Sosyal Medya Etkileşiminde Tren Yolculukları: DOĞU EKSPRESİ İle
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
DOI: 10.21325/jotags.2018.194 Sosyal Medya Etkileşiminde Tren Yolculukları: DOĞU EKSPRESİ İle İlgili Youtube Paylaşım Videolarının Analizi (Train Travels in Social Media Interaction: Analysis of Youtube Videos Related to THE EASTERN EXPRESS) *Veysel ÇAKMAKa , Aysu ALTAŞb aAksaray University, Faculty of Communication, Public Relations and Advertising, Aksaray/Turkey bAksaray University, Faculty of Tourism, Department of Tourism Management, Aksaray/Turkey Makale Geçmişi Öz Gönderim Tren yolculukları kültür, turizm ve sosyal medya etkileşiminde son yıllarda popüler hale Tarihi:26.02.2018 gelmiştir. İnsanlar özellikle kent hayatından uzaklaşıp, doğa ile içe olmak, yeni kültürler tanımak, yeni yerler keşfetmek ve bunları sosyal medya ortamlarında paylaşmak Kabul Tarihi:27.03.2018 istemektedirler. Bir ya da iki günlük süre içerisinde birçok farklı duyguyu yaşamak isteyen maceraperest turistler, tren yolculuklarını tercih etmektedirler. Çalışmada bu amaç Anahtar Kelimeler doğrultusunda son yıllarda sosyal medyada popüler olan Doğu Ekspresi tren yolculuğu incelenmiştir. Çalışma, Youtube’da en çok izlenen üç adet Doğu Ekspresi videosunun Doğu Ekspresi söylem analizi metoduyla incelenmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir. Ankara’dan başlayıp Turizm Kırıkkale, Kayseri, Sivas, Erzincan, Erzurum ve Kars’a uzanan bu tren yolculuklarının Tren yolculuğu incelendiği çalışma sonucunda; yolcuların çoğunlukla kış aylarında bu treni tercih ettikleri, yeni arkadaşlık ve dostluk kurdukları, yöresel yemekler yedikleri, yataklı tren Sosyal medya yolculuğu heyecanını yaşadıkları, doğa manzarasını doyasıya yaşadıkları ve bunları da Youtube sosyal medya ortamında paylaşmaktan mutluluk duydukları tespit edilmiştir. Kültür Keywords Abstract Train travels have become popular in recent years in terms of culture, tourism and social The Eastern Express media interaction. People especially desire to estrange themselves from city life, be in Tourism touch with nature, meet new cultures, discover new places and share them in social media Train trip environments. Adventurous tourists who want to experience different emotions in one or two days period prefers train travels. In the study, The Eastern Express which has become Social media popular on social media in the recent years has been analyzed in line with this purpose. Youtube The examination has been conducted through discourse analysis on the top three most watched Eastern Express videos. As a result of studying these train journeys starting from Culture Ankara and extending to Kırıkkale, Kayseri, Sivas, Erzincan, Erzurum, Kars; travelers prefer this train mostly in the winter season, establish new friendships, taste local food and experience the excitement of travelling in a wagon-lit, enjoy the nature view and feel happy by sharing these on social media environments. * Sorumlu Yazar. E-posta: [email protected] (V. Çakmak) 390 Journal of Tourism and Gastronomy Studies 6/1 (2018) 390-408 GİRİŞ Günümüz insanları deniz-kum-güneş ekseninde hareket edilen klasik tatil anlayışından uzaklaşmış ve alternatif turizm türü olarak da bilinen, kişinin özel ilgi alanlarına yönelik olarak hazırlanmış turizm türlerine rağbet göstermeye başlamıştır. Alternatif turizm çeşitlerine katılan insanların temel motivasyonları arasında; kendine has farklı yaşam alanlarını ve kültürel yerleri keşfetme duygusu yer almaktadır. İnsanların artık günümüzde söz konusu yaşam alanlarını ve kültürel yerleri keşfederken ulaşım aracı olarak trenleri tercih ettikleri görülmektedir. Trenler sanayi devriminden sonra her zaman için en güvenli ulaşım araçları arasında yer alsa da, uçaklar karşısında popülerliğini bir süreliğine kaybetmiştir. Ancak gelişen teknoloji sayesinde trenlerin hızında, konforunda ve sunduğu hizmetlerde göstermiş olduğu ilerleme, trenlerin insanların hem günlük hayatına yeniden katılmasına hem de turizm amaçlı seyahatlerde yeniden sıklıkla kullanılmasına yol açmıştır. Günümüzde popüler olan tren yolculukları ise insanların hayatlarına yeni bir renk katmaktadır. Genellikle bir ya da iki gün süren tren yolculuklarında insanlar, kent hayatının yoğunluğundan ve stresinden kurtularak, doğa ile iç içe, mistik ve egzotik yerler görmektedirler. Ayrıca kültür, turizm ve tren yolculuğunun birleştiği bu üçgen içerisinde insanların, yaşadıklarını fotoğraf veya video çekerek sosyal medya ortamlarında paylaşmaları, onların hayatına renk katmaktadır. Paylaşımlara gelen yorumlar, beğeniler, paylaşımların izlenme oranları bu etkinliği daha da heyecanlı hale getirmektedir. Ayrıca sosyal medyanın insanları etkileyici gücü ve paylaşanların doğallığı, tercih edilen destinasyonun, oraya ait kültürlerin ve tren yolculuğunun da tanıtımını sağlamaktadır. Turistler Travelblog üzerinden kişisel hikâyelerini paylaşmakta, YouTube’a videolar yüklemekte, Facebook üzerinden kendilerinin turizm deneyimlerini güncelleyerek yayınlamakta, TripAdvisor sitesine değerlendirmeler yapmakta ve Flickr sayfasında kendi fotoğraflarını paylaşmaktadırlar. Bunun sonucu olarak katılımcı web, çeşitli şekillerde fiziksel seyahat tecrübelerini yaymak ve tamamlamak için elektronik ağızdan ağıza iletişim gibi etkileşimli yeni turizm olanakları sağlamaktadır. Örneğin özellikle Wayn ya da Dopplr gibi sanal topluluklar yolculuğun planlanmasını kolaylaştırmak için web sayfalarının içerik değişikliğine ve zenginliğine odaklanmıştır. Bu sanal topluluklar ayrıca üyeleri arasında sanal bilgi paylaşımı ve sosyalliği de teşvik etmektedir (Munar ve ark., 2013: 7). Son zamanlarda turistlerin en çok tercih ettiği tren yolculuğu ise Doğu Ekspresi ile yapılan yolculuktur. Farklı yerler ve farklı kültürler gören bu turistler, seyahat etkinliklerini özellikle YouTube, Instagram ve Facebook gibi neredeyse herkesin kullandığı sosyal medya araçları vasıtasıyla paylaşmaktadır. Bu paylaşımların Doğu Ekspresi’ne yeni bir değer kattığı ve Doğu Ekspresi’ni üzerinde durulması gereken bir çalışma konusu haline getirdiği aşikardır. Söz konusu bakış açısıyla hazırlanan bu çalışma, tren yolculuklarını sosyal medya üzerinden incelemiştir. Araştırma kapsamında YouTube’da yayınlanan videolar analiz edilmiştir. Çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı ve sonraki araştırmacılara kaynak teşkil edeceği düşünülmektedir. TRENLE SEYAHAT OLGUSUNA GENEL BİR BAKIŞ Demiryolu ile yolcu taşımacılığı Avrupa orijinlidir. Avrupa’da demiryolu ile yolcu ulaştırma hizmeti düzenli olarak ilk kez 17 Eylül 1825’te İngiltere’de Stockton ve Darlington arasında verilmeye başlanmıştır (Şahbaz, 2013: 145) ve o tarihten günümüze kadar trenle yapılan seyahatlerin kapsamı giderek gelişmiştir. 391 Journal of Tourism and Gastronomy Studies 6/1 (2018) 390-408 Ulaştırmanın, ülkelerin sosyal, kültürel ve iktisadi kalkınmalarında, kaynakların verimli bir şeklilde değerlendirilmesinde, kalkınmanın dengeli oluşmasında büyük önemi vardır. Bir ülkenin modernleşmesi, o ülkenin sahip olduğu ulaşım imkânları ile çok yakın ilişki içerisindedir (Özdemir, 2012). Demir yollarının uzunluğu, trenlerin güzergâhları, kapasiteleri ve sunmuş olduğu imkânlar her zaman birer gelişmişlik göstergesi olarak kabul edilmiştir. Ancak demir yollarının gelişmişliğinde, ülkelerin sahip oldukları finansal gücün, topografya ve coğrafi koşulların da etkili olduğu unutulmamalıdır. Günümüzde artık pek çok destinasyona tren ile seyahat etmek mümkün olmakta ve trenler yolcularına uzun yolculuklarda konforlu ve manzaralı hizmetler sunmaktadır. Öte yandan trenlerin bazıları kısa mesafeli olabileceği gibi bazıları da uzun mesafeli ve turistik amaçlı olmaktadır. Turistik tren seyahatleri söz konusu olduğunda öne çıkan bazı önemli turizm türleri ve tren güzergâhları bulunmaktadır. Örneğin trenle seyahatin ön plana çıktığı en önemli turizm türü gençlik turizmidir. Bu turizm türünü, “15-25 yaş arasındaki gençlerin, kamu ve özel organizasyonların sağladığı destek ve teşviklerden yararlanarak bireysel ya da grup halinde gerçekleştirdikleri konaklama ve seyahatlerden oluşan turistik faaliyetler” olarak tanımlamak mümkündür (Albayrak, 2012: 264). Gençlik turizmi kapsamında gençler birbirinden farklı içeriklere sahip çeşitli tren kartlarıyla seyahat edebilmektedir. Söz konusu kartlara Inter Rail Kartı, Euro Domino Bileti ve Balkan Flexipass’ı örnek vermek mümkündür. Köroğlu ve Güleç 2008 yılında yaptıkları çalışmada Inter Rail Kartı, sekiz coğrafi bölge esasına göre gruplandırılmış ülkelerin demiryollarında, satın alınan kart tipine göre, kart üzerinde belirtilen süre içinde çeşitli yaş gruplarına, farklı mevkilerde sınırsız seyahat hakkı veren bir kart olarak tanımlarken; Euro Domino Bileti ise sisteme üye Avrupa ülkelerinden seçilecek bir veya daha fazla ülke demiryollarında 3-8 gün arasında değişen sürelerde sınırsız seyahat imkânı sağlayan bir kart olarak tanımlamışlardır. Balkan Flexipass Kartı ise bir ay geçerlilik süresi içinde Balkan ülkeleri demiryollarında 5-10-15 günlük sınırsız seyahat imkânı sunmaktadır (Köroğlu ve Güleç, 2008: 51). Ayrıca Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’nın da gençlik turizmi kapsamında bazı ulaşım kolaylıkları sağladığı bilinmektedir. Daha önce de vurgulandığı üzere, turistik tren seyahatleri söz konusu olduğunda öne çıkan bazı önemli tren güzergâhları bulunmaktadır. Bunlar arasında Trans Sibirya Demiryolunu ilk sırada vurgulamak mümkündür. Çünkü söz konusu demiryolu Batı Rusya’yı Sibirya’ya, Uzakdoğu Rusya’ya, Moğolistan’a, Çin ve Japon Denizi’ne bağlayan bir demiryoludur ve Moskova’dan Vladivostok’a 9.288 km’lik uzunluğuyla Dünya’nın en uzun demiryoludur (en.wikipedia.org). Aslında söz konusu tren yolu turistik amaçla inşa edilmemiştir ancak