IVN voor natuureducatie & duurzaamheid. De Groenbewuste Amsterdammer Jaargang 34 - Winter 2014/2015 IVN Amsterdam - Natuurlijk - Voor U www.ivn.nl/amsterdam De Groenbewuste Amsterdammer Wat vindt u zoal in dit nummer? is een uitgave van IVN Vereniging voor natuureducatie en duurzaam- Een greep uit de inhoud: heid, afdeling Amsterdam. Onderwerp Blz 34e jaargang – Winter 2014/15 Foto voorkant Wat is duurzaam voedsel? 4 Kerkuil, uit Nederlandsche Vogelen Het allerlaatste stukje Amsterdamse wildernis 5 van Nozeman en Sepp, Den Haag, Raadselachtig gesis in de landelijke duisternis 7 Koninklijke Bibliotheek, 1047 B 13 Groene oases van belang voor een gezonde stad 10 Hemelse golven 12 Redactieadres Zwieren over eilanden 13 Nico Groos Honderden vogelboeken 14 Pieter Nieuwlandstraat 81 B 1093 XN Amsterdam 020-7850123 En natuurlijk weer een schat aan informatie over de vele [email protected] activiteiten, cursussen, wandelingen en things-to-do Redactie Maddie Bartels Ronald van der Beek Neem ook een kijkje op onze website Ineke Deckers Nico Groos www.ivn.nl/amsterdam Ellen Huijsmans Peter Junge Corrie Leefkens - advertentie - Riek Somsen Just Wiarda Drukwerk Drukkerij Editoo www.editoo.nl Aanleveren van kopij: Kopij – teksten als Word 2003/2010 en foto’s als JPEG, PNG of TIFF – kunt u aanleveren middels e-mail aan bovenvermeld adres Copyright Uw inzending wordt gepubliceerd onder de 'Creative Commons' licentie. Als u een artikel uit ons blad wilt kopiëren of gebruiken voor publicatie of andere niet-commerciële openbare doeleinden, dan vinden wij dat prima. Mits u bij dat artikel de naam van de auteur en de bron (Groenbewuste Amsterdammer nr. …, uitgegeven door IVN Amsterdam) vermeldt.. Deadlines 2015 1 februari (voor maart), 1 mei (voor juni), 1 augustus (voor september), 1 november (voor december) Bestuursvergaderingen Iedere maand vergadert het bestuur in de Rietschuur bij kinderboerderij De Amsteldieren in het Amstelpark. De vergaderingen zijn openbaar. Wilt u ook komen of wilt u een bepaald onderwerp op de agenda hebben, neem dan van tevoren even contact op met het secretariaat (0617038035). Groenbewuste Amsterdammer - Jaargang 34 - Winter 2014/2015 2 Van de redactie Van het bestuur Peter Junge Ruth Bolt Vogels verschaffen mensen veel vreugde. Dat is Hoe gaat het met IVN-Amsterdam? Doen we de nu zo, en dat gold ook in het verleden. Het goede dingen? En doen we die dingen goed? levendige bewijs daarvan is de uitgave van Dat waren de vragen waarmee het projectbe- ‘Nederlandsche Vogelen 1770-1829’; het stuur vanaf de vorige ledenvergadering in mei grootste en duurste vogelboek, dat ooit in 2014 op pad ging. We spraken met alle Nederland is verschenen. “De Nederlandsche werkgroepen, met sommige meerdere malen. vogelen zijn volgens hunne huishouding, aert, We deden een onderzoek naar de vraag of de en eigenschappen beschreeven,” aldus auteur IVN natuurgidsencursus voldoende actieve Cornelis Nozeman. Geen naslagwerk voor in het vrijwilligers oplevert. Het uitgangspunt van de open veld gezien de forse afmetingen. Maar in ledenvergadering is dat de vrijwilligers – actieve stilte thuis genieten van de prachtig gekleurde leden – en de werkgroepen die zij vormen het prenten van tekenaar Christiaan Sepp. kloppend en actieve hart van de organisatie zijn. Het bestuur bestuurt – dat betekent dat Een boek blijft echter een boek. Er gaat toch het bestuur zich bezig houdt met de langere niets boven waarnemingen in de buitenlucht. De termijn, met ervoor zorgen dat de werkgroepen opwinding die zich van je meester maakt. Het goed aan de slag zijn en kunnen blijven om dat ‘raadselachtige gesis’ dat je aanvankelijk op het te doen waarvoor het IVN er is: educatie over verkeerde been zet. De verhoogde hartslag. En natuur en duurzaamheid. En dat in Amsterdam dan... het gelukzalige gevoel dat door je – onze mooie stad aan het IJ met zijn groene lichaam stroomt bij een juiste waarneming. wiggen, honderden vogel- en plantensoorten, Lees hoe de kerkuil zich openbaart in het eeuwenoude bomen in verschillende nachtelijk duister van Gelderland. landschappen en biotopen. Ook dichter bij huis valt veel te genieten. We Wat zijn onze bevindingen? Er is het grote nemen u mee naar het Westelijk Havengebied – aanbod van excursies en cursussen, de lange het allerlaatste stukje Amsterdamse wildernis. relatie met het Amstelpark en Amsterdam Zuid. Ook hier kan de vogelaar zijn hart ophalen. Tegelijkertijd zien we dat al deze activiteiten Havik, bruine kiekendief, blauwborst, roerdomp door een handjevol zeer actieve mensen en ijsvogels laten zich niet onbespied. De flora gebeuren en dat daardoor de garantie dat deze en de fauna zorgen voor volop verrassingen. activiteiten dóór kunnen gaan er onvoldoende is. Bovendien zouden we zoveel meer kunnen Maar de natuur staat in het westen van ons land doen, gezien de grote vraag die er is naar onze steeds meer onder druk. De verstedelijking rukt cursussen en excursies. In Amsterdam zijn genadeloos op. Groene oases moeten wijken talrijke activiteiten en initiatieven op het gebied voor hoogbouw. Het lot van de Almatuin aan de van natuur en milieu, waarmee we nauwer Zuidas is daardoor over enkele jaren bezegeld. kunnen samenwerken. Ook weten de actieve Ruim honderd tuinders raken verstoken van hun mensen elkaar binnen IVN niet altijd te vinden, grote passie: het verbouwen van eigen de werkgroepen lijken wel eilandjes die allemaal groentes. Groen heeft veel positieve kanten. min of meer alleen bezig zijn. De actieve leden Wetenschappers tonen aan dat meer groen tot missen soms het warme clubgevoel. En de een forse daling van de ziektekosten zou leiden. Rietschuur ligt geweldig mooi maar ook op drukke dagen in het park is het er stil. Dat alles Theorie en praktijk staan echter lijnrecht roept om actie en verandering. tegenover elkaar. Reden voor bezorgdheid. Staatssecretaris Jetta Klijnsma kreeg de hoon We hebben op de ledenbijeenkomst 29 van de hele natie over zich heen met haar november jl. aan de leden voorgesteld om de uitspraak dat iedere Nederlander een moestuin werkgroepen samen te voegen tot een paar zou moeten aanschaffen als aanvulling op zijn grotere clusters, om zo meer samenwerking, steeds kariger wordende pensioen. Qua samenhang en synergie te scheppen. De gezondheidsaspecten heeft zij in de kern wel clusters zijn in het beeld van het bestuur gelijk. Maar ook hier is de werkelijkheid verantwoordelijk voor de uitvoering van aanmerkelijk weerbarstiger. verschillende activiteiten, publiciteit en het verzinnen van vernieuwende activiteiten. Verder gaan we regelmatig bijeenkomsten organiseren op zondag in de Rietschuur, speciaal voor leden. Bijvoorbeeld lezingen en kleine excursies, in samenwerking met de natuurgidsencursus. Groenbewuste Amsterdammer - Jaargang 34 - Winter 2014/2015 3 Zodat het daar een drukte van belang is, een gonzende bijenkorf, waar men elkaar kan Wat is duurzaam voedsel? ontmoeten en beter kan leren kennen. Ellen Huijsmans Het bestuur richt zich onder andere op het vernieuwen van de werving van vrijwilligers. Duurzaamheid is een woord dat je Dat zou veel meer via netwerken en sociale tegenwoordig vaak tegenkomt. Je hoort en media kunnen gebeuren, aan de hand van ziet het op TV, in kranten, commercials, duidelijke profielen en taakbeschrijvingen. Met advertenties en op verpakkingen van als concreet resultaat dat de bestaande etenswaren. Fabrikanten en leveranciers vacatures over een aantal maanden opgevuld verkopen ook duurzame energie, auto’s, zijn en dat bepaalde werkgroepen over een kleding of vakanties. Het klinkt spannend groter bestand aan actieve medewerkers en heel ‘groen’. Maar wat is duurzaamheid kunnen beschikken. Verder gaan we meer precies? En wanneer is voedsel duurzaam? samenwerken met andere actieve natuurclubs in Amsterdam. Helaas kunnen we in deze GBA niet berichten over de resultaten van de 29ste november en wat de leden van onze plannen vonden, in verband met de sluitingsdatum voor de kopij. Daarover volgende keer, als het alweer 2015 en lente is, meer. Het bestuur van IVN-Amsterdam wenst iedereen fijne feestdagen en een mooi en gelukkig 2015. We gaan er met zijn allen een Duurzame groenten en fruit mooi natuurjaar van maken. Mens, milieu en winst Duurzaamheid betekent in het kort dat mens, Het bestuur van IVN- milieu en winst uit economie in balans zijn. Voor Amsterdam je maaltijd moeten vissen in water waar olie in drijft vanwege olieboringen, zoals in Afrika wel wenst alle leden, is gebeurd, is bijvoorbeeld ver weg van duurzaamheid. Economische motieven staan donateurs en vrijwilligers dan op de voorgrond terwijl het milieu en de mens minder belangrijk zijn. Of, dichter bij huis, biologische groente verpakt in plastic is niet duurzaam. Het voedsel kan gezond en goed voor het milieu zijn, maar het plastic omhulsel is dat niet. Men spreekt over duurzaamheid wanneer er evenwicht is tussen de 3 p’s, ‘people’, ‘planet’ en ‘profit’. Door duurzaam te leven houdt de mens rekening met de behoeftes van hemzelf en andere mensen en dieren op dit moment, en denkt daarbij tevens aan toekomstige generaties die ook moeten kunnen eten en leven. Dus je draagt zorg voor jezelf, je medemens en het milieu, nu en in de toekomst. Een duurzame maaltijd Voedsel kun je duurzaam noemen als onder meer dieren en mensen die betrokken zijn bij de productie er niet onder lijden. Zo garanderen producten met een Fair Trade logo eerlijke handel en goede arbeidsomstandigheden voor de boeren en leveranciers van dat product. De producent moet verder ook verantwoord en zuinig omgaan met water, energie en land en er voor zorgen dat zo min mogelijk verontreinigde stoffen, zoals bestrijdingsmiddelen, antibiotica Groenbewuste Amsterdammer - Jaargang 34 - Winter 2014/2015 4 en CO2, in het milieu komen. Dus groente en Zo kan duurzaam eten lekker, gezond en fruit dat met vliegtuigen vanuit bijvoorbeeld gevarieerd zijn. Nieuw-Zeeland naar Nederland is vervoerd, kun je niet als duurzaam bestempelen. En voedsel Bronnen: www.consumentenbond.nl, waarbij veel energie en water wordt verbruikt, www.platformduurzaamheid.nl, magazine Lekker Weten, editie herfst 2014, uitgave van Ekoplaza, www.clubgreen.nl staat ook laag in de ranglijst. Zo hebben volgens wetenschappers vleesproducten heel veel water nodig.