015 cz ęstotliwo ść , liczba osobami i autorytetami. pozarz ądowe uczestników

Liczba olimpiad, 3. Organizowanie olimpiad, konkursów, Szkoły/organizacje konkursów, festiwali i przegl ądów dokona ń dzieci i 2009-2015 pozarz ądowe festiwali, liczba młodzie Ŝy. uczestników

Liczba oddziałów, 4. Organizowanie oddziałów przedszkolnych. Urz ąd Gminy/szkoły 2009-2015 liczba dzieci do nich ucz ęszczaj ących. Cel operacyjny 2 Zwi ększanie mo Ŝliwo ści i motywowanie do dokształcania dla dorosłych mieszka ńców Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Organizowanie kursów z zakresu poruszania Urz ąd Gminy/Powiatowy Liczba kursów, 2009-2015 si ę po współczesnym rynku pracy. Urz ąd Pracy liczba uczestników 2. Organizowanie kursów j ęzykowych dla Liczba kursów, Urz ąd Gminy/szkoły 2009-2015 dorosłych. liczba uczestników

3. Organizowanie kursów z zakresu obsługi Liczba kursów, Urz ąd Gminy/ szkoły 2009-2015 komputera i Internetu. liczba uczestników

54 Cel strategiczny V Rozwój gospodarczy gminy oraz wzrost przedsi ębiorczo ści mieszka ńców

Cel operacyjny 1 Tworzenie na terenie gminy sprzyjaj ącego klimatu dla mikroprzedsi ębiorczo ści Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Udost ępnienie istniej ących zasobów Liczba lokalowych dla rozwoju Urz ąd Gminy/OSP 2009-2015 udost ępnionych mikroprzedsi ębiorczo ści. lokali 2. Zorganizowanie kursu z zakresu „Małej Urz ąd Gminy/Powiatowy Liczba kursów, 2009-2015 przedsi ębiorczo ści”. Urz ąd Pracy liczba uczestników

3. Organizowanie wizyt studyjnych i czerpanie Liczba wizyt, liczba do świadczenia z dobrych praktyk w innych Urz ąd Gminy 2009-2015 uczestników gminach. Cel operacyjny 2 Rozwój agroturystyki na terenie gminy Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji 1. Przeprowadzenie cyklu szkole ń z zakresu Urz ąd Gminy/Powiatowy Liczba szkole ń, 2009-2015 prowadzenia działalno ści agroturystycznej. Urz ąd Pracy liczba uczestników 2. Promocja walorów turystycznych i Liczba i zakres Urz ąd Gminy/sołectwa 2009-2015 rekreacyjnych gminy. podj ętych inicjatyw 3. Wł ączenie gminy w programy dotycz ące Urz ąd Liczba i zakres wojewódzkiego i powiatowego rozwoju Gminy/sołectwa/Powiato 2009-2015 podj ętych inicjatyw turystycznego. wy Wydział Promocji Cel operacyjny 3 Tworzenie na terenie gminy sprzyjaj ącego klimatu dla potencjalnych inwestorów Termin Przykładowe działania/zadania Realizatorzy/Partnerzy Wska źniki realizacji

Funkcjonowanie 1. Utworzenie punktu informacyjnego o Urz ąd Gminy 2009-2015 punktu, liczba osób tworzeniu małych i średnich przedsi ębiorstw. korzystaj ących

2. Przygotowanie broszur informacyjnych na temat projektów realizowanych z Europejskiego Urz ąd Gminy 2009-2015 Liczba broszur Funduszu Społecznego.

6. Zarz ądzanie, monitoring i ewaluacja Aktualizacji Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych w gminie Siemkowice

6.1. Zarz ądzanie realizacj ą Aktualizacji Strategii.

Realizacj ą Aktualizacji Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych będzie zarz ądzał Zespół Zarz ądzaj ący składaj ący si ę z m. in. pracowników UG, kierownika GOPS, radnych, przewodnicz ącego Komisji O światy, Kultury, Zdrowia i Spraw Publicznych Rady Gminy, przedstawiciela Gminnej Komisji ds. Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, przedstawicieli szkół oraz grup i instytucji społecznych. Zostanie on powołany Zarz ądzeniem Wójta w ci ągu trzech miesi ęcy od dnia przyj ęcia ASRPS lub jej aktualizacji na mocy uchwały Rady Gminy. Do zada ń Zespołu Zarz ądzaj ącego nale Ŝy m. in.: − zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat post ępów wdra Ŝania oraz przebiegu realizacji projektów – sprawozdania z poszczególnych podmiotów realizuj ących projekty (instytucji publicznych i niepublicznych), − przygotowywanie rocznego Raportu na temat wdra Ŝania strategii, który b ędzie przedstawiany Wójtowi do 31 stycznia nast ępnego roku, ·a nast ępnie do 31 marca przekazywany przez Wójta do zatwierdzenia Radzie Gminy, − przygotowywanie Planu Działania na kolejny rok z uwzgl ędnieniem planowania bud Ŝetu gminy – zapewnienie wkładu własnego do projektów przygotowywanych do funduszy zewn ętrznych, − nadzór nad realizacj ą celów i działa ń przewidzianych w ASRPS, − zapewnienie przygotowania i wdro Ŝenia działa ń/zada ń w zakresie informacji i promocji ASRPS.

56 Pracami Zespołu Zarz ądzaj ącego kieruje Koordynator realizacji ASRPS. Rol ę Koordynatora pełni Sekretarz Gminy przy ścisłej współpracy Kierownika GOPS. Zadania Koordynatora ASRPS:

1) Kierowanie pracami Zespołu Zarz ądzaj ącego,

2) Bie Ŝą ca analiza stanu realizacji ASRPS,

3) Obserwacja uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych wpływaj ących lub mog ących wpłyn ąć na realizacj ę Aktualizacji Strategii,

4) Nadzór nad promocj ą Aktualizacji Strategii i zapewnienie mieszka ńcom dost ępu do informacji,

5) Wypracowywanie kryteriów oceny stanu realizacji Planu Działania.

Roczny Plan Działania b ędzie przyjmowany przez Zespół Zarz ądzaj ący Aktualizacj ą Strategii, zgodnie z wzorem zamieszczonym poni Ŝej:

Nazwa Termin Opis, etapy/ Koszt i projektu/ Zwi ązek spodziewane Koordynator źródła działania/ z celami rozpocz ęcia zako ńczenia rezultaty finansowania zadania

Procedura zarz ądzania Strategi ą b ędzie przedstawia ć si ę nast ępuj ąco: Podmiot Rodzaj Zadania koordynuj ąca/Osoba Cz ęstotliwo ść działania odpowiedzialna − na zebraniach wiejskich, − sołtys wsi − raz do roku − na stronie internetowej − Koordynator − przed i gminy i partnerów, bezpo średnio − na tablicach ogłosze ń, − sołtys na pro śbę po realizacji Koordynatora ka Ŝdego Promocja − we wkładce prasowej, − Koordynator projektu, − w bibliotekach i innych − Koordynator − jak wy Ŝej placówkach (np. podczas zebra ń rodziców) − ogłoszenia parafialne − -Koordynator − -jak wy Ŝej Zgodnie z rocznymi Planami Realizacja Zgodnie z Działania przyjmowanymi na Zespół Zarz ądzaj ący projektów harmonogramem ka Ŝdy rok Zgodnie z harmonogramem, Monitoring Zgodnie z celami Podsumowanie raz Zespół Zarz ądzaj ący (obserwacja) strategicznymi na rok do ko ńca stycznia nast ępnego roku Raz w roku do Ewaluacja Porównanie osi ągni ętych Zespół Zarz ądzaj ący ko ńca stycznia (ocena) rezultatów z zało Ŝeniami nast ępnego roku W miar ę potrzeb. Zgodnie z wynikami Aktualizacja Zespół Zarz ądzaj ący Nie mniej ni Ŝ raz ewaluacji na 3 lata

6.2. Monitoring realizacji Aktualizacji Strategii.

Monitoring b ędzie polegał na systematycznym gromadzeniu i opracowywaniu informacji i danych zbieranych od wszystkich realizatorów projektów w ramach ASRPS. Proces ten b ędzie słu Ŝył identyfikacji osi ąganych wska źników i rezultatów oraz porównanie ich zgodno ści z zało Ŝeniami ASRPS. Monitoring ASRPS b ędzie równie Ŝ narz ędziem kontroli zgodno ści działa ń z harmonogramem ASRPS.

58 Wska źniki monitoringu: − liczba osób maj ących problemy opieku ńczo – wychowawcze, którym skutecznie udzielono pomocy, − liczba osób uchronionych przed przemoc ą w rodzinie, − liczba osób, które podj ęły leczenie odwykowe, − ilo ść zorganizowanych kampanii na rzecz profilaktyki antyalkoholowej i antynarkotykowej oraz liczba osób, do których dotarły materiały i ulotki informuj ące o zagro Ŝeniu zwi ązanym z tymi patologiami w ramach systemu sieciowej pomocy, − liczba atrakcji (zaj ęć , imprez, itp.) organizowanych, głównie dla dzieci i młodzie Ŝy, maj ących na celu rozwój zainteresowa ń oraz promocj ę zdrowego stylu Ŝycia, − procentowy wzrost mieszka ńców zadowolonych z jako ści Ŝycia w gminie, − ilo ść nowych form działalno ści gospodarczej, − liczba rolników, którzy przejd ą proces reorientacji zawodowej, − liczba nowopowstałych stowarzysze ń, − liczba nowopowstałych grup nieformalnych, − liczba odbytych szkole ń o tematyce społeczno – obywatelskiej, − liczba osób, które podniosły swoje kwalifikacje w dziedzinie pisania projektów, − liczba projektów, które pozyskały dofinansowanie z funduszy zewn ętrznych, − liczba nowopowstałych świetlic, − ilo ść działaj ących zespołów, grup, kół, klubów, − liczba funkcjonuj ących klubów seniora, − liczba funkcjonuj ących przedszkoli, − liczba osób, które zdob ędą umiej ętno ść pływania, − ilo ść zlikwidowanych barier architektonicznych, − liczba dzieci niepełnosprawnych, którym udzielono pomocy finansowej, − liczba osób bezrobotnych korzystaj ących ze świadcze ń socjalnych,

59 − liczba dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych uczestnicz ących w programach profilaktyczno-edukacyjnych. Rezultaty: − poprawienie mobilno ści zawodowej mieszka ńców gminy, − podniesienie poziomu przedsi ębiorczo ści społeczno ści lokalnej, − uwzgl ędnianie potrzeb osób niepełnosprawnych, − podniesienie poziomu wykształcenia mieszka ńców gminy poprzez przedsi ęwzi ęcia o światowe, − stworzenie warunków do zdobycia nowych kwalifikacji, − spadek poziomu ubóstwa, − zapewnienie powszechnego dost ępu do informacji (w ramach budowy społecze ństwa informacyjnego), − podniesienie kwalifikacji mieszka ńców, − poprawa adaptacyjno ści mieszka ńców, − wyrównanie szans edukacyjnych dzieci i młodzie Ŝy.

6.3. Ewaluacja wdra Ŝania Aktualizacji Strategii

Dane zebrane i opracowane w procesie monitoringu posłu Ŝą do ewaluacji Aktualizacji Strategii. Ogólnym celem ewaluacji jest podwy Ŝszanie stopnia adekwatno ści, efektywno ści i znaczenia rezultatów wynikaj ących z realizacji ASRPS. Głównym zadaniem jest d ąŜ enie do stałego ulepszania skuteczno ści i efektywno ści interwencji, rozumiane nie tylko, jako pozytywne efekty społeczne lub gospodarcze zwi ązane bezpo średnio z programem, lecz tak Ŝe, jako zwi ększenie przejrzysto ści i promowania działa ń podejmowanych przez władze publiczne. Główne cele zastosowania ewaluacji: − identyfikacja słabych i mocnych stron, − oszacowanie mo Ŝliwo ści i ogranicze ń, − usprawnienie zarz ądzania, − wskazanie kierunków rozwoju i priorytetów działa ń, − poprawianie bł ędów,

60 − dla celów odpowiedzialno ści, − wsparcie alokacji zasobów finansowych, − ulepszenie procesu decyzyjnego. W szczególno ści zadaniem ewaluacji jest dostarczenie odpowiednim odbiorcom dokładnych ocen stanu wdro Ŝenia programów w zakresie: − działania programów, − wydajno ści i trwało ści w stosunku do zało Ŝonych celów, − wpływu na problemy, do których odnosz ą si ę programy, − wyci ągni ętych wniosków w celu poprawy wdro Ŝenia programów i projektowania nowych programów, − identyfikacji dobrych praktyk o potencjalnym szerszym zastosowaniu. Ewaluacja ASRPS b ędzie dokonywana w trakcie prac nad rocznym Raportem z wdra Ŝania. Wnioski z ewaluacji i rekomendacje na przyszło ść b ędą stanowi ć jeden z elementów aktualizacji Strategii.

6.4. Kolejne aktualizacje Strategii

Aktualizacja Strategii b ędzie dokonywana co najmniej raz na trzy lata. Dokument ten jest „otwarty” na społeczn ą dyskusj ę oraz wszelkie konstruktywne uwagi i wnioski. Aktualizacja b ędzie dokonywana w wyniku monitoringu zjawisk społecznych rodz ących zapotrzebowanie na pomoc społeczn ą i potrzeby wynikaj ące z aktualnej sytuacji społeczno – gospodarczej w gminie. Długookresowy charakter planowania strategicznego w zakresie problematyki społecznej wymaga stałego śledzenia zmian prawnych, gospodarczych, politycznych, społecznych i ich uwzgl ędnienia w Strategii. Dlatego wprowadzanie zmian w zapisach Strategii jest niezb ędne. Proces ten powinien przebiega ć tak jak podczas opracowywania aktualizacji ASRPS w ramach PPWOW, a mianowicie: 1. Aktualizacja danych statystycznych z ostatnich 3 lat; 2. Badania ankietowe na temat postrzegania przez mieszka ńców gminy problemów społecznych i sposobów ich rozwi ązywania;

61 3. Powołanie Zespołu Warsztatowego ds. Aktualizacji Strategii – Zarz ądzeniem Wójta; 4. Przeprowadzenie, co najmniej jednego warsztatu partycypacyjnego z udziałem mieszka ńców po świ ęconego analizie problemów społecznych i projektowaniu działa ń; 5. Przyj ęcie Aktualizacji SRPS Uchwał ą Rady Gminy. W trakcie weryfikacji mog ą powstawa ć zupełnie nowe cele szczegółowe i projekty dotycz ące tych aspektów Ŝycia w gminie, które dotychczas nie zostały uj ęte. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych jest dokumentem dynamicznym, Ŝywym, uwzgl ędniaj ącym procesualno ść Ŝycia społecznego.

Zako ńczenie

Strategia w zakresie polityki społecznej okre śla misj ę dla instytucji działaj ących w obszarze polityki społecznej, wyznacza cele strategiczne i działania, których realizacja powinna w znaczny sposób przyczyni ć si ę do rozwi ązania wielu problemów społecznych i zminimalizowa ć skutki kwestii społecznych. Problemy społeczne jakie stoj ą przed lokalnymi instytucjami realizuj ącymi działania z zakresu polityki społecznej wymagaj ą szerokiej współpracy administracji publicznej i organizacji pozarz ądowych. Tylko współpraca mi ędzy partnerami daje szans ę na realizacj ę podstawowego zadania jakim jest umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ enie ich trudnych wr ęcz krytycznych sytuacji Ŝyciowych. Strategia w zakresie polityki społecznej ma charakter wieloletni i wyznacza kierunki rozwoju działa ń pomocowych ze szczególnym uwzgl ędnieniem tych, które maj ą na celu wyj ście osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym z kr ęgu świadczeniobiorców z pomocy społecznej. Wskazuje te Ŝ nowe formy pomocy oraz ró Ŝnorodne formy aktywno ści lokalnej konieczne dla budowania spójnego systemu wsparcia społecznego. Realizacja przyj ętej strategii umo Ŝliwi racjonalne wykorzystanie potencjału wszystkich partnerów w celu rozwi ązania wielu problemów społecznych, w tym przeciwdziałaniu biedzie i wykluczeniu społecznemu.

62 Strategia b ędzie podlegała ewaluacji. Kluczowe znaczenie dla strategii ma systematyczna realizacja i monitoring przyj ętego harmonogramu działa ń. Strategia i wynikaj ące z niej programy s ą otwarte i elastyczne. Podlegaj ą okresowym weryfikacjom i niezb ędnym modyfikacjom. Działania te wynikaj ą ze zmieniaj ącej si ę rzeczywisto ści społeczno – ekonomicznej, pogł ębiania diagnozy potrzeb oraz zmieniaj ących si ę wymogów prawnych.