www.interregeurope.eu/SilverSMEs Fresh wind in the economy sector Laura Gascón Herrero Project manager, Lead Partner Provincial Government of Teruel

Tolmin, 23rd of May 2019 SILVER SMEs supports regional policies in rural and mountainous areas by enlightening the potential for small- and medium sized enterprises to develop new innovative products and services of benefit and joy for a senior population and for growth and competitiveness of the regions.

2 I.A NEW NICHE OF MARKET

3 Silvers, the new market

▪ Did you know that the Silver Economy accounted for over 78 million of jobs in the EU in 2015? ▫ Through the development of the Silver Economy and support of SMEs in all stages of their life cycle, our project will bring important job opportunities in sectors of high relevance to the Silver Economy. Beside healthcare, the Silver Economy offers new opportunities as well for a wide range of subsectors, such as silver tourism, development of ICT Apps, Internet of Things, transport, shopping, cleaning, housing, etc. ▪ We expect the project to identify relevant practices that will contribute to promoting the engagement of regions in innovation of Silver Economy SMEs. This will allow to develop, from a mid-term perspective, new ICT-products and services that will allow public authorities to deliver better and cheaper care for all. ▪ To do so, we will change and improve 8 regional policies in our partners’ regions from Sweden to Portugal.

4 Main activities

▪ Silver SMEs will identify and improve policy measures for the promotion of the Silver Economy. Our aim is for regional authorities to acknowledge the opportunities linked to the Silver Economy and develop tools for the business environment linked to the ageing society (62 years old onwards). ▪ Silver SMEs will collect 60 good practices across the EU in the fields of housing, health, wellbeing, robotics, and ICT. Our approach will cover the SMEs development sectorial opportunities derived from key needs of 3 groups: ▫ Active people (Healthy-Wealthy) ▫ Fragile-Vulnerable people ▫ Dependent people ▪ If you are interested in the project, have a look at the map of partners to see if you can be involved in the stakeholder groups or join us during the international policy workshops Silver SMEs will be organizing on each of our key target groups, as well as a transversal seminar on “Senior Tourism & Accessibility”.

5 II. EXCHANGE OF EXPERIENCES

6 Our activities until now ▪ An SWOT about Silver economy at European level

Why can we improve #silvereco #SMEs settlement in rural areas? 3 main reasons from our SWOT :  Seniors in our regions want to stay active  Our policy environment wants to encourage #ActiveAgeing  SMEs in our territories are willing to develop services

▪ Collection of Good Practices ▫ We have collected 39 Good Practices that are available in our web page

7 Our future activities

▪ Keep on selecting Good Practices

▪ Peer-review of 18 Good Practices: ▫ Active Elder ▫ Vulnerable Elder ▫ Dependent Elder

▪ Next meeting in Cork (Irland) 5th -6th of February 2020

8 IV. COMMUNICATION OF SILVER SMES

9 SILVER SMEs on the social media

Facebook ▪ @SilverSMEs ▪ www.facebook.com/SilverSMEs

Twitter ▪ @Silver_SMEs ▪ https://twitter.com/Silver_SMEs

LinkedIn ▪ www.linkedin.com/company/silver-smes

And on the Internet

https://www.interregeurope.eu/SilverSMEs 10 Thank you! www.interregeurope.eu/SilverSMEs

For more information contact: Laura Gascón Herrero [email protected] Follow us on the social media Dane demograficzne i społeczno-gospodarcze seniorów w województwie lubuskim

Robert Wróbel Kierownik Lubuskiego Ośrodka Badań Regionalnych

Możliwości biznesowe związane z populacją osób starszych zagrożonych wykluczeniem, Zielona Góra – 24 października 2019 r. GŁÓWNE WYZWANIA DEMOGRAFICZNE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Ludność – wyzwania demograficzne

Spadek liczby ludności (depopulacja) ! Starzenie się społeczeństwa

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 2 LUDNOŚĆ WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

2035201820102050 r.

1 957014023878 884548645215 2018=1002010=100 --13,4%0,8%5,6%

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 3 LUDNOŚĆ WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 4 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA – PRZYCZYNY I SKUTKI

PRZYCZYNY UBYTKU LUDNOŚCI ORAZ STARZENIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA

Przeobrażenia Spadająca zachodzące śmiertelność w sferze życia Zjawisko oraz wydłużenie małżeńskiego migracji, się trwania życia i rodzinnego szczególnie osób młodych

- Mniej osób młodych Więcej osób - Niska dzietność (mniejsza starszych liczba dzieci)

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 5 MAŁŻEŃSTWA I ROZWODY (na 1000 ludności)

2000 r. 2010 r. 2018 r.

5,8 5,3

4,9

1,9 1,5 1,6

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 6 URODZENIA ŻYWE I SALDO MIGRACJI (na 1000 ludności)

2000 r. 2010 r. 2018 r.

10,7

9,9 9,3

-0,6 -0,5

-1,0

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 7 PRZECIĘTNE DALSZE TRWANIE ŻYCIA (w latach)

2000 r. 2018 r.

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 8 LUDNOŚĆ WEDŁUG EKONOMICZNYCH GRUP WIEKU (udział w populacji ogółem)

25,5% 21,0% 19,1% 18,1% 15,1% 13,1%

2000 r. 2010 r. 2018 r. 2000 r. 2010 r. 2018 r.

ludność w wieku ludność w wieku poprodukcyjnym przedprodukcyjnym (60/65 lat i więcej) (0/17 lat)

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 9 OSOBY STARSZE CZYLI KTO?

REKOMENDACJA WHO REKOMENDACJA OSOBY SĘDZIWE Ludność ONZ I EUROSTAT według E. Rosseta w wieku 60 lat Ludność Ludność i więcej w wieku 65 lat i więcej w wieku 80 lat i więcej

Grażyna Wolszczak 61 lat 71-letnia Amerykanka Jeannie Rice Sean Connery 89 lat pobiegła maraton w Berlinie i osiągnęła w nim rezultat - 3:24:48.

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 10 WYBRANE MIARY STAROŚCI DEMOGRAFICZNEJ

Etapy starzenia się ludności według Edwarda Rosseta według ONZ

1. młodość demograficzna (współczynnik starości poniżej 8%) (brak oznak starości 1. populacja młoda (mniej niż 4% osób w demograficznej); wieku 65 lat i więcej)

2. wczesna faza przejściowa pomiędzy stanem młodości i starości demograficznej (8–10%) 2. populacja dojrzała (od 4 do 7%)

3. późna faza przejściowa pomiędzy a. stan początkowy (współczynnik starości stanem młodości i starości znajduje się pomiędzy demograficznej (10–12%) 12–14%)

b. stan średni 4. starość demograficzna (12% lub więcej (14–16%) 3. populacja stara (powyżej 7%) osób w wieku 60 lat i więcej);

c. stan zaawansowany (16–18%)

d. stan mocno zaawansowany (18% i więcej)

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 11 WYBRANE MIARY STAROŚCI DEMOGRAFICZNEJ

w % ogółu

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 12 INDEKS STAROŚCI

Relacja pokoleniowa dziadków i wnuczków, tj. liczba osób w wieku 65 i więcej lat przypadająca na 100 osób w wieku 0-14 lat.

55 76 110 199 275

2000 r. 2010 r. 2018 r. 2035 r. 2050 r.

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 13 WYOBRAŻENIA - OCZEKIWNIA – MARZENIA

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 14 RZECZYWISTOŚĆ

Świadczenia emerytalne i rentowe w województwie lubuskim w 2017 r.

Przeciętna miesięczna 2005,06 zł emerytura brutto

Przeciętna miesięczna emerytura i renta brutto rolników 1339,93 zł indywidualnych

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 15 RZECZYWISTOŚĆ

Wartość zadłużenia z tytułu kredytów osób w wieku 60+ w województwie lubuskim w 2016 r.

Kredyty konsumpcyjne Kredyty hipoteczne

Na 1 osobę w wieku 60 +

8 000 000 zł 7 000 000 zł

88 zł

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 16 RZECZYWISTOŚĆ

Domy i zakłady opieki dla osób w podeszłym wieku

2010 r. 2017 r.

8 316 6 416

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 17 JAK SPĘDZAJĄ CZAS POLACY W WIEKU 65+

PRACA ZAWODOWA NAUKA

5,0% 0,5%

Praca społeczna w ramach organizacji lub instytucji 0,5% DOBROWOLNA PRACA W ORGANIZACJACH I POZA NIMI; POMOC INNYM, ZAANGAŻOWANIE W DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI I PRAKTYKI RELIGIJNE 32,9% W tym: W tym: Praktyki i działalność religijna 33,3% 39,6% Uczestnictwo w spotkaniach organizacji, wspólnot i grup nieformalnych

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 18 JAK SPĘDZAJĄ CZAS POLACY W WIEKU 65+ 93,9%

CZYTANIE TELEWIZJA, WIDEO I DVD

44,9% 14,2% 6,7% Gry Korzystanie z 77,7% komputera, Internetu

ŻYCIE TOWARZYSKIE I W tym: ROZRYWKI 46,9% ZAMIŁOWANIA W tym: OSOBISTE

1,4% 21,2% Uczestnictwo Odpoczynek w rozrywce i kulturze (jako bierny widz)

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 19 SAMOOCENA STANU ZDROWIA POLAKÓW W 2015 R.

Struktura samooceny osób w wieku 60 lat i więcej

1,4% 6,1% 19,6% 26,0%

46,9%

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 20 ZAKOŃCZENIE

65-letni mężczyzna

ma przed sobą przeciętnie

8,3 roku życia w zdrowiu,

natomiast kobieta – 8,6 roku.

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 21 zielonagora.stat.gov.pl

Zielona Góra, 24 października 2019 r. 22 Wsparcie dla osób starszych (50+) w RPO-Lubuskie 2020 Perspektywa finansowa 2014 - 2020 Działanie 2.1 Rozwój społeczeństwa informacyjnego Alokacja: 39 202 104 EUR Rodzaj interwencji: • rozwiązania informatyczne na rzecz aktywnego i zdrowego starzenia się, • usługi i aplikacje w zakresie e-zdrowia (m.in. e-opieka i nowoczesne technologie w służbie osobom starszym) Odbiorcy: mieszkańcy województwa, w tym osoby w wieku 50 lat i więcej Działania 6.1 i 6.2 Aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych i pozostających bez pracy

Łączna alokacja: 30 270 727 EUR Rodzaj interwencji: • dostęp do zatrudnienia dla osób poszukujących pracy i biernych zawodowo Odbiorcy: Osoby zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy jako bezrobotne oraz niezarejestrowane a pozostające bez pracy, znajdujące się w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym osoby starsze w wieku 50 lat i więcej Poddziałanie 6.3.1 Wsparcie dla samozatrudnienia osób w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy

Alokacja: 5 687 612 EUR Rodzaj interwencji: • praca na własny rachunek, • przedsiębiorczość i tworzenie przedsiębiorstw, w tym innowacyjnych MMŚP

Odbiorcy: Osoby bezrobotne lub bierne zawodowo w najbardziej niekorzystnej sytuacji na rynku pracy, w tym osoby starsze w wieku 50 lat i więcej Działanie 6.7 Profilaktyka i rehabilitacja zdrowotna osób pracujących i powracających do pracy oraz wspieranie zdrowych i bezpiecznych miejsc pracy

Alokacja: 6 609 956 EUR Rodzaj interwencji: • aktywne i zdrowe starzenie się

Odbiorcy: Osoby w wieku aktywności zawodowej kwalifikujące się do profilaktyki, leczenia lub rehabilitacji medycznej, w tym osoby starsze w wieku 50 lat i więcej Działania 7.1 i 7.2 Programy aktywnej integracji realizowane przez ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie Łączna alokacja: 18 801 216 EUR Rodzaj interwencji: • aktywne włączenie, • promowanie równości szans i aktywnego uczestnictwa, • zwiększanie szans na zatrudnienie Odbiorcy: osoby z różnych względów zagrożone wykluczeniem społecznym np. osoby starsze, którym do aktywizacji zawodowej niezbędne jest w pierwszej kolejności udzielenie wsparcia w zakresie integracji społecznej Działanie 8.3 Upowszechnienie kształcenia ustawicznego związanego z nabywaniem i doskonaleniem kwalifikacji zawodowych Alokacja: 7 580 709 EUR Rodzaj interwencji: • wsparcie osób dorosłych, w tym zwłaszcza w wieku 50 lat i więcej w zakresie podnoszenia kompetencji językowych i cyfrowych

Odbiorcy: 90% środków zostanie przeznaczone na wsparcie osób najbardziej potrzebujących, tj. w wieku 50 lat i więcej oraz osób o niskich kwalifikacjach Działanie 8.5 Doskonalenie umiejętności zawodowych osób dorosłych

Alokacja: 6 000 000 EUR Rodzaj interwencji: • wsparcie osób dorosłych, w tym zwłaszcza w wieku 50 lat i więcej w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych poprzez udział w kwalifikacyjnych kursach zawodowych i kursach umiejętności zawodowych, uwzględniające popytowy system dystrybucji usług rozwojowych

Odbiorcy: Osoby dorosłe, w tym zwłaszcza w wieku 50 lat i więcej Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Lubuskiego na lata 2021-2027

/projekt/

w świetle możliwości wspierania rozwoju Srebrnej Gospodarki Projekcja alokacji RPO 2021-2027

1000 900

800 254,4 700 408,1 600 314,3 500 400 300 651,8 498,8 200 384,1 100 0 RPO-L2020 RPO 21-27 [23% mniej] RPO 21-27 [bez zmian]

EFRR EFS Prace nad RPO dla Lubuskiego

Na poziomie regionalnym PS jest realizowana głównie poprzez regionalny program operacyjny. Dotychczas, w celu przygotowania regionu do nowego okresu programowania powołano m.in:

•Zespół konsultacyjno-doradczy ds. Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021 – 2027 (uchwała Zarządu Województwa Lubuskiego), złożony z partnerów zewnętrznych. Zespół wspiera prace związane z opracowaniem regionalnego programu operacyjnego na lata 2021–2027. Założenia RPO 21-27

W dniu 2 lipca 2019 r. Zarząd Województwa Lubuskiego przyjął Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2021-2027 dla województwa lubuskiego. Dokument wiąże potencjały regionu i jego potrzeby z możliwościami, jakie daje programowane wsparcie na poziomie unijnym.

Założenia nie odnoszą się do realnych środków, jakie mogą być dedykowane poszczególnym obszarom, gdyż na obecnym etapie prac nie ma jeszcze przyjętych ram finansowych dla przyszłej perspektywy finansowej.

Dokument jest przyczynkiem do dyskusji nad kształtem przyszłego RPO dla województwa i będzie podlegał uszczegółowieniu. Ponadto będzie dokonywana selekcja wsparcia, szczególnie kiedy przyjęte zostaną dokumenty konstytuujące perspektywę 2021-2027, zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym. Założenia RPO 21-27

Założenia RPO 21-27 zostały przygotowane w oparciu o projekty rozporządzeń definiujące nową perspektywę finansową na lata 2021- 2027 oraz uzgodnienia i propozycje otrzymane po spotkaniach roboczych grup ministerialnych i przedstawicieli Komisji Europejskiej.

Projekt Założeń podlegał konsultacjom z członkami Zespołu Roboczego ds. wypracowania zasad realizacji programów współfinansowanych ze środków unijnych na terenie województwa lubuskiego w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027, którzy wnieśli uwagi do jego treści.

3 lipca 2019 r. przekazano Założenia RPO 21-27 do Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju pełniącego rolę Instytucji Koordynującej Umowę Partnerstwa. Cele polityki w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027

CP 1 Bardziej inteligenta Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej; CP 2 Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa dzięki promowaniu czystej i sprawiedliwej transformacji energetyki, zielonych i niebieskich inwestycji, gospodarki o obiegu zamkniętym, przystosowania się do zmiany klimatu oraz zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem; CP 3 Lepiej połączona Europa dzięki zwiększeniu mobilności i udoskonalaniu regionalnych połączeń teleinformatycznych; CP 4 Europa o silniejszym wymiarze społecznym dzięki wdrażaniu Europejskiego filaru praw socjalnych; CP 5 Europa bliżej obywateli dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych w ramach inicjatyw lokalnych. Cele polityki w nowej perspektywie finansowej UE na lata 2021-2027 CP 1 – to wsparcie B+R, innowacji, inteligentnych specjalizacji (w szczególności specjalizacja Zdrowie i jakość życia), przedsiębiorczości również w zakresie Silver Economy; CP 2 – to wsparcie dla termomodernizacji, ochrony środowiska (m.in. tereny zielone, rekreacyjne), dostosowania do zmian klimatu, transportu miejskiego (także w zakresie potrzeb osób starszych), działania w zakresie likwidacji ubóstwa energetycznego; CP 3 – to inwestycje w inteligentną i intermodalną mobilność, w tym transport zbiorowy; CP 4 – to inwestycje w infrastrukturę edukacyjną, społeczną i ochrony zdrowia (źródłem finansowania EFRR), poprawę dostępu do zatrudnienia (m.in. dostosowanie miejsc pracy do potrzeb osób starszych), wspieranie dostępności i możliwości ukończenia dobrej jakości szkoleń, uczenia się przez całe życie, wsparcie usług społecznych (opieka dzienna osób starszych, opieka koordynowana), ekonomia społeczna (źródłem finansowania EFS); CP 5 – to działania również dedykowane Silver Economy, realizowane na obszarach miejskich i wiejskich (RLKS), w tym rewitalizacja obszarów miejskich i odnowa wsi (projekty rewitalizacyjne powinny być powiązane z interwencją EFS), ochrona zabytków i rewitalizacja zabytkowych ogrodów i parków. Projekty pozakonkursowe – obszary realizacji

CP1. Bardziej inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej CP2. Bardziej przyjazna dla środowiska, transformacji gospodarczej niskoemisyjna Europa CP3. Lepiej połączona Europa

9 koncepcji 5 koncepcji 8 koncepcji

Obszary realizacji: promocja gospodarcza, Obszary realizacji: efektywność Obszary realizacji: infrastruktura drogowa, wsparcie start-up, innowacje, rozwój energetyczna, infrastruktura rowerowa, węzeł multimodalny przy lotnisku inteligentnych specjalizacji, technologie infrastruktura przyjazna środowisku kosmiczne

CP4. Europa o silniejszym wymiarze społecznym CP5. Europa bliżej obywateli

50 koncepcji 5 koncepcji Obszary realizacji: rynek pracy, infrastruktura ochrony zdrowia (w tym z Obszary realizacji: promocja tradycji zakresu geriatrii), rozwój ekonomii regionu, infrastruktura kultury regionalnej, społecznej, poprawa jakości kształcenia, przedsięwzięcia ZIT, edukacja obywatelska, wyrównywanie szans w edukacji, opieka aktywność miast średnich zdrowotna, aktywność seniorów Harmonogram

IV kw. 2019 r. – II kw. 2020 r. – dalsze prace nad RPO I / II kw. 2020 – konsultacje społeczne RPO IV kw. 2019 r. dalsze prace nad UP

26.07-20.08 2019 r. konsultacje Umowy Partnerstwa III – IV kw. 2020 – 2 lipca 2019 r. - negocjacje RPO z KE 1 stycznia 2021 Projekt Założeń Nowa RPO 21-27 II kw. 2020 – RPO Koniec II kw. 2020 – przekazany do KE perspektywa UP przekazana do KE finansowa UE Dziękuję za uwagę

Sylwia Pędzińska Dyrektor Departamentu Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego Usługi społeczne wspierane przez Europejski Fundusz Społeczny

Social Services by the European Social Fund

Zielona Góra, październik 2019 r. W ramach działania 7.5 RPO Lubuskie 2020 wspierany jest poniższy typ projektów: Wsparcie rozwoju usług opiekuńczych i/lub asystenckich oraz zdrowotnych skierowanych do osób z różnych względów zagrożonych wykluczeniem społecznym, również w utworzonych mieszkaniach chronionych/wspomaganych.

Under Measure 7.5 of ROP Lubuskie 2020, the following type of projects is supported: Support for the development of care and / or assistance and health services for people at risk of social exclusion for various reasons, also in created protected / assisted flats. Alokacja w ramach działania 7.5 RPO Lubuskie 2020 wynosi 10 741 306 Euro= 46 973 133 PLN

Allocation under measure 7.5 RPO Lubuskie 2020 is 10,741,306 Euro = 46 973 133 PLN Dotychczas w ramach działania 7.5 RPO przeprowadzono 6 naborów wniosków. Wpłynęło 91 wniosków o wartości 147,99 mln PLN. Wnioskowane dofinansowanie wyniosło 137,73 mln PLN.

So far, under measure 7.5 RPO 6 calls for applications were carried out. 91 applications were received with a value of PLN 147.99 million. The requested funding amounted to PLN 137.73 million. Przeprowadzone nabory wniosków/Calls for proposals carried out

Numer naboru Data rozpoczęciaData naboru zakończeniaBudżet naboru naboru wnioski wartość wn.dof. RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/15 2015-12-31 2016-02-15 3 352 941,18 5 6 172 562,70 3 861 783,78 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/16 2016-09-30 2016-10-06 8 382 352,94 6 10 043 716,20 9 541 271,14 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/17 2017-05-27 2017-06-02 4 247 058,82 6 7 385 346,92 6 889 121,67 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K02/17 2017-11-27 2018-02-12 13 799 218,98 23 41 653 143,62 39 623 694,11 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/18 2018-10-26 2018-11-13 20 564 705,88 25 39 180 389,70 37 213 453,65 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/19 2019-09-27 2019-10-11 12 461 303,29 26 43 555 112,52 40 603 110,33 Dotychczas w ramach działania 7.5 RPO Lubuskie 2020 Podpisano 26 umów na realizację projektów o wartości 42,31 mln PLN.

So far, as part of Measure 7.5 RPO Lubuskie 2020 26 contracts were signed for projects worth PLN 42.31 million. Podpisane umowy na realizację projektu Signed contracts for project implementation

Numer naboru Data rozpoczęciaData naboru zakończeniaBudżet naboru naboru umowy wartość wn. dof. RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/15 2015-12-31 2016-02-15 3 352 941,18 1 424 937,50 403 690,62 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/16 2016-09-30 2016-10-06 8 382 352,94 3 6 422 028,13 6 100 908,60 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/17 2017-05-27 2017-06-02 4 247 058,82 2 4 202 031,94 3 991 930,33 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K02/17 2017-11-27 2018-02-12 13 799 218,98 5 12 330 275,28 11 713 761,50 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/18 2018-10-26 2018-11-13 20 564 705,88 15 18 934 615,53 17 987 884,74 RPLB.07.05.00-IZ.00-08-K01/19 2019-09-27 2019-10-11 12 461 303,29 bd bd bd Podpisane umowy/ Signed contracts

Numer umowy/ decyzji/ aneksu Nazwa beneficjenta Wydatki kwalifikowalne Dofinansowanie Wkład UE (85%) RPLB.07.05.00-08-0005/16-01 STOWARZYSZENIE "DALEJ RAZEM" 424 937,50 403 690,62 361 196,88 RPLB.07.05.00-08-0011/16-00 LUBUSKIE STOW. ROZWOJU REGIONALNEGO "ROZWÓJ" 3 316 600,00 3 150 770,00 2 819 110,00 RPLB.07.05.00-08-0006/16-00 FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU PRZEDSIEBIORCZOSCI 797 258,43 757 395,50 677 669,66 RPLB.07.05.00-08-0004/17-00 OŚRODEK INTEGRACJI SPOŁECZNEJ 2 389 786,25 2 270 296,93 2 031 318,31 RPLB.07.05.00-08-0006/17-00 STOWARZYSZENIE "DALEJ RAZEM" 1 812 245,69 1 721 633,40 1 540 408,83 RPLB.07.05.00-08-0004/18-00 FUNDACJA NA RZECZ COLLEGIUM POLONICUM 2 999 577,64 2 849 598,76 2 549 640,99 RPLB.07.05.00-08-0003/18-00 FUNDACJA NA RZECZ COLLEGIUM POLONICUM 2 549 894,71 2 422 399,96 2 167 410,50 RPLB.07.05.00-08-0019/18-00 OPS PSZCZEW 1 110 632,00 1 055 100,40 944 037,20 RPLB.07.05.00-08-0009/18-00 WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE/ROPS 2 090 842,13 1 986 300,02 1 777 215,81 RPLB.07.05.00-08-0009/17-00 BLACK BUTTERFLIES 2 044 960,80 1 942 712,76 1 738 216,68 RPLB.07.05.00-08-0011/17-00 POWIAT STRZELECKO - DREZDENECKI/PCPR 1 079 167,20 1 025 208,84 917 292,12 RPLB.07.05.00-08-0012/17-00 MIASTO ZIELONA GÓRA/MOPS W ZIELONEJ GÓRZE 2 645 000,00 2 512 750,00 2 248 250,00 RPLB.07.05.00-08-0026/18-00 GMINA SULĘCIN/OPS W SULĘCINIE 952 170,00 904 561,50 809 344,50 RPLB.07.05.00-08-0032/18-00 STOWARZYSZENIE "KRĄG" 1 321 670,40 1 255 586,88 1 123 419,84 RPLB.07.05.00-08-0030/18-00 LUBUSKIE STOW.ROZWOJU REGIONALNEGO "ROZWÓJ" 4 419 891,60 4 198 897,02 3 756 907,86 RPLB.07.05.00-08-0034/18-00 GMINA SZCZANIEC 1 414 200,00 1 343 490,00 1 202 070,00 RPLB.07.05.00-08-0037/18-01 STOWARZYSZENIE "POMÓŻ NIE BĘDĘ SAM" 822 215,00 781 104,25 698 882,75 RPLB.07.05.00-08-0023/18-00 GMINA MAŁOMICE 804 248,00 764 035,60 683 610,80 RPLB.07.05.00-08-0027/18-00 STOWARZYSZENIE NA RZECZ EDUKACJI "POMOST" 1 986 838,80 1 887 496,86 1 688 812,98 RPLB.07.05.00-08-0024/18-00 GMINA WYMIARKI 706 625,63 671 294,34 600 631,78 RPLB.07.05.00-08-0020/18-00 GMINA BOJADŁA 208 800,00 198 360,00 177 480,00 RPLB.07.05.00-08-0022/18-00 GMINA BLEDZEW 536 859,60 510 016,62 456 330,66 RPLB.07.05.00-08-0021/18-00 GMINA KARGOWA 586 980,00 557 631,00 498 933,00 RPLB.07.05.00-08-0028/18-00 FUNDACJA INSTEL 2 056 008,00 1 953 207,60 1 747 606,80 RPLB.07.05.00-08-0036/18-00 STOWARZYSZENIE POMOCY BLIŹNIEMU W GORZOWIE WLKP. 1 635 864,00 1 554 070,80 1 390 484,40 RPLB.07.05.00-08-0025/18-00 GMINA RZEPIN 371 612,50 353 031,87 315 870,62 41 084 885,88 39 030 641,53 34 922 152,97 Przykładowe projekty

Some samples of the projects „Model środowiskowych usług opiekuńczych i asystenckich dla osób niepełnosprawnych i niesamodzielnych” LUBUSKIE STOWARZYSZENIE ROZWOJU REGIONALNEGO "ROZWÓJ" 1.02.2017 – 31.03.2019; dofinansowanie: 3 150 770 PLN; Usługi opiekuńcze w 3 dziennych domach pobytu, wspomaganie osób niepełnosprawnych. Objętych jest 115 osób.

"Model of environmental care and assistant services for disabled and dependent persons” LUBUSKA ASSOCIATION OF REGIONAL DEVELOPMENT "DEVELOPMENT" 1/02/2017 - 31/03/2019; Co-financing: PLN 3,150,770; Care services in 3 day homes, support for the disabled. 115 people are covered. „Model środowiskowych usług opiekuńczych i asystenckich dla osób niepełnosprawnych i niesamodzielnych” LUBUSKIE STOWARZYSZENIE ROZWOJU REGIONALNEGO "ROZWÓJ” "Model of environmental care and assistant services for disabled and dependent persons” LUBUSKA ASSOCIATION OF REGIONAL DEVELOPMENT "DEVELOPMENT" „AKTYWNIE PRZEZ ŻYCIE” FUNDACJA NA RZECZ ROZWOJU PRZEDSIEBIORCZOSCI 1.04.2017 – 30.04.2019; Dofinansowanie: 757 395 PLN Wsparcie 25 osób 60+ w formie usług opiekuńczych. Utworzony Dom Dziennego Pobytu we Wschowie, w którym organizowane są zajęcia/warsztaty służące utrzymaniu sprawności psychofizycznej i intelektualnej.

"ACTIVE THROUGH LIFE" FOUNDATION FOR THE DEVELOPMENT OF ENTREPRENEURSHIP 1/04/2017 - 30/04/2019; Co-financing: PLN 757 395 Support for 25 people 60+ in the form of care services. Established Daily Stay House in Wschowa, in which classes / workshops are organized to maintain psychophysical and intellectual fitness. „AKTYWNIE PRZEZ ŻYCIE” / "ACTIVE THROUGH LIFE" „Poznaj nowy świat dla seniorów”. OŚRODEK INTEGRACJI SPOŁECZNEJ 1.10.2017 – 15.09.2020; Dofinansowanie: 2 270 296PLN; Wsparcie 47 osób 60+. Realizowane są usługi opiekuńcze w Domu Dziennego Pobytu dla 20 osób oraz usługi opiekuńcze w środowisku lokalnym dla 27 osób.

"Discover a new world for seniors." THE SOCIAL INTEGRATION CENTER 1/10/2017 - 15/09/2020; Co-financing: 2 270 296 PLN; Support 47 people 60+. Care services are provided in the Day Care Home for 20 people and care services in the local environment for 27 people. „Parasol - usługi opiekuńcze w powiecie krośnieńskim” FUNDACJA NA RZECZ COLLEGIUM POLONICUM (Krosno Odrzańskie); 2.07.2018 – 30.06.2021;Dofinansowanie: 2 422 399PLN; utworzenie i funkcjonowanie w Krośnie Odrzańskim Dziennego Domu Pobytu dla 30 uczestników projektu oraz Klubu Seniora dla 40 uczestników projektu .

"Umbrella - care services in the Krosno poviat" COLLEGIUM POLONICUM FOUNDATION (Krosno Odrzańskie); 2/07/2018 - 30/06/2021; Co-financing: 2 422 399 PLN; creation and functioning in Krosno of the Oder Daily Stay House for 30 project participants and the Senior Club for 40 project participants. „Parasol - usługi opiekuńcze w powiecie krośnieńskim”/ "Umbrella - care services in the Krosno poviat" „Znowu aktywni” BLACK BUTTERFLIES 1.11.2018 – 30.04.2020; Dofinansowanie: 1 942 712 PLN; Utworzono w Zielonej Górze Dom Dziennego Pobytu i krótkoterminowego pobytu dla 30 osób z całego województwa

"Active again" BLACK BUTTERFLIES 1/11/2018 - 30/04/2020; Co-financing: PLN 1,942,712; A day stay and short-term residence was established in Zielona Góra for 30 people from the entire province „Znowu aktywni”/ "Active again” „Opiekuńcze Skrzydła Powiatu” FUNDACJA NA RZECZ COLLEGIUM POLONICUM 1.07.2018 – 30.09.2021;Dofinansowanie: 2 849 598 PLN; utworzenie Domu Dziennego Pobytu w Górzycy dla 20 osób niesamodzielnych oraz wsparcie w utworzeniu i funkcjonowaniu 2 Klubów Seniora w Słubicach i Cybince dla 70 uczestników projektu łącznie.

"Poviat Care Wings" COLLEGIUM POLONICUM FOUNDATION 1.07.2018 - 30.09.2021; Co-financing: PLN 2,849,598; creation of a Day Care House in Górzyca for 20 dependent people and support in the creation and functioning of 2 Senior Clubs in Słubice and Cybinka for 70 participants in the project in total. „Opiekuńcze Skrzydła Powiatu”/ "Poviat Care Wings"

fot. Biuro projektu i Klub Seniora. „Rozwój jakości usług społecznych na terenie Gminy Pszczew” GMINA PSZCZEW/OŚRODEK POMOCY SPOŁECZNEJ W PSZCZEWIE (Pszczew) 1.08.2018 – 30.06.2021; Dofinansowanie: 1 055 100PLN utworzenie Klubu Seniora dla 22 osób 60+

"The development of the quality of social services in the Pszczew commune" COMMUNE OF PSZCZEW / SOCIAL AID CENTER IN PSZCZEW (Pszczew) 1/08/2018 - 30/06/2021; Co-financing: 1 055 PLN 100 creation of a Senior Club for 22 people 60+ „Rozwój jakości usług społecznych na terenie Gminy Pszczew”/ "The development of the quality of social services in the Pszczew commune" Dofinansowanie uzyskało 26 projektów na łączną kwotę przekraczającą 39 mln zł. Dzięki tym środkom dotychczas utworzono 23 kluby seniora, 14 domów dziennego pobytu.

26 projects received co-financing for a total amount exceeding 39 milion PLN. So far, 23 Senior Clubs and 14 Day Care homes have been created thanks to these funds. Dziękuję / Thank you

Małgorzata Jażdżewska Zastępca dyrektora/ Deputy Director Departamentu Europejskiego Funduszu Społecznego/ ESF Department Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego ZAŁOŻENIA POLITYKI SENIORALNEJ W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM

Jakub Piosik Dyrektor Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Zielonej Górze

Zielona Góra, październik 2019 r. Województwo lubuskie na koniec 2018 roku zamieszkiwało ogółem 1 014 548 osób

W 2018 r. ludność woj. lubuskiego według ekonomicznych grup wieku wynosiła:

❖ 183 315 osób w wieku przedprodukcyjnym (spadek o 376 osoby w stosunku do 2017 r.), ❖ 618 604 osób w wieku produkcyjnym (mniej o 8 567 osób w stosunku do 2017 r.), ❖ 212 629 osób w wieku poprodukcyjnym (wzrost o 6 659 osób w stosunku do 2017 r.). Wojewódzki Program na rzecz Osób Starszych obowiązuje od 2018 roku. Program powstał w odpowiedzi na: ❖ potrzebę podjęcia działań aktywizujących osoby starsze, ❖ konieczność stworzenia przestrzeni służącej poprawie jakości życia, ❖ potrzebę określenia celów oraz kierunków działań pozwalających na kształtowanie regionu przyjaznego wszystkim mieszkańcom. OBSZARY PROBLEMOWE

UDZIAŁ W ZYCIU SYSTEM SPOŁECZNYM- ZDROWIE I WSPARCIA- AKTYWNOŚĆ PROFILAKTYKA INFRASTRUKTURA I KULTURALNA, USŁUGI SOCJALNE EDUKACYJNA I SPORTOWA

Cel główny: Cel główny : Cel główny : Poprawa jakości i dostępności Przeciwdziałanie wykluczeniu Rozwój aktywności społecznej, usług medycznych poprzez: społecznemu osób starszych kulturalnej i edukacyjnej - tworzenie poradni i oddz. i ich rodzin poprzez: osób starszych oraz geriatrycznych; - wsparcie i tworzenie przeciwdziałanie izolacji - tworzenie poradni zdrowia rodzinnych domów pomocy społecznej poprzez: psychicznego dla osób starszych. społecznej; - promowanie pozytywnego wizerunku - rozwój sieci wsparcia dla osób osoby starszej; opiekujących się seniorami. - inicjowanie aktywności sportowej seniorów. OBSZARY PROBLEMOWE

AKTYWNOŚĆ ZAWODOWA OSÓB BEZPIECZEŃSTWO POWYŻEJ 50 ROKU ŻYCIA

Cel główny: Cel główny: Wzrost aktywności zawodowej osób starszych Zapobieganie przemocy i dyskryminacji poprzez: wobec osób starszych poprzez: - organizowanie staży i prac interwencyjnych dla - doskonalenie procedury „Niebieskie Karty” osób 50+; zapewniającą ochronę osobom starszym; - wsparcie PES tworzonych przez osoby 50+ - zwiększanie świadomości osób starszych i działające na ich rzecz. na temat przemocy. Cykliczne wydarzenia i akcje profilaktyczne organizowane przez UMWL: ❖ Powołanie Lubuskiego Sejmiku Seniorów, ❖ Lubuski Piknik Zdrowia, ❖ obchody Światowego Dnia Serca, ❖ obchody Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, ❖ konferencje onkologiczne, ❖ białe soboty w szpitalach, ❖ współpraca z organizacjami pozarządowymi poprzez organizację konkursów ofert dla NGO, ❖ promocja aktywności - rajdy rowerowe, biegi, marsze, „Trzymaj Formę”, ❖ wykłady dot. chorób onkologicznych u kobiet - na Lubuskich Kongresach Kobiet. :

Wybrane przykłady polityki senioralnej w Województwie Lubuskim LUBUSKI TYDZIEŃ SENIORA obchodzony jest rokrocznie od 1999 roku. Obchody te stały się tradycją społeczno-kulturalną naszego regionu. Każdego roku organizowanych jest ponad 200 imprez lokalnych w miastach i wsiach województwa. Biorą w nich udział mieszkańcy domów pomocy społecznej, domów dziennego pobytu, słuchacze uniwersytetów trzeciego wieku, świetlic, klubów seniora, ośrodków wsparcia i innych podmiotów zaangażowanych w pracę na rzecz osób starszych. LUBUSKA SPOŁECZNA RADA SENIORÓW

1 sierpnia 2016 r. powołano Lubuską Społeczną Radę Seniorów, która jest organem konsultacyjnym, doradczym i inicjatywnym, działającym na rzecz wzmocnienia i rozwoju regionalnej polityki senioralnej przy Marszałku Województwa Lubuskiego.

Lubuska Społeczna Rada Seniorów liczy 11 członków. Do zakresu działania Rady należy: 1) nadanie nowych kierunków regionalnej polityce senioralnej, 2) proponowanie nowych rozwiązań i inicjowanie zmian na rzecz osób starszych, 3) podejmowanie działań zmierzających do zwiększenia aktywności w życiu publicznym i społecznym osób starszych oraz pomoc w zwiększeniu dostępu do informacji, przeciwdziałając tym samym dyskryminacji i marginalizacji. W ramach realizacji jednego z celów Wojewódzkiego Programu na Rzecz Osób Starszych od lipca 2019 roku wydano 1100 egzemplarzy Lubuskiej Karty Seniora.

Program zakłada możliwość korzystania z ulg i zniżek. W ramach otwartych konkursów przyznawane są dotacje dla organizacji pozarządowych podejmujących działania na rzecz osób starszych wynikające z „Wojewódzkiego Programu Pomocy Społecznej” (w 2019 roku kwota 60.000 zł) oraz „Wojewódzkiego Programu Integracji Społecznej Osób Niepełnosprawnych” (w 2019 roku 36.000 zł oraz środki PFRON – 1 066 636,48 zł).

W ramach budżetu obywatelskiego samorząd województwa przeznacza środki na realizację projektów skierowanych do osób starszych (w 2019 roku 580 tys. zł). W ramach środków PFRON likwidowane są bariery architektoniczne w instytucjach publicznych takich jak domy pomocy społecznej, szpitale, przychodnie, zakłady rehabilitacyjne (w 2019 roku 1 287 469 zł). Projekt pn.: „Otwórz się na pomoc”

W ramach projektu na terenie województwa lubuskiego powstała sieć poradni dla osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym osób starszych, gdzie oferowane są usługi pomocy środowiskowej, usługi wspierające oraz interwencyjne. Poradnie funkcjonują na terenie sześciu miast województwa lubuskiego: Zielonej Góry, Żagania, Bytomia Odrzańskiego, Słubic, Strzelec Krajeńskich i Świebodzina. Ze wsparcia skorzysta co najmniej 240 osób. Na terenie województwa lubuskiego funkcjonuje kilkanaście spółdzielni socjalnych świadczących różnego typu usługi na rzecz osób starszych (usługi opiekuńcze, wyżywienie, zabiegi rehabilitacyjne, pobyt w dziennym domu pobytu). Jedną z nich jest Spółdzielnia Socjalna „Alternatywy”, która zajmuje się organizowaniem i sprawowaniem opieki nad osobami starszymi i samotnymi. Cele to: integracja środowisk seniorów oraz tworzenie więzi międzypokoleniowych. Stworzone zostało miejsce dziennego pobytu dla osób starszych Dom Dziennego Pobytu „Alternatywy – Aktywna Przestrzeń Seniora”, gdzie osoby te mogą ciekawie spędzać czas wolny. Dostępny jest też kącik stylu i pielęgnacji urody. W 2019 r. na terenie województwa lubuskiego w ramach projektów dofinansowanych z EFS na kwotę 35 mln zł będzie działać ogółem: 14 Dziennych Domów Pobytu tj. Krosno Odrzańskie, Zielona Góra - 2, Wschowa, Gorzów Wielkopolski.- 2, Deszczno - 2, Świebodzin - 2, Sulęcin, Otyń, Szczaniec, Górzyca. 23 Kluby Seniora tj. Krosno Odrzańskie, Słubice, Cybinka, Pszczew, Zielona Góra – 5, Bojadła, Kargowa, Bledzew, Małomice, Wymiarki, Rzepin, Gorzów Wlkp. - 3, Świebodzin, Drezdenko, Zwierzyn, Ojerzyce, Deszczno. Kontynuacja projektów w przyszłych latach:

❖ tworzenie dziennych domów pobytu, ❖ konkursy dla organizacji pozarządowych (tzw. małe granty) w celu aktywizowania seniorów w ramach budżetu obywatelskiego województwa lubuskiego, ❖ tworzenie poradni wsparcia dla osób wykluczonych społecznie w każdym powiecie, ❖ rozwój usług społecznych w gminach dostosowanych do różnych potrzeb osób starszych Ocena Zasobów Pomocy Społecznej – wybrane rekomendacje: ❖ zabezpieczenie środków finansowych na utrzymanie osób starszych w domach pomocy społecznej oraz zabezpieczenie usług opiekuńczych osobom niepełnosprawnym przez jst oraz ngo

❖ tworzenie lub rozwijanie sieci ośrodków wsparcia dla osób starszych, np.: dzienne domy pobytu dla osób starszych, kluby dla osób starszych, itp., przy wsparciu m.in. środków UE. ROPS Zielona Góra w odpowiedzi na ogłoszony przez Zarząd Województwa Lubuskiego konkurs w RPO Lubuskie 2020 Osi Priorytetowej 7 Równowaga społeczna Działania 7.5 Usługi społeczne:

❖ złożył wniosek w partnerstwie z Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie i Gminą Trzciel/OPS w Trzcielu .

Celem złożonego projektu jest pomoc osobom potrzebujących wsparcia w codziennym funkcjonowaniu oraz wypracowanie i wdrożenie modelu współpracy międzyinstytucjonalnej w zakresie innowacyjnych usług społ. na terenach wiejskich woj. lubuskiego pomiędzy JPS i jednostkami doradztwa rolniczego a mieszkańcami wsi. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Nowoczesne systemy transferu, pionizacji i rehabilitacji osób starszych i niepełnosprawnych

Dariusz Bogdanowicz Winncare-pionierskie rozwiązania do opieki, transportu i rehabilitacji pacjentów Działalność od 1973 roku W Polsce od 13 lat Producent sprzętu medycznego Dystrybucja do 30 krajów świata Głównymi segmentami rynku są: ✓ Szpitale ✓ Domy Opieki Społecznej ✓ Zakłady Opiekuńczo Lecznicze ✓ Ośrodki Rehabilitacyjne ✓ Sanatoria W naszej ofercie znajdują się już dobrze znane, wysokiej jakości łóżka, materace, profilaktyka przeciwodleżynowa, rozwiązania toaletowo- kąpielowe, pionizatory, podnośniki jezdne, podnośniki wannowe, basenowe, oraz nasz pionierski, bardzo funkcjonalny podnośnik podsufitowy Luna. Podnośnik podsufitowy Luna oraz NOWOŚĆ Luna Mover z systemem transportu, pionizacji i rehabilitacji chodu Podnośnik Luna 3 in 1

Funkcjonalność:

✓ Transfer pacjenta

✓ Pionizacja i nauka chodu

✓ Rehabilitacja Podnośnik podsufitowy Luna

✓ Zaprojektowany z najwyższą starannością tak, aby uczynić transport oraz rehabilitację pacjenta, najbardziej bezpiecznym i komfortowym ✓ Najlżejszy na rynku – ok. 6 kg. ✓ Udźwig 200 kg. lub 275 kg. ✓ Nowość – „Mover” napęd elektryczny do podnośnika Luna!! ✓ Dyskretnie dopasowuje się do środowiska opieki ✓ Nie zajmuje miejsca na podłodze ✓ Jest wyjątkowo funkcjonalny, a ponadto jest łatwy i szybki w obsłudze, nie wymaga użycia żadnej siły ✓ Do obsługi podnośnika podsufitowego Luna wystarczy tylko jedna osoba Przykładowe rozmieszczenie systemu

我们室内设计服务的

Na podstawie informacji o indywidualnych potrzebach inwestora oraz warunkach techniczno-lokalowych firma Winncare jest w stanie indywidualnie zaprojektować i zamontować system. Mobile Flex 2 kolumnowy, rama jezdna Mobile Flex 4-kolumnowy, rama wolnostojąca

Idealne rozwiązanie dla tymczasowych potrzeb w podnoszeniu i transporcie pacjentów.

Łatwy montaż i demontaż urządzenia. Regulacja wysokości i szerokości bez użycia narzędzi.

2 modele, o szerokości 3 i 4 m. Nasze przykładowe realizacje Firma Winncare to:

✓ Innowacyjne rozwiązania ✓ Łatwość użytkowania ✓ Nowoczesny design ✓ Gwarancja komfortu i bezpieczeństwa pacjentów oraz opiekunów ✓ 5 lat gwarancji ✓ Szkolenia dla personelu ZAUFALI NAM:

✓ Polskie Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej „Votum” w Krakowie i w Sawicach

✓ Specjalistyczny Szpital „Sanus” w Stalowej Woli

✓ Szpital w Świętego Łukasza w Tarnowie

✓ Uzdrowisko i Centrum Rehabilitacji „Constance Care” w Konstancinie

✓ Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych

✓ Centrum Nowoczesnej Rehabilitacji i Opieki „Trivita” w Porąbce

✓ Stowarzyszenie „Budujemy Przystań” w Radomiu

✓ Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy

✓ Mazowiecki Szpital Specjalistyczny w Radomiu

✓ Dom Pomocy Społecznej Helclów w Krakowie

✓ oraz wiele, wiele innych … Dziękuję za uwagę

Dariusz Bogdanowicz Chamber of Commerce & Industry of Creuse France

Blandine Camus – Policy & Communication Officer Euromontana [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice:

▪ Problem addressed: o One of the County in France with the highest rate of vulnerable older adults: 20% of the +60 are facing a loss of autonomy

o Very rural County with poor public services o 30% of +60 live alone, 50% of the +80

109 Implementation:

▪ Context where & when the practice was introduced: o Since 2010 o A Silver Economy service within the CCI

▪ Activities: o Organising events on the Silver Economy o Raising awareness on the issue of ageing o Offering a targeted Support to Silver Economy entrepreneurs on the entire value chain

110 Implementation:

▪ Human resources needed: o 1 full time Silver Economy Officer

▪ Actors involved: o The County of Creuse o The Chamber of Commerce and Industry o Entreprises & SMEs from the County

111 Evidence of success:

▪ Users/ beneficiaries/ stakeholders in the period 2015-2017: o 83 compagnies sensitised to the ageing issue and the Silver Economy market o 22 compagnies benefited from an individual & personalised support o 4 of them developed a new offer targeting older adults

▪ Successes: o In 2017, the Chamber of Commerce and Industry received the Award for the best Delivery Service to SMEs by SilverEco

112 Lessons learned:

▪ Key success factors: o Raising awareness o Highlighting the needs of end users & making visible the market opportunities o Individual support to SMEs

▪ Challenges: o Changing the mindset on the ageing population

113 Contact details:

Nathalie Joffre Silver Economy Officer – CCI Creuse

[email protected]

(+33)5.55.51.96.73

114 Silver Normandie France

Blandine Camus – Policy & Communication Officer Euromontana [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice:

▪ Problem addressed: o Rural region o 1 person on 5 is over 65 o Higher living standard

▪ Context where & when the practice was introduced: o Ministry of older adults & autonomy created in 2012 o Pilot region in 2014 “Silver Normandie”

116 Implementation:

▪ Objective: encourage the development of Silver Economy goods & services at regional level

▪ Activities: o Counselling (monitoring the sector, advising on the local market) o Coordinating (assuming the Secretariat, animating the website) o Networking (Regional Committee of Sector, Silver Days) o Organising brokerage project sessions

117 Implementation:

118 Implementation:

▪ Members: o Entreprises & SMEs o Regional agencies (health, development, economy … o Investors (regional Banks)

▪ Chairs: o President: Region Normandie’s representative in charge of the Silver Economy o Vice-President: Region Normandie’s representative responsible for industry

119 Implementation:

120 Implementation:

▪ Actors involved: o Regional Development Agency of Normandie (Secretariat) o Region Normandie (Representatives for the Silver Economy and the industry) o Compagnies of the sector o Investors o 3 Living labs o Universities of Caen & Rouen o Counties of the Region

121 Implementation:

▪ Human resources needed: o 1 full time employee to coordinate Silver Normandie o Additional Support from the Entreprises Services Officer

▪ Monetary resources needed: o First year: 40,000 euros to launch the Silver region (website, communication) o Per year: 50,000 to organise “Silver Days Normandie”

122 Evidence of success:

▪ Results achieved: o Most advanced “Silver region” in France” o More than 30 entreprises involved

▪ Users/ beneficiaries/ stakeholders: o “Maé Aménagement”, a rural woodworking SME creating adapted furniture for vulnerable seniors o “STARNAV”, another rural SME developing high-tech devices for seniors facing a loss of autonomy

123 Lessons learned:

▪ Key success factors: o Networking o Complementarity of actors o Strong communication

▪ Challenges: o Time consuming o Requires political will

124 Contact details:

Elisa Tofini Territory & sectors Officer – Normandie Regional Agency

https://silver-normandie.fr/

(+33)2.31.53.34.59

125 „Relax” Senior Club Zielona Góra

Jan Kominek Foundation Centre for Entrepreneurship and Innovation 50+ [email protected] Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice: ▪ Problem addressed: Addressee of the problem: Activities are conducted for seniors 60+ from Zielona Góra. These are usually lower-paid, often lonely, excluded people. Many of our seniors do not have the financial means to benefit from paid classes run by commercial units or, for example, by the University of the Third Age. Many of them do not deal with everyday matters, such as shopping, legal aspects, new technologies, finding medicines or a specialist doctor, etc.. Our seniors are often economically and socially excluded, stigmatized by their illness and age, and they also need psychological support.

▪ Context where & when the practice was introduced: The Foundation was established in 2013 at ul. Kożuchowska 30. At the beginning its main task was to help people 50+ find a job. Later, 3 years ago, the „Relax” Senior Club was opened in the renovated rooms of the old boiler room, which was to be a meeting place for local seniors and create a Senior Citizen's Aid Centre. As a result, we are visited by seniors from all over Zielona Góra.

▪ Objective: Help and support seniors to solve problems of everyday life, creating opportunities for active action, as well as psychological support and social inclusion. Organising training, workshops or lectures to support them functioning in society and supporting their health. The objective of the Club is to create places where seniors will feel accepted and, regardless of the problem they have, will find help to solve it. 127 Implementation:

▪ Timescale: Time scale: We started with regular coffee and cake meetings and met for a few hours a day in the morning. At the moment the Club is open from 10:00 to 15:00. We have regular artistic and sports activities, meetings of interest circles, bridge, computer classes, lectures and trainings. Based on our experience and positive feedback from seniors, we try to tailor our classes to their expectations and needs. We are constantly increasing the number of working hours of the Club and diversifying the activities.

▪ Human resources needed: Every day two people work in the ‘Relax” Semior Club. Jan Kominek - President of the Social Foundation and educator - Astina Koch. This is definitely not enough. With such a large number of service users (members of the Senior Club), we are not able to cope with all the tasks and problems. We are limited by time and funds. We need volunteers or permanent co-workers such as a lawyer, doctor, physiotherapist, psychologist, person conducting manual workshops, etc. We need volunteers or permanent co-workers such as a lawyer, a doctor, a physiotherapist, a psychologist, a person conducting manual workshops, etc.

128 Implementation:

▪ Monetary resources needed: More than PLN 60 thousand was spent on adaptation of boiler rooms. To this must be added the cost of equipment, furniture, kitchen equipment, office equipment. Hundreds of thousands of zlotys have already been spent on activities organized in the Senior Club (lectures, workshops) and outside (cinema, theatre, philharmonic hall, etc.). The money was obtained from Polish and European projects. We still do not have a permanent, systemic financing so if we do not win enough competitions, the „Relax” Senior Club can be closed at any time. Most competitions do not cover fixed costs, such as heating, electricity and water bills, as well as the renting of premises, etc.

▪ Actors involved: The Foundation's Board of Directors, several councillors of the Council of the European Union, volunteers and good people who supported our initiative by donating help, building materials, equipment, etc. helped to create the Foundation and thus the „Relax” Senior Club.

129 Evidence of success:

▪ Results achieved: Now the „Relax” Senior Club has more than 260 members. Every day there are more and more people willing to do it. They write about us in newspapers, we also have a website, funpage on facebook, library, reading room, all the necessary media, fully equipped rooms, facilities, etc. Seniors watch our funpage closely with their computer classes and add comments and posts themselves. Our seniors do not feel lonely anymore because now they have their own place where they feel safe, accepted and at home. The „Relax” Senior Club is constantly evolving with the needs of seniors. The result in this respect is our ability to adapt to the needs of users of our services. The principle of mutual assistance is important.

▪ Users/beneficiaries/ stakeholders: The following work on a daily basis: educator/ culture animator, fitness instructors, occasional psychologist, lawyer, IT instructor. We closely cooperate with the city council of Zielona Góra and the University of Zielona Góra. Depending on the type of project in which we participate,. we employ specialists in many fields, including cultural, educational, health, artistic, legal and many others. Beneficiaries are members of the Club, but also seniors from outside our structure.

130 Lessons learned: ▪ Key success factors: A huge involvement of the seniors themselves. Financial support from the authorities of Zielona Góra (councillors) and the Marshal's Office. A lot of patience and self-denial of the Club leaders. Success is above all the joy that we see every day in the eyes of our seniors and their opinions and solved problems.

▪ Negative aspects: Many people still claim that such places are not necessary and that it is not worth doing anything for the older part of the society. We have devoted much time and continue to do so to convince decision-makers of the need to support initiatives aimed at improving living conditions in the material, social, physical and psychological spheres.

▪ Challenges: We had to learn a lot about how to meet the needs of seniors in the most effective way. Not always what we think is the most important in our opinion is in reality. A lot of conversations with our seniors and the experience we have gained in recent years have allowed us to create an optimal place which has become a refuge for the elderly. The most difficult was the first stage, i.e. renovation. Later on, we encountered permanent difficulties in obtaining financial resources, which we have encountered to this day. 131 Photographs:

132 133 134 135 Contact details:

Foundation Centre for Entrepreneurship and Innovation 50+ ul. Kożuchowska 30 66-364 Zielona Góra

„Relax” Senior Club ul. Ptasia 16 66-525 Zielona Góra

President of the Foundation - Jan Kominek tel. 722-363-625 [email protected]

Pedagogue M.Sc. Astina Koch tel. 724-171-794 [email protected]

136 HOMILYS Lille metropolis

BERTRAND Alexandra P7 Eurasanté – France (Hauts-de-France [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice:

o Problem addressed : Today we are facing 3 major issues: ➢ There are more and more elderly people and life expectancy is increasing ➢ There is not enough adapted housing and the price in nursing homes is very high ➢ Placement in nursing homes is very badly perceived by the elderly Santélys, an association specializing in health and medico-social has developed "Homilys", a new type of residence, proposing rental housing that is comfortable, secure and adaptable to the loss of independence of the elderly, in a context of an increase in the number of seniors and a lack of non-medical accommodation.

o Context : In this context of an increase in the number of seniors and a lack of non-medical accommodation, Homilys makes available residents : ➢ Innovative and discreet home automation equipment: homes are equipped with alert sensors combined with alert management platform coordinated by Santélys ➢ Personalized assistance by a team of Santélys professionals ➢ Animations / services managed by a coordinator: home cleaning service, administrative assistance, DIY assistance, home delivery of shopping… 138 Description of the Good Practice:

o Objectives: Provide housing for fragile elderly people : functional, ergonomic, secure, evolutionary, and finally, connected. For 1490 euros/month, this price includes: parking, wifi access, home services, activities, technological innovations, home automation ... Very affordable compared the median monthly price for a traditional single room in a residence for seniors (1 949 euros)

4 main objectives : • Propose an adapted lifestyle to vulnerable seniors • Play a role in prevention and loss of autonomy • Break the isolation and strengthen the social bond to prevent diseases • Facilitate living at home

139 Implementation:

o Timescale: The first residence opened in Roubaix (15 kilometers from Lille) in March 2019.

Other residences will be created by 2020 : ✓ in Proville (80 kilometers from Lille) : opening in a few days ✓ in La Bassée (25 km from Lille) : opening in a few days

o Human resources needed: ➢ A team of homecare workers : nurses, caregivers, occupational therapist, psychomotor therapist

➢ A manager for several residences (1 full-time job for 3 residences)

140 Implementation:

o Monetary resources needed: ➢ A dedicated budget for the construction/rehabilitation of residences (it depends on the scope of the work) ➢ Material resources mobilized (Material resources related to the construction / rehabilitation of buildings - Home automation equipment and technologies) ➢ Mobilized human resources

o Actors involved: ➢ Santélys, the association specialising in health, medico-social and health training ➢ New technology companies for dependent people ➢ An architectural firm

141 Evidence of success:

o Results achieved: Roubaix's residence has 5 apartments equipped with home automation and nowadays they are all occupied.

La Bassée’s residence will open in a few days and has 14 apartments : 3 are already booked, the others are regularly visited.

Santélys has very good feedbacks from residents but they give themselves 18 months to carry out a feedback.

o Users/ beneficiaries/ stakeholders: The beneficiaries of this project are the elderly (especially 75 to 85 age group), alone or couple, in loss of autonomy

142 Lessons learned:

o Key success factors :

At the inauguration of the residence in Roubaix, in 2018, 80 people were present to discover this new residence.

The goal is to achieve a 100% occupancy rate

o Negative aspects / challenges : Obstacles to the realization of the project were:

- A high cost and limited co-financing possibilities - The constitution of a team gathering all the necessary skills - To find competent companies in the fields of home automation - To coordinate all complex and innovative techniques

143 Lessons learned:

o Conclusion

Homilys is an opportunity for seniors who need assistance at home, but whose modest resources do not allow for the integration in expensive senior residences.

The apartments are built with equipment that facilitate senior’s life, but do not stigmatize them. It corresponds national expectations.

Moreover, today, the national goal is to offer new housing solutions to elderly people to better meet their changing needs (between ordinary housing and specialized housing). The ambition is to develop non-stigmatizing housing but adapted to the loss of autonomy.

Finally, this project, focused on new technologies, can encourage reflection on other initiatives including innovative prevention actions for older people.

144 Photographs:

145 Photographs:

146 Contact details:

147 Burgos (Spain)

Speaker: SILVIA CABALLERO BASURTO Partner organization: SODEBUR Mail address: BURGOS (SPAIN)

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice:

▪ Problem addressed: Cuidamos provides a quality support care to disabled people who live through Burgos to continue living in their own houses and pursue their chosen lifestyle, disability and geographical area, taking care of disabled people and reforming their own places of living.

▪ Context where & when the practice was introduced: • Burgos and province • Since 2011

▪ Objective: Improve the quality of life of elderly, sick and disabled people with our specific personnel care.

149 Implementation:

▪ Timescale: 2011. Oscar Gil created the company in order to take care of people in Hospitals with trusted professionals.

From 2011 to 2014. The company extended the services, and began to Take Care of elderly people in their own houses, and also provides companionship and support and Housekeeping and Other Daily Domestic Tasks. And finally in september of 2014 we got the Acreditation in Care Housing from the government of Castilla y León.

2015. Cuidamos created and NFC identification and health bracelet for our customers. For it we received the Innovation Prize from the Burgos Enterprises Federation (FAE)

2017. Since 2017 we began doing reforms in houses. ▪ Human resources needed: ✓A Social Worker who usually visits the customers and studies their specific support needs and see how home care can help them and their families. ✓A Professional and Friendly Care Team of 50 experts with formation and extensive experience in home care. Including clinical carers. ✓An office basic team: includes 2 recepcionists and 2 administratives.

150 Implementation:

▪ Monetary resources needed: o The company began opening an office in Burgos Universitary Hospital in 2011. o And in 2014 opened another oficce in the center of the city,

▪ Actors involved: ❖ Our personnel company (social worker, team of home and clinical carers…). ❖ Customers and theirFamilies. ❖ Sicky Associations. ❖ Social States Institutions. ❖ Burgos Vital is a creation of Cuidamos and Epona another company, in order to give training journeys to transmite educational clubs of rehabilitation and basic cares for elderly, sick or disabled people, their families and carers.

151 Evidence of success:

▪ Results achieved:

Now we have 146 customers:

✓ 112 Taking Care of elderly people in their own houses in Burgos. ✓ 8 Taking Care of elderly people in their own houses in towns. ✓ 9 Taking Care people in Hospitals. ✓ 16 Housekeepiing and other Daily Domestic. ✓ 1 Reform. We are changing the bath into a shower.

▪ Users/ beneficiaries/ stakeholders:

▪ Elderly people. ▪ Disabled people. ▪ Sicks people at home and in hospitals.

152 Lessons learned:

▪ Key success factors: * Every carer is directly employed by us. * The home care with us is fully regulated by the Social Services of the the government of Castilla y León.

▪ Negative aspects:

The large space of the province land of Burgos with more than 1.200 living areas, taking in account a density population of 8 inhabitants/ km2.

▪ Challenges: 1. Add a teleservice care system for our customers in order to help them in urgently situations. 2. Open an office in Soria.

153 Photographs:

154 Contact details:

CUIDAMOS MUNDI, SL

▪ Managing Director: Oscar Gil Calvo [email protected]

▪ Director: Silvia Caballero Basurto [email protected]

▪ +34 695 578 023 [email protected]

▪ OFFICES:

Head Office. Galery of Burgos University Hospital. Avda. Islas Baleares sn 09006 Burgos SPAIN

Oficce 2. Calle San Juan nº 4 09003 Burgos SPAIN

155 Registration of long-term care services provided at home by care professionals using NFC technology - Slovenia

Dr. Drago Rudel PRC Slovenia [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice: Problem addressed: - Poor management of LTC services provided to users at their homes - Unability to effectively monitor type, amount and quality of the service provided Context where & when the practice was introduced: - A web and mobile based tool was developed implementing NFC technology to support formal carers at their long-term care (LTC). Objective: - Support LTC service providers at their work - Enable effective management of LTC service provision for improved quality of the services

157 158 Implementation:

▪ Timescale: • HC - 2014/ongoing • LTC – Piloting between June 2019 and June 2020

▪ Human resources needed: Resources at the solution provider‘s side: • 1 project manager, 1 programmer, 1 implementation specialist Resources at the LTC care provider‘s side • LTC service manager • LTC service providers

159 Implementation:

▪ Monetary resources needed: • Service size: 15 providers/100 LTC users • cca 22.000 EUR for implementation • 7.000 EUR/annually

▪ Actors involved: At the solution provider side: • Web & app mainenance staff At the LTC care provider • LTC service providers • LTC service manager

160 Evidence of success: ▪ Results achieved: ▪ HC SW used in 81 Slovenian municipalities (38%) ▪ HC SW used by 30% of HC service providers in Slovenia at their daily work ▪ LTC SW used in 3 LTC national pilots in 8 municipalities ▪ SW indispensable at reporting to the MoH and the Slovenian Institute of Social Care. ▪ Users/ beneficiaries/ stakeholders: ▪ Primary (LTC users) ▪ Secondary (LTC user relatives, formal LTC providers, LTC managers, the services payers) ▪ Tertiary (LTC planners, HC insurance, MoH, society) 161 Lessons learned: ▪ Key success factors: • better planning and coordination of LTC provision • LTC provided at higher quality • more satisfied service providers and clients • more efficient accounting (service charge, salaries) • reduction of internal costs ▪ Negative aspects: • strict supervision of the service providers (time spent on travelling and at the user premises)

▪ Challenges: • design a friendly user interface for the ICT solution users • re-organisation of the existing service provision reporting system 162 163 WEB application:

164 WEB application:

165 Contact details:

Aleja soft Ltd. Aleš Jurančič Phone +38641618203 [email protected] www.aleja-soft.si

Alternative: [email protected] 166 Good Practices on social inclusion programmes for older people in Slovenia

Dr. Magda Zupančič Ministry of Labour, Family and Social Afairs [email protected] [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice: ALZHEIMER CAFE

Slovenian association for help with dementia – “Spominčica, Alzheimer Slovenia”, established in 1997, is a non-governmental organization aimed at raising awareness of dementia and helping careers of persons with dementia that are going through a lot of physical and psychological challenges and connecting them to experts .

• Performs informal gatherings in certain cafés (since 2002) • sharing knowledge and experiences among family member of Alzerheimer patient and experts • Facilitate cohabiting with a patient with Alzerheimer patient • Meetings/consultations are free of cost and on regular basis • Educational programmes how to cope with a patient at home • On-line support available • Magazine publishing since 1999 on

(Source: http://www.spomincica.si/?page_id=732)

168 Implementation: Timescale: Since 1997 Human resources needed: Experts from different fields, cooperation with institutions Monetary resources needed: Humanitarian organisation, organisation, acting in the public interest in the field of social protection, partially financed through tenders, sponsorships, donations, fee for membership Actors involved: Networking with experts from the University Psychiatric Clinic and the Neurologic Clinic in Ljubljana, various organisations in Slovenia and abroad Evidence of success: Results achieved: Improved knowledge about Alzheimer, establishing good practices in Alzheimer care Users/Beneficiares/Stakeholders: Patients with dementia, relatives, interested public, institutions Lessons learned: Key success factors: Awareness raising about Alzheimer, free consulting, prevention campaigns Negative aspects: / Challenges: Further spreading information about Alzheimer in line with ageing population

169 Photographs:Alzheimer center in Ljubljana (est 2017)

170 Description of the Good Practice: OLDER TO OLDER PROJECT

• Established by the Slovene Philanthropy and Association of elderly of Slovenia in 1995 • Main goal is to develop mutual assistance among elderly to enable as long as possible home stay • The system works on the principle of voluntary support • Volunteers visit older than 69, living at home and report eventual needs, if older people agree upon • Very important for older people, living alone and on remote areas

Voluntary servces include, among others: • Socializing , shopping, transfer options • Gardening support, reading • Visiting doctors, regular visits…

171 Implementation: Timescale: Since 1995 (development of the mutual assistance program by the Slovene Philanthropy and Slovene Association of Pensioners, programme improved in 2004) Human resources needed: Retired volunteers, visiting older people over 69 Monetary resources needed: Active programme of the Slovene Association of Pensioners, which is an humanitarian organisation, acting in the public interest in the field of social protection, partially financed through tenders, mostly by membership fee Actors involved: Member of EUROCARERS and EURAG, AGE Platform, ADA – Help Age International, Slovene government Evidence of success: Results achieved: Successful cooperation for support of older people at national, regional and local level Users/Beneficiares/Stakeholders: People, older than 69, who need support and wish to remain in their own homes Lessons learned: Key success factors: By support older people can longer remain independent in their own homes, less financial burden for institutional care institutions, the European Parliament has selected the Older to Older Project as the recipient of the 2017 European Citizens‘ Award for Special Achievements Negative aspects: / Challenges: Ageing and further need for support 172 SLOVENE ASSOCIATION OF PENSIONERS (ZDUS) is a non-governmental umbrella organization bringing together 503 local pensioner organizations and clubs. With more than 233.000 members, it is the largest membership organization in Slovenia. It was founded in 1946.

173 Description of the Good Practice:ANNUAL FESTIVAL OF THE THIRD AGE

Festival of the Third Age is a combination of a fair exhibition, different lectures, workshops, round tables and other discussions in the educational and professional programme.

Festival includes a rich cultural programme with different cultural events as well as performances on the open stage and a varied accompanying programme. ➢ It creates a space for cooperation between the generations, civil society, voluntary organizations, business, academic and political spheres. This way it contributes to sustainable intergenerational solutions to the best of its ability. ➢ Annually the Festival opens the door to intergenerational harmony, creativity and the exchange of ideas. Dedicated to the Day of older persons, the Festival takes place annually in the beginning of October ( cca 3 days)

Link:http://en.f3zo.si/festival-ljubljana/

174 Implementation: Timescale: Since 2000 Human resources needed: Proevent team, invited experts Monetary resources needed: Organised by Proevent, funded by ministries, Slovene Association of Pensioners Actors involved: Slovene Association of retired, ministries, educational institutions, medical and pharmaceutical services/institutions, schools, kindergarten, cultural associations (theatres, galleries, museums), centres for social work, disabled organisations, companies with products/service for older people, travel agencies, banks, insurance and travel agencies, employment agencies, consumer rights organisation, public institutions, NGOs, chambers… Evidence of success: Results achieved: Connections, exchange of ideas and creativity, dedicated to ageing population and improvements and quality in life, realizing solidarity among generations Users/Beneficiares/Stakeholders: Retired people from all Slovenia (free transport to the event from all parts of the country) Lessons learned: Key success factors: UNIQUE FAIR in THE WORLD! Fair exhibitions, workshops, educational programmes (lectures, round tables…), cultural programmes Negative aspects: Is the event becoming too commercialised? Challenges: Improvement in the life of older people, to achieve more cooperation between generational, to intensify the role of the government in time of fast aging of population175 Photographs:

176 Description of the Good Practice:THE SIMBIOZ@ PROJECT https://www.simbioza.eu/en/2019/

• One of the most popular Slovenian volunteer projects • the primary focus to introduce the elderly community the much-needed basic computer skills. • During 2011-2013 the project brought together more than 2500 young volunteers who introduced 5700 elders the basic computer skills. • The project was a success and therefore repeated every year, achieving outstanding results once again. • Achieved success from the national perspective as well as on local level – focus on local initiative!!

The main goal of this initiative is to provide older people their first contact and positive experience with digital technologies, helping to build up their confidence and motivating them to keep on learning

PROGRAMME AWARDED BY THE COMMITEE OF REGIONS AND CANDIDATE FOR UN POPULATION AWARD (2014), EUROPEAN AWARD FOR SOCIALLY RESPONSABILE ENTERPRENUERSHIP PRACTICE BY BY CSR EUROPE…

177 Implementation: Timescale: Since 2011 Human resources needed: Young volunteers with IT skills Monetary resources needed: Social enterprise, using existing IT infrastructure in schools, libraries was used for lecturing for free, funded by sponsorships (Microsoft, Intel, HP…), Grand Coalition for Digital Jobs, Public employment service, donations… Actors involved: Schools, libraries, public halls, young volunteers with IT skills, Ministry of education Evidence of success: Results achieved: Higher IT literacy among older people, focus on local level and in rural environments (word, use of smartphone, Facebook, e-mail, e-security, www searching…) Users/Beneficiares/Stakeholders: Older people, unemployed and inactive people, society Lessons learned: Key success factors: By higher inclusion of older people into the IT world, higher social inclusion can be achieve in the era of digitalization, started as intergenerational project of e- learning Negative aspects: Project is developing further (Simbioza of Movement in more than 300 sport facilities…) Challenges: To remain a sustainable project and to develop in line with new digital trends (added already smartphone use and applications), MAGDA platform – Digital Assistance

Platform (a remoted assisted living solution) 178 Gullogården Cooperative Care for dependent elderly

Majvor Hellström Mases Gullogården Cooperative [email protected] Nils-Åke Norman Region Dalarna Sweden Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 1. Context & Objectives

• Gullogården started its business October 1993 • They started the business due to when the elderly moved in to the city of Mora the life span declined so they realized that they had to do something • The property accommodates 8 residents and wish to extend to 10 apartments • Has a great significance for the district and for the residents • They have 12 people on the payroll, and for the residents it is important to be in a smaller place in their home country • Cost- effective business and brings great societal benefits • The board is the volunteer-working women who put thousands of unpaid hours on this, creating growth in rural areas and strengthening social capital

180 1.2 Methodology

In Sweden, all elderly care is financed by municipalities through local tax and with certain additional funding from the state.

• Gullogården is a Non Profit association with 12 employees and a board of 6 members. The board is fully responsible for the operation of the business.

• Mora municipality finances the business by agreement with the cooperative to carry out care at a special price per day. Fees and costs for the accommodation paid by the residents goes back to Mora municipality

• Mora municipality is the head of health and social care in the municipality and checks that deviation reports, directives and guidelines are followed up

181 Our values • everyone shall feel welcome to us • at Gullogården you shall feel comfortable and secure • you shall be treated with respect and consideration • active dialogue is held between the residents, relatives and staff • we preserve the health and body functions for the residents as far as possible • we interact between generations • the nursing is carried out in the best possible way where the residents are at the centre • we work environmentally friendly and with flexible working methods

182 The vision and mission statement for Gullogården are: • to conduct health care of high quality • a nursing home with a safe and dignified care, tailored for each person • a retirement home where respect and consideration for each other will permeate the work

183 1.3 Problem addressed

• Sparsely populated area; lack of communication and transport • Demographic situation; young people moves to cities. • Expensive purchases due to VAT • The severe financial situation for the municipality which influence the small elderly care out in the rural areas Overall objective: • To contribute to the development of social entrepreneurship so cooperative could be an alternative business especially in the rural areas where jobs are few and innovative methods are necessary

184 2.1 Activities

The main activity is to continue running the cooperative and increase knowledge about how cooperative can be a good example for the rural areas

-Guided tours and “open house” -Participation in fairs etc. -Information - Brochures - Website. www.gullogarden.se

185 Evidence of success

• 26 years of successful business • Cost- effective business and brings great societal benefits • The average life expectancy is 7 years • Less fall accidents and pressure ulcer • Healthy food that is cooked on site and served immediately after cooking • The opportunity to have their partner at the accommodation • Good cohesion among the staff • Low staff turnover • The staff sick leave is low (2.5-3%) • Great nature

Difficulties encountered • There should be many more in our county but it is difficult and complicated due to our requirements with laws and regulations

• Need of a better understanding and dialogue with the authorities about their work

186 ▪ Monetary resources needed: • Increased broadband capacity. Develop the website, social media and promote the business

▪ Actors involved: Mora Municipality Companion Dalarna https://dalarna.coompanion.se/ Region Dalarna www.regiondalarna.se

187 Lessons learned:

Key success factors: • Increased self-empowerment and influence over work, • Greater responsibility • Determine targeting and content • Greater impact possibilities and flexibility • Participation and competence • Short decision paths and good cohesion among the staff

Challenges: • Difficult and complicated with our requirements with laws and regulations

Potential for learning or transfer: • Social entrepreneurship could be an alternative business especially in the rural areas where jobs are few and innovative methods are necessary

188 GULLOGÅRDEN COOPERATIVE

189 Contact details:

Welcome to contact us

GULLOGÅRDEN

GÄVUNDAVÄGEN 4 792 92 MORA Nurse Majvor Hellström Mases Phone:+46(0)250-66 30 87 E-mail :[email protected]

190 Thank you! ☺ Social Entrepreneurship Programme in Aragon

Joaquín Crespo Diputación Provincial de Teruel [email protected]

Partners´ Meeting and International Workshop nº 2 Zielona Góra (Poland), 23rd &24th October 2019 Description of the Good Practice:

▪ Problem addressed: − The main challenges of Aragón are, as we have detected, on the one hand, the depopulation of the rural regions and, on the other hand, the ageing of this population. − Creation of businesses in which social aims are the priority (suistainable employment, social insertion, sustainability…) − SILVER ECONOMY BUSINESS allows generate economic profit, generate social value and CSR (inside and outside the organization).

▪ Context where & when the practice was introduced: − The Entrepreneurship 2020 Action Plan (European Commission) aims to reignite the entrepreneurial spirit in Europe. − The Social Business Initiative (European Commission) aims to improve the acces to finance, give more visibility to social enterprises and optimise the legal environment. − The Aragon Entrepreneurship Strategy 2015-2020 includes as a priority the development of specific programs related to social entrepreneurship. − The programme was created in 2014, and covers the entire region ▪ Objective: − Set up of new social entrepreneurship initiatives in Aragon. − Give more visibility to social entrepreneursip and communicate its important contribution to our región development and employment. − Increase the sustainability and success of social businesses − Enhance the socioeconomic impact of this businesses. 193 Implementation:

▪ Timescale: − The call for request is during the months of September and October. − The review is done at the end of November. − The education begins during December until end of February. − Advising After the 12 weeks of education − The counselling and the election of finalist is during the month of March. − Final stage. The ones reaching this stage get a coach. − The final act is on April.

▪ Human resources needed: − An experienced organization that coordinates the programme. − Support of the social actors in entrepreneurship. − A set of advisors and teachers experts in social and entrepreneurial items.

194 Implementation:

▪ Monetary resources needed: It depends on the number of participants, but the total figure is always between 20.000 and 25.000 euros. Estimated budget for “Programa de Emprendimiento Social en Aragón”: − 7.000 euros in training − 10.800 euros in advising − other expenses: 5.000 euros. The total financial costs of the programme are supported by IAF, that is directly financially supported by Aragon´s Government.

▪ Actors involved: IAF the promoter of this activity but it considers the main social agents in the region. The partners of the programme are Fundación Emprender en Aragón, Universidad de Zaragoza, CEEI Aragón, Bantierra, Laboral Kutxa, Caja Rural de Teruel, ASHOKA, CESA and CREAS.

195 Evidence of success:

▪ Results achieved:

During the four editions of the programme there have been 164 requests of participation, 71 participants and 37 finalists.

Since the first edition, 30 new business have been stablished and keep working now, giving employment to 137 people.

11 companies of silver economy

▪ Users/ beneficiaries/ stakeholders:

− Entrepreneurs − Society in general and clients in particular − Incubators, universities, financial entities with social programmes, social, entrepreneurial and innovation public and private entities.

196 Lessons learned:

▪ Key success factors: − Good teachers and trainers in the education phase. − The advisors are allocated to participants when they are still in the education phase. This boost the work of participants and give us a tracking of the status. − The counselling adapts itself to participants´ needs. − Participants are able to do networking and have easier access to funds. ▪ Negative aspects: − The executive summary sometimes is not correctly filled and this leads into a difficult election of the projects in the early stage. − The coach election is complicated because the IAF looks for people who do it altruistically. In addition, as the projects sometimes are very specific, it is hard to find an expert coach that fits the projects. ▪ Challenges: − Post-Programme support to increase the survival rate. − Spin-offs: new business lines of existing companies. − To focus on certain economic sectors such as Silver Economy.

197 Photographs:

198 SOCIAL & CARE

innovative tool artificial intelligence & the Internet of Things

The tool is characterized by being automatic so that the technology is the one that controls the family member and warns when their behaviour patterns are different from those preset.

Finalists of the Startup Europe Awards 2017

European Acceleration Programme for IoT projects Startup Scaleup 2016 + IoT Tribe 2017

Contact: José Ignacio Barraqué [email protected] www.socialandcare.com 199 MAYORES SONRISAS different day care centre for the elderly where the most important thing is the smile

The centre works in an interdisciplinary way: initially the user is assessed by different professionals and, in a team meeting, the most appropriate plan of activities is determined. Periodically, its evolution is monitored and the plan is readjusted. All of this is done by maintaining permanent contact with the environment (family, health centre, etc.) and, above all, by respecting the will of the user

Finalists International Smart Finance Competition

Finalist of the Most Competent Young Entrepreneur Award in Spain

Contact: Carolina Gasca [email protected] www.mayoressonrisas.com

200 Contact details:

Main coordinator: Instituto Aragonés de Fomento, Entrepreneurship Unit. Director of the unit: Pedro A. Pardo. Mail: [email protected] https://iaf.es/ https://www.emprenderenaragon.es/ Info about the programme: https://www.emprenderenaragon.es/paginas/emprender-programa- emprendimiento-social

Joaquín Crespo, Project Manager: [email protected]

201