Zał ącznik nr 1 do Uchwały Nr XXVI/316/09 Rady Miejskiej w Brzeszczach z dnia 24 marca 2009 roku

PlanOdnowyMiejscowości Zasole nalata2009–2015

1 Spis tre ści

Wst ęp ...... 3 Charakterystyka sołectwa Zasole...... 5 Poło Ŝenie ...... 5 Klimat...... 6 Historia...... 7 Krajobraz kulturowy ...... 8 Ludno ść ...... 10 Inwentaryzacja zasobów ...... 11 Rynek pracy i gospodarka ...... 11 Gospodarka...... 11 Bezrobocie...... 14 Gospodarka rolna...... 20 Walory przyrodnicze ...... 20 Kultura...... 21 Zabytki...... 21 Instytucje kultury...... 24 Edukacja ...... 30 Sport ...... 32 Organizacje społeczne...... 32 Analiza SWOT...... 36 Wizja rozwoju ...... 37 Planowane zadania i przedsi ęwzi ęcia z zakresu odnowy wsi...... 38 System wdra Ŝania i monitoringu...... 39

2 Wst ęp

Plan Odnowy Miejscowo ści Zasole (POM) jest dokumentem, który ma na celu przedstawienie wizji rozwoju wsi Zasole. Konieczno ść jego opracowania wynika wprost z wymogów Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW) – Oś priorytetowa 3 „Jako ść Ŝycia na obszarach wiejskich i ró Ŝnicowanie gospodarki wiejskiej” - Działanie „Odnowa i rozwój wsi”. POM jest równie Ŝ niezb ędnym dokumentem przy ubieganiu si ę o środki dla projektów z zakresu odnowy wsi realizowanych w ramach osi 4 „LEADER”. Celem Działania „Odnowa i rozwój wsi” jest wpływ na popraw ę jako ści Ŝycia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszka ńców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Umo Ŝliwi to rozwój to Ŝsamo ści społeczno ści wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost atrakcyjno ści turystycznej i inwestycyjnej obszarów wiejskich. Realizacja działania tworzy warunki dla rozwoju społeczno - ekonomicznego obszarów wiejskich i aktywizacji ludno ści wiejskiej przez wsparcie inwestycyjne przyznawane na realizacj ę projektów zwi ązanych z zagospodarowaniem przestrzeni publicznej, w tym utrzymaniem, odbudow ą i popraw ą stanu dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego wsi oraz podniesienie atrakcyjno ści turystycznej obszarów wiejskich.

W ramach działania wsparciem finansowym b ędą obj ęte projekty m.in. z zakresu: 1. budowy, przebudowy, remontu lub wyposa Ŝania budynków pełni ących funkcje rekreacyjne, sportowe i społeczno - kulturalne, w tym świetlic i domów kultury; 2. budowy, przebudowy, remontu lub wyposa Ŝania obiektów małej architektury; 3. budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ście Ŝek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, przeznaczonych do u Ŝytku publicznego, 4. zakupu towarów słu Ŝą cych przedsi ęwzi ęciom zwi ązanym z kultywowaniem tradycji społeczno ści lokalnych lub tradycyjnych zawodów; 5. operacji zwi ązanych z kształtowaniem obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, sprzyjaj ących nawi ązywaniu kontaktów społecznych, ze wzgl ędu na ich poło Ŝenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne, w szczególno ści poprzez odnawianie lub budow ę placów parkingowych, chodników lub o świetlenia ulicznego; 6. urz ądzania i porz ądkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku; 7. budowy, przebudowy lub remontu infrastruktury turystycznej; 8. zagospodarowania zbiorników i cieków wodnych w celu wykorzystania ich do rekreacji lub w celu poprawy estetyki miejscowo ści; 9. rewitalizacji budynków wpisanych do rejestru zabytków lub obj ętych wojewódzk ą ewidencj ą zabytków, u Ŝytkowanych na cele publiczne oraz obiektów małej architektury, odnawiania lub konserwacji lokalnych pomników historycznych i miejsc pami ęci; 10. zakupu i odnawiania obiektów charakterystycznych dla danego regionu lub tradycji budownictwa wiejskiego i ich adaptacji na cele publiczne; 11. budowy, przebudowy, remontu lub wyposa Ŝania obiektów budowlanych przeznaczonych na cele promocji lokalnych produktów i usług, w tym pawilonów, punktów wystawowych, sal ekspozycyjnych lub witryn; 12. odnawiania elewacji zewn ętrznych i dachów w budynkach architektury sakralnej wpisanych do rejestru zabytków lub obj ętych wojewódzk ą ewidencj ą zabytków i cmentarzy wpisanych do rejestru zabytków; 13. wyburzenia i rozbiórki zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporz ądkowania terenu w miejscowo ści, je Ŝeli niemo Ŝliwe jest ich odnowienie i dalsze u Ŝytkowanie — w zakresie koniecznym do realizacji pozostałych operacji,

14. zakupu materiału siewnego lub nasadzeniowego roślin wieloletnich; 15. zakupu sprz ętu, materiałów i usług, słu Ŝą cych realizacji operacji;

Plan Odnowy Miejscowo ści Zasole okre śla generalny kierunek rozwoju wsi oraz przedstawia metody i narz ędzia jego wdra Ŝania. Z uwagi na fakt, i Ŝ odnowa wsi jest wypadkow ą aktywno ści, zaanga Ŝowania i solidarnej postawy mieszka ńców, w przygotowanie dokumentu zaanga Ŝowani zostali od samego pocz ątku mieszka ńcy wsi, w szczególno ści wybrani przedstawiciele. Spełniony został zatem podstawowy warunek – oddolnej inicjatywy współpracy dla osi ągni ęcia wspólnego celu. Z kolei warunkiem ubiegania si ę o środki unijne jest zgodno ść Planu Odnowy Miejscowo ści ze Strategi ą Rozwoju Gminy oraz innymi dokumentami strategicznymi o charakterze lokalnym, regionalnym, krajowym, dlatego te Ŝ Plan Odnowy Miejscowo ści Zasole wpisuje si ę w Strategi ę Rozwoju Województwa Małopolskiego 2007-2013, Strategi ę Rozwoju Kraju, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia oraz Strategi ę Rozwoju Obszarów Wiejskich i Rolnictwa na lata 2007-2013. Opracowanie i uchwalenie Planu Odnowy Miejscowo ści stanowi niezb ędny warunek przy ubieganiu si ę o środki finansowe w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- 2013 Działanie „Odnowa i rozwój wsi”. Plan Odnowy Miejscowo ści Zasole spełnia wyznaczone kryteria w ramach Działania i b ędzie stanowił obligatoryjny zał ącznik wniosków aplikacyjnych.

Charakterystyka sołectwa Zasole Połłożeniie

Poło Ŝenie gminy

Gmina Brzeszcze poło Ŝona jest w środkowo - zachodniej cz ęś ci województwa małopolskiego, w zachodniej cz ęś ci powiatu o świ ęcimskiego 1. Od północy i północnego wschodu graniczy z gmin ą O świ ęcim, od wschodu z gmin ą K ęty, od południa z gmin ą Wilamowice, a od zachodu z gmin ą Mied źna. Gminy Wilamowice i Mied źna stanowi ą równocze śnie granic ę pomi ędzy województwem małopolskim i śląskim. Gmina Brzeszcze jest gmin ą górniczo – przemysłowo - rolnicz ą. W skład gminy wchodzi miasto Brzeszcze oraz 5 sołectw: - Jawiszowice, - Skidzi ń, - Przecieszyn, - Zasole, - Wilczkowice. Na terenie gminy przewaŜa zabudowa jednorodzinna wolnostoj ąca, w du Ŝej cz ęś ci typu wiejskiego. Całkowita powierzchnia gminy (gmina wraz z miastem Brzeszcze) wynosi 46,13 km2. Obszar gminy zamieszkuje ponad 21 tys. osób, w tym niemal o śmiuset to mieszka ńcy Zasola. Główn ą rol ę komunikacyjn ą na terenie gminy pełni droga wojewódzka nr 933 Chrzanów – Oświ ęcim – Brzeszcze – Pszczyna. Droga ta ł ączy Gmin ę Brzeszcze z drog ą krajow ą nr 1 Gda ńsk – Cz ęstochowa – Pszczyna – Bielsko Biała – Cieszyn i drog ą krajow ą nr 44 Gliwice – Tychy – Oświęcim – Kraków. Przez teren gminy przebiega równie Ŝ linia kolejowa, która ł ączy gmin ę z Oświ ęcimiem i dalej Katowicami i Krakowem oraz Czechowicami - Dziedzicami i Pszczyn ą, Bielskiem - Biał ą. Gmina zgodnie z regionalizacj ą fizyczno - geograficzn ą J. Kondrackiego (2002) poło Ŝona jest w obr ębie mezoregionu Dolina Górnej Wisły (512,22) i mezoregionu Pogórze Wilamowickie (512,23), nale Ŝą cych do makroregionu - Kotlina O świ ęcimska (512,2). Obszar gminy poło Ŝony jest w widłach rzek Wisły i Soły. Wisła stanowi zachodnią granic ę gminy, natomiast Soła wschodni ą. Powierzchnia Pogórza Wilamowickiego wznosi si ę łagodnie w kierunku południowym od poziomu 236 m n.p.m. w dolinie Wisły do około 270 m. n.p.m. w południowej cz ęś ci gminy. Najwi ększa ró Ŝnica wysoko ści wynosi zaledwie 34 m.

Poło Ŝenie sołectwa

Sołectwo (wie ś) Zasole jest poło Ŝone na południowym wschodzie gminy Brzeszcze. Dalej na wschód od Zasola le Ŝy miejscowo ść Ł ęki w gminie K ęty. Na zachodzie znajduje si ę brzeszcza ńskie sołectwo Jawiszowice, z kolei na północy poło Ŝone jest miasto Brzeszcze oraz pozostałe sołectwa gminy Brzeszcze – Przecieszyn, Wilczkowice i Skidzi ń. Przez sołectwo przebiega droga wojewódzka nr 949, ł ącz ąca Przeciszów z Brzeszczami. Teren wsi jest w zasadzie równinny, cho ć urozmaicony terenami zielonymi, lasami i rzekami (Soła, Młynówka). Ogromn ą rol ę odgrywa Soła, która w przybli Ŝeniu wyznacza wschodni ą granic ę sołectwa Zasole i całej gminy

1 Charakterystyka gminy – źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeszcze, Małopolska Agencja Energii i Środowiska, 2004 r.

5 Brzeszcze, nierzadko sprawiaj ąc zagro Ŝenie powodziowe.

Poło Ŝenie Zasola

źródło: Mapy Google

Klliimat

Gmina Brzeszcze poło Ŝona jest w zasi ęgu umiarkowanie ciepłego pi ętra klimatycznego, rejonu Kotliny O świ ęcimskiej 2. Jest to jeden z najcieplejszych regionów w Polsce, jednak zaznacza si ę na terenie gminy charakterystyczna dla klimatu kotlin zmienno ść warunków klimatycznych, przejawiaj ąca si ę nisk ą temperatur ą miesi ęcy zimowych. Średnia roczna suma opadów jest stosunkowo wysoka od około 700 do 900 mm. Głównie w okresie pó źnej wiosny i wczesnego lata na terenie gminy wyst ępuje do ść du Ŝo burz z gradem. Obszar jest słabo przewietrzany, wyst ępuje du Ŝa liczba cisz atmosferycznych i słabszych wiatrów. W zwi ązku z tym, i Ŝ rze źba obszaru jest słabo zró Ŝnicowana, obszar nie odznacza si ę wyra źnym zró Ŝnicowaniem mezoklimatycznym. Wi ększo ść terenów poło Ŝona jest w obr ębie mezoklimatu wy Ŝszych teras rzecznych o cechach umiarkowanie korzystnych dla mieszka ńców i rolnictwa. Jednak wyst ępuje tu skłonno ść do powstawania i utrzymywania si ę niskich inwersji termicznych, które sprzyjaj ą koncentracji zanieczyszcze ń powietrza oraz do ść silne wypromieniowanie ciepła w godzinach nocnych. Z tym wi ąŜ e si ę skrócenie okresu bezprzymrozkowego oraz tendencja do powstawania mgieł radiacyjnych

2 Informacje o klimacie w gminie Brzeszcze - źródło: Program Ochrony Środowiska (...)

6 Hiistoriia

Historia gminy

Brzeszcze i okoliczne wsie zało Ŝono w okresie średniowiecza na prawie niemieckim. Najstarsz ą wsi ą na terenie obecnego miasta i gminy s ą Jawiszowice, wzmiankowane w spisach świ ętopietrza w 1326 r. Pozostałe wsie po świadczone zostały w XIV i XV w. 3 Brzeszcze na pocz ątku były wsi ą ksi ąŜę cą a pó źniej królewsk ą. Na pocz ątku XVII w. nale Ŝały do rodu Małachowskich, a po nich do Duninów. W roku 1822 stały si ę własno ści ą Karola Ludwika Habsburga i pozostały w ich posiadaniu do roku 1924. Nast ępnie Karol Stefan, w ramach rozlicze ń podatkowych z rz ądem polskim podarował maj ątek w Brzeszczach mi ędzy innymi Polskiej Akademii Umiej ętno ści. W roku 1903 w Brzeszczach rozpocz ęto budow ę kopalni w ęgla, która stała si ę nowym źródłem utrzymania dla ludno ści. Stała si ę równie Ŝ baz ą dla powstania i rozwoju Ŝycia społecznego, kulturalnego i działalno ści politycznej. Rok 1939 rozpocz ął trwaj ący blisko 6 lat okres okupacji hitlerowskiej. Teren obecnej gminy znajdował si ę w granicach III Rzeszy. W 1940 niemiecki okupant przyst ąpił do budowy obozu koncentracyjnego w O świ ęcimiu, natomiast w 1942 r. na terenie Brzeszcz i Jawiszowic powstały dwa podobozy – Budy i Jawischowitz. Brzeszcze zostały wyzwolone przez wojska radzieckie 27 stycznia 1945r. Po roku 1945 nast ąpił dynamiczny rozwój miejscowo ści, szczególnie w latach 60 i 70-tych. 7 lipca 1962 roku Brzeszcze uzyskały prawa miejskie, natomiast obecny kształt administracyjny miasta i gminy został ustalony w 1982 roku. W 1966 roku miasto otrzymało swój herb, którego projektodawc ą jest Józef Fijas. Od 1 stycznia 1999r Gmina Brzeszcze wchodzi w skład powiatu o świ ęcimskiego w województwie małopolskim. Środowisko kulturowe Gminy Brzeszcze tworz ą wyst ępuj ące na tym terenie obiekty zabytkowe, zachowane formy budownictwa zagrodowego, przykopalniane osiedla robotnicze, kapliczki, krzy Ŝe przydro Ŝne, pomniki, cmentarze i inne elementy małej architektury.

Historia sołectwa

Do 1952 r. wie ś Zasole była przysiółkiem wsi Ł ęki, pod nazw ą Ł ęki – Zasole 4. Administracyjnie przynale Ŝała do gminy K ęty. W 1953 r. na mocy uchwały Powiatowej Rady Narodowej w O świ ęcimiu przysiółek Ł ęki – Zasole została samodzieln ą wsi ą pod nazw ą Zasole i weszła w skład gminy Nowa Wie ś, rozpoczynaj ąc swój byt z nast ępuj ącym stanem: − stan ludno ści – 440 osób − budynków mieszkalnych we wsi – 90 − powierzchnia gospodarstw rolnych – 114 ha − jednoklasowa szkoła powszechna (cztery oddziały) − sklepik wiejski Gminnej Spółdzielni w K ętach (w domu prywatnym).

Struktura mieszka ńców: − rolnicy – 26,2% − górnicy i emeryci – 60,7% − inni robotnicy – 13,1%

3 Historia gminy – źródło: Program Ochrony Środowiska dla Gminy Brzeszcze, Małopolska Agencja Energii i Środowiska, 2004 r. 4 Historia sołectwa – źródło: materiał roboczy „ Mapa zasobów wsi Zasole ”, O środek Kultury w Brzeszczach.

7

Wie ś nie miała wówczas sieci elektrycznej, na jej terenie pracował jeden silnik spalinowy „Diesel”, u Ŝywany do omłotów (własno ść Jana Jedli ńskiego). W 1954 r. Zasole weszło w skład gromadzkiej Rady Narodowej w Przecieszynie, a od roku 1973 przeszło do gminy Jawiszowice – powiat O świ ęcim. W 1975 r. Zasole zostało wł ączone administracyjnie, wraz z gmin ą Jawiszowice, do gminy Brzeszcze.

Kalendarium: XIII w. - najstarsze wzmianki o przysiółku Zasole, poł ączonym z macierzyst ą wsi ą Ł ęki 1508 r. - inwentarz zamku o świ ęcimskiego, m.in. Bielany, Ł ęki jako wsie królewskie 1789-94 – J. Stanek w monografii „Z dziejów Ziemi Oświ ęcimskiej” odnotował, Ŝe w tych latach w Zasolu mieszkało 3 zagórników, 26 chałupników, 3 komorników 1857 r. - wła ścicielem Ł ęk (Zasola) był K. Larisch 1912 r. - budowa szkoły 1913 r. - otwarcie szkoły pod nazw ą Szkoła Ludowa jednoklasowa, mieszana w Zasolu Ł ęckim, Okr ąg Szkolny Biała, nauk ę rozpoczyna 10 chłopców i 18 dziewcz ąt 1931 r. - ufundowanie przez rodziców sztandaru szkolnego, po świ ęconego w Ko ściele w Bielanach przez ks. Góralika 1938 r. - Gromadzka Rada w Ł ękach uchwala nadbudow ę szkoły 1953 r. - wył ączenie z gromady Ł ęki przysiółka Zasole i utworzenie samodzielnej gromady o nazwie Zasole, w gminie K ęty 1954 r. - przynale Ŝno ść do gminy Przecieszyn, zało Ŝenie OSP 1956 r. - zabłysła pierwsza Ŝarówka 1960 r. - budowa drewnianego baraku wiejskiego 1964 r. - dobudowanie świetlicy (zniszczona po Ŝarem) 1973 r. - przej ście do gminy Jawiszowice 1975 r. - remont szkoły, wł ączenie gminy Jawiszowice wraz z Zasolem do gminy Brzeszcze 1983 r. - rozpocz ęcie budowy Przedszkola i O środka Zdrowia, stra Ŝ otrzymuje pierwszy samochód 1984 r. - budowa wiejskiej sieci wodoci ągowej 1987 r. - przekazanie do u Ŝytku dwuoddziałowego Przedszkola 1988 r. - przekazanie Gminnego O środka Zdrowia 1990 r. - otwarcie kaplicy w domu p. Wandy Dusik 1991 r. - rozpocz ęcie budowy kaplicy 1993 r. - uroczysto ść wmurowania kamienia w ęgielnego 1997 r. - uroczysto ść po świ ęcenia kaplicy

Krajjobrazkullturowy

Pod wzgl ędem krajobrazowym dominuje w gminie krajobraz otwarty – osadniczo – rolniczy 5. Jedynie obszar Brzeszcz jest zurbanizowany. Płaskie ukształtowanie i mały udział zalesie ń w pokryciu terenu powoduj ą, Ŝe charakterystyczne dla gminy s ą dalekie widoki i szerokie panoramy. Szczególn ą rol ę odgrywa jeden z grzbietów karpackich - Beskid Mały, zamykaj ący od południa panoramy z terenu Gminy. Dla walorów krajobrazowych Gminy kluczowymi elementami s ą: - Ci ągi krajobrazowe dolin rzecznych Wisły i Soły ł ącz ące dalekie wgl ądy w pasma Beskidów na południu oraz w rozległy krajobraz rolniczo – osadniczy w pozostałych kierunkach z sekwencj ą

5 Krajobraz kulturowy gminy – źródło: Gminny program opieki nad zabytkami gminy Brzeszcze, Regionalny O środek Bada ń i Dokumentacji Zabytków w Krakowie, Kraków 2007.

8 wn ętrz kameralnych wyznaczanych przez zaro śla ł ęgowe i starorzecza, - Zespoły stawów rybnych o długiej tradycji historycznej, znacznych walorach przyrodniczych i ukształtowanej formie własnej, - Dominanty kulturowe w postaci wie Ŝ ko ściołów parafialnych oraz elementów infrastruktury górniczej, - Zespół wn ętrz krajobrazu zurbanizowanego w Kolonii Górniczej w Brzeszczach, - Krajobraz osadniczy historycznych zespołów ruralistycznych znacznie przekształcony w wyniku rozbudowy i modernizacji poszczególnych miejscowo ści, - Cennym elementem krajobrazowym, zagro Ŝonym ze wzgl ędu na zmiany gospodarczo – ekonomiczne, jest siatka rozłogów pól, decyduj ąca o to Ŝsamo ści krajobrazu rolniczego Małopolski, - Elementem dysharmonijnym, wymagaj ącym docelowo zagospodarowania krajobrazowego i neutralizacji ekologicznej s ą obszary odstojników i tereny zdewastowane w wyniku szkód górniczych.

Teren Gminy był obj ęty rozpoznaniem archeologicznym w ramach Archeologicznego Zdj ęcia Polski. Badania przeprowadzono w granicach obszarów AZP nr 103 – 49, 104 – 49, 105 – 49. W trakcie bada ń nie zidentyfikowano Ŝadnych stanowisk archeologicznych, ani pradziejowych śladów osadniczych. W trakcie prac nad Strategi ą Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Miasta i Gminy Brzeszcze na lata 2005-2015 nakre ślono wizj ę rozwoju gminy: „Brzeszcze – gmina o wiejskich walorach i miejskich standardach, przywi ązana do tradycji, zdecydowana na rozwój”. Jednocze śnie w wyniku prowadzonych wówczas bada ń stwierdzono pewien kryzys w postrzeganiu i definiowaniu owej tradycji. Ze wzgl ędów historycznych elementami tradycji, wokół których mo Ŝna budowa ć pozytywny program kształtowania poczucia to Ŝsamo ści regionalnej wydaj ą si ę by ć: - tradycja ksi ęstwa o świ ęcimskiego, - tradycja górnicza, - tradycja gospodarki rolnej i stawowej, - zwi ązki z Małopolsk ą - tradycja legionowa, - specyfika pogranicza historycznej Ziemi Krakowskiej i Śląska Jako znaki to Ŝsamo ści mog ą wyst ąpi ć: - ko ściół p.w. św. Marcina w Jawiszowicach – najcenniejszy i najstarszy zabytek regionu, o indywidualnej i rozpoznawalnej formie architektonicznej. - zespoły zabudowy kolonii górniczych w Brzeszczach - elementy krajobrazu kulturowego z mozaik ą stawów oraz krajobrazu nadrzecznego Wisły i Soły.

9 Ludność

Liczba ludno ści w gminie

Liczba ludno ści w gminie Brzeszcze wykazuje w ostatnich latach tendencj ę do nieznacznego zmniejszania si ę, przy czym zjawisko to nap ędzane jest przez migracj ę ludno ści z samego miasta. O ile bowiem, liczba mieszka ńców gminy zmniejszyła si ę o 1%, o tyle z miasta wyprowadziło si ę 375 mieszka ńców (3%), w okresie mi ędzy grudniem 2005 i 2008 roku.

Liczba mieszka ńców gminy Brzeszcze zameldowanych na pobyt stały, stan na koniec danego roku MIEJSCOWO ŚĆ LATA 2005 2006 2007 2008 Jawiszowice 6843 6819 6804 6856 Przecieszyn 1082 1126 1134 1158 Skidzi ń 770 779 786 797 Wilczkowice 448 438 446 449 Zasole 728 737 752 775 Brzeszcze 12080 11924 11819 11705 Razem GMINA 21951 21823 21741 21740 Źródło: Urz ąd Gminy w Brzeszczach

Liczba ludno ści w sołectwie

Pod wzgl ędem demograficznym Zasole wykazuje podobn ą tendencj ę do pozostałych sołectw, tzn. liczba mieszka ńców wsi w 2008 r. zwiększyła si ę w porównaniu do poprzednich lat (728 osób na koniec 2005 r., 775 osób – 2008 r.). W ci ągu trzech ostatnich lat przybyło 6% mieszka ńców wsi.

Liczba ludno ści w poszczególnych sołectwach, lata 2005-2008

25000

20000

15000 2005 2006 2007 10000 2008

5000

0 Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Wilczkow ice Zasole Brzeszcze GMINA

Źródło: Urz ąd Gminy10 w Brzeszczach Inwentaryzacja zasobów Rynekpracyiigospodarka

Gospodarka

Kopalnia W ęgla Kamiennego "Brzeszcze – Silesia" Ruch I 6 jest najwi ększym przedsi ębiorstwem na terenie gminy Brzeszcze, działaj ącym w ramach Kompanii W ęglowej S.A. Jest te Ŝ licz ącym si ę organizmem gospodarczym województwa. Od wielu lat wywiera zasadniczy wpływ na kształtowanie poziomu Ŝycia mieszka ńców, rozwój stosunków społecznych w środowisku oraz świadomo ści obywatelskiej górników i ich rodzin. Z rozwojem kopalni rosło górnicze miasto Brzeszcze, a wraz z nim ludzie, z których wielu całe swoje Ŝycie, zdolno ści i umiej ętno ści po świ ęciło górnictwu. Kopalnia "Brzeszcze-Silesia" Ruch I ma du Ŝe zasoby w ęgla kamiennego, których eksploatacje utrudniaj ą jednak warunki geologiczne: pokłady cienkie i poprzecinane uskokami. W górnych warstwach obserwuje si ę znaczny napływ wody, a w dolnych coraz silniejsze wyst ępowanie metanu. Obszar górniczy kopalni "Brzeszcze-Silesia" Ruch I zlokalizowany jest w wi ększo ści na terenie miasta Brzeszcze oraz przynale Ŝnej do tej gminy wsi Jawiszowice, Skidzi ń, Przecieszyn, Wilczkowice i le Ŝą cej poza gmin ą wsi Rajsko. Kopalnia s ąsiaduje od zachodu z rejonem Mi ędzyrzecze i Ćwiklice, od wschodu z obszarem O świ ęcim – Polanka , a od południa z Jawiszowicami. Rejony te s ą obszarami rezerwowymi. Od strony północnej usytuowany jest obszar górniczy KWK Piast Ruch II w Woli. Zło Ŝe w ęgla kamiennego zostało udokumentowane do gł ęboko ści zalegania pokładu 510 , tj. do około 1150 m. Przedmiotem eksploatacji s ą aktualnie pokłady warstw orzeskich i rudzkich. W obr ębie obszaru górniczego "Brzeszcze" dokonuje si ę eksploatacji w ęgla oraz kopaliny towarzysz ącej - metanu. Udokumentowane zasoby przemysłowe węgla kopalni "Brzeszcze-Silesia" Ruch I w ilo ści 157,5 mln ton zapewniaj ą jej przy obecnym poziomie wydobycia dalsz ą Ŝywotno ść na ponad 34 lata. Cała ilo ść wydobytego w ęgla kierowana jest do zakładu mechanicznej przeróbki w ęgla, a nast ępnie sprzedawana na cele energetyczne i ciepłownicze, na cele opałowe odbiorcom indywidualnym. Kopalnia "Brzeszcze-Silesia" Ruch I jest najbardziej metanow ą kopalni ą Górno śląskiego Zagł ębia W ęglowego.

Od kilku lat, na terenie pogórniczym Kopalni „Brzeszcze-Silesia” - dawnym Ruchu II Jawiszowice, lokuj ą swoje zakłady przedsi ębiorstwa nabywaj ące nieruchomo ści po likwidowanej w tym miejscu działalno ści kopalni. Obszar ten spełnia de facto rol ę strefy gospodarczej, która zaczyna znacz ąco wpływa ć na klimat gospodarczy w całej gminie.

W gminie Brzeszcze zostały zarejestrowane w 2007 r. ogółem 1893 podmioty gospodarki narodowej, przy czym w uj ęciu trzyletnim – od 2005 r. nast ępuje wzrost ilo ści rejestrowanych podmiotów. Wielko ści te nie do ko ńca odzwierciedlaj ą stan rzeczywisty, poniewa Ŝ obejmuj ą równie Ŝ podmioty, które zostały wyrejestrowane w tym samym roku. W gminnej ewidencji działalno ści gospodarczej na koniec 2008 r. zarejestrowane były 1172 przedsi ębiorstwa prowadzone przez osoby fizyczne, przy czym rozkład pomi ędzy poszczególne miejscowo ści gminy wygl ądał nast ępuj ąco 7: Brzeszcze - 619, Jawiszowice – 391, Skidzi ń – 49, Wilczkowice – 19, Zasole – 29, Przecieszyn – 65.

6 Informacje o KWK „Brzeszcze-Silesia” - źródło: strona internetowa kopalni www.kwsa.pl 7 Źródło: Urz ąd Gminy w Brzeszczach.

11 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów własno ściowych oraz wg sekcji PKD - Gmina Brzeszcze

2005 2006 2007 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNO ŚCIOWYCH Ogółem ogółem 1 844 1 860 1 893 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem 83 77 77 pa ństwowe i samorz ądowe jednostki prawa bud Ŝetowego ogółem 41 36 36 spółki handlowe 4 4 4 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem 1 761 1 783 1 816 osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą 1 447 1 459 1 488 spółki handlowe 45 46 50 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 2 2 2 spółdzielnie 6 6 6 fundacje 1 1 1 stowarzyszenia i organizacje społeczne 28 32 35 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKCJI PKD Jednostki zarejestrowane ogółem ogółem 1 844 1 860 1 893 w sekcji A Rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo ogółem 19 28 30 w sekcji C Górnictwo ogółem 3 3 3 w sekcji D Przetwórstwo przemysłowe ogółem 139 137 137 w sekcji E Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczn ą, gaz, wod ę ogółem 2 2 2 w sekcji F Budownictwo ogółem 189 197 206 w sekcji G Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych, motocykli oraz artykułów u Ŝytku osobistego i domowego ogółem 681 673 661 w sekcji H Hotele i restauracje ogółem 52 53 55 w sekcji I Transport, gospodarka magazynowa i łączno ść ogółem 134 138 147 w sekcji J Po średnictwo finansowe ogółem 59 58 63 w sekcji K Obsługa nieruchomo ści, wynajem i usługi zwi ązane z prowadzeniem działalno ści gospodarczej ogółem 287 292 299 w sekcji L Administracja publiczna i obrona narodowa; obowi ązkowe ubezpieczenie społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne ogółem 13 11 11 w sekcji M Edukacja ogółem 55 53 51 w sekcji N Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ogółem 59 57 60 w sekcji O Działalno ść usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała ogółem 152 158 168

Źródło: strona internetowa Głównego Urz ędu Statystycznego www.stat.gov.pl

12 Podmioty gospodarki narodowej wg sekcji PKD w 2007 r.

Sekcja A Rolnictw o

Sekcja D Przetw órstw o przem.

Sekcja E Energia, gaz, w oda

Sekcja F Budow nictw o

Sekcja G Handel i napraw y

Sekcja H Hotele, restauracje

Sekcja I Transport, ł ączno ść

Sekcja J Po średnictw o fin.

Sekcja K Nieruchomo ści

Sekcja L Administracja, ubezp.

Sekcja M Edukacja

Sekcja N Ochrona zdrow ia

Sekcja O Usługi, pozostałe

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Źródło: Główny Urz ąd Statystyczny

Z powy Ŝszych danych wynika, Ŝe najwi ęcej podmiotów skupia sekcja G Handel i naprawy – 661 podmiotów, co stanowi 35 % ogółu zarejestrowanych. Zaznacza si ę stały spadek podmiotów w tej dziedzinie. Dla porównania w roku 2005 sekcja handlu i napraw skupiała 681 podmiotów. Dynamicznie rozwija si ę równie Ŝ sekcja K Obsługa nieruchomo ści, usługi zwi ązane z prowadzeniem działalno ści gospodarczej – tutaj skupione jest 299 podmiotów, co stanowi ok. 16 % wszystkich zarejestrowanych i zaznacza si ę tendencja wzrostowa (odpowiednio 287, 292 podmioty w latach 2005, 2006). Kolejne dziedziny skupiaj ące wi ększ ą ilo ść podmiotów to sekcja G Budownictwo (11% ogółu), sekcja O Usługi pozostałe (8,9%) oraz zbli Ŝone do nich pod wzgl ędem liczby podmiotów reprezentuj ących Sekcja I Transport, ł ączno ść (7,8%) oraz Sekcja D Przetwórstwo przemysłowe (7,3%). Z wyj ątkiem przetwórstwa przemysłowego, które notuje minimalny spadek liczby podmiotów (139 w 2005 r. oraz 137 w 2007 r.), pozostałe bran Ŝe charakteryzuj ą si ę wzrostem liczby rejestrowanych przedsi ębiorstw, średnio o 9% w stosunku do danych z 2005r.

13 Bezrobocie

Bezrobocie w gminie

Na podstawie danych z Powiatowego Urz ędu Pracy w O świ ęcimiu z lat 2007 – 2008 8 mo Ŝna zauwa Ŝyć, i Ŝ stopa bezrobocia w powiecie o świ ęcimskim w całym tym okresie była wy Ŝsza od stopy bezrobocia w województwie małopolskim ale ni Ŝsza od stopy bezrobocia w kraju. Na koniec 2008 r. wyniosła 9%, co oznacza, Ŝe była ni Ŝsza od stopy bezrobocia na koniec 2007 r. (grudzie ń 2007 r. - 10,6%) oraz na przełomie 2006 / 2007 r. (stycze ń 2007 – 14,4%).

Stopa bezrobocia w latach 2007 – 2008 r. w powiecie o świ ęcimskim na tle województwa i kraju.

Stopa bezrobocia w roku 2008 Stopa bezrobocia w roku 2007 woj. woj. Miesi ąc PolskaMałopolskie PUP O świ ęcim Misi ąc PolskaMałopolskie PUP O świ ęcim grudzie ń 9,5 7,6 9 grudzie ń 11,2 8,7 10,6 listopad 9,1 7,2 8,5 listopad 11,2 8,8 10,9 pa ździernik 8,8 7 8,3 pa ździernik 11,3 8,7 10,7 wrzesie ń 8,9 7 8,3 wrzesie ń 11,6 9 10,8 sierpie ń 9,1 7,1 8,5 sierpie ń 11,9 9,1 11,1 lipiec 9,2 7,1 8,7 lipiec 12,1 9,2 11,4 czerwiec 9,4 7,3 9,1 czerwiec 12,3 9,4 11,4 maj 9,8 7,6 9,4 maj 12,9 9,8 11,7 kwiecie ń 10,3 8 9,7 kwiecie ń 13,6 10,4 12,5 marzec 10,9 8,4 10,2 marzec 14,3 10,9 13,1 luty 11,3 8,8 10,8 luty 14,8 11,4 14,0 stycze ń 11,5 8,9 10,9 stycze ń 15,1 11,6 14,4

Źródło: strona internetowa Powiatowego Urz ędu Pracy w O świ ęcimiu, www.pup.oswiecim.pl

Najliczniej reprezentowanym przedziałem wiekowym wśród osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze jest przedział 25 – 34 lata. A Ŝ 33% bezrobotnych wywodzi si ę z tej młodej grupy wiekowej. Bardziej wymowne jest natomiast to, i Ŝ drug ą najliczniejsz ą grup ą s ą osoby bezrobotne w wieku 18 – 24 lata (27%), co pozwala zauwa Ŝyć, Ŝe ok. 60% bezrobotnych w gminie to młodzi ludzie - w wieku 18 – 34 lata. Kolejna w skali wielko ści grupa to przedział wiekowy 45 – 54 lata (20%).

Struktura w ieku osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze, stan na 10.02.2009 r. Gmina Brzeszcze Wiek Liczba % ogółu bezrobotnych 18-24 147 27,12 25-34 179 33,03 35-44 85 15,68 45-54 113 20,85 55-59 17 3,14 60-64 1 0,18 Ogółem 542 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu.

8 Informacje dotycz ące bezrobocia (w tym z obszaru gminy Brzeszcze) – źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu oraz strona www.pup.oswiecim.pl

14 Najwi ęcej osób spo śród grona bezrobotnych w gminie Brzeszcze posiada wykształcenie policealne lub średnie zawodowe (30,2%), najmniej osób natomiast legitymuje si ę wykształceniem wy Ŝszym, bo niespełna 11%. W śród bezrobotnych zarejestrowanych jest równie Ŝ sporo osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym – 28,2%.

Struktura w ykształcenia osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze, stan na 10.02.2009 r. Gmina Brzeszcze Wykształcenie Liczba % ogółu bezrobotnych wy Ŝsze 59 10,89 policealne i średnie zawodowe 164 30,26

średnie ogólnokształc ące 67 12,36

zasadnicze zawodowe 153 28,23 gimnazjalne i poni Ŝej 99 18,27 Ogółem 542 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

W gminie Brzeszcze niemal 27% osób bezrobotnych posiada w swoim dorobku sta Ŝ pracy od roku do pi ęciu lat, co mo Ŝe dziwi ć, zwa Ŝywszy na mniejsz ą liczb ę bezrobotnych legitymuj ących si ę sta Ŝem do jednego roku (21,6%), a nawet brakiem jakiegokolwiek sta Ŝu (19,4%). Najmniej osób szukaj ących pracy wywodzi si ę z kr ęgu najbardziej do świadczonych, tj. posiadaj ących sta Ŝ pracy rz ędu trzydziestu i wi ęcej lat (2,2%).

Liczba osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze w edług sta Ŝu pracy, stan na 10.02.2009 r. Gmina Brzeszcze Sta Ŝ pracy ogółem Liczba % ogółu bezrobotnych do 1 roku 117 21,59 1-5 146 26,94 5-10 66 12,18 10-20 54 9,96 20-30 42 7,75 30 lat i wi ęcej 12 2,21 bez sta Ŝu 105 19,37 Ogółem 542 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

Stosunkowo optymistycznym wska źnikiem jest czas pozostawania osób bezrobotnych bez pracy. Najbardziej niebezpieczne, tzw. chroniczne, bezrobocie pow. 24 miesi ęcy wyst ępuje w gminie Brzeszcze na do ść niskim poziomie 14,4%. Jeszcze ni Ŝej kształtuje si ę bezrobocie osób pozostaj ących bez pracy od roku do dwóch lat (6%). Osoby bezrobotne w gminie szukaj ą pracy najcz ęś ciej od miesi ąca do trzech miesi ęcy (29,5%), od trzech do sze ściu (20,8%), cz ęsto te Ŝ wystarcza jeden miesi ąc (18,6%).

15

Liczba osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze w edług czasu pozostaw ania bez pracy, stan na 10.02.2009 r. Gmina Brzeszcze Czas pozostawania bez pracy w Liczba miesi ącach % ogółu bezrobotnych do 1 101 18,63 1-3 160 29,52 3-6 113 20,85 6-12 57 10,52 12-24 33 6,09 pow. 24 78 14,39 Ogółem 542 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu.

Bezrobocie w sołectwie

W dniu 10 lutego 2009 r. w Powiatowym Urz ędzie Pracy w O świ ęcimiu było zarejestrowanych 14 osób bezrobotnych z Zasola, przy czym stanowili oni 2,6% ogółu bezrobotnych w gminie. O ile liczba bezrobotnych w sołectwie nie jest w Ŝaden sposób porównywalna do liczby bezrobotnych w Brzeszczach lub Jawiszowicach, o tyle odsetek bezrobotnych kobiet w Zasolu w stosunku do ogółu bezrobotnych we wsi nie odbiega ju Ŝ tak wyra źnike od średniego wska źnika (70,1%) i wynosi 50%. To jedyny przypadek sołectwa w gminie Brzeszcze, w którym brak zauwa Ŝalnej przewagi bezrobotnych kobiet w śród ogółu osób zarejestrowanych w urz ędzie pracy jako bezrobotne.

Liczba bezrobotnych w poszczególnych miejscow o ściach gminy Brzeszcze, stan na 10.02.2009 r. % ogółu bezrobotnych Liczba % ogółu kobiet w ogóle Miejscowo ści w gminie Brzeszcze w tym kobiety bezrobotnych bezrobotnych bezrobotnych w miejscowo ści Brzeszcze 290 206 53,51 71,03 Jawiszowice 194 137 35,79 70,62 Przecieszyn 17 10 3,14 58,82 Skidzi ń 22 16 4,06 72,73 Zasole 14 7 2,58 50 Wilczkowice 5 4 0,92 80 OGÓŁEM 542 380 100 70,11

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

16 Struktura płci osób bezrobotnych w poszczególnych miejscow o ściach gminy Brzeszcze (%)

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice OGÓŁEM

bezrobotni m ęŜ czy źni bezrobotne kobiety

Wska źnik procentowy bezrobocia na terenie sołectwa wskazuje, Ŝe bezrobotnymi osobami na terenie Zasola s ą osoby młode, w wieku od 18 do 34 lat, poniewa Ŝ bior ąc pod uwag ę sum ę kategorii 18 – 24 lata i 25 – 34 lata jest ich dziewi ęć , co stanowi 64% ogółu bezrobotnych w sołectwie. Pozostałe osoby bezrobotne w sołectwie nale Ŝą do grupy wiekowej 45 – 54 (21,4%) i 35 – 44 lata (14,3%). Nie ma w śród bezrobotnych osób w wieku 55 – 64 lata.

Struktura w ieku osób bezrobotnych w poszczególnych miejscow o ściach gminy Brzeszcze, stan na 10.02.2009 r. Brzeszcze Jawiszowice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkowice Wiek liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu 18-24 70 24,14 58 29,9 7 41,18 5 22,73 6 42,86 1 20 25-34 92 31,72 70 36,08 6 35,29 7 31,82 3 21,43 1 20 35-44 51 17,59 21 10,82 1 5,88 7 31,82 2 14,29 3 60 45-54 66 22,76 38 19,59 3 17,65 3 13,64 3 21,43 0 0 55-59 10 3,45 7 3,61 0 0 0 0 0 0 0 0 60-64 1 0,34 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Ogółem 290 100 194 100 17 100 22 100 14 100 5 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

Struktura wieku osób bezrobotnych w poszczególnych miejscowo ściach gminy Brzeszcze (%)

100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice

18-24 25-34 35-44 45-54 55-59 60-64

17 Wi ększo ść z osób bezrobotnych w Skidziniu legitymuje si ę wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (42,9%) lub zasadniczym zawodowym (35,7%). Pozostałe stopnie wykształcenia charakterystyczne s ą dla trzech osób, z których jedna ma wykształcenie wy Ŝsze, druga średnie ogólnokształc ącę, a trzecia gimnazjalne lub ni Ŝsze.

Struktura w ykształcenia osób bezrobotnych w poszczególnych miejscow o ściach gminy Brzeszcze, stan na 10.02.2009 r.

Brzeszcze Jawiszowice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkowice Wykształcenie liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu

wy Ŝsze 30 10,34 24 12,37 2 11,76 2 9,09 1 7,14 0 0 policealne i średnie zawodowe 79 27,24 64 32,99 6 35,29 7 31,82 6 42,86 2 40

średnie ogólnokształc ące 31 10,69 27 13,92 4 23,53 3 13,64 1 7,14 1 20

zasadnicze zawodowe 88 30,34 51 26,29 3 17,65 5 22,73 5 35,71 1 20 gimnazjalne i poni Ŝej 62 21,38 28 14,43 2 11,76 5 22,73 1 7,14 1 20 Ogółem 290 100 194 100 17 100 22 100 14 100 5 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

Struktura wykształcenia osób bezrobotnych w poszczególnych miejscowo ściach gminy Brzeszcze (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice

wy Ŝsze policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształc ące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poni Ŝej

Wśród osób bezrobotnych w Zasolu przewa Ŝaj ą osoby ze sta Ŝem pracy do roku do pi ęciu lat (4 osoby, tj. 26% ogółu). Po trzy osoby (21,4% ogółu) legitymuj ą si ę sta Ŝem pracy w dwóch przedziałach – od 5 do 10 lat oraz od 10 do 20 lat. Po dwie osoby (14,3% ogółu) nie maj ą w ogóle sta Ŝu pracy lub maj ą go najwy Ŝej rok, natomiast brak jest bezrobotnych ze sta Ŝem 20 i wi ęcej lat.

18 Liczba osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze w edług sta Ŝu pracy, stan na 10.02.2009 r.

Sta Ŝ pracy Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice ogółem liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu Do 1 roku 66 22,76 39 20,1 3 17,65 6 27,27 2 14,29 1 20 1-5 72 24,83 59 30,41 5 29,41 5 22,73 4 28,57 1 20 5-10 34 11,72 21 10,82 3 17,65 3 13,64 3 21,43 2 40 10-20 35 12,07 13 6,7 1 5,88 2 9,09 3 21,43 0 0 20-30 22 7,59 16 8,25 2 11,76 2 9,09 0 0 0 0 30 lat i w i ęcej 7 2,41 5 2,58 0 0 0 0 0 0 0 0 bez sta Ŝu 54 18,62 41 21,13 3 17,65 4 18,18 2 14,29 1 20 Ogółem 290 100 194 100 17 100 22 100 14 100 5 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

Struktura sta Ŝu pracy osób bezrobotnych w poszczególnych miejscowo ściach gminy Brzeszcze (%)

100%

90%

80%

70% 60%

50%

40% 30%

20%

10% 0% Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice

Do 1 roku 1-5 5-10 10-20 20-30 30 lat i wi ęcej bez sta Ŝu

W Zasolu, w odró Ŝnieniu od pozostałych sołectw, nie ma Ŝadnej osoby pozostaj ącej bez pracy dłu Ŝej ni Ŝ dwa lata. Wi ększo ść bezrobotnych pozostaje bez zatrudnienia krócej ni Ŝ miesi ąc lub od 6 do 12 miesi ęcy (po 4 osoby – 28,6%). Trzy osoby s ą bezrobotne od 1 do 3 miesi ęcy (21,4%), dwie osoby (14,3%) pozostaj ą bez pracy od roku do dwóch, a jedna osoba (7,1%) nie ma pracy od 3 do 6 miesi ęcy.

19 Liczba osób bezrobotnych w gminie Brzeszcze w edług czasu pozostaw ania bez pracy w miesi ącach, stan na 10.02.2009 r.

Czas Brzeszcze Jawiszowice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkowice pozostawania bez pracy w liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu liczba % ogółu miesi ącach do 1 49 16,9 39 20,1 4 23,53 5 22,73 4 28,57 0 0 1-3 90 31,03 54 27,84 4 23,53 6 27,27 3 21,43 3 60 3-6 61 21,03 47 24,23 2 11,76 2 9,09 1 7,14 0 0 6-12 27 9,31 21 10,82 3 17,65 1 4,55 4 28,57 1 20 12-24 18 6,21 8 4,12 2 11,76 3 13,64 2 14,29 0 0 pow. 24 45 15,52 25 12,89 2 11,76 5 22,73 0 0 1 20 Ogółem 290 100 194 100 17 100 22 100 14 100 5 100

Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w O świ ęcimiu

Struktura czasu pozostawania bez pracy przez osoby bezrobotne w poszczególnych miejscowo ściach gminy Brzeszcze (%) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Brzeszcze Jaw iszow ice Przecieszyn Skidzi ń Zasole Wilczkow ice

do 1 1-3 3-6 6-12 12-24 pow. 24

Gospodarka rolna

Sołectwo Zasole, zreszt ą jak cała gmina, z racji swojego poło Ŝenia w Kotlinie Oświ ęcimskiej nale Ŝy do cieplejszych rejonów w Polsce, charakteryzuje si ę tak Ŝe długim okresem wegetacyjnym około 220 dni/rok. Średnia suma opadów atmosferycznych kształtuje si ę na poziomie około 700-900 mm rocznie na m2. Wszystkie te elementy stwarzaj ą korzystne warunki do produkcji rolnej. Struktur ę gospodarstw rolnych cechuje du Ŝe rozdrobnienie. W śród gospodarstw rolnych najwi ększ ą grup ę stanowi ą gospodarstwa o powierzchni w przedziale od 1 do 2 ha. W strukturze upraw najwi ęcej miejsca zajmuj ą uprawy zbó Ŝ i ro ślin okopowych. Produkcja zwierz ęca to przede wszystkim hodowla zwierz ąt na własne potrzeby gospodarstwa rolnego. We wschodniej cz ęś ci sołectwa (od ul. Kostka Jagiełły oraz ul. Wypoczynkowej a Ŝ do rzeki Soły), z uwagi na cenne walory przyrodnicze wyznaczona została cz ęść Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków „Dolina Dolnej Soły” w ramach sieci Natura 2000, jest to miejsce wyst ępowania szerokiej gamy przedstawicieli avifauny, z których wiele gatunków zapisanych zostało w Polskiej Czerwonej Ksi ędze gatunków zagro Ŝonych wygini ęciem. Odkrycie złó Ŝ w ęgla kamiennego w s ąsiednich miejscowo ściach spowodowało, Ŝe okoliczne tereny utraciły swój pierwotny charakter rolniczy. Nowe miejsca pracy zwi ązane z przemysłem wydobywczym oraz niewielka powierzchnia gospodarstw rolnych (charakteryzuj ąca si ę nisk ą dochodowo ści ą) na terenie Zasola spowodowały, Ŝe działalno ść rolnicza stała zaj ęciem dodatkowym, a nie głównym źródłem dochodów

20 mieszka ńców. Walloryprzyrodniicze

W dolinie rzeki Soły, okalaj ącej gmin ę od strony wschodniej Ŝyje około 100 gatunków ptaków i stanowi ona najcenniejsze siedlisko ptaków ł ęgowych 9. Spotka ć tu mo Ŝna bardzo rzadko wyst ępuj ące ślepowrony, b ąki i zielonki. Corocznie gnie ŜdŜą si ę tu łab ędź niemy, krakwa, wodnik, kokoszka, krwawodziób, śmieszka, rybitwa rzeczna, brz ęczka i dziwonia. W otoczeniu rzeki zachowały si ę unikatowe, naturalne zbiorowiska lasów ł ęgowych i zbiorowiska niele śne zwi ązane z dolinami rzek. W lasach i zaro ślach nadrzecznych gniazduj ą m.in. dzi ęcioły: zielony i zielonosiwy, pustułka, słowik rdzawy, kwiczoł, świerszczak, strumieniówka, remiz oraz dziwonia. Ł ąki nad Soł ą zasiedlane s ą równie Ŝ przez tak rzadkie gatunki ptaków, jak świergotek ł ąkowy, pokl ąskwa czy kl ąskawka. Malownicza jest tak Ŝe dolina Wisły ze starorzeczami zwanymi potocznie „wi śliskami”. W Dolinie Górnej Wisły poło Ŝony jest ciekawy kompleks le śno-stawowy zwany „Naziele ńce”. Kompleks obejmuje kilkana ście stawów rybnych o ł ącznej powierzchni ponad 150 ha, przylegaj ące obszary lasu mieszanego oraz nadwi śla ńskie ł ąki. Jak dowodz ą dokumenty historyczne, zbiorniki na Naziele ńcach i hodowl ę ryb na tym terenie rozwijano ju Ŝ od XV wieku. Źródłem wody dla stawów na Naziele ńcach jest wij ąca si ę na tym terenie Młynówka – ciek ł ącz ący rzeki Soł ę i Wisł ę. Stawy stanowi ą wspaniałe środowisko Ŝycia dla wielu gatunków ro ślin i zwierz ąt. Szczególnie bogata jest strefa przybrze Ŝna tworzona przez liczne gatunki ro ślin wynurzonych, formuj ących pi ękne i bogate pasma szuwarów. Dodatkowo miło śnikom w ędkarstwa atrakcyjne sp ędzanie czasu z wędk ą zapewniaj ą stawy wodne w miejscowo ściach Skidzi ń i Wilczkowice, powstałe na skutek wydobycia Ŝwiru a nast ępnie zagospodarowane przez organizacje w ędkarskie.

Kulltura

Zabytki

Zabytki w gminie

Na terenie gminy Brzeszcze do rejestru zabytków wpisane s ą nast ępuj ące obiekty: 10

• Jawiszowice - Brzeszcze - budynek dawnej ła źni obozowej, latarnia obozowa w parku przy ul. Dworcowej, nr rejestru A-1629 z 29.12.1995; • Jawiszowice - ko ściół p.w. św. Marcina z otoczeniem i starodrzewiem, nr rejestru A-81 z 9.01.1969 (A-1602/95 w ksi ędze rejestrów dawnego woj. Katowickiego); • Brzeszcze – ko ściół p. w. św. Urbana, nr rejestru A-71/M z 16.01.2007.

Zabytki nieruchome:

Najcenniejszym zabytkiem nieruchomym Gminy Brzeszcze jest niew ątpliwie drewniany ko ściół p. w. św. Marcina z Tours w Jawiszowicach, wzniesiony w r. 1692, co zostało

9 Informacje o walorach przyrodniczych – źródło: folder promocyjny miasta i gminy Brzeszcze, VEGA Studio Adv. Tomasz Müller, 2008 r. 10 Gminny program opieki nad zabytkami gminy Brzeszcze (...)

21 usankcjonowane wpisaniem go ju Ŝ w 1969 r. do rejestru zabytków. Ko ściół parafialny w Brzeszczach pod wezwaniem św. Urbana wzniesiony w 1876 stanowi stosunkowo pó źny przykład budowli w stylu klasycystycznym. Jest to typowy przykład tak zwanego stylu józefi ńskiego, czyli budowli wzniesionej według „urz ędowego” projektu powielanego z drobnymi modyfikacjami na terenach zaboru austriackiego. Na uwag ę zasługuj ą wyst ępuj ące na terenie Jawiszowic murowane kapliczki o stosunkowo du Ŝej kubaturze, znane nie tylko z bezpo średniego otoczenia ko ścioła parafialnego, ale te Ŝ z miejsc przydro Ŝnych usytuowanych z dala od centrum miejscowo ści. Obok nich na terenie całej Gminy liczne s ą kapliczki słupowe, zwłaszcza te z pocz ątku XX w., charakteryzuj ące si ę wysokim poziomem rzemiosła. Istotna dla krajobrazu kulturowego Gminy jest liczba obiektów zwi ązanych z technik ą. S ą to osiedla górnicze i infrastruktura techniczna zwi ązana z kopalni ą w Brzeszczach oraz obiekty kolejowe, takie jak stacja kolejowa Jawiszowice - Ja źnik przy ul. Wi śniowej i nastawnia kolejowa przy ul. Lisica. Zjawiskiem najbardziej typowym dla Gminy i przez to niezwykle interesuj ącym s ą jednak liczne domy mieszkalne reprezentuj ące okre ślone, powtarzaj ące si ę typy budynku. S ą to: - budynki drewniane wykonane w konstrukcji zr ębowej, niekiedy z fragmentami murowanymi (z cegły b ądź z popularnego na tym terenie ŜuŜla kotłowego). S ą to budowle parterowe, kryte dachem dwuspadowym, z szalowanymi szczytami. W starszej redakcji wyst ępuje bielenie lub oblepianie glin ą msze mi ędzy belkami zr ębu. Nowsza redakcja, wyst ępuj ąca najliczniej, to niewielki dom o zwartej bryle i dwuizbowym układzie wn ętrz. Cz ęść budynków posiada nadal oryginaln ą stolark ę okienn ą i drzwiow ą, a niekiedy tak Ŝe oryginalne belki z inskrypcjami i datami. - zabudowania Kolonii Górniczej, Nowej Kolonii i Kolonii Urz ędniczej zró Ŝnicowane pod wzgl ędem formy zale Ŝnie od przeznaczenia, ale zachowuj ące wspólny kostium stylowy i detal architektoniczny. S ą to budynki pi ętrowe, lub parterowe (w Kolonii Urz ędniczej) nakryte dachami dwuspadowymi, charakteryzuj ące si ę zró Ŝnicowaniem kolorystycznym i fakturowym (zestawienie cegły i tynku) oraz bogactwem detalu i podziałów architektonicznych modelowanych w cegle. - budynki z terenów wiejskich, mieszkalne, na rzucie prostok ąta, parterowe z u Ŝytkowym poddaszem, z dachem dwuspadowym, czasami naczółkowym lub półszczytowym, krytym dachówk ą cementow ą (pierwotnie lub wtórnie, w zale Ŝno ści od czasu powstania), ze zdobi ącą ściany dekoracj ą ramow ą, tynkowany lub pozostawiony w surowej, czerwonej cegle, z koncentracj ą elementów zdobniczych (o okre ślonym zestawie motywów) w szczytach budowli. Typowy jest te Ŝ ich układ funkcjonalny, gdzie na osi budynku znajduje si ę przelotowa sie ń, po jednej jej stronie pomieszczenia (pomieszczenie) mieszkalne, a po drugiej – pomieszczenia gospodarcze. W najstarszej redakcji tego typu na osi wyst ępuje wn ęka i murowane „przysiadki”. Prawdopodobnie jest to typ budynku przej ęty z architektury miejskiej nieodległych K ęt. - nowsza odmiana typowego budynku mieszkalnego charakteryzuje si ę niesymetryczn ą brył ą zło Ŝon ą z cz ęś ci parterowej i pi ętrowej „wystawki”, ze szczytem w osi skrajnej budowli. Jest to typ budynku genetycznie nawi ązuj ący do angielskich wzorów malowniczego historyzmu, uproszczony w kr ęgu niemieckoj ęzycznym i powielany w osiedlach robotniczych Śląska w 2 poł. XIX i pocz. XX w. Ciekaw ą cech ą domów murowanych jest zwyczaj datowania w szczycie budynku najlepiej widocznym od drogi. Umieszczana tam data była ryta bezpo średnio w tynku, wzgl ędnie wykuwano ją na kamiennej tabliczce montowanej w szczycie elewacji. Przykłady takich dat wskaza ć mo Ŝna w bardzo wielu obiektach; obejmuj ą one okres od 1892 (Jawiszowice, Janowiec 12) po 1947 (Jawiszowice, Biela ńska 13). Warto odnotowa ć, Ŝe daty na domach wyst ępowały te Ŝ: na kominach, ryte w tynku, na metalowych chor ągiewkach oraz we wn ętrzach, na drewnianych belkach (głównie w domach drewnianych).

Zabytki ruchome: Zabytki ruchome skupione s ą w wyposa Ŝeniach ko ściołów w Jawiszowicach i Brzeszczach oraz

22 wyst ępuj ą w formie kapliczek przydro Ŝnych.

Do najcenniejszych zabytków ruchomych w gminie naleŜą : − kompleksowe zabytkowe wyposa Ŝenie ko ścioła p. w. św. Marcina z Tours w Jawiszowicach; − średniowieczna rze źba Pieta (w prezbiterium) oraz obraz z wizerunkiem Matki Boskiej z Dzieci ątkiem (w kaplicy dolnej) w ko ściele p. w. Matki Boskiej Bolesnej w Jawiszowicach. − wyposa Ŝenie ko ścioła parafialnego w Brzeszczach z ołtarzem głównym z 1892, autorstwa krakowskiego snycerza Kazimierza Chodzi ńskiego oraz par ą barokowych ołtarzy bocznych sprowadzonych w 1892 z ko ścioła Mariackiego w Krakowie. − kapliczka św. Anny Samotrze ć z Brzeszcz, ul. Naziele ńce, z dat ą 1619 (przekształcona 1844). − wyposa Ŝenie czterech kaplic wokół ko ścioła p. w. św. Marcina z Tours w Jawiszowicach. − kapliczki przydro Ŝne z kamiennymi figurami świ ętych i kamiennymi krzy Ŝami wyst ępuj ące we wszystkich wsiach gminy, datowane od schyłku XVIII w., po 1 ćw. XX w. − belka z inskrypcj ą z 1869 r., pochodz ąca ze starego drewnianego domu stoj ącego niegdy ś na tej posesji, zachowana w stodole przy domu w Jawiszowicach, ul. Biała.

Zabytki w sołectwie

W sołectwie mo Ŝna odnale źć szereg obiektów wpisanych do gminnej ewidencji zabytkowej, w szczególno ści kapliczki i krzy Ŝe, jak równie Ŝ budynki mieszkalne:

Kapliczka – krzy Ŝ przydro Ŝny, ul. Jasna, 1910 r.

Krzy Ŝ przydro Ŝny, kamienny. Na czworobocznym cokole inskrypcja fundacyjna „/Na chwał ę Bogu/ krzy Ŝ ofiarowali/ Jan i Maria Wojciechowie 1910”. Wy Ŝej na czworobocznym cokole reliefowe przedstawienie Naj świ ętszej Marii Panny. Figura Chrystusa Ukrzy Ŝowanego kamienna, pełnoplastyczna. Postacie polichromowane, farby złuszczone. Warto ść historyczna, zabytkowa i krajobrazowa. Obiekt kwalifikuj ący si ę do wpisu do rejestru zabytków ruchomych.

Kapliczka szafkowa Św. Jana Nepomucena, ul. Kostka Jagiełły, pocz. XX w.

Drewniana kapliczka szafkowa zawieszona na ścianie budynku gospodarczego w gł ębi posesji. We wn ęce pełnoplastyczna, drewniana, polichromowana figurka św. Jana Nepomucena. Cenny przykład tradycyjnej sztuki ludowej. Warto ść historyczna, zabytkowa i krajobrazowa.

23

Kapliczka Naj świ ętszej Marii Panny, ul. Kostka Jagiełły (koło remizy OSP), 1904 r.

Kapliczka murowana z cegły, tynkowana (ahistoryczny tynk akrylowy wprowadzony podczas remontu po 2000). Nakryta daszkiem dwuspadowym. We wn ęce przesłoni ętej przeszkleniem pełnoplastyczna, polichromowana figura Naj świ ętszej Marii Panny z Dzieci ątkiem. (typowy wyrób dewocyjny z XX w.) Warto ść historyczna i krajobrazowa.

Krzy Ŝ, usytuowany na grobli w północno – wschodnim naro Ŝniku zespołu Stawów Wrotnowskich, 1922 r.

Drewniany, prosty krzy Ŝ z tabliczk ą inskrypcyjn ą, bez postaci Chrystusa. Wymaga gruntownej konserwacji. Warto ść historyczna i krajobrazowa.

Dom

Budynek drewniany, zr ębowy, z lepionymi glin ą omszeniami mi ędzy belkami zr ębu, w cz ęś ci bielony równie Ŝ w partii zr ębu. Dobudówka murowana z cegły, nietynkowana, przeznaczona na cele gospodarcze. Parterowy, nakryty dachem dwuspadowym, półszczytowym, pokrytym dachówk ą cementow ą. Szczyt szalowany. Stolarka okienna oryginalna, dwuskrzydłowa, czteropolowa i wtórna z 2 poł. XX w. dwudzielna.

W zagrodzie spichlerz drewniany, zr ębowy, na wysokiej kamienno – ceglanej podmurówce. Warto ść historyczna, zabytkowa i krajobrazowa. Cenny przykład drewnianego budownictwa tradycyjnego.

Instytucje kultury

24

Instytucje kultury w gminie

Gmina Brzeszcze to gmina górnicza... 11 , tymi słowami rozpoczynaj ą si ę cz ęsto informacje o Brzeszczach. My śląc górnictwo, widzimy oczyma wyobra źni w ęgiel, hałdy i krewkich m ęŜ czyzn wykonuj ących w pocie czoła sw ą ci ęŜ ka prac ę. Rzeczywi ście, tradycja górnicza przez długie lata wyznaczała kierunek rozwoju tego śląsko - małopolskiego pogranicza. Dzi ś, za spraw ą przemian społeczno gospodarczych tak Ŝe w sferze Ŝycia kulturalnego wiele si ę zmieniło. Ośrodek Kultury w Brzeszczach w 2008 roku obchodził 25-lecie swego istnienia. Jego struktura i formy działalno ści zmieniały si ę przez lat. Odpowiadaj ąc na potrzeby mieszka ńców stał si ę Centrum Aktywno ści Lokalnej, co zostało w 2003 r. potwierdzone oficjalnym certyfikatem. Ogólnopolskie Stowarzyszenie CAL, zrzeszaj ące Centra Aktywno ści Lokalnej w grudniu 2008 r. prolongowało certyfikat na kolejne 5 lat. Integrując i aktywizuj ąc Ŝycie kulturalne gminy działamy w my śl zasady: "Pomó Ŝmy ludziom, aby pomogli sobie sami". Jak wykazuj ą badania (Mapa Zasobów i Potrzeb Gminy Brzeszcze) Ośrodek Kultury jest postrzegany w środowisku jako lider w organizowaniu Ŝycia społecznego. Wi ększo ść projektów i przedsi ęwzi ęć realizuje współpracuj ąc z lokalnymi samorz ądami, instytucjami, organizacjami społecznymi oraz przedsi ębiorcami, cz ęsto wł ączaj ąc si ę w ogólnopolskie akcje. Zespół O środka ma do świadczenie w realizacji projektów finansowanych ze środków zewn ętrznych, tzn. z publicznych środków krajowych, unijnych a tak Ŝe prywatnych fundacji. Ośrodek Kultury w Brzeszczach jest wydawc ą lokalnego pisma „Odgłosy Brzeszcz”. Miesi ęcznik ukazuje si ę od stycznia 1992 roku, jego nakład obecnie wynosi obecnie 1600 egzemplarzy. Kolporta Ŝ obejmuje gmin ę Brzeszcze. Spójny program integracyjny i aktywizacyjny w środowisku współtworz ą wszystkie palcówki Ośrodka Kultury: Siedziba główna, Brzeszcze: W siedzibie głównej spotykaj ą si ę: − „Klub Nieprofesjonalnej Twórczo ści literackiej PIÓROMANI” − Klubu PIWNICA Free Culture (dla młodych duchem) − Uniwersytet KA śDEGO WIEKU − Zespół taneczny „SZALONE MAŁOLATY” − Dzieci ęcy Zespół Pie śni i Ta ńca „ISKIERKI” − ZESPOŁY REGIONALNE działaj ące na co dzie ń w ka Ŝdym sołectwie gminy − BRYD śYŚCI − FILATELI ŚCI − WERNISA śE i wystawy (dla miło śników sztuk plastycznych) − warsztaty CERAMICZNE (uczestnicy od 2 do 100 lat) − warsztaty TEATRALNE (dla dzieci i młodzie Ŝy)

Kino „WISŁA”: − nale Ŝy do Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych − dysponuje sal ą z 293 miejscami wyposa Ŝon ą w nagło śnienie DOLBY STEREO − prowadzi zaj ęcia edukacyjne w ramach Młodzie Ŝowej Akademii Filmowej − organizuje cykliczne imprezy: Przegl ąd Filmów Górskich i Sportów Ekstremalnych, Festiwal Filmów o Kobietach, Przegl ąd Filmów Podró Ŝniczych, Akademia Filmu Francuskiego

Biblioteka Główna oraz jej filie:

11 Opracowanie dot. działalno ści O środka Kultury i jego placówek - O środek Kultury, Brzeszcze 2009.

25 − budynek Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej - Brzeszcze − budynek Szkoły Podstawowej - Jawiszowice − budynek Domu Ludowego - Skidzi ń − budynek Zespołu Szkolno – Przedszkolnego - Zasole − budynek Domu Ludowego - Wilczkowice − budynek Domu Ludowego - Bór − budynek Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej - Przecieszyn

W Bibliotece Głównej oraz w jej filiach czytelnicy znajd ą wiele ciekawych tytułów, mog ą te Ŝ wzi ąć udział w organizowanych wydarzeniach, m.in.: − Wieczory z Ksi ąŜ ką (czytelnicy doro śli) − Spotkania pod Literk ą (grupy przedszkolne) − Spotkania autorskie − Konkurs literacki dla uczniów gimnazjów i szkół średnich

Placówki terenowe O środka Kultury: 1. Hala Sportowa: − korty tenisowe i boiska − ścianka wspinaczkowa − siłownia − sala fitness − lekkoatletyka

2. Basen „Pod Platanem”: − grota solna − siłownia − sauna − kawiarnia

3. Świetlice: − Świetlica - Os. Szymanowskiego, Brzeszcze − Świetlica - Os. Paderewskiego, Jawiszowice − Świetlica – ul. Bielska (budynek OSP Jawiszowice) − Świetlica – ul. Wyzwolenia (budynek OSP Przecieszyn) − Świetlica – ul. Kostka Jagiełły 4 (budynek OSP Zasole) − Dom Ludowy w Brzeszczach - Borze − Dom Ludowy w Skidziniu − Dom Ludowy w Wilczkowicach

4. Izba Pami ęci w budynku "Willa", Brzeszcze

Stowarzyszenie na rzecz Gminy Brzeszcze „Brzost”

Celem działania Stowarzyszenia „Brzost” jest organizowanie i wspieranie przedsi ęwzi ęć , maj ących na celu ochron ę, piel ęgnowanie, poznawanie, dokumentowanie historii, tradycji i kultury Gminy Brzeszcze 12 . Realizowane zadania: „Milcz ący świadkowie naszej historii”, zadanie jest realizowane ze środków uzyskanych przez

12 Źródło: internetowy serwis gminy Brzeszcze – http://www.brzeszcze.pl/serwis-organizacji-pozarzadowych/

26 Stowarzyszenie „Brzost” w ramach konkursu ogłoszonego przez Urz ąd Gminy Brzeszcze dla organizacji pozarz ądowych. Jego celem jest m.in. renowacja i konserwacja kapliczek i krzy Ŝy przydro Ŝnych usytuowanych na gruntach, których wła ścicielem jest Gmina Brzeszcze. W ramach tego zadania wykonane zostały prace renowacyjno – konserwatorskie: - Figury św. Jana Nepomucena z 1779 r. w Skidziniu - Krzy Ŝa z Grup ą św. Jana i oryginalnego ogrodzenia z 1816 r. w Brzeszczach.

Najwa Ŝniejsze osi ągni ęcia, zrealizowane projekty: − Opracowanie i przygotowanie kilkunastu wystaw prezentuj ących sylwetki m.in. prof. dr hab. Kazimierza Bielenina, Feliksa Chowa ńca, Bolesława Skalskiego, płk. Mieczysława Bielenina, a tak Ŝe po świ ęcone wydarzeniom m.in. z okazji 100-lecia erygowania parafii p.w. św. Urbana, 120-lecia istnienia Kółka Rolniczego, − Ufundowanie i odsłoni ęcie 2 tablic po świ ęconych mieszka ńcom gminy Brzeszcze, walcz ącym o wolno ść w latach 1914 – 1921, oraz w czasie II drugiej wojny światowej, − Opracowanie i wydanie 3 ksi ąŜ ek: „Szkice z przeszło ści Brzeszcz, Jawiszowic, Przecieszyna, Skidzinia, Wilczkowic i Zasola”, „Kalendarium parafii św. Urbana w Brzeszczach”, „Karol Wojtyła biskup – kardynał - papie Ŝ w Ŝyciu parafii św. Urbana w Brzeszczach”. − Opracowanie i wydanie mapy: „ Ście Ŝkami naszej historii, tradycji, kultury i przyrody”. − Opracowanie i wydanie sze ściu wzorów widokówek prezentuj ących dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze gminy Brzeszcze”.

Instytucje kultury w sołectwie

Świetlica w Zasolu '2008

Oferta kulturalna skierowana była zarówno dla dzieci, młodzie Ŝy jak i dla kobiet. W poprzednim roku świetlic ę odwiedziło 1789 osób. Wyznacznikiem kierunków działalno ści były przeprowadzenie w śród społeczno ści ankiety, która pozwoliła oceni ć satysfakcj ę odbiorców naszej oferty i wyznaczyła nowe wyzwania. Najwi ększym sukcesem w roku 2008 było wystawienie Jasełek „W Betlejemskiej Szopce” w wykonaniu dzieci i młodzie Ŝy ucz ęszczaj ącej na zaj ęcia teatralne w Świetlicy w Zasolu. Przez trzy miesi ące pełni zapału uczestniczyli w przygotowaniach do przedstawienia. To przedsi ęwzi ęcie zgromadziło bardzo liczn ą widowni ę. Co miesi ąc uczestnicz ą równie Ŝ w zaj ęciach: • plastyczno – technicznych • ceramicznych • sportowych • kulinarnych • bibliotecznych • świetlicowych

Du Ŝym zainteresowaniem cieszyły si ę równie Ŝ wyjazdy na lodowisko, basen, hal ę sportow ą, do „Le śnego Parku Niespodzianek w Ustroniu, „Lasku Cyga ńskiego”, imprezy plenerowe jak Dzie ń Dziecka oraz zabawy integracyjne, wspólne pra Ŝonki z kolegami z zaprzyja źnionych placówek OK. Cyklicznie odbywały si ę warsztaty, spotkania dla kobiet pt. „ Aktywno ść popłaca”. Były to warsztaty : • florystyczne • kosmetyczne • fryzjerskie

27 • ceramiczne • tworzenia bi Ŝuterii • decoupage

Ka Ŝdego miesi ąca odbywaj ą si ę zaj ęcia aerobiku. Dla dorosłych organizowane s ą równie Ŝ wyjazdy do Teatru Polskiego w Bielsku Białej, wycieczki na „ Świ ęto Kwitn ącej azalii” do ogrodów w Pisarzowicach oraz na „Kolory Jesieni”do ogrodów w Goczałkowicach. Du Ŝym powodzeniem cieszył si ę „Babski Comber”.

Koło Gospody ń Wiejskich w Zasolu

Koło Gospody ń Wiejskich w Zasolu oficjalnie zostało zarejestrowane w S ądzie Rejonowym w Krakowie w 1958 r. Jednak ju Ŝ w okresie przedwojennym istniało nieoficjalne zrzeszenie gospody ń wiejskich, które prowadziła Katarzyna Dusik. Kolejnymi przewodnicz ącymi KGW w Zasolu były: Matyjasik Konstancja, Katarzyna Wójcik, Luranc Helena, Wójcik Monika, Wójcik Anna, Matyszkiewicz Krystyna, śmudka Antonina, Maria Smielak, Danuta Wasztyl, Anna Kolasa, Sajdak Wanda i Zofia Wójcik – obecna przewodnicz ąca. KGW przez cały czas swego istnienia współpracowało z OSP w Zasolu, Szkoł ą Podstawow ą i Przedszkolem Publicznym w Zasolu, parafi ą w Bielanach, Rad ą Sołeck ą, Spółk ą Pastwiskow ą, Świetlic ą Wiejsk ą, Bibliotek ą Publiczn ą w Zasolu, kapel ą ludow ą „Zasolanie” oraz z O środkiem Kultury Brzeszczach. Praca organizacji słu Ŝyła przede wszystkim wsi: − wspomagała gospodynie w prowadzeniu gospodarstw domowych -poprzez organizowanie ro Ŝnych szkole ń, kursów, konkursów, popularyzacj ę i rozprowadzanie czasopism i publikacji ksi ąŜ kowych z zakresu prowadzenia gospodarstwa i racjonalnego Ŝywienia, rozprowadzanie piskl ąt, upowszechnianie nowych odmian warzyw, kwiatów, drzew i krzewów owocowych i ozdobnych, zwiedzanie pokazowych gospodarstw rolno – hodowlanych oraz nowocze śnie wyposa Ŝonych kuchni i łazienek; − prowadziła wypo Ŝyczalni ę sprz ętu gospodarczego od momentu zało Ŝenia Koła do chwili obecnej; − była inicjatork ą powstania przedszkola w naszej wiosce, wyst ępuj ąc z wnioskiem o jego utworzenie do Wydziału O światy w O świ ęcimiu oraz pomagaj ąc w pracach remontowych, wyko ńczeniowych i porz ądkowych, a tak Ŝe przy otwarciu przedszkola w prywatnym budynku; − wspomogła finansowo budow ę nowego przedszkola i o środka zdrowia oraz brała udział przy pracach budowlanych i porz ądkowych; − organizowała ró Ŝne wycieczki krajoznawczo – turystyczne i pielgrzymki oraz zabawy taneczne, do Ŝynki i spotkania towarzyskie z ró Ŝnych okazji. Członkinie KGW corocznie bior ą udział w do Ŝynkach miejsko – gminnych, powiatowych i diecezjalnych oraz w lipcowych „Biesiadach z piosenk ą” w Brzeszczach. W roku 2002 spo śród członki ń Koła utworzony został zespół regionalny o nazwie „Pa świszczanie”.

Zespół „Pa świszczanie” i Kapela „Zasole”

28 Zespół „PA ŚWISZCZANIE” powstał w 2002 roku z inicjatywy zarz ądu Koła Gospody ń Wiejskich w Zasolu 13 . Kierownikiem zespołu jest Krystyna śmudka. Opraw ą muzyczn ą zespołu i kapeli zajmuje si ę Władysław Wróblewski. „PA ŚWISZCZANIE” kultywuj ą stare tradycje, zwyczaje, obrz ędy, pie śni. Działania zespołu zmierzaj ą w kierunku przekazywania tych tre ści młodemu pokoleniu. Repertuar „PA ŚWISZCZAN” stanowi ą pie śni ludowe o ró Ŝnej tematyce i pie śni religijne: „Ojcowski dom”, „Sarenka”, „Nasi karpaccy bracia górale”, „Szła dziewczyna przez las”, „Łódeczka”, „Poleczka”, „Powiedz Ŝe mi raz”, „O królowo”, „ Pły ń wdzi ęczna pie śni”, kol ędy oraz pastorałki. Zespół prezentuje równie Ŝ scenki teatralne obrazujące Ŝycie dawnej wsi: „Na nortak w mojowy dziy ń”, „Jak si ę dawniej Ŝniwowało”, „Legenda o du Ŝym dole”, „Z wizyt ą u sfoczki”, „Rewia dawnej mody”, „Jak powstało Zasole”. „PA ŚWISZCZANIE” wyst ępuj ą podczas imprez organizowanych przez O środek Kultury m.in. na: Do Ŝynkach, Majówce, Biesiadzie z Piosenk ą. Zespół współpracuje z Ochotnicz ą Stra Ŝą Po Ŝarn ą w Zasolu – u świetnia swoimi wyst ępami uroczysto ści stra Ŝackie. Kapela i zespół uczestnicz ą w uroczysto ściach odpustowych oraz we mszy do Ŝynkowej w kaplicy p.w. Matki Królowej Polski w Zasolu. Autork ą scenariuszy jest Krystyna śmudka. Zespół aktywnie wł ącza si ę w tworzenie nowych scenek. „PA ŚWISZCZANIE” si ęgaj ą do swoich do świadcze ń i zapami ętanych z dzieci ństwa warunków Ŝycia na dawnej wsi, gwary. Cz ęsto korzystaj ą ze wspomnie ń najstarszych mieszka ńców Zasola. Zespół posiada strój śląski, natomiast Kapela strój krakowski. Próby odbywaj ą si ę w remizie OSP na Zasolu. Zespół organizuje zabaw ę dochodow ą i festyn do Ŝynkowy. Osi ągni ęcia zespołu: • II miejsce w Wojewódzkim Przegl ądzie Teatrów Wiejskich w Wi śniowej za scenk ę pt. „Jak si ę dawniej Ŝniwowało” (2005) • wyró Ŝnienie w XXXII Przepatrzowinach Teatrów Regionalnych Małopolski za „Legend ę o du Ŝym dole” (2007) • III miejsce w I Barbórkowych Potyczkach w Brzeszczach w kategorii zespołów śpiewaczych (2007) • W ubiegłym roku 16 czerwca zespół obchodził 5-lecie, a kapela 25-lecie swojego istnienia. Z tej okazji na Zasolu odbyła si ę wielka uroczysto ść .

13 Źródło: strona internetowa O środka Kultury w Brzeszczach www.ok.brzeszcze.pl/strona.php?grupa=587

29

Edukacjja

Edukacja w gminie:

Prowadzenie i utrzymanie szkół podstawowych, gimnazjów i przedszkoli na terenie gminy Brzeszcze, a tak Ŝe wykonywanie, z pewnymi wyj ątkami, innych zada ń gminy w zakresie o światy nale Ŝy do Gminnego Zarz ądu Edukacji w Brzeszczach. Obecnie w gminie funkcjonuj ą cztery przedszkola, trzy zespoły szkolno – przedszkolne, trzy szkoły podstawowe, dwa gimnazja, a ponadto dwie szkoły powiatowe. Ilo ść nauczycieli i uczniów w placówkach o światowych na terenie gminy przedstawia poni Ŝsza tabela:

30 Ilo ść nauczycieli i uczniów w placówkach o światowych w gminie Brzeszcze w roku szkolnym 2008/2009

Uczniowie Ilo ść Placówki / gimnazja Oddziały ogółem nauczycieli Gimnazjum nr 1, Brzeszcze 339 15 43 Gimnazjum nr 2, Brzeszcze 354 15 41 RAZEM gimnazja: 693 30 84 Uczniowie Ilo ść Placówki / szkoły podstawowe Oddziały ogółem nauczycieli Szkoła Podstawowa nr 1, Brzeszcze 294 15 36 Szkoła Podstawowa nr 2, Brzeszcze 471 22 39 Szkoła Podstawowa, Jawiszowice 274 12 26 Szkoła Podstawowa, Skidzi ń 87 6 16 Szkoła Podstawowa, Przecieszyn 74 6 13 Szkoła Podstawowa, Zasole 32 3 6 RAZEM szkoły podstawowe: 1232 64 136 Ilo ść Placówki / przedszkola Dzieci Oddziały nauczycieli Przedszkole nr 1, Brzeszcze 140 6 12 Przedszkole nr 2, Brzeszcze 131 6 16 Przedszkole nr 3, Brzeszcze 145 6 12 Przedszkole nr 4, Jawiszowice 125 5 11 Przedszkole, Skidzi ń 41 2 4 Przedszkole, Przecieszyn 46 2 4 Przedszkole, Zasole 36 2 4 RAZEM przedszkola: 664 29 63 Uczniowie Ilo ść Placówki / szkoły powiatowe Oddziały ogółem nauczycieli

Powiatowy Zespół nr 6 Szkół Zawodowych i 480 20 42 Ogólnokształc ących w Brzeszczach

Powiatowy Zespół Nr 7 Szkół Agrotechnicznych i 309 14 37 Zawodowych w Jawiszowicach

RAZEM szkoły powiatowe: 789 34 79

Źródło: Gminny Zarz ąd Edukacji w Brzeszczach, Dyrekcje szkół powiatowych.

Edukacja w sołectwie:

Zespół Szkolno – Przedszkolny nr 2 w Zasolu ogółem liczy 68 uczniów. Do Publicznego Przedszkola ucz ęszcza 36 przedszkolaków, podzielonych na 2 oddziały. Pierwszy oddział - „Smerfiki”, dzieci 3 i 4 letnie, natomiast drugi oddział - „Smerfy”, dzieci 5 i 6 letnie. Natomiast do Szkoły Podstawowej ucz ęszcza 32 uczniów, którzy ucz ą si ę w klasach I-III. W roku szkolnym 2008/2009 została utworzona strona internetowa, która zawiera najwa Ŝniejsze informacje dotycz ące działalno ści naszej placówki - www.zsp2zasole.cba.pl Nauczyciele przedszkola w drugim okresie roku szkolnego 2008/2009 opracowali i wdra Ŝaj ą program „By ć obywatelem ju Ŝ w przedszkolu”, którego celem jest kształtowanie

31 szacunku dla swojego kraju i swojej małej ojczyzny oraz my ślenia w kategoriach obywatel Europy i świata. Głównym priorytetem w b.r. szkolnym jest opracowanie i cykliczne wdra Ŝanie programu „Zasole - tu wszystko si ę zacz ęło” z okazji 100-lecia szkoły, które b ędziemy obchodzi ć w 2013 roku. Najwi ększym osi ągni ęciem uczniów naszej szkoły jest ich udział w powiatowym konkursie ortograficznym „Mistrz ortografii”, którego reprezentantami s ą: Angelika Pasternak, uczennica klasy II i Szymon Wojak, ucze ń klasy III. Ponadto zespół nauczycieli opracował regulamin dot. wdra Ŝania zwyczaju nadawania tytułu „Smerfnego Przedszkolaka” za wybitn ą osobowo ść dziecka 6 letniego oraz przyznawania tytułu „M ądrala Roku” uczniowi klasy III za wybitne osi ągni ęcia dydaktyczne.

Kalendarium dziejów Szkoły Podstawowej w Zasolu: 1910 – Szkoła Ludowa jednoklasowa mieszana oparta na urz ędowej podstawie – Okr ąg Szkolny Bialski w Zasolu Ł ęckim. 1913 – nowo wybudowana szkoł ą zostaje po świ ęcona i oddana do u Ŝytku. 1922 – szkoła przemianowana na Szkoł ę Powszechn ą. 1931 – otrzymanie i po świ ęcenie sztandaru szkoły. 1932 – utworzenie drugiej klasy w szkole. 1939 – nauka zostaje zawieszona, gdy Ŝ w szkole zakwaterowano oddział niemieckiej Szkoły Granicznej. 1 XII 1943 – władze okupacyjne zezwoliły na prowadzenie nauki w szkole. 1945/46 – obowi ązkiem szkolnym zostały obj ęte dzieci w wieku 7 – 16 lat. 1948/49 – dzieci, które uko ńczyły klas ę czwart ą kontynuuj ą nauk ę w innych szkołach. 1966 – szkoła otrzymuje tytuł Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Uczniowie szkoły przyjmuj ą patronat i opiekuj ą si ę pomnikiem Kostka Jagiełły. 1969 – przy szkole powstaje Towarzystwo Przyjaciół Dzieci, prowadzona jest równie Ŝ świetlica TPD. 1973 – sztandar został spisany z inwentarza szkolnego i przekazany ksi ędzu proboszczowi parafii Bielany. 1976 – uroczyste otwarcie szkoły po generalnym remoncie poł ączone ze ślubowaniem klas pierwszych. 1981/82 – Szkoła Podstawowa w Ł ękach Zasolu zostaje fili ą Szkoły Podstawowej w Skidziniu. 3 V 1990 – do szkoły po wielu latach wraca sztandar. 2000/2001 – przeniesienie szkoły do nowego budynku. Uroczysta Gminna Inauguracja nowego roku szkolnego. 2001/2002 – utworzenie Zespołu Szkolno - Przedszkolnego nr 2 w Zasolu. 20 IV 2003 – uroczysto ść 90 – lecia Szkoły Podstawowej w Zasolu. Nadanie Zespołowi Szkolno – Przedszkolnemu nr 2 w Zasolu imienia Kostka Jagiełły oraz po świ ęcenie sztandaru. 2008/2009 – Gminna Inauguracja nowego roku szkolnego. Utworzenie dwóch oddziałów przedszkolnych. Sport

Sport w gminie

Główne obiekty sportowo - rekreacyjne gminy skupione s ą w Brzeszczach, w rejonie ulicy Ofiar O świ ęcimia. Nale Ŝy do nich stadion, hala sportowa oraz kryta pływalnia „Pod platanem”. Głównym u Ŝytkownikiem i zarazem opiekunem stadionu jest Klub Sportowy „Górnik” Brzeszcze, natomiast obiektem hali sportowej i pływalni zarz ądza O środek Kultury.

32 Korzystaj ący z pływalni maj ą do dyspozycji: du Ŝy basen k ąpielowy o wymiarach 25m x 12,5m, mały basen rekreacyjny z funkcj ą basenu do nauki pływania o wymiarach 6m x 12,5m, jaccuzzi, zamkni ętą zje ŜdŜalni ę, urz ądzenia do masa Ŝu i odnowy biologicznej. W budynku basenu znajduje si ę tak Ŝe sauna, grota solna, siłownia, solarium oraz kawiarnia z mał ą gastronomi ą. Na terenie basenu mo Ŝna zakupi ć akcesoria pływackie, stroje k ąpielowe, zabawki dla dzieci. W hali sportowej istnieje mo Ŝliwo ść : • gry w piłk ę no Ŝną, siatkówk ę, koszykówk ę, w tenisa ziemnego (2 korty), w tenisa stołowego (2 stoły), • uprawiania lekkoatletyki i gimnastyki, • korzystania z siłowni, • korzystania ze ścianki wspinaczkowej • aerobik, step.

Sport w sołectwie

Na terenie sołectwa nie działa Ŝaden klub sportowy. Aktywno ść w tym zakresie spoczywa na Zespole Szkolno – Przedszkolnym, natomiast młodzie Ŝ korzysta z oferty Ludowego Klubu Sportowego w pobliskim Skidziniu.

Organiizacjjespołłeczne

Poza organizacjami wymienionymi w poprzednich fragmentach niniejszego dokumentu (Koło Gospody ń Wiejskich w Zasolu, Zespół „Pa świszczanie” i Kapela „Zasole”) na terenie sołectwa działaj ą nast ępuj ące organizacje społeczne:

Ochotnicza Stra Ŝ Po Ŝarna w Zasolu

OSP Zasole powstała w 1954 r., w rok po utworzeniu gromady Zasole 14 . Nowo wybrany Zarz ąd zobowi ązał komendanta do mobilizacji miejscowej młodzie Ŝy w szeregi OSP. Starania komendanta przyniosły efekt - do OSP wst ąpiło dziewi ęciu druhów. W takim składzie OSP działała do 1957 r., kiedy funkcj ę komendanta obj ął Józef Chromik. W tym okresie organizacji i tworzenia du Ŝej pomocy udzielili druhowie z Ł ęk. Zarz ąd OSP Zasole wraz z druhami podj ął decyzj ę o zakupie nowej motopompy. Za pieni ądze uzyskane z uroczysto ści jej przekazania zwrócono zaci ągni ętą po Ŝyczk ę, a z uzyskanej nadwy Ŝki zakupiono sztandar, który został wykonany przez siostry zakonne z Wilamowic. Po świ ęcono go i przekazano jednostce w 1958 r. Uzyskany dochód z tej uroczystości pozwolił na zakup mundurów wyj ściowych dla całej jednostki oraz konnego wozu stra Ŝackiego od OSP Jawiszowice. W tym czasie jednostka borykała si ę z du Ŝymi problemami lokalowymi. Cały osprz ęt i wyposa Ŝenie mie ściły si ę w prywatnym gospodarstwie gospodarza jednostki. Zarz ąd czynił usilnie starania, aby zdoby ć poparcie i pomoc Urz ędu Miasta i Gminy w Brzeszczach w budowie własnego lokum. Przy du Ŝym zaanga Ŝowaniu druhów i lokalnej społeczno ści w 1979 r. rozpocz ęto budow ę. Środki na realizacj ę pozyskano z organizacji imprez dochodowych, dobrowolnych składek ludno ści, oraz dotacji UMiG Brzeszcze, Urz ędu Wojewódzkiego i innych organizacji. Z uzyskanych środków

14 Źródło: OSP Zasole.

33 zakupiono potrzebne materiały, a czynem społecznym mieszka ńców został wybudowany i przekazany w 1981 r. do u Ŝytku Dom Stra Ŝaka. Jego budowa trwała zaledwie 31 miesi ęcy. Od momentu przekazania do chwili obecnej funkcj ę jego administratora pełni OSP, na barkach której spoczywa utrzymanie go w nale Ŝytym stanie. W nowym obiekcie, oprócz OSP, lokum znalazły równie Ŝ inne organizacje, tj. Koło Gospody ń Wiejskich, Zwi ązek Młodzie Ŝy Wiejskiej, zespoły muzykuj ące i śpiewaj ące, biblioteka wiejska, okresowo przedszkole, oraz wszyscy mieszkańcy bior ący udział w zebraniach, szkoleniach, czy imprezach okoliczno ściowych. Po usilnych staraniach zarz ądu OSP został przydzielony samochód marki śuk, który Komenda Rejonowa w Pszczynie przekazała jednostce w 1983 r. W rok pó źniej w dowód uznania za dobr ą prac ę na rzecz po Ŝarnictwa oraz osi ągni ęte wyniki w wyszkoleniu młodych druhów ta sama Komenda przydzieliła i przekazała OSP Zasole now ą motopomp ę typu P05 „Polonia”. Uroczysto ść jej przekazania zbiegła si ę z 30- leciem istnienia naszej jednostki, a odbyło si ę to w 1984 r. W tym samym roku powstał przy OSP zespół wokalno - instrumentalny. Z własnych środków zakupione zostały potrzebne instrumenty i stroje. Zespół działał bardzo aktywnie na terenie sołectwa, gminy i brał udział w wyjazdach. W 2000 r. przekształcił si ę w zespół ludowy „Zasolanie”, a nast ępnie zmienił nazw ę na „Pa świszczanie” i pod t ą nazw ą działa do dzi ś. W okresie od 1981 r. jednostka zakupiła umundurowania dla 23 członków czynnych i 22 członków sekcji członków sekcji młodzie Ŝowych, które zostały powołane do Ŝycia w 1983 r. Za całokształt działalno ści Zarz ąd Wojewódzki w Katowicach nadał OSP w Zasolu sztandar jako symbol ofiarnej i wiernej słu Ŝby po Ŝarnej , a uchwał ą Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach w 1985 r. nadano jednostce Złot ą odznak ę Zasłu Ŝonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego. Od pocz ątku istnienia jednostki druhowie stra Ŝacy nie szcz ędzili sił bior ąc udział we wszystkich pracach społecznych na rzecz poprawy Ŝycia w sołectwie mi ędzy innymi: budowy drogi, budowy sieci wodoci ągowej, gazowej, budowy przedszkola wiejskiego, o środka zdrowia, kaplicy. W latach 2000-2001 druhowie oczy ścili, zrekultywowali i zagospodarowali działk ę o powierzchni 1.70 ha przekazan ą w u Ŝytkowanie - umow ą u Ŝyczenia przez Spółk ę Pastwiskow ą. Ogromnym wysiłkiem druhów i z pomoc ą sponsorów przekształcono j ą w teren sportowo - rekreacyjny. Zbudowano na niej plac ćwicze ń wraz z urz ądzeniami boiska do gry w siatkówk ę i parking, zasadzono drzewa i krzewy. Rok 2000 okazał si ę dla jednostki rokiem szcz ęś liwym - w sierpniu Rada Miejska w Brzeszczach oraz Zarz ąd Gminy Brzeszcze przekazały jednostce samochód po Ŝarniczy marki Jelcz 315-004, po kapitalnym remoncie. W 2004 r. uko ńczono rozpocz ętą rok wcze śniej inwestycj ę zabudowy konstrukcji metalowej do zamontowania syreny alarmowej, któr ą nale Ŝało przenie ść z dachu remizy, aby unikn ąć dalszej dewastacji budynku ze wzgl ędu na coraz bardziej pojawiaj ące si ę p ękni ęcia. W czerwcu 2004 r. OSP w Zasolu świ ętowała jubileusz 50-lecia istnienia. W dowód uznania za dotychczasow ą prac ę i zaanga Ŝowanie jednostce nadany został przez Prezydium Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Zwi ązku OSP RP w Krakowie, a ufundowany przez Burmistrza Gminy Brzeszcze i Rad ę Miejsk ą nowy sztandar. Jubilatka doznała równie Ŝ niezwykłego wyró Ŝnienia – za zasługi dla umocnienia ochrony ppo Ŝ. Na terenie swojego działania, uchwał ą Prezydium Zarz ądu Głównego Zwi ązku OSP RP, OSP Zasole otrzymała Srebrny Medal za zasługi dla po Ŝarnictwa. Na przestrzeni istnienia członkowie OSP oprócz działa ń statutowych czynnie uczestniczyli w Ŝyciu społecznym i kulturalnym sołectwa. Oprócz wyjazdów do działa ń ratowniczych druhowie nasi brali udział w róŜnorakich uroczysto ściach i imprezach: − zabezpieczeniu pielgrzymek Ojca św. Jana Pawła II oraz Benedykta XVI − corocznych pielgrzymkach stra Ŝaków do Sanktuarium w Łagiewnikach oraz na Jasn ą Gór ę − uroczysto ściach ko ścielnych tj. Czuwaniu przy Grobie Pa ńskim, Procesji Zmartwychwstania, Bo Ŝym Ciele, odpustach. − Gminnych obchodach Dnia Stra Ŝaka , Świ ęta Niepodległo ści

34 − Do Ŝynkach Gminnych

Z my ślą o naborze nowych członków jednostka organizuje co roku dzie ń otwartej stra Ŝnicy. Akcja ta przeprowadzana jest głównie z my ślą o dzieciach szkolnych i przedszkolnych, a polega na zapoznaniu dzieci ze sprz ętem, sposobem alarmowania oraz zasadami ochrony przeciwpo Ŝarowej. Spotkania takie ko ńcz ą si ę pami ątkowymi zdj ęciami, rozdaniem dzieciom słodyczy i ogóln ą rado ści ą wszystkich. Inn ą form ą propagowania zasad ppo Ŝ. oraz działalno ści OSP jest zach ęcanie uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum do uczestnictwa w Turnieju Wiedzy Po Ŝarniczej - zaznaczy ć nale Ŝy, Ŝe były lata, w których młodzie Ŝ z sołectwa wykazywała si ę w tej dziedzinie spor ą wiedz ą, zajmuj ąc w ogólnej klasyfikacji znacz ące miejsce. Jednym z najwa Ŝniejszych zada ń ka Ŝdego druha jest podnoszenie swojej sprawno ści i umiej ętno ści w obsłudze sprz ętu. Czynnikiem mobilizuj ącym s ą tutaj zawody sportowo - po Ŝarnicze członków czynnych, MDP i oldboyów. W latach 2000 - 2008 jednostka wzbogaciła si ę o nowy sprz ęt, umundurowanie, przeprowadziła w budynku wiele remontów. Środki na ten cel pozyskała z ró Ŝnych źródeł, a mianowicie wi ększo ść środków to opłaty czynszowe z wynajmowanych lokali, wpłaty na działalno ść statutow ą od osób indywidualnych, zbiórki pieni ęŜ ne – czyli rozprowadzanie kalendarzy i w niewielkim stopniu - składki członkowskie. W swojej działalno ści OSP nie skupia si ę tylko na potrzebach i problemach wewn ątrzorganizacyjnych. Przychylaj ąc si ę do pro śby Zarz ądu Spółki Pastwiskowej w 2006 r. druhowie przepracowali wiele godzin w czynie społecznym przy ścinaniu drzew, karczowaniu i porz ądkowaniu pastwisk wiejskich i budowie przepustu. Wykonanie tych prac w znacznym stopniu poprawiło bezpiecze ństwo oraz ogóln ą estetyk ę sołectwa . Wychodz ąc naprzeciw potrzebom lokalnej społeczno ści OSP Zasole u Ŝycza nieodpłatnie sali widowiskowej wraz z zapleczem na ró Ŝnego rodzaju uroczysto ści, spotkania, zebrania, szkolenia.

Klub Seniora

Klub Seniora powstał z inicjatywy Łucji Stokłosa w maju 1997 r. Liczył wówczas 25 członków, obecnie jest ich 36. Siedzib ą Klubu jest świetlica O środka Kultury w Zasolu. Na spotkania, na które przychodz ą emeryci KWK „Brzeszcze” omawiane s ą sprawy dotycz ące środowiska a tak Ŝe działalno ści kulturalnej. Klub Seniora organizuje spotkania towarzyskie: imieniny, andrzejki, opłatek, pra Ŝone oraz liczne wycieczki krajoznawcze (Wieliczka, Bieszczady, Mazury, Ziemia Sandomierska, Góry Świ ętokrzyskie, Szlakiem Piastów – Toru ń – Biskupin – Gniezno, Kotlina Jeleniogórska, Kotlina Kłodzka – Praga).

Spółka Pastwiskowa

Spółka Pastwiskowa dla zagospodarowania wspólnoty gruntowej w Zasolu została utworzona na podstawie Decyzji Wydziału Rolnictwa i Le śnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w O świ ęcimiu zgodnie z zarz ądzeniem Ministra Rolnictwa oraz Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dn. 29.04.1964 r. Wykaz z 23.11.1964 r., doł ączony do statutu spółki, obejmuje nazwiska 73 udziałowców we wspólnocie gruntowej, a ich udziały były proporcjonalne do posiadanych gruntów. Sw ą działalno ść opierała na statucie przyj ętym w 1964 r., jej pierwszym

35 prezesem był p. Józef Chromik. Spółka obejmowała swym działaniem ponad 20 ha pastwisk. Utrzymywała pastwiska w kulturze rolnej (rozbijanie kretowisk, nawo Ŝenie), prowadziła prace rekultywacyjne i wprowadziła kwaterunkowy wypas. Środki na sw ą działalno ść pozyskiwała poprzez: • pobieranie opłat za spa śne • wypracowanie dniówek • za przejazdy przez tereny wspólnoty do Ŝwirowiska • dotacje z Wydziału Rolnictwa UW w Katowicach na rekultywacj ę pastwiskow ą W połowie lat 50 na terenie spółki zostało wybudowane przedszkole oraz Wiejski O środek Zdrowia, które wraz z działk ą zostały nieodpłatnie przekazane UG. W latach 90 został nieodpłatnie przekazany teren pod budow ę Kaplicy. Cz ęść pastwisk nad Soł ą została przekazana na Skarb Pa ństwa, cz ęść zabrała woda. Obecnie Spółka gospodaruje na 8,28ha, z czego około 4,5 ha dzier Ŝawi p. W. Waligóra. Około 2 ha zajmuj ą tereny pod Stra Ŝnic ą, parkingiem oraz tereny rekreacyjne, które dzier Ŝawi OSP w Zasolu, a około 0,9 ha przygotowana jest do na podziału na działki budowlane do sprzeda Ŝy i drogi dojazdowe do posesji.

36 Analiza SWOT

SWOT (Siły, Słabo ści, Szanse, Zagro Ŝenia):

SIŁY (STRENGHTS) – wewn ętrzne czynniki mające lub mog ące mie ć pozytywny wpływ na rozwój miejscowo ści, wyró Ŝniaj ące miejscowo ść w sposób korzystny w otoczeniu, tworz ące podstawy dla rozwoju, podnosz ące atrakcyjno ść i konkurencyjno ść w oczach mieszka ńców, inwestorów, osób odwiedzaj ących.

SŁABO ŚCI (WEAKNESSES) – wewn ętrzne czynniki maj ące lub mog ące mie ć negatywny wpływ na rozwój miejscowo ści, utrudniaj ące rozwój i realizacj ę zamierze ń, braki w potencjałach, obni Ŝaj ące pozycj ę miejscowo ści zarówno w oczach mieszka ńców jak i podmiotów zewn ętrznych.

SZANSE (OPPORTUNITIES) – czynniki w otoczeniu sprzyjaj ące lub mog ące sprzyja ć rozwojowi miejscowo ści, umo Ŝliwiaj ące eliminowanie słabo ści, wzmacnianie sił, uruchamianie nowych kierunków rozwoju.

ZAGRO śENIA (THREATS) – czynniki w otoczeniu utrudniaj ące lub mog ące utrudnia ć rozwój miejscowo ści, stanowi ące bariery w przełamywaniu dzisiejszych trudno ści i blokuj ące mo Ŝliwo ści podejmowania działa ń w ró Ŝnych, istotnych z punktu widzenia rozwoju miejscowości dziedzinach.

Mocne strony 15 : Słabe strony:

− Poło Ŝenie w dolinie Soły − Poło Ŝenie w dolinie Soły − Dobra infrastruktura komunikacyjna − Zły stan ci ągów komunikacyjnych (dróg) − Akweny wodne – Soła − Mała liczba mieszka ńców − Tereny zielone, lasy − Brak zakładów produkcyjnych − Zespół Szkolno Przedszkolny − Mała aktywno ść w śród mieszka ńców − Świetlica OK − Boiska − Tereny przeznaczone pod działalno ść gospodarcz ą I zabudow ę jednorodzinn ą Szanse: Zagro Ŝenia:

− Napływ przedsi ębiorców − Soła i Młynówka– cz ęś ciowe − Napływ ludno ści podtopienia − Rozwój turystyki − zwi ększenie bezpiecze ństwa na drodze – budowa ronda na skrzy Ŝowaniu w Zasolu − Budowa chodnika wzdłu Ŝ najbardziej ruchliwych dróg w Sołectwie − Regulacja Soły

15 Analiza SWOT – efekt prac grupy „zasola ńskiej” podczas warsztatów po świ ęconych przygotowaniu planów odnowy miejscowo ści.

37 Wizja rozwoju

Wizja rozwoju sołectwa jest spójna ze Strategi ą Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Miasta i Gminy Brzeszcze, Lokaln ą Strategi ą Rozwoju na lata 2007 – 2015 dla Lokalnej Grupy Działania „Dolina Soły”, której gmina Brzeszcze jest członkiem, jak równie Ŝ ze strategiami rozwoju województwa i kraju. Oczywistym jest, i Ŝ najbli Ŝsze sołectwu s ą strategie gminy Brzeszcze i LGD „Dolina Soły”. Wizja rozwoju gminy Brzeszcze to gmina o wiejskich walorach i miejskich standardach, przywi ązana do tradycji, zdecydowana na rozwój . Aktywno ść samorz ądu lokalnego w celu realizacji misji jest podporz ądkowana czterem ogólnym celom strategicznym: Cel I – Zró Ŝnicowanie gospodarki lokalnej Cel II – Aktywne kształtowanie przestrzeni z zachowaniem zasad ochrony środowiska Cel III – Otwarta polityka społeczna uwzgl ędniaj ąca potencjał i potrzeby lokalnej społeczno ści Cel IV – Inwestowanie we wszechstronny rozwój dzieci i młodzie Ŝy

Z kolei wizja LGD „Dolina Soły” brzmi nast ępuj ąco: Obszar LGD „Dolina Soły” jest obszarem czystym ekologicznie i bezpiecznym, atrakcyjnym turystycznie dzi ęki wykorzystaniu zasobów geograficzno - przyrodniczych i kulturowo - historycznych, miejscem przyjaznym do zamieszkania - dobrze skomunikowanym z innymi regionami, z łatwo dost ępnymi miejscami pracy, wypoczynku i uprawiania sportów, z bogat ą ofert ą kulturaln ą, zarówno dla młodzie Ŝy, jak i ludzi starszych . Cele szczegółowe LGD „Dolina Soły” w oparciu o analiz ę SWOT: 1. Rozwój turystyki, szczególnie kulturowej i wokół zbiorników wodnych. 2. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego. 3. Poprawa oferty rekreacyjno - sportowej i kulturalnej. 4. Rozwój przedsi ębiorczo ści i zwi ększenie ilo ści miejsc pracy na wsi poza turystyk ą. 5. Aktywne społecze ństwo m.in. poprzez zwi ększenie stopnia pozyskiwania środków z zewn ątrz.

Przy uwzgl ędnieniu powy Ŝszych dokumentów - Zasole w 2015 roku to przede wszystkim miejscowo ść czysta ekologicznie i potrafi ąca czerpa ć korzy ści z tego tytułu. Walory przyrodnicze wsi, w szczególno ści zwi ązane z bogactwem wód, lasów, z jednej strony zobowiązuj ą do dbania o nie w maksymalnym stopniu, z drugiej jednak strony daj ą szerok ą podstaw ę do wykorzystania ich w rozwoju turystyki i umo Ŝliwieniu społecze ństwu aktywnego wypoczynku i dbało ści o zdrowie i kondycj ę fizyczn ą. Rozwój turystyki i usług dla ludno ści wymaga zapewnienia na obszarze wsi bezpiecze ństwa, w tym przypadku szczególnie zwi ązanego z wyst ępowaniem zagro Ŝenia powodziowego, jak równie Ŝ złego stanu ci ągów komunikacyjnych (zła jako ść nawierzchni, wyst ępowanie szczególnie niebezpiecznych miejsc, brak chodników). Bardzo wa Ŝne jest zapewnienie rozbudowanej infrastruktury technicznej o wysokich standardach oraz bazy sportowo – rekreacyjnej i hotelowej. W tym celu niezb ędne jest wytworzenie klimatu przyjaznego przedsi ębiorczo ści – zakładaniu i prowadzeniu przedsi ębiorstw, w szczególno ści zwi ązanych z tzw. przemysłem „czasu wolnego”. Zapewnienie wła ściwej infrastruktury i bezpiecze ństwa wymaga sporych nakładów finansowych, dlatego te Ŝ poszerzenie kr ęgu przedsi ębiorców, zwi ązanych zwłaszcza z turystyk ą i rekreacj ą oraz zapewnienie terenów budowlanych dla nowych mieszka ńców powinno zagwarantowa ć odpowiednie dochody w bud Ŝecie gminy, a sukcesywne pozyskiwanie środków zewn ętrznych na inwestycje pozwoli szybciej i efektywniej zrealizowa ć zamierzone cele.

38 Aktywne, wspólne sp ędzanie czasu wolnego przez dzieci i rodziców pozwala budowa ć trwałe wi ęzi rodzinne. Realizacja wizji i priorytetowych zamierze ń wymaga jednak Ŝe przede wszystkim aktywno ści mieszka ńców, integracji mi ędzypokoleniowej, jak równie Ŝ umiej ętno ści współdziałania mieszka ńców, organizacji i instytucji dla osi ągni ęcia dobra wspólnego. Konieczne jest zatem utrzymanie systemu współpracy instytucji z organizacjami i mieszka ńcami, wsparcia lokalnych inicjatyw i przedsi ęwzi ęć oraz kształtowania poczucia to Ŝsamo ści.

Planowane zadania i przedsi ęwzi ęcia z zakresu odnowy wsi

Jakkolwiek odnowa i rozwój wsi powinna zakłada ć podejmowanie ró Ŝnorakich działa ń i inwestycji, na potrzeby niniejszego dokumentu przyj ęty został zakres działa ń mieszcz ący si ę w katalogu projektów dopuszczonych do dofinansowania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013, Działanie „Odnowa i rozwój wsi”. W tym duchu przyj ęty został równie Ŝ monta Ŝ finansowy, zakładaj ący dofinansowanie projektu / projektów w ramach ww. Działania, pomini ęte zostały natomiast inne działania i programy, których zadaniem jest wsparcie obszarów wiejskich w innym zakresie. W trakcie prac nad Lokaln ą Strategi ą Rozwoju (LSR) LGD „Dolina Soły” i przy okazji warsztatów po świ ęconych przygotowaniu planów odnowy miejscowo ści dla poszczególnych sołectw w gminie Brzeszcze, wytypowane zostały przedsi ęwzi ęcia, których zrealizowanie jest korzystne z punktu widzenia przyj ętych priorytetów rozwoju - zarówno obszaru działania „Doliny Soły”, jak i poszczególnych sołectw w gminie Brzeszcze. Zało Ŝeniem jest równie Ŝ zgodno ść tych wizji / priorytetów ze strategi ą rozwoju gminy. Strategia LGD „Dolina Soły” zakłada wsparcie przedsi ęwzi ęć wspólnych dla całego obszaru działania LGD zgodnych z celami okre ślonymi w ww. strategii. W ramach tych przedsi ęwzi ęć zakłada m.in. dofinansowanie w poszczególnych sołectwach gmin – partnerów obiektów zwi ązanych z kultur ą i turystyk ą oraz sportowo – rekreacyjnych. Dodatkowo, priorytetowym zadaniem LGD jest budowa ście Ŝki rowerowej ł ącz ącej wspomniane gminy. W trakcie warsztatów i po ich zako ńczeniu potwierdziły si ę w znacznym stopniu wskazane w ramach prac nad LSR kierunki rozwoju sołectw gminy Brzeszcze i zadania słu Ŝą ce ich urzeczywistnieniu. Wdro Ŝenie w Ŝycie wskazanej powy Ŝej wizji rozwoju sołectwa Zasole wymaga zrealizowania co najmniej nast ępuj ących zada ń z zakresu odnowy wsi:

Miejsce Instytucja realizuj ąca Okres realizacji Koszt realizacji w zł rankingowe Nazwa projektu projekt projektu (brutto) projektu

1. „Na śabi ńcu” - budowa centrum Gmina Brzeszcze 2010 - 2015 Brak danych (b.d.) rekreacyjno – sportowego w Zasolu 2. Wytyczenie, budowa i Gmina Brzeszcze 2010 - 2015 b.d. oznakowanie tras rowerowych 3. Remont i wyposa Ŝenie świetlicy Gmina Brzeszcze 2010 - 2015 b.d. Ośrodka Kultury w Zasolu 4. ------

Źródło: opracowanie własne na podstawie Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Dolina Soły” oraz warsztatów poświ ęconych przygotowaniu planów odnowy miejscowo ści

39 System wdra Ŝania i monitoringu

Pocz ątkiem systemu wdra Ŝania i monitoringu Planu Odnowy Miejscowo ści Zasole na lata 2009 – 2015 jest przyj ęcie POM uchwałami zgromadzenia wiejskiego Zasola oraz Rady Miejskiej w Brzeszczach. Ocena efektywno ści POM b ędzie dokonywana corocznie przez zespół przedstawicieli Urz ędu Gminy, Rady Miejskiej w Brzeszczach oraz Liderów lokalnej społeczno ści Zasola. Wspomniany zespół b ędzie równie Ŝ odpowiedzialny za działania informacyjne i promocyjne POM. Co najmniej raz w roku b ędzie dokonywana aktualizacja POM w oparciu o nowe zadania zgłaszane przez Rad ę Miejsk ą, Rad ę Sołeck ą, Burmistrza. Dokonane zmiany b ędą zatwierdzane przez Rad ę Miejsk ą w Brzeszczach w konsultacji z Rad ą Sołeck ą. Gmina Brzeszcze jako instytucja wdra Ŝaj ąca b ędzie odpowiedzialna za składanie wniosków aplikacyjnych do instytucji grantodawczych, kontrolę formaln ą składanych wniosków, ich zgodno ści z procedurami i z zapisami w POM, monitorowanie wdra Ŝania poszczególnych projektów, upowszechnianie informacji o współfinansowaniu realizowanych projektów przez UE.

40