Cantos Galegos Hai Polo Mundo? Unha Concesión Marisqueira É Usada Como Taller De Motos Acuáticas Unha Concesión Marisqueira

Nº 1.253 Pepe Carreiro Do 25 ao 31 de xaneiro MAPA DA DIÁSPORA do 2007 Ano XXX - IV Xeira Cantos galegos hai polo mundo? FUNDADO EN 1907

(Páx. 10) 1,75 euros

Praia privada en Vilaxoán Unha concesión marisqueira é usada como taller de motos acuáticas

Fallan os negociiadores dos ttres parttiidos E logo do fracaso do Estatuto que?

PERFECTO C O N DE

NIMBOS FERROL NON PODE CONSTRUÍR BARCOS. ESTA É A PRIMEIRA CONCLUSIÓN Á QUE CHEGA Xosé Mª Díaz Castro calquera cidadán logo de analizar o proceso de porte. Navantía podería seguir coas actividades desmantelamento naval que sufriu esta comarca. nesta concesión administrativa que, mesmo, se Desde a década do 1980 argumentábase que non lle podería retirar por non cumpir os requisitos. era rendíbel, que non tiña futuro no mercado ac- Por que se opón, xa que logo, o goberno central tual, xustificando así a redución de traballadores a un proxecto apoiado por todos os axentes so- da empresa pública e o achatarramento das me- ciais? As razóns que dá non son críbeis. Afírma- llores instalacións de Europa e o paro dos traba- se que se asinou un acordo coa UE para non lladores mellor formados. Demandábase a impli- construír barcos mercantes até o 2015. Oficial- cación do capital privado. Agora a situación mu- mente só está documentado até o ano 2007. Se dou no mercado internacional, hai demanda, é, existe un acordo secreto, que se poña sobre a me- Xosé Mª Díaz Castro é un dos poetas por vez primeira, existe un plano serio para revi- sa. Tampouco se pode argumentar que habería fundamentais da literatura galega de talizar os estaleiros. Un proxecto presentado po- que devolver o diñeiro que se recibiu da UE, posguerra. Revelador da súa la Consellaría de Industria que non só fai unha porque Astano non recibiu nada, o diñeiro foi pa- extraordinaria forza expresiva, que seria análise de mercado senón un proxecto téc- rar ás factorías públicas doutras partes do Esta- ilumina a carga que o poema leva nico, un socio industrial solvente e o aval do cado. Ante a negativa da SEPI, só existe unha ex- dentro, Nimbos viu a luz en 1961 e, pital das caixas galegas. Non se trata de privati- plicación: as razóns do Estado, que, como en desde aquela, figura entre os poemarios zar a empresa, senón que nas instalacións da ve- agricultura ou enerxía, deciden favorecer outras considerados xa clásicos da literatura lla Astano se poida asentar unha nova factoría, comunidades impedindo o desenvolvemento de galega do século XX. Barreras, para poder construír barcos de gran Galiza. Nada novo. Son decisións políticas.♦ XXX Ano ● 2007 do Un terreo público concedido para acuicultura está ocupado xaneiro

de por un negocio de motonáutica que até tén piscina 31 ao 25 Do ● Un taller con praia privada 1.253 Nº

PERFECTO CONDE En Vilaxoán, sen permiso administrativo, converteuse unha antiga planta de pro- dución de ostras nun taller de reparación de motos acuáticas. O propietario, Xo- án Manuel Vidán, construíu un chalé con piscina que desfruta dunha praia privada.

Fálase do perigo que está a co- rrer o litoral galego pola agresiva especulación do solo que desenvolven os intereses urbanísticos, inmoboliarios e industriais. Se de mostra pode valer un botón, véxase o que pasa en Vilaxóan (Sobrán-Vilagarcía da Arousa). Un terreo de dominio público marítimo que lle foi concedido a Miguel Piñeiro Acosta, cando o seu irmán Vitoriano Piñeiro era alcalde de Vilagarcía e o ministro franquista de Comercio era Faustino García-Moncó, para explotar un parque de cultivo de ostras, experimentación doutras especies de moluscos e unha depuradora de marisco, acabou nas mans de Xoán Manuel Vidán, que agora explota alí unha tenda e un taller de motonáutica e na- vegación deportiva. O ben públi- co que foi concedido para acuicultura e experimentación está ao servizo dunha actividade comercial como outra calquera. En plena ría da Arousa. Por unha orde emitida o 20 de febreiro de 1968, o daquela chamado Ministerio de Comer- cio concedeulle á entidade Piñei- ro y Plaza, S.A. (Piplasa) unha parte dos terreos da praia da Bouza en Vilaxoán, distrito ma- rítimo de Vilagarcía da Arousa, con destino á explotación dun viveiro de ostras e parque de expe- rimentación doutras especies de moluscos. Polo menos en tres ocasión seguintes Miguel Piñei- ro, actuando como representante En primeiro lugar o chalet, logo, o establecmento comercial de motonáutica, ambos de nova construción. P. C O N DE de Piplasa, solicitou e logrou que se lle prorrogase a concesión fei- cultivo instalado en Punta cial do Estado o 29 de febreiro ras que comprendían un expe- por parte da Dirección Territorial ta cando era ministro de Comer- Castelete, Vilaxoán, estaba en de 1968, o proxecto de instala- diente arquivado, outro con reso- de Pesca en Vigo. cio Faustino García-Moncó e al- explotación “deficientemente ción ou, polo menos, un plano de lución sancionadora e un máis Logo dun dilatado proceso de calde de Vilagarcía o seu irmán traballada”. situación e planta xeral con liña que estaba en vía executiva. tramitación solicitado case sem- Vitoriano Piñeiro. En decembro de 1997, Mi- de deslinde. Antes, xa no 1991, a En setembro de 1998, Piñeiro pre por Piñeiro, no que interviu En varias ocasións, os infor- guel Piñeiro foi informado de territorial de Vigo documentara a pediu unha autorización previa varias veces o Servizo Provincial mes biolóxicos, técnicos e admi- que o Servizo Provincial de Cos- situación administrativa de Pi- para levar a cabo o cambio de de Costas de Pontevedra, en ou- nistrativos levados a cabo pola tas lle reclamaba copia da orde ñeiro referíndose a actuacións dominio da concesión a favor de tubro de 2003, organismos com- Dirección Territorial de Pesca de outorgamento da concesión, sancionadoras por infraccións en Xoán Manuel Vidán, solicitude petentes na xestión admnistrati- consideraron que o parque de que foi publicada no Boletín Ofi- materias pesqueiras e marisquei- que foi informada positivamente Continúa na páxina seguinte

Redacción: Negro, V.M. Vázquez Portomeñe, López Pazos, X.M. Eyré Val, Xesús ÚLTIMA PÁXINA: X.R. Pousa, X.A. Redacción e Administración: Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio A. Gato Soengas, Suso de Toro, Lois Piñeiro, Manuel Vilar, Lupe Gómez, Gaciño, Fran Alonso, Manuel Cidrás. Príncipe 22, baixo. 36202 Vigo. Vixande, César Lorenzo Gil, Mar Barros, Diéguez, Antón Grande, Xavier López, Xavier Seoane, Adolfo Boado, Xosé Apartado 1371. 36200 Vigo Rubén Valverde, Paco Vila Barros Manuel Lugrís, Xosé M. Añel, Freire, Marcos Valcárcel, Rodolfo Fotografía: Edita: (Fotografía), Perfecto Conde. Manuel Rivas, Carlos Aymerich. Dacuña, Xesús González Gómez, Xosé Marra. Edición Electrónica: Promocións Culturais Galegas S.A. www.anosaterra.com Gonzalo Vilas, Franck Meyer, Heitor Ilustración: Edicións Especiais: SOCIEDADE: X. Vázquez Pintor, Xavier Mera Herbello, Xosé M. Buxán Bran, Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar, Consello de Administración: Xosé Enrique Acuña. Queipo, Henrique Harguindey. Teléfonos: Marta Dacosta, Xosé Valiñas, Damián Gonzalo Vilas, Suso Sanmartín, REDACCIÓN: PRESIDENTE: Deseño de Maqueta: ECONOMÍA: Manuel Cao, X.F. Pérez Oia, Villalaín, Xerardo Pardo de Vera, José Ana Pillado Vega, Hermo, Garrincha, 986 433 886 - 222 405. Xosé Fernández Puga. Xoselo Taboada. Xosé García. Viale Moutinho. Uxía e Brais, Roi Cagiao. Fax 986 223 101. VOGAIS: PENÍNSULA: G. Nuno de Faria, Manuel CORREO ELECTRÓNICO: Cesáreo Sánchez Iglesias, Coordenación Humor Gráfico: FIN DE SEMANA: Francisco Carballo, Xefe de Publicidade: Lombao, Daniel Álvarez, A. Marqués. [email protected] Xosé Mª Dobarro, Manuel Mera, Picho Suárez. Marga Romero, César Varela, Carlos Martínez Muñoz Manuel Veiga, Xan Carballa, Miguel MUNDO: Xulio Ríos, Moncho F. Leal, Francisco A. Vidal, Rudesindo Soutelo, [email protected] ADMINISTRACIÓN, SUBSCRICIÓNS E PUBLICIDADE: Barros e Bieito Alonso. Colaboradores: Gustavo Luca de Tena, Ignacio Irmandade dos Vinhos, Xosé Miranda. 986 433 830* Xefa de Administración: SECRETARIO: GALIZA: Bieito Iglesias, X.L. Franco Ramonet, Ramón Chao. Blanca Costas Imprenta: E.C. C-3 1958. Xan Piñeiro. Grande, Abelardo Vázquez, X.L. Muñoz LECER: Xesús Vaamonde Cid. DEPORTES: Xurxo G. Ledo. Portabales, Martina F. Bañobre, X.C. Subscricións: Depósito Legal: C-963-1977 . Director: Garrido Couceiro, X.M. Sarille, Miguel CULTURA: Ramiro Fonte, Vítor Vaqueiro, Lola Fernández Puga Afonso Eiré López. Barros, Xesús Veiga, Mª Pilar Garcia Pilar Pallarés, Carme Vidal, Celso [email protected] ISSN: 0213-3105. Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

Vén da páxina anterior va da Xunta consideraron que o expediente deste asunto se ato- paba en fase de proposta de reso- lución dende o 1998.

Das ostras á motonáutica

Miguel Piñeiro faleceu o 2 de novembro de 2000 e, mentres tanto, Xoán Manuel Vidán con- verteu o que fora un parque de cultivos mariños e unha depuradora de marisco nun estabelecemento comercial de motonáuti- ca. No terreo que ocupaban as vellas naves e as piscinas de de- puración fixo un obradoiro e un invernadoiro de motonáutica deportiva, especialmente adica- dos a motos acuáticas. A cam- bra da que se dispuxo por ocu- pación de dominio público, xustificada no seu momento polas concesións da depuradora e do parque de cultivo, pasou a ser utilizada exclusivamente polo negocio de motonáutica deportiva e seguíu véndose privada de acceso público. Nos propios terreos da concesión foi contsruída unha piscina de uso tamén privado. Unha varanda de granito de nova construción impide o paso da xente pola costa, circunstan- cia que se ve reforzada tamén coa presenza de cans. Só cando hai baixamar se pode ver terra máis aló deste muro. Á beira da estrada que vai de Vilagarcía a Vilaxoán e logo a Cambados e A nave industrial foi construida sobre o solar da vella depuradora que dispoñía de tanques para o marisco. A rampla, en terreo público, hoxe é utilizada en exclusiva polo ne- á Illa de Arousa hai un chalé de gocio de motonáutica. Ademais construíuse unha piscina de uso privado. Nas imaxes pequenas, a nova balaustrada de pedra e a zona afectada (sinalada en vermello). nova construción e a fachada do estabelecemento comercial maha Jet Center”, onde se co- praia que foi ocupada pola em- cos da Xunta e deu orixe a unha varias dependencias de Conse- de motonáutica, tamén de nova mercializan as motos acuáticas. presa de Miguel Piñeiro. orde que declarou extinguido o llaría de Pesca hai constancia construción, probabelmente le- A Consellaría de Pesca debe- permiso de acti- documental de vantados sobre terreos que non ría informar que actuacións se Depuradora caducada vidade e a conce- como foron forman parte dos terreos conce- levaron a cabo para que esta si- sión da estación transcorrendo as didos en 1968, pero que apare- tuación sexa a que acabamos de Pero aínda hai máis. No 1970 a depuradora que Unha varanda cousas, pero en cen unidos por detrás a eles explicar e dicir tamén se se prac- Miguel Piñeiro fóralle concedida foi publicada no ningún momento formando un conxunto delimi- ticaron inspeccións encamiñadas autorización polo Ministerio de Diario Oficial de de granito se fixo o que se- tado por muros. Porén, eses te- a comprobar o funcionamento Comercio para estabelecer unha Galiza o o 14 de de nova construción guramente había rreos concedidos no seu día pa- dun negocio que ocupou terreos depuradora de marisco que logo marzo de 2000. que facer para ra cultivar, experimentar e de- públicos que foron concedidos lle foi prorrogada até o 1983. No ¿Que pasou impide o paso evitar que unha purar mariscos nunca lle foron para acuicultura e remataron 1998, Vidán quixo recuperala e para que durante concesión outor- devoltos á Administración a sendo utilizados por unha activi- poñela en funcionamento, peti- este tempo a con- da xente pola costa. gada coa finali- pesar do cambio de uso levado dade comercial como outra cal- ción que lle foi informada desfa- cesión otorgada dade expresa de a cabo mediante a transforma- quera. Os que aínda non son tan vorabelmente por parte dos bió- na punta Castele- levar a cabo cul- ción do negocio nun comercio vellos no lugar lémbranse de logos até que en novembro de te de Vilaxóan tivos mariños, de motos acuáticas e motonáu- cando unha irmá do famoso bo- 1998 as autoridades de Pesca pasase dunha ex- depuración e ex- tica en xeral. Dende a estrada xeador Pantera da Arousa, unha abriron un expediente de caduci- plotación de acuicultura a unha perimentación marisqueira aca- citada pode verse, entre outras beleza local, chamaba a atención dade que foi informado favora- tenda de motonáutica? Segundo bara converténdose nun negocio cousas, un rótulo que pon “Ya- cando se bañaba na parte da belmente polos servizos xuridi- puido saber A Nosa Terra, en privado ordinario.♦ Cogumelos de Galiza Árbores Adela Leiro, Textos de Mon Daporta, Marisa Castro e de Galiza Víctor M. Caamaño, Víctor López Román Manuel Núñez, e ilustracións de Isaac Pontanilla e Carlos Silvar Xoán Colazo

A NOSA TERRA XXX Ano ●

2007 Vivimos no mellor én de presentarse na Coruña o candi- do dato do Partido Galeguista para as pró- dos mundos posíbeis” Vximas eleccións municipais. Poucos Poxa das siglas días despois aparecía publicidade pagada, du- xaneiro Felipe González rante varios días, en todos os medios de co- de municación, facendo unha auténtica exhibi- 31

ao ción de poderío económico. Xa circulan pola do Partido Galeguista

25 cidade varios nomes de construtores e promo-

Do Díxoo Pepe Blanco: tores inmobiliarios que poden estar detrás do MANUEL MONGE ● “ O PP manifestábase financiamento desta campaña. Hai quen vai máis aló e fai a seguinte interpretación: des-

1.253 contra o terrorismo pois da previsíbel perda da maioría absoluta O candidato do PG á alcaldía da Coruña utiliza o castelán na Nº cando non había polo PSOE, estes sectores económicos tratarí- an de promover algunha candidatura que lle propaganda e avoga por legalizar o topónimo La Coruña. atentados e agora preste o seu apoio ao PSOE para impedir que que houbo un, o BNG acceda ao goberno municipal. Chama go máis deste candidato e das súas activida- esencia del coruñesismo, que algunos trata- a atención que o candidato Carlos Marcos des políticas porque non é un novato, aínda ban de aniquilar”. González Dopeso definía non van”. Blanco non presenta ideas que teñan relación que aparece por primeira vez na escena polí- o coruñesismo como “concepto filosófico al co galeguismo, nin cun proxecto progresista. tica coruñesa. que hay que acceder por la acción, el senti- Na portada do folleto de propaganda, que A principios da década do 1980 Carlos miento, el amor, la defensa y la vocación”. se encartou en todos os xornais, aparecen al- Marcos era un estudante, que xa destacaba Despois de gañar Francisco Vázquez as Os madrileños de a gunhas das claves do seu discurso: “La Coru- polas súas boas relacións coa dereita coruñe- eleccións municipais de 1983 con maioría pé adoitan molestarse ña, desde la mo- sa e pola sintonía co ideario de Francisco absoluta, queda en minoría porque tres dos deración, desde el Vázquez e Xosé González Dopeso, portavoz concelleiros do PSOE –Henrique Carreira, cando se lles lembra centro. Defiendo ‘O goberno municipal de Pedro Arias e que, desde hai uns la libertad de to- Coalición Popu- Segundo Par- dos para hablar municipal lar ( o PP de ho- do-Ciorraga– cantos anos, Madrid en gallego o en xe) no concello son expulsados ten o crecemento máis castellano y re- do PSOE nunca coruñés. Nas por opoñérense alto do Estado e que clamo mi libertad recoñeceu que eleccións muni- á política urba- para hacerlo en cipais de 1983 nística do seu acapara unha castellano y sen- a súa política preséntase por partido. A nivel porcentaxe moi alta tirme, por supues- Independientes municipal eran to, un buen galle- urbanística de La Coruña. tempos dunha dos investimentos. Eles go. Quien no lo Esta era a cróni- auténtica lúa de responden que se entienda, no en- estaba ca que facía un mel entre o tiende el sentir de ao servizo xornal coruñés PSOE e a de- gasta en obras muchos coruñe- da presentación reita de Coali- faraónicas, que é ses”. E nos carta- da dereita pero desta candidatu- ción Popular incómodo vivir, que ces, que están po- ra: “Con argu- (hoxe PP). Así, la cidade, aparece esta sempre mentos y fraseo- a Executiva hai menos cohesión este texto: “La manifestou logía del pasa- Local do PSOE social. Algúns Coruña nos une. do, por veces –composta por Unámonos por o apoio a esa contradictorios Antonio Cam- póñenlle nome a isto: La Coruña. Nos con el más ele- pos Romai, Pi- “crecemento gusta La Coru- política porque mental sentido lar Valiño e ña”. Na súa pri- común y las bue- Xosé Antonio neoliberal”, moi meira compare- era a súa” nas creencias de Sánchez Pe- distinto do de cencia pública xa la democracia, nas– declaraba C ataluña ou do País se pronunciou po- fue presentada en rolda de la modificación ayer la candida- prensa: “La Vasco, máis social da actual Lei de Normalización Lingüística, tura Indepen- agrupación lo- máis integrador. aprobada por unanimidade do parlamento, para dientes de La cal del PSOE que La Coruña sexa tamén un nome oficial. Coruña, que en- no se opondrá Talvez algo disto No citado folleto aparecen algúns datos cabeza el actual a un pacto en- explique o que pasou persoais: “Soy Carlos Marcos, nací en La ponente de Ha- tre Coalición Coruña en el año 1961. Desde 1990 estoy cienda, ex-UCD, Roberto Luis Moskowich. Popular y el PSOE si lo hace necesario la en Alcorcón. casado con Margarita Spiegelberg, abogada La negación de los partidos como forma de gobernabilidad de la ciudad e implica un de- de profesión. Profesionalmente he fundado, expresión democrática e una vaga definición sarrollo íntegro del programa electoral so- en su día, la revista Estilo Galicia y, en la de ´coruñés´, como verdad inamovible, fue- cialista” (La Voz de Galicia, 3 de abril do década de los 80, una compañía de comuni- ron las constantes de la mayoría de los ora- 1985). E o portavoz popular, Xosé González O Faro de Vigo trae cación de cuya dirección continuo siendo el dores”. Moskowich declaraba que “somos co- Dopeso, pasáballe factura ao PSOE, lem- páxinas de Abel máximo responsable al día de hoy”. Non fa- ruñeses hasta la médula”. O segundo na lista, brando que o Plan Xeral de Ordenación Ur- la para nada dos servizos prestados profesio- Henrique Romero, dicía: “Nuestra ciudad es- bana, a permuta da parcela da Cubela, onde C aballero, o nalmente en Vigo ao PP e a Manuel Pérez, tá necesitada de coruñeses y está harta de se construíu despois El Corte Inglés, os apar- candidato socialista, cando era alcalde. políticos”. E o terceiro, Carlos Marcos, rema- cadoiros subterráneos, etc. foron aprobados taba: “Nuestra satisfacción ha sido colaborar grazas ao voto da dereita porque estaban na home sensato, Seguramente, o lector estará interesado en recuperar a memoria histórica, coñecer al- en el resurgimiento del coruñesismo, de la Continúa na páxina seguinte loitador, entregado á cidade, efica z. Unha especie de Supermán Cartas das Rías Baixas. A A Francisco Carballo sús de Nazaré. Respecto moitísi- naceron e morreron millóns de desta desgraza con axuda de Corina Porro tamén mo os crentes pero son tremen- seres humanos que tamén pode- moitos.♦ lle dedican algo, por Sempre leo con atención os teus damente crítico coas crenzas e rían e poden chamarse Xesús de escritos, Francisco Carballo, ve- con quen as administra, por iso a Nazaré, pois cando unha nena o BALBINO PÉREZ BELLAS alcaldesa. Do Bloque ñan de onde veñan, pois indepen- miña coherencia lévame ao ag- un neno morren de fame, cando (VIGO) diríase que non se dentemente da súa precisa men- nosticismo, ao ateísmo e a consi- unha muller o un home morren saxe é importante subliñar que no derar innecesaria calquera organi- torturados, cando os pobos son Empresas con vicio presenta. teu documento de identidade fi- zación relixiosa, entre outras moi- masacrados polos imperialis- gura unha data que é a do teu na- tas consideracións, pola súa estru- mos, cando un Che Guevara e Hai algunhas empresas que des- cemento, polo tanto es un home tura machista, piramidal, antide- troceado en tres partes e despois pois de tantos anos campando as de moita xuventude acumulada, mocrática e reaccionaria. Non enterrado nun campo de aviación súas anchas, facendo o que lle Coméntao un como din na nosa querida Cuba. embargante, considero a Xesús abandonado, todos eles foron viña en gana porque llo consentí- profesor de instituto: Por iso admiro a túa militan- de Nazaré un home exemplar, crucificados e poden ser nomea- an, chegaron a unha situación na cia, a túa vitalidade e o teu exem- moi exemplar, que endexamais dos Xesús de Nazaré. O triste e que pensan que mandan máis Os alumnos de antes plo, pois na nosa Galiza e tamén camiñou por enriba das augas, sospeitoso é que “ninguén” bai- que a propia Xunta. Este é o ca- (refírese aos que noutras patrias de cultura seme- nin resucitou se estaba morto, nin xe a poñer freo a tanta loucura. so de Pescanova, unha empresa llante, as persoas entérranse en transformou materia ningunha, Agardo que algo pasará pois que fixo o que quixo durante os agora teñen entre vida moi anticipadamente e isto é pero si foi un loitador revolucio- agora estamos asistindo a como anos que estivo gobernando o PP vinte e trinta anos) unha gran perda para todos nós. nario, nacionalista que entregou a se crucifica tamén a nosa casa na Xunta. Por se fose pouco foi Da columna de A Nosa Terra, súa vida para conseguir un mun- grande, o gran planeta azul. unha das empresas que máis di- non usaban moitos nº 1.250 de data do 29 de decem- do máis igualitario e feliz. Benquerido Francisco, fica- ñeiro recibiu das institucións, e tacos, bastantes eran bro do 2006, escribes sobre Xe- Dende eses tempos a hoxe mos sós e sós temos que saír foron moitas veces, xa quixeran Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

Vén da páxina anterior crentes, case ningún liña política de Coalición Popular. É cu- rioso; o goberno municipal do PSOE nun- A roubar monte veciñal falaba en galego, na ca recoñeceu que a súa política urbanísti- clase había pouco ca durante estes 24 anos estaba ao servizo debate. Agora a da dereita, pero esta sempre manifestou XOSÉ ALFREDO PEREIRA na corporación municipal o apoio a esta cousa está a mudar, política porque era a súa. O autor quéixase de que o lobby madeireiro quere arreba- di. Atribúello a que o Carlos Marcos estaba tan encantado con este matrimonio do PSOE coa dereita tarlle ao monte comunal parte dos seus dereitos históricos. a znarismo se vai máis reaccionaria da cidade, que declara- roubar monte veciñal. Esta é a consigna a historia, a xurisprudencia e a democracia. esvaendo. ba: “La política de entendimiento entre el que dun tempo para acá, están a lanzar As impresentábeis declaracións do depu- PSOE y AP es una base sólida para el intereses económicos, especulativos e o tado do PP, Carlos Mantilla, non terían impor- presente y el futuro de la ciudad. El pun- A lobby das empresas madeireiras. Primeiro foron tancia nunha charla informal; neste ámbito, to de partida para hacer de La Coruña os intereses económicos e especulativos que non deixaría de ser unha bufonada. Mais foi Debate do novo una auténtica ciudad de servicios, que se propuxeron abertamente a eliminación do con- no congreso, cando se debatía, a proposta da Estatuto. Núñez concretará en la próxima década”. E pa- cepto xermánico dos montes veciñais en man deputada do BNG, Olaia Fernández Davila, ra celebrar tanta coincidencia, Unión Co- común, co fin de que estes entrasen no tráfico para dotar as comunidades de montes dunha Feixóo repite que o ruñesa, que preside Carlos Marcos, orga- do comercio e puidesen ingresar no patrimonio fiscalidade adecuada que pasa en primeiro lu- 18% non se pode niza o 9 de maio de 1986 unha homenaxe deses intereses económicos e especulativos. Lo- gar porque estes montes deixasen de ser con- popular conxunta no hotel Finisterre a go foron as grandes madeireiras que propoñen siderados como suxeitos pasivos no Imposto impoñer sobre o 82%. Vázquez e Dopeso. que se lles entregue a xestión dos montes (dos sobre Sociedades (unha proposta fundamental Ten o 82% dos votos Ante tal esperpento, algo insólito na veciñais tamén), para, e contra da opinión dos para o desenvolvemento sustentábel dos mon- o PP? O bviamente política municipal galega, enviei, como seus lexitimos titulares, enchelos de máis piñei- tes en man común). Xa que logo, a pregunta é responsábel municipal de Esquerda Gale- ros e eucaliptos. E agora é o deputado do PP a seguinte: ¿a proposta de Mantilla é a postu- non. Pero todos ga, o seguinte telegrama ao presidente Fe- Carlos Mantilla, que na comisión de Economía ra oficial do PP? Os veciños comuneiros te- entendemos a lipe González: “Ante homenaxe conxunto do Congreso dos Deputados, avogou pola desa- mos dereito a saber a resposta para cando te- ao PSOE e AP, primeira vez en España, parición das comunidades de montes. Fica cla- ñamos que acudir ás urnas. Feixóo. nas persoas alcalde A Coruña, Francisco ro que a pretensión de roubar os montes veci- Ante este asalto aos montes veciñais en man Vázquez, e líder oposición, Xosé Gonzá- ñais en mán común, está planificada. común. Ante esta planificación para roubárllelos lez Dopeso, pregamos asistencia e invite Chama a atención que a dereita, no caso de aos seus lexitimos títulares, aos veciños comu- a don Manuel Fraga para celebrar todos Mantilla, a dereita máis rancia e casposa, que neiros, ás comunidades de montes veciñais en Javier Marías relata xuntos queimada irmandade como remate sempre se destacou pola defensa da sacrosanta man común soamente nos queda unha vía. E es- no dominical de El País homenaxe. Cordial Saúdo”. propiedade privada: cando se trata do monte ta vía á a unidade das comunidades de montes. Dicían as crónicas da homenaxe que veciñal en man común (que é unha titularidade Por certo, Mantilla debe saber (creo que o (21 de xaneiro) o na súa intervención o promotor do acto, privada, pero colectiva), mantén a postura to- sabe) que a comunidade de montes de Cabral ambiente dunha Carlos Marcos, “reconoció el trabajo de talmente contraria. Esta esquizofrenia ideoló- perdeu importante parte do seu lexítimo patri- los homenajeados en defensa de la ciu- xica só pode entenderse dende a perspectiva de monio en beneficio non só da cidadanía de Vi- manifestación da dad, al margen de ideologías políticas. que a existencia dos montes veciñais en man go, senón para beneficio de toda a sociedade.♦ Asociación de Vítimas Recordó también al alcalde Alfonso Moli- común, é prexudicial para os seus intereses na, hecho que arrancó un sonoro aplauso do Terrorismo. económicos e especulativos. E de ter que esco- XOSÉ A. PEREIRA é presidente da Organización de de los asistentes”. Entrando xa en deta- ller, a dereita ben sabe facelo. Sen importarlle Comunidades de Montes en Man Común. “Atopouse alí con lles, contaban que “los socialistas presen- tes entendieron con humor que el cantan- verdadeiras masas, o te Pedro Abelenda interpretara un tema Xosé Lois cal non ten moito de en el que se mezclaron las músicas de la Internacional y el Cara al Sol”. (La Voz particular nas de Galicia de 10 de maio do 1986). Iso si desaforadas e que era mostra de camaradaría entre os estiradísimas datas do rojos e republicanos do PSOE e a dereita máis reaccionaria da cidade. N adal. Pero chamoulle E para rematar esta historia, lembro a atención a que nas eleccións municipais do 1987 Carlos Marcos, que acompañaba no se- proliferación de gundo posto a González Dopeso na can- bandeiras españolas, e didatura de Unión Coruñesa, tivo pouco máis de 1.000 votos. púxose alerta. Ao Non sei se Carlos Marcos segue hoxe contarmo fixo fincapé apostando polo entendemento entre o PP no que todos os e PSOE, pero está claro que a utilización por esta xente das siglas do Partido Gale- moderados do país guista –parece que están en poxa pública– sabemos, con tristeza: é unha auténtico fraude e unha traizón aos ideais que defenderon Castelao e Alexan- ¿que clase de lugar é dre Bóveda.♦ este no que aínda nos sobresalta e alarma a MANUEL MONGE é sociólogo e concelleiro do BNG na Coruña. abundancia de enseñas do país noso?”

Correo electrónico: [email protected] outras os privilexios que esta ti- pode ser empresa de Galiza soa- E o certo é que o último aterrado Entendo perfectamente que as Hai que tirar a vo e ten. O caso é que agora na mente para recibir diñeiro. Eu que se está facendo na ría de Vi- empresas teñen que gañar diñeiro depuradora de Vigo. Xunta non está o PP e aínda así son dos que considera que este ti- go está facéndoo esta empresa en para seguir traballando, pero ta- N on ten moitos anos. esta empresa segue tendo os po de empresas non lles importa Chapela. Outra empresa modelo, mén teñen que respectar o medio mesmos apoios, simplemente o para nada nin o medio ambiente ou que a teñen por modelo, pero ambiente e as persoas. E para re- Os socialistas, nos que cambia é que os tempos os nin a calidade de vida dos cida- que tamén é culpábel de que se matar chega o PP e pregúntalle á tempos de Felipe, marca a Xunta e non como até dáns; só buscan os seus intereses. aterrase todo Bouzas é Citroën. Xunta: Por que as empresas que- agora, que o facía a empresa. ren marchar de Galiza? Deberían encargáronlla a A situación é un tanto ridícu- saber as respostas. Durante tantos Ferrovial, a súa la, pero Pescanova, cabreada, anos deixáronlle as faldriqueiras empresa. C ando quere marchar para Portugal a fa- A NOSA TERRA cheas de millóns e baixaron os cer alí unha planta de cultivo de Promocións Culturais Galegas pantalóns cantas veces llo pedi- chegou o PP, rodaballo, segundo eles a máis ron. Mentres en Galiza pasa isto, chamaron a outra. grande do mundo, como xa nos unha familia en Cangas pide falar teñen acostumado o “mundo” Informámolos que as oficinas de con Pescanova, como empresa Ferrovial foi sempre por diante, que é un sinal Promocións Culturais Galegas SA asociada do barco onde morreu o indemniz ada. A nova da humildade desta empresa. Co- a partir do 1 de febreiro seu fillo, porque seica até o de mo cidadán deste país, polo que a adoptan o horario de xornada continua: agora ninguén desta empresa os construción, máis min respecta, que se vaian, pero atendeu.♦ barata, levou menos antes que lles obriguen a devol- tanques de cemento. ver os cartos que recibiron nos DE 8 A 16 HORAS. LUÍS CHAPELA últimos vinte anos, porque non se (MOAÑA) Agora non serve.♦ XXX Ano ● 2007 do

xaneiro Un inquérito ‘El País’ critica de

31 dalle a vitoria ao a Zapatero ao

25 PP e outro di Juan Luis Cebrián crítica en

Do El País (16 de xaneiro) a polí- ● que retrocede tica recente de J.L. Rodríguez Zapatero. A respecto da opi- 1.253 Dous inquéritos publicados o nión do presidente de que son Nº mesmo día, o pasado 21 de xa- moitas as persoas que poderí- neiro, difiren notabelmente so- an dirixir o Estado, Cebrián bre o resultado dos comicios opina que “hai unha imposta- xerais de se realizar agora mes- ción abusiva nestas declara- mo, tras o atentado da ETA na cións”, dado que “os trámites T-4. O estudo de Metra-Seis para chegar a gobernante li- que publica La Voz de Galicia mitan sobremaneira a capaci- ofrece como dato que o PP ob- dade universal de aspirar a se- tería 17 deputados máis que os lo”. O ex director e actual socialistas. En porcentaxe, os conselleiro delegado de El conservadores lograrían o País xulga tamén que “O Go- 40,7% dos votos e o PSOE o berno e o seu presidente trans- 38,3%, case o resultado inverso mitiron, ao longo destas últi- das últimas eleccións. CiU e IU mas semanas, unha sensación incrementarían escanos, segun- de desconcerto moi perxudi- do esta mesma sondaxe. En cial para o establecemento de cambio os resultados do Institu- novas vías de acción en mate- to Noxa que publica La Van- ria antiterrorista”.♦ EL R OTO / El País, 17 de xaneiro do 2007 guardia indican que Zapatero retén o 42% de votos, mentres dióceses luguesas foron coasi- apócrifa fale de negativas a reci- O progreso que Raxoi cae ao 34,8%, case O caso nantes da famosa colectiva de bilo baixo palio. De monseñor tres puntos menos que no 2004. 1937. Rexía a diocese de Balanzá é unha instrución aos destrúe Hai coincidencia, en cambio, polaco e a Mondoñedo don Benjamin de párrocos da diócese esixíndo- na subida de CiU e IU.♦ Arriba y Castro, a quen Franco lles a delación dos fegreses de a paisaxe colaboración da había sentar nas Cortes e impo- inclinacións tibias ou dubido- ñer (vergoñenta cesión do Vati- sas. E xa se sabe as consecuen- de Irlanda A manipulación Igrexa española cano) o birrete cardenalicio. Era cias que de cote traían consigo ordinario da de Lugo don Rafa- esas informacións. A complici- El País (20 de xaneiro) co- da foto do etarra co franquismo el Balanzá y Navarro, en inde- dade da Igrexa española coa di- menta a relación entre de- clinábel conformidade co Cau- tadura franquista está pendente senvolvemento e paisaxe na que ría nun xuízo Xoán Soto comenta, en El Pro- dillo, por moito que a lenda de autocrítica”.♦ Irlanda actual. “O motor ir- greso (14 de xaneiro), a deci- Wielgus, arcebispo de Varsovia. landés debe procurarse na O sociólogo vasco, Javier El- sión do arcebispo de Varsovia manufactura de alta tecnolo- zo, comenta, nunha entrevista de facer autocrítica pola súa co- xía e o terciario cualificado para Faro de Vigo (21 de xanei- laboración co réxime comunis- –o país é lider na exporta- ro), a imaxe dun etarra rindo ta. Para Soto, “o exercicio de ción de software–, soporta- nun xuízo. “Cando vexo algún sinceridade autocrítica, que a dos pola educación extensi- xornal de ámbito español con Igrexa española non se atreveu va, o idioma inglés e unha este tipo de fotos digo que pena! a practicar, contribuirá sen dúbi- reducida tributación empre- porque me parece unha instru- da a reforzar a autoridade moral sarial que fomentaron a im- mentalización da realidade. De- da institución e dos seus repre- plantación de multinacionais trás de cada foto que elixen está sentantes. O arcebispo Wielgus e fixeron medrar a produtivi- unha intención política, e unha colaborou coa ditadura soviéti- dade catro veces máis que o forma de editorializar mediante ca: recoñéceo publicamente, pi- promedio da Unión Europea; unha imaxe. Neste caso suxe- de perdón por iso e acepta as mais o pulo económico resi- rindo que se rin de todo, cando consecuencias”. Soto engade de tamén no boom inmobi- a verdade é que estaba saudan- que “a súa actitude resulta liario que coloniza as paisa- do os seus familiares”. Elzo fa- exemplar, cando menos por xes da illa cunha extensión la tamén da canteira de mozos comparanza: en España a cola- unánime de vivendas unifa- que ten a ETA: a familia, os boración connivente de carde- miliares, unha colosal dis- grupos de amigos e as carava- nais, bispos, frades e cregos coa persión de residencias que nas de familias para visitar os ditadura franquista foi perma- fai interminábeis os despra- presos, pais, tíos, irmáns, ami- nente, entusiasta e, nalgún caso, zamentos da casa ao traba- gos... “É un mundo endóxeno, criminosa. Ao respecto, non te- llo, organiza a vida arredor comenta o sociólogo, autorre- mos noticia de confesións auto- do coche –en ausencia de ferencial, pechado en si mesmo críticas nin, moito menos, de transportes colectivos efica- e con capacidade de perpetua- petición de perdón por tales im- ces– e incrementa a depen- ción porque son bastantes”.♦ plicacións. Os bispos das dúas dencia enerxética do país”.♦

O vodevil familiar de Ares non agacha a crise do PP provincial

A.N.T. apoio de Xoán Juncal, alcalde dos eles na comarca nas que rou en rolda de prensa a actual diñeiro que se move por canles A dimisión de cinco dos seis de Ferrol e presidente provin- asenta o poder de Juncal. A situación do concello, facendo menos transparentes nas que concelleiros cos que o Partido cial, e tamén de Alberte Núñez maiores parece confirmarse que fincapé na trama urbanística e membros do grupo de goberno Popular ostentaba a maioría ab- Feixóo. os escindidos de Ares poderían na situación xudicial como al- e xentes próximas están involu- soluta no concello de Ares vai A situación, á espera do ple- formar lista baixo as siglas de gúns dos panos de fondo real. crados, sería unha das razóns. camiño dunha telenovela políti- no deste venres, é máis sorpren- Terra Galega, co que as posibi- “O importante movimento ur- Tamén pesa o amplo abano de ca. O feito de ser irmáns xemel- dente porque o alcalde non ce- lidades dun goberno alternativo banístico que se desenvolve en causas xudiciais abertas contra gos o alcalde e o líder escindido sou das súas responsabilidades entre PSOE e BNG faise máis Ares e toda unha política de es- do grupo de goberno, persoali- apórtalle unha miga de morbo a aos demitidos e non se sabe co- real e minguan as posibilidades peculación que deriva en ope- zadas no Alcalde, e que come- un conflito con transfondo ur- mo pode abordar a recta final da dereita de retornar ao control racións económicas, con diñei- zan a sustanciarse con resolu- banístico e de poder dentro do do seu mandato. A este conflito da Deputación. ro que vai ás arcas municipais e cións que amenazan política e PP, toda vez que o alcalde que de Ares súmaselle tamén a crise O ex alcalde e portavoz na- favorece unha acción política mesmo económicamente á ins- agora queda en solitario ten o dos populares en Mugardos, to- cionalista, manuel Doval, valo- concreta, pero tamén con outro titución municipal”♦ Latexos Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

O negocio A NEGOCIACIÓN DO ESTATUTO impide para o PP, porque ten recorrido o Xaquín Fernández Leiceaga, PSOE Estatuto catalán neste punto. Por a volta outro lado, unha sentenza do Tri- bunal Constitucional (TC) sina- X.L. FRANCO GRANDE lou que non se podía recoller o ‘O PP quería rachar co Goberno deber sen chocar cos preceptos n breve estudo de constitucionais. Por último, os Ismael Hossein-Zadeh, traballos dos relatores do Estatuto Uprofesor da chegaron ao acordo de sinalar que Universidade de Drake, Des bipartito, buscando un acordo era importante estabelecer un Moines, Iowan equilibrio entre ambas as dúas (www.rebelion.org) explica linguas. Polo tanto buscamos un- por que os EE UU non se vai estatutario connosco’ ha fórmula que igualase xuridica- do Iraq. Deixa a un lado o mente os dous idiomas pero que negocio dos hidrocarburos, respecte os dereitos individuais, ben coñecido, e atende ao RUBÉN VALVERDE co que ninguén pode ser obrigado dos contratistas. Non todos a falar en galego. Tamén se di que perden no Iraq, di o autor de Foi o encargado de levar as negociacións do Estatuto por parte do PSOE e asesorou en todo os poderes públicos teñen que fo- The Political Economy of momento a Emilio Pérez Touriño nas conversas finais con Núñez Feixóo. Xaquín Fernández mentar o uso da nosa lingua. U.S. Militarism. Máis ben se Leiceaga, que militou durante décadas no nacionalismo, sinala que se sentiron enganados polo O que pasa é que a igualda- fan co negocio da guerra PP e que posiblemente haberá que agardar a que pasen os comicios xerais para pechar un acordo. de xurídica non é plena cando grandes fortunas. É o caso para o castelán si existe a obri- dos contratistas. Agardaban que as nego- ga de coñecelo. Entre os moitos datos que ciacións rematasen sen acordo? Nós entendemos que igua- nos dá está o incremento das Sempre fomos optimistas, so- lando xuridicamente os dous fortunas dos principais bre todo porque a medida que ía- idiomas remítese inmediatamen- contratistas do Pentágono mos negociando achegábanse te ao que recolle a Constitución dende que Bush chegou ao posturas e porque o Partido Popu- sobre o castelán. Pero isto inter- poder. O orzamento do Pentá- lar nos comunicou que se conse- prétase non como unha obriga de gono creceu máis dun 50 por guiamos pechar acordos no texto falar o galego, senón como a cento, dende uns 300.000 mi- articulado non habería ningún constitución dun espazo no que o llóns de dólares no ano 2001 problema co preámbulo. De feito, coñecemento do galego debe ata case 455.000 millóns no dende o principio, Palmou trasla- presupoñerse. 2007 –cifras que non inclúen dounos que a súa principal aposta De todos os xeitos a senten- o orzamento da Seguridade ía ser a do financiamento. O que za do TC sobre o deber de co- Interior, nin os custos das pasa é que co tempo percibimos ñecer a lingua refírese a que guerras do Iraq e Afganistán, que o PP o que quería realmente non está recollido nunha nor- que se achegan aos 400.000 era rachar o bipartito, pechando ma de maior rango, como era o millóns de dólares. connosco artigos e deixando o Estatuto do 1981. Dinos tamén que os princi- preámbulo para o final. Neste Penso que aquela sentenza di- pais beneficiarios desa chuvia contexto dixéronnos se non iamos cía máis cousas, como que limi- de diñeiro foron os grandes pechar o acordo con eles por uns taba coa Constitución. De todos contratistas do Pentágono, conceptos do preámbulo. Querían os xeitos teremos ocasión de ver ademais dunha multitude de que illásemos o BNG e que así pronto o que pensa o TC, coa re- contratistas de servizos que se eles se visen na obriga de rachar solución sobre o Estatut catalán. viñeron multiplicando arredor co Goberno de coalición. Pero Que vai pasar de agora en de aquel, empresas fundadas nós mantivémonos firmes e sentí- diante. Cales serán os pasos a tamén por persoal retirado das monos enganados polo PP, que no seguir? forzas especiais, que logo lle fondo só pensou en termos elec- Agora abrirase unha parénte- venden os seus “produtos” ao torais e non de país. se coas eleccións municipais. Ta- Pentágono, ao Departamento Por que non houbo acordo mén influirán as eleccións Xe- de Estado, á CIA ou a polo tema identitario? rais, que como data tope serán gobernos estranxeiros. Hai no Nós levamos durante todo o nun ano. Ademais, mentres non Iraq máis de 100.000 proceso defendendo unha fórmula se modifiquen os escollos que contratistas gobernamentais, aberta pero clara. No corpo articu- impediron que cristalizase un sen contar os subcontratistas, lado pensamos que debería reco- acordo, entón vai ser difícil mo- un total que se aproxima ao llerse unha solución semellante á ver ficha. En canto se abra unha tamaño da forza militar dos do actual Estatuto, no que se defi- oportunidade, como o traballo USA naquel país. ne a Galicia como nacionalidade técnico está moi adiantado, sería Pero, ademais, eses grandes histórica. En principio nisto esta- fácil pechar o texto. beneficiarios da guerra do Iraq, bamos de acordo, aínda que con Cales poden ser as conse- por un lado, apenas atenden os pequenos matices, co BNG. No cuencias para que Galicia sexa traballos de reconstrución, que preámbulo, que non ten un valor unha das poucas comunidades non se fan ou se fan mal, e, por prescritivo, pero si contextual, de- OTTO / A. G . N . onde non hai acordo parla- outro, e por sorprendente que fendiamos que se recollese que Non nos sorprende. O PP tivo un nivel de financiamento e com- mentario para presentar un pareza, convértense en xerado- Galicia posúe unha personalidade unha relación fluctuante con res- petencial semellante ao catalán. texto de reforma? res de guerras, ou contribúen a propia, composta por unha lingua, pecto ao autogoberno. Manuel Dentro do PSOE a postura A curto prazo a sociedade non xeralas, motivados polas unha cultura, un dereito civil, etc. Fraga opoñíase ao título VIII da era unánime, despois da incer- vai notar nada, porque xa estamos ganancias que están obtendo. E Todo isto é innegábel e para nós Constitución. A última hora, por teza pola que atravesaron nal- no autogoberno. A medio prazo chegaron a ese poder, di o son elementos que compoñen un- influxo de Barreiro Rivas, como gúns momentos? poderán reclamarse máis compe- autor, a miúdo fabricando ha sociedade específica dentro do estratexia electoral, asume o Esta- Penso que o PSOE sempre tivo tencias e discutiremos o novo mo- “ameazas externas ao noso in- marco español que conforman un- tuto de 1981 e logo mediante as unha postura firme neste sentido, delo de financiamento nunha si- terese nacional”. ha nación, segundo textos aproba- súas maiorías absolutas repetidas dende a presentación das Bases de tuación de debilidade xa que a no- Como sinala o profesor dos polo propio Parlamento, co- define en boa medida o que é o Iniciativas 21, até a presentación sa posición non está definida no Hossein-Zadeh, a guerra e o mo é a lei de Símbolos. Atenden- autogoberno de hoxe. Nos últimos dun texto articulado en xullo do Estatuto. En relación cos investi- asoballamento do Iraq esper- do a esa norma, nós introducía- anos no Estado o PP levou a cabo ano pasado. En todo momento mentos do Estado hai un compro- taron tanta cobiza que moití- mos o de fogar e nación común de un proceso de freo autonómico, houbo unha referencia ao carácter miso que o Goberno central está simos especuladores coa gue- todos os galegos. Hai que lembrar presentando medidas como a de nacional de Galicia no preámbulo, respectando, pero se isto formase rra se estabeleceron nese país que esta lei fora aprobada por una- reformar a Constitución para re- completando o carácter de na- parte dunha disposición transito- para mellor participaren no nimidade no 1984, con Xerardo cuperar por parte do Estado pode- cionalidade histórica que recolle o ria do Estatuto reforzaría a aposta botín. Despois de Fernández Albor como presidente res que hoxe están en mans das articulado. Nesta materia non teño por reducir os desequilibrios. A recoñeceren uns e outros o e Mariano Raxoi como vicepresi- comunidades autónomas. Con iso escoitado voces discordantes den- longo prazo, cómpre dicir que so- fracaso desta guerra ¿por dente. O PP de hoxe non votaría a estabelecen límites de até onde tro do partido. O propio acordo de mos unha autonomía de primeira, que entón, pregúntase, se ne- favor desta lei, xa que non respec- pode chegar Núñez Feixóo, que mínimos asinado co BNG fala do unha nacionalidade histórica, que gan á idea de retirar as ta o seu contido. Polo tanto hai un actuou de xeito servizal e non sou- carácter nacional de Galicia. nesta reforma xa imos ser supera- tropas? Porque, como el di proceso de involución autonómi- bo tan sequera comportarse como Finalmente o PSOE non re- dos por moitas outras. A reforma é tamén, non todos perden no ca moi patente. Javier Arenas en Andalucía, que colleu a fórmula de deber de necesaria para volver estar na pri- Iraq. Antes ben, son moitos Pensaban que ía ser tanta a en contra da opinión do seu parti- coñecer o galego. O tema da meira liña de novo, porque o noso os que alí están facendo involución, non aceptando nin do foi quen de definir a Andalucía lingua supuxo un atranco? espello ten que ser Cataluña, que é fortunas insospeitadas. E a terminoloxía xa consolidada como unha realidade nacional e A referencia expresa o deber a outra autonomía histórica de ré- aprovéitanse ata o final.♦ na actualidade? de acadar para a súa comunidade constituía un problema insalvábel xime común, e non Andalucía.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

A NEGOCIACIÓN DO ESTATUTO

Que lle pareceu que non se de acordo daquela? chegase a un acordo para re- Se nese momento se mante- formar o Estatuto? ñen as posicións de cada unha Gustaríame que o resultado das forzas políticas, esa posibili- fose outro. Eu era bastante opti- dade non existe. Sobre todo é mista, pero non houbo acordo fundamental que o BNG teña en aínda que se produciu un ache- conta que este debe ser o Estatu- gamento de posicións certamen- to de todos e, para iso, todo o te importante. Sobre todo no que mundo ten que facer concesións. foi o traballo da Ponencia no que O BNG ten que facer unha conse chegou a acordos practica- cesión en canto ao de nación e mente no 90 por cento do articu- ter en conta a representividade lado. Quedaban flecos en temas electoral real que ten. Non pode importante como o da identida- tratar de impoñer que este Esta- de, a lingua, tamén algunha tuto teña unha determinada eti- cuestión do financiamento e as queta e teña que ser precisamen- competencias. Eran asuntos que te o Estatuto do nacionalismo. O dalgún xeito precisaban ser des- Estatuto hai que facelo no marco bloqueados na reunión de alto dunha Constitución interpretada nivel que houbo en Monte Pío. A de xeito xeneroso e amplo. Se se pesar do meu optimismo, sempre insiste en que a Constitución non vimos unha dificultade para che- pode limitar de ningunha manei- gar ao acordo. Mesmo as declara a capacidade do pobo galego racións de Anxo Quintana o ou- para facer o Estatuto que queira tro día a La Voz de Galicia dicin- é difícil que haxa acordo. Esa do que o Estatuto de nación foi srría unha postura nada razoábel unha postura teimosa do BNG. por parte do BNG. Con esa frase aclaraunos en par- P. C O N DE Que consecuencias vai ter o te o que aconteceu. O BNG, que desacordo? no anterior Estatuto quedara des- É evidente que neste intre hai marcado, neste momento era un proceso aberto de reformas en fundamental que estivese pre- Xesús Palmou, PP todo o Estado. Galiza non pode sente na reforma e que houbese quedar á marxe dese proceso. O un acordo consensuado con el. A texto ao que xa se chegara no re- min dáme a impresión de que o ‘Se o BNG segue mantendo que latorio supón claramente un BNG foi máis aló e dixo que, se avance no senso de que mellora no anterior quedou fóra, este tiña o noso autogoberno en todos os que ser o Estatuto do BNG. Eu aspectos. Polo tanto, que isto se escoitelle dicir a Quintana que Galiza debe ser definida como atrase uns meses non supón nin- ou era Estatuto de nación ou non gún problema, pero é evidente era. Todo isto dificultou que se que hai un proceso no que nós te- chegase ao acordo. Evidente- nación, será difícil o acordo’ mos que estar. Temos que facer mente, á reunión foron os tres lí- todos un esforzo para que o Esta- deres e cada un cunha posición tuto saia adiante como un Estatu- distinta sobre o tema da identida- PERFECTO CONDE to de primeira. Eu entendo que de. A nós déusenos o preámbulo este momento é difícil e creo que do BNG e o do PSOE e nós en- Xesús Palmou, ex conselleiro da Xunta presidida por Fraga, ex secretario xeral do PPdeG, deputado, acertaron os tres líderes suspen- tregamos un preámbulo no que fálanos sobre o resultado da negociación pola reforma do Estatuto e as súas inmediatas consecuencias. dendo os traballos do relatorio. deixamos en branco a parte co- No último congreso do PP- rrespondente á frase que defini- que o uso do galego sexa un de- que usar o galego para que os de- cil que o acordo se producise. deG falouse de que vostedes ría a identidade galega. ber. Debería figurar o deber de mais cidadáns poidan exercer o Que vai pasar agora? nunca deixarían que Galiza fi- E iso por que? coñecemento do galego para dereito de uso do galego cando Agora ábrese un período case por debaixo do nível esta- Porque esa frase sería a que o aquelas persoas, funcionarios e queiran. Non se trata de dicir que practicamente electoral, pero lo- tutario que alcanzase Catalu- presidente do PPdeG levaría á membros da Administración pú- o culpábel é este ou aquel senón go das eleccións municipais de- ña. Que di agora? reunión. Pero logo resulta que blica e dos medios públicos de de que houbo posicións distintas bería retomarse o tema para che- No último congreso houbo vemos que na reunión hai un comunicación, etc., que loxica- e unha importante intransixencia gar a un acordo. un relatorio no que se formulaba acordo BNG-PSOE que non se mente teñen que coñecer e teñen por parte do BNG e iso fixo difí- Pode haber posibilidades a mellora do autogoberno de Ga- corresponde nin co que era a po- liza como algo fundamental sición inicial do BNG nin co que dentro do proxecto político do era a posición inicial do PSOE. noso partido. Entendemos, en Correspóndese cun acordo entre efecto, que o autogoberno dos as dúas forzas políticas que difi- A Xunta centrarase agora galegos non debe estar por de- culta claramente que se chegase baixo do que teña calquera outra a un consenso necesario no as- comunidade, pero eu afirmo que pecto identitario. O PSOE difi- nas transferencias o Estatuto que practicamente se cultou que puidese haber unha consensou no relatorio non está aproximación ao PP. Nós demos A.E. por debaixo do de Cataluña. Un- un paso importante neste tema ha cousa é estar por debaixo do falando do galeguismo histórico Os tres líderes políticos que se reuniron no Monte Pío, maioría do PP galego a obrigar a Núñez Feixóo a asu- de Cataluña e outra é que nós te- e do sentimento nacional. É cer- logo de constatar a imposibilidade dun acordo, decidi- mir outra postura. Porque parte do PP está molesta ñamos que copiar o que se fai en to que este foi o atranco máis ron pactar as súas comparecencias públicas para non coa postura de Feixóo. Os máis porque pensan que Cataluña. Hai algunhas cues- grande, pero había outras cues- crear máis frustración na cidadanía coas explicacións. pode prexudicalos para as eleccións municipais; moi- tións, como poden ser algunhas tións. A lingua, no que a posición Ao día seguinte, cada un poñía o acento nos tos porque lembran aínda aquel PP “galeguista e na cousas de finaciamento, nas que do BNG era impoñer o deber do puntos máis relevantes pero aínda así tentaban dei- fronteira da autodeterminación” que defendeu Xosé a nós non nos interesa actuar coñecemento do galego, e nós xar unha porta aberta cara ao futuro. Segundo pa- Cuíña ante José Mª Aznar no monte Faro no 1993. mimeticamente con Cataluña que estabamos por fórmulas que saban os días tiveron que recoñecer que a porta es- Nun PP que negan que toda a culpa fose de Ma- Non podemos estar en nivel de equiparasen xuridicamente os taba trancada e que eles mesmos non tiñan a chave. drid pois, segundo afirma algún ex dirixente, “tan- autogoberno por debaixo de nin- dous idiomas sen estabelecer o A chave está en Madrid e tena o PP. to Feixóo como Alfonso Rueda están en perfecta guén pero iso non quere dicir deber de coñecemento porque Así que Anxo Quintana apurouse a informar de consoancia co que defende Ángel Acebes, vailles a que teñamos que copiar as modi- ese deber xa figuraba nunha Lei que non se reabrirá a negociación para o Estatuto marcha madrileña”. ficacións puntuais que faga Ca- de Normalización Lingüística e “até que non mude a correlación de forzas na Gali- A outra posibilidade para retomar o Estatuto é taluña. Para nós un Estatuto de foi botado abaixo polo Tribunal za”. Pola contra, Alberto Núñez Feixóo aínda tei- cando se comece a negociar o novo Estatuto vasco. primeira é un Estatuto que reco- Constitucional nun momento no ma en afirmar que a reforma está “no descanso do E mentres tanto? Agora a Xunta vai traballar no lla con absoluta claridade o feito que, por certo, estaba gobernan- partido”, expresando a súa intención de retomar as traspaso por parte do Estado de 70 competencias, diferencial de Galiza. Galiza do o PSOE en Madrid e foi o negociacións antes ou despois. entre elas algunhas tan importantes como a da po- non é igual que Castilla-La PSOE o que presentou o recurso. Tamén Emilio Pérez Touriño tivo que concluír licía galega, os museos, portos, aeroportos, a polí- Mancha ou que Extremadura ou Nós prentendiamos salvar ese que “é preciso pasar páxina” até que mude o esce- tica industrial... O artigo 50.2 da Constitución con- Murcia. Agora ben, se se afirma problema entendendo que que nario político. templa a posibilidade de transferir competencias que Galiza queda por detrás de novo Estatuto ten que reforzar a E agora que? “Agora a gobernar”, dixo Quintana. que son exclusivas do Estado. Cataluña se non utiliza a mesma normalización do uso do galego E a agardar a que se pronuncie o Tribunal Constitu- O vicepresidente Quintana xa pediu unha entrevista fórmula, estase nun deseño ab- sen imposición e sen estabelecer cional sobre o Estatuto catalán, o que podería levar á ao ministro de administración Públicas, Jordi Sevilla.♦ solutamente erróneo.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

A NEGOCIACIÓN DO ESTATUTO O cacharulo Que opina da involución do PP, volvendo a fórmulas anteriores Carlos Aymerich, BNG de Castro ás recollidas no actual estatuto? A involución do PP encobre, sen dúbida, un movemento tácti- de Rei co: achar unha xustificación ide- ‘O PSOE rachou a estratexia XOSÉ MANUEL SARILLE olóxica para vetar un novo Esta- tuto do que o PP non ía tirar, do or causa de que levo seu punto de vista, nada positivo común para xogar cunha man aberta desde na medida en que supuxese un Phai bastantes meses, aval ao goberno bipartito. Esta percorrín as consultas de varios visión transloce un nulo compro- a unha perigosa equidistancia’ traumatólogos e tamén pedín miso con Galiza, mais no PP ho- consello sen conseguir calmar xe pesa máis o interese partida- a dor nin curar as cordas. rio que o sentido de país. Co Es- RUBÉN VALVERDE Estoutro día atopei en tatuto o PP non se comportou de Lugo un piragüista, antigo xeito substancialmente diferente Estivo dende o primeiro dirixindo a postura do BNG, xunto con Anxo Quintana, no debate da compañeiro de embarcación, a como o fixo con outros asuntos reforma estatutaria. Segundo Carlos Aymerich, a reforma non saíu adiante pola negativa do que me recomendou o fundamentais para Galiza como PP a asumir posturas xa recoñecidas nos anos oitenta, pero tamén pola ambigüidade do PSOE. cacharulo de Castro de Rei. o Prestige ou os incendios. Na comarca chamámoslles así Hai tamén un convencemen- aos que no resto da provincia to real nese partido e nomea- e en toda Galiza lles chaman damente no seu presidente, Al- compoñedor. O dicionario do berte Núñez Feixóo, de que Ga- Estravís non recolle esta liza non pode aspirar ao mesmo acepción, soamente define que Cataluña ou Euskadi. O es- como cacharulo o rapaz pañolismo de Núñez Feixóo é vigoroso e leriante. Tamén di profundo e real. Nin é finxido que ao cacharulo é un xeito nin obedece a unha estratexia de de as mulleres levaren o pano agradar o PP madrileño, como do pelo, dobrado en triángulo, nalgunha altura se puido pensar. cruzando as puntas laterais O PSOE coida que a inten- por detrás do pescozo e ción última do PP era romper o atándoas sobre a cabeza, actual goberno. Comparte esta mentres a outra punta se deixa opinión? caer sobre as costas. Eles saberán, porque foi o Os piragüistas lugueses PSOE quen pactou co PP adiar o son deportistas de elite e teñen proceso até maio se é que non se por costume ir onda Pedro, lograba un acordo en xaneiro. Ta- que por certo é fillo e neto de mén foi o PSOE quen acordou co compoñedor e axuda a colocar PP deixar o preámbulo para o fi- ósos alí en Bandía desde os nal, dándolle ás á chantaxe co re- cinco anos. A experiencia da coñecemento de Galiza como na- visita é firme e intelixente para ción. E tamén foi o PSOE quen quen leve os ollos abertos e impediu votar no relatorio o texto estea disposto a aprender, que tiñamos acordado con eles en ademais de a curarse. Nun materia de lingua e no que se re- cuarto no que hai un cabaliño collía claramente o deber de coñe- de madeira, uns xogos cemento do galego co argumento reunidos, cousas de nenos e de que na lingua había que avan- OTTO / A. G . N . unha mesa, os dedos que zar por consenso. Consenso, por aprecian a man transmiten tes nas forzas nacionalistas ga- sidades de gasto-, as competen- moitas delas –coma a policía– á certo, que non procuraron co séculos de habelencia e saber, legas, vascas e catalás. Está por cias –PP e PSOE opúñanse á aprobación do novo Estatuto. Es- BNG ao pactaren co PP a transla- e o seu falar e a mirada, un ver o que vaia pasar nas próximas “blindaxe”, é dicir, a que o dereita escusa agora xa non serve. ción literal do modelo de financia- sutil refinamento que un sen eleccións xerais, pero en calquera to galego primase sobre o estatal Para o BNG os obxectivos que mento pactado no Estatuto de Ca- encontrar motivo, relaciona caso só un BNG forte nas Cortes en materias de competencia ex- queríamos lograr a través do novo taluña e que, dende o noso punto coa arte dos canteiros que poderá garantir que Galiza poida clusiva– ou a organización terri- Estatuto seguen vixentes e, aínda de vista, é lesivo para Galiza. ordenaron a feira de Agolada. contar cun Novo Estatuto á altura torial, onde a férrea defensa das que por outras vías e nalgúns ca- O PSOE rompeu a estratexia Cando eu era cativo había das nosas necesidades. Deputacións por parte do PP sos de xeito parcial, pódense con- común que pactaramos en xuño na casa varios xacobinos que En canto a Galiza, claro que achou no PSOE unha inesperada seguir. Sexa reactivando a transfe- para xogar a unha perigosa equi- tronaban a diario, daquela axudará un retroceso electoral do condescendencia. rencia de novas competencias, se- distancia baseada na indefinición talvez con razón, contra as PP nas municipais, ao menos pa- De calquera xeito o acordado xa reformando a Lei de Normali- e na opacidade. Este partido de- falsas crenzas, abondosas e ra que agromen as tensións que xa non serve. Nunha negociación zación para lle dar á nosa lingua bería preguntarse se non foi o seu inalterábeis na visión labrega. no seu seo levantou o veto ao no- os acordos parciais están sempre un estatus de plena oficialidade, oportunismo o que lle abriu ao A palabra cacharulo ficou vo Estatuto. Mais tamén sería de- supeditados a un global que, nes- sexa comprometendo o Estado PP perspectivas de que era posí- gravada no maxín infantil coa sexábel unha actitude máis clara te caso, non se produciu. Xa que pola vía de acordos políticos a bel rachar o pacto de goberno. E mesma intensidade horrenda e máis comprometida do PSOE. logo, caso de retomaren as nego- destinar a Galiza como mínimo o aquí Emilio Pérez Touriño e Xa- que morrer, atracador e Un PP máis independente ciacións o BNG partiría das súas 8% do investimento territorializa- quín Fernández Leiceaga teñen falanxista. Os meus de Madrid tería tomado outras posicións iniciais e esixiría, co- do, ou facendo valer na nego- unha responsabilidade especial. chamábanlles bruxos e posicións? mo ten dito Anxo Quintana, que ciación do novo sistema de finan- Que tería acontecido de ter- montaban con eles unha É posíbel, mais pouco intere- as demais forzas presenten, xa ciamento autonómico os criterios mos mantido a estratexia común? verdadeira escola de sa agora. O certo é que o PPdeG desde o comezo, propostas pú- que máis benefician a Galiza. Pois que agora estaría xa aproba- menciñeiros, esaxeraban a actual é unha mera sucursal do blicas e por escrito. A chave está en non lle reco- do no relatorio un texto claro e realidade e achegaban os PP español, sen autonomía nin En que situación queda Ga- ñecer ao PP un poder de veto que ambicioso e que o PP veríase obri- cacharulos aos curandeiros que criterio propio. licia despois de ser unha das as normas non lle recoñecen. A gado, nun pleno do Parlamento a contara no seu libro o fabulador Ademais do asunto identi- poucas comunidades que non maioría que sustenta o Goberno votar a favor ou en contra, evitán- de Mondoñedo. tario, existía desacordo nou- ten chegado a un acordo para bástase para aprobar as leis e im- dose deste xeito o “rebumbio” Decidirse a ir significou tros puntos polémicos como a reformar o seu estatuto? pulsar as negociacións políticas propiciado polo infeliz encontro tamén abrir unha desas portas lingua ou o financiamento? Ficar no mesmo lugar cando que o autogoberno esixe. de Monte Pío, do que seica todos que inconscientemente parecen É que esa idea de que todo os demais avanzan é recuar. E esa Cales son os pasos que se- saímos culpábeis do fracaso. estar pechadas para sempre. estaba fechado á espera de se é agora a nosa situación. Carecer, guir por parte do BNG de aquí Cal é a saída para reformar Cando lle fun pagar díxome acordar o preámbulo é, como mí- por exemplo, dunha cláusula en diante neste asunto? o estatuto. Agardarán a unha que de ningún xeito, porque el nimo, inexacta. Para alén doutras estatutaria de garantía do investi- Cómpre facer unha avalia- baixada do PP nas vindeiras non cobra. Despois de cuestións menores, seguían aber- mento estatal en Galiza vai privar ción política do proceso. Dende eleccións xerais, tal e como vati- pelexarmos en contra dun tos temas tan transcendentais co- o BNG dunha ferramenta precio- o punto de vista do BNG foi un cina o PSOE ou haberá que es- billete, discorrín no presente mo a lingua, o financiamento sa na negociación dos orzamentos éxito que se convertesen en cen- perar outra lexislatura galega? que lle hei facer e na prosa –tanto no tocante á garantía do estatais. Está tamén por ver como tro de debate cuestións como na- Vimos de perder unha grande desta columna, aínda que igual investimento estatal en Galiza, evolucionan as negociacións en ción, lingua, financiamento ou oportunidade, a última nesta lexis- non lle gusta un carallo que se latura estatal. Porque agora non coma na porcentaxe de cesión de curso para a transferencia de competencias. Todas elas susci- publique, pero aí vai.♦ hai maiorías absolutas en Madrid impostos ou da ponderación dos competencias a Galiza, dado que tadas por nós. Ese traballo social e o PSOE debe apoiarse nas Cor- criterios para o cálculo das nece- o Goberno central condicionou debe continuar.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

Cantos galegos hai no mundo?

MARÍA OBELLEIRO do sobre a concentración de emi- A emigración galega Manuel Luís Rodríguez, e Análi- Estímase que uns 3.700.000 nativos de Galiza viven repartidos grantes galegos no planeta. Non no Estado español se e Proxección, Xosé Manuel ao longo do mundo. A cuantificación dos habitantes da diáspo- obstante, os datos que emite o Rivera Otero. O estudo, primeiro ra galega acada o 1.200.000. O Estado español, Arxentina, Ve- CERA carecen de rigor. Ademais No que atinxe aos galegos que destas carcaterísticas no Estado nezuela, Brasil, Alemaña, Suíza e Francia son os lugares que de excluír aos menores de 17 habitan en distintas comunidades español, avalía os núcleos de po- acollen un maior número de emigrantes galegos. E é que a no- anos, feito que non serve para do Estado español, a monografía boación que serían susceptíbeis sa identidade nacional e cultural non sabe de fronteiras. Pola cuantificar o total dos emigrantes de Renova Galiza apunta que su- de experimentar un cambio no súa banda, a Xunta ten localizado 316.027 emigrantes galegos galegos, son os individuos os que man un total de 376.769. Catalu- modelo de voto. con dereito ao voto en máis de 7.000 municipios estranxeiros. se inscriben no Consulado corres- ña, con 84.764 é o lugar que Segundo a información reco- pondente para poder votar. máis galegos acolle, seguido de llida na análise é factíbel que Galegos hainos en todos os re- pera e cohesionada como socie- O CERA das derradeiras Madrid, con 77.792. As comuni- 220.570 galegos, un 69,8% dos cunchos do planeta. Non obstan- dade autocentrada sobre si”. Ana eleccións ao Parlamento de Ga- dades que rexistran un menor galegos inscritos no CERA, vo- te, as cifras e os datos varían se- Miranda, coordenadora do mo- liza do 19 de xuño de 2005 era número de galegos son Extrema- ten na urna, o que se traduce en gundo os numerosos estudos que nográfico, subliña a necesidade de 283.663 persoas nun total de dura, con 1.943 e A Rioxa, con que sete de cada dez emigrantes se teñen publicado sobre a emi- da revalorización da existencia 122 países. Nogueira Esmorís 1.740. Segundo a publicación, terían a posibilidade de abando- gración galega. Un dos últimos dos galegos no mundo. Miranda indica que as cifras reais son Asturias, co 19% e Canarias co nar a práctica do sufraxio a tra- instrumentos de análise foi en- considera que cómpre partir moito máis altas. 18% son as comunidades nas vés da papeleta rogada, carente cargado pola Xunta para com- “dunha autocrítica á sociedade Dende a Xunta, confírmase que o peso que representan os de todo tipo de control. Até o de probar o nivel de concentración galega pola súa desmemoria cara que os datos recollidos no estudo galegos é máis significativo. entón, os electores da diáspora dos núcleos poboacionais dos á emigración, influída por unha poderían aumentar e admítense votan mediante este sistema, que galegos residentes no exterior. visión electoralista auspiciada as dificultades que xurdiron na A proposta de voto da Xunta consiste na demanda de envío Os datos aportados polo traballo polos gobernos anteriores”. cuantificación de emigrantes ga- das papeletas ás casas dos intere- difiren das cifras incluídas na legos nos consistorios de menor Co fin de dotar de transparencia sados para votar por correo. publicación Renova Galiza, “A Disfuncións nas cifras oficiais tamaño do Reino Unido, dos Pa- e garantías o sufraxio dos emi- De aprobarse a medida, acce- Galiza global: as galegas e os ga- íses Baixos, de Chile e doutros grantes galegos, a Xunta come- derán ao voto na urna os habitan- legos no mundo”. Dende a publi- O autor Xelasio Nogueira Esmo- nove países. zou a súa andaina para lograr tes que residan nos municipios cación apúntase á existencia rís alerta dos erros que presentan Durante a presentación da que o voto no exterior se exerza con máis de 200 galegos. Para a duns 850.000 galegos que resi- os datos de procedencia oficial monografía de Renova Galiza, nas mesmas condicións que na implantación da proposta sería den en lugares alén do Estado esque se van repetindo, copiando e Carlos Sixirei, subdirector xeral Galiza. O alicerce da proposta é necesario habilitar 451 mesas pañol e ao 1.200.000 persoas que difundindo a través dos medios de Centros e Comunidades ga- un elemento de análise sobre a electorais en distintas partes de habitan fóra de Galiza, sen inde comunicación como cifras fiá- legas, manifestou que a pesar de concentración dos núcleos de ga- Europa e América. O 30,02% cluír aos descendentes. beis que non se poñen en cues- tratarse de cifras máis altas que legos no estranxeiro. restante do colectivo seguiría vo- Dende Renova Galiza téntase tión. O CERA, Censo de Estran- as do CERA, os datos recollidos Cerca do 70% dos emigran- tando por correo debido á impo- facer da Galiza global un ente vi- xeiros Residentes Ausentes, é o por Renova Galiza aínda que- tes galegos poderían exercer o sibilidade de facer fronte á loxís- síbel e organizado para sentar as único rexistro oficial que hai até o dan curtos, do que se deduce seu dereito a voto na urna segun- tica para o establecemento de bases “para unha Galiza máis li- de agora. Tamén é a base sobre a unha maior presenza de galegos do o estudo presentado polos se- mesas electorais nos máis de bre, máis equitativa, máis prós- que traballou a Xunta para o estu- no exterior. cretarios xerais de Emigración, 7.000 municipios.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

Sector naval

CARLOS AYMERICH

Para Martínez Robles, andaluz e militante do PSOE, o plano elaborado pola Consellaría de Industria para reactivar as instalacións da antiga Astano, hoxe un deserto industrial, é un disparate. Un exercicio de “política ficción” que “dana- ría o crédito de España perante a UE”, dado que “paira unha devolución de recursos sobre o estaleiro de Fene” por canto formou parte da operación pactada con Bruxelas, e a prohibición de dedicarse á construción de buques civís até P. C O N DE o 2015, sexa público ou privado o seu proprietario. A única alternativa que magnanimamente estaría disposto a estudar os 1.000 millóns en axudas ilegais reclamadas por Bruxelas, a SEPI sería a cesión de terreos para actividades diferentes ‘D da construción naval. Sorprendentemente, ou quizais non nin un só peso foi investido no estaleiro de Perlío” tanto, os sindicatos españois CC OO e UGT apoian a SEPI chegando mesmo a acusar o conselleiro de Industria de aforros de Galiza non formula privatización ningunha de vinte e cinco anos semella ter ficado en papel mollado. “alentar a confrontación civil” coa súa proposta. Navantia-Fene. Non habería sucesión de empresa mais Mais, por fortuna, o presidente de Galiza, Emilio Pé- Porén, para podermos avaliar cabalmente a airada re- unha adquisición de terreos e instalacións que, cabe ad- rez Touriño, deu novas mostras do seu claro e insuborná- acción do goberno español e dos seus aliados sindicais vertir, non pertencen á SEPI mais ao porto ferrolán que bel compromiso co país, e fíxoo con palabras rotundas cómpre lembrar algúns datos: podería rescatar a concesión por incumprimento do fin. que non deixan lugar para dúbidas: “na Xunta temos que Primeiro: dos 1.000 millóns en axudas ilegais reclama- De Irisarri, presidente da Autoridade Portuaria e candi- traballar en positivo, e se hai empresarios, espazo e posi- das por Bruxelas, nin un só peso foi investido no estaleiro dato do PSOE á alcaldía ferrolá, depende. bilidades, é máis que prudente que tratemos de buscar un de Perlío, ao que xa con anterioridade se lle prohibira cons- Terceiro: para alén da vontade de non se desacreditar espazo (sic) de oportunidades, aínda que o acordo pacta- truír buques. Sobre a capacidade produtiva dos estaleiros perante Bruxelas (semella que tal vontade non existe para do no seu día coa UE poida impedilas hoxe”. beneficiados polas axudas, entre eles tres da terra de Martí- Galiza e Ferrolterra), o goberno español aínda non ache- Pode acontecer co naval o que xa sucedeu co leite. Sabe- nez Robles (Cádiz, San Fernando e Puerto Real) non existe gou documento ningún que acredite a limitación produtiva mos agora pola prensa asturiana que o plano lácteo do go- condicionamento ningún, malia ningún deles contar con ins- para Fene nos termos absolutos afirmados pola SEPI. berno español favoreceu algunhas comunidades en detri- talacións comparábeis ás –hoxe ociosas– do estaleiro fenés. Cuarto: o art. 55.3º do Estatuto de Autonomía vixen- mento de Galiza. Canto tardará a prensa do sur en recoñecer Segundo: a proposta apresentada por Industria e polo te estabelece que a Xunta de Galiza participará na xestión que as limitacións e os atrancos levantados á construción na- estaleiro vigués Barreras e avalada pola dúas caixas de do sector público estatal en Galiza, previsión que após val en Galiza foron en beneficio dos estaleiros andaluces?♦

Lugo

Lugo capital non medra. Así de ganismo que preside fixese os claro estano dicindo dende moi- pagamentos necesarios a De- tas institucións e asociacións. E é Solo empresarial fensa que, segundo parece, é o que Lugo non ten practicamente que está atrasando a entrega dos solo empresarial. terreos. Conta, é certo, co polígono ANTÓN GRANDE Así están as cousas e por se do Ceao, que máis que servir fose pouco, algúns empresarios como punto de desenvolvemen- A cidade encóntrase cun déficit de terreo para o desenvolvemento empresarial. asentados en Lugo xa están to foi, no seu día, un lugar de As administracións non se poñen de acordo para ampliar este tipo de chan. marchando a outros polígonos especulación dalgúns empresa- próximos onde o solo industrial rios listos que mercaron terreos industrial, así de sixnelo pero nistración ao tempo que esixía ofreceuse a facer o polígono pa- e barato e poden ampliar as sú- en abundancia para logo repar- tamén así de duro e sen ir máis un esforzo para dotar a cidade ra evitar máis atrasos xa que as empresas sen problemas. De celalos e vendelos a prezos as- lonxe, a propia Cámara de Co- dun lugar axeitado para crear considera que o proxecto está seguir así as únicas empresas tronómicos, algo que viñeron mercio salientou que vía amea- industria e polo tanto, riqueza. empantanado e con deficiencias que van quedar na cidade serán facendo até hoxendía, xa que zada a creación de empresas e Até o mesmo Francisco Cacha- na rede de saneamento polo que as de xateiros, que non é moco existen aínda algunhas parcelas que vía incapacidade na admi- rro, presidente da Deputación, se mostrou disposto a que o orde pavo.♦ sen edificar. Está logo o chamado polígo- no da Louzaneta, creado neste Guisa e Napo UXÍA E BRAIS Subliñado caso de xeito esporádico por varios empresarios que decidiron levar os seus negocios a esta zona ante o prezo dos terreos e as As cores de Monforte boas comunicacións. E despois disto, acabouse, e así levamos LOIS DIÉGUEZ varios anos. Tamén levamos varios anos De visita a Monforte percorremos, coma sempre, as rúas estreitas e falando dun novo polígono in- sinuosas do Monte de San Vicente, e vimos, con satisfacción, os no- dustrial, o das Gándaras, que se mes nosos recuperados: Rúa do Burato (por fin, por fin…), Zapa- faría nos máis de dous millóns terías, Pescaderías, Porta Nova, Falagueira… Quen pode dubidar de metros do que antano foron da beleza creada polos nosos devanceiros nos nomes cos que defi- instalacións militares e que o niron os seus traballos e as súas terras? Catro anos intensos de por- Exército deixou de utilizar xa hai fía deron este resultado. Catro anos. E desde o alto vimos tamén o ben tempo e que podería ser a so- barrio de Ramberde recuperado nas súas cores terrosas a se reflec- lución para evitar a especulación tir no Cabe, e pola zona da Falagueira, os vellos edificios outra como pasou no Ceao, xa que con vez reconstruídos. Así que, con certa emoción, comezamos de no- tantos metros non habería pro- vo a restaurar a nosa debilitada soberanía, que non é máis que o blema, e sobre todo, para que as sentirse fachendosamente monfortinos e monfortinas. Agora só empresas interesadas puidesen queda ampliar o rescate da nosa historia á cidade valega, á da instalarse aquí. chaira, e aos letreiros, rúas e sinais de tráfico, e tamén, pois sen Pero as cousas non van e o consciencia non pode haber recuperación daquilo que se nos ne- que semellaba ser a panacea e a gou, á simples conversa e trato democrático e respectuoso, no per- solución para estes problemas, soal, oficial e das ideas, e desbotando con firmeza as idiosincráti- estase atrasando, xa non se sabe cas tentacións do caciquismo e da exclusión de quen nos pode en- moi ben se pola inoperancia do sinar algo, pois son eses os que mellor poden completar as nosas goberno local, dalgunha conse- obras. E daquela, recuperados no orgullo, levaremos de novo xen- llaría da Xunta ou do goberno tes a Monforte, a eses Estados lemavos tan mal tratados por tirios central ou, cecais, polos tres. e troianos, para que poidan comprobar o que, con esforzo e dedica- Mentres, empresas interesa- ción ao colectivo, construímos. A humildade, coherencia e sabedo- das en instalarse en Lugo estan- ría son as armas para fortalecer a identidade e o futuro da nación. se topando coa carencia de solo Non si?, pois non se trata só dunha cidade, senón dunha nación.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX Os Bolechas queren saber... Como se cria un xato

RREIRO por PEPE CA

A NOSA TERRA XXX Ano ● 2007

O ESTADO DA LINGUA do xaneiro

Campaña a prol da lingua de case un millóns de euros de 31 ao 25 Do O galego é útil, e logo! ● 1.253 Nº B. LAXE go”. Lembrou que “a arte univer- O galego enténdeno case o cento por cento e saben falalo perto sal nace nalgún sitio concreto”. do 90% pero o seu uso baixa ano a ano. A razón é que “non va- A campaña foi realizada pola loramos o noso idioma como útil”. Iso é, polo menos, o que pen- empresa galega BAP&Conde, ven- sa Marisol López, secretaria xeral de Política Lingüística, polo cedora nun concurso público. Par- que decidiu pór en marcha unha campaña publicitaria global pa- tiu dos datos do Instituto Galego de ra que se perciba o galego como “unha lingua de hoxe e de futuro”. Estatística, que analiza que o 44% fala só galego; o 19% máis galego Se ollamos as informacións dos Son precisamente os mozos que español; o 18% máis castelán xornais e das emisoras sobre a os que, cun coñecemento para ler ca galego e o 19% só castelán. presentación da campaña da Xun- e escribir como nun tivo nunca ta para impulsar e darlle prestixio outra xeración anterior, os que O observatorio do idioma ao galego, presentada o 22 de xa- abandonan o uso do noso idio- neiro, podemos comprobar o ne- ma. Por iso na campaña haberá Coincidindo no tempo con esta cesaria que é, pero tamén que non actuacións nos tempos de lecer. campaña, a Secretaría Xeral de chega. Unha boa parte dos me- A campaña tamén fará fincapé Política Lingüística, puxo en dios que van ser receptores dos na transmisión familiar. Un elo marcha un Observatorio do idio- anuncios desta campaña, case un que se está a rachar na cadea de ma. O seu principal obxectivo é millón de euros no total, deron a lingua normalizada. Por iso conta- avaliar a situación da lingua ga- información en español. rá con actuacións de promoción en lega na sociedade. Precisamente, o obxectivo da maternidades e durante o embara- Para iso convocouse un con- campaña é presentar o galego co- zo para intentar “reverter a tenden- curso aberto, sendo a empresa ad- mo “algo útil”. Para logralo trátase cia desgaleguizadora na familia”. xudicataria Estrategia y Organiza- de “promover unha imaxe actual Os maiores tamén serán ob- ción S.A,(Eosa), con sedes en Ma- do galego” co obxectivo de que “a xecto de atención desta campaña drid, Vigo e Ourense, especializa- sociedade, en especial os mozos, o global, como garantía de mante- da no campo da observación cien- identifiquen coa modernidade e o mento e transmisión da riqueza Acto de presentación da campaña. A. G . N . tífica, que cobrará perto de prestixio”. Non se aposta, xa que lingüística e das singularidades 300.000 euros anuais. O seu traba- logo, por unha actuación dirixida a do galego nas distintas áreas. Non deixa de lado tampouco critores galegos que se pasaron llo será a recollida de datos e a re- que medre xa o número de falan- Ademais, no ámbito escolar esta campaña o mundo cultural ao español para escribir en El alización de informes de situación tes, algo difícil de medir, por outra preténdese favorecer un escenario (no acto comentábase moito o País, edición de Galicia). Mari- nos distintos ámbitos que se pre- banda, senón que “persegue crear multilingüe no que o galego sexa efecto negativo, a deserción, di- sol López reivindicou a posibili- tenden avaliar, baseados no Plano un clima social positivo” e vincu- o idioma vehicular. Marisol Ló- cían moitos, de intelectuais e es- dade de “facer vangarda en gale- de Normalización Lingüística.♦ lar a nosa lingua “a unha imaxe de pez resaltou que as “linguas su- contemporaneidade”. man e enriquecen” engadindo que coñecer máis dun idioma desde a E logo infancia é unha oportunidade. O mundo ao revés Tamén fixo fincapé a secreta- Gustoulles a campaña aos pre- ca, presidida por Carlos Callón; O galego dista moito de es- En galego, tes todo por dicir é o ria xeral na importancia de ligar o sentes. Polo menos é o que se desde as universidades ás facul- tar normalizado e obsérvase xa lema escollido, aínda que o sím- galego ao comercio e á economía. afirmaba no convite posterior. E tades de Filoloxía; desde o Ins- non un descrédito do idioma na bolo é a exclamación E logo! Neste senso, asegurou que o noso había xente de abondo. Repre- tituto da Lingua á AS-PG; os sociedade, senón unha auténtica Moi en consonancia co xeito xu- idioma “é un valor engadido á ho- sentantes dos partidos políticos, escritores en lingua galega e as campaña contra súa cada vez venil, pois, precisamente unha ra de vender”. Polo tanto, esta agás o PP, dous conselleiros, o editoriais, os funcionarios e a que se intenta que non perda es- boa parte desta campaña, dun campaña tamén terá presenza nas de Economía, Xosé Ramón Fer- policía... Os medios de comuni- pazos, reflexionábase nas con- millón de euros de orzamento, áreas comerciais dos principais nández e o de Medio Rural, Al- cación públicos e os privados roblas. A negativa do PP na ne- irá dirixida aos máis novos, para núcleos de poboación galega, fredo Suárez Canal, directores máis comprometidos co idioma. gociación do Estatuto a equipa- que perciban ao galego como un- dándolles especial importancia ás xerais dependentes de presiden- Faltaban as igrexas. ralo ao español sería só un ha lingua “de hoxe e de futuro”. vilas, que se están a desgaleguizar. cia, sindicatos... E todas as ins- A todos lles parecía ben a exemplo. Hoxe existe unha au- titucións e organización rela- campaña e dicían que era bonita. téntica militancia fronte ao ga- GONZALO cionadas dun ou doutro xeito co Tamén todos afirmaban que “iso lego mentres a militancia a prol idioma. Desde o Consello da non chega”. A maioría referíase á do seu uso decaeu e mesmo es- Cultura, co seu presidente Ra- práctica social que está a fallar, tá mal vista pois se impuxo a le- món Villares á cabeza, a Mesa mesmo nunha parte da poboa- ria de que defender o galego é pola Normalización Lingüísti- ción que se di concienciada. politizalo.♦

CEA-AGASALLO A D. Avelino Pousa Antelo

A Agrupación Cultural O Facho agasallará a D. Avelino Pousa Antelo o vindeiro Sábado 27 de xaneiro cunha cea-homenaxe no hotel Riazor da Coruña e faralle entrega do Facho de Ouro, pola súa vida adicada a prol da cultura e a lingua galegas. Os que queirades acudir ao acto, podedes facer a reserva no teléfono 981 269 663 (ás tardes) ou comunicalo por e-mail a: [email protected] A cea dará comenzo as 9 da noite e o custo é de 25 por persoa. A Coruña, Xaneiro de 2007 Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

O ESTADO DA LINGUA Advertírallo aos empregados ‘como norma de cortesía cos clientes’ O Hotel Louxo da Toxa admite que errou e retira a indicación de non usar o galego

H. VIXANDE xina web tamén en galego e que aos empregados que non falen ga- O director do Hotel Louxo da To- normalicen o topónimo, xa que eles lego, pero son normas que non se xa admitiu ter cometido “un erro en toda a súa documentación poñen poñen por escrito, por iso é difícil grave” cando no manual que dis- Hotel Louxo de La Toja”. demostralas; pero hai casos públi- tribuíu entre os seus empregados, A dirección do Hotel confir- cos en moitas outras situacións, no capítulo dedicado ás “Nor- moulle a Callón que ese mesmo como o pai de Ferrol que foi ex- mas de cortesía do departamen- día pola mañá comezaría proceso pulsado do McDonalds por requi- to de recepción”, incluíu a indi- de galeguización do hotel, coa in- rir en galego un pedimento, a em- cación de “non falar en galego”. corporación do galego na páxina pregada despedida dunha asesoría electrónica do estabelecemento, por falar galego, ou a persoa que O manual que distribuíu o Hotel na sinalización e nas facturas. A tivo dificultades para casar en ga- Louxo da Toxa entre os seus em- Mesa, que saudou o “xesto de boa lego”, indicou Carlos Callón. pregados incluía entre as “Normas vontade”, tamén informou de que A Mesa ve pasividade do Go- de cortesía do departamento de re- vai cambiar a denominación do es- berno na defensa do galego. “A cepción” a indicación de “manter tabelecemento, para pasar a cha- Xunta ten que enviar unha mensa- posturas correctas diante do públi- marse “Hotel Louxo – A Toxa”. xe clara para que se garanta a co, non falar de temas persoais cos igualdade de oportunidades, para compañeiros e non falar en galego”. Intervención do Goberno que un cidadán teña dereito a vivir A distribución desta documen- en galego sen ser acosado; o que tación provocou que a Mesa pola “Desde a Mesa insistimos en que non se pode negar é o conflito lin- Normalización Lingüística de- a Administración actúe en defensa güístico, que existe e que o pade- nunciase “unha práctica bastante dos dereitos lingüísticos dos gale- cen os que falan galego; con todo, habitual, a de prohibir falar gale- No Manual distribuído entre os empregados indicábaselles aos traballadores da recep- gos, para que haxa verdadeira faise, houbo declaracións, como a go, que de todas formas é difícil ción que non debían “falar en galego”. igualdade”, sinalou Carlos Callón. recente do conselleiro X.L. Mén- de demostrar porque nunca apare- culpas da dirección dese hotel da xuízos co galego, que garantan de Á institución que preside preocú- dez Romeu indicando que aquí ce por escrito”, indicou o presi- Toxa e mantivo un encontro con verdade os dereitos lingüísticos dos panlle os numerosos casos de dis- non hai conflito lingüístico. Decla- dente da Mesa, Carlos Callón. Manuel Amoedo. “O que lle pedi- clientes, entre os que tamén hai ga- criminación que se dan coas per- racións como esa son inadmisíbeis Habería que remontarse a moi- mos é un xesto co idioma –dixo Ca- legos, e que galeguicen a institu- soas que falan galego. “Na hosta- e ocultan unha realidade que non to tempo atrás para atopar un caso llón–; se é certo que non teñen pre- ción, que por exemplo poñan a pá- laría é habitual que se lles indique se está a corrixir”, dixo Callón.♦ cunha indicación semellante por escrito. Nin sequera durante os de- zaseis anos de Goberno de Fraga Tamén figurarán o inglés, o francés e o castelán houbo un incidente como este. A protesta da Mesa provocou que a dirección do Hotel Louxo da O concello e un instituto de Ribadeo galeguizarán Toxa recuase e admitise que se “trata dun erro grave que xa corri- as cartas dos bares do municipio ximos”. No seu descargo, o director do Hotel, Manuel Amoedo, in- H.V. tituto, impulsados polo departa- francesa e española, aínda que o O traballo do concello consis- dicou que “o que se trataba de dicir Un proxecto de homoxeneiza- mento de normalización que di- galego é o idioma vehicular da tirá en editar as cartas. “Buscamos era que é preferíbel que os empre- ción e de mellora da calidade que rixe Anxo Martínez, presentaron campaña”, dixo Fernando Suárez. homoxeneizar a imaxe, pero hai gados da recepción falen en caste- impulsou o concello de Ribadeo un proxecto premiado pola Con- En Ribadeo o ramo hostaleiro que facer distintos deseños, segun- lán cos clientes que non entenden permitirá galeguizar toda a docu- sellaría de Educación. A eles co- é o principal do sector dos servi- do cada estabelecemento. Non é o galego porque son de fóra, mesmo mentación a disposición do pú- rresponderalle a tarefa de tradu- zos, a cada o turismo interna- mesmo un bar que un restaurante que falen inglés se non son espa- blico nos estabelecementos hos- cir as cartas e demais documen- cionalízase máis e tamén existe ou unha casa rural. Despois, dare- ñois”. O director tamén dixo que a taleiros dese municipio. Un insti- tación pública dos estabelece- unha intención de desestacionali- mos quince ou vinte cartas por lo- intención non era a de prohibir. tuto local colabora coa iniciativa. mentos hostaleiros do concello. zalo, de aí a necesidade de incor- cal e un CD para futuras actualiza- Ante esta declaración do direc- “A idea xurdiu no concello Xunto co Concello, o finan- porar máis linguas ás cartas. “A cións de prezos e ampliacións dos tor do Hotel, antes da súa reunión hai ano e pico”, sinala o conce- ciamento corre a cargo da Direc- intención é que os alumnos do ins- menús. É un traballo complicado, con el o presidente da Mesa ironi- lleiro do BNG Fernando Suárez, ción Xeral de Turismo da Conse- tituto realicen unha actividade á pero contamos con rematar na pri- zou dicindo que “xa sabemos que principal promotor desta inicia- llaría de Innovación e entre os que lle vexan resultado práctico; mavera, para ter todo funcionando os galegos teñen por costume seguir tiva na que, ademais do munici- dous suman 16.000 euros. “A será un traballo de calidade por- no verán, a época máis forte da falando galego cando lles interpela pio, participa o Instituto de En- idea é realizar unha tradución que será corrixido polos profeso- hostalaría”, indicou Fernando Suá- alguén de fora”. De todos xeitos, sino Secundario Porta da Auga. múltiple e que xunto co galego fi- res dos distintos departamentos de rez. Cóntase con que participen Callón admitiu como boas as des- Coa idea, os alumnos do ins- guren tamén as linguas inglesa, filoloxía”, indicou o concelleiro. trinta estabelecementos.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

O ESTADO DA LINGUA As porcentaxes tenden a inverterse no bacharelato Pouco galego e moita relixión no ensino primario

H. VIXANDE gua e relixión de forma directa. Nos cursos do Ensino Infantil Trátase, pois, dunha coinciden- e Primario hai moita matrícu- cia curiosa para todos agás para la na materia de relixión men- o Partido Popular e a organiza- tres que se cumpre pouco a ción confesional Comuñón e Li- obriga de impartir as clases en beración. Na revista desta orga- galego. Coa idade algúns ra- nización cristiá conservadora, o paces achéganse ao galego e es- ex ministro de Interior español collen alternativas á relixión. co PP, Jaime Mayor Oreja, indicou que “a ofensiva laicista e a Non existe un binomio que vin- disolución da unidade de España cule pouco galego e moita reli- obedecen a este proxecto”. Pre- xión. Con todo, paradoxos do cisamente foi esta declaración do sistema educativo, a matrícula na líder popular a que destacou co- materia de relixión é esmagadora mo titular a revista de Comuñón na Educación Infantil e na Pri- e Liberación. Mayor Oreja ta- maria, mentres que o galego co- mén indicou que “cos naciona- rre a sorte inversa: é baixo o grao lismos, que esencialmente pro- de cumprimento da lei que obri- curan a ruptura de España, os ga a ter uns mínimos de materias que máis sufriron foron os valo- que se imparten en galego. res cristiás”. Curiosamente, conforme me- Para as fontes consultadas, a dran os nenos, continúa a existir matrícula na materia de Relixión mais á inversa o binomio que diminúe conforme aumenta a ida- combina galego e relixión e na de dos alumnos. Débese ao incre- Secundaria e na ESO aumenta o mento da autonomía de decisión prestixio do galego mentres di- destes últimos, resumen tanto o minúe a presenza relixión. presidente do Seminario Galego Os datos indican que no curso de Educación para a Paz, Manuel 2005/2006 na Primaria en Galiza Dios, como o secretario xeral da 109.245 alumnos matriculáronse Cartel dunha páxina web en defensa da relixión no colexio. CIG-Ensino, Anxo Louzao. en relixión católica e 12.237 nou- Hai, ademais, outra razón tras actividades. Na ESO os matri- taxe de alumnos do Ensino Se- paces na casa, pero adquiriron Moito mais tallante que Lou- estrutural que impide que na culados en relixión católica eran cundario que a Consellaría de hábitos que lles levan por carrei- zao é o presidente do Seminario educación infantil e primaria a de 69.491 e noutras actividades Educación cifrou en torno ao cin- ros inesperados. “Nunhas oposi- Galego de Educación pola Paz, opción de matricularse nas al- 10.515. No primeiro curso do Ba- cuenta por cento, secundaron no cións –conta Carlos Callón–, Manuel Dios. “Non é certo que ternativas á relixión non estea charelato na relixión católica ma- pasado outono as mobilizacións nun centro de Santiago, o alum- conforme avance a idade se fale en correspondencia coa tenden- triculáronse 9.308 rapaces –non convocadas polas Mocidades po- nado protestou, en moitos casos máis galego, admito que hai ra- cia laicista da sociedade: eis a existe alternativa en segundo. la Normalización Lingüística en en castelán, porque lle daban un paces que cando son mozos ma- esmagadora presenza do ensino No caso do uso de galego, as demanda do cumprimento da le- texto en español. Facíano porque nifestan máis compromiso co privado concertado nestes trei- denuncias da Mesa pola Normali- xislación relativa á presenza do estudaran en galego e en conse- idioma, pero hai moitos máis que tos do ensino, como explica do zación Lingüística indican que en galego nas aulas. O presidente da cuencia querían realizar a proba abandonan a lingua no ensino se- secretario xeral da CIG-Ensino ningún ciclo do ensino o galego al- Mesa pola Normalización, Car- nesta lingua”. cundario. Respecto á universida- Anxo Louzao. “A opción de al- canza o mínimo do terzo das clases los Callón, ve varias explicacións Por moito que se rexistre cer- de, nese caso só falan galego os ternativa de relixión nos centros nesa lingua que marca a lei e que a este fenómeno. “Pode que os to prestixio do galego entre al- militantes”, indica Manuel Dios. concertados é teórica porque así mesmo en moitos casos nin seque- prexuízos dos rapaces co galego gúns sectores da mocidade, to- Manuel Dios considera que o o marca a lei, pero na práctica ra existe material escolar en galego sexan menores que os dos seus dos citan a escola como un ele- rural é galego falante e así se ex- non se dá, todos son conducidos para materias que deberían impar- avós, aínda que estes últimos di- mento desgaleguizador. Así o presa o alumnado que vive nese a relixión”, indica Louzao. Ou- tirse exclusivamente na lingua do ríxense en galego aos seus netos considera, por exemplo, o secre- espazo. “O que acontece é que tro factor que ten que ver con noso país. O presidente da Mesa e eles respóndenlles en castelán”, tario xeral da Federación de En- cando acoden á secundaria, é di- esta situación é a presión que Carlos Callón estimou que se pro- asegura Callón. O presidente da sino da CIG, Anxo Louzao. “Hai cir, ás vilas e cidades, que é onde exerce a igrexa sobre a socieda- duce un incumprimento das dispo- Mesa tamén indica que “a xente un dato que non ten discusión: os se imparten eses estudos, entón de, segundo Louzao. “A igrexa sicións relativas ao uso do galego nova pode apoiar o galego por- rapaces chegan á escola falando abandonan o galego pola presión ten os seus mecanismos de pre- no ensino no 70% dos centros. que mantén posicións politica- máis galego dos que saen falan- dos seus iguais e dos medios de sión e é moi difícil rachar con mente correctas”. do galego”. Louzao admite que comunicación”. esa dinámica; moitos pais enví- Prestixio No uso do galego prodúcense “no bacharelato hai rapaces que an os fillos a relixión aínda que paradoxos entre a xuventude. En volven localizarse no galego pe- Matrícula de relixión eles non son practicantes e nal- A pesar da reducida presenza do moitos casos, os mozos perderon ro a novidade preocupante é a gúns casos nin sequera crentes”, galego nos centros, unha porcen- o idioma que empregaban de ra- perda de galego falantes”. En xeral, poucos relacionan lin- dixo Louzao.♦ XXX Ano ● Unha vergonza 2007 do A ministra de Agricultura MANUEL CAO xaneiro O fracaso á hora de acadar un consenso para a reforma do Es- de tatuto de Autonomía de Galicia (EAG) vén reproducir pasadas 31 admite que discriminou a Galiza discrepancias e atrasos ocasionados pola incapacidade das es- ao truturas políticas organizadas á hora de construír e defender un 25 H.V. rialización da cota era para favo- teo galego, que a nivel estatal re- discurso político e social autónomo que priorice as necesidades Do A ministra de Agricultura, a ou- recer a comunidades como Astu- presenta o 40% da cota e a meta-

● e proxectos de futuro dun país que asume as súas caracterís- rensá Helena Espinosa, gabouse rias en contra dos intereses de de dos produtores. Os datos indi- ticas e desexa proxectarse como entidade propia, diferenciada

1.253 en Asturias da súa sensibilidade Galiza”, denunciou o SLG. Esa can que se abandonaron 200.000 e con conciencia de seu na sociedade e a economía global.

Nº con esa comunidade e dixo que territorialización implicaba apli- toneladas de cota en todo o Esta- A redefinición do Estatuto é fundamental ao ser o instru- desatendeu as demandas da Xun- car un criterio territorial en lugar do, polo que quedarían 40.000 mento institucional propio que permite recoñecer as preferen- ta no reparto de cota láctea. Así, de repartir a cota segundo a de- para repartir máis outras 50.000 cias comúns dos galegos no ámbito político, económico, social quen quere ministros galegos? manda das explotacións peque- de campañas pasadas. Porén, as e cultural e definir as estratexias conxuntas de autogoberno e de nas que fixan poboación no cam- Comunidades teñen a facultade relación coas estruturas de decisión pública e privada existentes En concreto, a ministra dixo que po, como é o caso do noso país, de non ceder ao Estado o 20% de na sociedade globalizada. Non é que o vixente EAG sexa unha “fronte ás demandas da Xunta de onde houbo máis de 5.500 solici- excedente de cota se a demanda pexa insalvábel para o avance económico e social de Galicia pe- Galiza, o seu departamento man- tudes, que corresponden a supera a cota abandonada, por ro si son evidentes as súas carencias de orixe e sobre todo so- tivo que o 80% da cota a reparti- 300.000 toneladas de cota. iso o secretario xeral de Agricul- brevidas debido a que as reformas estatutarias doutras comuni- sen as comunidades autónomas As declaracións da ministra tura incitou aos asturianos a pe- dades autónomas están a situar a Galicia nunha posición clara- como pedía o Principado”. Ade- tamén inquietaron á Consellaría dir máis cota. mente inferior tanto no plano simbólico como competencial. É mais, creando falsas expectati- de Medio Rural, que ademais ex- Segundo Medio Rural, o Mi- na dinámica social, económica e demográfica onde están as cla- vas, o secretario xeral do Minis- presou o seu temor de que o Mi- nisterio explicoulle ao consellei- ves da desidia e desinterese pola reforma autonómica tanto por terio de Agricultura incitou aos nisterio lle ocultase datos á Gali- ro Alfredo Suárez Canal que as parte dos grupos organizados da sociedade civil privada como gandeiros asturianos a pedir za. Neste momento, o Ministerio palabras de Helena Espinosa e o por parte dos grupos sociopolíticos. Galicia pesa cada vez me- máis cota para evitar que quede xa decidiu que o 80% da cota seu secretario xeral foron malin- nos no ámbito político-electoral, nos mercados ou na contribu- cota dispoñíbel coa que se podan que se abandonou o ano pasado terpretadas. Ante un proceso que ción tecnolóxica e iso vese nunhas elites conformistas, pouco facer o labregos galegos. se reparta dentro de cada comu- non concluíu e no que Galiza ambiciosas que se atopan cómodas parapetadas nunha burocra- As palabras de Helena Espi- nidade na que se produciu o aínda ten certa marxe de actua- cia hexemónica que non ten claro se obterá máis recursos para nosa mereceron a cualificación abandono. Queda, pois, un 20% ción, o conselleiro deu por boa a reproducirse reclamando máis autonomía ou co sometemento de “traizón flagrante e descara- que terá que repartir o Estado e escusa, mais indicou que vixiará aos ditados dos grupos de interese e dos burócratas madrileños. da” por parte do Sindicato La- para o que a Consellaría pediu a presentación de solicitudes de Nesta tesitura, a avanzada do PP adopta posicións nidiamente brego Galego. “A famosa territo- que se teña en conta o sector lác- cota e o seu reparto no Estado.♦ centralistas sen trazas de relación algunha co que noutrora foron os discursos autonomistas de Xosé Cuíña ou Manuel Fraga (Monte Faro e Administración Única). Dende o punto de vista económico, o autogoberno ten van- taxes intrínsecas á hora de ter capacidade, medios e estratexias para rendibilizar os recursos da propia sociedade mediante o deseño e posta en marcha de proxectos e programas asentados na acción de goberno democrática e responsábel consistente coas preferencias electorais. Renunciar a máis autogoberno su- pón negarse a medrar como pobo, “peterpanizarse” e non que- rer asumir as propias responsabilidades preferindo liderados alleos e estratexias free rider. O novo estatuto incluía cambios en materia económico-financeira e novas competencias secto- riais dotando a comunidade autónoma de maior poder de deci- sión en aspectos cuantitativos e cualitativos pero tamén os elementos simbólico-institucionais resultaban mellorados.

‘Igual que no Estatuto da Aldraxe, a dereita española elixiu Galicia como territorio no que marcar as súas prioridades centralizadoras, pois consideran que esta será unha opción gañadora” Seguramente, as certezas particulares do PP impediron o acordo pois a perspectiva dun grupo político que ten 37 deputados está orientada a acadar unha nova maioría absoluta que consideran factíbel para o que non necesitan consensuar nada senón opoñerse a todo. Tal perspectiva vese mediatizada e incentivada por idéntica crenza procedente de Génova, 13 na que se vence- lla unha estratexia de refundación do Estado orientada a reducir o poder autonómico co bloqueo de calquera reforma estatutaria en Galicia co obxectivo de desgastar o bipartito e lexitimar a súa política noutras comunidades autónomas. Igual que no Estatuto da Aldraxe, a dereita española elixiu Galicia como territorio no que marcar as súas prioridades centralizadoras, pois consideran que esta será unha opción gañadora e para eles non ten sentido apostar polo consenso. Os aplausos de Madrid compensan con creces a vergonza ocasionada ao conxunto da sociedade galega. Na década dos 80, a dereita española fracasou estrepitosamente e nada indica que agora vaia ter máis éxito.♦ XXX Ano ● 2007 A importancia de contextualizar do xaneiro de 31

os crimes políticos da ETA ao 25

M.V. Do ● Falar do crime político, materia antiga onde 1.253

as haxa, é sempre arriscado. Posto que nes- Nº te artigo vou referirme ao estado español e á actualidade, polo tanto e nomeadamente á ETA, tentarei precisar no posíbel, dados os límites de espazo, o que quero dicir. Pídolle ao lector, como en realidade habería que pedirlle sempre, que faga unha lectura o menos apriorística posíbel e que logo xul- gue o que considere conveniente. A idea deste artigo xurdiu a partir da valoración que o presidente Zapatero realizou sobre o atentado da T-4. El deu a entender, ou eu o interpretei así, que de non haber mortes, o chamado proceso de paz podería ter continuado. En consecuencia, parecería que fixo depender o citado proceso do azar de que estas dúas novas víti- mas se quedasen dormidas no aparcamen- to. Vistas as cousas desde o marco de ten- sión política no que estamos quizais resul- te normal que o proceso se cancele deste modo, mais se alonxamos un pouco o foco para ver en máis extensión, espacial e temporal, este tipo de conflitos, poderia- mos quizais concluír que a decisión de Zapatero non resulta tan obvia. A razón primordial encóntrase en que o crime político non pode ser entendido como o único feito que certifica a existencia dun conflito. Se tomamos como referencia un tema analisado no número anterior des- Desescombrado do aparcadoiro da T-4 despois do atentado da ETA. te periódico, polo historiador social Xavier Castro, verémolo máis claro: Antes o home de Faro de Vigo de hai un século como a hoxe en día lle dedicarían a portada enteira der coas vítimas do franquismo. Haberá mataba a menos mulleres, non embargante Garda Civil cargaba contra veciños, que durante tres ou catro días consecutivos. que agardar outros 70 anos? a situación da muller era peor daquela. Ou se queixaban do cobro dalgún imposto, Non pretendo tirar unha lectura concreta Cabe preguntarse tamén por que ape- como resume o propio Castro: “O maltrato sabre en man e deixando varios mortos desta cuestión, senón unicamente contex- nas se mencionan os casos dos dirixentes e ás mulleres era moi superior ao de hoxe, sobre as lousas sen que iso causase maior tualizar os feitos, para evitar o reducionis- afiliados abertzales (o deputado Muguruza, pero había menos mortes, porque a muller debate ou preocupación política, nin se- mo e a sacralización que de cote nos trae o o médico Brouard, etc.) asasinados, xa na era unha serva. Interesaba máis corrixila quera na propia cidade. Feitos así eran co- énfase excesivo no presente. democracia, por grupos aínda hoxe desco- que matala”. É dicir que poden existir si- múns na época. Nun ano podían darse no Tamén sería oportuno lembrar que en- ñecidos para a maior parte da cidadanía? tuacións graves e alarmantes, incluso máis conxunto do Estado español entre 150 e tre 1976 e 1980 foron máis de cen as per- Son todos estes elementos fundamen- graves e máis alarmantes que as conco- 300 confrontos deste tipo, que daquela re- soas de esquerda e nacionalistas asasina- tais que se deberían ter en conta se o que rrentes no intre da análise, aínda que se cibían o nome de motíns, co resultado de das ben por grupos de extrema dereita, se quere é falar de paz e se o que se pre- produzan menos casos de mortes violentas. unha ou varias mortes en cada caso. auspiciados pola policía da época (que tende é facelo con honestidade e obxecti- Isto sucede tamén claramente nos procesos Trasladándonos a tempos máis recentes, non fora depurada), ou ben pola policía vidade, único modo de que o proceso re- coloniais. A fase que máis mortes produce os da Transición democrática, moitas per- mesma (Grimaldos, 2006). Esta xeira de sulte sólido e non coxuntural. é a de descolonización que, de cote, adqui- soas lembran como un policía ou un garda mortes non mereceu aínda ningunha valo- Hai que sinalar, last but not least, o re o carácter de guerra aberta ou semi-aber- civil asasinado pola ETA non merecía, en ración desde a actual democracia, nin cambio producido nos últimos anos tamén ta, mais iso non significa que a situación moitos casos, máis alá dunha columna de moito menos o comezo de ningún proceso a este respecto. Se na Transición houbo previa fose aceptábel, nin sequera ás veces saída na portada dos mesmos xornais que de denuncia pública, como si esta a suce- mortes, causadas polas dúas partes (célebre mellor, para os colonizados. foi no seu día a frase do daquela ministro do Non pretendo tirar destas constata- Interior Martín Villa cando, despois de un cións unha conclusión que exalte a vio- atentado e dun tiroteo da Garda Civil, saíu lencia. Ben ás avesas, o que tento é que se Os outros inimigos de ZP na televisión dicindo: “Gañamos catro comprenda ou que se lembre que existen tres”), o certo é que nas dúas últimas déca- moitos grados de violencia, que todos son C. LORENZO das as mortes veñen sendo provocadas case graves e que a insistencia dos actores po- en exclusiva por un dos bandos, o etarra. O líticos nun só deles, marxinando os ou- Desde hai practicamente un ano, a política estatal xira unicamente ao redor da po- Estado aprendeu que a violencia no grao de tros, resulta case sempre sospeitosa. sibilidade de alcanzar a paz en Euskadi. Os medios de comunicación ignoran prac- morte desacreditábao tamén a el e contri- É frecuente escoitar que en Euskadi ticamente calquera outro tema precisamente porque as axendas dos partidos polí- buía a xustificar o seu adversario. O último non existe ningún tipo de conflito, salvo o ticos tamén abandonan esoutros asuntos que, supostamente, non serven para facer exemplo desta evidencia foi a campaña dos provocado directamente pola ETA. Eu subir e baixar as liñas mestras dos estudos de opinión. GAL que tantos prexuizos lles causou aos penso, pola contra, na liña do que afirma- Mais non será que esas enquisas hai que analizalas tendo en conta outros pará- seus mentores. A democracia trouxo tamén ban Madina, Atxaga ou Gabilondo nesa metros máis alá dos avances e retrocesos no proceso de paz? Non é certo que o te- canda ela os denominados medios antidis- película tan vilipendiada que foi A pelota rrorismo sexa o único que leva e trae votos. Nin sequera foi así após o 11-M. Da- turbios que evitan que a policía dispare di- vasca, que non é así. Os galegos podemos quela, o PP pagou moitas contas acumuladas –a política exterior, o antinacionalis- rectamente con bala, o que deriva nun afo- velo máis de perto con outro exemplo. É mo visceral…– que se concretaron naquel brutal atentado de Atocha. rro de vidas cidadáns. O abertzalismo ex- certo, como di o presidente Touriño que a A día de hoxe tamén hai que ollar con atención outros posíbeis problemas polí- tremo non soubo adaptar a súa metodoloxía situación actual da lingua galega non é ticos que o presidente José Luis Rodríguez Zapatero non debe esquecer se quere ga- aos novos tempos e hoxe ve (aínda que en conflitiva? Como é posíbel que a situación ñar as eleccións do 2008. Son xustamente eses temas nos que están de acordo PP e realidade non o ve, pois se o vise deixaría dun idioma que ten mil anos e que sofre no PSOE e por iso desaparecen dos titulares: os indicadores microeconómicos son pe- de matar) como cada morte causada por el momento actual unha redución drástica de ores hoxe ca no 2004 e iso desmotiva unha gran parte do electorado que os socialis- redunda máis na súa derrota política (a usos que pode rematar coa súa desapari- tas levaron ás urnas hai case tres anos. Só un exemplo: hai uns días, o ministro de maiores de que os seus atentados son na ac- ción non seña un conflito? Acaso non é Economía Pedro Solbes explicou que o prezo da vivenda sobe porque a xente está tualidade máis indiscriminados e até os in- conflitivo para as persoas mudar de idio- disposta a pagar o que lle piden por un inmóbel. Idéntico discurso ao de Francisco migrantes ecuatorianos se mobilizan agora ma (porque o seu orixinario ten menos Álvarez Cascos cando era ministro de Fomento no goberno de José María Aznar. contra a ETA!), en tanto que outras violen- prestixio) ou ser subtilmente menospreza- A prometida reforma económica de Zapatero quedou en nada. O Ministerio da Vi- cias sofridas por ese abertzalismo radical, das polo seu acento, aínda que non o ma- venda é inútil, o novo IRPF segue a gravar os traballadores en precario (presionando poñamos por caso as do sistema penitencia- nifesten, nin protesten, nin formen parte máis os pluriempregados ou os que tiveron varios contratos en diversas empresas du- rio, non retributivo e menos aínda reinserta- de organizacións de defensa dese idioma? rante o mesmo ano), a inflación dispárase ao tempo que os salarios se conteñen… dor, senón directamente vingativo, fican na Mais, voltemos ao problema do crime É aí, na percepción de que nas cousas do día a día tanto dá Xan que Perillán opacidade, no contracampo, terreo do que político. Vexámolo agora con certa pers- onde o PSOE pode ter unha fuga de votos, non cara ao PP senón cara á abstención, os cidadáns, que só ven o que a cámara en- pectiva temporal. Lembro ler nas páxinas esa pantasma abstracta que si quita e pon presidentes e maiorías parlamentarias.♦ foca, non teñen conciencia.♦ XXX Ano ● 2007

do O presidente da Fundación Galiza Sempre alerta dos riscos totalitarios do modelo global xaneiro de

31 Beiras modera un coloquio no Foro de Nairobi ao 25 CÉSAR LORENZO GIL dereitos colectivos dos pobos Beiras, representaron o naciona- coñecemento e da información. Do

● O nacionalismo galego estivo re- sen Estado, con igualdade e paz. lismo Camilo Nogueira ou En- 5. Pola dignidade, diversida- presentado no Foro Social Mun- Beiras defendeu a preemi- carna Otero, entre outros) parti- de, garantía da igualdade de xé-

1.253 dial 2007, celebrado en Kenia até nencia da política para corrixir ciparon nas actividades dos dife- nero e eliminación de todas as

Nº o 25 de xaneiro, polo presidente as tentacións totalitarias da eco- rentes foros. formas de discriminación. da Fundación Galiza Sempre, nomía que domina libremente o 6. Pola garantía dos dereitos Xosé Manuel Beiras, que dirixiu mercado mundial. Son os pro- Decálogo económicos, sociais, humanos e un coloquio sobre as relacións xectos políticos, como expresión culturais, especialmente os derei- entre a cuestión nacional e o do exercicio democrático, os ide- O Foro de Nairobi volveu xuntar tos á alimentación, saúde, educa- movemento antiglobalización. ais para restituír o poder da ci- o movemento alternativo á mun- ción, vivenda e emprego digno. dadanía e evitar a completa mer- dialización. En diversos obradoi- 7. Pola construción dunha or- Xosé Manuel Beiras foi o encar- cantilización da humanidade. ros, coloquios e demais actividade mundial baseada na sobera- gado de dirixir un coloquio sobre Ademais de participar neste des expresouse o sentir dos gru- nía, na autodeterminación e nos as semellanzas, influencias e re- coloquio, Beiras representou o pos africanos. As principais de- dereitos dos pobos. lacións entre a reivindicación da BNG en actos paralelos ao foro mandas deste ano recolléronse 8. Pola construción dunha cuestión nacional e o movemen- de Naiorobi, caso do Foro Parla- nun decálogo de intencións. economía centrada nos pobos e to definido como de antiglobali- mentario Mundial ou un encon- 1. Pola construción dun mun- na sustentabilidade. zación ou altermundialización. tro con Wangari Maathai, coñe- do de paz, xustiza, ética e res- 9. Pola construción de estru- Nese coloquio, Beiras volveu de- cida militante ecoloxista quenia- pecto polas relixións diversas. turas políticas realmente demo- fender o que xa adiantara o BNG na que gañou o premio Nobel da 2. Pola liberación do mundo cráticas coa participación da po- no pasado Foro Social Mundial paz no 2004. do dominio das multinacionais e boación nas decisións e no conde Porto Alegre, 2006, a necesi- O BNG estivo presente na do capital financeiro. trol destas. dade de superar o modelo global iniciativa do Foro Social Mun- 3. Polo acceso universal e 10. Pola pervivencia da di- que padece o mundo na actuali- dial desde os seus inicios, en sustentábel aos bens comúns da versidade lingüística e cultural, dade para que poidan agromar Porto Alegre no 2001. Moitos humanidade e da natureza. sen discriminacións, de todos os con maior xustiza e liberdade os dos seus dirixentes (ademais de 4. Pola democratización do pobos do mundo.♦

de Serbia, nunhas eleccións nas que Nortea- serbo-croata chet que significa banda ou to máis pequena que no momento da súa mérica e a UE anunciaban o seu enterro. cuadrilla) ou bandidos, formados na independencia no século XIX. Unha caricatura publicada en Beogrado resistencia contra os otomanos e aliados de Toda a inventiva política dos dous Por que gañan pinta nun podio olímpico a Voislav Adolf Hitler na guerra, famosos polas infa- candidatos occidentais non dá para Costunica, candidato favorecido polos Esta- mias (contounas Malaparte) contra as alde- convencer os votantes, como queren os os ‘chetnik’ dos Unidos e protagonista do Partido as serbias que axudaban aos partisanos. seus padriños, que deben renunciar a Co- Democrático de Serbia, a chorar no posto Odiadores de Milosevic, o que sovo en nome da paz futura. terceiro, con medalla de bronce. No segun- consideraron sempre axente soviético, foron Paz por territorios. Aos serbios GUSTAVO LUCA do lugar aparece Boris Tadic, a opción da con todo atraídos ao proxecto do Partido tráelles ecos da mesma promesa cínica UE e actor da campaña máis cara que se re- Socialista Serbio, os comunistas, coma úni- que lles fixeran en Oslo aos palestinos e oislav Seseli chamáballe traidor e corda en Iugoslavia. Rompendo as táboas ca opción nacionalista con base electoral. resultou ser decontado nin paz nin mixiricas a Slobodan Milosevic por do lugar de honra, ascende Seseli co beizo Os votos van para Seseli preso na Haia, territorios. A seguir pedíronlles a entrega Vpermitir que os Estados Unidos e a torcido de risa e adornado cun cinto de gra- procesado por crimes de guerra, porque de Milosevic (e de Iasir Arafat) para a UE lle gobernasen o mapa de Iugoslavia e, nadas. Tadic parece espantado. norteamericanos e europeos borraron antes solución final. Os candidatos de traxes de por parte, a UE coidaba que Milosevic Os dous candidatos promovidos a prezo da lista a Milosevic e lles deron forma aos caros presentan o de Cosovo coma un era o atranco principal para o armisticio de de ouro polos seus padriños occidentais co- seus propios candidatos. A aparencia expediente de auto-determinación inapra- Iugoslavia pola súa intransixencia a novas ma cofrades do prezo xusto, a democracia e mediática de Costunica e Tadic non dá para zábel. Non é estraño que os serbios concesións territoriais. A morte de Milose- o diálogo tamén estas asustados. Como po- agachar todo o que lles entregan aos seus vexan nesta nova capitulación a vic na cadea foi considerada por Javier So- de o culto elector preferir os chetnik aos promotores: a liquidación final do liquidación e saldo do que queda de lana a desaparición do valado derradeiro dous demócratas de Armani que tan ben importante patrimonio público iugoslavo, Iugoslavia. De feito, a morte de para a pacificacion dos Balcáns. rosman inglés nas televisións de satélite? cun paro real que rolda a metade do censo, Milosevic non fixo máis que encamiñar a Seseli é o líder do partido máis votado Leron ben: os chetnik (do substantivo e a realidade dunha Serbia que é hoxe moi- situación para unha nova guerra.♦ Aquí fóra O FSM mundial arrastra dende as súas meira de Nairobi. Os responsábeis do sé- últimas edicións unha crise de definición timo FSM, tiveron que rebaixar á metade e obxectivos que se repite en Nairobi. as previsións de asistencia até cifrala ao A polémica desatada pola intervención FSM de Nairobi redor das 80.000 participantes. A mesma do presidente venezuelano Hugo Chávez percepción se evidenciou na marcha que no VI FSN –que nunha das sedes do 2006 sinalaba o punto de partida, saíndo da ci- LAUDELINO PELLITERO se celebrou en Caracas, invitou a este gran- dade perdida de Kibera, que non conse- de impulso de masas a abandonar a voca- veron os cambios do mapa xeopolítico do o combate contra a pobreza, a desigual- guiu cumprir as previsións de encher o ción de análise e escaparate dos diferentes continente nos albores do século XXI. dade do comercio internacional, a equi- parque Uhuru. movementos sociais que traballan contra os África, menos desigual pero cunha dade de xénero. Acentúase e intensifícase Entre as máis de 1.200 actividades efectos negativos que para grandes sectores pobreza xeneralizada, o tratamento de temas programadas, os relatores porán o til so- da poboación mundial ten a globalización, aborda temáticas in- que teñen unha im- bre problemáticas moi diversas. Pero a di- para transformarse nun movemento político novadoras na axenda portante incidencia versidade temática no ten por que ser un mundial que combata as desigualdade e a da breve historia do ‘A falta dunha dilatada en África como a se- pasivo, senón todo o contrario. Non sería pobreza– volverá estar presente. FSM. 800 millóns de guridade alimentaria, posíbel convocar este mosaico de organi- O entusiasmo que esperta o Foro Social persoas, dos 850 que e histórica cultura a loita contra a sida zacións tan diversas se non existise un Mundial trasládase de continente. Os cam- a habitan, poderían de participación e que aparecía en pan- gran respecto polo principio de pluralida- bios e desafíos que se observan e afrontan encaixar na defini- cartas nas que se afir- de, e confluíndo na idea central de procu- en Nairobi presentan importantes novida- ción de “Condenados organización social que si maba “Un mundo sen rar un mundo diferente que promova un des, que se perciben mesmo visualmente. da terra” que elabora- sida é posíbel”, a par- crecemento harmónico do planeta. Nunca nunha marcha inaugural tiveron un- ra hai 50 anos Franz existe en América Latina ticipación e organiza- O VII FSM ábrese a novas realidades ha presenza tan significativa e destacada as Fannon, pera definir ción sociopolítica... problemáticas e perspectivas, que prove- nutridas ringleiras de movementos relixio- aqueles que moran na xa asomou nos primeiros Aparecen con luz ñen da rexión máis castigada do planeta. sos uniformados que camiñaban a son de marxinalidade, que resultados da cimeira propia, na axenda de Servirá de revulsivo para canalizar esfor- entusiastas cánticos espirituais. están ausentes da par- Nairobi, realidades zos dispersos. Coa ilusión e entusiasmo A primeira gran novidade maniféstase ticipación e capacidade Nairobi” das que África quere que se vive, alimentará e fortalecerá os na ausencia destacada de participantes che- de de decisión políti- desprenderse defini- diferentes movementos sociais do conti- gados do berce latinoamericano no que se ca e excluídos do re- tivamente nas súas nente... pero o Foro Social Mundial ten enxendrou, concibiu e alimentou o FSM. parto da xeración de riqueza, mesmo nun diferentes acepcións: colonialismo, pos- de afrontar en Nairobi o crucial reto de Os desastrosos efectos da década neolibe- momento de importante crecemento eco- colonialismo ou neocolonialismo. definir o seu futuro como plataforma de ral do 1990 foron postos ao descuberto en nómico, moi por riba da media mundial. A falta dunha dilatada e histórica cul- transformación dun mundo inxusto.♦ Porto Alegre, e a xuntanza rearmou argu- Repiten sen perspectiva de solución a tura de participación e organización so- mentalmente os variopintos movementos curto e medio prazo temas como o peso cial que si existe en América Latina xa LAUDELINO PELLITERO é vicedirector do IGADI. políticos latinoamericanos que promo- da débeda externa nas economías zonais, asomou nos primeiros resultados da ci- (www.igadi.org) Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX XXX Ano ● 2007 do A información deportiva da Galega non se adapta á perda do fútbol en directo xaneiro de

31 E para saber do Madrid? A TVG, claro ao 25

Do CÉSAR LORENZO GIL ha xerarquía inexplicábel tendo ● A información deportiva na en conta que en Galiza non hai TVG perdeu o posto de predo- representación na segunda divi- 1.253 minio en Galiza. Ademais de sión. Nº non ter os dereitos sobre o fút- Este sistema xerárquico aín- bol de primeira división, deixou da é máis incomprensíbel nos inde primar os equipos galegos e formativos deportivos diarios. non se abriu a outros deportes. Cun criterio discutíbel, os deportes deixaron de ter espazo propio Ninguén se estraña de que a Ga- para se uniren ao resto da infor- lega non soubese adaptarse ao fi- mación do Telexornal. Mais co- nal do fútbol en directo nas noi- mo os telexornais non dan atopa- tes dos sábados. Parece como se do tempo para tanto suceso, o es- o cambio da retransmisión para pazo dos deportes é pequeno. La Sexta non estivese previsto Agás información de causa desde había meses. En troques maior, o primeiro tema da mei- de buscar un xeito novidoso de rande parte desta sección é sem- manter o liderado na informa- pre a actualidade do Real Ma- ción deportiva en Galiza, a TVG drid. Chégase ao punto de infor- preferiu abordar a situación con mar un mércores dun partido de precipitación e cambios na feitu- Copa que os madridistas xogan ra, na axenda e na xerarquía que un día despois antes que facer a o afastaron do público e das súas previa do Deportivo, que xogan obrigas como servizo público. a propia noite do mércores. Ob- En tempos, o programa ‘En viamente, esta aposta por gañar xogo’ era líder de audiencia gra- televidentes informando do ¿pri- zas á atención especial que lles meiro equipo de Galiza? encón- adicaba aos equipos galegos. O trase cun paradoxo lóxico. Can- espazo beneficiouse especial- do Carlos Macías adiantou, a mente do boom do fútbol galego pleno pulmón, que Fabio Cape- cando Compostela, Celta e De- Óscar Benito, presentar de A xornada en xogo. llo deixara de contar con David portivo estaban na primeira divi- división en directo. O programa desenvolven, tendo en conta o ga cerval de Joaquín Caparrós e, Beckham, quedou en ridículo sión. O modelo funcionou tan hoxendía –tras varios cambios preciso das súas análises. especialmente, de Fernando porque dez minutos despois An- ben que a finais da década do nos últimos meses– comeza máis Velaquí toda a atención que Vázquez. Este nesgo acentúase tena 3 e a TVE engadían á lista 1990, a TVG decidiu encher a tarde, cando xa a maioría da xor- reciben os equipos galegos. Pa- xornada a xornada e moitas ve- de apartados a Antonio Cassano. tarde do domingo de fútbol con nada rematou e usa un modelo souse daquel anacrónico modelo ces as informacións semellan Se hai anos Manuel Pampín aquel formato de “carrusel” de simple: o presentador, Óscar Be- de resume alongado artificial- máis ben vinganzas contra os fixara en directo o criterio xerár- partidos con varios xornalistas nito, comenta co ex futbolista mente a outro no que o fútbol de técnicos que análises “obxecti- quico para escoller de quen falar facendo de bustos parlantes adu- Manuel Canabal cada un dos elite de Galiza acaba confundido vas” máis propias dunha canle primeiro, se do Celta ou do Dé- biados cuns enormes cascos na partidos dos equipos galegos. co resto da xornada da primeira pública. por: a posición na clasificación, cabeza. Canabal fala dos xogos do Celta, división. A perda do fútbol de primei- iso agora xa non importa e apa- Pode que aquela decisión su- Deportivo, Pontevedra, Ouren- Tamén cambiou a actitude a ra non lle abriu a porta ao fútbol rece información de cada un en puxera o final da época dourada se… Chama a atención que unha respecto dos equipos do país. galego modesto. As transmisións calquera momento, ás veces xun- de ‘En xogo’. Mais o tiro de gra- soa persoa sexa quen de ollar si- Substituíuse certa visión “casei- de partidos da 2ª B son testemu- tos, outras veces metendo a ac- za recibiuno unha vez que acaba- multaneamente tantos encontros ra” ou forofa por outra radical- ñais e os resumes seguen indo ao tualidade do Barcelona ou do Va- ron as transmisións da primeira e atender polo miúdo a como se mente contraria. A TVG é inimi- final, tras Murcia ou Ejido, nun- lencia polo medio. Ademais, a información que chega de Vigo e A Coruña é tele- gráfica, tautolóxica e mal redac- tada, con datos atrasados (é co- mún emitir imaxes dunha rolda de prensa do día anterior) e fu- megando unha apatía que se nota até na voz dos xornalistas.

Outros deportes

O cambio de dirección na TVG alentou as esperanzas do mundo do deporte galego, que pensaba que por fin habería unha ampla presenza de disciplinas alleas ao fútbol na canle pública. A mu- danza non se notou. É certo que agora si hai transmisións de re- mo nos veráns e de cando en vez tamén aparece o básquet nas pantallas, pero a atención é des- leixada, sen profesionais formados nin interese por difundir deportes pouco coñecidos polo pú- blico máis alá da anécdota, como a entrevista que se lle fixo á xo- gadora de rugbi Rocío García. Mentres esa revolución segue pendente, a Galega non se compromete ao cento por cento con iniciativas como o partido da selección galega (que xa entrou no calendario de datas festivas como o 17 de maio ou o 25 de xullo, ideal para botar “galega- das” así en bloque) e corre o serio risco de que xa ninguén aten- da aos seus informativos para saber dos equipos de Galiza.♦ Fállase o Plácido Morre Fiama Hasse Fiz Vergara, un Semana Castro de Tradución Pais Brandão premio consolidado Isaac Díaz Pardo

Xoán Montero, pola tradución de O ban- Os versos lidos polo actor Luis Miguel O concello de Sarria e a Agrupación A universidade da Coruña está a desen- queiro anarquista, de Fernando Pessoa, e Cintra deron o último adeus a escritora Cultural Ergueitos, en colaboración coa volver nesta semana toda unha serie de Ekaterina Guerbek (texto revisado por portuguesa Fiama Hasse Pais Brandão Asociación de Escritores en Lingua Ga- actividades, para destacar á figura de Maite Veiga), pola tradución de Diario o pasado 21 de xaneiro. Poeta, novelis- lega, convocan o Premio de Poesía Fiz Isaac Díaz Pardo, que culmina o venres dun tolo, foron os gañadores da sexta ta, ensaísta e tradutora, Fiama pasará á Vergara, certame que se consolida no 26 no Paraninfo da Reitoría coa conce- convocatoria do Premio de Tradución historia da literatura portuguesa como ámbito literario galego. O premio, a pi- sión do grao de doutor Honoris Causa Plácido Castro. O xurado resolveu ade- unha autora polifacética cunha obra ex- ques de pechar a convocatoria deste ano, ao galeguista. Despois de recibir o ga- mais recoñecer con accésit o traballo de tensa merecedora de premios e recoñe- corre pola VII edición e a Editorial Espi- lardón Os bos e xenerosos que concede José García Mayoralas, “pola súa contri- cementos. O seu último libro, Contos ral Maior publica a obra gañadora. A en- a AELG, o xoves reuniranse na Facul- bución de divulgación científica no eido da Imagem (2005) foi distinguido co Pré- trega do premio terá lugar o 21 de abril. tade de Económicas, para abordar a fa- da psicanálise e polo traballo de elabora- mio da Associação de Críticos Literários. Recibiron este galardón Marica Campo, ceta empresarial de Díaz Pardo, Gusta- ción terminolóxica, pola tradución de Os Nada en Lisboa, deixou títulos como Xesús Pereiras, Estevo Creus, Miguel vo Rego Veiga, Anxo Calvo, Andrés Va- fantasmas, de Michéle Perron-Borelli”.♦ Area Blanca ou Falar sobre o falado.♦ Mato, Emma Pedreira e Martín Veiga.♦ rela e Víctor Freixanes, entre outros.♦ MMIIGGUUEELLAANNXXOO PPRRAADDOO AA eessttééttiiccaa ddaass pprrooffuunnddiiddaaddeess

Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

XA N C ARBALLA grupo de música e bailes tradicionais ción lingüística da Federación de Relixiosos no Ensino. Xacarandaina presenta o seu novo espectáculo Leranse fragmentos das obras de todos os homenaxeados O “Prestixio” o 27 de xaneiro ás 8 e media da no Día das Letras desde o 1963. E letras tamén terá a tarde no Palacio da Ópera da Coruña. nova revista Serendipia, unha publicación bimestral Xacarandaina viaxará despois, o 11 de febreiro, ao Centro bilingüe que dirixen o xornalista Xoán Barro e seu fillo Cultural Caixanova de Vigo. O venres, 26 de xaneiro, a David Barro e contará con sinaturas de sona na comuni- Real Academia Galega celebra o seu centenario cunha cación e na cultura, caso dos periodistas Lois Vázquez Maratón de Lectura, que comezará ás 4 da tarde. O acto Pena, Xosé Hermida ou Sonia Vizoso, artistas como Fran está convocado pola comisión de equipos de normaliza- Herbello e escritores como Luísa Castro e Daniel Salgado.♦ Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

Antía Cal, memoria dunha educadora Galaxia publica as lembranzas dunha renovadora da pedagoxía

XAN CARBALLA Beiras ocupa o corazón narrati- Este camiño que fixemos xuntos é o título das memorias da vo, desde o amor e a admira- mestra cubano-galega Antía Cal. Un traballo que percorre a ción. Oftalmólogo de grande súa experiencia vital na que a educación dos máis pequenos, sona na época, Antón Beiras, desde o Colexio Rosalía de Castro que fundou, supuxo nos apesar das dificultades da épo- anos do franquismo unha illa de renovación pedagóxica. A ca, foi quen de patentar un apa- escrita de Antía Cal déixanos tamén unha apaixoada apro- rello para a corrección do es- ximación á figura do seu home, o oftalmólogo Antón Beiras. trabismo, que foi recoñecido en diferentes congresos interna- Recoñecida en diversas home- so que ocupaba todo paira po- cionais. O Vigoscopio, ou si- naxes nos últimos anos, Antía las lembranzas de Antía Cal noptóforo en denominación Cal mantén inéditos alguns dos por máis que autora non nos técnica, foi caso singular de seus textos, como lembra no dea máis que pinceladas aquí e iniciativa científica e aínda que prólogo destas memorias o seu acolá para entender a dificul- Beiras recibiu ofertas para amigo Xesús Alonso Montero. dade de levar adiante calquer marchar fora e continuar as in- Pero a falta de darse ao prelo a proxecto de vida, fose pedagó- vestigacións non as aceptou, súa Enciclopedia pró neno ga- xico ou científico-técnico, “estaba convencido –dí Antía lego, que en 1958 premiou o nun contexto de completa co- Cal– de que en Galicia tamén Lar Galego de Caracas, e de rrupción moral. se podía investigar, e que as que a propia Antía Cal apro- cousas tiñamos que facelas funde máis nun texto especifi- Fundación dunha escola dende aquí. A súa idea do gale- camente adicado á pedagoxía, guismo era esa”. este traballo autobiográfico re- O relato vital de Antía Cal per- O título escollido, Este ca- cén editado por Galaxia con- mítenos ir seguindo os funda- miño que fixemos xuntos, dá textualiza moi ben unha época mentos das súas conviccións comprida conta dun relato co e unha xeneración para a que educadoras que habían plas- que coñecemos singularmente sacar adiante os seus proxectos marse na creación nos anos 60 dúas vidas e indirectamente supoñía topar de fronte co mu- do Colexio Rosalía de Castro, abre a curiosidade do lector ro intransixente da ditadura. unha verdadeira illa pedagóxi- por persoas que mantiveron, a Antía naceu na capital de ca, onde o ensino infantil era o contramán da persecución, es- Cuba en 1923, filla de emi- rei seguindo as ideas de reno- pazos para a liberdade. Entre grantes galegos de Muras, no vación que a propia Antía qui- outros textos, recolle o libro a norte de Lugo, a onde a meni- xo poñer en práctica seguindo homilia dita polo padre Seixas, ña non voltou até cumprir os as súas intuicións e tamén os o día do funeral de Antón Bei- nove anos. Son especialmente coñecementos adquiridos sin- X. C ARBALLA ras en abril de 1968, que na súa interesantes os capítulos adi- gularmente cos discípulos do rán Rosa Sensat e a figura de estritas proibicións da época, lembranza final retratábao co- cados falar do tempo cubano suízo Pestalozzi. Anos despois Marta Mata, amiga intensa de cun intenso contacto ambiental mo “un pioneiro da nova Gali- –por meio mesmo de docu- tamén sería a ponte de contac- Antía. co galego froito das conviccións za que xa alumea, dunha Gali- mentos autobiográficos de seu to de Galiza coa renovación A escola abriu en Vigo e o da propia Antía e o seu home za de diálogo, de irmandade, pai, Xosé Cal Reigosa–, para pedagóxica capitaneada en ensino era bilingue ao 50% auténtico adaíl da nosa lingua. de xustiza social e de santa li- entender o que a xinea emigra- Cataluña polas Escolas de Ve- (castellano-inglés), e a pesar das A súa relación con Antón berdade”.♦ toria, neste caso de ida e volta, supuxo para o devir sociolóxi- co de Galiza. Antía volta, e tarda máis dunha década en A educación liberadora reencontrarse co pai. Pero antes pasáralle igual cun seu ir- Unha miga escrava de comple- básicas, as notas... Eu nunca pu- e empecei a sentirme unha mo- viduos axudamos a que sexa mán maior que quedou en Ga- tar o relato vital, bótase en falta xen suficientes ou insuficientes, ciña, acordábame das miñas mellor a sociedade, máis xusta, liza mentras ela marchou para máis aprofundamento na expe- nin destacas. ¿En que destaca? primas de América. Unha foi máis harmónica, máis equlibra- o Caribe, aínda no ventre da riencia escolar do colexio Rosa- ¿De que suficiencia ou insu- logo decana da Universidade. da, máis humana e habitable. súa nai, Vicenta Vázquez. lía de Castro. Contodo un dos ficiencia falamos? O rapaz, ou a Outra, farmacéutica. A miña Eses foron sempre os meus Esas relacións familiares en- capítulos finais afonda nas súas rapaza, o que ten que asumir, idea da vida, e mesmo a miña principios éticos, sen imposi- tretecidas co mar por medio, conviccións sobre a educación antes ca nada, é unha actitude, idea da muller na sociedade era cións, pero con firmeza. Así me nas que a fío lento do correo e a cultura como elemento de li- unha disposición diante da vida, esa. Por iso teimei diante da levou da man tamén o meu ho- mantén os afectos e as autori- beración do ser humano. case diría unha curiosidade. Es- miña nai e de meu pai para que me, Antón Beiras, cara á descu- dades, axudan a explicar moi- “Ao primeiro algúns pais pertar a curiosidade é funda- me deixasen estudar. Creo que berta e compromiso con algun- tas das epopeas humanas da- queixábanse de que investiamos mental. Logo, xa virá o resto. me fixen mestre en parte para has actitudes e moitas cues- queles anos. demasiado tempo falando des- (...)Os meus compañeiros transmitir esta idea ás novas tións que nalgún momento me Afincada sucesivamente tas cousas [conversar previa- da Unesco axudáronme moito, xeracións, moi principalmente asustaban, ou que se me atran- na Coruña e Santiago, Antía mente ao dar clase cos rapaci- sobre todo nos primeiros anos, nun tempo tan duro e violento caban. E así é como entendo eu Cal estuda Maxisterio e Co- ños/as]. Pensaban que era un e a miña relación cos profesio- como o que nos tocou vivir. A que debe traballarse no eido da mercio e faino mantendo vivas tempo perdido. Viñan coa idea nais e pedagogos da Rosa Sen- educación, a cultura, libera os educación: con ilusión, con en- nos veráns as relacións co eido clásica da aprendizaxe inmedia- sat foi decisiva despois. Lem- seres humanos, fainos mello- tusiasmo, con paciencia. E con familiar de Muras, amorosa- ta, a memorización, as destrezas bro que cando cheguei de Cuba res, e facendo mellores os indi- autoestima”.♦ mente idealizado pero tamén atravesado polo drama do 36. Conta para ilustralo cando aparece pola casa familiar Xu- Antón Beiras, o meu amor lia Cerdeiras, irmá do alcalde de Viveiro, dentista de profe- Cheo de referencias namoradas, coa súa profesión e consigo mes- atención singular era o estrabis- rante como coherente e cons- sión, “Vou a Burgos... vou a Antía Cal debuxa o retrato do mo. (...) Unha das súas teimas, mo, bastante común nos rapaces ciente. (...) Era un idealista, e Burgos, sentímola dicir. Que- seu home, o compromiso ético e que tamén era unha vocación, e nas rapazas da época. A nosa ás veces mesmo parecía que ría falar con Franco. Querían dalgunhas das súas actividades, era a investigación. Non se con- casa viviu anos coa presenza dos non pertencese a este mundo, matarlle o irmán, porque se desde a profesional, na oftalmo- formaba con atender os pacien- seus experimentos, o Vigosco- non sei. Pero tamén era xenero- mantivera fiel á República e loxía, á política e cultural, por tes. Buscaba solucións, estudaba, pio principalmente”. so, e moi ben guiado. Nunca na porque era galeguista. Foi a exemplo, no erguemento da edi- profundaba, sempre preocupado “Antón Beiras naceu no ano súa boca escoitei unha palabra primeira vez na miña vida que torial Galaxia. Valaí dous anacos por lles dar unha saída aos pro- 1916. Era galeguista. Sentíase contra ninguén. (...) Eu seguín sentín dicir esa palabra, gale- das memorias para encertar o blemas que se lle presentaban. galeguista. Galeguista convicto o seu camiño, os pasos que el guista, en sendo eu unha rapa- apetito dos leitores. Gustaba de estudar polas noites. e confeso, dicíame ás veces, me alumeou, con paciencia, ciña. Ficou no meu cerebro, Niso era noctámbulo. A casa es- medio en broma, medio en se- con cariño, e espero atopalo al- coma un cravo. Galeguista...”. “Antón era un idealista. Pero ta- taba sempre chea de revistas por rio. Foino ata o final, ata o de- gun día, agardando por min. É A Balbino Cerdeiras matárono mén un home esixente, crítico ler e traballos para escribir. A súa rradeiro día, dun xeito tan tole- a esperanza que teño”.♦ e a descripción do medo difu- Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

Querido don Emilio Edítase unha colección de cartas ao historiador González López

CÉSAR LORENZO GIL Ronsel, Antón Patiño Regueira, A personalidade de Emilio libreiro e escritor coruñés, Car- González López é unha das los Martínez-Barbeito, que foi, máis fascinantes do século XX entre outras cousas, xefe de Pro- galego. Catedrático de Derei- gramas Culturais da TVE e Ra- to, destacado político republi- món Otero Pedrayo. cano e erudito historiador, vol- Como historiador e catedrá- ve á actualidade coa publica- tico de Dereito, mantivo unha ción dun libro que recolle un correspondencia fluída con per- feixe de cartas dirixidas a el. soeiros clave da investigación, tanto en Galiza como en Espa- Cartas a Emilio González Ló- ña. Neste volume recóllense pez, en edición de Xan Arias- misivas de Antonio Meixide, Andreu Rodríguez (Editorial investigador en historia e xeo- Trifolium) recolle a documen- grafía; Luis Jiménez de Asúa, tación epistolar que 27 perso- catedrático de Dereito e mestre eiros intercambiaron con Emi- de González López e Xerardo lio González López entre o Álvarez Gallego, cuñado e bió- 1947 e o 1988. Ademais, o vo- grafo de Alexandre Bóveda. lume tamén inclúe outras car- Outros prohomes galeguistas tas que lle enviaron diversos Membros da seccións española da emisora de radio La Voz de los EE UU de América. De esquerda a dereita, sentados: Emilio de Torre, estiveron perto de González, ca- organismos, incluído o Museo Patricia Sloan, Driver e Noemí Arroyo; de pé: Antonio Vallín, Emilio González López, José Castro, Dantón Ferrero e Enrique Ungría. so do presidente do Centro Gale- de Zooloxía de Barcelona, que cha a publicación dunha colec- Outros nomes relacionados coa mingo García-Sabell, presiden- go en Buenos Aires, Rodolfo lle pedía a González no 1984 ción sobre historia de Galiza pa- cultura que lle escribiron foron tes da Real Academia Galega, Prada, os empresarios Valentín que colaborase con esta insti- ra a que solicitaba orixinais. Sebastián Martínez-Risco e Do- Álvaro Gil, fundador da revista Paz Andrade e Xesús Canabal.♦ tución cos seus amplos coñe- cementos de ornitoloxía. A actividade política de González López, que foi depu- Un sabio esquecido tado durante a II República, centra gran parte das epístolas. Oitenta e oito anos de vida acti- Fillo dun afiliado á CNT, o final da súa carreira académica te no ámbito da historia de Ga- Castelao foi un grande amigo va nunhas circunstancias difíci- participou en política xa nos e tivo que reiniciar a súa carreira liza. Hoxe xa só se pode com- do historiador. Conta Xan les. Emilio González López (A tempos da ditadura de Miguel no exilio. Nos EE UU adicouse prar unha das súas obras cume, Arias-Andreu na introdución Coruña, 1903-Nova York (EE Primo de Rivera –fundou o sin- ao ensino, primeiro como mestre La Galicia de los Austrias (Fun- que foi González López quen UU), 1991) foi un espírito cu- dicato demócrata estudantil de primaria pero máis tarde co- dación Barrié) pero foi autor de recuperou o texto perdido do rioso, intelixente e loitador que FUE– e foi destacado militante mo profesor de universidade, Grandeza y decadencia del Rei- Estatuto de Galiza e o trasladou soubo buscar a verdade en di- da ORGA e de Izquierda Repu- tanto en Nova York como en Co- no de Galicia (Galicia y Portu- a Montserrat, onde finalmente versos ámbitos pero con idénti- blicana en Galiza nos tempos lumbia, Panamá e Puerto Rico. gal) –traducido ao galego por foi aprobado polas Cortes no ca paixón. Licenciado con pre- da II República, período no que Ademais estivo á fronte da Casa Francisco Fernández del Riego 1938. Na carta incluída, datada mio extraordinario en Dereito compaxinou o seu posto de de- de Galiza neoiorquina, colaborou no 1978 para unha edición de no 1947, o autor de Sempre en na Universidade de Madrid no putado pola Coruña nas tres le- en diversos programas radiofóni- Galaxia–, La Insumisión galle- Galiza cóntalle ao amigo que 1926, doutorouse primeiro e foi xislaturas con varios altos car- cos e cultivou a ornitoloxía. ga. Mártires y Rebeldes. Gali- volve a Buenos Aires desde catedrático despois de Dereito gos, entre os que destacou o de Como no exilio foi profesor cia y Portugal en la Baja Edad Francia, onde non atopou aco- Penal nas universidades de La secretario xeral de España na de Literatura e Historia, os seus Media (siglos XIV y XV) e His- modo entre os dirixentes do go- Laguna, Salamanca, Oviedo, Liga das Nacións (1938-1939). escritos superaron a temática do toria de Galicia, xa publicada berno republicano no exilio. Valencia e Barcelona. A derrota republicana supuxo Dereito e destacan especialmen- na Coruña no 1980.♦ Outros moitos republicanos intercambiaron cartas con González López. Alfonso Quintana, deputado republicano socialista; Claudio Sánchez Albornoz, presidente do goberno republicano no exilio (1962-1971); Fernando Valera, no mesmo cargo entre o 1971 e o 1977; Jesús María de Leizao- la, lehendakari no exilio; Ma- nuel Iglesias Corral, alcalde da Coruña (1932-1933); Anxo del Castillo, gobernador civil da Coruña (1932-1934); Julián Gorkin, secretario xeral do POUM; Ramón Esturau, que foi xefe de Organización do Estado Maior do V Corpo do Exército da República e Ra- món Martínez-López, líder do Partido Galeguista estiveron en contacto co historiador, comu- nicándolle moitas veces noti- cias referidas ás actuacións po- líticas do goberno exiliado ou movementos políticos na Gali- za da Transición. Tamén se achegaron a el xornalista e escritores. Vitoria Armesto pídelle axuda para ini- ciar investigacións históricas; Camilo Xosé Cela e Carlos Ca- sares, colaboración para publi- cacións que neses momentos di- rixían; Xosé Filgueira Valverde adiantáballe que estaba en mar- Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX Xenios alemáns

A medición do mundo, de Da- niel Kehlmann, relaciona dúas figuras da ciencia alemá do século XIX, Carl Gauss e Ale- xander Von Humboldt. Xenios moitas veces incomprendi- dos, moitas veces incapa- ces de viviren unha vida normal, aparecen na novela como personaxes vívidos e dominados por unha ansia de coñecemento que os levará a estremar as sú- as relacións. Edita Galaxia.♦

Territorio Rinoceronte

Rinoceronte edita dúas novas novelas da súa colección ‘Contemporánea’. Pericle o negro, de Giu- seppe Ferrandino –en tradución de Mª Cristina González–, conta a vida dun matón da camorra napoli- tana que da noite para mañá ten que fuxir dos seus antigos xefes. N’A posibilidade dunha illa, de Michel Houellebecq –traducido por Isabel García–, un humorista e os seus clons do Á esquerda, futuro contan a súa visión do mundo actual.♦

O Risco conservador ou anticipador Do século XX

Un home busca a súa nai, un Galaxia publica a súa obra gráfica vividor perdido nun París bohemio e sensual. Esas son Título: Obra gráfica. aínda para moito aprender. O como o Gugenheim e edificios modo que o seu medievalismo as anécdotas Autor: Vicento Risco. Risco estético cuestionou as li- de vangarda en todo o mundo. nos fai pensar nos ensaios que Edita: Galaxia. respectivas ñas rectas da arte moderna e O Risco orientalista anticípa- hoxe, desde variados ángulos, que hoxe esta postura fainos sorrir nos a multiculturalidade étnica, nos veñen dando a coñecer me- configuran O libro do que imos falar a pola súa anticipación, agora a súa crítica da mecanización llor ca nunca esta época. Molloy, de Sa- continuación dános a coñecer que a curva caracteriza obras preludia a ecoloxía, do mesmo Lémbrasenos neste libro muel Beckett e unha ignorada ou case ignora- que Risco vía na arte os resi- Trópico de da obra gráfica de Vicente duos, ou a versión moderna, da cáncer, de Risco, que contribúe a com- Tabela das letras maxia e agora sabemos que tal Henry Miller, pletar a visión do autor. Autor afirmación precedeu a dos an- as dúas novas que tamén o é de O problema tropólogos que caracterizaron obras que Gala- político de Galicia, o mellor FICCIÓN NON FICCIÓN o pensamento máxico como o xia publica na ensaio político da primeira 1. OS LIBROS ARDEN MAL. 1. GUERRA CIVIL E LITERATURA. antecedente lóxico do pensa- súa colección ‘Clásicos metade do século XX, e dunha Manuel Rivas. X. Alonso Montero / Miro Villar. mento científico. universais’. As traducións son novela aínda viva como O Xerais. Xerais. Ben sei que non son estas de Anxo A. Rei Ballesteros e porco de pé. É este polo tanto as claves coas que boa parte Xurxo Borrazás.♦ un libro que ratifica a figura 2. TRES SEGUNDOS DE MEMORIA. 2. A NACIÓN GALEGA EXISTE. dos comentaristas len a obra de Risco como polígrafo, co- Diego Ameixeiras. CONVERSAS de Risco. Mais, penso que, a mo intelectual da última xera- Xerais. CON FCO. RODRÍGUEZ. alguén que gostaba de auto- Best-seller ción renacentista, é dicir da Xosé Mexuto. cualificarse de “inadaptado” e 3. LUAR NO INFERNO. A Nosa Terra. última que é capaz de combi- Miguel Anxo Fernández. que foi quen de criar unha en galego nar o virtuosismo en artes di- obra tan respectábel no seu Galaxia. 3. O MOVEMENTO LIBERTARIO ferentes. Este tipo de persona- contexto, non deberiamos ne- Patrick Süskind escribiu O EN GALIZA. lidades non existe xa, tanto 4. O PERFUME. D. Pereira & E. Fernández. garlle as múltiplas lecturas perfume. Historia dun asasino polo crecemento e a especiali- Patrick Süskind. A Nosa Terra. que conforman ese labor. An- no 1985. Esta fábula dun per- zación da cultura e dos sabe- Sotelo Blanco. te este novo libro, como ante fumista obse- res, que impide abranguer 4. LINGUA, NACIÓN E as súas demais creacións, non sionado por 5. A MEDICIÓN DO MUNDO. porcentaxes significativas do IDENTIDADE. deberiamos pensar en termos conseguir un coñecido, como pola crise da Daniel Kehlmann. X.R. Freixeiro Mato. reducionistas do que se enten- aroma que o cultura narrativa ou globali- Galaxia. Laiovento. de por “moderno” ou por faga dominar o zadora que nos achegaba un “progresista”. Todo pensa- mundo engaio- sentido da historia. 5. O SUXEITO POSMODERNO. mento virtuoso leva os seus lou lectores en Risco, neste libro, cabalga Rebeca Baceiredo. demos dentro e toda teoría so- todo o mundo. tamén a contracorrente e faino Galaxia. cial ten a súa contrapartida. Agora publíca- con valentía. O home interesa- Risco axúdanos a “ler” estes se en galego en do —pero crítico— coas van- erros e anímanos a pensar con tradución de gardas, o universalista que re- LIBRARÍAS CONSULTADAS: Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). criterio propio.♦ Luís Fernández, torna á terra, o crítico dos pun- Michelena (Pontevedra). Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense), coincidindo coa estrea do tos cegos do materialismo, dá Central Libreira - Dolores 2. (Ferrol) M.V. filme. Edita Sotelo Blanco.♦ Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX Cátedra Revista eumesa de estudios

Nº 2. Edita: Concello de Pontedeume. Pontedeume Nesta ocasión, a publicación fai un monográfico sobre os O mundo de Benjamin 75 anos da II República. Emi- lio Grandío, Bernardo Máiz, Carlos de Castro, Lupe Martí- Unha biografía-ensaio analiza nez, Sindo Vi- lariño, Xosé Manuel Suá- o intento do alemán de historiar a modernidade rez, Xoán Sobrino, Ma- Título: Walter Benjamin. Le chiffonnier, do surrealismo a Proust, do Tal- nuel Domín- l’Ange et le Petit Bossu. mud a Marx, de Brecht a Adorno, guez e Eliseo Autor: Jean-Michel Palmier. de Bloch a Kracauer, sen esque- Fernández es- Edita: Klincksieck. cer a Martin Buber ou a Auguste criben sobre Blanqui (aínda que o apartado diversos No número 842 (6 de agosto de sobre este non acabou de escribi- aspectos 1998) deste semanario dábase a lo), e mesmo Carl Smichtt (como relacionados coa vila eumesa noticia da morte do filósofo e en- para o xurista reaccionario, para durante a época republicana e saísta francés Jean Michel Pal- Benjamin o estado de excepción a guerra civil. Por exemplo, mier (1944-1998), especialista na é a regra da historia, aínda que ti- publícase unha cronoloxía e República de Weimar (escribiu re consecuencias diferentes das unha relación de veciños libros sobre Reich, Marcuse, Jün- de aquel), sen esquecer a Franz asasinados no 1936.♦ ger, o expresionismo alemán, o Rosenzweig e a súa A Estela da m o v e m e n t o redención, de onde tira o seu re- Dada, Georges xeitamento de todos os sistemas A Xanela Tralk, os exilia- É unha guía e o seu amigo Ghersom Scho- dos do nazis- indispensá- lem, presentando tamén estes Nº 22. Outono do 2006. mo, etc.). Na- bel para pensadores e/ou artistas e con- Coordena: Suso Torres. quela peza de aventurarse frontándoos co obxecto do seu Edita: A.C. Eira Vella. Walter Benjamin. “literatura mor- no labirinto estudo, e confirmando tanto o tuoria” dicíase cos seus traballos posteriores –ou explica Benjamin a través de tres Na sección creativa, publícan- que Benjamin lles debe como que cando mo- benja- anteriores–, para afirmar a unida- personaxes: o trapeiro, que viste se traballos de Gabriela Rodrí- cando este non ten razón perante rreu estaba a miniano. de da súa traxectoria, que se ben de farrapos e trafica con farrapos, guez, Paulo Martí- as críticas daqueles. Non en van, preparar, desde non introduce o marxismo no seu mais que é un “recolector de ima- nez, Iolanda segundo di Florent Perrier, Jean- había varios quefacer até 1924 (aínda que Pal- xes dialécticas”. O Anxo, o Anxo López, Lois Michel Palmier leu todos os li- anos, un libro sobre Walter Ben- mier demostra o coñecemento la- da historia, que nunca se detén, Diéguez, Su- bros que Benjamin reseña en De- jamin. Libro inacabado que ago- cunar que tiña do marxismo; e da malia vire a ollada e vexa mon- so Torres, Al- sembalo a miña biblioteca ra acaba de darse ao prelo co títu- literatura e a arte do seu tempo), tóns de ruínas tras de si. E o Pe- fredo Erias, Mais o que demostra este es- lo que el lle puxera: Walter Ben- non por iso abandona o seu pen- queno Corcunda, que é a figura Fernando Dí- tudo é que a práctica benjami- jamin. Le chiffonier, l’Ange et le samento teolóxico e xudeu, o seu da desgraza, o axente das catás- az-Castrover- niana é unha arte da desconfian- Petit Bossu (Walter Benjamin. O mesianismo, nin as súas reminis- trofes. de, António za. Desconfianza cara á seguri- trapeiro, o Anxo e o Pequeno cencias románticas, nin a pegada O pensamento de Benjamin, dos Santos e dade Biedermeier da súa infan- Corcunda). O volume, preparado de Kant, aínda que a supere. Máis nada sistemático, fragmentario, á Silva, João de cia berlinesa, desconfianza cara polo seu discípulo Florent Perrier que un personaxe, de cuxas vici- vez materialista e mesiánico, pro- Castro Nunes e un progreso continúo preconiza- –responsábel tamén dunha im- situdes dá Palmier cumprida nota fundamente atravesado pola teo- Fernando Botto Semedo. do pola burguesia e a socialde- presionante bibliografía a partir neste volume de máis de 700 pá- loxía sen ser sagrado nin relixio- Antón Fafián reflexiona sobre mocracia, desconfianza cara ao das notas de Palmier e engádedas xinas de 16 x 24 cm, o que emer- so, ás veces de difícil lectura os incendios e as inundacións. universo cultural alemán –prefe- de libros saídos posteriormente– xe é o mundo de Benjamin. A –Benjamin aspiraba a que os A sección de cómic faina re a literatura francesa: Proust, estaba feito nunhas tres cuartas unidade do percorrido benjami- seus textos admitisen tantas lec- Vítor Tizón. Xesús Torres pu- Baudelaire, os surrealistas, Va- partes cando o autor faleceu. O niano. Un mundo feito a partir de turas como os textos cabalísticos, blica a relación de vítimas da léry, Gide, etc. aos expresionis- volume compleméntase cunha elementos marxinais ou conside- nos que cada palabra debe inter- represión en Betanzos durante mo, a Thomas Mann ou Alfred conferencia de Palmier sobre a rados marxinais no seu momento: pretarse, cando menos, en 49 o tempo da guerra. Tamén se Döblin, etc.–, desconfianza “nos nación e función das imaxes dia- as bonecas, o fóra de moda, as pa- sentidos diferentes– “fascina tan- inclúen outras informacións polìticos nos que os inimigos do lécticas en Benjamin, un traballo saxes parisinas, o levemente ana- to como desconcerta”, afirma fascismo puxeran as súas espe- sobre o Ano da Memoria.♦ histórico-descritivo das pasaxes crónico, o cine, a radio, o teatro Palmier, que analizando cada un ranzas”, desconfianza cara a to- parisinas do XIX, e unha bioblio- barroco alemán, os carteis, citas, dos traballo de Benjamin, tenta dos os sistemas, desconfianza grafía de Palmier. evocacións, etc; é dicir, elemen- dar todas as claves para com- cara a todos os dogmas. Búsola O traballo de Palmier non é tos a partir dos cales intenta histo- prendermos o pensamento benja- Walter Benjamin. Le chif- unha biografía ad usum, aínda riar a modernidade, detectar sín- miniano: un traballo enciclopédi- fonnier, l’ange et le Petit Bossu Nº 2. 2006. cando se lle dá un repaso exhaus- tomas remotos da praxe colecti- co, xa que Palmier non se limita é unha guía indispensábel para Dirixe: Suso Rubio. tivo á vida de Benjamin, mais va, liberar o “pasado oprimido”, a traballar sobre Benjamin, senón aventurarse no labirinto benja- Edita: Concello do Valodouro. sempre analizando cronoloxica- vengar “as xeracións asasinadas”, tamén sobre as influencias exer- miniano.♦ Creación, ciencia e música mente os traballos do filósofo ale- recuperar a experiencia. Para le- cidas sobre este, de Hamann a comparten lugar nesta mán póndoos en correspondencia var a cabo a súa tarefa, Palmier Kant, de Holderlin a Baudelaire, X.G.G. publicación. Dandy Fever é o grupo convidado, cos seus rit- mos xamaicanos made in Ga- licia. Fernando Gago explica como evoluíron os telescopios. Xosé Santos é o A persoal crónica de Xoán Manuel Casado encargado da banda deseñada. Susana Pardiñas entrevista a Título: Crónica persoal. ñardade e a au- Intenso e emotivo, teñen xa trinta recórdalle a cidade que embe- Xerardo Neira, gañador Autor: Xoán Manuel Casado. sencia con sereno Casado é quen anos / e unha Leti- llece.”-, o tremor e a distancia Edita: Pen Clube. 2006. do I Premio perfil, tenra ironía de amosar a paisaxe cia simple baixo o “O tempo, no seu trance, favo- de Novela e escéptica voz. e a soidade. agravio do sol”.-, receo, / ese antigo decreto / de Curta do Cun suxerente recendo a soida- Intenso e ilustrar o son sin- mover soños e só atopar futu- Concello do de e a derrota, afastada da con- emotivo, Casado gular-“protexes ro.”-, a turbación e a tristeza. Valadouro. torsión e da mera efusión, a po- é quen de amosar a paisaxe e a con bufandas a nostalxia,”-, o A presenza desacougante Prudencio Vi- esía completa, a “Crónica per- soidade – “e hai unha néboa ritmo e a forma- “Auria tería dado tempo, o son e a intuición veiro recorda soal” de Xoán-Manuel Casado, mesta / no meu pobo / que quí- quela un gran chapeu / para sau- perfilan esta longa viaxe polo a Sociedade a suliñar a imaxe e o ton, espa- tame de ver / por derradeira vez dar as pombas nos solpores”.-, a silencio e a ausencia: a imaxe El Valle de lla con distante intuición lem- as pertas lonxanías, / os cavor- ironía –“Non sigas, non confe- íntima pulsa a contradición e a Oro de La Ha- branzas, reflexións e experien- cos pequenos do horizonte / que ses, que non Quero / escoitar ferida, o ritmo mergulla a pala- bana. cias cotiáns esquecidas polo morre alá na serra”-, a lonxanía que tal vez / foi máis feble a bra no desamparo e a soidade e Publícanse os acrílicos sobre tempo e a memoria: a palabra e a lembranza – “Cómo pasou o atracción que as circunstan- a distancia tamiza a sensación e lenzo de Patricia Saco. realza o contorno e a forma e tempo desde aqueles lonxanos, / cias.”-, e perfilar a melancolía – a memoria.♦ Ademais, creación da man de con rigor singular o son evoca alucados albores da miña histo- “Coma sempre ao solpor, / unha Ana Cibeira e Xacobe Paz.♦ situacións e figuras e filtra a seria a prol. / As rapazas que amei irrupción de luces simultáneas / XOSÉ MARÍA COSTA Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

Unha adolescente na última corte de Francia Sofia Coppola conta a vida de Mª Antonieta de Austria cun ton posmoderno

Título: María Antonieta. un retrato dunha rapaza (Kirsten renza dun marido que tardou sede raíña e esposa até as últimas zo de Versalles, empeño persoal Dirección, guión e adaptación: Sofia Cop- Dunst, recuperada tras protago- te anos en consumar o matrimo- consecuencias, que neste caso da directora, que non concibía o pola. nizar o debut da directora As vir- nio, María Antonieta entrégase a chegarán ao estremo da decapi- seu filme noutro lugar . Intérpretes: Kirsten Dunst, Jason Schwartz- xes suicidas) frivolidades: vestidos, xoias, fes- tación. Pero o filme remata an- E xunto coa ambientación, man, Judy David e Rip Torn. que sae do colo Destaca a tas, xogos de azar... todo vale pa- tes de que este final por todos o maior logro do filme é o dun- materno para ra cubrir os baleiros da súa exis- coñecido se produza, hai unha ha anacrónica banda sonora de En pleno 2006 Sofia Coppola entrar con 14 anacrónica tencia e da súa situación como elipse do destino da raíña, sím- tintes neorrománticos que, a atrévese a dar unha lectura dife- anos nunha banda raíña. bolo por antonomasia da caída pesar do rompedor, casa perfec- rente dun episodio fundamental corte estranxei- sonora de A pesar de non tratarse dun- da monarquía francesa, e o que é tamente coas imaxes, contri- na historia mundial; a revolución ra con costu- tintes ha haxiografía, a vida da monar- máis, en toda a película non buíndo a dar unha lectura pos- francesa. A óptica do pobo, a pre- mes estraños e neorromán- ca está plasmada dun xeito amá- existen imaxes violentas senón moderna do episodio histórico. dominante en practicamente todas ríxidos; unha ticos que, a bel, adivíñase certa simpatía, ou máis ben sensuais, que retratan a A “fillísima” de Coppola as anteriores adaptacións cinema- adolescente pesar do polo menos un intento de com- opulencia e desidia dunha corte amosa con este seu terceiro fil- tográficas do feito, déixalle paso á que reinou en- prender a figura desta nena que ociosa. me que, pese a ser unha pésima dos gobernantes e, co punto de re- tre algodóns, á rompedor, tentou adaptarse a unha corte e a Sofia Coppola consegue fa- actriz, ten atopado o seu lugar ferencia d’A inglesa e o duque de que se lle con- casa perfec- un país que tardaron en aceptala. cer un retrato da fastuosidade e no cine tras das cámaras como Eric Rohmer, amosa estes como sentiron todos tamente co- Sobresae neste senso unha se- os excesos dun imperio nos seus unha notábel (ou aceptábel, se- seres humanos e non tan só como os caprichos as imaxes cuencia clave na que Coppola a últimos estertores, cunha am- gundo opinións, pero canda me- entidades represoras e maniqueas. até que a crúa dota por fin de dignidade, aque- bientación sumamente coidada nos recoñecidamente innovado- Nesta lectura, polo tanto nes- realidade en- la na que unha María Antonieta, onde as imaxes parecen saídas ra e “moderna”) directora. Den- gada, do ocorrido, hai quen re- trou no seu asediada coa súa familia en Ver- dun cadro rococó, recargado e de aquí desexamos que siga ese procha que o filme non teña en mundo de ensoño. Un mundo de salles, sae ao balcón e agocha a de tons pasteis, que dotan de ve- camiño, pois sen dúbida dáselle conta ese pobo, non amosado ensoño pero á vez cheo de inse- cabeza en sinal de submisión an- rosimilitude todo o filme, o que mellor dirixir actores que inter- practicamente en ningún mo- guridade e insatisfacción; sen ter te o pobo, acatando a vitoria vén reforzado polo feito de ter pretar ela mesma os papeis...♦ mento. Pero iso é precisamente o asegurado o posto atá alumar un deste e a chegada de novos tem- rodado en escenarios reais e tan que a directora pretende, facer herdeiro e aguantando a indife- pos; por fin asume o seu papel privilexiados como o propio pa- SABELA PILLADO

Un libro de humor contra o racismo.

Coa colaboración de humoristas de todo o mundo

Á venda en librarías

XO! a voz que para as bestas / A NOSA TERRA Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

A súa presenza vai e ven, pe- aínda hoxe mete uns miles de ro é constante nos escenarios persoas alí onde vai. galegos todos os anos. Agora Rafael Amor O Grammy conseguido anúncianos que marcha un por Mercedes Sosa cunha tempo para o seu país, Ar- canción súa supoño que é un- xentina. ha grande alegría. Moita xente non sabían que ‘No medio artístico desprézannos Pero hai máis cousas. Hai existía e outra esquecérase de uns anos percorrín Arxentina min. Levo aquí desde 1973, actuando en todos os cortes de cando viñen cantar e xa empe- como os sudacas’ estrada, as fábricas tomadas e cei a ter contratos para quedar- as minas de Esquel, actuando me. En decembro de 1975 vol- para a xente mobilizada. Unha vín á Arxentina pero xa se viña XAN CARBALLA vez estaba nun corte con quin- enrriba o golpe, tiven ameazas ce mil persoas e estivemos a un e cousas raras e o 11 de marzo, O seu nome é unha constante desde hai trinta anos. O seu tema No me llames ex- instante dunha verdadeira des- apenas trece días antes do gol- tranjero e o seu album El loco de la vía, convertiuno nun referente da canción da gracia. Ese corte durou 21 días pe militar, volvín para Madrid. e unha muller anciana morreu. Á Arxentina non regresei ate autor. Con amargor quéixase dunha certa marxinación pero amósase optimista na Fixen unha canción, Olé a go- 1982, pero sempre con perco- viaxe que de a pouco inicia para voltar a instalarse no seu país natal, Arxentina. ma quemada que se convertiu rridos de ida e volta. Agora nun auténtico himno piquetero chegou o momento dun regreso No fardelo das alegrías recentes leva o Grammy que ven de gañar Mercedes e me deu unha grande popula- máis estábel. Sosa polo álbum Corazón Libre, un tema central composto por Rafael Amor. ridade. Esa e outras cancións O nome seu é singular- déronme moita sona entre certo mente artístico. sector loitador da povoación. Tomei o terceiro apelido fa- Despois veu o Grammy con miliar, porque así amparábame Corazón libre, que xa a gravá- no apelido coñecido de meu pai ramos máis veces, antes con pero como me exiliei tiven que Mercedes e Alberto Cortez, e remar con Amor en solitario. agora ela soia. Mercedes Sosa O oficio venlle de familia? di que cando estivo enferma Meu pai foi cantor na famo- era a canción que lle repinicaba sa Orquesta de Francisco Cana- na cabeza e cando a Deustche ro, moi importante no mundo Gramophon lle ofreceu gravar dos tangos, fixo películas e en usou ese tema e deulle con el o Montevideo, onde viviu os nome ao disco. Para a xente anos finais lémbrano con moito que me sigue e me quere non cariño. Miña nai era artesana lle engade nada ao meu valor bordadora, unha das máis coti- artístico, pero para os que non zadas de América e tamén can- me coñecían supuxo unha por- taba. Papa era fillo de pai gale- ta de entrada. A raíz diso Mer- go (de Lestedo, perto de Santia- cedes convidoume a actuar con go) e nai asturgalaica (de Pian- ela, en varios festivais e teatros tón, na Veiga). Por iso cando algún deles transmitido pola actuo aquí síntome na casa, so- TV e iso axudoume a regresar. bretodo polo público porque ás Volve a Bos Aires para veces algunhas institucións e permanecer? no mundo artístico español mí- Polo menos un tempo por- ranme como estranxeiro. Vé- que teño a pretensión de ocu- xoo sobretodo neses programas par un lugar entre o público do revival que falan da transición e meu país. Non esquezo os ninguén lembra o que aporta- meus 33 anos de loita a brazo mos os artistas latinoameri- partido aquí, porque sei que me canos á contradición político- coñecen moitos máis que os social. Non falo só por min, esque van aos concertos. tou pensando en Alberto Cortez Cal é a liña do seu traba- ou Atahualpa Yupanqui, que llo actual? non son lembrados como debe- Estou preparando un disco ran. As Nanas de la Cebolla de multimedia. Unha das cancións Miguel Hernández cantounas ímola gravar cos obreiros dun- Alberto Cortez primeiro aínda ha fábrica autoxestionada en que despois as grabou Serrat. Neuquén. Os propios traballa- Pero non lle recoñecen nada. dores faráns os coros e grava- Nesa época, por mor do rémolo durante unha actuación exilio, eran moitos os que es- en directo. Case todas as can- taban, Zitarrosa, Claudina e cións levarán un soporte visual. Alberto Gambino, Olga Que é o que mantén máis Manzano e Manuel Picón... intemporais as cancións, a ... que fixeron Fulgor y melodía ou a forza poética muerte de Joaquín Murrieta, un dos textos? éxito total e despois cantaron e Non teño os sons de Har- popularizaron os Versos del Ca- lem, nin en Bos Aires nin en pitán de Pablo Neruda e despois Madrid. Eu fago a música do non os convidaban a nada. Iso que percibo na rúa, do trasegar pasa porque cando non temos de todos os días. Cando a miña onde cair mortos somos univer- compañeira Pili chegou a Bos salistas e cando temos moito que Aires por primeira vez, pará- levar á boca defendemos a nosa monos a ouvir o ruído da Ave- leiriña. Nós non eramos unha in- nida de Maio e ela díxome “É vasión multinacional, nin sique- Piazzolla!!”, como que perci- ra un movemento organizado, bía ese ritmo do bandoneón apenas a resultante dunha co- PA C O VILABARR OS nos ruídos da rúa. Se para ser xuntura política en América. penso que nós todos merezamos cantar en directo. Cando saquei Pero se non saen nos me- moderno teño que incorporar o Non pido que ocupemos un lu- tanto esquecemento. Non penso No me llames extranjero que dios non existen. rap ou o hip hop non podo fa- gar que é propio dos de aquí, peque iso sexa a mantenta pero pa- vendeu nun mes 30.000 copias, Houbo tempos nos que saín celo porque non o nacín. Os ro cando menos se se fai unha réceo. Falo do medio artístico falei co director artístico da moito, pero tamén é certo que públicos creo que perciben a ollada retrospectiva ter un reco- non do público que nos segue compañia para gravar un novo naquela época había só unha sinceridade e a emoción. Pódo- ñecemento. Eramos a “canción recibindo con cariño. traballo, e díxome “primeiro televisión e sair era unha ga- che dicir que a canción que te- sudaca”. Non falo con envexa, Moveuse en Galiza por están os españois”, e non en- rantía de publicidade. Despois ño sobre o conflito da chapapo- pero así como con merecemento pequenos circuítos que sem- tendeu que aos efectos eu xa xa con Calviño deixamos de te, cando a cantei en Bos Aires se lembran algo de Silvio Rodrí- pre lle foron fieis. estaba aquí instalado porque o sair os “sudacas”, pero segui- todo o mundo estaba emocio- guez ou Pablo Milanés, non Sempre fun un artista de exilio non me permitía voltar. mos peleando, e Alberto Cortez nado e moitos choraban.♦ Nº 1.253 Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 Ano XXX

Estrease De profundis, poema cinematográfico de Miguelanxo Prado e Nani García

M.B. Mentres unha muller toca o violonchelo, o mar engule a tripula- ción dun pesqueiro. Así, cun naufraxio, comeza a viaxe que pro- poñen Miguelanxo Prado e Nani García polos fondos mariños en De Profundis, unha longametraxe que ben podería cualificarse de poema audiovisual, composta por miles de óleos, acuarelas e crea- cións con lapis de cores enfiados todos cunha banda sonora de luxo.

O pasado 19 de xaneiro estre- se axeite ás dinámicas de pro- ouse nas salas comerciais a dución das grandes factorías. longametraxe de animación De A idea da película nace Profundis, unha película que nunha casa de comidas sobre o non topa referente coa que se mantel de papel que cubría a comparar na historia da anima- mesa. Do lapis de Miguelanxo ción e que xorde tras varios saíu un afogado, que nas pro- anos de traballo da alquimia do fundidades do mar, contempla- trazo de Miguelanxo Prado e ba o paso calmoso de varios ce- dos acordes de Nani García. táceos. Esa mesma tarde, tal Co mito de Penélope e Uli- como ten explicado, o debu- ses como pano de fondo, am- xante comezou a escribir sobre bos autores compoñen un poe- como sería a historia daquel ma visual que leva ao especta- home. dor cara as profundidades inte- riores dun home, unha compo- Música redonda sición onírica que ao tempo o mergulla nun mar evocador on- Premeditadamente buscado, a de nada é casual e todo ten un película carece de diálogos. A aquel de marabilloso. música composta por Nani Aberta a emoción, De Pro- García e interpretada pola Or- fundis ten unha sinopse sinxe- questra Sinfónica de Galiza la. Unha muller toca o violon- non é unha banda sonora ao chelo na eira dunha casa illa, uso. É a voz dos personaxe, a unha casa perdida e illada no fala do mar e as palabras do medio do mar. O seu compa- sentimento. O compositor, cun- ñeiro, un pintor obsesionado co ha ampla traxectoria dentro do universo mariño enrolase nun jazz e na creación de música barco de pesca para traducir no para diversos proxectos audio- papel a súa propia ollada do visuais, articula toda a carga océano e dos seus elementos. narrativa e emotiva do filme Unha tormenta inesperada, un- cunha banda sonora que se to- ha ola xigante e o afundimento pa ao mesmo nivel de calidade do pesqueiro convértense no que as composicións gráficas. meiros acordes do compositor. cantidade inxente de orixinais tal abre unha nova división de punto de partida dunha pelícu- A película que agora se po- Así, “de xeito intuitivo e natu- que posteriormente foi enfiado animación que quere, en pala- la que racha cos xeitos conven- de ver nos cines é o resultado ral” tomou forma un filme, que con programas de deseño dixi- bras de Chelo Loureiro, pre- cionais aos que ten acostumado de dous anos de traballo inten- ten ademais a particularidade tal. Esta técnica, que dista moi- sentar produtos sólidos, de ca- a industria de animación norte- so no que a interrelación e o da técnica empregada, na que a to das grandes producións con- lidade e con vocación interna- americana ao público. Nin tec- diálogo continuo entre os dous tecnoloxía se puxo a disposi- segue que De profundis man- cional. Como apunta a directo- noloxía punteira no referido á autores foi a clave, ao ver de ción da arte. teña até o final a coherencia ra executiva, o problema xurde animación en 3d, nin acción Nani García, para que o pro- Foron máis de vinte mil os dos trazos e do estilo e que se- no plano económico, que case trepidante, nin un debuxo ca- xecto collese rumbo e direc- debuxos que realizou Prado, xa identificábel a pegada de imposibilita unha competencia rente de calquera marca do es- ción. Aos primeiros bocexos do entre óleos, acuarelas e crea- Miguelanxo Prado. en plano de igualdade co cine tilo persoal do creador para que debuxante responderon os pri- cións con lapis de cores, unha Con esta película Continen- americano.♦ Vacuo, primeiro éxito do Centro Coreográfico Galego Narón e o Barco serán os vindeiros lugares que visite a compañía

RUBÉN VALVERDE za que mestura tradición e ha obra que seguirá de percorri- O Centro Coreográfico Galego modernidade, con música de do pola xeografía galega, tras o debutou en Vigo, no teatro Cai- Berrogüetto. Vacuo é unha cha- seu paso pola Coruña, Santiago e xanova cunha actuación innova- mada á natureza, á tranquilida- Vigo. Coreógrafa e bailarina, di- dora, Vacuo, que xa se represen- de dos nosos bosques e un grito rixe xunto a Iván Pérez o pro- tara ante o público o pasado día contra os incendios que sacudi- xecto Neodans. Presentou a súa 6, no teatro Rosalía de Castro, na ron Galicia durante este verán. primeira creación no ano 2001 Coruña. Coas gradas cheas, a pe- Os vestiario, a decoración e en Madrid e na Habana, despois za asinada pola coreógrafa ou- os demais aderezos visuais, como de estudar no Instituto Superior rensá Maruxa Salas, conseguiu o un vídeo proxectado ao fondo do de Danza Alicia Alonso, na Ro- aplauso do público por medio escenario, traían á memoria á re- yal Academy of Dancing de dunha obra chega de intensidade, laxación dun espazo natural. Londres e no Conservatorio Pro- ritmo e unha magnífica posta en Fronte a iso, o ritmo frenético dos fesional de Danza de Madrid. escena. Despois de pasar polas bailaríns, cunha execución mag- Obtivo diversos premios no cidades, en febreiro Vacuo estará nífica, contrastaban na retina do ámbito estatal e internacional, presente en Narón (venres 2) e no espectador. Talvez o único malo como o Certamen de Jóvenes Barco de Valdeorras (venres 23). da obra podería ser a súa curta du- Creadores no 2001, o II Certame A nova unidade de danza do ración, ou o breve que se fai para Internacional de Coreografía de Instituto Galego das Artes Es- o espectador, aínda recoñecendo Burgos-New York no 2003 e o cénicas e Musicais (IGAEM), o grande esforzo físico dos dan- III Certame de Creación Coreo- organismo adscrito á Conselle- zaríns debido ao ritmo frenético e gráfica de Galicia 2005. No ría de Cultura e Deporte, tardou á ausencia de descansos. 2003 actuou como bailarina so- catro meses en preparar esta pe- Maruxa Salas é a autora dun- lista de Orlando, de T. Stuart.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX Volve o cine á fragua do Sardiñeiro

M.B. Cincuenta anos despois a fragua do Sardiñeiro volverá acoller unha proxección de cine o sábado 27 de xaneiro. Pero o que se vai pasar na fragua pouco ten que ver coas películas que alá polos anos co- renta proxectaba o fotógrafo muxián Ramón Caamaño, e que pro- vocaba entre o público o máis terríbel desconcerto. O sábado Olalla Sendón presenta o documental A casa de Lola de Andrés, unha re- flexión crítica sobre as mudanzas que se están a producir na Cos- ta da Morte, un espazo que o illamento xeográfico mantivo intacto durante moito tempo e que agora é vítima da presión inmobiliaria.

“Deixar a pegada do que é a Cos- rán. Olaia Sendón gravou durante ta da Morte” foi a intención coa varios meses como naquel lugar que Olaia Sendón se embarcou na que antes servira de centro de reu- rodaxe do documental A casa de nión da vila, no que se representa- Lola de Andrés. Inicialmente que- ban os cantares de cego e onde ían ría recoller a través dos testemu- tocar os días de festa as pandere- ños dos máis vellos a relación que teiras, se ergueu un edificio de a vila de Sardiñeiro mantivo a apartamentos. Xunto a el desfilan mediados do século XX co mun- polo documental as ruínas do pa- do do cine. Pero bateu coa espe- zo do lugar, agora custodiado por culación inmobiliaria. “Decatei- un taller mecánico, a fragua na me de que en Sardiñeiro non só que se pasaban as películas ou o morre a memoria senón que a pai- complexo hoteleiro que antes foi a saxe tamén está en perigo”, expli- conserveira. Con todas elas a dica. “A paisaxe desaparece debai- rectora persegue unha reflexión xo do ladrillo”. Mudou o proxec- sobre a memoria, “deixar teste- to e a película que agora se estrea muña antes de que cambien”. Pa- ademais de recoller os xeitos de ra Olaia Sendón é necesario“non das as recollidas, Olaia Sendón ca, mentres que Xulio Marcote documental non é suficiente para vida dunha vila cincuenta anos perder de vista o pasado, porque destaca as declaracións vertidas apunta á “falta de amor á terra”. mostrar o que alí pasa”. A autora atrás, reflexiona sobre as conse- para entender quen somos e para no documental por Miguel Váz- Con música de Silvia Penide e ten previsto encher este proxecto cuencias que está a ter o estoupi- avanzar temos que telo presente”. quez e por Xulio Marcote como a Carlos Seixo, o documental pre- con outros traballos audiovisuais. do inmobiliario, sempre facendo mellor síntese do que acontece na séntase como o primeiro resultado De momento ten en marcha dúas fincapé nas opinións e nos recor- Críticas Costa da Morta. Para Miguel Váz- dun proxecto máis amplo que a páxinas web nas que se recolle in- dos dos propios veciños. quez o que sucede é que “non autora deu en chamar Costa defun- formación sobre o documental e A casa de Lola de Andrés, que “De todas as entrevistas que reali- existe unha vontade común” para ta. “Interésame recordar e manter sobre o proxecto a costa defunta, lle dá título á película e que se cei”, explica “non topei ningunha mudar a situación que se vive ac- a memoria do pasado da Costa da www.olaiasendon.wordpress.com converte no punto de arranque do opinión favorábel ao que se está tualmente a pesar de que todos Morte, que ten unhas particulari- e a outra www.costadefunta.word- documental tirouse o pasado ve- facendo en Sardiñeiro”. Entre to- compartan a mesma opinión críti- dades exquisitas”, sinala, “pero un press.com.♦ ) 6 0 5

0 Dende o 5 de xaneiro de 2005 ao 7 de xaneiro de 6 2

9 2006, do 24 de febreiro ao 8 de maio de 2006, e 25 BANDAS s a 1 t do 21 ao 23 de decembro de 2006, a performance Os e

d f

i profetas representouse diariamente no espazo un do GALEGAS o l r

o p Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofía (MNCARS)

s d o en Madrid (España), o Stedelijk Museum voor a l DE METAL l Actuele Kunst (SMAK) en Ghent (Bélxica) e o Centro a Galego de Arte Contemporánea (CGAC) en Santiago de M.B. dade” e “está aquí para ficar”. Malia v (

En febreiro sairá a rúa Gallaecian todo os grupos que participan no Compostela (España). Cada mañá, dous bos mozos a

Metal Compilation, un duplo com- disco tamén critican a falta de axu- í entran no museo e recollen as fotocopias coas pacto recompilatorio no que se das, a carencia dunha prensa mu- c propón un repaso polo metal pro- sical especializada galega e a ine- r profecías que hai para ese día e que eu enviara a

ducido en Galiza nos últimos anos xistencia dun circuíto de salas onde g con antelación. Durante a seguinte hora, van a través dos traballos de máis de actuar. Por iso, ao seu ver, “en Ga- a entregándollelas aos visitantes do museo e vintecinco bandas do país. liza o metal é pura resistencia den- r A idea naceu en abril de 2006 de o underground máis absoluto”. o realizando as tarefas profetizadas e que escribín da man de Carlos Cotelo, guitarris- Xunto aos grupos menciona- d especificamente para eles nos papeis que están a ta do grupo powermetaleiro Tale- dos tamén se inclúen temas de distribuír. Nunca saben de antemán cales poden ser sien, da Coruña a través dun foro Codename, Tevra, Orfos, The Mi- esas tarefas, nin a forma en que se presentarán especializado neste estilo musical. rage, Freedom xlave, Ardegan, Despois de varios meses de traba- Estrella negra, The fishfukers, diante dos visitantes ao día seguinte. A tensión llo, tírase de xeito autoxestionado Icewind e In verno. Completan a que xeran tanto estas profecías “prêt-a-porter” este duplo compacto no que se re- nómina de bandas Sroud of tears, (que se len e se presencian case ao instante), así únen algunhas das bandas máis Karnak, Descent, Sky dancer, Un- destacadas da escena metal gale- real overflows, V-cero, Esenia, To- como a sospeita de que os sucesos que teñen lugar ga, tanto as veteranas como outras nowhere, Brokenflow e Neira. son, en parte, unha posta en escena, ou a ameaza novas que xa comezan a despun- O traballo pode adquirise nos constante dunha realidade incontrolábel (moi tar. Entre elas tópanse composi- concertos que ofrecerán as ban- cións de Talesien, Kathaarsys, das participantes durante o 2007 e presente nas personalidades e percepcións dos Trashnos, Sister moon, Fallen sen- na páxina www.trastenda.com. Ta- actores) foi unha fonte diaria de alegría e pracer tinel e Face. O resultado é un disco mén está en marcha na rede a web t para min. Sei que os “meus profetas” sentían o para todos os gustos, no que convi- www.myspace.com/gallaecianme- r mesmo, igual que a maior parte do público. Iso é ve crossover, Talesien. tal, na que se

black, death, recolle infor- a polo que pensei que había pagar ben a pena progresivo, do- mación sobre publicar o libro The Prophets, CGAC, 2006, como om, clásico, o disco e den- _ hard rock e de a que se t homenaxe a esa época, aos profetas e ao público. mesmo gothic. pode acceder Dora García

Como apuntan ás páxinas ofi- n no libreto “o ciais dos gru- metal galego pos que inte- a goza de boa gran o proxec- saúde e varie- to.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

Discográficas GG (galegas e gratuítas)

M. BARROS Regueifeiro en rede e difunde trinta propostas artísti- cionalista na que o PP se sentía tan Atribúeselle a internet gran parte de responsabilidade na cri- cas, a metade delas de músicos. cómodo. Etapa que debía rematar se que atravesa a industria da música. Malia todo a rede é o Noel Feáns puxo en marcha hai Coa súa posta en marcha, Fe- cun cambio de actitude que come- vehículo de diferentes iniciativas que serven de ponte entre as dez meses A Regueifa, un netla- áns quere dotar “os grupos e cre- zara dende nós mesmos”. novas propostas e o público, unha alternativa sen ánimo de bel, é dicir, un selo ou editora en adores dun vehículo de difusión En paralelo creouse Komuni- lucro ás discográficas convencionais. Algunhas destas propos- liña, que colga na rede discos, li- que non estea mercantilizado”, kado como colectivo, sempre cos tas virtuais son www.komunikando.net e www.aregueifa.net bros e creacións audiovisuais que preste atención “as coordena- ollos postos na creación dun “nexo baixo licenza Creative Com- das estritamente galegas”. “Non entre o pobo galego e os grupos” Parten de xente nova e teñen A Regueifa e Komunikando. mons e de balde. A Regueifa fun- ten sentido que un disco non vexa para acadar así “unha escena musi- como principal ferramenta o Ambos ven a música dos novos ciona dun xeito similar a unha a luz simplemente porque non é cal estábel”. Ao seu ver “Galiza é que moitos demonizaron e si- grupos como un produto que discográfica pero a través da re- viábel comercialmente cando a todo un centro de creatividade cul- tuaron como unha das causas da non debe quedar entre as pare- de. Este tipo de editoras na rede súa calidade e orixinalidade é in- tural e artística que precisa dunha crise que atravesa a industria da des do local de ensaio e arté- teñen uns custos moi reducidos discutíbel” comenta. Aínda que maior conexión co seu público”. música, a internet. A través da llanse ao redor de tres concep- que fan posíbel distribuír e di- non editan só música en galego “a Komunikando centra o seu rede están a xurdir iniciativas e tos claves: autosuficiencia, fundir as obras de xeito gratuíto. idea é contextualizala no mun- traballo na información e na difu- proxectos sen ánimo de lucro e universalidade e internet. Ao A plataforma (www.areguei- do”, polo que tamén traballan con sión das propostas que están a con custes económicos reduci- seu ver que existan as discográ- fa.net), que naceu para editar o grupos brasileiros como Luisa xurdir en Galiza, calquera que se- dos que lle permiten ao público ficas, aínda que “ao mellor de- disco Lusco e Fusco de Fanny + mandou un beijo. “Coa rede poxa o estilo, coa única restrición do coñecer de balde o traballo dos ban reformularse”, non é in- Alexander e, posteriormente, o do demos ter unha identidade cultu- idioma. Todo ten que estar en ga- músicos sen necesidade de que compatíbel coa presenza na re- Projecto Mourente, tivo repercu- ral propia e amosala ao mundo lego. “Estamos certos de que a estes asinen contrato cunha dis- de destas iniciativas, senón que sión entre os internautas. Dez me- enteiro, conectándoa con escenas xente coñece aos seus grupos non cográfica. Dous exemplos son se complementan. ses despois, a plataforma aglutina afíns como a lusófona e interna- ten que mirar tanto para fóra para cionalizala sen ningún tipo de atopar a música da que gostan”. mediación centralista” sinala. Malia todo, Komunikando dis- Entre as actividades progra- tánciase dos portais convencionais madas para este ano A Regueifa de música por internet, e ten pre- ten previsto editar para a prima- visto no futuro a creación dun xor- Vive e traballa en Bruxelas. vera xunto co selo Falcatruada nal gratuíto e a posta en marcha Licenciada na Fa- un disco tributo a Andrés Do Ba- dunha televisión a través da rede. cultade de Belas rro, no que unha morea de gru- Artes, Salaman- pos galgos versionarán o seu Quen dixo crise ca, o seu traballo cancioneiro. podería describir- Ao falar da crise do sector da mú- se de modo moi Komunikando sica, Roberto indica que pode xeral como a cre- ación de existir para o “monopolio das situacións ou con- Outra destas iniciativas naceu en grandes discográficas”, pero “gra- textos que serven febreiro de 2006 para servir de zas aos novos soportes os grupos para alterar a re- punto de encontro de músicos e poden editar e distribuír rachando lación tradicional público. Chámase Komunikando, coas eivas que esta xente xera”. entre artista, e aínda que inicialmente se pre- Ao seu ver “o importante é que a obra de arte e sentou como un portal de música música chegue a quen ten que espectador. Ten exposto en Mani- galega en internet, onde se centra- chegar. O que precisan os grupos festa 1998, liza unha cantidade importante de é que a xente acuda aos seus con- Luxembourg; Bie- información sobre grupos, concertos e iso acádase se a xente co- nal de Istanbul, certos e onde se pode descargar ñece previamente o seu traballo. 2003; SMBA de ademais temas dos intérpretes alí Para isto internet é un gran inven- Amsterdam, o representados (www.komunikan- to”. Sinala ademais que “a nivel Macba en Barce- do.net), neste tempo medrou en galego hai unha crise totalmente lona e FRA C Lo- rraine en Metz. dimensión e en actividades. diferente” que “vén da falta de Recentemente O pasado outono publicouse A apoios e de agochar unha avalan- presentou proxec- Per Loca, un recompilatorio, auto- cha de creatividade para focalizar tos individuais no xestionado polos propios músicos todo no folk. Nós non notamos Reina Sofia, Ma- de Komunikando, que serviu de es- crise porque nunca estivemos ben. drid; Frac Bour- caparate do que se estaba a facer en O que agora nos toca é traballar gogne (Francia) Galiza e polos galegos que estaban para “poder optar a crises” se é e MUSA C de León. fóra do país. Nel recollíanse temas que non se poden previr”. Exposicións para de Banda Potenkin, Pulpiño Vias- Noel Feáns coincide en sina- 2007: Madrid cón, Skarnio, SOAK, Safari Or- lar que tal crise non existe. “Nun- Abierto; Zimmer, questra, Zënzar, a Matraca Perver- ca houbo tantos grupos, nunca se G espräche, no sa, Dandy Fever, Skacha, a Compa- editaron tantos discos nin se de- GFZK, Leipzig; ñía do Ruído, GalegoZ, Festiculto- ran tantos concertos. O que está Skulpture Projekte res e Lamatumbá entre outros. en crise é un modelo concreto de Münster; Untitled, Centro de Arte Como explica Roberto, inte- industria, ese que fai que un de- Santa Mónica, grante de Skarnio e membro de terminado artista poda vivir de Barcelona e Unti- Komunikando, “queríamos rachar por vida de royalties dun único tled, G alerie con esa imaxe de que a única mú- hit que gravou cando era adoles- Ellen de Bruijne, sica feita en Galiza con certa pro- cente. Agora estase regresando á Amsterdam.♦ xección era o folk. Saiamos dunha situación inicial, de antes das etapa na que esta era a única mú- gravacións fonográficas, na que sica que se potenciaba dende as os músicos eran artistas que viví- administracións, seguramente an de facer música e tocar para a porque reforzaba esa imaxe tradi- xente e non de vender discos”.♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

A Viñoteca ANTONIO PORTELA O Douro Seguimos con bisbarras e re- Baixo Corgo, con Peso da Ré- zadas para a produción de vin- seco para o consumo diario fa- Taylor´s e Fonseca) se mantén xions que levan algo da cultura e gua como vila máis importante, hos do Porto, estas viñas están miliar e dos traballadores das na produción exclusiva de viños da historia de Galiza tamén nos é a zona máis occidental e polo clasificadas segundo unha esca- quintas mais tamén existian do Porto. seus viños. tanto de influencia máis atlánti- la cualitativa do A ao F seguin- grandes tintos coma o mítico O Douro está en alza para os Declarada no ano 2000 co- ca; Cima Corgo, con centro en do un sistema de puntuación Barca Velha, o Vega Sicilia amantes do viño de todas as par- mo Patrimonio Universal da Pinhão, é considerada como a baseado, entre outros paráme- portugués, pero baixo a abru- tes do mundo, e aínda que a dis- Humanidade pola UNESCO o zona con maior aptitude para a tros, na súa localización, expo- madora sombra dos Portos. tribución dos viños de Portugal Douro vitivinícola naceu hai produción de viños de calidade, sición, altitude, encepamento, Esta dinámica transformouse en Galiza é anecdótica, tivemos 250 anos e converteuse na pri- por iso conta con máis viñas de idade das cepas ou o no seu ren- nos últimos dez anos da man dun a sorte de traer a Susana Este- meira denominación de orixe clasificación superior, e o Dou- demento. grupo de novos produtores, de- ban, enóloga tudense da emble- delimitada xeograficamente do ro Superior, con Vila Nova de A riqueza varietal do Douro nominados os Douro Boys, que mática Quinta do Crasto, a San- mundo, aniversario que cele- Foz Côa como referencia, é a portugues é das máis grandes do lle deron un pulo á elaboracion dra Tavarés, enóloga da Quinta brou o pasado ano. Como moi- zona máis quente e de carácter mundo entre as que destacan: a dos viños tintos secos, acadando do Vale Dona Maria e da Wine tas zonas de produción de viño a continental que chega até a touriga nacional (o touredo de unha gran repercusión mundial e & Soul, e a João Roseira, produ- orixe do cultivo da vide nestas fronteira española. Monterrei e a carabuñenta do aínda cunha enorme marxe de tor da Quinta do Infantado e de terras remóntase á época roma- A dinámica produtora desta Rosal, castes de reducidísima ex- progreso debido á cultura da ex- Bago de Touriga, para participar na, aínda que esta rexión portu- zona vitivinícola, até hai ben tensión, teñen relación con ela), celencia, que busca sempre a nunhas mesas redondas no pasa- guesa posúe vestixios culturais pouco denominada dos “Vinhos touriga franca, tinta amarela, tin- máxima calidade, herdada dos do Salón das DO de Vigo e des- máis antigos posibelmente tado Porto” e actualmente “Vin- ta cao (cunha posibel relación co vintage e ao potencial das súas frutar da súa presenza e gozar mén relacionados coa vide, non hos do Douro e do Porto”, cen- espadeiro do Condado), tinta ro- castes, dos seus solos, das dife- cos seus viños. embargante a súa transforma- trábase na elaboración dos fa- riz, tinta barroca pero tamén o rentes alturas e orientacions que ción veu por causas en principio mosos vinhos xenerosos ou for- bastardo e o sousao que compar- proporciona a súa accidentada Quinta do Infantado. Latle alleas ás suas xentes e terras. tificados do Porto envellecidos timos con eles. xeografía e sobre todo tendo en Bottle Vintage. Não filtrado, Este nacemento no 1756 vén no clima máis axeitado de Vila- Unha vez rematada a vendi- conta que a viticultura tradicio- 2001: Aromas intensos pero ele- sendo o froito máis destacado nova de Gaia e procedentes do ma, as uvas trasládanse rapida- nal estaba enfocada para a pro- gantes de especias doces, figos, dunha decisión política dun rei cultivo das viñas situadas nas mente ás adegas introducíndose dución de viños xenerosos e non tostados, cacao, feno e algo mi- español un século e medio an- tres zonas da rexión demarcada en lagares de granito onde son para os viños “tranquilos”, a es- neral. Boca concentrada que en- tes, Felipe II de Habsburgo, do Douro, que vai desde Peso pisadas pola “roga”, nome do tes destinaban as uvas máis po- che, satisfai e permanace no tem- que, por liortas entre o seu reino da Régua, a un cento de quiló- grupo de persoas que pisa no la- bres da vendima; este conxunto po como un recordo que non se e o dos ingleses, decidiu poñer metros da cidade do Porto, até a gar; recentemente introducíron- de condicions diferéncianos das vai. Para tomar neses momentos fin á fructífera e importantísima fronteira con España na provin- se nalgunhas adegas sistemas denominacions de orixe castelás nos que o mundo se detén. relación económica e comercial cia de Salamanca, en Freixo de mecánicos para realizar este la- da cunca do Duero (Ribera del entre O Ribeiro e o Reino de In- Espada à Cinta, nunha distancia bor. Duero, Toro e Cigales), cunha Quinta do Crasto, 2003: Aro- glaterra. En definitiva o Douro de 150 quilómetros. As Quintas Toda a viticultura estaba en- soa variedade maioritaria, o mas cheos de froita e especias debe a sua descuberta para o posúen as súas viñas nos distin- focada para a produción das di- tempranillo, que en ocasións in- con matices de esteva. En boca é mundo e para o mercado euro- tos vales e ladeiras que nacen ferentes categorías de viños do cluso necesita a achega do ca- potente polo contido alcólico e a peo do viño, daquela como ago- do río Douro e dos seus afluen- Porto, fundamentalmente os bernet sauvignon, ademais das súa dote tánica pero cunha aci- ra marcado polos anglosaxons, tes, formando os coñecidos so- exclusivos vintage, estes soa- evidentes diferenzas nas carac- dez que mantén o equilibrio gus- á necesidade británica de atopar calcos que adoitan as formas mente nos anos excepcionais terísticas xeográficas. Vén a tativo. Final longo e envolvente. espazos axeitados para o cultivo das curvas de nivel cunha ou así declarados, pero tamén os conto esta comparación por mor da vide con acceso portuario e con dúas ringleiras de cepas por ruby, tawny, latle bottle vintage da proposta de xunguir nunha Pintas. Wine & Soul, 2004: Aro- fluvial, condicións semellantes altura, son a forma maioritaria e ou os colleitas, e os distintos única Denominación de Orixe mas intensos de gran complexi- ás que gozaban no Ribeiro. Para tradicional de cultivo acompa- portos brancos, clasificados se- (DO) todas as denominacions do dade nos que sobresae a froita desenvolver esta nova rexión ñados máis recentemente polos gundo o seu envellecemento e Douro-Duero que desde diferen- vermella e negra madura, algun- valéronse de viticultores gale- patamares, que veñen sendo so- grao de dozura. Tamén son re- tes sectores casteláns se realizou has herbas aromáticas e un fondo gos dos vales do Bibei acostu- calcos máis anchos e con máis coñecidos os moscateis do ultimamamente. mineral característico do Douro, mados ao traballo en bancais ou ringleiras de cepas, e as vinhas Douro elaborados a partir da A avalancha de grandes tin- e entre todos eles, coma un en- socalcos. en alto ou viñas estabelecidas variedade moscatel galego tos chegou a tal nivel que até as voltorio, os aromas da madeira. A rexión do Douro divídese no alto das ladeiras. Da totali- (moscatel de bago miúdo). grandes casas de vinho do Porto Na boca, a intensidade transfór- en tres zonas con características dade da superficie de viñas só Xunto a este elenco de viños se uniron a este movemento, de mase en concentración e elegan- xeoclimáticas diferentes: O 26.000 hectáreas están autori- fortificados elaboraban viño feito só a Fladgate (coas marcas cia nun longo final.♦

Enxeños e criaturas Xosé Miranda conseguir que eso non sexa anecdótico, galego. Non os enterren nunha enxurrada coñecido. Claro que os críticos son im- que non sexan tres ou catro os traducidos. de bestsellers en castelán. Fagan país. prescindibles para o lector e son unha re- E conste que non apunto só a Madrid. Pe- Deberiamos, tamén, falar un pouco do ferencia no inabarcable mar da literatura. ro, de novo, ollo. As traduccións simultá- papel da crítica, dos críticos. E eu téñolles Claro que un autor intelixente, en vez de Problemas da neas ou case simultáneas, o que eu chamo que dicir que moitas veces boto en falta cabrearse coas críticas, debería aprender “efecto sopinstant”, son nefastas para o un pouco máis de atención ao substancial de todas. Das boas, moito, e das malas, literatura galega: noso idioma, como os feitos confirman, e menos ao superficial. Case nunca se xul- máis. Hai que romper unha lanza ao seu porque o libro en castelán convértese auga a calidade literaria. Non parece impor- favor e pedir máis críticos que fagan máis tomaticamente en competidor do mesmo tar se a novela está ben ou mal escrita, críticas. Aínda que, como todos os seres editoriais, libro en galego, na Galiza, e condenar o non parece existir o concepto “calidade de humanos, ata os que se cren vacas sagra- bilingüismo na escrita silenciando estas páxina” do que falan algúns, ou a constru- das, poidan equivocarse. prácticas é pura hipocrisía. Como alpori- ción frástica, ou a adxectivación. E así pó- E por último, pero non é o menos im- críticos, libreiros, zarse cando Alfredo Conde ou Bieito Igle- dese criticar ou reseñar unha obra sen a portante, hai que falar do silencio ao que sias escribiron un libro en castelán (Volve mínima referencia ao seu estilo. ¿Pero que nos teñen sometidos moitos medios de co- xornais... ao rego! –dixéronlle a este último n’A No- será iso? En cambio, igual o crítico se pre- municación. Hai que pedir máis páxinas sa Terra) e non dicir nada cando outros ocupa tremendamente de se hai ou non un en galego nos xornais, e en todos, en to- escriben en castelán nun xornal galego ou narrador omnisciente ou un narrador ocul- dos, páxinas de críticas e reseñas. ¿Como O reto é ser capaces de dúas cousas, ao nas páxinas galegas dun xornal español, to, de se no libro hai unha técnica narrati- non se van vender máis libros en castelán meu entender: a primeira consolidar a in- como se iso (non sendo traballadores da va elaborada ou simple, e tumba e dálle. se aparecen por todas partes, se os xornais dustria editorial, consolidar e ampliar o empresa, non sendo xornalistas de nómina ¿E que? A pregunta fundamental queda galegos enchen as súas páxinas coas novi- mercado, gañar lectores, facer que os no- que teñen que facer o que lles piden) non sen contestar: ¿Que é este libro e que é o dades en castelán? A industria editorial sos autores sexan recoñecidos no país, fose puramente bilingüismo, diglosia, que pretende? Claro que non falo de todos galega é un negocio serio que move xa conseguir que teñan uns ingresos dignos, moito peor socialmente (polo impacto) ca os críticos, claro que os hai autenticamen- grandes cantidades de diñeiro e que hai en fin, dar pasos adiante, e para iso é me- escribir un libro en castelán. Se uns o fan te independentes, que non reseñan por que potenciar: Xerais, Galaxia, A Nosa llor a política de editar só o que reúne a (é un supoñer) por un diñeiro ao que é di- amiguismo, que teñen criterio propio, un Terra, etc., teñen a súa sede en Vigo, non calidade suficiente, de conseguir novas e fícil (ou imposible) renunciar, por razóns criterio literario, que non se deixan ame- en Madrid nin en Barcelona. Os xornais, a novas reedicións. A segunda é abrir o igual de poderosas o farían os outros. doñar por algún autor cabreado que se radio, a televisión, teñen que cambiar a mercado exterior. Hai que conseguir que E aquí non está de máis unha chamada atreve a responderlles publicamente. Cla- súa percepción deste fenómeno. É absolu- se traduza aos nosos escritores, que ocu- aos libreiros, esa peza indispensable neste ro que os críticos son fundamentais no tamente necesario. pen no mundo o lugar que lles correspon- proceso. Señores libreiros, destaquen nos sistema literario, fundamentais, e teñen un E, por certo, que foi da Banda de Vila- de, que lle corresponde ao país. Hai que escaparates, nos estantes, as novidades en labor moi ingratp e moi difícil, nunca re- cendoi?♦ Nº 1.253 ● Do 25 ao 31 de xaneiro do 2007 ● Ano XXX

O regreso CCOONNDDEE WWAALLDDEEMMAARR,, de Sherlock Holmes oo pprriimmeeiirroo mmaaggoo ggaalleeggoo M. BARROS FRANCISCO CARBALLO Un dos magos máis famosos do ilusionismo mundial foi un lucense. Chamábase Manuel Rodríguez Saa, máis coñecido como Conde oitos prestámoslles Waldemar. Naceu a finais do século XIX e a súa mestría levouno po- atención ás sesións los escenarios de medio mundo, onde cativou a aristócratas e nobres, Mparlamentarias cara ente eles ao emperador xaponés Hiro Hito ou ao rei Alfonso XIII, na á redacción dun novo época na que os magos vivían a súa época dourada. En Monterroso Estatuto de Galiza. O consérvase naipes, cordas, aros, fotografías, o pasaporte e moreas colectivo ‘Fe-Enculturación, de recortes de periódicos que dan conta dunha ampla biografía, na Encontros’ remitira un que a realidade se funde coa lenda. Foi o primeiro mago galego. coidadoso prego cara ao articulado de nación e do Hollywood vén de pousar a súa briño Óscar, “tiña libros sobre o financiamento. O xornalista ollada na Europa de principios tema e formaba parte da Escola Vitorino Pérez deu diso conta do XX, unha época dourada dade Espiritistas de Madrid”. na prensa da cidade cabalo entre dous séculos na que herculina. Tiñamos a os ilusionistas abraiaban ao pú- Alfonso XIII e Hiro Hito resposta escrita do PSOE e a blico con trucos de maxia e de oral do BNG con bos hipnotismo, que os facían mere- Amigo de Houdini, Blackstone, augurios. Pasaron os días, cedores de prestixio e renome in- Fu Manchú ou José Frakson, o interviron os dirixentes dos ternacional. Un deles foi o lucen- mago de Portomarín actuou máis partidos parlamentarios, e se Manuel Rodríguez Saa. Coñe- fóra que na Galiza e non lle fal- todas as esperanzas caíron. cido como Conde Waldemar, taron actuacións memorábeis, Era unha operación Rodríguez Saa foi o primeiro como aquela na que puxo en cantada. O Estatuto mago galego do que se ten cons- práctica as súas artes ante a nai necesario debía desarticular tancia. A súa traxectoria pública de Alfonso XIII. Foi precisamen- dependencias, carencias e está documentada e repleta de te este rei quen lle concedeu ao subordinacións. Neste país éxitos internacionais. ilusionista o título de Conde existen entidades ideolóxicas Naceu en Bagude, no conce- Waldemar, segundo afirmaba o e económicas parasitarias. llo de Portomarín, en 1885, unha propio mago. Outra das anécdo- Para as tales, todo é froito aldea que pronto abandonou para tas coñecidas é a que relaciona dunha ‘pérola máxica’ de ir traballar a Lugo como cama- ao mago co emperador de Xapón alto rendemento. Lembran reiro. Pero a pesar de que naquel Hiro Hito. Cóntase que conse- vostedes o crime da pérola momento non tiña aínda presen- guiu cativar ao emperador, que dos Borgia que narra Arthur te a idea de vivir da ilusión, che- este quíxose fotografar xunto ao Conan Doyle? Desde Italia gou a converterse nun mago de lucense e que esa foto lle salva- enviaran a Londres esa recoñecido prestixio. ría a vida durante a súa residen- pérola máxica e as espías Foi en Madrid cando entra en cia en Filipinas. andaban a roubala. contacto co mundo da maxia e Como aconteceu sobre os es- Coñeceron estes que alguén onde aprende a profesión. Dende cenario, o conde Waldemar espa- a agachara nun busto de alí dá o salto a París, o primeiro llou o misterio tamén sobre a súa Napoleón. Só seis banzo dunha carreira dilatada propia vida, confundindo aínda exemplares saíran do que o levaría a actuar en escena- hoxe a realidade coa lenda. obradoiro nos que podía ir rio de Gran Bretaña, Francia Ve- Casou cunha condesa filipi- tal pérola. Achala era nezuela, Estados Unidos Filipi- na, pero ao morrer foi expulsado factíbel: só seis bustos a nas, Xapón, China ou a India. polos seus parentes. Aínda que, escachar e a fortuna sería Malia todo a época máis activa entre viaxe e viaxe, volvía regu- apropiada. Sherlock Holmes da vida artística do Conde Wal- larmente a Galiza o seu asenta- adiantouse á espía antes de demar tivo lugar entre os anos mento definitivo produciuse can- que este escachara o sexto 1914 e 1930, con actuacións do Manuel Rodríguez Saa anda- busto onde estaba a pérola. en grandes e pequenos tea- ba polos oitenta e cinco anos. Foi A proposta do PP para o tros. Os carteis testemuñan a nesa década dos setenta cando estatuto agachaba a súa súa especialización en artes profesionais galegos da maxia pérola máxica mediante cuxo máxicas, prestidixitación, como o Mago Antón, entraron en xogo podía lavar a cara e hipnotismo e transmisión do contacto con el. manter o poder social pensamento. Como explica Tras a súa morte, en novem- parasitario. Di: Igualdade o seu sobriño, nos seus es- bro de 1984, quedaron na casa de plena do galego e o castelán pectáculos botaba man de Portomarín na que vivía xunto no marco constitucional, panos de seda, cordas, aros coa súa irmán e os seus sobriños, porque ese marco de xeso e cartas. “Non era como fotografías, recortes de periódi- agacha a desigualdade. Di: agora, que cada mago ten o cos, útiles que empregaba nos Xa na Idade Media, Galiza seu xénero. Durante as dú- espectáculos, como aros, lupas era unha rexión occidental as horas e media que dura- ou naipes, mesmo felicitacións coñecida; ninguén falaba ba o seu espectáculo el de diplomáticos, carteis das ac- daquela de rexión, senón de traballaba con todo”. tuacións e varios pasaportes que reinos e nacións lingüísticas. Un dos truco máis fa- acreditan toda unha vida dedica- Continúa: Financiamento o mosos do Conde Walde- do ao mundo do espectáculo. máis alto, mais o BNG e o mar era o coñecido como PSOE presentaron “o barman de satán”, na O seu legado cantidades superiores e a que o mago transformaba fraude quedou patente. a auga dunha xerra no li- En 1998, en memoria do legado Adeus, pérola dos Borgia. cor que desexase o público. Xun- artístico do ilusionista de Porto- De Sherlock Holmes to a este xogo, de éxito na época, marín, magos afeccionados e fixeron Emilio Pérez o ilusionista representaba sobre profesionais de Lugo puxeron en Touriño e Anxo Quintana. as táboas outros moitos números marcha o Colectivo de Maxia Alberto Núñez Feixóo sabe clásicos con cartas, gobeletes de Waldemar, que vén organizando de sacas de cartarías, mais aceiro, aros e cordas, sempre dende aquela diferentes actua- as pérolas non se gardan aderezados de humor. Dise que cións e levando a cabo proxectos agora en Correos, son os curas eran moitas veces víti- relacionados co mundo da maxia. labradas á luz nos mas das súa rexouba, cando lles Por outra parte, un dos sobri- obradoiros. Hora era de metía un dedal de prata na sotana ños de Manuel Rodríguez Saa rematar cos enganos.♦ ou sacaba dos seus sombreiros rexenta o restaurante Conde de roupa interior feminina. “Non Waldemar en Ligonde, no que se compartía ideas cos curas porque recorda a figura do primeiro e era espiritista”, explica o seu so- máis célebre mago galego.♦ O Trinque Pinturas de Vilamoure

A Galería de arte Trisquel e Medu- varias cidades galegas. O propio

● lio de Tui acolle, entre o 27 de xa- día da inauguración, ás 8 e media

2007 neiro e o 24 de febreiro, unha ex- da tarde, celebrarase un minicon- XXX

do posición coas pinturas de Xosé Vi- certo de música tradicional a cargo

Ano lamoure, artista ourensán de 40 dos músicos Pilar González, Mar-

● Coordinación: Xesús Vaamonde Cid anos que xa expuxo a súa obra en co Lago e Paulo Rial.♦ xaneiro G U I E I R O D E C U L T U R A E E S P E C T Á C U L O S de 1.253 31 Nº ao 25 Do ■ MÚSICA lía de Castro este vernes 26 Ute Lemper Betanzos inaugura o e sábado 27 ás 20h30. HE ONGOLIAN renovado ■ EXPOSICIÓNS T B teatro Colón Nasser Bouzida, líder de Cervo da CORUÑA Big Boss Man, preséntanos ICARDO OJARDÍN o próximo R M o seu proxecto en solitario, A súa obra gráfica pode ■ EXPOSICIÓNS xoves 1. unha viaxe sónica repleta contemplarse na Fundación de bongos, funk e latin CIEC durante todo o mes SARGADELOS soul, este venres 26 ás 00h de xaneiro. O Conxunto Histórico no Playa Club. Entrada con presenta até marzo a co- convite que se pode solici- lectiva Fluxo e refluxo do Boiro tar no correo electrónico mar na arte. [email protected]. ■ EXPOSICIÓNS UTE LEMPER Ferrol UN ANO EN IMAXES A célebre cantante, bailari- As fotos de Dani Gestoso e na e actriz alemá inaugura o ■ EXPOSICIÓNS Suso Carreño expóñense vindeiro xoves 1 e venres 2 no Centro Social. o recén renovado teatro Co- SAVIA-FOLIO lón, cun espectáculo no que O Ateneo Ferrolán acolle até fai un percorrido escénico, o 28 de febreiro a instalación musical e case cinematográ- de Brais García Gen. Avelino Pousa Antelo fico, pola historia do Berlín do último século, utilizando BALDO RAMOS O pintor presenta a súa obra A A.C. O Facho da CORUÑA homenaxea como linguaxe o cabaret. o profesor e presidente do Museo do Po- na galería Sargadelos até o bo Galego cunha cea o vindeiro sábado ■ TEATRO 30 de xaneiro. 27 ás 21h no hotel Riazor, durante a que se lle fará entrega do Facho de Ouro. As samento do “Cura das En- na sede da Fundación Cai- Arquitectura e deseño de LA ÓPERA JOSÉ persoas interesadas en asistir á esta cea, crobas”, que repousa no ce- xa Galicia unha mostra so- Oslo, na que podemos ato- DE LOS TRES CENTAVOS GONZÁLEZ COLLADO que terá un custe de 25 euros, deberán miterio de Santo Amaro, o bre a película de anima- par pezas ben coñecidas de Constitúe unha das primei- O C.C. Torrente Ballester confirmar asistencia previamente no te- Grupo de Barrio de Monte ción El ratoncito de tus mobiliario, moda, cristala- ras dramaturxias do “teatro organiza esta esta mostra léfono 981 269 663 (ás tardes).♦ Alto do BNG fará un acto sueños. ría, tipografía, publica- épico”. O seu autor –Ber- antolóxica que podemos vide homenaxe e ofrenda cións, iluminación ou tec- told Brecht– retrata en cla- sitar até o 31 de xaneiro. diante da súa tumba á 1 da LUÍS CARUNCHO noloxía, desde os anos 50 ve de parodia á bandidaxe tarde, no que pronunciará O pintor expón o seu traba- até a actualidade. como xente decente e á res- Lugo Cambados unhas verbas a escritora Pi- llo na galería Atlántica. petabilidade burguesa como lar Pallarés, invitando a TERRITORIO criminales. Esta versión de ■ CINEMA ■ EXPOSICIÓNS todos os coruñeses, inde- VI SALÓN DE OUTONO DE MULLERES Atalaya Teatro (máximo pendentemente de ideoloxí- A sede de Caixa Galicia Esta mostra composta por expoñente do teatro de labo- O CARTEIRO E ALFONSO as e militancias. acolle unha nova edición obras pertencentes ás co- ratorio en España) está diri- PABLO NERUDA BLANCO MOURIÑO desta mostra de pintura. leccións do IVAM e de xida por Ricardo Iniesta e O martes 30 ás 20h proxéc- Podemos admirar os seus ca- ■ CINEMA Caixa Galicia, pode visi- represéntase no teatro Rosa- tase esta película na Funda- dros, até o mércores 31, no RGF & JAAS tarse até o 16 de febreiro Centro Comarcal do Salnés. CGAI A Fundación Luís Seoane na Fundación Caixa Gali- Dentro do ciclo A xeración acolle, até 26 de maio, o cia. da violencia USA presénta- proxecto RGF & JAAS, Redd Kross Cangas se este xoves 25 ás 20h e Dous Mundos, de Roberto A FORZA DA PALABRA González Fernández e Até o 16 de febreiro na venres 26 ás 18h o clásico A banda norteamericana ofrece un ■ EXPOSICIÓNS Jarlo Amos Ámao. No Fundación Caixa Galicia Harry el sucio (1971). de concerto único na Galiza este xo- mesmo lugar temos a mos- encóntrase esta mostra Don Siegel. O venres 26 ás ves 25 en SANTIAGO, ás 21h30 na ROCÍO MARTÍNEZ AVE tra Castro de Elviña. conmemorativa do cente- 20h30 poderemos ollar no sala Capitol, xunto cos australia- Esta artista expón a súa obra, nario da Real Academia ciclo Ventos do Leste a fita nos Neon. A importancia de Redd xunto coa de Fernando Ba- CIDADE Galega. dirixida por Andrei Tar- A Kross apóiase na erudición musi- rreiro Ríos, até este venres PRACENTEIRA kovski La infancia de Iván cal dos irmáns McDonald, auténti- 26 na Casa da Cultura. Podemos visitar a mostra E EIPZIG (1962); o sábado 27 tocara- D L cos devoradorees de cultura pop. Da verbena ao cabaret no A ÜSSELDORF lle o turno a A estrutura de D Fundaron o grupo a primeiros dos MODESTO PIÑEIRO Museo de Belas Artes. O MACUF desenvolve até cristal (1969), de Krzystof 80 e é a finais desta década cando Até o martes 30 podemos finais de xaneiro esta mos- Zanussi; e o mércores 31 a comeza a xestarse a lenda desta visitar no Auditorio Muni- ÁIS ALÁ DO MITO tra sobre a figuración ale- Andrei Rubliev (1966), de M banda con discos como Neurotica; cipal a mostra Dez anos de Na Fundación Barrié te- mana actual, que ten como Andrei Tarkovski. O sába- Third eye ou Phaseshifter, sendo a arte no Morrazo. mos, até o 25 de febreiro, a temática principal a contra- do 27 ás 18h en Fóra de se- finais dos 90 cando poñen o bro- mostra sobre deseño escan- posición de ideas, estilos de rie e con entrada de balde che de ouro con Show World.♦ A Coruña Alberte Pagán presenta o dinavo, producida polo vida e maneiras de pensar seu vídeo Bs.As. (2006). Museu Nacional de Arte, do leste e o oeste. ■ ACTOS Na retrospectiva adicada ao cineasta e fotógrafo esta- CURSO DE ESMALTES dounidense Larry Clark Xogando con lume II é un teremos o luns 29 e martes Carteleira obradoiro de iniciación á 30 ás 20h30 Ken Park técnica do esmalte que im- (2002). Máis información APOCALYPTO. Mel bón (futuro Luís XVI de Fran- BABEL. Alejandro ERAGON. Un hu- partirá Julia Ares no MA- en www.cgai.org. CUF o venres 26 (de 16 a ☞Gibson relata o final da cia) casa coa austriaca María ☞González Iñárritu diri- ☞milde granxeiro atopa civilización dos maias. A tra- Antonieta ambos os dous son xe esta fita sobre varias histo- un ovo de dragón en eclo- 20h), sábado 27 (de 10 a 14 ■ EXPOSICIÓNS e de 16 a 20h), e o domingo vés da historia dun pai que adolescentes. Esta fita dirixida rias que suceden ao mesmo sión. Iso cambiará a súa vida 28 (de 10 a 14h). O prezo quere recuperar a súa familia por Sofia Coppola conta a vida tempo en diferentes lugares e farao vivir miles de perigos TERESA BARREIRO explícanse os efectos da gue- de nena asustada e caprichosa do mundo. Conta con Brad até se converter en xenete de da matrícula é de 30 ao Até o 15 de febreiro expón que hai que engadir 25 para rra. Rodada na lingua indíxena, da futura raíña de Francia que Pitt e Cate Blanchett entre os dragóns. Baseada na novela as súas pinturas na galería reconstruída para o filme. acabaría decapitada. E todo protagonistas. máis vendida da recente fan- material. Máis información Bomob. e folla de inscripción en con música pop de hoxendía. tasía heroica. ROCKY BALBOA. DÉJÀ VU. Denzel www.macuf.com ou na re- PALABRAS CONTADAS cepción do museo. ☞Sylvester Stallone recu- UN VECIÑO CON ☞Washington é o axente BORAT. O grande éxi- Proxecto expositivo de Ca- pera o personaxe mítico. Ago- ☞POUCAS LUCES. Tí- da policía Doug Carlin. Cando ☞to da tempada nos EE milo Franco, basado nos ra, a antiga estrela do boxeo, pica comedia de Nadal con acode ao escenario do estouri- UU a pesar da súa precaria RAMÓN VALCARCE contos publicados por Edi- O vindeiro sábado 3 de fe- converteuse nun vellouco na- moitos gorros de Papá Noel e do dunha bomba nun barco de distribución. O cómico Sacha cións Xerais, na Fundación rrador de historias que vive en urbanizacións estadounidenses pasaxeiros en Nova Orleans, Coen faise pasar por un xorna- breiro, co gallo de cumprir- Luís Seoane. se o XIV cabodano do pa- soños do pasado. iluminadas. Xustamente, a ten a sensación de que todo lista kazako para rir de todos idea desta película é a pelexa aquilo xa pasou. Non será só os tópicos estadounidenses. QUINTANA MARTELO BANDEIRAS DOS entre dous veciños por lucir e unha percepción da súa mente Divertido falso documental, A súa obra gráfica pode ad- Homenaxe ☞NOSOS PAIS. Clint destruír, respectivamente, as senón que aquilo xa realmente nada a ver coas reportaxes de ao Cura das mirarse no Casino Atlánti- Eastwood e Steven Spielberg luces da pascua. puido ter pasado. Lonely Planet. Encrobas co até o mércores 31. colaboran para levar ás panta- o vindeiro llas a historia dos cinco mari- PÉREZ, O RATIÑO RATÓNPOLE. Pelí- SCOOP. Nova pelícu- sábado 3 na MIRARTE nes que izaron a famosa ban- ☞DOS TEUS SOÑOS. ☞cula británica de anima- ☞la de Woody Allen, pro- CORUÑA. A Fundación Luís Seoane deira estadounidense durante Coprodución latinoamericana ción chea de acción e con moi- tagonizada por Scarlett Jo- presenta unha mostra sobre a batalla de Iwo Jima. Pelícu- e europea –con participación to humor físico. Uns ratos que hansson, que interpreta unha a pintura máis gozosa e cre- la bélica que combina a crue- galega– de debuxos animados. vivían comodamente en Lon- estudante de Xornalismo que ativa do artista, que forma za da violencia e os traumas A tradicional historia do Rato dres van descubrir por casuali- recibe por boca dunha pantas- parte dun proxecto trienal dos protagonistas. Pérez, o que dá agasallos a dade unha metrópole situada ma a meirande exclusiva do máis amplo no que se traza- cambio de dentes caídos, ac- nos sotárregos de Inglaterra ano. O rico Peter Lyman rán as liñas do seu traballo. MARÍA ANTONIE- tualizada nunha combinación onde ser roedor non está dema- (Hugh Jackman) é en realidade ☞TA. Cando Luís de Bor- de animación e imaxes reais. siado ben visto. o asasino do tarot.♦ O RATO PÉREZ Até o 5 de febreiro temos Nº 1.010 ● Do 26 de ●

Vázquez, e a actuación mu- “Sarmiento” do Museo de 2007

Ribadavia XXX

sical de Mini e Mero. Pontevedra, até este do- do mingo 28 de xaneiro, co

■ EXPOSICIÓNS Ano gallo do centenario do seu Ourense ●

nacimento. xaneiro FANTASÍAS de

■ EXPOSICIÓNS 1.253 ■ MÚSICA REPUBLICANAS

Até o 8 de abril podemos 31 Nº

admirar no Museo Etnoló- ao GRAVADO CAIXANOVA PAUL COLLINS BEAT Até o 11 de febreiro o Centro xico esta magnífica colecti- O sábado 27 ás 22h30 vai 25 Social desta entidade acolle a va na que os fotógrafos par-

dar un concerto na sala Do IX edición da recoñecida Karma (Riestra 34). Entra- ticipantes reflexionan sobre Bienal Internacional de Gra- das anticipadas por 6 euros a política, a historia e a so- vado Caixanova, Premio Ju- en Tipo, cervexaría Il Divo, ciedade dos anos da II repú- lio Prieto Nespereira. e na propria sala, ou por 10 blica Española, de xeito na billeteira. que as súas obras xorden RITTA BREMER dun compromiso evidente A pintora tudense expón no na mirada e no pensamento REAL FILHARMONIA Ateneo até o 30 de xaneiro con aquel período. DE GALICIA os seus lenzos, cada vez Dirixida por Juanjo Mena, máis alonxados do figurati- contará con un invitado de Santiago vo que a veu medrar e ache- primeira clase, o violonche- gándose a un expresionis- lista Pieter Wispelwey, o ■ CINEMA mo que, en ocasións, roza o venres 26 ás 21h no Centro abstracto. Social Caixanova. MAURICE Na Fundación Caixa Gali- ESCOLMA ■ TEATRO cia proxéctase esta fita o DE ESCULTURA martes 30 ás 20h15, dentro No Museo Arqueolóxico RAYUELA do ciclo Cinema e creación podemos gozar desta mos- Esta compañía estrea a peza literaria. tra até maio do 2007. Viaxe ao centro da terra o As obras ción Caixa Galicia dentro nón o feo, desprezado polo domingo 28 ás 18h30 no te- ■ DANZA do IX Bienal do ciclo Entre libros e es- profesorado da escola, e Oleiros Pontevedra atro Principal. de Gravado critores. xunto cun compañeiro dá- RUI HORTA ■ EXPOSICIÓNS J. Prieto selle por comprar armas e ■ ACTOS Poderemos gozar co seu es- Nespereira O Porriño ■ EXPOSICIÓNS municións e... pectáculo Bones & Oceans están EL ROTO AS FERIDAS este xoves 25 e venres 26 ás expostas Organizada polo Centro de ■ ACTOS no C.S. OLHAR INQUIETO DO TERRITORIO 20h30 no Salón Teatro. Mondariz Bal.. Extensión Universitaria e Caixanova A sede da Fundación Caixa Xornada de Filosofía e Pai- Divulgación Ambiental de LÚA CON LUVAS de OURENSE. Galicia acolle a IV Mostra saxe que se celebra este sá- ■ EXPOSICIÓNS ■ ACTOS Galicia (CEIDA) o Castelo Todos os xoves de 18h30 a Na imaxe, portuguesa de fotografía. bado 27 na Sala de Confe- 19h30 na nova sala infantil a Medalla de Santa Cruz acolle a súa rencias do Centro Social RONSEL DE ILUSIÓNS de Ouro: O ESTATUTO DE mostra de pinturas e viñetas da Biblioteca Municipal te- DESENVOLVEMENTO Caixanova, organizada po- As salas do Museo Pedagó- Fossil + AUTONOMÍA GALEGO titulada Eclipse. A obra dun mos esta proposta didáctica SUSTENTÁBEL. lo Ateneo coa colaboración xico de Galiza acollen esta Kleine Conferencia a cargo de humorista pero tamén a dun e divertida para fomentar a PROCURANDO do COAG. Os relatorios es- mostra de xoguetes antigos Steine III Carlos Aymerich este xo- pintor que practica a sátira lectura entre as crianzas. (augatinta), SOLUCIÓNS tarán a cargo de Ignacio (1940-1960) até o mes de ves 25 ás 20h30 no Audito- social. Até finais de xaneiro. Castro: Cultura e insegu- outubro. de Malte Sobre os espazos naturais rio do Hotel-Balneario, or- ■ CINEMA Sartorius protexidos pola UNESCO ridade ás 11h; Xosé Her- (Polonia). ganizada pola Fundación ALIZA EN FOCO –os lugueses Terras do Mi- Ordes mida: Lume, política e me- AS MULLERES G Mondariz-Balneario. Ordes Os mellores traballos parti- ño e Os Ancares e o vasco dios de comunicación ás DE VERDADE cipantes no recoñecido cer- de Urdaibai– é a mostra ■ ACTOS 12h30; Antón Baamonde: TEÑEN CURVAS que se pode ver no Palacio Monforte A urxencia dunha nova re- O ciclo Sen xénero de dúbi- tame de fotoxornalismo po- Provincial da Deputación MEMORIA HISTÓRICA lación coa natureza ás 17h; das: Igualdade sobre cine- den admirarse, até o 2 de até o 31 de xaneiro. Espe- ■ TEATRO O Salón de Actos do Centro Marcos Lorenzo: Disfun- ma e xénero que se desen- febreiro, no COAG (Casa cialmente indicada para Comarcal Expo-Ordes acolle ción política e psicosocial: volve na Biblioteca Muni- da Conga). escolares. ASASINOS ANÓNIMOS esta mostra que se clausura o periodo de liquidación ás cipal acolle este xoves 25 A compañía Teatro Arca vindeiro mércores 31 coa 18h; e José Pichel: Edifi- ás 21h a proxección desta AP9-A3 ■ MÚSICA actúa este xoves 25 ás conferencia A Resistencia cación sostíbel. Métodos fita dirixida por Patricia Esta mostra, que podemos 20:15 h. no Edificio Mul- antifranquista en Galiza, a de avaliación. Os escanda- Cardoso. O vindeiro xoves visitar na galería Sargade- ALBA NÓCTUA tiúsos. cargo de Bernardo Máiz losos e televisivos incen- 1 comeza unha segunda selos, concebiuse como un O Clavicémbalo acolle este dios que arrasaron os nosos rie baixo o título Novos la- proxecto específico para o Fran xoves 25 o concerto desta montes o pasado verán, as zos, novos modelos de rela- espazo de Maus Hábitos do Hervello banda de folk fusión. O ven- riadas que levaron os restos ción, na que poderemos Porto, onde unha selección participa na res 26 poderemos escoitar o do lume, enlamaron as de artistas galegos mostran mostra ollar O verán de Kikujiro, funky rock de Leite de Nai. praias e anegaron as vilas de Takeshi Kitano. fotografías, debuxos, insta- Fantasías do litoral, ou o envelena- lacións, performances, pin- republicanas mento do río Umia puxeron turas ou graffitis que ilus- en RIBADAVIA ■ TEATRO ■ EXPOSICIÓNS ao descuberto a ineficacia tran a atmósfera contempo- ránea de Galiza. RICARDO III das sucesivas administra- DESDE O REALISMO Chema O luns 29 ás 20h30 no Au- cións e a nosa mentalidade AO FIGURATIVO Madoz é un dos ditorio Gustavo Freire po- destroyer, ademais de sen- Os pintores Javier Iglesias ÁLEX MENE tare no diván o malestar da A súa mostra, Unha caba- escollidos deremos ver esta obra, diri- e José Luis Sans presen- da mostra xida por Álex Rigo, da nosa cultura e a enfemiza tan, até o 11 de febreiro, a na no lago, está na galería Espacio 48 –onde perma- Mestres compañía Teatro Lliure. relación que mantén unha mostra Dúas formas dife- da luz, de necerá até mediados de fe- Versión da obra de Shakes- sociedade orgullosa co te- rentes de ver a pintura no fotógrafos peare que sucede na vila de rritorio e cos catro elemen- C.C. Municipal. breiro– e nela presenta va- galardoados máis renda per capita dos tos fundamentais: aire, lu- rias series fotográficas e un co Premio EE UU; un oasis de seguri- me, auga e terra. ■ TEATRO audiovisual corresponden- Español de dade para calquer pai preo- tes á súa experiencia en Fotografía, ■ EXPOSICIÓNS Escandinavia. que cupado pola súa descen- CARLOS BLANCO podemos dencia; até que un día un Este venres 26 ás 23h pode- ESPAZOS PRIVADOS contemplar mozo érguese da cama can- MESTRES DA LUZ remos gozar coa súa sesión no C.S. Podemos ollar as obras de so de non ser o máis guapo, O C.S. Caixanova reúne, do contacontos no Liceum Caixanova de Moïse Dikoff na galería nen o máis forte, nen... se- desde este xoves 25, o tra- (5 / 2,50 os socios). PONTEVEDRA ballo de destacados fotó- grafos galardoados co Pre- mio Nacional de Fotogra- Iberojazz fía, como Ouka Leele, Ja- vier Vallhonrat, Cristina García Rodero, Humber- Continúa na CORUÑA este to Rivas, Chema Madoz festival de jazz de procedencia ou Alberto García-Alix. ibérica. Organizado polo Con- cello e Producións A Tempo e O ESPLENDOR baixo a dirección artística de No Café Moderno presén- ALBERTO CONDE, cinco son os tase esta mostra de cerámi- escenarios para escoitar o jazz ca española, pertencente á contemporáneo con influen- colección da Fundación cias mediterráneas, europeas, Francisco Godia, que pode vanguarda, galegas e lusas deremos visitar até o 5 de escolmadas co máximo rigor. febreiro. Así, este xoves 25 no Filloa ás 23h teremos a CUCHÚS PIMEN- 46 OBRAS TEL & SERAFÍN CARBALLO, o A galería Jaime Trigo pre- flamenco e o jazz danse a man Orquestra de Jazz de Matosinhos. senta até finais de xaneiro no encontro destes guitarristas esta colectiva de traballos galegos que apostan polo yell, Ralph Towner... Tamén é como invitado, orquestra que de pequeno e mediano for- transvase de ideas con compo- este xoves 25 ás 21h no teatro vén consolidando, desde hai mato. sicións orixinais, clásicas de Rosalía de Castro a actuación seis anos, un repertorio de au- da ORQUESTRA DE JAZZ DE tores portugueses para big- jazz e populares ademais da XOSÉ FILGUEIRA MATOSINHOS, dirixida por band e que neste concerto homenaxe a guitarristas de VALVERDE distintas escolas e épocas como CARLOS AZEVEDO e PEDRO agasallaranos con dúas novi- (1906-1996) Un século de Django Reinhardt, Larry Cor- GUEDES e con MÁRIO LAGINHA dades absolutas♦ Galicia, mostra que podemos contemplar no edificio Nº 1.010 ● Do 26 de

● Sargadelos até o mérco- 2007 res 31 de xaneiro. XXX

do Convocatorias

Ano CONTOS DIXITAIS

● Podemos visitar esta mos- AULAS DE V PREMIO GALICIA INNOVACIÓN llaría de Innovación e Industria en dos aos colectivos de inmigrantes e

xaneiro tra que reúne o traballo de TEATRO AFECCIONADO Poderán participar neste premio todos SANTIAGO DE COMPOSTELA. O traba- emigrantes retornados con dificultades

de máis de 100 artistas no A concellaría de Cultura de Oleiros aqueles profesionaisdos dos medios de llo gañador recibirá 5.000 euros e o sede integración social. O prazo de soli- 1.253 gundo 2.300. Máis información en citude remata o 30 de marzo. Máis in- 31 CGAC até o 31 de xaneiro. organiza estas aulas, que serán im- comunicación galegos que publicaran Nº partidas por Pablo Sánchez e Carlos ou publiquen algún texto xornalístico www.dxid.org. formación en www.fbarrie.org. ao PATRICIA ESQUIVIAS Sante, da compañía San & San, en- de carácter científico (especialmente 25 Ten unha mostra, titulada tre os meses de febreiro e xuño. As sobre temas de investigación e desen- CURSOS DE COCIÑA VII PREMIO

Do Folklore, na galería DF persoas interesadas en participar, que volvemento) entre o 1 de abril de 2006 Durante os meses de febreiro e marzo FIZ VERGARA VILARIÑO Arte Contemporánea (San deberán ter máis de 18 anos, apren- e o 31 de marzo de 2007. Os traballos, o C.S. Caixanova de VIGO acolle os O Concello de Sarria e a agrupación Pedro 11), onde a podere- derán a superar a vergoña allea, o publicados individualmente ou en cursos Cociñando no entroido; Coci- cultural Ergueitos organizan este cer- mos contemplar até o 3 de medo ao público, a facer rir, como equipo, poden pertencer a calquera xé- ña Asiática; Platos con Bacallau; A tame de poesía no que os participan- febreiro. impactar, improvisar ou descubrir o nero xornalístico e estar publicados en saúde na mesa; Cociña para cativos; tes deben presentar orixinais inéditos pallaso que cada un leva dentro, e soporte escrito, audiovisual ou electró- Menús Variados e Cociña Básica de e non premiados, escritos en galego e SANDRA RAMOS aumentarán a capacidade de comuni- nico e serán enviados, xunto co formu- Iniciación. A matrícula pode formali- cunha extensión mínima de 400 ver- Baixo o título de Escape cación e expresión empregando co- lario dispoñíbel debidamente cumpri- zarse nas sucursais da entidade. Máis sos. As obras deben enviarse por agrupa as súas pinturas, que mo ferramentas o corpo, a voz, e a mentado, currículo, fotocopia do DNI información en www.caixanova.es. quintuplicado, mecanografadas a du- poden ollarse na galería C5 imaxinación. Para máis información e un certificado da empresa que acre- plo espazo e baixo plica, ao Concello Colección até o 2 de febreiro. e inscricións pórse en contacto co de- dite que traballa como xornalista nela, AXUDAS A INICIATIVAS SOCIAIS de SARRIA (rúa Maior 14, 27600), an- partamento de cultura do Concello facendo constar a data de publicación. A Fundación Barrié promove estas tes do 31 de xaneiro. O traballo pre- SETE OLLADAS de OLEIROS no teléfono 981 610 000 Remitiranse antes do 31 de marzo á axudas dirixidas a entidades privadas, miado recibirá a cantidade de 3.000 A UNHA REALIDADE ou a través do enderezo electrónico Dirección Xeral de Investigación, De- sociais e sen ánimo de lucro que de- euros e será publicado pola editorial No Museo das Peregrina- [email protected]. senvolvemento e Innovación da Conse- senvolvan programas na Galiza dirixi- Espiral Maior.♦ cións preséntanse sete co- leccións de fotografías sobre outros tantos lugares de peregrinación. Até o 4 de marzo. 27 até o 24 de febreiro, as edición e organizados en Para a pinturas do artista ouren- catro seccións: paper- inclusión INTRAMUROS sán. O día da inauguración, works, papergames, paper- de informa- A antiga sede do Banco de ás 20h30, celebrarase un files e newspapers. Máis ción nestas España acolle esta mostra de setenta artistas páxinas até o 28 de febreiro. miniconcerto de música do Lecer tradicional a cargo de Pilar pregámos- OR E POESÍA González, Marco Lago e C vos nolas O EFECTO DAS LUCES A Casa da Xuventude al- Paulo Rial. fagades Podemos visitar esta mos- berga, até o mércores 31, os chegar tra sobre a historia da bi- óleos e acuarelas de An- antes dos centenaria institución ilus- Vigo drea Digiorgio Breard. luns. trada Real Asociación Eco- Pódese nómica de Amigos do País, ■ ACTOS A ESCOLA facer cun cento de pezas entre DE ARBIÇON a través B do correo, obras artísticas, documen- CASA DO LIBRO No C.C. Caixanova expon- tos e imaxes, até o 31 de xa- Aptdo. Dentro da programación de se, até o 18 de febreiro, un- 1.371, neiro na sede da Fundación actividades desta libraría ha magnífica selección de 36200 Caixa Galicia. temos: este xoves 25 a pre- óleos pertencentes á escola Vigo; por sentación do libro As más- paisaxística francesa de fi- Telf., 986 MEMORIAL caras de Cronos, de Ra- nais do século XIX. 222 405, DA LIBERDADE món Caride, coa interven- por Fax Até o 31 de xaneiro temos ción do autor, que será en- ASAS DOENTES 986 223 C 101ou no Auditorio de Galicia a trevistado polo escritor A sede da Fundación Ba- mostra Represión e resis- correo Francisco Castro, e do rrié acolle a obra máis re- electrónico tencia en Galiza 1936- editor de Xerais Manuel cente do fotógrafo Manuel info@ano- Casas 1977, coa intención de res- Bragado, ás 20h. Sendón: imaxes de casas saterra.com doentes é taurar as ausencias, os sien ruínas, deterioradas ou a mostra lencios e os agravios; co JAVIER BARÓN inacabadas, a xeito de refle- fotográfica ánimo de comezar a colec- Este xoves 25 ás 20h na se- xión sobre o estado actual de Manuel ción fundacional da nosa Sendón que de da Fundación Barrié po- das construcións e o signifi- podemos memoria democrática e deremos escoitar ao conser- cado do paso do tempo. ollar na nacional. vador xefe de pintura do s. Fundación XIX do Museo Nacional do 5 ANOS DE BD BANDA Barrié de DESCUBERTOS Prado, que intervén no ci- Podemos visitar esta escol- VIGO. Até o 14 de febreiro pode- clo O Museo do Prado e a ma de traballos dos novos mos visitar esta mostra no arte contemporánea. A in- creadores da banda deseña- Parlamento de Galiza. fluencia dos grandes mes- da galega até o 11 de fe- venres 26 ás 21h unha nova BICOS CON LINGUA nalando co dedo cando é tres do pasado na arte de breiro no Verbum. ■ MÚSICA sesión do ciclo Tendencias. Con esta peza, escrita por preciso, sempre cun nece- vangarda, nunha conferen- Suso de Toro, Cándido sario e gratificante sorriso, cia sobre a Influencia de El SÉCULO XX REAL FILHARMONÍA ■ TEATRO Pazó, Avelino González e con amor e respecto pola Greco na pintura española A Casa das Artes amosa ao DE GALICIA Xabier Lama entre outros, lingua galega. Poderemos do s. XX. De Picasso ao público as obras da colec- Poderemos escoitala este TRIGO LIMPO a compañía Talía Teatro vela o domingo 28 ás 21h Equipo Crónica. O vindei- ción de arte galega perten- xoves 25 ás 21h. no Audito- Na sala Nasa poderemos presenta este espectáculo no teatro Principal. ro xoves 1 Manuela B. Me- centes ao museo municipal rio de Galicia, baixo a di- ollar este xoves 25 ás 22h 2 como unha proposta since- na Marqués falará sobre Quiñones de León. rección de Juanjo Mena e Histórias de Solidâo. O ra e cargada de intención, Tui As Meninas: unha idea do con Pieter Wispelwey ao venres 26 e sábado 27 tere- facendo fincapé na situa- espazo até os nosos días. ANA LEGIDO violoncello. mos no mesmo lugar á com- ción sociolingüística que ■ EXPOSICIÓNS A artista expón a súa obra pañía Peripecia Teatro. atravesa o galego nas dife- ■ EXPOSICIÓNS xunto coa de Fernando CAMERALIA 07 rentes facetas das nosas vi- XOSÉ VILAMOURE Quesada na galería Alpide O Festival e Academia In- A AMARGA EMOCIÓN das, a través do tempo e do A galería Trisquel e Medu- DEBUXANDO até o 31 de xaneiro. No ternacional de Música de DO PERDIDO espazo, elevando a voz e si- lio acolle, desde o sábado Podemos visitar esta colec- mesmo lugar podemos ad- Cámara de Galicia deste Teatro Poscrito representa tiva de sete artistas até o 3 mirar tamén a pintura de ano preséntase cun concerto este espectáculo de estética de marzo na galería Ad Jorge Castillo. hindú, cun marcado e fondo José de José Luis Estellés, clari- Hoc. No mesmo lugar te- Vilamoure nete di bassetto, e o Cuarte- ton poético, realizado por mos a instalación Mirar sen II PASOARTE: mostra os to Casals, formado por Vera José Luis Prieto e Lino que nada responda, forma- ‘RETRÁTATE’ seus lenzos Martínez Mehner e Abel Braxe, desde este xoves 25 da por 3 vídeos e un audio, As obras presentadas a este na galería Tomàs Realp, violíns; Jonat- ao domingo 28, na sala Ya- de Xoán Anleo. certame están expostas na Trisquel & han Brown, viola; e Arnau go. Entradas e horarios en Casa Galega da Cultura Medulio Tomàs Realp, violoncello, www.salayago.com. VARI CARAMÉS (Praza da Princesa 2). de TUI este venres 26 ás 21h no Au- O fotógrafo ferrolán presen- ditorio de Galicia. CACHIRULO ta as súas últimas creacións, IGNACIO BASALLO As crianzas poderán gozar Escenarios, na sala I do C.S. Podemos ollar a mostra MICAH P. HINSON o domingo 28 ás 12h30 coa Caixanova até o 18 de fe- Vou, veño, volvo do escultor A Aula Sociocultural de peza de luvas e variñas Ca- breiro, de 18 a 21h30 todos na galería María Prego até Caixa Galicia acolle este tro contos da China. os días e de 11 a 14 h. os sá- o 31 de xaneiro. bados, domingos e festivos. RITA RODRÍGUEZ PAPERBACK Esta artista, cun traballo O MARCO acolle, até o 11 considerado como do máis D..O..G. de marzo, esta interesante sólido e coherente das no- mostra, enmarcada no cha- vas xeracións, presenta un CONSELLARÍA DE profesional específica, módulos mado Proxecto Edición, proxecto no Espazo Anexo EDUCACIÓN E ORDENACIÓN profesionais experimentais, artes coproducido xunto co do MARCO, especifica- UNIVERSITARIA plásticas e deseño, e programas CGAC de Santiago e a mente realizado para este de garantía social. O alumnado Fundación Luís Seoane da lugar, até o 18 de febreiro. Convócanse axudas económicas que reúna os requisitos para parti- Coruña. A edición gráfica para o alumnado que realiza for- cipar nesta convocatoria deberá como soporte artístico: li- INÉDITOS DE LAXEIRO mación práctica en centros de tra- presentar a solicitude antes do 9 bros, cartaces, colantes, re- À Fundación Laxeiro pre- ballo correspondentes aos estu- de febreiro. Toda a información vistas, postais, fanzines e senta esta magnífica mostra dos de ciclos formativos de grao está recollida no DOG do 9 de xa- demais pezas, xunto con de 24 retratos realizados medio e superior de formación neiro de 2007.♦ varias instalacións, agru- polo pintor, que podemos pados baixo o concepto de ollar até o 4 de marzo. Nº 1.010 ● Do 26 de ● 2007 XXX

Anuncios de balde do Ano ■ ■ Oferécese señor responsábel pa- Véndese mesa antiga de castiñei- con garaxe, a carón da praia, para 6 per- ●

ra cuidado de animais, fincas, peón ro. Interesados chamar ao 982 120 soas. Telf. 981 761 158. xaneiro de albanel ou de pintor, etc. Telf. 662 839 ou ao 676 727 518. de 522 888, preguntar por Alberto Funes. ■ Ofrécese licenciado en Filoloxía 1.253 31

■ Alúgase piso na Veiga (Asturias) Galega (apto no CAP) para taballar Nº

■ Alugo apartamento amoblado no con calefacción. Máis información no en traducións, editoriais, docencia ao Milladoiro (Ames-Santiago) de 90 m2: telf. 985 635 502. non pública, revistas, corrector orto- tres cuartos, cociña, sala ampla, terraza gráfico, etec. Contactar no telf. 619 25 2 de 10 m , garaxe e trasteiro por 500 . ■ Arréndase piso no Porto do Cabo 991 876 (polas tardes). Do Telf. 609 437 908 ou [email protected] en Cedeira (A Coruña). Razón nos telf. 982 120 839 e 676 727 518. ■ Na frecuencia de zimmer103 ■ Xa está na rúa o nº 2 do boletín Ga- (www.zimmer103.blogspot.com) e liza-Israel. Se queres recibir un exem- ■ Véndese aparador de castiñeiro desde os estudos Grozni de Ribadeo plar en pdf ou en papel, de balde, envía con espello, de 60 anos de antigüida- prodúcese o modesto e arrolador pod- un correo a [email protected] de aproximadamente (2 m. de alto x cast Ouveos na noite. Converte o teu 1,85 de ancho x 0,56 de fondo), res- ordenador nun moderno transistor do ■Alúgase apartamento en Lira (Carno- taurado, por 120 euros negociabeis, século 21 para sentir os ouveos e mú- JOSÉ ta), a carón da praia, con vistas a Fisterra, en Vigo. Telf. 696 509 362. sica contemporánea desta emisión su- MARTÍ completamente equipado, para catro per- cedánea das emisoras árabes da AM. A Asocia- soas, en Semana Santa por 275 . Dis- ■ Troco dormitorios novos ou por ción de poñíbel todo o ano. Telf. 981 761 144. partes, camas, mesiñas, etc. por dor- ■ O Comité de Defensa dos Presos amizade ■ MÚSICA 27 na Iguana Club, no que mitorios antigos e por todo tipo de anti- Concepción Arenal naceu en Vigo, da galego-cu- O escultor van estar acompañados ■ Véndese clarinete Yamaha en si güidades, mobles, louzas, reloxos, ra- sensibilidade dun grupo de persoas ca- bana Fran- Ignacio bemol, en bo estado. Razón no telf. dios, lampadas... non importa o estado. ra a situación da poboación penitencia- cisco Villa- Basallo THE BONGOLIAN polos lalinenses Skar- 636 560 154. Interesados chamar ao 605 791 711. ria galega. Desde entón levamos de- O grupo inglés, xunto con mento. mil de VI- expón na senvolvido actividades asistenciais e GO ten o galería Pigmalion, tocan na festa do ■ Comparto piso con tío gai na ■ Compraría un par de caixas acús- culturais na cadea, e asesorando e pracer de María Prego VIII Aniversario da Casa SINFÓNICA Ponte (Ourense), mellor con traballo. ticas de gama media/alta con bó uso. orientado nos seus dereitos. Facemos convidarvos de VIGO. de Arriba Pop este xoves 25 DE GALICIA Cuarto individual, sala luminosa, coci- Tlf. 605 300 753. Preguntar por Carlos. un chamamento a quen queira colabo- ao acto de ás 22h na Fábrica de Choco- Vai dar un concerto este xo- ña completa (micro-ondas, lavalou- rar (do xeito que sexa) para que se po- lembranza late. O mellor groove e latin ves 25 ás 20h30 no C.C. Cai- zas, lavadora), barrio tranquilo. Mulle- ■ Véndese piso en Vigo. Próximo á ña en contacto con nós, no telf. 986 291 e homena- soul por 8 (con chapa). xanova. Dirixida por Víctor res, hetero e fumadores absterse. 150 Praza de España, con salón, cociña, 2 722 ou no apdo. 6068 36210 de Vigo. xe, co ga- euros máis gastos (condominios, luz, dormitorios, 1 baño, 1 aseo, adega e llo do 154 Pablo Pérez, nesta ocasión auga, calefacción). Telf. 666 329 407 garaxe. Seminovo. Telf. 986 422 093. ■ Alúgase casa en Penalva (Noguei- ONA ERO OISHOCK contará coa actriz Mabel Ri- aniversario Z Z + N ou [email protected]. ra de Ramuín), en plena Ribeira Sa- do nace- A Fábrica de Chocolate vera como narradora; a so- ■ Alúgase apartamento completa- cra, por fins de semana ou vacacións. mento de acolle o seu concerto este prano Laura Alonso; a mez- ■ Alúgase casa de campo completa mente equipado (lavadora, televi- Completamente equipada e con gara- José Martí, venres 26 ás 22h30 por 3 zo Inés Moraleda; o tenor en Meira (Lugo), á beira do nacemen- sión...) con dous cuartos, salón co- xe. Telf. 661 642 070 ou 986 376 022. este de entrada única. O sábado Agustín Prunell e o baríto- to do río Miño, con 3 cuartos duplos con medor, cociña e inmellorábeis vistas domingo baño incorporado, cociña, calefacción e ao mar no Penedo (Bueu). Telf. 986 ■ Busco traballo como coidadora 28 ás 12h 27 ás 22h30 neste memso no Josep Miquel Ramón. 2 10.000 m de finca, fins de semana, 320 837. de crianzas, limpeza ou para cafeta- diante da lugar poderemos escoitar a temporadas... Chamar ao 686 753 105. ría. Con experiencia. 639 505 806. Paranoid, Unbreak e ■ TEATRO estatua do ■ Gústache falar en galego? Unha heroe Xrude por 5 . ■ Mozo de 36 anos ofrécese para vez ao mes xuntámonos en Vigo. Am- ■ Psicólogo especializado en cubano nos BUH! traballar como peón da construción, biente familiar. Chamádeme, donas e modalidades de intervención para Xardíns de Este domingo 28 ás 18h re- conserxe, limpiador de cristais a do- cabaleiros, ao 986 378 608. inmigrantes. Posibilidade de pre- Montero preséntase no C.C. Caixa- micilio ou vixiante. Preguntar por Al- vención, reformulación ou resolución Ríos, con- A Rede nova esta peza de Berro- berto no teléfono 637 228 667. ■ Ofrécese Enxeñeira Agropecua- de conflitos vencellados a necesida- tando coa bambán, dirixida por Pau- ria para Galiza, de poder ser. Telf. 986 des de integración na cultura de aco- presencia ■ Compro libros, revistas, fotos, 298 640 ou 986 328 520. llida. Para particulares e institucións la Carballeira, está intem- do cónsul postais, documentos... relativos á Ga- da comunidade. Primeira consulta de da Repúbli- pretada por Lorena Conde, liza, e tamén selos. Telf. 678 911 804. ■ Arréndase casa en Lira, (Carnota) balde. Telf. 981 134 144.♦ Chiqui Pereira, Teresa ca Cubana. Rodríguez e Manolo Váz- quez, dentro do ciclo Fun- cións en Familia. ■ MÚSICA entre 1933 e 1973, até o do- miradas e a obra de Raimun- Vilagarcía mingo 11 de febreiro. do Patiño O home que fala- DIE SINGPHONIKER ba vegliota (1972) sorpren- UN DÍA DE FORMIGA ■ DANZA O teatro Arte Livre presenta O vindeiro venres 2 podere- déndolle ao público madrile- mos escoitar no Auditorio Madrid este musical de Eisenho- INCENTA ño ollar algo tan moderno na- A C Municipal á Real Filhar- wer Moreno, con abundan- O Ballet de Carme Roche ■ EXPOSICIÓNS quelas datas; tamén chama a SONO-TONE monía de Galicia, dirixida tes efectos de luz, cancións presenta, o vindeiro sába- atención a revista Golfiño, www.sono-tone.net por Antoni Ros Marbà, e en directo e 22 coreografías do 3 ás 18h no Auditorio LA HISTORIETA chocando a súa desaparición. coa actuación do concerti- de Paula Cobián, os sába- Municipal, esta adaptación GALLEGA Páxina electrónica de Sono-tone, a revis- no James Dahlgren. ta galega de música na rede. Inclúe novi- dos e domingos ás 18h por do clásico conto de Pe- A Fundación Feima acolle, Porto dades, información sobre discos clásicos, un prezo único de 10 euros. rrault, con música de Pro- até o 31 de xaneiro (foi am- entrevistas, novas sobre cinema e libros, No mesmo lugar temos as kofiev. Xinzo pliada ante o éxito obtido), ■ EXPOSICIÓNS especiais, crónicas de concertos, foros, últimas representacións da esta retrospectiva sobre a ligazóns e contacto.♦ obra Ollares de perfil, o ■ EXPOSICIÓNS ■ EXPOSICIÓNS banda deseñada galega desde ANOS 80 mito de Greta Garbo, os os anos 70 até a actualidade, A Fundação Serralves aco- venres e sábados ás 22h e REENCONTROS A MIRADA DO DESEXO con máis de 50 orixinais de lle, até o 25 de marzo, a mosos domingos ás 20h, cun As pinturas de Elisa Aba- O Museo Galego do Entroi- autores como Xaquín Ma- tra Uma tipología, proxecto THE CASUALTIES prezo da entrada anticipada lo expóñense na sala An- do acolle esta mostra de fo- rín, Eduardo Galán, Mi- ambicioso que presenta unha Os norteamericanos van de 13 e 10 euros ou por 15 tón Rivas Briones até o 4 tografías realizadas por guel Robledo ou Pinto e perspectiva espécifica sobre dar un concerto o sábado e 12 o día da función. de febreiro. Eduardo Blanco Amor Chinto. Unha das máis ad- a arte deste período.♦

Nasser Bouzida, Non vos riades que o conto é triste líder de Big Boss Man, toca este xoves 25 na Fábrica de Chocolate de VIGO e o venres 26 no Playa Club da CORUÑA.

Xente do PSOE, con responsabilidade no goberno da Xunta de Galiza en política de nor- malización do idioma, anda presentando campañas a prol do seu uso social. Na súa casa os exemplos van noutro camiño, e o bronce das placas deixa testemuños tan groseiros como este protagonizado por quen fora o seu líder natural e lingüístico.♦ Nº 1.253 3 Do 25 ao 31 de 5 xaneiro do 2007 2 Nº 1

on vale que un país se ter en conta quen é o gaña- aceptado, aínda que o prezo 0 desenvolva se nel non dor, antes de concederlle o resultou ser unha guerra. A

4 Contra o

se convocan elec- visto bo. A elección de Allen- vitoria de Hamas en Palestina 0

N 1

cións. Por exemplo, o mode- de foi un erro do pobo chile- houbo que boicoteala. Agora, 3 0

lo chinés non resulta aceptá- no, segundo o goberno dos eliminado Milosevic, houbo 3 escepticismo 1

bel. Pero, aínda no caso de EE UU. O triunfo dos isla- novas eleccións en Serbia. A 2 0

que haxa eleccións, cómpre mistas en Alxeria non foi ver como se portan.♦ 0 0 XOSÉ RAMÓN POUSA Ano XXIX. 4 8 IV Xeira. DIRECTOR: Afonso Eiré López. EMPRESA XORNALÍSTICA EDITORA: Promocións Culturais Galegas S.A. PRESIDENTE: Xosé Fernández Puga. Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade 986 433 830*. Redacción 986 433 886 - 22 24 05. Fax 986 223 101. perda de identidade [email protected] dos grandes Esta- Impreso en papel reciclado Greenrecy 100 de 60 gr./m2 Ados, a recuperación política das nacionalidades negadas e o estabelecemento dun marco lexislati- vo e político continental di- námico, foi un dos grandes Vicente Ginesta atractivos da UE. Un proxecto capaz de integrar óp- ticas do máis diverso sobre ‘No museo de anestesioloxía non hai instrumentos de tortura’ a complexa estrutura polí- tica, cultural e multilin- güística dunha realidade H. VIXANDE pañola. O Colexio Médico de tan fragmentada como a É profesor universitario e Santiago, onde xa había un pe- europea. Da ilusión dos médico especializado en anes- queno museo de medicina, ce- primeiros momentos esta- tesioloxía, pero nesta entre- deunos espazo. Máis tarde, en mos pasando a un estado vista fala sobre o único museo 1987, a Facultade de Medicina de certa decepción, marca- nacional español que atopamos de Santiago tamén nos deu un lu- do pola incapacidade das en Galiza, o de Anestesiolo- gar onde localizarnos, por iso te- elites políticas de lexitimi- xía e Reanimación, que el di- mos dúas sedes. Neste momento zar un proceso de integra- rixe. Chámase Vicente Ginesta. hai un convenio de colaboración ción que non foi quen de con ambas institucións. dotarnos dunha constitu- Anestesioloxía e reanimación, Sabe que é o único Museo ción asumíbel por todos. curiosa dedicación para un Nacional que hai en Galiza? Algo semellante ao que, a museo. Non o podo dicir, pero penso nivel galego, está a aconte- Si. O que acontece é que a que non. cer co Estatuto, aínda que anestesioloxía e a reanimación te- Supoño que a maioría dos aquí sexa maior a incapaci- ñen un papel moi importante, fun- visitantes son estudantes de dade política dos que nos damental, na cirurxía. A revolu- medicina. queren ver aínda máis ana- ción cirúrxica, no XIX, supuxo un Como está na Facultade, os nos e negan o evidente. avance que necesitaba controlar a estudantes interésanse. Nós ta- O Eurobarómetro des- dor, a hemorraxia e a infección. mén procuramos mostralo. Te- tacaba na súa última onda Iso permitiulle avanzar máis. mos pezas interesantes. que un 53% dos europeos Terán máquinas antigas. Dígame a súa favorita. cre que a súa voz non con- O museo como ente non só Todas marcan unha evolu- ta no proxecto europeo, na- ten aparellos específicos da anes- ción. Na ventilación mecánica, mentres que a valoración tesia, senón tamén para controlar hai dous pulmóns de aceiro; hai da Comisión –o goberno a dor e a infección. Se o visita ve- un respirador de 1911 restaurado de Europa– baixa até ni- rá a súa evolución, como se de- en Alemaña, inhaladores antiquí- veis do 46%, seis puntos senvolveron os adiantos que lle simos, vaporizadores... é grande. menos que hai un ano. Un permitiron chegar á actualidade. Ten moitos empregados? 31% dos europeos non Pero algunhas máquinas Non, é un voluntariado. confía no parlamento. parecerán de tortura. Seguro que non reciben Sete de cada dez euro- Segundo os ollos con que as subvencións. peos teñen pouco ou nulo mire. É agradábel ver como se van Houbo, pero o esforzo funda- coñecemento das políticas solucionando os problemas da me- mental é privado; da Sociedade levadas a cabo polas insti- dicina, como se aprecia no museo. Española de Anestesioloxía. tucións comunitarias, o A anestesia é fundamental E do Ministerio? Por aqui- OTTO / A. G . N . que pon de relevo un estre- para unha operación. lo de que é museo nacional. pitoso fracaso da política A proba é que unha enquisa moi deficiente. O 16 de outubro tán moi seguros e grazas a ela A verdade é que a Xunta deu, de comunicación. Os datos do British Medical Journal, que de 1846 un dentista americano pódense abordar patoloxías e ca- a través da Consellaría de Cultura, contrastan, porén, coas es- vén de publicarse, di que desde chamado William Morton que sos moi complicados. apoio de persoal especializado pa- peranzas que a maioría dos 1840 as principais contribucións experimentou co éter, conseguiu Cambiando de tema: museo ra realizar o inventariado e a cata- cidadáns segue a depositar da medicina son a potabilidade anestesiar os pacientes e fixo un- nacional, nacional de Galiza? logación normalizada dos fondos. no proxecto europeo. da auga, a anestesia e o control ha demostración no Hospital Xe- Sen ánimo de molestar, Na- Está aberto ás mañás dos Filósofos como Jür- da infección. Esta disciplina non ral de Boston que foi decisiva; a cional de España. No momento días laborábeis e o feito de que gen Habermas, sociólo- só consiste no control da dor, ta- noticia deu a volta ao mundo. de crearse, en 1981, foi recoñeci- sexa gratis anima a visitalo. Irá gos como Ulrich Beck, mén aborda a hemodinámica, o A min os anestesistas sempre do como tal no Estado, aínda que moita xente, non si? ou politólogos como Sa- ritmo cardíaco, a actividade dos me deron un pouco de medo. figura no Rexistro da Consellaría Como figura nas guías hai mi Nair, apuntan a nece- pulmóns, dos riles... É lóxico, pero a anestesiolo- de Cultura, polo que está dentro moito profesional que vén visita- sidade de promover un Antes que facían? xía hoxe realiza controis tan ex- da realidade nacional de Galiza. lo. Outros veñen por razóns con- gran debate público para Amputacións sen anestesia, haustivos que é unha disciplina Foi apoiado pola Sociedade Ga- cretas, pero é certo que as visitas que a sociedade civil pro- por exemplo. Era unha situación sen problemas, os pacientes es- lega de Anestesioloxía e pola Es- espertan moito interese.♦ mova dende abaixo a su- peración desta vaga de escepticismo que ameaza con debilitar o proxecto. As montañas de Galiza Como en Europa, na Galiza, onde a información e os estudos de opinión son Adela Leiro, Mon Daporta, Víctor M. Caamaño, Manuel Núñez e Isaac Pontanilla aínda máis deficientes, deberiamos facer algo semellante, demostrando, dende a base, que a sociedade ci- O territorio galego é unha sucesión interminábel de lombas, montañas e grandes serras separadas vil tamén ten algo que dicir nese fracaso colectivo que por milleiros de ríos e regueiros e algunha que outra chaira ou depresión. se chama Estatuto. Calar equivale a darlle a razón a A diversidade de rochas e microclimas, xunto coa historia xeolóxica, crearon múltiples morfoloxías de relevo quen manexa como baza onde podemos atopar formas suaves ou escarpadas, profundos canóns, ou vales de pouca pendente. para a súa incompetencia o desinterese dos galegos po- Despois dun grande esforzo ou dunha longa camiñata, non hai mellor sensación lo proceso estatutario. Por este camiño escéptico nun- que a de sentar nun cumio e contemplar a paisaxe desde as alturas. ca imos contar para nada, nin como pobo, nin como cidadáns.♦ A N O S A T E R R A