Strateška Procjena Uticaja Na Životnu Sredinu Nacrta
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
VLADA CRNE GORE Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU NACRTA STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA CRNE GORE Nacrt Izvještaja Maj 2016. STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA NARU ČILAC: MINISTARSTVO POLJOPRIVREDE I RURALNOG RAZVOJA OBRA ĐIVA Č: Centar za planiranje urbanog razvoja, Kotor radni tim: Saša Karajovi ć, dipl. prostorni planer (rukovodilac izrade) dr Boško Josimovi ć, dipl. prostorni planer mr Andrea Lali ć, dipl. ing. hidrogradjevine Svjetlana Lali ć, dipl. ing. hidrogradjevine Jelena Franovi ć, dipl. ing. pejsažne arhitekture Zorana Miloševi ć, dipl. ing. arhitekture izvršni direktor MonteCEP-a: Saša Karajovi ć, dipl.prostorni planer Kotor - Podgorica, maj 2016. 2 STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA SADRŽAJ UVODNE NAPOMENE 5 1. KRATAK PREGLED SADRŽAJA I GLAVNIH CILJEVA STRATEGIJE I ODNOS PREMA DRUGIM STRATEGIJAMA, PLANOVIMA I PROGRAMIMA 6 1.1. Pravni i planski osnov i odnos sa drugim strategijama i planovima 1.2. Kratak pregled sadržaja i ciljeva Strategije 1.2.1. Osnovni ciljevi Strategije 1.2.2. Upravljanje vodama u raznim oblastima njihovog koriš ćenja 1.2.3. Upravljanje u cilju zaštite kvaliteta voda 1.2.4. Upravljanje u oblasti zaštite od štetnog dejstva voda 1.2.5. Procjena potrebnih ulaganja u sektor voda 1.3. Zakonodavni i institucionalni okvir 1.3.1. Zakonodavni okvir 1.3.2. Institucionalni okvir 2. OPIS POSTOJE ĆEG STANJA PRIRODNE I ŽIVOTNE SREDINE I NJENOG MOGU ĆEG RAZVOJA 18 2.1. Prirodne karakteristike 2.1.1. Geološke, seizmi čke i hidrogeološke karakteristike 2.1.2. Klimatske karakteristike 2.1.3. Stanje vodnih resursa 2.1.4. Pedološke karakteristike 2.1.5. Pejsažne karakteristike 2.2. Zašti ćena podru čja 2.2.1. Zašti ćena prirodna podru čja 2.2.2 Zašti ćena podru čja kulturne baštine 3. IDENTIFIKACIJA PODRU ČJA ZA KOJA POSTOJI MOGU ĆNOST DA BUDE IZLOŽENO ZNA ČAJNOM RIZIKU 51 3.1. Hidroelektrane 3.2 Male hidroelektrane 4. POSTOJE ĆI PROBLEMI U POGLEDU UPRAVLJANJA VODA 57 4.1. Snabdijevanje vodom naselja i stanovništva 4.2. Snabdijevanje vodom industrije i energetike za tehnološke potrebe 4.3. Navodnjavanje poljoprivrednog zemljišta 4.4. Hidroenergetsko koriš ćenje voda 4.5. Ribarstvo i akvakultura 4.6. Koriš ćenje voda za plovidbu 4.7. Koriš ćenje voda za kupanje i rekreaciju 4.8. Koriš ćenje geotermalnih i mineralnih voda, kao i voda za komercijalnu prodaju 4.9. Ostali vidovi koriš ćenja voda 4.10. Zaštita od štetnog dejstva voda i ure đenje vodnih režima 4.11. Vodne akumulacije i višenamjenski sistemi 5. OPŠTI I POSEBNI CILJEVI STRATEŠKE PROCJENE I IZBOR INDIKATORA 77 5.1. Opšti ciljevi strateške procjene 5.2. Posebni ciljevi strateške procjene i izbor indikatora 6. PROCJENA MOGU ĆIH UTICAJA STRATEŠKIH REŠENJA NA ŽIVOTNU SREDINU 82 6.1. Procjena uticaja varijantnih riješenja 6.2. Evaluacija karakteristika i zna čaja uticaja strateških opredijeljenja 6.3. Rezime uticaja Strategije 6.3.1. Sistematizacija pozitivnih uticaja planiranih riješenja iz Stategije 6.3.2. Sistematizacija nekih negativnih uticaja planiranih riješenja iz Stategije 6.4. Kumulativni i sinergetski efekti 3 STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA 7. MJERE ZAŠTITE PREDVI ĐENE U CILJU SPRJE ČAVANJA, SMANJENJA I OTKLANJANJA NEGATIVNOG UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU 104 7.1. Opšte smjernice 7.2. Smjernice za zna čajna strateška riješenja Strategije 8 PREGLED RAZLOGA KOJI SU POSLUŽILI KAO OSNOV ZA IZBOR VARIJANTNIH RIJEŠENJA KOJE SU UZETE U OBZIR 109 9. PRIKAZ MOGU ĆIH ZNA ČAJNIH PREKOGRANI ČNIH UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU I PROBLEMI U IZRADI SPU 110 10. PROGRAM PRA ĆENJA STANJA (MONITORING) ŽIVOTNE SREDINE U TOKU SPROVO ĐENJA STRATEGIJE 112 11. PRIKAZ KORIŠ ĆENE METODOLOGIJE 117 11.1. Metodologija za izradu strateške procjene 11.2. Teško će pri izradi Strateške procjene 12. PRIKAZ NA ČINA ODLU ČIVANJA 120 13. ZAKLJU ČCI STRATEŠKE PROCJENE 121 14. REZIME IZVEŠTAJA O STRATEŠKOJ PROCJENI UTICAJA 124 15. KORIŠ ĆENA LITERATURA 129 4 STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA UVODNE NAPOMENE Novi pristup upravljanja vodnim resursima postavlja i nove zahtijeve za izmjene i dopune postoje ćih zakonodavnih osnova i prate će regulative. U tom cilju Crana Gora je u septembru 2015. godine usvojila Zakona o vodama, koji je usaglašen sa zakonodavstvom Evropske unije i ratifikovanim me đunarodnim konvencijama i deklaracijama.Jedan od prvih dokumenata čija izrada proizilazi iz ovog zakona je Strategija upravljanja vodama, čiji je nacrt završen u decembru 2015. godine. Izrada Strateške procjena uticaja na životnu sredinu nacrta Strategije upravljanja vodama je pokrenuta od strane Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja po četkom 2016 godine. Razlozi za to se nalaze u važe ćoj zakonskoj regulativi. Članom 29. Zakona o vodama ("Sl. list CG", br. 27/07, 32/11, 47/11) je precizirano: „Za vodnu osnovu i planove upravljanja vodama na vodnom podru čju, odnosno dijelu vodnog podru čja, obavezna je izrada strateške procjene uticaja na životnu sredinu. Strateška procjena se vrši na na čin utvr đen propisima o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu“. Članovima 5 i 6. Zakona o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu („Sl. list CG" 80/05, 73/10 i 40/11) se predvidja slijede će: “Strateška procjena se vrši za planove ili programe kad postoji mogu ćnost da njihova realizacija izazove znatne posledice po životnu sredinu. Izrada strateške procjene je obavezna za planove ili programe iz oblasti poljoprivrede, šumarstva, ribarstva, lovstva, energetike, industrije, uklju čuju ći i oblasti rudarstva, saobra ćaja, turizma, regionalnog razvoja, telekomunikacija, upravljanja otpadom, upravljanja vodama , upravljanja morskim dobrom, urbanisti čkog ili prostornog planiranja ili korišćenja zemljišta, a koji daju okvir za budu ći razvoj projekata koji podliježu izradi procjene uticaja na životnu sredinu u skladu sa posebnim aktom, kao i za one planove i programe koji, s obzirom na podru čje u kome se realizuju, mogu uticati na zašti ćena podru čja, prirodna staništa i očuvanje divlje flore i faune. Za planove ili programe koji podliježu izradi strateške procjene, obavezno se priprema izvještaj o strateškoj procjeni. Organ nadležan za pripremu plana ili programa ne može uputiti plan ili program u dalju proceduru usvajanja bez prethodno pribavljene saglasnosti na izvještaj o strateškoj procjeni od organa nadležnog za poslove zaštite životne sredine, u ovom slu čaju organa državne uprave.“ Izrada Strateške procjena uticaja na životnu sredinu nacrta Strategije upravljanja vodama sprovedena je i u skladu sa EU Direktivom o procjeni uticaja odre đenih planova i programa na životnu sredinu (Directive 2001/42/EC, COM/2009/469. Primarni cilj ove Strateške procjene uticaja na životnu sredinu nacrta Strategije upravljanja vodama je da omogu ći transparentnu raspravu o mogu ćim implikacijama na životnu sredinu razli čitih opcija budu ćeg sistema upravljanja vodama 5 STRATEŠKA PROCJENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU STRATEGIJE UPRAVLJANJA VODAMA 1. KRATAK PREGLED SADRŽAJA I GLAVNIH CILJEVA STRATEGIJE I ODNOS PREMA DRUGIM STRATEGIJAMA, PLANOVIMA I PROGRAMIMA 1.1. Pravni i planski osnov i odnos sa drugim strategijama i planovima Novi pristup upravljanja vodnim resursima postavlja i nove zahtijeve za izmjene i dopune postoje ćih zakonodavnih osnova i prate će regulative. U tom cilju Crna Gora je u septembru 2015. godine usvojila Zakon o vodama, koji je usaglašen sa zakonodavstvom Evropske unije i ratifikovanim me đunarodnim konvencijama i deklaracijama. Jedan od prvih dokumenata čija izrada proizilazi iz ovog zakona je Strategija upravljanja vodama ( u daljem tekstu: Strategija ). Donošenjem Strategije osigurava se kontinuitet u dugoro čnom planiranju funkcionisanja sektora voda, na principu održivog razvoja, odnosno, obavljanje vodne djelatnosti u njenim osnovnim oblastima (ure đenje i korištenje voda, zaštita voda od zaga đivanja i ure đenje vodotoka i zaštita od štetnog djelovanja voda) i definišu se ostali poslovi i aktivnosti neophodni za funkcionisanje i razvoj vodne djelatnosti (finansiranje, monitoring i dr.). Polazišta za izbor strategije upravljanja vodama Crne Gore Zna čajni prirodni potencijali i svijest o obavezi njihovog o čuvanja bili su izvori i pokreta či donošenja Deklaracije o Crnoj Gori kao ekološkoj državi . Skupština Republike Crne Gore (1991) godine definisala strateško opredjeljenje da se dalji razvoj Crne Gore odvija u skladu sa principima i zahtijevima održivosti. Takvo opredjeljenje dalje je potvr đeno Ustavom iz 1992. godine,koji kažu da je Crna Gora „demokratska, socijalisti čka i ekološka država“, i koji pravo na zdravu životnu sredinu i obavezu njenog o čuvanja i unaprje đenja ustanovljava kao ustavne norme. Potreba dalje operacionalizacije ovih odrednica dovela je 2000. godine do izrade okvirnog strateškog dokumenta Pravci razvoja Crne Gore kao ekološke države . Nacionalna strategija održivog razvoja (2007) na nacionalnom nivou predstavlja korak dalje u nastojanju da se smjernice razvoja zacrtane Deklaracijom o ekološkoj državi i Ustavom iz 1992. godine sprovedu u praksi. Opšti ciljevi Nacionalne strategije održivog razvoja Crne Gore su sljede ći: 1. Ubrzati ekonomski rast i razvoj i smanjiti regionalne razvojne nejednakosti; 2. Smanjiti siromaštvo, obezbijediti jednakost u pristupu uslugama i resursima; 3. Osigurati efikasnu kontrolu i smanjenje zaga đenja i održivo upravljanje prirodnim resursima; 4. Poboljšati sistem upravljanja i u češ ća javnosti;