www.glos.live GAZETA POLAKÓW W REPUBLICE CZESKIEJ

Piątek weekend 10 stycznia 2020 nr 3 (LXXV) Pismo cena: 17 kč ukazuje się we wtorki i piątki

WIADOMOŚCI REGION PUBLICYSTYKA WIĘKSZA PRECYZJA, ODLICZANIE ABC EDUKACJI MNIEJ PROMIENI DO ZJAZDU XXI WIEKU STR. 23 STR. 5 STR. 8

Rusza sejmikowy WSTĘPNIAK NACZELNEGO Każdy głos jest ważny Charakterystyczny obrazek: polityk nego tworzą nadal delegaci wybrani wypowiadający się w telewizji albo na Sejmikach Gminnych. Sytuację maraton radiu na jakiś temat. Po chwili czu- można porównać trochę do wyborów jemy rosnącą irytację, by dać upust (parlamentarnych lub lokalnych). emocjom i wyrzucić z siebie stek Obywatel przychodzący do wyborów WYDARZENIE: Ju ż w ten weekend rozpocznie się sejmikowy maraton przed obelg. Oczywiście nie każdy z nas, aktywnie wpływa na skład i pośred- nie w każdej sytuacji. Gdyby jednak nio na pracę wybieranego organu”. XIII Zgromadzeniem Ogólnym Kongresu Polaków. Sejmiki Gminne zostaną zapytać, czy byłaś/byłeś na ostatnich I już te słowa powinny stanowić przeprowadzone w 37 miastach i wioskach w RC. Pierwszy z nich zaplanowano na wyborach, często usłyszymy: nie. wystarczającą zachętę, żeby przyjść Nie, bo nie. Nie, bo mi się nie chciało. na sejmik w gminie, w której miesz- niedzielę 12 stycznia o godz. 16.00 w Domu PZKO w Trzycieżu. Ostatni musi się Nie, bo i tak mój głos nic nie znaczy kamy, i podzielić się nie tylko swoimi odbyć przed 1 kwietnia. w zalewie tysięcy innych. Nieprawda. bolączkami, ale także radościami. Jeżeli chcemy coś zmienić, musimy Przez kilka najbliższych tygodni Sej- zacząć od siebie. miki Gminne będą stanowić jeden z Beata Schönwald Piszę o tym w kontekście Sejmików najważniejszych elementów w gaze- Gminnych, bardzo ważnego narzę- cie Polaków w Republice Czeskiej. dzia demokracji, swoistej pla ormy Chcemy, jako „Głos”, być przewodni- elem Sejmików Gminnych wymiany myśli i poglądów między kiem dla czytelników i mieszkańców. jest wybór delegatów na przedstawicielami polskiej mniejszo- Od dziś na naszych łamach będziemy CZgromadzenie Ogólne oraz ści i Kongresem Polaków, który ma ją wię c prezentować miejscowości, w pełnomocnika gminnego Kongre- reprezentować na zewnątrz. W arty- których żyją Polacy. Teksty będą się su Polaków będącego ogniwem kule „Zasadnicze znaczenie Sejmików ukazywały przed Sejmikami Gmin- łączącym polską społeczność w Gminnych”, który publikujemy na nymi, bo z założenia mają pełnić gminie z władzami Kongresu oraz stronie czwartej tego numeru, Mał- funkcję zaproszenia na obrady. Mam gwarantującego, poprzez udział gorzata Rakowska, przewodnicząca nadzieję, że Państwo z niego sko- w posiedzeniach Rady Przedsta- Rady Przedstawicieli Kongresu Pola- rzystacie. A póki co, na dzień dobry, wicieli, regularny przepływ in- ków, pisze między innymi tak: „Rola zapraszamy do Koszarzysk. formacji. – Sejmiki są przejawem Sejmików Gminnych jest niezastąpio- Tomasz Wolff , demokracji w działalności Kon- na. Ważną część Zgromadzenia Ogól- redaktor naczelny „Głosu” gresu Polaków od początku jego istnienia. Delegaci na pierwszy Zlot Polaków w 1990 roku zostali wyłonieni właśnie na sejmikach obwodowych – przypomina wi- ceprezes Kongresu Polaków oraz długoletni prezes tej organizacji, • Józef Szymeczek cztery lata temu na Sejmiku Gminnym w Piosku. Józef Szymeczek. Fot. NORBERT DĄBKOWSKI Sejmik Gminny to jednak przede 15 wszystkim platforma, na której są wybranych 62 delegatów. Gminy, w w stanie zadbać o własne sprawy omawiane wszystkie istotne dla których mieszka największa liczba i nie mają potrzeby publicznego danej społeczności polskie spra- Polaków, takie jak Czeski Cieszyn, zabierania głosu. Podobnie dzieje stycznia w siedzibie Zarządu Głównego PZKO w Czeskim Cieszynie odbędzie wy. – Sprawy wygenerowane przez Karwina i Trzyniec, wystawią po się w naszym polskim społeczeń- się kolejny dyżur konsularny. Konsul generalna RP w Ostrawie, Izabella Wołłej- sejmiki są później również realizo- pięciu delegatów. Po trzech delega- stwie, które zapomina o tym, że ko-Chwastowicz, będzie ponownie przyjmować wnioski o Kartę Polaka. Zainte- wane. Tak było np. w przypadku tów wyłonią ze swojego grona Po- polskość jest sprawą nas wszyst- resowanie jest tak duże, że na najbliższy dyżur nie ma już wolnych miejsc. – Tego powołania Komisji Szkolnej przy lacy w Hawierzowie i Pradze, a po kich, rzeczą pospolitą. Jeśli o tym dnia spotkam się z osobami, które zapisały się już wcześniej. Proszę się jednak nie Kongresie Polaków, Wizji 2035 czy dwie osoby będą reprezentowały 25 nie będziemy pamiętać, w sytuacji martwić. W związku z ogromnym zainteresowaniem najprawdopodobniej w lutym Karty Polaka – wymienia Szyme- kwietnia w Trzyńcu Bystrzycę, Ja- konfl iktowej zabraknie osób, które odbędzie się kolejny dyżur konsularny. O dacie oraz miejscu (może to być ponow- czek. O znaczeniu sejmikowych błonków, Nawsie, Olbrachcice, Or- będą miały legitymację, żeby ten nie Czeski Cieszyn, albo Jabłonków), jeszcze poinformuję – przyznała w rozmowie dyskusji jest przekonana również łową, Ostrawę, Piotrowice, Suchą konfl ikt rozwiązać. Tę legityma- z „Głosem” Izabella Wołłejko-Chwastowicz. (wot) przewodnicząca Rady Przedsta- Górną i Wędrynię. Natomiast pozo- cję Radzie Kongresu Polaków dają wicieli Kongresu Polaków, Mał- stałym 23 gminom przysługuje po właśnie delegaci na Zgromadze- gorzata Rakowska. – Ważne, by jednym delegacie. – Apeluję, żeby nie Ogólne, wybrani na sejmikach REKLAMA w dyskusji uczestniczyli Polacy do wyborów delegatów na Zgroma- gminnych – przekonuje Józef Szy- reprezentujący różne środowiska. dzenie Ogólne podchodzić z całą meczek. Na sejmiku powinni spotkać się powagą. Od wyboru odpowiednie- Na chwilę obecną znamy nastę- mieszkańcy, polscy radni, PZKO- go delegata będzie bowiem później pujące terminy Sejmików Gmin- -wcy, harcerze, ale też nauczycie- zależał również wybór odpowied- nych: Trzycież 12 stycznia, Kosza- le polskiej szkoły i przedszkola niej Rady Kongresu Polaków na rzyska 18 stycznia, Trzanowice 2 oraz rodzice dzieci, które do niej najbliższe cztery lata – podkreśla lutego, Karwina-Frysztat 13 lutego, uczęszczają – wyjaśnia Rakowska, przewodnicząca Rady Przedstawi- Sucha Górna 28 lutego, Gródek 1 dodając, że na powodzenie sejmi- cieli. Jak zaznacza, społeczeństwo marca, Wędrynia 4 marca, Orłowa ku przekłada się m.in. właśnie fre- polskie, które samo musi pilnować 5 marca, Śmiłowice 6 marca, Luty- kwencja. swoich interesów, potrzebuje jak nia Dolna 8 marca, Nydek 8 marca, Zgodnie z ordynacją wyborczą, najlepszej reprezentacji. Mosty koło Jabłonkowa 9 marca, sejmiki odbędą się w 34 miejsco- – Martwi mnie, że w dzisiejszym Czeski Cieszyn 11 marca, Hawie- wościach Zaolzia oraz w Ostrawie, zatomizowanym świecie ludzie rzów 15 marca, Olbrachcice 22 mar- Brnie i Pradze. Zostanie na nich są przekonani o tym, że sami są ca, Praga 26 marca.  GŁ-832 2 ♩ WIADOMOŚCI Głos | piątek | 10 stycznia 2020 NASZ GŁOS 10DZIŚ... Większa precyzja, Oddział Radiologii Danuta Chlup stycznia 2020 [email protected] Szpitala Trzyniec ma Imieniny obchodzą: nowe wyposażenie. Agaton, Jan, Wilhelm dzisiejszym numerze inaugurujemy nową rubrykę pt. „ABC Wschód słońca: 7.41 W czwartek dyrekcja W edukacji XXI wieku”. Będziemy w niej poświęcali uwagę no- Zachód słońca: 16.04 woczesnym, innowacyjnym metodom nauczania w szkołach pod- Do końca roku: 356 dni szpitala i władze stawowych, wzajemnym relacjom szkoły i rodziny, oczekiwaniom (Nie)typowe święta: rodziców wobec oświaty. Nauczyciele wprowadzający innowacyjne wojewódzkie Dzień Obniżania metody będą dzielili się swoimi doświadczeniami. Oddamy głos Kosztów Energii przedstawiły specjalistom spoza szkół, jednak ściśle związanym z oświatą – psy- Przysłowia: chologom, metodykom, pracownikom instytucji wspierających „Gdy słońce przygrzewa nowości. szkolnictwo. Będziemy rozmawiali zarówno z ekspertami z Czech, na Jana Dobrego, jak i z Polski – w szczególności z tymi, którzy współpracują z Cen- trum Pedagogicznym dla Polskiego Szkolnictwa Narodowościowego spodziewać się można Danuta Chlup w Czeskim Cieszynie. lata pogodnego” Rubrykę otwiera tekst doświadczonego pedagoga, wicehetmana ds. szkolnictwa województwa morawsko-śląskiego, Stanisława Fol- sprzęt zainwestowano warcznego. Autor przybliża w nim „Główne kierunki polityki kształ- 27 mln koron. Więk- cenia RC do roku 2030” – dokument strategiczny opracowany przez JUTRO... W szość kosztów pokryły Ministerstwo Szkolnictwa. Przytoczenie teoretycznych założeń jest fundusze europejskie. Zakupiono konieczne do zrozumienia, jakim tematom, problemom i wyzwa- cyfrowe urządzenia do diagnosty- • Laborantka w obecności ordynator Barba- niom będziemy poświęcali miejsce w kolejnych odsłonach „ABC ki rentgenowskiej oraz aparat USG ry Budínskiej demonstruje jedno z urządzeń edukacji XXI wieku”. Rubryka będzie się pojawiała co dwa tygodnie. 11 najwyższej jakości. radiodiagnostycznych. Fot. DANUTA CHLUP Do kogo ją adresujemy? Czy w nasze gazecie nie będzie za dużo ru- stycznia 2020 – Zastąpienie dotychczasowych bryk związanych z oświatą, z dziećmi i młodzieżą? Przypomnijmy, urządzeń konwencjonalnych w że co tydzień pojawia się „Głosik”, co dwa tygodnie „GimplOK”. Czy Imieniny obchodzą: pełni cyfrowymi umożliwi przepro- wie z „Głosem”, że zdjęcia rentgenow- wobec tego kolejna rubryka jest potrzebna? Honorata, Krzesimir, wadzenie większej liczby badań w tym skie robione starym sprzętem trzeba Przedstawiciele Kongresu Polaków w RC oraz wspomnianego Mechtylda samym czasie. Wyższa skuteczność było przekształcać do postaci cyfrowej Centrum Pedagogicznego zwrócili się do naszej redakcji z pomy- nowego sprzętu zredukuje dawki pro- z użyciem czytników. – Teraz mamy Wschód słońca: 7.40 słem jej utworzenia, doszedłszy do wniosku, że trzeba motywować mieniowania – powiedział dyrektor bezpośrednią cyfryzację, obraz z de- Zachód słońca: 16.05 – nauczycieli do wdrażania, rodziców do zaakceptowania – nowych szpitala Zdeněk Matušek. tektora bezpośrednio przekazywany Do końca roku: 355 dni sposobów pracy z uczniami. Bez wprowadzenia zmian świat będzie Ordynator oddziału radiologii, Bar- jest do komputera, gdzie można go (Nie)typowe święta: nam uciekał. bara Budínská, zaznaczyła w rozmo- dalej opracować – wyjaśniła lekarka. Światowy Dzień Dla przetrwania i rozwoju naszej polskiej mniejszości szkolnictwo jest sprawą kluczową. Dlatego nie bójmy się poświęcać mu jak naj- Wegetarian więcej miejsca i uwagi w naszej gazecie.  Przysłowia: „Święta Honorata, DZIEJE SIĘ W REGIONIE fi gle płata”

CYTAT NA DZIŚ

POJUTRZE... Naukowcy z University of Amsterdam i Royal Netherlands Air Force oraz Belgijskiego Instytutu 12 KARWINA Meteorologicznego OSTRAWA stycznia 2020

••• Imieniny obchodzą: Nie tylko psy i koty cierpią na skutek wybuchu Arkadiusz, Bernard, Greta Wschód słońca: 7.40 fajerwerków. Wskutek wystrzałów wiele ptaków Zachód słońca:16.07 CZESKI CIESZYN Do końca roku: 354 dni CZESKI CIESZYN bytujących na chronionych obszarach nad (Nie)typowe święta: Uczeń Polskiego Gimna- Dzień Całowania jeziorami, rzekami i mokradłami w popłochu zjum im. Juliusza Słowac- Złotowłosych kiego, Andrzej Kroczek, Przysłowia: został wyróżniony w wzleciało w powietrze. I później nie mogło znaleźć TRZYNIEC „Kiedy w styczniu rosną konkursie „Opowiedz mi drogi do swoich gniazd. Było tak między innymi trawy, lipiec dla nas o Polsce – Historie ro- niełaskawy” dzinne”, ogłoszonym przez dzikie wysypisko czy w strefach objętych programem Natura 2000 Fundację „Pomoc Polakom wrak samochodu. na Wschodzie” i jej portal W związku z nową Informator dla Aktywnych. aplikacją od początku POGODA Jak podkreśliło jury, kon- kwietnia przestanie LICZBA NA DZIŚ kurs spotkał się z ogrom- działać skrzynka piątek nym zainteresowaniem, pocztowa z adresem a większość nadesłanych [email protected], pod prac prezentowała wysoki który mieszkańcy do tej TRZYNIEC poziom merytoryczny i sty- pory kierowali informacje Przedstawiciele Ko- dzień: 3 do 4 C listyczny. Dlatego oprócz o usterkach. (sch) ściołów działających na noc: 3 do 2 C trzech nagród postanowio- terenie miasta udzielili wiatr: 3-4 m/s no przyznać również trzy OSTRAWA jego mieszkańcom oraz wyróżnienia. (sch) Policja prowadzi badania w pracownikom magistratu sobota sprawie uszkodzenia szyby noworocznego Bożego 1 KARWINA lokomotywy, do którego błogosławieństwa. W kwietnia 2021 roku rozpocznie się w Polsce Narodowy Spis Powszechny Miasto wprowadziło nową doszło w piątek wieczorem poniedziałek prezydent, Ludności i Mieszkań. Potrwa do 30 czerwca przyszłego roku. Obecnie trwa- aplikację do zgłaszania na trasie ze Studenki do Věra Palkovská, przyjęła ją prace organizacyjne i przygotowawcze. Jak poinformował Główny Urząd dzień: 2 do 3 C usterek w mieście. Do- Ostrawy-Świnowa. Jak w ratuszu miejscowych Statystyczny, spis będzie w pełni realizowany przy użyciu interaktywnego noc: 2 do 1 C stępna jest ona pod adre- podkreśla, nie potwier- duszpasterzy. W czasie formularza spisowego dostępnego na stronie GUS. Obowiązkiem spisowym wiatr: 2-4 m/s sem: h ps://hlaseni.tmapy. dziły się informacje, że do spotkania, które ma już będą objęte: osoby fi zyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w cz/#598917 i pozwala w stłuczenia szyby doszło ponaddziesięcioletnią mieszkaniach, budynkach i innych zamieszkanych pomieszczeniach niebę- niedziela prosty sposób umiejsco- w wyniku strzelaniny, jak tradycję, dyskutowano dących mieszkaniami na terenie Polski, osoby fi zyczne niemające miejsca wić w mapie stwierdzoną sugerowały niektóre media. o problemach ludzi bez- zamieszkania; mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania i inne usterkę lub zauważony Nic nie wskazuje też na to, domnych, żebraków, a zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami. problem, opisać, na czym żeby cokolwiek zagrażało także o nadużywaniu Dodajmy, że Spis Powszechny odbędzie się w 2021 roku w całej Unii Euro- dzień: 1 do 5 C one polegają, oraz dołą- podróżnym, którzy jechali alkoholu oraz destruktyw- pejskiej. Nasze oczy z oczywistych względów będą zwrócone na Republikę noc: 2 do 1 C czyć zdjęcie. Może chodzić w pociągu. Policja stara się nym wpływie uzależnień Czeską, dlatego do tematu będziemy wielokrotnie wracać na łamach „Głosu”. wiatr: 2-5 m/s np. o niedziałającą lampę obecnie ustalić wysokość na rodzinę i społeczeń- (wot) oświetlenia publicznego, strat. (sch) stwo. (sch) Głos | piątek | 10 stycznia 2020 WIADOMOŚCI ♩ 3 mniej promieni W SKRÓCIE Uczelnia buduje

Kanalizacja priorytetem – „Na dniach” zamierzamy wybrać fi rmę, która wykona projekt gminnej sieci kanalizacyjnej. Liczymy, że do- kumentacja projektowa tego przed- sięwzięcia będzie gotowa w tym roku i jesienią będziemy mogli wystąpić o dotację– mówi wójt Koszarzysk, Janusz Klimek. Samorządowiec nie ukrywa, że budowa kanalizacji stanowi dla lo- kalnych władz priorytet. Wszystko dlatego, że Koszarzyska są jedną z ostatnich gmin w regionie, która nie posiada takiej infrastruktury. – Ze względu na ukształtowanie terenu w pierwszym etapie chcemy skana- lizować centrum wioski. Będą to 64 domy, a inwestycja ma kosztować 35-40 milionów koron. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, zamierza- my zacząć działać w przyszłym roku – zapowiada wójt. (wik) ••• Dodała, że jedno z zakupionych grudniu. W tym roku w planie jest Fot. ARC urządzeń służy do prześwietlania kolejna inwestycja. – W trzyniec- Kto widział wypadek? niwersytet Ostrawski będzie przełom w historii uniwersytetu układu pokarmowego (żołądka, kim szpitalu planujemy jeszcze w Umiał nowe budynki. Wyrosną i miasta. Dla uniwersytetu jest to jelit) z wykorzystaniem substancji tym roku modernizację i posze- Policja szuka świadków tragicznego na Czarnej Łące (wizualizacja na największy co do zasięgu projekt kontrastowej. rzenie rehabilitacji o wartości 20 wypadku drogowego, do jakiego zdjęciu). Budowa ruszy w najbliż- inwestycyjny – powiedział rektor Modernizacja oddziału radiolo- mln koron – zapowiedział Martin doszło w Błędowicach Górnych. W szych dwóch tygodniach. Inwe- Jan Lata. Miasto Ostrawa podaro- gii przeprowadzona została już w Gebauer, wicehetman ds. służby poniedziałek, dziesięć minut przed stycja pochłonie ok. 1 mld. koron. wało uczelni grunty pod budowę ub. roku. Próbny rozruch ruszył w zdrowia.  godz. 17.00, za skrzyżowaniem z W nowym miejscu będzie miał w i pokryje koszty budowy parkingu ulicą Kasperčok, przed przejściem dla przyszłości swoją siedzibę Wydział podziemnego. pieszych czerwony opel astra potrą- Sztuki. Jego częścią będą sale wy- Z uczelni napływają nie tylko po- cił tam przechodnia. stawowe, sala kameralna dla blisko myślne wiadomości. Nie wiadomo, Nowy dyrektor 47-letni mężczyzna doznał cięż- 250 słuchaczy, atelier oraz labo- czy UO będzie mógł dalej kształcić kich obrażeń głowy oraz klatki pier- ratorium badawcze dla muzyko- przyszłych lekarzy. Grozi mu utrata siowej i w momencie przyjazdu ekipy terapii. Dzięki temu uniwersytet akredytacji. Zdaniem Ministerstwa adim Tabášek jest od wtorku wyjątkiem czterech lat, kiedy był pogotowia ratunkowego znajdował będzie mógł zaoferować nowe pro- Szkolnictwa, niedostateczna obsa- Rnowym dyrektorem wykonaw- inspektorem górniczym Obwodo- się w stanie krytycznym. 40-minuto- gramy kształcenia – m.in. design da personalna Wydziału nie gwa- czym spółki OKD. Zastąpił odwo- wego Urzędu Górniczego. we zabiegi ratowników medycznych grafi czny i grę kameralną. rantuje rzetelnego przygotowania łanego Michala Heřmana. Prze- Zapasy węgla, których eksploata- nie przyniosły efektu i ostatecznie Druga część będzie służyła wy- studentów do zawodu lekarza. prowadzone zostały także inne cja jest rentowna, się kurczą. Przy lekarz stwierdził jego zgon. Policja chowaniu fi zycznemu. Uniwersytet Narodowy Urząd ds. Akredytacji zmiany personalne w kierownic- okazji zakończenia wydobycia w ko- apeluje teraz do świadków incyden- informuje, że powstanie najnowo- będzie wiosną po raz kolejny roz- twie spółki, nowego dyrektora za- palni Łazy w Orłowej (w listopadzie tu, mogących udzielić informacji na cześniejsze w Europie Środkowej patrywał sprawę. Na początku roku kładu ma m.in. Kopalnia Darków. ub. roku) poinformowano dzienni- temat przebiegu zdarzenia, o kontakt zaplecze naukowe do badań nad został odwołany dziekan Wydzia- Tabášek jest absolwentem Wy- karzy, że kierownictwo spółki przy- pod numerem telefonu 974 744 452 ruchem ludzkim. Ostrawska uczel- łu Lekarskiego, Arnošt Martínek. działu Górnictwa i Geologii Wyż- gotowuje nowy plan średniookre- lub osobistą wizytę w najbliższym nia do tej pory, jako jedyna w kraju, Obowiązki dziekana pełni tymcza- szej Szkoły Górniczej w Ostrawie. sowy, a na jego podstawie zostanie posterunku policji. (wik) nie miała własnego zaplecza spor- sowo Václav Procházka. Jego głów- Od ukończenia studiów w 1990 opracowany plan wygasania wydo- towego. nym zadaniem jest zapewnienie roku cały czas pracuje w OKD, z bycia w zagłębiu. (dc) – Cały projekt stanowi kolejny odpowiednich wykładowców. (dc)

REKLAMA

GŁ-657 4 ♩ REGION Głos | piątek | 10 stycznia 2020

SEJMIKI GMINNE PRZED ZGROMADZENIEM OGÓLNYM KONGRESU POLAKÓW W RC

Termin Sejmiku Gminnego

Jak w dużej rodzinie Koszarzyska 18 stycznia w Domu PZKO. Koszarzyska nie są dużą gminą. Liczą około 380 mieszkańców. Spośród zaś tych, Początek o godz. 15.00. którzy deklarują narodowość polską, trzydziestu mieszkańców należy do Miejscowego Koła Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego. – Mamy niewielu członków, ale są bardzo aktywni. Przypominamy trochę dużą rodzinę, która na dodatek dość często się spotyka – żartuje Alina Kożdoń, prezes MK PZKO w Koszarzyskach.

Witold Kożdoń Polacy w Koszarzyskach ejmik odbędzie się 18 stycz- nia. – Wydarzenie to staramy  Liczba obywateli Koszarzysk polskiej narodowości: 105 (według spisu z Ssię organizować na począt- 2011 roku) ku roku i tradycyjnie łączymy je z  Polskie organizacje: walnym zebraniem naszego Koła  PZKO. W tym roku będziemy za- Miejscowe Koło Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego (prezes pewne dyskutować o Karcie Pola- Alina Kożdoń) ka, a także o „Wizji 2035” – mówi  Macierz Szkolna (Urszula Sikora) Jerzy Sikora, pełnomocnik gminny  Pełnomocnik gminny Kongresu Polaków: Jerzy Sikora Kongresu Polaków.  Szko ła Podstawowa i Przedszkole z Polskim Językiem Nauczania Przedstawiciele polskiej mniej- szości narodowej podkreślają, że współpraca PZKO z lokalnym sa- du, ponieważ dla naszych przod- na jest w siedzibę Koła. – Nie na- morządem układa się bardzo do- ków nie było to wcale takie jasne rzekamy, fi nansowo pomaga nam brze. Zwłaszcza że wójt jest również – stwierdza. gmina, więc każdego roku staramy członkiem Koła PZKO. – Ale bardzo Na co dzień działacze Koła PZKO się coś wyremontować. Nasz Dom dobre układy z gminą mamy już w Koszarzyskach uczestniczą w PZKO jest mały i skromny, ale wy- od lat i to niezależnie, kto stoi na wielu lokalnych wydarzeniach. starczy dla naszych potrzeb. Lubią jej czele. Urząd zawsze nas mocno Stawiają „moja”, smażą jajecznicę, go także młodzi, którzy wynajmują wspiera – zapewnia Alina Kożdoń. organizują spotkania noworoczne. go na swoje imprezy – mówi. Ważną instytucją w gminie pod W okolicy słyną też ze świątecz- – W porównaniu z Kołami PZKO, Kozubową jest szkoła. Polskie nych „kołoczy”. które znamy, średnia wieku na- szkolnictwo istniało we wsi już w • Od lewej: Janusz Klimek, Alina Kożdoń i Jerzy Sikora Fot. WITOLD KOŻDOŃ Najważniejszym wydarzeniem szych działaczy nie jest wysoka, pierwszej połowie XIX wieku, a w w Koszarzyskach, przy organizacji więc nie jest źle. Z drugiej strony 1832 r. stanął tam pierwszy drew- którego co roku pomagają dzia- systematycznie ubywa nam człon- niany budynek szkolny, będący fi - uczyło się chyba dziewięcioro dzie- Klimek, dodając, że współcześnie łacze PZKO, jest majowy Jarmark ków. Nie widzimy też wielu następ- lią szkoły bystrzyckiej. Jeszcze na ci. Z czasem liczba uczniów wzro- nie dostrzega w wiosce żadnych kultywujący miejscowe tradycje ców, bo młodzi często już w Kosza- początku XXI wieku Polska Szkoła sła i było ich nawet trzydziestu, napięć na tle narodowościowym. pasterskie. – Nasze Koło PZKO nie rzyskach nie mieszkają. Dlatego Podstawowa funkcjonowała jako jednak teraz kolejne lata zapowia- – Dyrektorką naszej podstawówki włącza się w Gorolski Święto, dla- coraz częściej zastanawiamy się samodzielna placówka, ale w 2003 dają się gorzej – stwierdza Kożdoń. jest Polka. Czesi bawią się na pol- tego pieniądze zarobione podczas – i mówię to jako członek Zarządu r. połączyła się z czeską podsta- – Za wszelką cenę chcemy jed- skich festynach, Polacy chodzą na Jarmarku stanowią dla nas naj- Koła – nad naszą przyszłością? Bo wówką i przedszkolem. nak utrzymać naszą, czesko-polską czeskie zabawy, albo organizujemy ważniejszy dochód – mówi Alina my będziemy działać jeszcze po- – Kiedy obejmowałam funkcję szkołę i robimy wszystko, by dalej wspólne imprezy. Pod tym wzglę- Kożdoń, dodając, że duża część wiedzmy 20 lat, ale co będzie dalej prezesa PZKO, w polskiej szkole działała – zapewnia wójt Janusz dem zrobiliśmy duży krok do przo- zarobionych pieniędzy inwestowa- – zastanawia się Janusz Klimek.  Zasadnicze znaczenie Sejmików Gminnych

ongres Polaków w RC będzie tut Pedagogiczny, powiatowe i woje- jest niezastąpiona. Ważną część nomocników gminnych. To oni szym z gorącym apelem do pełno- Kobchodzić w marcu 30-lecie wódzkie urzędy szkolne z polskimi ZO tworzą nadal delegaci wybrani zwołują Sejmiki Gminne przed ZO. mocników gminnych: w sprawie działalności. Przez jakiś czas trud- inspektorami, itd. Skutkiem zmian na Sejmikach Gminnych. Sytuację Poza tym to są osoby uprawnione organizacji Sejmików Gminnych no było społeczeństwu zaolziań- prodemokratycznych była likwidacja można porównać trochę do wy- do kontaktu z władzami gmin w przed ZO oraz do większego udzia- skiemu zrozumieć istotę Kongresu. owych organizacji oraz instytutów borów (parlamentarnych lub lo- sprawach polskiej mniejszości. Do łu w posiedzeniach Rady Przed- Kilkudziesięcioletnie przyzwycza- państwowych i – co najważniejsze – kalnych). Obywatel przychodzący ich obowiązków i praw należy tak- stawicieli lub innych naradach ro- jenie do jednej polskiej organizacji przeniesienie odpowiedzialności na do wyborów aktywnie wpływa na że udział w posiedzeniach Rady boczych KP. W związku ze zmianą na Zaolziu – PZKO – stało się pra- nas samych. W tej sytuacji Kongres skład, a przez to pośrednio na pra- Przedstawicieli KP, które odbywają ordynacji wyborczej wskazana by- wie żelazną regułą. Wielu chyba Polaków jest jedyną organizacją w cę wybieranego organu. Obywatel, się cztery razy w roku. Niestety nie łaby obecność na Sejmikach Gmin- zapomniało o istnieniu kilkudzie- RC, która zajmuje się najważniejszy- który nie uczestniczy w wyborach, wszyscy pełnomocnicy korzysta- nych członków PZKO czy Macierzy sięciu polskich organizacji na Za- mi sprawami wszystkich Polaków w rezygnuje z tego demokratycz- ją z tego prawa. A szkoda, jako że Szkolnej, nauczycieli, harcerzy, olziu w okresie międzywojennym i RC. Chodzi o odpowiednie ustawy nego prawa i swojego wpływu na Rada Przedstawicieli to właściwe tych osób, które zostały już dele- w nowej sytuacji trudno było uznać dotyczące praw obywatelskich, wa- otaczającą go rzeczywistość. Tak forum, na którym uczestnicy do- gowane na Zgromadzenie Ogólne. prawo do usamodzielnienia się runki systemowe i fi nansowe szkol- samo jest z Sejmikami Gminnymi; wiadują się o działaniach Rady KP Wskazane by było przygotowanie branżowym organizacjom. nictwa polskiego, a także o pomoc osoby biorące udział mają wpływ oraz – co może jeszcze ważniejsze tematów ważnych dla polskiej spo- fi nansową dla szkół i przedszkoli we na wybór delegata oraz mogą prze- – sami mogą przedstawiać wnioski łeczności w danej gminie. ●●● wszystkich ponadstandardowych kazać wnioski, tematy i problemy, lub informacje o problemach, które aktywnościach. Radni Kongresu Po- które powinny zostać omówione mają miejsce w gminach. ●●● Kongres jest zadaszeniem dla więk- laków są wybierani na Zgromadze- na Zgromadzeniu Ogólnym. ZO szości nowo powstałych organizacji. niu Ogólnym. Najbliższe obędzie się omawia i przyjmuje strategię oraz ●●● Najbliższe spotkanie pełnomocni- Zasadniczą rzeczą jest jednak pozy- 25 kwietnia 2020. program działania Kongresu na ków gminnych w związku z przy- cja KP jako jedynego rzeczywistego następną kadencję. Organizacja Regularna nieobecność niektórych gotowaniem Sejmików Gminnych przedstawiciela interesów wszyst- ●●● Sejmików Gminnych leży u pod- pełnomocników w gruncie rzeczy odbędzie się w poniedziałek 13 kich Polaków w RC. Przed rokiem staw całego systemu, im liczniej- odcina gminę od głównego nurtu stycznia w siedzibie Kongresu Po- 1989 na różnych szczeblach kiero- Nowa ordynacja wyborcza wzmoc- szy sejmik, tym mocniejszy głos najważniejszych spraw naszej spo- laków (Czeski Cieszyn, ul. Grabiń- wania państwem istniały komórki niła proporcje delegatów z najważ- gminy i większa waga delegata łeczności. Zarazem Kongresowi ska 33). Początek o godzinie 16.30. zajmujące się także mniejszościami. niejszych środowisk (PZKO, Ma- oraz możliwość wpływu na decy- Polaków na skutek tych absencji Małgorzata Rakowska, Nie mówiąc już o poważnych insty- cierz Szkolna, TNP, Harcerze, itd.), zje ZO. Niezwykle ważna, ale stale może brakować niektórych infor- przewodnicząca Rady tucjach, jak KPU – Wojewódzki Insty- jednakże rola Sejmików Gminnych niedoceniana jest tutaj rola peł- macji z terenu. Zwracam się niniej- Przedstawicieli KP Głos | piątek | 10 stycznia 2020 REGION ♩ 5 Odliczanie do Zjazdu Gwiaździstego

Czy dopisze śnieg? Takie pytanie zadają sobie co rokuoku organizatorzy Zjazdu Gwiaździstego, mistrzostw polskich szkół podstawowych w narciarstwie.rstwie. 48. edycja zawodów odbędzie się 8 lutego ponownie w Mostach koło Jabłonkowa, a tegorocznym organizatorem jest PSP im. Stanisława Hadyny w Bystrzycy.

Janusz Bi mar Zjazdu Gwiaździstego jazdyzdy na w trudnych warunkach. Niektórzy zapeszę, jeśli zaproszę snowboardzie, ale wyłącznieznie w narzekali jednak na zbyt ciasne wszystkich kibiców nar- la dyrektora bystrzyckiej charakterze jazdy pokazowej.wej. W tory, a także błoto wokół trasy. – ciarstwa 8 lutego do Mo- placówki, Bogdana Sikory, tym roku snowboard zaliczyzy więc Ubiegły rok był ekstremalny, mimo stów koło Jabłonkowa. Dbędzie to pierwszy Zjazd debiut w pełnej krasie, rzeczzecz ja- wszystko organizatorzy stanęli na Start zawodów przewi- w roli szefa szkoły, ale jeden z ko- sna zmagania będą punktowane.towane. wysokości zadania. Na trasy dziano na godz. 9.30, lejnych w karierze pedagoga. – Je- Na deskach rywalizować będąędą biegowe nie wyprodu- a zakończenie na stem m.in. nauczycielem wycho- wspólnie chłopcy i dziewczę-ę- kujemy śniegu, tak 13.00.  wania fi zycznego, a więc sporty ta, a przewidziano katego-- jak w przypadku zimowe to również moje pole do rie I stopnia (od przedszko- slalomu. Jesteśmy popisu – powiedział „Głosowi” la do klasy 5.) i II stopnia zdani na pogodę Sikora. Dzieci uczęszczające do (klasy 6.-9.). – Wyszliśmy i jeśli nie wypali bystrzyckiej szkoły z nartami prak- naprzeciw zapotrzebowa- i po prostu nie bę- tycznie rodzą się. Z roku na rok niom zgłaszanym przez dziemy w stanie coraz lepszy poziom prezentują rodziców i dzieci. Snowbo- przygotować jednak także uczniowie polskich ard był ostatnio odmienianyy zawodówzawodów podstawówek z dolnych rejonów przez wszystkie przypadkii i biego-biego-- Zaolzia. – Liczymy na udział szkół postanowiliśmy, że wartoo go wych, z całego regionu. Zaproszenia wy- włączyć do ofi cjalnej rywalizacjiizacji – to słaliśmy do wszystkich naszych stwierdził Sikora. placówek edukacyjnych, a ofi cjal- W 48. edycji zawodów nie za- ne rozdanie numerów startowych braknie również królewskichch dys- odbędzie się w środę 5 lutego o go- cyplin narciarskich – slalomulomu i dzinie 15.00 w Bystrzycy. biegów. Narciarstwo alpejskielpejskie Tegoroczną nowością jest włą- zagości na nartostradach mostec- czenie do programu Zjazdu coraz kiego ośrodka, losy rywalizacjizacji na popularniejszego snowboardu. biegówkach zależeć będą od wa- Fani jednej tylko deski mieli już runków śniegowych. W zeszłym wprawdzie w przeszłości moż- roku, pomimo ciepłej aury,y, udało liwość zasmakowania podczas się zorganizować zawody biegowe zre- Główny sztab 48. Zjazdu Gwiaździstego zy- gnu- Kierownik Zjazdu – Bogdan Sikora jemy Kierownik organizacyjny – Paweł Sajdok z całego Zjazdu Gwiaź- Kierownik tras slalomowych – Jiří Rucki dzistego. To jednak Kierownik tras biegowych – Władysław Martynek wariant ostateczny. Wierzę, Sędzia główny slalomu – Marek Heczko że na początku lutego śnie- • Chociaż w Zjeździe Gwiaździstym rywalizacja jest gu w Beskidach będzie pod Sędzia główny biegów – Robert Konderla zacięta i każdy chce zwyciężyć, tak naprawdę najważ- dostatkiem – zaznaczył Kierownik techniczny – Daniel Heczko niejszy jest sam udział. Fot. NORBERT DĄBKOWSKI Sikora. – Chyba więc nie Zabawa na całego Noworoczne

eatrzyk „Bum TTrach” z Czeskie- wędrowanie go Cieszyna zapre- zentował się w piątek 3 stycznia w Kawiarni Literackiej Biblio- teki Regionalnej w Karwinie-Mizerowie. Imprezę dla całej ro- dziny zorganizował Oddział Literatury Polskiej Biblioteki Regionalnej. Karwińskich wi- dzów przywitała w Bibliotece Regio- nalnej kierowniczka Oddziału Literatury • „Bum Trach” działa w Polskiej Szkole Podstawowej w Czeskim Cieszynie pod kierownictwem • Bez zdjęcia na tle schroniska nie mogło się obejść. Fot. BEATA „INDI” TYRNA/„Zwrot” Polskiej – Marcela Marii Szymanik. Istnieje od dziesięciu lat, wyrósł z kółka dramatycznego „Klucz”. Regularnie Wierzgoń, która opo- bierze udział w powiatowych i wojewódzkich przeglądach teatralnych, w regionalnych konkur- wiedziała też o hi- sach gwarowych. Zdobywa nagrody na czeskich fes walach teatralnych. radycyjnie członkowie i sym- największą liczbę organizowanych storii teatrzyku i jego Fot. CZESŁAWA RUDNIK/„Zwrot” Tpatycy PTTS „Beskid Śląski” w przez Towarzystwo wycieczek. osiągnięciach. Zgro- RC nowy rok przywitali na górskim Żeby jednak było jasne, nie o madzona publiczność była polska Wprowadzeniem do drugiej czę- polską narodowość i grają po pol- szlaku. Tym razem metą i celem żadną rywalizację idzie, a o miłe, i czeska, ale na taką okazję wyko- ści był krótki słownik polsko-cze- sku. wędrówki była Skałka, na którą aktywne i zdrowe wspólne spędza- nawcy byli dobrze przygotowani. ski, dla czeskich widzów szybki Zaprezentowana następnie po osiemdziesięciu turystów doszło nie czasu w gronie ludzi o podob- W pierwszej części monolog Ad- kurs polszczyzny, który wykorzy- polsku znana bajka w nowatorskiej różnymi szlakami. nych zainteresowaniach. Było więc riena o nieszczęśliwej miłości z stał już teatr podczas spektaklu w adaptacji, nazwana „O biednym wil- W schronisku na wszystkich cze- wspólne odśpiewanie tak drogiego książki „Przyjaźń ponad czasem” Switawach. Na rozdanych widzom ku i przebiegłym Niebieskim Kap- kała kierownik wycieczki, Barbara sercom beskidzkich turystów hym- przedstawił po czesku Benjamin przed przedstawieniem kartkach turku”, wzbogacona została o napisy Kúdela, która skrzętnie odnotowa- nu „Szumi jawor…”, a także nowo- Roman. W ubiegłym roku zdobył był zresztą nie tylko słownik, ale i w języku czeskim, informujące w za- ła uczestników. I tak turyści zaczęli roczne życzenia. Czegóż mogą so- za ten monolog pierwsze miejsce w w błyskawicznym skrócie podane bawny opisowy sposób o przebiegu już 4 stycznia rywalizować o tytuł bie nawzajem życzyć turyści? Ano kategorii 11-13 lat w 30. przeglądzie zostały dzieje Cieszyna przed stu akcji, oraz o dźwięki wydobywane najaktywniejszego „Beskidzioka”. przede wszystkim zdrowia, by móc narodowym monologów dziecię- laty, podział miasta, i proste wy- z prostych instrumentów muzycz- Pod koniec roku tradycyjnie zo- dalej wędrować beskidzkimi szla- cych i dialogów Kandrdásek 2019 w tłumaczenie, jak doszło do tego, że nych przez samą szefową zespołu. staną wyłonieni zwycięzcy rankin- kami. Brandysie nad Łabą. dzieci w Czeskim Cieszynie mają Czesława Rudnik/„Zwrot” gu, którzy w danym roku zaliczyli Beata „Indi” Tyrna/„Zwrot” 6 KULTURA Głos | piątek | 10 stycznia 2020

282 Janusz Bi mar

W pierwszym w nowym roku wydaniu rubryki recenzja głośnego serialu „Wiedźmin” znajdującego się w ramówce Ne liksa. Geralt z Rivii w kreacji Henry’ego Cavilla wymiata.

RECENZJE WIEDŹMIN ( 1. sezon)

Są wśród nas tacy, którzy twierdzą, że • Tu liczą się siła, to Andrzej Sapkowski, a nie Olga To- których szybko opadły wątpliwości, czy roli głównej. Od pierwszej sceny, w ska aktorka indyjskiego pochodzenia, mięśnie, seksapil i karczuk powinien był otrzymać lite- mądrość przekazy- aby twórcy serialu podołają wyzwaniu. której Cavill pokazał, na co go stać, Anya Chalotra. Jej przemiana z brzyd- rackiego Nobla. Nie będę polemizował wana z pokolenia Nie tylko podołali, ale nawet wyzwolili byłem już spokojny o losy całego se- kiej „świnki” w seksowną femme fatale z takimi opiniami, ale jeśli miałbym na pokolenie. z poetyki książek Sapkowskiego pokła- rialu. I faktycznie, rozbudowany świat robi wrażenie. Druga, kluczowa kobie- zareagować jako czytelnik książek Sap- dy nowej energii. fantasy autorstwa Andrzeja Sapkow- ca postać w serialu i literackim świecie kowskiego, a także świeżo po obejrzeniu Cavill zagrał Wiedźmina tak, jak skiego udało się na tyle poskromić, że Sapkowskiego, księżniczka Cirilla, zo- „Wiedźmina” – najnowszego serialowe- gdyby od urodzenia nie robił nic in- nie powstał chaos, którego wszyscy się stała zinterpretowana w nieco gorszy go hitu platformy streamingowej Netfl ix nego, niż przygotowywał się do swojej obawiali. sposób. Dla mnie Freya Allan jest aktor- – powiem tak: w krainie magii i czarów życiowej roli. Na planie serialu zrezy- Twórcy serialu połączyli w całość ką przeciętną, co potwierdziła niestety Nobel niewiele znaczy. Tu liczą się siła, gnował nawet z dublerów w scenach trzy linie narracyjne. Linia pokazująca również na planie „Wiedźmina”. Dziew- mięśnie, seksapil i mądrość przekazy- kaskaderskich, na co po raz ostatni bohaterskie czyny Wiedźmina została czyna z tak ważną misją do spełnienia wana z pokolenia na pokolenie. zdecydował się… Jean Paul Belmondo w głównej mierze oparta na krótkich nie może grać drętwo, a niestety tak Tego, a także innych przymiotów du- w fi lmie „Złoto dla pazernych” (1984). opowiadaniach Sapkowskiego, z kolei wypadło. cha i ciała nie brakuje Geraltowi z Rivii, Sapkowski w swoich książkach sceny oś czasowa skupiająca się na przele- Nie będę zdradzał szczegółów fi nału nieustraszonemu pogromcy potworów walk z udziałem Wiedźmina potrafi ł waniu krwi i walce o władzę w ma- pierwszej serii, bo zdaję sobie sprawę z przeróżnej maści, który z książek Sap- opisać w tak plastyczny sposób, że, gicznym świecie zaczerpnięta została tego, że wśród czytelników są na pew- kowskiego trafi ł, po raz drugi w historii, kiedy czyta się te fragmenty, nogi i z pierwszej, dużej powieści – „Króla no osoby, które z „Wiedźminem” obcują na szklany ekran. Tym razem nie mamy ręce same zaczynają drgać, a zwykła Elfów”. Udało się przy okazji uniknąć po raz pierwszy w życiu. „Król Elfów” jednak do czynienia z naiwną, bajkową łyżka kuchenna zamienia się w śmier- przykrych niespodzianek. Na przykład nie został jednak wybrany przez twór- i ograniczoną słabym budżetem wersją, telną broń. Ten sam efekt udało się takiej, że w jedną z najważniejszych ców serialu przypadkowo. To świetne bo pałeczkę po TVP przejęli między- przemycić do serialu. Długo nie oglą- postaci sagi – czarodziejkę Yennefer z wprowadzenie w świat nieokiełznanej narodowi producenci. Producentami dałem tak efektownych choreografi i Vengerbergu – nie wcieliła się Jennifer wyobraźni Andrzeja Sapkowskiego. wykonawczymi „Wiedźmina” byli dla sztuk walk, zwłaszcza z mieczem w Lopez, ale świetna i mało znana brytyj- Czekam na kolejne sezony.  Netfl iksa m.in. Tomasz Bagiński, Alik Sacharow i Sean Daniel, a zamiast Mi- chała Żebrowskiego w tytułową rolę wcielił się muskularny i enigmatycz- PRZEZ LORNETKĘ ny zarazem Henry Cavill. Dla Netfl ik- sa ośmioodcinkowa pierwsza seria „Wiedźmina” jest tylko przymiarką do TYDZIEŃ DO POWROTU znacznie większej przygody. Jeśli wie- FRANZA MAURERA. 17 rzyć obietnicom, w najbliższych pięciu stycznia w polskich kinach latach powstanie prawdziwy opus, a odbędzie się premiera mocno naszkicowane w pierwszym sezonie se- wyczekiwanego obrazu Wła- rialu postacie w pełni żyć zaczną dopie- dysława Pasikowskiego – „Psy ro wraz z kolejnymi seriami. Skąd my to 3. W imię zasad”. Powróci znamy? Ano z kultowej superproduk- Franz Maurer, a także boha- cji konkurencyjnej dla Netfl iksa stacji terzy z poprzednich dwóch HBO, serialu „Gra o tron”. Pod wieloma odsłon, ale reżyser obiecu- względami obie produkcje są do siebie je, że na powrotach się nie bliźniaczo podobne. Jest magia – do- skończy. Dla niecierpliwych słownie i w przenośni. mamy dobrą wiadomość – ru- Dla sukcesu „Wiedźmina” kluczowy szyła przedsprzedaż biletów jest sam Wiedźmin, czyli Geralt z Ri- na premierowy weekend w vii. Burzliwe dyskusje na temat wyboru sieci kin Multikino zaplano- Cavilla do głównej roli pojawiły się na wany w terminie od 17 do 19 długo przed premierą serialu. Podzie- stycznia. Oczekiwania zwią- lone głosy zagorzałych fanów zjedno- zane z fi lmem Pasikowskie- czyły się w okrzyki zachwytu wraz z go są duże, tym bardziej, że obejrzeniem pierwszego odcinka – „Po- bohaterowie „Psów” powra- czątek końca”. W kalendarzu widniał cają po 25 latach. Oto krótki 20 grudnia 2019, kiedy to w Blaviken opis fabuły nadesłany przez • Bogusław Linda w roli Franza Maurera czuje się świetnie. Zdjęcia: mat. prasowe Geralt z Rivii otrzymał od maga Stre- dystrybutora. „Franz Maurer gobora propozycję zabicia Renfri, przy- wychodzi z więzienia po ćwierć człowieka, który przez ostatnie wiązują”. No właśnie – kluczowe plejada innych znakomitych ak- wódczyni bandytów, ale odmówił. Co wieku odsiadki i wkracza w nową ćwierć wieku... nie robił nic? Jak pytanie rozgryziemy dopiero w torów: Cezary Pazura, Stanisław było dalej? Serial łyknąłem dosłownie Polskę, w której nic nie jest takie, odnajdzie się w świecie, w któ- połowie stycznia. W obsadzie fi l- Fabijański, Marcin Dorociński, w jeden dzień. Osiem godzin, w trakcie jak zapamiętał. Kto i co czeka na rym dawne zasady już nie obo- mu, oprócz Lindy, zagrała też cała Mirosław Baka czy Jan Frycz.  Głos | piątek | 10 stycznia 2020 DLA DZIECI ♩ 7

E-mail: [email protected] Pisząc do nas, podaj swój wiek, klasę i adres szkoły, do której uczęszczasz Prosimy o nadsyłanie listów o objętości do 2000 znaków ze spacjami.

Rozśpiewane usta WITAMY Ayanami urodziła się 3 marca ub. roku w Pradze. Waga urodzenio- wa dziewczynki wynosiła 2660 g, mierzyła 46 cm. Ayanami jest i otwarte serca pierworodną córką Beaty (z domu Kołatek) i Samuela Rašków. Ro- dzinka mieszka w stolicy. Szczęśli- W Polskiej Szkole Podstawowej im. H. Sienkiewicza w Jabłonkowie wiele się działo wi dziadkowie Barbara i Roman z w okresie świątecznym. Zorganizowany przed świętami jarmark pomoże ubogim Karwiny starają się jak najczęściej odwiedzać wnuczkę. dzieciom, poniedziałkowy koncert umilił jabłonkowianom święto Trzech Króli. Japońskie imię, które rodzice mogli nadać dziewczynce dopie- ro po konsultacji i zatwierdzeniu przez eksperta z Instytutu Języka Czeskiego Akademii Nauk, ozna- cza „piękna fala”. Ciekawostką może być fakt, że w roku minionym Fot. ARC rodziny nie było w RC żadnej innej dziew- czynki czy kobiety noszącej to egzotyczne imię. Dziadkowie i najbliżsi krewni nazywają swoje „słoneczko” zdrobniale Amisia. (dc) Hej, na narty!

• Występ „Małej Jabłoneczki” Fot. RENATA STASZOWSKA

Danuta Chlup nam Katarzyna Kantor. – Dzieci niu dzieci i ich rodziców udało się śpiewały kolędy, pastorałki i popu- zebrać 27,4 tys. koron. Dar ten prze- hóry szkolne „Mała Jabło- larne piosenki bożonarodzeniowe kazano dyrektorce jabłonkowskie- neczka” i „Jabłoneczka” w różnych opracowaniach. Na fi - go Caritasu, Lucynie Szotkowskiej. Ckoncertowały w poniedzia- nał wszyscy razem wykonali pieśń Pieniądze zostaną wykorzystane łek w kościele parafi alnym pw. „Pierwsza gwiazda”. przez Centrum Pomocy św. Rafaela. Bożego Ciała. Młodszym chórem Koncert bardzo się podobał, – Chcemy, aby to był dar dzieci dyryguje pani Monika Łysek, star- licznie zgromadzona publiczność dzieciom. Dlatego pieniądze wy- • Uczniowie z Cz. Cieszyna na nartach w Istebnej. Fot. ARC szkoły szym pani Katarzyna Kantor. Wy- nagrodziła wykonawców gorącymi korzystamy na pomoc dzieciom z stąpił także PZKO-wski chór męski brawami. ubogich rodzin, żeby zapłacić im ozpoczął się sezon szkolnych Jak się okazuje, Istebna jest popu- „Gorol” pod dyr. prof. Alojzego Su- Uczniowie jabłonkowskiej szkoły wyjazdy na kurs narciarski, wy- Rkursów narciarskich. Siód- larnym miejscem kursów narciar- chanka. w okresie świąteczno-noworocz- cieczkę szkolną, zieloną szkołę, moklasiści z polskich szkół w Cze- skich naszych szkół. Na początku – Koncerty noworoczne „Go- nym pamiętali także o ludziach obóz. Chodzi nam o to, aby te dzie- skim Cieszynie i Trzyńcu w tym lutego odbędzie się tam kurs orga- rola” to już tradycja. Chór męski w potrzebie. Przed Bożym Naro- ci mogły uczestniczyć w wyjazdach tygodniu doskonalą swoje umiejęt- nizowany przez podstawówki z Kar- organizował je na zmianę albo z dzeniem Parlament Uczniowski z kolegami, nawet jeżeli ich rodzi- ności w Istebnej. Uczestnicy mogli winy i Suchej Górnej. A ponieważ chórem żeńskim „Melodia”, albo zorganizował tradycyjny „Jarmark ców na to nie stać – wyjaśniła pani wybrać jazdę na nartach lub na zakończy się on tuż przed Zjazdem z chórami szkolnymi. W tym roku Świąteczny”. Sprzedawano ręcznie Lucyna. Dodała, że pomoc będzie snowboardzie. Grupa jest zakwa- Gwiaździstym, jego uczestnicy to szkoła była głównym organi- wykonane ozdoby i dekoracje, pier- obejmowała uczniów szkół w Ja- terowana w Centrum Szkoleniowo- będą mogli popracować nad kondy- zatorem koncertu – powiedziała niki, ciastka. Dzięki zaangażowa- błonkowie i okolicy.  -Wypoczynkowym „Halniak”. cją tuż przed zawodami. (dc)

GŁOSIK I LUDMIŁKA

Jak wyprodukować śnieg? Głosik wyglądał przez okno. Po- starczy, że jest mróz i śnieg można tłumaczyć skrzatom, jak to urzą- goda była mroźna, lecz ogród był samemu zrobić. dzenie działa. Dowiedziały się, że tylko leciutko przyprószony śnie- – Ależ, Głosiku! Ośrodki narciar- woda tłoczona jest przez dysze do giem. Głosik westchnął ciężko. skie dysponują specjalnymi armat- tuby, gdzie powietrze sprężone Jak tak dalej pójdzie, to tej zimy kami do produkcji śniegu! Jak, two- przez kompresor rozbija wodę na nie uda mu się ulepić bałwana im zdaniem, my mielibyśmy z tym drobne kropelki. Strumień powie- ani stoczyć z Ludmiłką bitwy na sobie poradzić? trza z wentylatora wyrzuca je na śnieżki! – Spróbujemy sami zmajstrować zewnątrz. Kropelki marzną przy – Ludmiłko, a może byśmy spró- podobne urządzenie, ale najpierw zetknięciu z zimnym powietrzem i bowali sami wyprodukować śnieg? pojedziemy zobaczyć, jak ono wy- opadają na ziemię, tworząc śnieżną – rzucił przez ramię. Ludmiłka, któ- gląda i jak działa – odparł Głosik. pokrywę. ra właśnie grzebała w biblioteczce Ludmiłka nie wierzyła w powo- – Tak mi się zdaje, Ludmiłko, że Rys. WŁADYSŁAW OWCZARZY w poszukiwaniu jakiejś fajnej lektu- dzenie tej misji, lecz ostatecznie to zbyt skomplikowane urządze- ry, najpierw pomyślała, że się prze- zgodziła się pojechać z Głosikiem nie. Nie damy rady sami go zrobić słyszała. – Powiedziałeś: wyprodu- do ośrodka narciarskiego w Mo- – zmartwił się Głosik. nym nastroju udał się wraz z Lud- – Tak mi się zdaje, Głosiku, że ar- kować śnieg?! stach. Na stoku leżał śnieg, prze- Skrzaty przenocowały w pensjo- miłką w powrotną podróż. Pociąg matka nie będzie nam potrzebna! – – A dlaczego jesteś taka zdziwio- ważnie sztuczny, ale było go jesz- nacie. Kiedy się obudziły, na dwo- zbliżał się do Czeskiego Cieszyna, zawołała radośnie Ludmiłka. na? – Głosik wzruszył ramionami. cze za mało. Dlatego wieczorem, rze szalała śnieżyca. lecz śnieżyca za oknem wcale nie Jeszcze tego dnia Głosiki i Lud- – Przecież w ośrodkach narciar- kiedy stok opustoszał, pracownik – W górach to mają dobrze – wes- słabła. Skrzaty wysiadły w mieście miłka ulepili pierwszego w sezonie skich to normalna praktyka. Wy- ośrodka włączył armatki i zaczął tchnął Głosik z zazdrością. W smęt- zasypanym śniegiem. bałwana. (dc) 8 ♩ PUBLICYSTYKA Głos | piątek | 10 stycznia 2020

edukacji XXI wieku (1) Nauczyciel powinien mniej uczyć, a uczeń powinien więcej umieć

Nauczanie kompetencji, zmiana metod i form nauczania, redukcja treści nauczania, likwidacja barier w nauczaniu to podstawowe cele nowej strategii kształcenia.

Stanisław Folwarczny* nauczycieli. Podnoszenie płac w szkolnictwie jest jedną z dróg, jak odwrócić Świat się zmienia, szkoły negatywne trendy – brak też powinny się zmienić nauczycieli i starzenie się grona pedagogicznego (w Świat zmienia się bardzo szybko. RC 47 proc. nauczycieli Przed państwami i społecznościa- ma ponad 50 lat, w pań- mi stoją nowe wyzwania, które stwach OECD o 10 proc. wymagają szybkiej reakcji, także mniej). Oczywiście środki w szkolnictwie. Za nami jedna powinny być przeznaczo- piąta XXI wieku, dzisiaj urodzone ne na wspieranie szkół dzieci będą kończyć naukę w po- innymi pracownikami łowie XXI stulecia. Świat będzie (psycholog, pedagog prawdopodobnie inny, już dzisiaj specjalny), wspieranie zaczynają dominować nowe te- dyrektorów i nauczycieli maty: zmiana klimatu (w zasadzie (kształcenie) i inne. mniej istotne jest, czy człowiek ma na zmianę klimatu wpływ, czy Szczegóły też nie), wzrost populacji na kuli na www.msmt.cz ziemskiej i z nią związane prze- ● W Strategii pojawia się nawet To tylko niektóre treści mieszczanie się mas ludności za 50-proc. redukcja treści nauczania, ze Strategii, każdy może która pozwoli między innymi na „lepszym życiem”, nowe techno- się zaznajomić z nią, przejście od nauczania „informacji” logie, które zmieniają nasze życie. do nauczania kompetencji. Szkoła wchodząc na stronę To wszystko wymaga reakcji także przyszłości powinna kojarzyć się z www.msmt.cz (Hlavní szkolnictwa. uśmiechem, a nie beznamiętnym směry vzdělávací po- wkuwaniem mnóstwa materiałów. litiky ČR 2030+), gdzie Strategia 2030+ Fot. Pixabay znajdziemy cały 79-stro- Ministerstwo Szkolnictwa, Mło- nicowy dokument oraz dzieży i Wychowania Fizycznego zostać przyjęty przez rząd RC. W Redukcja treści oraz Szkoły powinny być można obejrzeć konferencję na te- RC podjęło się opracowania do- drugim półroczu ma być opraco- zmiany sposobu nauczania instytucjami uczącymi się mat Strategii 2030+, która odbyła kumentu strategicznego, w któ- wany pierwszy – trzyletni okres się w listopadzie 2019. rym stara się opisać podstawowe jego implementacji. W Strategii pojawia się nawet 50- Jednym z zadań Strategii jest wspie- Czy uda się przynajmniej niektó- cele zmian w szkolnictwie oraz proc. redukcja treści nauczania, ranie nauczycieli i dyrektorów re punkty z kolejnego strategiczne- drogi do osiągnięcia tychże ce- Kompetencje która pozwoli między innymi na szkół. Dyrektor placówki powinien go dokumentu wprowadzić w życie, lów. Dokument „Główne kierunki i dostępność kształcenia przejście od nauczania „informacji” być liderem pedagogicznym, a nie zależy nie tylko od ministerstwa, polityki kształcenia RC do roku Dokument zawiera dwa cele stra- do nauczania kompetencji. Duża urzędnikiem biurokratą. Według ale przede wszystkim od dyrekto- 2030+” jest dostępny na stronie tegiczne, którymi są nauczanie ilość nauczanych wiadomości we badań, dyrektorzy szkół poświę- rów i nauczycieli. Doświadczenie internetowej ministerstwa, a także kompetencji i dostępność kształ- frontalnej formie nie umożliwia cają tylko 15 proc. swojego czasu ostatnich 30 lat raczej nie napa- w serwisie YouTube, gdzie moż- cenia dla wszystkich, inaczej także wykorzystywania innych metod i pracy na sprawy pedagogiczne i to wa optymizmem. Znaczącą rolę w na obejrzeć konferencję, na której likwidacja barier. Podstawowymi form nauczania polegających na powinno się zmienić. Jedną z dróg procesie zmian mogą mieć także strategia była przedstawiona. W kompetencjami są kompetencje samodzielnej pracy, współpracy jest zmniejszenie biurokracji (w rodzice, którzy mogą „wymusić” na tym krótkim tekście nie jestem w do życia zawodowego, obywatel- uczniów, pracy w grupach, indy- dzisiejszym systemie prawnym ra- szkołach niektóre zmiany, przecież stanie omówić całego dokumentu, skiego i osobistego. W sposób bar- widualizacji nauczania i innych, czej niemożliwe) albo wzmocnienie to także oni są odbiorcami usługi, dlatego skoncentruję się tylko na dzo uproszczony możemy mówić które to metody wiążą się z większą szkół innymi pracownikami, którzy które świadczą szkoły. I tak już się sprawach ciekawych dla rodziców o umiejętności poruszania się na motywacją uczniów, lepszym opa- będą wypełniali zadania związane dzieje, przykładem jest powstawa- uczniów i także niektórych tema- rynku pracy czy też prowadzenia nowaniem materiału i uczą jedno- z administracją organizacji. Kolej- nie prywatnych szkół podstawo- tach, które dotyczą naszych szkół. działalności gospodarczej, korzy- cześnie współpracy, krytycznego nym wsparciem dla dyrektorów i wych, które oferują „alternatywne” Dokument strategiczny doty- stania z praw obywatelskich i za- myślenia czy też podejmowania de- nauczycieli powinni być szkolni sposoby nauczania. Skorzystajmy czący polityki edukacyjnej w RC pewnienia sobie satysfakcji z życia cyzji. Indywidualizacja nauczania psycholodzy, pedagodzy specjalni i więc z tej możliwości, wykorzystaj- to nic nowego, po roku 1989 mie- osobistego. Jeżeli chodzi o dostęp- ma być formą wspierania nie tylko inni. Dyrektor i nauczyciel powinni my potencjał naszych szkół i bądź- liśmy już dwa podobne: „Białą ność kształcenia, to mówimy o uczniów wymagających specjalnej mieć czas na pracę pedagogiczną i my liderami szkół XXI wieku.  księgę” i „Strategię 2020”. Doku- zapewnieniu wszystkim dostępu troski, ale także uczniów specjalnie wychowawczą, czas na kształcenie menty te miały ambicję zmienić do wykształcenia bez względu na uzdolnionych, którzy są w stanie zawodowe, współpracę z kolegami * Stanisław Folwarczny skończył stu- nauczanie w szkołach. Niestety warunki, w jakich dziecko wyra- opanować więcej treści. Taki uczeń nauczycielami, na rozwój osobisty dia na Fakultecie Pedagogicznym w dzięki nim nie udało się przeko- sta, skąd pochodzi i ograniczenia, często w klasie „nudzi się”, nie są bez innych obciążeń. Ostrawie. Pracował jako nauczyciel nać do zmian nauczycieli i szkół, które posiada. Ten punkt jest dzi- wykorzystane jego możliwości, co w Polskiej Szkole Podstawowej w dlatego skończyło się tylko na su- siaj także ważny dla naszych szkół często jest przyczyną problemów Więcej pieniędzy Karwinie-Nowym Mieście. W latach chych treściach. Dzisiaj minister z powodu uczniów dochodzących wychowawczych. Efektywność me- na szkolnictwo 1992-2006 był dyrektorem polskiej szkolnictwa obiecuje, że nie skoń- z Polski, czy też uczniów osób, któ- tody frontalnej jest bardzo niska, Jeżeli chcemy osiągnąć przecięt- podstawówki w Czeskim Cieszynie. Odszedł ze szkolnictwa, kiedy w czy się na samej strategii, ale że re sprowadziły się z Polski na nasz według badań metoda ta umożliwia ną państw OECD w wydatkach na 2006 roku został wybrany wicebu- dokument zostanie wprowadzony teren. W zasadzie dzisiaj obowiąz- zapamiętanie wiadomości od 2 do szkolnictwo, to do roku 2030 w bu- rmistrzem Czeskiego Cieszyna. Sta- w życie. Na dziś powstała pierwsza kowy egzamin do szkoły średniej 15 proc. przerobionego materiału. dżecie państwowym musimy prze- nowisko to piastował do 2018 roku. wersja strategii, która jest podda- oraz obowiązkowa matura z języ- Duża ilość nauczanych treści po- znaczyć na ten cel o około 40 mld Od 2016 roku jest wicehetmanem na bardzo szerokiej dyskusji – każ- ka czeskiego są nich przeszkodą woduje, że uczniowie wiedzą „coraz koron więcej (nie licząc infl acji i województwa morawsko-śląskiego dy do 31 grudnia ubiegłego roku w uzyskaniu poziomu wykształ- mniej”, bo wiadomo, że jeżeli uczeń innych czynników). W roku 2016 ds. szkolnictwa i sportu. Folwarczny mógł napisać swoje uwagi do do- cenia. ma opanować informację, powinien przeciętna wydatków na szkolnic- był w przeszłości zaangażowany w działalność Towarzystwa Nauczycieli kumentu, w pierwszym półroczu W dalszej części dokument opi- spotkać się z nią minimum sześć two w państwach OECD wynosiła Polskich w RC, którego był długolet- ma być sfi nalizowane brzmienie suje w jaki sposób można dwa razy i to w różnych sytuacjach, a na 5 proc., a w RC 3,5 proc. Pieniądze nim prezesem. ostateczne. W czerwcu powinien podstawowe cele osiągnąć. to dzisiaj w szkole brak czasu. powinny być przeznaczone na płace Głos | piątek | 10 stycznia 2020 HISTORIA ♩ 9 Nie od razu Kongres zbudowano (7)

W 2020 roku przypominamy sobie 30-lecie założenia Kongresu Polaków w Czechosłowacji. O jego początkach pisaliśmy szczegółowo już jesienią ub. roku w związku z 30. rocznicą aksamitnej rewolucji. W cyklu artykułów o Kongresie, opartych na materiałach publikowanych w „Głosie Ludu” z lat 1989-1990, przypomnieliśmy również okoliczności powstania i reaktywacji kilku polskich organizacji na Zaolziu. W tym roku temat będziemy kontynuowali.

Beata Schönwald konstytuujące tego stowarzysze- nia. Chociaż akcentowano na nim o pierwszych organizacji, fakt, że chodzi o bezpośredniego które ukonstytuowały się na kontynuatora przedwojennej Ma- Dfali rewolucyjnego entuzja- cierzy Szkolnej w Czechosłowa- zmu, należały Harcerstwo Polskie, cji, zaznaczano również, że jego Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej, program działania nie może być Towarzystwo Nauczycieli Polskich, kopią programu przedwojennego. Stowarzyszenie Dziennikarzy Pol- Podkreślano, że SRPS-y przy pol- skich oraz Zrzeszenie Literatów Pol- skich szkołach i przedszkolach, skich. Chociaż nie wszystkie uczest- które stopniowo będą przekształ- niczyły w historycznie pierwszym cać się w koła Macierzy Szkolnej, po II wojnie światowej Zlocie Pola- będą miały wspólne zadaszenie. ków, który odbył się 3 marca 1990 Na Zjeździe Konstytuującym poru- roku w czeskocieszyńskim hotelu szono również kwestię odzyskania „Piast”, do końca roku wszystkie już dawnych majątków Macierzy. Jak ofi cjalnie działały. Rodziły i odra- zauważyła jednak uczestnicząca w dzały się też kolejne. Jedną z nich pracach na rzecz reaktywacji tego była Macierz Szkolna. zrzeszenia, prawnik Alicja Klimeš, w tej materii jak na razie niewiele ● Członkowie Zarządu Głównego Macierzy Szkolnej w 1998 roku. Fot. ARC Ona musi się odrodzić można zdziałać, ponieważ nie ma Macierz Szkolna przed II wojną ustawy, która by to umożliwiała. światową cieszyła się niezwykłą pisał niewiele. Na łamach w związ- Bittmar – „obecnie naszemu szkol- Rady Polaków Tadeuszem Wantu- 14 marca 1991 roku został wybra- popularnością wśród mieszkań- ku z reaktywacją tego stowarzysze- nictwu bardzo by się przydało”. Jan łą, kierownikiem Biura ZG PZKO ny piewszy w powojennej historii ców naszego regionu ze względu nia nie toczyły się zajadłe dyskusje, Szarowski potwierdził to przypusz- Edwinem Macurą, historykiem Sta- Macierzy Szkolnej w Czechosłowa- na swój niepodważalny wkład w jak to miało miejsce wcześniej w czenie. „Musimy przecież myśleć nisławem Zahradnikiem i innymi cji, 9-osobowy zarząd. W jego skład rozwój polskiego szkolnictwa w przypadku innych odradzających o przyszłości, która w wypadku zainteresowanym tą sprawą ludź- weszli: Sylwia Mrózek (dyrektor Czechosłowacji oraz mecenat nad się organizacji. Nikt nikogo nie polskiego szkolnictwa na pewno mi” – przekonywał profesor gim- PSP w Jabłonkowie), Władysław nim sprawowany. To, że w wolnym, przekonywał do swoich racji, nikt oznaczać będzie coraz większą sa- nazjum, dodając, że „Macierz może Josiek (Gimnazjum Czeski Cie- demokratycznym kraju powinna nikomu nie zarzucał prób rozbi- modzielność, a tym samym rosnącą odegrać dziś bardzo istotną rolę szyn), Wiesław Sikora (SRPS przed- się odrodzić, nie ulegało wątpliwo- jania polskiego społeczeństwa na odpowiedzialność polskich środo- czynnika jednoczącego siły tych szkola Trzyniec-Taras), Irena Ma- ści. Z drugiej strony w momencie, Zaolziu. Powody mogły być dwa. wisk za jego prawidłowe funkcjono- wszystkich, którzy pragną pomóc chej (Gimnazjum Czeski Cieszyn), kiedy obywatele Czechosłowacji Po pierwsze, ludzie zdążyli się wanie. W sprawie Macierzy Szkolnej polskiemu szkolnictwu. Znalazło Janusz Branny (SRPS Gimnazjum uwolnili się spod jarzma komuni- przyzwyczaić do pluralizmu w ży- miało już być zebranie, odłożono je się bowiem na krawędzi. Co będzie Czeski Cieszyn), Maria Przywara stycznego totalitaryzmu, od tam- ciu kulturalno-społecznym, a po jednak w związku z nawałem pra- dalej? Przypomnijmy, że jeszcze (dyrektorka przedszkola w Lesz- tych czasów upłynęło pół wieku. drugie – co wynika z artykułów cy przed końcem roku szkolnego i w latach 60. uczyło się w polskich nej Dolnej), Wanda Farnik (SRPS Mimo to Macierz Szkolna pozosta- publikowanych w latach 1990-1991 przesunięto na wrzesień. Sprawa szkołach ok. 9 tys. dzieci, teraz jest przedszkola Cz. Cieszyn- Rozwój), ła w pamięci nie tylko historyków – powołanie do życia Macierzy zwrotu majątków była omawiana ich zaledwie 3 tys. Macierz może Magda Schwarz (PSP Czeski Cie- i seniorów, ale istniała także w Szkolnej prawdopodobnie przesta- także w Polsce, zainteresowało się poderwać nasze społeczeństwo do szyn) i Józef Krygiel (SRPS Hawie- świadomości nauczycieli i rodzi- ło być chwilowo sprawą prioryteto- nią MSZ i Urząd Rady Ministrów. czynu na rzecz ratowania tego, co rzów-Błędowice). Wyboru prezesa ców zrzeszonych w Stowarzysze- wą zarówno dla społeczeństwa, jak O majątki Macierzy, skonfi skowane mamy”. Wyjaśniał również, że pod- dokonano na najbliższym zebraniu niu Rodziców i Przyjaciół Szkoły. i dziennikarzy. Trudno się zresztą jako… mienie poniemieckie, bę- czas gdy SRPS-y działały na ogół w zarządu. Został nim Władysław – Pomysł zrodził się niezależnie od temu dziwić, skoro zaraz po ukon- dziemy się zdecydowanie upomi- pojedynkę, na własnym podwórku, Josiek. siebie w Radzie Polaków i w szko- stytuowaniu się Rady Polaków nać” – przekonywał. poszczególne koła Macierzy po- „Uchwałą zobowiązano zarząd le podstawowej w Jabłonkowie. (poprzedniczki dzisiejszej Rady Po tym wywiadzie temat Macie- winny blisko z sobą współpraco- Główny Macierzy do zgłoszenia Pierwsze zebranie szerszego grona Kongresu Polaków) tematem, któ- rzy Szkolnej praktycznie nie poja- wać i działać niejako pod jednym akcesu do Rady Polaków, wystoso- zainteresowanych tą sprawą rodzi- ry nie schodził z pierwszych stron wił się już na łamach „GL”. Jedyne, dachem. – Wierzymy też, że ludzie, wania prośby do Rady Polaków o ców i nauczycieli odbyło się bezpo- gazet, były pierwsze wolne wybory co znaleźliśmy na ten temat, to którzy zaangażują się w Macierzy, przydział środków pieniężnych na średnio po wakacjach – wspominał parlamentarne w Czechosłowacji. lakoniczną wzmiankę na samym pozostaną jej wierni nawet wtedy, działalność, do podjęcia kroków w później w wywiadzie dla „GL” pro- W drugiej połowie roku kampania końcu artykułu relacjonującego gdy ich dzieci już opuszczą mury celu odzyskania dawnych mająt- fesor Gimnazjum z Polskim Języ- wyborcza ruszyła ponownie. Tym październikowe Walne Zebranie szkolne. To się SRPS-om nie zawsze ków Macierzy, nawiązania kontak- kiem Nauczania w Czeskim Cieszy- razem gra toczyła się o miejsca w Stowarzyszenia Rodziców i Przyja- udawało – zauważył. tów z Macierzą Ziemi Cieszyńskiej, nie, Władysław Josiek. To właśnie samorządach gminnych. ciół Szkoły w Polskim Gimnazjum 17 stycznia 1991 roku Macierz a także z Macierzą Szkolną w Lon- on – o czym wspominaliśmy w Po starannych poszukiwaniach w Czeskim Cieszynie: „Na zakoń- Szkolna w CSFR została zareje- dynie oraz do przygotowania wal- jednym z poprzednich odcinków w końcu jednak natknęliśmy się na czenie obrad (…) przyjęto uchwałę, strowana w czeskim Ministerstwie nego zgromadzenia najpóźniej do – stał u podstaw odradzającego wątek dotyczący Macierzy Szkolnej. w której m.in. (…) udzielono po- Spraw Wewnętrznych, a 14 marca końca 1991 roku” – napisał „GL” 17 się Towarzystwa Nauczycieli Pol- Wywiad, który przywołuje ten te- parcia inicjatywie reaktywowania tego samego roku w Domu PZKO w marca 1991. Odbyło się ono 13 grud- skich w Czechosłowacji. Nic więc mat, został opublikowany w „Gło- działalności Macierzy Szkolnej”. Lesznej Dolnej odbyło się zebranie nia.  dziwnego, że na Zjeździe Konsty- sie Ludu” z dnia 12 lipca 1990 roku. tuującym TNP 10 marca 1990 roku Pytanie dotyczące reaktywowania Macierz Szkolna w Czechosłowacji postulat przywrócenia do życia Macierzy Szkolnej było jednak tylko Macierz Macierzy Szkolnej pojawił się po- jednym z wielu. Głównym tematem jako koło ratunkowe jest lewobrzeżnym „dzieckiem” Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego, nownie, przyjmując nawet postać rozmowy redaktor Henryki Bittmar Z wywiadu, który „Głos Ludu” prze- które zrodziło się w wyniku podziału Śląska Cieszyńskiego w 1920 roku. Z uchwały. „Zjazd Konstytuujący z prezesem Towarzystwa Nauczy- prowadził z Władysławem Jośkiem jej członków mieszkających na lewym brzegu Olzy utworzono prowizoryczny TNP zobowiązał swoje władze cieli Polskich, Janem Szarowskim, na kilka dni przed Zjazdem Konsty- Zarząd Główny Macierzy Szkolnej po stronie czeskiej, natomiast rok później, m.in. do (…) reaktywowania Macie- nie była bowiem Macierz jako taka, tuującym Macierzy Szkolnej, wyni- 13 listopada 1921 roku w Domu Robotniczym „Praca” w Karwinie odbyło się rzy Szkolnej” – napisał „Głos Ludu” ale sytuacja w szkołach i TNP. Choć ka jednak, że ludzie obracający się pierwsze Walne Zgromadzenie Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego w 13 marca 1990 roku. to też – jak wynika z postawione- wokół reaktywacji tego stowarzy- obrębie Republiki Czechosłowackiej. Na jego czele stanęli Wacław Olszak i Piotr go przez redaktor pytania – miało szenia wcale nie próżnowali. „Wy- Feliks. Majątkiem zaolziańskiej Macierzy, która liczyła 93 koła, były m.in. liczne z powołaniem do życia Macierzy brano tymczasowy zarząd, który przedszkola, szkoły ludowe i zawodowe, gimnazjum, Dom Nauczyciela, pawilon Temat, który nie kręci? Szkolnej ścisły związek. Z reakty- przyjął na siebie obowiązek przygo- restauracyjny w Parku Sikory oraz księgarnia z trzema fi liami terenowymi. Przy O tym, co było powodem, że Ma- wacją Macierzy wiązano bowiem towania Zjazdu Konstytuującego. W Zarządzie Głównym w Czeskim Cieszynie działały sekcje organizacyjna, szkolna, cierz Szkolna ukonstytuowała się nadzieje na zwrot mienia tego sto- międzyczasie odbyło się wiele roz- chorego dziecka, ubogiego dziecka oraz Parku Sikory. dopiero rok później, „Głos Ludu” warzyszenia, które – jak sugerowała mów – m.in. z przewodniczącym Źródło: www.macierz.cz 10 ♩ OPINIE Głos | piątek | 10 stycznia 2020

OD CIESZYNA DO BOGUMINA /3/ ҄ Grodziszcz NA POSIÓNKU PISANE /15/

K.D. Kadłubiec Michoł

O Wrazidle czek. Rynkóm na mnie kiwie. Tak se siedzioł Jo jeszcze jak żech chodziła do ludówki do bokym. Na mie uż strach potym piznół, ta- Fajerwerki Grodziszcza, to mie uczył nauczyciel Franek. kech sie zebroł i ku chałupie, a ty gyńsich nie- No a ón nóm opowiadoł rozmajte dzieje Gro- choł tak. Przileciołech a wrzeszczołech: „Tam dziszcza. No a opowiadoł nóm o Wrazidle, wóm tyn wasermón zaś siedzioł dzisio”. hodzym po posiónku i zbiyróm reszt- ostatní Sylwester już był u nas bez fajerwerków. czymu sie to tak nazywo. Karol Klimoszek Cki wypolónych fajerwerków. To zaś była Łóński rok nóm nie zaczynoł moc dobrze. Tak była tako legynda, że w tej rzyce kanonada na tego Sylwestra! Dziwóm sie na Na Nowy Rok fajnie nafujało nowego śniega, Stónawce mieszkoł utopiec a wedle był wielki Jak wasermón utopił furmana patyczek przitwierdzóny ku rachetli Made ale jak żech zaszeł ku owcóm, to sie mi óny ja- młyn. A tyn młynorz groł na skrzipcach. No a To eszcze opowiadali, że tam w Cierlicku była in China, czy by sie na co jeszcze nie przidoł. kosi nie pozdowały. Stoły osowiałe i wiela nie tymu utopcowi sie to strasznie podobało, no kuźnia. A tam w tej kuźni, w tych starych cha- Ciekawe, czy je zrobióny z jakigo chińskigo żrały. Pomyślołech se, że to isto od tego stresu tak dycki chodził posłóchać. Jednego razu łupach były ty piece z tóm nolepóm. A że tam drzewa, abo to je kónsek naszego smreka, kiery ze sylwestrowskij kanonady, ale przekótrolo- utopiec prawi: „Tak jo se też bedym uczył na dycki chodzowoł tyn utopiec, tyn wasermón, sie wrócił do Europy, coby przez dwie czy trzi wołech baliki siana, ty co ich prawie żrały. W skrzipcach”. Zaszeł za młynorzym, prawi mu: dycki sie wygrzywać a suszyć – tam do tego sekundy stabilizowoł lot rachetle wynoszóncej jednym było wiyncyj dziurawca i był kapke „Jo też chcym grać na skrzipcach”. No ale kowola. No a dycki tam było mokro. A roz mu ku niebu barwne iskry sztucznych ogni. popleśniany. Tóż żech przegnoł owce na insze młynorz oglóndo palce: „Jej, to by nie szło. Ty powiado, tymu kowolowi: „Dyś mie tak tu dyc- Ogiyń symbolizuje ochróne i oczyszczyni. miejsce i wykuloł im nowe baliki. Na dalszy mosz krziwe palce. My ci muszymy ty palce ki niechowoł przespować a nigdyś mie nie wy- Płomiynie majóm magicznóm moc zniszczyć dziyń rano, żech już ale widzioł, że je naprow- naprościć”. Doł szrubsztak a do niego kozoł ganioł, przidź dzisio do Cieszyna, tam bedym wszycko, co je stare, zużyte i złe, a przez to de źle. Dwie owce już nie żyły, a dalsze leżały i utopcowi dać palce. Ón se tam fórt chodził ty w połednie furmana jednego topił, bo ón mi zrobić miejsce dlo czegosi nowego i czystego, grzebały bezmocnie nogami abo jeszcze stoły palce naprawiać, aż uż mioł pieknie naprawió- dycki do obiadu wjyżdżo”. dlo czegosi, na co z nadziejóm czakómy. W noc i motały sie w kółko. Ze zsiniałych pysków im ne, tak uż móg grać na skrzipcach. I od tego No i tak w Cieszynie, jako sie przechodzi na świyntojańskóm skoczymy przez ogiyń, coby wyciykała ślina, przewracały oczami i zgrzita- wrażanio do tego szrubsztoku sie ta czyńść polskóm stróne, tam na tym moście, tam tyn nas ón oczyścił od złych duchów i chorób. ły zymbami. Wołołech na pómoc kolege Ro- Grodziszcza nazywo Wrazidło. chłop szeł z ciekawości. Tak nigdzi nic nie Króng betlymskigo światła ze świyczki sto- mana Poloka z Gródku, kiery je weterynorzym, Zofi a Mrózkowa było. I furmón wjechoł, i naroz prziszła wielko jóncej na wilijowym stole chróni rodzine. Na ale niewiela sie dało robić. Tego dnia zdechło woda, tyn wasermón wyskoczył z tej wody a ty Sylwestra też trzeba puścić z dymym to stare, dziesiynć owiec, a na drugi dziyń żech jeszcze O czarowaniu kónie sie zaczły topić. A przijechali fajermóni, co już było, a prziwitać to nowe, co nas dziepro sóm ukóczył mynki jedynostej, jak żech uznoł To było u Farnej w Kóniokowie. Mama słóżyli chynóli mu porwóz, a że go wycióngnóm. Wy- czako. Tymu kiejsi hań downi ludzie strzilali że już nimo szans. Reszta stada na szczynści u Tónebergi na kopcu, tam jako je Ciupek. A cióngali go a tyn wasermón wyskoczył, a ución z biczy czy pecoków, coby wygnać tyn stary przeżyła. Dlo owczorza w takich sytuacjach teraz ich ta gaździno posłała tam do tej Farnej, tyn porwóz, a przeca ty kónie sie utopiły. rok. Nieskorzi ku tymu walili czornym pro- je ale nejgorszy tyn strach, że sie to może po- a prawi: „Zaleć tam”. Óni tam prziszli a było To dyckich słyszała, że to tak miało być. chym z kluczi, moździerzi i wszelijakich bam- wtórzyć. Roman twierdził, że tako rekacja pozamykane. Wlyźli do jizby a tam nie były z Helena Klimoszkowa-Rucka bitek, kiere mieli pochowane pod delinami czy nimógła być ze złego siana i że mi isto kierysi mlykym łotki, ale żbery. A: „Jako żeś tu wla- kajsi na krokwi pod strzechóm. owce otruł. Na to wskazowało aji to, że pozdy- zła?”. – „Nó było łodewrzite, tóżech tu wlazła”. O uderzaniu Jak my byli dzieckami, to Sylwester był je- chały głownie ty nejsilniejsze, kiere sie umiały I prawióm, po co jóm ta gospodyń posłała. Nó Brat był dóma a szeł siyc owies, a tak sie mało dynym dniym w roku, kiej my byli radzi, że ku jakimu żradłu piyrsze dorwać. Mnie sie to i hónym uciekali tam stela. mroczyło. Eszcze nie było chmury na niebie. miyszkómy naprzeciwko stanicy policajtów, nie zdało, bo sie staróm ze wszyckimi dobrze Ta gospodyń leżała ze swojóm mamóm w Siyk łowies a potym sie zaczło wiyncy mro- co nóm tu kiejsi tak zawziyncie tóm granice wychodzać, ale obchodzołech potym czynsto łóżku, a ty dziywki dwie – moja mama a jesz- czyć i prawił tej swoji żónie: „Wiysz co, nie wachowali. W ostatnióm noc roku powyción- rajczule, czy tam kiery jakigo świństwa nie cze drugo, prziszły do dómu w połednie, słoży- bedymy uż to siyc. Zóńdź po tragacz, nabie- gali óni swoje rakietnice i strzilali z nich. Moc wyciepoł. Dziepro jak tyn na Nowy Rok na- ły łogiyń, postawiły garce na blache a szły do rymy owsa krowie a dómy, a nie pujdymy ani tego ale nimieli. Była czyrwóno i zielóno rakie- pydniynty śniyg zlóz, to sie prowda ukozała. W chlywa krowy dojić. No ja. Ale przidóm tam, paść”. A jak to mówi, wtym sie blyskło a wedle ta, co to zrobiły jyny ognistóm piske na niebie rogu posiónka żech naszeł rozchybane fl aszki a jedna, drugo, trzecio, sztworto – wszystki niego uderziło, a łón sie przewrócił, a ta żóna i potym czyrwóny abo bioły „deszcz”, kiere sie i plastykowe fi fk i od szampana, aji resztki fa- krowy krwióm dojóm. Tóż co to? Prziszły ku jego też i synek, dziesiyńć roków mioł. Tak na kóniec kapeczke rospyrskły. Ale nejwiyn- jerwerków a miyndzy nimi piynć takich tych gaździnej, prawióm ji to. A łóna prawi: „Niej- tyn synek sie spamiyntoł piyrszy, tak lecioł ku cyj my czakali na ty oświetlajónce race, co wielkich stożkowatych „fóntan”, co goróm na wiynksze garce pełne wody na blache a silny tej mamie jóm budzić. Spamiyntoł jóm a óna pómalutku spuszczały swoje biołe światło na ziymi, z roztarganym kartonym i wyżranym łogiyń! A potym jidźcie, podójcie jednóm kro- prawi: „Idź tate retować. Idź sie podziwać, co małym jedwobnym spadochrónku. To my sie z postrzodka popiołym. Głownie ku wiośnie, we, tak z pół litra, a wlyjcie to do tego ognia”. tata”. A łónymu sie z gymby krew loła. Tak po- wtedy dziwali, w kieróm stróne wiater fuko. na poczóntku pasiynio polym na posiónku ga- Tóż tak zrobili. No ale ty garczyska taki strasz- tym hónym po doktora. Nie było pumocy, bo Jak race znosiło za potok na Steblowe, tóż my łynzie, a owce potym żeróm tyn popiół bogaty nie wielki, to tak wyskakowało nad blachóm. mu tym luftym pluca praskły. wiedzieli, że my sóm bez szans. Ale jak fuka- na wszelijaki minerały czy wyngiel drzewny i Prawi: „A jak to ucichnie, ty garce, jidźcie A przedtym pore roków, jo jeszcze była ło ku Wyrchgórze, tóż my lecieli i chladali, kaj to im pómogo, coby sie z tej nowej trowy tela dojić”. Tak zrobiły. Szli i dojili, pieknie wszyst- dzieckym, to kónszczek wyszyj zabiło ciotke. też tyn spadochrónek z wygaśniyntóm racóm nie posmoliły. Tym razym im popiół zaszko- ko było, dobre mlyko i to. Nó ja, ale jidóm o I potym tam prziszła aji kómisyj, że tam cosi wylóndowoł. Ale musieli my gnać, bo my wie- dził. Czytołech nieskorzi na internecie, kiela to drugij do pola a idzie cera tej Farnej, a prawi: musi takigo być, że to tak przicióngo. Bo tam dzieli, że dziecka od sómsiadów też polecóm. je wszelijakigo świństwa w tych fajerwerkach, „Jo nie wiym, co sie nóm stało. Obiedwie kro- roz żodnego nie było a zaś uderziło do tego Roz, jak sie jedyn spadochrónek zachycił na kiela ciynżkich metali, co im dodowajóm ty wy nóm krwióm dojiły w połednie”. Nó ale miejsca. Takóm dziure wyrwało. A tam szli po- gałynzi wysokigo jasiynia, to se myślym, że przepiekne barwy, kiela substancji utleniajón- jako to wiedziała, dy była kyns łod chałupy? tym, a nie poradzili w tym ani stoć, co to taki tam po niego rano aji nasz tata wylóz. Jak sie cych, dziynki kierym to wszycko tak gore, ale Helena Klimoszkowa-Żyrkowa było wrzawe, ta glina. tyn kónsek jedwobiu obszyło, to z niego była po kierych zostanóm zwiózki chemiczne zdol- A jak go pochowali, mioł troje dzieci. Óna fajno sznuptychla, ale przede wszyckim to dlo ne sie nawiónzać na hemoglobin we krwi, kiero O wasermónie chodziła dojić. A mieli godziny. A dycki ón to nas było cynne trofeum sylwestrowskij nocy. potym nie poradzi tlenu po organiźmie rozno- Jako taki synekech chodzowoł paść gyńsi ku nacióngoł. A óna poszła dojić uż po pogrzebie, Dalszy nasz sómsiód był przi myśliwcach, tóż szać. I ty nasze owieczki sie właściwie udusiły. rzyce a kómpać. A tam przi rzyce było kónsek a ty godziny sie same nacióngały. I ty dziecka też pore razy szusnył do luftu z dubeltówki. Aji Jak widzym ty przeszumne fajerwerki, to takigo ploska, a na tym tam stoła tako osika. A przileciały: „Mama, gdosi nóm godziny na- my swoji „rachetle” puszczali. To trzeba było naprowde mnie biere podziw, co wszycko po- tam tak słóńce na to świyciło przez połednie cióngoł, a żodnego tu nie było”. Tak to ze trzi zapolić pyrskawke z drugij stróny, tak od wy- radzi człowiek wymyśleć, coby mu to strzila- strasznie silno. Tyn piosek był rozgrzoty a my razy sie stało. Maria Kluzowa rchu, tam kaj tyrczy tyn drótek. Potym sie jóm ło, blyszczało, grzmiało, piszczało, dudniło i tam chodzili, a siodowali my też tam. A tak my zahoczyło o gumke do zawarzowanio miyndzy malowało na niebie kolorowe kwiotka i pióro- se opowiadali takowe ty rzeczy o tych waser- Jak jedyn o północy rozcióngniónymi palcami jednej rynki, dru- pusze ognia. Problym je w tym, że ponikiedy mónach, a o tych nocznicach. szeł na Kościelec góm rynkóm sie chytało za kóniec pyrskawki, nie znómy miary, nie wiymy kiedy przestać i A jo też jednego razu szeł ty gyńsi kómpać, a To zaś na Kościelcu miało być. Niejakigo Trzy- nacióngało i puszczało ku niebu. Jak pyrskaw- nie dziwómy sie na wszycki kónskwencje tego, jakech uż dochodził tam ku tymu plosku, po- nieckigo tam była gospoda. A że tyn Trzyniec- ka nie dopadła kaj do mokrego śniegu i nie co robiymy. Dziepro jak nóm owce pozdycha- łednie było, a dziwóm sie, tam siedzioł tako- ki to opowiadoł. Że ci chłopi przi piwie sie za- zgasła, to sie tóm „rachtle” dało „recyklować”, jóm, jak kierymu palce urwie abo oczy wypoli, wy chłapieczek mały, czyrwiónóm czopeczke łożyli, że jedyn pujdzie o północy zaburzić na i ze dwa, trzi, aji ponikiedy sztyry razy jóm wy- jak nóńdymy mortwego ptoka, kiery spłoszóny mioł, zielóne galotki. A jyny fórt tak rónczkóm dwiyrze kościoła na Kościelcu. strzelić. Potym już trzeba było ale dować po- hukym i oślepióny błyskym nawalił do drótów, na mie kiwie. A jo teraz zustoł stoć, takech sie No i że tam szeł na tyn Kościelec i że tam zór, bo sie ogiynek bliżył ku kóńcu pyrskawki. to sie uświadomiómy, jako może być cena za te wylynkoł. Fórtech tymu nie wierził, czy to je, zatrzaskoł o tej północy. A jak zaburził, że sie Jak se spómnym kiela razy żech przi tym mioł chwilke sylwestrowskij euforii. czy to ni ma tyn wasermón. A jak uż tam był dwiyrze otwały, a tam że sie świyciło, a że tam palczyska popolóne, to mi przidzie aji dziwne, Pore roków tymu my sie z partyjóm wyszkro- kónsek dali, jo wołóm na kolege: „Ty, Janek, wszyscy ludzie siedzieli po czornu. A niby sie że w Polsce to zimnymi ogniami nazywajóm. bali na Sylwestra przed północóm na Wyrch- pódź, pódź, bo tu beztak je tyn wasermón, co modlili. Yny ón nie zrozumioł, co sie modlóm, Nieskorzi już sie dało głównie u Wietnam- góre. Też my tam wtedy pole rachetli wypuści- my o nim opowiadali”. A se mówi: „Ty, nie ale że taki szemrani tam było. Nó i że widzioł ców kupić jakisi ty fajerwerki i ludzie sie za- li, ale też żech tam rozpolił mały ogiynek. I do drzistej, ni ma żodnych wasermónów”. – „Ale pełny kościół ludzi. Tak sie tak wylynkoł, że czyli minydzy sobóm ścigać, kiery też na Syl- dzisio wspóminóm, jako przi nim było cieplut- ja, siedzi tu taki syneczek mały w czyrwiónej uż nie prziszeł z powrotym do tej gospody, westra wiyncyj piniyndzy do luftu wystrzeli. ko i fajnie, kiej my se skłodali życzynia nowo- czopeczce”. A teraz ón zacznół ku mnie lecieć, jako sie domówił, że przidzie powiedzieć. Uż Jak my kiejsi za młodu w noc sylwestrowóm roczne. Szczerze to polecóm każdymu. Latoś a jo sie cofnół troche, a jak przilecioł, mówi: sie nie wrócił, yny do dómu. Wykrzyźbioł a do chodzili z kamratami z Góroli po kopcach, to se kupmy o jedyn czy dwa „kómpakty” miy- „Dy tu ni ma nic”. Jo mówiym: „Ni ma, ale tu dómu uciyk. na dole to grzmiało i blyskało, jakoby wojna nij, a za to, kiery mo tóm możliwość, niech sie był”. A ón se prawi: „To je bujda. To se ci przed- I potym ci chłopi szli, i szukali go, że sie nie była i dolinóm Olzy frónta szła. Potym nóm rozpoli przed północóm ognisko na polu. Przi- stawiło cosi na oczy”. I tak nic. Na tym to skóń- wrócił, że czy tam na tym kierchowie kaj nie dziecka kapke wyrosły i głównie chłapcy zaczli witejmy tyn dalszy Nowy Rok tym staroświec- czyło i było po wasermónie. zostoł. Aż potym zaszli rano do dómu i wykło- brzynczeć, że też chcóm jakisi ty fajerwerki. kim żywym ogniym, kiery chróni, oczyszczo Za jakisi czas my zaś szli do tej rzyki z tymi doł, co sie stało. Że tydziyń niż sie spamiyntoł, Gdóż by też dzieckóm chwilki radości nie ku- i odganio złe duchy, a już miynij tym ogniym gyńsiami. Nó i jo zaś jakech tam prziszeł, zaś co był z tego nimocny. pił? I tóż my potym też dycki pore tych rachetli szumnym i efektownym, co nóm ty złe duchy sie dziwóm. Dyć tam siedzi zaś tyn chłapie- Helena Klimoszkowa-Rucka abo jaki miynszy „kompakt” odpolili. Ale tyn nad głowami wypuszczo.  Głos | piątek | 10 stycznia 2020 OPINIE ♩ 11

pre-teksty i kon-teksty SŁOWA Z KAPELUSZA /119/

Krzysztof Łęcki Joanna Jurgała-Jureczka Od pierwszego Jak orzeł

ie wiedział, że podsłuchują go wszę- niezapomniane. Był milczącym więźniem, wejrzenia Ndzie. Sądził, że raczej ci, którzy z nim a jednak tym milczeniem wołał. I dlatego rozmawiają – donoszą. Nie musieli. Służba wciąż stanowił zagrożenie. I wciąż niepokoił Bezpieczeństwa zadbała o to, żeby znane służby. Ostatecznie więc uwolniony, ale ob- mberto Eco zapytany przez dzienni- III były nawet jego myśli. Tak więc, kiedy zwie- serwowany, miał być lekiem na niepokoje Ukarza, jaką książkę wziąłby ze sobą No cóż, przyznaję, dość szybko zacząłem rzył się zaufanemu księdzu, że – owszem społeczne. I był, ale nigdy nie pozwolił sobą na bezludną wyspę, odpowiedział dow- się w świecie literatury jako tako orien- – spotka się z pisarzami, ale już wie, że nie- kierować. Powiedział zdania, które i dzisiaj cipnie, że byłaby to... książka telefonicz- tować i trudno by mi było podać inny niż wiele z tego spotkania wyniknie – każde jego działają na naszą wyobraźnię. Że mamy być na. Dlaczego? No cóż – dopowiedział Eco „Quo vadis” przykład zachwytu nad dzie- słowo zostało nagrane. Także i to zdanie: jak orły. Bo orły szybują nad graniami, nie – fabuła co prawda wątła, ale za to wielu łem, o którym wcześniej w ogóle nie sły- – Zofi a Kossak jest albo naiwna, albo gra rolę boją się przepaści. Są wolne. Mówił, że trze- bohaterów. Umiem sobie wyobrazić, że szałem. Z malarstwem, fi lmem, teatrem i naiwnej. ba mieć wzrok i serce orła. On miał. Legenda włoski pisarz i semiotyk rzeczywiście – przede wszystkim – muzyką było inaczej. umiałby bawić się „ad hoc” wymyślany- Z tego samego okresu, czyli dzieciństwa, mi przez siebie historiami – grającymi pamiętam na przykład zauroczenie ma- numerami telefonów i ich właścicielami. larstwem Salvadora Dali, a przecież okre- ••• Przypominam ten żart Eco, bo mój przy- ślanie go jako słynnego surrealisty nic mi jaciel, poeta i satyryk Robert Kowalski wówczas nie mówiło. Pewnie nie zwróci- wspomniał niedawno równie żartobliwie, łem nawet na nią specjalnej uwagi. Znacz- Był milczącym więźniem, że komuś zesłanemu na bezludną wyspę nie później zachwyciłem się malarstwem dałby za karę tom moich felietonów. Za Pietera Bruegla (starszego) i Lukasa Cra- karę – bo tyle w nich odniesień do litera- nacha czy Edwarda Hoppera, choć kiedy a jednak tym milczeniem tury, fi lozofi i, fi lmu i teatru, że nieszczę- oglądałem ich obrazy po raz pierwszy, ich śnik na wyspie czytając cierpiałby, że nie nazwiska też nic mi nie mówiły, artystycz- może po cytowaną literaturę sięgnąć, a na ranga nie była mi znana. Nigdy też nie wołał. I dlatego wciąż reszty zobaczyć. zapomnę piorunującego wrażenia, jaki zro- bił na mnie „Portret mężczyzny” w niewiel- I kim muzeum w Cefalu na Sycylii, choć jego stanowił zagrożenie. I wciąż No właśnie, co warte jest tego, by to prze- autor Antonnello da Messina był dla mnie czytać, zobaczyć, a nawet… zjeść. Pogrą- wówczas tylko „wielkim nieznajomym”. Fot. ARC żony w depresji bohater fi lmu Woody’ego A teraz fi lmy. Zacznijmy od komedii niepokoił służby. Ostatecznie Allena „Manhattan” – Isaac Davies pyta „Wielka włóczęga” z Luisem de Funesem sam siebie, czy życie warte jest przeżycia? i Bourvilem, na którą trafi łem zupełnie I sam sobie odpowiada: „Chyba są pewne przypadkowo, a o francuskich gwiazdach więc uwolniony, ale obserwowany, miał być rzeczy, które sprawiają, że jest tego warte”. komedii nic nie wiedziałem. Za to następ- Jakie? „Dobra” – kontynuuje grany przez nego dnia pobiegłem do kina zobaczyć lekiem na niepokoje społeczne. I był, ale nigdy nie Allena Davies – „byłby to Graucho Marx, „Wielką włóczęgę” raz jeszcze – było to gdyby miał wskazać jedną tylko rzecz. No przed prawie pół wiekiem i nikomu nie i Willie Mays. Oraz… Druga część sym- marzyły się taśmy video, płyty DVD czy pozwolił sobą kierować. Powiedział zdania, które fonii Jowiszowej. I wersja Louisa Arm- fi lmy w sieci. Podobnie – zobaczone w stronga utworu »Patato Head Blues«. telewizji dzieło Federico Felliniego „8 i Szwedzkie fi lmy, oczywiście. »Edukacja ½” zapadło mi w pamięć na długo przed- i dzisiaj działają na naszą wyobraźnię. Że mamy być sentymentalna« Flauberta. Marlon Bran- tem, zanim dowiedziałem się, kto zacz do. Frank Sinatra. Te niesamowite jabłka ów mistrz Fellini. Kolejny fi lm, który wy- i gruszki Cezanne’a. Kraby u Sama Wo…”. dał mi się zupełnie niezwykły, to dzieło jak orły Mniejsza o całą listę granego przez Allena Louisa Malle’a zatytułowane „Windą na Isaaca Daviesa – dzisiaj trzeba by pewnie szafot”. Usłyszałem wówczas genialną przynajmniej niektóre z podanych przez muzykę, jaką stworzył do tego obrazu niego nazwisk opatrzyć wyjaśnieniem, Miles Davies; nazwisko fenomenalnego ••• kardynała nie pojawiła się po latach, stał się kto właściwie zacz? Przyznaję, że nic mi jazzmana nic mi wówczas nie mówiło. legendą za życia. nie mówiło nazwisko Willie Meysa – Wiki- I tak płynnie przechodzimy do muzyki. pedia wyjaśniła mi, że to znany przed laty Słyszane w dzieciństwie symfonie Ludwi- Właściwie powinnam się obruszyć. Jak to ••• amerykański baseballista. ga van Beethovena czy toccata fuga d-mol – naiwna? A jednak muszę mu przyznać ra- Jana Sebastiana Bacha – to było przeżycie cję. Wówczas była naiwna. Wróciła do kraju Kiedy w archiwum czytam stenogram z pod- II nawet dla człowieka o tak małej wrażliwo- z emigracji, z ogniem przekonywała, że po- słuchu, podziwiam go. Już nie ma we mnie Wyliczanka Allena podpowiedziała mi ści muzycznej jak ja. Kiedy, po latach, ba, godzi skłócone środowiska. A on spokojnie tamtej siły przeżyć i wzruszeń, które odnaj- jednak inny pomysł. Starałem sobie mia- przyznaję ze wstydem, całkiem niedaw- wysłuchał. I oświadczył, że jest człowiekiem duję, czytając swój pamiętnik. Przytłumione nowicie przypomnieć mój podziw nad no, wprawiły mnie w zachwyt skompo- zasad. Że jego obowiązkiem jest walka o za- odległością lat, w jakimś sensie zostały, ale czymś naprawdę wartościowym, ale po- nowane przez Bacha „Wariacje Goldber- sady, że z tej drogi nie zejdzie. I musi powie- wzbogacone o szacunek dla jego mądrości i dziw, który stał się moim udziałem za- gowskie”, to zrozumiałem, że brak dzieć, kiedy trzeba – nie zgadzam się. Nie przenikliwości. Nie było łatwo odnaleźć się nim dowiedziałem się, że podziwiam coś wykształcenia muzycznego życie bardzo pozwalam. I że nie da się pogodzić ognia z w PRL-owskich realiach. Zofi a Kossak zna- naprawdę wartego uwagi. Na marginesie, zubaża. Żeby nie było – zachwycałem się wodą. ła świetnie Wyszyńskiego, jeszcze z czasów kiedy zachwyciłem się „Manhattanem” także muzyką popularną, piosenkami W archiwum czytam stenogram z pod- wojennej konspiracji. Potem, kiedy na emi- Allena, też nic nie wiedziałem o jego twór- Beatelsów („Yesterday”, „Girl”), słuchając słuchu założonego u prymasa Stefana Wy- gracji w Anglii dowiedziała się o jego aresz- cy. Zacznę jednak od literatury i przeczy- ich na początku i końcu spektakli telewi- szyńskiego. Dokument opatrzony adnotacją towaniu i o tym, że są środowiska, które tanej w wieku lat kilku powieści Henryka zyjnego teatru sensacji, tak popularnej – ściśle tajne. Był rok 1959, kiedy zgodził się wcale się nie oburzają, a wręcz przeciwnie Sienkiewicza „Quo vadis”. Sięgnąłem po niegdyś „Kobry”. Tak więc – na koniec na rozmowę, której fi nał i tak przewidywał. – przyznają rację komunistycznej władzy – tę właśnie książkę w zasadzie przypadko- – teatr. Kiedy jako chłopiec oglądałem w wyraziła swoje święte oburzenie. To był bar- wo, bo była w domu, ale jej lektura była dla teatrze TV spektakl według Maxa Frischa ••• dzo mocny tekst, w którym zwróciła się do mnie zachwycająca na długo przed tym, „Biedermann i podpalacze”, nazwisko swoich dawnych przyjaciół. Taki też wybrała zanim dowiedziałem się, że Sienkiewicz szwajcarskiego pisarza i dramaturga też Przez jakiś czas, w średniej szkole, pisałam tytuł artykułu broniącego kardynała Stefana to noblista. Było trochę tak, jak w przy- mi zgoła nic nie mówiło. A niektóre sceny, pamiętniki. Polonistka powiedziała, że to Wyszyńskiego. Zdumiona i rozgoryczona padku Jerzego Stempowskiego i jego lek- zdaje mi się, pamiętam wyraźnie do dzi- świetne ćwiczenie stylistyczne. Dziś są też postawą dawnych współpracowników z oku- tury Szekspira: „Pewnego upalnego lata, siaj, podobnie jak słowo wstępne wygło- jakimś dokumentem czasów, które odeszły. pacyjnych lat, pytała: – Jakież stanowisko jako młody chłopiec, przeczytałem po szone przez znanego krytyka teatralnego Odnajduję datę – 31 maja 1981 roku. zajmujecie wobec zbrodni dokonanej? Kto kolei wszystkie dramaty Shakespeare’a. Jerzego Koeniga i powtarzające się w nim Zaczęłam wtedy tak: Wam dał mandat, by sądzić biskupa? Pry- Wypadek ten miał rozstrzygający wpływ jak refren określenie „jedermann”. – Dzień ten zostanie zapisany w pamięci… masa? na moje późniejsze lektury (…) »Weź tę To był dzień pogrzebu prymasa Wyszyń- A potem, kiedy wróciła do kraju, nie gra- trzcinę i zmierz nią świątynię i tych, któ- IV skiego. Oglądałam transmisję. Nie całą, ła roli naiwnej. Była naiwna. Próbowała rzy się w niej modlą«, mówi Apokalipsa. Zachęcam Państwa w długie zimowe wie- ponieważ dziwnym trafem ktoś wyłączył godzić. Musiało minąć parę lat, żeby zrozu- Trzcina ta była w moich rękach. Odrzuca- czory do samodzielnego zrekonstruowa- akurat wtedy prąd. Byliśmy na swój spo- miała to, co wiedział Wyszyński od zawsze. łem odtąd bez pardonu wszystkie książki, nia czegoś w rodzaju list frekwencyjnych sób przejęci, niewielu ludzi obojętnie prze- Nie można pogodzić ognia z wodą. A świat które wydawały mi się gorsze od »Troilusa swoich niekłamanych snobizmem arty- chodziło obok wydarzeń z jego życia. Jego trzeba widzieć z perspektywy orła. Mieć jego i Kresydy«”. stycznych zachwytów.  słynne: „non possumus” i aresztowanie – serce i wzrok. Wzrok przenikliwy.  12 ♩ WIEŚCI POLONIJNE Głos | piątek | 10 stycznia 2020

Sanatorium miłości Środa 15 stycznia, godz. 13.45

17.10 Figu Migu. Hau hau, miau miau 17.20 Historia jednego obrazu 17.30 17.55 Bitwa na igły, Teleexpress Gra słów. Krzyżów- ka (teleturniej) 18.25 Cafe piosenka 18.55 Barwy szczęścia (s.) 19.25 Nad Niemnem 19.45 Dobranocka 20.00 Wiadomości, pogoda, sport 20.45 Dziewczyny ze Lwowa 4. Kruchy lód... nożyczki i sznurek PIĄTEK 10 STYCZNIA cienkie szkło 21.45 Polonia 24 22.05 7.05 Czy wiesz, że... 7.15 Pytanie na Rozmowa Polonii 22.20 Halo Polonia śniadanie 11.00 Polonia 24 11.25 23.10 Focus on Poland 23.30 Johann W połowie grudnia Szkoła Polska w Bratysławie przeżyła istne oblężenie. Wszędzie Rozmowa Polonii 11.40 Halo Polo- Scheffl er - mistyczna opowieść. nia 12.25 Wiadomości 12.40 Historia rozlał się kolor czerwony, a w powietrzu latały tylko igły, nożyczki i sznurek. Gdy po jednego obrazu. Rodzina Raczyń- WTOREK 14 STYCZNIA całym zamieszaniu opadł wreszcie pył, na twarzach obecnych można było dostrzec skich - Carl Adolph Henning 12.50 Wilnoteka 13.10 Na sygnale. Zła 6.45 Margolcia i Miś zapraszają dziś wyłącznie… uśmiechy. wróżba 13.45 M jak miłość (s.) 15.30 7.00 Zwierzaki Czytaki. Przepro- Pod Tatrami 15.45 Wiadomości 15.55 wadzka 7.15 Pytanie na śniadanie Korona królów - taka historia... Dary 11.00 Polonia 24 11.25 Rozmowa Po- aistniały rozgardiasz był bo- Średniowiecza 16.30 Baw się słowa- lonii 11.40 Halo Polonia 12.25 Wiado- wiem efektem długo wyczeki- mi. Kolędowanie 16.55 Domisie (dla mości 12.40 Historia jednego obrazu Zwanych kreatywnych warszta- dzieci) 17.20 Historia jednego obrazu. 12.50 Nad Niemnem 13.10 Barwy tów świątecznych, a kolor czerwony Wilki morskie w Scheveningen - Sta- szczęścia (s.) 13.45 Dziewczyny ze – swoistego dress code’u obowiązu- nisław Lentz 17.30 Teleexpress 17.55 Lwowa 4. Kruchy lód... cienkie szkło jącego tego dnia w szkole, zgodnie z Wszystko przed nami (s.) 18.25 Przy- 14.40 Johann Scheffl er - mistyczna którym motywem przewodnim ubio- stanek Ameryka 18.45 Dobranocka opowieść 15.45 Wiadomości 15.55 ru miała być zima i święta Bożego 19.00 Msza święta w intencji ofi ar Korona królów 16.25 Zakochaj się w Narodzenia. katastrofy smoleńskiej 20.15 Wiado- Polsce. Szwajcaria Połczyńska 16.50 Na sali, która dosłownie pękała mości, pogoda, sport 20.55 Na dobre i Margolcia i Miś zapraszają dzi 17.05 w szwach (wśród gości nie zabrakło na złe (s.) 21.45 Polonia 24 22.05 Halo Zwierzaki Czytaki. Przeprowadzka m.in. wicedyrektor Instytutu Pol- Polonia 22.45 Wolny ekran 23.00 Z 17.20 Historia jednego obrazu 17.30 skiego, Moniki Olech), zaroiło się od pamięci. Marian Brandys 23.10 Focus Teleexpress 17.55 Gra słów. Krzy- Mikołajów, choinek, reniferów i pin- on Poland 23.30 Kabaret za kulisami. żówka 18.25 Koło pióra 18.55 Barwy gwinów, trafi ł się nawet jeden świą- Festiwale komediowe. szczęścia (s.) 19.25 Magazyn z Wysp teczny… dinozaur. Zabawa była przednia, zwłaszcza dla najmłodszych. Fot. NATALIA KONICZ-HAMADA 19.45 Dobranocka 20.00 Wiadomo- Głównym punktem programu SOBOTA 11 STYCZNIA ści, pogoda, sport 20.45 Ojciec Ma- były zajęcia plastyczne prowadzo- teusz 17 (s.) 21.45 Polonia 24 22.05 ne przez trzy artystki: Agnieszkę na wykorzystać technikę papiero- wspólne kolędowanie przy akompa- 7.15 Pytanie na śniadanie 10.55 Polo- Rozmowa Polonii 22.20 Halo Polonia Chrzanowską-Małys, Ewę Plisz- plastyki do ozdobienia własnego niamencie Łukasza Cupała. nia 24 11.10 Halo Polonia 11.50 Okra- 23.10 Focus on Poland 23.30 Ocaleni. czyńską (której towarzyszył pomoc- domu. Tego dnia z rąk zarówno tych Wisienką na torcie i zamknięciem sa łamie przepisy. Zimą nad morzem nik, Wojtek Koszewski) i Urszulę mniejszych, jak i tych większych całych warsztatów był mały prezent 12.25 Ojciec Mateusz 17 (s.) 13.15 Na ŚRODA 15 STYCZNIA Przybylską. Pani Agnieszka, kieru- uczestników wyszło wiele pięknych dla wszystkich obecnych, który przy- dobre i na złe (s.) 14.15 Zakochaj się w jąca na co dzień autorską pracownią dekoracji. Z pewnością nikt nie wró- szykowało grono pedagogiczne. Tym Polsce. Szwajcaria Połczyńska 14.45 7.05 A to polski właśnie... Kakao 7.15 artystyczną Studio ACM w Gliwi- cił do domu zawiedziony, nikt też razem to nauczyciele, a nie – jak za- Muzyka na weekend 15.40 Wolny Pytanie na śniadanie 11.00 Polonia cach, uczyła obecnych, na czym po- nie wyszedł ze szkoły z pustymi rę- zwyczaj – uczniowie, przygotowali ekran 16.00 Kulturalni PL 17.00 24 11.25 Rozmowa Polonii 11.40 Halo lega fi lcowanie na sucho i co można koma. krótki program sceniczny i zaprezen- Słownik polsko@polski 17.30 Te- Polonia 12.25 Wiadomości 12.40 wyczarować dzięki tej technice na Zajęcia plastyczne nie były jed- towali przepiękne polskie wiersze o leexpress 17.55 M jak miłość (s.) 18.45 Historia jednego obrazu 12.50 Ma- bombkach choinkowych. nak jedyną atrakcją. Po uroczystym tematyce świątecznej. Magia Boże- Szansa na sukces. Opole 2020 19.45 gazyn z Wysp 13.10 Barwy szczęścia Pani Ewa, rodaczka z Bratysławy, otwarciu warsztatów przez dyrektor go Narodzenia była wszechobecna. Dobranocka 20.00 Wiadomości, (s.) 13.45 Sanatorium miłości 2 14.40 uchyliła rąbka tajemnicy i podzieliła Monikę Holzwieser, swoje pięć mi- Każdy uczestnik warsztatów opusz- pogoda, sport 20.45 Wojenne dziew- Moja Solidarność. Zwycięstwa i zdra- się wiedzą na temat techniki mikro- nut mieli pierwszoklasiści, którzy czał je z uśmiechem na ustach. To czyny 3 21.40 Sanatorium miłości 2 dy 15.45 Wiadomości 15.55 Korona makramy, za pomocą której tworzy przygotowali na ten dzień specjal- był wspaniały, pouczający czas, pe- 22.35 Wielki test o karnawale. królów 16.25 Jak to działa? Konser- przepiękną biżuterię. Uczestnikom ną pastorałkę. O to, by świąteczny łen zabawy i wzruszeń. Ze spotkania wacja znalezisk archeologicznych warsztatów pokazała, jak można nastrój nikogo nie opuścił nawet na można było wynieść nie tylko nową NIEDZIELA 12 STYCZNIA 16.55 A to polski właśnie… Kakao posłużyć się nią do stworzenia ory- chwilę, zatroszczyli się również ro- wiedzę i piękne wytwory plastyczne, 17.05 Nela Mała Reporterka. Pływa- ginalnych dekoracji świątecznych. I dzice uczniów, przygotowując prze- ale też niezwykłe poczucie wspól- 7.15 Pytanie na śniadanie 11.45 Mię- nie z długoszparem, czyli rekinem wreszcie pani Urszula, pochodząca pyszny poczęstunek, a pracę nad noty, którą tworzy cała społeczność dzy ziemią a niebem 12.00 Anioł olbrzymim 17.20 Historia jednego ob- z Łasku, zaprezentowała, jak moż- dekoracjami dodatkowo umilało szkolna. Polonia.sk/SŁOWACJA Pański 12.15 Między ziemią a niebem razu 17.30 Teleexpress 17.55 Gra słów 12.50 Z pamięci. Marian Brandys (teleturniej) 18.25 Przystanek Zaolzie 13.00 Transmisja mszy świętej 14.15 18.45 Którędy po sztukę 18.55 Barwy Fajna Polska. Krynica 15.15 Lajk! szczęścia (s.) 19.25 Kierunek Zachód Pocztówka z Uzbekistanu 15.45 Niedziela z... twórczością An- 19.45 Dobranocka 20.00 Wiadomo- drzeja Żuławskiego 16.30 Leśniczów- ści, pogoda, sport 20.45 Echo serca ka (s.) 17.30 Muzyczna scena Halo 21.45 Polonia 24 22.05 Rozmowa Polonia 17.40 Teleexpress 17.55 M Polonii 22.20 Halo Polonia 23.10 jak miłość (s.) 18.50 Prywatne życie Focus on Poland 23.30 Fajna Polska. zwierząt 2. Haremy nie tylko męskie Krynica. 19.15 Czy wiesz, że... 19.25 Nela Mała Reporterka. Pływanie z długoszpa- CZWARTEK 16 STYCZNIA rem, czyli rekinem olbrzymim 19.45 Dobranocka 20.00 Wiadomości, po- 6.55 Zaczarowany świat (mag. dla goda, sport 20.45 Zniewolona 22.40 dzieci) 7.15 Pytanie na śniadanie 11 minut. 11.00 Polonia 24 11.25 Rozmowa Po- lonii 11.40 Halo Polonia 12.25 Wiado- PONIEDZIAŁEK 13 STYCZNIA mości 12.40 Historia jednego obrazu 12.50 Kierunek Zachód 13.10 Barwy 6.20 Wojsko-polskie.pl 6.45 Supeł- szczęścia (s.) 13.45 Echo serca 14.40 kowe ABC 7.05 Figu Migu. Hau hau, Szansa na sukces. Opole 2020 15.45 miau miau 7.15 Pytanie na śniada- Wiadomości 15.55 Korona królów nie 11.00 Kulturalni PL 12.00 Racja 16.25 Wschód 17.00 Zaczarowany stanu 12.25 Wiadomości 12.40 Hi- świat (dla dzieci) 17.20 Historia jed- storia jednego obrazu. Wilki morskie nego obrazu 17.30 Teleexpress 17.55 w Scheveningen - Stanisław Lentz Gra słów (teleturniej) 18.25 Racja 12.50 Przystanek Ameryka 13.10 stanu 18.55 Barwy szczęścia (s.) 19.25 Barwy szczęścia (s.) 13.45 Wojenne Wilnoteka 19.45 Dobranocka 20.00 tej rubryce najczęściej in- pisać też o najbardziej egzotycz- Polacy z Uzbekistanu („Polonia w dziewczyny 3 14.40 One. Kobiety Wiadomości, pogoda, sport 20.45 Pit- W formujemy o Polakach nych miejscach, w których mieszka moim sercu”) celebrowali Świę- kultury. Małgorzata Ostrowska 15.10 Bull 21.45 Polonia 24 22.05 Rozmowa mieszkających na Litwie, Ukrainie, Polonia. to Trzech Króli. W kościele z tej Ona w sercach i w marzeniach 15.45 Polonii 22.20 Halo Polonia 23.10 Fo- Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjed- Polonijna Agencja Informacyj- okazji zorganizowano spotkanie Wiadomości 15.55 Korona królów cus on Poland 23.30 Ona w sercach i noczonych. Przyczynku z… Uzbe- na zamieściła w styczniu krótki przepełnione muzyką i pieśniami, 16.25 Astronarium. Pochodzenie w marzeniach 0.00 Magazyn śledczy kistanu jeszcze nie było. Nadra- artykuł na temat świętowania uro- ale i quizem ze znajomości tematu pierwiastków 16.55 Supełkowe ABC Anity Gargas. biamy więc zaległości, bo chcemy czystości Objawienia Pańskiego. świątecznego. (jb) Głos | piątek | 10 stycznia 2020 ♩ 13 SPORT

RUSZYŁY ME W PIŁCE RĘCZNEJ MĘŻCZYZN OFERTA

HOKEJ – TIPSPORT EKSTRALIGA: Zlin – Trzyniec (dziś, 17.30), Trzyniec Trzymamy kciuki! – Ołomuniec (niedz., 15.00). CHAN- CE LIGA: Hawierzów – Przerów (sob., 17.00), Wsecin – Hawierzów (pon., 17.30). Austria, Norwegia i Szwecja – te oto kraje są gospodarzami rozpoczętych wczoraj PIŁKA NOŻNA – TIPSPORT LIGA w Ostrawie: Banik Ostrawa – Proście- mistrzostw Europy w piłce ręcznej mężczyzn. Dziś swoje inauguracyjne mecze w fazie jów (dziś, 10.30), Karwina – Pohronie (dziś, 13.00). SPARING: FK Fotbal grupowej zaliczą reprezentacje Polski i RC. Czempionat Starego Kontynentu potrwa do 26 Trzyniec – Słowacja U19 (sob., 11.00, stycznia. sztuczna murawa na Leśnej). (jb)

Janusz Bi mar

CHANCE LIGA istrzostwa Europy 2020 KADRA POLSKI piłkarzy ręcznych są wy- Bramkarze: Adam Morawski (Orlen SLAVIA PRAGA – Mjątkowe z kilku powodów. Wisła Płock), Mateusz Kornecki Po raz pierwszy w historii, wzorem (PGE VIVE Kielce) AZ HAWIERZÓW piłkarskiego Euro, turniej zagości Rozgrywający: Antoni Łangowski, w kilku państwach. Postawiono na Rafał Przybylski (wszyscy Azoty 4:6 dwa kraje, w których szczypiorniak Puławy), Michał Olejniczak (SMS cieszy się ogromnym wzięciem – Gdańsk), Szymon Sićko, Adrian Tercje: 0:2, 2:1, 2:3. Bramki i asy- Norwegię i Szwecję oraz na Austrię, Kondra uk (obaj NMC Górnik sty: 31. Šmerha (Vampola), 40. gdzie piłka ręczna przegrywa z fut- Zabrze), Maciej Pilitowski (Energa Vrdlovec (Šmerha, J. Novák), 52. bolem, a także hokejem na lodzie. MKS Kalisz), Piotr Chrapkowski Šmerha (Kuťák), 54. Šmerha (Kuťák, Jeszcze nigdy w przeszłości w tur- (SC Magdeburg), Maciej Majdziński Vampola) – 4. Chroboček (Kotala), nieju nie wystartowało aż tyle dru- (Bergischer HC) 6. Dvořák (Doktor), 24. F. Seman żyn – dokładnie 24, podzielonych Skrzydłowi: Piotr Jarosiewicz (Azoty), (Kotala, Nepokoj), 43. Chroboček na sześć grup. Polacy trafi li do Krys an Bondzior (Górnik), Prze- (Kotala, O. Procházka), 46. Werbik, grupy F, obok reprezentacji Szwe- mysław Krajewski (Orlen Wisła), 59. O. Procházka (F. Seman). cji, Słowenii i Szwajcarii. Czesi, ● Gwiazdą reprezentacji RC jest wychowanek Banika Karwina, obecnie bramkarz Arkadiusz Moryto (PGE VIVE Hawierzów: Stezka – Mrowiec, którzy bronią świetnego szóstego Górnika Zabrze, Mar n Galia. Fot. ARC Kielce) Kachyňa, Nepokoj, T. Černý, miejsca z poprzednich mistrzostw Obrotowi: Dawid Dawydzik (Azoty), Ševěček, Chroboček, Zdeněk – O. Europy, zagrają w grupie B, a prze- a na zakończenie zmagań grupo- Galia, obecnie golkiper Górnika Kamil Syprzak (Paris Saint-Germa- Procházka, F. Seman, Kotala – To- ciwnikami będą ekipy Macedonii wych – 14 stycznia – Szwedzi (18.15). Zabrze. W 17-osobowej kadrze RC in), Maciej Gębala (SC DHfK Lipsk) man, Werbik, L. Bednář – Doktor, Północnej, Austrii i Ukrainy. Z tego Podopieczni trenerów Jana Filipa i znajduje się również obecny gwiaz- E. Němec, Dvořák – Pawliczek, zestawienia wynika, że „czeska” Daniela Kubeša na pierwszy ogień dor Banika, rozgrywający Dominik KADRA RC Cihlář, Fridrich. grupa jest znacznie łatwiejsza od zagrają w piątek z gospodarzami – Solák. Z Karwiną w przeszłości byli Bramkarze: Mar n Galia (Zabrze), Hokeiści Hawierzowa po zwycię- „polskiej”. Biało-czerwoni pomimo Austriakami (18.15), a w kolejnych związani również Tomáš Mrkva, Tomáš Mrkva (Bergischer HC) stwie nad Slavią Praga umocnili się obecności w grupie potęg szczy- meczach z Macedonią Północną (12. Ondřej Zdráhala, Pavel Horák i Rozgrywający: Ondřej Zdráhala w czołowej „6” tabeli. W meczu piorniaka – Szwecji i Słowenii, de- 1., 18.15) i Ukrainą (14. 1., 18.15). Marek Vančo. W ostatniej chwili, z (Płock), Tomáš Babák (Bergischer), sąsiadów w tabeli kluczowa była klarują chęć awansu do dalszej fazy W nominacjach obu zespołów powodu kontuzji, z nominacji cze- Roman Bečvář (TuS N-Lübbecke), pierwsza tercja, wygrana przez rozgrywek. Przepustkę z grupy młodość przeplata się z doświad- skich trenerów wypadł obrotowy Dominik Solák (Karwina), Matěj podopiecznych Jiřego Režnara 2:0. otrzymają po dwie najlepsze dru- czeniem. W polskiej drużynie prym Banika, Jan Užek. Klíma (Dukla Praga), Pavel Horák – Pod względem taktycznym naj- żyny z każdej grupy. Biorąc jednak wiodą zawodnicy z rodzimej ekstra- Obecność wielu byłych i aktual- (Kiel), Dieudonné Mubenzem lepiej poszło nam w pierwszej od- pod uwagę aktualną formę druży- klasy i to z prozaicznych powodów. nych szczypiornistów Banika Kar- (Hü enberg), Stanislav Kašpárek słonie. Od drugiej tercji hokej zrobił ny Patryka Rombela, zapowiada się Czasy Bogdana Wenty i najwięk- wina to jeden z powodów, żeby od (Szeged) się trochę zwariowany. Padło sporo raczej „Mission Impossible”. szych sukcesów polskiego szczy- dziś trzymać kciuki za powodzenie Skrzydłowi: Jakub Hrstka (Desava), bramek, ale na całe szczęście to my Kluczowe dla losów turnieju piorniaka należą do przeszłości, Czechów na tym turnieju. A kibi- Marek Vančo (Elbfl orenz), Tomáš byliśmy lepsi w tym fes walu strze- mogą być od razu pierwsze star- a polscy zawodnicy już nie są tak cowanie biało-czerwonym to rzecz Číp (Baia Mare), Miroslav Jurka leckim – skomentował środowe cia grupowe. Podopieczni trenera rozchwytywani przez zagraniczne jasna obowiązek. W naszych Do- (Zubrzi) spotkanie w Pradze szkoleniowiec Patryka Rombela dziś wieczorem kluby, jak jeszcze kilka lat temu. Z mach PZKO z pewnością uaktyw- Obrotowi: Štěpán Zeman (Coburg), Hawierzowa, Jiří Režnar. o godz. 20.45 zmierzą się w Goete- kolei w barwach reprezentacji RC nią się na czas trwania mistrzostw Petr Šlachta (Aue), Jan Mojžíš Lokaty: 1. Cz. Budziejowice 99, 2. borgu ze Słowenią, pasowaną na nie brakuje graczy wywodzących „Kluby Kibica” – prężnie działające (Emsde en) Chomutow 72, 3. Przerów 70,… 6. „czarnego konia” całego turnieju. się z naszego regionu. Gwiazdą m.in. w MK PZKO w Boconowicach Hawierzów 67 pkt. Jutro (17.00): Następnie – 12 stycznia – na drodze czeskiej drużyny jest wychowanek czy MK PZKO w Karwinie-Fryszta- Hawierzów – Przerów. Polaków staną Szwajcarzy (16.00), Banika Karwina, bramkarz Martin cie.  (jb) Komplementy dla Kubackiego

ie tylko w Polsce pieją z za- go sukcesu. To wielki dzień w mila Stocha, stawiał przed rozpo- Nchwytu nad wyczynem Da- historii polskiego narciarstwa częciem turnieju były austriacki wida Kubackiego, który w stylu – powiedział Polskiej Agencji skoczek Toni Innauer. – Po wy- „przyczajonego tygrysa i ukry- Prasowej Gian-Franco Kasper. graniu przez Kamila Stocha grud- tego smoka” wygrał 68. Turniej Kubacki, który przed startem niowego konkursu Pucharu Świa- Czterech Skoczni. W superlaty- Turnieju Czterech Skoczni nie był ta w Engelbergu to właśnie on wach oceniają występ Kubackie- faworytem bukmacherów, pozy- był moim faworytem. Okazało się go również zagraniczni eksperci. tywnie zaskoczył doświadczone- wkrótce, że do miana najlepsze- Pod wrażeniem aktualnej for- go Hannu Lepistoe, ongiś osobi- go skoczka turnieju urósł jednak my Kubackiego są m.in. prezy- stego trenera Adama Małysza, a Kubacki. Myślę, że przełomem dent Międzynarodowej Federacji także polskiej kadry. – Dawid w w jego karierze był poprzedni se- Narciarskiej (FIS) Szwajcar Gian- pełni zasłużył na ten sukces. O zon. Najpierw zwycięstwo w za- -Franco Kasper, austriacki sko- jego wielkiej chęci zwycięstwa wodach PŚ, a później złoty medal Fot. PZN czek Toni Innauer i dawny trener najlepiej świadczyły miejsca w mistrzostw świata na skoczni w Skład Polaków na PŚ w Val di Fiemme reprezentacji Polski, Fin Hannu poszczególnych konkursach Tur- Seefeld. Wydaje mi się, że dzięki Lepistoe. nieju Czterech Skoczni. To nie temu nabrał dużej pewności sie- Trener biało-czerwonych, Michal Doležal, powołał sześciu skoczków na zaplano- – Zwycięstwo Kubackiego było było szczęście, to nie był przypa- bie, że może wygrywać ze wszyst- wane na najbliższy weekend zawody we włoskim Val di Fiemme. W składzie nie bezapelacyjne. Turniej przebie- dek, on regularnie był w czołów- kimi – zaznaczył Innauer, który w brakuje oczywiście triumfatora Turnieju Czterech Skoczni, Dawida Kubackiego. gał pod jego dyktando. Wszyscy ce, nie schodził z podium. swojej karierze wygrał cztery kon- A są ponadto: Kamil Stoch, Piotr Żyła, Maciej Kot, Stefan Hula i Jakub Wolny. cieszymy się z jego wspaniałe- Z kolei nie na Kubackiego, a Ka- kursy TCS. (jb) Sobotnie zawody rozpoczynają się o godz. 16.00, niedzielne o 16.30. 14 ♩ Głos | piątek | 10 stycznia 2020 INFORMATOR

KLUB SENIORA „PRZYJAŹŃ” – ście w sekretariacie szkoły, dzwoniąc Zaśpiewają CO W KINACH CO W TERENIE Zaprasza swoich członków i sym- pod nr. tel. +420 558 731 235, patyków na spotkanie 13. 1. o godz. +420 737 230 442 lub wysyłając chóry szkolne 17.00 do Domu Polskiego PZKO w e-maila na: [email protected]. Dyrekcja HAWIERZÓW – Centrum: Mi- BŁĘDOWICE – MK PZKO zaprasza Karwinie-Frysztacie. szkoły. GŁ-725 sie Boonie (10-12, godz. 16.00); na Błędowicki Bal 25. 1. od godz. PTTS „BŚ” – Zaprasza 11. 1. na Kraina lodu 2 (7, 8, godz. 16.00); 19.00 w Domu PZKO. W progra- wycieczkę z Łomnej Górnej (Do- OFERTY Na noże (10-12, godz. 17.30); Koty mie: ZR „Błędowice”, tancerze ZT ubrava) przez Kamienity na Ha- (12, godz. 19.00); Špindl (11, 12, „Flodur”, Music Drink M. Pasza. daszczok (Slawicz). Droga po- godz. 20.00); Tajni i fani (13, godz. Przedsprzedaż biletów w bibliotece wrotna prowadzi przez Lacznów PRZEPROWADZKI + ekipa oraz 16.00); Sliders – Piąty wymiar (13, Domu PZKO w poniedziałki i środy: do Sałajki. Długość trasy 9,3 km. usługi transportowe. godz. 17.30); Głębia strachu (13, 596 434 114, 724 576 527. Miejsców- Odjazd pociągu do Nawsia: z Kar- Tel. +48 601 532 642. GŁ-004 godz.19.00); Ženská na vrcholu ki w cenie 350 kc, studenci 300. winy o godz. 7.01, z Hawierzowa o (13, godz. 20.00); KARWINA –  Zarząd Macierzy Szkolnej przy godz. 6.46, z Cz. Cieszyna o godz. WYSTAWY Centrum: Śnieżna paczka (10, PSP i Przedszkolu zaprasza na 7.20. Z Nawsia jedziemy autobu- godz. 17.45; 12, godz. 15.00); Głę- Bal szkolny w piątek 7. 2. o godz. sem o godz. 8.10 do Łomnej Górnej, bia strachu (10, 12, godz. 20.00); 19.00 do sali Domu PZKO. Do tań- przystanek Doubrava. Schroniska BIBLIOTEKA REGIONALNA Zakleté pírko (11, godz. 15.45); ca przygrywa kapela Music Drink 100/100: Kamienity, Hadaszczok. KARWINA, Oddział Literatu- Můj příběh (11, godz. 18.00; 13, M. Pasza. W programie m.in. ZR Kierownik wycieczki Wanda Vam- ry Polskiej, Rynek Masaryka, godz. 20.00); Na noże (11, godz. „Błędowice”, „Flodur”. Miejsców- pola tel. 732 731 214. Karwina-Frysztat: do 31. 1. wy- 20.00); Bajki z gór (12, godz. ki w cenie 350 kc (wstęp, kolacja,  zaprasza we wtorek dnia 14. 1. na stawa laureatów konkursu czy- 16.00); Gwiezdne wojny: Skywal- ciastko) do nabycia na sekretaria- wycieczkę do Soběšovic – wieża wi- telniczego 2019, kategoria 1, kl.1. ker. Odrodzenie (12, godz. 17.00); cie szkoły, tel. 739 652 677. dokowa Nová Husárůvka. Zbiórka i 2. Czynna w godzinach otwarcia Vlastníci (12, godz. 18.00); Koty BRNO – Klub Polski Polonus zapra- uczestników na dworcu autobuso- placówka. Kontakt: e-mail: pol- Fot. ARC (13, godz. 17.45); TRZYNIEC – Ko- sza na V Bal Polonijny Kapeluszo- wym w Hawierzowie o godz. 8.45. [email protected], telefon: 596 312 477, rzed nami XIII Przegląd Szkolnej smos: Koty (10, 13, godz. 17.30; wy w sobotę 1. 2. od godz. 18.00 w Połączenie autobusowe z Trzyńca 724 751 002. PDziałalności Śpiewaczej. W 11, 12, godz. 20.00); Głębia stra- restauracji „Kinokavárna”, Brno- o godz. 7.50, z Cz. Cieszyna godz. GALERIA MIASTA TRZYŃCA, czwartek o godz. 15.00 w kościele chu (10, godz. 20.00); Misie Bo- -Černá Pole, nám. SNP 33. Wstępne 8.10, a z Karwiny godz. 7.38. Trasa Dom Kultury „Trisia”, Rynek ewangelickim w Trzyńcu zaprezen- onie (11, godz. 15.00); Můj příběh 200 kc. Oprawa muzyczna: „Old łatwa 8-10 km. Kierownik Anna Wolności 52: do 18. 2. na wysta- tuje się siedem chórów. Ze względu (11-13, godz. 17.30); Kraina lodu Boys Band”, wystąpi zespół „No Siekelowa, tel. 605 845 815. wy Agnieszki Grodzińskiej i Vitalii na kolędowy repertuar przegląd 2 (12, godz. 15.00); BYSTRZY- Feet”. Z balu powstanie też repor- SKRZECZOŃ – MK PZKO zapra- Shupliak pt. „Identity”. Czynna po, będzie miał charakter otwartego CA: Spider-Man (11, godz. 18.00); taż Telewizji Czeskiej do programu sza na bal pn. „Piracki rejs”, który wt, czw i pt: w godz. 8.00-19.00. koncertu noworocznego. CZ. CIESZYN – Central: Kłam- „Sąsiedzi” (Sousedé). Zgłoszenia odbędzie się w sobotę 25. 1. o godz. HAWIERZÓW-MIASTO, Biblio- Przed fachowym jury i publiczno- stwo doskonałe (10, godz., 16.30); przyjmuje Marian Horeczy, tel. 19.00 w sali restauracji „U Haladů” teka Miejska, „Galeria po scho- ścią zaprezentują się szkolne zespo- Amundsen (10, godz. 19.00); Za- 775 627 390 lub drogą mailową: po- w Skrzeczoniu. W programie wy- dach”, Svornosti 2: do 7. 2. wysta- ły śpiewacze ze szkół podstawo- kleté pírko (11, 12, godz. 15.30); [email protected]. stąpi zespół taneczny „Suszanie” wa zdjęć Romana Dzika pt. „Polska wych w Bukowcu, Bystrzycy, Trzyń- Na noże (11, 12, godz. 17.30); Koty CIESZYN – Dyskusyjny Klub Pro- z MK PZKO Sucha Górna, do tańca Sahara”. Galeria jest czynna w go- cu, Suchej Górnej, Jabłonkowie i (11, 12, godz. 20.00); CIESZYN – pozycji Koła nr 2 Macierzy Ziemi przygrywa M – Band Michał Veselý. dzinach otwarcia placówki. z Polskiego Gimnazjum w Czeskim Piast: Urwis (10-12, godz. 14.00); Cieszyńskiej zaprasza w środę 15. 1. Przedsprzedaż miejscówek w cenie MIEJSKI DOM KULTURY, sala Cieszynie. – Repertuar jest dowol- Mayday (10-12, godz. 15.45, 18.00; o godz. 17.00 do Domu Narodowe- 300 kc do 21. 1. od poniedziałku do Mánesa, ul. Osvobození, Karwi- ny, ale ponieważ przegląd odbywa 13, godz. 17.15); Jak zostałem gan- go na spotkanie z Danutą Chlup i czwartku w godz. 9.00-16.00 w biu- na-Nowe Miasto: do 19. 2. wysta- się w połowie stycznia, usłyszymy gsterem (10-12, godz. 20.15; 13, jej powieścią „Trzecia terapia”. rze ČMSS-Liška na Rynku T. G. Ma- wa fotografi ków hawierzowskich. głównie pieśni bożonarodzeniowe. godz. 19.30). GNOJNIK – Zarząd Macierzy saryka 942 w Boguminie, Tadeusz Czynna; po. śr, pt: w godz. 9.00- Czas prezentacji jednego chóru Szkolnej zaprasza na tradycyjny Guziur, komórka 604 576 461. 15.00; wt, czt: w godz. 9.00-19.00. wynosi 8 minut – powiedziała me- CO NA ANTENIE Bal szkolny PSP im. Jana Kubisza, UWAGA HKS ZAOLZIE! – Zapra- MUZEUM ZIEMI CIESZYŃSKIEJ, todyk Centrum Pedagogicznego który odbędzie się 18. 1. od godz. szam na uroczyste spotkanie no- SALA WYSTAW w Jabłonkowie, dla Polskiego Szkolnictwa Narodo- 19.00 w Domu Kultury w Trzycie- woroczne w czwartek 23. 1. o godz. Rynek Mariacki 14: do 29. 3. wy- wościowego w Czeskim Cieszynie, POLSKIE WIADOMOŚCI: ČT1 SM, żu. Tegoroczny bal będzie w duchu 14.00 w salce Kongresu Polaków stawa pt. „Wałasi na Śląsku Cie- Renata Czader. niedziela, wiadomości regionalne sportowym. W programie wystąpi przy ul. Grabińskiej 33. Można szyńskim”; stała ekspozycja pt. „Z Przegląd Szkolnej Działalności od godz. 6.00; powtórka na antenie zespół PZKO „Trzanowice” oraz skorzystać z przystanku linii miej- przeszłości Jabłonkowa i okolicy”. Śpiewaczej odbywa się co dwa lata ČT2, niedziela od godz. 19.20. wędryńscy gimnaści, gra Mr. Baby. skich autobusów przy dworcu kole- Czynne: po-pt: godz. 8.00-16.00; na przemian z Fes walem Piosenki POLSKIE AUDYCJE: po-pt: godz. KARWINA-DARKÓW – Chór mie- jowym (przy kantorze). Autobus nr nie: godz. 13.00-17.00. Dziecięcej. Jego organizatorami są 19.05 Ostrawa 107,3 MHz i Trzyniec szany „Lira” przy MK PZKO zapra- 721 wyjeżdża o godz. 13.25 i 13.45.  SALA WYSTAW w Hawierzo- Polskie Towarzystwo Artystyczne 105,3 MHz. sza na Festiwal kolęd i pastorałek Przystanek Grabińska-Osiedle. wie, Pavlovova 583/2: do 19. 4. „Ars Musica” oraz Centrum Peda- RADIO KATOWICE: „U Polaków w niedzielę 19. 1. o godz. 15.00 w wystawa pt. „Dotknij przyrody gogiczne. za Olzą” – niedz. godz. 8.10 na 103 kościele katolickim w Karwinie- OFERTA PRACY – Las”. Czynna: po-pt: godz. 8.00- (sch) FM. -Frysztacie. 16.00; nie: godz. 13.00-17.00. KARWINA-RAJ – Kluby Kobiet i  SALA WYSTAW w Orłowej-Lu- Seniora przy MK PZKO zapraszają POLSKIE GIMNAZJUM IM. JULIU tyni, Polna 964: do 28. 2. wystawa Uzdrowisko termalne członków na spotkanie noworocz- SZA SŁOWACKIEGO w Czeskim pt. „Słodka pokusa”; stała ekspo- ne 16. 1. o godz. 14.00 do Domu Cieszynie przyjmie od 1. 2. 2020 na zycja pt. „Orłowa – przeszłość i te- Velké Losiny PZKO. W programie wystąpi zespół skrócony etat (6 lekcji) nauczyciela raźniejszość”. Czynne: po-pt: godz. zatrudni do swego zespołu „Kończyce Małe”. fi zyki. Oferty można składać osobi- 8.00-16.00; nie: godz. 13.00-17.00. FIZJOTERAPEUTĘ Firmy budowlane Wymagamy: SWABUD (cz) i SWAKOŃ (pl) • wyższe wykształcenie zawodowe w zakresie fizjoterapii • komunikatywną znajomość języka czeskiego Przyjmujemy zlecenia na 2020 rok • bezkarność i sprawność medyczną w zakresie dociepleń budynków, Oferujemy: poddaszy i wykonawstwa domów www.glos.live • przyjemne środowisko pracy w czeskiej firmie rodzinnej od fundamentów, wymiany okien. • motywujące wynagrodzenie finansowe Kontakt: 776 218 494, 774 085 874, Aktualny serwis • zapewnienie zakwaterowania i wyżywienia 774 085 874 (CZ) • benefity firmowe Royal Spa Group +48 602 671 460 (PL) o Polakach na Zaolziu • dodatek na transport e-mail: [email protected] Szybka i fachowa realizacja zleceń Zainteresowanych prosimy o kontakt z menedżerem HR Ingrid Dortovą Cieszyn, Puńcowska 93

e-mailem: [email protected] -695 GŁ-016 www.swabud.cz G Ł

„Głos” nale- Przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury RC wydaje Kongres Polaków w RC, ul. Grabińska 33, 737 01 Czeski Cieszyn, IČO: 00535613, w wydawnictwie POL-PRESS, s.r.o. IČO: ży do Sto- 26792575 • Adres: Redakcja „Głosu”, ul. Strzelnicza 28, Czeski Cieszyn 737 01 • Redaktor naczelny: Tomasz Wolff, [email protected] • Zastępca redaktora naczelnego, redaktor sporto- warzyszenia wy: Janusz Bittmar, [email protected] • Redaktorzy terenowi: Danuta Chlup, [email protected] • Witold Kożdoń, [email protected] • Szymon Brandys, [email protected] • Foto- Dzienników reporter: Norbert Dąbkowski, [email protected] • Doradca ds. reklamy: Beata Schönwald, [email protected] • Projekt makiety: Jacek Utko • Telefony: sekretariat/centrala Mniejszo- 558 731 766, e-mail: [email protected] • www.glos.live • Pismo wychodzi we wtorki i piątki • Dostawę prenumeratorom prowadzi Česká pošta, s.p., oddělení periodického tisku, Olšanská ści Narodo- 38-9, 225 99 Praha 3. Zamówienia: www.periodik.cz, e-mail: [email protected] • Reklamacje tel. 800 300 302 • Kolportaż: PNS, a.s. • Druk: CZECH PRINT CENTER a. s. Na Rovince 876, wych i Et- 720 00 Ostrava-Hrabová • Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca. Zastrzega sobie również prawo ich redagowania i skracania • Numer ewidencyjny Ministerstwa Kultury RC: nicznych Eu- MK ČR E 588, nr Indeksu 42501, ISSN 2570-8708. ropy MIDAS Głos | piątek | 10 stycznia 2020 INFORMATOR ♩ 15

ŻYCZENIA PROGRAM TV

7.20 7.20 Żyj, nie licząc wcale lat, PIĄTEK 10 STYCZNIA Blinky Billa Baranek Shaun (s. Psi patrol (s. anim.) Looney Tunes 7.30 9.00 8.05 wciąż z rozkoszą patrz na świat! anim.) Studio Kolega Tenis: Show (s. anim.) Tom i Jerry Show Siłę ducha, myśli, nóg, TVC 1 ATP Cup 2020 Australia 13.30 Zapachy (s. anim.) 8.25 Jaś i Małgosia (bajka) niech jak dotąd daje Bóg! 5.59 Studio 6 9.00 Napisała: Morder- albańskiej kuchni z Miroslavem Donuti- 9.35 Elita (fi lm) 11.15 Poszlaka (fi lm) Niechaj młodość w duszy wre, stwo (s.) 9.50 Doktor Martin (s.) 10.35 lem 14.00 100. rocznica założenia Cze- 12.55 Legendy ringu (fi lm) 15.05 Skarb ogrzewając życie Twe! Opowiadaj (s.) 11.30 AZ kwiz 12.00 chosłowackiego Kościoła Husyckiego narodów (fi lm) 17.30 Trzej muszkiete- Pan FRANCISZEK BUJOK Południowe wiadomości 12.30 Sama 15.30 Po Czechach 15.45 Życie ssaków rowie (fi lm) 19.30 Wiadomości, sport, 14.00 14.45 16.35 17.05 20.20 z Bystrzycy w domu Reporterzy TVC W przyczepie po Słowacji pogoda Historia ojca chrzest- 16.00 16.55 17.50 22.10 22.40 dnia 13 stycznia 2020 obchodzi swój jubileusz Televarieté Losy gwiazd Kamera w podróży Cudowna nego (fi lm) Odłamki Dług Podróżomania 17.30 AZ kwiz 18.00 planeta 18.45 Wieczorynka 18.55 Wia- (fi lm) 0.45 Legendy ringu (fi lm). Najserdeczniejsze życzenia z okazji dziewięćdziesiątych urodzin, 18.25 19.20 a przede wszystkim błogosławieństwa Bożego składają: żona Maria oraz Wiadomości regionalne Gdzie domość od Ivana Medka Historie PRIMA 18.55 19.50 6.25 6.50 córki i syn z rodzinami. GŁ-001 mój dom? Prognoza pogody, przedmiotów Wiadomości w cze- Astro Boy (s. anim.) Super wiadomości, sport 20.05 Gliniarze i skim j. migowym 20.00 Hitler: Narodzi- Wings (s. anim.) 7.05 Bolek i Lolek na niemowlak (s.) 21.15 13. komnata Simo- ny zła (fi lm) 21.35 Władza (fi lm) 23.25 wakacjach (s. anim.) 7.15 Meteor Mon- ny Postlerowej 21.45 Wszystko-party Imię róży (s.) 0.15 Dicte (s.). ster Truck (s. anim.) 7.30 M.A.S.H. WSPOMNIENIA 22.45 Zawodowcy (s.) 23.40 Krymino- NOVA (s.) 8.00 Natura pod lupą 9.00 Prima log (s.) 0.40 AZ kwiz. 6.15 Oggy i karaluchy (s. anim.) 6.25 Zoom Świat 9.30 Słoneczna (s.) 11.00 TVC 2 Psi patrol (s. anim.) 7.15 Looney Tunes Partia 11.55 Poradnik domowy 12.45 Wszystko przemija – to przeznaczenie, 5.59 Dzień dobry 8.30 Cudowne przed- Show (s. anim.) 8.20 Tom & Jerry Show Poradnik Ládi Hruški 13.20 Polowanie lecz jedno zostaje – wspomnienie! szkole 9.00 Capri i inne wyspy Zato- (s. anim.) 8.40 Roszpunka (bajka) 9.50 na mysz (fi lm) 15.15 Wiatr w kieszeni W niedzielę, 12 stycznia 2020, minie trzecia rocznica, ki Neapolitańskiej 10.40 Tajemnicza Zimowa miłość (fi lm) 11.25 Dzwoń do (fi lm) 16.50 Marzyciel (fi lm) 18.55 Wia- kiedy na zawsze umilkło serce naszego Kochanego Brata Brazylia 11.30 Królestwo natury 11.55 TV Nova 12.05 Zamieńmy się żonami domości 19.55 Top Star 20.15 Wyciecz- 12.30 13.25 13.20 22.20 śp. OTTO JAWORKA Chcesz mnie? Perły baroku Opowieści na dobranoc (fi lm) ka (fi lm) American Hustle (fi lm) Trzy życia V. Pucholta 14.05 Tajemnice 15.10 Patrol (fi lm) 17.45 Minionki 1.00 Zaginiona córka (fi lm). z Trzanowic nazistów 14.55 Wielka Wojna Ojczyź- (fi lm) 19.30 Wiadomości, sport, pogoda długoletniego kierownika ZPiT „Olza”. niana 15.45 Marta Goebbels - pierwsza 20.20 Skarb narodów (fi lm) 22.40 Deja PONIEDZIAŁEK 13 STYCZNIA O chwilę wspomnień prosi siostra Irena z rodziną oraz dama trzeciej rzeszy 16.40 Wiadomość vu (fi lm) 0.55 Patrol (fi lm). tancerze zespołu. GŁ-009 od Ivana Medka 17.15 Pędzlem i macze- PRIMA TVC 1 tą 18.15 Zapachy albańskiej kuchni z 7.15 Przygody Bolka i Lolka (s. anim.) 5.59 Studio 6 9.00 Ojciec Brown (s.) Miroslavem Donutilem 18.45 Wieczo- 7.45 M.A.S.H. (s.) 9.10 Auto Salon 10.15 9.45 168 godzin 10.20 Gliniarze i nie- NEKROLOGI rynka 18.55 Jadę maraton 19.30 Ro- Prima Partička 11.15 Kochamy Cze- mowlak (s.) 11.30 AZ kwiz 12.00 Po- mantyczne zamki, Ren i Lorelei 19.50 chy 12.50 Zagadki kryminalne panny łudniowe wiadomości 12.30 Sama w Wiadomości w czeskim j. migowym Fisher (s.) 15.05 Zimowy zamek (fi lm) domu 14.00 Zbrodnia w domu (fi lm) 20.00 21.00 16.45 18.55 14.25 15.55 Żyłem z wami, cierpiałem i płakałem z wami, Cudowna planeta Imię Mój grzeszny mąż (fi lm) 105% alibi (fi lm) Napisała: nigdy mi, kto szlachetny, nie był obojętny… róży (fi lm) 21.55 Grzeszna dusza (s.) Wiadomości 19.55 Top Star 20.15 Sło- Morderstwo (s.) 16.45 Podróżomania J. Słowacki 23.20 Ukryty wymiar (fi lm) 0.55 Mi- neczna (s.) 21.30 Gliniarz (s.) 22.40 17.15 AZ kwiz 17.40 Czarne owce 18.00 Pogrążeni w głębokim żalu zawiadamiamy wszystkich strzowie budowniczy. Wiatr w kieszeni (fi lm) 0.15 S.W.A.T. Wiadomości regionalne 18.25 Gdzie jest krewnych, przyjaciół i znajomych, że dnia 6 stycznia NOVA Jednostka specjalna (fi lm). mój dom? 18.55 Prognoza pogody, wia- 2020 w wieku 61 lat zmarł nasz Kochany Mąż, Ojciec, 5.55 Śniadanie z TV Nova 8.50 Ulica (s.) domości, sport 20.10 Miejsce zbrodni Szwagier, Wujek, Kuzyn, Kolega i Sąsiad 9.45 Przychodnia w różanym ogrodzie NIEDZIELA 12 STYCZNIA Ostrawa (s.) 21.10 Most! (s.) 22.00 Re- śp. inż. BOGDAN KUBICZEK (s.) 11.00 Co o tym sądzą Czesi 12.00 porterzy TVC 22.40 Kryminolog (s.) 12.30 23.40 0.35 inspektor kontroli technicznej RC, Południowe wiadomości Krok za TVC 1 Zawodowcy (s.) AZ kwiz. zamieszkały w Wędryni pod nr. 914 krokiem (s.) 12.50 Przychodnia w róża- 6.00 Ciekawostki z regionów 6.25 O TVC 2 14.10 6.35 5.59 8.30 Pogrzeb Drogiego Zmarłego odbędzie się w najbliższym kręgu rodzin- nym ogrodzie (s.) Mentalista (s.) głupiej żonie (bajka) Zniknięcie Dzień dobry cudowne przed- 15.55 16.57 7.45 9.00 9.45 nym. W smutku pogrążona rodzina. GŁ-017 Dr House (s.) Popołudnio- aktora Bendy (fi lm) Proces (fi lm) szkole Kamera w podróży we wiadomości 17.30 Co o tym sądzą 9.05 Uśmiechy Elmara Klosa 9.45 Najwspanialsze mosty świata 10.35 Czesi 18.25 Ulica (s.) 19.30 Wiadomo- Kalendarium 10.00 Kamera na szla- Życie ssaków 11.25 Muzeum Střešovi- Byłaś powietrzem, którym oddychaliśmy i słońcem, ści, sport, pogoda 20.20 Harry Potter i ku 10.30 Obiektyw 10.55 F.L. Věk (s.) ce 11.45 Magazyn religijny 12.10 Klucz które nas ogrzewało. Zakon Feniksa (fi lm) 22.55 Sąsiedzi II 12.00 Pytania Václava Moravca 13.00 12.40 Czechosłowacki tygodnik fi lmo- 0.35 13.05 12.55 13.45 Z głębokim bólem i smutkiem zawiadamiamy, że (fi lm) Mentalista (s.). Wiadomości Tron z wrzosu (baj- wy Tajemnicza Brazylia w dniu 3 stycznia 2020 roku zmarła w wieku 97 lat na- PRIMA ka) 14.05 Bajka o ludzkiej duszy (bajka) Argentyna 14.40 Podróż po Tatrach sza Najukochańsza Mama, Babcia i Prababcia 7.10 Ninjago (s. anim.) 7.50 M.A.S.H. 15.00 100 + 1 królewna (bajka) 16.00 Wysokich 15.10 Przygody nauki i tech- (s.) 9.35 Policja w akcji (s.) 10.30 Niech Nasza piątka (s.) 17.05 Kiedy dorosnę niki 15.40 Historia lasu 17.15 Poszuki- śp. HELENA CELARKOWA stanie się miłość (fi lm) 12.15 Południo- (fi lm) 18.25 Co umiały nasze babcie, a wania rzeźnika z Lyon 18.15 Baroko- zamieszkała w Rychwałdzie we wiadomości 12.20 Agenci NCIS o czym my zapomnieliśmy 18.55 Pro- we serce Europy 18.45 Wieczorynka Kochała życie i nas. (s.) 13.10 Policja Hamburg (s.) 14.05 gnoza pogody, wiadomości, sport 20.10 18.55 Przez ucho igielne 19.20 Kawałek Nabożeństwo żałobne odbędzie się w dniu 10 stycznia Gliniarz i prokurator (s.) 15.05 Straż- Syndrom sztokholmski (fi lm) 21.25 168 drewna 19.50 Wiadomości w czeskim 2020 roku o godzinie 14.00 w kościele ewangelickim nik Teksasu (s.) 16.00 Agenci NCIS godzin 21.55 Gabinet doktora Honzáka j. migowym 20.00 Ludzkość: Nasza w Orłowej. Po ceremonii pogrzebowej nastąpi krema- (s.) 16.50 Popołudniowe wiadomości 22.45 105% alibi (fi lm) 0.15 Inspektor wspólna historia 20.50 Najwspanialsze cja. Zmarłą żegna rodzina. GŁ-008 17.00 Policja w akcji 17.55 Nakryto do Banks (s.). mosty świata 21.45 Ślady wilczych zę- stołu 18.55 Wiadomości 19.55 Top Star TVC 2 bów (fi lm) 23.25 Tess (fi lm) 2.10 Queer. Będziesz żyć dalej w sercach tych, którzy cię kochają. 20.15 Kochamy Czechy 21.50 S.W.A.T. 6.00 Teleranek 6.05 Zou (s. anim.) 6.25 NOVA 0.00 6.30 5.55 9.10 W głębokim żalu zawiadamiamy, że 5 stycznia 2020 w wieku 47 lat Jednostka specjalna (fi lm) Policja Bałwanek Albi Świnka Peppa (s. Śniadanie z TV Nova Ulica (s.) zmarł nagle nasz Ukochany Syn, Brat, Wujek, Kuzyn, Kolega, Przyjaciel w akcji. anim.) 6.40 Mila i tajemnica żółtego 10.00 Spece (s.) 11.00 Co o tym sądzą 7.05 12.00 śp. ZBIGNIEW SZTURC drzewa Pszczółka Maja (s. anim.) Czesi Południowe wiadomości SOBOTA 11 STYCZNIA 7.20 Baranek Shaun (s. anim.) 7.30 12.40 Krok za krokiem (s.) 13.00 Przy- Pogrzeb Drogiego Zmarłego odbył się w czwartek 9. 1. 2020 w kościele Studio Kolega 9.00 Czechosłowacki chodnia w różanym ogrodzie (s.) 14.15 ewangelickim w Bystrzycy. W smutku pogrążona rodzina. GŁ-018 TVC 1 tygodnik fi lmowy 9.15 Poszukiwania Mentalista (s.) 15.55 Dr House (s.) 16.57 6.00 Psia bajka 6.20 Siedem kruków czasu utraconego 9.35 Nie poddawaj Popołudniowe wiadomości 17.35 Co o 7.25 8.00 10.00 10.30 18.30 19.30 Wszystkim, którzy wsparli nas słowami otuchy i serdeczną myślą, na- (bajka) Uśmiechy Petra Vacka się plus Nie poddawaj się tym sądzą Czesi Ulica (s.) desłali kondolencje oraz uczestniczyli w uroczystościach pogrzebo- Gejzer 8.35 Ojciec Brown (s.) 9.20 Co- Wyprawy na hulajnodze 10.50 Tenis: Wiadomości, sport, pogoda 20.20 Spe- wych naszego Ojca lumbo (s.) 10.55 Wszystko-party 12.00 ATP Cup 2020 Australia 14.05 Chcesz ce (s.) 22.20 Ekspozytura (s.) 23.55 Bez Tydzień w regionach 12.25 Nasze hob- mnie? 14.35 Na pływalni z Ewą Sam- śladu (s.) 0.40 Mentalista (s.). śp. mjr. inż. arch. BRONISŁAWA FIRLI by 13.00 Wiadomości 13.05 Nimfa z ja- kową 15.00 Słowo na niedzielę 15.05 PRIMA pragniemy wyrazić serdeczne podziękowanie, wdzięczność i szacunek. skini zła (bajka) 13.50 Złota wyspa (baj- Magazyn chrześcijański 15.35 Maga- 7.05 Ninjago (s. anim.) 7.50 M.A.S.H. Specjalnie dziękujemy Konsulatowi Generalnemu Rzeczpospolitej Pol- ka) 14.30 Proces (fi lm) 15.45 Supermiss zyn religijny 16.00 Kot to nie pies 16.35 (s.) 9.30 Policja w akcji 10.25 Przypływ skiej w Ostrawie za zorganizowanie wojskowej asysty honorowej, księ- 2019 17.00 Absolutnie beznadziejna Ludzkość: Nasza wspólna historia 17.20 miłości (fi lm) 12.10 Południowe wia- dzu Januszowi Kożusznikowi za dostojne przeprowadzenie obrzędu sprawa (fi lm) 17.55 Kot to nie pies 18.25 Barokowe serce Europy 17.50 Laos na domości 12.15 Agenci NCIS (s.) 13.05 pogrzebowego, a także pani Renacie Wdówkowej z rodziną i panu Karo- Chłopaki w akcji 18.55 Prognoza po- falach Mekongu 18.45 Wieczorynka Policja Hamburg (s.) 14.00 Gliniarz i lowi Suszce za upiększenie pogrzebu muzyką i słowem. gody, wiadomości, sport 20.00 Piecze 18.55 Czy potrzebujemy skowronka? prokurator (s.) 15.00 Strażnik Teksasu Żona Hildegarda, córka Wiesława i syn Bohdan z rodzinami. GŁ-014 cały kraj 21.10 Grace - księżna Monako 19.20 Ciekawostki z regionów 19.50 (s.) 16.00 Agenci NCIS (s.) 16.50 Popo- (fi lm) 22.50 Inspektor Banks (s.) 0.25 Wiadomości w czeskim j. migowym łudniowe wiadomości 17.00 Policja w Najserdeczniejsze wyrazy współczucia i otuchy po bolesnej stracie Ojca Bolkoviny. 20.00 Powiesić go wysoko (fi lm) 22.00 akcji 17.55 Nakryto do stołu! 18.55 Wia- 23.40 0.30 19.55 20.15 śp. EUGENIUSZA MATUSZYŃSKIEGO TVC 2 Krakatit (fi lm) Propaganda domości Top Star Błękitny 6.00 Teleranek 6.05 Zou (s. anim.) 6.30 Palec na spuście (fi lm). kod (s.) 21.30 Skarby ze strychu 22.55 panu Markowi Matuszyńskiemu i całej rodzinie składa Zarząd MK Świnka Peppa (s. anim.) 6.45 Maciuś i NOVA Jak zbudować marzenie 0.00 Policja w PZKO w Karwinie-Frysztacie. RK-003 tęczowa nimfa 7.05 Dzikie przygody 6.10 Oggy i karaluchy (s. anim.) 6.30 akcji 0.50 Strażnik Teksasu (s.). 16 ♩ Głos | piątek | 10 stycznia 2020 POST SCRIPTUM

UŚMIECHNIJ SIĘ WEHIKUŁ CZASU Tak było...

...tak jest

• Dziś ponawiamy zaproszenie do zabawy i wycieczki w samo serce Beskidów. Na starych zdjęciach Czantoria oraz Nydek ze zbiorów Heleny Szymeczek z Nydku. Czekamy na współczesne ujęcia tych miejsc. W gazecie zamieścimy pierwsze bądź najlepsze zdjęcie, jakie dostaniemy. Fotografi e prosimy wysyłać na: [email protected] bądź [email protected].

KRZYŻÓWKA KOMBINOWANA

1

2 3

4

56 78

9

10 11 12 13

14

15 16

17 18

Rozwiązaniem krzyżówki jest drugoplanową rolę w fi lmie śród autorów poprawnych rozwiązań zostanie rozlosowana książka. Rozwiązania prosimy wysyłać na cytat, którego autorem jest Paulo „Wierny ogrodnik” Coelho de Souza – brazylijski pi- 14. modernizacja, kreatywność, We-mail: [email protected]. Termin upływa w środę 22 stycznia. Nagrodę książkową za poprawne rozwią- sarz i poeta. oryginalność zanie zadań świątecznych z 20 grudnia otrzymuje Stanisława Rzyman z Hawierzowa-Błędowic. Autorem 15. zaburzenie psychiczne dzisiejszej krzyżówki jest Jan Kubiczek. POZIOMO: zaliczane do grupy psychoz 1. deska pod oknem 16. mieszkanka Gocławia 2. działanie arytmetyczne 17. las mniejszych rozmiarów Rozwiązanie połączonego minikwadratu magicznego z 20 grudnia: BARSZCZ 3. zdrobnienie od męskiego 18. potrawa wigilijna z gotowanej imienia Izbylut pszenicy i utartego maku Rozwiązanie rozetki z 20 grudnia: GWIAZDA 4. eksponowanie, prezentowanie Rozwiązanie krzyżówki kombinowanej z 20 grudnia: DO SZOPY, HEJ PASTERZE produktów PIONOWO: ABAŻUR, AWANSE, 5. gulgoczący ptak domowy CELTIC, EPITET, ETANAL, 6. potocznie: nowe, nieużywane, FEUDAŁ, GIEROJ, IKSJON, ISZTAR, Znajdź nas Znajdź nas Znajdź nas np. samochody KAMERA, KOPIEC, LEPIEJ, na Twitterze na YouTubie na Facebooku 7. rygorystyczny system władzy LITWOS, ŁAWNIK, OBUWIE, 8. rzeka w Rosji, dopływ Oki OGÓREK, POKŁAD, POWIEW, 9. ROZWIĄZANIE POŻOGA, ROZETA, SLUMSY, DODATKOWE SMYKÓW, STATEK, STOŻAR, 10. bodziec, podnieta, zachęta do STWOSZ, ŚCIANA, TANIEJ, działania TCHIBO, YAMUNA, ZADUCH,   11. zabalsamowane zwłoki ZAMACH, ZNOWUŻ  12. broń osy, pszczoły 13. Rachel, brytyjska aktorka, Wyrazy trudne lub mniej znane: laureatka Oscara za NÓWKI, OSIETR, WEISZ