Die nuwe stem vir 'n nuwe Suid-Afrika

16 Desember 1988 Tel: (011) 836-7236/7/8/9 Prys: R1 ,20 (R1,07 + 13c AVB) Anton' Biddag of afdag: Rupert praat oor 'n Wat beteken die nuweSuid· Gelofte vandag~?~ Afrika 8 en 9 7·

Staatspresident PW Botha het Vrye Weekblad vir beweerde laster gedagvaar. • Botha cis skadevergoed ing van RlOO 000 en boonop 'n "onvoorwaardelike apologie" voor Maandag. . Die redaksie van Vrye Weekblad het gister aangedui dat hulle nie enige apologie gaan plaas ofdie ge ld gaan betaal nie en gereed is om die saak in die I ho f te verded ig. • Oil is sover bekend die eerste keer dat Botha iemand vir laster dagvaar, en die eers te keer dat die Staatspresident van Suid-Afrika 'n koerant vir laster Max du Preez dagvaar. Botha bew eer dat Vrye Weekblad die amp van Staatspresident aangetas en sy "karakter in sy persoonlike hoedanigheid" gekwets het , DIE Brazzaville-ooreenkoms oar Botha se prokur curs, De Klerk en Van Gend van Kaapst ad, het die week onafhanklikheid vir Namibia en namens Botha in 'n brief aan die redakteur van Vrye Weekblad geskryf: die onttrekking van die Kubaanse "U wo rd ver wys na die berig ge titeld ' Pik, PW en die M afia-baas: op bladsy magte uit Angola gaan die poli­ 5 van u uitgawe van II November 1988. tieke situasie in die hele Suider­ r ot vir "In die voorrnelde berig word beweringe gernaak van 'n assosiasie tussen Afrika ingrypend verander. ons klie nt en 'n ' berug te Mafia-baas Vito Palazzolo' wat as volg lui: ' Staatspre­ Die "einde van 'n hoofstuk in sident PW Botha en die Ministervan Buitelandse Sake, Pik Borha, het selfdie Afrika se moderne geskiedenis", berugte Mafia -baas Vito Palazzolo ontmoet en saam mel hom geeet.' soos Amerika se Chester Crocker "Hierdie beweringe is per se lasterlik. dit genoem het, kan onder meer "Voorts is dit uit die aard van die berig duidelik dat dit daarop gemik is en die volgende uitwerkinge op die gepubliseer is mel die motief om die amp van die Staatspresident aan te las subkontinent he: asook die Staatspresid entse karakterin sy persoonJikehoedanigheid Ie kwets, • Die African National Congress "Die korrektheid van voorrnelde beweringe word ten sterkste ontken en is sal binnekort sy opleidingskampe 'Ia dit van alle waarheid ontbloot, Ons klient se waardigheid in sy ampshoeda­ uit Angola moet skuif. Dit gaan nigheid so weI as in sy persoonlike vir die ANC 'n groot militere hoedanigheid is deur die opskrif en kopseer wees, want Zambie, inhoud van die voorrnelde berig Zimbabwe, Botswana, Mosambiek aangetas. en Swaziland weier die ANC reeds "Ons stel u gevolglik in kennis 'n militere teenwoordigheid, terwyl dat ons instruksies onrvang het am 'n Tanzanie oak nie gretig is om die skadevergoedingseis teen u blad in guerrillas te huisves nie . te stel vir die verhaal van die bedrag • Jonas Savimbi se Unita-rebelle van Rl00 000. . sit met nog 'n groter probleem "Indien hierdie bedrag, tesame omdat hulle na 1 April, die met 'n onvoorwaardelike apologie voorgestelde implementeringsda­ aan ons klient, nie voor of op 19 tum, baie moeiliker die byna Desember 1988 by ons kantore onontbeerlike logistieke steun van ontvang word nie, sal sodanige stappe Suid-A frika sal kan kry , Nli namens ons kl ient ingestel word wal onafhanklikheid sal Unita heel­ nodig is om sy bel ange te beskerrn , . temal van Suid-Afrika afgesny waartoe hy ge ad viseer mag word." wees. D ie brief is onde rte ken deur een AFP berig uit Brazzavill e dat van die pro kureursfirrna se assis ­ die Kubaanse adjunk-minister van ten te, 11 Nie mand. buitelandse sake, Ricardo Alar­ Die redaktcur van Vrye Weekblad con, gese het dat Suid-Afrika het gis ter daarop ge wys dat die be­ "plegtig onderneem het om alle tro kke berig ge baseer is op 'n beedig­ inmenging in die sake van Angola Ret hulle de verklaring deur 'n Pretoriase rekcn­ te staak" , rnees ter, Cl ifford Fred erick Bentley, * As Unita vir 'n tyd lank no g sy wat op 17Februarie vanj aar deurdie guerrilla-aktiwiteite suksesvol kan 16 Desember polisie afge neem is en kort daarna voo rtsit, sal die regerend e MPLA. de ur adjudan t-offisier Andre Fouch e gou verpli g wees om m et hulle te gek~ap? aan die Harm s-kommissie in Kaap­ begin onderhandel oor vrede en 'n stad voorgelees is: regering van nasionale eenhe id. Foro: Anna Zieminski Die MPLA bet swaar op die Kubane Jacques Pauw geleun am Unita te beveg. DIE Groot Sker by die SAUK het SAUK se Groot Sker slaan weer.toe ' * Die Suid -Afrikaanse regering weer eens toegeslaan. het heelwat aansien in Afrikaver­ 'n Oorsigprogram wat verlede afskeidstoespraak toe hy vroeer Vrye Weekblad verneem van 'n direktcur van nuus en buitelandse werf deur die onderhandelinge Sondaga and oor Netwerk uitgesaai vanjaar van sy pligte onthef is, betroubare bran dat dele van sy d ien ste by die SAUK, opslae binne suksesvol deur te voer. Die Minis ­ is, is skielik verlede Saterdagoggend Dit is na sy afdanking eers intern toespraak Saterdagoggend "in opdrag die korporasie gemaak het. ter van BuitelandseSake, PikBotha, gesensor en alle beeldmaleriaal oor binne die SAUK uitgesaai, maar later van bo af", summ ier uitgesny is. Volgens die berig het 'n uitlating is methandeklapbegroettoc hyna Riaan Eksteen, gewese direkteur­ oorNetwerkgebeeldsend. Hierin het Die program is toe Sondagaand van Burger tydens 'n besprekings­ die ondertekening van die pro­ generaal van die SAUK, moes inder ­ Eksteen sy dank teenoor die SAUK sonder Eksteen uitgesaai, program oar die algemene verkies­ tokol-dokurnente gese het: "Dit is haas uitgesny word . uitgespreek, maar gese dit is vir hom Intussen her dit bekend geword ing verlede jaar, hom moontlik bevor­ basics 'n Afrika-ooreenkoms. My In die oorsigprogram was daar moeilik omte se wardie ware toedrag dat Vrye Weekblad se berig van dering lot adjunk-direkteur-generaal NaBI2 uittreksels van Eksteen se van sake is. vcrlede weekoar SakkieBurger, senior gekos het, . In ons tydskrif: Die R'usse in die Boere-Qorlog - .NtJUS Die week in die nuus ~~ Kits-toets Blyin parlement, .. • 'Dietlen beskuldlgdes indieDelmas-verhoor, wat skuldigbevindisaan vir Aids - mosies . ' vra ~ ; , • . hoogverraadenterrorisme,begin stappe o~ appel aan te tekenteen.hul • vonnisse, UDF-IeierPatrickLekotahetdie swaarste straf van 12jaar virus KAAPSTAD - Ver~keie mosies wat'

'. .< ~ 2 Vrye Weekblad 16Desember 1988 NUUS -'" . Winnie, klein Gadaffi by 'eensame'

oupa Nelson , '

NELSONMANDELAis eensaamin Dennis Morris synuwe "luuksesel" wanthy hetnie meer die geselskap van mede­ laat is.Mandela stem saam methaar," J gevangenes nie. Ayob het gese Mandela se ver­ 1. Sy vrou, Winnie, was die week skuiwing na die Paarl is nie deel van uiters ontsteld nadat sy hom vir die sy geleidelike vrylating nie omdat eerste keer in sy nuwe "sel" op die hy bloot van een tronk na 'n ander terrein van die "Victor Verster­ oorgeplaas is. gevangenis buite die Paarl besoek Die huis waarinMandela woon is het,Die farniliemeen sy verskuiwing deur die Gevangenisdiens gemeubileer was "wreed" en 'n "tree agteruit", en is binne die tronkkompleks gelee. Mandela is verlede week vanaf Hoewel hy nie oorsy eensaamheid ' die luukse -Kliniek gepraat het nie, het die familie die in Plumstead na sy nuwe tuiste oor- indruk gekry dat hy baie alleen is. In geplaas. • die tronk het hy minstensdie geselskap Mandela ontvang juis hierdie week van sy mede-gevangenes gehad, het sy LLB-graad van die Universiteit Ayob gese, van Suid-Afrika, berig die Financial Die huis, wat eintlikbedoel is vir Mail. Mandela, 'n gekwalifiseerde 'n bewaarder om in te woon, word prokureur, het na hy in die tronk omring deur bewaarders. Nie een beland het, toestemming by die van hulle was egterby toe die egpaar owerhede gekry Om verder te studeer. met mekaar gesels het hie. Sy verhandelinghet gehandeloor Die Staat het foto's van Mandela die noodmaatreels wat in Julie 1986 se huis vrygestel, wat onder meer afgekondig is. met 'n swembad spog. Hulle moes Winnie Mandela was tydens haar dit egter met sy sement-sel van die besoek vergesel van haar drie kleink­ afgelope 26 jaar vergelyk het, het inders.Zozo,Zondwaen Gadaffi, en Ayob gese. ' haar dogter, Zindzi. 'n Konvooi plaas­ "Ekglonieeenshykanswemnie. like en buitelandse joernaliste het Die afgelope 26 jaar het hy nie altyd agter hulle na die tronk aangery. genoegwatergehadom in te badnie, Nadat hulle by die tronkkompleks Die foto van die swembad was ver­ aangemeldhet, is hullemet 'n kombi onderstelom te wysin wat se lunksheid van die Gevangenisdiens na Man­ hy aangehou word." dela se huis geneem waar hulle 80 Winnie Mandela minute lank by hom gekuier het, Foto: Gideon Mendel Sy hetna die tyd geweierom met joernaliste te praat, Sy is hiema na die Vniversiteit van Wes-Kaapland waar sy 'nmiddagetebygewoonhet. Vermaas Sy moes 'n perskonferensie by Magtig dreun '0 . die universiteit toespreek, maar die familie se prokureur, Ismail Ayob, vliegPik het aangekondig dathy 'n verklaring , namens haar gaan voorlees. Hy het na ook vrae beantwoord wat aan haar ouweSuid-Afrika gestel is. , Die familie se in hul verklaring DIE "magtige dreuning" van die Lied (RAV) die kongres bygewoon. Brazzaville dat dit duidelik is dat Mandela 'n van long Suid-Afrika het wyd oor Barend Theron Afrikaanse studentewas ook deel gevangene van die Staat bly. "Dit is die 'kampus van die Witwatersrand op Stellenbosch in ag te neem. Op van 'n afvaardiging van Concerned ALBERT VERMAAShetook sy geen vryheid nie," het hulle gese, aangesweef gekom. 'n Verdwaalde die kongres is daar slegs een sitplek Students van die Universiteit van Yinger in die Namibia/Angola Inteendeel, sy verskuiwing is 'n FAKvergadering? Inteendeel, 'ngroep vir Stellenbosch gereserveer, terwyl . . samesprekinge gehad. Sy Chief­ "tree agteruit" omdat hy nou van sy Nusas-lede van die Universiteit van die Stellenbosch-afvaardiging groter 'n Kenmerk van die weeklange tain Airlines het Suid-Afrikaanse tronkkamerade verwyder is. Stellenbosch het 'n progressiewe ,is as sommige van die geaffilieerde kongres is dat Afrikaans meeras ooit afgevaardigdes na Abidjan en Sy familie was "hartseer en seer­ variasie van die volkslied gesing op studenterade," lui die verklaring. as voertaal gebruik is. In 'n verslag Brazzaville gevlieg. gemaak toe hulle sien wat aan Man­ die jaarlikse kongres van die Na­ Die verklaring noem ook dat 'n van die monitor-komitee is egter Business Day her vroeerhier­ dela gedoen word". Hy is alleen in 'n sionale Unie van Suid-Afrikaanse debat onlangs op Stellenbosch aangedui dat die gebruik van Afri­ die week berig dat Pik Botha, groot huis wat deur baie bewaarders Studente (Nusas), ontstaanheioorafstigting vanNusas kaans in sommige gevalle tot kom­ Minister van Buitelandse Sake, omring word. Met hul weergawe van die tra­ en die stigting van 'n progressiewe munikasieprobleme gelei het. sy invloed gebruik het om 'n "Mevrou Mandela was hartseer disionele strydlied het die groep Afrikaanse organisasie. Die Vniversiteit van Stellenbosch ontmoeting tussen Vermaas, 'n en seergemaak toe sy haar man ge­ Afrikaanse studente standpunt in­ , Na 'n h~lfuur is die saak egter is tans die enigste Afrikaanse univer- ' lewenslange vriend, en Barend sien het," het Ayob gese, Hy wou geneem: "...... van Crossroads tot bo opgeklaar en Stellenbosch het sy plek siteit met 'n gevestigde Nusas-tak. du Plessis, Minister van Finan­ egter nie se wat tussen Mandela en in Soweto,ruisdawerend luid vryheid­ - nou drie stoele - op die kongres Die ledevan die SDS opTukkies het sies, te verseker, Botha en Du sy vrou bespreek is nie. skore. Dit is die lied van nuwe Suid­ ingeneem. 'n Komitee is aangestel twee jaar gelede probeer om 'n Nu­ Plessis' het elk in 'n verklaring Mandela se gesondheid het baie Afrika ...... om die verhoudingtussen die Stellen­ sas-tak te stig, maardie SR het hulle hul eie en hul departemente se verbeter,maarsystatusblyonveran- ' Dit was nie net in voorsing dat bosch-tak en Nusas te ondersoek. . gekeer omdat die organisasie "nie verhouding tot Vermaas en sy derd - hy is steeds 'n gevangene en Afrikaanse studente hul merk ge­ Volgens 'n opname wat deur inpas in die Afrikaanse karakter van maatskappyeaandie Harmse kom­ het byvoorbeeld geen se gehad oor maak het op die kongres nie. Die akademici op die Matie-kampus die universiteit nie". missie uitgespel. sy oorplasing vanaf die kliniek na kongres-agenda het onverwags 'ri uitgevoer is, staan sowat 7 persent Die SDS is kort daarna aanvaar­ Buitelandse Sake het teen 'n die Paarl nie, het Ayob gese, ander loop geneem toe die Stellen­ van Maties simpatiek teenoor die nadat presies dieselfde grondwet . koste van R287 800Vermaas se "Hy is 'n paar minute tyd gegee bosch-groep in protes teen "on­ beleid van Nusas, Nusas is in 1985 net met 'n ander naam - aan die SR lugredery gebruik om afgevaar­ om homself voor te berei nadat hy voldoende erkenning" die kongres ' op die kampus gestig en het tans voorgele is. digdes na die vredesamesprekings meegedeel is dat hy .verskuif gaan verlaat het. meer as 'n 100 lede, het 'n Marie- , Volgens die voorsitter van die in Abidjan en Brazzaville te vlieg. word. Hy is steeds 'n gevangene, Die ' Die Maties het'n verklaringvoor- woordvoerder gese. SDS, Dawie Nel, oorweeg hulle tans . Genl Magnus Malan, Minis­ enigste uitsondering wat gemaak is, , gelees waarinhulledie anderafvaar­ Vanjaar is ook gekenmerk deur nie affiliasie met Nusas nie, orndat ter van Verdediging, het ook 'n is dat sy familie hom kan sien wan­ digings 15minutekans gegee hetom die grootste bywoning vanAfrikaanse dit eers deur die studenteraad verklaring aan die kommissie neer hulle wil," het Ayob gese.. , Nusas-Stellenbosch se posisie in die . studente sedertdie AfrikaanseStuden­ goedgekeur moet word. voorgele waarin hy dit stel dat Mev Mandela verwerp steeds 'n organisasie te herevalueer, Die Maties .' tebond by Nusas weggebreek het. Volgens 'n oud-lid van die AAA Vermaas se maatskappye ook met aanbodvan KobieCoetzee,Minister het onder meer gekla oordie hoofkan­ Buiten die 14 studente van die kan die organisasieooknie by Nusas die Weermag besigheid gedoen van Justisie, dat sy en die gesinsaam toor van Nusas se versuim om ,die Nusas-tak op Stellenbosch het tien affilieersender die goedkeurlng van het, Vermaakseoorsesegeregis­ met hom in die huis kan bly.. Stellenbosch-tak na twee nasionale . afgevaardigdes van die Studente vir die universiteitsowerhede nie, Sy wil treerde vliegtuie is moontlik "Tot tyd en wyl alle gevangenes byeenkomste te nooi. 'n Demokratiese Samelewing (SDS) nie haarnaam genoem he nie, omdat gebruik om onder meer Unita­ dieselfde voorregte het, sal sy en "Daar word gedurig na Nusas 'vanTukkies envierstudente van die geen student aan die universiteit 'n leier Jonas Savimbi te vervoer. ­ haargesinhomvirdieselfde tydperk verwys as 'n federasievan studen­ Afrikane Anti-Apartheid (AAA) op verklaring aan die pers mag maak Sapa besoek as wathullevoorheen toege- terade, sonder om die plaaslike tak die Randse Afrikaanse Vniversiteit nie.

VryeWeekblad, 16 Desember1988 3 . ~ . ~ ...... " ...... ' ...... , . - ','" -

SfAATSPRESIDENT PW Bothawoo oor die toekoms gesels en wat ons net oor die verlede gesels; oor wie Jacques Pauw kan doen om die verhouding russen PWBotha die blaam moet lay vir die betrek­ ons twee lande te verbeter. Hy het kinge tussen Amerika en Suid-Af­ gewapende magte. Hy word beskou ter van KwaZulu, Albertina Sisulu ons nie die kans gegee om hierdie rika. Sy houding kan net verdere as 'n toekomstige kandidaat vir die en Murphy Morobe, ampsdraers van sake te bespreek nie," het Boren gese. Amerikaanse sanksies teen Suid- presidentskap. Boren is voorsitter die UDF, en Cyril Ramaphosa, alge­ Hy was egter meer optimisti~s wou net . Afrika aanmoedig. van die senaatskomitee oor intelli­ mene sekretaris van die Nasionale oar sy ontmoeting met die anderdrie S6 se twee invloedryke Ameri­ gensie. Unie van Mynwerkers. ministers. "Pik Botha het gese hy kaanse senatore wat pas 01' 'n BorenenNunnhetindieloopvan Pies Botha het geweier dat Nunn aanvaar dat daar verdere ekonomiese oar die weeklange amptelike feitesending in hul sending sameprekings met 'n bree en Boren virNelsonMandelaontmoet, deregulering moet plaasvind en dat Suid-Afrika was. Hulle se indien daar , spektrum leiers gevoer. Onder hulle Boren het die volgende oor sy meer geleenthede vir vrye swart nie vinnig werklike hervorming en was President Botha, Pik Botha, ontrnoeting met die Staatspresident onderneming geskep moet word. ware gesprekvoering met swart leiers Minister van Buitelandse Sake, Chris gese: "Dit was die teleurstellendste "Heunis het gese hy besef dat dit verlede plaasvind nie, verdere sanksies teen Heunis, Minister van Staatkundige ontmoeting wat ons met enige leier noodsaaklik is om sommige swart Suid-Afrika verwag kan word. Ontwikkeling, en Kobie Coetzee, gehad het. Ons het hiematoe gekom leiers wat nou in die tronk is, on­ Hulle is senatore Sam Nunn en Minister van Justisie. as konstruktiewe politici wat in die voorwaardelik vry te laat om aan 'gesels David Boren. Nunn, 'n konserwatiewe Hulle hetook gesprekke gevoer middel van die politieke spektrum betekenisvolledialoog dee! te neem, Demokraat van Georgia, is voorsit­ met Aartsbiskop Desmund Tutu, staan. Coetzee was ook bereidom na ons te ter van die senaatskomitee oor die Mangosuthu Buthelezi, Hoofminis- "Ons wou met die Staatspresident luister.' Die twee senatore was baie kri­ tiesoordie gevolgevandie uitspraak in die Delmas-verhoor. Boren het gese: "Hoewe! die Regering beweer dat hy gereed is vir onderhandelings oor ware demokratiese hervorming, et die eerste oogopslag IYk, Iyk dit asof hy voortgaan om ware swartleiers teonderdruk- soos in die die skets hieronder na 'n- M geval van die UDF. , wit vaas (Ofsien u 'n silhoeet van twee "Die voortdurende aanhoudings sonder verhoor en inperking van leiers ,g~sigte?) gaan 'n emstige verslegting in die' betrekkinge tussen Suid-Afrika en Amerika tot gevolg he. "As die Regering bedoel wat hy se oor dialoog, hoekom is by besig om die spektrum van nie-geweldadige politieke bedrywighede te verklein "en waarom sluit hy die volgende geslag swart leiers toe'!" ' ..- Boren het -gese hulle kon geen aanduiding by president Botha oor die toekoms van Mandela lay nie..': Hy het gesedie buitewereld is nie bemdruk met die nuwe tuiste van . Mandela nie. Al is daar nie meer tralies voordie vensters nie, bly hy 'n

h" '.' .' gevangene van die SA-regering. Boren het gese hy is nou oortuig dat die Amerikaanse kongres die regte : besluit geneern hettoe- hy in 1986

. . - .,,~, beperkte ekonomiese sanksies teen Suid-Afrika ingestel het. Verdere , besluiteoorsanksiessal alles afhang ':" van wat nou in Said-Afrika gebeur, ' Nunnhetgese die wetgewing wat volgende jaar voor die Senaat dien; gaan algehele sanksies en totale dis­ ',. investering afdwing. Hysal verdere ontwikkelings in Suid-Afrikafyn dop-' hou voor hy besluit hoe hy sal stern. Hy het gese hy hoop dat die Regering aanduidings van ware hero. vorming voor die volgende sanksiestemming sal gee. "Die soort tekens wat ons soek is werklike gesprekvoering, _swart leiers war - ,'- vrygelaat en toegelaat word om deel is presie~ diepunt: onssierr te neem en die -noodtoestand wat afgeskaf word," dingeniealtyd uit dieselfde Boren het gese hulle hetrede tot D . -I optimisme en pessimisme na die ~i ,perspektief nie. sending. Hulle optimisme spruit uit die talle Suid-Afrikaners van alle ! Ooknie wat dietoekoms vanons kleure wat'nnie-rassige demokrasie

tot stand wil bring, en die geweldige > land betref nie. mensepotensiaal van die land. . Onsby AngloAmerican glo die Hul is pessimisties oordiestappe wat die regering neem om nie-gew- . 'enigstemanier waarop hierdie verskille , e!ddadige politieke en ekonomiese optrede te onderdruk en al meer leiers ,, oorkom salkan word, is om metmekaar in te perk of in die tronk te sit. Boren het gese: "Koornhof het te praat: as gelykes. onlangs in Amerikagese dat die tafel vir gesprekvoeringnou gedek is. Die Van aangesig tot aangesig. meganismes is deur middel van 'n raad (die voorgestelde Nasionale Raad) geskep Maar wat help dit jy het 'n gedekte tafel, maar niemand om daar aan te sit nie?" Nunn het gese die uiteindelike ' ,oplossing vir Suid-Afrika moet voorsiening maak vir vrye on­ (Si](Si]@ derneming, maar vrye onderneming waarin almal deel kan he. ANGLO AMERICAN CORPORATION Hulle het die vredesinisiatief in Namibia verwelkom. "Amerika sal OF LIMITED baie, baie goed kyk dat elke letter van die ooreenkoms nagekom word en seker maak dat die onttrekking van die Kubane werklik plaasvind, en dat dit 'n onttrekking uit die hele streek is;' het Boren gese.

HUNT LASCARIS TBWA B8110132 " »' ¥J'¥e.Weekblad, 16 Desernber 1988·

----,------_.. • (1 t;,·------~---NUUS ~ VADER Smangaliso Mkhatshwa weet t lot vandag toe nie hoekom hy in 1986 vir 30 uur lank deur lede van . , die veiligheidsmagte gemartel is nie, 'Die geld kan nie die I~" Klaarblyklik weet die Minister van '\;<" Wet en Orde, Adriaan Vlok, ook nie. VIol< hetverlede week in 'nskikking buite die hof R40 000 aan Mkhat­ shwa toegeken. Vii Mkhatshwa is .vernederingvergoed nie' die geld 'n skulderkenning van bru­ tale polisie-optrede. "Die geld kan nie vergoed vir die Elsabe Wessels "By my eerste gemeente het my vemedering nie. 'n Mens voel selfs oe oopgegaan vir die ongenaakbaar­ skaam om die geld te aanvaar,' se Mkatshwais 'n vreesloseChristenen heid van Suid-Afrika se wette. Ek Mkhatshwa in sy kantoor by die sy Christenskap is onvoorwaardelik moes die woord verkondig aan Instituut vir Kontekstuele Teologie verbind tot die bevryding van sy mynwerkers op die steenkoolmyne in Jorissenstraat, Johannesburg. stemlose landgcnote. by Witbank. . Vader Wanneer hy die gebeure van 20 . ,Hy is oak 'n vrolike Christen. Hy: "Die neerdrukkende toestande by Smangolisci . en 21 Augustus 1986 in die geheue . geniet sy kerk, sy gemeente en sy die hostels; waar mansvanhul vroue , Mkhatshwa. roep, doen hy dit met 'n m~te van werk as sekretaris van die Instituut . , geskei is endie haglike cmstandighede Foto: Eric afstand. "Ek het nie bitterheid oor-: van Kontekstuele Teologie. Hy is 'n waaronder hierdie mense werk, het Miller .' gehou nie. Ek het wei 'n plig om aan ywerige tennisspeler. John McEn­ dil virmy uiters moeilik gemaak om , Afraplx. my folteraars dieJig te wys. Liefdeis roe is sy gunstelingsportrnan en hy regverdigheid en liefde aan die rnense die grootste gebod." sal tot 1aataand voor die televisie sit te verkondig. "Onder die oms tan- Volgens Mkhatshwa het sy 30 , as die Amerikaner speel. , dighede het'n Kersboodskap van uur van angs die oggend van 20 Op die oomblik werk hy egter liefde altyd hoi geklink. Godsdiens , Augustus - twee maande nadat hy twee skofte per dag. Soggens vroeg . moet mense se ruimte en nood aangehou is - by die Hercules-poll­ vertrek van sy huis in Shoshanguve, aanspreek." Doen jy dit nie, verloor siestasie in Pretoria begin. Hy is' noordoos van Pretoria, om by die jy 'n gelowige. geblinddoek en in handboeie deur . instituut te gaan werk. Saans keerhy "In Suid-Afrika moet jy jouself vyfledevandiepolisiemag uit sy sel terug en dan begin huisbesoek. Sater­ voortdurend afvra wat dit beteken geneem.en toe permotorna 'n afge­ dae en Sondae word voltyds aan die om 'n Christen te wees onder 'n stelsel lee plek gene em. . St Charles Lwanga-gemeente in wat mense hul menswaardigheid In die daaropvolgende ure is hy Soshanguve gewy. ontneem." gedwing om op dieselfde plek te Mkhahtshwa, wat in Barberton staan, sy broek is deur sy.ontvoer-: . grootgeword het,het sy teologiese , ders afgetrek sodat sy geslagsdele studies op 26 Junie 1965 aan die ontbloot is, 'n waterige stof is aan­ Teologiese Seminarium by Hamman-' houdend aan sy bene gesmeer, en 'n skraal voltooi. Die datum 26 Junie . ' koue trek het aanhoudend op hom him vir homgrootbetekenis is. Ditis gewaai. sy geboortedag enook die dag waarop Tydens ondervraging is skotenaby die Freedom Charter in 1955 sy beslag sy kop geskiet, en 'n grillerige voor­ gekry is. werpvoorwerp.is in sy anus opgedruk. "Ek het geen probleem om my · Sy geslagsdele is ook geknyp. lewe as Christen aan my bestaan as · "Wanneer ek gekrul het van pyn het sosio-politieke wese te koppel nie. hulle gelag.' In Suid-Afrika is die twee onlosmaak­ . Vyfuur die middag van die 2lste lik aanmekaarverbind. Vir my is dit is Mkhatshwanasy selbydieHercu-' belangrik om godsdiens relevant te les-polisiestasie teruggeneem, Hy is maakvirmense wat onder apartheid sowat 'n jaar laterop 12 Junie 1987 " ly en deur 'n onregverdige stelsel vrygelaat sonder dat hy aangekla of ' onderdruk en uitgebuit word. verhooris. Ditwasdievyfdekeerdat . , "Ekhet vroeg reeds besef dat om hy sonder verhoor aangehou is. . 'n priester te ~ees nie net sou be­ · .: Mkhatshwawou graag die skuldi­ teken.dat 'n: mens die sakramente ges in diehof aan die kaak, maar hy bedien nie -ek hetbesefdatmy diens · hetgetwyfel of die verhoor regver-.. sosio-politieke gevolge sou he .. dig sou wees. Daarom het hy buite ' die hofgeskik. "AI sou Vlokmy net R2 betaal het..Dit bly 'n erkenning van skuld," , 'Mkhatshwa' beken dathy ontsettend bang was; "Mense war' , , hulself aan sulke optrede skuldig maak, soos wat am my gedoen is, "Oit is soos 'n dreom," het vakbondleier Moses Mayeklso se boesem vrees in. Ek het heeltyd vrou, Kola, Maandag na sy vrylating op borgtog na 898 dae in · gewonder hoe_enige mens hornself.. aanhouding gese. Sy moes die vorige twee Kersfeeste sonder ' Instituut vir~n Dernokratlese Alternatief vir Suid-. so kanverlaag deursy medernens so . haar man deurbring. Mayekiso, algemene sekretaris van die te verneder.. ' Nasionale Unievan Metaalwer1

Vl}'e Weekblad, 16 Desember1988 5 , " ...... '., \ '- Keniaseekonomie isn ,., slagoffer van sy eie sukses ·

'n Totaal van 1,1 miljard dollars NAIROBI - Kenia seekonomie, wat Veronica Forwood na onafhanklikheid gefloreerhet, is is op 'n Wereldbank-vergadering in besig om Ie struikelweens die dalende werkloosheid onderveral die jeug is Parys in Oktober deur 14 lande en verskeie multilaterale instelling aan pryse van sy uitvoergoedere en die besig om te styg. Die regering se President land se bevo1kingsontploffmg. daaris 1;l rniljoen werkloses in Kenia. Kenia belowe, Japan sowel as die Mobutu ,Op'n vreemde manier hethierdie Die dekade ria onafhanklikheid Verenigde State -het hul finansiele Oos-Afrikaanse land, wat ekonomies was.tn tydperk van "gemaklike en hulp aan Kenia verhoog, Sese Seko van sterk mtwikkel hetna onafhanklikheid vanselfsprekende groei", soos een Die land het vandag 'n kwota vir van Brittanje in 1963, 'n slagoffer kenner dit uitgedruk het, spesiale trekkingsregte van 189 Zaire van sy eie suksesgeword. Nuwe grond sou oopgestel word miljoen dollars van die Intemasion­ Sterk vooruitgang in gesondheids­ en die eerste president, Jomo Ken­ ale Monetere Fonds (lMF). ' en maatskaplike dienstena onafhan­ 'yatta, het buitelandse beleggers Die minister van finansies, George ' klikheid het kindersterftes vermin­ aangemoedig om te bele. , Saitoti, het na sy terugkeer in Okto­ der, en ondermeer aanleiding gegee In die vroeejare sewentig het die ber uit Parys gese dat Keniadeur die tot een van die wereld se hoogste ekonomie beginvaart verloor.Al die internasionalegemeenskap geloofis bevolkingsgroeikoerse. Meer monde maklikste stappe was reeds gedoen vir sybeheeroorinflasie,wat naver-. moet gevoed wold, maar slegs 20 maar intensiewe ontwikkeling was wagting nie hoer as nege persent in persent van die Ian!isvrugbaar genoeg nodig omdieekonomieaan die groei 1988 sal styg nie. vir landbou. tehou.In 1973is Kenia saammet die Kenia se buitelandse skuld, die "Asjynasentraal-Nairobikyken res van die wereld deur die skerp meestedaarvan regeringskuld, staan al die Mercedese sien,!cry jy 'n valse styging van die olieprys ontwrig. nou op vier miljard dollars. , indruk van Kenia," het 'n kenner Die bevolkingsgroeiwas besig om te Die land gebruik 34 persent van gese."Dit is 'n armland en baie van versnel en Kenia moes hardloop om sy inkomste aan uitvoere om sy skuld die armoede is versteek." op dieselfde plek te bly staan, terug te betaal, 'n verhouding wat Twee-derdes van die hoofs tad se Die einde van die jare sewentig volgensWesterse finansielekenners Mobutu serykdom bevolking van ongeveer 1,5 miljoen was 'n wisselvallige tydperk vir Kenia besig is om 'n gevaarlike vlak te " leef in krotbuurte, en Kenia is een se belangrikste verdiener van buite­ bereik.. ' , van die tienlande van die'wereldmet landse valuta, koffie. 'n Jaar van Kenia is egter 'n goeie terugbetaler SO groot S008 sy die 'ongelykste verspreiding van ekonorniese oplewing in 1978 het en het nog nooit gevra dat terug­ rykdom, Sommige waarnemers glo die regering sebesteding aangewakker betalings geherskeduleerword nie. die gaping tussen die besitters en die' en die land in daaropvolgende maer Toerisme het koffie verlede jaar nie-besitters isbesig om te vergroot. [are blootgestel gelaat, verbygesteek as die land se-belan­ land se skuld 'n Wereldbank-verslag van 1988 Hierdie scenario is in 1986 her­ grikste verdiener van buitelandse se meer as 'n derde van Keniase haal, toe koue in Brasilie koffie se valuta. Tee is derde. Maar toerisme bevoJking is "voedsel-onveilig'' - hulle prys wereldwyd laatstYghet. In 1987 is kwesbaar vir ekonomiese veran­ BRUSSELS - 'n Emstige diplomatieke krisis tussen Belgie en sy eertydse kolonie Zaire - die voormalige Belgiese Kongo - het gelei tot samesprekinge kry nie genoeg kos om 'n aktiewe is dieland se krediet egter ingekort, deringe in die wereld en grootskaalse werkende lewe te lei nie.' HoewelKeniain die laat tagtiger­ wilddiefstal in wildreservate kan tussen die Belgiese eerste minister Wilfried Martens en 'n hoe afvaardiging Nasionale inkornste styg stadig, jareweens rompslomp en die reger­ toeriste ook afskrik. , van Zaire verlede naweek. Opdie voorgrondwas beweringein die Belgiesepers dat presidentMobutu maar 'n bevolking wat teen 3,9 persent ing se -aandrangop beheer oor gesa­ · Sommige kenners spreek "ver­ jaarliks groei,verander'ngroeikoers rnentlike projekteminderaantreklik sigtigeoptimisme" oor Keniase toe­ Sese Seko van Zaire finansiele hulp uit die buiteland tot sy eie voordeel van vyf persent in 'n per kapita vir private buitelandse\ beleggers koms uit. Ander is pessimisties, en aanwend. Zaire word ook geruime tyd reeds vir ernstige menseregskendings veroordeeJ. groeikoers van een persent. geword het, lykdit ofdie interna­ wys op die land se bevolkingsgroei Die gemiddeldejaarlikse inkom­ sionale gemeenskap geloof het in en die probleem van korrupsie, ook .. Mobutu, 'n goeievriendvan die Suid-Afrikaanse regering en die Angolese ste is 300 Amerikaanse dollars en Kenia se ekonomiese toekoms. op hoe vlak. - AFP .. rebellebeweging Unita, se persoonlike rykdom word op vyf miljard dollar 'geskat - net soveeI as sy land se buitelandse skuld, Daar word algemeen aanvaar dat sy rykdom in Europese banke Ie. Die WERELD Internasionale Monetere Fonds en die Wereldbank het reeds aanbeveel dat Zalre se bates in die buiteland teruggebring word om die land se ekonomie te stimuleer. Aandie hoofvandie afvaardiging naBrussels was KamandawaKamanda, tweedein bevel van Zaire se enigste en regerende MPR-party. Die groephet samesprekinge gehou met Martens en sy ministers van buitelandse sake en ,'AfskuweIike- . . sneeuman'' , .. finansies, Leo Tindemans en Philippe Maystadt, ' Na die vergadering het Martens gese hy hoop nie die "verhouding tussen Belgic en Zaire word die heeltyd deur allerhande insidente vertroebel nie", in 'n hoek gedryf? Betrekkinge tussenBelgie en sy voormaligekoloniewas stormagtig sedert die Kongose onafhanklikwording in1960.Maar'n nuwelaagtepuntisonlangs bereik toe die Belgiese pers Mobutu daarvan beskuldig het dat hy Belgiese PEKING - SeweChinese joemaliste · Volgens die meesteverslae is die finansiele hulp misbruik en uitspattig geld mors. beplan 'n sending van twee jaar na Pierre-Antoine Connet jeti meer as twee meters lank, met InreaksiedaarophetMobutu'naanbodvanBelgieverwerpom'ngrootdeel Tibet om die "afskuwelike sneeu­ wit hare oor sy hele lyf en so skaam van sy landse buitelandse skuld afte skryf, en 'n beroep op aile Zaire-burgers' man" ie soek. Baie Tibetane maak . "Die soeke na die sneeuman is dat hy weghardloop wanneer hy 'n in Belgic gedoen om hul bates te verkoop en terug te keer Zaire toe. daaropaanspraak dat hulle die sneeu- ' een van die hoofdoelstellings van mens sien. Nadie samesprekinge was daar verlede Sondagaand 'n onderhoud met die man gesien' het, maar sy bestaan die sending. Ek dink nie hy bestaan Die jeti is veronderstel om op 'n Zalre-afvaardiging op die Belgiese TV waarin dieafvaardiging sou probeer moetnog wetenskaplikbewys word. nie, maar miskien ~d ons hom." vlak vanAOOO-6000 meter bo sees­ om Belgiese openbare mening "op te klaar". , ' Toegerils met twee splintemuwe Sun, 'n Chinees, ~en Tibet goed pieel in sekere distrikte in die ooste­ , Hulle is egteronderkruisverhoorgeneemoorBelgiesefmansiele steunaan Chinese jeeps, video-kameras, Ti­ .. omdat hy vierjaarlank vir 'n koerant like en suidelike dele van Tibet, en ZaIre - daar is verwysna die lMFendie Wereldbank se aanbeveling dat ZaIre betaanse tente en proviand, sal die in Tibet gewerk het. oak in dele van Nepal, te leef. se bates na die land teruggebring moet word. ' .. . ekspedisie meeras 5 000 kilometers, , Hy het onderhoude /gevoer met Sun vene! die buitengewone sto­ Zaire se verteenwoordigers is ook aangevaloardielandse swaJerekord oar' afle oor Himalaya-bergpaadjies, se verskeie Tibetane wat daarop aan­ rie van 'n kleinboer wat beweer dat menseregte. Hullehet gesedie ou kolonialistehetgeenreg om ZaIre se rekord die leier van die ekspedisie, Sun spraak maak dat hulle die ''jeti'' gesien hy ontvoer en verkrag is deur 'n oor menseregte te bevraagteken nie. "Belgie het nooit menseregte gere­ Zhenhua. het. vroulike jeti, wathom twee jaarlank . spekteer tydens 80 jaar van koloniale regering nie," het 'n lid van die Zaire­ in 'n grot aangehou het. Hulle het span gese. selfs 'n kind gehad. Hy het daama "Jy praat nou met die verkeerde mense en die verkeerde geslag," het 'n FIVE ontsnap. .Belgiese joemalis gese. · Hy vertel ook die stone van 'n Hullehetegterooreengekomdatditonmoontlik is om te be~ys datMobutu FREEDOMS groep Tibetane wat 'n aand in 'n buitelandse fondse vir persoonlike doeleindes aanwend. kliphuis in Nepal deurgebring het Mobutuhet vanjaarooksterk onderdie soeklig gekom in die Amerikaanse toe hulle skielik deur dierkretewakker­ kongres en die Europese parlement. In die Amerikaanse kongres het steun FORUM gemaak is. Die dier het die deur begin groei vir voargestelde wetgewing vari Ron Dellums, 'n verteenwoor­ oopgebreek, al die kos gevat en diger van die swart koukus, wat hulp aan ZaIre wi! besnoei. Die Five Freedoms Forum soek applikante vir diepesvan 'n weggevlug.. En in die Europese parlement is in 'n stemming besluit om op te tree teen ADMINISTRATIEWE SEKRETARESSE Die sending vertrek in Januarie, die verkragting van menseregte in Zaire nadat twee Belgiese Euro-parle­ gewapen met gewere en elektriese mentslede, Paul Staes en IefUlburghs, 'n lys gruwels wat in Zaire gepleeg is Die FiveFreedoms Forum is norganisasie vir individue enanti­ skokstokkeingevalhulle wildediere in die parlement opgenoem het ' apartheidsgroepe war indiegebiedvan Johannesburg werle. of rowers op die pad teekom. Frankryk en Belgie is gewa om hul hulpprogram aan die weermag van Die amptelike Chinese pers het Zaire in heroorweging te neem nadat die twee parlementslede onthul het dat Diesuksesvone applikant moet'nverskeidenheid takevetrig'Yiat min te se oor die jeti. Peking se ' die weermag vanZairekleinboereen handelaars inDos-Zairevermoorhet, en dieFFFsal help omhuluitdagings vir 1989 te aanvaar. aandkoerant het egter berig dat 'n die gebied geplunder het. Dieapplikant moet verkieslik: Chinese·grenspatrolIie in 1970 'n Besonderhede oar verkragtings deur di~ weermag is ook deur die Euro­ • Vaardig Intikenwoardverwerking wees. "sneeuman" doodgemaak het wat 'n parlementslede verskaf: gevalle van drie skoolmeisies van 10, 13 en 15 jaar, . • Databasis-kennis M. . klip van 300 kg na hulle gegooi het. en 88 vroue wat aan 'nbetoging deelgeneem het, is genoem. • Ondervinding In algemene kantooradmlnistrasie M. Volgens die storie, wat eers 12 • 'n Bestuurderslisensie hll (eievervoer Is'n aanbeveling). Besonderhede is.oak verskafoar diegrootskaalseverdwyning van lede van . Beglndatum: 1Februare 1989 (onderhandelbaar). jaar later gepubliseer is, het die dier 'n opposisieparty, dieUDSP. Mobutuhetgesedie leiervan die party, Etienne SaJarls: Onderhandelbaar met 'nmediese skemaen ander -watvroulik was - se kop soos 'n aap Tshisekedi, word "erensinKinshasaaangehou" enhet"diebehandeling gekry byvoordefe. s'n gelyk. wat hy verdien het". ' Aansoeke sfuit1 0 Januarie en moet vergesel weesvan'neVen Sy was net 1,54meterlank, maar Daarword gespekuleerdat hy "psigiatriese" behandeling ontvang, 'n nuwe twee referente watgekontak kanword. haar hande was driekeergroter as 'n "terapie" watinZaireingestel is om ontslaeteraakvankriticivan dieregering. , Stuur asseblief dieaansoeke aan: Posbus 260727, Excom 2023. mens s'n•• AFP -AFP .. \ Vrye WeekbIad, 16Desanber 1988 _'.)~; 8,'~(.".~~' ",' '."",.r'."," .. It\~·.t' GESPREK

Thema: Jy het in die verlede gepraatvan die iiOOdsaak v~ korniriUnik~i~d~ri die daarstelling van demokratiese strukture. Kan jy daarop uitbrei? ,: .r.: , ,. Rupert: Ek stel 'n ekonomiese gemeenskap vir-Snider-Afrika voor,. D~i: swarUnan moet ook daarin saamgeneem word. Dit gaan ook tot sy voordeel Apartheid is 'n afwyking gebou wees. Oit sal groter.voorspoed vir alma! beteken, Dit is hoekomAmerika so magtig is; want hulle het 'n mark van 230 miljoenmense. Maar ons het die .op' rassevrees,se nyWeraar omgekeerde daarvan. OIlshet te veel g~esentraliseerin die sin dat ons te veel funksies dupliseer. ' ' .."Anton Rupert in 'n Al wat ons basies nodig het, is 'n Suider-Afrikaanse ekonorniese ge­ meenskap met 'n vryervloeivan geld en goedere en 'n groter mark viralmal. 'merkwaardige en' padlangse . Dit is die grootte van sy mark wat Amerika sterk maak. ", Ons gemenebes behoort Botswana,Lesotho en Swazilandin te sluit, Eksou onderhoud. . . met Derrick, Thema ' verder wi! gaan en se dat die ou tradisionele federasie wat nou Zimbabwe, Malawi en Zambii5is, ook deel moet wees. '' van die tydskrif Inside S()uth Thema: Wat sou uiteindelik die voordele wees? ,,' , .. , Rupert: Terwylons probleme het, wilniemand in Snider-Afrikabeleme. Ons Africa. Hie'" is 'n verkorte ' jaag hulle weg. Daar is niks geld wat Zimbabwe of Zambie of selfs Malawi binnekom nie, want al die beleggers is bang. . weergawe van die onderhoiJd. Hier het jy 'n gebied met 'n rykdom aan rnateriaal en arbeid, maar nie kapitaal nie. Diekapitaalsalniekom as ons met mekaar baklei nie. As vrede 'uitbreek, sal almal dus beter daaraan toe wees. Thema: Hoe bereik 'n mens 'n ge­ 'meenskapsmark as swart sake maar drie persent van die ekonomie uitrnaak? Gelyke·geleenthede Rupert: Jy kan nie mense vryheid 'j . " gee sonderomhulleookekonomiese middelete gee nie. Jy kan sejy is vry, maar as jynikshet om te eet nie, is jy minder vry as tevore: . As jy iemand 'n besigheid gee en hy weetniehoe om dit te bestuurnie, maak SA sterk is dit gevaarliker as om hom niks te • • . <- gee nie, Dit is wat in baie dele van Afrikagebeur. Ekgloniehullehet 'n honderd gegradueerdes in Mosam-. Dit is, presies wat ons vir die rika, jy weet, waar elkeen 'n paleis . bondeldraers, soos Om hulle genoem biek gehad toe hulle vry geword het swartman moet se: Moeniejoubekom- wil he as jy een bou. Ons bou ook het, Hulle het van plaas tot plaas nie, mer oor die anderman se karnie, se paleise, Dis nie net die staat wat geryrnerbondels goedopossewaens ' Ek soubeginmet tegnieseopleid­ · dankie Here hy het een en hy wil nie paleise bou nie. Universiteite bou of donkiewaens. Hulle het klein ing, Dit is die geheirnvan Duitsland myne he nie. , ook paleise,en besighede bou groot , besighede begin. . en Switserland. Thema: Jy bepleit 'n stelsel waar die glaspaleise. " Diekerels watdaaroorkarit in die Ek dink ons het die verkeerde swartman ook 'n besitter word sodat Ons hetbaie ruirnte, maar ons straat en die park sit en sigarette of roete gevolg deur rnense net vir- .daar minder spanning is? bou tot in diehemet toe. Dis alles net lekkers verkoop, is ons toekomstige , witboordjie-betrekkinge op te lei. Rupert: Beslis. Ek wil graag sien vir show. Ons Iy oral in Afrika hier- , handelaars. Hulleweet jy koop.'n My mense, die Afrikaners, was ook dat die swartman meer as ons sal he. aan. Ons hou daarvan om af te wys. ding virsoveel en verkoop dit vir in die situasie toe ek in die sakewereld Dan is ons veiliger.. Thema: Kom ons veronderstel ons soveel, en dieverskil na jou koste begin het. Almal het gedink ek was. Thema: Maar hoe skep jy so 'n gaan die stelsel hewat hulle in Swit- afgetrek Is, is jouwins. Jou eie wins. mal om in die sakewereld in te gaan. omgewing na soveel jare van min- serland het. Waar moet ons begin? Weetjy dat die meeste mense iri Mypa was 'n prokureur, Wathet · derbevoorregting? , . .Rupert: Deurmensesovertekrydat oenie jou , , die staatsdiens nie weet wat dit be­ jy in daardie dorpie gehad? 'n Rupert: Jy stel dit i!S'n feit dat '. hulleglohullegaariekonomiesbeter tekennie? Hulleweetniewatwins is ,­ Prokureur, 'n dokter, 'n dominee en swartmense nie nit die situasie kan :, daaraan toe wees. As hulle daarin .bekommer.oor die, nie, 'n paar onderwysers. Sakeinanne is kom nie. Ek se hulle kan. Ek dinkjy ,kan slaag om mnr Mugabe en, mnr .. anderman se kar nie, se TheJ!la: Die probleemisdat sWaT!- Iy aan 'n rninderwaardigheidskom- Kaunda te oortuigdatonsbeter afsal pleks, , ' wees, enekdink ekkanditbewys,en dankie Here hy heteen Thema: Ek verstaan. Jy bedoel ons as ons dit verstaanen vreedsaam nil en hywil nie myne'he ":., . , moet dinge vir onsself doen? buite vertoon kan ek miljarde rande nie. '<:"" I Rupert:. Presies. Die witrnense.is uij die VSA, Duitsland, en selfs uit dieselfde. Daaris steeds diegene wat Japan inbring. jaloers is. Hulle kyk na die mense Thema: Maar om vrede in Suider- wat goed het en se hulle behoort dit Afrika te he,moet ons nie eers in- nie te.he nie, Maar as jy al die ryk terne vrede he nie? Kan ons begin .vir hul vriende,vir'die toekoms. Dit. mense vat en hul besittings opdeel, beter af wees as ons nog apartheid isjarnmer. . dan is daar regtig nie eintlik genoeg het? Oorlog het nog riooit betaalnie. vir almal nie, Ons moetheelwat mw Rupert: Apartheid, sover dit my Wie hetdie laaste oorlog gewen? Ek skep. ' aangaan, is so dood soos 'n mossie, ' sal jouse wie dit verloor het. Duits­ Dis die man wat sy kapitaallaat Ek het tevore al so geSe, maar ek is land en Japan, en hulle is vandag die orlog het nog werk wat iets het. As hy dit vashou, ook 'n realis. As daar mense is wat rykste.Nou hoekom wHons oorlog .As ons vreedsaam" o het hy niks-nie. Maar jaloesie bring maak? Ofwi! jy oorlog maal<: om dit .nooit'betaalnie. Nou jounerens. Die grootste probleem is te verloor? . na buite vertoon kanek hoekom wil ons oorlog dat as 'n mens jaloers is, jy nie skep­ Thema: Glo jy dit is tyd dat ware miljarde rande uit die ' , pend is nie. leiers van alle sektore saamkom en maak? Of wi! jy oorlog Ek dink die mentaliteit, moet jouidealenavolg? Insluitende Man- 'VSA, Duitsland, en maak om dit te ver­ verander. Se vir die swartman om al dela, of twyfel jy daaroor? '., selfs uitJapan inbring. ·hierdie wit nonsens te vergeet, hier­ Rupert: Nee, ek twyfel nie. As hy loor? die ge-opkyk na mense wat skep-' saamstem met :wat ek se, moet hy ~nd is en dan dink swartmense het deelneem. . net hande. As jy dit vergeet, sal julie . Maarek dink dit sal rampspoedlg . ook die leiersvan Afrika word.: wees as hy iemand uit.die buiteland mense deur die regering onderdruk nie as orde~tlik 1X:skou nie.- Thema: Die fout van die Afrikaners' wil inbring - maaknie saak wieditis word. Die vinnigste manier om die , was om 'nnasie te bousonderomdie , nie. Rupert: Hierdie lan4 kan'net gered swartman in Suid-Afrikatelaalvorder, res van die ,bevolking daarby in te Hy InOethornselfafsny van almal word as daar gelyke geleenthede vir is om homna tegniese skole te stuur. sluit.. buite die land. Oris moet saamwerk, almal is. Apartheid is 'n afwyking Ek dink die probleem is die menta­ Rupert: Ja, ek sou se ons het 'n paar DiS alles net vir man tot'man. En geen dreigemente gebou op rasseVrees, Dis_al. Gebou liteit dat jy neerkyk op sogenaamde basiese kOJiseptuele foute gernaak. show. Ons ly oral in me. Nie van mykant af nie,nie van .opvrees.. tegniese mense. Ek dink dit is wat Maar ons is ook nie almal dieselfde syne nie.. Ek is nie bang vir die swartrnan die swartrnense doen. Dit is wat my nie. Die Afrikaner is so verskillend ,Afrika hieraan. Ons , Ek sal die saak met hom sit en nie. Hulle is. Ek is nie bang nie, want mensegedoenhet. Ons het steeds die en gemeng soos enige ander groep. hau daatvan om af te' bespreek soos ek dit nou met jou~n swartrnan,isnes.ek. Hy sal die­ nonsens dat as jy nie 'n wilboordjie­ Thema: Jy se swartmense moet begin wys. bespreek. Hy het baie tyd gehad om 'selfde good doen onder dieselfde. werker is nie, is jy minderwaardig. produseer, maar dink jy nie swart na te dink, en dit is hoogs waar- omstandighede. Hy het miskien ef- Ek het nie.'n huis gekoop voor ek , produktiwiteit is swak omdat hulle skynlikdat hy sal verstaan wat ek vir fens ander oortuiginge. Miskien glo nie 15jaar lank gewerk het nie • ek nie goed besit nie? jou se. hy nie in dieselfde mate in eko- het my eerste huis in 1952gekoop, Rupert: Dit is altyd beter as iemand Thema: As jy 'n vreedsame omge- .'nomiese vryheid as ek nie. maar ek werk al van 1937 af. Ek het lets het om: te'verloor. Maar pro­ nie wit saamblynie, kom ons gee vir .wing kan skep en ekonomiese sa- Thema: Ek dink die swartman glo 'n kleiner motor gery as wat meeste duktiwiteit 'inSuid·Afrika word hulle 'n plek om te bly. Maar dankry' mewerkmg aanmoedig,is ek seker wei daarin. Ek glo ons het 'n volle. mensenoury - 'nouDKW. Toekom bei'nvloed deur Nerwnngings. Eer­ hulle geen ander arbeid nie, hulle swart leiers sal groei. sirkel geloop waar oils glo nie net daar 'n swartman om die hoek met 'n ,stens hetons nieregtig 'n vryemark­ moet al die werk self doen. Rupert: Ons sal so baie nodig he. politieke' mag is nOdig nie; dit is lang kar. My kinders het geskree: ' situasienie want daar is te veel beheer. As dit werk, is dit goed, maarons Die leierskap sal belangrik wees, .'ekonomieseemansipasiewatons sal Pappa,kom kyk - 0, daardie swart~, ,Dit kom van die depressiejare af. moet hulle toelaat om die eksperi­ Die entrepreneurs moet bereid wees help.' ,. man het 'n pragtige kar,'nlang kar. Geldmoet gebruikword waar dit die ment te doen anders, gaan ons om saam te werk., ,". ,Rupert: WeI, as julie dit geleer het Enhulle was jaloers.' effektiefste is. Hoe vryer die vloei bomonlploffings he. Ons wit dit nie ; Kykmaarna die klein sake in die en dit toopas, sal SuiderAfrika sterk Ek hetvirhulle gese: vergeet dit. VlUl geld,hoe groter die produktiwiteit he nie. Dan mors hulle ons tyd, soos Kleinsake~twikkelingskoprorasie.. word. Is dit nie waar nie? Ons sal Vanaand gaan julIe op julle kniei5; ,. ," Ons vind nou die staat gebruikte ems tyd nou gemors word deur dap- , Dis die Oeste opleidingskool in dieboonop die sterkste wees., Ons het Dank die Here dat hy 'n kar het, en 'n veel geld, deels weens oorbelading; perjongkerels wat dink hulle is baie wereld. ,r"die 'geleenthede.' As jy.'eers die beter kar as ons s'n. Nou wit hy nie ,!ieels weens v~iging, deels omdat dapper en hullewens in g~vaar stel., .: Kyk nadie groot Jo¢sll hande:. ..probleem ~erstaan' kan qns ,,'n ,Om s'n hC.nie.,~ . ,', " ons almal aan "show" Iy. Dit is AC- Hulle skeppioblemevir hul gesinne; laars. Hulle het hierheen gekom as - oPlossing vind.

VryeWeekblad, 16Desember 1988 7 l. FOKUS FOKUS. Ek en' my • ? gesinbly • I Jiewer esem er • a o • Anljle Krog het as't ware In die Die gelofte is nie deur die Kapenaars afgele, 'n nuwe verbond, 'n mens-tot-mens verbond, draagsaamheid nie. Hierwordbyvoorbeeld die skadu van Sarel Celllers se Cornis van der Lugt het verskeie nie. Ek, wat die Afrikaner sien as Afri­ eerderdat 'n deel van die Suid-Afrikaanse bev­ oorwinning van een groep oor 'n lIIJdergevier. voorstedelik Imponerende slandbeeld In die mense genader om uit te vind wat kaanssprekendes van enige velkleur, is nie olking dink dat hulle deur God verkose is en Ek dink nie ons vakansiedae dra baie by tot hoofslraat van Kroonslad hulle van Geloftedag dink. baie lief vir die herdenking nie. Ons mag . groolgeword. Sy vertel wat 1,6 bevoorreg word." . I wat positief is nie. Hulle dien as herinnering Desember deesdae vir haar van ongeneesde wonde. _ . , simpatie he metwat daargebeurhet, maar tuis ... Danle Craven, president van dieSuid-Afri­ Ons moet hierdie deel van die geskiedenis beteken. ODS is nie almal daaraan verbind nie. DIE teregstelling van Piet Retiefen Mutwa meen dit is betekenisvol kaanse Rugbyraad: My voorouers was daar, Ek maar toemaak. Die totale belange van die volk . I , - Elizabeth Badenhorst moetbehartig word as ons 'n nuwe toekoms, 'n Jan Rabie, skrywer: Die geloftehetgegeld vir die Slag van Bloedrivier het ook 'n .dat Relief en symense 56 doodgeslaan het baie van hulle daar verloor ook. Maar die Sheila Camerer, NP-LP vir Rosellen­ AS 10 Oktober of 16 Desember naderkom, kry ek 'n ongemaklikheid oor my. anderperspektief- die van die swart- is en dus regstreeks verbind is met nuwe Suid-Afrika wil he. mense wat deelgeneem het aan dieGrootTrek. dag betekennie virmy soveelsoos wat daarvan ville: Ek dink Geloftedag is baie be­ Heldedag en Dingaansdag. Doelbewus Ie ODS daardie dae tot laat in die bed, mense wat betrokke was by albei spioenasie op sy koninklike kraal. Diegenewatin die Boland en Kaap agtergebly . gemaakword nie, behalwedat ek respekhet vir langrik virdie geskiedenis van Suid-: speel plate en eet buite onder die prieel. . . ., omstrede gebeure. Tegnies gesproke, meen Mutwa, was Wynand Malan, leier van die Nasionale De­ het, dit raak hulle nie, . wat daar gebeur het. Afrika. Veral in die lig van Hertzog Tog bly dit my deurentyd by: nou is dit biduur by die konsentrasie- 'n Belangrike figuur in albei die Die ander Retief se dood 'n teregstelling en mokratiese Beweging: Die kern vir my is dat Die politicihetlaterdie dag gebruik: om se tweestroom-toespraak, waar kampkerkhof, wankelende oorlewendes sal kranse Ie, die kooryl klink in die gebemtcnissewas Dingaan,die koning geen moord nie. dit soos 'n sabbat is, met ander woorde almalonder een sambreel te bring. Hulle hetbaie hy gese het Engelseis ookAf­ vroee oggendlug: ''Nog tril ODS hart van duldelose smarte, nog groei geen van die Zoeloes, Toe Retief van Umgungundlovu die dag waarop ek die Here ook grassie op die heil'ge plek, waar grond en klip die bleek gebeente dek.;"; die In sy bock oor die ontwikkeling kant van terugkeer om Dingaan sy gesteelde gedenkvanuit daardie deel van .verdraai, rikaners, is dit vir my baie gewydheid van die oomblik laat die hoerskooltrompet eindelik deurbreek op en geskiedenis van Natal, skryf HC vee terug te besorg wat hy van kaptein die geskiedenis.Ek gedenk Hem belangrik. suiwer note in die taptoe. i ' Lugg: "Ou Zoeloes maak daarop Sikonyelaherwin het, is sy aankoms vir die feit datHy opperheerser , En my rna en pa sal aileen kyk na die name van ons voorgeslagte op die .aanspraak dat Dingaan se besluitom • Piet Retief metgeweervuuren diegedondervan is en dat ek in Hom sekerheid graCte en die stuk sementmetdie spore van my oupa se Afrikanerosse wat die Piet Retiefen die ander Boere-emi- . perdehoewe aangekondig. hetvanmybestaan. Ditis in 'n wa getrek het in 1938. (In die dagboek van hierdie trek is spesiaal melding grante om die lewe te bring die ge- Insy boek "RuleofFear" beskryf sin soos 'n nagmaal. gemaakvan die wonderlike osse by Kroonstad en 'n mens voelverlig dat oupa volg van vrees was.. se dood Peter Becker die gebeurtenis s6 Ekvier dit met die wete dat • Kootjievanjaaisespektakelgespaads.) _ "Hywasreedsvertroudmethulle' (gegrond op inligting wat uit des- God almagtig is, reddend is, Terwyl ODSkitspizzas eeten'n Dvorak-kwintetluister, weetek erens tussen (die Boere se seevierende) botsings hygewoonlik om die krale gesluip tydse geskrifte bekom is): "Terwyl Iiefde is, genadeis, en datek aan geil doringbome en 'n zoeiende son, hou mense toesprake in 'n sinkfeessaal;: met Silkaats in die Vrystaat, en het en inligting ingewin het oor ons ge- die geweervuurvoortgeduurhet, het Hom dink so dikwels soos wanneer eet hulle koue hoender, gemmerbier en waatlemoen onder die tradisionele, die groot aantal Voortrekkers wat woontes, en veral ODS wapens", skryf 'n oorverdowende lawaai van krete ek dienagrnaal gebruik of die sabbat gedenk, donderstormwat opbouoar die feesterrein. Enerens onderhierdieskare sit my besig was om Natal binne te stroom Mutwa. uit Umgungundlovu opgeklink en 'n ouers getrou en luister, enprobeerom die verwoede KP's om hulle nie raak te . met konstemasie aanskou. Die aand voordat Retief na Din- skare krygers het deur die hoofin- sien nie, . "Dingaan het ook gemeen dat gaan se kraal teruggekeer hetvir die gang uitgestroom om die witrnense , Ek staan voor die boekrak met sy boeke oordie Groot Trek:blaai deur die . Reliefse versoekvir grondnie geweier finale onderhandelinge, het een van oopmond aan te staar terwyl hulle in digbundei van Jan FE Cilliers watmyouma Anna Elizabeth gekoophet tydens kon wordnie, aangesien die assegaai die koning se vroue, wat swanger pare die hoofkraal binnegery het. die vroueopmars wat na die Rebellie gaan pleit het vir die vrylating van nie teen diegeweer sou opweeg indien was, gesien dat Halstead oor die "Toe die Boere die arena bereik, Generaal DeWet. Ek is deurmekaar en ontstem, sake op 'n gewapende styd uitloop paleheining loer. het hulle in twee afdelings verdeel Voor die televisie kyk eksaammet my kindersna die bakkelendewieletjies -' nie. , Die onverwagse verskyning van en metdawerende geweervuur heen van die FAK-wa, die treurige verwilderde ossies; nog erger is die verbete, "Hy het ook getwyfel aan die· 'n wit gesig wat in die maanlig vir en weergejaag in 'n ontsagwekkende grynsende, gebit-gesig van Betsie Verwoerd wat in somber Voortrekkerdrag . -Voortrekkersse opregtheid, want met haar loer, het die vrou baie ontstel, skyngeveg-vertoning. Die Boere was opdie wakis getel word,dieweekmondvan haarskoonseungeaksentueerdeur ' . Retiefseeerstebesoek aan Umgund- want die Zoeloes het geglo dat hekse tevrede dat hulle die Zoeloes baie -'n bakkebaard, die omstanders se fanatiese 00, die aggresiewe wulpsheid van . gundlovu bet van Dingaan se wagte - snags om hulle krale ronddwaal. Sy geirnponeer het, die erewag._ .' , na bewering gesien dat van Retief se ,het 'n miskraam gehad. . . "Omdie waarheid te se, hulle was Maar hierdie beklemming en ongemak maak nie die lyding uit 'n geskie- manne snags opdie kraal spioeneer."- ,.' Meer as een bron se dat Dingaanbewus daarvan dat Dingaan in al die, denis minder erg, die bloed minder eg, die geloof vals nie. Waarom wapper. - , In sy boek "Indaba my Children" '. buitengewoon liefwas vir sy vroue. jare van sy heerskappy nog nooit dit dan so onteer? --" ._ ..'.: . . pak Credo Mutwa " agterkleinseunEnigiemand wat sonder toestemming deur so 'n groot groep wit mans _ Verkieslik bly ODS as gesin hierdie feesdae voorstedelik tuis enjaag gelate van Dingaan se persoonlike waarseer .' te na aan die koninklikekraal beweeg besoek is nie en dat hy baie beslis verby rnonumente en geskiedkundige plekke na nie-rassige Wimpy's - 'ons en 'n kenner van die Zoeloes . se het moes met sy lewe boet vir die nog nooit soveel gewere tegelyk hoor weet nie hoe om anders te maak nie. - ".:" ~'- . ", - mondelinge geskiedenis» heelwat . - 'oortreding en, is met.knuppels 'afgaan het nie," _ ' . '; '. Week ek my kinders se gedagtes in die wit bloed van die enigste geskie- van die skuldvii- Reliefse teregstelling ,.doodgeslaan.: ' ' ..' -. ... '. Vrees, eerder as .verraad, was . denis watek ken, sit ek die vervolgingswaan, die grimmige ens-teen-die- .op diebeweerde spioene. r,,'Die vorrn .van teregslelling is-klaarblyklik die dryfveer wat hom':., '. wereld,die fanatieke ons-vir-ons-eie,in die opvolgendegeslag voort. Sorg ek . . .' . Die EngelsmanThomasHalstead ":'. gebruik wanneer iemand die koning .- Relief en sy geselskap om die lewe: " :dat my kinders bevange hulle geskiedenis gebruik om, saam .ie knoets,' •.wasiriReliefse geselskap.Die Zoeloes aanstoot gegee het met betrekking " '.laat.bring het. ..,. , ' bedreigd, om waar hulle oak al is, ontuis, grense.te trek.- _- :' . . het hom die bynaam "vreemde loer- tot syvroue. I " .. 'So knip ek hopelik die emosionele bande~ die geskiedenis moet word 'n ',-deingegee "oor die manierwaarop . . -'.,~, ,: geskiedeniSen OO-oor die Iyding en bloed moetietSnuulS gebeur;nuwe viae ...... waai, nuwe liedere klink, nuwe feesdae kom. '.,' " '.' . ... ". . . -' . Maarek? .0- hier by io Oktober en 16 Desemberbetrapek'myself; ~:' " - beskaamd,dateking~agtedil:aitpartynimriev8n~'Landvandie Vadets, land " . van vrome.Trekkers ..." ..'" ">'.." - .' '

',...,;- '~" ....

Rozanne Botha, dogter van Staatspre­ sident PW Botha: Ek weet nie watdie Vrye Weekblad is nie. Ek williewers niekommen­ taar lewer nie.

Guy Butler, skrywer en dosent in Engels aan die Universiteit van Rhodes: Die meeste van ons openbare vakan- , siedae dra nie by tot 'n atrnosfeer van wedersydse ver-

, '"

, ',,-' ' " ....,

8 VryeWeekblad, 16 Desember 1988, VryeWeekblad, 16Desember1988 ,. . ! ; ,'~ '~"". ~:041 ~ ~"'4 ~ ~ ~":';f; ~ ""~",, ~!.."\' _'~ ~'lIII' , , •• ,10',',", ..\ , ",. , '0'" __ '. MO' .. w ,i ' .. " ,- 'O'." • to. , .. 'l,' _ __'t" 01/."'1-: ' ',' '.1 ". "" , " ' _,.. ./'.' ...... -',':\ .. ". '-,;"': .,~ ~: j(;~ .~'

.' -:

Geloftedag Die tydhet aangebreekvir Afrikanersom weer baie ernstig oor Geloftedag te besin. In 'n tyd waaraile regdenkendes,selfsdie Nasionale Party,praatvannasionaleversoening,pas so'n open­ bare vakansiedagnie meernie, Dit is die dag waarop starngebonde heethoofde gla­ sigeoe lay endie "oorwinning van Mrikanerdom en dieChristelikebeskawingoordie swartbarbaredom", verheerlik. Kyk maar na die gebeure om die Volkswag en die AWBse trekdie laastepaar dae en luister Vrydagna die toesprake.Dit maak 'n mens skaam. ' Die sestiende Desemberkan 'n mooi dag wees, Maar dan moet dit 'n dag vir aile Suid-Mrikaners word.'nDagvanversoening, 'nDagwaarop onsalmal.

OIlS trou aanOIlS gemeenskaplike vaderlandkanbetuig e , 'n Dag van nasionale eenheid, Andersmoetdiedagafgeskafword.As 'nsimboolvan Afrikaner-nasionalisme en blankeheerskappyhet dit onhoudbaargeword. Namibia

VryeWeekbladhet min rede insy kart bestaangehad om pluimpiesaan die regeringuit te deel, Maar PikBothaen syspan diplomate verdien beslis een vir hul onlangse hantering yan,die onderhande­ linge oor Namibia.' ',' " c , , , Durf·'n mens hoop dit isdie' begin van-n nuwe

realisme,die begin van 'nnuwe verhouding met ons . ,".' "Een van Jonathan Shapiro se 5potprente ult 'n onlangse uitstalllng buurstate1..' ,

. '., ... Buitelandsewaarhede" 'S.AlJJ\.Yerl~ngstukvanNP' Ondanks aldlemooi woOrdjiesoordiever~edirigvan. diedemokrasieen apartheidwatnie meer bestaannie, " "-:<,~; I,.. ". , bl~ S~d-Afri~a die ~uish()]Jd ,~ dieoe van die .. ~ I" bwtewereld. ', ,,' :',,, , .. .:,...;. . AS die regeringmisbruikmaakvan uitsaai] ' Dit het twee baie gesiene AmeriIcaanse senatore die' • dienste 5005 die, SAUK en die staatsin] Dr Pieter Mulder, Kp·LP en week bevestig na 'n weeklange feitesending waarin. · ligtingsdiens aanwend om partypolitieke ~,.' " gewese hoof van , hulle met.Ieiers variPW Botha tot-Desmund Tutu , propagandate versprei, word die wese van gesels het, '.•,' . .die demokrasie aangetas, ' .. ; kommunikasiekunde by die' I Universiteit van""f;' Hulleboodskapaandieregeringwasduideiik:as julle Die SAUK is by uitnemendheid 'n praat van pnderhandelings met swart leiers en die voorbeeld hiervan • veraI in die Iaaste tieri.. Potchefstroom, skryf in die verbredingvanpolitiekeregte,waaromsIuitjulle die jaar. In die 20 jaar watdit voorafgegaanhet, " jongste uitgawe,van die RAU· 'Ieiersvan dieswart bevolkingtoe en perk anderein? . hetdieSAUKinrelatiewerustigheidsy taak .tydskrif Communicare oor die Hulle het onomwonde geseMandela se nuwe tuiste ·vervul onder leidingvan dr PietMeyer. . • regering se beheer en beindruk hullehoegenaamdnie, . , Subtiele inmenging het waarskynlik agt~ manipulasie van die SAUK. Die Amerikaners,en die oorgrote meerderheid van · die skermsplaasgevind,maar die skyn van dieSuid-Afrikaanse bevolking, wil Mandela nouvryge- SAUK-outonomie-is behou..·· ,':. laat sieri:.· _. . Toe neem PW Botha oor 'en alle subti-. Om sake mig irigewikkelderte maak,lay Dis arnperKersfees.Kandaar 'n groter geskenk aan liteitwordoorboordgegooi.Indievolgende " OIlS, veralin die tyd toe Pik Botha die ver­ die mense van Suid-Afrikawees as dat Mandela 25 tien jaar het die SAUKvyf direkteurs-gen- , antwoordelike minister was, dat hy ,sy .eie Desembersaammet sygesinenvriende by syeiehuis ,eraal gehad. ' ? Y klein"empire" by dieSAUK probeerbou het. kan deurbring? .". .Die korporasiewasin dieselfde tydperk As jy in die resies om die Presidentskap is, . die verantwoordelikheid van vierverskillende '.' kanditbaie help as dieSAUK aanjoukantis! departemente: Pos-enTelekommunikasiew- Dietoeval: RiaanEksteenenBrandFourie ese, BuitelandseSake,Administrasieennou word in Pik:Botha se tyd as onderskeidelik So sehulle.. ~. In1igting., i. direkteur-generaal envoorsittervandieRaad .' DiefeitdatIriligting endieSAUKnouby! aangestel. En waarkomhulle vandaan? Buite- Dr Pieter Mulder, Kcnserwatiewe "Suid-Afrikabet genoeg konflikpotensiaal sonder dat dieselfde ministeris, gee 'n aanduidingvan. landse Sake! .' Party LP leiers soos stout kinders met die lont speel. En dan kan die regering se filosofie oordie SAUK en! DieRegering sieninsy denkeoor die staat ons ook sommer 'n bietjie minder van die tier in die ; hoe dit aangewendmoet word. . :.enkommunikasie dieSAUKnie asoutonome 'n Laaste bewys van die nuusdinastie Afrikanervan die arnptelike Opposisiehoor!" - hoofar­ . Opdieoog afworddieoutonomievandie ! liggaam nie,maar as 'n verlengstuk van die ',S dat drie uit sewe lede van Eksteen se tikel in Die Nasionalis.: SAUKerkenenword daar heftigontken dat :' •Nasionale Party. bestuurskomiteenuusmense was. daar enige inmengingvan regeringskantaf Asdie geskiedenis van die SAUK eendag Die ironiese is dat a1hierdie gedien- "Asfdr Denis Worrall, he has riot said anything that a is., '.. c. ,geskryfword, sal metreg nadie verskillende stigheid Eksteen nie kon red nie, Na 'n good Prog couldn'thave said." -Zach de Beer, leier van In die praktykIyk-dit egter anders. In: bestuursdinastiee verwyskan word.. . persoonlike telefoonoproep ' van die die PFP; in 'n Leadership-onderhoud. ' veral Pik Botha en Alwyn Schlebusch se : . Daar was die dinastie waar die finansies- Staatspresident beleef ens die sirkus dat termyrie het die,inmenging 'n hoogtepunt : . en administrasie-amptenare die SAUKgedom- 'n tipe regstellende verduideliking ver- "Oitis 'n belewenis.Ek hetdit nog nooitervaar nie. Van , bereik.' , ineer het, skeiekeredeur'n siniese Freek Robinson die lede het aan my gese hulle word oorstroom deur Inhi~dietydperfceisdaargedurigveran- : ' DaarnawasdiedinastievandieingenieUrsoor Netwerk gelees moes word. klante. Hulle lagdie hele pad bank toe."- Leona Farrar, deringe ~an die Raadvan die SAUKaange-v]. en toedie dinastie van die kuns-, kultuur- en .Daamais 'nnuwe pos, hoofredakteur: presidentvarrdie'Germistonse Kamervan Koophandel ,bring, . ,', . ,',' ," '", programmense. politiek geskep sodat Johan Pretorius ,en Nywerheid,OOr die Boksburg-debakel. . , ' ,:" 'n Lang' Iys van name'wat,gek~m en',"' En dan kom ons by die Eksteen-dinastie., toesig oor die jonger verslaggewers by , gegaan het, kan voorgehou word. ! Deurdienuus- ennuuskommentearprogramme die Parlement kon korn hou. "The rot'h~'S~e~(t~uch f~er.:The, 'mai~trearn' , '" NamesoosprofWynand Mouton,rektor kondieregeringseopdragte diebesteuitgevoer , Ek hoor in die volksmond hulle se newspapers areproscribedby thesame regulations. And, .. ..van dieUOVS en lojale ondersteuner van word., ' Pretorius het in Tuynhuis ingetrek sodat all.readers' are victims, as they become increasingly die Staatspresident, oud-kapelaan-generaal Daarhet Eksteen verskeie stappe geneem ' .hy naby kan wees'as die Staatspresident urunformed aboutkey areasof activityin our society .. KoosvanZyl,vertroueling vandieStaatspre- wat hierdie nuusdinastie in die SAUK tot honi vir 'n onderhoud nodig het! '. AntonHarber;mede-redakteurvan die Weekly Mail .. sident, Dirkde Villierswat 'n biografie oor , stand laat kom het. ,', Die arme Robinsonhoorons afen toe, , . ," , ',' ~ - , ~ ".,. die Staaispresidentgeskryf het, en prof HC Die eerste stap wasom aldie verskillende· as hy oor die koue weer in Londen ver- . "Onsaanvaai dathy sy tr'oeteldiere lielhet en ons is baie Viljoen wat 'n NP-bestuurslidwas. : nuus-en openbare aangeleenthede-prograrnme' slag doen. , ' jammer da.t ons die teendeel te kem1e gegee ,het", , " Die vraag,wat gevra moet word,'is of onder een kombers te lay. ' Het Harmse uit die lesse van die ver- woordvoerder vanThe Sun,nadat die koerant 'n miljoen h l!gerhdeil~d gl'nrogeePmPeeersnomneet' rmadelk'oa-arenh' eTVt'of-kunl'Sa-I 'i' Die tWakeedeli~tap wasom tedi~ersekeraldatdl ike leded~eleetr en g~an hy Idaarfin dda~gh°?'d pond. aan skadeverg~ding aan EltonJohn uitbetaal het. d ' ,nuus- en tua teltsprogram e sentr e p e' van leou onomleenge 00 waar Ig el wat hulleingemeenhethullojaliteit teenoor i in die uitsaaiprogram inneem. Vanaf hierdie van die SAUK te herstel? Niks dui egter "Onshet geengetuienistotnou toedat daaronreelmatige die Staatspresident1 , tyd is Netwerk 'n uurlange program wat om ' daarop'

10 VryeWeekblad, 16Desember 1988 MENINGS ;:::::=------:---:-,Diegroot eksodus 'nOplettcnde lcsahet d~ spot- Linkse 'n Klein glipsicin Vrye Wcekbladverlcdeweek,mw • prent van twee weke gelede een wat Magnus Malan en sy manne sou Iaat goed • voel, ,. een lcyk gegee en opgebel om arrogansie vir Brolloks te vra: Van wan­ "Die skikkingsoorccnkorns oor Angola/Namibia . neer af word bulle ingespan word nie in Brazzavilleonderteken nie weens haakp1ekke Elders in hierdie uitgawe berig OIlS om waens te trek? wat ontstaan oor die onttrekking van Angolese uit oardieswart stomncWal beginopgaan Nee, dis omdat ons leiers met Angola." teen die bleek en biller brigade van "balls" sock. Ofsoos Die Suid­ verdwaalde lefties en ander gefrus­ Afrikaanin sy jongsteuitgawe ... Nou moet onsnet die Namibiane uit Namibia kry, in 'n opskrif by 'n artikel oor trcerde voonnalige-Suid-Afrikaners dan is die probleem opgelos! . . wat hulself in die Anti-Apartheid Danie Craven en Louis Luyt Movement in Londen georganiseer se: "Manne met balle nou het. nodig." Bittergal wil graag sy stem by hulle Bulle of osse? voeg. . Daar is net een spesie meer aan­ stootlik as ver-regseAWB-skollies, en dit is 'n klomp verloopte wittes .wat "dit nie kon hou met die onder­ Etniese stereotipes drukkende stelse1" nie of nie hul Die Desember-uitgawe van die tydskrif New African dra 'n artikel oor wat kinders "in so 'n gewelddadige sa­ Afrika se verskillende etniese groepe en nasies van mekaar dink en se~ rnelewing wou laat grootword nie", Nodeloos om te se, kom die Afrikaner die slegste daarvan af. en toe die pad Londen toe gevathel. "The big, beefy Boers love their beer, brandy and sausages. They speak Daar sit hulle nou met hulle Britse English as if they have a Boer sausage in their mouths. paspoorte, boikot alles, maak alles "They love strong drink and black women, If they deny it, ask them how it sleg wat hier aangaan en probeer comes aboutthatthereare nearlytwomillioncolouredpeoplein SouthAfrica dikteer vir swart en wit hoe die today." "bevrydingstryd" geveg moet word.

~ 'n Vriende1ike woordjie, kamerade. Eet jou woorde As julleguts gehadhet,sou jullebier Dis darem nienet Afrikaners watdeurloopnie: "Tanzanians don'thavemuch gebly of teruggekom het. sympathy for Kenyans. They joke that Kenyais a 'man eat man' society be­ Die mense vir wie julIe voorgee cause Kenya's capitalist system badly exploits the common man. Kenyans omte veg,kannie bekostigom Londen retort that Tanzaniais a 'maneatnothing' society because so little is available toe te hoI nie. Die stryd teen apart- . in Tanzanian shops. . . heidis in Pretoria,nie in Londennie. "Kenyans say the Tanzanians are always bragging about theirpoliticisation. Miskien hoort julIe in elk geval in They are so politicised, the government gives them nothing butwords to eat." Europa...

KP eerlike rassiste gaan afdwing in gemeenskappe wat hulle nie ken nie en waarmee hulle MH Meyer van Plumstead skryf: Vrye Weekblad plaas aile briewe wat nie die wet oortree of nie kan identifiseer nie? Ek wil graag my lof teenoor die Die rol van die SA Weermag in redaksie en medewerkers van Vrye lasterlik is nie, mits die korrespondent se naam en volledige Suidelike Afrikakan, om die minste Weekblad betuig. In dielig daarvan adres bygevoeg word as'n skullnaam gebruik word. Skryf aan: te se, bevraagteken word. 'n Mens. dat baie blankes en veral Afrikaners hoef nie ver te soek. na voorbeelde emosioneelen histories gevorrnde Die Redakteur, Vrye Weekblad, Posbus 42637, Fordsburg 2033. .. . ~ nie. Neembyvoorbeelddie onlangse konserwatieweoogklappe aan het, is erkennings van 'n hoe offisier in die ek bly dat Vrye' Weekblad die weg WeerrnagdatdieSAWbetrokkewas ' van versoening - diebouvan 'n nuwe Dit is die bode watgestraf moet beweging daagliks - ek weet, want sal oorgee, 'n les uit die geskiedenis in geheimsinnige ~n onwettige Suid-Afrika - verkondig. . . word en in hierdie geval die koerant ek werf elke dag van my lewe lede ' wees. Ons wil 'n Volkstaat he - niks wat die boodskap verkondig. . andersgaandieBoeregelukkigmaak aktiwiteite teen die End Conscrip- Wat die Kobie Coetsee-Vrye vir ons beweging. . tion Campaign. . . Weekblad-kwessiebetref, wileknet . Die geniepsige hou wat minister Die pers en die papbroek NP­ nie. 'n Boer kan nie sonder vryheid Charles se oorgawe aanversoe­ se dat ek baie bly is om te vemeem . , Kobie Coetsee u toegedienhet - nogal regering tjank elkekeeras die AWB lewenie. . ning en geweldloosheid verhoed horn ' minister die Vrye'· afkomstig van 'n voorrnalige 'n Boer, 'nenkeleBoerensyGod,­ dat Coetsee bymekaarkom - julIe weet mos mnr om diens in die SA Weermagte Weekblad lees! regsgeleerde - is betreurenswaardig. Terre'Blanche is die belangriksteleier dieselfde God van Bloedrivier, is 'n doen. ' . Ek stel voor dat soveel moontlik meerderheid in Afrika; ons kan nie Wanneerlaas het Zach deBeerof in dieblanke politiek van die RSA. Charles is nie 'n misdadiger nie. ander'n kansgekryom hulmening te van u lesers onmiddellik inteken vii Watter ander leier kan 10 000 verloor nie. Die Volkstaat koml 'n verdere 12 maande na verstryking Hy is 'n intelligente, denkende en lug? Wanneer ek die televisie aan­ mense in die Skilpadsaal opregte persoon wat die regte ding skakel is dit netNP-propaganda van . van hulle huidige intekengeld. Ek bymekaarkry? Nie ccns PW se goeie stuur my tjek metR52 asintekengeld Bester se vonnis probeerdoen. Dit is immoreeldat so begin tot einde. Ek wil my vertroue vriendindwarsboompolitiek, Allan 'n persoonas 'nmisdadigerbehandel uitspreek dat Vrye Weekblad sal mi die verstryking van my huidige Hendrickse, kan 2 000 van sy mense immoreel intekengeld. Ekmoedigmy kollegas word. voortgaan om die waarheid te verkon- daarkry nie. Daar moet onthou word P Sturrock, D Schmidt, REber­ Onsdoen 'n beroep vir sy onmid­ . dig. en vriende aan om op u blad in te dat die AWB 'n magtigeorganisato­ hard, C Heydenrych, DS Patrick, dellike vrylating. Die Boksburg-geval het die teken. riesestruktuurhet, Ons is landwyd­ WD Coxon, CS Tonkin, BE Ie Roux, Ek herinner my aan die woorde .Charles het nie aansoek gedoen tekortkominge van die NP-regering ons is oral, ook daar waar niemand R Jervis, P Stelnegger,JWvan der ~ir regstatus as iemandmet godsdi­ van diegrootfilosoofSolon. "Asked ons verwag nie, Die AWB staan nie " duidelik uitgewys. Die KP kry al die Rlet, C Theron, B Snaddon, FBO enstige besware teen milirere diensplig how best to restrain men from com- . geweld voor nie. . Ne~ kritiek, terwyl die regering eintlik DR Bosch, P Vorster, MH nie. Die rede wat hy daarvoor gee is . mitting injustice he said: 'If those aanspreeklikgehoubehoortte word. Die wyse waarop DesmondTutu BlrtwhlstIe, Ds Deon Potgleter en datdie regeringse sisteemvirerken­ Dit is immers die regering se beleid who are not injured feel as much die slap Nanes tart is lekker amusante . Ben de Lange skryf ult Kaapstad, indignation as those who are'". ning van sekere godsdienstig-bes­ en wetgewing wat hierdie optrede verrnaak. Niemand, maar niemand Durban en Bloemfontein: waardes ten doel het om godsdien­ moontlik gemaak het. Dit is beslis vertel blykbaar vir Adriaan Vlok Ons, 'n groep dienspligtiges wat tot stigebeswarelos te sny vanpolitieke ookniedieKPsebordjieswatopdie Sterkte en sukses van Tutu se manewales rue. Is die ses jaar gemeenskapsdiens verrig as besware. Hy voel dat hulle nie van strande pryk nie! . NP dalk bang om op te tree? godsdienstig-beswaardes, wil hiermee TJ Kruger van Potch~fstroom mekaargeskei kan word nie. Jannie Momberg (onder-leier van As Buthelezi die Zoeloes voorop sterk beswaar maak teen die ses jaar skryf: > Verderis altematiewediens slegs die Onafhanklike Party) het gese; stel, is dit aanvaarbaar vir alma!. gevangenisstraf waartoe Charles Baie sterkte en sukses aan Vrye beskikbaar vir 'n klein persentasie "The only difference between the Indien jy net integrasie predik, is jy Bestergevonnisis virsyweieringom Weekblad. Mag u van krag tot krag mense wat godsdienstige besware NP and.the CP is that the CPOs are reg virdie spel van uitverkoping van diens te doen in die SA Weermag. het teen diens in die SA Weermag « honest racists!" gaan. die Afrikaner. Charles, 'njong man van 18 jaar, naamlik die wat om godsdienstige Laastens wil ek almal wat vir 'n As jy egter weier om jou te laat se Christelikegeloofsoortuigingehet redes nie bereid is om ooit in enige veelrassige demokrasie te vinde is, kondisioneer tot 'n willose pap jel­ Vat Kobie Mediaraad hom gedwing om vrae te vra oor sy oorlog te veg nie. vra om saam te staan in die opbou lievis in NP-tradisie, dan is jy 'n deelname aan die SA Weermag, wat Hierdie kriteria sluit die meeste vail 'n nuwe linksepartymetdie oog ~ rassis! WeI, ek weier om deel aan volgens hom 'n stut verskaf vir 'n Christene met besware teen die SA op 'n algemene verkiesing volgende Dr PJD Lourens van Roodepoort die Afrikaner se ondergang te he.' -, onregverdige sis teem. Die vrae wat . Weerrnag uit, So is die altematiewe jaar, Ek hoop van harte dat dr Wor­ skryf: Die pers en die regering kan maar hy hieroor vra sluit die volgende in: diens nie beskikbaar vir Christene rall, mnr Malan en dr De Beer in Die rnaatreels wat die NP-regering dreig, en "glasnost"met die Kubane. ... Asdieregering aanspraakop Chris­ wat bereid is om in 'n regverdige hierdie pogings sal slaag. teen u gebruik, is net 'n bewys van spee1 terwyl hulle weet die kom­ telike beginsels maak, waarom ver­ oorlog te veg, maar weier om in 'n Apartheid, diskriminasie, rassisme hoe nodig u koerant is. Het u al muniste sal Angola nooit verlaat skuifhulledanmensemetdwang van onregverdige oorlog te veg nie. en aldie euwels wat daarmee gepaard daaraan gedink om 'n klagte teen die nie, Die Boere bly net hier mnr hulle huise, hou hulle aan sonder Ons bcwonder Charles se begin­ gaan, moet beeindig word. In die Minister van Justisie by die Mcdi­ Vlokl \ enige verhoor, verban organisasies selvaste en dapper standpunt en woorde van Moeder Theresa: "In araad in te dien? Sy Boksburg-eis Gedurende die Boere.Qorlog van wat hulle tcenstaan, onderdruk die ondersteun hom van ganser harte. True Love there is No Separation." teen u kom mos neer ojfinmenging 1899-1902 het "joiners" teen vyf beskikbaarheidvan inligting en mis- Ons doen 'n beroep vir 'n altema­ met onpartydige en openlike berig­ sjielingsperdag hul VollC verraai. Is . kenmensevolleburgerskapen 'n reg tief tot militere diens wat: gewing? Hjer is nog 852 daarnie dalk vandag ook mensewat tot 'n se in die sentrale regerlng van 1. nie as straf dien nie; . net die materiele belangrik ag nie? hulle geboorteland? . 2. beskikbaar is vir mensc Wal morele~ David Kessler van Bellville skryf: . Wat van OIlS voorouers en geskie­ • Waarom word net willes opgeroep Die manier waarop die staatte kere Die Volkstaat komi etieseen godsdienstigebcswareteen denis? in 'n land wat nie net uit witmense diens in die SA Weerrnag het; gaan om'u blad tc straf is uiters AJ Venter van Elsburg skryf: Kommandant Gideon SChCepers bestaan nie? (JVat het wittes om te . 3. net so lank is as militere diens (in skokkend. U onthullings aangaande U berig oor moontlike regeringstappe sein gcdurende die oorlog, toe hy verdedig wat swartmense weier om Frik Siebert, Palazzolo en die kor­ teen die AWB verwys: plaas van die huidige ccn en 'n half omsingel is, aan sy opperbevel wat te verdedig?)' keer die militerc dienstydperk); . rupsie wat sy kop oral uitstcek is Die haatveldtog deur die linkse hombeveel het om oorte gee: "Wij • Hoekan 18-jarigewitmense, waar­ 4. dit 'moontlik maak om egte diens natuurlikontstellenden die regering pers teen die AWB duur onverpoos kent dat woord met," Onthou dit ­ van die meeste pog nooit in 'n swart.. .aan die gemccnskap te lewer in or­ raak nou bckomrnerd. voort, en desnieteenstaande groei die laatditviralmal wat dink dieBoere 'woonbuurt was nie, "wet en orde" ganisasies buite regeringstrukture.

VryeWeekblad, 16 DeJember 1988 11 .·Ll.I".'<~f".~,~·~. !' :1.'! -.~t v::,y " .'/ ------:-::=::==::-:::::::::::::------*.~. MENSEREGTE Die· Unlversele Verklaring . ~. . Artikell: AUe mense word vry en te stig of daarby aan te sluit ter gelyk gebore wathulwaardigheid en beskerming van sy belange, regte betref, HuIle het die gawe van 'nrede en 'ngewete en moet in'n gees Artikel 24: Elkeen het die reg op rus van broederskap teenoor mekaar en ontspanning, insluilende die re­ optree. van Menseregte del ike beperking van werksure en I periodieke betaalde vakansies. Artik~12: Elkeen is geregtig op aldie regte en vryhede wat in hierdie Artikel25: 1.Elkeen het die reg op 'n Verklaring uiteengesit word, sonder lewenstandaard wat toereikend is vir onderskeid van enige aard, soos ras, die gesondheid en welsyn van homself kleur, geslag, taal, godsdiens, poli­ DIEUniverse1e Verklaring van Mense- . aangesien die nasies van'die Veren- en sy gesin,insluitend voedsel,klere, tieke ofander standpunte, nasionale regte is op 10Desember 1948 deur die igde Volke in die Handves hulle geloof huisvesting, mediese sorg en nood- . of sosiale herkoms, eiendorn, ge­ saaklike sosiale dienste en die reg op Algemene Vergadering van die Vere- herbevestig in fundamentele menser- sekuriteit in die geval van werkloos- boorteofander status. heq Hierbenewens sal geen ooderskeid nigde Volke. met 48 stemmejg .':' .... .IJp die waardigheid en waarde van heid, siekte, ongeskiktheid, weduwee- gemaak word op grond v~ die poli­ teenstern aanvaar. Agtlande, w.aMfiHerffJiiillifr' ,vI~llyle rnense enin die gelykeregte :Pie~~~~:r:u~:::;e:~:,:~ tieke, regs- of internasionale status . van die land of gebied waartoe 'n die Unie van Suid-Afrika, Sd&di-Ara-van mllJi$l,en vroue en besluithet om dighede buile sy beheer. persoon behoort nie, hetsy ditonafhan- .' bie, Rusland en ander komhum' .::@W?§g§M»~'VJ8ruitgangen beterlewenstan- . ·2. Moeders en kinders is geregtig klik,in trust, nie-selfregerendof aan """"<"""aaara~ ~rn~~~,i~~t:~~~i:'eb~~t~~;eA~:~ enigeander beperking van soewere- . lande, het buite stemming gebi-y: in grotersvryheid na te streef, ,~", initeit onderhewig is ofnie. .. a~qgesien lidstate hulselfverbind het huwelik gebore, moet dieselfde Die volledige verklaring lui: ."mli:iisamewerking met die Verenigde sosiale beskerrning geniet. Artikel3: Elkeenhetdie regop lewe, vryheid en persoonlikeveiligheid., Aanhef: ' VoIk,:¢'~ die.bevordering van. universele Artike126: I. Elkeen het die reg op

V"," Aangesien die erkenning van. res I',. vir die nakoming van menser- ."" onderwys.Onderwysmoetminstens · Artikel4: Niemaad mag inslawemy' :~~~;::~~~:~~~:;~se':~~ of knegskap gehou word nie; alle Mf herente waardigheid en van die basiese. vryhede te bereik; . '1.:1:1:'1· .vormevan slawemy en slawehandel · moet verbied word.: enon e_r~.lj~~~~~f~:~~~~~ .. '.' Artllcel5: Niemand mag on . ere ti h ".n~~t;~l~~~n~:~~~~i:~ _ word aan foltering of aan\ "t%fifl ::::::.: ; ":

-~:"d~j; ~~i:n:l .. Ciend gelyke stemreg . magnie 'n beroep deur middel van g'"

.1' die geval van ver- . of 'rr gelykwaardi · Artikel ':,. lsonder enige twyfel: van stemming. .strafbare oi . t nie-politieke misdade het die reg om ptrede strydig metdie doel­ Artikel 22:, Elkeen het as'ri': 1· te wees totdat sy '. 'dlings en beginsels van die Ver­ die samelewing die reg op sosial~ .. a''lrt dieuitoefening van isin 'n openbare verhooT"w enigde Volke nie, sekuriteit en het 'n aanspraak op die s'j regte en vryhede onderworpe ,hy alIe waarborge het wat vir sy verwerkliking, deur middel van 'n . wees slegs aan die beperkings wat verdedigingnodig is.. '. 'j, Artikel lSc-l, Elkeen het die reg op. nasionale poging en internasionale deurdie reg bepaal word met die 2. Niemand mag skuldig geag word burgerskap.., samewerking en in ooreenstemming .uitsluitlike doel om behoorlike aan enige misdryf op grond. van 2. Niemand mag arbitrer ontneel'I\ m,et die organisasie en bronne van . erkenning en respek vir die regte en ;. enige daad of versuim wat nie ten . word van sy burgerskap of trede sie nie. Elkeen het die reg opbesker- word met die "ryeen volkome toe- regverdige en gunstige besoldiging , betrokke te raak of enige daad te · ming deur die reg teen sodanige stemming van die voomemende Artike121: 1. Elkeen het die reg om . wat vir hom en'sy gesin 'n mens­ verrig wat gemik is op die vemietig­ inmenging ofaanvalle. . eggenote. deel te neem aan die regering van sy waardige bestaan verseker, en in- . ing van enige van die regte en vryhede 3. Die gesin is die natuurlike en larxI, direk of deur vry verkose verteen- diennodig,aangevulword deurander wat hierin uiteengesit is nie. " Artikel13: 1. Elkeen het die reg op basiese groepseenheidvan 'n ge- woordigers. wyses van sosiale beskerming. (Vertaal deur Prof Johan van der vryheid van beVl'eging en verblyf meenskap en het.'n,aanspraak op." .' 2. Elkeen het die reg' op gelyke 4. Elkc;enhet die reg om vakbonde. .' Westhuizen van die, Sentrum.vir: / Menseregte, UP)

12 Vrye Weekblad, 16 Desember 1988" ,,;"""------.;..;...... ------::-::::":'":'::=:::-:::-=:::::------~------.;...;.;...---- MENSEREGTE

SUID-AFRIKA kan dalk vroeg in 1990 sy eie talIndaba, se daar is op 'nhandves vanrnenser- handves vanrnenseregte he. Die SA Regskom- Jacques Pauw egte vir Natal besluit omdat dit 'n uitstekende missie het pas sy ondersoek oor die moont- wyse was om die regte en vryhede van indio. likheidvan 56'n handves vir Suid-Afrika voltooi terskap van appelregter G Viljoen. word.' vidue en groepe in 'n toekomstige nie-rassige en dit word vroeg volgende jaar vir kommen- Die meeste groot demokrasiee het 'n handves "n Behoorlike handves van mensregte is .Natal te beskerm. taar beskikbaar gesteI. van menseregte in hul grondwet ingebou. Lande deel van die grondwet. Alles wat in stryd is met Die Indaba se handves waarborg aan elke Vrye Weekbladvemeemdatdiekommissie soosAmerika en Duitsland hetmodel-handvesre, basiese burgerregte, kan in die howe getoets en' inwoner van Natal onder meer gelyke besker- die Europese Konvensie vir Menseregte, die terwyl Brittanje byvoorheeld glad nie 'n handves omvergewerp word. In Suid-Afrika het die ming voor die reg en bevestig die reg op lewe handveste van menseregte van die KwaNatal van menseregte het nie. howe tans geen toetsingsreg nie en diehoogste en vryheidendie reg om eiendomop enigeplek Indaba en Namibia, en die Verenigde Volke se Die kenmerke van 'n "ware" handves van gesag berus by die parlement,' se Erasmus. te besit. Universe1eVerkIaring van Menseregte gebruik menseregte is: Erasmus se hy is bekommerd dat die rege- Volgens die handves moet 'n wet vir min- en bestudeer het. *Alle mense, ongeag van ras ofkleur, is gelyk "ring 'n "halfgebakte, ondeurdagte ding" kan stens 'njaarin werking wees voordat die howe Intussen se kenners van die staatsreg datdit voordieregengeregtigopgelykemenseregte implementeer wat baie meer kwaad as goed oor die geldigheid daarvan kan besluit. Van bittermoeiliken selfs onmoontlik sal wees om soos om byvoorbeeld eiendom op enige plek te kan doen. Wyk se dit gee die wetgewer die kansom sy 'n handves van menseregte met die huidige besit, aan 'n politieke party van sy keuse te Hy se hy is skepties oor 'n handves vir Suid- huis in orde te kry. , rasse-opset in Suid-Afrika te implementeer. behoorten aan 'n demokratieseverkiesing deel Afrika omdat die regte wat daarin gewaarborg "Die howe spee1 'n uiters belangrike rol en Met 'n "ware" handves vir menseregte sal te neem. word, nie rym met die ongelykheid wat ons moet ondermeerversekerdatdie wetgewernie die huidige noodtoestand ongeldig wees, alle * Die regte en vryhede van die individu \Y9r4."""".J~..in Suid-Afrika het rue. Dit is onmoontlik. buite sy magte optree nie. In Suid-Afrika sal

:~~~~~:~~:t~~~~t :~:::dd~:~:o~~' ~~~ ~:~~d~;~~e~~ftSee~~t~~~li1l~::·::::·,,:.rt '~. ~~~~n~:r.apartheid 'n "war~" die~~w~;a~~ ~:~a::~~~:= ~:~~~~ opperheerskappy. .ofdie wetgewende liggaam. So b.xrbOrbeefJIi·'·····..······&as.. · :.A n handves van menseregte kan voorregte van rninderhede - hul reg op 'n eie Gerhardvan Zyl, sekretarisvan die Regskom- die hoogste gesagin Amerikanieds tgewende in die toekd~s nog 'n baie belangrike rol in taal,kultuurenlewenswyse. Daaris egtergeen missie, se die verslag oor "groeps-en menser- gesag nie, maar die grondwet . Jnll:l:f$PeeI. Die huidige voorstelle van politieke bevoordeling van een groep oor 'n egte in Suid-Afrika" is voltooi en word tans * Die howe het sogenaamde toetsin .".··"·kommissie kan egter 'n belangrike ander nie. vertaal. Die verslag sal na verwagting aan die ander woorde die HooggeregshofkarfWette en deb tketen. ' Hy stem saam dat 'n noodtoestand baie einde van Januarie volgende jaar virkommen- besluite van dieparlement ongeldig!i:rklaar BiJilh Currin, nasionale direkteur van Law- moeiliker met 'n handves in werking afgekon- taar beskikbaar gestel word. indienditinteenstellingis metdieh ' . .'.Human Rights, se 'n "ware" handves dig sal kan word. Kommentaar sal tot aan die einde van menseregte. vir "',,,. eregte, soos byvoorbeeld die van "'n Ware handves kan met relatief min. Augustus gelewerkan word, waamaditaandie ProfGerhard Erasmus van die reg... ulteit DuitsJtiidenAmerika, sal aIle apartheidswette wetsveranderinge in Suid-Afrika toegepas word. regering oorhandig sal word. Indien die reger- aan die Universiteit van SteIlenbolh se 'rr en toestand onmiddellik beeindig. As die Groepsgebiedewet afgeskaf word, kan ing die aanbevelings aanvaar, kan dit "vroeg in handves van menseregte beskerm 'diC~::k'" lives kan alleenlik effektief funksion- ons baie amper Inhandves hier toepas. Ander 1989" in die Parlement ter tafel gele word. burgerteen die staat. Hy het die reg 0mt: arenie-rassige demokrasie,' se Currin., apartheidswette sal ook hierna afgeskaf moet.

I ,Die kommissie het ge~:};:ti1~~~~,r;,t~m~f,i{rg:~~~::g$S;j~f~Ii~::~~::t0:'~fu:i2:~~,:,~:" ..,.,,, ·m;~i~lm@~I~;;;~~::~i::.'yk. ---~...;..-...,-----"

Oit was Sa , e veertigjari~l.l.rdenking van die ondertekenlnq .'#:"·~'Verenigde Volke se Universele Ver .'. ",.. '·sn Menseregte. Hlerdle her~e:~:i~~:~I.~:~:~~::~ii~~t~an • •• die Nasio~ p~!~y. Ot!!N.ind ook plaas 30 , !!~~~~~ e.inwonersvan Suid-' , 'rneende na '.e verklaring\Vhnin noodtoestand ' JacquesPauw ...... ,', ,t~~Oi~ r~~~~~~:~l~=~',. rin~~~~u~I~;~:y~:~~~' .,sional egte, .. menslike behandeling en sw.~ die. S6 Ie di- reg'op menslike.behandeli voor .rekte "die reg; vrywaring teen' trere , Right -inhegtenisneming en a ding; , hoeko vrywaring teen arbitrere nging . Unive in privaatheid, familiel huis en regte korrespondensie; vryhei '. bewe- , , tallebe ' ging; die reg om eieru , te besit; vryheid van denke, g." .. e en gods­ diens en die reg om aM~ie regering ,:;:;:;;'T' Oibruike. ';,:):\ f{:;t;~} deel te neem, i';::::ilif' Currin se taIle ,!~lt:hierdie regte /ltf an

, geskeur het. Hy h .~ afgeneem en haar " .... voor hy weggehardl ' wat onlangi::.' "'in veroordeeldes wat af is, "Ek wou haar nie d . ten op­ Rondgaande' . >ltaan om gehang te word, het dit .,.;",." ..... "..'.., ge­ Ek aanvaar sy is dood maar O', ispondensie bevind en ter d' ,.)e"galg te red. neem orii:4ieselfde getal mtifiWtereg nooit my bedoeling ide:' . ," ""Ie regte word Die 32-jarige Mi~ Jjie Departement van Justisie , teste!.·.... t 1983 was daar\~bg nie "Die beskuldigde het nie die hof '"itrerelasbriewevir , wat daarvan aangekIa is dat hy kondig 'n datum van teregstelling 'n 'n enke ".. -Eu- in sy vertroue geneem en getuienis , deursoeking, onderskepping van pos Sebotse in Mei.vanjaar vermoor het week voor die tyd aan. Lawyers for ropa ni afgele nie, In die afwesigheid van . en afluistering van telefone. deurhaarelfkeermet 'n mes te steek, Human Rights kry dan inderhaas die Toe trt,tli se saakop 26 enige getuienis bevinddie hofdat hy * Sedert die paswette afgeskaf is, is het nooit eens in sy eie verdediging besonderhede by die departement en begin h.~~t is 'n pro deo- direkte opset gehad het," het die daar meer vryheid van beweging. getuig of getuienis ter versagting , gaan die saak sorgvuldig na om te aanges .', '··'·:'·m:'w.'if"'·'·'·'·'·'·" regter bevind. Die Groepsgebiedewet en die Wet van vonnis aangevoer nie. Hy het verseker dat alle moontlike wee vir het eg Die staatsaanklaer, H Booysen, op OnwettigePlakkery verhoedmense voor vonnisoplegging gese: begenadiging en appel gevolg is. verteen ' hetdieregterdaaropgewys datMatli egter om na plekke van hul keusete "Ja, ek wil die hof vra om my 'n Currin se hulIe het sedert Sep­ sal sy eie' uitgetartkongewees het en dat hy by verhuis. laaste kans te gee. tember 45 beplande teregstellings Matli die "stokvel" kon gedrink het. *Die reg om met 'n persoon van jou "Ekherhaaldat ek nooitdie opset ondersoek, en was in tien gevaIle , saak uit te Die regterhet egter bevindomdat keuse te trou word verhinder deur gehad het om haar dood te maak nie suksesvo!. daar baie din Matli nie getuig het nie, was daar die GroepsgebiedeweL Waar moet en wi!ook se dat ek graag die geleent­ Daar isop die oombliksowat 270 se huis moet Ii geen getuienis dat hy gedrink het nie gemengde egpare woon? heid wil he om 'n sportman te \vees, veroordeeldes in di~ dodeseIle. Tot Regter Van t geweier om of in watt~r mate dit hom bei'nvloed ... Daar is geen vryheid van mening om vir'my vader te werk, om my fa­ dusver vanjaar..het bynaJ120 mense die saak'vir sulkeJ!Sflsinnige" rOOes het nie. en uitdrukking,of die reg om onafuan­ 'milienaam in ere te herstel en die gehang. Verlede jaar is 164 mense uit te ste!. ."",., Daar was geen getuienis oor uit­ kIike en objektiewe inligting deur lede van die gemeenskap wat hier opgehang. • In 'n verklaring wat MatH na sy tarting nie en die hof kon nie oor die media te kry nie. " teenwoordig is te vra om by jou vir Suid-Afrika hang vier keer meer inhegtenisneming gemaak het, erken moontlike getuienis spekuleer nie. ... Watvan die reg om te vergader en genade te pleit." mtonse op as Iran (bevolking van 50 .hy'dat hy vir Sebotseop die aand van Die regterhet bevinddaaris geen' vreedsaam te betoog? Buitemuurse . Brain Currin, nasionale direkteur miljoen), sewe keer meer as Amerika 17 Mei 1987 met 'n mes gesteek het. versagtende getuienis nie. MatH het byeenkomste behalwe sportbyeen­ van Laywers for Human Rights, het (bevolking 240 miljoen) en 32 keer Hy het gese die twee van hulle was vorige veroordelings vir aanranding. komste en kerkvergaderings, is per vandeesweek bevestig dat die saak meer as China (bevolking van 2 000 by 'n "stokvel" en het die partytjie Hy is in 1976en 1983 totonderskei­ lie onwettig. van MatIi en talle ander veroa-deeldes . miljoen). omstreeks drie-uur die oggend ver- delik R30 en R60 beboet. * Die meerderheid Suid-Afrikaners in die dodeselle tans ondersoek word. Suid-Afrika het in die afgelope laat. . ' ,Die regter het hom die doodstraf het geen reg om aan dieregering van Laywers for Human Rights het in , vyf jaar sowat 700 mense gehang. Matlihet in sy verklaring gese dat opgele, en binne 'n dag was die hele die dag deel te neem nie en het geen' September vanjaar begin om na uit- Voordat die doodstraf in die laat ' .Sebotse 'n mes uitgehaal ensy hemp saak afgehandel. toegang tot demokrasie nie.

VJ)'8 Weekblad,16 Desemberl981 ' . " .. sAKE' SteIselmatige oortydonproduktief

DIE hoof-uitvoerende beamptesvan 35 Wes­ van Pick 'n Pay, stel dit so: "Ons het begin met Kaapseondememings is onlangs deur navor­ Arbeldsrubriek deurTheo Heffer, 'n konsultant In 'n drie-tot vierjaarplan am lone op 'n aanvaar­ sersvandieKaapstadse nagraadse bestuurskool nywerheldsverhoudinge bare peil te bring. Ons is nou in 'n posisie waar gevraom die hoogsteprioriteite in hul organ­ ons met die volgende rondte loononderhande­ isasiesse strategiesebeplanning aan te dui, nie slegs onproduktief is om stelselrnatig ­ nie. lings die onderwerp van hoer produktiwiteit Die sakemannemeendie belangrikste pri­ teenoorperiodiek-oortydtewerknie, maardat Die tweede les is dat die verandering van kan koppel aan hoer lone." oriteit is die behoefteom vakbonde die ver­ dit ook onverantwoordelikis. . onaanvaarbare praktyke wat produktiwiteit (Met die laaste onderhandelings het Pick 'n band tussenproduktiwiteiten loonverhogings Stelselmatige oortyd dui aan dat bestuur benadeel, 'n bestuursverantwoordelikheid is. Pay beweeg na 'n minimumloon van R630 per te laat verstaan. Gods water oor Godsakkerlaatloop. Ditword Fawley se bestuurhet die verantwoordelikheid maand, wat ongeveer 26 persent hoer is as die DieMinister vanMannelcrag hetookonlangs altyd vergesel deur 'n vermorsing van pro­ aanvaar. Omdie kanker van lae produktiwiteit van hul konkurrente.) beklemtoon dat produktiwiteit een van die duksietyd. Wanneer bestuur di] toelaat, ver­ uit te sny, moes hulle aansporings vir werkers Verskeie andermaatskappyehet ookprobeer belangrikstevoorvereistes is vir ekonomiese suim hulle nie slegshul plig teenoor verbruik­ aanbied. om aanvaarbareloneaanhoerproduktiwiteit te groei. "As daar nie voldoende ekonomiese ers en aandeelhouersnie;ditisook 'n simptoon Soos verwag is, is hulle daarvan beskuldig koppel. groei is nie, kan daar geen sprake wees van van 'nonverantwoordelikehoudingteenoordie dathulledievakbondeseondersteuning "gekoop" Rene de Wet, Pick 'n Pay se personeeldi­ maatskaplike opheffmgnie,' lewens van die manne en vroue wat onder­ .het. Hul ondervinding was egter dat dit die rekteur, aanvaar datdit 'n bestuursverantwoor­ In 1960 het sakemanne en vakbonde in hewig is aan die bestuursgesag. maatskappy nie meer gekos het nie; daar is delikheid moet wees. "As jy hoer lone betaal, Englanddieselfdeuitdaging aangedurf.In een Vakbonde inSuid-Afrikahetdikwels alhul selfs van die begin af 'n klein wins getoon. moet jy jou arbeid meer effektief benut." maatskappyhet dit geleitot'n geskiedkundige ontevredenheid ooroortydaangedui.Hullevra Waar bestuurpraktyke wil verander wat reeds Nes by Fawley, meen hierdie inaatskappy produktiwiteitsooreenkorns: bestuurbydie Esso­ herhaaldelik vir 'n verkorting van die werk­ tradisie gewordhet, is dit net gesonde verstand dat bestuur nie hul verantwoordelikheid kan raffmadery in Fawley en die vakbond wat week.Ons moo wegbeweeg vandieneerhalende, om sterk aansporingsmidde1s te gebruik. '- ontduik deur die werkers en hul vakbonde vir werkers daarverteenwoordig het,het dieformele outoritere sentiment dat die werkers van oor- Werkers gaan nie meer produktief raak met lae produktiwiteit teblameernie. Diestrewena titel "Hoe Produktiwiteit en Hoe Lone" aan tyd hou, . behulp van propaganda ocr hul nasionale plig hoer produktiwiteit pas goed in by die vak­ hulle beroemdeooreenkoms gegee. Oortyd behoortheeltemal vrywillig te wees, en dreigemente oor die nadelige gevolge van bonde se doelstelling van hoer verdienste vir Diesuksesvolle Pawley-eksperiment isjare sodat werkers kan kies tussen bykomstige hul aksies nie, hullede. later ontleed en drie "lesse vir bestuur" is inkomste en meer tyd vir ontspanningen hul In Suid-Afrika vind ons dat die oplossing Die finale les klink amper toutologies. uitgesonderdeurAllanFlanders, sekereen van gesinne, Hierdie vrye keuse op Fawley het vir ons produktiwiteitsprobleme gesoek word Bestuurders leer om te bestuur wanneer hulle die wereldse mees vooraanstaande skrywers daartoe gelei dat werkers na 'n rule 40 uur ·indie beperking van loonverhogings. Hierteenoor gedwing word om die volle verantwoorde­ oornywerheidsverhoudinge.Moontlikkan ons . geneem het om werk te doen wat hulle vroeer . het 'n paar maatskappye besef dat daar geen­ likheid van die bestuursfunksie te aanvaar. ook hieruit iets leer. in 50 uur gedoenhet. sins gepraat kan word van hoer produktiwiteit Flanders het beweer dat die meerderheid Die eersteles is dat stelselmatigeoortyd 'n . Ons behoort weer te kyk na die siekte van . terwyl daar nog 'n onaanvaarbare lae loon van die beste lynbestuurders in die Britse simptoom isvanbestuursonverantwoordelikheid. stelselmatige oortyden die lang werkweek,en . betaal wordnie. nywerheid nie verantwoordelikheid wou aan­ Flandershetpertinentdaaropgewys dat dit nie slegs na die simptoom vanlaeproduktiwiteit Frans van der Walt, personeelbestuurder vaar virdiemenslike aspekte van hul werknie. Lynbestuurders, se hy, stel meer belang in meetbare tegniese of komrnersiele geleenthede. Is dit nie dalk ook die geval in Suid-Afrika nie? Miskienhet die Ministervan Ver­ voerdienste,mnrEli Louw,ditvroeer . vanjaar 'n bietjie kras gestel: "Swak bestuur is die grootste bydrae tot lae produktiwiteit in Suid-Afrika.' Fawley se bestuurders het mi­ ~ekblad skien niealdie antwoorde gehadnie. .'\Tye Maar hulle het die taak aangepak. ;,-. Hulle hetniehul verantwoordelikheid probeer ontduikdeur al dieprobleme aan die vakbonde en werkers toe te skryfnie. _ Geen inwoner van Suid-Afrika kan bekostig om die probleem van ONS LESERS IS BALE SPESiALE MENSE lae produktiwiteit ,te ignoreer nie. Kom ons aanvaar die uitdaging, en werk gesamentlik die oplossing uit! DIE BESTE MANIER OM HULLETE BEREIK,'IS OM OP ONS . BLADSYE TE ADVERTEER Goedkoop . i,;:~ Suid-Afrika Tarietkaart 10k toeriste NAAS Lagos in Nigerie is Johan­ nesburg nou die goedkoopste stad Standaard-tariewe ter wereldwatbuitelandsesakemanne Enkel-kolorn em (witen swart) R8,50 en toeriste betref, se 'n intemasio­ Volblad(swart en wit) R2300' nale opname wat deur Luxaviain 70 Halfblad(wit en swart) lande uitgevoer is. Rl150 Verblyfkoste is bereken op die basis van daaglikse tariewe vir 'n Kleur -enkelkamer met 'n bad in 'n eer­ Een spot R140 steklas-hotel, metmaaltye en diens­ fooie ingesluit. 'n Klein bedraggie '~'" Twee spot R280 vir vermaak is ook ingereken. Volkleur : R420 , . Hiervolgens kos dit 90 dollar 'n dag om in Johannesburg te bly, ver­ Spesialeposisie geleke met 377 dollar in Tokio, 322 dollar in New York en 300 dollar in Voorblad Vrydag-tydskrif +25% Londen. . Die bevindings van dieopnameis . 'bevestigdeurFredThermann, 'nsenior amptenaar van Fedhasa. Spesialetariewe "Vir toeristesowel assakemanne 4 opeenvolgeride plasings 7,5% is Suid-Afrika effektiefdie goedkoop­ 13 " " 12,5% af ste land ter wereld. "Vanselfsprekend maak die lae 26 " " 20% af waarde van die rand 'n besoek aan "'52 " " 25% af 'Ii' ~ ~ " p .. Suid-Afrika baie goedkoop vir be­ -;.. 2 plasings per maand *6 10%. af soekers vanlande met sterk geldeen­ 2 plasings per maand 12, hede. Maar selfs in terme van die * 20% af randkanplaaslike hotelleasgoedkoop 1. plasingper maand *6 1O%af beskou word en ontvang gastc uitstekende waarde vir hul geld," se Thermann. Volgens Thermann het die nuus van laekoste-vakansies in Suid-Af­ /LOOP SAAM MET·ONS OP DIE WENPAD rika gou in die buiteland versprei en word al hoe meer toeriste hierheen " gelok. - Sapa.

14 VryeWeekblad,9 Desember1988

--r ,~ ,-~ \ SPORT

1', ,,,,~~ ~ ~':, . Nrig :'n"kruispad;vir·Du .Plooy "j

MINboksersbet al by soveelkruispaaiegekom Lappe Laubscher die Amerikaanse kOerante beslisnie wit be dat as Johnny du Plooy en by elke kruispad die Du Plooy moet wen nie, Hy is ons man, nie verkeerde afdraaipad geneern net om tog weer -net wie Kevin Floyd nou eintlik is. WeI, 'die' . jammer wees as sulke talent verloremoetgaan bulle man nie. '. 'n kans te kry. Sondag isby in Houston weer by antwoord is dat Floyd 'n amateur is wat by die omdat die man nie fiks is nie," Sou Johnny egterhierdie ~eek wen, is die 'n kruispad as by teen Everitt Martin deur die Amerikaanse Olimpiese proewe nie verder as En dit hinder. Willie Locke, Johnny se vraag: waarheen nou? Hy is effens klein vir In toue klim, die kwarteindrondte kon vorder nie. ' , afrigter, beweer sy man is fikser as ooit. Ben­ modeme swaargewig. Dit lyk asof hy, as hy Wen Johnny die geveg ie die wereld voor Anders gesien: Floyd is as amateur waar­ ton se dietalentis daar, maaras diemannie fiks fiks kan bly, dalk 'n baie belowende toekoms born oop, Dit is in elk geval wat sy belpers glo, skynlik so tussen die beste 25 ter wereld. is nie, gaan dit niks help nie. kan he as 'n juniorswaargewig.. Verloorby sal ons moetwag vir die gebruiklike Johnny is volgens sekere ranglyste tussen die In die verlede was daar al vraagtekens oor DuPlooyse kampsal egternouemstigmoet herontmoeting om weer 'n kans te kry. beste tien as beroepsman. Of ditnouwerklikso Lockese verrnoeom sy boksers fiks te kry, Juis besin oor waarbeen hy wiI. Sy dae in die Uit Amerika word berig dat Du Plooy bier­ 'il prestasie was om Floyd kis te moker sal,ons die onvermoevan Locke bet'n vroee einde aan leerskool is verby. Na 'n oorwinning sal sy die keer emsiig is. Hy is blykbaar fikser as in moet sien, Gerrie Coetzee se loopbaan gemaak. ondersteuners vra dat 'n fikse Du Plooy die 'n lang tyd. In die skermkryt bet by ook glo Bill Benton, 'n Amerikaanse afrigter, 'was In die gees van die tyd het Locke ook uit werklike name in boks begin pak.

" betervertoon as wat by, gewoonlik bier ver­ dieheel week baie beiildrukmet DuPlooy, Hy Amerika laat weet dat dit lekker is om daar te 'n Neerlaag vir DuPlooysal beteken dathy toon. slaangoeie kombinasies en beweeg goedvir 'n boks waardie koerante nie elke dag negatiewe nog een geveg oor het, Dit sal wees teen Pierre Volgens berigte bet by Kevin Floyd heel­ swaargewig, het Benton gese. goed oor Johnny skryfnie, Coetzer, Vir altwee die manne sal so 'n geveg temal kis geslaan in die oefenkryt. Die vraag is Toebet by betekenisvol bygevoeg: "Dit sal Niemand bet egter nog vir Locke gese dat dalk 'n goeie laaste betaaldag wees.

DIE sportaanhaling van die jaar het sekerlik gekom van daardie dierbare ou Franse oompie, Albert Ferasse. Vir-die wat nie weet nie, oom Albert is die Franse rygbybaas. .Krieketkatte jag In 'n onderboud met die Franse sporttydskrif "Midi Olympic" se hy: "Ek was al vyfkeerinSuid-Afrika. Ekhetaldrie keermet presidentPWBothaself gepraat: Ek noem dit nie om myselfte vlei nie, maar om aan julIe te toon dat ek nie dom is nie," ' Howabeker President Botha is persona non grata in Frankryk. Miskien sou Dok Craven een van die dae kon se: "Ek was al vyf keer in Harare. Ekhet al drie keermet OliverTambo gepraat, Ekseditnie om myself _ Thabo Lennerd te vlei nie, maar om aan julle te toon dat ek nie dom is nie," IN Lenasia is daar 'n kat wat met rneer as net kriekethandskoene aangepak . :{' Oliver Tambo is persona non grata in Suid-Afrika. moet word. Dit is die Sacos-geaffilieerde Cricket Association of Transvaal In rugby veritas7 . (Cat), wiesekookwaterspanNatal onlangsin hul Howabeker-wedstrydop die Lenasia-stadion met 'n beurt geklop het, KRISTALBALLEisonbetroubaar.Maarvoorspellings is 'nbeerlikespeletjie, ,Hul veelsydige kapteinJack Manackwas 'n staatmakermetsy 5610pies en Hierdie week het John McEnroe vir Ivan Lendl in Inglewood, Kalifomie, .vierpaaltjies wat hy in Natal se eerste beurt laat kantel het, Nog 'n uitblinker met 7-5,6-2 geklop. met diebal was diejong Navin Ramnarian wat ook vier Natallers die eensame , In Junie volgende jaar is Mac weer koning op Wimbledon. Moenie se ek paadjie terug pawiljoen laat stap het. het julIe nie gewaarsku nie. Maardie beste boulerwas sondertwyfel Haroen Lorgat, wat seweNatalse LAPPE paaltjies in hul tweede beurt ingepalm bel. ' SUI~AFRIKA serugbyspelervan c:lie jaaris'pasaangewys. Hy is dieKaapse Hoewel dit die eerste wedstryd van die seisoenwas, is die presidentvan heelagter Calla Scholtz. LAUBSCHER Cat, dr Goolam Karim, vol vertroue dat die Howabeker aan die eindevan die Calla verdien sekerlikdie eer. Hy bet die punterekordsberskryfenboonop op die skoonveld seisoenin dieLenasia-stadion se raadsaal gaan pryk.. .' 'n string driee gedruk. , Oostelike Provinsie CJ1. Westelike Provinsie het gelykop gespeel in hul As ekegteraan Callaen die 1988­ .wedstryd en dit plaas Transvaal in hierdie stadium bo aan die punteleer. seisoen dink, dan sien ek born onder 'n Geskilbinne Cat oor die gebruik van die Lenasia-stadion is onlangs " 'n hoe bal voor die pale aan die bygele.Al dieklubs binnedie liggaambet hulgoedkeuringaandiegebruikvan ' noordekantvan Loftus Versfeld. Die die stadion gegee nadat die spelers geweier bet om daar te speel omdat dit wedstryd was die Curriebeker-eind­ amptelik die Varachia-stadion heet. Varacbia het in die laatjare sewentig na , suyd, Ferrasse, die JoeParnensky se Suid-Afrikaanse Krieketunie (Saku) oorgestap. Die bal het aarde toe gekom en 'n Huurkontrak met die Johannesburgse Stadsraad vir die gebruik van:die Callawasdaar-enskielikwashynie veld wordbinnekort gesluit. Vertoo gaanegter aan die Stadsraad gerig word meer daar nie. Gelukkig vir die om die stadion amptelik tot die Lenasia-stadion te herdoop. :, Westelike Provinsie was .Kobus -,'Die houding van die spelers Iyk miskien kleinlik, maarKarim se dit gam Burger daar om te red. diep denker verder as 'n blote "statement". Soos alle Sacos-sportmense glo hierdie wilgerlatswaaiers dat sport nie van politiek geskei kan word p.ie. WALUS het verlede naweek op - ".' Varacbia bet baie mense in die gesig gevat deur na saI¢u oor te loop. CardiffArms Park met 15-9 teen Ro­ , Miskien m~t Wallis w~er 'n kry as beroepbokser nie. Hiermeeis Hierdeurbetby meegedoen aan 'n stelsel wat die meerderheid Suid-Afrikan- ernenie verloor, Vir die beroernde geleentheidkryom teen Suid-Afrika geen fout te vind nie. Trouens, dit­ , ers onderdruk. i Walliese loskakel Phil Bennett was te speeI. J)itmag dalknethul nasio­ mag dalk een-van die min .goeie . Karim is skepties Oar Sakuse pogings om krieket in die townshipste laat dit een te veeI. Hy bet gese Wallis nale trots terugbring. besluite wees wat die veelbesproke posvat, "Jy kan vir hulle kolwe, paaltjies en balle gee, maar in die proses kort weer nasionale trots. . raad al geneem het , ' verander jy nie stelsel nie." ' !" Tragies, maar dit was Saterdag RE~LS word gemaak omdat die In Natal loop daar egter 'n man Die SA Krieketraad sal met Ali Bacherse manne praat op ~oorwaarde dat opvallend in sy afwesigheid. wetgewer dit goed bedoel. Miskien met die naam Abednigo Xabarondo gCl?loorsese toere na en van Suid-Afrikaplaasvind voordat d~'n demokra- Philsal onthou word as die man nie altyd nie, maar meesal. As Iigswaargewigwordhy tans agtste,' sie in Suid-Afrika is nie.· . _ : wat saarn met Gareth Edwards in Die Suid-Afrikaanse Boksbeheer­ op die Suid-Afrikaanse ranglys Die volgende provinsialebekerwedstryde word op 26, 27 cit 28 Desember 1974kringeomdieSuid-Afrikaners ' raad het 'n. wet gemaak dat geen geplaas. Die probleemisnet: Xabais gespeeI. Oit gaan bepaalofdie krieketkatte van Transvaal bUInaels aan die gebardloop het. bokseroueras 35 jaar'n lisensiemag al veeitig! einde van die seisoen'in die Howabeker sal inslaan. : i

" "Kaapstad; _ - , bakermat van van die stal en die wedders se vertroue Kaapse perde is Equus gee in sy vennoe. Sacos-sport Met-voorlopers 'uil Kaapstad Die ingevoerde Franse perd Gi- 'n voorskou tano, wat vroeer vanjaar tweede in Dennis Morris KMPSEperdeisbesigom hulbouvas van die J& B die Rothmans July Handicap geei!1- DIE Kaap'is nie net bekend vir die te verstewig op die prestige-rykeJ&B Met dig het, sal in die Met slegs 52,5 kg nie -,hy kan ooktereg ,Met wat op 21 JanuarieopKenilworth dra, wat beteken dat by 5,5 kg beter daarop aanspraak maak dat by die beslis word. Die wedren waaraan daaraan toe is as Royal Chalice wat tradisionele tuiste is van die South topperdeoordieheleland deelneem, hom in die July met 3,5lengtes geklop African Council on SPort (Saeos). is een van die hoogtepunte op die het., ", Bewys van die Moederstad se wedrenkalender. - .Dit dui op 'n baie interessante belangrikheid word vandeesmaand Equus het vandeesweek met af- tweestryd tussen die twee perde. gelewer wanneer onder meer 'n na­ Die rigters en eienaars in die Kaap gaan besoekende oorsese jokkies_ sjonale bofbal-en sagtebaltoemooi, gesels en in hierdie vmee stadium bet weereens Saterdag in die Kaap junior krieket kampioenskappe, In verwed almal hul geld op 'n Kaapse ABBloomberg Handicap oor I 400m. toon het, lis Violero, wat ook vir die .die onderspit gedelf teen die plaas- nasionale tennistoemooi en Inaantal perd om met die grootste deel van met 'n indrukwekkende vertoning . Met ingeskryf is. Die peTdhet egter like jokkies. Die keer bet die stryd belangrike krieketwedstryde bier die R400 OOO-prysgeld weg te loop. gewen. teen swakker teenstandersmeegeding egter baie gelykop verloop - die plaasvind. ' . Van die altesame 36 perde uit Millard wat bekend is dat by 'n enditlyknog steeds ofRoyal Chal- plaaslikemannekonslegsmet21-19 Die fees van Sacos-sport het drie provinsies wat vir die Met slag met die merries het, het met die ice en Parisien Affair Millard se 'seevier. Die SA Kampioen Felix vandeesweek afgeskop met vier ingeskryf is, koin24 uit die Kaap, sege getoon dat hy 'n formidabele troefkaarte is. Coetzee het grootliks tot sy span se ' skolekampioenskappeendieBoland .. agt uit Natal en vier uit Transvaal. aanslag gaan leweromdieMetweer Nog 'n Kaapse afrigter wat in die oorwinning bygedra deur drie wen- Tennis Ope. . • Die kampioenafrigter Terrance te wen. Kenners bet daarop gewys' Met-prentjie op die voorgrond getree ners te ry. Hoerskoolleerlinge van oor die Millard Iyk in hierdie stadium in 'n dat as Millardse perdenoualslagge- bet, is Peter Kannemeyer wat met Verskeie van die oorsese jokkies lengte en breedte van die land neem , baie sterkposisie om die louere in te reed is,hy ongetwyfeld Ingroot aan- .Priceless Asset 'n sterk houvas op het vandeesweek teruggekeer na deel aan bof- en sagtebaltoemooie, oeS. Die groot kan:tpioen in sy stal, spraakop die eersteplek in die groot die wedren bet. Hoewel die perd Brittanje, terwyl 'n paar nog hier 'n nasionale kriekettoemooi, 'n Royal Chalice, was nie onlangs in wedren sal he. sowat tien maande gelede aan 'n vakansie hou. Mag wedrenne teen swembyeenkams en 'n tenniskampio­ aksie nie,maarsy merrievulParisien Nog 'n deelnemeruitdieMillard- wedren deelgeneem het, is hy sterk oorsese jokkies gereeld aangebied enskap. AffairbetSaterdagop die stal wat in die B-afdeling goed ver- verwed -wat 'n goeie aanduiding is word. ' .

VryeWeekblad wordultgegee deurWending Publikasles BeperkvanBroostraat 153,Newtown, Johannesburg. Oletelefoonnommer Is 8367236.Oleposadres Is Posbus 42637, Fordsburg 2033. : Oleblad wordgedruk deurExcelsior Drukkers (Edms) Bpkvan Karlstraat 19.Jeppestown. Oltwo~d versprlll deurAlliedPublishers Bpkvan Wepenerstraat 32,Booysens, Johannesburg.

VrYe Weekblad,16Desember 1988 15 SPORT

. . .. .

. :...•;. SPORT~ ' i ; \ryeWeekblad , ,,'.! .81. 15 Johnny by kruispad .' .- ::. . 8 1. 15 Lappe Laubscher se

- < Sportrubriek . .~~.~ Herrie oor Gebruik Flo optreegeld steek ook opkikkers? Lappe Laubscher FLORENCE GRIFFITH-JOYNER, die Olimpiese 100 en 200 meter­ weer kop nit kampioen, gebruik onwettige stimu­ lante. Die bewering deur die Olimp­ iese 100 meter -kampioen Carl Le­ wis het hom nou in die pekel. Super­ DAYID FROST het verlede naweek Lappe Laubscher al gebeur da t groot nam e teen groot weer 'n ou wond in Suid-Afrikaanse koste deur 'n borg na Suid-Afrika Flo wil nou dagvaar. gholf oopgekrap. Frost het by die groot vir so 'n toernooi. As ons besluit gebring word.Die man kom hier aan Lewisse dat hy niebewyse virdie Wilde Kus 'n beroep op die Suid­ dat die prysgeld R250 000 moet wees, en verloor in die ecrste rondte en het stelling het nie, maar dat daar in Afrikaanse PGA gedoen om aan die begroot ons ongeveer nog so 'n bedrag dan allerhande verskonings oor alletiekkringe lank reeds bedenkinge beste spelers sogenaamde bofgeld of vir reklame en ander promosies . lugdruk en sulke goed om sy optrede is oor haar prestasies. "Oor Ben optreegeld te betaal. "As daar nou van die borge ver­ te regverdig. Johnson is daar baie gepraat en uitein­ Volgens Frost sal spelers soos wag word om ook op te dok vir die Australie het lank saam met Suid­ delik het die waarheid gesecvier, hyself, , , bofge ld sal ons dit erens vandaan Afrikageweierom bofgeld te betaal. Dieselfde stories doen die ronde oor Denis Watson en nog 'n hele klomp moet kry. Die PG A is nie angstig dat Deesdae betaal die land se gholfbase Flo," se Carl. ander oorsese spelers bereid wees sulke geld afgetrek moet word van weI bofgeld. Dit is juis hierdie ver­ "Bog," se Flo. "Ek is nog nooit om aan die Sonskynreeks deel te die prysgeld nie. Die Iiggaam voel sy andering van houding wat nou deur positief getoets nie en gebruik beslis neem as hulle net verseker kan wees ver ant woordelikh eid Ie by die die spelers voor die koppe van die nie verbode stimulante nie. AI die dat hulle betaal sal word voordat beroepspeler wat elke toemooi on­ Suid -Afrikaanse PGA gegooi word . stories het hul ontstaan by jaloerse hulle speel. ders teun. Een saak wat blykbaar nie geop­ atlete. Ek het verw ag dat sulke sto­ David Frost is natuurlik nie die "Sou die prysgeld verklein word per word nie is die vraag of spelers ries onder die vrouens die rondte sa l eerste Suid-Afrikaanse spelerwatso beteken dit dat die ander spelers nie ook 'n verantwoordelikheid het doen , maar beslis nie dat Carl sy ore oor sake voel nie. het 'n betaal om 'n groot naam in hul gele­ om aan die Sonskynreeks iets teru g sou uitleen hiervoor nie." aantaljare gelede reeds aan die PGA dere te kry. te gee nie. Volgens Flo kan die bewering 'n ultimatum gestel: betaal of ek "As borge kan ons beswaarlik Player se houding is dat hy di t haar miljoene dollars aan inkoms te speel nie. besnoeiop ons promosie enreklame. reeds gedoen het. Hy hct byvoorbeeld koso "Niemand wil sy produk ver­ Ben Johnson -Sedertdien het Player voet by stuk Die onkoste is vir ons amper meer uit syeie sale die PGA-toemooi geborg bind aan iemand oor wie daar 'n gehou en ook van die Sonskynreeks belangrik as die toemooi self want voordat eers Louis Luyt en later skadu van twyfel hang nie," se sy. verdwyn. Die PGA was sover kon- ' ons regverdig ons borgskap uit wat Rembrandt die borgskapoorgeneem Lewis bcweer dar hy bloot gese het dat sulke bewerings gemaak word en sekwent in sy houding dat hy nie ons verd ien uit die ander bronne ." het. Player voel dat hy in sy beste dat hyself nooit die bewering gemaak het nie. bereidisom aan enige spelerbofgeld 'n Ander moontlikheid is dat die jare telkens teen groot persoonlike Wat ookal die uite inde van die stryd, oor Flo se kop sal daar in die toekoms te betaal nie. spe Ier wat bofgeld ontvang aile ongerief in die reeks gespecl het. beslis 'n vraagteken hang . Toe Vrye Weekbladhierdicweek aanspraak op prysgeld verbeur. Hy Die argument geld egter nie vir Tydens die Spele in Seoel is daar reeds gesedatdie nie reg verdig is datdaar 'n bekende borg in die Sonskynreeks speel dan bloot in 'n toemooi as 'n Frost en kie nie. Player het ook agter teen Ben Johnson opgetree word. ter wyl hy net doen wat talle ander atlete ook om kommentaar genader het was hy vertoning en sou hy wen word die sy naam nege Grand Slam-toernooie doen nie . nie bereid om amptelik tot die stryd prys toegekenaan die man wat tweede terwyI Allem intemasionaal nog nie Tydens die Spele is daarnooit gese na wie verwys wordrue. NOllhet Lewis toe te tree nie. Die Ixrg se woordvoer­ kom. eens een toemooi kon wen nie en die aap uit die mou gelaat, . der het egter laat deurskemer dat Die PGA beweerdatenige stelsel Frost nog ne t een toemooi in Europa Flo isegter by die Spele getoets en negatief bevind, gholf-borge bekomm erd is dat die wat 'n speIer 'n verdienste waarborg en twee in Amerika kon wen. Volgens skinderstories wou die 10K nie dat altwee sy kampioene oor die standaard van die spelers in die voordat hy speel nie in belang van Ongelukkig is die feite ook dat 1()() meter geskors word nie en daarom is nie bekend gemaak dat Flo se toets Sonskynreeks nie is wat dit behoort gholf is rue. So 'n speler kan dan niemand'n speIer kan dwingom in 'n positief was nie. te wees nie. swak speel en tog met 'n groot deel toemooi te specl nie. Met die pistool Die bewering word ten sterkste ontken deur die 10K asook deur die "Die probleem is egter me so ­ van die geld wegloop. voor hul kop het die PGA beslis 'n laboratorium wat die toetse gedoen het. eenvoudig nie . 'n Maatskappy be- In sportsoorte soos tennis het dit probleem. Kom koning Naas terug Loftus toe?

IS volgende jaar weer Lappe Laubscher Naas se terugkeer hang blykbaar die koning van Loftus? Nie volgens , af van die soort kontrak wat Noord­ sy eie verklaringtoe hy vroeer vanjaar opvolger vir die legendariese Buur­ Transvaal hom aanbied. Hier word na die Curriebeker-eindstryd Italie man van Zyl as afrigte r beskou. sterk geleun op Robert Denton.Denton toe vertrek het nie . Noudat Tukkies hom egter as word beskou as die Aaron agter NIisy besoek vroeerdie week aan voorsitter van die khfb verkies het, Williams. Pretoria loop daar stories in die . word in Pretoria gespekuleer dat hy As Denton Naas kan teruglok en hoofstad rond dat hy weI weer vol­ die logiese opvolger is vir prof Fritz Williams wen wee r die Curri ebeker gende jaar vir Noord-Transvaal Eloff as president van Noord ­ moet Williams sterk staan as kandi­ beskikbaar sal wees. Transvaal. daat om by Eloff oor te neem. In die stadium wil niemand veel Sou Williams bes luit dat sy Wat in die stadium nie duidelik is se nie. Naas self het ne t voor sy toekoms in administr asie Ie, sal hy _ nie, is die planne wat Denton vir vertrek laat val: "Wag en sien maar Noord-Transvaal nie veellanger kan homself in Noord-Transvaal se rugby self:' afrig nie. het. Vanjaar wou sekere klubs al he Naas was die week in Pretoria om Dit is teen die agtergrond dat dat hy beskikbaar moes wees vir die 'n spesiale huldigingsdinee vir prof gerugte nou die rondte doen datNaas unie se bestuur. Hy het egter gese dat Daan Swiegersby tewoon. Swiegers gaan terugkom. Daar word glo hy nie in die 50ste bestaansjaar van tree vanjaar as personeellid uit by gespekuleer dat hy berei d is om vir Noord-Transvaal in 'n verkiesing die Universiteit van Pretoria. John Williams in sy laaste jaar as betrokke wil raak nie. Aangesien die grondwet van afrigter by te staan om die Cwriebcker Dit is te betwyfel of D enl o~ lank Tukkies bepaal dat slegs 'n voltydse nog eenkeer Loftus toe te bring. op die agtergrond sal bly. personeellid voorsitter van sy rug­ Saam mel Naas, word daar nou Vrye Weekblad word uitgegee deur byklub mag wees, moes Swiegers ook probeer om Burger Geldenhuys Wending Publlkasies Beperk van noodgedwonge die tuig neerle. om te praa t om nog 'n seisoen te Breestraat 153, Newtown, Johan­ Tukkies het reeds vroeer by sy speel. Burger is volgende seisoen nesburg. Die telefoonnommer is 836 jaarvergadering besluit dat dr John reeds 33, maar hy kort nog net twee 7236. Die posadre s Is Posbus 42637, Fordsburg 2033. Williamssy nuwe rugbybaas sal wees. wedstryde om Louis Moolman verby Ole blad word gedruk deur Excelsior Die besluit het Williams in 'n te steck as die speIer wat die meeste Orukkers (Edms) BPKvan Karlstraat 19, moeilike posisie geplaas. NAsy sukses kere vir Noord-Transvaal gespeel het, Jeppeslown. 0 11 word versprel deur Al­ met die rugbys pan van Noord ­ Daar word nie problemeverwag om lied Publishers Bpk van Wepenerstraat 32, Booysens, Johannesbu rg. Naas Botha Transvaal word hy as 'n waardige Burger om te praat nie,

16 VrycWcekblad, 16Descmber 1988

/ MUSIEK ',,'.' ,'.< ,.- " \< , Pis Saar op De 'n Slukkie tonikum ill!b. afgewissel met vrolike stuitigheid .. Die kwasi­ Poen ClllIers en draaksteek. Raise the Wall, 'n melankoliese DIE jongste vertoning by die intieme en satiriese blik op Hoeveldse troebadoer, Yardof Ale, 'n gawe kroeg en Graafspoel in Kaapstad het 'n Andre Letoit tree eetplek oorkant die Mark-Tearer, mens laat skater. ._.~ Dinsdae,Vrydae en heet A Touch of Tonic. Met die Die tweede helfte van die aand Saterdae by die Black aansienlike talente van Paul het 'n skitterende en onverwagse Sun op met 'n hele Ditchfield en die susters Jocelyn kabaretwending meegebring. knipsels paar deuntjies wat nuut en Judy Broderick is dit nogal Little Red Riding Hood, wat uit syduim gest•rig is. iets om nie mis te loop nie, begin het as 'n sprokie het ontaard Saamgeflans deur 'n Nuwe kassel.rret Al die liedjies is geskryf in 'n stedelike nagrnerrie van Chrisdu Plessis twintig van sy nuwe . deur Paul Ditchfield, wat 'n seksuele misbruik en dwelms. Dit melodieuse skeppings verrassende verskeidenheid van is effektief opgevolg deur Escort (waarvan sommige uit style aanwend. Die hoogtepunte Lady, 'n duister en nogal siniese .sy hoek Bar op de Aar van die vertoning is Rainbow blik op bemarkbare seks. 'en die kabaret Piekniek over Manahattan - 'n ballade vol 'n Deeglik professionele by Dingaan gehaal is) drome,en When the Night vertoning wat 'n hoe standaard is ook non beskikbaar. Comes, ook 'n sielvolle ballade. stel vir toekomstige vertonings by •Gooi maar 'n blik op . Die ballades word die Yard. die advertensie onder op die blad vir min of meer inligting.

Hiermee 'n diplornatiese herinnering dat Bayete en Sakhile se Sounds of Africavandag (Donderdag) by die Markteater begin. Die tuisgemaakte mengse!van tradisionele enjazz-mbaqanga wat oor die afgelopehalfeeu ontwikkelhet tot watnou bekendstaanas Suid-Afrikaanse jazz (NJE Afro-jazznie - die res van die donker kontinent sal nog lank moet oefen voor hullemet so 'n verfynde, geirnproviseerdepotpourri van musikale invloede te voorskyn kom) moet slegs in geval van 'n noodlottige ongeluk misgeloop word.

swe.e.t. WHOOOPSH , PQ.t~·- t~.~ Hier kom gisteraand se bocntjiesop weer OPt Die man wat hier so ~lle" ~., eh...naar Iyk,Andre ~e Villiers,is eintlik in sy noppies. Sy debuut­ langspeler Light Delivery Vehicle is onlangs deur Mountain Records deur andr~leto .vrygestel,Andre het onlangs uit Amerika teruggekeer waar hy met Anton The Boss, soos die bonklge oos-kus rocker Bruce Springsteen deur Figg (wat al vir Jaggeren Cindi Lauper help produseer het) gewerk het, sommlge genoem word, het die Amnesty Internaslonaal-toer bekroon it·· met ga s ku1ls Die groep se naam is The Guest Band met Andre wat kitaar sl'l:el en ~ing, PRYSK~O met 'n speslale "Live" 4-snlt, mlnl-Iangspeler om die sage te tenaars .. sy broer Jaques wat baski.aar speel en Lloyd Martin wat dieritme-seksie . "herdenk". v.an: POSBUS9588 afrond. Koopdie plaat en verwag 'nonortodokse weergawevan West­ ' .. Die plaat bevat "Spare Parts" wat by Sheffield Park opgeneem Is jhb. bevat meer coast Rock wat deur Kevin "theCaveman" Shirley (nou in Australie) en . en Dylan se klassleke "Chimes of Freedom" wat tydens 'n konsert by as 20 NUWE.SONG . Tully McCullagh opgeneem is. . die Ollmplese stadlon In Stockholm opgeneem Is. (uit 'Baarop D TYDEUKE sensasie van die Nelson, Lefty en Lucky Wilbury) . Musiek wat mens weer laat laat vir humor voortspring: 'The Aar' en 'Piekni .seisoen is natuurlik die Travelling optree, Dis eintlik ou rock 'n roll glimlag tussenal die sentimentele original Wilburys were a ek BY" Dingsan:.' -) Wilburys. Waarin George' . met blues-agtige neigings. au Bob .enswartsieligegemors wat stationary people, who realising die ee,rste boot Harrison, Bob Dylan, Tom Petty, kan natuurlik nie sy knaende stem deesdae die rondte doen is altyd . that their civilization could not leg iDJ a1terna Jeff Lynn en die grootmvloed op verdoesel nie, maar die klornp Iede welkom. Die groot aantrekking is. stand still for ever, began to go for t iewL,sfrikaans! Springsteen wat onlangsoorlede is, van die IRKB (Intemasionale Rock .. egter die omslag-opsomming oor short walks - not the 'travelling' as A.9e.VA'fIb-f:?1:a Roy Orbison,soos 'n besope 100 .Klub vir Bejaardes) sorg nietemin die Wilburys waarin Harrison se weknow it, but certainly as far as ! . guitars onder skuilname(Otis, vir opgewekte leedverrnaak.; immer-latentePython-agtige sin the comer and back.;" En so aan. Shifty Records terug by Bree vlooimark v· strse ~ .,' ' - 1.

I ~- • Ell .. . J'(. ,:..., I: , ...... 1IIe GIoIuIMe • VolIlwy .GIo....._...... PoIjielcoS pap van_ VlIIl Jhb __~ Aldie _...-~lIMiekop...pIuI. ­ ~ T...... K...-a-ntlII

I 1'1_ 00Il .. sa-.. I Adres 2.1' '. • AlI*t 1IIeIII '" WlIII- ...... ·,'I...... ,.. I. 3 I ; Ikrywer. plzza-mabr. '-'der-NP... _...... ,... I '\. ~1t1. Kode 4 '. I ' 1 ." I Telefoon 5. I. , ...... ~ ..aphoMld - SI,l ....._ ...... --- .....lIlI "8oOgW· ~rna J I Pas aan: PO Box 27513 6. I. I Bertsham 7. .' 1 r , 2013 r, ',. . . -" . .' . .' Eksluit in R ...... ~ ... Nota: Slegs tjeks ,en posorders wat I' i L . .-.' . ". aan Shifty Records uitgemaak is, sal aMvaarbaarwees. f, ------J

2 l'. VryDagl 16Desember 1988 VERMAAK Vader van townshipkuflssterf

Kathy Berman DIE vader van die sogenaamde township-beeldhoustylisverlede naweek in die hospitaal Baragwanathoorlede aan interne bloeding. Hy was 53. Kumalo het in die jare sestig bekend geraak toe swart Suid­ Afrikaansekuns begin blornhet onder aansporingvan 'n skielike kommersiele belangstelling. Hy was 'n gereelde besoeker aan die hoofstede van die wereld, en sy werke het gehang in die galerye van Grosvenor in Londen . en New York, asook ander vooraanstaandegalerye in Europa. Die groot oplewing in belangstellingwas in antwoordop 'n kunsvormwat eg "Afrika"gelyk het. In die jare vyftig het Kumalo studeer aandie legendariese kunssentrurn in Polly-straat, waar hy eers onder Cecil Skotnes gewerkhet, en later as direkteur oorgeneemhet. . Toe die owerheid die Pollystraat-sentrumgesluit het, het hy hoof gewordVandie Jubilee kunssentrum, Uit Pollystraat se transkulturele invloede- en die saamwerk met Eduardo Villa en Skotnes het Kumalo sy kenmerkende styl . ontwikkel.Sy styl is 'n stewige interpretasie van die menslike figuur, wat die patos en die waardigheidvan die menslike situasie helder kon uitdruk. In die jare sestig het s)' werk Suid-Afrikabydie Biennales in Sidney Kumalomet Seater From II en (in die agtergrond) Wise man Sao Paulo en Venesie . verteenwoordig. Sy brons standbeeld,The Blessing, wai: in die jare sewentig in opdrag van die Kaapstadsestadsraad geskep is, Mapantsula-man vereer staan nou by die ingang van die burgersentrumdaar. DIE Australiese filmvervaardiger Mogotlane, die skrywei/~egisseur Kumalo, wat 011 'n kort siekbed David Hannay het 'n rnenseregte­ Marie Oberholzer_,. dood is, sal gemis word deur baie Olvier Scmitz en die vervaardiger toekenning in Australie ontvang Max Mentocchio. in die '.' < - kunsliefhebbersin Suid-Afrika.. vir sy aandeel aan die Suid­ kom help nadat die Suid- j vervaardiging van die besondere" Afrikaanse film, Mapantsula. Afrikanerstwee-en-n-halfjaar prent, . .' . . Dietoekenning was een van 'n ' gesukkel het om die prent gemaak Dolly Rathebe, Peter Sepuma, .' aantal wat gemaak is aan te kry. . Marcel van Heerden en Vanessa . Klassieke Australiers wat bydraes in die Hy was in die jare vyftig op Cooke speel in die prent. ' media en die kunste gelewer het konserttoer saam met Hugh' . Dit vertel die verhaal van 'n ter bevordering van menseregte. Masekela, en sy ooms het in die pantsula wat nB. 'n rosie met sy tekenprente Mapantsula was die eerste Suid­ Anglo-Boereoorloggeveg (aan die nooi (en die se miesies) in die Afrikaanse prent wat by die Engelse se kant). tronk beland... saam met mense. in Hillbrow Cannes-filmfees vertoon is. Dis Met die ontvangs van die van die struggle. Hulle maakhom nog net deur klein gehore in Suid­ toekenninghet Hannay die swart, bewus van die landspolitiek, Afrika gesien, maar daar word Afrikaneren Engelse tegnici wat Die film, met 'n klankbaan van .~ AndreaVinnasa te sien onderhandel om dit kommersieel saamgewerkhet aan die prent, eietydse plaaslike musiek, is skelm . '.:. David Hannay, wat 'n DIE Mini-CineKompleks in v:ry te stel. geprys. in Johannesburg geskiet, Hillbrowwys moreaand Hannay, wat in Australie Hy het gese dit was 'n groot . Die prent is deur kritici beskryf . . menseregte-toekennlng (Vrydag) 'n spesiale middernag­ bekend is vir sy werk met lae- voorreg om saam te werk met die as vol "hoop,vasberadenheiden ontvang hetvlr sy aandeei ' dubbelvertoning van klassieke . begroting, altematiewe prente, het . akteur/skrywerThomas. ' . humor". aan die prent Mapantsula . tekenprente.Die Amerikaanse wetenskapsfiksietydskrif Heavy Metal word as basis gebruikvir Die planlste die berugte tekenprentmet' Tessa Uys Die bloed vloei bY' dieselfde naam. Dit is ook 'n "volwasse" tekenprentmet 'n lewer net ouderd6msbeperkingvan 2-16. een Pink Floyd se The Wall, wat uitvoering .konsertin Kaapstad _ gedeeltelik deur Gerald Scarfe gedurende se tekenprenteversier word, wys haarbesoek 'n Rockkonsert wat Sond~g deur RadioXhosa in .Athlone, Kaapstad, .. saam met Heavy Metal. aangebied is om geld in te samel vir gestremde kinders, het ontaard in 'n Kaas en wyn sal boonop aan die land in bloedige geveg. '._ .., bedien word vir mense Wilt nie 'n Veiligheidswag van Tulani Security, John Kcesana van' .'; :f' , wil bly tot die einde vanMetal, Desember. " -Johannesburg, is na bewering met messe doodgesteek•. wat met LynerdSwkynerdse Dis op 18 ' 'n Aanklag van moord wordnou ondersoek. .."'. Free Bird eindig nie. Desember " Blykbaar het sowat dertig bendelede hul pad ingeforseer nadie stadion RS per persoon. . waar sowat 13000 mense kom kyk het na Suid-Afrika se top.rock-groepe.. Van 29 tot 31 Desemberwys In die Markteater 'n Geveg het ontstaan toe die veiligheidswagte hulle probeer keer het. Ralph Bakshi se LOrdof the Volgens 'n ooggetuie het die tien wagte, met sambokke, die bendelede .' Rings wat op die bekende hoek in gejaag, "Twee of drie wagtehet 'n bendelid gevang en hom begin slaan.. . van Tolkien gebaseer is. Die Newtown, . Skielik het die ander omgedraai en hul messe uitgepluk. Die wagte het laat tekentegniek (direk op Johallleshng, spaander." . .. ' ._...... selluloied) was destyds 'n om half· Die ooggetuie se die bendeledehet op die enkele oorblywende wag deurbraak. toegesak en hom herhaaldelikmet messe gesteek. Volgens hom het taIle nege die Van 2 tot 7 Januarie wys omstaanders alles gesien. . . Monty Python se Live at aand. Sysal Die res van die konsert is gekanselleer, en dieonruspolisie is ingeroep Hollywood Bowl vir diewat nog werke speel om die skare te beheer en die toerusting te beskerm. -- nie Cleese se "Funny Walk" van Mozart, Volgens die polisie-verslag is "'n aantal voertuie beskadig in klipgooi­ gesien het nie. Die gewone, Beethoven, insidente waarby groepe swartrnensebetrokke was... 'n Swart jeugdigde is ,­ vertonings is om 3nm, 6nm en in hegtenis geneem. In een geval het die polisie traanrook gebruik om 'n . Satle en 9nm.Gewone prys is R5:50en groot'groep swartes wat klippe na die polisie-voertuie gegooi het,te laat R4:50 vir studente. Uszt uiteengaan. Geen beserlngs is-aangemeldnie," • Sapa

VryDag! 16Desember 198& 3 KUNSENTV r, r r Skielik kry ·.Afrika-kunstenaar Daviesdit

., briljant reg! ... oppadna Vencsic

. . FeliceOrsini . " 0 SKIEUK het Grayham Daviesgekom met on eietydse Kathy Berman dansstukwat mense wat sy vroegste werk vanuit sy Equinoxe-tydperk dophou,heeltemal uit die veld geslaan .DIE Namibies-geborekunstenaar "Ek het nou baie tyd, maar ek het, Joachim Schonfeldt het 'n verdeel dit." En dit na agt jaar se spierlose - figuurlik gesproke - 0 • 0 buitengewone styl, en 'n nog Tyd vir dink, vir lees, vir hout pogings omjazz te choreografeer. 0 0 • , • '0 buitengewonervasberadenheid. saag ("dis wonderlik")en vir o Bob Fosse sou byvoorbeeldin sy graf omgedraai het .peins, as hy aanwesig was by die opvoering van Davies se . ." Ni vier jaar by Meneghelli Die uitstalling wat hom die E.S.P. (afkortingvir Energy,Style and Power. waai-van: Holdings, waar hy bedags Vita-nominasie besorg het, was 'n daarniks gewaar is nie) op Wits se teaterverhoog. Die uitstallings gekoordineer het en groot prestasie. ' stuk is pas tydens die Johannesburgse Dansteaterse kort , saans kunstenaar was, het hy hom Dit het bestaanuit twee groot, seisoen heropgevoer, ' . voltyds aan sy kuns gewy. bees-agtige beeldhouwerkevan Maar PicassoConversations,ondanks die Die eerste vrug daarvan was 'n hout, getitel "Thelove of the pretensieusenaarn, is 'n openbaring, _ uiters suksesvolleuitstalling van cowherd" en "Thegood cowherd" Daviesgebruik snitte uit Alice B. Toklas se . drie groot kunswerke in Augustus en een reliefpaneel, "The Radium .outobiografieen Picasso se kubisme as uitgangspunt om vanjaar, waarmeehy on Vita Beerhall" - 'n simboliese kerfwerk on hipnotiesebewegende beeldhouwerk te skep. Hy buit kwartaal-toekenninggewen het. , waarin on bees, on arend, 'n pou en die moontlikhedevan dansas drie-dimensionele Twee werke is aan Wits en die kunsvormvindingryk uit en beeld verwikkelde menslike JohannesburgseKunsmuseum on leeu vervleg is. Die uitstalling was epies van emosies uit sonder om on verhaal te vertel, . verkoop. Liggame geklee in ligperskronkel, krul en stiek nie Die geld gaan hy nou gebruik omvang en regtig Afrika. Schonfeldt wi!nie tradisionele bloot om die musiek "in te kleur" nie, maar voer on . om on jaar lank in Venesie te gaan Afrika-kuns maaknie ("Vir wat? gesprek daarmee. Davies bewerkstellig 'n boeiende nadink, studeer en ski!der. wisselwerking tussen vormen ruimte en vermy die, Die dat "Mastering Italian" op . Dit sal nie die betowering of opvoedkundigeinvloed van aanloklikecliches vim die bestaande eietydse sy tafel le langs boeke van die , danswoordeskat.' ." Duitse filosoof Walter Benjamin. tradisionele Afrika-kunslaat herleef nie.) . PicassoConversationS- is On belangrike deurbraak vir Schonfeldt tel On Benjamin-boek Hy soek eerdernuwe die choreograafen die plaaslikedanswereld, op en lees sorgvuldig voor: "Onsis persoonlike, trans-kulturelevorms. Asdie artistieke direkteur.vanTruk se dansafdeling, . verdoem tot werk omdat ons nie En dit verklaar sy verblyf in DawnWeller-Raistrick, die dag nog nuwe choreograwe weet wat anders om te doen nie." Italie, soek, kan sy gerus in Daviesserigting kyk. Baie gepas, want hy beken: Schtinfeldt as ondergrondse relslqer "Vryheid maak my angstig. . NIivier jaar van akademiese studie van Afrika-kuns,danksy Meneghelli, voel Schonfeldt dat hy uiteindelikreg is om Westerse kunsvorme van naderby te konfronteer.

+~ lr'. VrolikeWeduweebetower-' " "- '. ' " Hy wil veral na reliefwerk gaan '- " .' kyk. I DIE VrolikeWeduweeis beslis on' . die ballet, wat andersins in elk 'n tegniese, sowel as 'n karakter­ "Ek is nie op soek na Europese I wenner vir Kruik - en dis maklik geval nie aan vaal kolle ly nie. oogpunt. ~ .' Kruik-baIJet: Die Vrolike ,denkwyses nie, maar eerder na On om te sien hoekom. :,' Die ensernble-danse is lewendig , 'Daar was Oakuitmuntende Weduwee deur Franz . tegniese invloed." Die hele produksie straal van' en Paeper se choreografie lighartig karakteruitbeeldinge van John "Ek dink aan myself as on , Lehar. Choreografie: joie de vivre en die vrolikheid is ~ : maar boeiend- die dansers is nie Simons, Owen Murray en Marius kunstenaar van Afrika, wat deur Veronica Paeper, dekor en . nie net tot die weduweebeperk slegs 'n agtergrond vir die .' Els. die Weste beinvloed kan word." kostuums: PeterCazalet, . nie.':" , •... , hoordansersnie... . ". Paeper se choreografie was , En by die deur groet hy: "Se vir , Die balletweergaweis gebaseer ,Dieuitbundige can-can in die amusant en raak - Kruik is .. beligting: John T Baker, . hulle ek kom terugom my in " op die gewilde operette deur Franz .laaste bedryfhet.groot byval . ;, .gelukkig om oor dansers te beskik musiekbewerker: John Namibia te vestig. In 'n vrye en Lehar, " . gevind, wat regaandie rolle kan laat Lancberry,dirigent: Allan . onafhanklike Namibia.. Hierdie seisoen van die' , , . In hulkpas de deux het die. geskied. . 'Ariverderci'" Stephenson. By die Nico ' betowerendeballet word aangebied hoofdansers.CarolKinsey en , . Die kostuums sowel as die' .Malan Opera tot 11 as on baie gepaste huldeblyk aan ,Johann Kotze kans gehad omhulle dekor deur Peter Cazalet was gevoelvol vertolk. ' . ' 0' ,·Januarie. Resensie deut Kruik se assistent-direkteur en rolle te treffend en gepas en het bygedra Catherine du Plessis vaste choreograaf,Veronica . . Die romantiese spanning tussen tot 'n opvoering wat 'n mens . Paeper, ',. die twee was tasbaar. ' voorwaar in vrolike luim laat huis

o Daar is verskeie hoogtepuntein Albei het baie beindruk vanuit toe gaan het. ..

Aanstap Rooiesl Die pad is lank en Steff-All Both: One Fist of , · swaar, en SATV wag al daar, So " and the Other of steel, if the left - laat julle kwassies swaai, neefs, Laatjullekwassiesswaai .. don't get you, then the right one time waits for no man. Ofjulle.jul ,. . :- ". '. ' . ,-' ..~:. ":.':~"':~_ .' -!'~;i:··,···· '. ,- ':. - . ,. "~ -,--"".~.,:. will.. . ' nou bevindby Monumentkopof '. ·"1 Die DirtyTricks-toekenning vir Donkergat, laat die aarde sidderen, , . wie se bock nie. ' .:"- . ' .' " dan wees sonder klagtes?) , .. ' En in dieselfde aserruhaarj, . Skeppende Laster gaan aan 'beef!' -.~" .: . En asjou kultuurgevoelens.' , Die Voet innie Mond-. "', 'gunstelingtydverdrywe sluit in om 0 Magnus PI, Staatmaker.iex officio. . D~ tente staan geil op die' , : dieper Ieasdie ertjie-front is daar toekenning virVolgehoue "', :,·jngesellige restaurante te eel. (Dit Endan on ietsie vir ons manne in ·vrugbare teelaarde: Bet Mister 1\ ' darem die troos van 'n simfonie­ Teenstrydigheid selfs wanneer. . -Iaat 'n mens dink: Hoe kandaar ' blou, On ex gratia toekenning vir Paigle se sirkus dan uit die asse- konsert om die akoestiekvan die logiese optrede die rnakliste ~ . " hongersnood in Bangladesh wees - . Polisie-etiek aan Hadrianus Vlok­

0 ·verrys? Of het die osse eievoetig Monument op die proef te stel. Dis uitweg was, gaan aan die, 0 het hulle dan nie ordentlike '0' • All, Staatmaker van Wet en Orde. '

die Volkspoging ondermyn en v sommer nog iets vir die Book of .administrateur van die Kaap, .0, ,. , restaurante nie'l) , Die bedrag van hierdie toekenning koers gekies na Port Nolloth se' . Records: dis die eerste keer dat die , Hy moes natuurlik rrieeding " sal buite die hof geskik word. .plakkerskamp'l ' Nasionale Orkes binne-in'n teen strawwe kompetisie soos Renosterhoring ," Geen glinstergeleentheid ~an Nee vrinde, slaap gerus: dis die .,bruidskoekoptree. onder meer die van ons hoogste, volledig wees sonder Sy Edele A. Die Renosterhoring-toekenning bUrgers se tentdorp, opgerig vir die heiligste, (manlike) koei.. . Ragsbanjo, nie. Aan Sy Edele gaan vir Wildbeskerming word gedeel feesvieringe. Enkyk net die Die Skoot innie Voet- die Indian Rope Trick-toekenning Eierdanse' deur Admiraal Savimbi en die honderde karavane: motorised • '. toekenning vir Eierdanse oor Oop , vir kreatiewe bewegings terwylhy Dis altyd On belewenisom SAW. Die prys is 'n ivoorbeeldjie oxwagons. Die gees van die Geriewe word gedeel deur Andre oor kole loop. hierdie tyd van die jaar terug te van 'nAK47. . Voortrekkersleef voorwaar voort. Fourie, NP, en FW de Klerk, kyk op nog 'njaar vanSATV. Die' .Die Rubicon Special gaan aan En as jy nou nie juis kans sien Staatmaker. ' ding wat On mens die mceste opval; . die Volksheld, may his tribe Varke vir kaalvoet oor die Drakensberge Die Model van Beskeidenheid­ is hoeveel'nuuswaardighedenooit increase. Oat 'n staatsleier in 'n Pink Floyd het gesing van Pigs nie, kan jy altyd jou stoffasie loon . toekenning vir selferkende Netwerk gehaal het nie. En dan krisissamelewing On ganse jaar kan on the Wing. George Orwell het deur te wys hoe ver jy on enjie kan briljante skeppende prestasie gaan praat 'n mens nie eens van die lyf wegsteek en nie 'n enkele die vark verewig deur aan hom 'n spoeg. Oftsit nie in elke Yolk se aan Rozanne Both, wat ook 'n skakerings wat gegee is aan soveel gewigtige aankondiging omtrent ., politieke identiteit te gee in broeknie. toekenning vir sensitiwiteit . En so on bonussie is dat jy . van die gebeure wat dit weI gehaal . verandering maak nie, wi! gedoen , Animal Farm. Nou het Reccie die het nie. inpalm.Na berig word verstaan sy wees. onskadelike dierasie on verdere straks nog die Guinness Book of die lyding van swartmense, want , Kom ons deel on paar , Die Evenhanded Justice­ dimensie gaan gee: die manne van Records haal, al is die ding ook syOt self gely: op.Leerkollege moes toekennings vir verdienstelikheid toekenning gaan aan Kobie die Weermag is glo "varke met hoe volksvreemd en anderstalig. on sy op die vloer slaap (om die bed uit, al is dit dan net om die geheue Coetsee, Staatmaker. Hy deel ook strepe". Kon erger gewees het. Ertjie is 'n pie, maak nie-saak in netjies te hou). teverlris (wat sou 'n Klaagvoort 'n toekenningvir spanw~rk met

4 VryDagl16 Desember 1988 FILM Die lewe is 'n pretpark "'Gerard Klkolne (links) saam met vir Kikoine Anthony "Psycho" GERARD KIKOINE het geweet hy Perkins was in 'n hoek vasgekeer toe sy Die rewe Is vir Franse sesjarige dogter vir hom vra of reglsseur Gerard Kikolne een . Sinterklaas werklik bestaan. Agter groot speelpark. Hy het pas sy stuurwiel te midde van die . die rolprent Buried Alive In Paryse verkeer was hy nie reg om Suld-Afrika voltoct-Hler vir sy dogter te se dat haar ouers verduldellk hy die voordere vir haar gelieg het nie. Tot vandag van oeverbllndery aan Felice toe het hy nog nie die vraag . Orsini behoorlik beantwoord nie. Kikoine deel hierdie onvermoe om die skeidslyne tussen die werklikheid en sy iIIusiewereld te definieer met die meeste rolprentregisseurs en bevestig 'n mens se vermoede dat regisseurs eintlik net groot kinders is. . Kikoine bemoei hom nou met die redigering van sy jongste voertuig vir sy iIIusies, 'n Freudiaanse psigo-riller wat afspeel in 'n skool vir geestelik versteurde vroue met Robert Vaughn en Donald Pleasence in die (manlike) hoofrolle. . . Verbeel jou 'n klomp beeldskone, mal vroue in 'n inrigting en 'n reeks moorde. Kikoine probeer One Flew Over The Cuckoo's Nest en Ten Little Indians bymekaar uitbring, En as jy vyftien uur per dag voor 'n redigeertafel pret kan noem, geniet hy hom gate uit, Gegrond op 'n roman van Edgar Allan Poe, handel die verhaal oor 'n f1100i jong onderwyseres wat haar by die skool aansluit en die jaloesie van II die vroue op die hals haal. Almal kompeteer vir die aandag van Rober; Vaughn, die psigiater waarop die tawwe vroue al hulle fantasies oordra, Kikoine ondersoek anti-sosialegedragspatrone, dwelmverslawing, geweld . onder vroue - "vroue is ineer histeries as mans wanneer hulle baklei" - en die disintegrasie van 'n sogenaamde normale verstand in 'n atmosfeer van waansin. Buried Alive is Kikoine se tweede avontuur in die rillerruim ... sy vorige prent was die nuwe weergawe van Dr Jekyll and Mr Hyde met Anthony "Psycho" Perkins in die hoofro!' Die produksie sou in Suid-Afrika verfilm Moderne Jesus red dorp gewees het, maar is op die nippertjie na Boedapest verskuif waar die groot c OUBAAS, Mitchum speel die 1'01 van 'n weIgesteIde maarnieternin wyse studios dikwels leeg staan en waar hulle graag hul toerusting en mannekrag " filosofie-fanatikus wat deur sy swartltartige dogter tot bedleende verdoem aan die kapitaliste uithuur. word in Mr North. Die prent is verlede week deur Ster Kinekor uitgereik, Het die werk saam met Perkins, 'n veteraaan van vier Psycho's en ookdie . Diestorie handel oor ene Theophilus North (Anthony Edwards) wat as draaiboekskrywer en regisseur van Psycho IV, hom nie geintirnideer nie? 'n soort modeme Christus-figuur 'n dorp komred wat besig is om te vrek "Nee. Ons is nou goeie vriende. Hy is 'n grootse akteur en 'n grootse mens. van die twintigste eeu se grootsteepidemie: verveeldheid. - As jy saam met hom werk is dit nie 'n kwessie van regie nie '" hy is soos 'n .. : Northkan egter mense van ander kwale (wat mindel' ernstig maar meer Ferrari, jy bestuur hom." Kikoine gaan oor in onvertaalbare gebaretaal om - fisies is), genees deur middel van 'n biologiese frats-eienskap waarmee hy die Perkins-ervaring te beskryf. . energ:e insy liggaam opbou. . . '' "Hy noem my pa en ek noem hom seun." (Kikoine is ten minste 15 jaar . Diedorp is eers agterdogtig (ook 'n algemene siekte van die inoderne . jonger as Perkins.) ,, .,.; . wereld) oor die vieemdeling se ongelooflike goedgesindhcid. Maar hulle "Jekyll and Hyde" het vir Kikoine die geleentheid gebied om sy krJatiewe oorweldig hom met mediese "navrae" nadat hy'n hofsaak wen waarin hy tuislande - Oos-Europa en Engeland - te besoek. Sy grootste invloede is deur die jaloerse dorpsgeneesheer aangkla word dat hy as dokter praktiseer . Milos Forman ("Cuckoo's Nest" se regisseur en 'n vlugteling uit Oos- sonder Iisensie. ,". . .., .,' . Europa) en Orson Welles, die regisseur van "Citizen Kane". . DrAngus McPherson,North se antagonis, (in sulke storiesmoet geed "Ek is 'n kind van die sestigs. My invloede sluit in die pop-kultuur, . mos teen kwaad afgespeel word), word uitstekend vertolk deur David "underground', Antonioni se Blow Out, Polanski se Rosemary's Baby, Warner.. Kubrick se 2001: A Space Odyssey, Fritz Lang se Metropolis, Boorman se Ook met kultus-akteur Harry Dean Stanton (Paris Texas, Repo Man), Hope And Glory." Franse regisseurs is rnerkbaar afwesig van sy Iys. Die Bogie se voormalige vroutjie Lauren Bacall en die immer-aantreklike . Franse rolprentwese ...? Die New Wave ...? Robert Mitchum In Mr North. Anjelica Huston.' "Buiten Francois Truffaut het die Franse rolprentwese na die oorlog geen grootse regisseurs of prente opgelewer nie. Ons maak 'n honderd prente Fer jaaren miskien is daar twee goeies. Ek kan prente soos Diva en Subway en Betty Blue eenkeer kyk. Citizen Kane kan ek 001' en 001' kyk." Franse Enkelingeinpolitieke prente laat hom koud. ' "Ek is mal 001' Italiaanse prente, Engelse prente, Amerikaanse prente ... prente wat groot EMOSIES opwek. Ek willag en huil, Jean-Jacques Annaud (The Name of the Rose) is 'n Fransman, maar hy maak intemasionale prente. ' onstuimigheid Op eiland "Die probleem Ie by die vervaardigers. In die begin is die vervaardiger ;.. van die Ottomaanse Ryk, Op 'n en op die ou einde is Franse prente vervelig. Die probleem is die 'N MENSdmk eers dit is Pascali's Island onderwerpe wat gekies word ... te intiem, te persoonlik, te Frans. Ek ongelooflik dat die regisseur van In die Rosebank Mall klein eiland in die Egeiese See verkies lets wat meer Barok is." Pascali's Island, 'n elegiese verhaal . Met Ben Kingsley, Charles· , maakGriekse insurgente hulle Op die tafel voor hom speeI hy met sewe geeI filmspoele, Hy pak hulle van persoonlike tragedie te midde ' Dance, Helen Mlrren ' gereed vir hul finale vryheidsgeveg netjies opmekaar.f'So is die Engelse. Puntenerig,' Hy skommel hulle rondo van politieke ontstuimigheid, en ' Draaiboek en regis deur ' teen die Turkse besettingsmagte. "So is die ltalianers. Deurmekaar." Die Franse is 'n slegte komprornis die I987-lokettreffer Fatal' James Dearden. Resensie Pascali, 'n sosiale uitgeworpene, tussen die twee, Attraction deur een en dieseIfde , deur Fellcl Orsini werk as vertaler vir Bowleswat "Die lewe loop nou al agt jaar lank glad in Frankryk. OIls wik en weeg so mens geskryf is. Tot jy onder die, antieke artefakte kom soek. Die tussen links en regs. Ons het geen issues om op te los nie. oppervlakte kyk. Pascali's Island sal niemand armsalige Pascali, wat deur vrees Niks gebeur nie. . James Dearden is duidelik kwaad maak nie - buiten dalk 'n en selfbejammering gedryf word, "Aan die ander kant is Afrika 'n baie sterk kontinent, maar ek is nie goed gefassineer deur vooraf-verdoernde paar Turke, .' .word voorgestel as 'n soort Faust­ genoeg vertroud met Afrika om 'n prent daaroor te maak nie. , verhoudings wat na hul tragiese ' , Die verskil tussen die prente Ie karakter. "Ek is nou 42. As ek 50 is, sal ek 'n persoonlike prent maak. 'n eindes voortjaag. in die regie-tegniek. (Dearden is Dearden se draaiboek is vol Liefdesverhaa!. lets tussen Romeo and Juliet en 91/2 Weeks. Baie Frans." Albei prente is klassieke ook die regisseur van Pascali's subtiele nuanses en religieuse Inderdaad. tragedies wat tob oor die I Island.) simboliek. Kikoine is nou 42 en hy is vreesloos. Bang vir niks, Nie vir vrouens of onderlinge verbintenis tussen die I. In teensteIling met Adrian Lyne Hy verweef diepsinnige ' ander mans nie. Hy is nou gereed om die probleme van die metafisika te sosiale strukture en die enkeling se i se kommersiele aanslag, is ' waarnemings oor verraad, die takel, eie lewenslot , Dearden se styl eenvoudig en beskawing, idealisme en die verval "Ek is seker ons Westerlinge sit die pot lelik mis. Die sentrale karakters in albei stemmingsvoI. Hy laat die kamera van heerskappye met die twee Die begrip dat 'n mens gebore word en vol vrees vir die dood lewe en dan prente is wat volgens sosiale lank draai op Ben Kingsley, Helen, mans se kamma-vriendskap. doodgaan is pervers. In Indie.word daar fees gevier as iemand doodgaan. norme as onguur beskou word, i Mirren en Charles Dance se Visueel asemrowend, Almal dra wit. maar Dearden se analise maak dat I meesterlike speeltalent. . intellektueel prikkelend en ,~ Ek wag vir daardie kahnte wat die afwesigheid van di~ vrees vir die d~ 'n mens simpatie het met hul I· Die "fatal attraction" in 'emosloneel meesleurend, . vergesel,' verknorsing. Pascali's Island is tussen Basil weergalm Pascali's Island op' Ondanks hierdie filosofiese uitlatinge weet 'n mens dat Kikoine nooit gaan Dearden gee aan die hand dat Pascali (Kingsley), 'n verskeie vlakke. grootword nie, al.het hy hoeveel kinders. . . ' . , die mens eerder 'n slagoffer is vim selfaangestelde informant vir die Dit is tegelyk 'n liefdesverhaal, Hy sal miskien nie die glas melk en die lemoen regsit vir Sinterklaas se , sy geaardheid as van sy Turkse Sultan, en Anthony Bowles 'n rnisterie, en 'n politieke besoek nie, maar "die eerste groot bedrog van die lewe" gaan hy met sy omstandighede. Vim sy (Dance), 'n aantreklike Engelsman -verhandeling, seun van tien maande voortsit. ", • moralistiese sienings het baie . wat hom voordoen as 'n argeoloog. Veral die wat besig is om hulle "Dit is moeilik om die waarheid oor Sinterklaas te ontbloot. Dis 'n fout, feministe ontstel met Fatal Die prent speel.af in 1908, tassies vir Perth te pak, sal met die maar dis lekker,' Attraction. tydens die laaste stuiptrekkings prent kan identifiseer, ' "

VryDagl 16Desember 1988 5 <. BOEKE Sexy, roekelose riller van Kaapstad

HIERDIE eerste roman (onder 'n wereld van die man. skuilnaam) is 'n goeie, roekelose Victor Munnlk skryf oor: . Cummings se vroue-karakters is riller. Too DeepThen deur C.J. Cummings. Flower Press, Hlllbrow, ook baie minder mens as die mans Die heldin is 'n sexy mediese 1988. R10.00, AVB en posgeld Ingeslult wat hy of sy uitbeeld. student van Kaapstad wat by die Vir ontspanningslesers sal dit 'n sterfbed van 'n ou vrou 'n opdrag gedink en gedroom het: om teorie teorie en sensuele oomblikke volg welkome plaaslike toevoeging kry: "Vind my dogteren gee vir in praktyk om te sit. mekaar spannend Opt wees, veral oor die oortuigende haar die Laggende Jesus wat om Kaapstad en sy omstreke is die Dis met die uitbeelding van die Kaapstadse atmosfeer. En vir die my nek hang". agtergrond vir 'n uiteindelik heldin wat feministe en ander ernstiger leser wag daar 'n einde Met die Laggende Jesus op haar roekelose politieke en erotiese , denkende lesers sal sukkel. Want wat hom of haar sal verstom, boesem (wat mans se oe in hul soektog. die heldin is nie net 'n Lolita-met­ Too Deep Then is 'n goeie koppe laat draai) ondemeem sy 'n Trotskiistiese rooftogte.Iiefde pistool uit s~we jaar gelede se kerspresent vir lefties - en ander Onder redaksie van soektog na haar ander self.. oor die kleurgrens, besoeke van die Augustus-Scope nie, sy word ook politieke dromers • wat nie te VICTOR MUNNIK Haar ander self is iemand wat veiligheidspolisie, 'n sirnbolies swa gestraf omdat sy ernstig is oor feministies doen w,aaroor sy nog net altyd herwaardering van revolusionere , haar durf'lia er gedra in die bevryding nie, Eksklusiewe aanbod Dissipel met gestorwe profeet onder die arm Tien dae gelede h oan Hambidg in Beeld' groteske resensi van Anlen Marais se Die 0 In ie are gepleeg.-. ..~ Op die flapteks van Marais se digbundel word vermeld dat sy deelgeneem het aan Opperman se befaamde poesie-Iaboratorium, Ek kan getuig dat dit waar is, want ek het saam met haar daar gesit. Dit was in 1974,nou veertienjaar gelede. 'n Mens vra jou af van watter belang so 'n mededeling vandag nog vir'n leser kan wees. Opperman het sy studente omtrent vyftien les-ure meedoenloos blootgestel aan sy eie en aan mekaar se intense kritiek. Gewoonlik het daar dan een van twee. dinge gebeur: 'n mens het 6fjou jeugdige pogings tot digterskap in die snippermandjie gegooi, 6f jy het besef dat jy talent het. . Dit was as't ware 'n eerste waterskeiding. Maar wat vang Hambidge met hierdie feit aan? Hambidge gaan heen en toets Marais se poesie onverskrokke aan wat sy "Opperman se voorskrifte" vir die poesie noem. Voorbarig skryf sy 'n resensie s sy dink: Opperman sou gedoen het, As haar indrukke van die poesie-laboratoriurn betroubaar is, w~s Opperman nog 'n erger skoolmeester as sy self, wat allerlei "eise" aan die poesie gestel het - die "eis vir (sic?) konkrete taalgebruik", van "innerlike noodwendigheid" en van die '''gelyktydigheid' van die versreel", . Ek neem aan dat Hambidge hierdie dinge nie uit haar duim suig !'fIe. Ma skyn salig onbewus te wees van die feit dat al die vermeende Ons daag [ou uit om eise 'n bepaalde soort poesie veronderstel • nie die enigste soort poesie nie, ook nie die enigste soortpoesie wat Opperman na my bekeie mening' kon waardeer nie, hierdie boek te leesl "'n Vers, het Opperman ons geleer in die laboratorium-dae, moet altyd voortstu op 'n goed-berekende slot en mag nie op enige plek afgebreek word nie." Dis goed om dit ook nou te weet - maar dan begin 'n mens wonder ~IJ~ "A tart little thriller raunchy and reckless" watter gebooie Hambidge dalk nie by Opperman geleer het nie. Jenny Hobbs, Femina Magazine Souhy gepraathet van 'n gedig wat "uitsondering verdien"? Van 'n "memorabele een"? Van "gewis verdienstelik"? ' Ek vind dit moeilik om te glo. "Gewis'lis trouens 'n woord wat om ~111' "Fascinating... the characters become more believable... the novelist die hawerklap in Hambidge se geskrifte voorkom, (has) an obsession with breasts..."- ' . Dit is kenmerkend van haar bearnende styl wat stadig maar sekerin , - ' selfbeaming ontaard. B.D. The Star By die lees van Hambidge se resensies raak 'n mens altyd bewus van die probleem van gesag .: l11~~1 the politicsof revolution ... forma menacing backdrop to a 'n Resensent se gesag berus uiteindelik op 'sy eie insig en ", .. sensitiwiteit, me op die boeke en bronne wat Hambidge gedurig ter ,pertinent and poignant story... an exciting read and a moving book" onderskraging byhaal nie. - , Natal Mercury, Nou stel sy selfs 'n mistieke bron bekend. Sy word 'n belerende dissipel met die oorgelewerde wysheid van die gestorwe profeet onder die arm - iemand wat praat uit 'n 't]i!lt~ . "~·...wallows in male fantasy... remarkably sexist" binnekring van ingeligtes, 'n "ons" wat aan die voete van die meester pit~ , . Barbara Ludperson, Weekly Mail Sodoende eien sy ook die oordeel van die orakel vir haarself toe: '''n handvol verse sou die strenge Opperman uitgegooi het". \~~~:~ "...CJ Cummings... has hit a jackpot... a solid social statement..." Moet ons voortaan ook Hambidge se poesie aan die sogenaamde eise van Opperman toets? . Keith Abendroth, The Citizen Hierdie grootdoenerigheid, die misdoen in die skoene van die grotes, is 'n bela like en aanstootlike vorm van kritiek. ,fi~!Jl "Intensely exciting and superb... a fine first novel" Deon van Tonder, New Nation In Goeie boek is &:Th, . , , die enigste sleut ttMJ "At the heartis sadness, not polemics; and atthe end is a feeling of - wat die deur n hope that is the more exhilirating for being unexpected" "rye ge gte Shirley Stott Despoja, The Advertiser,Adelaide oophou

. . .. Stuur net R1 0, wat posgeld insluit (5 pound of $8 van oorsee, watposgeld "Ons vindwatu soek" insluit) en 'n ele.adres aan: CJ Cummings, Bus 10619, Johannesburg - . . 2001, ,SUID-AFRIKA. Langstraat 257 - 261 ••• Kaapstad ••• Tel: 244970

. 6 . •• T ... , t ,. '~' I,ll', ' Vl}'Dag116 Desember.l988 " " TEATER Broadway Humor en meIankoJie , TheBlackSundaes sing Woensdae, Vrydae en Sondaeom half- elf In die Black Sun. Chrisdu Plessis hetgaan lulster

THE BLACK SUNDAES kan maklik as die Joarma Weinberg Show blink vir beskryf word. Want die vertoning bestaan grotendeels uit persoonlike komposisies uit Joanna se agterkop. Maar dit beteken nie dat die res van die groep nie trefkrag het nie. Sy kon kwalik 'n beter klomp musikante bymekaar gekry het om enige moontlike gate in die repertoire toe te stop. Ngema Tonia Selley se Gaugin-agtige voorkoms (gekomplimenteer deur die blom op haar regteroor en,Suidsee-sari) pas goed by haar stem wat op meer sentimentele oomblikke ook as eksoties beskryf kan word. As synie Poen Cllliers praatmetMbongenl Ngema, wle se musiekspel binnekort ryk en bekend word nie is dit Suid-Afrikaanse gehore (of die Saraflna 'n top-treffer In NewYork Is. Oit volg op die sUkses van gode) se skuld. sy stukke Woza Albert! en Asinamall Met Rules of the Road lewer sy kommentaar oor die haglike toedrag van Suid-Afrikaanse sake. Die semi-satiriese deuntjie is een van die Mbongenl Ngema. Olt gaan MET sy blink, stylvolle Mercedes en ontwerpersleerbaadjie is Mbongeni hoogtepunte van die vertoning. Sy begelei haar eie stem slegs met 'n Ngema se leuse beslis nie "Asinamali (Ons het nie geld nie)" nie. goed met hom op Broadway akoestiese kitaar deur die blues-agtige ballade. Maar dit werk. Ngema, wie se musiekspel Sarafina een van New York se top-treffers Die satire word ook goed benut deur ex-gorillagram-persoon Tony is, is een van Broadway se golden boys. Mense praat in dieselfde asem van WOMEN POWER, die stuk wat Bentel wat tydens die lied agter die klawerborde uitkom in die vorm van Uoyd Webber se The Phantom of the Opera en Mbongeni se Asinamali. Donderdag by die Black Sun die argetipiese Nerd (kompleet met bofbal "cap" en bermudas) vir 'n . 'I EnNgema dink ewe groot. begin het, is nie 'n feministiese . buikrukkende (van manie, nie naarheid nie) "mimiek'' -vertoning, "In New York," vertel hy, "dink produsente in terme van miljoene - die smaadskrifnie, Dit is nie Spiro Paxinos, wat blykbaar tevrede is om vir die grootste deel van die omset is groot - in teenstelling met Suid-Afrikaanse begrotings wat swaarmoedig nie. Dit is nie 'n vertoning agter die dubbel-bas weg te kruip, sluip met een van die duisende beloop.' toneelstuk nie. Dit is nie 'n nommers uit om saam met Tonia te bewys dat Suid-Afrikaners nog Hy vertel dat New York hom baie stimuleer en baie geleenthede bled. kabaret as sulks nie. Dit is nie eh ...ritme het. Joanna gee met en tussen haar deuntjies 'n paar impromptu "Ek werk die heeltyd daar en het baie opwindende aanbiedinge gehad. die Mark-Tearer nie. Dit is ook "raps" oor leed en liefde en sosiale aangeleenthede. Quincy Jones het my gevra om drie of vier liedjies te skryfvir 'n etniese nie Pieter Toerien nie. Daar Haar Bossanova-neigings slaan sterk deur sommige van die album wat hy beplan. Ek doen die titelliedjie vir Sing - 'n rolprent waarin word nie in die kombuis geween komposisies wat oor die algemeen 'n goeie balans hou tussen humor en Patty La Belle speel. Dan is ek gevra om die musiek te skryf vir 'n rolprent of in die reengesing nie, . melankolie. Pimple Away from Perfection spreek staccato-gewys die . wat Robert de Niro volgende jaar in Zimbabwe gaan skiet." Dit is wel 'n stuk waarin 'n obsessie met perfekte liggaarnsbou aan. Beide die Pers-sensuurproteslied, Ennog is het einde niet. Die beroemde regisseur Peter Brook, wat groot klavier gespeel word. Dis is ook Silence Grows, en 'n Calypso-agtige a-capella weergawe van We Bring bewondering vir Ngema se werk as akteur, skrywer en regisseur het, wil 'n eklekties. More Than a Pay Check het die gehore stil gehad - nes haar "cover"- projek saam met hom aanpak. Die enigste waameembare weergawe van Thomas Dolby se Ability to Swing. . Ngema, wat al drie buitelandse treffers - Woza Albert!, Asinamali! en tema is dat die deelnemers Joanna se natuurlike sensualiteit (wat anders kan mens dit noem?) en Sarafina - op sy kerfstok het, is op die oomblik in Joharmesburg waar hy almal deel van die vroulike voormalige lighartige neigings word met hierdie vertoning oorskadu deur afrondingswerk doen aan 'n nuwe rolverdeling van Sarafina, wat vir geslag is. Maar mans is ook 'n nuutgevonde emstigheid en die wil om meer persoonlik te wees. Broadway bestem is. welkom. Voor dit egter op Broadway open, het dit eers (soos die oorspronklike Tonia Selley sal van haar eie produksie van hierdie blink musiekspel) 'n proefloop by die Mark in liedjies sing. Val Donald-Bell Johannesburg. voer Nicky Rebelo se Dit open Woensdag in Die Warehouse by die Mark-Teater. Die monoloog, Mrs Pretorius, op. Warehouse word hiervoor spesiaal ingerig met sitplekke teen 'n helling. Megan Kruskal, Irene "Hierdie produksie met nuwe jong talent verskuif aanstaande jaar na die Stephanou en Gina Benjamin sal Cort-teater in New York, waar die oorspronklike rolverdeling op die saam urn ... fees vier? oomblik optree," vertel Mbongeni. "Na 'n vakansie van ses weke vakansie Dis 'n Kerskonsert met die in Suid-Afrika keer die eerste rolverdeling dan terug na die VSA, waar doel om vreugde, blydskap en hulle 'n seisoen in Washington DC gaan doen." genot te versprei. Ngema, wat lenig en gespierd was toe hy saam met Percy Mtwa lets wat moeiliker is as wat 'n opgetree het in Woza Albert! en nou 'n regte Mercedes Benz-lyf het, vertel mens dink. dat hy verlang na die planke. "Maar ek is verantwoordelik vir sowat 150 Enigiemand wat graag wil kunstenaars in verskillende produksies van verskillende werke en het weetpresies wat Women Power tussendeur ook 'n album - Time to Unite - in New York opgeneem. Dit is is, kan vir Irene Stephanou, baie moeilik vir my om 'n lang toer van enige aard te onderneem." Megan Kruskal, Gina Benjamin, Hy vertel dat Asinamali aanstaande jaar na Swaziland gaan en daama Christine Weir, Tonia Selley, vir 'n toer na Japan. Joanna Rowland, Van Donald­ Kritiek teen Asinamali, toe dit in Joharmesburg geopen het, was die Bell, Debra Deats, Sarah kniebuigings virNew York, byvoorbeeld die pluiskeile wat verwys het na Hawkes, Chantal Navital of die Amerikaanse musiekspel. Dionne se ouers of sielkundiges "Ek het beslis probeer om dit toeganklik te maak vir Amerikaanse bel (almal by Tel: 118-977832 gehore,maar sowat 90% van die choreografie is gegrond op tradisionele Tokyo), ofheelwat moeite spaar Afrika danse, Die liedjies is meestal in Zoeloe, maar die dialoog is deur deur die loop van volgende Engels," verduidelik Ngema. . week half-elf saans by die Black Ngemaontken dat hy sy hart aan Amerika verkoop het. "My hart is Sun, 262 Louis Bothalaan, saam hier, hoewel ek soms lank in New York bly.' te drom. Maar is dit so? Ngema se jongste projek, Township Fever ­ 'n musiekspel wat handel oor die lewens van musikante - gaan in Amerika, in die Lincoln Centre, open. "Die room van die swart kunstenaars in Suid-Afrika, onder andere Brenda Fassie en die Soul Brothers, gaan daarin optree en die beroernde Amerikaanse Danny Glover," vertel 'n baie opgewonde Ngema. "Daar is bepaalde redes waarom Township Fever nie in Suid-Afrika kan open nie. Ekonomies sal dit uiters moeilik wees, want dit gaan 'n duur produksie wees. En hier kan jy nie veel meer as Rl5 per kaartjie vra nie, dan begin die mense kla. In New York kos kaartjies 50 dollar en meer, Polities gaan dit moeilik wees om Amerikaanse kunstenaars te kry om hier op te tree. Hulle steun die kulturele boikot. Dit sal natuurlik baie jammer wees as mense hier nie Township Fever kan sien nie, . want hulle sal hoor daarvan.' Ngema vertel dat hy ten gunste is van die kulturele boikot, "Ek dink dit is 'n goeie ding, maar ek \ voel ook dat die politiek tred moot hou met die tyd en veranderinge.' Hoewel hy standpunt inneem ten gunste van die boikot se hy: "Ek weier om myself te vereenselwig , met enige enkele politieke standpunt.'

VryDagl 16Desember 1988 , 7 • ETE EN DRINKE '0 Goeie bredie is die kos van die gode

'N GOElE bredie is 'n wonderlike 'n Aantal bestanddele - vleis en , somtotaal van die bestanddele. Voeg by 'n driekwart kiio effe 'ding. Oit is miskien nie altyd die 'n groente of groentes - word saam Ek kan nooit my neus uit 'n pot .opgekookte aartappels wat in . aantreklikste gereg nie,omdat lang met kruie, speserye en vloeistof in met bredie hou nie: ek wil altyd skywe gesny is, 'n fyngestampte Beaujolais stadige hitte die struktuur en 'n pot geplaas en dan aan stadige ruik, want hier gebeur iets - hier is brandrissie (as jy die bredie ietwat voorkoms van die bestanddele hitte blootgestel. Die geur van al. iets alchemies' aan die werk, hier van''n byt wil gee) of 'n bietjie smaak SOOS verander, maar dit is die kos van die bestanddele meng en deurtrek verander eenvoudige bestanddele suurlemoensap, en 'n koppie vol die gode as dit reg gaargemaak en deurdrenk mekaar sodat die uit die natuur in goud. goeie boeljon of witwyn. "word. resultaat iets heel anders is as die Maak bredies in 'n swaar pot Laat diebredie baie stadig in 'aarbei en gaar, verkieslik 'n ysterpot wat met die oond smoor. Verwyder die emalje oorgeblaas is. Die deksel deksel aan die einde Van die moet swaar wees en dig 'pas. . gaarmaaktyd sodat oortollige vog framboos' Warm, wonderlike Jy kan ook'n bietjie meel met kan verdamp, Indien die bredie te , . . water klam maak en die deksel se droog kook kan 'n bietjie water, of LYONS (Franlayk) -Verlede rande seel sodat al die geur behoue boeljon bygevoeg word. jaar het wynkenners mal geraak bly. Hierdie bredie sal jou respek oor Beaujplais, maarhulle se vintage port .. • • Hier is 'n uitstekende wenk ' gee vir die eenvoudige appel van vanjaar se wyn wat onlangs wanneer jy 'n bredie wil kook: die aarde: deurtrek met die geur dwarsoor die wereldverspreiis, moet dit nie bo-op die stoof van die vleis en die speserye proe OOR die Kersgety is die verkope sal minder vrugtig wees, BJ Lankwarden skryf vandag gaarmaak nie, maar prut dit teen 'n dit soos murg. van portwyn in Europa hoer as Die 1987-wyn is wyd geloof oor port: die werklike soort lae temperatuur in die oond. Dit enige ander tyd van die jaar - en aseen van die beste ooit ­ ult Portugal skakeldie gevaar dat die bredie vreemd genoog in Suid-Afrika Tamatiebredie kenners het gese dit het 'n kan brand omtrent heeltemal uit, ook, dit was wonderlik, warm, ontsaglik Skil 'n kilo ryp tamaties deur dit "vrugtige geur" en smaak "soos terwyl die hitte egalig van alle Vreemd genoeg? Ja,aangesien bevredigend en die naaste ding aan 'n minuut of twee in kookwater te piesang met 'n sweempie kante die pot binnedring. dit hierdie tyd van die jaar baie 'n orgasme van die mond wat ek . dompel, Spoel af onder koue water framboos",Vanjaar, se hulle, is Dis 'n beslommemis om die koud oorsee is, en sekerlik nie hier ooit beleef het. en verwyder die skilletjies. Sny in die wyn mindervrugtig maar heeltyd te moet oplet dat 'n bredie nie. Mens sou dink dat portver- , As jy dit eenkeer geproe het, kwarte. Skil ook twee groen proe steeds sterk na "aarbei en nie brand nie, en waarom die risiko kope hier in Julie hoog sal wees. bly vintage-port 'n versamelaar se tamaties en voeg by. ' framboos". loop om 'n uitstekende bredie met Tradisie speel egter hier 'n droom - en hier bedoel ek inge­ Vra jou slagter vir 'n kilo lekker Omtrent 45 persent van die 'n brandsmaak bederf? belangrike rol, soos enigiets wat voerdevintage port uit Portugal. vet skaaprib, wat in vierkante Beaujolais Nouveau word nou in Voorverhit die oond - 120-140 . met port te doenhet aan tradisie Maar hier begin die opgesny is. Sprinkel met meel. Wes-Europa, Noord-Amerika en grade Celsius is gewoonlik genoeg gebonde is. , moeilikheid, Die onlangs Plaas dit in 'n pot met 'n halwe kilo in Asie, veral Japan. versprei. . - en verhit die bredie bo-op die Baie mense glo nog steeds dat ingestelde bobelasting het die port­ uieskywe, drie preie of salotte wat Beaujolais word so suksesvol stoof totdat dit kook. Plaas dan die 'n goeie port rooi moet wees - later liefhebber se sak hard geslaan. in skywe gesny is, 'n goeie knoets bemark dat uitvoere aanhou bredie in die oond., '.' meer hieroor. Rooi portkom in Vintage-ports verkoop nou vir fyngekapte groen gemmer, en 'n styg. In 1973 is net 15 persent 'n Vriend wat van bredies hou, drie verskillende vorme voor: omtrent RIOO 'n bottel en as jy paar kardamonsade, koljandersade, van die wynwat deur 3 800 se altyd hy gee die bredie "a flying ruby, die goedkoopste soort, enige vintage, veral ouer port, teen ­ peperkorrels, vinkelsade, 'n . wynboere op 22 000 hektaar start", anders neem dit te lank vintage character en vintage-port. 'n laer prys kan bekom, moet jy nie' . knippie tiemie (wees versigtig vir tusseri Lyons en Macon gemaak , Wanneer jy 'n glas pon in 'n huiwer om dit te koop nie... voordat die bredie in die oond aan't tiemie),'n huisie of twee . i~, uitgevoor.. .. hotel bestel, word 'n ruby-port As'n 1985 port teen RllO 'n prut kom. fyngekapte knoffel en sout na . Japan het in die jongste jare : Vergeet die bredie nou 'n uur of gewoonlik bedien, wat heeltemal 1985-port bottel verkoop, kan jy smaak. I. tot een van die grootste markte twee of drie in die oond - dit in orde is. Maar as jy port bestel in RIO 'n bottel byvoeg vir elke , selfs As j~ die bredie warm wil he, ontwikkel.Altesaam 403 000 hang af van die bestanddele wat jy plek soos die Inanda-klub sal jy "verklaarde" goeie portjaar, en nie kan jy 'n brandrissie of twee gellings.is verlede jaardaarheen gebruik, Loer net nou en dan om te ten minste 'n vintage character of' . vir elke jaar nie omdat groot port bYv0eg.:· ; , u,itgevoer.· , of die bredie weI prut, en of selfs Invintage kry. Die verskil is : nie elke jaar gemaak word nie. Die kyk , Sm;:Jr alles 'ntydjie saarn, en Daarword verwag dar: eenvoudig verstommend. 't' verklaarde jare word algemeen daar genoeg vog in die pot is. voeg di~ tamaties by. Verhit tot uitvoere na Japan vanjaar met Wanneerek terugdink aan die beskou as 1983, 1980, 1977, 1975, Moet die bestanddele in kookpunt op die stoof, en plaas in 50·60 persent sal toeneem, wat eerste ware vintage-port wat ek 1970,1966,1963,1960,1958. hemelsnaam nie verdrink nie - 'n 'n voorverhitte oond. Laat dit sIllvergoed vir 'n afname in gedrink het, kry ek nog Sommige van hierdie port Ie bredie is nie sop nie. stadig prot, en verwyder uitvoere na Amerika.• AFP hoendervleis, Wat 'n ondervinding: miskien nog in kelders of selfs in ' : Moet ook nie chronies aan 'n uiteindelik die deksel sodat die vog bledie roer nie, Skud hoogstens die drankwinkels rond. Op 'n skaal van kan konsentreer. RIO per ouer vintage, sal 'n 1963- ' pot met die dekselop. Ons soek Roern halwe blikkie port vir R180 'n bottel verkoop. As , nie 'n ondefinieerbare moes op ons gekonsentreerde tamatie by om die , dit goedkoperis, is dit 'n borde nie. tamatiesmaak te versterk, en voeg ...... -,------­ - winskopie. :'Aan die einde van die 'n bietjie blatjangen 'n bietjie Wanneer jy 'n bottel port oop­ gaarmaaktyd moet daar relatief bruinsuiker by om die suur van die e~ maak, maakasseblief seker dat jy min vog in die pot wees, die tamatie te balanseer. Voeg 'n die wynoorskink aangesien daar 'n ideaal is dat dit nie eens nodig is .knertsie wyn by wanneer die aansienlike afsaksel in die bottel is. · om dit te verdik nie. Die deksel vloeistof verdik het, en bedien, Oit skrik baie mense af, omdat kan 'n tydlank afgehaal word om 'n Bredie van hierdie gehalte hulle dink 'n bietjie afsaksel is 'n oortollige vog te laat verdamp. , kry nie jy nie maklik in hotelle of Wees versigtig dat die teken dat die wynsleg is. Niks is restaurants nie. Maak dit met.sorg verdervan die waarheid afnie: dit bestanddele nie pap kook nie. en aandag gaar, beteken eenvoudig dat die wyn Sodra alles mooi sag is, is die 'besig is om ryp te word. bredie reg. Prikdie bestanddele Kweperbredie Hierdie afsaksel kan egter nie met 'n skerp messie of 'n vleispen bedien word nie. Dit is onooglik en om te sien of dit sag is.. Oit mag vreemd klink, maar bitter en ru en kan 'n andersins Hoewel vet vleis 'n wonderlike vrugte en vleis kombineer baie bredie maak, moet aIle vet wat bo­ good - solank jy net nie konfyt , "\..1 volmaakte drank ruineer, Die enigste afsaksel wat op dryf afgeskep word. Vet wat in daarvan kook nie. moontlik hiervan verskilword jou bord of teen jou lippe stol . Hiervoor het jy nodig 'n halwe aangetref in 'n bottel.ou Boer- bederf 'n bredie. kilo vet skaaprib, in vierkante , gondiese wyn: dit is soos Vim, dit Bedien bredie met rys, en met gesaag, 'n halfdosyn ryp kwepers, maak skoon sonder om te hap. , 'n goeie blatjang as jy wil, geskilen in skywe gesny sonder Die beste manier om 'n bottel Hier volg die resepte van 'n om die pitte en kem te verwyder, vintage-port te behandel is om dit paar uitstekende bredies. Doen tog drie groot uie in skywe gesny, drie dae lank regop te laat staan die moeite om al die bestanddele tweenaeltjies, 'n half-teelepel fyn voordat dit oopgemaak word. Haal in die hande te kry. 'n Mens kan droe gemmer, 'n flentertjie droe 139 MarK;rJeater .die kurk uit die bottel en gooi die nie die helfte van 'n goeie resep ', foelie ("mace" in Engels), sout na au wyn in 'n beker of.kraffie. Oit . gebruik en verwag dat die resultaat smaak, 'n takkie roosmaryn, 'n die~elfde klink maklik genoc;g, maar die sill wees nie. .. halwe kOllpie witwyn, 'n bietjie ' kuns is om dit oor 'n brandende suiker. I, ' Smoor~die kers te doon. · Aartappelbredie vieis met al die 'bestanddele behalwe die kwepers Kom kuier by ODS vir Eintlik is dit maklik as jy eers Braai 'n halwe kilo matige vet en wyn inalie, voeg die wyn en weet hoe. Plaas. 'n brandende kers skaaprib, wat in vierkante opgesny huisko~, kweper by en prut stadig 'n paar goeie WYD op die tafel en gooi die wyn stadig · is, effe bruin in 'n pot met olie. uurlank. i. en versigtig in die houer terwy1jy Vewder vooraf alle splinters wat Ek het berdie bredie nog net' na die vlooistof deur die nek van aan:die vleis mag kleef. Voeg 'n en Iekker meDse een keer geeet - dis 'n ander ' die bottel kyk - wat voor die kers .klein stukkie varkvleis of ham wat kweper wat hier uitkom as die een moet wees. Solankjy die vlam kan in blokkies gesny is by en braai tot waaraan ons gewoond is. • Die ideale plek vir u kersfunksie sien is alles reg, maar skielik sal jy .. bruinerig. Verwyder nou die vleis. ' Hierdi~ resepte is oubaas .die 'vloeistof in die nek sien donker Smoor nou in dieselfde pot uie,. Bespreek vandag :. ' 836·6611/2 Leipoldt s'n - kook hulle en leer , ; word. Nou mootjy ophou skink. 'n opgekapte huisie knoffel, en 'n miskien vir die eerste keer wat 'n .. Oie sedimentvrye vloeistofin paar koljandersade: Voog nou die . goeie bredie is. Dft is deel van ons die beker is nou reg om gedrink te' vleis by, asook sout en peper na word en sal baie good smaak. smaak; koskultuur. KOOS COETZEE

8 VryDag! 16 Desember1988 MENSE

Meer as 200Russe het die" Boere in die Tweede Vryheidsoorlog korn help. Russe wat saammet Daarvanleef herinneringe in Rusland nog voort, skryf die Russiese geskiedkundige, Prof APOLLON DAVIDSON. die Boere geveg het Illustrasfes van die Africana-Museum

, 'n Pragtige tekening uit die Tweede , 'n Mens wonder hoe Maksimof Vryheidsoorlog word in die taalgrens oorkom her, Hy het Johannesburg se Africana-museum Duits gepraat, en kon so met die bewaar. Dit beeld die daad uit Boere kommunikeer, waarmee kolonel Towse 'n Ander prominente Russe het Victoria-kruisverdien: hy skiet 'n ook in Suid-Afrika geveg. Een van lang man met 'n baard deur sy hulle was Alexander Essen, 'n bors. Sosiaal-Demokraat en later Die lang man was kol Wefgeni Bolsjewis, wat ondervoorsitter was Maksimof, skryf Stuart Cloete in van die sentrale Russiese sy bekende roman oor die Tweede beplanningskomitee, net na die Vryheidsoorlog: Rags of Glory. Revolusie van 1917. Dis nie waar nie, Kolonel Toe hy voor die Oktober­ Maksimof was kort, sonder baard revolusie nog ondergronds gewerk en het Suid-Afrikain 1900 lewend het, het sy kamerade hom onder verlaat. Hy het in 1904 gesterfin die bynaam "Boer" geken. , die Russiese oorlog teen Japan. ' , "Boer" was ook die bynaam van ' Maksimof was weI een van die Georgiaanse prins Nikolai tussen 200en 250 Russe wat saam Bagration, wat ook in Suid-Afrika met die Boere teen die Engelse geveg het, geveg het, Daar was ook twee Hy is deur die Britte gevang en Russiese veldhospitale. Talle ander op Sint Helena aangehou saam met sou ook kom help het, maar die die Boere, kostevan die seerels was te hoog. Ook onder die Russiese Maksimof, wat deur die Boere ' vrywilligers was Alexander ,1"\ as veggeneraal verkies is, is na die Goetsjof, wat verwond is. '¥-'~ oorlog terug Rusland toe. Daar het Hy het later voorsitter geword Kol Wefgen; Maksimof in die hy 'n brief ontvang van President van die Duma, die eerste Russiese Paul Kruger om dankie te se vir sy parlement, en Keiser Nikolas IT se Transvaalse veld dienste in die oorlog. abdikasie-brief in ontvangs geneem. Hy was ook lid van die "Hy was so dapper soos 'n , .Oorgangsregering na die leeu,"·skryfdie Belgiese "Boer" was die bynaam bourgeois-demokratiese revolusie verpleegster oor Kol van 'n Rus, 'Alexander van 1917. Wefgeni Maksimof, leier .Essen, wat in Suid-Afrika Teen die eeuwending het een van die-Boere seEuropese geveghet. Sy kamerade in van die gewildste liedjies in Legioen die Bolsjewistiese Rusland gegaan oor 'n ou Kot Towse verdien die Victoria·kruis deur'n Boer dood te skiet. ondergrondsebeweging Afrikaner wat met sy talryke .. (Waterverf deur Stanley Berkeley) kinders teen die Engelse gaan veg. het hom so genoem ' Die eerste reel is: 'Transvaal, Transvaal, my liewe land, jy is geskroei deur vuur." Die bri~f word nou nog bewaar Hoekom het die Boere se deur Maksimof se afstammelinge, vryheidstryd so diep in Russiese saam met die dagboek wat hy in harte ingekruip? , 1900 in die Transvaal geskryfhet, ' In die eerste plek het die Russe Die Boere se agting vir die ,simpatie gehad met die Russiese offisier blyk daaruit.dat ,vryheidsliewende Boere wat hul ' hy as veggeneraal verkies is. Die ,,_, staatstrots wou verdedig teen die enigste ander uitlander wat so Britte, die magtigste empire in die vereer is, was die Franse kolonel wereldgeskiedenis. Compte de Villebois-Moreuil.. Daar was ook reeds 'n sterk Villebois het 'n Europese, _ anti-Britse gevoel in Rusland, Legioen van Europese vrywilligers ,Die vooraanstaande Sowjet- op die been begin bring. Kort voor ,skrywer Konstantin Paustofski hy vertrek het (na wat sy laaste ' skryf so oor daardie tyd in sy geveg sou wees) het hy Maksimof outobiografiese boek, ' in beheer van die nuwe eenheid , ", Lewensverhaal: "Ons, die kinders, geplaas-. " was verstom deurdie oorlog. Ons Maar MakSimof het self gou, het jammer gevoel vir die Boere swaarverwond geraak. Vier wat vir hulle onafhankIikheid Engelse koeels het hom getref. geveg het, en ons hetdie Britte Hy het nog 'n ruklank' " gehaat.' " , voortgeveg, maar toe moes hy huis " "Onshet in besonderhede ' toe. ' geweet van al die gevegte wat aan Militere attaches van Amerika, Nederland, Rusland,Noorwee en Frankryk wat saam met ,die Boere In 1977 het die hoek "A Few' ' daardie ander kant van die aarde In die veld was " - Months with the Boers. War . . plaasgevind het, Ons het alles Reminiscences of a Russian' _ ' ,"geweet van die beleg van', Nursing Sister" in Johannesburg in ' Ladysmith, die slag van , , • Engels verskyn.,' Bloemfontein en die slag van', Daarin skryf die verpleegster, Majuba: . Sofia Izeidinowa:; wat aan die, "Die generaals watgewild was oorlog deelgeneem her, onder ons was De Wet, Joubert en breedvoerig oor Maksimof se ' Botha. deelname aan die oorlog. , ',"Ons het geen agting gehad vir Maar aangesien sy dalk, as ' diehooghartige Lord Kitchener landgenoot, te vleiend mag wees, nie, en gelag vir die Britse soldate wil ek eerder verwys na nog 'n in hul rooi uniforms. Ons het met verpleegster, die Belg Alice Bron, groot geesdrif gelees aan die boek wat in 1901 'n hoek in Londen Pieter Maritz, 'n jong Boer van die gepubliseer het: "Diary of a Nurse -Transvaal." in South Africa". Natuurlik was omtrent niks in Bron het hom nie net verpleeg die destydse Rusland bekend oor 'nie, maar was ook sy sekretaresse. die situasie van die swart mense in Sy skryf dat Maksimof altyd die Suid-Afrika, of hul verIi.ouding i eerste was om die vyand te met die blankes nie. bestorm, en dat hy sy manne met Die Russiesevrywilligers.> sy heldemoed gemspireer het, . dokters en verpleegsters wat aan ' , "Hy was so dapper soos 'n leeu, die Tweede Vryheidsoorlog Hy was so dapper dat hy soms deelgeneem het, het later inligting byna roekeloos was, so het al sy " ' daaroor in Rusland versprei. manne my verte!." Oorsese vrywilligers wat saam met die Boere geveg het,

VryDagl 16 Desember 1988 9

- 'o/iP"" ,KUNS

.... Hoogaanbeveel JAMESONS'S BAR, RUMOURS, Rockeystraat, musiek, (Tel. 930-1735) Commissionerstraat Die 'n TipieseRockeystraat ••• Sien gerus voorsteunbieder van Bright Blue is terug in Kaapstad .: laataand"joint" vir mense IDOLS. Bokantvan • • Vermyasjy nugteris oorspronklike plaastike' . watsomswerkook.(Tel. Endstraat, Langtoue van BlueenIan Frazer.Woensdag:Reggae­ musiekmetoorblyfsels van BRIGHT BLUE is terugin Kaapstad 6484605) . ongemaklik entoesiastiese APARTE BOKS!II (virdiewatnog nie) hulle aandmet BlackSufferersen Africa OUJohannesburg. Niete nie weer en jollers buite, Musieken ERASERHEAD duurnie endie lugreeling gaanhulle gesigte (en Iration, LATENlTEDUKE'S IN plesier vir die tiener­ DavidLynchse berugte musiekinstrumente) Sondagby die werk.'n Wye MELVILLE - Laatnag yuppies; (reI. 402 7840) gril-prentwysSondag . THE PULSE, van Riebeeckstraat, verskeidenheid SAmusiek: , OudeLibenas amfiteaterwys.Die alternatiefvir danksydie 4ADFilm Kaapstad- Spectres. van mbaqanga tot pseudo-. , • Twilight-konsen - wat niete doen het Rockeystraat, Cop van CAPONE'S, Louis Societyby KineCorlettse samba.Gebore wisselmet metHillbrow se probleem-kinders nie, vyfuur smiddags tot baie Bothalaan 440. Restaurant VIP-Cinema in Louis PASCHA, Seepunt- Sweatbandtree die musickwataangebied maarmetdie sterrehemel - begin om laat saansen Saterdaevir met orkes. Woensdag: Botha-laan. 'n wordmet 'n paar 5.30diemiddag. Dankie, elke Dinsdag tot Saterdag hierop. middageteook. Etes word Alan Gold. Donderdag: Dokumentere prent van herkenbare "locals".Jazz sewedae vandie week tot Meisies se aand,Vrydag: . Andy Warholkan as by die Saterdagmiddagete, THEBASE - KaapstadseJamesons. HEAYEN,Seepunt- The TonySchilder laataandbedien.Woensdag Alan Gold. Saterdag: voorskougesienword geentoegangsfooi. Vanaand: Jennifer Ferguson met Birds Jazz Groupiselke Sondag-aandom tot SondagRudi and Hilton Chilchick& Dave. voordat4ADsluit vir die Gesluit Vrydagaand. of Preyen Winston 'sJive Mixup.• 8.30hier. . Friendsen Saterdagmiddag Sondag: Jazz. (Tel.640 Kersseisoen. Moosaen die Durbanse Saterdag: Thandi Claasen,TheJive en die solisPierrevan Staden. 7582) groep,Underground Press dierammelende digter IanFrazer. VILLA REVUENAGKLUB, Maitland­ (reI. 726 84(0) WHOFRAMED ROGER treeSaterdag-aand op. Sondag: Bruce Cassidy.Maandag tot . Die groepWorkforcetree van Dinsdag RABBIT Underground Presstree Saterdag (Woensdag uitgesluit) Bright tot Saterdagop. RAKE'S WINEBAR Bob Hoskinsspee1 die 'dan van Dinsdag tot Ridgestraat 20 Parktown. hoofrolteenoor'n klomp Saterdag-aand saammet Eintlik 'n ou huis met groot Cartoon-karakters. 'n SimbaMom op. (reI. 836­ tuin. Ligteetes op die Tegniesedeurbraakin 6(02). THE JUNCTION, hJv tanselkeaand daar op. Saterdagmiddag: Rush grondvloeren steak op die rolprenttegniek. Die punt Bree- Claimstraat. Klein (reI. 832-1641) Hour. Saterdagaand: boonsteverdieping. watgemaakwordis dat ROXYRHYTHM BAR, dansplek maar lekker Diamond Dogs. Dixieland-jazz deur die menseen Cartoon­ Mainstraat;Melville. biljankamer en 'n daktuin . No58, Hillbrow. Woensdag:LittleSister. Jazz Acesop Saterdae karaktersNIEdieselfdeis Steedsdie nr.l plekvir watgebruik kan word deur Johannesburg se gewilde Donderdag:DoubleImage. tussen een-en vyf-uur. Die nie.En dat slegsidiote yuppiesenaspirant­ idiotewatnog verlief raak. kabaret-kroeg. Duurmaar blues/rockgroep Roots is menslike eienskappeaan yuppiesomby gesiente Dieouerrocken "new rnoeite werdvir die TIIE TIlUNDERDOME.hi Sondae aan die beurt, hulletoeskryf.Toons voel word.Vanaand: Gesluit, wave"-musiekwat hier venoningIt's all FrightBy . v Claim-en Noordstraat, nie emosiesenfisiese pyn Saterdagmiddag: City , gespeel word,is 'n Me. Pan 2. "Mega" -disko,kroee en CLUBMANZA'ITAN, soos gewonemensenie... Gents,LittleSister.Aand: welkome afwisseling van groepe. Baiespleels en hoi! Moletsane, Soweto. Hoer­ 'nPaarou bekendegesigte '. RobbersDog;Maandag: , diedisko-twak op ander BONES, Rosebank . hakke. Oopvan Dinsdae inkomstegroep disko. Oop kom sporadies voor. MangoGroove. Dinsdag: plekke. Restaurant met buitelug- tot Saterdae. Dienuwe van elfuurdie aand, Op YosemiteSam. Daffy en LittleSister.Woensdag: · biertuinvir Jo'burg gereelde orkesis Cinema. Maandaeen Dinsdaeis Donald (in'n wonderlike Roots.Donderdag: Mike . KIPPIE'S. Markteater, yuppiesen aspirant­ wat met lasers.Iigte en toeganggratis.Twee gratis klavier-duet), Tweety•. Faureen Steam Machine. Newtown. Township-jazz yuppies.Vrydag: Naughty videos vermaakverskaf , biere op aande wanneer Porkyen Bugs.Maar Vrydag: African Jazz '. en symeer voorstedelike Boysmet rock/blues- . aan dietieners. (Tel, 238­ toeganggevra word. Rogerse wulpsevroutjieis Pioneers.Tel: 726-6019.: ekwivalem; Thetha tree veteraan'Larry Amos. 788) LedegeldRIO.Alle soorte die hoof-attraksie,

MRNORTH AnthonyEdwardsspee1 die rolvan MrNorth,'n jongmanmet elektrisiteitin .Newtown Ole Johannesburgse .Gocdman-galery ' ,'.;. handwerk-stukke is oak sy vingers.Dit laat mense Kunsmuseum .Hyde Square3b. Hyde' Foro'svanModderfontein, ingesluit. . BAXTER GALERY,- Kersfees­ glodat hyhelendetalente Joubertpark, Kleinstraat. Park. deurIv anMuller.Tot Tot Februarie. uitstalling deur Suid-Afrikaanse kunstenaars in hout, het. DannyHustonis die , la'nuarie.' "DieVerwaarloosde . Geverfde houtbeelde van kuns,klei, collage en weefwerk. Tot 10 Januarie. regiseur.Ookmet Robert Tradisie:Metdie oog op 'n ., , Sekukune-kunstenaar, · Pretoria Kunsmuseum Olie~' Mitchumen Anjclica nuwegeskiedenis van Johannes Segogela. . ': .Galleryon the Market Arcadia-park. MICHAELIS-KUNSSKOOL.Oranjestraat. Huston. Suid-Afrikaanse kuns . .pastelportreue en stillewes Wolhuterstraat 49., . 'nUitstalling van werkvan Oranjezight - Uitstalling van kunswerke deur senior (1930-1988)". 'n Uitstallfng deurTrienniale-wenner Newtown. ' "Die NuweGroep", Dit studente, . SCROOGED van 95 swanSuid- . . . .van diemeriete- -on Grocpuitstalling van sluit kunswerkevan 'n Kersfees-komedie Afrikaanse kunstenaars se toekenning, Keith . >.' , meer as 20 plaaslike Gregoire Boonzaaier, SA KUNSVERENIGING, Kerkstraat, Kaapstad.. propvolspesialeeffekte werk.Tot 8Januarie, Dietrich. Tot 17 Desember. kunstenaarsse werk, Frieda Lock,Terence . . Kersfees-uitstalling van handgernaakte kunswerke . waarinBillMurrayen . "Miteen Fantasie in ,.' ..... Gesluittoteinde. waaronder Bettie-Cilliers . McCaw. LippyLipschitz .deur swan groep-kunstenaars waarvan die Itsieud KarenAllen met 'n vars Drukkemakery": 'n . Deseinber. Barnard,Isolde Krams, en Walter Bauissin.Tot I vandie Noord-Transvaaldie grootste is. , reeksongelooflike Uitstallingvandrukkewat Guy du Toit,EdoardoVilla · Januarie.' - natuurfratse (monsters)'n karakters envenellingsvan Markteater-gaIery: en BraamKruger.Tot 17 ,~.: GALLERY INTERNATIONAL, Houtstraat 13· avontuurmoetdee!' 'nmilieseof fantastiese 'I.> Markteater-kompJeks,.::' ." Januarie. . " · Cassirer Kunsgalery SpecialThingswat keramiek.tapisserie en verfwerke aarduitbeeld. Tot 29. .Newtown. Die beeldhouei MutualPlein.Rosebank. 'insluit. DieterDill stalook van sy juweliersware uit. PASCALI'S ISLAND Januarie. KevinBrandse "Nineteen Galery21 , Kersfeesuitstalling: Duurtot middel-Januarie.. BasilPascali(Ben BoysRunning" is gegrond .. 'Derde Vloer,Victory. Juweliersware. kerarniek. Kingsley) spee1 die hoofrol Kim Sacks·galery op dieUitenhage-slagting · House, Harrisonstr. 'boeke en skilderyevan 22 GALLERY 709. Adderlystraat - Oliewerke deur in die film wathom in Cavendishstraat. Bellevue. waarin19jeugdiges in 'n Groepuitstalling deur plaaslikekunstenaars.Tot RochelleLipschitz. AnnLindsell-Stewan. Waterverf­ '1908.kon voor die potter~ Die nuwegalery en 1985do9dis. Val saam verskeieSuid-Afrikaanse . einde Desember, werkedeurPhil Cloeteen MaqriceFearns. ineenstoningvan die bakkersentrum spogmet 'n met die intemasionaledag kunstenaars. Tot 31 Pastelwerke van Pieter van derWesthuizen 'enHelen Ottomaanse ryk. afspeel. uitstallingvanverskeie . van menseregte op 10. Desember. Les Art International Begg.Tot Februarie. CharlesDance(White soorthandwerk ~ keramiek. ' . Desember. The Black Sash The Mews,Rosebank: Mischief) en Helen Mirren houtwerk.tekstiele en fotografiese uitstalling. met Gertrude Posel·galery Werke vanoorledebleek (WhiteNights)is Pascalise juwe1e. Dieuitstalling , bydraesvanGideon ' Senate House.Wits 'pop-profeet AndyWarhol onwet.ende slagoffers. ' word"Expressions of Mendel. Omar Badsha. NewAcquisitions: Die sowelas vanChagall. Africa" genoem' en werk .--' .. GiseleWulfsohn.Paul beste werkewat vanjaat Gaugin.Paul Kleeen ····BIG vllnoordie helevasteland Weinberg en andere.. dellrWitsse galery Picasso. TomHanksspeel die rol worduiigestal. I aangekoopis. Tradisionele . van'n seuntjiewat lettcrlik te groot raakvir sy skoene. Sy wensomgrootrnenste wees,word waar.Die gevolgis natuurlik'n ..···Uitstekend , Amerikaanse dramaturg bejaardevi-oue watindie deur bekroondedramaturg­ Skreeusnaakse gebarespel sien. Steve Newmanen seunjiein die liggaamvan ·,"·Goed . LillianHellman. ' greepvandie geskiedenis Paul Siabolepszy oor die deur Janice Honeyman. Tony Cox tree nog net 'n man. wat regtignie van "·Middelmatig en die teatervasgevang is. wesevan Suid-Afrikaans Idealevermaakvir die hele vanaand. Saterdagen hom'n uitsonderingmaak ·.·Ondergemiddeld·Swak ··LETIlCE AND' Met MoiraLister.Paddy wees.Met Jaines .-gesin.MetJenny De Lenta. 'Sondag-aand om 10.30 op. nie. Tog is dit 'n Waarsterreljies nie " LOVAGE, Andre , Canavan,John Hussey en Borthwick.JacquiSinger. JeremyTaylor.Nomsa Veelsydige Afrikaanse verfrissende manier om verskynnie betekendit dat Huguenet:Teater. CharlotteButler. Stephen Jenningsen ander. Nene,GlennSwan en straat rofeet AndreLetoit kommentaarte lewer oor die produk.sie ~og nie . Hillbrow. Johimnesburg. 'n ander. ee Din •Yrydag.en volwasseneuroses. . Cordadigeen "·TRAVEILING ' •.•..ALADDIN. Saterdag-aand 0 10.30 verbeeldinglose vcrtolking · SHOTS.Windybrow•. Alexander-Teater. ·SINGIN INTIlE RAIN op. •.. THE UNBEARABLE , van Pe~r Shaffe'rse Hillbrow.Johannesburg. 'n' Braamfontein, OperaStaatsteater.· . \ LIGHTNESS OF BEING . jongste komedieoor twee Reeks'snaakserige sketse Johannesburg.'n Pretoria.'n Musiekspel t .....AH·MEN. Dal;'.• . Gegrondop 'n boek deur .'n trefferkon gewees het. ·Windybrow. MilanKundera. Die Jammernet van die regie Johannesburg.'n Sa\ri 5e verhaalspeelafteen die BAXTER TEATER NICO MALAN-TEATER en choreografiel Met Tim -..!evuedeur Deon. agtergrondvandie Mains~aat. Rond~b9sch Rondebosch Plewman.MikeHuff, Oppcrman.wa n die Russieseinvalin Praag in CREAM PASSIONS in die Arenaword Carol:AnnKelleheren manlike homo-sapiensvan 1968.Mei DanielDay AGATHA" CHRISTIE se Murderon the nog tot7 Januarie aangebied. ander. naderby bekyk word. Met Lewis.JulietteBinocheen. Nilewordin die hoofteateropgevoer. DIE VROLIKE WEDUWEEin die Deon opperman. Bruce . LenaOlin. Opeiahuis is 'n ltalletweergawe van Frans •• TIlE ILLUMINATI. Fields en DavidAlcock• - TIlE MUSICAL in die' Lehar segewildeopereue. en duurtot II' BlackSun. OrangeGrove,. •• HANNA'S WAR konsensaal. Die baie gewilde Januarie. . Johannesburg. 'n Satiriese ITS ALL FRIGHTBY Dieware verhaalvan 'n .musiekblyspel met DavidKrameren TIlE MIKADO, Gilben en Sullivanse revuewatnie heeltemal .ME. No 58 Hillbrow. Deel na'iewe jong vrou (Hanna TaliepPietersenis verlengtot 3I gewildeOperette. daarinslliag om met twee van die baiegewilde Senesh) watglodat sy. met Desember. godsdiens die draak te toneelstuk met dieselfde behulpvan haar vriende, stee,k nie. Daaris amusante naam wat vroeervanjaar . menseuit Hitierse SLEEPING BEAUTY in die Studio,is 'n oomblikke,maar in die op die planke gebringis. konsentrasiekampe kan .' kindervenoning wat in die middaetot 21 algemeenis dit redelik . SteveWalsh en Fiona red.Sy belandself in die Januarieopgevoer word. Dieaand· . vervelig. MetSoli Ramsey lewer tronk. opvoering word om die beun deur Thandi Philanderen Roben onvergeetlikevenonings' i' Claasen en Daniele Pascalmet The Power . Colman.BlackSundaes met hul uitbeeldings van ··THERAGGEDY / of Piafbehanig. metJoannaWeinbergen musiekrillerswatdateer uit RAWNEY ToniaShelleyis elke Rocky Horror Picture-dae. BobHoskins,die BrilSe Woensdag. Vrydag en Kai,Horsthemkeop bas. filmvondsvan die eeu. se Sondag-aand om 10.30te debUut as regisseur. Hy

10 . .VryDagl 16 Desember1988. •• • • • •••••••• • • .. , _ .. oi • ~ _ oi .. •••• • .. .. , ~ " • • - FILM

met Blue Iguana. Al die DexterFletcherspeel self dieselfdenaam deur Jay' toegeskryf word. die rol van'n man wat ..QUEST FORLOVE Mclnnemey. Ditgaan oor Verbasend goeie regie deur gewone visuele en verbale "one-liners"en cliches uit genoegvandie weermag 'n Plaaslik vervaardigde die verval van 'n kokaien­ die wereld se verveligste .gehadhet, dros,homself rolprentmet die liefde dronk New Yorkyuppie man, Robert Redford. die Film Noir en die klassieke Western met die, vermomas'n vrou en tussenvrouens en die wat probeerom die dood Hooftema is die aansluitby'n groep onafhanklikheldswording van sy rna en die verlies kleindorpse gemeenskap se verskil datalles in BLOU . sigeuners. Die groepleier van 'n Afrikalandas temas. van sy jong model-vroutjie stryd teen die monsters van geskied. Seker een van die se pragtigedogter, Jessie, Loswegop 'n romanvan te verwerk.PhoebeCates groat industrie wat hulle . "hipste" flieks om by ontmaskerhomen die GertrudeStein gegrond. vertolkdie rol van die geboortereg bedreig. Goed gesien te word hierdie tweetjiesraakverlief. MetJana Cilliers,Sandra vrou. vertolk deur 'n filmspan seisoen. Prinslooen Joanna wat bestaanuit 'n vark, 'n ..THE PRESIDIO • TEEN WOLFTOO Weinberg. ... THE MILAGRO eksentrieke spook en twee Jason Batemanspeel die BEANFIELD WAR vurige vroue. Sean Connery vertolk die rol van ToddHoward,die .... BRIGHTLIGHTSBIG Beskikoor al die elemente rol van 'n weermag­ neef van dieoorspronklike CITY van misterieen surrealisme **THEBLUE IGUANA bevelvoerder en Mark TeenWolfin hierdie MichaelJ. Fox speelin die watgewoonlikaan die D1egeestevan Dashiell Harmon is die speurder wat opvoig-film. Toddis film-weergawevandie modeme Latyns­ Hammeten Louis l'Amour moet saamwerk om 'n gewetenlose moordenaar te vasbesloteom die veelbesprokenovellemet Amerikaansenovelle smelt saam in een konsep Scrooged by Metroteaters familievloek vryte spring, nang . . maar sy goeievoomemens Die Afrikaanse weergawe van Kiriekor se filr:ngids korn ongelukkig te laat om te plaas is van korteduur.By 'n kollege-dans, in die arms van 'n pragtige meisie,sien -KII\EI

• ARTHUR2ON TIlE ROCKS DudleyMooredoenweer SALSA - IT'S HOTI wat hy beter as enigeander HonlSl,c1if1lnlll,nclnl.llh, .....n (Alii Britseakteurkorteras drie AMERICAN NINJA 2 voet doen... rondstrompel Acllonhrll.(AIII en maniesgiggel.In Arthur 2 verloorhy al sy geld.Dit laat homnet meerdrink. Sy gewoonlik teruggetrokkeIyfbediende se latente"sin virhumor" DAILY' 5.30.1.30.10.15 pm ., kom ook tot uiting.Liza .SHWARZENEGGER.BEWSHI • WHO FRAMED ROGER RABBIT THfY'REIIACK'OODlEYAlOORE,lIlAMINEWI I08HA$KINS A••ckrc"".d,ft""'l'Oft, . Minelli,die kelnerinwat RED HEAT ARTIftlR 2-01THE ROCKS III met homgetrouhet, staan ~~=~"'MlI"'ltll"'~~"',C.Ic...·Ul"II"'.' CAN'T BUY ME LOVE =~:;_a PATR'CKDEMPsn,c....,y,AIII III hom by deur diken dun. • ADQRAPHICS •

VryDagl 16 Desember 1988 11 DIE WEEK SE TV

,"- -~,.., -" -- , , ~ _' • • 'l , Hoogtepunte op TV TVI 9.00 Groot Trek ­ herdenkingsfees 12.00 Mu siek 12.30 Stryd om Vry te Dirkie sal jou weer laat huil Wees 2.00 and Cheep arm WAT doen 'n voorstedelike inspan om Dream scapes te verlam is. Hulle onunoct van 'n seuntjie wal in die 2.10 Katy Caterp illar huisvrou (Rosanna sien. Denni s Quaid speel weer lan gs die woestyn verdwaal na 'n 3.30 The Chimn ey S weep Arquette) as haar die rol van 'n med ium wat operasieta fel.... vl.egtuig-ongeluk, sal 4.05 Ducktales weeld eri ge lewe vir haar te die Amerikaanse presiden t seker vandag nog kind ers 4.30 The Boy and the veel raak ? Sy neem die (Eddie Albert ) se TIlE BEAM is 'n in trane laat uitbar s. Jam ie Book iden iteit van 'n ander vrou nagmerries oor musiekprogram wat Uys se Dirkie word 4.35 Another Life' (Madonna) aan, raak atoornoorloe moei uile. 'n Maandag-aand om 11. 16 vanmiddag om 5-uur as 5.00 Die Dirkie - verlief, vlug meer as een Boos wig (Christopher 01'TV4 gesien kan word. deel va n TV I se roerende verhaal van 'n keer vir haar lewe en word Plummer) wat ongelukkig Van die kunsicnaars wat vakansievermaak sick seuntjie (Dirkie gewillig va sgevang in die oor dieselfde gawes opiree is Kool and the aa ngebied. Jami e Uys Hayes) wat aileen in die warrelwind- lewe van New beski k, het egier ander Gang, Janet Jack son en speel die ro l van Dirkie se woestyn beland na 'n York. De sperately Seeking planne. Met Max von Lionel Ritchie. pa wat alles in die stryd vliegtuigo ngeluk. Sy pa Susan word Maandag-aand Sydow en Kate Capsha w. we rp om sy seun 01' te (Jamie Uys) werp alles in om 8.30 01' M-Net vertoo n DIE emosione le verhaa l spoo r. die stryd om sy seun 01' te en word beslis aanbeveel AT CLOSE RANGE wys spoor. 'n Jamie Uys-fliek, vir die wat nie gril vir Saterdag-aand om 8.3 001' 6.20 ADay in the bloedrooi lipstiffie en swan M· Net. Sea n Penn spee l Country - Akteur Kirk onderklere nie. die rol van 'n tiene rseun Dougla s neem kyk ers na wat baie opgewonde is oor die Frans e plau eland wat THE ELEPHANT MAN die geleentheid om sy pa impres sionis te soos Monel; wat Sondag-aa nd om 8.30 (Ch ristopher Walken) na Van Gogh, Pissaro en 01' M·Nette sien is. hand el jare se skeiding te leer ken. Christopher ander kunstenaars oor die intense Sy blydskap is egter va n Walken gein spiree r het. eensaamheid van 'n korte duur toe hy besef dat 7.00 Matlock as Brad gruwe lik mi svormde jong sy pa 'n gevaa rlike 8.00 Netwerk man wat de ur sy misdadiger is. Whitewood 8.45 Die Goue Rob vriendskap mel 'n dokter sy Senior in 10.15 Oord enking kunssinni ge natuur vrye Op TV4 word die At Close teuels gee . Me t John Hurt, ve rfilmde weergawe van TV 4 Anthony Hopkins en Anne die 1973-radioverh aal Die Range. 6.03 Topsport Bancroft. Wit Sluie r Woensdag-aand *9.00 Meet Me in St.Louis om 10.00 vertoo n. Dr. . (1945) Die verhaal van 'n DIE wat plesier uit die Cha rles Beaumont (Cobus gesinsman wat tydens 'n wereld va n die boo Rossouw) raak van sy vrou Kersbaltot ander insigte natuurlike put , kan gerus Lise (Marie du Toi t) kom nadat hy namens sy Freddie Jo nes (Bytes) met Dexter Fletcher Dond erdag -a and om 8.30 vervreernd nadal hulle gesin besluit het om na 'n (Bytes junior) In The Elephant Man. hulle M-Net deko dee rde rs scuntjie in 'n motorongeluk ander do rp te verhuis, Met Judy Garland en Tom Drake. 11.00 M*A*S* H 2.00 Topsport wat hand el oor 'n dokt er hu isvrou (Rosanna 8.00 Floy d on Food hartroercndc verhaal van 'n 11.27 Ge ne Rockw ell 5.57 Kompas wat probeer om sy Arquette) word skietik vo l 8.30 Against All Odd s weeskind, Po llyanna (I layley Mills) wat glo dat Special 6.00 Nuu s voomemende moordenaar TV I opwinding en roma nse IO.30 Ghos tbustcrs 6.15 Teletreffers vas te trek. Ook met Rod 6.00 Gocicrnore SA wanneer sy as Susan daa r iets goed s in elke me ns steck. Mel Jane MoNET 7.0 5 Pary se Wereld· Ste iger en Ellioll Gould . 2.00 Topsport (Madonna) aange sien 10.30 The Steam-Driven sirkusfees '87 3.30 Luister en Hoor word. Ook met Aidan Wyman en Richa rd Egan. 10.40 The Nak ed Face Adventures of Riverbo at 8.00 Network 3.35 Impact Quinn en Robert Joy. TV I Bill 8.40 Magnum VI 4.00 Ovide 10.10 West 571h: Children 6.00 Goc icmo rc SA in Crisis Sav ing Face. 2.00 Orm and Chee p r:;- ...... -_J~-' ... _~,' 11.45 The Amazing 9.30 Santa Claus The TV 1 4.15 Pumpkin Patch ..- '- ~ ... Cosmi c Awareness of Movie - 'n Eenvoudige 1.30 Heidi 4.30 The boy and the 10.30 Al C lose Range 2.10 lll ondie and TV I , Duffy Moon .houtkappe rcC laus (Davi d 2.00 Zet Book Dagwoo d . 12.45 Cue: Johnny Clegg. Huddleston) word saam 2.05 The Tiny Tree 4.35 Ano ther life 2.35 Child ren's Theatre 6.00 Goe icmore SA 2.00 Die Prinses en die 1.15 The Making of met sy vrou Anya (Judy 2.15 The Christmas Gift 5.00 We got il madc 3.00 Secret of the Seco nd Johnny Be Good Cornwell) word na 'n 2 .30 Co llage 5.30 Bion ic Six T V I Basement Bcdelaar 3.30 Wat sc die reg? 1.30 The Rich and vreemde wereld ontmoet 3.50 The Fourth 6.00 New s 6.00 Gociernorc SA 3.30 Ag rifo rurn '88 Famous: Wor ld's Best waar kabouters van hom Hor seman 6.15 Graffiti 2.00 Moede r Holle 4.00 Ov ide 3.50 Mealy moment s. 3.55 Die Oefs 1988. 'n Kykie na die . verwag om hope geskende 4.15 Borne en Plante, die 7.00 Murder she wrote 3.30 Vrouekeur 4.15 Te le 6 wereJd se mees te gaan aflewer. Dudley Diere van die Veld 8.00 Netwe rk 3.50 Mie na Moe en kie 4.25 The Boy and the 4.00 Vcgskip-X 4.30 Silhouette eksld,usiewe en glansrykste Moore speel die rol van die 4.40 Diaz - A New 9.00 Die Kartuiserklooser 4.00 Mof en Mat Book restaurante, hotelle en "stoute kabouter" Patch. Perspecti ve van Pann a 4.1'0 Wiel ie Wa lie 4.30 An othe r life 5.25 Te kkies nagklubs. Sean Connery, *11.25 The Story of Rock 5.00 Lassie 10.00 Topspo rt 4.30 Gryses en Wyses 5.00 Cos by III 5.57 Kornpas . Roger Moore en Grace 'n Roll - Groepe soos The 6 10 50/50 11.45 Oo rde nking 5.00 Noe m my net 5.35 Curio sity Show 6.00 Nuus Jones sal onder andere te Shirell es, Th e Roneues, 6.50 'Kruis en Kronick Lamprecht 6.00 New s 6.15 Uit en Tuis sien wees. The Supremes, The 8.00' Netwerk TV 4 5.30 Die Wondcrw e reld 6. 15 Chri stma s Releases 7.05 Reeeie 8.00 Network 5.27 Mega-TTuffy To olh Runaways, The Pointer 9.00 Moza rt's Magic 6.00 Butterfly Island. van Isabe lle 7.00 Nothing is Easy Club Sisters en The Go-Go's . Aute 6.30 Topspon 5.57 Kompas 7.30 The Golden Girls 9.00 thirt ysomething. 5.30 Jimbo and the Jet Set 11.50 Epi logue 10.10 Lionel Bowman: 9.00 Head of Class 6.00 ' Die Nuus 8.00 Netwerk 10.00 Topspo rt 5.35 Stro kiesprent Reflections 9.32 Hotel 6.1 5 Potpo urri 9.05 Die Ma-Ploue rs 11.00 Face to face 5.45 The Trap Doo r 10.30 Insight 10.25 Spencer for Hire 7.05 Spioen-Spioen 9.35 Ker sfees in die 5.50 Carebears TV4 11.16 The Beam - Kool 8.00 Network Afrikaa nse Lcucrkunde TV 4 OopTyd 6.00 Th e Law and Harry and the Gang, Janet 9.00 The Hampt ons 10.00 Tops po rt 6.00 Part y Time on TV4 6.15 'Loving McG raw TV4 Jackson en Lionel Ritchie. 10.00 Topsport 11.00 Oordenki ng 9.03 The Bold and the 6.45 Supersport 9.03 ADifferent World 6.03 Kupid 11.30 Evening prayer Beautiful 1ntekenare 9.31 Hooperman 9.04 Tr auma Center M·NET TV 4 9.30 Cap itol 8.00 Supersport: 1988 9.57 Co ver Story 9.57 Kate and Allie. 10.30 Die Sersant en die TV 4 6.00 Pursuit of Happiness 10.00 Night Coon ' Olimpiese Spele in Seoul 10.30 The Do m deLuise 10.25 Sing Country Tiger Moth - Die storie van 6.00 Shane 6.30 Topsport 10.22 Boetebessie Marie 8.30 Dreamscape ­ Show 11.00 Topsport 'n man (George Ballot), 'n 9.04 Race Again st the 9.00 The Bol d and the 11.19 Ripley's Believe It or Dennis Quaid speel die rol II 00 Baretta meisie (Katinka Heyns) en Harvest ( 1986) Die verhaal Beaut iful Not van 'n spiritis tiese medium 'n baie ou vliegtuig. Ook van twce boere wat vy andc 9.30 Ca pitol wat die gawe het om ander MoNE T M oNET met Jaques LOOIS , Wena word totdat 'n tragcdie 10.00 Die W it Sluier Mo:"ET se drome binne te gaanen 1.30 Sh attered Vows 1.00 Supersport Naude en Tobie Cronje. dreig ... Met Wayne Rogers, (1973) . Die verhaal van 10.30 So uthe rn Comfort selfs te ervaar. Die 3.00 The Making of 52 3.30 Sweeney 12.10 The Norway Way Earl Holliman en Mariela re dokter Cha rles Beaum ont 12.20 West 57th: Boxer Amerikaanse president Pick Up. 5.03 Drug Wars 3.30 Heart of a Champion Costel lo, (Co bos Rossouw) en sy Lad y (Eddie Albert) word deur 3.30 Gh ostbu sters 5.20 Mega .T.tuffy tooth • 'n Jong atleel wat sy bee n 10.43 ,\ men vrou Lise (Ma rie do Toil) Intekenare nagmerries van 'n 5.10 The Booze Brothers club weens ka nke r verloor het. 11.10 Big Valley wie se seuntjie na 'n 3.30 Paddington goes to atoom oor log getei ster en 5.30 Beyond 2000 5.25 Wuzzles pak '0 eenman ·maralhon mOlorongel uk ve rlam is. the Movies roep Gamer se hull' in. Met Oop tyd 5.50 The Mouse Factory aan. Met Eric Fryer, Ro ben ;\1-:"ET 11.38 The Ii on eymooners 3.55 The Steam Drivcn Max von Sydow en 6.15 Hot Hits OopTyd Duvall en C hris lophcr 10.30 Sweeney .Adventures of Rive rboat Christopher Plummer. 7.00 Crime Sto ry 6.15 Heartbeat Make peace. 12.03 Where 'll1ere is Life : ~P" ET Bill 10.06 Improve Ton ite Intekenare 7.00 Carte Blanche 5.04 Canteen A Gay in the Fami ly 10.30 At Close Range 5.10 'Henry's Cal 10.30 So uthern Co mfort 8.00 Fame, Fortune and Inte kenare 5.27 Mega-T tuffy tooth 3.30 Wah Disney: Magic 12.20 West 57th : Ta bloi ts 5.30 Jimbo and the Jet Set 12. 10 Hot Hits Roman ce 8.00 The Twilight Zo ne elub in the Mag ic Kingdom 3.30 Th e E lephant Man 5.35 Te kenpre nt 8.30 At C lose Range - 'n 8.30 The Elephant Man· 5.30 Jim bo and the Jet Set 4.20 The Amazing 5.27 Mega ·TTuffyTooth 5.45 The Trap Door Dram atiese verhaal van 'n Die roerende film. wat 01' 5.35 Te kenprent Cosmic Awa rene ss of Club 5.50 Inspector Gadget tiener (Sean Penn) wat na 'n ware gebeurtenis 5.45 Th e Trap Door Duffy Moon 5.30 Liq ui-F ruit Oop tyd TVl jare 'n kans kry om sy pa gebaseer is, handel oor 'n 5.50 Th e Ente rprise 5.07 Hen ry's Cal Pikkieflikkers 6.15 Loving 5.57 Oggendboodska p (Christoph er Walk en) te gruwelik misvormde Smurfers 5.30 Liqui -Fruil 5.40 Te ke np rent 6.45 Designing Women 6.00 Opvoedkun dige tv leer ken. Sy pa is 'n jongman (John Hurt) wat OopTyd Chri suna s Magic 5.50 Th e Adv entures of 7.15 Newha rt 6.30 Agriforum '88 gevaarlike misdad iger. deur sy vriendskap met 'n 6.15 Lov ing 5.35 Strokiesprent the Galaxy Rangers 7.45 Superspon 7.00 Goe iemore SA Ook met Mill ie Perkins en dok ter (Anlhony Hopkins) 6.45 Ha n 10 Hart 5.45 The Trap Door 001' tyd Intekenare 9.00 Op voedkundi ge tv Christopher Penn . met sy sensitiewe en 7.45 Supersport 5.50 G.!. Joe 6. 15 Lov ing 8.00 Superspo n 11.00 To pspo rt 10.20 West 57th : Clint kunst ige natu ur vorendag Intekenare Oop tyd 6.45 Mariah Sta te 8.30 Drea msc ape 1.00 Koot Wik en Weeg Eastwood kom. Ook met Anne 8.00 Su pe rsport 6.15 Lovi ng 7.45 Supe rspo rt 10.06 City of Cities 1.05 Kuifie 10.30 The Naked Face · Bancroft . 8.30 Desperately Seeking 6.4 5 China Beach Inteken are 10.30 Hea n of a Champ ion 1.10 Ben die Beer Roger Moore speel die 10.30 Teachers Susan - Die lewe van 'n 7.45 Hooglepunte 8.00 Supersport 12.00 Cane Blanche ­ 1.35 Die Verkenners hoof rol in die aksiefilm vervce lde voor stcdel ike (nlek enare 8.30 Pollyanna - Die he ruitsendi ng

12 VryDag! 16 Desember 1988