T.C. ESKİŞEHİR VALİLİĞİ İL TARIM VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ

BRİFİNG RAPORU İÇİNDEKİLER

 Eskişehir

 Kurumsal Yapı

 Faaliyet Alanları

 Üretim Değerlerimiz

 Çalışmalarımız

 Desteklemelerimiz

 Projelerimiz İLİMİZ  Yüzölçümü: 13.960 km² (1.396.000 Hektar)  Ülke yüzölçümüne oranı: %1,8  Rakım: 788 m’dir.  Eskişehir'in ilçelerinden Han ve 'nin küçük bir bölümü Ege'nin, Sarıcakaya ve İlçelerinin tümü ile Merkez ve Mihalıççık ilçelerinin bir bölümü Karadeniz Bölgesi'nin etkisindedir. TARİHİMİZ

 1176’da Selçuklular’ın egemenliği altına girmiştir.  1451 yılına kadar Ankara Beyliği'ne bağlı olarak kalmış,  1451 yılından sonra Kütahya’ya bağlanmıştır.  1841 yılında merkezi olan Hüdavendigar Eyaleti'ne bağlanmış  1923 yılına kadar Kaymakamlıkla idare edilmiştir.  1923 yılında İl  1993 yılında Büyükşehir olmuştur. İLİMİZ ARAZİLERİN SINIFSAL DAĞILIMI

% 6,9 % 0,2 6. Sınıf Arazi % 0,1 7. Sınıf Arazi A 5. Sınıf Arazi R A Z % 20,3 1.Sınıf Arazi İ İlimizin % 18,3 4. Sınıf Arazi % 92,8’i S I 1,2,3,4’ üncü sınıf N arazilerden I F % 22,7 % 31,5 oluşmaktadır. 2. Sınıf Arazi L 3. Sınıf Arazi A R I TOPRAK DERİNLİKLERİNE GÖRE ARAZİ DAĞILIMI

% 10,74 T Derin Toprak O P R A K % 16,70 D Orta Derin E Toprak R İ % 65,33 N Sığ, Çok Sığ İlimiz 3 büyük ovası Toprak L (, İnönü, Günyüzü) İ Ğ derin ve orta derin İ topraklardan oluşmaktadır. İLİMİZ ARAZİLERİNİN EĞİMİ

% 3,7 Sarp Arazi % 15,1 T % 19 Düz Çok Dik Arazi O P R A K % 16,2 Hafif Meyilli E Ğ % 21,9 % 24,1 İ Dik Arazi Orta Meyilli M İ

Düz alanlarda eğim % 10’un altında olup, Hafif ve orta meyilli alanlarda eğim %10 ile % 30 arasındadır. İLİMİZ TOPRAKLARININ KARAKTERİSTİĞİ

% 16,14 Diğer Toprak T Çeşitleri O % 44,8 P % 12,7 Kahverengi R Kalkersiz Toprak Kahverengi A Topraklar K

G U R % 26,36 U Kahverengi B Orman Toprağı U İlimizde tarım yapılan alanların tamamına yakını kahverengi topraklardan oluşmaktadır. İLİMİZİN BÜYÜK OVALARI

Ülke genelinde 141, ilimizde ise 3 büyük ova koruma alanı olarak belirlenmiştir.

Yüzölçümü Büyük Ova Adı ( Hektar ) Alpu Ovası 51.311 İnönü Ovası 24.321 Günyüzü Ayvalı Ovası 2.772 Ankara Polatlı Ovası 4.650

Günyüzü İlçesinde Mihallıçcık İlçesinde İlçesinde  Günyüzü Merkez  Ahurözü  İlören  Ayvalı  Ahiler  Doğray  Gümüşkonak  Kavuncu  Mercan  Bu 9 yerleşim yerindeki 4.650 hektarlık alanımız Ankara Polatlı Ovası sınırları içinde koruma altında bulunmaktadır. Koruma altına alınan ovalarımızın büyüklüğü 83.054 hektardır. AKARSULARIMIZ

 Sakarya Nehri: Çifteler İlçesi'nin sınırları içinde yer alan "Sakaryabaşı" bölgesinden çıkmaktadır. Uzunluğu 824 km’dir.

Çifteler (Sakaryabaşı) Sakarya/Karasu

 Porsuk Çayı ve Kolları: İki koldan oluşmuştur. Birincisi, Porsuk suyudur. Kaynağı Murat Dağı'ndadır. Diğer kol, Kütahya'nın batısından gelir. Uzunluğu 448 km’dir.

Murat Dağı Sakarya Nehri İlimiz tarım alanlarını Porsuk, Musaözü, Sarıyar, Gökçekaya ve Dodurga barajları sulamaktadır. BARAJLARIMIZ Sıra No İşin Adı İnşaata Başlanan Yıl İşletmeye Alındığı Yıl

1 Porsuk barajı 1944 1949-1972 (Yükseltilmesi)

2 Gökçekaya barajı 1967 1973

3 Sarıyar barajı 1950 1956

4 Kunduzlar barajı 1976 1984

5 Çatören barajı 1984 1987

6 Kaymaz barajı 1975 1978

7 Musaözü barajı 1965 1966

8 Yenice barajı 1985 2000

9 Han Üççam Barajı 1992 2006

10 İnönü Aşağı Kuzfındık Barajı 1995 2007

11 Depolama Tesisi 1996 2010

12 Sivrihisar Okçu Barajı 2009 2011

13 Mihalıççık Yarıkçı Barajı 2011 2013

14 Mihalıççık Diközü Barajı 2013 2015

15 Sivrihisar Nasrettinhoca Barajı 2014 2016

16 Mihalıççık Bahtiyar Barajı 2014 2016

17 Beyazaltın (Sepetçi) Barajı 2015 2017

18 Keskin (75.Yıl) Barajı 1990 1998 GÖLETLERİMİZ

Sıra No İşin Adı İnşaata Başlanan Yıl İşletmeye Alındığı Yıl

1 Yukarı Kartal göleti 1969 1971 2 Karaören göleti 1970 1971 3 Kanlıpınar göleti 1977 1978 4 Hanköy göleti 1983 1985 5 Beylik göleti 1984 1985 6 Kelkaya göleti 1985 1986 7 Yukarı Söğüt göleti 1986 1988 8 Aslanbeyli göleti 1986 1988 9 Ömerköy göleti 1985 1989 10 Çukurhisar göleti 1987 1990 11 Koçaş göleti 1986 1990 12 Dereyalak göleti 1989 1991 13 Yapıldak göleti 1989 1993 14 Ayvalı I göleti 1991 1994 15 Erenköy I göleti 1991 1994 16 Kayı III göleti 1991 1995 17 Sekiören göleti 1999 2003 18 Fethiye göleti 1993 2004 19 Dağcı göleti 2001 2007 20 Çatmapınar göleti 1986 1994 21 Sazak göleti 1955 1956 22 Kızılcaören göleti 2002 2003 23 Özdenk göleti 2003 2004 24 Yayıklı (Koşmat) Göleti 2008 2009 25 Büğdüz göleti 2017 2017 26 Dereköy Göleti 2015 2018 MİKROKLİMALARIMIZ

İlimizin kuzeyinde yer alan Sakarya Vadisi mevsim olarak mikroklima özelliği göstermektedir.

Bu bölgede ilimize bağlı iki ilçe mevcuttur.

Sarıcakaya Mihalgazi İl Merkezine Uzaklık 47 Km 35 Km

Rakım 220 m 200 m

Toplam Tarım Alanı 39.480 Da 18.920 Da

Sulanan Tarım Alanı % 60 % 65

Örtü Altı Varlığı 1.770 Da 1.510 Da

Roka, Tere, Roka, Tere, Ağırlıklı Yetiştirilen Maydanoz, Maydanoz, Ürünler Domates, Marul, Domates, Marul, Taze Soğan Taze Soğan JEOTERMAL VE TERMAL SU KAYNAKLARIMIZ

Doğal Çıkış Sondaj Sıcak Su Doğal Çıkış Merkezi Sıcaklık Debi Sıcaklık Debi (Co) (lt/sn) (Co) (lt/sn) Eskişehir Merkez 33-44,5 60 36-45 9 Kızılinler/Tepebaşı 38-0,36 Hasırca Kızılay Kampı 30 5,5 Hasırca Tayaygırı 33,5 15,5 Hasırca Güney 30 2,5 Aşağı Ilıca 26-27 15 Sakarı Ilıca/Mihalgazi 56 43-55,5 28 Hamamkarahisar Ilıca/Sivrihisar 35 45 37 3 Yarıkçı/Mihalıççık 28-38 7 Uyuz/Alpu 30 2,5 Ilıca /İnönü 28 15 Pınarbaşı/İnönü 26 Gümüşkonak/Günyüzü 27-31 40 38 3 Şerefiye/ 65 70 İsmetpaşa/Mahmudiye 60 40 Ülkemiz jeotermal enerji kaynakları potansiyeli açısından; Avrupa'da 1 inci, Dünyada 7'nci sırada yer almaktadır. Kaynak : Maden Tetkik Arama

ESKİŞEHİR VALİSİ (Özdemir ÇAKACAK)

VALİ YARDIMCISI (Kubilay ANT)

İL MÜDÜRÜ . Hukuk Birimi İlçe Müdürlükleri . Sivil Savunma Birimi (Dr. Emine SEVER) . Döner Sermaye Birimi

İL MÜDÜR YARDIMCISI İL MÜDÜR YARDIMCISI İL MÜDÜR YARDIMCISI (Rıdvan AKPOLAT) (Kemal ÇEVİK) (Murat EREN)

. İdari ve Mali İşler Şb.Md. . Bit.Ürt. ve Bit.Sağ.Şb.Md. . Gıda ve Yem Şb.Md. . Arazi Top. ve Tar.Alt.Şb.Md. . Kırsal Kal. ve Örgütlenme Şb.Md. . Hay. Sağ., Yet. ve Su Ür.Şb.Md. . Çayır, Mera ve Yem Bit.Şb.Md. . Koordinasyon ve Tar.Ver.Şb.Md.

İl (Kişi) İlçe (Kişi) Toplam (Kişi) İdari 5 0 5 Veteriner Hekim 26 77 103 Mühendis 135 137 272 Tekniker/Teknisyen 41 47 88 Memur Diğer 31 25 56 İşçi 42 18 60 Toplam 281 304 585

Veteriner Hekim Mühendis Tekniker/Teknisyen

% % % 50 46 25 İl İl İl

26 39 Veteriner 135 36 Tekniker 137 Mühendis Tekniker Teknisyen 77 Veteriner Mühendis Teknisyen

% % % 75 50 54 İlçe İlçe İlçe 14 İdari Bina (12 adedi İlçe) 37 Adet Lojman (25 adedi İlçe)

Demirbaşa Kayıtlı Araç 39 Adet (23 İlçede)

39 Kiralık Araç (25 İlçede) olmak üzere toplamda 78 Hizmet Aracı ile hizmetler yürütülmektedir. İl Müdürlüğümüzce;

 Sivil Savunma Hizmetleri

 Afet ve Acil Durum Hizmetleri

 Seferberlik ve Savaş Hali Hizmetleri

 Koruma ve Güvenlik Hizmetleri

Birimleri oluşturulmuştur. Sivil Savunma Birimi tarafından;

 Sivil savunma, korunma, yangın söndürme planları yapılmıştır.

 Yangın Tüpleri kontrolleri zamanında yapılıp, boşalan tüplerin dolumu sağlanmaktadır.  Sivil Savunma ve Yangın Planlarındaki ekipler güncellenerek eğitimleri verilmiştir.

 İlk Yardım ekibi personeline eğitim verilerek ulusal ve uluslararası geçerli ilkyardımcı kimlik kartları verilmiştir.  Müdürlüğümüz faaliyet konusu gereği “Tehlikeli” sınıfta yer almaktadır.

 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında Müdürlüğümüzde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturulmuştur. Çalışanların;

 Sağlık ve çalışma ortamı denetimi

 Genel hijyen şartlarının denetimi

 Sağlık kayıtlarının tutulması

 Sağlık ile ilgili eğitimlerin verilmesi

 Sağlık ile ilgili rehberlik hizmeti verilmesi

Amacıyla İl Sağlık Müdürlüğü’nden Müdürlüğümüze İşyeri Hekimi görevlendirilmiştir.  İş Sağlığı ve Güvenliği kurulunda çalışanlara duyurulması gereken kararlar duyuru panosunda ilan edilmekte olup, duyuru panosu düzenli olarak her hafta yenilenmektedir.

 Çalışanlarımızın güvenlik kültürünü artırmak amacıyla her hafta yeni bir makale hazırlanarak hem duyuru panomuza asılmakta hem de tüm çalışanlarımıza tebliğ edilmektedir.  Hazırlanan Acil Eylem Planı çerçevesinde tatbikatlar düzenli olarak yapılmaktadır.

 Ayrıca İlk Yardım Yönetmeliği gereğince 16 personelimize Sağlık İl Müdürlüğü tarafından Sertifikalı İlk yardım eğitimi verilmiştir.  Yönetmelik gereği 14 grupta toplam 360 çalışanımıza İş Sağlığı ve Güvenliği eğitimleri ve sertifikaları verilmiştir.

 Müdürlüğümüzün mevcut risk analizi ve acil eylem planı güncellemeleri devam etmekte olup, yönetmelikler kapsamında riskli alanları belirlenmektedir. Proje Kapsamında;  Müdürlüğümüz personeline yönelik "Sıfır Atık Projesi" hakkında bilgilendirme toplantısı düzenlenmiştir

 Toplantıda, Eskişehir İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğünde görevli konu uzmanları tarafından proje hakkında bilgi verilmiştir.  Atık Geçici Depolama Alanı oluşturuldu.

 Tehlikeli Atık Geçici Depolama Alanı oluşturuldu.  Floresan lambalar, yazıcı tonerleri vs. tehlikeli atık olarak ayrı ayrı toplandı.

 Geri dönüşüm kutuları yerleştirildi.  2018 son 6 ay ve 2019 ilk 6 ay toplanan atıklar ile ilgili bilgiler toplanarak gönderildi

Değişim 2002 2019 Oranı Yılı Yılı %

Kayıtlı Çiftçi Sayısı (adet) 33.008 22.743 -31,09

Kayıtlı Arazi Miktarı (da) 3.475.288,00 3.585.700,00 3,18

Ortalama İşletme Büyüklüğü (da) 105,00 157,66 50,15

İlimiz toplam tarım alanının (5.736.390 da) % 63’ü ÇKS’ye kayıtlıdır.

Oran Eskişehir Türkiye (%)

Kayıtlı Çiftçi Sayısı (adet) 22.743 2.132.491,00 1,07

Kayıtlı Alan (da) 3.585.700,00 148.702.081,00 2,41

Ortalama İşletme Büyüklüğü (da) 157,66 69,73 226,10

Türkiye toplam tarım alanının (294.321.581 da) % 50’si ÇKS’ye kayıtlıdır. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 İl Toplam Alanına Türkiye Alan Oranı Oranı (Ha) (%) % Tarım Alanı 573.639 41,09 2,36 Mera Alanı 293.010 20,99 2,0 Orman Alanı 411.122 29,45 1,84 Diğer Alanlar 118.229 8,47 İl Toplam Alanı 1.396.000 100,00 İlimiz toplam yüz ölçümü 1.396.000 hektardır.

293.010 Hektar 573.639 % 20,93 Hektar

% 41,09

% 29,45 411.122 Hektar

Tarım Arazisi Orman Arazisi Çayır Mera Arazisi Eskişehir Türkiye Oranı Arazi Kullanım Şekli Alan Oran Alan Oran (%) (da) (%) (da) (%) Nadas 2.074.104 36,16 89.277.041 36,75 2,32 Tarla Kuru 2.038.906 35,54 89.277.041 36,75 2,28 Sulu 1.463.145 25,50 20.786.012 8,56 1,64 Sebze 114.213 1,99 8.206.680 3,38 0,13 Meyve 42.187 0,74 34.623.870 14,25 0,05 Örtü Altı 3.835 0,07 772.091 0,32 0 TOPLAM 5.736.390 242.942.735 2,36

97,21% 1,99% % 41,09

% 29,37 0,74% 0,07%

Tarla Sebze Meyve Örtüaltı Eskişehir Türkiye Tarım Arazileri Alan Oran Alan Oran (Ha) (%) (Ha) (%) Kıraç 411.301 71,70 16.787.796 2,45 Sulu 162.338 28,30 6.441.984 2,52 Toplam Tarım Alanı 573.639 100,00 23.229.780 2,47

Tarım Alanı (Ha) Sulu Tarım Alanı Kuru Tarım Alanı Kamu Sulama Alanı -DSİ- Halk Sulama Alanı 127.338 35.000 411.301 162.338 573.639

İlimiz 28,3% Türkiye Tarım Alanları

71,7% Arasında 8’inci Sıradadır.

Kıraç Alan Sulu Alan Yıl Eskişehir Türkiye % Örtüaltı Tarım Alanı 2017 3.205 752.168 0,43 (da) 2018 3.866 772.091 0,50

2019 Örtüaltı İlçe (Da) Alpu 10 Çifteler 21 Günyüzü 4 Mahmudiye 70 Mihalgazi 1.510 Mihalıççık 13 Odunpazarı 42 Sarıcakaya 1.770 * İlimiz örtüaltı varlığı ülkemiz örtüaltı varlığının (772.091 da) % 0,5 ‘ ini kapsamaktadır. Tepebaşı 433 Toplam 3.873 * Ülkemiz örtüaltı varlığı bakımından dünyada ilk 4 içerisinde, Avrupa’da ise 2’inci sıradadır. İlimizde 35 mahallede 982 üreticimiz örtüaltı yetiştiriciliği yapmaktadır. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Arılı Kovan Büyükbaş Hayvan Varlığı Küçükbaş Hayvan Varlığı Tek Tırnaklı Hayvan Varlığı Ticari Kanatlı Hayvan Varlığı Varlığı

İlçe Adı (adet) (adet) (adet) Yumurtacı Etçi Damızlık (adet)

TİGEM At Sığır Manda Toplam Koyun Keçi Toplam Arap Atı İngiliz Atı Katır Eşek Kanatlı Sayısı Kapasite Kanatlı Sayısı Kapasite Kanatlı Sayısı Kapasite Varlığı

Alpu 24.426 131 24.557 60.010 7.167 67.177 - - - 65 650 450 700 37.500 105.000 - 0 1.079

Beylikova 9.163 2 9.165 46.185 4.204 50.389 2 - - 25 93 400 400 224.000 252.000 - 0 205

Çifteler 5.398 174 5.572 81.560 3.109 84.669 - - - 2 308 - 0 - 0 - 0 1.483

Günyüzü 2.064 - 2.064 46.728 1.071 47.799 - - - 1 92 1.900 62.000 85.000 195.000 - 0 590

Han 2.103 - 2.103 11.556 1.791 13.347 - - - 4 130 - 0 - 0 - 0 213

İnönü 4.859 186 5.045 29.105 3.682 32.787 3 6 - - 25 - 0 - 0 109.305 109.305 673

Mahmudiye 11.971 - 11.971 39.970 3.073 43.043 1.312 185 328 - 151 - 0 - 30.000 88.450 270.000 876

Mihalgazi 556 - 556 1.683 921 2.604 - - - - 2 - 2.000 - 80.000 - 0 278

Mihalıççık 10.238 13 10.251 79.469 33.692 113.161 - - - 20 70 - 2.500 - 40.000 - 0 1.248

Odunpazarı 26.569 97 26.666 56.635 5.904 62.539 56 33 - - 280 2.980 17.000 205.150 283.000 71.800 85.200 4.417

Sarıcakaya 2.475 - 2.475 7.090 5.465 12.555 - - - 2 23 - 30.120 10.000 418.000 - 0 935

Seyitgazi 17.206 - 17.206 83.321 16.000 99.321 - 4 - - 304 462.350 657.550 - 59.000 - 0 1.925

Sivrihisar 13.889 2 13.891 326.072 15.798 341.870 6 - - - 575 102.050 305.900 - 437.000 636.000 782.400 295

Tepebaşı 33.373 116 33.489 118.390 14.727 133.117 32 22 - 16 318 11.600 87.350 609.600 1.390.500 41.650 42.000 5.382

TOPLAM 164.290 721 165.011 987.774 116.604 1.104.378 1.411 250 328 135 3.021 581.730 1.165.520 1.171.250 3.289.500 947.205 1.288.905 19.599

1.989

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 Yılı Büyükbaş Hayvan Varlığımız Oranı 2018 Yılına Göre Eskişehir Türkiye (%) % 3 İnek 70.312 7.808.062 0,90 Oranında Artmış Olup, Düve 22.972 2.491.424 0,92 TÜRKVET Kayıt Sistemine Göre 46. Sıradayız. Boğa 12.360 979.380 1,37 Buzağı Manda Malak 23,97% 0,39% 0,05% Tosun 17.156 2.239.048 0,81 İnek 42,59% Öküz 20 33.153 0,06 Öküz 0,01% Buzağı 41.470 4.660.122 0,85

Manda 624 28.841 2,22 Tosun Malak 97 39.005 0,23 11,01%

Toplam 165.011 18.279.035 0,90 Boğa 8,15% Düve 13,82% NOT: Türkiye rakamları TUİK, İlimiz Büyükbaş Hayvan Dağılımı İlimiz rakamları TURKVET’ ten alınmıştır. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 Yılı Irklar Oranı Eskişehir Türkiye (%) Koyun 987.774 38.448.476 2,61 Keçi 116.604 11.367.584 0,99 Toplam 1.104.378 49.816.060 2,24

Küçükbaş Hayvan Dağılımı Küçükbaş Hayvan Varlığımız 2018 Yılına Göre Keçi % 14,2 116.604 Oranında Artmış Olup, Baş Koyun TÜRKVET Kayıt Sistemine 987.774 Göre 18. Sıradayız. Baş

NOT: Türkiye rakamları TUİK, İlimiz rakamları TURKVET’ ten alınmıştır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Su ürünleri  2019 Yılında İlçe Adı İşletme Varlığı 28 adet su kaynağına (adet) 250.000 adet sazan yavrusu ve 2.000 adet yayın balığı bırakılmıştır. Alpu 1 Beylikova 1  2018 Yılı Su ürünleri Üretimimiz 271.799 Kg Çifteler 2  2019 Yılı Üretimi 345.000 Kg’dır. Günyüzü - Han 2  2013-2017 Yılları arası 1.089.997 TL İnönü 1  2018 Yılında 186 Bin TL Olmak Üzere Mahmudiye - (2019 yılı desteklemesi Ocak 2020’de yapılacaktır.) Mihalgazi - Mihalıççık 2 Odunpazarı - Sarıcakaya - SU ÜRÜNLERİNE TOPLAMDA Seyitgazi 2 1 Milyon 276 Bin TL Sivrihisar - Tepebaşı 2 Destekleme Ödemesi Yapıldı. Toplam 13 Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 İşletme Sayısı Faaliyet Alanı (adet) (2019) Satış Yeri İşletmeleri 2.764 Toplu Tüketim Yeri İşletmeleri 2.488 Üretim İşletmeleri 741 Kayıt Kapsamındaki İşletme Sayısı Diğer İşletmeler 454 (Birincil Üretici, Yem İthalat, İhracat, vb.) Toplam 6.447 Et İşletmesi 20 Süt İşletmesi 83 Onay Kapsamındaki İşletme Sayısı Yumurta ve Genel Faaliyet 20 Toplam 123 Onay/Kayıt Kapsamındaki İşletme Sayısı Toplam 6.570 Kayıt Kapsamındaki İşletmeler Onay Kapsamındaki İşletmeler

454 741 2.764 20 20 2019 Yılı 2.488 Sonu 2.944 83 İşletmeye TABDK Belgesi Satış Yeri İşletmeleri Verilmiştir. Toplu Tüketim Yeri İşletmeleri Et işletmesi Üretim İşletmeleri Süt İşletmesi Diğer (Birincil Üretici, Yem İthalat, İhracat, Vb. İşletmeler ) Yumurta ve Genel Faaliyet Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Sayısı Ortak Sayısı Kooperatifin Türü  İlimizde kurulmuş olan (adet) (kişi) Eskişehir-- Pancar Ekicileri 1 71.490 Sulama 107 7.259 Kütahya Sulama Tarımsal Kalkınma 60 6.644 Kooperatifler Birliği’ne Su Ürünleri 3 58 41 sulama kooperatifi, Toplam 171 85.451 Birlik Adı (5200 Türkiye Genelindeki Sayısı Üye Sayısı  Eskişehir Hayvancılık Sayılı) Sayısı Kooperatifler Bölge Süt Üreticileri 6 2.007 308 Birliği’ne de 43 tarımsal Kırmızı Et Üreticileri 1 532 120 kalkınma kooperatifi Bal Üreticileri 1 60 91 ortaktır. Toplam 8 2.599 519 Birlik Adı (5996 Sayılı) Üye Sayısı  Merkez Soğan Üreticileri Eskişehir Damızlık Sığır Yetiştiricileri 846 Birliği ile Çifteler İlçesi Arı ve Ana Arı Yetiştirici 209 Patates Üreticileri Damızlık Koyun ve Keçi Yetiştiricileri 124 Eskişehir Damızlık Manda Yetiştiricileri 26 Birlikleri tasfiye Toplam 1.205 halindedir. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

2002-2019

2002 2017 2018 2019 ARTIŞ

Artış TÜRKİYE 3,75 Milyar $ 16,9 Milyar $ 17,6 Milyar $ 16,2 Milyar $ 4,3 Kat Artış

ESKİŞEHİR 10,3 Milyon $ 52,68 Milyon $ 64,4 Milyon $ 69,4 Milyon $ 6,7 Kat

İHRACAT TARIMSAL

Artış TÜRKİYE 3,75 Milyar $ 12,6 Milyar $ 12,8 Milyar $ 11,5 Milyar $ 3,1 Kat Artış ESKİŞEHİR 10,3 Milyon $ 75,1 Milyon $ 63,6 Milyon $ 4,97 Kat

İTHALAT 51,2 Milyon $ TARIMSAL ESKİŞEHİR TÜRKİYE Yıl İhracat İthalat İhracat İthalat ($) ($) ($) ($)

2016 52.672.308 63.490.311 16.249.144.275 11.037.854.771

2017 52.683.330 75.184.202 16.908.661.940 12.666.085.265

2018 64.444.404 63.612.838 17.673.078.424 12.844.670.352

2019 69.439.071 51.173.702 16.206.068.929 11.509.722.079

Son Güncelleme: 30 Ekim 2019 Ülke Eskişehir Üretimi Türkiye Üretimi Oranı Ürün Adı Üretimindeki (Ton) (Ton) (%) Sırası Şekerpancarı 1 Milyon 318 Bin 17 Milyon 436 Bin 7,5 5’inci Buğday 531 Bin 20 Milyon 2,65 10’uncu Arpa 261 Bin 7 Milyon 3,7 8’inci Patates 60 Bin 4,6 Milyon 1,3 15’inci Ayçiçeği 43 Bin 1.9 Milyon 2,2 10’uncu Roka (Bahçe+Sera) 11 Bin 17 Bin 65,4 1’inci Tere (Bahçe+Sera) 3.469 7.950 34,6 1’inci Kuşkonmaz 159 169 94,1 1’inci

Kaynak: TUİK Üretim Alanları Oranı Üretim Miktarları Oranı Ürün Çeşidi Ürün Çeşidi (da) (%) (ton) (%) Türkiye Eskişehir Türkiye Eskişehir Buğday 72.992.701 1.822.210 2,5 Buğday 20.000.000 531.121 2,7 Arpa 26.119.403 913.045 3,5 Arpa 7.000.000 261.005 3,7 Çavdar 1.109.025 22.326 2 Çavdar 320.000 6.637 2 Yulaf 1.058.254 46.418 4,4 Yulaf 260.000 10.853 4,2 Mısır 10.645.431 179.720 1,7 Mısır(Dane+Yem) 29.112.979 383.450 1,3 Ayçiçeği 7.344.651 124.733 1,7 Ayçiçeği 1.949.229 43.190 2,2 Şeker Pancarı 3.086.051 161.177 5,2 Şeker Pancarı 18.902.820 1.318.000 5,1 Patates 1.359.715 18.412 1,4 Patates 4.550.493 59.845 1,3 Kuşkonmaz 488 463 94,9 Kuşkonmaz 169 159 94,1 Marul 214.619 5.565 2,6 Marul 487.543 16.231 3,3 Maydanoz 64.268 2.932 4,5 Maydanoz 78.961 4.974 6,3 Roka 10.381 4.505 43,4 Roka 12.930 7.261 56,1 Tere 6.556 1.610 24,5 Tere 6.517 2.234 34,1 Soğan 613.435 29.434 4,8 Soğan 2.073.549 118.865 5,7

TUİK tarafından 2019 yılı verileri açıklandığında güncellenecektir. Beyan Edilen Üretim Üretim Üretim Grubu Üretim Miktarı Üretim Grubu Üretimler Beyan Sayısı Alan Miktarı Grubu Bey Alan (Ton) (Da) (Ton) Say. (Da) Kuru Fasulye 7 27,40 2,74 Baklagiller Mercimek 1 1,50 0,23 53 1.382,18 138,29 Nohut 45 1.353,28 135,33 Aspir 3 100,00 11,00 Ayçiçeği 707 31.403,90 4.71,59 Endüstri Bitkisi 958 45.343,99 38.401,92 Patates 149 8.832,09 32.678,73 Şeker Pancarı 99 5.008,00 1.001,60 Ekmeklik Buğday 823 35.58,75 14.232,70 Arpa 511 18.532,09 5.559,63 Makarnalık Buğday 103 2.648,68 927,04 Hububat 1.536 62.982,02 22.389,26 Mısır 67 4.899,00 1.273,74 Tritikale 25 1.025,30 307,59 Yulaf 7 295,20 88,56 Domates 1 1,00 0,02 Sebze Fasulye 3 2,15 0,32 5 3,90 0,36 Turp 1 0,75 0,02 Tıbbi ve Aromatik Bitki Çörekotu 1 7,00 0,63 1 7,00 0,63

İtalyan Çimi 66 2.769,47 415,42 Macar Fiği 1 40,00 0 Yem bitkileri 77 3.615,89 463,59 Yem Bezelyesi 1 21,37 1,07 Yonca 9 785,05 47,10 Toplam 2.630 113.334,98 61.394,05 2.630 113.334,98 61.394,05

İlimiz sertifikalı tohumluk üretim miktarında 5’inci ve üretim alanında 7’inci sıradadır.

Yıl Üretim Grubu Beyan Sayısı Üretim Grubu Alanı (Da) Üretim Miktarı (Ton) 2016 1.725 76.844 53.688 2017 1.967 94.855 58.401 2018 2.686 117.058 65.346

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Türkiye Üretimine Hayvansal Üretim Çeşidi Eskişehir Üretimi Oranı (%) Yumurta Üretimi 342 Milyon Adet 1,7 Süt Üretimi (İnek Sütü) 328 Bin Ton 1,1 Bal Üretimi 135 Ton 0,2 Yaş Koza Üretimi 2,2 Ton 3,4 Kırmızı Et Üretimi 16 Bin Ton 0,4 Beyaz Et (Tavuk) Üretimi 43 Bin Ton 1,2 Tiftik 21 Ton 7,0 Damızlık Yumurtacı Civciv Üretimi 35 Milyon Adet 50,0

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

Toplam Mera Alanı İl Yüzölçümü Oranı (Ha) (Ha) (%)

293.010 1.396.000 20,99

Alanı Oranı Mera Tahdit (Ha) (%) Edilen % 41,71 Tespit Edilen 167.172 57,05 Tespit Edilen Tahdit Edilen 122.230 41,71 % 57,05 Tahsis Edilen 3.608 1,24 Tahsis Edilen Toplam 293.010 100,00 % 1,24

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

Proje Alanı İlçe/Belde/Köy Durum (da) Tepebaşı/Karagözler-Boyacıoğlu 1.112 Tamamlandı Tepebaşı/Yakakayı 1.524 Tamamlandı Sivrihisar/Selimiye 3.442 Tamamlandı Sivrihisar/Gerenli 5.760 Tamamlandı Mihalıççık/Sazak 3.653 Tamamlandı İnönü/Oklubalı 1.224 Tamamlandı Sivrihisar/Çandır 8.458 Tamamlandı Çifteler/Dikmen 3.387 Tamamlandı Alpu/Merkez 4.808 Tamamlandı Günyüzü/Mercan (Yağrı) 12.352 Tamamlandı Beylikova/Uzunburun 5.327 Tamamlandı Tepebaşı/Cumhuriyet 14.635 Tamamlandı Alpu /Bozan 28.203 Tamamlandı Tepebaşı/ Keskin 3.188 Tamamlandı Toplam 97.073

Meralarımızın %3’ünde (14 adet) ıslah çalışması tamamlanmıştır. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

Islah Alan Proje Maliyeti No İlçe/Mahalle Proje Süresi (da) (TL)

1 Sivrihisar/Aşağıkepen 77.554 553.400 2015-2019 2 Beylikova/Yeniyurt 9.605 216.300 2015-2019 3 Odunpazarı/Sultandere 2.615 134.484 2017-2019 4 Alpu/Osmaniye 2.987 532.000 2018-2022 5 Mahmudiye/Tokathan 1.252 142.500 2018-2020 6 Mahmudiye/Mesudiye 1.140 114.620 2018-2020 7 Çifteler/Yıldızören 2.784 122.000 2018-2020 8 Odunpazarı/Kıravdan 1.175 38.500 2018-2020 9 Seyitgazi/Karaören 1.538 249.000 2019-2021 10 Sivrihisar/Yukarıkepen 280 120.400 2019-2021 Toplam 100.930 2.223.204

Meralarımızın %3,44’ünde ıslah çalışmaları devam etmektedir. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Tespit Edilen Alan Tahdit Edilen Alan Tahsis Edilen Alan Yıl (da) (da) (da) Geçmiş Yıllar 563.424,83 - -

2015 141.247,404 - -

2016 405.163,773 - -

2017 530.458,963 - -

2018 6.288,35 218.483,03 -

2019 25.142,80 200,06 21.350,40 Genel Toplam 1.671.726,119 1.222.299,211 36.077,733

* İlimizin toplam mera varlığı 293.010 Hektardır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Tespit Tahdit Tahsis Toplam İlçeler (da) (da) (da) (da) Alpu 18.964,661 202.982,370 4.860,000 226.807,031 Beylikova 222.898,600 222.898,600 Çifteler 157.852,675 157.852,675 Günyüzü 316.074,063 46.610,600 362.684,663 Han 23.034,907 3.073,386 26.108,293 İnönü 151,630 24.182,557 24.334,187 Mahmudiye 123.948,185 123.948,185 Mihalgazi 287,290 287,290 Mihallıççık 85.958,505 169.022,979 254.981,484 Sarıcakaya 3.039,273 3.039,273 Seyitgazi 117.508,131 117.508,131 Sivrihisar 648.905,957 404.808,364 29.693,595 1.083.407,916 Odunpazarı 113.470,244 53.846,380 0,000 167.316,624 Tepebaşı 62.530,598 94.873,975 1.524,138 158.928,711 Toplam 1.671.726,119 1.222.299,211 36.077,733 2.930.103,063

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Tahsisi Değiştirilen Alan Yıllar (da)

2010-2014 34,372

2015 2.752,65

2016 88.663,242

2017 1.533,824

2018 16.561,238

2019 13.281,486

Toplam 157.165,074

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 SON YILLAR EKİLİŞ ALANLARI

2016 (Dekar) 2017 (Dekar) 2018 (Dekar) Yem Bitkileri Ekiliş Alanı 160 Bin 167 Bin 179 Bin

DESTEKLENEN ALANLAR

Tek Yıllıklar Çok Yıllıklar Yapay Mera Silajlık Mısır Toplam Yem Bitkisi Yıl (da) (da) (da) (da) Ekilişi (da)

2018 40.454 40.946 200 36.337 117.937

2019 44.196 22.116 115 37.400 103.827

 2018 yılında yem bitkilerine 9,5 milyon,  2019 yılında 10,3 milyon lira destekleme ödemesi yapılmıştır. Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 İlimizde 38 adet yüzey suyu istasyonundan her ay birer numune alınarak Nitrat, Toplam Fosfor, Toplam Azot, Orto-Fosfat analizleri, 23 adet yeraltı suyu istasyonundan üç ayda bir numune alınarak nitrat analizi yapılmaktadır. Bu kapsamda İlimizde 2019 yılı içerisinde;

Eskişehir Bilecik Toplam Yıl Numune Analiz Sayısı Numune sayısı Analiz Sayısı Numune Analiz sayısı (Adet ) (Adet ) (Adet ) Sayısı Sayısı (Adet ) 01.01.2019 485 902 72 231 557 1.133 31.12.2019

 Analiz kitleri Bakanlığımızca temin edilip illere gönderilmektedir. 2019 Mayıs ayı itibari ile analiz kitlerinin bitmesi sebebiyle sadece nitrat analizi yapılmaktadır.  Bilecik iline Bakanlığımızca analiz cihazı gönderilmesi nedeniyle 2019 Nisan ayından itibaren Bilecik iline ait analizler kendilerince yapılmaktadır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 5403 sayılı Kanunun 5. Maddesince oluşturulan Toprak Koruma Kurulu toplantılarına ait tablo aşağıdaki çıkarılmıştır.

Kurulca Kurulca Red Toplantı İşlemi Devam Yıllar Dosya Sayısı Kabul Edilen Edilen Dosya Sayısı Eden Dosyalar Dosya Sayısı Sayısı

2011-2013 25 67 - - - 2015 5 49 49 - - 2016 7 25 25 - - 2017 6 53 46 7 - 2018 8 58 48 3 7 2019 4 39 36 3 -

Son Güncelleme: 31Aralık 2019 5403 sayılı Kanunun 13. ve 14. Maddeleri kapsamında yapılan çalışmalar

5403 Saylı Kanun Kapsamında İzin Verilen Alan (ha.) Marjinal Tarım Mutlak Tarım Arazisi Özel Ürün Arazisi Arazisi İzin Genel Verilmeyen Yılı Sulu Kuru Kuru Sulu Kuru Toplam Sulu Özel Alan Mutlak Mutlak Marjinal Marjinal Özel (ha.) (ha.)

Ürün Toplam Başvuru Sayısı Başvuru

Tarım Tarım Tarım Tarım Ürün Arazisi Arazisi Arazisi Arazisi Arazisi Arazisi

2011-2014 194 137 524 347 - 39 141 1.188 3.279 4.467 2015 49 66 5 35 - 4 19 129 130 259 2016 204 2 63 35 - - 219 319 41 360 2017 85 1 16 71 - 5 94 187 13 200 2018 39 218 531 137 2 1 282 1.171 - 1.171 2019 45 54 31 84 - 28 23 220 206 426

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Alan ( ha ) Toplam Yılı Başvuru Sayısı Tarımsal Tarım Dışı ( ha )

2011-2014 194 280 902 1.182

2015 49 27 85 112

2016 204 5 314 319

2017 85 20 167 187

2018 39 25 1.147 1.172

2019 45 134 86 220

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Sıra Yerleşim Alan İlçe Çiftçi Sayısı Açıklama No Birimi (ha)

1 Sivrihisar 10 817 8.314 Tamamlandı ve Takibi Devam Ediyor.

2 Günyüzü 2+1 238 1.206 Tamamlandı ve Takibi Devam Ediyor

3 Mahmudiye 1 31 199 Tamamlandı ve Takibi Devam Ediyor

4 Mihalıççık 1 61 631 Tamamlandı ve Takibi Devam Ediyor

Toplam 14+1 1.147 10.350

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Satış Yolu ile Mülkiyet Devri İstenilen İzin Verilen İzin Verilmeyen Sıra İli İlçesi Parsel Alanı No Parsel sayısı Alanı (da) Parsel Sayısı Alanı (da) Sayısı (da) 1 Eskişehir Alpu 324 6070 282 5439 42 631 2 Eskişehir Beylikova 208 2680 193 2460 15 220 3 Eskişehir Çifteler 616 9911 605 9587 11 324 4 Eskişehir Han 180 888 168 801 12 87 5 Eskişehir Günyüzü 489 13378 360 13173 129 205 6 Eskişehir İnönü 33 190 32 175 1 15 7 Eskişehir Mahmudiye 221 5445 215 5242 6 203 8 Eskişehir Mihalıççık 525 7037 459 5360 66 1678 9 Eskişehir Mihalgazi 13 211 11 208 2 3 10 Eskişehir Odunpazarı 1038 9554 919 7873 119 1681 11 Eskişehir Sarıcakaya 141 416 141 416 - - 12 Eskişehir Seyitgazi 940 7665 750 6498 190 1167 13 Eskişehir Sivrihisar 3192 38187 3095 36972 97 1215

14 Eskişehir Tepebaşı 1494 9515 1361 7930 133 1585 Toplam 9414 111.149 8.591 102.314 823 8.835

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Miras Yoluyla ile Mülkiyet Devri İzin Verilen İzin Verilmeyen Sıra İli İlçesi İstenilen No Parsel Alanı Parsel Alanı Parsel Sayısı Alanı (da) sayısı (da) Sayısı (da) 1 Eskişehir Alpu 8 1987 5 1069 3 918 2 Eskişehir Beylikova 31 1345 22 701 9 644 3 Eskişehir Çifteler ------4 Eskişehir Han 5 155 5 155 - - 5 Eskişehir Günyüzü 97 594 82 498 15 96 6 Eskişehir İnönü ------7 Eskişehir Mahmudiye 45 2110 44 1992 1 118 8 Eskişehir Mihalıççık 120 1353 90 1001 30 252 9 Eskişehir Mihalgazi 36 30 36 30 - - 10 Eskişehir Odunpazarı 544 5755 277 2454 267 3301 11 Eskişehir Sarıcakaya 66 249 63 222 3 27 12 Eskişehir Seyitgazi 1139 7378 1019 6350 120 1028 13 Eskişehir Sivrihisar 186 5174 161 4789 25 385 14 Eskişehir Tepebaşı 143 3650 117 2658 26 992 Toplam 2420 29.780 1921 22.019 499 7.761

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Konu Adet Hazine Satış 780 Hazine Kiralama 247 Hazine Tescil 479

Yabancıların Arazi Edindirme İşlemleri Müdürlüğümüze yabancıların arazi edindirme iş ve işlemleriyle ilgili olarak 2019 yılı sonu itibariyle 10 adet müracaat olmuştur. Yapılan değerlendirme sonucunda; 3 adet müracaat reddedilmiş, 6 adet müracaat olumlu olarak değerlendirilmiş, 1 adet müracaat değerlendirme aşamasındadır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Kabul Olan Başvuru Red Olan Başvuru Yıllar Başvuru Sayısı Sayısı Sayısı

2012-2014 1.070 1.019 51

2015 321 249 72

2016 300 216 84

2017 420 163 257

2018 354 223 131

2019 351 317 34

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Alan Yıllar İşletme Sayısı Numune sayısı (da)

2013-2014 11.766 2.315.653 63.970

2015 5.576 1.178.676 3.7567

2016 1.789 87.822 2.836

2017 311 24.146 1.004

2018 484 33.749 1.349

2019 1190 190.207 4352

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 TÜRKİYE ESKİŞEHİR

2016 8.654 Üretici 13 Üretici 2016 309.521 Ton 162.131 Ha Alan 534 Ha Alan 288 Ton

2017 10.553 Üretici 15 Üretici 2017 431.203 Ton 135.360 Ha Alan 763 Ha Alan 355 Ton

2018 54.666 Üretici 16 Üretici 2018 1.714.769 Ton 456.486 Ha Alan 948 Ha Alan 660 Ton

2019 Üretici (Açıklanmadı) 12 Üretici 2019 2.371.672 Ton Alan (Açıklanmadı) 909 Ha Alan 31.211 Ton

Üretim Alanı Üretim Miktarı ÖNE ÇIKAN ÜRÜNLERİMİZ Yıl Üretici Sayısı (ha) (ton) Yem Bitkisi (1142 ton) 2016 13 534 288 Sebze (240 ton) 2017 15 763 355 Elma (27 605 ton) Bağ (57 ton) 2018 16 948 660 Badem (35 ton) 2019 12 909 31 211 TÜRKİYE ESKİŞEHİR

2016 61.274 Üretici 60 Üretici 2016 7.365.820 Ton 444.562 Ha Alan 642 Ha Alan 24.800 Ton

2017 69.726 Üretici 76 Üretici 2017 7.925.330 Ton 532.817 Ha Alan 886 Ha Alan 30.823 Ton

2018 73.286 Üretici 48 Üretici 2018 8.230.026 Ton 615.614 Ha Alan 885 Ha Alan 33.149 Ton

2019 Üretici (Açıklanmadı) 49 Üretici 2019 8.230.026 Ton Alan (Açıklanmadı) 1.314 Ha Alan 47.052 Ton

Üretim Alanı Üretim Miktarı ÖNE ÇIKAN ÜRÜNLERİMİZ Yıl Üretici Sayısı (da) (ton) Kuru Soğan (7896 ton) 2016 60 642 24.800 Patates (30.315 ton) 2017 76 886 30.823 Kiraz (971 ton) 2018 48 885 33.149 Kuşkonmaz (183 ton) 2019 49 1.314 47.052 Planlanan Sürvey Hastalık/ Zararlı Sürvey Zararlı Organizma Adı Sürvey Alanı Yapılan Alan İle Bulaşık Alan Metodu (da) (da) (da) Patates Siğili Keşif 18.000 15.000 -- Epitrix similaris Keşif 18.000 15.000 -- Patates Kist Nematodu Keşif 18.000 15.000 -- Patates Kök Ur Nematodu Sınırlandırma 18.000 15.000 40,329 Sınırlandırma Patates Halka Çürüklüğü 18.000 15.000 50,25 Değerlendirme Sınırlandırma Patates Kahverengi Çürüklüğü 18.000 15.000 336,15 Değerlendirme Sınırlandırma Patates Güvesi 18.000 15.000 247 Değerlendirme Turunçgil Uzun Antenli Böceği Keşif 2.400 1.930 -- Şarka Virüsü Keşif 1.670 1.323 -- Soğan Beyaz Çürüklüğü Keşif 41 45 -- Ceviz Güvesi Keşif 880 755 -- Monilinia Fructicola Keşif 2.400 1.930 -- Drosophila Suzukii Keşif 3.120 2.633 1.700 Xylella fastidiosa (Yaprak Yanıklığı ) Keşif 870 773 -- Candidutus Phtoplasma Keşif 450 310 --

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 Yılı Süne Mücadelesi Çalışmaları Toplam Sürvey Nimf Sürvey İlaçlanan Alan Alanı Alanı Emgi Oranı (%) (da) (da) (da)

2.049.300 244.330 98.654 0,73 2019 Yılı Çekirge Mücadelesi Çalışmaları Garsiyad Programlanan Uygulama İlçesi Mahallesi Alanı Alan Yapılan Alan (da) (da) (da) Sivrihisar Göktepe 1.000 800 2.500 Tepebaşı Çalkara 1.500 -

2019 Yılı Tarla Faresi Mücadelesi Çalışmaları Mücadele Kullanılan Kullanılan Sürvey Yapılan Yapılması Mücadele Zehirli Yem Çinko Fosfür Alan Gereken Yapılan Alan Miktarı Miktarı (da) Alan (da) (kg) (kg) (da) 2.500.000 250.000 200.000 10000 200

2019 Yılı Yabani Domuz Mücadelesi Çalışmaları Münferit Sürek Avında Düzenlenen Toplam Dağıtılan Vurulan Vurulan Sürek Avı Vurulan Yaban Fişek Sayısı Yaban Yaban Sayısı Domuzu (adet) Domuzu Domuzu (adet) (adet) (adet) (adet) 10 0 95 101 196 Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2015 Yılı 2016 Yılı 2017 Yılı 2018 Yılı 2019 Yılı

Bitki Adı Çiftçi Üretim Çiftçi Üretim Çiftçi Üretim Çiftçi Üretim Çiftçi Üretim Sayısı Alanı Sayısı Alanı Sayısı Alanı Sayısı Alanı Sayısı Alanı (kişi) (da) (kişi) (da) (kişi) (da) (kişi) (da) (kişi) (da) Lavanta 5 30 14 50 12 30 7 35 1 2 Çörekotu 1 5 1 5 2 10 3 20 1 5 Adaçayı - - 1 5 1 3 - - Karabuğday - - - - 1 5 1 8 Tıbbi Nane 1 0,75 1- 1 adet Tıbbi Nane, 2 adet Lavanta, 1 adet Çörekotu numunesi alınarak analize gönderildi. 2- 2019 yılında kekik tohum olarak elde edilip, fideleme çalışmaları devam etmekte olup, 2020 yılı ilkbaharında yerlerine şaşırtılacaktır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 İşletme Sayısı Desteklenen Alan Destekleme Tutarı Yıl (adet) (da) (TL)

2018 550 33.423 4.051.234,00 2019 396 24.250 2 963 727,47

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 2018 2018 2018 Yılı 2019 2019 Yılı Program Aşılamalar Program Aşılama Gerçekleşme Aşılama Gerçekleşme Durum Hedefi Hedefleri Sayıları Oranı (%) Sayıları Oranı (%)

Şap İlkbahar Büyükbaş 135.669 139.940 103 151.191 152.329 99 Tamamlandı Şap Sonbahar Büyükbaş 135.669 137.260 101 138.072 152.329 91 Tamamlandı Brucella Büyükbaş 20.840 18.095 87 20.932 22.610 93 Tamamlandı Brucella Küçükbaş 131.600 123.577 94 113.399 141.600 80 Tamamlandı Kuduz 16.170 15.137 94 14.997 16.202 93 Tamamlandı Koyun/Keçi Çiçek 210.000 188.791 90 71.780 203.500 35 Tamamlandı Anthrax Büyükbaş 1078 1.079 100 5.131 4.800 107 Tamamlandı Anthrax Küçükbaş 23.255 25.092 108 22.217 16.700 133 Tamamlandı Anthrax Tektırnaklı 58 56 97 57 31 184 Tamamlandı LSD (Sığır Nod.Ekz.) 135.669 147.120 108 146.344 152.329 96 Tamamlandı PPR (Veba) 279.500 304.302 109 295.569 278.000 106 Tamamlandı Şap Küçükbaş - 201.876 - 26.323 - - Programlı değil Mavidil - - 72.435 80.000 91 Tamamlandı

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2018 yılı içinde ilimizde 4 işletmede bulunan hayvanlar Tüberküloz ve Brucella Hastalıkları yönünden araştırılmak amacıyla testlere tabi tutulmuş, yapılan testler sonucunda söz konusu hastalıklar tespit edilmediği için “Hastalıktan Ari İşletme Sertifikası” verilmiştir. 2018 yılı içerisinde 4 adet hastalıktan ari işletmede bulunan 2.248 hayvan için 833.625,00 TL Hastalıktan Ari İşletme Destekleme ödemesi yapılmıştır. 2019 yılında İlimizde 7 tane hastalıktan ari işletme bulunmaktadır. 1 işletmenin de ariliği askıya alınmış. 2019 yılında 3 tane hastalıktan ari işletmeye 515.925 TL destekleme ödemesi yapılmıştır.

İşletme Sahibi İlçe Sertifika Tarihi Açıklama Yasin Yiğit Odunpazarı 25.01.2019 Yenilendi Tmr Gıda Beylikova 03.04.2019 Yenilendi İbrahim Cengiz Alpu 29.04.2019 Yenilendi Abdullah Turan Odunpazarı 25.04.2019 Yenilendi Tigem Mahmudiye 31.12.2018 Brucella hastalığı nedeniyle arilik askıya alındı. Hasan Hüseyin Konuk Odunpazarı 25.02.2019 Sertifika verildi. Ersan Grup Alpu 26.12.2019 Sertifika verildi. Damızlık S.Y.B Seyitgazi 02.10.2019 Sertifika verildi.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019  İlimizde 3 adet alabalık yetiştiriciliği tesisi, 1 adet alabalık+mersin balığı yetiştiriciliği tesisi ve 1 adet alabalık+sazan balığı yetiştiriciliği tesisi bulunmaktadır.

 İlimizde 4 adet gölet (Yapıldak, Sekiören, Üççam, Hanköy Göletleri) yarı entansif metodla sazan balığı yetiştiriciliği yapılmak üzere projeli olarak kiraya verilmiştir.

 4 adet baraj gölünün (Aşağıkuzfındık, Çatören, Yenice Baraj Gölleri, Gökçekaya) su ürünleri istihsal hakkı kiraya verilmiştir.  2018 yılı su ürünleri destekleme ödemeleri kapsamında 1 adet işletmeye 248 ton/yıl üretim miktarı için 186.179 TL. destekleme ödenmesi yapılmıştır.

 Geleneksel Kıyı Balıkçılığının Kayıt Altına Alınması ve Desteklenmesi Tebliği kapsamında 3 adet balıkçı gemisi için 3 işletmeye toplam 2.250 TL. destekleme ödenmesi gerçekleştirilmiştir.  2019 yılında mevcut göl, gölet, akarsulardan 28 adet kaynağa 250.000 adet sazan yavrusu ve 2.000 adet yayın balığı bırakılmıştır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Dolu Kuraklık Aşırı Yağış-sel Toplam Yıl Alan Alan Alan Alan Kişi Kişi Kişi Kişi (da) (da) (da) (da)

2015 162.520 3334 - - 59.825 877 222.345 4.211

2016 28.105 385 - - 23.277 358 51.382 743

2017 9.250 205 8.000 140 0 0 17.250 345

2018 81.900 1.638 - - 340 50 82.240 1.688

2019 8.336 217 41.231 105 60.966 601 110.533 923

2015,2016, 2017 ve 2018 yıllarında borç ertelemesi yapılmış, son üç yılda nakdi yardım yapılmamıştır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Çiftçi Toplantısı Çiftçi Gezisi Tarla Günü Hizmet İçi Eğitim Çiftçi Kursları Yıllar Faaliyet Kişi Faaliyet Kişi Faaliyet Kişi Faaliyet Kişi Faaliyet Kişi Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı Sayısı 2015 347 5.050 5 1.359 13 751 13 332 14 392 2016 378 4.497 5 1.561 17 1.055 9 361 21 639 2017 617 6.623 3 1.323 21 453 6 177 8 320 2018 503 6.698 4 125 15 453 1 180 14 507 2019 248 4.939 3 88 9 41 29 623 4 168

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

2000/2002 2003/2018 2019 2020 TOPLAM Faaliyet Konusu (TL) (TL) (TL) (TL) (TL) Bitkisel Üretim 80,4 Milyon 1 Milyar 232 Milyon 47,7 Milyon 0 1 Milyar 360,1 Milyon Desteklemeleri Hayvancılık Destekleri 80 Bin 257,6 Milyon 10.3 Milyon 0 267 Milyon 969 Bin Tarımsal Yayım ve 0 1 Milyon 877 Bin 76 Bin 0 1 Milyon 953 Bin Danışmanlık Destekleri 19 Milyon 459 Kırsal Kalkınma Destekleri 0 93 Milyon 364 Bin 4,5 Milyon 117 Milyon 323 Bin Bin Kırsal Kalkınma Diğer 2 Milyon 363 0 0 0 2 Milyon 363 Bin Desteklemeler Bin 1 Milyar 584 Milyon 841 79 Milyon 898 1 Milyar 749 Milyon TOPLAM 80,48 Milyon 4,5 Milyon Bin Bin 708 Bin

Çiftçimize 1 Milyar 750 Milyon TL Destek Sağlanmıştır.

2018 Yılında ; Bitkisel Üretime 129 Milyon 2019 Yılı Destekleme Hayvancılığa 39 Milyon Ödemeleri Devam Kırsal Kalkınmaya 30,6 Milyon olmak üzere Etmektedir. 198,6 Milyon TL Destekleme Ödemesi Yapılmıştır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Destekleme Tutarı Destekleme Türü (TL)

Alan Bazlı Desteklemeler 885.414.874 TL

Prim Bazlı Desteklemeler 420.375.217 TL Diğer Diğer Bitkisel Desteklemeler 54.209.909 TL Desteklemeler 54.209.909 TL

Prim Bazlı Desteklemeler Toplam Bitkisel 420.375.217 Üretim Desteği TL

Alan Bazlı 1 Milyar 360 Milyon Desteklemeler 885.414.874 Lira TL BEYLİKOVA 6,5%

ALPU GÜNYÜZÜ 14,9% ÇİFTELER 7,1% 4,1% HAN 1,2%

İNÖNÜ 3,8% TEPEBAŞI MAHMUDİYE 13,7% 4,0% MİHALGAZİ 0,2% MİHALLIÇCIK 6,1% SİVRİHİSAR 18,5% Toplam Hayvancılık ODUNPAZARI 7,9% Desteği

SEYİTGAZİ 11,0% SARICAKAYA 268 Milyon Lira 1,0% Ekonomik Yatırım Sayısı Ekonomik Yatırım Tutarı Kırsal Kalkınma Desteklemeleri (adet) (TL) Sulama 1.938 37.193.246,20 TL Ekonomik Yatırım 220 53.277.625,39 TL Alet-Makine 2006 13.443.008 TL Genç Çiftçi Desteklemesi 447 13.410.000 TL Toplam 4.611 117.323.880,0 TL

Damızlık Düve Yetiştiriciliği 1 2.063.692 Desteklemesi Damızlık Koç Teke Yetiştiriciliği 1 300.000 Desteklenmesi

Genel Toplam 4.613 119.687.572,07

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Yatırım Sayısı Ödenen Hibe Tutarı Yıllar (Adet) (TL)

2012-2014 75 1.606.366,35 2015 66 1.008.684,21 2016 147 2.250.063,32 2017 248 4.131.211,05 2018 696 14.719.004,41

2019 706 13.477.916,86 Toplam 1.938 37.193.246,20

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Yatırım Sayısı Ödenen Hibe Tutarı Yıllar (Adet) (TL)

2006-2012 59 10.965.205,36 2013 3 1.047.440,59 2014 23 14.126.854,80 2015 7 2.170.459,89 2016 75 14.439.083,69 2017 53 10.528.581,060 Toplam 220 53.277.625,39

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Ödenen Hibe Tutarı Yıllar Genç Çiftçi Sayısı Dağıtılan Hayvan Sayısı (TL)

2016 143 1.502 4.290.000,00 TL

2017 149 1.730 4.470.000,00 TL

2018 155 1.644 4.650.000,00 TL

Toplam 447 4.876 13.410.000,00 TL

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 K.BAŞ TIBBİ B.BAŞ B.BAŞ B. BAŞ K.BAŞ İPEK KAPAMA HAY. ÖRTÜ ARO. ESKİŞEHİR HAY. HAY. TESİS+ TESİS+ BÖCEĞİ ARICILIK KANATLI MANTAR MEY. TOPLAM (KOYU ALTI BİTKİ (SIĞIR) (MANDA) HAYVAN HAYVAN YET. BAH. N) ÜR. İŞL. ALPU 30 7 1 1 1 1 41 BEYLİKOVA 24 5 1 1 31 TOPLAM ÇİFTELER 17 14 1 32 GÜNYÜZÜ 13 10 23 1.130 Büyükbaş HAN 6 4 10 İNÖNÜ 14 4 2 20 3.411 Küçükbaş MAHMUDİYE 14 9 6 1 30 MİHALGAZİ 1 2 13 1 17 10 Baş Manda MİHALIÇÇIK 20 2 9 1 2 2 3 1 40 ODUNPAZARI 15 5 5 1 26 21 B. Baş Hay. Tesis SARICAKAYA 6 1 4 1 40 52 SEYİTGAZİ 23 6 2 2 33 100 K. Baş Hay. Tesis SİVRİHİSAR 31 16 1 2 3 4 1 58 TEPEBAŞI 23 4 5 1 1 34 TOPLAM 236 2 93 7 5 5 30 7 54 3 4 1 447

2016 2017 2018 262 Büyükbaş 410 Büyükbaş 242 Büyükbaş + 21 B. Baş Hay. Tesis 1.224 Küçükbaş TOPLAM 1.040 Küçükbaş 1.147 Büyükbaş + 10 Baş Manda 4.876 Baş 100 K. Baş Hay. Tesis TOPLAM TOPLAM TOPLAM Hayvan 1.502 Baş 1.730 Baş 1.644 Baş

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 88 Ödenen Hibe Tutarı Yıllar Alet Ekipman Sayısı (TL)

2007-2009 464 3.871.103,81

2010 243 1.008.664,56

2011 579 3.318.515,37

2012 107 753.280,18

2013 313 2.378.499,01

2014 300 2.212.945,62 Toplam 2.006 13.443.008,55

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019

2018 2019 Faaliyet Alanı1818 (adet) (adet)

Satış Yeri İşletmeleri 3.611 2.741

Toplu Tüketim Yeri İşletmeleri 3.678 2.669 Kayıt Kapsamındaki İşletme Denetim Sayısı Üretim İşletmeleri 1729 1.396 Diğer İşletmeler 309 309 (Birincil Üretici, Yem İthalat, İhracat, vb.) Toplam 9.327 7.115 Et İşletmesi 79 105 Onay Kapsamındaki Süt İşletmesi 187 149 İşletme Denetim Sayısı Yumurta ve Genel Faaliyet 34 43 Toplam 300 297 Toplam İşletme Denetim Sayısı Toplam 9.627 7.412

İhracat İşlemleri 6.000 5.052 5.000 4.328 4.000 Kayıtlı 3.116 2.804 6.094 İşletme 3.000 2.564 Onaylı 7.115 İşletme 2.000 297 1.000 360 90 96 164 273 17 0 Kayıtlı İşletme Onaylı İşletme 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Sağlık Sertifikası Sayısı AB Kuru Meyve İhracat Sertifikası Sayısı Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Gübre 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Tüketimi (ton) 73.132 62.317 72.984 82.944 87.090 95.351 122.560 102.705 88.951

2019 Yılı Gübre Tüketim Miktarları (ton)

Azotlu Fosforlu Potaslı Kompoze Toplam 51.698,55 10.940,37 315,55 25.966,75 88.951,21 Kimyevi Gübre Bayileri Özel Kimyevi Gübre Bayi Tüzel Kimyevi Gübre Denetim Toplamı Sayısı Bayi Sayısı (adet) (adet) (adet) 26 95 296 Not: 2019 yılı rakamları olup kesinleşmiş rakamlar değildir. 2011-2018 Yılları

140.000 Arasında 120.000 Kimyevi

100.000 Gübre

Kullanım

80.000 60.000 Artışı

40.000 87.090

102.705 122.560 95.351 % 18’dir. 20.000 0 2015 2016 2017 2018 Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 Zirai Mücadele İlaç Bayi Sayıları Denetim Sayıları

Özel Tüzel Toptancı Toplam Toplam (adet) (adet) (adet) (adet)

30 32 0 62 273

2019 Zirai Mücadele Makine Bayi Sayıları Denetim Sayıları Perakende İmalatçı Toplam Toplam (adet) (adet) (adet)

64 1 65 186

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Denetimler İle İldeki 2019 Yılı 2019 Yılı Tavsiye Yasaklı Denetimler İle İlgili MRL Üstü Uygulanan İdari İmha Edilen İlgili Toplam Numune Numune Gerçekleş Dışı Aktif Bilgilendirme Tespit Para Cezası Ürün Bilgilendirme Ürün Üretim Alma Alma me Oranı Tespit Tespit Yapılan Üretici Sayısı Miktarı Miktarı Yapılan Köy Alanı Programı Gerçekleşme (%) Sayısı Sayısı Sayısı (adet) (TL) (kg) Sayısı (da) (adet) (adet) (adet) (adet) (adet) (adet)

Roka 3.225 10 9 100 4 9 076 YOK Tere 1.330 8 3 38 1 2.269 YOK Mantar 6.256 5 5 10 0 0 YOK Maydanoz 2.342 32 25 88 14 31.766 YOK Marul 5.501 40 20 50 1 2.269 YOK 250 15 Domates 13.254 20 31 155 0 0 YOK Biber 2.940 10 12 120 0 0 YOK Dereotu 480 5 7 140 3 6.807 YOK Hıyar 4.148 10 8 80 0 0 YOK Prg. Dışı - - 7 - 1 2.269 YOK Toplam 39.476 140 131 103 24 54.4567 250 15

Not: Program dışı ekilişi olan ürünlerden (1 adet ıspanak, 1 adet pazı ve 3 adet yeşil soğan, 1 adet semizotu ) toplamda 6 adet numune alınmıştır.

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Yıllar Faaliyet Alanı 2015 2016 2017 2018 2019 (adet) (adet) (adet) (adet) (adet) Onaylı Yem İşletme Sayısı (adet) 43 40 42 43 38 Kayıtlı Yem İşletme Sayısı (adet) 179 170 169 184 182

Yıllar Faaliyet Alanı 2015 2016 2017 2018 2019 (adet) (adet) (adet) (adet) (adet) Üretim Yeri Yem İşletme Denetim Sayısı (adet) 97 145 93 60 61 Satış Yeri Yem İşletme Denetim Sayısı (adet) 176 172 189 187 189 Kayda ya da Onaya Tabi Olmayan Çiftliklerin/Petshopların Yem 13 25 26 22 18 İşletme Denetim Sayısı (adet)

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 2019 Yılı İlk Dokuz İşletme 2018 Yılı Denetim Aylık Faaliyet Alanı Sayısı Sayısı Denetim Sayısı (adet) (adet) (adet) Hayvan Hastanesi 2 2 2 Veteriner Klinikleri 63 129 115 Petshop 40 60 50 Hayvan Pazarı 1 35 40 Veteriner Tıbbi Ürün Bulunduran İşletmeler 14 28 28 Mezbahane/Kombina 1 2 2 Kanatlı İşletmeleri (Damızlık) 14 11 28 Kanatlı İşletmeleri (Kuluçkahane) 3 3 6 Hayvansal Yan Ürün İşletmeleri 5 5 12 Deney Hayvanları Ünitesi 2 4 3 Canlı Hayvan Nakil Aracı 290 150 132 Sperma Bayi Denetimleri 5 5 5 Kalıntı İzleme Uygulaması 39 39 35 Halk Elinde Hayvan Islahı İşletmesi 123 123 67 Hastalıktan Ari İşletmeler 5 8 10 Küpe Yetki Devri Yapılan Sığır İşletmeleri 8 8 10 Su Ürünleri İşletmeleri 69 460 671 Tektırnaklı İşletmeler 71 72 79

Son Güncelleme: 31 Aralık 2019 Başvuru Sayısı Başvuru Türü (adet) 2018 2019 CİMER Başvurusu 365 264 Bilgi Edinme Başvurusu 456 138 Yeşil Masa Başvurusu 313 661 Alo Gıda 174 Başvurusu 855 745 Açık Kapı - 23

 Yeşil Masa Eylül Ayı İtibariyle Sonlandırılmıştır.

Son Güncelleme: 30 Eylül 2019

(30 adet) Gerçekleşme No Projenin Adı Durumu 1 TAR-GEL Personelinin Teknik ve Mesleki Eğitimi Tamamlandı

2 Mesleki ve Teknik Eğitim ve Danışmanlık Eğitimi Tamamlandı

3 Her Fidan Bir İmkân Projesi Tamamlandı

4 Netcad Eğitimi ile Teknik Hizmet Kapasitesini Geliştirme Projesi Tamamlandı

5 HACCP Eğitimi ile Gıda Güvenliğinin Sağlanması Projesi Tamamlandı

6 Açık Kaynak Kodlu Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yazılımları Eğitimi Tamamlandı

7 Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Tarıma Entegre Edilmesi Tamamlandı

8 Sudanotu Yetiştiriciliği Eğitimi Tamamlandı

9 Trüf Mantarı Yetiştiriciliği Eğitimi Tamamlandı

2010-2019 Yılları Arasında 9 Adet Teknik Destek Projesi Tamamlanmıştır. Projenin toplam bütçesi 4.425.000,00 TL olup, 2.212.500,00 TL’lik kısım hibe kapsamındadır. Sıra Gerçekleşme Projenin Adı No Durumu 1 Meşe Kütüğünde Kırmızı Reishi Mantarının Yetiştirilmesi Tamamlandı 2 Ekolojik İstiridye Mantarı ve Kompostu Üretim ve Pazarlama Tamamlandı

3 Kadın Çiftçiler Tarımsal Yeniliklerle Buluşuyor Tamamlandı

MEŞE KÜTÜĞÜNDE KIRMIZI REİSHİ MANTARININ YETİŞTİRİLMESİ

Proje Alanı İlçe/Belde/Köy Durum (da) Tepebaşı/Karagözler-Boyacıoğlu 1.112 Tamamlandı Tepebaşı/Yakakayı 1.524 Tamamlandı Sivrihisar/Selimiye 3.442 Tamamlandı Sivrihisar/Gerenli 5.760 Tamamlandı Mihalıççık/Sazak 3.653 Tamamlandı İnönü/Oklubalı 1.224 Tamamlandı Sivrihisar/Çandır 8.458 Tamamlandı Çifteler/Dikmen 3.387 Tamamlandı Alpu/Merkez 4.808 Tamamlandı Günyüzü/Mercan (Yağrı) 12.352 Tamamlandı Beylikova/Uzunburun 5.327 Tamamlandı Tepebaşı/Cumhuriyet 14.635 Tamamlandı Alpu /Bozan 28.203 Tamamlandı Tepebaşı/ Keskin 3.188 Tamamlandı TOPLAM 97.073

Meralarımızın %3’ünde ıslah çalışması tamamlanmıştır. Projenin Amacı: Hayvancılığın kaliteli kaba yem ihtiyacını karşılayarak, bitki vejetasyonu, toprak ve diğer doğal kaynakların korunması ile işletme girdi maliyetlerinin düşürülmesini sağlamak. 2019 yılı Ocak ayında başlayan proje yaklaşık 1700 dekar alanda yem bitkisi tohumu ekimi yapılmıştır. Proje Bütçesi : 50.000,00 TL 2.000 Adet göz aşısı yapılmıştır. Proje Kapsamında: Her biri farklı ilçelerde bulunan toplam 7 mahallemizde, köy odaları ve kahvehanelerde, haftada bir olmak üzere Cuma geceleri çiftçilerimizin katılımıyla toplantılar düzenlenmiş olup, bu toplantılarda yaklaşık 900 çiftçiye eğitim verilmiştir. Proje 2019 yılı Ocak ayı itibariyle uygulanmaya başlanmış ve Şubat ayı sonunda tamamlanmıştır.

Proje Bütçesi : 10.500,00 TL

Projenin Amacı: İl Müdürlüğümüzün Koordinatörlüğünde Uluslar Arası Online HACCP Eğitim Modüllerinin oluşturulması ve farklı ülkelerdeki Gıda Kontrolörlerinin ortak eğitimler alarak Malların Serbest Dolaşımına katkı sağlanmasıdır. Projemizin ortakları İngiltere, Almanya, Slovakya Ülkeleri ve Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi'dir. Proje kapsamında 5 adet ülkelerarası toplantı yapılmıştır. Herkesin kullanımına açık ve ücretsiz, güncel ve tüm ülkelerin uygulayabileceği, yenilikçi özellikte ICT Eğitim Modülleri (8 modül, 35 ders) geliştirilmiştir.

Proje Kaynağı - Program Adı: Türkiye Ulusal Ajansı Erasmus+ KA2

Tahmini Bütçe: Hibe Oranı: 124.740 € 100%

Uygulama Süresi: Ekim 2016 -2018 yılları arasında uygulanmıştır. (Proje tamamlanmıştır)

(www.bestfood-haccp.com) Projenin Amacı: Domateste toprak analizi ve su analizi yapılarak, damlama lateral aralıklarının ve sulama aralıklarının verim ve kalite üzerine etkilerinin ölçülmesi amacıyla hazırlanan proje 2018 yılında tamamlanmıştır. Proje Bütçesi : 83.100,00 TL Projenin Amacı: Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen yeni çeşitlerin (Akça, Çakır, Azkan) ve teknolojilerin tarımsal yayım metotları ile üreticiye ulaştırılması, Araştırmacı-Yayımcı-Üretici arasındaki bağın güçlendirilmesi amacıyla 2017 yılında uygulanarak tamamlanmıştır. Proje Bütçesi : 60.000,00 TL Projenin Amacı: Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü tarafından ıslah çalışmaları sonucu geliştirilen yeni çeşitlerin (Yunus, Alpu, Harmankaya, Es26, Müfitbey, Nacibey) ve teknolojilerin tarımsal yayım metotları ile üreticiye ulaştırılması, Araştırmacı-Yayımcı-Üretici arasındaki bağın güçlendirilmesi amacıyla 2017 yılında uygulanarak tamamlanmıştır. Proje Bütçesi : 117.800,00 TL

2019 yılında 18-42 yaş arası 75 kadın çiftçimize girişimcilik eğitimi verilerek, proje hazırlanmıştır. Koordinatör il olmamız sebebiyle yürütülen projelerle birlikte Ankara, Yozgat ve Sivas illerinde dereceye giren projeler de ilimizde sergilenmiştir. İlk 3 dereceye giren projelere sırasıyla 3.000 TL, 2.000 TL ve 1.000 TL ödül verilmiştir.

Projenin Amacı: Müdürlüğümüzce yürütülen faaliyetlerde drone (İHA) kullanarak; 1- Enformasyon faaliyetlerini teknoloji kullanılarak daha etkin yürütmek, 2- Yürütülen projelerde teknolojiyi daha çok kullanma imkanı sağlayarak iş verimliliğini arttırmak 3- Faaliyetlerde kullanılan otomobil ve yakıt ihtiyacının azaltılması ile ekonomiye ve çevre kirliliğinin önlenmesine katkı sağlamaktır. Müdürlüğümüzün, Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı 2019 yılı Teknik Destek Programına hazırlamış olduğu «Tarımda Teknoloji» projesi hibe almaya hak kazanmış ve İl Müdürlüğümüzde görevli 34 personele drone eğitimi verilmiştir. Proje Tahmini Bütçesi : 34.000,00 TL Proje ile; Eskişehir Merkez ve İlçe Mahallelerinde mevcut olan 294 baş anaç manda sayısının 900 başa çıkartılarak, elde edilecek sütün kadın eliyle en iyi şekilde değerlendirilmesi ve kırsalda yaşayan çiftçilerimizin hayat standartlarının yükseltilmesi planlanmaktadır.  Amaç;  Kadın elinin daha etkin bir şekilde yer alması  Mevcut ve yeni manda üreticilerinin kalkınması ile hayat standartlarının yükseltilmesi  Köyden kente göçün engellenmesi  Sürdürülebilir kırsal kalkınmaya destek olmaktır. Proje ile; Eskişehir Merkez ve İlçe Mahallelerinde mevcut olan 69.483 baş anaç sığırın döl verim ölçütlerinin iyileşmesini sağlayarak, elde edilecek yavrular ve süt miktarının artırılması sonucu kırsalda yaşayan çiftçilerimizin hayat standartlarının yükseltilmesi planlanmaktadır.

 Amaç;  Sığırlarda döl veriminin artırılarak ülkenin et ve süt ihtiyacının karşılanmasına katkıda bulunmak  Üreticilerinin hayat standardının yükseltilmesi  Köyden kente göçün engellenmesi  Sürdürülebilir kırsal kalkınmaya destek olmaktır. Proje ile; Bilginin en önemli üretim faktörü ve girdi haline geldiği günümüz tarımında, kadın erkek çiftçilerin bilgi taleplerinin ve ihtiyaçlarının hızlı, etkili ve sürdürülebilir bir biçimde karşılanarak verimliliğin artması, çiftçi refahının yükselmesi ve gıda güvenliğinin güvence altına alınması sağlanacaktır.

Projenin Hedefleri;

 Kapasite Geliştirme  Kadın Odaklı Yayım  Katılımcı Yaklaşım  Yayım Birliği Ağının Kurulması  Tarımsal Yayım Stratejilerinin Belirlenmesidir. Projenin Bütçesi : 15.000 TL Projenin Süresi : 20.02/23.02.2017 Projenin Amacı:  İdareciler, Veteriner Hekim, Ziraat Mühendisi, Gıda Mühendisleri ve bu konuda ilgili diğer teknik personellere Kaliteli Çiğ Süt Üretimi için Sığırlarda Mastitis Hastalığının Önlenmesi ve Sağım Hijyeni konularında eğitim verilmesi  Katılımcıların bu konudaki bilgi ve farkındalıklarının artırılması,  Eğitimi alan katılımcıların Eskişehir süt işleme tesisleri, mandıralar ve süt toplama merkezleri ve hayvan yetiştiricilerine yönelik edindikleri bilgileri denetim hizmetleri ve eğitimler yolu ile aktarmaları  Enfeksiyon içermeyen kaliteli sütün temini ile gıda güvenliğinin sağlanması  Gıda kaynaklı hastalıkların önlenmesi  Halk sağlığının korunmasına katkı sağlanması hedeflenmiştir. Proje Başlangıç Tarihi: 05.12.2018 Proje Bitiş Tarihi : 05.03.2019 Amaç;  Itri ve tıbbi bitki yetiştiriciliği konusunda üreticileri bilgilendirildi.  Itri ve tıbbi bitki yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması sağlandı.  İlimiz ve ilçemizde ürün çeşitliliğinin arttırılması hedeflendi.  Doğal ve biyolojik kaynakların korunması amaçlandı.  Kırsalda kalkınmanın sağlanması amaçlandı.  Proje kapsamında 50 yetiştiriciye eğitim verilmiştir. Projenin Amacı: Geçit Kuşağı Tarımsal Araştırma Enstitüsünde geliştirilen, TÜBİTAK KAMAG projesi olarak uygulanan çalışmanın, çiftçilerimize yayımı ve buğdayda mevsim içi klorofil okumalarına bağlı olarak azotlu gübre kullanımının tavsiye edilmesi projesidir. Kaliteli ve yüksek verimli buğday elde etmek için optimum gübreleme yapılmaktadır. Yapılan proje ile protein ortalaması %20 artırılmış ve buna bağlı olarak dekarda 29,80 TL gelir artışı sağlanmıştır. Verimin yanında kalitenin arttırılması ve gübre kaynaklı çevre kirliliğinin önüne geçilmesi amaçlanmıştır. (Devam eden) Proje Bütçesi : 72.750,00 TL Projenin Amacı: Islah çalışmaları sonucu geliştirilen yeni çeşitlerin (Hüseyinbey, Çelikoğlu, Ofis1 ve Ofis2) ve yetiştirme tekniklerinin tarımsal yayım metotları ile üreticiye ulaştırılması, Araştırmacı-Yayımcı-Üretici arasındaki bağın güçlendirilmesi amacıyla hazırlanmıştır.(Devam eden) Proje Bütçesi : 51.000,00 TL

(11 adet)

Islah Alan Proje Maliyeti No İlçe/Mahalle Proje Süresi (da) (TL)

1 Sivrihisar/Aşağıkepen 77.554 553.400,00 2015-2019 2 Beylikova/Yeniyurt 9.605 216.300,00 2015-2019 3 Odunpazarı/Sultandere 2.615 134.484,00 2017-2019 4 Alpu/Osmaniye 2.987 532.000,00 2018-2022 5 Mahmudiye/Tokathan 1.252 142.500,00 2018-2020 6 Mahmudiye/Mesudiye 1.140 114.620,00 2018-2020 7 Çifteler/Yıldızören 2.784 122.000,00 2018-2020 8 Odunpazarı/Kıravdan 1.175 38.500,00 2018-2020 9 Seyitgazi/Karaören 1.538 249.000,00 2019-2021 10 Sivrihisar/Yukarıkepen 280 120.400,00 2019-2021 TOPLAM 100.930 2.223.204,00 Meralarımızın %3,4’ünde ıslah çalışmaları devam etmektedir. (1.300 adet dikilecektir.)

Uygun olabilecek araziler değerlendirilmektedir. 1. Etap İnşaatı Tamamlandı. Tasarruf tedbirleri kapsamında bu yıl ödenek aktarılmamıştır. Ödenek aktarıldığında proje uygulanmaya devam edilecektir. 50 Baş Kapasiteli 19 Parsel

100 Baş Kapasiteli 8 Parsel

2 Adet 200 Baş Kapasiteli 58 Parsel Tamamlandı

500 Baş Kapasiteli 4 Parsel

Sanayi Parseli (Yem Fab.,Mezbaha, Gübre Bertaraf Gübre Bertaraf, Paketleme ve 5 Parsel projesi inşaat Biyogaz vb.) aşamasındadır.

T O P L A M 94 Parsel

 15 Parselin Satışı Tamamlanmış, 12 Parsel için talep listesi hazırdır. Proje Kapsamında; • Orta Anadolu Merinosu Koyun Irkının Halk Elinde Islahı (2 adet proje) • Ramlıç Koyun Irkının Halk Elinde Islahı (2 adet proje) • Pırlak Koyun Irkının Halk Elinde Islahı (1 adet proje)

Proje; • 9 ilçede • 120 yetiştirici • 28.685 baş anaç koyun ve 1.128 baş damızlık koç olmak üzere toplam 29.813 küçükbaş hayvan ile uygulanmaktadır.

2019 yılında Bakanlığımızdan ödenek tahsis edilmemiştir. Ödenek tahsis edildiğinde projenin uygulanmasına devam edilecektir. Projenin Amacı: Projemiz, Koyunculuk sektöründeki en önemli sıkıntılardan biri olan damızlık materyal temini problemini ortadan kaldıracaktır. Ekonomiye bölgesel bir katkı sağlayacağı gibi ülkemizdeki en önemli konulardan olan kırmızı et açığını da kapatacak olan önemli bir adımdır. Proje Hayvancılık Genel Müdürlüğümüz tarafından desteklenmektedir. Proje tamamlandığında bu istasyondan satılacak her beş baş hayvan için Bakanlığımızca belirlenen oranlarda üreticilerimize hibe verilecektir. Proje Bütçesi: 1.400.000,00 TL Proje Hibesi : 300.000,00 TL

Projenin Amacı: 2019-2020 yılları arasında iki yıl süre ile Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya illerinde uygulanacak olup; ıslah çalışmaları sonucunda kuraklığa toleranslı MESUT ve REİS buğday çeşitlerinin Tarımsal Yayım Metotlarını kullanarak kısa sürede çiftçilere aktarmak amacıyla planlanmıştır. 2019 yılında Sivrihisar’da uygulanmış olup, 2020 yılında Alpu İlçesinde demonstrasyonlar kurulmuştur. (Devam eden) Proje Bütçesi : 40.200,00 TL 8- ÇÖLLEŞME VE EROZYONLA MÜCADELE PROJELERI

Proje Uygulama Uygulama Yeri Projelerin Amacı Proje Bütçesi Zamanı ve Alanı

Bakanlığımızca onaylanan proje 2019-2023 yıllarında 1.102.499,00 TL Mahmudiye/Balçıkhisar 3.713 dekar alanda Bu projenin uygulanmasındaki asıl uygulanacaktır. amaç üzerinde ot vejetasyonu azalmış veya kaybolmuş mera alanlarının, tekrar kazanılmasıdır. Bakanlığımıza gönderilen Bu sayede mera alanlarında erozyon projenin 2019-2023 ve çölleşmenin önüne geçilecektir. yıllarında 1.905 dekar 365.896,00 TL Seyitgazi/Yazıdere alanda uygulanması Proje uygulamaya geçilmiş: Orman planlanmıştır. Bölge Müdürlüğünce Toprak numuneleri alınarak uygun ağaç Bakanlığımıza gönderilen seçimleri yapılmaktadır. projenin 2019-2023 yıllarında 510 dekar Sivrihisar/Yukarıkepen 234.880,00 TL alanda uygulanması planlanmıştır. .

Proje uygulamaya geçilmiş; Orman Bölge Müdürlüğünce Toprak numuneleri alınarak uygun ağaç seçimleri yapılmaktadır.

Proje Bütçesi : 32.000 TL Mantar yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılması ile kırsal yerleşimlerde yeni bir alternatif geçim ve istihdam kaynağı oluşturulması amacı ile gerçekleştirilen proje ile;  Besin değeri yüksek olan kültür mantarının üretim miktarlarının artışı  Mantar tüketiminin daha ucuza gerçekleşmesi  Ülkemiz insanının daha sağlıklı beslenmesinin sağlanması  İthalata verdiğimiz dövizin ülkemiz sınırları içerisinde kalmasının sağlanması  İlçemiz çiftçilerinin mantar üretimiyle gelirlerinin artması amaçlanmaktadır. Proje 04.02.2019 – 04.02.2022 tarihleri arasında 3 yıl boyunca uygulanacaktır. Projenin Amacı: Müdürlüğümüz Arazi Toplulaştırma ve Tarımsal Altyapı Şube Müdürlüğü ve Çayır, Mera ve Yem Bitkileri Şube Müdürlüğü çalışanlarına, BEBKA Teknik Destek Pragramı kapsamında ArcGIS yazılımı kullanma eğitimi verilecektir. Böylece İlimiz arazi varlığı, yer altı ve yer üstü zenginlikleri, ürün deseni, su kaynakları vb. hususlar daha hızlı ve daha doğru bir şekilde kontrol edilebilecek ve planlanabilecektir. Tahmini Proje Bütçesi : 50.000 TL 9Aralık 2019 tarihinde BEBKA ile sözleşme imzalanmış olup ihale süreci devam etmektedir. 11- BESTCHEESE

Avrupa Birliği Erasmus + kapsamında hazırlanan proje ile ülkemize ait yöresel peynirlerin yok olmaktan kurtarılması ve dünya ülkelerine tanıtılması amaçlanmıştır. Proje ön değerlendirmeyi geçmiş olup sözleşme imzalanmıştır.

Proje Bütçesi: 128.000 Euro

(12 adet) Projenin Amacı: Eskişehir Damızlık Koyun Keçi Yetiştiriciler Birliği ile ortaklaşa hazırlanan proje kapsamında hayvanlarda dış paraziter mücadelenin etkin yapılması ve küçükbaş hayvanlarda verimliliği arttırmaya yönelik damızlık koç ıslahında kullanılmak üzere suni tohumlama ünitesi kurulması, 2020 yılı İl Özel Proje formatında hazırlanarak Bakanlığımıza sunulmuştur.

Tahmini Proje Bütçesi : 400.000,00 TL Projenin Amacı: İlimizde faaliyet gösteren Eskişehir İli Mahmudiye Çifteler Han İlçeleri Süt Üreticileri Birliğine üye 15 baş ve üzerinde süt ineği bulunan, günlük en az 200 en çok 500 lt süt üreten, süt tankının kurulabileceği yeterli şartlara sahip 15 üreticiye süt soğutma tankı temin ederek, çiğ süt kalitesinin artırılmasına katkı sağlamak ve tarımsal işletmelerin refah düzeyinin artırılmasıdır. Proje hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilmiştir.

Tahmini Proje Bütçesi : 270.500,00 TL Projenin Amacı: Kurum personellerinin destekleme ödemeleri için yaptıkları arazi kontrollerini kolaylaştırmak, kayıt altına almak, yönetimin personel çalışmalarını planlama ve izleme olanağını sağlamaktır. 2018 Yılında BEBKA kaynaklı Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Tarıma Entegre Edilmesi (Teknik Destek) Projesi kapsamında Müdürlüğümüzden 200 adet personel, eğitim almıştır. Yazılım, eğitime katılan çalışanların fikir ve görüşleri doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. ÇKS verilerinin Bulut Server’da paylaşılması işlemi izin aşamasındadır. Projenin Amacı:  Sağlıklı bir Tarım Borsası oluşturulması  Üretimin yaygınlaştırılarak üreticinin desteklenmesi  Üreticiler arasında fiyat birlikteliği sağlanması  Tüketicilerin daha uygun fiyata ürün alabilmeleri  Tarımsal ürünlerde şeffaflık sayesinde spekülatif fiyatlanmaların bitmesi  Üretici ile tüketiciyi en kısa yoldan buluşturarak üreten ve tüketenin korunması, aracı sayısının azalması  İhracatın artması sağlanarak Kırsalda Sürdürülebilir Kalkınmaya destek olunmasıdır.

Projenin Amacı: Üreticilerimizin su kaynaklarını daha etkin bir şekilde kullanarak, doğru bitki besleme ve bitki yetiştirme teknikleri ile birim alandan daha fazla ürün almasının ve bilinçli gübreleme ile toprak-su kirliliğinin önlenmesi için teknik destek verilecektir. Proje hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilmiştir. Tahmini Proje Bütçesi : 54.000,00 TL

Projenin Amacı: Alternatif ürün arayışında olan Mihalgazi Çiftçisinin son günlerde adı sıkça anılmaya başlanan Moringa bitkisiyle tanışarak bölgeye adaptasyonunu ölçmek, yetiştirmek, analizlerini yaptırarak kalitesini belirlemek, pazarlama imkanlarını araştırmak ve bölge çiftçisine yeni gelir kapısı oluşturmak. Proje hazırlanarak Bakanlığımıza müracaatta bulunulmuştur. Tahmini Proje Bütçesi : 85.000,00 TL Projenin Amacı: İlimiz Orta Sakarya Vadisinde bulunan Mihalıççık, Mihalgazi ve Sarıcakaya İlçelerimizdeki sulanabilen ve kullanılmayan, terk edilmiş/atıl 1.500 dekar tarım arazisinde; Zeytin, Kiraz, Trabzon Hurması gibi getirisi yüksek ve bölgelerle özleşmiş meyve türlerinin yetiştiriciliğinin yapılmasıdır. En az 200 küçük tarımsal işletme sahiplerine modern meyve bahçeleri tesis edilerek refah düzeylerinin artırılması hedeflenmektedir. Proje hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilmiştir.

Tahmini Proje Bütçesi : 2.477.000,00 TL Projenin Amacı: Mihalgazi ve Sarıcakaya İlçelerinde 400.000 m² serada biyolojik ürünler kullanılarak çevreye ve insan sağlığına faydalı yüksek getirili ürün yetiştirilmesinin sağlanmasıdır. Proje hazırlanarak Bakanlığımıza gönderilmiştir.

Tahmini Proje Bütçesi : 505.175,00 TL Projenin Amacı: Ülkemiz tarımsal ürünler ithalatında en önemli kalemlerden biri olan, sanayi ara ürünlerinin ülkemizde üretilmesini sağlamak üzere fizibilite raporlarını hazırlamak, sanayiciye sunmak, ülkemizin döviz ihtiyacını azaltmak, tarımsal ürünlerin çeşitlenmesini sağlayarak üreticilerimizin gelirlerini arttırmaktır. İnülin Üretimi Fizibilite Raporu tamamlanarak Bakanlığımıza sunulmuştur. Projenin Bütçesi :1.329.946 TL Seralar ile ilçemizde tam zamanlı 8 kişi, yarı zamanlı 40 kişi istihdam edilecektir. Proje kapsamında;  Kırsalda Kadın Girişimciliğinin Arttırılması Eğitimine 40 kadın çiftçimiz,  Çiftçi toplantılarına 150 üreticimiz  Nevşehir teknik inceleme gezisine katılacak olan 20 üreticimiz  Antalya’daki teknik gezi ve GROWTECH 2019 tarım fuarına 20 üreticimiz  İlçemizdeki kırsal kalkınma kooperatifleri ile üretici birliklerindeki 120 üyeye kooperatifçiliğin daha etkin ve verimli olmasına yönelik eğitimler verilecektir. Proje Bakanlığımız TAGEM’den sağlanacak 48.000 TL bütçe ile gerçekleştirilecektir. Amaç;  Verimliliği yüksek çörek otu çeşitlerinin ilçemiz çiftçilerine yapılacak demontrasyon çalışmaları ile buluşturulması  İlçemiz çörekotu ekiliş alanlarında verimin ve üretimin arttırılması  İlimizin diğer ilçelerindeki çörekotu ekilişi yapan veya yapmak isteyen çiftçilerimiz için de bir model olması  Ülkemizdeki çörekotuna olan artan talebe cevap verilmesi  Eskişehir Geçit Kuşağı Enstitüsünce ıslahı yapılan ”Çameli” çörekotu çeşidinin ülkemiz tarımında yaygınlaşması sonucu dünya çörekotu piyasasında ülkemizin uluslararası rekabet gücünün artmasını sağlayarak hedeflerini büyütmesine önemli katkıları olacaktır. 12- YENİ HİZMET BİNASI PROJESİ

İl Müdürlüğümüz çalışmalarının tek bir kampüste etkin şekilde yürütülmesi amacıyla hazırlanan yeni hizmet binası projemiz;  9.965 m2  247 Oda  Projenin yaklaşık maliyeti 20 Milyon TL