AKTUALIZACJA STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH NA TERENIE GMINY SIEMKOWICE NA LATA 2009-2015 Siemkowice, pa ździernik 2008r. Spis tre ści 1. CEL I PROCES AKTUALIZACJI STRATEGII...................................... 3 1.1. PODSTAWA PRAWNA ......................................................................................... 3 1.2. ZAŁO śENIA STRATEGII ..................................................................................... 3 1.3. ETAPY BUDOWANIA I AKTUALIZOWANIA STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH . ........................................................................... 4 2. PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE SIEMKOWICE.............. 7 2.1. RYS HISTORYCZNY ........................................................................................... 7 2.2. POŁO śENIE , POWIERZCHNIA I LUDNOŚĆ ........................................................... 8 2.3. ZASOBY NATURALNE GMINY............................................................................ 9 3. ANALIZA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH W GMINIE SIEMKOWICE............................................................................................ 14 3.1. PROBLEMY SPOŁECZNE GMINY W PERSPEKTYWIE GOPS W SIEMKOWICACH 14 3.2. PROBLEMY SYSTEMU OPIEKI NAD DZIECKIEM ................................................ 18 3.3. PROBLEM BEZROBOCIA ................................................................................... 21 3.4. PROBLEM UZALE śNIENIA ALKOHOLOWEGO I JEGO ROZWI ĄZYWANIE . .......... 23 3.5. PROBLEM PRZEST ĘPCZO ŚCI. ........................................................................... 25 3.6. OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE . ........................................................................... 26 4. IDENTYFIKACJA POTRZEB, PROBLEMÓW ORAZ ZASOBÓW SPOŁECZNYCH GMINY SIEMKOWICE. ............................................ 27 4.1. ZASOBY SPOŁECZNE NA TERENIE GMINY ........................................................ 27 4.2. ANALIZA SWOT............................................................................................. 28 4.3. RAPORT Z BADA Ń ANKIETOWYCH .................................................................. 32 4.4. PODSUMOWANIE CZ ĘŚ CI DIAGNOSTYCZNEJ . .................................................. 38 5. STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY SIEMKOWICE. 40 5.1. POWI ĄZANIE CELÓW AKTUALIZACJI STRATEGII Z INNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI GMINY ORAZ DOKUMENTAMI WY śSZEGO RZ ĘDU .............. 40 5.2. CELE STRATEGICZNE , OPERACYJNE I KIERUNKI DZIAŁA Ń W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ GMINY ......................................................................... 44 5.3. SYSTEM REALIZACJI AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH . ......................................................................... 51 6. ZARZ ĄDZANIE, MONITORING I EWALUACJA AKTUALIZACJI STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE SIEMKOWICE ...................................................................... 56 6.1. ZARZ ĄDZANIE REALIZACJ Ą AKTUALIZACJI STRATEGII . ................................ 56 6.2. MONITORING REALIZACJI AKTUALIZACJI STRATEGII . ................................... 58 6.3. EWALUACJA WDRA śANIA AKTUALIZACJI STRATEGII .................................... 60 6.4. KOLEJNE AKTUALIZACJE STRATEGII .............................................................. 61 ZAKO ŃCZENIE .............................................................................................................. 62 2 1. Cel i proces aktualizacji Strategii. Proces zarz ądzania gmin ą, w szczególno ści w aspektach jej rozwoju, musi mie ć charakter aktywny i by ć nastawiony na kreowanie przyszło ści, a wi ęc winien by ć oparty na podej ściu strategicznym. Analizy strategiczne pozwalaj ą pozna ć ogóln ą sytuacj ę organizacji przez badanie jej zasobów i działalno ści oraz rozpoznanie otoczenia zewn ętrznego, stanowi ą zatem podstaw ę do ustalenia jej strategii i celów. 1.1. Podstawa prawna. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej nało Ŝyła na gminy obowi ązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych oraz innych, których to programów celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnie zagro Ŝonych marginalizacj ą społeczn ą. 1.2. Zało Ŝenia Strategii. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych ma w zało Ŝeniach pełni ć rol ę schematu integruj ącego działania poszczególnych uczestników Ŝycia społecznego w gminie. Podstawow ą funkcj ą strategii powinno by ć z jednej strony dostarczanie podmiotom polityki społecznej oraz mieszka ńcom informacji o długookresowych uwarunkowaniach rozwoju infrastruktury społecznej, natomiast z drugiej strony – deklaracj ą i zobowi ązaniem władz gminy do podj ęcia okre ślonych przedsi ęwzi ęć i działa ń. W tym kontek ście strategia powinna wskazywa ć cele, ich hierarchi ę, mo Ŝliwo ści realizacji tych celów, jak te Ŝ narz ędzia i instrumenty stosowane w procesie wdra Ŝania kolejnych działa ń. Jest tak Ŝe programem rozwoju, który formułuje cele długofalowe i sposoby ich realizacji, ustala hierarchi ę, podporz ądkowuje działania dora źne celom długofalowym. Strategia ma charakter partnerski – społeczny. Okre śla 3 kierunki i granice działa ń władz oraz udział innych partnerów. Jest stale aktualizowana i korygowana. Opracowana strategia umo Ŝliwi wyłonienie głównych celów i kierunków polityki społecznej, podporz ądkuje działania dora źne działaniom długofalowym z wykorzystaniem silnych stron i szans rozwojowych, a kompensowaniem słabych stron i minimalizowaniem zagro Ŝeń. Pozwoli ona na lepsze zagospodarowanie zasobów ludzkich, sprz ętowych, obiektów, instytucji, środków finansowych oraz wiedzy, a tak Ŝe zwi ększy szanse na pozyskanie dodatkowych, zewn ętrznych źródeł finansowania dla poszczególnych działa ń polityki społecznej. 1.3. Etapy budowania i aktualizowania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych. Pierwsza Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych na terenie gminy Siemkowice, przyj ęta uchwał ą nr XIII/60/08 Rady Gminy w Siemkowicach z dnia 24 kwietnia 2008 roku, opracowana była na lata 2008-2013. Jednak z uwagi na fakt, i Ŝ do jego opracowania nie został powoływany Zespół (ds. opracowania SRPS), nie było tak Ŝe przeprowadzanych Ŝadnych bada ń ankietowych (ani w śród przedstawicieli instytucji, jak równie Ŝ w śród mieszka ńców), nie było prowadzonych Ŝadnych warsztatów z udziałem liderów społecznych, mieszka ńców itp. wyst ąpiła konieczno ść aktualizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w celu jej uspołecznienia. Prace nad aktualizacj ą Strategii rozpocz ęły si ę w lipcu 2008 roku. Przed rozpocz ęciem warsztatów, maj ących na celu aktualizacj ę Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych zgodnie z zasadami partycypacji społecznej, przeprowadzono trzy spotkania ze społeczno ści ą lokaln ą na temat problemów i potrzeb gminnej społeczno ści. Spotkania odbyły si ę 6.06.2008r. w miejscowo ściach Siemkowice, Radoszewice i Lipnik. Po spotkaniach przeprowadzono badanie ankietowe, które dotyczyło identyfikacji problemów społecznych na terenie Gminy Siemkowice i było niezb ędne do przeprowadzenia pierwszych warsztatów. Istotn ą spraw ą było tak Ŝe analiza istniej ącej Strategii pod k ątem zgodno ści dokumentu z wymogami i kryteriami oceny 4 zawartej w Podr ęczniku Programu Integracji Społecznej, wdraŜanego w ramach Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich. Kolejnym krokiem słu Ŝą cym aktualizacji Strategii był cykl warsztatów, które odbyły si ę kolejno 2 wrze śnia i 19 wrze śnia 2008 roku. Poni Ŝsza tabela przedstawia zakres opracowanego materiału w podziale na poszczególne warsztaty. WARSZTAT A i B WARSZTAT C i D Wynik ko ńcowy 02.09.2008r 19.09.2008r. Formułowanie zało Ŝeń strategii Analiza problemów Budowanie koncepcji rozwi ązywania społecznych oraz projektów Diagnoza sytuacji problemów Powstaje dokument zasobów stymuluj ących społecznej w społecznych w GSRPS oraz społecznych zrównowa Ŝony gminie oparciu o Plan realizacyjny w gminie rozwój społeczny partycypacj ę społeczn ą i zasady rozwoju społecznego • Analiza sytuacji społecznej w gminie w oparciu o dane • Budowanie zarysu • Identyfikacja i • Analiza zasad statystyczne projektów kategoryzacja rozwoju oraz opinie społecznych problemów społecznego środowisk okre ślaj ących społecznych w • Formułowanie społecznych i sposoby działania gminie, misji rozwoju przedstawicieli zapewniaj ące • Analiza przyczyn społecznego w • Okre ślenie działa ń instytucji rozwój lokalny zjawisk korelacji z wizj ą zespołu społecznych • Publiczna debata społecznych, rozwoju gminy wdro Ŝeniowego • Analiza na temat wzajemnych • Formułowanie • Ustalenie zasad do świadcze ń w zaproponowanych korelacji celów monitoringu rozwi ązywaniu rozwi ąza ń, • Okre ślanie strategicznych • Opracowanie problemów • Ranking zasobów • Okre ślanie celów procedur społecznych projektów w społecznych oraz kierunków ewaluacji • Dotychczasowa oparciu projektów gminy działa ń w gminie • Upowszechnienie współpraca zasady rozwoju • Badanie potrzeb • wyników działa ń instytucji i Określanie społecznego społecznych oraz organizacji sposobu • Wybór projektów zakresu ich zarządzania społecznych w • Powołanie zaspokojenia realizacją na rzecz zespołów • Ocena poziomu społeczno ści strategii roboczych w Integracji lokalnej. zdefiniowanych społecznej • Formułowanie obszarach wizji rozwoju społecznego gminy (SWOT) 5 W celu aktualizacji strategii powołano Zarz ądzeniem Wójta Gminy Siemkowice nr