16-30 Shtator 2013

Presidenti Nishani dekreton emërimin e znj. Mimi Kodheli, ministër i Mbrojtjes MimiMimi Kodheli,Kodheli, ministrjaministrja ee rere ee MbrojtjesMbrojtjes

Më 11 shtator 2013, me propozimin e kryeministrit Edi Administrim Biznesi nga Universiteti i Lincoln, Nebraska, Rama, Presidenti i Republikës Bujar Nishani dekretoi SHBA në bashkëpunim me Universitetin e Tiranës prej emërimin e znj.Mimi Kodheli, Ministre e Mbrojtjes. Ajo vitit 2000 si dhe është diplomuar në Universitetin e Tiranës, ka lindur në Tiranë më 11 shtator 1964. Ajo është e martuar Fakulteti Ekonomik, Dega Financë në vitin 1986. Znj. me Lekën dhe kanë një djalë, Mikelin. Znj. Kodheli është Mimi Kodheli ka hyrë në politikë në vitin 2002, kur edhe Doktorante e Shkencave Ekonomike nga Universiteti i u bë Nënkryetare e Bashkisë së Tiranës. Në vitin 2005, Veronës, Itali, në bashkëpunim me Universitetin e Tiranës, ajo u emërua Prefekte e Qarkut të Tiranës... Fakulteti Ekonomik, prej vitit 2007. Ka një Master në FAQE 5

ORGANIZATA E BASHKUAR E VETERANËVE TË LUFTËS ANTIFASHISTE NACIONALÇLIRIMTARE TË POPULLIT SHQIPTAR (OBVL) GAZETË DYJAVORE. NR. 65 (296) 16-30 SHTATOR 2013. ÇMIMI: 20 LEKË Kryeredaktor: Halil RAMA Adresa: Ministria e Mbrojtjes, Tiranë. Email: [email protected]

71 vjet nga Kuvendi Tribuni i nacionalizmit shqiptar, Heroi i Demokracisë prehet në varrezat e Dëshmorëve të Kombitparësore i parë pluralist FiguraFigura ee AzemAzem HajdaritHajdarit apelonapelon Nga Valsin TANELLARI FiguraFigura ee AzemAzem HajdaritHajdarit apelonapelon Në fshatin Pezë, rreth 20 kilometra larg Tiranës, 71 vjet më parë më 16 shtator 1942, u mbajt Konferenca e Pezës, e njohur në historinë e popullit shqiptar si kuv- përpër unitetunitet ee bashkimbashkim kombëtarkombëtar endi i parë pluralist. Protagonistë të këtij kuvendi, ishin përfaqësues të krahinave, besimeve të ndryshme fetare, klasave dhe shtresave me bindje politike nga më të Kryetari i OBVL-së, ndryshmet. Kur u mor vendimi për thirrjen e Konferencës, vendi ndodhej i pushtuar Rrahman Parllaku nga Italia dhe i rrezikuar me asgjësim total të vlerave më të qenësishme kombëtare, (gjeneral-lejtnant në kurse shoqëria shqiptare e mbërthyer në probleme dhe kontradikta të mprehta poli- pension, Hero i tike, ideologjike dhe sociale. Në Pezë, ku- venduan nacionalistë, demokratë, komu- Popullit), nënkryetari nistë dhe zogistë, duke iu dhënë rrugëzgjidhje çështjeve të bashkimit të Myfit Guxholli dhe popullit si çështje kardinale për të ruajtur indentitetin kombëtar. Në këtë konferencë anëtarët e kryesisë: morën pjesë personalitete të rrymave të ndryshme politike, që nga Abaz Kupi, Sotir Budina, Vangjel Mustafa Gjinishi dhe Myslym Peza, që përfaqësonin shtresat patriotike të asaj Kokeri e Jorgji Terca kohe. Konferenca e Pezës u karakterizua bënë homazhe dhe nga debate të gjalla, disa herë të ashpra për probleme të rëndësishme të Luftës Anti- vendosën një kurorë fashiste Nacionalçlirimtare, të strategjisë dhe të taktikës së saj. Mendimet e patri- me lule pranë otëve vinin në këtë mbledhje nga pozicio- net , mentalitetet dhe interesat e ndryshme arkivolit me eshtrat e të delegatëve, respektivisht të forcave politike që ato përfaqësonin. "Pikëpamjet poli- Liderit të Lëvizjes tiko-shoqërore të rrymave të ndryshme nuk duhet të bëhen pengesa për luftën e popu- Studentore llit shqiptar", u theksua ndër të tjera në këtë konferencë. Vendimet e kësaj konference, FAQE 2 që zgjodhi Këshillin e Përgjithshëm, me kryetar Kamber Qafmolla, sekretar Mus- tafa Gjinishi dhe 7 anëtarë, patën jehonë PROTAGONISTË TË KUVENDIT 15 VJET PA NJERIUN QË ZË dhe ndikuan në organizimin e popullit sh- TË PEZËS ISHIN PËRFAQËSUES VENDIN E MERITUAR NË Vetëdija qiptar në ngjarjet e Luftës së Dytë Botërore. TË KRAHINAVE E BESIMEVE TË PANTEONIN E NDERIT TË Pa dyshim vendimi më i rëndësishëm NDRYSHME FETARE KOMBIT SHQIPTAR që mori Konferenca ishte krijimi i Frontit historike dhe Antifashist Nacionalçlirimtar, si një orga- nizatë mbipartiake, ku do të bënin pjesë të 71-vjet më parë - Dr. Ymer Dishnica, gjithë shqiptarët pa dallim feje apo bindje identiteti politike.Përsa i përket çështjes së Kosovës, delegatët vendosën që ajo të zgjidhej në Peza, Kuvendi i i sakrifikuari i bazë të principit të vetëvendosjes si e europian i parashikonte Karta e Atlantikut. Tani, mbas 71 vjetësh, mbetet i njëjti vlerësim për bashkimit të madh qëllimet dhe rolin historik të Konferencës Kosovës së Pezës, çka do të thotë që ajo i qëndroi historisë. Ajo ishte dhe mbeti një ngjarje e shqiptarëve Një nga figurat më simpatike, më të Nga Enver Hoxhaj rëndësishme e historisë, pikërisht për me- mençura, më fisnike dhe një nga sazhet që i dha vendit, në qendër të të cilave Nga Edip OHRI* udhëheqësit kryesorë të PKSh dhe LANÇ-it ministri i Jashtëm i Kosovës ishin liria dhe demokracia, bashkimi dhe qëndresa, fitorja dhe prosperiteti. ______FAQE 3 ______FAQE 4 ______FAQE 8 FAQE 2 16-30 Shtator 2013

Tribuni i nacionalizmit shqiptar, Heroi i Demokracisë prehet në varrezat e Dëshmorëve të Kombit FiguraFigura ee AzemAzem HajdaritHajdarit apelonapelon përpër unitetunitet ee bashkimbashkim kombëtarkombëtar • Kryetari i OBVL-së, Rrahman Parllaku (gjeneral-lejtnant në pension, Hero i Popullit), nënkryetari Myfit Guxholli dhe anëtarët e kryesisë: Sotir Budina, Vangjel Kokeri e Jorgji Terca bënë homazhe dhe vendosën një kurorë me lule pranë arkivolit me eshtrat e Liderit të Lëvizjes Studentore zem Hajdari, Heroi i njëkohësisht një ditë e angazhimit Lëvizja e Dhjetorit '90, e drejtuar prej Demokracisë, u shoqërua për të ardhmen për të plotësuar ën- tij, shënoi ndarjen nga diktatura ko- më 12 shtator në varrezat e drrën e tij që Shqipëria të jetë si e muniste dhe fillimin e demokracisë ADëshmorëve të Kombit, përmes një gjithë Europa. Ne do të na duhet të perëndimore dhe kjo ishte e do mbe- ceremonie të organizuar nga Bashkia tregojmë më shumë urtësi dhe tet sot e gjithë ditën rilindja e vërtetë e Tiranës, në 15 vjetorin e vrasjes së përgjegjshmëri që ëndrra e tij dhe e e Shqipërisë pas dekadash izolimi", tij. Për më shumë se dy orë në Pallatin gjeneratës së tij të bëhet realitet sa deklaroi Basha gjatë ceremonisë në e Kongreseve, qindra simpatizantë, të më shpejt". Varrezat e Dëshmorëve. afërm, miq e politikanë, si dhe veter- Më tej rreth orës 12:30 kortezhi Basha theksoi se Azem Hajdari anë të OBVL-së bënë nderimet e fun- i përmortshëm me arkivolin e ven- do të ketë përgjithmonë vendin e dit për Azem Hajdarin. Në homazhe dosur në shtratin e topit, u nis për në merituar në historinë e demokracisë morën pjesë personalitete të larta të Varrezat e Dëshmorëve, ku u zhvil- shqiptare. "Besoj se nuk ka asnjë jetës politike, Presidenti i Republikës, lua dhe ceremonia e rivarrimit. njeri të vetëm e të lirë në këtë vend besitë e revanshit. Sot figura e tij Drejtues. Në 31 mars 1991 Azem Bujar Nishani, Kryetari i parlamentit, Kryetari i Partisë Demokratike e që nuk i detyrohet atij për hapin që apelon për unitet dhe bashkim për Hajdari u zgjodh deputet i Partisë Ilir Meta, ministra të qeverisë Rama, njëkohësisht dhe i Bashkisë së Ti- hodhi në Dhjetor '90. Kujtesa e ko- vlerat kombëtare", u shpreh Basha, Demokratike të Shqipërisë për Shko- kryetarë të partive politike në vend, ranës, Lulzim Basha, në fjalën e tij mbit e ka regjistruar Azemin si nje- ndërsa shtoi se trashëgimia e testa- drën. Në 22 mars 1992 u zgjodh de- Ambasadorë të akredituar në vendin gjatë ceremonisë së rivarrimit, u riun që vrau frikën", tha kryetari i menti i tij politik i përkasin gjithë putet i Partisë Demokratike të Sh- tonë, si dhe studentë të dhjetorit '90, shpreh se "ai ishte prijësi i lëvizjes PD-së. shqiptarëve, pa dallim krahine apo qipërisë për Shijakun. Në 26 maj intelektualë, nismëtarë të lëvizjes për studentore prandaj edhe u vra. Se "Azemi u vra më 12 shtator '98. feje. 1996, u bë pjesë e Kuvendit si deputet demokraci, miq, shokë dhe kolegë të kishte qënë protagonist për hapjen Ai u vra se ishte prijësi i lëvizjes stu- Azem Hajdari u lind më 11 mars i Partisë Demokratike të Shqipërisë Azem Hajdarit. demokratike të vendit, se kishte dentore, u vra se kishte qënë protag- 1963 në qytetin e Bajram Currit. Ai për Bulqizën, dhe në 29 qershor 1997 Në emër të kryesisë së OBVL- qënë themeluesi i PD-së, se kishte onist për hapjen demokratike të ven- filloi studimet në Universitetin e Ti- si deputet i Partisë Demokratike të Sh- së, Kryetari Rrahman Parllaku (gjen- qënë mbrojtës i demokracisë dhe dit, se kishte qënë themelues i orëve ranës, Fakulteti i Shkencave Poli- qipërisë për Tropojën. eral-lejtnant në pension, Hero i Pop- çështjes kombëtare. Nuk është e të para dhe kryetari i PD-së nga dh- tike e Juridike në 1987, ku u diplo- Azem Hajdari, Heroi i Demokra- ullit), nënkryetari Myfit Guxholli dhe vërtetë se përmbysja e komunizmit jetor '90 deri në shkurt '91 dhe se mua në vitin 1993 për filozofi. Në cisë, mban titullin më të lartë të Re- anëtarët e kryesisë: Sotir Budina, u bë në mënyrë paqësore, lëvizja për kishte qënë mbrojtës i demokracisë vitin 1995 diplomohet si jurist, në publikës së Shqipërisë "Urdhërin e Vangjel Kokeri e Jorgji Terca bënë demokraci ka dhënë liderin e saj të dhe çështjes kombëtare. Nuk është Universitetin e Tiranës. Angazhimi Flamurit" dhe urdhërin më të lartë në homazhe dhe vendosën një kurorë parë. Sot figura e tij apelon për unitet e vërtetë se përmbysja e komunizmit i tij politik nis në dhjetor 1990 si Republikën e Kosovës "Medaljen e me lule pranë arkivolit me eshtrat e dhe bashkim për vlerat kombëtare". në Shqipëri u bë në mënyrë krejt udhëheqës i Lëvizjes Studentore, më Lartë të Lidhjes Shqiptare të Prizren- Liderit të Lëvizjes Studentore. "Ndonëse ka kaluar vetëm një de- paqësore. Lëvizja për demokraci ka tej si Kryetar i Komisionit Nismëtar it", të dhënë nga ish-Presidenti Ibra- Në një prononcim për mediat kadë e gjysëm nga dita e tij e rënies, dhënë liderin e saj të parë, ajo ka të krijimit të Partisë Demokratike. Në him Rugova. Azem Hajdari është Kryetari i Parlamentit dhe kreu i LSI, Azen Hajdari pason rilindasit më të paguar me gjakun e Azem Hajdarit, vitet 1991 - 1993 ai u caktua Nënkry- Qytetar Nderi i Tiranës dhe pothua- Ilir Meta, tha se "kujtimi i Azem Haj- shquar përsa i përket vlerësimeve dhe të cilin nuk e vranë në betejën bal- etar i Partisë Demokratike të Sh- jse i të gjithë bashkive dhe komunave darit do të jetë i paharrueshëm dhe nderimeve institucionale, sepse lore të fillimit, por në kulisat e pa- qipërisë dhe anëtar i Komitetit të saj të Shqipërisë.

pothuajse në një vijë drejtvizore. Azemi i vogël s'e njohu dot të atin. Edhe për këtë gjetje Nurija është Rudinën e pengoi e ëma ta shihte të PPeshaesha ee dhimbjesdhimbjes përpër AzeminAzemin krenare. vdekur. Ajo duhej ta mbante mend Nderim të veçantë shpreh motra vetëm të gjallë. Kiri e pa të rrëzuar e Dëshmorit të Atdheut, Heroit të me shpresën se do të ngrihej, ashtu Nga Halil RAMA praka për në Sharrë...dhe i Demokracisë, Liderit të Dhjetorit, shtatlartë siç kishte ndodhur edhe në duket pak si sëprapthi ndry- për Sali Berishën, liderin historik të atentatet e tjera. Kurse Fatmira, s'e Ndonëse autoritetet sh- shimi i kahjes së këtyre demokratëve që bëri realitet ëndër- la dhembjen që t'i mundë, por kujtoi tetërore dhe gjithë demokratët udhëtimeve për në Sauk tek rën dhe aspiratat e Azemit. Nëse buzëqeshjen e Azemit që trembte çdo e vërtetë i bënë nderimin e varrezat e "Dëshmorëve të para një viti në kuadrin e 100-vje- lot dhe frikë, kur i përcolli nga selia merituar duke varrosur eshtrat Kombit", pranë Monu- torit të pavarësisë së Shqipërisë, e PD-së drejt shtëpisë. tek "Deshmoret e Kombit", e mentit "Nënë Shqipëri" ku Berisha e ngriti Azemin në panteo- Azem Hajdari u shqua për vetitë motra e Azemit, Nuria është e do të prehet i qetë tribuni i nin e figurave më të shquara të ko- e tij, që në fillimin e Lëvizjes Stu- pushtuar nga një dhimbje e nacionalizmit shqiptar. Këtë mbit, atje ku ai e meriton më shumë dentore të vitit 1990 për të vazhduar thellë. 15 vjet pa dhe me dhimbje e shpreh fytyra e se kushdo, sërish sot ideatori i ndry- më pas me veprimtarinë e tij poli- Azemin! Pa njeriun më të saj e vrerosur, e shprehin shimeve të mëdha në Shqipërinë e tike, duke mbetur në kujtesën his- dashur të zemrës që 12 shta- lotët pambarim që s'po i sh- sotme europiane, realizuesi i inte- torike si një udhëheqës me vlera të torin e kobshëm të vitit të terojnë gjithë këto ditë. Por grimeve euroatlantike të Shqipërisë rralla demokratike e patriotike, për mbrapshtë 1998 u ekzekutua edhe kështu e përlotur ajo dhe frymëzuesi i gjithë shqiptarëve, të cilat atij i është dhënë, pas vde- nga dora vrastare e bishës di ta bëjë vlerësimin për ata këtu në Shqipëri, Kosovë, Maqedo- kjes, edhe Urdhri i lartë "Gjergj Kas- gjakatare që kërkonte rik- që po përmbushin më së ni, Mal të Zi, Preshevë e diasporë trioti Skënderbeu" nga Presidenti i thimin e skëterrës komuniste. miri amanetin e Äzemit. " I është bashkë me ta në nderimin që i Republikës. Ndërkohë, pranë tij për 15 vite jemi borxhli për jetë Lul- bëhet Azem Hajdarit. Mirënjohës Azem Hajdari do të mbahet mend me radhë. Çdo javë, çdo përv- zim Bashës, që edhe në këtë për jetë Sali Berishës, -shprehet si kalorës i lirisë dhe do të mbetet jetor ditëlindje e ditëvdekjeje, rast është projeksioni ynë. Nurija. Ajo vlerëson maksimalisht modeli i politikanit të ri për të guxu- Nuria, djemtë e vajzat, nipërit Kryebashkiaku që para një ata që nderojnë Azemin. Ai tashmë ar e për të mbrojtur vlerat që ai be- e mbesat, me kurora e tufa me viti ishtë ndër krysorët në është i veshur me pavdësi... son. lule, me lotë të pashtershëm nismën për vendosjen e Para 15 vitesh, vrasësit u Figura e Azem Hajdarit mbetet pranë varrit të Azemit. Madje monumentit në Qendër të shfaqën në formën e djallit dhe e në memorien e gjithsecilit si një njeri ajo ngrehinë varrmihëse në Qytetit "Studenti"nga ku goditën pa mëshirë. Ata ia kishin i veçantë e i papërsëritshëm, vetitë e Sharrë mund të konsiderohet si Azemi nisi betejën për menduar vdekjen prej kohësh. Vde- të cilit i përkasin një heroi kombëtar. "shtëpiza" e dytë e Nurije Haj- shembjen e komunizmit, kja i erdhi e vrazhdë. I ishte afruar Natyrisht që vitet kalojnë shumë darit. këtë përvjetor të 15-të të kushedi sa herë, por pa e frikësuar. shpejt, por Azemi mbetet në memo- Nuk ka dashuri më të madhe se kujtesë çastin e vendosjes së emrit ekzekutimit të tij, me përgjegjësinë Atë natë të 12 shtatorit 1998, erdhi rien e gjithsecilit, sidomos të miqve sa ajo e motrës për të vëllanë. Por të njeriut që do të bënte epokë të e kryetarit të PD po realizon varrimin me mot të keq. Duhej të binte shiu dhe të shokëve të tij. Një njeri shumë tek Nurija kjo është shumëfish më e ndritur në historinë e Shqipërisë. "Në e eshtrave të Liderit të Dhjetorit tek dhe të fikeshin dritat. Edhe në errë- i veçantë, me një karakter të fortë, madhe, sa dhe pesha e dhimbjes. shtëpinë tonë përdhese, kur lindi Varrezat e Dëshmorëve të Kombit", sirë, Azemi mendonte për dritën. Ai gati-gati të papërsëritshëm. Kjo është Sepse e ka rritur si vëllanë më të Azemi, babai ynë ndjesë pastë, er- -shprehet Nurija. Është ky treguesi ishte në betejë me lirinë e kufizuar. arsyeja që ne e kujtojmë Azemin jo vogël..,është kujdesur për të kur ka dhi e na tha se a keni menduar për më sinjifikativ i vlerësimit për vël- Dhe vdekja thonë se është e ëmbël vetëm në përvjetorin e rënies së tij, shkuar në klasën e parë duke i emrin?!...Dhe kur u ndesh me hesh- lanë tim, vëllanë e gjithë dhje- dhe e ndershme kur vdes për liri, por në çdo moment tjetër kur flitet mbështjellë librat....e ka përcellë e tjen tonë, tha se familja jonë përfaqë- toristëve të '90-tës, fryëmëzues i ndaj Azem Hajdari ishte një dhuratë për heronj. pritur kur shkonte e vinte nga shkol- son dhe trashëgon patriotizmin e sh- brezave të të rinjve demokratë që e madhe për mbarë shqiptarët dhe në Nëse para një viti Lideri historik la në Tiranë...... E ka mbështetur dhe qiptarëve ndër shekuj. Ndaj dhe do aspirojnë demokracinë e vërtetë. mënyrë të veçantë për demokratët i Dhjetorit u rikthye aty ku 23 vite inkurajuar si askush tjetër në atë dh- ta pagëzojmë me emrin e një Heroi Azemi tashmë do të jetë më anembanë vendit, të cilët me 12 sh- më parë u priu studentëve në një jetor të furishëm të '90-tës kur doli të dëgjuar siç ka qenë Azem Gali- pranë fëmijëve e bashkëshortes së tator të 1998-ës, e qanë si një hero lëvizje që do të merrte përmasa si uragan kundër sistemit më të egër. ca". tij shembullore, Fatmirës që për 15 dhe sot e kujtojnë si një martir të mbarëkombëtare për shembjen e një Kur u përball me të dhe e rrëzoi. Për Po përse ndjehet sot më e trish- vjet mban hapur derën për të gjithë demokracisë. prej diktaturave më të egra që kishte të gjitha këto, e motra Nurija sot nd- tuar se kurrë. Jo se nuk krenohet me ata që vijnë e nderojnë Azemin, më Çastet e jetës së shkurtër i bëri të njohur historia e njerëzimit, Azem jehet më krenare se kurrë për Azem- nderimet që po i bëhen nga bash- pranë shtatores së tij në Qytetin përjetshme. Familja e tij sot ngre Hajdari tashmë prehet pranë monu- in. këluftëtarët, dhjetoristët e '90-tës, "Studenti" dhe fare pranë Monu- kokën lart dhe kujton një të vërtetë: mentit "Nënë Shqipëri" me ëndërrën Nurija ishte vetëm 7 vjeçe atë 11 nga gjithë shqiptarët demokratë të mentit "Nënë Shqipëri" që ai aq Azemi vazhdon të zotërojë... e tij të realizuar: Shqipërinë anëtare mars të vitit 1963 kur do të lindte vërtetë, por sepse ishte mësuar ta shumë e deshi...Po ti vështrosh me Thjesht, vetëm iku. Fëmijën e vogël të NATO-s dhe me bashkimin e sh- Azemi. Me nostalgji ajo sjell në merrte çdo tre ditë rrugën nga La- vëmendje këto tre skaljone janë e la në barkun e bashkëshortes. qiptarëve në BE. FAQE 3 16-30 Shtator 2013 HISTORIA Protagonistë të Kuvendit të Pezës ishin përfaqësues të krahinave e besimeve të ndryshme fetare 71-vjet71-vjet mëmë parëparë -- PPeza,eza, KuvendiKuvendi ii bashkimitbashkimit tëtë shqiptarëveshqiptarëve Konferenca e parë pluraliste Nacionalçlirimtare e Pezës është vazhdim i Kuvendeve historike të popullit shqiptar për bashkim, sepse bashkimi është i vetmi kusht për të korrur fitore. Në Konferencë fitoi ideja që Shqipëria të ishte "Shqipëri e lirë, e pandashme, indipendente dhe demokratike" (Rez. fq.10). Si përfundim, Konferenca e parë pluraliste Nacionalçlirimtare e Pezës gjeti si zgjidhje më të përshtatshme për t'iu përmbajtur parimit të vetëvendosjes në fund të Luftës, ashtu siç e përmbante Karta e Atlantikut, për të cilën ishin zotuar aleatët e mëdhenj të koalicionit antifashist: SHBA, Rusia dhe Britania e Madhe. e opinionet mbarëshqiptare. Tirana, ishte nyja ku mund të grisej maska e manovrave dhe e demagogjive të okupatorit dhe bashkëpunëtorëve të tij vendas.

Bashkimi kombëtar, imperativ i kohës

Konferenca u përgatit për muaj të tërë, si nga militantët komunistë, ashtu dhe nga shumë patriotë e naciona- listë të qyteteve e krahinave të ndryshme të Shqipërisë. Sigurisht, dele- gatët nuk u ftuan me një fjalë goje, por me diskutime e debate të forta. Kishte ardhur koha që edhe populli Nga Edip OHRI* shqiptar të hidhej në luftë më me furi dhe kjo kërkonte organizim në shkallë Shtatëdhjetëenjë vjet më parë më kombëtare. 16 shtator 1942, u mbajt Konferenca Me luftë e sakrifica populli sh- e Pezës, e njohur në historinë e popu- qiptar do të krijonte kushte optimale llit shqiptar si kuvendi i parë plural- për të fituar lirinë dhe indipendencën ist. Protagonistë të këtij kuvendi, ish- kombëtare dhe do të bënte që Fuqitë in përfaqësues të krahinave, besim- e Mëdha të koalicionit antifashist ta eve të ndryshme fetare, klasave dhe shikonin me sy të mirë Shqipërinë dhe shtresave me bindje politike nga më ta respektonin fqinjët e tij ballkanik. të ndryshmet. Kjo konferencë ka hyrë Ky, qe pra, imperativi i kohës: "Nuk tashmë në Historinë e Shqipërisë si ka gjë që mbin e jep më shumë frut se caktohet në Rezolucionin e Konfer- këtë konferencë, për të cilat pati de- Shqipërisë, për një Shqipëri të lirë një nga ngjarjet më të rëndësishme të sa gjaku i derdhur". encës së Pezës; bate të forta ishin çështja e regjimit demokratike të pandarë dhe in- LANÇ të popullit shqiptar. Konferenca i zhvilloi punimet më Në Konferencën e parë pluraliste të brendshëm që do të kishte Sh- dipendente. Konferenca e Parë Pluraliste Na- 16 shtator 1942 në shtëpinë e Mys- Nacionalçlirimtare të Pezës, delegatët qipëria e çliruar dhe problemi i bash- cionalçlirimtare u thirr në kushtet kur lim Pezës. Delegatët të ardhur nga të shprehën dëshirën dhe vullnetin e kimit kombëtar me Kosovën e me Vazhdim i Kuvendeve historike Shqipëria kishte tre vjet e gjysëm e gjitha anët e Shqipërisë ishin përfaqë- plotë për një organizim të shëndoshë viset e tjera shqiptare të mbetura jas- të popullit shqiptar okupuar, e cila vuante nga regjimi i sues të të gjitha tendencave: të Na- të të gjithë shqiptarëve të vërtetë, pa htë kufijve në Shqipërinë e pasluftës. egër i pushtimit fashist dhe nga bash- cionalizmit Shqiptar, të PKSH, të Rin- dallim feje, krahine, klase dhe rryme Kështu çështjen e regjimit të Konferenca e parë pluraliste Na- këpunëtorët e brendshëm. Populli sh- isë Nacionaliste, të Rinisë Komuniste politike. brendshëm i takonte ta zgjidhte pop- cionalçlirimtare e Pezës është vazh- qiptar në këtë kohë, kudo po shtonte dhe të Rinisë Femërore Popullore 4.Krijimin e Këshillit Nacionalç- ulli në kushtet e pavarësisë së vendit dim i Kuvendeve historike të popul- urrejtjen, qëndresën dhe aksionet luft- Shqiptare. lirimtar si organ lufte në zonat e paç- nëpërmjet shprehjes së lirë të vull- lit shqiptar për bashkim, sepse bash- arake. Kudo në Shqipëri mbizotëronte Në Konferencë morën pjesë 22 liruara, i cili do të realizonte një sërë netit të vet. kimi është i vetmi kusht për të kor- një atmosferë lufte për çlirim. delegatë. Për drejtimin e punimeve u detyrash edhe në tokat e çliruara, si Në Konferencë fitoi ideja që rur fitore. Ideja për thirrjen e Konferencës zgjodh kryetar, Ndoc Çoba-ish dele- organe të pushtetit qeveritar. Shqipëria të ishte "Shqipëri e lirë, Sot populli shqiptar po ecën i së parë Nacionalçlirimtare nuk lindi gat i Kongresit të Lushnjës dhe anëtar Në Rezolucion konsiderohej e pandashme, indipendente dhe sigurtë drejt integrimit në Bash- vetëm nga shpirti liridashës e luftar- i qeverisë që doli nga ky kongres, at- rëndësia e Këshillave Nacionalçlir- demokratike" (Rez. fq.10). Si për- kimin Europian dhe në Aleancën e ak i popullit shqiptar dhe si rrjedhojë dhetar i dëgjuar. imtare, me anën e të cilave do të bëhej fundim, Konferenca e parë plural- Atlantikut të Veriut, drejt Europës e eksperiuencës së qeverisja lokale, mobilizimi i iste Nacionalçlirimtare e Pezës gje- së qytetëruar dhe demokratike, ash- trashëguar të kuvendeve, popullit për luftë e për kryeng- ti si zgjidhje më të përshtatshme tu siç bëri në vitet e vështira e të por këtë e diktonte edhe ritje. për t'iu përmbajtur parimit të vetëv- lavdishme të Luftës Antifashiste Na- faktori ndërkombëtar. Të gjithë delegatët pa për- endosjes në fund të Luftës, ashtu cionalçlirimtare duke u radhitur Në këtë kohë Lufta e jashtim u shprehën për realiz- siç e përmbante Karta e Atlantikut, përkrah koalicionit të madh anti- Dytë Botërore po imin e këtyre detyrave dhe nga për të cilën ishin zotuar aleatët e fashist botëror. shënonte kulme, po kjo pikëpamje Konferenca e mëdhenj të koalicionit antifashist: Megjithëse kanë kaluar 70 vjet ndërmerrej ofensiva në parë pluraliste Nacionalçlir- SHBA, Rusia dhe Britania e Mad- që kur u mbajt Konferenca e parë të gjitha frontet e lufti- imtare e Pezës iu përgjigj he. pluraliste Nacionalçlirimtare e meve kundra fashizmit, detyrave më të ngutshme të ven- Në fund Konferenca miratoi una- Pezës, ajo edhe sot e ruan aktualite- dhe në veçanti krijimi i dit; momentit historik, shtresave nimisht Rezolucionin që përmbante tin e saj. Ne shqiptarët si komb e si koalicionit antifashist të gjera kombëtare, pavarësisht në mënyrë të koncentruar gjithë pl- popull duhet të konsolidohemi dhe botëror (SHBA-BS-Bri- pjessëmarrjes së komunistëve taformën dhe që përcaktonte objek- të bëjmë realitet ëndërrën tonë të tani e Madhe), si dhe Trakti i 27 sh- Platforma e Konferencës përm- në të si organizatorë që hartuan dhe tivat dhe angazhimet drejt Kryeng- pashuar europiane. teteve, nënshkruar në Uashington, bante: platformën politike të saj. ritjes së Përgjithshme të armatosur. Ratifikimi së fundi nga Parla- Traktet e Londrës e të Moskës, i dhanë 1.Domosdoshmërinë e organizim- Në këtë plan, Konferenca e parë Konferenca e parë pluraliste Na- menti Europian i Marrëveshjes së hodh hov e nxitën shpirtin luftarak të it të luftës kundër okupatorit; pluraliste Nacionalçlirimtare e Pezës cionalçlirimtare e Pezës aprovoi Stabilizim Asocimit midis Shqipërisë rezitencës antifashiste në mbarë Eu- 2.Realizimin e bashkimit të pop- ishte e një rëndësie historike dhe e edhe Thirrjen që Këshilli i Përgjiths- dhe Bashkimit Europian është garan- ropën e robëruar nga nazifashizmi. ullit shqiptar në interes të LANÇ; vetmja rrugë e drejtë, reale për të hëm NÇ i drejtoi gjithë popullit sh- ci për një ecuri të mbarë të proces- Konferenca e parë pluraliste Na- 3.Krijimin e Frontit të përbashkët rifituar pavarësinë. qiptar, gjithë luftëtarëve, gjithë an- eve integruese, por njëherësh dhe cionalçlirimtare nuk u vendos rastë- si një levë që do të realizonte bash- tifashistëve, gjithë nacionalistëve pa detyrim madhor i secilit për të përm- sisht të mbahej në Pezë, por sepse kimin e popullit në Luftën Antifash- Debate të ashpra për dallim krahine, besimi, klase dhe bushur detyrimet që rrjedhin nga kjo pikërisht këtu në kryeqendrën e Sh- iste Nacionalçlirimtare dhe do t'i jepte formën e regjimit ideje që të grumbullonin të gjithë Marrëveshje historike. qipërisë zjente lufta për çlirim. Atje shtrirje kombëtare, duke e bërë plat- potencialin shpirtëror dhe material do të përballeshin të gjitha mendimet formën e saj pluraliste, ashtu siç për- Çështje të tjera që u ngritën në në shërbim të Luftës për çlirimin e *Sekretar i Përgjithshëm i OBVL FAQE 4 16-30 Shtator 2013

15 vjet pa njeriun qëzë vendin e merituar në panteonin e nderit të kombit shqiptar DrDr.. YmerYmer Dishnica,Dishnica, ii sakrifikuarisakrifikuari ii madhmadh Një nga figurat më simpatike, më të mençura, më fisnike dhe një nga udhëheqësit kryesorë të PKSh dhe LANÇ-it esëmbëdhjet vjet më parë, (më të botës". Paralel me studimet ai nuk doktor Ymerit, kështu ai ishte i 22 shtator1998) u nda nga jeta mund të mos vizitonte pyjet dhe par- detyruar të kalonte në ilegalitet të Pnjë nga figurat më simpatike, qet e rrethinave të Parisit, brigjet e thellë. Angazhohet në një aktivitet më të mençura, më fisnike dhe një plazhet e lumit Sena etj. Por ai ishte shumë të dendur e të rrezikshëm si nga udhëheqësit kryesorë të PKSh edhe një militant komunist që i kuadër kryesor në veprimtarinë drej- dhe LANÇ-it, ish kryetari i parë i përqafoi idetë e majta në Francën tuese të Qarkut të Korçës dhe në këtë OBVL, Dr.Ymer Dishnica. Ai ka antifashiste e cila ishte ngritur e kohë u kooptua si antar i KQ të qenë një nga figurat më simpatike, gjitha në këmbë për të mbrojtur lir- PKSh. Në Konferencën e Parë ANÇ më të mençura, më fisnike dhe një inë dhe demokracinë e kërcënuar nga të Pezës më 16.09.1942, Ymer Dish- nga udhëheqësit kryesorë të LANÇ- fashizmi italian, ai fankist spanjoll nica si delegat i PKSh, luajti një rol it. Ai u lind në fshatin Dishnicë më dhe nazizmi gjerman. të rëndësishëm organizativ, sidomos 21.2.1912, vetëm 4 km afër qytetit Në Evropë po frynin erërat e në marrëdhëniet e ndërsjellta me per- të Korçës. Ymer Dishnica është mos- barutit të luftës dhe po buçisnin sonalitetet nacionaliste. Në Pezë ai hatar me pavarësisë kombëtare dhe oshëtimat e artilerisë dhe aviacionit. u zgjodh antar i Këshillit të Përgjiths- është bir i denjë i një familje me tra- Gjatë qëndrimit në Francë doktori i hëm ANÇ të Përkohëshëm. Ymer dita të shquara atdhetare e cila i ka ri ka qenë për tetë vjet anëtar i PKF Dishnica gjatë kësaj kohe shpalosi dhënë Shqipërisë pesë dëshmorë, dhe drejtues i komunitetit antifash- fuqishëm të gjithë talentin e kapac- përfshi edhe një vëlla të doktor Y. ist shqiptar. itetet e tij inelektuale dhe organiza- Dishnicës. Ai është një nga vep- Gjatë qëndrimit në Francë, së tivo-teorike. rimtarët më të shquar antifashistë bashku me Nako Spirun, Qamil Në Konferencën e Parë të Vendit frankofonë të Shqipërisë. Çelën, Sejfulla Maleshovën, Dhori të PKSh (1943) u shqua për Njerëzit si Y.Dishnica kishin cilë- Samsurin, Gogo dhe Kozma Nushin zotërimin e aftësive oratorike brilan- si të ralla kulturore, komunikative e e shokë të tjerë, ka organizuar protes- te. propagandistike bindëse. Ai ishte i ta të fuqishme në mbështetje të pop- Më 4.7.1943 në Labinot të El- aftë të bisedonte bindshëm me njerëz ullit spanjoll kundër rebelimit fash- basanit, doktori zgjidhet antar i Sh- të natyrave dhe karaktereve të ndry- ist të Frankos dhe mbështetjes të tabit të Përgjithshëm të UANÇSh. shme. I edukuar në një ambient fs- vullnetarëve shqiptarë që luftonin në Në mbledhjen e rëndësishme të laudin Toton etj, një pjesë e të cilëve dhe punonte si pedagog në shkollën hatar por edhe qytetar si Korça apo Spanjë si: Mehmet Shehu, Skënder Mukjes, në muajin gusht të vitit më pas u burgosën dhe u persekutu- e mesme mjekësore. Më 2 janar Evropian si Parisi dhe Franca kishte Luarasi, Petro Marko, Mane Nisho- 1943, Ymer Dishnica, Mustafa Gjin- an, krijuan për herë të parë në Sh- 1950, me vendim të posaçëm dëbo- aftësi bindëse të çuditëshme. Agjita- va, Asim Vokshi, Justina Shkupi që ishi dhe një delegacion i gjerë për- qipëri, Lidhjen e Shkrimtarëve dhe het familjarisht nga Tirana për në tor i jashtëzakonshëm i tipit të ri an- ka punuar spitalet dhe infiermieritë faqësonte forcat e majta dhe Frontin morën vendim të botohej revista Berat ku punoi si drejtor i Drejtorisë tifashist, Ymeri e kuptonte me lehtë- me doktor Betynin e famshëm, NÇ, kurse Ballin Kombëtar e kryson- "Bota e Re", "Letërsia jonë" etj. Kjo të Shërbimit Shëndetësor, në spital si hallexhiun nga fshati, qyteti apo "Mjekun e tre kontinenteve" e shumë te Mitat Frashëri dhe një delegacion bashkësi ishte me prejardhje jo dhe në ambulancën e qytetit. Në qer- aleatët e huaj. Ai nuk ishte njeri i të tjerë. po aq i gjerë sa ai i Frontit NÇ. Ata vetëm nga PKSh dhe LANÇ por dhe shor të vitit 1955, për ironi të fatit, nënështruar dhe nuk ndjente komple- Ymeri ka pritur e përcjellë vull- biseduan gjerë e gjatë për ploblemet nga e majta sepse deri atëhere ishte me porosi të vetë kreut të piramidës kse inferioriteti ndaj askujt, sidomos netarët shqiptarë për në front. Të e Luftës së përbashkët kundër push- treguar një qëndrim sektar, çka ishte partiake, arrestohet dhe dënohet me ndaj përfaqësuesve të aleatëve. Me parin ndër ta ai ka takuar Petro tuesit dhe Shqipërisë etnike, çka e vërtetë. Pikërisht ato ditë, Sejfulla gjashtë vjet heqje lirie me akuzën për përfaqësuesit e forcave kundërshtare Markon e më pas edhe të tjerët. binte ndesh me synimet e Miladin Maleshova së bashku me doktor agjitacion e propagandë kundër sh- të djathta, doktor Ymeri bisedonte pa Popoviçit dhe Dushan Mugoshës si Ymer Dishnicën, pritën deri në me- tetit!!! Pas një viti, me ndërhyrjen e kërcënime dhe fyerje dhe ishte në Një nga aktivistët veteranë të emisarë të PK Jugosllave dhe snatë, në sallën e kinema Kosovës, njeriut që ndihmoi shumë financiar- gjendje të kuptonte kompromisin nga Grupit Komunist të J.B.Titos pranë KQ të PKSh që drej- shkrimtarin sovjetik me famë isht për krijimin e PKSh, xhaxhait të nënshtrimi. Korçës me kulturë të shëndoshë tonte Luftën në Shqipëri. Pikërisht botërore Ilia Erenburg, të cilin e sho- tij Esat Dishnica, i falet dënimi i Ministri i Shëndetësisë i qever- evropianoperëndimore për qendrimin korrekt në këtë qëronte dramaturgu fërngjisht folës mbetur (!), por kjo "falje" u shoqëru isë të parë demokratike shqiptare ish- mbledhje, u akuzua për oportunizëm Hetem Haxhiademi. Por kjo shme një tjetër vendim çnjerëzor të te gjithashtu anëtar i KQ dhe Byrosë Gjatë ditëve të prillit 1939, kur dhe u ndëshkua vetëm doktor Dish- këndijë demokracie dhe lirie sociale Komisionit të Dëbim-Internimeve. Politike të PKSh, anëtar i Këshillit trupat fashiste italiane pushtuan Sh- nica, ndonëse delegacioni i majtë siç ishte Lidhja e Shkrimtarëve të Ky organizëm vrastar stalinisto-en- të Përgjithshëm Antifash- përbëhej edhe nga disa Shqipërisë, Sindikatat apo bashkimet verist e internon doktor Dishnicën në ist Nacional Çlirimtar, personalitete me shumë Profesionale, Shoqata e Miqësisë qytetin e Beratit për një afat pesë besnik i kauzës antifash- influence të LANÇ-it. Ai Shqipëri-Rusi e cila fillimisht kishte vjeçar. Y. Dishnica, ndonse i inter- iste dhe komuniste dhe i qëndroi besnik plat- kryetarë: Zëvendëskryeministrin sh- nuar, pra i persekutuar politik, ishte bindjeve të tij të cilat i formës së miratuar me qiptar gjeneral lejtenat Koçi Xoxe, njeriu më i vlerësuar, më i respektu- kishte pëqafuar që shumë kohë nga KQ i PKSh. antarin e Byrosë Politike Nako Spi- ar nga populli i thjeshtë i qytetit dhe kohë para formimit të Gjithsesi, LANÇ-i vazh- ru, Hysni Kapo, Tuk Jakova e të tjerë, pacientët e tij të shumtë. Gjithsesi, PKSh kur ndodhej në donte e ky personalitet i u mbyt shumë shpejt nga regjimi dik- ai mbeti familjarisht atje ku ishte, i Francë. Ky personalitet i mençur dhe i shqur i saj, tatorial. izoluar dhe i mbikqyrur ashpër nga shquar i kapaciteteve të vazhdonte të militonte, Dr.Ymer Dishnica ishte i papaj- organet e Sigurimit të Shtetit, deri në mëdha, i kalonte përma- tejet i angazhuar, në or- tuar me diktatorin. Me E. Hoxhën, kohën e përmbysjes të diktaturës së sat e Shqipërisë, me in- ganet e LANÇ-it. Ai divergjencat e doktor Dishnicës kish- Enver Hoxhës dhe klikës së tij. Dok- tegritetin e tij intelektual drejtonte sektorët që i in filluar shumë herët dhe ishin të tor Dishnica, ndërkohë ishte shumë e moral. ishin ngarkuar dhe së papajtueshme. Diktatori njerëzit si i kujdeshëm, studionte dhe lexonte Më pas, Ymer Dish- bashku me mikun e tij të personalitetet e tipit të Y.Dishnicës, literature profesionale të përparuar nicën e përjashtuan nga zemrës profesor Sejful- me një integritet dhe pavarësi men- të kohës, por edhe i ndiqte me vë- KQ i PKSh dhe Byroja la Maleshova, i jepnin dimi shembullore, nuk mund t'i du- mendje e kujdes situatat politike të Politike dhe kështu filloi gjallëri dhe hare çdo tu- ronte si bashkëpunëtorë, ndaj edhe i kontinentit. Ai, gjithsesi e ndjente kalvari i tij i gjatë i të përndjekurit qipërinë, Ymer Dishnica me shokë, bimi apo aktiviteti politik të LANÇ- eliminoi apo i sakatoi fizikisht një shpresën e madhe të demokracisë politik. emigrantë, puntorë dhe studentë sh- it me qëndrimin e tyre gazmor dhe nga një, por nuk mundi kurrë t'i dhe liria politike dhe sociale, e cila qiptarë që bëheshin disa qindra, or- intelektual. Në Kongresin e Parë An- mposhtë moralisht as atëherë kur i me gjithse me shumë vonesë, po Kush ishte Ymet Dishnica? ganizuan manifestime të fuqishme tifashist Nacional Çlirimtar të burgosi për një kohë të gjatë apo i vinte më së fundi edhe në Shqipëri. dhe shkruan pamflete të fuqishme Përmetit (maj 1944), u zgjodh antar pushkatoi fizikisht. Doktor Dishni- Personaliteti i madh shqiptar Y. Arsimin fillor e nisi në vendlind- në gazetat dhe revistat e emigracionit i Komitetit Antifashist Nacional Çlir- ca si rezultat i aktivitetit të tij të jas- Dishnica, mundi më së fundi të kthe- je dhe përfundoi në Korçë, ndërsa shqiptar dhe atij të huaj sidhe botu- imtar për shëndetësinë, që kishte htëzakonshëm antifashist dhe luftar- het i lirë në Tiranë në vitin 1995, i arsimin e mesëm me rezultate të sh- an në shtypin antifashist francez. atributet e një Qeverie të Përko- ak, ka qenë i zgjedhur deputet i Ku- lodhur por optimist. I përndjekur, por këlqyera e përfundoi në Liceun ko- Duke qenë një nga aktivistët veter- hëshme Popullore. Më 22 tetor 1944, vendit Popullor që në legjislaturën e i pa përkulur nga shtypja e gjatë. mbëtar francez të këtij qyteti (1932). anë të Grupit Komunist të Korçës me në qytetin e Beratit u emërua min- parë dhe i nderuar me shumë deko- Në vitin 1994, me gjith moshën Pas kësaj Ymer Dishnica u nis për kulturë të shëndoshë evropianop- istër i Shëndetësisë i Qeverisë rata urdhëra dhe medalje të RPSh jo të re, zgjidhet kryetar i Organiza- në Francë ku do të studionte pë tetë erëndimore që mbante lidhje të rreg- Demokratike të Shqipërisë e cila hyri dhe të vendeve të tjera aleate. tës së Bashkuar të Veteranëve të vjet në Universitetin e Lionit dhe më ullta me Atdheun, kthehet në Korçë në Tiranën e çliruar më 28 nëntor Luftës Antifashiste Nacional Çlir- pas atë të Parisit për mjekësi (1932- si mjek i kualifikuar por edhe si an- 1944. Kalvari i mundimshëm i imtare të Popullit Shqiptar. 1941), duke u lauruar e specializuar tifashist me përvojë, hap klinikën e Paralel me punët dhe aktivitetin Dr.Ymer Dishnicës I nderuari Y. Dishnica vdiq në për patologji. tij mjekësore private para se sa të e përditshëm që ishte shumë i ngje- gjirin e familjes i qetë dhe i respek- Y. Dishnica nga natyra ishte njeri themelohej PKSh. Në këtë klinikë shur sepse në Shqipëri po ngrihej Në vitin 1947, Ymer Dishnica, tuar nga familjarët, të afërmit, miqtë, intelektual me kërkesa dhe kapac- kryheshin më shumë aktivitete poli- gjithçka nga e para në jetën sociale. për shkaqe thjesht politike, shkarko- shokët, veteranët dhe luftëtarët e itete të larta kulturore. Ai në ato vite tike antifashiste klandestine dhe Së bashku me profesor Sejfulla het nga detyra e ministrit të Shënde- LANÇ-it më 22.9.1998. Shoqëria kurrësesi nuk mund të mos vizitonte takime pune partie me antarët e gru- Maleshovën, doktor Ymer Dishnica, tësisë dhe lihet në dispozicion të shqiptare humbi kështu një njeri Tyleritë dhe muzeumin e famshëm peve atdhetare, se sa vizita mjekë- Dhimitër Shuteriqi, poetin Mark ministrisë së Punëve të Jashtme në emblematik, të edukuar, të shkollur, të Luvrit sidhe muzetë e shumtë të sore. Ndoja, publicistin Shefqet Musarai, një punë të dorës së fundit. Me të përkushtuar dhe të kulturuar në Parisit dhe qyteteve të Francës, ar- Kishte filluar LANÇ e popullit shkrimtarin Petro Marko por edhe dëshirën e tij, doktori heq dorë për- shkallën më sipërore që do të kujto- kitekturën klasike dhe moderne të shqiptar për jetë a vdekje. Shumë me At V. Prenushin, Andrea Xegën, fundimisht nga politika, veshi bluzën het për një kohë shumë të gjatë dhe Francës. Ai vizitoi teatrot dhe galer- shpejt policia sekrete e pushtuesve Dhimitër Paskon, Nexhat Hakiun, e badhë të mjekut patolog dhe filloi do të zerë vendin e merituar në pan- itë e shumta të arteve të "kryeqytetit ra në gjurmët e aktivitetit politik të Sterjo Spasen, Vedat Kokonën, Se- punën në spitalin e Tiranës (1948) teonin e nderit të kombit shqiptar. FAQE 5 16-30 Shtator 2013

Presidenti Nishani dekreton emërimin e znj. Mimi Kodheli, ministër i Mbrojtjes MimiMimi Kodheli,Kodheli, ministrjaministrja ee rere ee MbrojtjesMbrojtjes

ë 11 shtator 2013, me pro pozimin e kryeministrit D E K R E T MEdi Rama, Presidenti i PËR Republikës Bujar Nishani dekretoi EMËRIM MINISTRI emërimin e znj.Mimi Kodheli, Min- istre e Mbrojtjes. Ajo ka lindur në Në mbështetje të nenit 93 dhe 98, pika 1 të Kushtetutës së Shqipërisë, me Tiranë më 11 shtator 1964. Ajo është propozim të Kryeministrit, e martuar me Lekën dhe kanë një djalë, Mikelin. Znj. Kodheli është D e k r e t o j Doktorante e Shkencave Ekonomike nga Universiteti i Veronës, Itali, në Neni 1 bashkëpunim me Universitetin e Ti- ranës, Fakulteti Ekonomik, prej vitit Zonja Mimi Kodheli, emërohet Ministër i Mbrojtjes. 2007. Ka një Master në Administrim Biznesi nga Universiteti i Lincoln, Neni 2 Nebraska, SHBA në bashkëpunim me Universitetin e Tiranës prej vitit 2000 Ky dekret hyn në fuqi menjëherë. si dhe është diplomuar në Universite- tin e Tiranës, Fakulteti Ekonomik, Nr. Dekretit 8307 Dega Financë në vitin 1986. Znj. Tiranë, më 11 shtator 2013 Mimi Kodheli ka hyrë në politikë në vitin 2002, kur edhe u bë Nënkryetare PRESIDENTI I REPUBLIKËS e Bashkisë së Tiranës. Në vitin 2005, BUJAR NISHANI ajo u emërua Prefekte e Qarkut të Ti- ranës dhe në vitin 2009 u zgjodh De- Mimi Kodheli gjatë legjislaturës vëmendshëm kur aty është një grua putete e Kuvendit të Shqipërisë duke së kaluar ishte anëtare e Komisionit për shkak se ajo përfaqëson njëfarë mbajtur pozicionin e Nënkryetares së të Ekonomisë dhe Financave në Ku- kompensimi," thotë ajo. Komisionit të Ekonomisë dhe Fi- vendin e Shqipërisë. Shumë do e shohin atë si Zonjën nancës përgjatë gjithë legjislaturës. "Unë isha njësoj e surprizuar si e Hekurt. "Por unë nuk e shoh kësh- Që prej vitit 2007 e në vazhdim është të tjerët" është shprehur Mimi Kod- tu," thotë ajo. Faktin që tani do mar- Anëtare e Kryesisë së Partisë Social- heli, ditën që është përzgjedhur nga rë përsipër dikasterin e mbrojtjes, e iste. Ajo është trajnuar në fusha të kryetari i partisë së saj, Edi Rama, si sheh si pjesë të emancipimit. ndryshme si ato të tregjeve ndërko- ministrja e re e Mbrojtjes. Shqipëria është anëtare e NATO- mbëtare dhe të letrave me vlerë, treg- Ekonomistja 49-vjeçare deri më s dhe kjo aleancë është shumë popu- jet e punës dhe të investimeve, tra- tani është marrë në parlament me llore në vend për shkak të luftës në jnim për ndërmarrjet të vogla e të çështjet të buxhetit të ushtrisë. Tani, Kosovë. Gjithashtu Shqipëria ishte mesme, ekzaminim dhe menaxhim në qeverinë e dominuar nga social- pjesë e aleancës së George Bush në ishte në Bazën Detare të Pashaliman- Mbrojtjes, z. Arben Imami, ministri bankar. Ajo ka marrë pjesë në një pro- istët, ajo do të jetë një shembull se si luftën e Irakut. it ku u zhvillua "Dita e Vizitorëve të i Forcës së Sigurisë së Kosovës, z. gram të Departamentit Amerikan të Shqipëria patriarkale po bën një hap Ajo është në politikë që prej 13 Shquar" të stërvitjes së koduar "Al- Agim Çeku, shefi i Shtabit të Shtetit të titulluar "Gratë në Politikë" drejt barazisë gjinore. vitesh. Në kohën e lirë ajo qëndron banian Lion 2013". Kjo stërvitje u Përgjithshëm i FA, gjeneralmajor si dhe atë të titulluar "Politikat e Sig- Kodheli është mësuar me betejat me dëshirë në shtëpi "për shkak se zhvillua në kuadër të bashkëpunimit Xhemal Gjunkshi, Komandanti i urisë Kombëtare"- Qendra Europiane në domenet e meshkujve. Në zgjedh- unë kam kaq pak kohë", thotë grua- midis FA të Shqipërisë dhe FA të FSK, gjenerallejtënant Kadri Kast- e Sigurisë, Marshall. Znj. Kodheli jet e 23 qershorit ajo garoi në Lezhë, ja, që është krenare për karrierën e Mbretërisë së Bashkuar. Të pran- rati, ambasadori i Mbretërisë së zotëron gjuhën angleze dhe italiane, në veri të Shqipërisë ku ka 'njerëz të saj, "por kryevepra ime është djali ishëm në këtë aktivitet ishin: presi- Bashkuar në vendin tonë, z. Nicho- si dhe njeh mjaftueshëm gjuhën armatosur, papunësi të lartë dhe im 24 vjeçar". denti i Republikës së Shqipërisë, z. las Cannon, si dhe personalitete të frënge dhe spanjolle. kriminalitet'. "Njerëzit atje janë të Më 2 shtator, Znj.Kodheli mori Bujar Nishani, ish ministri i tjera politike dhe ushtarake. FillonFillon vitiviti ii riri akademikakademik nënë AkademinëAkademinë ee ForcaveForcave tëtë ArmatosuraArmatosura

Më 09 shtator 2013, në sallën e gjeneralmajor Xhemal Gjunkshi, prania e një audience të zgjedhur shefat e Shtabit të vendeve që dër- Kursi i Lartë i Sigurisë dhe auditorit të Komandës së Doktrinës në fjalën e tij u shpreh se, ceremo- të përbërë nga pjesëmarrës, ek- guan pjesëmarrës në këtë kurs, si Mbrojtjes ka filluar për herë të dhe Stërvitjes (KDS) u zhvillua nia e hapjes së vitit akademik në spertë vendas, si dhe lektorë të dhe të gjithë akademistët e Kursit parë si Kolegj i Mbrojtjes, në vitin ceremonia e hapjes së vitit të ri ak- Akademinë e Forcave të Armato- shquar nga vendet aleate e rajoni, të Lartë të Oficerit, Kursit të Ko- 1995. Nga viti 2007, Kolegji i ademik 2013-2014. Viti akademik sura dhe institucionet e tjera të ar- do të jetë me siguri një vlerë e mandës dhe Shtabit të Përgjiths- Mbrojtjes kthehet në Kurs i Lartë ushtarak përfshin Kursin e Lartë të simimit ushtarak është një ngjarje vërtetë e këtij kursi, si dhe do të hëm dhe Kursit Themelor të Ofic- për Sigurinë dhe Mbrojtjen Sigurisë dhe Mbrojtjes, Kursin e e shënuar për të gjithë ne. Kjo lid- shërbejë për inkurajimin e bash- erit të Shtabit. Gjithashtu, ai ka (KLSM) me pjesëmarrje të gjerë Lartë të Oficerit, Kursin e Ko- het direkt me një nga prioritetet këpunimit rajonal, integrimin e kërkuar prej tyre angazhim dhe të ushtarakëve edhe nga vendet e mandës së Shtabit të Përgjithshëm, tona kryesore që ka të bëjë me ar- gjithë rajonit në të ardhmen, çuar- përkushtim maksimal për përvetë- rajonit. Aktualisht, në këtë kurs Kursin Themelor të Oficerit të Sh- simimin dhe kualifikimin e person- jen përpara të shpirtit të mirëkup- simin e programit, por edhe për të marrin pjesë ushtarakë nga Turqia, tabit. Të pranishëm në këtë cere- elit me dije dhe informacion bash- timit, ndërtimit të besimit në vler- sjellë në auditorët e Akademisë ek- Rumania, Kroacia, Greqia, Azer- moni ishin: shefi i Shtabit të këkohor, aq të domosdoshëm në at e paqes, lirisë dhe sigurisë së speriencën e tyre të çmuar nga rep- bajxhani, Kosova e Maqedonia. Përgjithshëm të FA, gjeneralmajor sfidat dhe përgjegjësitë me të cilat përbashkët", - është shprehur gjen- artet dhe njësitë ku shërbejnë. Pjesëmarrës të kurseve të më- Xhemal Gjunkshi, zëvendësshefi i përballemi aktualisht dhe në të eralmajor Gjunkshi. Akademia e Forcave të Arma- parshme kanë qenë ushtarakë nga Shtabit të Përgjithshëm i FA, gjen- ardhmen. "Një numër programesh Më tej, gjeneralmajor Gjunkshi tosura përfaqëson nivelin më të Italia, Mali i Zi, Bosnja Hercegov- eralmajor Viktor Berdo, ambasa- startojnë sot në institucionet arsi- ka shprehur bindjen e tij se, oficerët lartë të arsimimit dhe kualifikimit ina, Serbia etj. dori i Greqisë, z. Leonidas Ro- more të KDS, dhe mozaiku i tyre që do të ndjekin këtë vit kurset në në Forcat tona të Armatosura. Në Qëllimi i këtij kursi është për- kanas, atashetë ushtarakë të akred- përfshin gati të gjitha nivelet e ar- Akademinë e Forcave të Armato- këtë Akademi zhvillohen kurset gatitja e drejtuesve ushtarakë dhe ituar në vendin tonë, përfaqësues simimit dhe kualifikimit në FA, për sura do të pasurojnë më tej dijet e institucionale si Kursi Themelor i civilë të pajisur me mirëkuptimin të zyrës së CUBIC dhe ODC, gjen- personelin ushtar, nënoficer, oficer tyre nëpërmjet shkëmbimit të për- Oficerit të Shtabit, Kursi i Ko- dhe vendosmërinë e nevojshme eralë dhe ushtarakë të tjerë të lartë dhe civil, që shërben në Forcat e vojës dhe mendimeve, si edhe do mandës dhe Shtabit të Përgjiths- për t'u ballafaquar dhe për t'u dhënë të Ministrisë së Mbrojtjes dhe Sh- Armatosura dhe institucionet e të kenë mundësinë të krijojnë vlera hëm, Kursi i Lartë i oficerit, si dhe zgjidhje ndryshimeve dinamike që tabit të Përgjithshëm, si dhe të ftu- tjera të sigurisë. Ndaj me këtë rast, profesionale dhe miqësore, të cilat Kursi i Lartë për Sigurinë dhe kërkohen në strukturat e Mbrojtjes ar të tjerë. ju përshëndes dhe ju uroj një fillim do të jetojnë gjatë edhe pas përfun- Mbrojtjen. Zhvillohen gjithashtu dhe Sigurisë Kombëtare dhe Fjalën e hapjes në këtë ceremo- sa më të mbarë! Ministria e dimit të tyre. Me këtë rast ai ka dhe programe mastër profesional, Ndërkombëtare, për të dhënë kon- ni e mbajti komandanti i KDS, Mbrojtjes, Shtabi i Përgjithshëm falënderuar për mbështetjen dhe mastër shkencor dhe doktoraturë tributin e tyre në përballimin e sfi- gjeneral brigade Bardhyl Hoxha. dhe unë personalisht, besojmë se besimin, ministrat e Mbrojtjes dhe në fushën e sigurisë dhe mbrojtjes. dave të ardhshme të sigurisë. Shefi i Shtabit të Përgjithshëm, FAQE 6 16-30 Shtator 2013 NJËNJË HISTHISTORIORI LALAVDIEVDIE EE MIQËSISEMIQËSISE SHQIPTSHQIPTAROARO AMERIKAMERIKANEANE

Mal Berisha tashmë e njohur thuajse nga të gjithë jo vetëm në Shqipëri (madje ndosh- enja e avionit amerikan C53 ta më pak në Shqipëri) por edhe jas- D me datë 8 nëntor 1943 htë e sidomos në ShBA, Izrael dhe Rshënoi rastin e parë dhe të në përgjithësi në botën hebreje ane e fundit në historinë e Luftës së Dytë mbane botës. Kjo është historia e Botërore që një ekip infermierësh, mrekullueshme e Shpëtimit të Hebre- ushtarakësh dhe pilotësh amerikanë jve në Shqiëri, jo vetëm të atyre që të rrëzoheshin me avion në një zonë ishin banorë dhe hebrej shqiptar por të okupuar naziste gjermane dhe të të qindra në mos mijëra të tjerëve të shpëtonin. Kjo ndodhi në Shqipëri. cilët të vënë përpara alternativës së vdekjes ose jetës, zgjodhën Sh- SHQIPTARI MIKRPITËS: qipërinë si i vetmi vend në Europë Ka shumë kombe në botë të cilët ku mund t'i shpëtonin Hollokaustit. krenohen për cilësitë e tyre. Dikush Shqipëria ishte zgjedhja e tyre për për letersinë, dikush për muzikën, jetën duke sfiduar kështu vdekjen me dikush për industrinë dhe shpikjet e rrezikun që shqiptarët morën mbi mëdha, dikush për luftërat dhe vete. strategët… Historia e fisnikëvë shqiptarë në Historia ka kultivuar tek secili të vërtetë ka lozur dhe po luan një komb dicka të vecantë që e bën atë rol shumë të madh jo vetëm në më unik, më të respektuar ose ndosh- mardhënjet me shtetin e Izraelit por ta edhe më pak të respektuar… më shumë se kaq në ndihmesën që Ne shqiptarët krenohemi për be- lobet hebreje kudo në botë dhe sën kur ka kombe tjera që krenohen veçanërisht në ShBA japin për për pabesinë; Krenohimi për mbarëvajtjen e punëve të kombit sh- erësh, ushtarakësh dhe pilotësh vonë mbi Shqipëri. Sikur nuk mjaf- vetëm një ka-zgjedhe të cilin të zotët mikrpitjen kur ka popuj banorët e të qiptar si në Shqipëri ashtu edhe në amerikanë të rrëzoheshin me avion toi moti i keq i asaj dite, një mospër- e sakrifikuan për miqtë, pa asnjë cilëvë po t'ju trokasë dikush në derë, Kosovë dhe Maqedoni. Por shpëti- në një zonë të okupuar naziste gjer- puthje e parullës ditore të përdorur shpërblim. Pas dy ditë qëndrimi tur- thërrasin policine, ndërkohë që ne mi i hebrejve nuk përbën të vetmin mane dhe të shpëtonin. Kjo ngjau nga Kulla e Drejtimit të avionëve ma e amerikanëve bëri një hyrje shqiptarët e hapim derën dhe i japin rast kur shqiptarët kanë shpalosur pikërisht në Shqipëri dhe u pasua nga amerikane në Bari dhe kontraparul- "spektakolare" në qytetin e Beratit, i strehë, bukë e ndihmë jo vetëm virtytin e tyre të mikritjes dhe respe- një sagë dy mujore përpjekjesh për lës që kishin marrë pilotët e vështirë- cili ishte nën kontrollin gjerman. mikut, por edhe të panjohurit, mad- ktit për të huajin... të shpëtuar në një udhëtim të pa- soi pranimin e tyre në pistat e Barit Këta njerëz të dëshpëruar në fillim u je edhe pse kjo mund të kërkojë shembullt në këmbë ose me mushka dhe shtoi rrezikun e një përplasje morën si pjestarë të forcave aleate sakrifica të mëdha deri në rrezik jete 8 NËNTOR 1943, nëpër fshatrat jugore nga Peshtani i fatale të avionit. Pas një odiseje të dhe tërë qyteti u gëzua për ose flijim… AEROPLANI USHTARAK Beratit deri në Korçe e kthim në tmerrshme prej pesë orësh, kur "zbarkimin" e tyre. Por shpejt gëzi- Pikërisht një virtyt kaq i mrekul- AMERIKAN C 53D ME 30 Gjirokastër dhe Vlorë. pasagjerët dhe ekipi humbën çdo mi i ardhjes së tyre u shua dhe ven- lueshëm i shqiptarëve ka bërë që në VETË RRËZOHET NË PESH- shpresë ulje të rregullt në tokë, pi- din e tij e zuri kujdesi njerëzor i man- historinë e vonë të kohës së Luftës TAN, BERAT. "ZBARKIMI" I SUPOZUAR lotët bënë një tentativë ulje diku në ifestuar në këtë qytet edhe për të huaj së Dytë Botërore shqiptarët të Me 8 nëntor 1943 një ngjarje e I TRUPAVE ALEATE NË Shqipëri, në një fushë fluturimi avi- të tjerë e veçanërisht për hebrejtë e rregjistrojnë ngjarje nga me intere- zakontë për Luftën e Dytë Botërore SHQIPËRI onësh pa ditur se ku ishin, por shumë asaj kohe që po ashtu ruheshin nga santet, më të bukurat, më humanet, por e pazakonte për dëgjuesin e Aeroplani C53D i cili do të trans- shpejt, pak para zbritjes, dalluan se gjermanët. Qyteti ishte kthyer në një më njerzoret dhe më të mahnitshmet sotëm futi në analet e historisë së portonte Njësinë Mjeksore 807 të do të uleshin në një fushë ajrore të strehë për hebrejtë që po mblid- në vetë historine e njerëzimit të asaj mardhënjeve Shqipëri - Amerike Evakuimit Ajror që vepronte në pra- kontrolluar nga forcat pushtuese ush- heshin nga vende të ndryshme të kohe. Janë ngjarje të cilat janë reali- njerën nga ndodhitë më interesante, pavi u nis nga Catanja, Itali për të tarake gjermane. Pilotët hoqën dorë Europës. Pas disa ditësh në qytet, të zuar dhe mbajnë autorësi kolektive më të habitshme më dramatike, më aderuar në Bari. Fluturimi filloi në nga kjo tentativë dhe u ngritën përsëri frikësuar se mos zbuloheshin nga dhe janë kryer nga njerëzit e thjesh- të shkëlqyera por edhe me fundin më orën 09.00 të mëngjesit me 30 vetë për të bërë ulje të detyruar në një arë gjermanët dhe të ndihmuar nga ban- të të popullit shqiptar që nuk kanë fatlum, falë virtytit shqiptar të besës në avion. Pas një nisje të qetë dhë të të korrur misri diku në fshatin Pesh- orët e qytetit ata u larguan thuajse tan në malet midis Elbasanit dhe nëpër këmbët e gjermanëve për në Beratit. Asnjëri prej atyre njerëzve jug të qytetit drejt Malit të Tomorrit. nuk e dinte se në çfarë cepi të botës i Një pjesë e tyre e vogël u nda nga kishte përplasur fati. Pas asaj traume turma dhe u detyrua të mbante të tmerrshme lufte me vdekjen, gjë- drejtim tjetër. ja e vetme që i ngushëllonte ishte Udhëtimi i tyre kap një trajktore fakti që ata dolën të gjallë dhe të të gjatë prej afro 1300 kilometra padëmtuar nga avioni të cilin e brak- rrugë, ose sa të shkohet nga Tirana tisën në kërkim të identitetit të ven- në Izmit të Turqisë në këmbë duke dit ku kishin rënë dhe të mjeteve tjera kaluar nga fshatrat e Beratit në ato për tu kthyer në bazën nga ishin ni- të Skraparit, deri në lartësitë e Malit sur. Menjëherë ata mësuan se ishin të Tomorrit, Vërzhezhe, Leshnjë, në Shqipëri dhe se jo larg tyre Lovdar, Krushevë, Lumin Osum, gjendeshin gjermanët të cilët në rast Malind, Odriçan, Përmet, Lumin se do t'i kapnin do të bëheshin një Vjosa, Malin e Nëmërçkës, më pas gjah shumë i mirë për ta. në Korçë, Voskopojë dhe kthim drejt Gjirokastrës, Sheper, Mashkullorë, e UDHËTIM BIBLIK I më pas drejt Kuçit dhe duke kaluar AMERIKANËVË NËPËR në bregdet drejt Dhermiut, Vunoit, SHQIPËRINË E JUGUT Dukatit, Tërbaçit në gjirin e Elefan- dit në Karaburun nga ku ata me ndi- Miqtë amerikanë kishin rënë në hmën e shërbimeve të fshehta an- fshatin Peshtan (Prashtan) dhe aty u gleze arritën të ktheheshin në Itali. vendosën në një shtëpi e cila me gjithë varfërinë e madhe që kishte, i Kjo ngjarje kaq interesante mbeti zakonshme piloti hasi në një mot të strehoi dhe i ushqeu. Amerikanët e patreguar për vite të tëra jo vetëm asnjë lidhje as me ndonjë orientim dhe mikrpitjes... keq i cili ngriu krahët e avionit duke panë me sytë e tyre një varfëri ek- në Shqipëri por madje edhe në fetar, politik apo të çfarëdo natyre Kjo ngjarje shënoi rastin e parë e veshtirërsuar drejtimin e avionit. streme dhe një jetë të vështirë por tjetër. dhe të fundit në historinë e Luftës së Për orë të tëra ata u sollën sa mbi edhe virtytin e këtyre njerëzve. Për Njëra nga këto ngjarje është bërë Dytë Botërore që një ekip infermi- Itali sa mbi Detin Adriatik dhe më të ushqyer tridhjetë vetë mjaftonte ¬ FAQE 7 16-30 Shtator 2013

Amerikë. Kronikanja e ngjarjes, in- që luftuan për dy muaj për të ar- fermerja Agnes Jensen, e cila vdiq ritur në zonat e sigurta aleate. Si para dy vjetësh në moshën 95 vjeçare një vend në kryqëzimet në shtetin Kentucky në ShBA, thotë gjeografike të shumëkulturave, se deri në vitin 1985 nuk e e tregon- Shqipëria ka patur një të kaluar te ngjarjen ose e tregonte në rrethe kaledioskopike duke iu alternuar shumë të ngushta pasi kishte dëgjuar kufinjtë, fetë dhe gjuhët në se njerëzit që iu kishin ndihmuar aty- përgjigje të trajtimit agresiv të re, pas luftës ishin ndëshkuar rëndë; ndërmarrë prej fqinjëve të saj të disa ishin pushkatuar, disa internuar më të fortë dhe ambiciozë. Filli- ose izoluar politikisht. Pas vdekjes misht e idientifikuar si shoqëri së diktatorit shqiptar, 1995, thotë se fisnore e kohës së bronxit, sh- filloi ta tregonte ngjarjen dhe në qiptarët, luftëtarë të paepur, u ru- vitin 1995 ajo i botoi kujtimet në ajtën në rrjedhë të shekujve nga formën e një tregimi lufte të mbush- dominimi grek dhe romak dhe ur me aq shumë përshkrime intere- valë pas vale pushtimeve të visig- sante ku jipet një tablo e pakraha- otëve, hunëve, ostrogotëve, sueshme e realitetit shqiptar të ko- sllavëve, serbëve, dhe normanëve. hës së luftës. Zonja Jensen ngre lart Pas afro pesë shekush sundimi vlerat e popullit shqiptar dhe në turk, Shqipëria doli në epokën e mënyrë tepër unike ajo spegon se pas luftës së Parë Botërore me një si këta 30 njerëz në rrezik, bij të dëshirë për vetqeverisje por me kombit të madh amerikan, në ditë një popullatë të goditur rëndë nga të vështira të jetës së tyre, të kër- varfëria, analfabetzimi, dhe dalli- cenuar sa nga gjermanët aq edhe met fisnore, fetare që kanë provuar nga vështirësitë e dimrit, urija, të jenë pengesa në rrugën e unitetit izolimi dhe skamja u pritën dhe u kombëtar dhe bashkë-ekzistencës mbrojtën nga shqiptarët e varfër. paqësore. Ndonëse Shqipëria e Ata u mbrojtën, strehuan, ushqyen shpalli pavarësine në vitin 1912, njësoj mire, si nga partizanët ash- qeveria kombëtare e dale prej saj keni zgjedhur Presidentin Uilson" duhet të jemi dukur si një hordhi kishin kaq pak për vete janë të gat- tu edhe nga ballistët shqiptar, tre- nuk arriti të bentë më të mirën për pyeti Vilma? karkalecash kur zbrsnim nga një fs- shëm të rrezikonin kaq shumë për gon Agnes Jensen. vendin e vet për shkak të luftës "Ai ishte i vetmi person i cili foli hat i tyre në tjetrin. Jam e sigurtë se tridhjetë njerëz që nuk i njihnin dhe botërore. Ushtritë e huaja e push- për Shqipërinë në Konferencën e në të shumtën e rasteve ata na kanë as që e dinë dhe as që presin në se SHQIPËRIA SIPAS ASAJ tuan ose kaluan nëpr territorin e saj. QË DINTE AGNES JANSEN Grekët dhe italianët kishin qëllim ta ndanin Shqipërinë nëpërmjet të Në vitin 1943 Shqipëria konsi- Traktatit të Fshehtë të Londrës në derohej vendi më i varfër dhe më i vitin 1915 i cili u ndalua të zba- prapambetur në Europë. Tre të tohej nga Traktati i Versajës falë katërtat e 28.000 kilometrave ka- mbështejtes së fortë që Presidenti trore të këtij vendi përbëhen nga Amerikan Uillson i bëri pavarësisë një terren malor me përrenj të së Shqipërisë. Italia ndoqi Greqinë panumërt si dhe pesë lumenjë krye- në tërheqjen nga Sjqipëria. Kur Sh- sor që e ndajnë vendin në disa qipëria u pranua në Lidhjen e Ko- zona. Jul Qezari në vitin 48 para mbeve përpjekjet për stabilitet erës së re komentoi në zhurnalin e sikur u përmbushën. tij se kalimi i lumenjëve ishin pengesat kryesore për ushtrinë e tij Duke kaluar mëse dy muaj nëpër romake. Përkrah vijës së ultë dhe Shqipëri në kushtet më të vështira të rrezikshme bregdetare kishte të imagjinueshme, ajo mëson edhe vetëm një gji të sigurtë dhe një se cfarë mendojnë shqiptarët për port, që të dy nën kontrollin na- Amerikën: zist në dimrin e vitit 1943 - 44. Me vetëm 26 milje rrugë të shtruara DASHURIA PËR PRESI- në Shqipëri të shumtët e njerëzve DENTIN UILLSON NË MAJET udhëtonin në këmbë ose me kaf- E MALEVE ME DËBORË. shë. Vetëm ca shtëpi kishin elek- trecitet ose ujë të rrjedhshëm bren- Në një bisedë më njërin nga sh- da dhe ushqimi ishte i pamjaf- qiptarët, i quajtur Stefa, autorja pyet tueshëm. Për personelin e njësisë se a kishte ndonjë arsye pse sh- ajrore të evakuimit mjeksor i cili qiptarët e kishin një dëshirë kaq të u nis për një mission rutinë, ulja e madhe për t'i ndihmuar ata, ameri- paplanifikuar në Shqipëri duhet të kanë të braktisur nga fati, dhe pse u jetë dukur si rënja e një pike loti gëzuan kur na panë që erdhëm dhe mbi perden e errët të kohës. na morën si aleatë që po zbarkonim: Kushdo që do të kurthohej në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Dhe Stefa i përgjigjet: Populli Botërore siç ndodhi me ne, do të ynë ka pritur një kohë të gjatë që ballafaqohej jo vetëm me ashpërs- amerikanët të na dërgojnë ndihma inë e motit dhe topografinë e thy- që ne pastaj të luftonim më mirë er por edhe historinë e komplikuar kundër gjermanëve. Kur u përhap Paqës në Paris kur dukej se vendi ynë ushqyer me ato ushqime rezervë të ndonjë herë nëkëtë jetë do ti shihnin dhe shpesh brutale të këtij kombi fjala se ju keni ardhur, njerëzt men- do të ndahej midis Greqisë dhe mbledhura për të kaluar dimrin. A përsëri. të pushtuar. duan se zbarkimi i amerikanëve Jugosllavisë pas Luftës së Parë. Ne mund të imagjinoni tridhjetë vetë që Kjo histori është botuar në librin Do të ishte e pamundur të ud- kishte filluar. madje e ndjemë se ai e kuptonte edhe të shfaqen tek dera e shtëpisë në ALBANIAN ESCAPE shkruar nga hetohej nëpër atë vend dhe të mos "Populli im e ka parë gjithmonë dëshirën e një kombi të vogel për liri." Amerikë që kërkojnë ushqim i cili infermerja, pjestare e këtij ekipi, hasëshe në çdo hap në historinë e vendin tuaj me respekt për qëndrimin është vënë menjëanë për familjet e Agnes Jansen Magerich. Libri mund tij. Sigurisht që kjo është e vërtetë që mbani ndaj demokracisë", i tha MË TEJ AGNES JENSEN tyre. të gjëndet në Amazon.com për pjestarët e ekipit të forcave Stefa. "Ne madje kemi edhe një qytet SHKRUAN: Shtoi këtu edhe shansin për tu Në adresën: Albanian Escape: ajrore të ushtrisë Amerikane dhe me emrin "Porti Uilson" në nderim Është absolutisht e mahnitëshme ekzekutuar për dhënjen ndihme kë- The True Story of U.S. Army Nurs- pasagjerëve të atij avioni të cilët të njërit prej presidentëve tuaj." se si këta njerëz do të ndanin atë pak tyre njerëzve dhe strehimin. Është es Behind Enemy Lines by Agnes u rrëzuan në atë nëntor 1943 dhe "A ka një arësye të caktuar që ju gjë që kishin për vete, tha Jens. Ne një mrekulli që këta shqiptarë të cilët Jensen Mangerich (31 Jul 1999) FAQE 8 16-30 Shtator 2013 VVetëdijaetëdija historikhistorikee dhedhe identitetiidentiteti europianeuropian ii KosovësKosovës

Nga Enver Hoxhaj disa elemente historike dhe aspekte katërti, Konstantini i Madh me ministri i Jashtëm i Kosovës kulturore, të cilat e japin edhe thel- Ediktin e Milanos ishte ideator i li- bin e peshës politike të kësaj risë si koncept, i lirisë individuale DY NGJARJE DHE NJË trashëgimie dhe, si të tilla, shndër- dhe kolektive. Natyrisht, shumë KREMTE rohen në përbërës të identitetit tonë. kohë para tij liria politike kishte Para pak ditësh në Kosovë u hap Por së pari duhet ta kuptojmë më qenë e njohur për shumë popuj dhe ekspozita e hartave romake të anti- mirë se përse këto dy figura historike përcaktuese e rrjedhës së tyre. Mirë- kës së vonë; ndërkohë u organizua paraqesin referenca të vazhdimësisë po, me Ediktin e Milanos liria fe- dhe një simpozium ndërkombëtar me sonë historike dhe kulturore. Së pari, tare si koncept i ri u bë përcaktuese rastin e 1700-vjetorin të Ediktit të do përmend këtu gjeografinë e e një emancipimi dhe zhvillimi sho- Milanos. Në këto ngjarje, krahas rolit vendlindjes së tyre. Për Konstanti- qëror të popujve dhe ajo fitoi një qendror që kishte Ipeshkvia e Kos- nin e Madh historianët antikë dësh- dimension të ri. Edhe Nëna Tereza ovës dhe institucionet e tjera shken- mojnë se qyteti dardan Naisus ishte disa shekuj më vonë, kur bota ishte core, Ministria e Punëve të Jashtme vendlindja e tij. Ndërsa Gonxhe Bo- e ndarë përmes Luftës së Ftohtë, e Republikës së Kosovës ishte po jaxhiu, që më vonë mori emrin Nënë ideologjive e diktaturave, do të ashtu bashkorganizatore e tyre. Ng- Tereza, lindi më 1910 në një familje përkushtohej për rikthimin e dinji- jarja më kulmore ishte, kremte e së shqiptare nga Prizreni i Kosovës, të tetit njerëzor të individëve. Në vitet enjtes më 5 shtator, kur edhe u mbajt familjes së Nikollë (Kolë) Drane dramatike të fundit të regjimit ko- mesha për nder të dhjetëvjetorit të Bojaxhiut. Gjeografia antike e për- munist në Shqipëri dhe shpërbërjes Lumturimit së Nënë Terezës. Kjo caktonte provincën romake të Dar- së dhunshme të Jugosllavisë, Nëna ishte një javë jubilare, e cila flet për danisë si pjesë të Ballkanit Qendror; Tereza do të shndërrohet në simbol shtratin historik dhe kulturor, për gjeografia moderne e përcakton Ko- të aspiratës për liri te shqiptarët dhe kulturën institucionale dhe për ori- sovën si vend me pozitë qendrore në si frymëzim i përhershëm për rik- entimin tonë europian. Konstantini i Europën Juglindore. thimin tonë në Europë. Një aspekt Madh ishte ndër perandorët më me i pestë i këtij Edikti është se ai ndikim të Perandorisë së vonë Ro- Gjeografia si një fakt i dhënë paraqet akt të tolerancës ndërfetare make. dëshmon identitetin europian të Ko- me të cilin para 1700 vjetësh u Ai solli rikthimin e fuqisë së saj sovës, e cila është e rrethuar edhe nga shpall krishterimi në mes e feve të politike dhe ringritjen e saj morale shumë vende të tjera europiane, si tjera si fe e barabartë. Para se të botës, të cilët te Konstantini dhe e një shteti apo të një shoqërie në në një kohë kur ajo po jepte shenja Shqipëria, Mali i Zi, Serbia dhe bëhej publik ky vendim i zyrtariz- Nënë Tereza shohin themeltarin e një situatë të caktuar gjeopolitike. serioze të shpërbërjes së saj. Vendi- Maqedonia. Të gjitha këto vende e imit të kësaj feje, krishterimi ishte paqes dhe të simbolin vijon nga faq- Kështu, faktorë si madhësia mi i tij, i njohur si Edikti i Milanos, i kuptojnë veten si europiane, dhe kjo përhapur ndër ilirët që në periudhën ja 1 e vlerave të larta humane. Paqja gjeografike apo demografike, ka- vitit 313, përmes të cilit ai e dekre- vlen edhe për Kosovën. Disa nga e hershme të tij. Në qytetin dardan ka qenë ndër synimet më sublime të paciteti ushtarak apo teknologjik, toi lirinë e besimit të krishterë, që fqinjët e tyre tashmë janë bërë të Ulpianës që herët do të paraqiten popullit të Kosovës gjatë historisë. ekonomia apo resurset e tjera të një deri atëherë ishte i ndaluar dhe i anëtarë të Bashkimit Europian, si martirët e parë të krishterë Flori dhe E kaluara e tij është pa dyshim his- vendi kanë parapërcaktuar rrjedhin përndjekur, që paraqet ngjarje kthesë Greqia, Bullgaria, Rumania dhe së Lauri dhe një kishë dardane me një tori e lëvizjeve politike, e gjuhës, e e historisë dhe fuqinë reale të një për Kishën dhe të kulturën perëndi- fundi edhe Kroacia. Së dyti, si aspe- rrjet të mirëfilltë institucional do të kulturës dhe identitetit të njëjtë me vendi. more. Ky vendim e zyrtarizoi krish- kt me rëndësi është origjina e tyre. jetë pjesë e shoqërisë antike të ko- të gjithë shqiptarët në rajon. Për më Historikisht, faktorë të tillë kanë terimin në këtë perandori dhe e bëri Mendimi shkencor bashkëkohor i hës. Katedralja me emrin e Nënë shumë, e kaluara e tij është histori e qenë vendimtarë dhe mbeten edhe atë të barabartë me fetë të tjera. sheh shqiptarët si pasardhës të ilirëve Terezës ngritur në mes të kryeqy- aspiratës për liri dhe e vullnetit për më tutje në kuptimin e balancave të Shumë shekuj më vonë, gjegjësisht dhe krahas latinëve, gjermanëve dhe tetit të Kosovës është dëshmi e lash- paqe. Pas shpalljes së pavarësisë së fuqive globale apo rajonale, që në shekullin 20, një grua, e cila në keltëve, si një ndër popujt më të tësisë dhe idesë së harmonisë ndër- Kosovës në shkurt të 2008- s, Koso- shpeshherë njihen si ekuilibri i rini përqafoi udhën e mistikëve të vjetër në kontinentit europian. Fakti fetare të bartur në shekuj deri më va u dëshmua si faktor paqeje dhe forcës. Mirëpo, përveç këtyre fak- mëdhenj, e ndryshoi në themel stilin historik që Konstantini i Madh ishte sot. Dhe kur sot shteti i Kosovës stabiliteti në Europë dhe më gjerë. torëve, ndër ta i cili shërben për të dhe veprimtarinë e të qenit mision- me origjinë ilire nga Dardania e bën është i ndërtuar në tri parimet e projektuar fuqi dhe për të krijuar një are. Ajo ishte Nënë Tereza, e cila e atë pjesë të kujtesës sonë historike. mëdha - demokracia, multienticite- Viti 2013 është një vit i rëndë- relacion dinamik mes kapaciteteve bëri për mision të saj mbështetjen e Sa i përket Nënë Terezës, në një libër ti dhe sekularizmi - që të tria këto sishëm në arritjen e një paqeje për- demografike, ushtarake dhe të varfërve, të braktisurve dhe popu- të botuar nga Vatikani dhe përdorur reflektojnë një shtrat kulturor euro- fundimtare pas Marrëveshjes së 19 ekonomike të një vendi, është jve të shtypur. Në shekullin e kaluar në ditën e ceremonisë të Lumturimit pian. Kodi zakonor i shqiptarëve të prillit për normalizimin e relacion- parametri i vullnetit politik. Vullneti pak personalitete kanë ndikuar si ajo të saj, më 19 tetor 2003, thuhet: "Me veriut është pothuajse i njëjtë me eve mes Kosovës dhe Serbisë si dy politik është shumë shpesh edhe nën petkun religjioz dhe shoqëror si gjak jam shqiptare, sipas thirrjes i thelbin dhe misionin e tij me tradita shtet të pavarura, e cila ka për qëllim shfaqje e vetëdijes historike, e cila Nënë Tereza. Ajo është radhitur ndër përkas botës, dhe sa i përket besim- të njëjta të popujve europianë të të përmbyllë kapitullin njëshekullor paracakton vetëbesimin e një pop- personalitetet më të vlerësuara it, jam murgeshë katolike". Së treti, mesjetës. Kur për herë të parë kam të konfliktit dhe të luftës mes dy ulli. Vetëbesimi është i ndërlidhur botërore, sikurse Mahatma Gandhi, është gjuha e Konstantinit të Madh, lexuar Nibelungen në gjuhën gjer- popujve. Pa dyshim që është hapur me atë se sa një popull dhe elitat e Martin Luther King apo Nelson gjuha latine. Burimet e kohës antike mane, aty ka elemente të cilat të një kaptinë e re e relacioneve në mes tij janë të përgatitur psikologjikisht Mandela. Për këtë, më 17 tetor 1979, e përmendin origjinën dardane, por rikujtojnë situata të eposit gojor sh- të dy popujve të rajonit, por kjo kapt- për procese kyçe strategjike. Komiteti Norvegjez bëri të ditur në askund nuk ka të dhëna që ai të ketë qiptar. inë e re mund të shkruhet përfundi- Oslo se çmimi për Paqe i ishte ndarë folur ndonjë dialekt gjuhësor të pre- misht kur të jetësohet plotësisht kjo Kështu jo rrallë vetëbesimin dhe Nënë Terezës. jardhjes së tij. Kur në fillet e kohës moderne marrëveshje. forcën e gjen një popull në të kalu- paraqitet përkundër një vonese arën e tij. Përvoja historike për sh- KUJTESA DHE IDENTITETI Sido që të jetë, Dardania antike i lëvizja kombëtare shqiptare, ajo ish- Marrëveshja do të jetë historike tet të mirëfilltë dhe elita serioze shi- Figura historike e Konstantinit të ka takuar arealit kulturor latin dhe te e formësuar dhe ndërtuar në kon- atëherë kur ta ndryshojë rrënjësisht het si një element me peshë në pro- Madh dhe personaliteti botëror i latinishtja ka qenë e përhapur si në ceptet europiane të humanizmit, ilu- situatën në Veri të vendit dhe kur jektimin e vullnetit politik, në Nënë Terezës kanë qenë objekt hu- shumë provinca të tjera romake. Por minizmit dhe romantizmit të kohës. vërtet relacionet historikisht të formësimin strategjik dhe për ori- lumtimi në një numër librash, stu- nuk ka dyshim që në kuadër të letër- Programi i saj politik, qeverisës dhe ngarkuara mes Kosovës dhe Serbisë entimin e partneritetit afatgjatë. Ajo dimesh e shkrimesh publicistike sisë së hershme shqipe në Kosovë, kulturor ishte europian, siç edhe re- të fillojnë të shndërrohen në rela- shërben për planifikimin e së ndërkombëtare. Për këtë arsye nuk si dhe kudo në viset e tjera shqiptare flekton fuqinë e tyre Sami Frashëri, cione të fqinjësisë së mirë. S'ka dy- ardhmes pa humbur fokusin në sit- do ndalem në një editorial si ky në në Ballkan, është shkruar në dy gju- si ideolog i saj. Programi kombëtar shim se dialogu dhe marrëveshja e uata të politikës ditore apo të vepri- ripërsëritjen e të dhënave biografike hë, në gjuhën shqipe dhe në gjuhën i asaj kohe ishte një nacionalizëm arritur në Bruksel kanë qenë një ng- meve taktike. Si e tillë është bazë për apo fakteve historike të kohës. Këtu latine. Elitat e kohës kanë përdorur laik dhe ideja e prejardhjes ilire, i ritje e shtetit të Kosovës në skenën kërkim të një pozicioni ndërko- unë synoj vetëm të jap disa reflek- paralelisht në komunikimet dhe sh- gjuhës së saj indoeuropiane dhe i politike europiane. Kosova është mbëtar. Prandaj shteti i Kosovës nuk time personale rreth trashëgimisë së krimet e tyre të dyja gjuhët deri në territorit historik të banuar nga sh- bërë model për zgjidhjen politike ka alternativë tjetër veç se të jetë tyre historike dhe kulturore, e cila shekullin e 18-të në tërë territorin e qiptarët do të bëhen përcaktues të edhe të dy sfidave të tjera historike pjesë e botës dhe institucioneve eu- është një vlerë e përbotshme për Kosovës, sikurse është fjala për sh- identitetit kombëtar. Në këtë drejtim, në rajon; adresimi i relacioneve mes roatlantike, meqë identiteti i Kosovës njerëzimin. Për më shumë, kjo krimet nga Pjetër Budi te Pjetër harmonia fetare dhe jeta në një pei- entiteteve në Bosnjë dhe Herce- është identitet europian. trashëgimi është një vlerë e veçantë Bogdani. Kështu, shqiptarët si ndër zazh multietnik, multikulturor dhe govinë, si dhe çështja e kontekstit Asnjëherë gjatë historisë populli edhe për Kosovën; ajo është pjesë e popujt e rrallë të rajonit, përdorën multifetar kanë qenë në funksion të të emrit të Maqedonisë mes Shkupit i Kosovës nuk i është dorëzuar ndon- kujtesës sonë historike dhe e identi- në kontinuitet një kohë të gjatë sh- interesit afatgjatë dhe lirisë. Kështu, dhe Athinës. jë qytetërimi tjetër, por ka mbetur tetit tonë europian. Kujtesa historike qipen dhe gjuhën latine. Kur një identiteti kombëtar si element i për- VETËDIJA HISTORIKE pjesë e pandashme e botës dhe e është një manifestim shoqëror shumë grup intelektualësh në Kongresin e katësisë së përbashkët do të jetë mbi DHE VULLNETI POLITIK qytetërimit europian. Popujt që e kompleks, e cila krijohet dhe rikri- Manastirit, më 1908-n, dhe nën tri fetë e tjera dhe një shqiptar i be- Të gjitha këto aspekte të dhëna kanë ndërtuar kulturën politike mbi johet disa herë në kriza, konflikte dhe udhëheqjen e Gjegj Fishtës dhe simit mysliman do të jetë po aq eu- këtu japin një pjesë të përvojës sonë një identitet të fuqishëm historik dhe luftëra. Shpeshherë ajo e ruan sub- Mit'hat Frashërtit, në prag të shpër- ropian sa edhe një shqiptar i besimit historike. Ato e reflektojnë psikologji të vetëbesimit, kanë bal- stancën, por mund ta humbë formën, bërjes së Perandorisë Osmane katolik apo ortodoks. Natyrisht që ka vetëdijen tonë historike si pjesë e lafaquar me sukses kriza të dhe e kundërta. morën vendim për alfabetin latin të edhe aspekte të tjera, të cilat do të pandashme e qytetërimit europiane brendshme, goditje nga jashtë dhe gjuhës shqipe, kjo ngjarje ishte duhej të merreshin në konsideratë për perëndimor. Vetëdija historike e një është kthyer përsëri në skenën e his- Po ashtu, identitetet e popujve kumt i fillimit të rikthimit në Eu- ta kuptuar këtë përvojë historike. populli ka një rol vendimtar në për- torisë. Shteti i Kosovës, si pjesë e bëhen dhe ribëhen në procese kthe- ropë. Por, në të njëjtën kohë ishte Këtu dua të përmend një të fun- caktimin e pozitës së një shoqërie peizazhit të shteteve të tjera në Eu- sash të mëdha historike, duke ruaj- një ngjarje kontinuitet i arealit latin dit. Edikti i Milanos është po ashtu brenda dimensionit kohor dhe ropën Juglindore, është ndër të tur emrin, përmbajtjen dhe shfaqjen gjuhësor dhe kulturor të shqiptarëve edhe një edikt i paqes dhe Nënë Tere- hapësinor. Ka disa parametra, të tjerash edhe produkt i vetëbesimit, e jashtme apo duke i humbur të në histori. Zyrtarizimi i alfabeti lat- za, një misionare e paqes dhe e hu- cilët gjatë historisë kanë shërbyer si vullnetit politik dhe vetëdijes sonë gjitha. Për shkak të karakterit ko- in fliste në atë kohë për përkatësinë manizmit. Misioni i tyre është dhe paracaktues të fuqisë së një vendi historike europiane. mpleks të kujtesës historike dhe të tonë europiane dhe tregon edhe sot mbetet pikë referimi për mbarë sh- dhe nga të cilat elitat politike kanë (Autori është ministër i Punëve identitetit, këtu do përmend vetëm për orientimin tonë europian. Së qiptarët dhe gjithë popujt e tjerë të parapërcaktuar orientimet për rolin të Jashtme në Qeverinë e Kosovës)