Ilýsu Barajýna karþý düzenlenen en temel faaliyetler belediye baþkanlarý, Sivil Toplum Örgütü þunlar: Þubat 2006'da Diyarbakýr'da Hasankeyf temsilcilerinin katýlýmýyla Hasankeyf'in Sempozyumu, 4-5 Aðustos 2006'da korunacaðý ve yeni nesillere aktarýlacaðýna dair Hasankeyf'te 10 bin kiþinin katýldýðý konserle yemin töreni düzenlendi. Yine bu çalýþmanýn ertesi gün baþbakan Erdoðan tarafýndan devamýnda Ilýsu barajýndan etkilenen Diyarbakýr, sembolik olarak yapýlan temel atma törenini Batman, Siirt, Þýrnak ve Mardin'de Hasankeyf ile protesto edildi, 23 Mart 2007'de Hasankeyf'e ilgili etkinlikler düzenlendi. Ayrýca Ilýsu Barajýndan yakýn Suçeken köyünde Hasankeyf Umut ve etkilenen köylerde de Ilýsu Barajý neler getirecek, Dayanýþma Parký'nýn açýlýþý, 20 Mayýs 2007'de barajýn yaratacaðý sorunlar kapsamýnda projeden etkilenen 2000 insanla Kesmeköprü II bilinçlendirme çalýþmalarýna baþlandý. köyünden Hasankeyf'e yürüyüþ, 31 Temmuz 2-5 Ekim'de 5. Batman Hasankeyf Kültür ve Sanat 2007'de Diyarbakýr'da geniþ bir basýn toplantýsý Festivali kapsamýnda Hasankeyf Koþusu, düzenlenmesi. 2007 Eylül'ünde Hasankeyf'te Uluslararasý Hasankeyf Sempozyumu ve 1500 kiþinin katýlýmýyla protesto mitingi, Aralýk Hasankeyf'te sabaha kadar süren nöbet tutma 2007'de Allianoi giriþimiyle Ýstanbul'da panel eylemi gerçekleþtirildi. düzenlenmesi, 4 Mart 2008'de 100 etkilenen Ilýsu Barajýna Karþý Çýkmamýzýn Nedenleri insan Ankara'ya giderek Almanya, Avusturya ve Ýsviçre büyükelçiliklerine 1500 tane protesto Dicle nehri üzerinde kurulmasý planlanan Ilýsu mektubun verilmesi, 19 Mar t 2008'de barajýnýn neden olacaðý olumsuz etkileri Hasankeyf'te 2. Hasankeyf Umut ve Dayanýþma toparlarsak þunlarý belirtebiliriz: Parký'nýn açýlýþý. Bu etkinliklerin yanýnda bazý - Baþta insanlýðýn ortak mirasý olan 12 bin yýllýk fuarlarda Hasankeyf-Ilýsu konulu standlar açýldý. antik kent Hasankeyf olmak üzere, Dicle Eylül 2006'da Diyarbakýr Barosunun vadisindeki yüzlerce arkeolojik sit alanlarý ve çok yürütücülüðüyle 4 köylü yeni Hasankeyf ilçesi sayýda kültürel deðerler su altýnda kalacaktýr. için öngörülen arsalarýn yasalar ihlal edilerek kamulaþtýrmasýna karþý dava açýldý. Aralýk - Onbinlerce insan (78.000 kadar insan) Ilýsu 2006'da Allianoi giriþimiyle ortak hükümetin yeni barajý projesinden dolayý yerinden göç ettirilip Hasankeyf'leri Kurtarmak çýkardýðý ve sonuçta Hasankeyf ve Allianoi gibi 1. kentlerde ekonomik, sosyal ve psikolojik derecede sit alanlarýn sular altýnda býrakýlmasý için sorunlarý arttýracaktýr. yasal uygunluk arayan bir ilke kararýna karþý dava - Bölgemiz açýsýndan çok büyük deðeri olan Dicle açtý. Bunun dýþýnda Hasankeyf belediyesi ve vadisinin zengin bitki örtüsü ve canlý varlýklarý yok Necati PÝRÝNÇÇÝOÐLU baþka kurumlarýn Ankara Danýþtay'ta 1999 olacaktýr. Hasankeyf'i Kurtarma Giriþimi yýlýndan beri ve Av. Murat Cano'nun 2003'den bu - Bölgedeki diðer baraj projelerinden de görüldüðü yana Diyarbakýr Ýdari Mahkemesinde yürüttüðü gibi bölgemizin ekonomik ve sosyal yaþamýna davalar halen sürmekteler. Buna ek olarak olumlu bir etkisi beklenmemektedir. Hasankeyf'i Yaþatma Giriþiminin Kuruluþu ve Yaþatma Giriþimi'ni kurdular. Bugün 80'e yakýn üye Ýstanbul ve Ankara'dan 5 mimar ve çevreci Yaptýðý Çalýþmalar? kuruluþtan oluþan giriþim, toplumun tüm Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesinde (AÝHM) Doðrudan ve dolaylý etkilenecek olan ve asýl söz kesimlerinden destek görmektedir. Giriþim Mart 2006'de dava açtýlar. Ayrýca Giriþim olarak sahibi olmasý gereken Ilýsu baraj alaný halký ve 90'lý yýllarýn sonunda Ilýsu projesi gündeme bölge halkýnýn (paydaþlar), hiçbir þekilde onayýna gelince Diyarbakýr ve Batman merkezli bugüne kadar çok sayýda alan araþtýrmalarý yaptý, etkilenen insanlar adýna AÝHM'de dava açma etkinlikler düzenledi ve projeyi inceleyerek tüm hazýrlýðý içindeyiz. b a þ v u r u l m a d a n I l ý s u b a r a j ý p r o j e s i Hasankeyf'i Yaþatma Platformu kuruldu. Bu gerçekleþtirilmek istenmektedir platform 1999 ile 2002 arasý bazý faaliyetler boyutlarý iþleyen raporlar hazýrladý ve hazýrlattý. Giriþim Türkiye'de ve uluslararasý çapta deðiþik yürüttü. Proje gündemden düþünce bu platform Ilýsu Barajý ile ilgili çalýþmalar 1 Temmuz 2008 kuruluþlarla iliþki kurarak deðiþik çevreleri de 12.000 yýllýk bir tarihe ve olaðanüstü bir doðal da daðýldý. Ayný dönemde Avrupa'da, özellikle de tarihinde Batman merkez alarak yürütülmeye kampanyalara dahil etti. Avrupa'da 6 STK'dan bütünlülüðe, dokuya ve güzelliðe sahip olan Ýngiltere'de, Ilýsu projesine karþý yürütülen güçlü baþlandý ve Batman Hasankeyf'i Yaþatma Giriþimi oluþan Ilýsu barajý kampanyasýyla düzenli iliþki Hasankeyf, sular altýnda kaldýðý takdirde yitecek bir kampanya Ilýsu projesinin daðýlmasýnda epey kuruldu. Bu giriþim Batman Milletvekilleri Av. Ayla kurulup ortak çalýþýlýyor. 2006 ve 2007 yýllarýnda olan, sadece Hasankeyflilere veya ülkemize deðil, etkili oldu. AKAT ATA ve Av. Bengi YILDIZ, Batman Belediyesi, üç defa Avrupa'ya heyet gönderilip Alman, tüm insanlýða ait ortak kültürel ve tarihi Hasankeyf Gönüllüleri Derneði, Batman Yerel mirasýmýzdýr. Hasankeyf bize uygarlýk tarihinin ve 2005 yýlýnýn ilkbaharýnda Ilýsu projesi gündeme Avusturya ve Ýsviçre'de ilgili hükümet ve ECA Gündem 21, Göç-Der Batman Þubesi, Ýnsan yetkilileriyle Ilýsu projesine ihracat kredi teminatý gelecek nesillerin emanetidir, onu koruma gelince kampanya geliþtirmek için çabalar Haklarý Derneði Batman Þubesi, Eðitim– Sen sorumluluðu da hepimizindir. gösterilmeye baþlandý. 5 Ocak 2006 tarihinde v e r i l m e m e s i a m a ç l ý g ö r ü þ m e l e r d e Batman Þubesi, Batman Tabipler Odasý, Saðlýk gerçekleþtirildi. ILISU BARAJI ÝLE ÝLGÝ BÝLGÝLER Ilýsu projesinin etkilediði illerden çok sayýda sivil Emekçileri Sendikasý Batman Þubesi, Genel Ýþ Yeni dönem çalýþmalarý olarak; 26 Temmuz toplum kuruluþu, belediyeler, mesleki kuruluþlar Sendikasý Batman Þubesi öncülüðünde ve 25 sivil Ilýsu Baraj Projesinin Tarihçesi 2008'de Hasankeyf'te bölge milletvekilleri, ve sendikalar bir araya gelerek Hasankeyf'i toplum örgütü tarafýndan oluþturuldu. Ilýsu Barajý Dicle Nehri üzerinde Mardin'in Dargeçit
HABER BÜLTENÝ 92 DOSYA HABER BÜLTENÝ 93 DOSYA Ilýsu Barajýna karþý düzenlenen en temel faaliyetler belediye baþkanlarý, Sivil Toplum Örgütü þunlar: Þubat 2006'da Diyarbakýr'da Hasankeyf temsilcilerinin katýlýmýyla Hasankeyf'in Sempozyumu, 4-5 Aðustos 2006'da korunacaðý ve yeni nesillere aktarýlacaðýna dair Hasankeyf'te 10 bin kiþinin katýldýðý konserle yemin töreni düzenlendi. Yine bu çalýþmanýn ertesi gün baþbakan Erdoðan tarafýndan devamýnda Ilýsu barajýndan etkilenen Diyarbakýr, sembolik olarak yapýlan temel atma törenini Batman, Siirt, Þýrnak ve Mardin'de Hasankeyf ile protesto edildi, 23 Mart 2007'de Hasankeyf'e ilgili etkinlikler düzenlendi. Ayrýca Ilýsu Barajýndan yakýn Suçeken köyünde Hasankeyf Umut ve etkilenen köylerde de Ilýsu Barajý neler getirecek, Dayanýþma Parký'nýn açýlýþý, 20 Mayýs 2007'de barajýn yaratacaðý sorunlar kapsamýnda projeden etkilenen 2000 insanla Kesmeköprü II bilinçlendirme çalýþmalarýna baþlandý. köyünden Hasankeyf'e yürüyüþ, 31 Temmuz 2-5 Ekim'de 5. Batman Hasankeyf Kültür ve Sanat 2007'de Diyarbakýr'da geniþ bir basýn toplantýsý Festivali kapsamýnda Hasankeyf Koþusu, düzenlenmesi. 2007 Eylül'ünde Hasankeyf'te Uluslararasý Hasankeyf Sempozyumu ve 1500 kiþinin katýlýmýyla protesto mitingi, Aralýk Hasankeyf'te sabaha kadar süren nöbet tutma 2007'de Allianoi giriþimiyle Ýstanbul'da panel eylemi gerçekleþtirildi. düzenlenmesi, 4 Mart 2008'de 100 etkilenen Ilýsu Barajýna Karþý Çýkmamýzýn Nedenleri insan Ankara'ya giderek Almanya, Avusturya ve Ýsviçre büyükelçiliklerine 1500 tane protesto Dicle nehri üzerinde kurulmasý planlanan Ilýsu mektubun verilmesi, 19 Mar t 2008'de barajýnýn neden olacaðý olumsuz etkileri Hasankeyf'te 2. Hasankeyf Umut ve Dayanýþma toparlarsak þunlarý belirtebiliriz: Parký'nýn açýlýþý. Bu etkinliklerin yanýnda bazý - Baþta insanlýðýn ortak mirasý olan 12 bin yýllýk fuarlarda Hasankeyf-Ilýsu konulu standlar açýldý. antik kent Hasankeyf olmak üzere, Dicle Eylül 2006'da Diyarbakýr Barosunun vadisindeki yüzlerce arkeolojik sit alanlarý ve çok yürütücülüðüyle 4 köylü yeni Hasankeyf ilçesi sayýda kültürel deðerler su altýnda kalacaktýr. için öngörülen arsalarýn yasalar ihlal edilerek kamulaþtýrmasýna karþý dava açýldý. Aralýk - Onbinlerce insan (78.000 kadar insan) Ilýsu 2006'da Allianoi giriþimiyle ortak hükümetin yeni barajý projesinden dolayý yerinden göç ettirilip Hasankeyf'leri Kurtarmak çýkardýðý ve sonuçta Hasankeyf ve Allianoi gibi 1. kentlerde ekonomik, sosyal ve psikolojik derecede sit alanlarýn sular altýnda býrakýlmasý için sorunlarý arttýracaktýr. yasal uygunluk arayan bir ilke kararýna karþý dava - Bölgemiz açýsýndan çok büyük deðeri olan Dicle açtý. Bunun dýþýnda Hasankeyf belediyesi ve vadisinin zengin bitki örtüsü ve canlý varlýklarý yok Necati PÝRÝNÇÇÝOÐLU baþka kurumlarýn Ankara Danýþtay'ta 1999 olacaktýr. Hasankeyf'i Kurtarma Giriþimi yýlýndan beri ve Av. Murat Cano'nun 2003'den bu - Bölgedeki diðer baraj projelerinden de görüldüðü yana Diyarbakýr Ýdari Mahkemesinde yürüttüðü gibi bölgemizin ekonomik ve sosyal yaþamýna davalar halen sürmekteler. Buna ek olarak olumlu bir etkisi beklenmemektedir. Hasankeyf'i Yaþatma Giriþiminin Kuruluþu ve Yaþatma Giriþimi'ni kurdular. Bugün 80'e yakýn üye Ýstanbul ve Ankara'dan 5 mimar ve çevreci Yaptýðý Çalýþmalar? kuruluþtan oluþan giriþim, toplumun tüm Avrupa Ýnsan Haklarý Mahkemesinde (AÝHM) Doðrudan ve dolaylý etkilenecek olan ve asýl söz kesimlerinden destek görmektedir. Giriþim Mart 2006'de dava açtýlar. Ayrýca Giriþim olarak sahibi olmasý gereken Ilýsu baraj alaný halký ve 90'lý yýllarýn sonunda Ilýsu projesi gündeme bölge halkýnýn (paydaþlar), hiçbir þekilde onayýna gelince Diyarbakýr ve Batman merkezli bugüne kadar çok sayýda alan araþtýrmalarý yaptý, etkilenen insanlar adýna AÝHM'de dava açma etkinlikler düzenledi ve projeyi inceleyerek tüm hazýrlýðý içindeyiz. b a þ v u r u l m a d a n I l ý s u b a r a j ý p r o j e s i Hasankeyf'i Yaþatma Platformu kuruldu. Bu gerçekleþtirilmek istenmektedir platform 1999 ile 2002 arasý bazý faaliyetler boyutlarý iþleyen raporlar hazýrladý ve hazýrlattý. Giriþim Türkiye'de ve uluslararasý çapta deðiþik yürüttü. Proje gündemden düþünce bu platform Ilýsu Barajý ile ilgili çalýþmalar 1 Temmuz 2008 kuruluþlarla iliþki kurarak deðiþik çevreleri de 12.000 yýllýk bir tarihe ve olaðanüstü bir doðal da daðýldý. Ayný dönemde Avrupa'da, özellikle de tarihinde Batman merkez alarak yürütülmeye kampanyalara dahil etti. Avrupa'da 6 STK'dan bütünlülüðe, dokuya ve güzelliðe sahip olan Ýngiltere'de, Ilýsu projesine karþý yürütülen güçlü baþlandý ve Batman Hasankeyf'i Yaþatma Giriþimi oluþan Ilýsu barajý kampanyasýyla düzenli iliþki Hasankeyf, sular altýnda kaldýðý takdirde yitecek bir kampanya Ilýsu projesinin daðýlmasýnda epey kuruldu. Bu giriþim Batman Milletvekilleri Av. Ayla kurulup ortak çalýþýlýyor. 2006 ve 2007 yýllarýnda olan, sadece Hasankeyflilere veya ülkemize deðil, etkili oldu. AKAT ATA ve Av. Bengi YILDIZ, Batman Belediyesi, üç defa Avrupa'ya heyet gönderilip Alman, tüm insanlýða ait ortak kültürel ve tarihi Hasankeyf Gönüllüleri Derneði, Batman Yerel mirasýmýzdýr. Hasankeyf bize uygarlýk tarihinin ve 2005 yýlýnýn ilkbaharýnda Ilýsu projesi gündeme Avusturya ve Ýsviçre'de ilgili hükümet ve ECA Gündem 21, Göç-Der Batman Þubesi, Ýnsan yetkilileriyle Ilýsu projesine ihracat kredi teminatý gelecek nesillerin emanetidir, onu koruma gelince kampanya geliþtirmek için çabalar Haklarý Derneði Batman Þubesi, Eðitim– Sen sorumluluðu da hepimizindir. gösterilmeye baþlandý. 5 Ocak 2006 tarihinde v e r i l m e m e s i a m a ç l ý g ö r ü þ m e l e r d e Batman Þubesi, Batman Tabipler Odasý, Saðlýk gerçekleþtirildi. ILISU BARAJI ÝLE ÝLGÝ BÝLGÝLER Ilýsu projesinin etkilediði illerden çok sayýda sivil Emekçileri Sendikasý Batman Þubesi, Genel Ýþ Yeni dönem çalýþmalarý olarak; 26 Temmuz toplum kuruluþu, belediyeler, mesleki kuruluþlar Sendikasý Batman Þubesi öncülüðünde ve 25 sivil Ilýsu Baraj Projesinin Tarihçesi 2008'de Hasankeyf'te bölge milletvekilleri, ve sendikalar bir araya gelerek Hasankeyf'i toplum örgütü tarafýndan oluþturuldu. Ilýsu Barajý Dicle Nehri üzerinde Mardin'in Dargeçit
HABER BÜLTENÝ 92 DOSYA HABER BÜLTENÝ 93 DOSYA ilçesine baðlý Ilýsu Köyünde yapýlmasý Bilirkiþiler Türkiye'nin yerine getirmesi gereken olacaktýr. Taþýnma stratejisi tümüyle ve kesin tasarruf edilebilir. planlanmaktadýr. Baraj yapýmýyla Diyarbakýr, (TOR) 153 þartý denetlemek için Türkiye ye geldi. olarak terk edilmelidir. GAP ve Ilýsu Batman, Siirt, Þýrnak, Mardin illerinin sýnýrlarý Uzmanlar Komitesi araþtýrma sonucunu açýkladý. Hasankeyf ve bölgenin gerek kültür turizmine GAP projesinin enerji alanýnda %80'e yakýn içerisindeki 9 bin yýllýk tarihe sahip antik kent Öngörülen yükümlülüklerden hemen hemen hiç gerekse daha geniþ çaplý bilimsel ve arkeolojik gerçekleþme oraný tarýmsal sulama alanýnda Hasankeyf ilçe merkezi ile birlikte toplam 199 biri yerine getirilmediði gibi, uluslararasý araþtýrmalara nasýl açýlacaðý, buradan nasýl daha %14'lere yakýn gerçekleþme oraný ile yerleþim yerini ya tamamen ya da kýsmen sular standartlar da uygulanmamýþtýr. Bundan kaynaklý fazla bilgi üretilebileceði ve bu bilginin nasýl her karþýlaþtýrýldýðýnda entegre projenin hedeflerinin altýnda býrakmaktadýr. Ayný zamanda en az 289 Uzmanlar Komitesi baraj inþaatýna baþlamanýn en anlamda bu bölgeye geri dönüþünün olacaðý tutturulamadýðý görülmektedir. Bu durum arkeolojik sit alaný da sular altýnda kalacaktýr. az iki sene daha ertelenmesi gerektiðini hakkýndaki saðlýklý tartýþmalar ancak sürekli ortadayken Ilýsu baraj projesinin bölgeye bu 1954 yýlýnda projesi hazýrlanmaya baþlanan Ilýsu önermektedirler. ertelenen ve bölgedeki hayatý sürüncemede haliyle katký sunmasý beklenmemektedir. Üstelik HES'in 1975 yýlýnda projesi bitti. Proje 1982'de ILISU BARAJI ÝLE ÝLGÝLÝ TEKNÝK VERÝLER býrakan Ilýsu Barajý projesi hakkýnda nihai ve Enerji üretim kaynaklarý açýsýndan zengin olan GAP çerçevesinde kararlaþtýrýldý. olumsuz bir karar alýndýktan sonra mümkün Kurulu Güç : 1200 MW (Megawatt) bölge; elektrik kesintileri açýsýndan Türkiye'nin en olacaktýr. 1996 yýlýnda finansmanýn saðlanmasý için proje Yýllýk Enerji Üretimi : 3.833 Milyar KWhgTürkiye'de 4. problemli bölgesidir. Ilýsu baraj projesine yap-iþlet-devret modeliyle ihaleye sunuldu. Ama Güvenilir Enerji Üretimi : 2.459 Milyar KWh Sadece Enerji Amaçlý Ilýsu Projesi Türkiye aktarýlacak kaynak bölgedeki saðlýklý tarýmsal hiçbir þirket ihaleye girmedi. Türkiye Toplam Kurulu Gücü : 42000 MW (2007) Elektrik Sorununa Çözüm müdür? sulama yöntemlerinin veya hayvancýlýðýn 20 Mart 1997'de Ilýsu Barajý'nýn yapýmý için Kurulu Güce Katkýsý : %1,5 (2007 tüketimine göre) Ilýsu barajý 1200 MW (Megawatt) kurulu güce geliþtirilmesi ya da elektrik altyapýsýnýn Bakanlar Kurulu kararý çýkarýldý. Proje, uluslararasý Baraj Gölünün Kaplayacaðý Alan : 331 km2gTürkiye'de 2. göre tasarlanmýþ olup elektrik enerjisi üretmek iyileþtirilmesi için aktarýlýrsa hem bu alanda boþa bir ihale açýlmadan Sulzer Hydro isimli Ýsviçre Gölün Hacmi :10,4 milyar m3 gTürkiye'de 2. temel amacýyla baraj gölünün kaplayacaðý 331 harcanan enerji önlenmiþ olur, hem de bölge þirketine sunuldu. (Sulzer Hydro, 1999 yýlýnda Baraj Gölü Max. Su Kodu : 526 m km²'lik alan ile yýllýk enerji üretimi 3.833 milyar kalkýnmasýna daha fazla katký sunacaktýr. Avusturya'nýn VA Tech firmasý tarafýndan satýn Hasankeyf Merkez Su Kodu : 463 m KWh düzeyinde olacaðý hesaplanmýþtýr. Bölge için Yeni Ýstihdam Alaný oluþturacaðý alýndý. 2006'da da VA Tech Avusturyalý Andritz Baraj gövdesinin toplam yüksekliði: 138 m (Güvenilir Enerji Üretim deðeri 2.459 milyar Söylemleri Gerçekçi Deðil firmasý tarafýndan satýn alýndý) Gölün uzunluðu : 136 km (yan kollarla en az 200 km) kWh'dýr). 2006 yýlý Türkiye Elektrik tüketiminin Bölgede 10.000 kiþiye istihdam alaný açacaðý Toplam maliyeti : 2 Milyar Euro (800 Milyon , Euro %2'sine yakýn tüketimi karþýlayabilecektir. Ancak 23 Haziran 1997 tarihinde 07.02.1993 tarihli þeklindeki beyanlar gerçekten uzaktýr. Zira yeniden yerleþim1.2 Milyar Euro inþaat) barajýn su altýnda býraktýðý alan çok fazla (Atatürk Çevresel Etki Deðerlendirme Yönetmeliði Hidroelektrik santraller Enerji üreten elektrik Ýnþaa süresi : 7 Yýl (yaklaþýk olarak) barajýndan sonra en fazla göl hacmi olacaktýr) güncellendi ve Ilýsu Barajý, 07 Þubat 1993 santralleri içerisinde en az istihdam yapýlanlardýr. Ön görülen baþlama tarihi : 2008 olmasýna raðmen kurulu güç olan 1200 MW'a tarihinden önce yatýrým programýna alýndýðý için Ilýsu barajý biterse güvenlikçi, teknisyen, Ekonomik kullanýlabilirlik Süresi :50–60 yýl göre yýlda maksimum 10.512 milyar kWh enerji ulusal ÇED mevzuatýndan muaf tutuldu mühendis vb tamamýyla en fazla 200 kiþi sürekli üretmesi gerekirken ancak %36 oranýnda düþük olarak çalýþabilecektir. Ýnþaat safhasýnda ise 2001/2002 yýlýnda 1. Ilýsu konsorsiyum protesto Projenin Ortaklarý: bir verimle üretim yapabilecektir. Ayný kurulu bölgede niteliksiz asgari ücretle ve en fazla birkaç ve kampanyalar sonucunda Ýngiliz þirketi, Balfour güce sahip olan Keban HES'in son 5 yýllýk Ýhaleyi veren :DSÝ- Devlet Su Ýþleri yýl çalýþabilecek personel çalýþtýrýlacaktýr. (Resmi Beatty, Ýtalyan þirketi Impregli ve bir Ýsveç þirketin ortalama enerji üretimi ile karþýlaþtýrýldýðýnda Kredi Veren Ülkeler:Avusturya (Kontrollbank AG belgelerde 7 yýl inþaat süresi boyunca ortalama ile Ýsviçre bankasý UBS konsorsiyumdan Ilýsu HES'in enerji açýsýndan Keban HES'in çekilmesi sonucu, daðýldý ve finansman ihtiyacý - ÖKB), Almanya (Euler Hermes) ve Isviçre 2315 kiþiye iþ saðlanacaðý belirtilmektedir.) (Isviçre Export Risk Garantisi - SERV) yarýsýndan çok daha az verimli olacaðý karþýlanamadý. görülecektir. Bölgeyi Kalkýndýracaðý Söylemleri de Gerçekçi 2004 yýlýnda Ilýsu Barajý için 4 Türk (Nurol, Cengiz, Firmalar :Andritz AG (Avusturya)- Konsorsiyum Deðil baþkanlýðý Doðru Enerji Poltikalarý ile Ilýsu gibi Çelikler ve Temelsu Uluslararasý) ve 6 Avrupalý Barajlardan Tasarruf Edilebilir. Bölgede bu santralden daha büyük Atatürk, þirket (Bu þirketler Avusturya, Almanya ve Ýnþaat Firmalarý :Züblin AG (Avusturya / Keban, Karakaya gibi santraller yapýldý ve yýllardýr Ülke ve Bölge Enerji Politikalarý açýsýndan durum Ýsviçre'den) bir araya gelinip 2. konsorsiyum Almanya), Alstom Ltd., Stucky, Maggia, Colenco çalýþmakta. Ancak bölgenin geri kalmýþlýðýnda incelendiðinde; oluþturuldu. Konsorsiyumun baþýný Avusturyalý (Isvicre), Nurol, Cengiz, Celikler, Temelsu herhangi bir deðiþiklik olmamýþtýr. Dolayýsýyla þirket Andritz (VA Tech) aldý. (Türkiye) Ülkemizdeki önlenebilir daðýtým kayýplarý ve bölgenin kalkýnacaðý söylemleri halký ve Kasým 2005'de dýþ finans temini için, Ilýsu Bankalar :Bank Austria Creditanstalt (Avusturya), kaçaklar %10 oranýnda düþürülebilirse bu deðer kamuoyunu kandýrmacýdan ibarettir. Elbette ki projesinin güncelleþtirilmiþ ÇED ve Yeniden DekaBank (Almanya),Société Générale (Fransa), 3600 MW gücündeki bir santrale eþdeðer olup 3 ülke ekonomisine üreteceði enerji ile belli bir Yerleþim Eylem Planý (YYEP) açýklandý. Garanti Bankasý ve Akbank (Türkiye) adet Ilýsu barajý büyüklüðüne eþdeðerdir. katkýsý olacaktýr. Ancak getirecekleri kaybettiklerimizden daha fazla olacaktýr. Ilýsu Barajý'nýn temel atma töreni 5 Aðustos 2006 Hasankeyf Taþýnabilir mi? Yine ülkemiz elektrik enerjisi tüketiminin yaklaþýk %20'ye yakýný aydýnlatmada kullanýlmaktadýr. Hasankeyf'i Yaþatma Giriþimi Üyeleri tarihinde baþbakan Erdoðan tarafýndan yapýldý. Hasankeyf'in tarihsel deðerini taþýyan yapýlarýnýn Projenin finansmaný dýþ kredi ile saðlanmakta, Sadece konutlardaki aydýnlatmada yapýlabilecek Yerel Gündem 21, Diyarbakýr bir baþka alana taþýnmasý hem bu binalarýn yapým Yerel Gündem 21, Batman kritik olan kredi teminatý Almanya, Avusturya ve potansiyel elektrik enerjisi tasarruf oraný %60 malzemelerinin özellikleri hem de bu alanda Diyarbakýr Göç Edenler Yardýmlaþma ve Dayanýþma Ýsviçre hükümetlerine baðlý çalýþan ECA'lar olarak dikkate alýndýðýnda (Örneðin: her eve sürdürülmekte olan kazýlarýn ancak 40-50 yýl maliyeti 70 yýl boyunca devlet tarafýndan Derneði (Ýhracat Kredi Kuruluþlarý) tarafýndan Aðustos sonra tamamlanabilecek olmasý dolayýsýyla Batman Göç Edenler Sosyal Yardýmlaþma Ve Kültür 2007'de verildi. saðlanacak bedava 1 adet tasarruflu armatür olanaklý deðildir. Taþýnma adýna yapýlacak sýnýrlý verilse maliyeti Ilýsu'dan çok daha az olacaktýr.) Derneði Ýnsan Haklarý Derneði (IHD), Diyarbakýr Mart 2008 Proje ortaklarý tarafýndan Kurulan kapsamlý projeler bir kandýrmacadan ibaret ortaya çýkan bu deðerle de Ilýsu barajýndan
HABER BÜLTENÝ 94 DOSYA HABER BÜLTENÝ 95 DOSYA ilçesine baðlý Ilýsu Köyünde yapýlmasý Bilirkiþiler Türkiye'nin yerine getirmesi gereken olacaktýr. Taþýnma stratejisi tümüyle ve kesin tasarruf edilebilir. planlanmaktadýr. Baraj yapýmýyla Diyarbakýr, (TOR) 153 þartý denetlemek için Türkiye ye geldi. olarak terk edilmelidir. GAP ve Ilýsu Batman, Siirt, Þýrnak, Mardin illerinin sýnýrlarý Uzmanlar Komitesi araþtýrma sonucunu açýkladý. Hasankeyf ve bölgenin gerek kültür turizmine GAP projesinin enerji alanýnda %80'e yakýn içerisindeki 9 bin yýllýk tarihe sahip antik kent Öngörülen yükümlülüklerden hemen hemen hiç gerekse daha geniþ çaplý bilimsel ve arkeolojik gerçekleþme oraný tarýmsal sulama alanýnda Hasankeyf ilçe merkezi ile birlikte toplam 199 biri yerine getirilmediði gibi, uluslararasý araþtýrmalara nasýl açýlacaðý, buradan nasýl daha %14'lere yakýn gerçekleþme oraný ile yerleþim yerini ya tamamen ya da kýsmen sular standartlar da uygulanmamýþtýr. Bundan kaynaklý fazla bilgi üretilebileceði ve bu bilginin nasýl her karþýlaþtýrýldýðýnda entegre projenin hedeflerinin altýnda býrakmaktadýr. Ayný zamanda en az 289 Uzmanlar Komitesi baraj inþaatýna baþlamanýn en anlamda bu bölgeye geri dönüþünün olacaðý tutturulamadýðý görülmektedir. Bu durum arkeolojik sit alaný da sular altýnda kalacaktýr. az iki sene daha ertelenmesi gerektiðini hakkýndaki saðlýklý tartýþmalar ancak sürekli ortadayken Ilýsu baraj projesinin bölgeye bu 1954 yýlýnda projesi hazýrlanmaya baþlanan Ilýsu önermektedirler. ertelenen ve bölgedeki hayatý sürüncemede haliyle katký sunmasý beklenmemektedir. Üstelik HES'in 1975 yýlýnda projesi bitti. Proje 1982'de ILISU BARAJI ÝLE ÝLGÝLÝ TEKNÝK VERÝLER býrakan Ilýsu Barajý projesi hakkýnda nihai ve Enerji üretim kaynaklarý açýsýndan zengin olan GAP çerçevesinde kararlaþtýrýldý. olumsuz bir karar alýndýktan sonra mümkün Kurulu Güç : 1200 MW (Megawatt) bölge; elektrik kesintileri açýsýndan Türkiye'nin en olacaktýr. 1996 yýlýnda finansmanýn saðlanmasý için proje Yýllýk Enerji Üretimi : 3.833 Milyar KWhgTürkiye'de 4. problemli bölgesidir. Ilýsu baraj projesine yap-iþlet-devret modeliyle ihaleye sunuldu. Ama Güvenilir Enerji Üretimi : 2.459 Milyar KWh Sadece Enerji Amaçlý Ilýsu Projesi Türkiye aktarýlacak kaynak bölgedeki saðlýklý tarýmsal hiçbir þirket ihaleye girmedi. Türkiye Toplam Kurulu Gücü : 42000 MW (2007) Elektrik Sorununa Çözüm müdür? sulama yöntemlerinin veya hayvancýlýðýn 20 Mart 1997'de Ilýsu Barajý'nýn yapýmý için Kurulu Güce Katkýsý : %1,5 (2007 tüketimine göre) Ilýsu barajý 1200 MW (Megawatt) kurulu güce geliþtirilmesi ya da elektrik altyapýsýnýn Bakanlar Kurulu kararý çýkarýldý. Proje, uluslararasý Baraj Gölünün Kaplayacaðý Alan : 331 km2gTürkiye'de 2. göre tasarlanmýþ olup elektrik enerjisi üretmek iyileþtirilmesi için aktarýlýrsa hem bu alanda boþa bir ihale açýlmadan Sulzer Hydro isimli Ýsviçre Gölün Hacmi :10,4 milyar m3 gTürkiye'de 2. temel amacýyla baraj gölünün kaplayacaðý 331 harcanan enerji önlenmiþ olur, hem de bölge þirketine sunuldu. (Sulzer Hydro, 1999 yýlýnda Baraj Gölü Max. Su Kodu : 526 m km²'lik alan ile yýllýk enerji üretimi 3.833 milyar kalkýnmasýna daha fazla katký sunacaktýr. Avusturya'nýn VA Tech firmasý tarafýndan satýn Hasankeyf Merkez Su Kodu : 463 m KWh düzeyinde olacaðý hesaplanmýþtýr. Bölge için Yeni Ýstihdam Alaný oluþturacaðý alýndý. 2006'da da VA Tech Avusturyalý Andritz Baraj gövdesinin toplam yüksekliði: 138 m (Güvenilir Enerji Üretim deðeri 2.459 milyar Söylemleri Gerçekçi Deðil firmasý tarafýndan satýn alýndý) Gölün uzunluðu : 136 km (yan kollarla en az 200 km) kWh'dýr). 2006 yýlý Türkiye Elektrik tüketiminin Bölgede 10.000 kiþiye istihdam alaný açacaðý Toplam maliyeti : 2 Milyar Euro (800 Milyon , Euro %2'sine yakýn tüketimi karþýlayabilecektir. Ancak 23 Haziran 1997 tarihinde 07.02.1993 tarihli þeklindeki beyanlar gerçekten uzaktýr. Zira yeniden yerleþim1.2 Milyar Euro inþaat) barajýn su altýnda býraktýðý alan çok fazla (Atatürk Çevresel Etki Deðerlendirme Yönetmeliði Hidroelektrik santraller Enerji üreten elektrik Ýnþaa süresi : 7 Yýl (yaklaþýk olarak) barajýndan sonra en fazla göl hacmi olacaktýr) güncellendi ve Ilýsu Barajý, 07 Þubat 1993 santralleri içerisinde en az istihdam yapýlanlardýr. Ön görülen baþlama tarihi : 2008 olmasýna raðmen kurulu güç olan 1200 MW'a tarihinden önce yatýrým programýna alýndýðý için Ilýsu barajý biterse güvenlikçi, teknisyen, Ekonomik kullanýlabilirlik Süresi :50–60 yýl göre yýlda maksimum 10.512 milyar kWh enerji ulusal ÇED mevzuatýndan muaf tutuldu mühendis vb tamamýyla en fazla 200 kiþi sürekli üretmesi gerekirken ancak %36 oranýnda düþük olarak çalýþabilecektir. Ýnþaat safhasýnda ise 2001/2002 yýlýnda 1. Ilýsu konsorsiyum protesto Projenin Ortaklarý: bir verimle üretim yapabilecektir. Ayný kurulu bölgede niteliksiz asgari ücretle ve en fazla birkaç ve kampanyalar sonucunda Ýngiliz þirketi, Balfour güce sahip olan Keban HES'in son 5 yýllýk Ýhaleyi veren :DSÝ- Devlet Su Ýþleri yýl çalýþabilecek personel çalýþtýrýlacaktýr. (Resmi Beatty, Ýtalyan þirketi Impregli ve bir Ýsveç þirketin ortalama enerji üretimi ile karþýlaþtýrýldýðýnda Kredi Veren Ülkeler:Avusturya (Kontrollbank AG belgelerde 7 yýl inþaat süresi boyunca ortalama ile Ýsviçre bankasý UBS konsorsiyumdan Ilýsu HES'in enerji açýsýndan Keban HES'in çekilmesi sonucu, daðýldý ve finansman ihtiyacý - ÖKB), Almanya (Euler Hermes) ve Isviçre 2315 kiþiye iþ saðlanacaðý belirtilmektedir.) (Isviçre Export Risk Garantisi - SERV) yarýsýndan çok daha az verimli olacaðý karþýlanamadý. görülecektir. Bölgeyi Kalkýndýracaðý Söylemleri de Gerçekçi 2004 yýlýnda Ilýsu Barajý için 4 Türk (Nurol, Cengiz, Firmalar :Andritz AG (Avusturya)- Konsorsiyum Deðil baþkanlýðý Doðru Enerji Poltikalarý ile Ilýsu gibi Çelikler ve Temelsu Uluslararasý) ve 6 Avrupalý Barajlardan Tasarruf Edilebilir. Bölgede bu santralden daha büyük Atatürk, þirket (Bu þirketler Avusturya, Almanya ve Ýnþaat Firmalarý :Züblin AG (Avusturya / Keban, Karakaya gibi santraller yapýldý ve yýllardýr Ülke ve Bölge Enerji Politikalarý açýsýndan durum Ýsviçre'den) bir araya gelinip 2. konsorsiyum Almanya), Alstom Ltd., Stucky, Maggia, Colenco çalýþmakta. Ancak bölgenin geri kalmýþlýðýnda incelendiðinde; oluþturuldu. Konsorsiyumun baþýný Avusturyalý (Isvicre), Nurol, Cengiz, Celikler, Temelsu herhangi bir deðiþiklik olmamýþtýr. Dolayýsýyla þirket Andritz (VA Tech) aldý. (Türkiye) Ülkemizdeki önlenebilir daðýtým kayýplarý ve bölgenin kalkýnacaðý söylemleri halký ve Kasým 2005'de dýþ finans temini için, Ilýsu Bankalar :Bank Austria Creditanstalt (Avusturya), kaçaklar %10 oranýnda düþürülebilirse bu deðer kamuoyunu kandýrmacýdan ibarettir. Elbette ki projesinin güncelleþtirilmiþ ÇED ve Yeniden DekaBank (Almanya),Société Générale (Fransa), 3600 MW gücündeki bir santrale eþdeðer olup 3 ülke ekonomisine üreteceði enerji ile belli bir Yerleþim Eylem Planý (YYEP) açýklandý. Garanti Bankasý ve Akbank (Türkiye) adet Ilýsu barajý büyüklüðüne eþdeðerdir. katkýsý olacaktýr. Ancak getirecekleri kaybettiklerimizden daha fazla olacaktýr. Ilýsu Barajý'nýn temel atma töreni 5 Aðustos 2006 Hasankeyf Taþýnabilir mi? Yine ülkemiz elektrik enerjisi tüketiminin yaklaþýk %20'ye yakýný aydýnlatmada kullanýlmaktadýr. Hasankeyf'i Yaþatma Giriþimi Üyeleri tarihinde baþbakan Erdoðan tarafýndan yapýldý. Hasankeyf'in tarihsel deðerini taþýyan yapýlarýnýn Projenin finansmaný dýþ kredi ile saðlanmakta, Sadece konutlardaki aydýnlatmada yapýlabilecek Yerel Gündem 21, Diyarbakýr bir baþka alana taþýnmasý hem bu binalarýn yapým Yerel Gündem 21, Batman kritik olan kredi teminatý Almanya, Avusturya ve potansiyel elektrik enerjisi tasarruf oraný %60 malzemelerinin özellikleri hem de bu alanda Diyarbakýr Göç Edenler Yardýmlaþma ve Dayanýþma Ýsviçre hükümetlerine baðlý çalýþan ECA'lar olarak dikkate alýndýðýnda (Örneðin: her eve sürdürülmekte olan kazýlarýn ancak 40-50 yýl maliyeti 70 yýl boyunca devlet tarafýndan Derneði (Ýhracat Kredi Kuruluþlarý) tarafýndan Aðustos sonra tamamlanabilecek olmasý dolayýsýyla Batman Göç Edenler Sosyal Yardýmlaþma Ve Kültür 2007'de verildi. saðlanacak bedava 1 adet tasarruflu armatür olanaklý deðildir. Taþýnma adýna yapýlacak sýnýrlý verilse maliyeti Ilýsu'dan çok daha az olacaktýr.) Derneði Ýnsan Haklarý Derneði (IHD), Diyarbakýr Mart 2008 Proje ortaklarý tarafýndan Kurulan kapsamlý projeler bir kandýrmacadan ibaret ortaya çýkan bu deðerle de Ilýsu barajýndan
HABER BÜLTENÝ 94 DOSYA HABER BÜLTENÝ 95 DOSYA Ýnsan Haklarý Derneði (IHD), Batman Mimarlar Odasý, Diyarbakýr ÇEKÜL - Çevre ve Kültür Mirasý Koruma ve Geliþtirme Ýnþaat Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Vakfý Elektrik Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Diyarbakýr Kültür ve Tabiat Varlýklarýný Koruma Yaþatma Çevre Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Derneði Jeoloji Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Arkeoloji, Kültür ve Sanat Derneði, Diyarbakýr Þehir Plancýlarý Odasý, Diyarbakýr Munzur Dizginleniyor.. Hasan ÞEN Selis Kadýn Danýþma Merkezi, Diyarbakýr Makine Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Tunceli Dernekleri Federasyonu adýna Epi-Dem (Eðitim ve Psikolojik Danýþma Merkezi), Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý Diyarbakýr Munzuru Koruma Kurulu Diyarbakýr Ziraat Mühendisleri Odasý, Diyarbakýr Dikasum – Diyarbakir Kadýn Sorunlarýný Araþtýrma Makine Mühendisleri Odasý, Batman Uygulama Merkezi Mimarlar Odasý, Batman Baðlar Kadýn Kooperatifi, Diyarbakýr Ýnþaat Mühendisleri Odasý, Batman Ceren Kadýn Derneði, Diyarbakýr Elektrik Mühendisleri Odasý, Batman Bahar Kültür Merkezi, Batman Güneydoðu Anadolu Bölgesi Belediyeler Birliði, Dicle-Fýrat Kültür Merkezi, Diyarbakýr Diyarbakýr Büyükþehir Belediyesi Her Yerde Sanat Organizasyonu Batman Belediyesi, Türkiye'nin Doðu Anadolu Bölgesi'nin "Fýrat Sarmaþýk, Yoksullukla Mücadele ve Sürdürülebilir Hasankeyf Belediyesi, Batman Havzasý"nda yer alan Tunceli Ýli'nin Munzur Vadisi Kalkýnma Derneði, Diyarbakýr Bismil Belediyesi, Diyarbakýr ile çevresinde, sekiz adet baraj ve hidroelektrik Nefel, Yoksullukla Mücadele Derneði, Batman Kurtalan Belediyesi, Siirt santral yapýmý projelendirilmiþtir. Sözkonusu Çevre Gönüllüleri Derneði, Diyarbakýr Beþiri Belediyesi, Batman barajlarýn tümü "Munzur Projesi" adý altýnda Hasankeyf Gönüllüleri Derneði, Batman Gercüþ Belediyesi, Batman toplanarak bunlardan; Saðlýk Emekçileri Sendikasý (SES), Diyarbakýr Yeniþehir Belediyesi, Diyarbakýr Saðlýk Emekçileri Sendikasý (SES), Batman Sur Belediyesi, Diyarbakýr - Mercan Hidroelektrik Santrali ile Akayayýk TES-ÝÞ 1 No.lu Þube Kayapýnar Belediyesi, Diyarbakýr Mercan Vadisi'nde, TES-ÝÞ 2 No.lu Þube Baðlar Belediyesi, Diyarbakýr - Konaktepe I, Konaktepe II, Kaletepe ve Bozyaka Genel-Ýþ, Batman Þýrnak Belediyesi, Hidroelektrik Santralleri'nin Munzur Vadisi'nde, Petrol-iþ, Batman Nusaybin Belediyesi, Mardin Enerji, Sanayi ve Maden Çalýþanlarý Sendikasý (ESM), Kýzýltepe Belediyesi, Mardin - Pülümür Barajý ve Hidroelektrik Santralinin ise Diyarbakýr Yalým Belediyesi, Mardin Pülümür Çayý üzerinde, Tek-Gýda Ýþ Sendikasý 1 nolu Diyarbakýr Þubesi Ýdil Belediyesi, Þýrnak inþa edilmesi hedeflenmiþtir. Tabipler Odasý, Diyarbakýr Ergani Belediyesi, Diyarbakýr Eðitim-Sen, Diyarbakýr Silvan Belediyesi, Diyarbakýr Elazýð-Tunceli Karayolu'nda, Tunceli Ýli'ne 18 km Eðitim-Sen, Batman Viranþehir Belediyesi, Urfa mesafede Munzur Suyu üzerinde yeralan ve Diyarbakýr Barosu Bulanýk Belediyesi, Muþ inþaatý bitmek üzere olan Uzunçayýr Barajý dahil Malazgirt Belediyesi, Muþ olmak üzere hidroelektrik santrallerin tümü ile üretilmesi planlanan yýllýk elektrik enerjisinin kurulu gücü, 362 MW'týr. Bu miktar enerji; 1999 yýlý sonu itibari ile akarsularýmýzdan elde edilen toplam 37.079 MW'lýk enerjinin %0.97'si kadardýr. 2- Tunceli-Ovacýk arasýnda uzanan Munzur Vadisi'nin 42.000 hektarlýk alaný, 1971 Yýlý'nda Ulusal Park ilan edilmiþtir. Munzur Vadisi Ulusal Parký; UNESCO'nun XVII. Genel Kurulu tarafýndan 16 Kasým 1972 tarihinde kabul edilmiþ bulunan "Dünya Kültürel ve Doðal Mirasýnýn Korunmasýna Dair Sözleþme"de tanýmlanan "estetik ve bilimsel açýdan istisnai evrensel deðere sahip olan fiziki ve biyolojik" bir oluþumdur. Munzur Vadisi Ulusal Parký'nda bilim açýsýndan istisnai nitelikte evrensel deðeri olan jeolojik ve
HABER BÜLTENÝ 96 DOSYA HABER BÜLTENÝ 97 DOSYA