25 lat minęło jak jeden dzień... 25 lat – trudno uwierzyć, że tak długo śpiewa i gra Srebrne Krzyży Zasługi dla : Kapela Ludowa „Przepióreczka”. Kazimierza Sokalskiego, Od początku założenia Kapela działa przy Gminnym Władysława Delimata, Ośrodku Kultury, Bibliotek Promocji i Wypoczynku w Dydni, Józefa Rachwała biorąc czynny udział w życiu kulturalnym gminy. Brązowe Krzyży zasługi dla : Za 25 lat niestrudzonej pracy na niwie kultury, pro- Zofii Kosteckiej, mowanie Gminy Dydnia poza jej granicami, kultywowa- Romana Sokalskiego nie tradycji ludowych Wójt Gminy Dydnia Jerzy F. Adam- Uroczystość wręczenia odznaczeń odbyła się ski wystąpił z wnioskiem o przyznanie złotych, srebrnych 15 lutego 2011 roku w sali kolumnowej Urzędu Woje- i brązowych krzyży zasługi dla członków kapeli. Decyzją wódzkiego w Rzeszowie. Odznaczenia wręczyła Woje- Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komo- woda Podkarpacki Małgorzata Chomycz. Pośród licznie rowskiego przyznano: zgromadzonych na tej pięknej uroczystości zaproszonych Złote Krzyże Zasługi dla: gości Kapela „Przepióreczka” prezentowała się bardzo Wandy Rachwał, okazale i dostojnie. Powaga i łzy wzruszenia świadczyły Urszuli Wójtowicz, o randze tego spotkania. Miłym akcentem ceremonii wrę- Zofii Myćka, czenia odznaczeń, był chyba najkrótszy w całej karierze Szymona Rachwała kapeli „Koncert”. Zgromadzeni goście usłyszeli w wykonaniu Kapeli fot. J. Adamski tylko dwa utwory ludowe, ale na pewno będą one szcze- gólnie zapamiętane przez samych wykonawców, jak i słuchaczy. Uroczystość zakończyła się sesją zdjęcio- wą kapeli z Wojewodą Podkarpackim Panią Małgorzatą Chomycz. Gratulacje i słowa uznania dla „Przepióreczki” przewijały się tego dnia w kuluarach Urzędu Wojewódz- kiego. Po dużej dawce wzruszeń i emocji Kapela Ludowa została zaproszona na uroczysty obiad wydany przez Dy- rektora Gminnego Ośrodka Kultury, Bibliotek, Promocji i Wypoczynku w Dydni Jacka Adamskiego. W spotkaniu wziął udział Wójt Gminy Dydnia oraz pracownicy GOKBPiW. Były wspomnienia, wspólne śpiewy i tańce do późnych godzin wieczornych.

Jubilaci z Wojewodą Podkarpackim Małgorzata Turopolska Zofia Pytlowana Budżet Gminy Dydnia na 2011 r. Joanna Stanisławczyk Definiując system budżetowy należy koncentrować a z drugiej strony nie większe od ustawowo ustalonej uwagę na czterech podstawowych jego elementach. wysokości wydatki budżetowe (wydatków tych nie moż- 1. ramach prawnych określających za pomocą odpowied- na zwiększać bez odpowiedniego ku temu uprawnieniu nich przepisów ustawowych – zarówno ustawy o pod- ustawowego nawet w przypadku osiągnięcia dochodów stawowym legislacyjnie znaczeniu, jaką jest ustawa większych od zaplanowanych), stanowiąc podstawę konstytucyjna, jak i innych ustaw oraz aktów prawnych dosyć sztywnych rygorów gospodarki budżetowej. niższego rzędu – organizację i sposób funkcjonowania System budżetowy państwa stwarza prawne, orga- gospodarki budżetowej; nizacyjne i planistyczne ramy dla gospodarki budżetowej. 2. strukturze organów władzy państwowej oraz organów Pojęciem gospodarka budżetowa określa się wszystkie administracji rządowej, kierujących i zarządzających czynności podejmowane przez naczelne organy władzy gospodarką budżetową zgodnie z przyznanymi im usta- państwowej oraz centralne i terenowe organy administra- wowo kompetencjami; cji rządowej wraz z podporządkowanymi im jednostkami 3. dochodach i wydatkach budżetowych, których konstruk- organizacyjnymi – w zakresie planowania dochodów i cja i dobór powinny być dostosowane do funkcji budże- wydatków oraz gromadzenia i wykorzystania środków bu- tu, a szczególnie do celów formułowanych w ramach dżetu państwa – zgodnie z wyznaczonymi tym organom polityki budżetowej państwa, która jest ściśle powiąza- ustawowo zadaniami podlegającymi finansowaniu budże- na z polityką finansową, gospodarczą i społeczną pań- towemu. stwa; Projekt założeń polityki gospodarczo-społecznej 4. urządzeniach planistycznych, a szczególnie na corocz- i budżetu są budowane w zgodności z sobą. Podstawo- nie ustalanym – w formie ustawy – planie dochodów wa konstrukcja budżetu jest oparta na zasadzie jedności i wydatków budżetowych, odnoszących się do ogółu materialnej. Według tej zasady ze wszystkich wpłat do- organów państwowych i innych podmiotów gospodarki konywanych do budżetu jest tworzony jeden fundusz bu- budżetowej, o obligatoryjnym dla tych pomiotów cha- dżetowy. Tym samym zasada ta nie pozwala na łączenie rakterze – zapewniającym z jednej strony nie mniejsze poszczególnych rodzajów dochodów budżetowych z kon- od ustawowo ustalonej wysokości wpłaty do budżetu, kretnymi wydatkami.

Nasza Gmina Dydnia I/2011  Całość procedury budżetowej obejmuje cztery tu budżetu. Wnioski takie obejmują propozycje zadań ko- etapy: niecznych do wykonania w danym roku. 1. opracowanie projektu budżetu; Wszystkie materiały prezentujące potrzeby jedno- 2. uchwalenie budżetu; stek organizacyjnych i mieszkańców, składane są do wójta 3. wykonanie budżetu; (zarządu) gminy w wyznaczonym terminie .W oparciu o 4. sprawozdawczość i kontrolę wykonania budżetu obliczone kwoty dochodów gminy, na które składają się: Jednym z licznych organów prowadzących proce- dochody własne gminy, dotacje celowe na realizację za- durę tworzenia budżetu jest Gmina. Gmina realizuje zada- dań własnych oraz zleconych z zakresu administracji rzą- nia publiczne (o znaczeniu lokalnym), a więc do zakresu dowej, kwota subwencji należnej z budżetu państwa, a działania gminy należą sprawy związane z zaspokojeniem także na podstawie przedłożonych materiałów informacyj- zbiorowych potrzeb społeczności lokalnych. Zaspokoje- nych i wniosków od kierowników jednostek budżetowych, nie tych potrzeb przestaje być domeną państwa. Gmina radnych wójt gminy opracowuje projekt budżetu. wykonuje te zadania w imieniu własnym, a nie w imieniu Przygotowany w ten sposób projekt uchwały bu- państwa, czyni to na własną odpowiedzialność, co z ko- dżetowej wraz z uzasadnieniem przedkładany jest orga- lei oznacza, że staje się ona samodzielnym podmiotem, a nowi stanowiącemu (radzie gminy) oraz regionalnej izbie państwo (rząd) - poza przypadkami określonymi w przepi- obrachunkowej do 15 listopada roku poprzedzającego rok sach – nie może wkraczać w sferę jej działalności. budżetowy. Gmina uzyskuje osobowość prawną, co w konse- W zależności od kondycji finansowej gminy w kwencji oznacza, że staje się ona uczestnikiem obrotu go- uchwale budżetowej określa się wysokość deficytu lub spodarczego. Może posiadać własny majątek samodziel- nadwyżki ze wskazaniem źródeł pokrycia deficytu lub nie nim zarządzać, zaciągać zobowiązania. przeznaczenia nadwyżki. Gmina ma prawo do podejmowania każdej sprawy Do czasu podjęcia uchwały budżetowej projekt jest o charakterze publicznym i znaczeniu lokalnym. Oprócz podstawą gospodarki finansowej gminy, nie później jed- zadań własnych, gmina realizuje także zadania zlecone, nak niż do 31 stycznia roku budżetowego. Jeżeli w tym na których realizację uzyskuje środki od państwa. Gminy terminie budżet nie zostanie uchwalony przez radę gminy, mogą prowadzić działalność gospodarczą, przy czym dzia- kompetencja do jego uchwalenia przechodzi na regional- łalność ta powinna być ukierunkowana przede wszystkim ną izbę obrachunkową, która powinna ustalić budżet w na zadania o charakterze użyteczności publicznej, czyli na niezbędnym zakresie. zaspokojenie zbiorowych potrzeb ludności. Do fakultatywnych elementów uchwały budżetowej Do zakresu działania gminy należą wszystkie zada- można zaliczyć: upoważnienie wójta do zaciągania poży- nia publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone usta- czek oraz kredytów, upoważnienie do dokonywania zmian wami na rzecz innych podmiotów. Zadania własne obej- w budżecie. mują w szczególności następujące dziedziny: Budżet Gminy Dydnia - ład przestrzenny, gospodarkę terenu i ochronę środowi- Prace na projektem uchwały budżetowej rozpoczę- ska, ły się we wrześniu 2010 r. Wójt Gminy wydał zarządzenie - gminne drogi, ulice, mosty, place, w oparciu o ustawę o finansach publicznych oraz Uchwałę - wodociągi zaopatrzenie w wodę, kanalizację, oczysz- Rady Gminy w sprawie procedury opracowania i uchwala- czalnie, energię elektryczną i cieplną, nia uchwały budżetowej. - lokalny transport zbiorowy, Projekt uchwały budżetowej po stronie dochodów - ochronę zdrowia, został opracowany na podstawie informacji otrzymanych - pomoc społeczną, z Ministerstwa Finansów, Wojewody Podkarpackiego oraz - oświatę, dane szacunkowe dotyczące dochodów realizowanych - kulturę fizyczną. bezpośrednio przez administrację Urzędu Gminy na pod- Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finanso- stawie planu 2010 r. oraz przewidywanego wykonania wą. Samodzielność w tym zakresie powinna oznaczać, iż 2010 r. gmina związana jest tylko i wyłącznie przepisami prawa. Projekt uchwały budżetowej po stronie wydatków Budżet jest podstawowym instrumentem zarzą- został opracowany na podstawie złożonych materiałów dzania finansami gminy. Pozwala gminie zaplanować jak planistycznych przedstawionych przez kierowników jed- rozdysponować dostępne środki finansowe. Budżet jako nostek organizacyjnych, kierowników referatów UG, dyr. plan finansowy obejmuje dochody, wydatki oraz przychody instytucji kultury i kierownika samorządowego zakładu bu- i rozchody. dżetowego. Inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwa- Projekt uchwały budżetowej został złożony w listopa- ły budżetowej przysługuje wyłącznie zarządowi jednostki dzie do Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) i Rady Gminy. samorządu terytorialnego, czyli wójtowi, burmistrzowi lub Projekt uchwały budżetowej był przedmiotem kon- prezydentowi miasta. sultacji w Komisjach Rady Gminy. Aby utworzyć budżet, który zaspokajałby potrzeby Gmina otrzymała pozytywną opinię o projekcie mieszkańców, podległych jednostek, konieczne jest wła- uchwały budżetowej z RIO i Komisji Budżetu Finansów i ściwe rozeznanie wszystkich ich potrzeb. Dlatego też w Rozwoju Gospodarczego Rady Gminy Dydnia. pierwszej kolejności kierownicy gminnych jednostek or- Po dokonaniu poprawek w projekcie Uchwały bu- ganizacyjnych opracowują plany zadań do wykonania w dżetowej wskazanych przez RIO projekt uchwały budżeto- danym roku, tworząc w ten sposób projekty planów finan- wej po stronie dochodów stanowi kwotę 21999958 zł – po sowych. Również radni mogą składać wnioski do projek- stronie wydatków 22635062 zł.

 Nasza Gmina Dydnia I/2011 Planowany deficyt stanowi kwotę 635104 zł Na sfi- nę przez ustawę o samorządzie gminnym (art. 7 wymienia nansowanie planowanego deficytu gmina posiada wolne katalog zadań) jak również realizację zadań zleconych z środki z roku 2010. zakresu administracji rządowej. Gmina nie planuje w 2011 roku zaciągać kredytów Realizację zadań określonych w projekcie uchwały i pożyczek poza ustalonym limitem zobowiązań na sfinan- budżetowej zakłada się w granicach możliwości finanso- sowanie przejściowego deficytu budżetu (2600000). Za- wych gminy. dłużenie na koniec 2010 roku 10460221 zł plus planowany Zofia Pytlowana deficyt (50,4%). Projekt uchwały budżetowej na 2011 rok Joanna Stanisławczyk obejmuje realizację zadań własnych nałożonych na gmi- Memoriał Jana Pawła II

W oczekiwaniu na beatyfikację Jana Pawła II - nie- Turniej poprowadził a zarazem sędzią był Pan Wie- zwykłe wydarzenie dla wszystkich, dla których osoba Wiel- sław Sowa. Zawodnicy rozegrali trzy mecze – gra odbyła kiego Papieża była i pozostaje autorytetem i autentycznym się na zasadzie „każdy z każdym”. Trzymającym w napięciu świadkiem wyznawanych wartości, Szkoła Podstawowa im. rozgrywkom przyglądali się widzowie, którzy wytrwale kibi- Jana Pawła II oraz parafia pw. Matki Boskiej Częstochow- cowali swoim zawodnikom. Gra była bardzo wyrównana. skiej w Jabłonce organizują cykl imprez artystyczno – spor- Niepokonana okazała się drużyna nauczycieli - oni zdobyli towych ku czci Jana Pawła II. statuetkę upamiętniającą Turniej, którą przekazali do Izby W programie Pamięci Jana Pawła II w naszej szkole. 19.02.2011r. godz. 11:00 - Turniej Piłki Siatkowej - drużyny: nauczycie- le – księża – pracownicy UG (sala gimnastyczna SP w Jabłonce) 19.03.2011r. 17:00 - Msza Święta w Kościele 18:00 - „Był taki człowiek...” Wieczór poezji dla Jana Paw- ła II (Centrum Kultury przy SP w Jabłonce) 02.04.2011r. 17:00 - Msza Święta w Kościele 18:00 - „Wyśpiewajmy naszą radość” - Recital pieśni i pio- senki religijnej (Centrum Kultury przy SP w Jabłonce)

07.04.2011r. fot. ks. M. Wójcik godz. 9:00- 13:00– „Moja droga do świętości” – warsztaty Mecz nauczycieli i służby liturgicznej plastyczne i konkurs dla uczniów szkół gminy Dydnia (Centrum Kultury przy SP w Jabłonce) W podziękowaniu za udział w Turnieju Piłki Siatko- 01.05. 2011r. wej wszyscy zawodnicy otrzymali książkę „Szepty historii. 15:00 – nabożeństwo w Kościele Szkoła w Jabłonce w latach 1894-2010”. Pamiątkowe wpisy 16:00 – „Wdzięczni za dar beatyfikacji”– modlitewne spo- uczestników spotkania do kroniki szkolnej stały się cząstką tkanie przy pomniku Jana Pawła II (SP w Jabłonce) historii naszej szkoły. W tym miejscu Organizatorzy Turnieju – Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II oraz Parafia pw. MB Czę- stochowskiej w Jabłonce serdecznie dziękują wszystkim Uczestnikom Memoriału za zaangażowanie i chęć uczest- nictwa w spotkaniu. Zuzanna Dmitrzak fot. ks. M. Wójcik

Uczestnicy Turnieju Piłki Siatkowej fot. ks. M. Wójcik „Sport powinien budzić miłość do życia, uczyć ofiar- ności, szacunku i odpowiedzialności, pozwalając należycie docenić wartość każdego człowieka” - te słowa Jana Pawła II stały się myślą przewodnią Turnieju Piłki Siatkowej, któ- ry odbył się 19 lutego 2011r. Na sali gimnastycznej naszej szkoły spotkały się trzy drużyny siatkarskie z gminy Dydnia: drużyna nauczycieli, pracowników Urzędu Gminy oraz (w imieniu księży) służby liturgicznej. Wpis w Pamiątkowej Księdze

Nasza Gmina Dydnia I/2011  Sołtysi Gminy Dydnia – kadencja 2011 - 2015 Od 15 stycznia odbywały się w gminie zebrania li swoich sołtysów oraz rady sołeckie na lata 2011– 2015. sołeckie - pierwsze w Uluczu. Dzień później zebrania w Wybory sołtysów i rad sołeckich odbywają się w Wydrnej i Jabłonce, 23 stycznia w Dydni i Grabówce, 30 trakcie zebrań wiejskich, które są czasem jedyną okazją stycznia w Obarzymie i Krzemiennej, 2 lutego w Niewistce do uzyskania informacji od Wójta Gminy na temat wy- i Temeszowie, 5 lutego w Końskiem, 6 lutego w Niebocku, konanych i planowanych przedsięwzięciach dla lokalnej wreszcie 13 lutego cykl spotkań zakończyły zebrania w społeczności. Sołtysi są ogniwem łączącym mieszkańców Krzywem i Witryłowie. z samorządem i mogą proponować, co warto w danym Mieszkańcy poszczególnych miejscowości wybiera- sołectwie przeprowadzić w pierwszej kolejności.

Roman Janowicz Józef Pelczar Stanisław Pałys Andrzej Orłowski Sołtys wsi Dydnia Sołtys wsi Grabówka Sołtys wsi Jabłonka Sołtys wsi Końskie

Stanisław Grzesiewicz Józef Toczek Ryszard Kopczyk Michał Pałys Sołtys wsi Krzemienna Sołtys wsi Krzywe Sołtys wsi Niebocko Sołtys wsi Niewistka fot. G. Cipora Kazimierz Wójcik Andrzej Kłyż Tadeusz Stareńczak Władysława Wiśniowska Sołtys wsi Obarzym Sołtys wsi Temeszów Sołtys wsi Ulucz Sołtys wsi Witryłów

 Nasza Gmina Dydnia I/2011 Wśród 4 osób, które wskazano, iż sołtys korzysta z ochrony prawnej przysłu- będą pełnić tę funkcję po raz gującej funkcjonariuszom publicznym. Pojęcie funkcjona- pierwszy jest jedna kobieta. riusza publicznego zostało zdefiniowane w art. 115 § 13 Zmiany na stanowisku sołtysa kodeksu karnego. Jak słusznie zauważył Sąd Apelacyj- nastąpiły w miejscowościach: ny w Krakowie w wyroku z dnia 29 października 2002 r., Grabówka, Niewistka, Koń- sygn. akt II AKA 258/02, sołtys nie jest funkcjonariuszem skie, Witryłów. państwowym, jednakże przysługuje mu taka sama ochro- Na zdjęciach zaprezen- na prawno-karna, jaka przysługuje funkcjonariuszowi towane są sylwetki sołtysów państwowemu. Gminy Dydnia na kadencję Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych 2011 - 2015 w opinii odpowiadającej na pytanie czy sołtys jest oso- bą publiczną w rozumieniu Ustawy o ochronie danych Prawa i obowiązki sołtysa osobowych i czy jego dane osobowe podlegają ochronie Zgodnie z art. 36 ust. 1 przewidzianej jej przepisami stwierdził, powołując się na Franciszek Świątek Ustawy o samorządzie gmin- art. 61 Konstytucji oraz Ustawę o dostępie do informacji Sołtys wsi Wydrna nym (usg) w sołectwie są dwa publicznej, że dane osobowe sołtysa, o ile ściśle wiążą się organy: uchwałodawczy, jakim z pełnioną przez sołtysa rolą publiczną i nie wkraczają w jest zebranie wiejskie oraz wykonawczy – sołtys. W cyto- jego prywatność, podlegają ograniczonej ochronie praw- wanym wyżej przepisie wskazany został również charak- nej. Sołtys bądź urząd gminy winien je zatem udostępnić ter prawny rady sołeckiej, która posiada jedynie charakter osobom zainteresowanym, zaś sam sołtys powinien mieć doradczy i nie jest organem jednostki pomocniczej. świadomość zastosowania przepisów Ustawy o dostępie W art. 35 ust. 3 pkt 3 usg określono, że zadania do informacji publicznej. organów jednostki pomocniczej uregulowane muszą być Statut sołectwa w jej statucie. Wykonywanie przez sołtysa określonych Kształt statutu jednostki pomocniczej ma zasadni- zadań wskazanych w statucie sołectwa wynikać będzie z cze znaczenie dla funkcjonowania wspólnoty samorządo- zadań rzeczywiście przekazanych przez gminę do sołec- wej znajdującej się w jej obrębie i bezpośrednio wiąże się twa jako jednostki pomocniczej. Sołtys przede wszystkim z ideą funkcjonowania jednostek pomocniczych gminy. będzie organem wykonawczym uchwał zebrania wiejskie- Nadzór i kontrola nad działalnością organu wyko- go oraz realizatorem zadań wynikających z przepisów nawczego sołectwa uregulowany winien być w statucie prawa. sołectwa zgodnie z art. 35 ust. 3 pkt 5 usg. Wykonywa- Poniżej omówione zostaną wybrane zadania i nie czynności nadzoru i kontroli przypisane zostało tylko i uprawnienia sołtysa, wynikające z przepisów powszech- wyłącznie organom gminy. Organy gminy nie mogą upo- nie obowiązującego prawa, które to wpływają na funkcjo- ważnić w tym zakresie żadnego innego podmiotu. nowanie sołtysów. Powyższe, jak i pozostałe kwestie dotyczące praw Statut gminy i obowiązków sołtysa regulują akty prawa miejscowego i Bardzo często sołtys pełni funkcję pośrednika po- wyłącznie w ich zakresie mogą występować organy jed- między organami gminy a mieszkańcami. Przepis art. 37a nostki pomocniczej. Aby rzetelnie wykonywać obowiązki usg wskazuje, że współpraca ta odbywa się na zasadach organu wykonawczego jednostki pomocniczej gminy, oso- określonych w statucie gminy. ba sprawująca funkcję sołtysa winna znać oba wymienio- Natomiast z przepisu art. 37a usg wynika obowią- ne akty prawne. Zasada pomocniczości zawarta w Kon- zek zawiadamiania sołtysa na takich samych zasadach stytucji RP wskazuje, że przy wykonywaniu zadań sołtys jak radnych o sesjach rady gminy. ma prawo liczyć na pomoc organów gminy, zaś w jego Ustawa o funduszu sołeckim bieżącej pracy funkcję doradczą pełni rada sołecka. Do ważnych zadań sołtysów zaliczyć należy czyn- ności, które muszą podejmować na gruncie Ustawy o (Na podstawie tekstu, który ukazał się w numerze funduszu sołeckim. Do dnia 31 lipca otrzymują od wój- 13 dwutygodnika samorządowego „Wspólnota”) tów (burmistrzów) informacje o rzeczywistej kwocie fun- duszu sołeckiego. Kwota funduszu powinna być podana do wiadomości mieszkańców, ponieważ inicjatywa zgła- szania wniosku zawierającego przedsięwzięcia przy- sługuje sołtysowi, radzie sołeckiej i 15 mieszkańcom. Zgodnie z art. 4 ust. 4 Ustawy o funduszu sołeckim sołtys ma obowiązek przekazania uchwalonego wniosku do dnia 30 września wójtowi (burmistrzowi). Niedochowanie tego terminu powoduje odrzucenie wniosku sołectwa. Dlatego fot. G. Cipora też sołtysi winni bezwzględnie przestrzegać tego terminu. W zakresie procedury aplikacyjnej o fundusz sołecki za- dania sołtysa są istotne, a jego zaniechanie może prowa- dzić do zaprzepaszczenia funduszu sołeckiego.

Sołtys funkcjonariuszem publicznym Należy pamiętać, że w przepisie art. 36 ust. 3 usg Warsztaty dla sołtysów Gminy Dydnia

Nasza Gmina Dydnia I/2011  W dolinie Sanu (cz. VII) Jerzy F. Adamski

W Hłudnie w 1915 roku przyszedł na świat jeden z Lata młodzieńcze spędził w Dynowie późniejszy wi- patriarchów Autokefalicznej Prawosławnej Cerkwi Ukra- cepremier Zbigniew Szałajda. Tutaj uczęszczał do Liceum iny – Wołodymir Jarema. Jego kościelne imię to Dymitrij. Ogólnokształcącego. W okresie 1980-1981 był ministrem Zwierzchnikiem Kościoła był do 2000 r. (ten niekanoniczny hutnictwa. Rok później został mianowany wicepremierem. Kościół prawosławny wywodzi się z prawosławnej diaspory Funkcję tę pełnił do 19 września 1988r. ukaraińskiej w USA oraz w Europie Zachodniej). Z Sielnicy pochodzi notariusz brzozowski Roman Wara zaś to miejsce urodzenia jezuity o. Mieczysła- Karaś. W latach 1993 – 1997 był senatorem Rzeczypospo- wa Kożucha SI (26V 1948 r.). W latach 1990 – 1996 był pro- litej Polskiej. wincjałem Prowincji Polski Południowej Księży Jezuitów. W dziedzinie sportowej mieszkańcy gmin nadsań- Jednym z najwybitniejszych znawców problematy- skich także osiągali znaczące sukcesy. We wrześniu 1926 r. ki Kościoła unickiego jest ks. prof. Stanisław Nabywaniec w Nowym Jorku pochodzący z Nozdrzca M. Toczek wraz z z Krzywego. Wśród jego najważniejszych prac znajdują A. Królikiewiczem i K. Szoslandem zdobyli Puchar Narodów się: „Greckokatolicka diecezja przemyska w latach 1772 w jeździectwie. W pokonanym polu znaleźli się zawodnicy z – 1795” (1992), „Uniccy biskupi przemyscy 1610 – 1692, Francji, Belgii, Kanady, Holandii, Hiszpanii i USA. „Szkice biograficzne” (1995), „Unicka archidiecezja kijow- W ostatniej dekadzie XX stulecia znaczące sukce- ska w okresie rządów metropolity arcybiskupa Felicjana Fi- sy w wędkarstwie muchowym osiągał Franciszek Szajnik lipa Wołodkowicza 1762 – 1778” (1998). z Dynowa. W 1990 r. w Walii zdobył mistrzostwo świata. Trzy lata później w Kanadzie wywalczył drugie miejsce na Przedwiośnie świecie. Najbardziej znanym rzeźbiarzem w regionie jest Bo- gusław Kędzierski z Dynowa (absolwent słynnej szkoły Ke- Jasny świt do pokoju się wkrada, nara w Zakopanem). Tworzy w drewnie, kamieniu, betonie i Promyk słońca na pościeli się kładzie, metalu. Liczne prace znajdują się w zbiorach galerii w kraju Wróbli na jabłoni usiadła gromada, i poza granicami (Japonia, USA, Australia). Rzeźby B. Kę- Jak w sejmiku posłów na wielkiej naradzie. dzierskigo są w kościołach w Częstochowie, Dydni, Nowej Sarzynie, Krakowie, Dynowie oraz w Belgii, Francji i w zbio- rach watykańskich. Jego autorstwa są pomniki: Poległych w Echo świergotu lekko się niesie, Krzywczy, Strajków Chłopskich w Dydni oraz w Harcie. Po polach, po łąkach i gdzie wiatr zadmucha, Od gór się odbija i słychać go w lesie, Jak bumerang powraca do ucha.

Z kryjówki pająk się wygramolił, Po długiej zimie porozciągał sieci, fot. P. Fabiszewski fot. P. Żeby coś złapać, najeść się do woli, A także wykarmić wygłodzone dzieci.

Brzuchaty trzmiel teren oblatuje, Głośne przy tym wydając brzęczenie, Tu koło zatoczy, tam się zatrzymuje, Staw w Krzemiennej Jakby miał barwnych kwiatów widzenie. Nieopodal własnego domu – przy ulicy ks. Ożoga 14 – posiada galerię „Pniak” wraz z pracownią. Wśród wielu Lecz wiosna nie tchnęła ciepłym powiewem, prac prezentuje w niej słynne podkarpackie Madonny. Pewnie długą drogą czuła się zmęczona, Właścicielami drugiej w Dynowie prywatnej galerii Przystanęła pod brzozowym drzewem, „Na Zabramie” są małżeństwo Jolanta Pyś – Miklasz (upra- Srebrzystej rosy napić się spragniona. wia malarstwo sakralne, pejzaże, portrety, maluje biżuterię na kamyczkach) i rzeźbiarz Janusz Miklasz. Prócz prac gos- podarzy można tu także podziwiać witraże Jacka Pysia. Ani drzewa jeszcze nie strojne kwiatami W Jabłonce, w odległości ok. 2 km od głównej drogi, I bocianów nie widać na łące, jest galeria malarstwa „Kopaniska”. Mieszka tutaj i tworzy Tylko wrony kraczące lecą pod chmurami, Dorota Wasylewicz – Krynicka (autorka wielu prac malar- Machając skrzydłami, jakby były śpiące. skich i graficznych, w tym także ikon).Z jabłońskiej galerii rozciąga się wspaniały widok na Dydnię, Jabłonkę, Krze- miennę i Krzywe. Urszula Skrabalak Częstym organizatorem wystaw czasowych (m.in. 15.04.2005 malarstwa, rysunku, rzeźby) jest powstała we wrześniu 2002 r. Izba Regionalna w Krzywem, w budynku szkoły. Jej

 Nasza Gmina Dydnia I/2011 kustoszem jest Bogusława Krzywonos. Dubiecko: Helena Maszczak z Przedmieścia Dubieckiego Jednym z zadań Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Du- (malarstwo), Anna Nowak z Piątkowej (rysunek i malar- bieckiej jest propagowanie dziedzictwa kultury. Dla tej formy stwo), Mariusz Dziaczyński z Przedmieścia Dubieckiego działalności przeznaczono budynek dawnej cerkwi. Po wy- (rzeźba), Danuta Śliwińska ze Śliwnicy (hafciarstwo) i Ewa remontowaniu utworzono w niej Kresowy Dom Sztuki. Moż- Pasiecznik (prace gipsowe). na tu obejrzeć obrazy, zdjęcia, a także uzyskać informacje W Gminie Krzywcza działa prężnie duża grupa twór- o historii i kulturze tych ziem. ców. Wśród nich malarstwem zajmują się: Karolina Kowal- Atrakcją Dubiecka jest także Muzeum Skamienia- ska, Beata Wąsowicz, Karol Palczak z Krzywczy, Danuta łości Roberta Szybiaka. Ta prywatna kolekcja liczy ponad Sapa z Ruszelczyc, Adam Rubin z Babic (obrazy malowane 2000 eksponatów, w tym m.in. ciosy i zęby mamuta, ka- na szkle). Krajobrazy rysowane ołówkiem wykonuje Michał mienne odciski zwierząt, kolorowe minerały, odciski rybich Trawnicki z Krzywczy. Rzeźbiarstwo uprawia Stanisław Woj- szkieletów, skamieniałe kawałki drewna, muszle, amonity. tylak z Chyrzyny. Hafciarstwo to domena Ewy Rubin, Marii Filią Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku jest Kucz, Marii Płonieckiej z Babic, Agnieszki Strojek z Reczpo- greckokatolicka cerkiew w Uluczu, na wzgórzu Dębnik. la. Pisanki wykonują: Dorota Kwaśna i Renata Krzywińska Ludzi obdarzonych różnego rodzaju talentami w gmi- z Woli Krzywieckiej, Małgorzata Dudzińska, Agnieszka Lis, nach Związku Gmin Turystycznych Pogórza Dynowskiego Katarzyna Wojtowicz i Ewa Pająk z Reczpola, Małgorzata nigdy nie brakowało. Są tutaj rzeźbiarze, malarze, wiklinia- Minorowicz ze Skopowa oraz Alicja Jureczko z Babic. Becz- rze, hafciarki, koronkarki, pisankarki, specjalistki od pieczy- ki, beczułki lub donice są dziełem Henryka Rogosza z Woli wa obrzędowego, wyrobów z bibułki. Krzywieckiej. W Dynowie malarstwo i grafikę uprawiają: Marek Fara, Małgorzata Galej, Anna Warchał, Dawid Kędzierski, Paweł Dziura, Paweł Kozioł, Magda Dżuła, Joanna Nosal, Dorota Kłak, Sławomir Żuk, Grzegorz Hardulak. Autorami zdjęć prezentujących piękny krajobraz są: Daniel Gąsecki, Mariusz Choma, Antoni Iwański i Piotr Pyrcz. W Gminie Nozdrzec działają następujący twórcy lu- dowi: Zofia Potoczna z Izdebek i Paweł Rebizak z Nozdrzca Fabiszewski fot. P. (malarstwo), rzeźbiarz Marek Duda i Stefan Szerszeń z Iz- debek, Halina Habrat z Wary (hafciarstwo i koronkarstwo), pisankarka Zofia Gładysz z Izdebek oraz hafciarki: Beata Knap, Barbara Starzak, Helena Starzak, Czesława Tarna- waska z Nozdrzca, Alicja Kłak, Halina Jagusztyn z Hłudna i Danuta Pilch z Wary. Krajobraz nadsański Znany rzeźbiarz z Hłudna – Marek Szpiech od kil- ku lat już nie żyje. Podobnie i Adolf Milczanowski z Ulucza. Tradycje muzyczne kultywują: kapela ludowa „Dyno- Rzeźby tego ostatniego do dzisiaj zadziwiają koneserów. wianie, kapela podwórkowa „Tońko” z Dynowa, kapela W Gminie Dydnia znanym rzeźbiarzem jest Hen- „Młoda Harta”, kapela „Bachórzanie”, kobiecy zespół śpie- ryk Cipora z Krzywego. Malarstwem i rzeźbiarstwem zaj- waczy „Pogórzanki” z Pawłokomy, kapela „Przepióreczka” z muje się Tomasz Kułak z Wydrnej. Rzeźbiarstwem parają Niebocka, młodzieżowy zespół pieśni i tańca „Kalina” z Nie- się także: Małgorzata Lenarczyk z Niebocka, Piotr Szul z bocka, zespół śpiewaczy „Wiktorianki” z Ruszelczyc, chór Obarzyma, Józef Siwiecki z Wydrnej oraz pochodzący z „Gloria” z Babic (wywodzi się z ludowego zespołu śpiewa- Niebocka Adam Gromek. Pisankarką i specjalistką od pie- czego „Babiczanki”), kapela „Warzanie” oraz kapela ludowa czywa obrzędowego jest Janina Zubel z Jabłonki. Hafciar- „Ostrzewianie” z Nozdrzca. stwo to specjalność Haliny Florko, Iwony Piegdoń, Graży- Przy ochotniczych strażach pożarnych w Dydni, Noz- ny Maślak, Danuty Wójcik, Reginy Baran, Danuty Baran z drzcu, Dynowie , Harcie działają orkiestry dęte. Końskiego, Haliny Skawińskiej z Wydrnej, Krystyny Pytlo- W Dynowie od roku 1922 istnieje Amatorski Zespół wany z Witryłowa, Agaty Suchan z Grabówki, Wandy Żak Teatralny. Powstał z inicjatywy Towarzystwa Gimnastyczne- z Niebocka. Bibułkarstwem zajmuje się Teresa Mazur z go „Sokół”. Kolejnymi jego kierownikami i reżyserami byli: Grabówki. Władysław Biega, Jan Węgrzyn, Janina Jurasińska oraz W Gminie Dynów najbardziej znanymi artystami są: Krystyna Dżuła. Repertuar jest różnorodny. Aktorzy z Dyno- Anna Kucz, Janina Cichocka z Dylągowej, Kazimiera Dud- wa z powodzeniem wystawiali: „Gwiazdę Syberii”, „Królowę ka z Ulanicy, Zofia Radoń z Pawłokomy (bibułkarstwo), przedmieścia”, „Zemstę Cygana”, „Damy i huzary”, „Sublo- pisankarstwo – Krystyna Banaś z Pawłokomy, Małgorzata katorkę”, „Warszawiankę”, „Balladynę”, „Antygonę”, „Betle- Pancerz i Józefa Cichy z Dylągowej, Kazimiera Dudka i jem polskie”, „Kwiaty dla matki”, „Misterium Męki Pańskiej”, Iwona Kędzierska z Ulanicy, rzeźbiarstwo – Wacław Sku- „Gościa oczekiwanego”, „Jak Czecha w Dynowie swatali”. bisz z Bachórza, malarstwo – Wanda Kaszycka – Muła z W środowisku dynowskim od roku 1997 działa kaba- Dylągowej. Haftowanie, wyszywanie i szydełkowanie to za- ret „NASZ”,. Autorem tekstów jest Maciej Jurasiński. Wśród jęcie Janiny Paszko z Pawłokomy, Zofii Pieróg z Dylągowej osiągnięć kabaretu godne wymienienia są: IV miejsce w i Iwony Kędzierskiej z Ulanicy. Ogólnopolskich Spotkaniach Kabaretów Wiejskich w Osja- Warto jeszcze wspomnieć o nieżyjącym już Kazimie- konie, II miejsce w kategorii piosenki kabaretowej w XIX rzu Tarnawskim, malarzu ludowym z Bachórza. Ogólnopolskich Spotkaniach Kabaretów Wiejskich w Syco- Nie można pominąć artystów działających w Gminie wie (2002).

Nasza Gmina Dydnia I/2011  Kilka lat temu powołano do życia w Dynowie – Sto- Atrakcyjnym dla turysty jest Szlak Ikon wiodący od warzyszenie „De Nowo”. Jest wynikiem pasji młodych lu- Sanoka, przez Hłomczę i Łodzinę. Dalej przebiega przez dzi – twórców teatru. Poprzez różne formy działalności Witryłów, skąd kładką na Sanie wiedzie do cerkwi w Ulu- stowarzyszenie stawia na rozwój kultury polskiej, promo- czu. wanie twórców i artystów oraz zwiększenie atrakcyjno- Wytyczony kilka lat temu Szlak Architektury Drewnia- ści turystycznej Dynowa i okolic. Efektem tej społecznej nej biegnie przez miejscowości znane z cennych drewnia- pracy są spektakle plenerowe prezentowane w okresie nych świątyń (Jabłonka, Obarzym, Ulucz, Bachórzec oraz wakacji. Dotychczas zostały wystawione widowiska: „Sen plebania w stylu podhalańskim w Dydni). nocy letniej”, „Teatr w butach”, „Skrzypek na dachu”, „Dy- Prawym brzegiem Sanu wiedzie Szlak Nadsańskich nowskie kolędowanie”. Te artystyczne wydarzenia znako- Umocnień tzw. Linia Mołotowa. Trasa długości ok. 150 km micie wkomponowały się w kulturalną ofertę miasta nad ciągnie się od Soliny do Przemyśla. W niektórych wsiach Sanem. zachowały się bunkry wybudowane przez Związek Sowiec- Od 1967 roku Dynów jest corocznie organizatorem ki w latach 1940 – 1941. Dni Pogórza Dynowskiego. Atrakcją turystyczną Pogórza Dynowskiego jest po- W życiu społeczno – kulturalnym Związku Gmin ciąg turystyczny „Pogórzanin”, relacji Przeworsk – Dynów Tury-stycznych Pogórza Dynowskiego istotną rolę pełnią (przez Kańczugę, Jawornik Polski, Bachórz). Za miejsco- gminne ośrodki kultury. Ciekawymi zbiorami mogą podzie- wością Szklary trasa kolejki przebiega przez jedyny w Pol- lić się biblioteki. Szkoły (średnie, gimnazja i podstawowe) sce tunel na kolejach wąskotorowych (602 m). prócz działalności dydaktyczno – wychowawczej organizują Z myślą o kajakarzach utworzono szlak wodny „Błę- imprezy sportowe i kulturalne. Placówki oświatowe wydają kitny San”. Nad ich bezpieczeństwem czuwa św. Krzysz- gazetki szkolne. Organizują plenery malarskie i rzeźbiar- tof z wybudowanej w roku 1794 kapliczki w Babicach, w skie oraz rajdy turystyczne. Opiekę edukacyjną sprawuje miejscu zwanym „Pod Figurą”. Legenda głosi, że pewnego ofiarna kadra nauczycieli. Warto odnotować, że na terenie dnia poganin Reprobus pomagał przedostać się na drugi Związku Gmin znajdują się liczne obiekty sportowe. Funk- brzeg Sanu małemu dziecku. W trakcie przeprawy stawało cjonują kluby piłkarskie rozwijające zainteresowania dzieci, się ono coraz cięższe. Przenoszącemu, mimo słusznej po- młodzieży i dorosłych. stawy, groziło utonięcie. Kiedy wyczerpany znalazł się na Aktywną działalność społeczną prowadzą ochotni- drugim brzegu rzeki dziecko powiedziało: Jezus Chrystus cze straże pożarne. Mają one bardzo długą i bogatą trady- był twoim ciężarem. Potem Jezus ochrzcił Reprobusa, na- cję. Niektóre jednostki OSP powstały jeszcze na przełomie dając mu imię Krzysztof – co po grecku znaczy: Niosący XIX i XX wieku. Chrystusa. Ważną funkcję integracyjną w poszczególnych śro- W będących przedmiotem niniejszego opracowania dowiskach pełnią koła gospodyń wiejskich. Ich członkinie nadsańskich gminach można znaleźć dosłownie wszystko: biorą aktywny udział w organizowaniu okolicznościowych piękne krajobrazy i miejsca do wypoczynku, znakomite te- uroczystości. reny do pieszych i kolarskich wędrówek. Tereny Związku Gmin Turystycznych Pogórza Dy- Mieszkańcy tego wyjątkowego regionu to ludzie pełni nowskiego położone są w mikroregionie parków krajobra- pasji życia, umiłowania stron rodzinnych, potrafiących dla zowych, obszarów chronionego krajobrazu i licznych rezer- swojej Małej Ojczyzny wznieść się ponad zawiłości dnia co- watów przyrody. dziennego. To dzięki nim gminy nadsańskie rozwijają się i Przez obszar Związku Gmin wiodą trzy oznakowane coraz bardziej pięknieją. szlaki piesze: Szlak Niebieski, Szlak Zielony i Szlak Żółty. Jerzy F. Adamski

Niezwykła cerkiew z Dębnika Krzysztof Zieliński

Cerkiew greckokatolicka pw. Wniebowstąpienia Pań- prowadzili szkołę rzeźbiarzy wyrabiających m.in. ikonosta- skiego (pierwotnie klasztorna) w Uluczu to tak niezwykły sy. Zakonnicy opuścili monastyr w 1744 roku, przenosząc obiekt i cenny pod względem artystycznym i historycznym, się do Dobromila, jednak cerkiew pozostała nadal żywym że wymaga oddzielnego omówienia. Tym bardziej, że jest ośrodkiem ruchu pielgrzymkowego do czasu ostatniej woj- to jedyne tego typu założenie obronne, które przetrwało do ny. Po wysiedleniu ludności ukraińskiej pozostawała długo naszych czasów w tej części Podkarpacia. I jest to jedyny opuszczona. Gruntowny remont zabytku przeprowadzono obiekt na wzgórzu Dębnik (344 m n.p.m.), które przetrwał w latach 1961-69. Obecnie jest ona filią Muzeum Budow- z dawnego kompleksu zabudowań klasztornych unickiego nictwa Ludowego w Sanoku. zakonu bazylianów. Z całego zespołu monastycznego do naszych cza- Cerkiew wybudowana została na szczycie wyso- sów najlepiej przetrwał jej centralny element - świątynia. kiego, zalesionego wzgórza opadającego od strony połu- Jest to budowla drewniana, orientowana, która składa się z dniowej ku dolinie Sanu i położonej w niej wiosce. Rozległy trzech elementów: z prothesis i diakonikonem przy sanktu- teren przycerkiewny otaczają pozostałości dawnych obwa- arium. Ściany konstrukcji zrębowej leżą na podmurowaniu rowań w postaci podwójnego muru kamiennego (z fosą w z łamanego kamienia. Pierwszy wieniec grubością dorów- międzymurzu), w którym znajdowała się furta i brama (flan- nuje podwalinie. Północna ściana prothesis i południowa kowane basztami). Zgodnie z tradycją świątynia powsta- diakonikonu nie stanowią bezpośredniego przedłużenia ła w drugiej dekadzie XVI wieku. W klasztorze bazylianie ścian nawy, lecz posiadają gniazda we wschodniej jej ścia-

10 Nasza Gmina Dydnia I/2011 nie. Stanowią one zarazem oparcie dla zachodniej części Wiosenne humory zrębowej kolebki przekrywającej sanktuarium (są płynnym jej przedłużeniem). Oba pastoforia zamykają proste ścia- Zima się kończy, zaśpiewał skowronek, ny wiązane do północnej i południowej ściany sanktuarium, A stokrotka na dachu czyści swój ogonek. które zamknięte jest trójbocznie. Dach nad sanktuarium jest kalenicowy, pięciopoła- Kotek na płocie do słońca się grzeje, ciowy, powtarzający kształt sklepienia. Północna i południo- A kogut gospodarz, aż z radości pieje. wa jego płać jest przedłużona, kryje sklepienie nad prothe- sis i diakonikonem. Nawa na planie zbliżonym do kwadratu Indyk na indyczkę tak się rozindyczył przykryta jest ośmiopolową kopułą zrębową bez tamburu, Że takich humorów byś sobie nie życzył. w szczytowej partii ściętą i założoną stropem, z krzyżowym stężeniem stanowiącym podstawę konstrukcji sygnaturki A gąsior za Przemkiem wyleciał w pół drogi, wieńczącej ośmiopołaciowy dach w formie kopuły. Łapie za kapotę i szczypie za nogi.

fot. G. Cipora I kura czubatka, co wodzi kurczęta, Także jest wokoło na wszystkich wścieknięta. Kurczątka za matka piszczą i ćwierkają, Aż z tego ćwierkania bębenki pękają.

Tegoż gulgot indyka i kaczek kwakanie, To wszystko się styka z wiosennym nastaniem. Złe humory mają, jak to zdarzyło się, Bo im czasem mucha też siada na nosie.

Nagrobki w pobliżu cerkwi Urszula Skrabalak Babiniec na planie prostokąta zamyka zrębowe skle- świątynia została wybudowana w 1659 roku, z bali ściętych pienie kolebkowe. Dach ponad babińcem jest siodłowy, rok wcześniej. Niezależnie od tego czy wynikiem dalszych kryjący podcienie na słupach w zachodniej elewacji cerkwi. badań będzie potwierdzenie daty budowy cerkwi zgodnej z Jego północna i południowa połać znajduje kontynuację wynikami analizy dendrochronologicznej, czy też dopusz- w przydachu, obejmującym północną i południową ścianę czenie możliwości jej wzniesienia we wcześniejszym okre- nawy, który następnie łączy się (w czasie remontu cerkwi sie, nie zmieni to w żaden sposób wartości i rangi zabytku. prowadzonego w latach 1961 – 1964 wykonano w tym miej- Bazyliańska świątynia pozostanie nadal jedną z niewielu scu niewielki uskok) z połaciami dachowymi sanktuarium zachowanych drewnianych cerkwi, kształtujących nasze nad prothesis i diakonikonem. Przydach wsparty jest na ry- wyobrażenie o najdawniejszym budownictwie sakralnym. siach i słupach z mieczowaniem (podcienie w zachodniej elewacji). Obecnie rysie stanowią przedłużenie jednej belki Najstarsze zachowane (ujawnione dotąd) wyposa- zrębu ścian. żenie cerkwi pochodzi z drugiej połowy XVII wieku. Wielo- Portale wejściowe do cerkwi znajdują się w zachod- strefowy ikonostas (obecnie w MBL w Sanoku) wykonany niej ścianie babińca i w południowej ścianie nawy. Dwa został w dwóch etapach, w drugiej połowie XVII wieku. Star- ościeżowe okna umieszczono w południowej ścianie nawy, sza, zasadnicza część ikonostasu - wykonana po 1660 roku natomiast tylko jedno we wschodniej ścianie sanktuarium. - jest dziełem Ioana malarza Hyrowskiego. Stefan Dżegan- Wszystkie połacie dachowe i ściany cerkwi powyżej przyda- towycz i Micha ł Wiszecki w 1682 roku (inne źródła podaja chu kryte są gontem. Dach wieńczą żelazne krzyże osadzo- datę 1684) uzupełnił ikonostas obrazami Apostołów oraz ne w ceramicznych kulach. kartuszami z wizerunkami Proroków. Zachowane carskie wrota powstały na początku XVIII wieku. Archaiczne cechy fot. G. Cipora We wnętrzu nawy cer- konstrukcyjne i funkcjonalne kwi, na jej północnej ścianie budynku przesądzały o tym, oraz północno-zachodnim i że datowano budowę cerkwi północno-wschodnim pen- na lata 1510-1517, nie posia- dentywie, przetrwała figu- dając jednak żadnego – poza ralna polichromia ścienna. tradycją - potwierdzenia ar- Takie usytuowanie malowideł chiwalnego tej tezy. Z kolei było korzystne ze względu przeprowadzone ostatnio (z na oświetlenie tej części cer- inicjatywy Muzeum Budow- kwi przez dwa okna w prze- nictwa Ludowego w Sanoku) ciwległej ścianie (ściana pół- badania dendrochronologicz- nocna nie posiadała okien). ne budulca – drewna jodło- Głównym tematem zrealizo- wego - cerkwi sugerują, że Zabytkowa cerkiew wanym w monumentalnym

Nasza Gmina Dydnia I/2011 11 malarstwie jest Męka Pańska. U podstawy obrazu Ukrzyżo- łek. Warto też – po obejrzeniu świątyni - zamknąć na chwi- wania czytelny jest fragment inskrypcji fundacyjnej: /.../ dał lę oczy i wyobrazić sobie jak jeszcze 65 lat temu, w dniu namalować sługa boży Andrzej /.../ i żoną /.../ za odpusz- Wniebowstąpienia Pańskiego do cerkwi przybywały tłumy czenie grzechów swoich. Autorem lub głównym współauto- wiernych. Dziś tradycja ta powoli zaczyna się odradzać i co rem polichromii jest Stefan Dżegantowycz, przebywający w roku, w dzień odpustu odbywają się tu nabożeństwa. Uluczu w latach 1682-1683. Cerkiew można zwiedzać. Klucz do niej znajduje sie u pani Doroty Demkowicz mieszkającej przy wjeździe do Aby wejść i zobaczyć cerkiew trzeba wspiąć się po Ulucza od strony Dobrej. stromym stoku. Jednak doznania estetyczne, jakie czekają Krzysztof Zieliński na nas na szczycie rekompensują w zupełności ten wysi- Na turystycznym szlaku w gminie Dydnia Krzysztof Zieliński

Gmina Dydnia będąca elementem terenów pierwszy w 1373 roku. W XV stuleciu osada ta była nadsańskich ma wyjątkowy charakter. Leży na te- królewszczyzną. Już wówczas istniała tu przystań dla renie dawnego pogranicza, stąd w minionych wie- spławiających rzeką San zboże, potaż i sól z żupy w kach przeżywała wiele wyjątkowych momentów, Tyrawie Solnej. W miejscowej stoczni rzecznej powsta- często dramatycznych, ale i nierzadko chwaleb- wały barki tzw. komięgi. nych. Malowniczy krajobraz Pogórza i doliny Sanu W XV stuleciu istniały już osady: Witryłów (1424 usiany jest licznymi pamiątkami bogatej przeszło- zwana wówczas Iutrilow), Końskie (1424), Niewistka ści, które w minionych wiekach pozostawili przod- (1436, w XV w. Niewiastka), Hroszówka (1442), Nie- kowie mieszkańców gminy. bocko (1444), Krzemienna (1455), Jabłonka (1468) i Wydrna (1468). XVI wieczną etymologią legitymują się fot. G. Cipora osady: Grabówka (1542), Krzywe (1552) i Obarzym (1577).

Piękno w drewnie zaklęte Przez wieki na omawianym terenie oprócz Po- laków zamieszkiwali także Rusini, którzy do czasu za- warcia unii z Kościołem katolickim (1596 r.) byli wyzna- nia prawosławnego. Na synodzie w Brześciu Kościół prawosławny na terenie Rzeczypospolitej uznał nad sobą zwierzchnictwo papieża. Zachował jednak litur- gię obrządku wschodniego i odrębność swojej hierar- chii kościelnej. Odtąd wyznawców prawosławia akcep- tujących unię zwano grekokatolikami lub unitami. Ich Dwór w Krzemiennej trwałym śladem obecności na tym obszarze są piękne drewniane cerkwie. Pogórze Dynowskie i Przemyskie, po okresie zmian przynależności państwowej za pierwszych Pia- stów i parowiekowym należeniu do Rusi Halickiej, zo- stało na stałe przyłączone do Polski przez króla Ka- zimierza Wielkiego. Stało się to po śmierci otrutego przez bojarów ruskich w roku 1340 księcia Jerzego II Trojdenowicza. Obszar dzisiejszej gminy Dydnia od momen- tu przyłączenia na stałe do Polski przez ostatniego z Piastów, stanowił integralną część jednostki admi- nistracyjnej zwanej ziemią sanocką. Ziemia ta aż do pierwszego rozbioru Polski wraz z ziemiami: prze- fot. G. Barć myską, lwowską, halicką oraz chełmską znajdowały się w granicach województwa ruskiego, ze stolicą we Lwowie. Kościół w Obarzymie W połowie XIV stulecia tereny te były pokryte roz- ległymi obszarami leśnymi, z niewielka liczba osad. Ak- Z Dębnikiem oraz cerkwią związana jest legen- cję osadniczą zmierzającą do zasiedlenia całego tego da. Zgodnie z podaniem trzykrotnie zabierano się za terenu rozpoczął Kazimierz Wielki w dniu 25 czerwca jej budowę u stóp wzgórza i trzykrotnie nieznana 1361 roku, kiedy to nadał Dydnię i Temeszów braciom siła przenosiła nocą materiał budowlany na szczyt. Piotrowi i Pawłowi z Węgier. Wreszcie budowniczy zrozumieli, że w ten właśnie Na prawym brzegu Sanu - jeszcze przed rokiem cudowny sposób zostało wybrane właściwe miejsce, 1340 - na prawie ruskim została założona wieś Ulucz. w którym ma stanąć świątynia. Stara tradycja łączy W dokumentach źródłowych wymieniona jest po raz to właśnie miejsce chrześcijańskiego kultu z bijącym

12 Nasza Gmina Dydnia I/2011 na zboczu Dębnika cudownym źródełkiem, którego woda posiada uzdrawiającą moc. W 1990 roku przed cerkwią odsłonięto tablicę ku czci urodzonego w Uluczu kompozytora, księdza Mi- chała Werbickiego, autora hymnu narodowego Ukra- iny. fot. G. Cipora U podnóża Dębnika wybudowano w 1925 roku (w miejscu starszej) cerkiew parafialną greckokatolic- ką pw. św. Mikołaja. Tuż po wojnie została ona roze- brana przez pracowników utworzonego w Uluczu PGR- u. Obok miejsca po cerkwi przetrwało kilka kamiennych i drewnianych nagrobków z XIX i XX w., ślad dawnego przycerkiewnego cmentarza. Dwór w Końskiem Drugim cennym zabytkiem drewnianego budow- nictwa sakralnego na terenie gminy Dydnia był XVII- ważnie zniszczony. Obecnie po odnowieniu przez wła- wieczny kościół w Grabówce. Pochodził z Grabownicy ściciela Henryka Berendta pełni funkcję pensjonatu. Starzeńskiej, stąd blisko sto lat temu przeniesiony zo- W sąsiedniej wsi Wydrna znajduje się murowany stał do Grabówki. Jednonawowa świątynia posiadała dwór wzniesiony w roku 1845, z inicjatywy Edwarda wyposażenie (w tym trzy ołtarze) z XVII, XVIII i XIX Sękowskiego. Nie uległ dewastacji w czasach PRL-u i wieku. Kościół ten spłonął podczas pożaru w nocy z 18 w dalszym ciągu jest w posiadaniu rodziny Sękowskich. na 19 kwietnia 2007 r. W okresie międzywojennym w dworze tym mieszkał znakomity lwowski chemik, prof. Kazimierz Kling. fot. G. Cipora Profesor w latach 1916 – 1924 ściśle współpra- cował z innym znakomitym chemikiem, prof. Ignacym Mościckim, późniejszym prezydentem II Rzeczypospo- litej. Przystąpił wówczas do spółki „Metan” we Lwowie oraz związanego z nią Instytutu Badań Naukowych i Technicznych, w którym kierował pracownią anali- tyczną. Wykładał: w Akademii Rolniczej w Dublanach (1917 – 1919), Szkole Politechnicznej we Lwowie, Aka- demii Górniczej w Krakowie (od 1919 r.). Uniwersyte- cie Lwowskim (1920 – 29) i Politechnice Warszawskiej (1937 – 1939). Od 1919 r. był członkiem - założycie- lem Polskiego Towarzystwa Chemicznego. Znany był jako wynalazca aparatów pomiarowych oraz jako twór- Dwór w Wydrnej ca polskiej szkoły analityków i metodyków badań ropy Zachowanymi przykładami drewnianej archi- naftowej i gazu ziemnego. tektury sakralnej są kościoły i kaplice w: Jabłonce (z Właśnie w Wydrnej 21 lipca 1929 r. odwiedził lat 1936 – 1939, wybudowany w stylu podhalańskim), prof. Kazimierza Klinga serdeczny jego przyjaciel – pre- Końskiem (z 1927 r., dawna cerkiew parafialna), Krze- zydent Ignacy Mościcki. Świadkami tego niezwykłego miennej (z 1867 r., d. cerkiew), Krzywem ( z 1759 r., wydarzenia m.in. byli Stanisław Grodzicki (z małżonką) d. cerkiew), Niewistce (z 1872 r.), Obarzymie (z 1828 z Bzianki, Ksawery Dwernicki z Witryłowa, Józef Osta- r., d. cerkiew), Temeszowie (z 1893 r.) i Witryłowie (z szewski z Klimkówki, Lesław Dydyński z Krzemiennej, 1812 r., d. cerkiew) Bolesław Dydyński z Dydni, Edward Sękowski z Wy- Unikatem na skale województwa jest natomiast drnej, Nina i Lesław Kozłowscy z Lipy, Kazimierz Dwer- niezwykle cenna drewniana plebania w Dydni, wybu- nicki z Temeszowa, Zofia Janiszewska z Leszczawy, dowana w roku 1917 w stylu podhalańskim (jedyna w wojewoda lwowski hr. Gołuchowski, proboszcz z Dydni południowo – wschodniej Polsce). Z XIX wieku pochodzą dwie murowane świąty- fot. P. Fabiszewski nie: neogotycki, ceglany kościół w Dydni (z 1876 r.)) oraz cerkiew unicka pw. Św. Mikołaja w Grabówce (z 1864 r.).

Dworów ci u nas bez liku W krajobrazie nadsańskiej gminy wyróżniają się dwory ziemiańskie, chociaż w większości nie zachowa- ły się w czystym stylu architektonicznym. W gminie Dydnia najbardziej okazały dwór znaj- duje się w Jabłonce. Powstał z końcem XVIII stulecia. Otacza go - obfitujący w starodrzew - park z wiekową dąbrowiną, wśród której znaleźć można pomnikowe dęby. Dwór jabłoński w okresie powojennym został po- Neogotycki kościół w Dydni

Nasza Gmina Dydnia I/2011 13 ks. Kazimierz Lach, Jadwiga Klingowa, adiutant prezy- Przez teren gminy Dydnia przebiega fragment denta mjr Jurgielewicz. Szlaku Ikon wiodący od Sanoka, przez Hłomczę i Ło- Dwory w Jabłonce i Wydrnej w okresie między- dzinę. Dalej przebiega przez Witryłów, skąd kładką na wojennym odwiedził znany literat Melchior Wańkowicz. Sanie wiedzie do cerkwi w Uluczu. Opisał je w książkach: „Anoda – katoda” i „Ziele na kra- Z kolei wytyczony kilka lat temu Szlak Architek- terze”. tury Drewnianej biegnie przez miejscowości znane z Przykłady architektury dworskiej zachowały się cennych drewnianych świątyń: kościół w Jabłonce, ple- także w: Dydni (klasycystyczny dwór murowany z po- banię w Dydni, kościółek w Obarzymie aż do cerkwi w czątku XIX wieku), Końskiem (klasycystyczny, z prze- Uluczu na wzniesieniu Dębnik. łomu XVIII i XIX wieku), Krzemiennej (pocz. XIX wie- ku), Temeszowie (połowa XIX w.). Krzysztof Zieliński

Historia w pejzaż wpisana Paulina Indyk W mojej szkole organizowano konkurs, którego częto szukać pieniędzy tam zamurowanych co przyczyniło głównym celem było rozwijanie zainteresowań historią, się do jej stopniowego dewastowania. Prawdopodobnie w kulturą i przyrodą Gminy Dydnia. Gdy dowiedziałam się o roku 1970 mieszkańcy Skały i sąsiedzi podjęli decyzje wy- tym konkursie, pomyślałam, że warto wziąć w nim udział, budowania kapliczki z pustaka. Zostały zebrane pieniądze ponieważ nasza gmina posiada wiele pięknych zabytków. na zakup materiałów potrzebnych do odbudowy kaplicy. Cieszę się, że mam swoje małe miejsce na Ziemi, które jest Okres ten to czas komunizmu, w którym był zakaz budowa- godne opisania. Chciałabym przedstawić historię i legendę nia bez pozwolenia. Jednak mieszkańcy załatwili murarza, związaną z kapliczką, która znajduję się niedaleko mojego a był nim Władysław Dobosz z Jabłonki, który wymurował domu. Chcąc dowiedzieć się czegoś o tej pięknej kapliczce, kapliczkę, a otynkował ją Stanisław Sokołowski z Wydrnej. rozmawiałam z wieloma starszymi ludźmi, którzy znają jej Pozostaje jeszcze kwestia obrazu MB Częstochowskiej, historię lub przyczynili się do jej odbudowania. A oto wiado- który też został zniszczony. Na czole Maryi wypalono dziurę. mości, które udało mi się zdobyć. Rekonstrukcji obrazu podjął się Henryk Cipora z Krzywego. Odnowił twarz i wyrzeźbił suknię Matki Boskiej. W tym cza- sie ustawiono także krzyż koło kaplicy na miejsce starego drewnianego, który się rozsypał. Krzyż betonowy wykonał Tadeusz Kłodowski w 1974 roku. Rok później odbudowa- na kaplica i odnowiony obraz zostały poświęcone przez ks.

fot. T. Żaczek fot. T. Prałata Stanisława Krypla. Kaplica ta stoi do dziś. fot. T. Żaczek fot. T.

„Do Twej dążym kaplicy, co z brzegu czeka nas” W latach 1910-1914 panowała epidemia cholery na terenie Dydni. W tym czasie na „ skale” zmarło około 15 osób, które zostały pochowane na polu, gdzie dzisiaj znaj- duje się kapliczka z obrazem Matki Boskiej Częstochow- skiej. Pierwszym fundatorem kapliczki był Kozimor - miesz- kaniec Dydni. Pracował on przy budowie drogi, woził na Matka Boska Częstochowska - Opiekunka „Skały”. nią żwir i znalazł teczkę z pieniędzmi. Była to dość spora Bardzo serdecznie chciałabym zaprosić wszystkich suma. Zaniósł te pieniądze do księdza, który w tym czasie do obejrzenia tej pięknej kapliczki. Co roku w lecie odpra- był proboszczem w naszej parafii. Nazywał się prawdopo- wiana jest tu msza św. Kaplica ta znajduje się pod opieką dobnie Ramucki. Ksiądz ten kazał mu za znalezione pie- mieszkańców „Skały”. Od czasu ponownego jej wybudowa- niądze wybudować kapliczkę na miejscu pochówku ludzi, nia przechodziła wiele mniejszych i większych remontów . którzy zmarli na cholerę. Kozimor wybudował kapliczkę z Cieszę się, że mogłam przybliżyć wszystkim trochę mniej kamienia i glinianej zaprawy, a resztę pieniędzy zamuro- znany, ale dla bardzo cenny zabytek, w którego odbudowę wał w tej kaplicy. Nie jest znane pochodzenie obrazu MB dużo pracy i serca włożyło wielu bardzo dobrze znanych mi Częstochowskiej znajdującego się w tej kaplicy, ale można ludzi, a nawet moja najbliższa rodzina. Choć wiem, że „mój przypuszczać, że to ksiądz Ramucki przyczynił się umiesz- skrawek ziemi” jest niewielki, to i tak bardzo go kocham za czenia tego obrazu w kaplicy. to, co pozostawili na nim dla mnie i dla kultury Gminy Dydni Z czasem kapliczka zaczęła się walić, ściany zaczęły moi przodkowie. się rozpadać i groziła zawaleniem. Przypuszcza się, że za- Paulina Indyk

14 Nasza Gmina Dydnia I/2011 Dydyński słownik biograficzny Witold Aleksander Suchodolski

Suchodolski Witold Również w tajemnicy pomagał ówczesnemu księdzu Aleksander syn Kazimierza proboszczowi parafii ks. Leonowi Wilkowi w organizacji na- i Ludwiki z d. Janas uro- uki religii, której nauczanie w tych latach było nieakcepto- dził się 21 lutego 1931r. w wane przez władze polskie. Humniskach pow. Brzozów Ostatnie jego lata życia pochłonęła budowa nowej jako najmłodszy z czterech Szkoły Podstawowej, której to oddał się bezgranicznie i do- braci: Zdzisława, Bolesła- prowadził do szczęśliwego końca, oddając ją do użytku w wa i Zbigniewa. 1973r. Szkoła ta do dnia dzisiejszego służy społeczności Po ukończeniu Stu- wsi Grabówka. Nauka do czasu wybudowania szkoły odby- dium Nauczycielskiego wała się w trzech budynkach (barakach), które nieogrzewa- w Krośnie i rocznej pracy ne służyły jako sale do zajęć dla dzieci. jako wychowawca świetlicy Niebagatelne znaczenie w jego pracy i działalności dziecięcej w Humniskach społecznej miało oparcie w starszych braciach, którzy rów- fot. archiwum od 1 listopada 1951 r. zo- nież jak on byli nauczycielami i dyrektorami szkół: Bolesław stał nauczycielem w Szkole Podstawowej w Grabówce, w we wsi Krzywe Gmina Dydnia, a Zbigniew w Pstrągówce której uczył nieprzerwanie przez 23 lata (do dnia przed- Gmina Wiśniowa. wczesnej śmierci 31.01.1974 r.) z czego przez 20 lat (od Witold Suchodolski za swoją działalność społeczną i 1.08.1954 r.) pełnił obowiązki (kierownika) Dyrektora Szkoły zawodową, był wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. Podstawowej. Zbigniew Suchodolski - syn Lata jego pracy to ciekawy i burzliwy okres w powo- Magdalena Suchodolska - wnuczka jennej Polsce. Młodemu, ambitnemu człowiekowi, wycho- wanemu w biednej (wojna, utrata pracy przez ojca Kazimie- rza - Sekretarza Gminy) inteligenckiej rodzinie z tradycjami szlacheckimi, przyszło się zmierzyć z ludźmi i systemem, który niejednokrotnie go przerastał. Był człowiekiem niezwykle uczynnym dla ludzi i od- danym lokalnej społeczności. W grudniu 1960 roku zawarł związek małżeński z Jadwigą z d. Pilawska. Ze związku tego miał dwoje dzieci s. Zbigniewa i c. Barbarę. Jakie to były trudne czasy, niech świadczy fakt , że ślub oraz chrzest dzieci musiał się odbyć w tajemnicy przed społeczeństwem oraz lokalnymi władza- mi. fot. archiwum Organizacje pozarządowe w gminie Krystyna Węgłowska

Podstawowym zadaniem gminy jest służenie miesz- nych, Kulturalnych, Społecznych i Gospodarczych „Lider” kańcom w sposób najskuteczniejszy w ramach posiadanych w Dydni, środków. Gmina realizuje swoje zadania między innymi Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Edukacji i Środowiska przy pomocy organizacji pozarządowych, skupiających naj- Lokalnego Wsi Niebocko, aktywniejszych i najbardziej wrażliwych na sprawy społecz- Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Jabłonka, ne obywateli danego środowiska. Współpraca gminy z pod- Stowarzyszenie Wspierające Rozwój Wsi Krzemienna, miotami niezaliczanymi do sektora finansów publicznych Stowarzyszenie Obarzym 2009, pozwala skuteczniej i efektywniej działać na rzecz rozwoju Stowarzyszenie Przyjaciół Niebocka, społeczno - ekonomicznego gminy oraz poprawy warunków Stowarzyszenie ARTE UNITE w Grabówce. i jakości życia mieszkańców gminy. W dniu 30 grudnia 2010 roku została podjęta uchwa- W celu realizacji zadań przy pomocy organizacji po- ła w sprawie określenia warunków i trybu finansowania roz- zarządowych, gmina co roku opracowuje „Roczny program woju sportu na terenie gminy, na podstawie której zostaną współpracy z organizacjami pozarządowymi”, w których w 2011 roku przekazane dotacje klubom sportowym, takim określa się obszary, formy i zasady współpracy. jak: W celu opracowania realnego programu, gmina w Ludowy Klub Sportowy „Zryw” w Dydni, bieżącym roku zaprosiła wszystkie organizuje do konsulta- Ludowy Klub Sportowy „Viktoria” w Niebocku, cji projektu, przesyłając do wszystkich stowarzyszeń formal- Uczniowski Klub Sportowy „Pionier” w Niebocku, nych i nieformalnych prowadzących działalność na terenie Uczniowski Klub Sportowy „Olimpijczyk” w Dydni, gminy, formularz zgłaszania opinii, który mógł być przesłany Uczniowski Klub Sportowy „Sokół” w Dydni, do urzędu pocztą lub drogą e-mail. Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Grabowianka” w Gra- Na terenie Gminy Dydnia prowadzą działalność: bówce, Stowarzyszenie Na Rzecz Odnowy i Rozwoju Wsi Grabówka, Uczniowski Ludowy Klub Sportowy „Orły” w Jabłonce. Stowarzyszenie Na Rzecz Wspierania Inicjatyw Edukacyj- Ponadto w gminie działalność prowadzi 11 jednostek

Nasza Gmina Dydnia I/2011 15 Ochotniczej Straży Pożarnej w miejscowościach: Dydnia, kresie rozwoju sportu na terenie Gminy Dydnia, natomiast Jabłonka, Grabówka, Niebocko, Wydrna, Krzywe, Krze- w dniu 1 kwietnia 2011 roku zostanie ogłoszony konkurs na mienna, Obarzym, Niewistka, Temeszów, Witryłów i 12 realizację zadań w zakresie; Kół Gospodyń Wiejskich w miejscowościach: Niebocko, - ochrony i promocji zdrowia ze szczególnym uwzględnie- Jabłonka, Krzywe, Wydrna, Krzemienna, Grabówka, Koń- niem profilaktyki i przeciwdziałania problemom alkoholo- skie, Dydnia, Ulucz, Temeszów, Niewistka i Obarzym jako wym, organizacje nieformalne, ponieważ nie są nigdzie zareje- - ochrony środowiska, krajoznawstwa, strowane. - ochrony przeciwpożarowej. W dniu 10 marca 2011 roku Wójt Gminy ogłosił Krystyna Węgłowska otwarty konkurs ofert na realizację zadań publicznych w za- Jak Adam Mickiewicz – chłopiec z Nowogródka – stał się ADAMEM MICKIEWICZEM? Zofia Wojnowska „A tam, gdzie się obrócisz, Mickiewicz – Zygmunta Augusta. W Nowogródku rozczy- Z każdej wydasz stopy, tywał się Adam w dziejach Grecji i Rzymu, próbował pisać Żeś znad Niemna, żeś Polak, wiersze okolicznościowe, pokochał cesarza Francuzów. U Mieszkaniec Europy”. schyłku życia tłumaczył Mickiewicz córce Marii: „Niewielu (A. Mickiewicz „ Do Joachima Lelewela”) udało się być w Rzymie, ja w młodości ledwo o tym ma- rzyłem, za moich czasów było to trudne jak dziś z ziemi na Legenda starożytności i świetności rodu Mickiewi- księżyc. Nie uwierzysz, jakeśmy za tym tęsknili, czytając czów sięga do szóstego pokolenia wstecz. Jest to rodzinna Liwiusza, Swetoniusza i Tacyta. Wówczas jeszcze u nas legenda. Otóż Krzysztof Mickiewicz – pradziadek poety – z uczono wedle przepisu dawnej Rzeczypospolitej Polskiej: okolic Lidy przeniósł się w okolice Nowogródka. I tak już żyliśmy w niej i w Rzymie”. zostało. Ród Mickiewiczów pozostał wierny tym okolicom. 24 września 1815 roku Mickiewicz rozpoczyna po- Ojciec Adama – Mikołaj – był adwokatem i komorni- dróż- bryczką – do Wilna studiować. Ma zamiar wybrać kiem w Nowogródku. Nie posiadał zbyt dobrej opinii wśród medycynę na wydziale lekarskim Uniwersytetu Wileńskie- nowogródzkiej społeczności. Niektórzy dociekliwi badacze go. Jednak wraz z kolegą Janem Czeczotem nie dostali znaleźli dowody, że Mikołaj wykorzystywał swoją wiedzę i się na Uniwersytet. Ale chcieli studiować, więc Mickiewicz urząd bez skrupułów do niejasnych interesów. Jednak za- zapisuje się na wydział Fizyko-Matematyczny, poddaje się nim odumarł żonę i czterech synów, zdołał ustalić w swoim egzaminowi do seminarium nauczycielskiego. Już na eg- domu, że trzeba kształcić się dla dobra oraz ku pożytkowi zaminie zdecydowano, że będzie w przyszłości uczyć lite- ojczyzny. Aleksander – brat Adama- został prawnikiem, Je- ratury. Od pierwszego roku słucha wykładów z chemii, ma- rzy lekarzem, Adam został nauczycielem i ... poetą, Fran- tematyki stosowanej, algebry i fizyki. Dodatkowo chodzi na ciszek został kaleką – uczestnik powstania listopadowego, wykłady z historii powszechnej Joachima Lelewela, bierze emigrant polityczny. się za grekę, doskonali w łacinie, czyta literaturę grecką i Barbara Majewska – matka Adama- była córką rzymską, uczy się teorii poezji i wymowy. Tutaj zaprzyjaź- ekonoma. 24 grudnia1798 roku urodziła drugiego syna nia się z Tomaszem Zanem. To on będzie jedną z najważ- – Adama – w Zaosiu koło Nowogródka. Aleksander Mic- niejszych osób w życiu Mickiewicza. kiewicz – brat Adama w liście do brata Franciszka opowia- Wyniki egzaminów, które Mickiewicz składał w ciągu dał, czego dowiedział się jeszcze jako dziecko, o urodzi- 5-letnich studiów, nie dowodzą wyraźnej przewagi literatury nach starszego brata. Otóż podpatrzył on i podsłuchał, jak nad przedmiotami ścisłymi. matka pokazywała znajomej grubą księgę, akta sądowe Na Uniwersytecie Mickiewicz należał do koła „Fi- oprawione w czarną skórę, na której odcięto noworodkowi lomatów” wraz z przyjaciółmi: Józefem Jeżowskim, To- pępowinę. Miało to w ten sposób dodać dziecku przymio- maszem Zanem, Onufrym Pietraszkiewiczem. Czwórkę tów umysłu. Długo Mickiewiczowie mieszkają w Zaosiu, a przyjaciół łączyła bieda. Przeciw niej tworzyli własny, przy- gdy umiera Mikołaj zadłużona rodzina musi się przenieść jazny, zamknięty świat. Materialnie mieli pomagać sobie w z domu do drewnianej oficyny. Adam zostaje „dozorcą nauce, praktycznie i duchowo, wzbogacać się wzajemnie. domowym” czyli kimś pośrednim między kuratorem i ko- Do czwórki doszło później jeszcze kilkunastu. Mieli w na- repetytorem, uczniów młodszych klas. Wcześniej jednak stępstwie wpływ na całe pokolenie, a ze swojej młodości było w jego życiu kilka dramatycznych sytuacji. Mając kilka czerpali siłę i rozum. Jako filomata nauczył się Mickiewicz lat wypadł przez okno. Barbara Mickiewiczowa wymodliła pracy w zespole. W pierwszym roku istnienia Towarzystwa protekcję Matki Boskiej Częstochowskiej i Ostrobramskiej, Filomatów zakazano „uczniom lekcji publicznych w Impera- Nowogródzkiej i dziecko zostało uratowane, o czym mowa torskim Uniwersytecie Wileńskim”, tworzenia jakichkolwiek jest w Inwokacji „Pana Tadeusza”. W 1811 roku wybuchł w towarzystw bez pozwolenia rektora. mieście pożar, o którym Adam podobno napisał wiersz, a Rozporządzenie nie odniosło skutku. Problem nara- jako 14-letni chłopiec był świadkiem wojny w Nowogródku stał przez kilka lat, podrywając autorytet uczelni i rektora w 1812 r. Szymona Malewskiego. W lipcu 1818 roku – po 2 latach Adam Mickiewicz był uczniem Gimnazjum Ojców działań Filomatów – rektor ponownie próbuje osłabić dzia- Dominikanów w Nowogródku. W teatrze szkolnym gry- łalność Towarzystwa. W tym czasie Mickiewicz wyjeżdża wał role kobiece (ze względu na swą delikatna urodę). do Kowna na posadę. Powołany odrębnie Związek Pro- W 1812 r. zagrał Barbarę Radziwiłłównę, a Franciszek mienistych jest za rozpowszechnieniem idei filomackich. W

16 Nasza Gmina Dydnia I/2011 1822 roku dochodzi do śledztwa i rewizji u Zana i Mickiewi- życia, cierpi i nie potrafi myśleć o nikim innym poza sobą. cza. W XII 1822 roku do Księcia Konstantego zostaje wy- Ale nie przeszkadza mu to flirtować z Panią doktorową słany z Wilna pierwszy raport o tajnych związkach młodzie- Kowalską i pisać. Powstaną tu ballady „To lubię”, „Rybka”, ży. Filomaci wystrzegali się polityki, o buntach nie myśleli. „Pani Twardowska”, „Świteź”, „Lilie”. W 1820 roku Mickie- Wyznawali trzy piękne słowa „ WOLNOŚĆ, RÓWNOŚĆ, wicz spędza wakacje w Tuchanowiczach, w majątku swe- BRATERSTWO”. Udało im się utrzymać swoją równość go kolegi Wereszczaki. Tutaj też pozna swoją przyszłą do końca studiów. Sam Mickiewicz przestrzegał tej prawdy żonę Cecylię Szymanowską. Najpierw jednak zakochuje niemal do przesady. Niczym też się nie wyróżniał wśród się w siostrze swego kolegi, Maryli Wereszczakównie. kolegów. Będzie to miłość niespełniona, bowiem Maryla obiecuje Wierszowali bowiem wszyscy. Jako pierwszy wyróż- rękę innemu, porządnemu, bogatemu hrabiemu Puttka- nił się talentem Czeczot, potem Zan i w końcu Mickiewicz. merowi. Znany był ze sprawności tworzenia okolicznościowych Mickiewicz po tych wakacjach nie wraca na czas do wierszyków imieninowych i urodzinowych. Ale już w tych pracy w Kownie. Rektor Uniwersytetu, w którym miał wy- wierszowankach zaczął się przejawiać jego wielki talent kładać, rozważał możliwość, czy nie dostawić Mickiewicza poetycki. Zaczęły powstawać takie utwory jak: „Oda do na zajęcia pod eskortą policyjną. W końcu jednak z dwu młodości”, „Ballady i romanse”. Na zebraniach Filomatów tygodniowym spóźnieniem wraca i prosi o roczny urlop, czytywano te utwory, ale też je recenzowano i krytykowano. tłumacząc się złym stanem zdrowia. Pisze w tym czasie Mickiewicz ponadto tłumaczył Woltera, Szekspira, Byrona. „Kurhanek Maryli” i II część „Dziadów” oraz „Romantycz- Niewątpliwie twórczość literacka w pojęciu Filomatów słu- ność” żyła kształceniu i ukształcaniu wewnętrznemu, z pożytkiem 21 października 1820 roku umiera Barbara Mickie- dla Ojczyzny i społeczeństwa. wiczowa – matka Adama. Dowie się o tym Mickiewicz w Kiedy Mickiewicz wyjeżdża do Kowna, zmienia się Wilnie podczas przerwy świątecznej i na pogrzebie nie bę- w nieznośnego hipochondryka i histeryka, który wymusza dzie, gdyż przyjaciele świadomie ukrywali przed nim ten specjalną troskę o siebie. Kiedy matka zachoruje, nie oka- fakt, bo nie chcieli go martwić. Mickiewicz bowiem stał się zuje jej współczucia, nie wzrusza go los młodszego Jurka, kimś tak dla nich ważnym, kogo nie należy denerwować, który nie ma wyprawki do szkoły, ani Aleksandra, któremu ale ze wszelkich sił chronić: osobę i talent. brakuje butów i spodni. cdn. Fizycznie i psychicznie oddalony od filomackiego Zofia Wojnowska Ochrona zdrowia w Gminie Dydnia Jednym z zadań gminy wynikających z ustawy o sa- pielęgniarskiej opieki długoterminowej. morządzie gminnym oraz ustawy o świadczeniach opieki W Ośrodku Zdrowia w Witryłowie wyremontowane zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest za- zostały pomieszczenia gabinetu lekarskiego, zabiegowego spokajanie potrzeb z zakresu ochrony zdrowia oraz zajmo- i poczekalni, wymieniono posadzki, instalację centralnego wanie się tymi zagadnieniami o charakterze lokalnym, które ogrzewania, obicie ścian z boazerii zmieniono na ściany nie zostały zastrzeżone w ustawach dla innych podmiotów. pokryte farbami łatwo zmywalnymi, wymieniono stolarkę okienną i drzwiową. Wszystkie te prace miały na celu do- fot. G. Cipora stosowanie pomieszczeń do obowiązujących przepisów. W Ośrodku Zdrowia w Niebocku przeprowadzono prace mające na celu dostosowanie parteru budynku dla potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez przebudowę ubi- kacji ogólnodostępnych i poczekalni, w której położono płyt- ki podłogowe i odświeżono ściany. Miejmy nadzieję, że wyremontowane pomieszczenia będą służyły mieszkańcom naszej gminy przez długie lata. Maciej Dżoń

fot. G. Cipora

Poczekalnia w Ośrodku Zdrowia w Witryłowie W celu wywiązania się z powyższego zadania oraz podniesienia standardu pomieszczeń w placówkach opie- ki zdrowotnej będących we władaniu gminy, na począt- ku roku gmina Dydnia przystąpiła do remontu Ośrodka Zdrowia w miejscowości Witryłów, w którym prowadzona jest praktyka lekarska. Rozpoczęto też remont budynku Ośrodka Zdrowia w Niebocku, w którym działalność pro- wadzi stomatolog. Uruchomiono również poradnię reha- bilitacyjną świadczącą usługi fizjoterapii domowej oraz Gabinet lekarski w Witryłowie

Nasza Gmina Dydnia I/2011 17 Końskie z pucharem!!! 27 lutego w hali sportowej w Dydni odbył się Otwarty Wójta Gminy Dydnia to okazja do aktywnego spędzenia Gminny Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Wójta Gminy Dyd- wolnego czasu. Mimo trwających Zimowych Mistrzostw nia. Świata w Oslo, nie zabrakło publiczności kibicującej swoim Jedynie 3 drużyny zgłosiły swój akces i chęć rywali- drużynom. zacji, a były to ekipy z Niebocka, Jabłonki i Końskiego. Należy zwrócić uwagę na fakt, że w naszej gminie Drużyny grały systemem każdy z każdym. W pierw- poprawia się stan techniczny obiektów sportowych, co daje szym meczu spotkali się zawodnicy z Niebocka i Jabłonki możliwość rozwijania sportowych zainteresowań. (0:2), w drugim zawodnicy z Niebocka musieli uznać wyż- Słowa uznania należą się młodzieży, która potrafi go- szość drużyny z Końskiego (1:2). W ostatnim meczu, który dzić swe codzienne obowiązki ze sportową pasją. decydował o zwycięstwie w całym turnieju, drużyna z Koń- Wszystkim zawodnikom, a szczególnie drużynie z skiego w tie-breaku pokonała 2:1 zawodników reprezentu- Końskiego gratulujemy i życzymy sukcesów w następnych jących Jabłonkę. Turniejach. fot. J. Adamski

Sportowa rywalizacja fot. J. Adamski Puchary wręczył Wójt Gminy Dydnia, dziękując za- Jeden z meczy wodnikom za rozgrywki, które trzymały kibiców w napięciu. Zwycięska drużyna grała w składzie: Tomasz Kro- Jednocześnie oznajmił wszystkim, że najlepszą drużyną w wiak, Konrad Baran, Arkadiusz Pryszcz, Iwona Maślak, 2011 roku w piłce siatkowej jest Końskie (z jedną dziewczy- Marcin Maślak, Kamil Bryczek. ną w składzie, która radziła sobie bardzo dobrze) Jacek Adamski Otwarty Gminny Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Sztuka „Niewolnice z Pipidówki” w Dydni W niedzielne popołudnie 6 marca 2011 roku miesz- i podstępem osiągnąć zamierzony cel. kańcy gm. Dydnia mieli przyjemność obejrzeć sztukę Michała Dowodzą, iż to istotnie kobiety umiejętnie manipulując Bałuckiego pt. „Niewolnice z Pipidówki” w wykonaniu Zespołu mężczyznami, są tą przysłowiową „szyją, która kręci głową”. Teatralnego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Dynowie Na szczególną uwagę zasługuje wspaniała gra akto- w reżyserii Pani Krystyny Dżuła. rów, piękne kostiumy oraz ciekawa i bogata dekoracja. Zespół ten, który istnieje już od ponad 100 lat, po raz Należy dodać, że decyzją kierownictwa teatru występ pierwszy gościliśmy w naszej gminie. odbył się bezpłatnie. W naszym miejscu zamieszkania, gdzie od najbliższe- Składamy serdeczne podziękowania Pani Krystynie go teatru dzieli nas znaczna odległość, możliwość obcowania Dżuła oraz wszystkim aktorom za przyjęcie naszego zaprosze- z prawdziwą sztuką – którą stworzył mieszkańcom Gminny nia i za wspaniały występ. Ośrodek Kultury, Bibliotek, Promocji i Wypoczynku w Dydni, Małgorzata Myćka nabiera szczególnego znaczenia. Szkoda tylko, że w tej imprezie kulturalnej wzięli udział nieliczni mieszkańcy, ale ci, którzy obejrzeli tę sztukę, odeszli bogatsi o wiele wrażeń. Sztuka „Niewolnice z Pipidówki” osadzona w realiach małego galicyjskiego miasteczka zwanego Pipidówką, opowia- dała o intrygach kobiet. To wspaniała komedia, przedstawiająca korupcję i prywatę, które zdominowały to małe miasteczko. Historia ciągle aktualna – oto zięć burmistrza miasta fot. archiwum – Feliks, za namową żony Sabiny stara się o intratną posa- dę. Choć sam nie do końca przekonany do tego pomysłu, pod wpływem żony decyduje się zgłosić swoją kandydaturę. Tytuło- we Niewolnice, to nie takie słabe i zalęknione istotki, ale goto- we na wszystko, pewne siebie kobiety, które potrafią intrygami

18 Nasza Gmina Dydnia I/2011 SZEPTY HISTORII SZKOŁA W JABŁONCE w latach 1894 - 2010 Wydana w 2010 roku książka pt. ”Szepty historii…” pracowali i pracują powstała dzięki wspólnej inicjatywie uczniów i nauczycie- w Szkole Podsta- li Szkoły Podstawowej w Jabłonce. Jest ona poświęcona wowej w Jabłonce. Wielkiemu Polakowi - zarazem patronowi tutejszej Szkoły We wspomnieniach Podstawowej – Papieżowi Janowi Pawłowi II. zostali przywołani W książce opisano historyczne dzieje szkoły, po- również ci, którzy cząwszy od jej powstania, poprzez okres I wojny świato- odeszli od nas na wej, lata międzywojenne, czas drugiej wojny światowej, zawsze, a byli zwią- lata powojenne oraz rys historii II połowy ubiegłego wieku. zani ze szkołą w Stronice drugiej części książki zostały w pełni poświęco- Jabłonce. Na ostat- ne Papieżowi Polakowi. Rozdział ten przedstawia historię nich stronicach zo- nadania imienia Jana Pawła II SP w Jabłonce, odsłonięcie stały umieszczone i poświęcenie pomnika Papieża znajdującego się na placu wykazy nauczycieli przy szkole. Autorzy książki przedstawili uroczystości oko- i absolwentów tutej- licznościowe poświęcone Ojcu Świętemu. Najważniejszą szej szkoły. Zawarte uroczystością dla placówki dydaktycznej w Jabłonce jest w książce liczne fo- Dzień Patrona połączony z Dniem Papieskim. Uczniowie tografie, dokumen- szkoły uczcili pamięć Papieża, dedykując Mu swoją po- tują wydarzenia i ezję: upływający czas. ”… Za tak wielkiego człowieka dziękuję Ci Boże Książka powstała dzięki wytrwałej i rzetelnej pracy I modlę się do Ciebie w pokorze: uczniów i nauczycieli Szkoły Podstawowej. Należy pamię- Dopomóż, aby Twój sługa Jan Paweł II tać o tych, którzy udostępnili swoje prywatne zbiory doku- Przez swe ziemskie zasługi mentów i zdjęć. To dzięki nim książka zyskała na swej war- Cieszył się wiecznym szczęściem w niebie, tości, a jednocześnie wzbogaciły one jej szatę graficzną. A Nam wypraszał potrzebne łaski u Ciebie. Jest to interesująca książka, która powinna trafić do rąk Amen.” nie tylko mieszkańców Jabłonki. Czas beatyfikacji Jana (Monika Dobosz 2010 r.) Pawła II to czas, w którym możemy zapoznać się bliżej z historią, jaka połączyła Papieża Polaka ze Szkołą Podsta- W ostatniej części książki zostały spisane wspo- wową w Jabłonce. mnienia absolwentów, dyrektorów i nauczycieli, którzy Tomasz Żaczek Krystyna Z życia Akcji Katolickiej w Parafii Dydnia Kocaj Parafialny Oddział Akcji Katolickiej w Dydni w dniu samotnych i najuboższych w naszej gminie, 06.01.2011 r. zorganizował „Wieczór z kolędą”. - organizowanie pielgrzymek, między innymi do Stracho- Na spotkanie POAK zaprosił księdza asystenta ciny, Częstochowy i tradycyjnej parafialnej na Kalwarię Adama Drewniakia, władze naszej Gminy, radnych z Dyd- Pacławską, ni, członków Rady Parafialnej, księży katechetów oraz - organizowanie spotkań integracyjnych. kilka osób - uczestników realizowanego przez Parafialny W 2010 r. w okresie IV-IX POAK zorganizował Oddział Akcji Katolickiej w 2010 r. Programu Integracji spotkania integracyjne w ramach realizowanego projektu Społecznej. „Programu Integracji Społecznej finansowanego ze środ- Spotkanie miało miejsce w świetlicy Gimnazjum w ków Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiej- Dydni. skich” pod nazwą: Pani Prezes AK Marzena Adamska serdecznie przywitała wszystkich zebranych. Grupa młodzieży z Gimnazjum w Dydni przygoto- wana przez Panią Dyrektor Iwonę Pocałuń oraz Witolda Pocałunia bardzo pięknie zaśpiewała kolędy i pastorał- ki. Po występnie młodzieży Ks. Adam Drewniak zaprosił wszystkich do dzielenia się opłatkiem, składania sobie ży- czeń oraz na wspólną wieczerzę. Przy akompaniamencie gitary rozbrzmiewały kolę- dy śpiewane przez uczestników spotkania. Parafialny Oddział Akcji Katolickiej jako organizacja kościelna ma nie tylko wymiar duchowy, ale podejmuje również zadania, takie jak: - organizowanie w naszych lokalnych punktach sprzedaży

w okresie przedświątecznym koszy „Dar serca”, zebrane fot.M. Adamska produkty z koszy zostają przekazane przez POAK dla ... „Sobótkę, jako czas niesie, zapalono” w Dydni

Nasza Gmina Dydnia I/2011 19 „GOTUJMY SMACZNIE ZDROWO I OCALMY OD Spotkania integracyjne odbyły się w Wiejskim ZAPOMNIENIA PIECZENIE CHLEBA”. Dla dzieci, mło- Domu Kultury w Dydni, zaś tradycyjną sobótkę zapalono dzieży, oraz osób starszych – były to spotkania międzypo- na prywatnej posesji Pana Wiesława Adamskiego. koleniowe kultywujące lokalną tradycję i kulturę w Gminie Wykłady i ćwiczenia z zakresu gotowania i piecze- Dydnia. nia chleba przeprowadził technolog żywności Andrzej Ko- caj. Po degustacji potraw beneficjenci projektu wysłu- chali wierszy czytanych przez Magdalenę Wolwowicz z Dydni oraz Panią Urszulę Skrabalak z Temeszowa w au- torskim wykonaniu. W ostatnim dniu spotkania uczestnicy projektu otrzymali dyplomy. Spotkania integracyjne zorganizowane przez POAK w Dydni bardzo się wszystkim podobały, dały możliwość spędzenia wolnego czasu w miłej atmosferze oraz zapo- znania się z tradycją i kulturą wsi Dydnia. Była to też nie- zapomniana uczta dla naszego podniebienia. Przeprowadzone warsztaty propagowały zdrowy sposób odżywiania. Dodajmy, że wszystkie potrawy przy- rządzono z rodzimych produktów ekologicznych. fot.M. Adamska

Wspólny śpiew przy gitarze Krystyna Kocaj

Albert Kurczab Nie wszystko da się opowiedzieć

Podczas mojego ubiegłorocznego pobytu na urlo- koniec z końcem uprawiając niewielkie pole poza mia- pie ludzie w Polsce zadawali mi wiele pytań dotyczących stem. Dotarcie tam możliwe jest jedynie pieszo, a trasa życia w Afryce. Zauważyłem, że trudno mi się mówi o Afry- zajmuje około 2 godziny. ce czy raczej o jej środkowo-zachodniej części Kongo, W Bandundu prawdziwym darem są dwie duże gdzie żyję. Specjalnie użyłem słowa „żyję”, a nie pracuję, rzeki. Znaczna cześć ludności żyje i utrzymuje się z rybo- bo bycie misjonarzem to o wiele bardziej życie z ludźmi niż łówstwa. To właśnie tutaj, pierwszy raz w życiu widziałem praca dla nich. tak wielkie ryby. Często przychodzą do nas handlarze i przynoszą ryby, które ważą ponad 50 kg i na dodatek są bardzo dobre w smaku. Te ryby dla tutejszych ludów to prawdziwe błogosławieństwo. Jak już poprzednio wspomniałem, do Bandundu wysłano mnie, abym pracował w Apostolacie Biblijnym. Od pewnego czasu próbuję ponownie wznowić tutaj tę działal- fot. archiwum ność misyjną. Niegdyś była ona tutaj bardzo dobrze zor- ganizowana, ale około osiem lat temu odpowiedzialny za nią współbrat z powodu wieku i choroby musiał powrócić do swojego kraju. Od dłuższego czasu szukano osoby na to stanowisko, jednak bez skutku. Gdy ukończyłem kurs języka francuskiego, zaproponowano mi tę pracę. Po na- myśle zgodziłem się. Tak więc próbuję przywrócić w tym regionie zainteresowanie Biblią. Organizuję kursy biblijne, zarówno w naszym Centrum Biblijnym w Bandundu, jak i w innych parafiach diecezji. Centrum miasta Bandundu Kursy organizowane są w dwóch językach: francu- Trudno mi mówić o Afryce, gdyż do wielu spraw się skim i kikongo, tzn., w jednym z języków lokalnych. Często przyzwyczaiłem i dziś wydają mi się całkiem zwyczajne. zmuszony jestem do głoszenia konferencji w tym języku, Od trzech lat żyję w Demokratycznej Republice mimo że język ten wciąż jest dla mnie problemem. Ludzie Konga. Po ukończonej nauce języka francuskiego w Kin- przekonują mnie, iż rozumieją to, co mówię, jednak częste szasie, stolicy państwa, zostałem wysłany do Bandundu, uśmiechy na ich twarzach dają mi do zrozumienia, że mu- abym pracował w tamtejszym Apostolacie Biblijnym. szę jeszcze dużo się nauczyć. Miasto Bandundu położone jest około 450 km na Czasami zadaję sobie pytanie, w jaki sposób mam wschód od stolicy kraju. Tutaj nazywane jest miastem wo- mówić o Bogu miłosiernym, widząc tutaj taką biedę i nie- jewódzkim, natomiast w Europie postrzegane byłoby jedy- sprawiedliwość? Czasami pytam siebie czy to w ogóle ma nie jako duża murzyńska wioska. Pomimo tego, że liczba jakikolwiek sens? Wciąż nie wiem... Znaleźć zadowalające mieszkańców miasta sięga prawie 200 tysięcy osób, to po- odpowiedzi na tak niełatwe pytania nie jest prosto. Sta- ziom ich życia bardziej przypomina warunki życia na wsi ram się nadać swym kursom wymiar socjalny i pobudzić aniżeli w mieście. Większość ludności z trudnością wiąże nadzieję w ich uczestnikach na lepsze jutro. Jednak nie

20 Nasza Gmina Dydnia I/2011 jest to łatwe. Niemniej jednak interesujące jest to, że jest godności ludzkiej, brak sprawiedliwego poszanowania tutaj zadziwiająco duże zainteresowanie Biblią. Myślę, że dóbr narodowych, codzienny sposób życia nastawiany wy- wywodzi się to z tego, iż tutejsi ludzie otoczeni są różnego łącznie na przetrwanie, HIV, AIDS, to wpływa negatywnie rodzaju sektami i są atakowani pytaniami o swoją tożsa- na naród, warunkując jego stosunek do siebie i Boga. mość. W tym kraju sekty to prawdziwa plaga. Jest ich tu- taj taka liczba, że nikt tak na prawdę nie jest w stanie ich zliczyć ani kontrolować ich przyrostu. Socjolodzy uważają, że jest to symptom „społeczeństwa rozbitego”. Wystarczy wyjść na ulicę, aby zobaczyć wciąż nowo spotykające się grupy. Na początku pod drzewami, później w jakiejś szo- pie z gałęzi palmy, które w późniejszym czasie przerabia się na ściany z cegły. Im większy budynek i im większy hałas podczas kazań i odprawianych egzorcyzmów, tym fot. archiwum więcej zwolenników ma taka nowa religia. Wydaje się, że praktyka ta nie ma logiki, jednak tutaj w ten właśnie spo- sób sprawy te funkcjonują. „Głód” Boga jest tutaj mocno odczuwalny, jednak mam na myśli przede wszystkim Boga „magicznego” i wszechmogącego. Bóg Jezusa z Nazaretu mało jest znany w tych stro- nach świata. Jednak nie dziwi to zbyt, bo gdy się weź- mie pod uwagę warunki, w jakich żyją miejscowi ludzie, to Życie w Afryce to jak wypłynięcie na głębokie wody wiara w Boga, który nie obiecuje pieniędzy, sukcesów czy oceanu, daleko od brzegu. Wbrew wszelkim pozorom jest władzy, wydaje się czystą głupotą. tutaj głębia. Tu człowiek jest niejako skazany na całkowite Jak mówić o Bogu w świecie, w którym miliony męż- zaufanie Bogu. Oddalenie się od stałego lądu, na którym czyzn i kobiet jest zamkniętych w kręgu nędzy i śmierci? było wszystko, do czego człowiek był przywiązany, to ryzy- Jak głosić nadejście Królestwa Bożego, wiedząc, że ludzi ko, na które trzeba się zdobyć, by uwolnić się od ludzkiego tutaj zabija mechanizm biedy i ucisku? pojmowania świata. Kongo jest dzisiaj biedniejsze niż kiedykolwiek Pozdrawiam wszystkich, życząc pięknych i słonecz- wcześniej. Rzesze ludzi żyjących w skrajnej nędzy otacza nych dni w Polsce. elita bogatych, będących u władzy. Wojna, nędza, tysią- Albert Kurczab ce uciekinierów, brak wolności politycznej i poszanowania Societas Verbi Divini (Werbiści) Zakończono kampanię walnych zebrań w OSP W okresie od 4 marca do 27 marca br. przeprowa- zjazd oddziału oraz przedstawicieli do zarządu oddziału dzono walne zebrania sprawozdawczo-wyborcze w 11 gminnego. Zjazd Oddziału Gminnego ZOSP RP w Dydni jednostkach Ochotniczych Straży Pożarnych. Dokonano zaplanowano zwołać w dniu 26 czerwca 2011r. wyboru zarządów OSP, komisji rewizyjnych, delegatów na Stanisław Pytlowany Zestawienie liczby delegatów na Zjazd Oddziału Gminnego Związku OSP RP przedstawicieli OSP - członków zwyczajnych Związku do Zarządu Oddziału Gminnego ZOSP RP w Dydni oraz Prezesów i Naczelników. Liczba Liczba delegatów Liczba przedstawicieli Lp. OSP Prezes Naczelnik członków na zjazd oddziału do zarządu oddziału 1. Dydnia 45 5 2 Roman Janowicz Grzegorz Janowicz 2. Grabówka 32 3 2 Adam Kucharski Bogusław Cybuch 3. Jabłonka 50 5 3 Stanisław Myćka Eugeniusz Sokołowski 4. Krzemienna 42 4 2 Czesław Serafin Czesław Serafin 5. Krzywe 44 4 2 Mariusz Kot Józef Toczek 6. Niebocko 50 5 3 Kamil Zubel Kazimierz Pajęcki 7. Niewistka 22 2 1 Michał Pałys Piotr Stadnik 8. Obarzym 23 2 1 Adam Szul Kazimierz Wójcik 9. Temeszów 25 3 1 Ryszard Milczanowski Marian Paraniak 10. Witryłów 28 3 1 Jan Nawrocki Tomasz Pastuszka 11. Wydrna 36 4 2 Andrzej Kondracki Adam Kraczkowski RAZEM 397 40 20 możliwość zwiększenia dodatkowo do 20 % 4 Razem Zarząd Oddziału Gminnego ZOSP RP w Dydni 24

Nasza Gmina Dydnia I/2011 21 Gminne eliminacje OTWP pod hasłem „Młodzież zapobiega pożarom” 31 marca br. w siedzibie Urzędu Gminy w Dydni zjum w Dydni. Sprawne przeprowadzenie konkursu było odbyły się eliminacje gminne Ogólnopolskiego Turnieju możliwe dzięki pracy komisji konkursowej w składzie: mł. Wiedzy Pożarniczej pod hasłem „Młodzież zapobiega po- bryg Krzysztof Folta, mł. kpt Stanisław Wielobób, Zbigniew żarom”. Konkurs został przeprowadzony w grupie II – gim- Kowalczyk. Laureaci otrzymali okolicznościowe dyplomy nazja. W wyniku rozgrywek finałowych kolejność zajętych i nagrody rzeczowe ufundowane przez Wójta Gminy Dyd- miejsc przedstawia się następująco: Marek Czopor, Kamil nia. Kic i Dominika Czerkies wszyscy reprezentowali Gimna- Stanisław Pytlowany Agencja Rynku Rolnego promuje żywność !

Fundusze Promocji Produktów rolno-spożywczych a niedawno ruszyła kampania „Czas na pieczarkę”. istniejące od lipca 2009 roku, przynoszą już swoje pierwsze - Ogromne wsparcie z Funduszu Promocji Mięsa owoce. Przez półtora roku wydano ponad 18 milionów zło- Wieprzowego otrzymała kampania informacyjna na temat tych na promocję żywości. Środki te pozwoliły branży spo- mięsa wieprzowego produkowanego zgodnie z krajowym żywczej na atrakcyjną prezentację swojej oferty. Jest więc systemem jakości Pork Quality System. Kampania ta nadzieja, że promocja żywności spowoduje wzrost popytu wspófinansowana jest ze środków unijnych i z budżetu pań- i cen skupu, dzięki czemu produkcja rolna w Polsce stanie stwa. się bardziej opłacalna. Środki z funduszy nie służą tylko samoistnemu fi- Po kilkunastu miesiącach działania Funduszy Pro- nansowaniu działań, ale również temu, by znaleźć środki mocji Żywności można powiedzieć, że cały instrument za- na wkład własny w kampaniach unijnych. Przez to efekt czął dobrze funkcjonować. Co kwartał na rachunki funduszy pieniędzy gromadzonych w sektorach producentów będzie wpływa około 8 mln zł. wielokrotnie większy . Środki z poszczególnych funduszy zostały przezna- Ustawa, która weszła w życie w lipcu 2009 r. o fun- czone na bardzo wiele przedsięwzięć. Warto wspomnieć o duszach promocji produktów rolno-spożywczych stworzyła kilku z nich: 9 odrębnych funduszy promocji: mleka (dawniej Fundusz - dzięki środkom z Funduszu Promocji Mleka na dużą Promocji Mleczarstwa), mięsa wieprzowego, mięsa woło- skalę wspierane są targi zagraniczne na rynkach strategicz- wego, mięsa końskiego, mięsa owczego, mięsa drobiowe- nych dla sektora mleczarskiego. go, ziarna zbóż i przetworów zbożowych, owoców i warzyw W październiku 2010 roku zakończyła się kampania oraz ryb. promocyjno-informacyjna „Stawiam na mleko i produkty Składki na Fundusze odprowadzają przedsiębiorcy mleczne”, której celem było zwiększenie spożycia mleka i samodzielnie w wysokości 0,1 % wartości netto wszystkich produktów mlecznych oraz poinformowanie o konsekwen- zakupionych w danym kwartale towarów objętych obowiąz- cjach wynikających z niedoboru wapnia w organizmie czło- kiem wpłat na fundusz. Za wyjątkiem Funduszu Promocji wieka. Mleka przedsiębiorcy zobowiązani są do dokonywania - Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbo- wpłat w cyklach kwartalnych nie później niż do 25 dnia mie- żowych zrealizował ponad dwadzieścia projektów, przezna- siąca następującego po zakończeniu kwartału. czając posiadane środki między innymi na szkolenia dla O przeznaczeniu zgromadzonych środków na każ- producentów zbóż, a także na kampanię „Makaron rządzi dym z funduszy, decydują Komisje Zarządzające, w skład zdrowo”. Na fundusz w ubiegłym roku zebrano 3 mln zł. których wchodzą reprezentanci producentów rolnych i prze- - 2,5 mln zł, które zgromadzono na koncie Funduszu twórców. Promocji Owoców i Warzyw, zostało spożytkowane na wie- Od początku powstania „funduszy” na kontach zgro- le projektów. Wśród nich był program „5 x dziennie warzywa madzono łącznie około 50 mln zł. Co kwartał na rachunki i owoce”, który miał za zadanie zwiększyć popyt na świeże funduszy wpływa około 8 mln zł. i przetworzone owoce, warzywa oraz soki, jak również zbu- Do Oddziału Terenowego Agencji Rynku Rolnego w dować świadomość potrzeby spożywania pięciu porcji tych Rzeszowie od wejścia w życie ustawy wpłynęło łącznie oko- produktów dziennie. W ramach Funduszu Promocji Owo- ło 1000 deklaracji na kwotę ponad 576,5 tys. zł. ców i Warzyw zrealizowano także szkolenia dla sadowników związane z eksportem jabłek na rynek rosyjski. Ponadto Sekcja Informacji i Promocji sfinansowano uczestnictwo w tegorocznych Międzynarodo- OT ARR Rzeszów wych Targach Owoców i Warzyw Fruit Logistica w Berlinie,

Nasza Gmina Dydnia Kwartalnik Społeczno - Kulturalny Gminy Dydnia Wydawca: Urząd Gminy w Dydni, Redaktor Naczelna: Beata Czerkies, Zespół Redakcyjny: Joanna Stanisławczyk, Mał- gorzata Turopolska, Zofia Pytlowana, Zofia Morajko, Maciej Dżoń,Skład i łamanie: Grzegorz Cipora. Adres redakcji: Urząd Gminy w Dydni, 36-204 Dydnia 224 e-mail: [email protected] Redakcja zastrzega sobie prawo skracania informacji oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść artykułów, reklam i ogłoszeń Nie zwracamy materiałów niezamówionych

22 Nasza Gmina Dydnia I/2011