“En Wie Niet Springt Die Is Geen Jood” Een Onderzoek Naar De Verschillen Tussen De Collectieve En Individuele Beleving Van De Joodse Geuzennaam Bij Ajaxsupporters
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
“En wie niet springt die is geen Jood” Een onderzoek naar de verschillen tussen de collectieve en individuele beleving van de Joodse geuzennaam bij Ajaxsupporters Afstudeerscriptie Algemene Sociale Wetenschappen Universiteit van Amsterdam Naam: Thomas Joosten Studentnummer: 6173802 Begeleider: mw. Dr Anne de Jong Tweede lezer: Dhr. Martijn Dekker Datum: 23 juni 2014 Woordenaantal: 17.387 1 Inhoudsopgave 1 Inleiding ............................................................................................................................................... 5 1.1 Introductie .................................................................................................................................... 5 1.2 Doelstelling ................................................................................................................................... 6 1.3 Vraagstelling .................................................................................................................................. 6 1.4 Deelvragen .................................................................................................................................... 7 1.5 Relevantie ..................................................................................................................................... 8 1.6 Interdisciplinariteit ........................................................................................................................ 9 2. Methodologie ................................................................................................................................... 10 2.1 Design/strategie .......................................................................................................................... 10 2.2 Methode ..................................................................................................................................... 10 2.3 Populatie ..................................................................................................................................... 11 2.4 Sampling ...................................................................................................................................... 12 2.5 Ethische kwesties ........................................................................................................................ 12 Theoretisch kader ................................................................................................................................. 12 3 identiteit ............................................................................................................................................ 13 3.1 Identiteit binnen het collectief ................................................................................................... 16 4 Supporters ......................................................................................................................................... 19 4.1 Categorisering toeschouwers ..................................................................................................... 19 4.2 Supporter .................................................................................................................................... 21 4. 3 Interactie verschillende soorten supporters .............................................................................. 21 4.4 Volgers ........................................................................................................................................ 22 4.5 Fan ............................................................................................................................................... 22 4. 6 Flaneur ....................................................................................................................................... 23 4.7 Ontstaansgeschiedenis Joodse imago Ajax ................................................................................. 23 4.8 Vak 410........................................................................................................................................ 25 5 Resultaten .......................................................................................................................................... 25 5.1 Kenmerken respondenten .......................................................................................................... 26 5.2 Sociale categorisering ................................................................................................................. 28 5.3 Ongeschreven regels vak 410 ..................................................................................................... 30 6 “En wie niet springt die is geen Jood” .............................................................................................. 33 6. 1 Gebruik Joodse symbolen .......................................................................................................... 33 6.2 Betekenis van het woord Joden en Joodse symbolen ................................................................ 34 2 6. 3 Positieve beleving Joodse geuzennaam ..................................................................................... 35 6. 4 Negatieve beleving van Joodse geuzennaam ............................................................................ 36 6. 5 Collectieve versus individuele beleving Jooodse geuzennaam .................................................. 37 Conclusie ............................................................................................................................................... 42 Discussie ............................................................................................................................................ 46 Reflectie ............................................................................................................................................ 48 Bibliografie ........................................................................................................................................... 49 Online Bronnen ................................................................................................................................. 50 Bijlage1: interviewschema .................................................................................................................... 51 Bijlage2: transcriptie ............................................................................................................................. 54 3 Samenvatting In dit onderzoek is aan de hand van 13 kwalitatieve interviews en observaties getracht de verschillen tussen de collectieve en individuele beleving van de Joodse geuzennam bij de supporters van Ajax te onderzoeken. Uit de reslutaten bleek dat er op een respondent na geen verschil bestaat tussen de collectieve en individuele beleving van de Joodse geuzennaam. De belangrijkste verklaring heirvoor is dat de Joodse geuzennaam voor de meerderheid van de respondenten een heel duidelijk verband heeft met Ajax en hierbij komend ook als totem voor het collectief van de Ajaxsupporters gezien kan worden. De betekenis die het woord Joden in situaties met Ajaxsupporters heeft is sterk gescheiden van de betekenis buiten deze context en dit maakt dat er op individueel niveau niet op de geuzennaam wordt gereflecteerd. De Joodse geuzennaam kan gezien worden als een verbindende factor binnen het collectief van de supporters. Tijdens momenten van collective effervescene binnen het stadion zorgt de Joodse geuzennaam ervoor dat de scheidslijn tussen de verschillende sociale groepen voor even verdwijnt. Lijst van Figuren Figuur1: Schematisch onderscheid van toeschouwers p.20 4 1 Inleiding 1.1 Introductie Sinds de jaren 90 gebruiken de supporters van Ajax Joden als geuzennaam. De supporters nemen Israëlisch vlaggen en David sterren mee naar het stadion en zingen liedjes waarin zei zich zelf Joden noemen. Dit terwijl Ajax geen aanwijsbaar Joodse club is en de supporters die gebruik maken van Joodse symbolen veelal ook niet van Joodse afkomst zijn (Bemmel, 2012). Het gebruik van Joodse symbolen is voor vele supporters een onderdeel van het Ajaxsupporterschap geworden. Het gebruik van de Joodse geuzennaam door de Ajaxsupporters heeft in de loop der jaren veel maatschappelijke onrust veroorzaakt. Supporters van de tegenstander van Ajax scandeerden antisemitische spreekkoren als “Hamas Hamas Joden aan het gas” (website Anne Frank Stichting, 2014). In 2011 spande de Stichting Ban Antisemitisme een kort geding aan tegen Ajax omdat volgens de stichting de Ajaxsupporters zich antisemitisch uitten. Ook heeft BBC Radio 5 onlangs een uitzending gewijd aan de Joodse identiteit van de Ajaxsupporters. Bemmel (2012) heeft eerder onderzoek gedaan naar de Joodse geuzennaam van de Ajaxsupporters. Door Bemmel wordt er echter niet gesproken over een Joodse geuzennaam maar over een Joodse identiteit. Uit het onderzoek kwam naar voren dat de Joodse identiteit van de supporters het resultaat is van de sterke connectie die deze identiteit heeft met Ajax. Verschillende supportersgroepen die er binnen de Arena bestaan voelen zich verbonden met de identiteit. Dit komt volgens Bemmel doordat voor de supporters Ajax als een gemeenschap voelt en de Joodse identiteit in de beleving van de supporters hiermee sterk in verband staat. De verschillende soorten toeschouwers van Ajax hechten allen verschillende waarde aan de Joodse identiteit van Ajax. Voor sommige is het een belangrijk onderdeel van de supporterscultuur. Bemmel stelt in zijn onderzoek