TRIBUNENieuwsblad van de SP • jaargang 52 • nr. 05 • mei 2016 • € 1,75 • www.sp.nl

BELASTINGONTWIJKING DE SCHAAMTELOZE DIEFSTAL

ALLEN VOOR ÉÉN ZORGFONDS

ONDERWIJSBELEID: TWEEDELING IN HET KWADRAAT EMILE ROEMER WEER LIJSTTREKKER! foto Sander van Oorspronk

Bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 zal huidig fractievoorzitter Emile Roemer weer lijsttrekker zijn. Tot 1 mei konden kandidaten voor het lijsttrek- kerschap zich melden; Roemer was de enige die zich aanmeldde. Heb je zin om vanaf 2017 in de – ongetwijfeld veel grotere – SP-fractie met Emile aan de slag te gaan? Je kunt je nog aanmelden voor een plek op de lijst tot 1 juni 2016. Zie pagina 18 van deze Tribune!

BEN JIJ EEN JONGE SP’ER, MAAR GEEN ROOD-LID? SLUIT JE NU GRATIS AAN EN STEUN DE MEEST ACTIEVE POLITIEKE JONGEREN­ORGANISATIE VAN NEDERLAND!

KOM NAAR DE LEDENVERGADERING 5 JUNI!

Op 5 juni blikt ROOD terug op het af- Natuurlijk hopen we dat ook jij er zal gelopen jaar en kiezen we een nieuw zijn. Tot dan! bestuur. Het wordt een gezellige en belangrijke dag. Kom je ook? Locatie: De Moed, Snouckaertlaan 70 te Amersfoort Meld je aan via SP-net (alleen voor ROOD-leden) om een plekje (en lunch) Tijd: 10.30 uur inloop, 11.00 uur start

te reserveren. van het programma foto archief ROOD

DE SP ZET ZICH IN VOOR MENSELIJKE WAARDIGHEID, GELIJKWAARDIGHEID EN SOLIDARITEIT

TRIBUNE IS EEN Redactie Illustraties SP algemeen Redactie Tribune UITGAVE VAN DE Diederik Olders (h), Jola van Dijk, Arend van Dam T (088) 243 55 55 Snouckaertlaan 70 SOCIALISTISCHE Rob Janssen, Daniël de Jongh Wim Stevenhagen F (033) 462 55 12 3811 MB Amersfoort PARTIJ (SP) EN [email protected] T (088) 243 55 42 VERSCHIJNT Vormgeving De Tribune op Internet www.sp.nl F (033) 462 55 12 11 MAAL Robert de Klerk, Gonnie Sluijs, www.sp.nl/nieuws/tribune E [email protected] PER JAAR Nynke Vissia Abonnementen- en Abonnement ledenadministratie De Tribune in Aan dit nummer werkten mee € 5,00 per kwartaal (machtiging) Snouckaertlaan 70 gesproken vorm Robin Bruinsma, Suzanne van de Kerk, of € 24,00 per jaar (acceptgiro). 3811 MB Amersfoort Belangstellenden voor Karen Veldkamp Losse nummers € 1,75. T (088) 243 55 40 de Tribune op cd kunnen SP-leden ontvangen de E [email protected] contact opnemen Illustratie cover Hollandse Hoogte© Tribune gratis. met de SP-administratie.

Incasso contributie Veel leden van de SP betalen hun contributie via een incassomachtiging. Sinds 1 oktober 2013 incasseert de SP het bedrag van de contributie in de eerste week van elk kwartaal. Daarbij vermelden we, conform wettelijke regels het betreffende lidnummer en het zogeheten incassanten-ID van de SP, te weten NL86ZZZ403462460000. Bij vragen over contributie-inning, kunt u contact opnemen met de ledenadministratie van de SP, via (088) 243 55 40 of [email protected] Tenzij anders vermeld, is op de inhoud van deze publicatie de Creative Commons Naamsvermelding-Niet Commercieel- GeenAfgeleideWerken 3.0 Nederland licentie van toepassing. http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/nl 2 TRIBUNE mei 2016 IN DIT NUMMER COLUMN Campagnestart Voor één nationaal zorgfonds Verhoog de lonen! 6 Het bedrijfsleven kan hogere lonen uitkeren. En de vakbonden kunnen hogere looneisen stellen. Na de SP zegt ook De Nederlandsche Bank (DNB) dat Nederland beter af is met hogere lonen. Panama Papers Bericht uit de parallelwereld Werknemers worden door het regerings­ beleid al jaren uitgeknepen. Een steeds 10 kleiner deel van alles wat we in Nederland verdienen komt hen toe. De winsten groeien, maar de lonen blijven achter. Die complete scheefgroei is een bewuste keuze geweest. Jarenlang was de gedachte dat verrijking van de rijken de hele samenleving beter zou De Ombudsman maken. Miljonairs en multinationals werden van Amsterdam gematst ten koste van werknemers, ouderen Bericht uit déze wereld en uitkeringsgerechtigden. 14 De dikdoeners van VNO-NCW doen alsof de Nederlandse economie alleen over export gaat. Het omgekeerde is waar. De meeste werknemers en de meeste bedrijven moeten het juist hebben van de omzet in eigen land. Turkije-deal En als mensen meer te besteden hebben, ‘Een historische vergissing’ gaat het beter met onze bedrijven en kun­ nen daar weer meer mensen aan het werk. 20 Zo simpel is het. Hogere lonen zijn dus niet alleen beter voor werknemers, maar ook voor de duizenden bedrijven in ons land die afhankelijk zijn van de binnenlandse vraag.

Op 1 mei was ik in Amsterdam. Samen met Deltaplan leden van de vakbond voerden we actie voor Ruim baan voor vaste banen hogere lonen en echte banen. De jongeren en armoedebestrijding van Young & United vormden voor ons een belangrijke inspiratiebron. Zij lieten zien dat 24 actievoeren helpt: dankzij hun inzet gaan de lonen van duizenden jongeren de komende jaren omhoog.

Terecht vierden deze jongeren op 1 mei de ‘Dag van de Overwinning’. Ik ben blij dat Redactie Tribune ik erbij was. Het is fantastisch om actie te Snouckaertlaan 70 4 Actueel: Hoe het onderwijs de sociale ongelijkheid vergroot 3811 MB Amersfoort voeren voor de goede zaak. Maar het is nog T (088) 243 55 42 17 Uitgelicht: Doodgezwegen mooier om goede acties glansrijk te winnen! F (033) 462 55 12 E [email protected] 23 Oekraïne: Woordspelletjes over uitslag referendum De Tribune in gesproken vorm 26 NAM en Shell: de keizers van Groningen Belangstellenden voor de Tribune op cd kunnen 28 LinksVoor: Esther Schut heeft een robotstofzuiger contact opnemen met de SP-administratie. 29 Anne-Marie leest De Waarheid over TTIP

Emile Roemer 18, 19, 27 Nieuws 30 Prikbord 31 Puzzel fractievoorzitter 32 Theo de buurtconciërge SP

TRIBUNE mei 2016 3 b=tweedeling2

Bussemaker staat gelijk aan tweedeling in het kwadraat. Dat blijkt uit het onderwijsbeleid van het kabinet. Twee recente rapporten brengen minister Jet Bussemaker ernstig in verlegenheid. Het is bizar: ‘Het onderwijs vergroot nu de kloof tussen arm en rijk.’

HOE LANG HET RAPPORT precies in het diepste daling is bovendien het sterkst onder jonge­ ­paniek uitgebroken op het ministerie. geheim circuleerde tussen het ministerie ren uit gezinnen met lagere inkomens. Omdat de conclusies uit het rapport precies van Onderwijs, onderwijskoepels en studen­ SP-Tweede Kamerlid Jasper van Dijk kreeg datgene inhouden waar wij als SP voor tenbonden is niet eens bekend. Maar dat de het brisante rapport op een maandagavond hebben gewaarschuwd. Namelijk dat het zogenaamde HO-monitor over de effecten toegestuurd, amper een dag voordat hij in leenstelsel tot minder studenten zal leiden.’ van het leenstelsel – jongeren spreken liever de Kamer opheldering wilde vragen over het Naar nu blijkt bedraagt de daling niet van ‘schuldenstelsel’ – bepaald niet lekker geheimzinnige gedoe. ‘Er zat een lange brief minder dan 6,8 procent. zat was overduidelijk. Omdat de conclusie bij waarin onderwijsminister Jet Bussemaker daarvan glashelder is: door het leenstelsel de problemen bagatelliseert’, vertelt Van Het leenstelsel werd in 2014 ingevoerd zijn minder jongeren gaan studeren. De Dijk. ‘Allemaal smoesjes. Er was duidelijk ter vervanging van de basisbeurs. Dit tot

4 TRIBUNE mei 2016 ‘Deze minister COLUMN werpt steeds hogere Vrijheid drempels op om De afgelopen 30 jaar hebben neoliberalen het door te leren’ begrip vrijheid misbruikt voor multinationals en superrijken. Hun truc is even simpel als ge­ niaal: zet iedereen op het verkeerde been door voortdurend op te roepen tot minder over­ heidsingrijpen, maar grijp vervolgens voort­ durend in om de allerrijksten te bevoordelen. Roep op tot minder ‘regeltjes’, maar verzin overbodige regeltjes om zelfs de zorg en het Een jaartje langer doorleren wordt gezien openbaar vervoer te dwingen tot concurrentie. als inefficiënt. Maar dat is funest voor laat­ Roep op tot eigen verantwoordelijkheid, laat bloeiers.’ mensen in verzorgingstehuizen desnoods da­ genlang in hun luier zitten, maar help het grote Verheffing? geld via Belastingparadijzen en fiscale dou­ Daarbovenop komt nog een ander recent ceurtjes. De financiële wereld kreeg alle macht rapport van de Onderwijsinspectie. Uit deze en nam extreem hoge bonussen en achterlijke ‘Staat van het Onderwijs 2014/2015’ blijkt risico’s. De samenleving mocht na 2008 op­ dat leerlingen van ouders met een lagere draaien voor een historische reddingsoperatie opleiding minder makkelijk een havo- of van het neoliberale kapitalisme: 1.000 miljard vwo-advies krijgen. Volgens de Onderwijs­ euro gemeenschapsgeld. Had de samenleving inspectie “nemen de verschillen toe tussen ook ‘eigen verantwoordelijkheid’ moeten roe­ leerlingen met lager en hoger opgeleide pen toen de bankiers – letterlijk – op het dak ouders”, waardoor “veel kinderen met laag stonden om naar beneden te springen? opgeleide ouders niet het onderwijs krijgen Ooit kregen arbeiders een loonstijging ter dat ze aan zouden kunnen en talent onder­ grootte van de productiviteitsstijging. Daar benut blijft”. kwam een einde aan en de reële lonen van velen op de werkvloer groeiden niet meer. En Jasper van Dijk: ‘Dat betekent dat de kansen alsof loonmatiging en extreme winsten nog voor die groep kinderen kleiner worden. De niet genoeg zijn, betalen multinationals als ongelijkheid in het onderwijs groeit dus, Philips, DSM, Unilever, McDonalds en Shell evenals de kloof tussen hoog- en laagopge­ ook nog eens een lager reëel belastingtarief leiden in de samenleving’. Hij vraagt zich dan de bakker, de timmerman en de thuis­ hardop af hoe een minister van PvdA-huize zorger. De sterkste schouders dragen de licht­ dit beleid kan blijven verdedigen. ‘De PvdA ste lasten. De Franse econoom Gabriel Zucman was toch altijd voor verheffing van het volk? heeft becijferd dat alleen al de Amerikaanse afschuw van de SP, want de partij zag Op dat punt is het beleid van Bussemaker samenleving zo’n 130 miljard dollar per jaar exact datgene aankomen wat nu tot zoveel volledig mislukt. Voor mij is ze de minister misloopt door belastingontwijking. De schade ophef leidt. Namelijk het gegeven dat het van tweedeling. Of beter gezegd: van twee­ op wereldschaal wordt geschat op 400 tot 500 voor­uitzicht van fors toenemende studie­ deling in het kwadraat. Het is de hoogste tijd miljard dollar per jaar. Laat dat eens doordrin­ schulden studenten afschrikt om naar het voor een échte minister van Onderwijs.’ gen: 400.000.000.000 tot 500.000.000.000 hbo of de universiteit te gaan. Een ontwikke­ Eerder dit jaar verrichtte ROOD onderzoek dollar per jaar minder inkomsten voor de ling die Bussemaker eerder nota bene afdeed onder ruim 1300 jongeren. Daaruit bleek dat samenleving. Dat betekent minder thuis­ als ‘spookverhalen’. Even laconiek reageerde twee op de drie jongeren vinden dat onder­ zorgers, verzorgingstehuizen, studiefinancie­ de PvdA-minister overigens onlangs in de wijs gratis zou moeten zijn. ROOD-voorzitter ring, politie-agenten, betaalbare woningen, Kamer, toen de oppositie haar aan de tand ­Merel Stoop: ‘Onderwijs moet hét middel banen en kansen. En meer… armoede. voelde over de onthullingen. zijn om sociale ongelijkheid en tweedeling Échte vrijheid is onlosmakelijk verbonden met tegen te gaan. In plaats daarvan vergroot het gelijkwaardigheid. Ze vergt gelijke kansen op Jasper van Dijk is klaar met Bussemaker. nu de kloof tussen arm en rijk.’ Hoezo bizar? ontplooiing. Die vergen weer een samenleving ‘Met haar beleid werpt deze minister steeds De SP komt binnenkort met voorstellen om die voor balans in de economie zorgt. Daarvoor hogere drempels op om door te leren. En de groeiende kloof weer te dichten. Van Dijk: moet gestreden worden. niet alleen financiële drempels door het ‘De Inspectie stelde in haar toelichting dat Op de werkvloer en in leenstelsel. Ook het zogenaamde ‘stapelen’ een zekere ongelijkheid in het onderwijs de maatschappelijke van opleidingen wordt steeds moeilijker, van alle tijden is. Het pijnlijke nieuws is dat discussie. bijvoorbeeld van vmbo naar havo of van de ongelijkheid onder dit kabinet toeneemt. mbo naar hbo. Dat komt doordat scholen Het is aan de SP om hiertegen te strijden. steeds harder worden afgerekend op Noem dat gerust onze core business.’ • efficiency; leerlingen moeten zo snel moge­ Ron Meyer lijk door de opleiding heen gejast worden. tekst Rob Janssen • illustratie Nynke Vissia voorzitter SP OP NAAR EEN NATIONAAL ZORGFONDS ZONDER EIGEN RISICO

Het eigen risico van € 385,- maakt zorg voor te veel mensen onbetaalbaar. Tegelijk maakt de verspilling aan het overstapcircus, de zorgbureaucratie en winsten van verzekeraars de zorg onnodig duur. SP-Tweede Kamerlid Renske Leijten weet hoe het anders kan: ‘Schaf de zorgverzekeraars af en zet één nationaal zorgfonds op, zonder eigen risico.’

RENSKE LEIJTEN is al jarenlang een van de zorgverzekeraars hebben de sleutelrol verdwijnen als winst en financiële reserves gezichten van de strijd van de SP voor goede gekregen om zorg in te kopen en kwaliteit af voor zorgverzekeraars, en zijn dus niet aan zorg: goed voor patiënten en goed voor zorg­ te dwingen – dat is het idee tenminste. Met zorg uitgegeven. werkers. Leijten: ‘Gezondheidszorg is van als resultaat dat het de zorgverzekeraar is ons allemaal. Simpelweg omdat iedereen die beslist: krijgt iemand wel of niet de me­ Enorme bureaucratie het een keer nodig heeft. Omdat we allemaal dicatie of hulpmiddelen vergoed; blijft die Een ander probleem met het huidige zorg­ verplicht premie en belasting betalen zodat apotheek of spoedeisende hulp open; krijgt stelsel is volgens Leijten de enorme bureau­ mensen die ziek zijn, of ziek worden, snel een ziekenhuis wel of geen contract voor cratie: ‘Elk ziekenhuis en iedere praktijk goede zorg krijgen. Het is een mensenrecht bepaalde specialismen?’ Het probleem is moet contracten sluiten met meerdere om zorg te krijgen als je dat nodig hebt.’ duidelijk: een commercieel bedrijf maxima­ verzekeraars. Met allemaal andere voor­ liseert winst, en niet zorgkwaliteit. Arts en waarden, formulieren en regeltjes. Zorgver­ De zorgverzekeraar beslist patiënt moeten bepalen welke zorg waar het leners worden er gek van. Niet voor niets is De zeggenschap over de zorg is echter in beste is, en niet een bedrijf dat vooral streeft de overhead – de kosten van onder andere handen gegeven van de zorgverzekeraars: naar het laagste prijskaartje. Ander resultaat administratie – van de Nederlandse zieken­ commerciële bedrijven. Leijten: ‘Private van dit systeem: vele miljarden aan zorggeld huizen 4 procent hoger dan bij ziekenhui­ zen in Canada en het Verenigd Koninkrijk.’ Kortom: te duur, te veel verspilling en slecht voor de kwaliteit.

Tijd voor een andere koers Leijten, en met haar vele organisaties, patiëntenverenigingen en vooral héél veel mensen in Nederland, vindt het na tien jaar zorgverzekeringsstelsel met private verze­ keringsmaatschappijen hoog tijd voor een SLUIT JE AAN, HELP MEE OP andere koers: ‘De macht die aan de zorgver­ zekeraars is gegeven, wordt ze weer ontno­ NATIONAALZORGFONDS.NL men. De SP wil dat het basispakket wordt uitgevoerd door één nationaal zorgfonds. Zo besparen we erg veel geld op bureaucratie en

6 TRIBUNE mei 2016 1 MEI: DAG VAN DE ECHTE BANEN (EN VAN HET NATIONAAL ZORGFONDS) Op een zeer zonnige 1 mei heeft de FNV een mars door Amster- dam en een grootse manifestatie in het Amsterdamse Oosterpark gehouden. Doel was aandacht te krijgen voor de eis dat er weer echte banen moeten komen. Stop met de flutcontracten! Uiteraard is de overwinning gevierd van Young & United: een volwassen loon voor jongeren vanaf 21 jaar. Maar ook die strijd gaat door: achttienja- rigen zijn ook volwassen en betalen gewoon volwassen huurprijzen. De mars was als vanouds een rode-vlaggenfeest, waaronder ook vele SP-vlaggen. De SP steunt de roep om echte banen voluit. Maar SP’ers grepen ook hun kans om steun te verwerven voor het natio- naal zorgfonds zonder eigen risico, onder de negenduizend bezoekers (volgens tellingen van de FNV). 1 mei 2016 was zonnig en strijdbaar. foto’s Nynke Vissia foto’s

overhead. Ook kunnen we één vuist maken drie miljard euro die we besparen zetten kosten heeft dat grote persoonlijke en finan­ tegenover farmaceuten, daardoor kunnen we in om het eigen risico af te schaffen. Die ciële gevolgen; ze gaan te laat naar de dokter geneesmiddelenprijzen flink dalen. 385 euro die zieken betalen omdat ze ziek en blijken dan een ernstige ziekte te hebben. zijn, heeft niets te maken met solidariteit of Dat is vóór alles een menselijke tragedie. En Stop het eigen risico bewustwording. Het is een boete op ziek zijn wat te denken van het risico voor de volks­ Eén nationaal zorgfonds bespaart op allerlei en dat hoort niet in een gezondheidsstelsel gezondheid als mensen met besmettelijke manieren veel geld. Leijten weet wel wat er dat voor iedereen toegankelijk behoort te ziektes blijven rondlopen. Tot slot – voor de met dat geld moet gebeuren: ‘De meer dan zijn.’ Als mensen zorg mijden vanwege de mensen die alleen in geld denken – het kost

TRIBUNE mei 2016 7 de samenleving uiteindelijk ook nog eens kiezen die weten niet waarvoor. De mensen meer geld, want er vroeg bij zijn voorkomt die ziek zijn, die zijn de pineut. Iedereen dure behandelingen. Volgens Leijten komt begrijpt dat het niet deugt.’ zorg mijden vanwege het geld vaker voor dan je denkt: ‘Twintig procent van de men­ Massale steun verwerven sen heeft wel eens uit angst voor de kosten Leijten ziet de steun in de hele samenleving. afgezien van medisch noodzakelijke zorg. ‘Niet alleen bij vakbondsmanifestaties. Uit Eén op de vijf!’ een peiling blijkt dat de achterban van alle partijen in ruime meerderheid kiest voor een Enthousiast systeem dat meer lijkt op het ziekenfonds. De SP gaat nu, samen met zo veel mogelijk Alleen bij D66 is het fifty-fifty. Nederland mensen en organisaties, strijden voor een wil de democratische controle over onze nationaal zorgfonds zonder eigen risico. zorg weer terug. We gaan massale steun ver­ Leijten is een van de vele SP’ers die bij de werven, zodat al die politieke partijen die nu 1-meiviering van de FNV in Amsterdam nog niet luisteren naar hun eigen achterban, aanwezig waren. Ze vroegen mensen de dat wel gaan doen.’ campagne te steunen en verzamelden contactgegevens. Leijten: ‘Mensen reageren Pionierswerk bijna altijd enthousiast. Ik spreek veel zorg­ De afdeling West-Friesland Oost, waaronder verleners: die willen zo graag een zorgfonds. Enkhuizen valt, besloot vorige maand al Er zijn in totaal meer dan vijfduizend polis- om de bevolking te peilen over de invoe­ varianten; volledig ridicuul. De mensen die ring van een publieke zorgverzekering. Dat “SP-Provinciedag Noord-Holland” – anders gezond zijn, geld hebben en dus kúnnen gebeurde tijdens de eerste zogenaamde gezegd: Superzaterdag – waaraan ook Emile Roemer enthousiast deelnam. Afdelings­ voorzitter Wim Hoogervorst: ‘In het kader van de komende zorgcampagne leek het ons een goed idee om alvast te gaan proeven wat de mensen van de SP-plannen vinden. We kondigden onze komst aan met een flyer die we enkele dagen van tevoren in de betreffende wijken verspreidden. En aan de deuren merkten we dat het overgrote deel van de mensen zeer enthousiast is over een publieke zorgverzekering.’ Het waren verhalen die de SP’ers van West- Friesland Oost aangrepen, verhalen die pijn deden. Verhalen van mensen die de zorgpremie niet meer kunnen betalen of het eigen risico niet meer kunnen ophoesten. En daardoor niet meer naar de dokter gaan. Van alles kregen de SP’ers te horen, toen ze in twee woonwijken in Enkhuizen huis-aan- huis langs de deuren gingen. ‘Met name het eigen risico maakt de mensen woedend’, zegt afdelingsvoorzitter Wim Hoogervorst: ‘Overbodig te vermelden wat ze vinden van het idee dat de VVD dit eigen risico wil verhogen tot 500 euro.’ foto Paul Dijkstra / ANP© Dijkstra / foto Paul

‘Door één vuist te maken tegenover farmaceuten kunnen geneesmiddelenprijzen flink dalen’

8 TRIBUNE mei 2016 foto archief SP West-Friesland Oost: allen voor één zorgfonds.

Tijdens het “buurten” zijn ook contactgege­ ‘t Is glim en glitter wat je ziet vens uitgewisseld met zo’n negentig wijk­ maar reddingsboten zijn er niet.’ bewoners. ‘Een week later hebben we die mensen opgebeld en uitgenodigd voor een Er zijn hele praktische ideeën bij. Zoals R zorgavond in een wijkcentrum in Enkhui­ van Gerrit: ‘Ik stel voor om een zieken­ zen’, vertelt Wim Hoogervorst. ‘Zo’n dertig fonds te starten op basis van een coö­ R van hen zijn ook daadwerkelijk gekomen peratie in een SP-omgeving. Geen dure IEEREEN en tijdens de avond konden we zes nieuwe kantoren of dikke salarissen maar leden leden bijschrijven. Daarnaast meldden zich die in de bres springen waar het nodig ook mensen die actief wilden worden in is. Het eerste werkkapitaal met crowd­ het nieuwe zorgactiecomité, dat de cam­ funding ophalen.’ En Inge: ‘Ik stel voor pagne verder op de agenda gaat zetten.’ om handtekeningen op te halen voor een Zo verrichtten de West-Friezen waardevol referendum over een publieke zorgver­ pionierswerk voor een campagne die net zekering zonder eigen risico.’ Dit idee is begonnen. Immers, zou het draagvlak wordt vaker geopperd, niet alleen voor UITE N ET ETENEI BUREU N E voor de SP-zorgplannen er in Groningen, een referendum, maar ook om mensen Verschijnt 11 keer per jaar, jaargang 18, nummer 4, mei 2016 Winterswijk, Uden of Terneuzen heel anders erbij te betrekken. Ook vaker genoemd uitzien? is het idee dat er een tekst komt die het SPANNING-SPECIAL voor ‘je tante en je oom’ duidelijk uitlegt, Bij deze Tribune vindt u de Spanning, Van onderop desnoods in een brief aan alle Nederlan­ het blad van SPark/wetenschappelijk Zoals het in Enkhuizen ging, zo gaat het el­ ders. bureau. Bij de start van de campagne ders in het land ook. En dat is precies de be­ voor de nationale zorgverzekering doeling, zegt SP-voorzitter Ron Meyer. Het En tot slot Marie-José: ‘Niet de beste zonder eigen risico geeft de SPanning moet een campagne van onderop worden. ideeën vermelden maar er wat mee doen achtergronden, cijfers en interviews Lokaal, maar ook landelijk. In zijn maande­ en ons dat vertellen!’ bij dit onderwerp. Bij wijze van proef lijkse column in de Tribune riep hij lezers op stuurt de SP deze SPanning naar álle om met ideeën te komen. En die kwamen er. Meyer reageert op die oproep: ‘We vermel­ leden, in plaats van slechts naar actief Een kleine bloemlezing. den er wel een paar, maar dat tweede gaan kader. we ook zeker doen. We gaan echt de ideeën Marjon heeft een fysiotherapie-praktijk van zowel SP-leden als niet-leden gebruiken We horen graag van u wat u van dit en voelt zich ‘vaker een speelbal van de om deze campagne te winnen. En uiteraard experiment vindt via [email protected] zorgverzekeraars en we zijn altijd weer vertellen we wat we met de ideeën doen. bang dat er opeens besloten wordt dat be­ Aan die heel duidelijke uitleg werken we, en paalde zaken niet meer worden vergoed, zoals je op de website nationaalzorgfonds.nl en dat we daardoor financieel in zwaar kunt zien, verzamelen we contactgegevens weer komen.’ van mensen om ze erbij te betrekken. Blijf dus ideeën opsturen, de mailbox [email protected] Rens plaatst zijn zorgen zelfs in staat open.’ • dichtvorm: ‘Ik voel mij in de boot genomen dit schip vaart enkel goudkoortsdromen. tekst Rob Janssen en Diederik Olders

TRIBUNE mei 2016 9 Illustratie Nynke Vissia

PANAMA PAPERS DE PARALLELWERELD Wat journalisten onthullen in het kader van de ‘Panama Papers’ legt de verbijsterende belastingpraktijken van de wereldelite bloot. Met het grootste gemak konden superrijken en multinationals tientallen jaren lang voor vele miljarden aan belasting ontduiken en ontwijken. Miljarden die in de samen­leving node worden gemist.

EN TOEN VIEL Fabio de Masi bijna van zijn informant was hij getipt over het feit dat de zijn van het speurwerk van de journalisten. stoel. Natuurlijk wist hij al dat het voor internationale media weldra met brisante Maar nee. Al snel werd me gezegd: “We doen miljonairs niet al te moeilijk is om vermogen onthullingen over Mossack Fonseca en zijn graag zaken met u.”’ weg te sluizen. Maar zó gemakkelijk? Het cliënten zouden komen. De Masi vertelt: ‘Ik kostte hem moeite om zijn verbazing te ver­ belde naar Panama en gaf me uit voor een Ziedaar de uiterst ‘strenge’ klantenselectie bergen, maar hij moest wel. Hij had namelijk Duitse zakenman. Ik zei: “Ik heb 2,5 miljoen bij Mossack Fonseca. Het maakt niet uit wie Mossack Fonseca aan de lijn, de beruchte euro in Luxemburg gestald en dat geld heb je bent of wat je hebt uitgevoerd. Als je maar Panamese firma die talloze multinationals ik op niet geheel legale wijze verkregen. Ik geld komt brengen. en superrijken heeft geholpen hun geld te vrees dat de EU binnenkort met strengere Het telefoontje van De Masi geeft een verstoppen. regels komt. Kunt u me helpen met het indruk van wat er al tientallen jaren gaande Het was begin maart, enkele weken vóórdat opzetten van een trust, zodat ik de belas­ is. Met de Panama Papers hebben honder­ de ‘Panama Papers’ naar buiten kwamen, ting kan ontwijken? Mijn identiteit moet den journalisten de klassieke controverse toen de Duitse politicus Fabio de Masi – uiteraard verborgen blijven.” Eigenlijk had blootgelegd; die tussen de superrijke elite sinds 2014 namens Die Linke lid van het ik wel enig wantrouwen verwacht, want en de rest van de wereld. Anders gezegd: Europees Parlement – besloot om de proef mijn informant had me verteld dat Mossack tussen het exclusieve vip-domein en het maar eens op de som te nemen. Via een Fonseca op dat moment op de hoogte moest algemeen maatschappelijk belang. Waar

10 TRIBUNE mei 2016 ‘Door deze morele diefstal betalen werknemers extra belasting’

astronomen en kwantumfysici dromen Volgens het rapport ‘Grote bedrijven, kleine over parallel­werelden ergens in het heelal, lasten’ van SOMO (Stichting Onderzoek blijkt die­ parallelwereld gewoon op aarde Multinationale Ondernemingen) en FNV te bestaan. Een kleine, hermetisch gesloten hebben alleen al 55 Nederlandse groot­ wereld, bevolkt door een handvol super­ bedrijven maar liefst 388 dochteronder­ rijken die het lukt om nóg rijker te worden. nemingen in belastingparadijzen. SOMO en Door het ontduiken of ontwijken van de FNV hebben berekend dat iedere werk­ belastingbetalingen die zij wél eisen van hun nemer in Nederland 200 euro per jaar meer onderdanen waarboven ze zich zo verheven belasting moet betalen om dat te compen­ voelen. Op de vraag hoe dat seren. Diezelfde werknemer weet wat er eigenlijk kan, is een simpel gebeurt als hij of zij een loopje zou nemen antwoord te geven: de regels met zijn belastingaangifte. En de restaurant­ van het ‘spel’ bepalen zij in feite houder en de bakker om de hoek weten het zelf. Een flagrant voorbeeld daar­ eveneens. van is de naar aanleiding van de Panama Papers afgetreden IJslandse Oneerlijk? Moreel verwerpelijk? Daar zitten premier Gunnlaugsson. Ten tijde van ze in de parallelwereld niet mee. Het kan dus het failliet gaan van een aantal IJslandse doen we het ook, lijkt het devies. De spreek­ banken – waaronder het bekende Icesave – buis van de Nederlandse multinationals, sloot hij omstreden deals met schuldeisers. Hans de Boer van VNO/NCW, onderstreepte De ­Panama Papers onthulden dat Gunnl­ die houding tijdens een bezoek dat Emile augsson zelf een van de schuldeisers was; Roemer onlangs aan hem bracht (te zien op samen met zijn vrouw had hij namelijk een de actiesite: actie.sp.nl/ons-geld-terug). verdekte offshore-firma die obligaties van Geconfronteerd met het bedrag van 15 mil­ genoemde banken had. jard dat de multinationals de afgelopen tien

En wat te denken van de Britse premier jaar te weinig aan belasting hebben betaald foto imago stock&people / HollandseHoogte© ­Cameron, die er naar nu blijkt niet voor in Nederland, toonde De Boer zich weinig Europarlementslid Fabio de Masi gaf zich uit terugdeinsde om bij de toenmalig Euro­ onder de indruk. Voor de keus gesteld tussen voor een Duitse zakenman en kon met één pese Commissievoorzitter Van Rompuy te een symbolische naheffing van 15 miljard of telefoontje een geheime bankrekening openen. schooien om toch vooral de offshore-prak­ een even ludieke enkele reis naar Panama, tijken van zijn familie ongemoeid te laten? koos de VNO/NCW-baas doodleuk en voor Praktijken waar hij zelf naar verluidt vet van de lopende camera voor dat laatste. Dat geprofiteerd had. was te verwachten van iemand die eerder een rel veroorzaakte door bijstandsgerech­ Diefstal tigden ‘labbekakken’ te noemen. In zekere we de armoede onder kinderen niet kunnen Het is door dit soort gedrag dat de gemoede­ zin is De Boer nog te prijzen, omdat hij zijn aanpakken, de ouderenzorg niet op peil ren wereldwijd zo hoog oplopen. Het is de middelvinger naar de samenleving openlijk kunnen houden en niet voldoende lera­ onbeschaamde houding van de protagonis­ opsteekt. De elite doet dat in het geheim. ren voor de klas kunnen krijgen. Vandaar ten van het wereldkapitaal – staatshoofden, ‘Een elite van multinationals en miljonairs mijn vraag: hoe krijgen wij ons geld terug?’ multinationals, banken, miljardairs, Rus­ die steelt van de samenleving; ik kan het Antwoord van staatssecretaris Wiebes: sische en Oekraïense oligarchen, Chinese niet anders noemen’, zei Emile Roemer ‘Door erachteraan te gaan.’ Wie het dossier partijbonzen, rijk geworden voetballers op 5 april in de Tweede Kamer. ‘Door deze Belastingparadijs Nederland een beetje kent, et cetera – die enkel uit hun beschermde morele diefstal van de samenleving moeten weet dat Wiebes eigenlijk zegt: door achter ­parallelwereld tevoorschijn komen op de werknemers meer belasting gaan betalen de feiten aan te blijven rennen. momenten waarop ze de stemmen en de en wordt er al jaren bezuinigd op onze centen van de normale stervelingen weer ouderenzorg, op armoedebestrijding en op Nederland als draaischijf voor nodig hebben. Om vervolgens hun vermo­ onderwijs. We hebben steeds lekken nodig brievenbusfirma’s gens ongestoord verder te laten groeien door om hier het debat te kunnen voeren. De Daarbij is de ‘diefstal van de samenleving’ op astronomische inkomens en megawinsten Belastingdienst en de opsporingsinstanties zichzelf nog niet eens zo heel ingewikkeld. op te strijken, en/of zo min ­mogelijk of hebben het niet zelf onderzocht en boven In grote lijnen gebeurde in Panama het vol­ ­helemaal geen belasting te betalen. En op die tafel gekregen. Ondertussen verliest onze gende: Mossack Fonseca hielp voor belasting manier die normale stervelingen zaken als samenleving miljarden aan belastinginkom­ allergische klanten bij het opzetten van een fatsoenlijke zorg en onderwijs te ontzeggen. sten van multinationals en rijken, waardoor trust, waaraan vervolgens vaak meerdere

TRIBUNE mei 2016 11 ropese Commissie. Een grote vis dus, en dat merkt Fabio de Masi. ‘Ons werk in de taks- werkgroep wordt telkens af­geremd door de meerderheid in het Europees Parlement. Dat heeft natuurlijk alles met de positie van Juncker te maken. Daarnaast merk ik ook dat Duitse Europarlementsleden van andere fracties zenuwachtig worden als via Juncker ook de positie in beeld komt van Martin Schulz, de Duitse voorzitter van het Europees Parlement.’

Dovemansoren Zo ontstaat langzaam het beeld van een goudomrande parallelwereld die zichzelf in stand houdt en zich zelfs nog verder weet te versterken met de al dan niet heimelijke steun van banken en politici. Natuurlijk; complotdenken is meestal weinig vruchtbaar. Maar toch. Een gang­ bare ­definitie van een complot luidt als illustratie Arend van Dam illustratie volgt: “Een samenzwering of complot is een ­geheime afspraak tussen een aantal personen om iets te ondernemen tegen een andere persoon of groep.” Wat als we “een aantal personen” uit die definitie vervangen ‘De wet loopt ver achter bij door “multinationals en superrijken”? En kan (morele) diefstal van de gehele samen­ wat de samenleving ethisch vindt’ leving gezien worden als “iets ondernemen tegen een andere groep”? U zegt het maar. De vraag is of die “andere groep” – de samenleving dus – iets tegen de “geheime brievenbusfirma’s werden gekoppeld. Voor Nu ook ABN Amro onder vuur is komen te afspraak” kan doen, wetende dat het morele de vorm stond aan het hoofd daarvan welis­ liggen, krijgt de toch al niet zo beste repu­ appèl aan de parallelwereld aan dovemans­ waar een (rechts)persoon, maar de daad­ tatie van Nederland als belastingparadijs oren gericht zal zijn. werkelijke klant – die met de centen dus opnieuw een flinke deuk. Dit nadat ons land SP-Tweede Kamerlid Arnold Merkies vindt – bleef voor de buitenwereld onzichtbaar. afgelopen najaar al zware kritiek uit Brussel van wel. Voor hem staat in ieder geval vast Vaak via een bank kon de klant over het geld oogstte, toen bleek dat het ministerie van dat het huidige systeem niet werkt. De beschikken. Naar nu blijkt zou onder meer Financiën de banken stiekem had laten bestrijding van belastingconstructies, het ABN Amro, nota bene een Nederlandse meeschrijven aan een wet die belastingdum­ toezicht op de trust-sector, de inspanningen staatsbank, klanten geholpen hebben om ping door multinationals in de hand werkte van de FIOD en de Belastingdienst; alles is hun geld te verstoppen. Buitenlandse doch­ (‘Coco-gate’: zie de Tribune van december onvoldoende gebleken om effectief op te tre­ terbedrijven van de bank traden namens 2015). ‘De rol van Nederland is problema­ den. ‘Daarbij is de Nederlandse regering niet de klanten op als een soort aandeelhouder, tisch’, zegt Fabio de Masi. ‘Nederland is bepaald pro-actief’, zegt Merkies met gevoel zodat zowel de klanten als de bank zelf in een soort internationaal vliegveld dat geld voor understatement: ‘Alleen als er dingen eerste instantie buiten beeld blijven. waarover geen belasting is betaald door­ uitlekken gaat men erachteraan, zoals nu Ten principale lijkt daar trouwens niets sluist naar belastingparadijzen. Ik bedoel, weer bij de Panama Papers.’ Volgens Merkies illegaals aan te zijn. Echter, genoemde trust- in Amsterdam zit bijvoorbeeld een vestiging is de discussie over wat legaal is en wat niet, constructies worden behalve voor belasting­ van Google met nul werknemers. Nederland niet eens zo belangrijk. ‘Vaak zijn bepaalde ontduiking en -ontwijking ook gebruikt voor is een draaischijf voor brievenbusfirma’s.’ zaken legaal, waarvan de maatschappij niet het witwassen van geld en voor duistere Europarlementslid De Masi is lid van de wíl dat het legaal is. In die zin loopt de wet transacties zoals het overmaken van smeer­ Europese parlementaire taks-werkgroep ver achter bij wat de samenleving ethisch geld. En wat te denken van de ontdekking die de belastingpraktijken van EU-lidstaten vindt.’ Het verschil zit ’m volgens Merkies in van Oxfam Novib dat een groot deel van de onderzoekt. Hij merkte al vaker dat Neder­ wat de wet beoogt. ‘Er zijn tal van belas­ investeringen van de Wereldbank in de arm­ land het speurwerk van hem en zijn collega’s tingfaciliteiten waar mensen gebruik van ste landen van Afrika terechtkomt bij bedrij­ probeert te frustreren. Maar niet alleen maken. Neem de hypotheekrenteaftrek, ven die geld stallen in belastingparadijzen? Nederland. De zogenaamde ‘LuxLeaks’- waarmee mensen in de gelegenheid worden Die bedrijven zetten met dat geld projecten affaire, die vorig jaar de aandacht ves­ gesteld om een huis te kopen. Dat is ook op in de armste landen, maar tegelijkertijd tigde op tal van dubieuze belastingdeals in de bedoeling van de regeling. Maar daar­ beroven ze deze van hun belastinginkom­ Luxemburg, brengt Luxemburgs voormalig tegenover staan talloze belastingconstruc­ sten, stelt Oxfam Novib. En hoogstwaar­ premier Claude Juncker in een lastig parket. ties waarvan overduidelijk is dat ze bedacht schijnlijk is het nog legaal ook. Diezelfde Juncker is nu voorzitter van de Eu­ zijn om de wet te omzeilen’, aldus Merkies.

12 TRIBUNE mei 2016 BELASTINGPARADIJS? MAG JE NIET ZEGGEN! foto Sander van Oorspronk Geloof het of niet, maar het woord ‘belastingparadijs’ mag je in Den Haag officieel hele- maal niet zeggen. Tenminste, niet als het op Nederland slaat. In 2013 steunde een ruime Kamermeerderheid van onder meer D66, VVD en PvdA een motie van de PVV, waarin de regering wordt opgeroepen om ‘de voor Nederland kwalijke kwalificatie van belasting­ paradijs te verwerpen en achterwege te laten’. In antwoord op vragen van Arnold Merkies moest de toenmalige staatssecretaris van ­Financiën, Weekers, al laten doorschemeren dat uitvoering van de motie een lachertje was. En daarmee de motie zelf ook. Hoogst opmerkelijk is echter het feit dat het lacher- tje ­afkomstig was van de PVV nota bene, de partij die zich opwerpt als hoeder van de vrijheid van ­meningsuiting.

Nog even een paar feiten dan. Van de honderd grootste bedrijven ter wereld waren er – in 2013 – 91 in Nederland actief. Een flink deel daarvan heeft in Nederland een ­vestiging om belastingtechnische redenen. Om van de belastingvoordelen gebruik te maken, hoeven ze hier niet eens werknemers in dienst te hebben. Ze profiteren van de vele constructies die mogelijk worden gemaakt door het Nederlandse belastingsysteem en door de manier ­waarop Nederland met belastingverdragen omgaat. Overheden lopen Tropische cocktails tijdens de Tax Free tour in 2013 waarmee wereldwijd als gevolg van belastingont­wijking honderden miljarden mis. de SP aandacht vroeg voor belastingparadijs Nederland.

Hij stelt dat de bestrijding daarvan stokt IJsberg offshore-industrie heeft veel te lang gepro­ omdat de benodigde wetsaanpassingen veel Om de aanval te openen op de belasting­ fiteerd van alle geheimhouding.’ te langzaam tot stand komen. ‘Ondertus­ paradijzen en mistige belastingconstructies Het gemak waarmee dat zo lang kon sen hebben multinationals en superrijken heeft Merkies inmiddels een eerste stap gebeuren is misschien nog het meest steeds meer mogelijkheden gekregen om gezet. Vorige maand stelde hij voor om een ­verbijsterende. Zelfs Europarlementslid belasting te ontwijken. Denk eens aan de zogenaamde parlementaire ondervraging Fabio de Masi, toch bepaald geen groentje situatie dat er bij je wordt ingebroken. Dat te organiseren. Dat is een nieuw instru­ wat betreft internationale belastingcon­ betekent wellicht dat je deursloten niet ment van de Kamer, dat het midden houdt structies, was danig verrast. ‘Voordat ik meer voldoende zijn. Dan moet je extra tussen een parlementaire enquête en een met Mossack Fonseca belde, zei mijn maatregelen nemen, zoals dievenklauwen hoorzitting. Door de inzet van dit nieuwe informant nog tegen me: “Fabio, let maar plaatsen of een alarm; om te voorkomen dat instrument kunnen belasting ontwijkende op, het gaat veel gemakkelijker dan je het nog een keer gebeurt. Maar dat doet het multinationals niet meer weigeren om op denkt.” Dat klopte. Ineens kreeg het bedrijf

VNO/NCW-baas Hans de Boer noemde werklozen labbekakken maar dat miljonairs belasting ontwijken vindt hij prima

kabinet in het geval van belastingconstruc­ te komen dagen, zoals dat bij verschil­ blijkbaar dollartekens in de ogen.’ ties dus niet. De staatssecretaris hangt een lende eerdere hoorzittingen gebeurde. De Vanaf dat moment was de geheimzinnige hangslotje aan de deur en zegt vervolgens: bedoeling is om bij de hoorzitting partijen Duitse zakenman waarvoor De Masi zich “Maar we hebben toch iets gedaan?” Dat is te horen die naar boven zijn gekomen in uitgaf welkom in de parallelwereld. • te weinig. Multinationals, superrijken en het kader van de Panama Papers, maar ook hun adviseurs zijn verdomd slim. Je moet om multinationals te spreken die fiscale als overheid heel snel kunnen anticiperen. constructies via Nederland laten lopen. De SP is een petitie gestart om een einde te De Panama Papers brengen zaken aan het Merkies: ‘Met het uitlekken van de Panama maken aan de schaamteloze diefstal. licht die al veel eerder aan het licht hadden Papers hebben we nog maar het topje van Teken ook de petitie en eis ons geld terug. moeten komen – maar dan door een goede de ijsberg gezien. Als je bedenkt dat het actie.sp.nl/ons-geld-terug belastinginspectie en goede afspraken met hier maar om de gegevens van één bedrijf andere landen. Zodat je niet steeds achter in Panama gaat, kun je je voorstellen hoe ­de feiten hoeft aan te lopen.’ groot het probleem waarschijnlijk is. De tekst Rob Janssen

TRIBUNE mei 2016 13 DE AMSTERDAMSE OMBUDSMAN KOMT NAAR U TOE Ook als er geen kwade opzet in het spel was, worden mensen vaak hard aangepakt als ze een formulier verkeerd hebben ingevuld. Arre Zuurmond, de ombudsman van Amsterdam, onderzoekt klachten over de gemeente. Als het moet kruipt hij daarbij zelfs in de huid van een dakloze. ‘Je moet iemand die in de shit zit niet meteen het stempel van fraudeur opplakken.’

14 TRIBUNE mei 2016 ‘Er bestaan zoveel regels dat burgers geen kant meer op kunnen’

DIRECT NA ZIJN AANSTELLING in september gepokt en gemazeld als bestuurskundige. Hij het gebrek aan veerkracht bij de instanties, 2013 zegde Arre Zuurmond de huur van was onder meer vier jaar bijzonder hoog­ de professionals, me wel meer uit mijn slaap. het onderkomen van de ombudsman op. leraar aan de Universiteit Leiden. Ook heeft Zij zijn te ver doorgeschoten in hun profes­ ‘Ik moet uiteraard wel het contract uitzit­ hij een eigen onderzoeks- en adviesbureau sionaliteit, hun beroepsmatige distantie leidt ten’, vertelt hij, maar in het najaar verhuist gehad en vanaf 2010 ging hij als weten­ tot kilheid. Ik probeer juist mee te gaan in de hij met zijn team naar een bescheiden en schappelijk directeur en medeoprichter van leefwereld van onze cliënten, om een helder meer toegankelijk kantoor. Nu zit hij nog de Kafkabrigade onnodige bureaucratie te zicht te krijgen op de situatie, om doordron­ aan de Singel in het voormalige gebouw lijf. Tot zijn opdrachtgevers behoorden de gen te raken van wat er speelt.’ van de Nederlandsch-Indische Handels­ Algemene Rekenkamer en het ministerie bank, de voorloper van ABN Amro. Het is van Binnenlandse Zaken. ››Dat heb je al een paar keer op onortho- een Rijksmonument, gebouwd in neoclas­ Net op het moment dat de Tribune wil doxe wijze gedaan. Zo ging je verkleed als sicistische stijl, met op de begane grond een informeren naar het belang van goede zwerver langs instanties om te ervaren hoe luxe sportschool. Een marmeren trap leidt ­communicatie kan de interviewer geen daklozen worden behandeld. naar de burelen van de ombudsman. Gasten aantekeningen meer maken, zijn vulpen is ‘Ik werk volgens mijn principe van “luisteren, ontvangt hij in een ‘regentenkamer’. De uit­ leeg. Arre Zuurmond reageert ad rem: ‘Ik oplossen en leren”. Goed luisteren is behoor­ straling van de voormalige bank past, vindt schrijf al jaren niet meer met de hand, doe lijk lastig voor ambtenaren en hulpverleners, Zuurmond, in het geheel niet bij de aard alles digitaal. Maar een enkele keer stuur ik want daarvoor moet je buiten je eigen kaders van zijn werkzaamheden en staat haaks op toch een handgeschreven brief als antwoord durven denken, buiten vaste patronen. Ik ben de toegankelijkheid die hij onmisbaar acht op een schriftelijke vraag. Dat doe ik niet ook een keertje als mystery guest op pad ge­ voor het functioneren van de ombudsman. zomaar. Je moet als ombudsman in jouw weest met een dakloze. Ik stelde me voor als Er mag geen drempel liggen tussen hem reactie op alle mogelijke manieren rekening vrijwilliger van een kerk. Die man kreeg zijn en de mensen voor wie hij zich inzet. ‘Als houden met de signalen. Als iemand mij opvang maar niet rond. Wij bezochten vier iemand er met de instanties niet uitkomt, schrijft, letterlijk, schrijf ik terug.’ opvangadressen om uiteindelijk weer naar ben ik degene die de boel vlot moet trekken. Dan, in één adem: ‘Wij moeten optimaal het eerste te worden teruggestuurd. Helaas ­Hiërarchie is dikwijls een wezenlijk onder­ gebruik maken van de moderne informatie­ heb ik het nog niet voor elkaar gekregen en deel van de problematiek. De ombudsman technologie. Door systemen van verschillen­ inmiddels is hij, op de fiets, naar het bui­ moet voor iedereen bereikbaar zijn, ik maak de diensten aan elkaar te koppelen, kunnen tenland vertrokken. Nadien hadden we nog geen onderscheid. Ik wil onze cliënten ken­ veel sluimerende misverstanden worden incidenteel mail­contact. nen, wie het ook zijn; om zo tot de kern door voorkomen of ten minste sneller uit de weg te kunnen dringen en een gepaste oplossing worden geruimd. Dat schort er helaas nogal Burgers verwachten echt niet dat wij zomaar te vinden.’ eens aan, met alle onnodige gevolgen van en altijd een oplossing uit de hoge hoed dien.’ kunnen toveren. Het feit dat wij hen serieus Als Gemeentelijk Ombudsman staat hij nemen en moeite doen om er uit te komen, burgers die vast dreigen te lopen in ambte­ ››De ombudsman is er voor alle inwoners, geeft ze al een zekere genoegdoening. Zo was lijke molens met raad en daad bij. Iedereen ongeacht afkomst, status en positie. In de er een vrouw die klaagde over de afhande­ kan een beroep op hem doen. Al krijgt praktijk kom je evenwel bovengemiddeld ling van een begrafenis door de gemeente. natuurlijk niet elke klager zijn zin. ‘Ik maak in aanraking met sociaal zwakkeren, al is Wij hebben haar, volgens protocol, met duidelijk onderscheid tussen incidenten dat eigenlijk een ongepaste typering. z’n tweeën opgezocht en alleen al onze en problemen. Is er iets eenmalig mis, dan ‘Ik snap wat je bedoelt. Wie of wat is sociaal aanwezigheid stelde zij op prijs. We waren DE AMSTERDAMSE OMBUDSMAN proberen wij dat onder de radar op te lossen. zwak? Iemand met een minimaal inkomen zichtbaar voor haar. Een andere vrouw ging Komt een bepaald type fout vaker voor dan kan sociaal heel sterk zijn en evengoed is gebukt onder hardnekkige geurklachten in klopt er structureel iets niet en wordt dat tot lang niet iedere welgestelde burger sociaal haar woning. Wij konden met de beste wil KOMT NAAR U TOE op de bodem onderzocht.’ Arre Zuurmond sterk. Houd het maar op mensen die op van de wereld de oorzaak niet ontdekken, ze gebruikt zijn empathische vermogens om welke manier dan ook in de verdrukking zijn moest noodgedwongen verhuizen. En wat lag de vrijheid van zijn handelen te versterken. geraakt. Die in de hoek zitten waar de klap­ er maanden later in onze brievenbus? Een Hij ontvangt jaarlijks 2500 klachten. Niet pen vallen en niet bij machte zijn het juiste nieuwjaarskaart van haar. alleen over de gemeente Amsterdam – ook loket te vinden. Die geen uitweg meer zien Als iemand met een ingrijpend verhaal geen inwoners van Almere, Diemen, Landsmeer, en bij ons terechtkomen. Daar zitten heel gelijk krijgt, doen we dat niet af met een Waterland en Zaanstad mogen van zijn dien­ schrijnende gevallen tussen. Zo schrijnend telefoontje, dan zoeken we hem of haar thuis sten gebruik maken als zij klachten hebben dat ik er weleens wakker van lig. Maar ik op. Op de fiets ernaartoe. Dat gebeurt doel­ over het functioneren van gemeente­bestuur ben ook vaak verbaasd over hun veerkracht bewust. Ze hoeven niet per definitie naar ons en het ambtelijk apparaat. Zuurmond is en doorzettingsvermogen. Misschien houdt bastion te komen.’

TRIBUNE mei 2016 15 ››Je bent de gids in het doolhof van de SCHULDHULPVERLENING IN AMSTERDAM regelgeving... ‘Er bestaan zoveel regels dat burgers geen EFFECTIEVER DANKZIJ SP-WETHOUDER kant meer op kunnen, terwijl met versoepe­ ling van die regels mooie resultaten kunnen Arre Zuurmond spreekt weleens met een raads- in de prullenbak. worden geboekt. Maatwerk, daar draait het lid of wethouder, maar beperkt het contact tot Blijvend is bijvoorbeeld een doorbraakfonds om. Een voorbeeld. Ik realiseerde me dat een minimum. ‘Soms is overleg nodig, maar ik waarmee de gemeente in bepaalde gevallen een er tegenwoordig geen student meer bij een wil toch vooral mijn onafhankelijkheid bescher- substantieel deel van de schulden van Amster- hospita woont – omdat die geen kamer meer men. Ik sta los van de partijen. Een ombudsman dammers afkoopt. Daarnaast worden afspraken mag verhuren zonder te worden gekort op moet in volkomen objectiviteit zijn werk kunnen gemaakt met grote schuldeisers om te voorko- haar uitkering. Gebrek aan vernieuwing bij doen.’ men dat ze boete op boete blijven stapelen. De de overheid en organisaties veroorzaakt Hij houdt zich dan ook op de vlakte over het ervaring heeft geleerd dat mensen uit schaamte complicaties die je kunt voorkomen door functioneren van stadsbestuurders, zelfs als er lang zwijgen over hun situatie, terwijl hun schul- wél open te staan voor een pragmatische resultaten worden geboekt die hij als ombuds- den intussen op blijven lopen. Hulpverleners krij- aanpak. Ik bedacht me dat bij veel uitke­ man alleen maar kan omarmen (‘politiek is mij gen training zodat ze de cliënten beter kunnen ringsgerechtigden met een woning kamers niet vreemd, partijpolitiek wel’). Zo kon Arjan ondervragen over hun financiën. leegstaan. Waarom zouden zij die niet Vliegenthart, SP-wethouder voor Werk, Inkomen Staatssecretaris Jetta Klijnsma is blij met het mogen verhuren aan daklozen? Wij zijn toen en Participatie, onlangs bekend maken dat de doortastend optreden van Arjan Vliegenthart en met een experiment begonnen. We konden effectiviteit van de schuldhulpverlening in Am- zijn ambtenaren. ‘Niemand schiet er iets mee op die manier tien Amsterdammers die geen sterdam is gestegen van 61 naar 76 procent. op als mensen lang in de schulden zitten. Dat woonruimte hadden onderbrengen. Het mes Bovendien nam het aantal huisuitzettingen dras- is beroerd voor hen en het kost de maatschap- snijdt aan meerdere kanten. De verhuurder tisch af. pij ook nog eens onnodig veel geld.’ Vliegenthart heeft wat extra inkomsten, er ontstaan soci­ Vliegenthart begon ruim een jaar geleden met en Klijnsma (en ook ombudsman Zuurmond) zijn ale contacten en het is voor de gemeenschap nieuw en doelgericht beleid, waarbij hij zich het erover eens dat het Centraal Justitieel In- uiteindelijk ook nog eens goedkoper. Op die eerst inzicht liet verschaffen in de positie van cassobureau in Leeuwarden niet steeds beslag manier zijn tien daklozen ondergebracht, de 80.000 burgers met een problematische schul- moet leggen bij burgers die net bezig zijn uit een politiek heeft inmiddels interesse getoond denlast. Hij wilde vooral weten hoe het was ge- diep dal te krabbelen. en er wordt een project voor honderd men­ steld met de hulpverlening. Daarna sprak hij Amsterdam wil nu proberen spreekuur te hou- sen voorbereid. Ik wil er maar mee aangeven hulpverleners aan: zij moesten zelf oplossingen den bij het UWV, om ontslagen werknemers in dat mensen met een uitkering ook capaciteit aandragen. Sindsdien is er volop ruimte voor ex- de WW eerder te ontmoeten. Zij redden het vaak hebben. Hoezo sociaal zwak? perimenten. Als die vruchten afwerpen worden nog net met een uitkering, maar belanden in de ze uitgebreid, als ze niet werken verdwijnen ze hoek waar de klappen vallen als de WW stopt. Ik kwam in contact met een man van een eind in de 50. Hij was altijd een heel goede kapper geweest, raakte zijn werk kwijt en belandde in de bijstand. Hij voelde zich doodongelukkig en wilde wat doen. Hij kreeg startgeld om een kappersbedrijfje op ‘Mensen met een te zetten en begon te knippen. De kapper haalde een omzet van 1200 euro per maand, uitkering hebben ook capaciteit. dat bleek volgens de criteria te weinig te zijn. Ik zeg dan: laat die criteria los. Waarom zou Hoezo sociaal zwak?’ hij geen deeltijdondernemer mogen zijn, vooral ook omdat hij normale tarieven han­ teert en er van oneerlijke concurrentie dus geen sprake is. Zijn door hemzelf verdiende inkomen aanvullen tot een aanvaardbaar zorgde dat de koffie klaar stond. Ik heb toen een prioriteit is, diegene meteen de nodige niveau is veel goedkoper dan hem een vol­ met vijftig, zestig mensen gesproken.’ vorderingen ontvangt. De schuldeisende ledige uitkering verstrekken én de man voelt overheid reageert sneller dan de hulpver­ zich dankzij zijn knipwerk niet overbodig en ››Is het niet wrang dat iemand die uit on- lenende overheid. Je moet iemand die in nutteloos. Ik vind het vreselijk dat mensen wetendheid toeslagenfraude pleegt met- de shit zit er nog niet dieper in duwen en die iets kunnen en willen daartoe niet de een de instanties op zijn dak krijgt terwijl er evenmin het stempel van fraudeur op gelegenheid krijgen.’ de superrijken hun geld probleemloos in plakken. De samenleving is gebaat bij een een belastingparadijs kunnen stallen? open en transparante overheid. Dus stuur ››Je zei het al: de ombudsman komt naar u ‘De regelingen voor toeslagen zijn zowel erg niet direct een verhoging als iemand niet toe. Je hebt ook eens met een caravan in complex als laagdrempelig en toegankelijk. reageert op een incassoverzoek, maar neem het Amsterdamse Bos gestaan. Je maakt makkelijk een fout en krijgt dan eerst eens contact op om te vragen wat er ‘Er speelde een integriteitskwestie. Deel­ geld waar je geen recht op hebt. Ik houd aan de hand is.’ • nemers van een re-integratietraject werden me vast aan de menselijke maat – iedereen verkeerd ingezet. Ik haalde mijn Kip-caravan moet op zijn morele kompas varen, arm en uit de winterstalling, ging op diverse plek­ rijk. Ik constateer wel dat zodra een dakloze tekst Robin Bruinsma ken staan waar die mensen werkten en over een briefadres beschikt, wat voor mij foto Karen Veldkamp

16 TRIBUNE mei 2016 UITGELICHT

SCHIMMIG

Op 2 april openbaarde SP-Tweede Kamerlid Henk van Gerven in radioprogramma Argos hoe het Hilversumse Tergooi Ziekenhuis in ruil voor geld nabestaanden van een overleden patiënt verbood met media, Openbaar Ministerie of tuchtrechter te praten. Van Gerven: ‘Nabestaanden moet hulp worden geboden, niet de mond gesnoerd. Schikken is mogelijk, als compensatie, niet als doofpot. Zo kan niemand van gemaakte fouten leren.’ Na vragen van Van Gerven gaf minister Schippers aan dit bij wet te willen verbieden. Mensen die ermee te maken krijgen, kunnen zich melden bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg.

tekst Jola van Dijk foto Suzanne van de Kerk

TRIBUNE mei 2016 17 NIEUWS

>> HARRY OP INSPECTIE foto risastla / flickr CC

VERKIEZINGEN IN 2017 >> KANDIDATEN TWEEDE KAMERLID Voor de Tweede Kamerverkiezingen op 15 maart 2017 is de kandidatencommissie op zoek naar mensen die niet bang zijn om hard te werken en die niet bang worden als iets ingewikkeld wordt. Naar mensen die

complexe materie snel op kunnen nemen foto Nynke Vissia en om kunnen zetten in een standpunt. Harry van Bommel: ‘Motorrijders moeten ook in de spiegel kijken.’ Mensen die handelingsperspectief zien voor de SP, zowel binnen als buiten het parlement. Die specialist én generalist Vrijdag 22 april heeft SP-Tweede Kamerlid moeten aanpakken. ‘Het verhogen van de tegelijk zijn. Mensen die oog hebben voor Harry van Bommel samen met motorrijders wegveiligheid zal zeker bijdragen aan het de korte en langere termijn. van de Motorrijders Actie Groep (MAG) een verminderen van ongelukken. In 2015 weginspectie uitgevoerd in de provincie daalde het aantal motordoden naar 47 Als Kamerlid ben je een betrouwbare Utrecht. Er is een tiental ‘blackspots’ terwijl dit er in 2014 nog 55 waren. Nog collega en werk je collegiaal samen met (gevaarlijke wegsituaties) bezocht. Van steeds te veel, maar motorrijders moeten leden van jouw fractie. Met medewerkers Bommel, zelf een fervent motorrijder, was ook in de spiegel kijken en hun eigen bouw je aan standpunten en campagnes. onder de indruk van de expertise van de verantwoordelijkheid nemen voor veiliger Je werkt samen in de fractie, in de partij en MAG. ‘Op aandringen van de MAG zijn al weggedrag. Een ruime meerderheid van de natuurlijk in de samenleving. Je kunt veel knelpunten weggenomen. Er komen motorongevallen wordt veroorzaakt door enthousiasmeren en stimuleren, maar ook steeds meer motorvriendelijke geleiderails de motorrijder zelf.’ Om de band tussen de goed luisteren. Als teamspeler stel je het met onderplanken, wegen worden minder SP en motorrijdend Nederland te verster- belang van de partij boven je eigen vaak beschilderd en er wordt sneller ken roept Harry van Bommel motormin- profilering en portefeuille. gereageerd op klachten.’ De MAG heeft nende SP’ers op zich te melden via een eigen meldpunt voor klachten over [email protected] Die groep zal ervaring Een SP-Kamerlid ziet de hele samenleving gevaarlijke wegsituaties en een korte lijn uitwisselen en bij motorritten met een als werkterrein; niet alleen de vierkante naar de wegbeheerders die de problemen politiek doel gezamenlijk op pad gaan. kilometer in Den Haag. Daarom ben je veel in het land, waar je met mensen bouwt aan een samenleving die uitgaat van menselijke >> RUSLAND EN EUROPA waardigheid, gelijkwaardigheid en solidari- teit. Een Kamerlid is lid van de SP en Zowel Rusland als Europa moeten zich zich niet langer permitteren dat de huidige zichtbaar in de partij. Uiteraard kun je het volgens SP-senator Tiny Kox meer inzetten spanningen voortduren.’ SP-gedachtegoed en de SP-standpunten om hun onderlinge verhoudingen te overbrengen en ook onderschrijf je de verbeteren. Tijdens zijn bezoek aan afdrachtregeling. Moskou afgelopen maand: ‘De wereld kan sp.nl/Z4p

Herken jij je in bovenstaande beschrijving? Stuur dan je motivatie met cv voor 1 juni >> PROMO-HOK 2016 naar Merian Marijnissen: [email protected] Een informatiecentrum over de nieuwe allemaal weer giga-luxueus. Dit kan ook in Zeesluis in IJmuiden is volgens Noord- een simpele tijdelijke bouwkeet’. Hollands SP-Statenlid Marnix Bruggeman Op SPnet.nl kun je meer lezen een goed idee, maar kan wel een stuk over de procedure. goedkoper. ‘Voor drie miljoen moet het sp.nl/Z4M

18 TRIBUNE mei 2016 NIEUWS

>> 23 MEI: HART VOOR DE ZAAK DAT JE ’T WEET

Jasper van Dijk, @JaspervanDijkSP 28 april 2016 Motie aangenomen: TTIP en CETA mogen er niet toe leiden dat er producten komen die niet voldoen aan EU-normen foto Sander van Oorspronk Emile Roemer en Michaël van Straalen spreken met deelnemers op de MKB-dag in 2013. ROOD, jong in de SP, @ROODjong 21 april 2016 Het jeugdloon wordt vanaf 21 jaar Op maandag 23 mei houdt de SP in het komen als late betalingen, wurgcontracten afgeschaft en 18, 19 en 20-jarigen gaan Tweede Kamergebouw weer de mkb-dag. voor franchisenemers, overlast die de meer verdienen. Geweldig! @ Dit is het vervolg op twee eerdere succes- detailhandel ondervindt van mobiele YoungUnitedNL volle mkb-dagen waarbij ondernemers van bendes, acquisitiefraude en aanbestedin- binnen en buiten de SP aanwezig waren. gen. Maar aanwezige ondernemers kunnen Emile Roemer en Michaël van Straalen, ook andere onderwerpen inbrengen. voorzitter van MKB-Nederland, zijn Nadrukkelijk besteden we ook aandacht aanwezig. Het rapport 100% Hart voor de aan de positie van zzp’ers. Ondernemers Zaak wordt gepresenteerd en Tweede en zzp’ers zijn van harte welkom; deelname Kamerlid Sharon Gesthuizen en Europarle- is gratis. Kijk voor meer informatie op mentslid Dennis de Jong lichten toe wat de sp.nl/Z4Pof mail naar: [email protected] SP in Nederland en in Europa voor het midden- en kleinbedrijf doet en nog kan doen. Hierbij zullen onderwerpen aan bod Aanmelden kan via sp.nl/mkb Paulus Jansen, @PaulusJansenSP 12 april 2016 GIRO-GLUREN morgen presenteert #NS de nieuwe sprinter met toilet. 5,5jr na dato mooi De Groningse SP-fractie krijgt signalen dat uitgaven. De SP roept het stadsbestuur op resultaat van de Hoge Nood Tour de gemeente bij het aanvragen van een deze werkwijze te beëindigen. bijstandsuitkering – tegen de eigen regels sp.nl/Z4A in – aanvragers vraagt naar bankafschriften van drie maanden, met duidelijk zichtbare sp.nl/Z4g

Niet in mijn naam, ‏@stopdebommen LOOP MEE OF SPONSOR 2 april 2016 De wereldberoemde filosoof Slavoj Žižek >> DE NACHT VAN DE VLUCHTELING steunt onze beweging. Doe ook mee! stopdebommen.nl #NietInMijnNaam Voor de zesde keer op rij loopt er een tent te maken en voor 6 euro zorg je ervoor SP-team mee met de Nacht van de dat een ondervoed kind binnen een week Vluchteling, van 18 op 19 juni. Doel: geld aan kan sterken met noodvoeding. Je kunt inzamelen voor Stichting Vluchteling – voor je ook aanmelden om mee te lopen met het noodhulp, veilig onderdak, medische zorg, SP-team, met onder anderen SP-Tweede voedsel en schoon drinkwater aan mensen Kamerlid Sharon Gesthuizen. die moeten vluchten voor geweld en rampen. Iedere donatie, hoe klein ook, is welkom. Met bijvoorbeeld 25 euro bied je twee families voldoende materiaal om een Sponsoren of aanmelden: sp.nl/Z4q

TRIBUNE mei 2016 19 TURKIJE-DEAL HISTORISCHE VERGISSING HET RIJKE EUROPA BIEDT GEEN VEILIGE HAVEN MEER

foto Maikel Samuels / Hollandse Hoogte©

Voor wie biedt de Turkije-deal een uitkomst? In ieder geval niet voor de ­vluchtelingen om wie het gaat, stellen Tineke Ceelen van Stichting Vluchteling en SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen. ‘Syriërs kunnen de oorlog niet meer ontvluchten.’

VOLGENS DE EUROPESE HOOFDROLSPELERS is de maand deed Tusk er zelfs nog een schepje Turkije-deal wordt met de dag langer. Ook ‘Turkije-deal’ tussen de Europese Unie en bovenop. ‘Turkije is momenteel het beste SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen Turkije dé oplossing voor de huidige vluch­ voorbeeld in de wereld hoe er met vluch­ ziet genoeg redenen om zowel Turkije als telingencrisis en een groot succes. telingen moet worden omgegaan. Het is de Europese leiders toch ‘de les te lezen’. Tijdens een bezoek aan Turkije van de ongepast Turkije de les te lezen.’ De kloof ‘Wat Turkije met de eigen bevolking doet Duitse bondskanselier Angela Merkel, de tussen de Europese leiders en organisaties op het vlak van mensenrechten is natuurlijk vicevoorzitter van de Europese Commissie, die opkomen voor vluchtelingen en men­ sowieso al onderwerp van discussie, maar Frans Timmermans, en de voorzitter van senrechten lijkt niet groter te kunnen zijn, deze deal met Turkije is echt een historische de Europese Raad, Donald Tusk afgelopen want de lijst met hun aanklachten over de vergissing en helaas ook een historisch dieptepunt.’

Voor een deal die met zoveel bombarie een Tineke Ceelen succes genoemd wordt, zijn de eerste resul­ van Stichting Vluchteling taten niet echt indrukwekkend te noemen (zie kader pagina 22). Maar de mensonteren­ de werkelijkheid achter die cijfers maakt des te meer indruk.

Traangas en rubberkogels Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling: ‘In Griekenland verblijven vijf­ tigduizend mensen die zijn gearriveerd voor

20 TRIBUNE mei 2016 foto Jaco Klamer / Hollandse Hoogte© HET RIJKE EUROPA BIEDT GEEN VEILIGE HAVEN MEER

20 maart, dus voor de deal in werking trad. tief de grenzen en werpen letterlijk muren over de manier waarop Europa, inclusief Velen van hen kunnen niet geloven dat het op tegen Syrische vluchtelingen. De wan­ de Nederlandse regering, omgaat met de rijke Europa geen veilige haven wil bieden. toestanden bij de detentiecentra en de geslo­ vluchtelingencrisis. ‘Als wereld hebben we Bij de Macedonische grens leidt dit tot wan­ ten grenzen hebben een afschrikwekkend in 1951 met het VN-Vluchtelingenverdrag hopige taferelen. Mensen worden beschoten effect. Daardoor zijn de aantallen vluchte­ regels afgesproken over hoe met kwetsbare met traangas en rubberkogels. Zij hebben lingen die hun leven wagen in gammele vluchtelingen om te gaan. Juist om dit soort geen idee welke stappen ze moeten zetten bootjes flink gedaald – maar dit is een drup­ mensonterende situaties te voorkomen. Het om voor asiel in aanmerking te komen. Het pel op een gloeiende plaat, die de positie van is verschrikkelijk om vast te moeten stellen is schrijnend dat Stichting Vluchteling in vluchtelingen buiten Europa niet minder dat die afspraken nu levend worden begra­ Europa noodhulp moet bieden.’ zorgwekkend maakt. Ceelen: ‘Doordat ven. Juist nu, meer dan ooit, moeten we ons Europa de grenzen heeft afgesloten neemt aan het VN-Vluchtelingenverdrag houden. Detentiecentra met voedseltekorten de druk op de buurlanden van Syrië verder Maar in plaats daarvan worden mensen, De vluchtelingen die na 20 maart zijn aan­ toe. Deze landen – Libanon, Jordanië, Irak tegen alle regels in, collectief teruggestuurd gekomen in Griekenland zijn zelfs verstoken en Turkije – vangen bij elkaar opgeteld bijna naar Turkije terwijl helemaal niet zeker is van die noodhulp. Aangezien vluchtelingen­ vijf miljoen mensen op die uit Syrië zijn dat ze daar geen gevaar lopen. Uit onder­ organisaties massaal weigeren mee te wer­ gevlucht. Omdat deze landen de toestroom zoek van Amnesty International blijkt zelfs ken aan het opsluiten van mensen. Ceelen: niet meer aankunnen, sluiten die ook hun dat Turkije mensen naar Syrië terugstuurt.’ ‘Zij zitten nu opgesloten in overvolle deten­ grenzen. Syriërs kunnen de oorlog dus niet tiecentra waar voedseltekorten heersen. En ontvluchten. Op dit moment zitten er ruim Toetreding tot de EU waar ook voor de kwetsbaarste vluchtelin­ honderdduizend mensen vast in oorlogsge­ Alle aandacht gaat nu uit naar het lot van gen – kleine kinderen, zwangere vrouwen, bied aan de grenzen met Jordanië en Turkije. Syrische vluchtelingen, maar volgens zieken – dezelfde slechte behandeling geldt. Europa kan de huidige vluchtelingenstro­ ­Gesthuizen moeten we de andere vluch­ Alles wat deze mensen willen, is een toe­ men humaan en effectief managen en de telingen niet uit het oog verliezen. ‘Ook al komst voor hun kinderen. Europa’s reactie fundamentele rechten van vluchtelingen hebben ze daar in de praktijk bar weinig aan, is echt beschamend. Europa lijkt afscheid te en migranten beschermen. Maar daar is wel Syriërs hebben in Turkije in ieder geval nog nemen van haar wereldwijde leiderschap op politieke moed en wil voor nodig.’ enigszins een beschermde status. Maar hoe het gebied van mensenrechten.’ zit het met de mensen uit andere onveilige Vluchtelingenverdrag levend begraven landen als Irak, Iran en Afghanistan? Een Vast in oorlogsgebied SP-Tweede Kamerlid Gesthuizen is het belangrijk deel zou beschermd worden als Steeds meer Europese landen sluiten selec­ hartgrondig eens met Ceelen. Ze is woedend ze in Nederland asiel aan zouden vragen,

TRIBUNE mei 2016 21 maar ze kunnen dat niet meer door de Illegaal en immoreel beter te beschermen en geen vluchtelingen Turkije-deal. Hebben zij überhaupt rech­ Gesthuizen en Ceelen staan niet alleen terug te sturen naar Turkije zolang er geen ten in Turkije, of moeten ze daar maar in hun kritiek. De Parlementaire Assem­ wettelijke garanties worden gegeven over uit de vuilnisbak eten? De mensenrech­ blee van de Raad van Europa heeft zich hun rechtsbescherming. tensituatie van vluchtelingen in Turkije inmiddels ook kritisch uitgelaten over de is schrijnend, maar dat geldt bijvoorbeeld Turkije-deal. Zowel voorzitter Juncker Geen bommen op het kruitvat ook voor Koerdische Turken. De EU was van de Europese Commissie als de Turkse Dat de Turkije-deal niet de gedroomde de afgelopen jaren terecht sceptischer premier Davutoglu probeerden in Straats­ oplossing is waar de vluchtelingencrisis geworden over toetreding van Turkije tot burg de parlementariërs uit heel Europa te om vraagt, is wel duidelijk. Maar hoe zou de EU, vanwege problemen met onder overtuigen dat de deal in orde was, maar het dan wel moeten? In navolging van meer de persvrijheid, onafhankelijkheid dat lukte niet echt. Europese Mensenrech­ SP-Europarlementslid Dennis de Jong stelt van rechters en vrijheid van meningsui­ tencommissaris Nils Muiznieks stelde juist Gesthuizen voor: ‘Een conferentie onder ting. Het gaat niet goed met Turkije en het dat het de vraag is of de overeenkomst leiding van de VN met alle betrokken lan­ land glijdt de laatste tijd verder af. Maar niet illegaal en immoreel is. Een meerder­ den heeft de Europese Unie nooit serieus in plaats van hem hierop aan te spreken, heid van de Assemblee, waar ook Turkije overwogen. Als de EU mensenrechten nog wordt de Turkse president Erdogan met onderdeel van uitmaakt, vroeg zich dat ook enigszins serieus neemt, moet nu prioriteit deze deal door de EU beloond voor slecht af. Een meerderheid steunde daarom de worden gegeven aan het creëren van goede gedrag.’ oproep vooral de Syrische vluchtelingen opvang in de regio, en van draagvlak voor serieuze relocatie en hervestiging binnen de EU. Als SP hadden we bij Eurocommis­ foto Ingrid de Groot / Hollandse Hoogte© saris Timmermans een plan neergelegd voor Europese asielcentra. Van daaruit zouden vluchtelingen uitgeplaatst kunnen worden in andere lidstaten en diegenen die niet voor asiel in aanmerking komen, zouden kun­ nen worden uitgezet naar het land waar zij eerder doorheen waren getrokken, dan wel het land van herkomst.’ Pas als de opvang in de regio helemaal op orde zou zijn, zou er volgens Gesthuizen gesproken kunnen worden over een eventuele uitruil. ‘En dan alleen onder de hoede van de VN, met als doel om de meest kwetsbare vluchtelingen in de EU op te nemen. Maar uiteindelijk ligt daar niet de oplossing, die ligt daar waar het conflict is. Alleen een politieke oplossing voor Syrië voorkomt dat meer mensen op de vlucht slaan. Laten we daar aan werken, in plaats van meer bommen op dit kruitvat te gooien.’ • 13 september 2015. Sharon Gesthuizen (midden) in Amsterdam bij de demonstratie voor een ruimhartiger vluchtelingenbeleid. tekst Jola van Dijk

AFSPRAKEN & CIJFERS Dit is wat de EU en Turkije hebben ­EU-landen vrij­willig meer mensen opnemen Is dit ook wat er gebeurt sinds 20 maart? afgesproken in de Turkije-deal. als de Turkije-deal daad­werkelijk ertoe leidt De cijfers over de eerste maand. dat minder vluchtelingen de oversteek naar • Vluchtelingen die na 20 maart in Griekenland Griekenland wagen. • De Europese Unie heeft 103 Syriërs aankomen worden op kosten van de EU opgenomen vanuit Turkije. terug­gestuurd naar Turkije als zij geen asiel • In ruil hiervoor zal de EU in juni, in plaats van aanvragen in Griekenland. Mensen die wel pas in oktober, beoordelen of Turkse burgers • Er is geen enkele Syriër vanuit Griekenland een asielaanvraag ingediend hebben worden voortaan zonder visum naar de EU mogen teruggestuurd naar Turkije. teruggestuurd als deze ‘niet-ontvankelijk’ reizen; en de voorbereiding van mogelijk wordt verklaard. EU-lidmaatschap van Turkije wordt versneld. • Wel zijn er 325 mensen die niet uit Syrië kwamen teruggestuurd. • Voor iedere Syriër die door Turkije wordt • De vorig jaar al toegezegde 3 miljard aan terug­genomen uit Griekenland neemt de ­Europese steun voor vluchtelingenopvang • In diezelfde periode kwamen er 7.708 EU vervolgens één Syriër op vanuit Tur- wordt sneller uitgekeerd en Turkije zal nog vluchtelingen aan in Griekenland. kije; tot een maximum van 72.000 perso- eens 3 miljard krijgen als blijkt dat het geld nen. Bovenop die 72.000 Syriërs kunnen volledig en naar behoren is besteed.

22 TRIBUNE mei 2016 NEE IS NEE! Nederland heeft op 6 april duidelijk tegen het associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne gestemd. Dat duidelijke nee blijkt de regering nu opvallend ruim op te vatten.

HOE DUIDELIJK WOU je het hebben? Op 6 april En onderhandelen waarover? De uitslag zijn. Nogmaals: de kiezer heeft duidelijk nee stemde 61,1 procent van de kiezers tegen het kan immers maar op één manier opgevat gezegd.’ Van Bommel vermoedt bovendien associatieverdrag tussen de EU en Oekra­ worden: nee tegen het associatieverdrag met dat Rutte gezichtsverlies in Brussel wil ïne. In slechts 21 van de 390 gemeenten in Oekraïne. En niet een beetje nee; gewoon voorkomen, omdat Nederland momenteel ­Nederland was er een meerderheid vóór. nee. het EU-voorzitterschap heeft. Dat zou kun­ ‘Deze mooie uitslag is voor een belangrijk nen stroken met de wederom nogal wazige deel te danken aan onze duizenden SP- Gezichtsverlies opmerking van Rutte tijdens het debat dat activisten die de afgelopen weken campagne Tijdens het Kamerdebat op 14 april liet hij “ongemak in Brussel” had bespeurd; hebben gevoerd. Samen hebben we mensen premier Rutte horen dat bij hem de definitie ongemak “omdat men bezorgd is over de ervan weten te overtuigen dat een nee-stem van het woord ‘nee’ nogal rekbaar is. Hij effecten van de discussie op het Britse beter is voor Nederland én Oekraïne’, zei verwoordde het zo: “Er is een kans om met ­referendum”. En met ‘men’ bedoelde de Emile Roemer daags na het referendum. dat nee wel iets te doen en daarom zeg ik premier “mensen in hoofdsteden en in de Daags na het referendum. Dat maakt voor heel zorgvuldig niet ‘een nee is niet in het Europese Commissie”. sommige partijen kennelijk een wereld van Nederlandse belang’, maar ‘een nee op dit verschil ten opzichte van de dag ervóór. ‘De moment is niet in het Nederlandse belang’.” Laatstgenoemden laten premier Rutte, de PvdA zei op 5 april dat ze de uitslag van het Met deze cryptische puzzelredenering VVD en de PvdA dus prevaleren boven de referendum zou volgen’, zegt SP-Tweede motiveerde hij zijn wens tot het wil van de Nederlandse kiezers. ‘Verraad’ Kamerlid Harry van Bommel: ‘En op vooruitschuiven van het besluit om het noemt Harry van Bommel het. Maar dat 7 april – een dag ná het referendum – zeg­ associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne ­verraad kan nare gevolgen hebben. Volgend gen de sociaal-democraten ineens dat Rutte namens Nederland niet te ratificeren. jaar zijn er immers Tweede Kamerverkie­ “ruimte moet krijgen om te onderhandelen”. Harry van Bommel: ‘Het is schandalig. Rutte zingen. Er lijkt derhalve voor genoemde Dat betekent dus: de uitslag niét volgen.’ De wil wachten tot na 23 juni, de dag waarop partijen maar één manier te zijn om uit SP’er diende in de Tweede Kamer een motie Groot-Brittannië zijn referendum houdt over de – overigens zelf gekozen – wurggreep te in die behelsde dat de regering de steun aan bij de EU blijven of niet. Die datum is nog komen van genoemde mensen in hoofd­ het verdrag zo snel mogelijk moet intrekken. ver weg. Je weet niet wat tegen die tijd de steden en in de Europese Commissie: Maar die motie kreeg net geen meerderheid: situatie is. Stel dat de Britten voor uittreding accepteren dat nee geen andere betekenis VVD en PvdA stemden tegen (op PvdA’er kiezen. Dan voer je weer een heel andere heeft dan nee.• Monasch na), evenals twee eenmansfracties. discussie. De kiezer heeft op 6 april niet Nu kun je je afvragen wat die “ruimte om te gezegd: wacht tot na het Britse referendum tekst Rob Janssen onderhandelen” betekent. Hoeveel ruimte? en ga dan kijken of er aanpassingen nodig foto Daniël de Wit

TRIBUNE mei 2016 23 ZONDER DELTAPLAN GAAN ARMEN KOPJE ONDER

Sadet Karabulut zet haar strijd tegen de oprukkende armoede en voor meer echte banen­ onverdroten voort. Zij stelt voor de honderd miljoen euro die minister Lodewijk Asscher uittrekt voor onder meer scholing en training van ouderen om te zetten in vaste banen en bereidt daarnaast een deltaplan voor armoedebestrijding­ voor.

ERE WIE ERE TOEKOMT. SP-Tweede Kamerlid Sadet Karabulut is blij met de gedeeltelijke afschaffing van het jeugdloon, een over­ winning van de vakbondsjongeren van Young & United. ‘Ik feliciteer Young & United met dit fantastische resultaat. Er is alle reden om feest te vieren. Ik zit nu bijna tien jaar in de Tweede Kamer en al die tijd heeft de SP zich verzet tegen het jeugdloon. Dankzij de hardnekkige acties van Young & United kan nu een mooie eerste stap worden gezet.’ Partijvoorzitter Ron Meyer was daar als FNV-bestuurder nauw bij betrokken. ­Tijdens het verkiezingscongres zei hij nog dat actievoeren en parlementaire inzet voor de goede zaak hand in hand moeten gaan. Sadet: ‘Dit is inderdaad een prachtig voorbeeld van hoe je door op verschillende fronten actief te zijn én door samenwer­ king met maatschappelijke organisaties successen kunt boeken, maar we zijn er nog niet. De ­afschaffing van het jeugdloon wordt gefaseerd ingevoerd en geldt in 2019 de armoede zichtbaar maken. Dat doen wij de mantelzorgboete en een sterke verbete­ voor iedereen vanaf 21 jaar. Ik ben pas echt door gesprekken te voeren en de armen ring van de schuldhulpverlening. Ook een tevreden als ook 18-jarigen het minimum­ een gezicht te geven. Ik ga de wijken in, op versoepeling van bepaalde regels kan de loon ontvangen. Iemand van 18 is volwassen zoek naar de verhalen achter de armoede. druk enigszins verlichten. Een voorbeeld: en heeft dus ook recht op een volwassen Hoe kom je in zo’n situatie terecht en wat ‘Bijstandsmoeders mogen er wat bij verdie­ beloning. Intussen worden de jeugdlonen betekent het in de praktijk? Steeds meer nen, maar slechts in beperkte mate. Wat mij wel verhoogd, dat is alvast iets.’ inwoners van ons land worstelen met ar­ betreft trekken we de grens op, zodat ze niet moede en zware schulden en dat komt heus op het sociaal minimum blijven hangen en Drastische maatregelen niet alleen door de crisis, daarin speelt het werken lonend wordt.’ Sadet hoopt en verwacht dat de SP ook in de kabinetsbeleid ook een toonaangevende rol. zorg samen op blijft trekken met actie­ Inderdaad, het hoge eigen risico, maar ook Medestanders voerders, zoals dat al gebeurt met schoon­ de alsmaar stijgende huren, de kostendelers­ Zonder een deltaplan zoals dat haar voor makers, studenten en docenten. Door de norm, het AOW-gat, de categoriale bijstand, ogen staat, zullen mensen met te beperkte toenemende armoede en schuldproblemen de alleenstaande-ouderenkorting, dat zijn financiële middelen kopje ondergaan. Sadet: zijn steeds meer mensen niet in staat hun stuk voor stuk maatregelen die een groei­ ‘Als wij niet ingrijpen, zullen de maatschap­ eigen risico te betalen. Dat is een van de ende groep in de ellende storten.’ pelijke gevolgen dramatisch zijn. Er mag redenen waarom Karabulut drastische Denkend aan voorstellen om de problema­ niet te veel tijd overheen gaan. Zelfs onder maatregelen wil nemen. Daartoe is volgens tiek te lijf te gaan, noemt zij verhoging van werkenden lopen de schulden zo hoog op haar een deltaplan noodzakelijk. ‘Ik wil eerst het sociaal minimum, een dikke streep door dat ze te arm zijn om rond te komen. De

24 TRIBUNE mei 2016 zorgverzekering, de huur, gas, licht en water, belangrijker dan ooit nu het kapitalisme zijn gekomen, maar daarvan zijn er 17.000 het wordt steeds lastiger om alle basisuitga­ zich in een heel agressief stadium bevindt. leerwerkplekken voor mbo’ers, al met al ven te betalen.’ Je hebt natuurlijk de Panama Papers, maar dus een schrale oogst. Karabulut stelt voor, vergeet niet dat ook Nederland een be­ nu Asscher zijn doelen niet haalt, om te in­ Nog dit jaar wil zij de SP-plannen in een lastingparadijs is waarin multinationals vesteren in vaste banen met minimaal een vorm gieten en presenteren. Uiteraard gaat belastingen ontduiken en afspraken met de jaarcontract. Haar gedachten gaan daarbij zij in Den Haag op zoek naar medestanders belastingdienst maken.’ uit naar werk in de publieke sector (musea, om zo een zo breed mogelijk draagvlak te scholen, bibliotheken), naar ‘klussen die creëren. ‘Ik weet zeker dat ik steun zal Schrale oogst van waarde zijn voor de samenleving’. vinden bij andere fracties. Ik mag toch aan­ Alles houdt verband met elkaar. Twee nemen dat de SP niet de enige partij is die jaar geleden bracht minister Asscher zijn Weg met werken zonder loon zich zorgen maakt. De echte druk zal even­ sector- of banenplannen in stelling: 600 Verder ziet zij heil in het terugdraaien van wel van onderop, vanuit de samenleving­ miljoen euro, geld dat is bedoeld voor om- de versnelde verhoging van de AOW- moeten komen.’ en bijscholing en leerplekken om daarmee leeftijd of de mogelijkheid om eerder te Armoede leidt, benadrukt Sadet, tot sociale bedreigde werkgelegenheid te redden of stoppen met werk, bijvoorbeeld rond de onrust en uitbuiting. ‘Werkgelegenheid en nieuwe arbeidsplaatsen te scheppen. Niet 63 jaar, om vervolgens vrijkomende werk­ een eerlijke verdeling van de welvaart zijn alleen de oppositie (SP, CDA, D66), ook de plekken te laten overnemen door jongeren.

VVD is van mening dat Asscher hiermee de Werken met behoud van uitkering als het plank misslaat. Desondanks wil de bewinds­ gaat om wat daarvoor betaalde banen man, die van de 600 miljoen nog een kwart waren, werken door afgestudeerden op niet heeft uitgegeven, ermee doorgaan in stageplekken, er kan niet snel genoeg een ‘Verkeerde plaats van te streven naar een effectievere einde aan worden gemaakt. Sadet: ‘Weg invulling. met schijnconstructies en weg met werken maatregelen zonder loon. Iedereen heeft recht op een Sadet hierover: ‘Die banenplannen hebben fatsoenlijke beloning, wat zeg ik... stop een storten steeds nauwelijks banen opgeleverd. Asscher had deel van de winst in hogere salarissen in die middelen veel beter kunnen stoppen plaats van alleen maar de aandeelhouders meer mensen in echte banen. Ons land telt 600.000 tevreden te stellen of geld weg te sluizen werklozen, al zijn dat er eigenlijk anderhalf naar het buitenland. Dat zou pas goed zijn in de ellende’ miljoen meer als je degenen meetelt die zo voor onze economie.’ • zijn ontmoedigd dat ze zich niet eens meer melden en lijken te berusten in hun lot. Plus degenen die een kleine baan hebben en meer willen werken.’ Minister Asscher constateerde dat er tekst Robin Bruinsma dankzij zijn injectie 19.000 nieuwe banen bij foto’s Nynke Vissia

TRIBUNE mei 2016 25 SHELL EN NAM OPNIEUW IN OPSPRAAK IN GRONINGEN ONGEKROONDE KEIZERS

Nederlandse Aardolie Maatschappij: de naam klinkt als een staatsbedrijf, Pleur maar in de Eems maar niets is minder waar. De NAM is Chantage De NAM is vooral bekend vanwege de eigendom van ExxonMobil en Shell. Tot 1986 kwamen er in Noord-Ne­ aardgaswinning in Groningen, maar derland geen aardbevingen voor. Dat houdt zich ook bezig met de opsporing Machtige multinationals, die zich is tegenwoordig wel anders, weten en winning van aardolie. Het bedrijf gedragen als ongekroonde keizers. bewoners van het Groningse gaswin­ is in 1947 opgericht na de ontdek­ Twee recente voorbeelden. ningsgebied. Hun huizen schokken en king van een olieveld bij het Drentse scheuren. Al jaren voeren de getrof­ Schoonebeek. Bij de hedendaagse fenen van gasbevingen een taaie strijd winning van die olie komt veel afvalwater vrij, door de NAM voor erkenning en compensatie. Met resultaat: sinds de zware ‘productiewater’ genoemd. Dat water is erg zout en daarbovenop beving bij Huizinge in 2012 wordt de gaswinning jaarlijks terug­ nog eens vervuild met chemicaliën die nodig zijn voor de olie­ gebracht, op last van de overheid. Ook wordt er geld uitgetrok­ winning. ken voor schadeherstel en versterking van huizen en gebouwen, ook de NAM zal daar een bijdrage aan moeten leveren. Waar laat je dat water? Begin april werd bekend dat de NAM onderzoekt of het mogelijk is het tot op zekere hoogte te zuive­ In april heeft de NAM echter de winningsplannen voor de ko­ ren en dan in de rivier de Eems te laten lopen. Een slechte zaak, mende jaren aan de minister voorgelegd: de gaswinning kan de volgens bewoners en natuurbeschermers in de regio. Als er iets komende jaren wel weer omhoog en er hoeven slechts honderd misgaat, kan de Eems en daardoor vervolgens ook de Waddenzee huizen verstevigd te worden. Een klap in het gezicht van de Gro­ ernstig verontreinigd raken. ‘Het onderzoek wordt nota bene ningers, met een kracht die voelbaar is op de schaal van Richter. verricht door het belanghebbende bedrijf zelf. Zulk onderzoek, naar de veiligheid van het plan, moet altijd onafhankelijk en De verontwaardiging laait hoog op, maar alsof het nog niet erg publiek zijn’, stelt Sandra Beckerman, fractievoorzitter van de genoeg is, blijkt Shell een lobbybrief te hebben gestuurd aan SP in de provincie Groningen. Met een twintigtal medestanders de Tweede Kamer waarin gedreigd wordt dat als er niet meer kwam zij onmiddellijk in actie. Ze verklaarden de rivier tot aardgas wordt gewonnen, er te weinig geld zal zijn voor scha­ publiek bezit, om te benadrukken dat olie- en gasbedrijven geen deherstel en versterking van de huizen. Via een ingewikkelde zeggenschap horen te hebben over de Groningse natuur. Met een constructie vloeit immers een deel van de aardgasbaten naar de strandfeestje namen ze afscheid van de NAM (foto). Beckerman: overheid. De strijd is nog lang niet gestreden, stelt de Groninger ‘Het is ongelofelijk en onbestaanbaar dat de NAM zelfs maar Bodem Beweging, die NAM en Shell verwijt zich te gedragen als overweegt om afvalwater te gaan lozen in de Eems. Terwijl ze al ongekroonde keizers. Ook SP-gedeputeerde Eelco Eikenaar is zoveel schade aanbrengen, willen Shell en ExxonMobil nu ook woedend. ‘Chantage’, zegt hij en veegt de vloer aan met de brief: onze rivieren gaan vervuilen. Wij pikken dit niet. Groningen is ‘Ze hadden in 2014 een omzet van 421 miljard euro en een winst niet van het grootkapitaal om leeg te pompen en te vervuilen. van 14,7 miljard euro. De brief getuigt van een complete minach­ Groningen is van ons allemaal.’ ting voor wat er in Groningen speelt.’ •

tekst Daniël de Jongh foto Sandra Beckerman

26 TRIBUNE mei 2016 NIEUWS

>> ‘NATIONAAL PENSIOENFONDS’

Volgens nieuwsberichten is ons pensioen- de hand. Gemeten over hun hele werkende stelsel ten dode opgeschreven. Volgens leven betalen ze dan allemaal hetzelfde. SP-Tweede Kamerlid Paul Ulenbelt hebben Dat wordt anders wanneer mensen neoliberalen zelf problemen gecreëerd om halverwege uit het stelsel stappen, door het collectieve en solidaire stelsel onderuit bijvoorbeeld zelfstandige te worden. Een te halen: ‘Eén nationaal pensioenfonds van de oplossingen die hiervoor op tafel voor iedereen is geen utopie.’ liggen, is iedereen evenveel premie te laten betalen, maar jongeren meer pensioenop- ‘Op een na beste pensioenstelsel’ bouw te geven en ouderen minder.’ Uit onderzoek blijkt keer op keer dat Nederland het op een na beste pensioen- ‘Geen utopie’ stelsel ter wereld heeft. Ulenbelt: ‘Maar Ulenbelt heeft een veel simpelere oplos- volgens de nieuwsberichten is het pensi- sing. ‘Een pensioenfonds dat langs oenstelsel in crisis. Misschien wel ten dode nationale lijnen opereert, waarin iedere opgeschreven. Zeventig procent van de werkende wordt opgenomen ongeacht het jongeren denkt dat de pensioenpot leeg is soort contract en dat het risico eerlijk als zij met pensioen gaan. Veel fondsen verdeelt over de generaties. Dat is geen compenseren al jaren niet meer voor utopie. In landen als Canada, Finland, prijsstijgingen, of hebben gekort op de Noorwegen en Denemarken bestaan al pensioenen. Steeds vaker worden dek- zulke fondsen. De Sociaal-Economische

kingsgraden, de verhouding tussen foto Sander van Oorspronk Raad (SER) heeft de voordelen van een bezittingen en betalingsverplichtingen van Paul Ulenbelt: ‘De pensioenpotten hebben nationale pensioenregeling onderschre- pensioenfondsen, op of onder de kritieke nog nooit zo vol gezeten, paniek over ven.’ grens van 90 procent gepubliceerd.’ pensioenen is totaal onnodig.’ ‘Zonder politieke inmenging’ ‘Ze moeten zich arm rekenen’ Het enige bezwaar dat de SER ziet, is dat Volgens Ulenbelt komen die lage dekkings- het voor de politiek makkelijker zou worden graden doordat pensioenfondsen zich arm rendement op dat vermogen zijn de om het geld te gebruiken. Ulenbelt: ‘De moeten rekenen. ‘De pensioenpotten toekomstige pensioenen te betalen.’ huidige problemen zijn juist het gevolg van hebben nog nooit zo vol gezeten, paniek kortzichtige politiek. Laat het Nationaal over pensioenen is totaal onnodig! Het ‘Jong en oud in zelfde stelsel’ Pensioenfonds bestuurd worden door probleem is dat pensioenfondsen met een De kritiek van veel neoliberalen is dat werkgevers, werknemers en gepensioneer- vastgestelde 1 procent rente per jaar jongeren nu te veel voor hun pensioen den. Geef hen de verantwoordelijkheid moeten rekenen, terwijl ze in werkelijkheid betalen en dat hun geld terechtkomt bij voor de pensioenopbouw, zonder politieke rond de 6 procent rendement op hun ouderen. Ulenbelt: ‘Maar zo lang jong en inmenging. En zonder last van kunstmatig vermogen weten te halen. Alleen al van het oud in hetzelfde stelsel zitten, is er niks aan lage rentes.’

is het zeker na de aanslagen in Brussel begrijpelijk dat je een COLUMN ingangscontrole hebt. Maar burgers kunnen niet zomaar een afspraak maken met een ambtenaar van bijvoorbeeld de Europese Dennis de Jong Commissie. Dikke kans dat die je naar de website verwijst. SP-fractievoorzitter Eigenlijk moet je daarvoor een lobbyist inhuren. Die ‘kennen de Europees Parlement weg in Brussel’. Zo wordt de drempel hoger en hoger, want welke gewone burger of kleine maatschappelijke organisatie kan ‘BRUSSEL’ professionele lobbyisten betalen?

HEEFT NOG VEEL Nog erger wordt het als je ‘gevoelige’ informatie wilt hebben. De

foto Suzanne van de Kerk GEHEIMEN zoektocht naar dit soort informatie is vaak een nachtmerrie. Je moet meestal het documentnummer kennen en als je het docu- Als je de websites van de Europese instellingen bekijkt, lijkt het ment al krijgt, is een groot deel van de tekst zwartgelakt. alsof je als burger of maatschappelijke organisatie van harte welkom bent. De EU is er voor jou! Er is zelfs een speciale site met Kortom, hoe dichter je bij belangrijke informatie komt, hoe de naam Your Europe, met allerhande informatie over je rechten ontoegankelijker Brussel is. De Brusselse pr-machine mag ons als burger in de EU. Maar zoek je gerichte informatie, dan blijken dan misschien doen geloven dat de EU een transparante club is, de zoekfuncties van diezelfde sites onbruikbaar. Via Google krijg je maar dat is enkel façade. Transparantie betekent dat je de burger meer relevante informatie. inzicht geeft in hoe het echt werkt: de rol die lobbyisten spelen bij wetgeving bijvoorbeeld. Of hoe de onderhandelingen over Wil je de gebouwen van de Europese instellingen bezoeken, dan is handelsverdragen lopen. Daar schort het nu nog aan en daar het welkom nog selectiever. Zonder afspraak kom je er niet in. Nu blijven we als SP aan trekken.

TRIBUNE mei 2016 27 LINKSVOOR ‘SCHIET NOU EENS OP!’

Gemeenteraadslid Esther ››Wanneer werd je lid van de SP? ik heb er tegelijkertijd ook wel meer begrip ‘In 2010. Als een soort steunbetuiging aan voor gekregen dat alles niet altijd snel kan. Schut (43) uit Meppel heeft de partij waar ik op stemde. Zelf had ik geen Het is het waard, zeker op de momenten zo’n volle agenda dat ze soms politieke ambities. Maar ja, dan ga je eens dat je wel het verschil voor mensen kunt bewust tijd voor zichzelf moet kijken en ik vond het allemaal hartstikke maken.’ leuk. Het is ook een gezellige afdeling. We inplannen. ‘Terwijl ik eigenlijk gaan veel de straat op. Met een serieuze ››Wat doe je in het dagelijks leven? helemaal geen verenigings­ boodschap, maar ook met veel plezier.’ ‘Ik werk in de kinderopvang. Al 18 jaar. Ik mens ben. Ik ben meer het werk gedeeltelijk op kantoor en gedeeltelijk ››En nu ben je gemeenteraadslid. op de groep, daardoor kan ik mezelf voort­ type dat een boek leest of film ‘Ja, het was best spannend toen ik gevraagd durend blijven ontwikkelen. Ik heb bijvoor­ kijkt om te ontspannen, dan werd me verkiesbaar te stellen. Ik had me beeld steeds meer coördinerende taken iemand die bij een club gaat. nooit zo beziggehouden met gemeente­ gekregen. Nieuwe uitdagingen aangaan, dat raadswerk, kende het wereldje niet. Mijn ligt me. Van ‘we doen het nou eenmaal altijd Dus er is wel veel veranderd, eerste reactie was dan ook: kan ik dan nog zo’ word ik kriegelig.’ ja. Maar het is het waard.’ wel terug, als het niks blijkt te zijn? Maar ik heb me goed voorbereid en ben er serieus ››Wat haalt de kapitalist in jou naar boven? voor gegaan.’ ‘Ik heb een robotstofzuiger! Dat was wel een hele uitgave. Maar ik ben vaak weg, heb ››Is het echt een andere wereld? twee katten en houd van een net huis. Ideaal ‘Ja. Ik verbaas me weleens dat alles zo lang dus.’ • duurt. Lang vergaderen, ambtenarenjar­ gon, veel wollig taalgebruik. Je krijgt nooit tekst DanielDaniël de Jongh gewoon ja of nee te horen. Dan denk ik foto Karen Veldkamp weleens: schiet nou eens op, huppetee! Maar

28 TRIBUNE mei 2016 ‘DE WAARHEID LIGT NIET IN HET MIDDEN’

foto Bas Stoffelsen zo’n goed idee is. De waarheid ligt niet in het en ze gebruiken regelmatig technische ANNE-MARIE LEEST OVER TTIP midden in dit geval.’ termen uit de wereld van het handelsbeleid. Het leest dus niet per se lekker weg. Maar WIE Anne-Marie Mineur (1967) is namens ››Welk tegenargument is bijvoorbeeld te het blijft een leesbaar boek. Zeer aan te de SP lid van het Europees Parlement kort door de bocht? raden, onder andere omdat het de discussie ‘Zij noemen zelf het chloorkippen-voor­ over TTIP ook in een langere geschiedenis LEEST TTIP: De waarheid over het Trans-Atlantisch beeld. Dat heeft een rol gespeeld in het van handelsverdragen zet. Heel leerzaam.’ Handels- en Investeringsverdrag – een nuchtere debat. En inderdaad: er staat niet in de tekst analyse van beloftes en kritieken. Ferdi de Ville en dat kippenvlees gewassen in chloorwater op ››Hoe staat het met het verzet tegen TTIP? Gabriel Siles-Brügge, uitg. Academia Press de Europese markt verkocht mag worden. ‘Goed. De SP krijgt steeds meer mensen en Maar de schrijvers moeten wel toegeven dat organisaties aan haar zijde. De aandacht de aard van het handelsverdrag het indi­ voor TTIP maakt dat de onderhandelingen rect wel mogelijk maakt. Er wordt immers erover al lang niet meer vrijblijvend zijn. gestreefd naar het accepteren van elkaars Maar waarschijnlijk krijgen we eerst te normen. Dus als je voldoet aan Amerikaanse maken met de Canadese variant, CETA. Die ››Wat heb je gelezen? voedselveiligheids- en dierenwelzijnsnor­ is al uitonderhandeld en moet nog aan de ‘Een leerzaam en helder geschreven boek men, dan mag je je producten ook verkopen lidstaten voorgelegd worden.’ over het handelsverdrag tussen de EU en de in Europa. Niet voor niets zie je boeren en Verenigde Staten, TTIP. Het is een complex veehouders nu in opstand komen; zij wor­ ››Er is toch een referendum over CETA én controversieel onderwerp, maar de den straks weggeconcurreerd door produc­ en TTIP in de maak? schrijvers slagen erin om heel nuchter naar ten die niet aan onze hogere eisen hoeven te ‘Inderdaad. Onder andere Milieudefensie, de argumenten te kijken. Voor- en tegenar­ voldoen.’ Foodwatch en het Transnational Institute gumenten die je in de media ziet terugko­ zijn een petitie gestart. De eis: er moet een men, analyseren zij rustig.’ ››Voor wie is dit boek? referendum komen over het verdrag dat als ‘Voor iedereen die zich verder wil verdiepen eerste aan ons parlement wordt voorgelegd. ››Welk argument bijvoorbeeld? in TTIP. Het is door academici geschreven Nu al hebben meer dan 125.000 mensen ‘Het meest gebruikte argument voor TTIP ondertekend. Goed nieuws is dat het Waalse is dat het goed zou zijn voor de handel. parlement in België heeft besloten CETA De voorstanders ondersteunen dat met niet te ondertekenen. En het laatste nieuws onderzoeksresultaten. Nu zijn de schrijvers is dat Greenpeace geheime documen­ geen economen – de een is docent politieke ten heeft weten te bemachtigen, waaruit wetenschappen en de ander is professor blijkt dat onze waarschuwingen over TTIP Europese Studies – maar ze tonen duidelijk klopten. Onder andere ons systeem voor hoe de modellen die daarvoor gebruikt zijn voedselveiligheid staat onder druk in de on­ precies opleveren wat je erin stopt: als je derhandelingen. Het verschil tussen de sus­ ervan uitgaat dat minder regels meer handel sende woorden van de Europese Commissie opleveren, en je zegt dat TTIP voor minder en de Nederlandse minister enerzijds en de regels zorgt, dan heb je je “bewijs” klaar.’ waarheid anderzijds is te groot. De druk in Europa op TTIP neem nu erg toe. Nog even ››Zijn de schrijvers vooral kritisch op argu- doorzetten dus!’• menten van voorstanders? ‘De ondertitel “De Waarheid” maken ze in zoverre waar dat ze hun analyse loslaten op tekst Diederik Olders voor- en tegenargumenten. En hoewel ze ook wat al te kort door de bocht vliegende argumenten van tegenstanders aanpakken, komen ze toch tot de conclusie dat TTIP niet Onderteken de petitie op ttip-referendum.nl

TRIBUNE mei 2016 29 DOORLOPENDE MACHTIGING Reina Bolt politici wel voor. Dusiksnap hiernietsvan! goed pensioenopgebouwd, daarzorgen de nie van Leeuwen. Zeheeft waarschijnlijk een ik hebniethetvorstelijke inkomen van Han­ wel iedere 4weken eennotavan deCAK.En Leeuwen eenvoorrechtspositie? Ikkrijgecht gens inkomen immers. OfheeftHannie van thuiszorg. Dat kloptvast niet,we betalenvol­ gelezen. Zijbetaaltvolgens haarnietsvoor april hetgesprek metHannievan Leeuwen Met verbazing hebikindeTribunevan (1) VAN LEEUWEN HANNIE 3811 MBAmersfoort Snouckaertlaan 70 Redactie Tribune of stuureenbriefnaar [email protected] BON OM LID TE WORDEN

naam : Socialistische Partij (SP) adres : Snouckaertlaan 70 postcode : 3811 MB woonplaats: Amersfoort land : Nederland incassant ID: NL86ZZZ403462460000 kenmerk machtiging (in te vullen door SP): reden betaling : betaling contributie

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende incasso-opdrachten te sturen

naar uw bank om een bedrag van uw rekening af te schrijven wegens contributie en aan uw bank om doorlopend Theo Kick, Lelystad dan letikeenbeetjeopmijneigen SP. een advies voor u.Letuopuw eigen CDA, doorziet. Dus,mevrouw van Leeuwen, ikheb dat zijophoge leeftijddeproblemen nu goed interview nietweg poetsen.Wel benikblij Maar hetgevolg van haarja kunjemeteen uitkleden voor meerwinst eninkomen. pot gingen verdelen enhetsysteem zouden de verzekeraars envette baantjesjagers de vóór stemde. Zehad toch kunnenweten dat nen weten, metalhaarervaring,toen zijer Mevrouw van Leeuwen had dat ookkun­ in 2006,vandaar dat we ertegen waren. waren alte voorzien bijdestelselwijziging zijn. Deproblemen metdezorgverzekeraars met deSP, daarmogen we danerg blijom raadsel? Demoedervan hetCDA isheteens dit interview geplaatst is,isvoor mijeen van Leeuwen inde vorige Tribune.Waarom Hier eenreactie ophetinterview metHannie (2) VAN LEEUWEN HANNIE een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht van de SP. Als u het niet eens bent met deze afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Neem hiervoor binnen 8 weken na afschrijving contact op met uw bank. Vraag uw bank naar de voorwaarden.

Ja, ik word lid van de SP. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuws- en opinieblad De Tribune in de bus. Ik kies voor de volgende kwartaalbijdrage: o € 5,00 (minimum) o € 7,50 o € 10,00 o € 12,50 o € 15,00 anders: €

naam :

roepnaam : voorletters: m/v adres + huisnr : postcode : woonplaats: Rolf Bruijn,Gouda zetten zo snel voor elkaar wisten te krijgen. we dat doorsamen deschouders eronder te horen. Hetwas heelindrukwekkend, dat stimuleren omop6aprilhun stem te laten gingen van deurtot deurommensente kunnen bereiken over hetreferendum. We georganiseerd omtoch deGouwenaren te heeft toen halsoverkop eenbuurtactie debatavond afgeblazen worden. SP Gouda Hierdoor moest ophetlaatste moment de de degens te kruisenmetDennisdeJong. partij kon geen prominent lidleveren om samenwerking metD66 Gouda,echter deze den ookeendebatavond organiseren in gevoerd voor hetreferendum. We zou­ In Goudahebbenwe zeer actief campagne INDRUKWEKKEND land : geboortedatum:

email : telefoon : mobiel:

IBAN (rekeningnr.) : bank Indentificatie (BIC)*: * geen verplicht veld bij Nederlands IBAN (rekeningnr) plaats en datum :

handtekening : Tribune mei2016

o Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen af aan ROOD.

Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, Antwoordnummer 407, 3800 VB Amersfoort. U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of een e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, [email protected] CRYPTOGRAM

puzzel Diagram

CRYPTOGRAM 1 2 3 4 Horizontaal 3 Je Engelse afspraakjes bijwerken. (7) - 6 Principe-overeenkomst met 5 een prostituee? (11) - 8 Dé manier om de lijn intact te houden. (11) 6 7 12 Fido laat dat been niet snel los. (14) - 14 Testuitzending van de ziekenomroep? (11) - 15 Insekt op je bagagedrager! (4) 16 Geboorteplaats van marktkooplieden? (8) - 18 Wordt op het bord 8 9 NUMMERPLAATJE willoos geschoven. (4) - 19 Er zit een steen in de halmen. (4) 10

VerticaalDe puzzel bevat een aantal ‘cellen’ in een tabel, en een aantal omschrijvingen 11 1die Zijn zónaar op te eten.getallen Dat snapt (ook zelfs een jaartallen, hond. (8,7) - 2 tel.Wederom nummers luistert etc.)12 verwijzen. Slechts een 13 de keizer. (4) - 4 Zijn dit koeien die koeioneren, en donderpadden die donderjagen?deel van (11) alle - 5 Vrijaf?vakjes Tijd voor is nodigeen tripje. om(12) - de7 Autohandelaar puzzel op te lossen: maak de cellen van de correcte getallen zwart, en uiteindelijk zal een symbool14 verschijnen. Dit

verdient illegaal wat bij. (6) - 9 Het is (geen) feest tussen de lakens! Nu 2016 Henry en Lucas © FLW ja,symbool voor de insekten vormt dan. (9) de - 10 oplossing. Woonboot voor alle dieren? (3) 11Omschrijvingen Onweer geeft niets dan problemen.zijn veelal (8) - 13opzette Er wordt geenlijk koffiebeperkt, en het zwartmaken van de 15 16 bewaardverkeerde in het openbaar cellen vervoer. zal (7)het - 17 nóg Was een lastiger vredelievend maken. Veel plezier! ruimtestation. (3) Deze keer zijn alle getallen verbonden aan Amerikaanse politiek.17 18 19

NUMMERPLAATJETabel De puzzel bevat een aantal ‘cellen’ in een tabel, en een aantal omschrijvingen die naar getallenHenry (ook en jaartallen,Lucas, © tel.FLW nummers 2016 etc.) verwijzen. Slechts een deel van alle vakjes is nodig om de puzzel op te lossen: maak de cellen van de 739 X56 322 2000 1776 2016 // correcte getallen zwart, en uiteindelijk zal een symbool verschijnen. Dit symbool

vormt de oplossing. Omschrijvingen zijn veelal opzettelijk beperkt, en het 09/ Aug July 1788/ zwartmaken van de verkeerde cellen zal het nóg lastiger maken. Veel plezier! € $ 48 11 2nd 4th 1789 Deze keer zijn alle getallen verbonden aan Amerikaanse politiek.

50 52 64 1/10th -3F 1899 1898 Stratofortress Het Huis + 100 = het Congres In Alle Staten ¡Hola! Puerto Rico 000 B-52 B-52s 4K 1773 2K 2048 Zo zijn het wel genoeg jaartjes, Coinage Act - 1792 m/v 652 Mrs/Mr President! Militia & Arms – Guns! Guns! Guns! Tubman verdringt Jackson; Het getal van ‘Skull & Bones’

HMX 56 28 XXL DX12 XVI VIII -1 B.C. Ni we hopen op meer. Uitgeleverd of Overgeleverd? This Year of Independence Marine One XII 2nd @ ...- o_O 47% v.99 Washington Wins Dat deed alleen Grover Cleveland 1941- 22& Bush vs. Gore 1968 $20 535 14-18 2016 1945 24 Exit Mitt Romney? bank Indentificatie (BIC)*: voorletters: voorletters:

* geen verplicht veld bij Nederlands IBAN (rekeningnr) Acteert de Thee? woonplaats: Amersfoort woonplaats: NL86ZZZ403462460000 incassant ID: € 15,00 anders: € € 15,00 anders: o geboortedatum: mobiel: Henry & Lucas, © FLW 2016 OPLOSSINGEN TRIBUNE APRIL

€ 12,50 CRYPTOGRAM IMAGINAIRE WOORDENLIJST : Socialistische Partij (SP) : Snouckaertlaan 70 : 3811 MB : Nederland : betaling contributie : woonplaats: o Horizontaal Eervolle vermeldingen voor de beste vondsten bij 5) Imker 7) Hulplijn 9) Karakterstudie 11) Rommelmarkt 12) Dooi 13) de imaginaire woordenlijst Gifkikker 14) Emir 16) Kennisgeven 18) Eileider.

€ 10,00 Els Lemmen uit Helmond: Ontgoogeld: Uitgezocht o

Verticaal adres postcode land kenmerk machtiging (in te vullen door SP): reden betaling naam 1) Halsstreek 2) Minpunt 3) Arts 4) Kleermakerszit 6) Kruitdamp 7) Ben Pegman uit Amsterdam:

€ 7,50 Heksenkring 8) Kromliggen 9) Kers 10) Boord 15) Vierde 17) Eten. Kabelvernauwing: Het tegengestelde van bandbreedte

o : : : : : : : : : : De winnaar van april is Els van der Markt uit Zoetermeer. Stuur uw oplossing van een puzzel naar keuze vóór 1 juni 2016 naar de puzzelredactie van de Tribune; Snouckaertlaan 70, 3811 MB Amersfoort of [email protected] Onder de inzenders van een goede oplossing wordt een gesigneerd boek verloot uit de SP-boekenstal. BON OM LID TE LID WORDEN OM BON Ik wil ook graag lid worden van ROOD (jong in de SP, tot 28 jaar) en sta één van mijn kwartaalbijdragen mijn kwartaalbijdragen tot 28 jaar) en sta één van ROOD (jong in de SP, van lid worden Ik wil ook graag af aan ROOD. € 5,00 (minimum) plaats en datum handtekening Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende incasso-opdrachten te sturen Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan de SP om doorlopende en aan uw bank om doorlopend naar uw bank om een bedrag van rekening af te schrijven wegens contributie Als u het niet eens bent met deze een bedrag van uw rekening af te schrijven overeenkomstig de opdracht SP. Neem hiervoor binnen 8 weken na afschrijving contact op met uw bank. afschrijving kunt u deze laten terugboeken. Vraag uw bank naar de voorwaarden. Ja, ik word lid van de SP. Ik ontvang een welkomstgeschenk en bovendien krijg ik elke maand het nieuws- Ik ontvang de SP. ik word lid van Ja, Ik kies voor de volgende kwartaalbijdrage: in de bus. en opinieblad De Tribune o naam adres + huisnr postcode roepnaam land email telefoon IBAN (rekeningnr.) o DOORLOPENDE MACHTIGING Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, Antwoordnummer 407, 3800 VB Amersfoort. Antwoordnummer 407, Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar: SP - Ledenadministratie, U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of een e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, [email protected] U kunt deze machtiging stopzetten met een telefoontje of e-mail aan de SP: (088) 243 55 40, TRIBUNE mei 2016 31 32 TRIBUNE mei 2016