AN DE VRIENDEN CARNET V 2016 HERFST > WINTER Raadpleeg de website www.becomeafriend.be waar u alle inlichtingen vindt over evenementen, activiteiten en voordelen voor de Vrienden!

Verantwoordelijke uitgever Christiane Waucquez Museumstraat 9, 1000 Brussel

Contact De Vrienden van de KMSK Museumstraat 9, 1000 Brussel T +32 (0)2 511 41 16 [email protected] / www.becameafriend.be Becomeafriend

Grafische vormgeving www.indekeuken.org

Het carnet werd gerealiseerd en gedrukt met de steun van Treetop. BESTE VRIENDEN, Laat u verrassen door deze tentoonstelling! Moderniteit à la belge – Modernité op zijn Belgisch, is de originele titel die de Algemeen Directeur aan de tentoonstelling van het najaar 2016 gaf. Een verrassende en boeiende tentoonstelling die meer dan 120 werken zal tonen, van de bekende tot de minder gekende, ter illustratie van de Belgische kunstscene in de twintigste eeuw en de grote originaliteit van deze periode. Tijdens de nocturne van de Vrienden op 18 oktober (pag. 4-5) kunt u de kunstenaars van ons land en hun werken uit onze zeer fraaie collectie (her)ontdekken. Het nieuwe seizoen dompelt ons onder in de geschiedenis van de Grote Oorlog die de samenleving grondig heeft veranderd. (pag. 8-9) De focustentoonstelling ‘14-‘18. Rupture or continuity wordt op innovatieve wijze via de Digital Experience voorgesteld. Deze multimediale installatie werd gedeeltelijk gefinancierd door de Vrienden van de musea. We danken u hiervoor van harte alsook voor de steun aan de musea die zo diverse projecten kunnen verwezenlijken. (pag. 27-28) Met More For Friends (pag. 18-19) kunt u onze collecties en de nieuwe schikkingen op een andere wijze ontdekken. Samen met uw familie kunt u deelnemen aan een halloweendag en de 215e verjaardag van het museum vieren. Houdt u van reizen? Dan zal u niet ontgoocheld zijn over het aangeboden programma dat met reden een groeiend succes kent. (pag. 20-23) Waarom ook niet komen genieten in de Museum Brasserie en het Museum Café dat onder leiding van chef-kok Yves Mattagne zal staan? (pag. 29) Onze instelling viert haar 215e verjaardag. Reeds in 1800 maakte Guillaume Bosschaert, de eerste conservator, melding van de problemen die zich in Brussel voordeden. (pag. 17) Hij stelde oplossingen voor die meer dan ooit actueel zijn. We hopen dat de beleidsmensen meelezen! ‘Schoonheid is de kleur van de vrijheid’ – Jan Fabre Tot binnenkort in onze musea, beste Vrienden! 3 1927. Olieverf op doek, 146 × 92 cm. © SABAM, Nocturne

des Amis — . Opus 18, van de Vrienden 18.10 2016 Victor ServranckxVictor Dinsdag 18.10 2016 om 17:30 & 19:00 Moderniteit à la belge – Modernité op zijn Belgisch De Belgische artistieke scene in de 20e eeuw, haar diversiteit, originaliteit en specificiteit.

De collectie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België getoond via haar eigen identiteit en op interna- tionaal vlak, enkele “blikken” van Picasso, Bacon of Fontana volgens diverse thema’s. RONDLEIDINGEN GEVOLGD DOOR EEN DRINK

Inschrijving door overschrijving van 10€ per persoon (17€ voor niet-leden) op rekening BE46 3100 4042 4636 – BBRUBEBB met vermelding van datum, uur en taal (F of NL).

Inschrijving en betaling voor 30 september 2016 (geen bevestiging en geen terugbetaling bij afwezigheid).

Ingang: Koningsplein 1 – 1000 Brussel 5 . Exposition de Marcel Broodthaers 1965. e classe, fémur humain, marchandises 1 Kleurdruk en handgeschreven tekst in blauwe inkt op papier, 21,4 × 29 cm. © The Estate of Marcel Broodthaers c/o SABAM, Belgium 6 14.10 > 15.01 2017 Moderniteit à la belge – Modernité op zijn Belgisch

Deze tentoonstelling berust op een persoonlijke visie van de Alge- meen Directeur bij het einde van zijn tweede mandaat. De bedoeling is het verhaal van de Belgische kunst in de twintigste eeuw te schetsen als referentie laboratorium voor wat plaatsvond op de artistieke scene in België sedert het einde van de negentiende eeuw. “… zonder het kader van de Belgische identiteit te overschrijden, heb ik de natuurlijke antimoderniteit van de Belgische kunst willen testen: haar verband met de vooruitgang, een ‘krankzin- nig idee’ volgens Magritte; haar weerstandsvermogen via het gebruik van ironie; haar gevoel voor barok, van Ensor tot Cobra; haar verhouding tot het verloren paradijs en klassieke traditie, haar afkeer van collectief dogmatisme en haar fundamentele vrijheidsgezindheid; haar atypische conceptie van het Sublime; haar pessimisme en tegelijk haar levensvreugde. De structuur van deze tentoonstelling is zoals een essay zonder woorden, met een tekst bestaande uit de werken die door het collectieve geheu- gen van dit museum bewaard worden. Dialoog van schilderijen, beeldhouwwerken en tekeningen die een culturele identiteit uittekent en tevens het begrip moderniteit in vraag stelt als project, hetgeen opvallend ontbreekt aan onze huidige westerse democratieën. Om die reden nodigt de tentoonstelling uit tot een ‘vrije’ ophanging van de werken, die uiteraard voor discussie vat- baar is maar die ertoe kan bijdragen om minder bekende, minder geziene werken uit de schaduw te halen en ze uitstraling en sterkte zal geven in contact met de meesterwerken uit onze collecties.” –

More For Friends > Dinsdag 18.10 2016 om 17:30 & 19:00 NOCTURNE VAN DE VRIENDEN. (Zie pg. 5) 7 Focustentoonstelling

8 29.09 > 22.01 2017 14-18. Rupture or Continuity? De Belgische kunst tijdens de Grote Oorlog

De Belgische kunst was in volle bloei bij de aanvang van de 20e eeuw. De Eerste Wereldoorlog en de bijhorende bezet- ting, de verschrikkingen op de slagvelden en de ballingschap van meer dan een miljoen Belgen hebben een significante impact gehad op de artistieke productie van het land. Nie- mand bleef onverschillig voor de schokkende ervaringen met betrekking tot deze oorlog, die de stijl van sommigen heeft bestendigd en die van anderen revolutionair heeft veranderd. De Musea voor Schone Kunsten van België zullen met de ten- toonstelling ‘14-18. Rupture or Continuity’ de veranderingen en de constanten van de Belgische kunst tussen 1910-1925 onderzoeken. Invloedrijke kunstenaars en stromingen zoals het expressionisme van Constant Permeke, het futurisme van Jules Schmalzigaug en de ‘Plastique Pure’ van Jozef Peeters zijn verenigd in deze rijke opstelling van kunstschatten en dompelen de bezoeker onder in deze artistiek en politiek schokkende periode. De gloednieuwe multimediale cilinder (‘digital experience’) biedt een interactieve voorstelling van de tentoongestelde werken. Historische documenten, video’s, audiofragmenten en reproducties van kunstwerken geven een overzichtsbeeld van de Belgische artistieke creaties ten tijde van de Grote Oorlog. De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België organiseren op 24 en 25 november 2016 een internationaal wetenschappelijk symposium met als thema de plaats van de Belgische moderne kunst in een Europese context. (Curator : Mevrouw Inga Rossi-Schrimpf)

More For Friends > Zaterdag 08.10 2016 om 14:30 RONDLEIDING.

9 notebook verkrijgbaar in de museumshop

10 #100Masters

Gedurende 100 dagen werden 100 meesterwerken van de Brusselse Musea in de kijker gesteld. (van 18 mei tot 27 augustus 2016)

Onze musea die er 22 kunstwerken van in bezit hebben, zetten deze actie voort tot het einde van het jaar. Parcours voor kinderen en volwassenen zijn beschikbaar via de website van de musea en aan de onthaaldesk in het Forum. De Vrienden kunnen er ook het door onze vereniging uitgegeven notebook verkrijgen. Dit wordt te koop aangeboden in de shop en aan de onthaaldesk voor een bedrag van 5 €. U kunt erin schrijven, tekenen, dromen in het gezelschap van onze mooiste meesterwerken! Van der Weyden, Bruegel, Jordaens, Rubens, Magritte, Ensor, Mucha, Dalí, Bacon, Spilliaert, Broodthaers en nog veel anderen verwachten u!

Rondleidingen worden georganiseerd op zaterdagen 15.10, 19.11, 17.12 2016 om 14:00 in het F en 15:30 in het NL. (zie p. 25)

11 Pieter Bruegel in Bruegel Box. Pieter Bruegel. 12 Projectie naar Pieter Bruegel, detail. 16.03.2016 > 16.03.2020 Bruegel. Unseen Masterpieces When art meets technology

Bruegel. Unseen Masterpieces onthult aan het publiek de verborgen geheimen van de werken van Pieter Bruegel de Oude († Brussel, 1569). Zelfs al zijn de kunstenaar en zijn schilderijen wereldberoemd, toch bevinden zich in elk van zijn composities nog allerlei vreemde of vertrouwde perso- nages, kleine verhalen in het grote verhaal die op hun beurt te ontdekken meesterwerken vormen. De Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België hebben deze gebeurtenis met het Cultureel Instituut van Google opgezet met het oog op de 450ste verjaardag van de dood van Bruegel in 2019. Dit innovatieve project vere- nigt prestigieuze, internationale – voornamelijk Europese – musea rond de figuur van Bruegel. Het is het resultaat van een diepgaande bezinning over de veranderingen die plaatsvinden op het gebied van de museologie in het digitale tijdperk. De virtuele exposities over Bruegel. Unseen Master- pieces zijn te ontdekken op de interactieve terminals van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, op hun mobiele applicatie en het platform van het Cultureel Instituut van Google. Geweldig nieuws: de Bruegel-zaal wordt eindelijk uit- gerust met verlichting die naam waardig!

Pieter Bruegel in Bruegel Box. Pieter Bruegel. Projectie naar Pieter Bruegel, detail. 13 Nieuwe accrochages in onze musea

Vanaf oktober worden in de zaal Bernheim werken van Thierry De Cordier tentoongesteld. Deze Belgische artiest is geboren in Oudenaarde in 1954 en is gevestigd in Oostende. Geniet van de dertien iconotextures, «tekeningen» met een trapsgewijze tekst. Deze tekst vormt een monumentale index van definities van God. Op die manier zet De Cordier zijn zoektocht verder naar het samenkomen van het sacrale en de ironie. De artiest koppelt zijn eigen gezegden aan de grote teksten van de mensheid die hun definitie van God geven en die het voorwerp vormen van vele omleidingen.

In het muséefin-de-sièclemuseum worden er geregeld nieuwe werken getoond om mede dankzij de partners een dynamische collectie voor te stellen. Een honderdtal ‘fragiele‘ werken of tijdelijke ‘ontleningen’ zijn momenteel uitzonderlijk te zien. Het is de gelegenheid om zelden getoonde werken van Rops, Spilliaert, Meunier, Laermans… te bewonderen. De Belgische artiesten Henri de Groux en Georges Lemmen worden in de schijnwerpers geplaatst. In het Oldmasters Museum muséeoldmastersmuseum (Zalen 54 en 63) vond eveneens een herschikking plaats. Een reeks prachtige stillevens en kunstwerken van de 16e en 17e eeuw die zelden tentoongesteld worden, zijn nu te ontdek- ken. Het sublieme tweeluik ‘Adam’ en ‘Eva’ van Cranach is pas gerestaureerd. Na 3 jaar van nauwgezet werk hebben de twee op hout geschilderde werken hun glans en oors- pronkelijke kleuren teruggewonnen. Ga snel kijken in het muséeoldmastersmuseum (Zaal 69).

14 Thierry De Cordier. DIEU (ICONOTEXTURES) (10,000 definitions of God), 2014-2016. ink on paper, 303 × 151 cm. Courtesy Xavier Hufkens, . Photo : Dirk Pauwels, Ghent15 . Guillaume Jacques Pierre Puyenbroeck Joseph Bosschaert (1737-1815), eerste conservator van het Museum van Brussel, 1845. Buste, marmer, 62,5 × 51 × 30 cm. KMSKB, Brussel. 16 Foto : J. Geleyns / Ro scan De Musea vieren hun 215e verjaardag!

De eerste consul Bonaparte richtte in 1801 met het Chaptal dekreet het Museum voor Schone Kunsten in Brussel op, waarmee hij de verzending van doeken afkomstig van het Louvre naar Brussel toes- tond. Het Museum opende zijn deuren in 1803, toen de stad Brussel er eigenaar van werd. Het Museum was toegankelijk voor het publiek op donderdag en zaterdag, de kunstenaars kregen de toelating er te werken op de andere dagen.De eerste conservator van onze musea, Guillaume Bosschaert, ijverde lang om meer belangrijke schil- derijen voor het Museum in Brussel te verkrijgen. Hij aarzelde niet om zijn verzoeken te motiveren met economische argumenten, die zoals u hier kan lezen en nog steeds en zeker in 2016 zeer actueel zijn! ‘De regering zal in overweging nemen dat Brussel niet kan terugvallen op een bloeiende handel zoals Antwerpen. Het wordt bijgevolg van essentieel belang dat de stad zich in het bijzonder op cultuur en wetenschap toelegt. Deze sectoren zullen allebei een nieuwe industrie op gang brengen, nuttige fabrieken doen ontstaan waardoor onze gemeente op een dag de verliezen zal kunnen compenseren waaronder ze gezien de omstandigheden heeft geleden. […] de gemeente Brussel vraagt een museum als bijkomend middel om de verliezen die voortdurend op haar wegen te verlichten… De regering zal om aan ons verzoek tegemoet te komen in overweging nemen dat de charme van de Kunsten de krachtigste troef is die we aan de nieuwsgierigheid en het onderwijs vanuit het buitenland kunnen bieden.’ — Guillaume Bosschaert in een ‘Nota betreffende het Museum van l’Ecole centrale’, 1800. Lees de fascinerende geschiedenis van onze musea in ‘Les Musées des Beaux-Arts de Belgique Deux siècles d’histoire’, uitgeverij Racine. Verkrijgbaar in de museumshop.

. Guillaume Jacques Pierre Puyenbroeck More for Friends > Zondag 27.11 2016, geschenken wachten op Joseph Bosschaert (1737-1815), eerste (Zie pg. 18) conservator van het Museum van Brussel, 1845. de Vrienden aan de INFO desk op vertoon van hun lidkaart. Buste, marmer, 62,5 × 51 × 30 cm. KMSKB, Brussel. Foto : J. Geleyns / Ro scan 17 m MORE ! FOR FRIENDS

ACTIVITEITEN VOOR DE HERST-WINTER 2016

14-18. RUPTURE OR CONTINUITY? 1! Zaterdag 8 oktober 2016 om 14u30. Rondleiding (15 plaatsen aangeboden).

NOCTURNE VOOR DE VRIENDEN : MODERNITEIT 2! À LA BELGE – MODERNITÉ OP ZIJN BELGISCH Dinsdag 18 oktober 2016 om 17u30 & 19u. Inschrijving verplichtend door storting van een bijdrage. (Zie pg.4-5)

HALLOWEEN IN HET MUSEUM 3! Zondag 23 oktober 2016 van 15 tot 18u 2016. Bezoek “Clair- Obscur” voor volwassenen, ontdek het “afgrijselijk mooi” voor jongeren en ateliers voor kinderen. Goûter in het Museum Café. Prijs: 5 € per persoon te storten op BE46 3100 4042 4636 BBRUBEBB met vermelding van naam, lidkaartnummer en Halloween – More for Friends betaalt de ateliers voor kinderen en de bezoeken voor jongeren.

THEMATISCHE RONDLEIDING ‘DE MENS EN DE NATUUR’ 4! Zaterdag 12 november om 14u30 (15 plaatsen aangeboden).

DE MUSEA BESTAAN 215 JAAR! 5! Zondag 27 november 2016: u ontvangt op vertoon van uw lidkaart aan de INFO desk naar keuze één van de gidsen “Een museum in een notendop” of een notebook uitgegeven door de Vrienden. Kom samen met familie, vrienden en kennissen naar onze musea, talrijke activiteiten zijn voorzien. 18 BAROK VOORSTELLING 6! Donderdag 1 december 2016 van 18 tot 20u. Barok voorstelling (uitzonderlijk gereserveerd voor beschermende en ereleden op persoonlijke uitnodiging).

BRAFA IN TOUR & TAXIS 7! Dinsdag 24 januari 2017 om 11u (25 plaatsen aangeboden).

BEZOEK AAN HET WIERTZMUSEUM 8! Februari 2017 (15 plaatsen aangeboden).

SAVE THE DATE ! NOCTURNE RIK WOUTERS 9! Dinsdag 14 maart 2017 (inschrijving nog niet mogelijk).

Informatie via www.becomeafriend.be en verplichte boeking via [email protected] met vermelding van uw naam, activiteit/datum, aantal personen en uw lidmaatschapsnummer. Wie eerst inschrijft, wordt het eerst bediend.

Met dank aan onze partners !

19 Reizen Uitstappen voor de Vrienden van de KMSKB OKTOBER 2016 – JUNI 2017

01–04.10 2016 > MIRÓ EN HET MODERNISME IN MALLORCA Ref. 3028 – 1050 € (vlucht, bus, verblijf in halfpension, ingangen en begeleiding) Palma en Sóller tekenen een waarachtig kunstparcours uit in een weelderige, mediterrane omgeving. Miró, Picasso en Dali krijgen alle eerbetoon in de Fun- datio Miró, Es Baluard, het Palau Juan March en het Museu Modernista… Het zijn trekpleisters van de Catalaanse art nouveau: het Modernismo. In het prach- tige gebouw van Real Catuja in Valldemossa, omringd door prachtige tuinen, verbleven koningen en monniken, maar ook Chopin en George Sand.

17.11 2016 > SAFET ZEC IN HET HOSPICE COMTESSE IN RIJSEL Ref. 3031 – 85 € (bus, lunch, ingangen en begeleiding) In een honderdtal recente werken vertoont de Bosnische artiest zijn meesterlijke kunst waarbij hij de werkelijkheid uitbeeldt en de wereld krachtig reconstrueert. Hij heeft de sterke wil het leven en de menselijkheid te verbeelden, wat perfect past binnen dit oude, middeleeuwse godshuis. Het Musée de Flandre in Cassel brengt een bijzonder genre in de schilderkunst van de 17e eeuw: het dierschilde- rij met Roelandt Savery, Frans Snijders, Paul de Vos…

14–16.12 2016 > DE GROTE TENTOONSTELLINGEN IN PARIJS Ref. 3032 – 895 € (Thalys, bus, lunch, ingangen en begeleiding) Het museum Jacquemart André kondigt Rembrandt, les années décisives aan, het museum Cernuschi Walasse Ting, le voleur de fleurs, het Pompidou centrum René Magritte, la trahison des images en de Fondation Vuitton Les Pièces majeures de la collection Sergueï Chtchoukine met Monet, Van Gogh, Gauguin, Matisse… Het Rodin Museum werd prachtig gerestaureerd om zijn mooie collectie voor te kunnen stellen.

17.01 2017 > DE KUNST VAN HET RECHT IN BRUGGE Ref. 3094 – 85 € (bus, lunch, ingangen en begeleiding) Het Groeningenmuseum verzamelt meer dan 90 werken uit de collectie Brugse en buitenlandse kunst en wil met de tentoonstelling De Kunst van het Recht. Drie 20 eeuwen gerechtigheid in beeld bepaalde thema’s gerelateerd aan gerechtigheid tijdens de 16e en 18e eeuw illustreren met het werk van Gérard David: Het oordeel van Cambyses als uitgangspunt.

14–18.02 2017 > HET LOUVRE ABU DHABI Ref. 3095 – Prijs overeen te komen (vlucht, bus, verblijf in halfpension, ingangen en begeleiding) Het Louvre Abu Dhabi, op het natuurlijke eiland van Saadiyat, opent binnenkort in een prachtig gebouw van Jean Nouvel. Het wil een dialoog tot stand brengen tussen culturen uit het Westen, het Midden-Oosten en Azië. De openingsten- toonstelling zal een culturele expressie ontstaan in het Europa van de Verlichting naar een Arabisch land brengen. In Dubai rivaliseren de architecten Adrian Smith, Tom Wright, Bryn Lummus, Gensler… in virtuositeit en durf.

23.02 2017 > RIK WOUTERS & HET HUISELIJK UTOPIA IN ANTWERPEN Ref. 2102 – 85 € (bus, lunch, ingangen en begeleiding) De thematiek van echtelijk geluk bij de schilder en de intieme sfeer van geborgenheid tussen hem en zijn vrouw Nel vormen het vertrekpunt voor deze tentoonstelling gerealiseerd door het Modemuseum Antwerpen. Grote Belgische ontwerpers geven vorm aan de gedachte van huiselijke intimiteit. Het Museum Plantin-Moretus heropent haar deuren om ons opnieuw het herenhuis, de drukkerij en het atelier te laten ontdekken.

15.03 2017 > MARTHE WÉRY IN CHARLEROI Ref. 3097 – 85 € (bus, lunch, ingangen en begeleiding) De BPS22 weerspiegelt meesterlijk het werk van de Belgische kunstenares: van haar eerste geometrische schilderijen tot haar grote monochrome werken. Het Museum voor Schone Kunsten van Charleroi brengt werken van hoofdzakelijk Waalse kunstenaars samen: François-Joseph Navez, Pierre Paulus, , Felicien Rops, James Ensor, Anna Boch, René Magritte, Paul Delvaux…

21–24.03 2017 > DE GROTE MUSEA VAN MADRID Ref. 3098 – Prijs overeen te komen (vlucht, bus, verblijf in halfpension, ingangen en begeleiding) Madrid bezit een veelvoud aan fantastische collecties in het Prado (Velásquez, Goya, Murillo, Bosch, Greco, Zurbarán, Rubens en Titiaan), in het Thyssen-Bornemisza (Holbein, Caravaggio, Gauguin, Bacon, Picasso, Hopper), in het Reina Sofia (Dali, Picasso met Guernica, Miró, Tàpies) en andere wonderlijke werken in de Lázaro 21 Galdiano Stichting, in het klooster van de Descalzas Reales en het Escorial.

19.04 2017 > TEXTURE KORTRIJK Ref. 3096 – 85 € (bus, lunch, ingangen en begeleiding) Dit nieuwe museum vertelt de geschiedenis van de linnen- en vlasnijverheid in een oud vlasverzendhuis. De luxeproducten als kant, damast en fijne weefsels zijn tentoongesteld in de Schatkamer. De ‘Architectuurwandelroute’ voert ons naar nieuwe realisaties, maar ook langs parels uit het verleden: de Tacktoren, een oude brouwerij, omgebouwd tot een kunstatelier door Stéphane Beel.

25–28.04 2017 > ZWITSERLAND EN DE ELZAS Ref. 3093 – Prijs overeen te komen (bus, verblijf in halfpenson, ingangen en begeleiding) De Fondation Beyeler kondigt een retrospectieve rond Monet aan, terwijl het nieuwe Kunstmuseum Basel werken van Holbein, Hodler, van Gogh, Kirchner, Rothko… ontvangt. Luzern presenteert Picasso, Klee, Matisse, Picasso, Miró… van de Sammlung Rosengart. Het Museum Unterlinden van Colmar herschikt prachtig zijn collecties van Cranach tot Nicolas de Staël. Het Museum van moderne kunst van Straatsburg beschikt over een belangrijke collectie werken van Jean Arp en Victor Brauner.

09–15.05 2017 > WALES Ref. 3092 – Prijs overeen te komen (vlucht, bus, verblijf in halfpension, ingangen en begeleiding) Wales bestond uit onafhankelijke vorstendommen tot de verovering in 1282 door Edward I van Engeland en werd een integraal onderdeel van het Verenigd Koninkrijk met de ‘Act of Union’ van Hendrik VIII. Kastelen, herenhuizen, tuinen, abdijen staan in een woeste en majestueuze natuurlijke omgeving tussen de zee en de bergen. De steden herbergen grote musea: National Museum of Wales, St Fagans National History Museum in Cardiff…

20–23.06 2017 > GENUA EN DE LIGURISCHE KUST Ref. 3099 – Prijs overeen te komen (vlucht, bus, verblijf in halfpension, ingangen en begeleiding) In een bergachtige omgeving aan de rand van de Middellandse Zee bevindt zich de Ligurische Rivièra met het idyllische Portofino en Cinque Terre met hun wijngaarden en olijfboomgaarden in terrasbouw, maar ook de mooie stad Genua met de prachtige kunstcollecties van de 15e tot de 18e eeuw uit de Palazzo’s Bianco, Rosso en Spinola, 22 met de weelderige gevels van Balbi en Garibaldi, de fresco’s in het prinselijk paleis, en het duizelingwekkende inlegwerk met glas van de kathedraal van San Lorenzo…

IN VOORBEREIDING Mei 2017 > HET NIEUWE MUSEUM IN LOUVAIN-LA-NEUVE Juni 2017 > HET HUIS SPILLIAERT IN OOSTENDE September 2017 > GAUGUIN EN BRETAGNE (5 DAGEN) Oktober 2017 > SARDINIË (6 DAGEN) December 2017 > DE GROTE TENTOONSTELLINGEN IN LONDEN (EEN WEEKEND)

Voor de eendaagse uitstappen, inschrijving verplichtend via mail of per brief met vermelding van: naam, referentie uitstap, aantal deelnemers, bedrag. Betaling via overschrijving met vermelding van referenties op rekening van Preference Travel Team: IBAN: BE76 1911 5948 0995 SWIFT/BIC: CREGBEBB

Voor de reizen en excursies: inlichtingen en inschrijvingen: Preference Travel Team (Lic A. 1652) Abdijstraat 77 Tel.: +32(0)2 647 30 00 1050 Brussel E-mail : [email protected] www.preference.be

23

ELKE DAG EEN GEBEURTENIS IN DE MUSEA VOOR SCHONE KUNSTEN VAN BELGIË

DINSDAG

LES CONFÉRENCES DU MARDI > 10:15 14-18 : Avant-Après/ Rupture et modernité (in F) LES MIDIS DE LA POÉSIE > 12:40 ONTMOETINGEN SESAM

WOENSDAG

FREE GUIDE 1e WOENSDAGNAMIDDAG VAN ELKE MAAND (VANAF OKTOBER) > 14:00 (F) & 15:00 (NL)

DONDERDAG

LES MIDIS DU CINÉMA > 11:30, 12:30, 13:30, 14:30 BROODJE BRUSSEL > 13:00 TOT 14:00

VRIJDAG

YOGA IN DE BERNHEIM-ZAAL > 12:15 en de bezoeken van Equinoxe voor blinden en slechtzienden AMARANT (conferenties in NL)

24 ZATERDAG

RONDLEIDINGEN #100MASTERS > 15.10, 19.11, 17.12 2016 OM 14:00 (F) & 15:00 (NL)

ZONDAG

RONDLEIDINGEN “14-18. RUPTURE OR CONTINUITY?” > 09.10 2016 14:00 (F) & 15:00 (NL) LES PROMENADES CONTÉES ET SIGNÉES > 11:15 - 12:45 VANAF MAART 2017 : Rondleiding in de tentoonstelling Rik Wouters voor volwassenen (F/NL) met tweetalig atelier voor de kinderen > 26.03, 23.04, 21.05 2017 15:00 - 16:30

DE VAKANTIES IN DE MUSEA VAN 10:00 TOT 16:00 STAGE VOOR KINDEREN (6 TOT 12 JAAR) • CARNAVAL > 28.02 & 01.03 2017 (LA LUMIÈRE) • PASEN > 13-14.04 2017 • ZOMERVAKANTIE> 05-06-07.07 2017

Alle inlichtingen via: www.fine-arts-museum.be/nl/agenda Reserveren verplicht via [email protected] Geniet van de voordeeltarieven toegekend aan de Vrienden om deel te nemen aan deze activiteiten. 25

DE VRIENDEN HELPEN DE MUSEA

26 Dankzij u, Beste Vrienden

Dankzij de giften van de Vrienden hebben we in 2016 ‘De citaten van Magritte’ in de reeks ‘Een museum in een notendop’ kunnen uitgeven en druk- ken. Deze publicatie is te verkrijgen voor 4€ en is gratis voor de effectieve en beschermende leden.

Met de steun van de Nationale Loterij hebben we een notitieschrift met de illustraties van de 22 meesterwerken van onze musea gedrukt en uitge- geven. Dit schrift waarin u kan schrijven, tekenen en dromen is verkrijgbaar aan de onthaalbalie en in de shop voor 5€.

Vanaf de maand september 2016 hervatten we de actie ‘100 gratis rondleidingen’ voor lagere en secundaire scholen. Dit jaar zijn het 101 scholen die van deze gelegenheid gebruik kunnen maken! Dank aan onze mecenas en aan de Vrienden die hun bijdrage hebben weggeschonken voor de nocturne van 22 maart 2016 die werd geannuleeerd wegens de aanslagen. De leerlingen zullen de Belgische kunst voor en na de Eerste Wereldoorlog kunnen ontdekken.

Sinds 18 mei 2016 is een nieuwe, multimediale ins- tallatie, de ‘Digital experience’, in Patio 0 in gebruik. Door de nieuwe, verwisselbare ophangsystemen

27 verkrijgt men een moduleerbare, flexibele ruimte om moderne en hedendaagse kunst tentoon te stellen. De multimediale installatie plaatst onze instelling op de voorhoede van musea die naden- ken over het digitale universum ten dienste van de museologie. Het gebruik van de digitalisatie valt goed te verenigen met de waarneming van de werken zelf. Het digitale aspect is een aanvul- ling op het bezoek en creëert een aantrekkelijke, afgesloten ruimte midden in de zaal. De cilinder maakt het nu ook mogelijk video’s van werken in de KMSKB te projecteren, die soms moeilijk tentoongesteld kunnen worden. Het is dankzij de steun van Treetop Asset Management, de Natio- nale Loterij en de vereniging van de Vrienden dat dit project kon gerealiseerd worden.

Een grote dank aan al onze vrijwilligers die soms in moeilijke omstandigheden in onze musea en ons kantoor een geweldige job uitvoeren! Beste Vrienden, nogmaals dank aan iedereen voor uw steun!

Beste vrienden, wij doen beroep op uw vrijgevi- gheid voor de financiering van de restauratie van ons meesterwerk ‘Suzanne Bambridge’ van Paul Gauguin. Vanaf 5 september zal een crowdfun- ding via het Ginko-platform worden gelanceerd. Informatie volgt in de nieuwsbrief van september. Giften van 40€ zijn fiscaal aftrekbaar. HARTELIJK DANK! 28 Heropening van de Museum Brasserie en het Museum Café onder leiding van onze favoriete chef-kok Yves Mattagne.

29 LIJST VAN DE BESCHERMENDE LEDEN

EN ERELEDEN 2015

M. et Mme Etienne Allard • M. et Mme Michel Alloo • M. et Mme A. Philip & Christine Bentley-Bausier • M. et Mme Jacques & Christiane Berghmans-Waucquez • Dhr. Franz Bingen • Mme Chantal Blanchoud • M. et Mme Harold Boël • M. et Mme Michel Boël-Schumann • Mme Andrée Caillet • M. et Mme Henri & Valentine Cardon de Lichtbuer • M. et Mme V. & P. Cardon de Lichtbuer-Jadot • Mw. Helena Colle • Dhr. Corneille • Duchesse Emmeline d’Audiffret-Pasquier• M. et Mme Stéphane Davidts-Douillet • M. Léopold de Beaufort • M. et Mme Eric de Béco-Waucquez • Prince et Princesse Amaury & Nathalie de Mérode • M. et Mme Alain De Pauw • M. et Mme Thierry & Solange de Saint Rapt • Baron Philippe de Schoutheete • Mme Claude de Selliers de Moranville • M. et Mme A. De Solages • Vicomte et Vicomtesse Nicolas de Spoelberch • Baron et Baronne Olivier de Vinck • M. Alain De Waele • M. et Mme Defforey • M. et Mme Ivan Delacroix • M. et Mme Philippe Delusinne • M. et Mme Henry & Bernadette Delwaide- de Saint Léger • M. et Mme Philippe Demonceau-Fettweis • Mw. Valentine Deprez • M. Michel Draguet • Comte et Comtesse Baudouin du Parc • M. et Mme Romain et Catherine Durand • M. et Mme Raoul Dutry • Docteur P. Ectors • M. et Mme Pierre & Francine Gamet-Sorel • Baron et Baronne Roland Gillion Crowet • Dhr. en Mw. Herman & Marina Goossens-Boerjan • Mme Jacqueline Green- Boël • M. Ronald Guttman • M. et Mme Haegelsteen-Lhoist • M. et Mme Laure Huge • Dhr. en Mw. Luc Indekeu • M. Philippe Jadot • 30 Mme Eric Janssen • Gravin Marthe Buysse-Janssen • Baron et Baronne Paul-Emmanuel Janssen • M. et Mme Bernard & Françoise Jolly-De Vaucleroy • Mme Jacqueline Juge • M. et Mme Dominique Lambot • Mme Marguerite le Hodey • M. Patrice le Hodey • M. et Mme E. Le Jeune-Brasseur • M. et Mme Christian & Bernadette Lehembre- Rihoux • M. Christian Lepage • M. et Mme Cédric & Cookie Lienart van Lidth de Jeude • M. Marc Luyckx-Coelis • M. et Mme Olivier & Anne Marquet-Remusat • Mme Christiane Martroye de Joly • M. et Mme Eric Mathay • Mme Jeanne Huguette Mathieu • M. et Mme M. Mauduit • M. et Mme Olivier Merveilleux Du Vignaux • Dhr. en Mw. Thomas & Rachel Meuwissen-Sutherland • M. et Mme Erik Mondron • M. et Mme André & Marie-Christine Mueller-Chalon • M. et Mme Paul Nemitz-Mc Callum • M. et Mme Pierre Opdebeeck • M. et Mme Eric & Evelyn Osterweil-Rokach • M. et Mme Michel Peterbroeck- Coenraets • M. Tony Pouppez de Kettenis • Baron Philippe Roberts- Jones • M. et Mme Samir & Florence Sabet d’Acre-Pucci • M. et Mme Jean-Marie Schmitt • M. et Mme E. Speeckaert Cornet d’Elzius • M. et Mme René & Inna Spitaels-Pavlova • M. et Mme Christian Sprangers-Hubrechts • M. et Mme Philippe R. Stoclet • M. Christian Storck • M. et Mme Jan & Cecile Terlinck-Octors • Mme Sabine Thorn • M. et Mme Takashi & Mitsuko Tomomoto • Mme Sinette Tonneau- Paul • Mme Eline Ubaghs • M. et Mme Bertrand & Constance Dumas- Vaghi • M. Emmanuel Van de Putte • Baron et Baronne Hughes van der Straeten Waillet • Chevalier et Mme Nicolas van Outryve d’Ydewalle • Dhr. en Mw. Roger Verhaegen • Mme Ursula von Zitzewitz • M. Paul Waucquez • M. Guy Wilwertz • M. et Mme Antoine Winckler-Beaufour 31 Bezoek onze musea anders!

U wenst vrienden naar het museum te brengen en een origineel bezoek te organiseren van de permanente collecties! Kies een thema uit:

DE MENS EN DE NATUUR (jaarthema) muséeoldmastersmuseum en muséefin-de-sièclemuseum Welke banden onderhoudt de mens met de getemde, symbolisch weergegeven, aanschouwde en vervormde natuur?

DE MYTHOLOGIE muséeoldmastersmuseum Jaloerse goden, volmaakte helden, ontroerde nimfen en wraakzuchtige godinnen tentoongesteld.

ZIJN EN SCHIJN muséeoldmastersmuseum en muséefin-de-sièclemuseum Wat onthullen iemands verschijning en kledij over zijn persoon en zijn tijdperk?

VROUWEN IN DE KUNST muséeoldmastersmuseum en muséefin-de-sièclemuseum Afbeeldingen van vrouwen in kunstwerken van de 15 tot de 19e eeuw, van droomobjecten tot overdreven kwaadaardige figuren.

90m / 75 € of 95 € weekend voor de gids 6 € ingang per persoon (gratis voor de Vrienden). Inschrijving verplichtend: [email protected]

32

WAT HEEFT 2017 VOOR ONS IN PETTO?

10.03 > 07.07 2017 > RETROSPECTIEVE RIK WOUTERS IN SAMENWERKING MET HET MUSEUM VOOR SCHONE KUNSTEN IN ANTWERPEN Rik Wouters is ongetwijfeld de belangrijkste Belgische kunstenaar van de eerste 25 jaar van de twintigste eeuw, die er door zijn beeldtaal en de rijk- dom van zijn kleuren in is geslaagd een artistieke avant-gardestijl voor zijn tijd te ontwikkelen. Zijn innovatieve schilderstijl werd snel gewaardeerd door vele kunstliefhebbers, en ook vandaag koestert een zeer breed publiek zijn artistieke nalatenschap.

Sept 2017 >Jan 2018 > MAGRITTE LEEFT! Magritte en de hedendaagse kunst die de nog levendige aanwezigheid van de kunstenaar aantoont in de werken van vele ontwerpers zoals John Baldessari, Ed Ruscha, Jasper Johns, Andy Warhol, Gavin Turk, Georges Condo, Sean Landers, Raymond Petitbon, Robert Longo…

Sept 2017 >Jan 2018 > MARCEL LECOMTE: ZIJN RELATIE MET MAGRITTE (THEMATISCHE TENTOONSTELLING) Marcel Lecomte was schrijver, kunstcriticus en medewerker van de KMSKB. Het is dankzij hem dat Magritte het werk van Giorgio de Chirico ontdekte, wat zijn visie op de schilderkunst revolutionair heeft veranderd.

2017 wordt het jaar van de vijftigste verjaardag van het overlijden van Magritte en voor deze gelegenheid zullen de KMSKB verschillende evenementen organiseren!

33 KIES EEN KLEUR!

Toetredend lid Effectief lid

Beschermend lid

Familie

Jong lid

Duo

34 Inschrijvingsformulier Kies uw categorie en vul onderstaand formulier in. Toetredend lid – 50 €/ jaar Toetredend lid en partner (2 lidkaarten) – 75 €/ jaar Effectief lid – 100 €/ jaar Effectief lid en partner(2 lidkaarten) – 150 €/ jaar Beschermend lid * – 100 €/ jaar + een gift minstens 150 € Beschermend lid en partner * (2 lidkaarten) – 150 €/ jaar + een gift minstens 150 € Familie: met kopie van identiteitskaart – 85 €/ jaar Duo (1 kaart op naam en 1 genodigde) – 200 €/ jaar Jong lid (18 – 25): met kopie van identiteitskaart – 20 €/ jaar * Ieder Effectief lid dat naast zijn lidgeld, een gift doet van minstens150€ op de rekening Fonds van de Vrienden van de Musea, BE81 6790 7542 9624/PCHQBEBB wordt Beschermend lid. Lidgeld BE32 3631 2340 9302 / BBRUBEBB Giften BE81 6790 7542 9624 / PCHQBEBB

Naam | Voornaam

Adres

Postcode | Stad

Tel. | E-mail

Datum | Handtekening

Terug te sturen naar Vrienden van KMSKB: Museumstraat 9, 1000 Brussel Foto : Atillio Maranzano © Angelos Maranzano : Atillio Foto Brussel. © KMSK, Blauw). Uur (Het binnenin blik De Fabre, : Jan Omslag

www.becomeafriend.be 36