Eagrán 9, Meitheamh 1999
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ISSN 1313-7543 Seaneagráin... Back Issues... Seaneagráin... Back Issues An scéal nua duitse Cuisle, iris don aois nua? © A n G úm ; An spéis leat na seaneagráin a ordú? Tá siad ar fáil ach fios a chur. Just discovered Cuislé? If you’d like to order SEO UNN AR SAOIRE! back issues, call us. Tá riithe le háimsiú ar gach leathanach i Deireadh Fómhair: leabhar atá ag cur thar maoil lé léaráidí ■—agus lé béir! Scannal Gnéis sna Coláistí Samhraidh Coinneoidh an leabhar seo ciuin iad Maggie 0 JKane, Gearóid Ó Tuathaigh, — rnás ar saoire nó ag baile dóibh. Jane Morrice Aoisghrúpa: 4-7 Samhain: /. ■ • ISBN Í-8579Í-3Í6-7 • £4.50 Who will B enefitfrom M ag^|s Bonanza? G erry Oireachta^Hnl^tha Cliath, Na hlncas ÉALÚ SAN OÍCHE Nollaig An bhliain: 1847 Ari áit: Contae Mhaigh Eo . Will You Buy From Santa’s Little Sweatshop? An chinniúint: Bás nó imirce. Coláiste na Coiribe, Newt Gringrich, Úrscéal corraitheach do cihéagóirí. suice Johnny Chóil Mhaidhc in aimsir ari Drochshaoil. Eanáir: Aoisghrúpa: Déagóirí CUISLE An Ghaeilge i nDaonáireamh na hÉireann - • ISBN Í-85791-243-8 : • /2. /0 71,000 cainteoirí. An Tibéid, La France sans Vie, Fís don Mhílaois Feabhra: Uair na Cinniúna don Ghaeltacht Cuisle an Ghrá, Tim Robinson, Cúlabúla Márta: Will ‘restorative justice’ replace ‘punishment beatings’? Cuil Aodha, Tír gan Cheol, Tír gan Anam, Liam Ó Muirthile Aibreán: Saor in aisce! Why is the US still bombing Iraq? Breis is léathchéad leathanach anrí. V An Bille Teanga, An Garbh Achaidh, Futa Saor irí aisce! Fata Féasóg Véarsaí, leabhair eolais, pictiúrleabhair, foclóirí; dráinaí, póstaeir, leabhair cheoil agus éile. Bealtaine: Sáor in ■ aisce! - Wales goes to the Polls Lón léitheoireachiá do gach aoisghrúpa agus lón Hammie Hamilton, TnaG, Oileán Chléire •■ réamhléitheoire;u:hta do na tachráin:. Cé á dóirt nach bhfuíl a leithéid de rud anri;agus lón saorirí aisce! ' A nc.w catdlogue of childrenís bóohs for <ztl age gróups is Costas gach seaneagráin: £1.50 móide postas available free of charge. Ordet your copy now. (£1.50 plus postage) © 091 <572077 Teil: (01) 809 5034 Rfómhphost: [email protected]. ie [email protected] Ari Rannóg Postdíolá, Teil: (01) 661 3111 Folínte 4041/4045 San eagrán seo EADRAINN SÚIL ADUAIDH Liam Ó Maonlaí agus Tá an tOllamh Brice DÍckson An Mac Tíre; Géarchéim le dul i mbun Choimisiún na Bhruscair i nDún na nGall; gCearta Daonna. Micheál Ó hAinnín - ní leor Tá an scéal agus a chúlra ag do thost; Mná Oilte na Naíonraí; Seán Mag Uidhir 26 Ceirnín le hArt Ó Dufaigh; LITIR AS MEIRICEA Féile 2000 ... 6-8 Thug Des Johnson cuairt ar rae COLM SAN IND an bháis: an bhfuil claonadh Tá Colm de Bhaldraithe ag ann an daorbhreith a thabhairt CUISLE siúl i gKerala na hlnde. Bí leis ar an gcine gorm? Agus tuairisc An tEastát Tionsclaíochta, Casla, ar a thuras aduain ildaite ar ó Anton Mac Cába ar thriail Co na Caillimhe muir'sartír 9-11 Mumia Abu-Jamal. 28 Teil: 091 572077 Facs: 091 572076 AN ACHRÉIDH: GAELTACHT A BHÍ j f p v DUCHASAGUS Ríomhphost: [email protected] Taobh thoir den Choirib, tá lASACHT AR TnaG Eagarthóir Feidhmeach: Gaeltacht mhór na hAchréidhe Bain siúl eile as Diarmuid Johnson Riarthóir: ar an dé deiridh. Rug Diarmuid Gleann Ceo, Seoda Éireann, Seán Ó Neachtain Johnson ar shioila Gaeilge ann, agus Cteas nó Draíocht. Bainisteoir Fógraíochta: Veronica Ní Ghríofa and in Menlo, Richie Byrne Cé leis an Tuath? catches Galway Corporation in Agus cé hé an Pápa? 30 Dearadh le: Caomhán Ó Scolaf bed with Lackagh Rock 12-15 091 572008 AN TOGHCHÁN FUAR . LÍONTA LIOMBÓ Más fuar linn Toghchán Clóchur: Kilkenny People Cén chaoi a roghnóidh tú saoire na hEorpa, fadóidh Grianghraf clúdaigh: ar an idirlíon? Tá na freagraí, ■Máirín Ní Ghadhra an tine Balar agus cúpla nod, ag dúinn 32 Scríbhneoirf: Cathal Ó Cuaig 17 Clare Ní Shúilleabháin, Aoife . agus AN TOGHCHÁN TE de Paor, Colm de Bhaldraithe, DRÁMAÍ AGUS DRUMAÍ Tá na toghcháin áitúla linn. An Diarmuid Johnson, Yvonne Céard a bheadh i teas á mheas go fuarchúiseach Nf Laocha, Richie Byrne, Cathal Ó Cuaig, Liam Mac Con lomaire, Micheál Mac Liammóir ag meitheal Chuisle: Seán Ó Antaine Ó Faracháin, Pádraig dá mbeadh sé ina Tuairisg, Áine Ní Chiaráin, Ó Flaithearta, Seán Mag Uidhir, Des Johnson, Anton Mac Cába, fhear óg inniu: dia beag Dónall Mac Ghiolla Chóil, Máirín Nf Ghadhra, Dónal ar Hoflywood Anocht? agus Roibeard Ó hEartáin 34 Mac Giolla Chóil, Seán Ó Tuairisg, And Diarmuid de Faoite beats Áine Ní Chiaráin, Roibeard AN CHLÚID the professional drum: 'Don't Ó hEartáin. Parents getting to grips condemn me to mediocrity' with bilingualism in the _____ 18-21 Gaeltacht.® AN FHUINNEOG Agus tá a chuid spéaclóirí Poitín - use and abuse; caillte ag Rua: cabhraígí leis, a Remember D-Day?; Have a pháistí! 38 drink with Liam Mac Con lomaire; Or a glass of DEIS FREAGARTHÁ buttermilk with Myles na (s é polásáí na hirise seo deis freagartha a gCopaleen; Antain Ó Faracháin thabhairt d'aon duine nó d'aOn eagraíocht a : loses his hair over An Raicín éilíonn á Jéithéid, má tá isiad míshásta faorn . Álainn; Who's Dara Bán? méid a scrípbhatJh fúthu i g Cuisle. Téigh i And who spilt the oil in Bantry? dtéagmháil íeis an Eagarthóir, Cuisle, Caslá, Open An Fhuinneog and take Go ná Caillimhe, hó tuir ríomhphost chuíg a look 22 - 25 [email protected] fáoin scéal. Arna fhoilsiú ag Foilseacháin an Phobail Teo, Casla, Co na Gaillimhe. CUISLE ARAN IDIRLÍON http://homepage.tinet.ie/~cuisle1 MEITHEAMH 1999 C U I S L E 3 Litreacha chuig an Eagarthóir Beidh fáilte roimh chomhfhreagras i nCaeilge, i mBéarla, nó i dteangacha eile. Seol do litir chuig: An tEagarthóir, Cuisle, Casla, Co na Gaillimhe. Rfomhphost: [email protected] Na hOráistigh Ghlasa CUISLE * Seán Ua Cearnaigh, hÉireann. Chomh fada siar le fear a rinne cion fathaigh ar Inis Córthaidh, haimsir Shéamais Mhic son na Gaeilge. Co. Loch Garman. Dhomhnaill, Protastúnach a D’ainneoin gur scríobh Sir shaothraigh ar son na teanga i Samuel Ferguson dán molta A eagarthóir, a charn, mBéal Feirste aimsir na faoi Thomás Dáibhís, B’fhíor spéisiúil a raibh le rá liEireannach Aontaithe, agus i b’Oráisteach binbeach é. Ní ag Anton Mac Cába san iris bhfad ina dhiaidh sin, ach a gá ach na dánta biogoídeacha seo (Aibreán) faoi na bhí thar a bheith dílis do a chum sé i dtús a ré a léamh Protastúnaigh óga atá ag réimeas na Breataine, bhí na chun é sin a chinntiú. Ach foghlaim na Gaeilge ó hOráistigh ghlasa go féach an grá a bhí aige ar thuaidh. Agus nach iontach glórmhar. sheanteanga na hEireann agus Cuisle na Márta an rud é go bhfuil duine ar Bhí Protastúnaigh ag smaoinigh ar na haistriúcháin nós Ian Maclom, saothrú ar son na Gaeilge san iontacha a rinne sé ar dhánta Paul McKee Protastunach, aontachtaí agus 18ú haois, ar ndóigh, leithéidí agus amhráin Ghaeilge! An Lorgain fear a thacaíonn go tréan le John Abernethy, James Sa chéad chuid den chéad Co Ard Mhacha. Rangers Ghlaschú, orthu siúd Bryson, Charlotte Brooke, ach seo bhí neart Oráisteach ó atá ag teagasc na teanga do níorbh ann don Ord thuaidh a rinne sárobair ar A chara, na dílseoirí óga. Oráisteach nuair a bhíodar son na Gaeilge, rud a Cheannaigh mé Cuisle na Oráistigh ghlasa a thugaim siúd i mbun oibre. mheabhráionn Ruairí ó Bléine Márta agus caithfidh mé a rá féin ar na dílseoirí seo ar mór B’aontachtaí an tUrramach dúinn ina leabhar Presbjterians gur fada an lá ó bhain mé an leo teanga agus cultúr na Wilham Neilson (1774 -1821), and the Irish Language. Daoine méid sin suilt as iris i ar nós Sir WiIIiam Porter Mac nGaeilge. Ar an drochuair, níl Arthur, Rose Young, Margar- Gaeilge scríofa rómhaith et Dobbs agus Aoidhmín Mac agamsa, agus tá mé ag dul mo Greagóir (Hugh Walter theanga dhúchais Béarla a Gaston MacMillan). Bhain úsáid! Shan Bullock, An Canónach In your article, Tír gan Hannay (George A. Cheol, Tír gan Anam, I felt that Bermingham), Richard the breaking down of Hayward agus Thomas Gaeltacht areas into ethnically Caimduff clú amach mar or culturally distinct areas as scribhneoirí cumasacha sa an untruth. Music, dancing, chéad seo. B’aontachtaithe hterature or sports vary daingne iad ach sheas siad dependant on a number of uile don teanga. Inniu féin tá factor from area to area. For leithéidí Malcolm Scott agus example, in three parishes of Élst le... Ian Malcolm ag déanamh a South Ards in Co Down sárdhíchill ar mhaiche leis an hurling is the main sport nGaeilge. An scríbhneoir played. This is not a hang carraigcheol Sam McAughtry, fear a saol- over from the days of Cú /e Colm Ó Riagáin gach aíodh i gceantar Oráisteach Chulainn, but the inf luence Tiger Bay i mBéal Feirste, is of a parish priest in the early Luan 6 9 go 10.30 i.n. iomaí duine nach réiteodh 20th century. lena dhearcadh polaitiúil. In another article, Clmche Má tá dúfl agat sa rac-cheol nó sa cheoi beo, beidh Ach féach go bhfuil, agus go Contúirteach don Teanga, your dúil agat i Carraigcheol. An aidhm atá ag raibh riamh, meas agus gean commentator engenders a Carraigcheol ná aird an phobail a tharraingt ar ag Sam ar an teanga! distinct feeling of indifference bhannaf atá ag iarraidh a gcosa a chur i dtaca I Is dream suntasach iad na to the new proposed language margaf ceoil an lae inniu. hOraístigh Ghlasa ó thuaidh body. In general, the Go dtf seo is iad Luka Bioom, na Mary James, na agus is trua nach bhfuilid Northern perspective is quite Frames, na Plague Monkeys, na Marbles agus Manor níos h'onmhaire ná mar atá.