Zał ącznik do Uchwały Nr XVI/95/08 Rady Gminy Lipce Reymontowskie z dnia 27 sierpnia 2008 r.

PLANODNOWYMIEJSCOWOŚCI LIPCEREYMONTOWSKIE

GMINA LIPCE REYMONTOWSKIE

Lipce Reymontowskie, sierpie ń 2008 r. Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Wst ęp...... 3 1. Charakterystyka miejscowo ści Lipce Reymontowskie ...... 4 1.1. Poło Ŝenie geograficzno – przyrodnicze ...... 4 1.2. Ludno ść ...... 5 1.3. Historia...... 6 1.4. Struktura przestrzenna ...... 8 2. Inwentaryzacja zasobów...... 9 2.1. Środowisko przyrodnicze ...... 9 2.2. Dziedzictwo kulturowe ...... 11 2.3. Obiekty i tereny...... 13 2.4. Infrastruktura społeczna...... 14 2.4.1. Muzea i zespoły ludowe ...... 14 2.4.2. Kultura i sztuka ...... 18 2.4.3. O świata i wychowanie ...... 19 2.4.4. Ochrona zdrowia ...... 20 2.4.5. Bezpiecze ństwo publiczne...... 21 2.5. Infrastruktura techniczna ...... 21 2.5.1. Infrastruktura komunikacyjna ...... 21 2.5.2. Gospodarka wodna ...... 22 2.5.3. Gospodarka ściekowa ...... 23 2.5.4. System elektroenergetyczny ...... 25 2.5.5. Telekomunikacja i usługi pocztowe ...... 25 2.5.6. Gospodarka odpadami ...... 25 2.6. Rolnictwo i gospodarka ...... 26 2.7. Kapitał społeczny i ludzki...... 27 3. Analiza SWOT...... 27 4. Opis planowanych zada ń...... 32

2 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Wst ęp

Rozwój i odnowa obszarów wiejskich to jedno z kluczowych wyzwa ń, jakie stoj ą przed Polsk ą w okresie integracji z Uni ą Europejsk ą. Zasadniczym jej celem jest wzmocnienie działa ń słu Ŝą cych zmniejszaniu istniej ących dysproporcji i ró Ŝnic w poziomie rozwoju obszarów wiejskich w stosunku do terenów miejskich. Plan Odnowy Miejscowo ści jest jednym z najwa Ŝniejszych elementów odnowy wsi, jej rozwoju oraz poprawy warunków pracy i Ŝycia mieszka ńców. Sporz ądzenie i uchwalenie takiego dokumentu stanowi niezb ędny warunek przy aplikowaniu o środki finansowe w ramach „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013” działanie „Odnowa i rozwój wsi”, jak równie Ŝ stanowi ć b ędzie wytyczne dla władz Gminy Lipce Reymontowskie przy opracowaniu kierunków rozwoju miejscowo ści Lipce Reymontowskie. Celem działania „Odnowa i rozwój wsi” jest poprawa jako ści Ŝycia na obszarach wiejskich poprzez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszka ńców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich. Działanie umo Ŝliwi rozwój to Ŝsamo ści społeczno ści wiejskiej, zachowanie dziedzictwa kulturowego i specyfiki obszarów wiejskich oraz wpłynie na wzrost ich atrakcyjno ści turystycznej i inwestycyjnej. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie jest obszar tej miejscowo ści. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystyk ę miejscowo ści, inwentaryzacj ę zasobów słu Ŝą cą uj ęciu stanu rzeczywistego, analiz ę SWOT czyli mocne i słabe strony miejscowo ści, planowane kierunki rozwoju, przedsi ęwzi ęcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem działa ń.

Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie to dokument, który okre śla strategi ę działa ń w sferze społeczno-gospodarczej na lata 2007-2013. Jego głównym celem jest: • poprawa warunków Ŝycia na wsi oraz podniesienie standardu Ŝycia i pracy mieszka ńców; • podniesienie atrakcyjno ści turystycznej i rekreacyjnej; • wzrost atrakcyjno ści inwestycyjnej i dywersyfikacja działalno ści gospodarczej; • rozwój społeczno – kulturalny wsi; • pogł ębienie to Ŝsamo ści społeczno ści wiejskiej i zachowanie dziedzictwa kulturowego.

3 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

„Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie” zgodny jest z zało Ŝeniami i celami zawartymi w Strategii Rozwoju Gminy Lipce Reymontowskie oraz z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Gminy .

Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzaj ącym mo Ŝliwo ść aktualizacji w zale Ŝno ści od potrzeb społecznych i uwarunkowa ń finansowych. Oznacza to, Ŝe mog ą by ć do niego dopisywane nowe zadania, a tak Ŝe to, Ŝe mo Ŝe zmieni ć si ę kolejno ść ich realizacji w zale Ŝno ści od uruchomienia i dost ępu do funduszy UE.

Celem planu jest podtrzymanie lub odtworzenie atrakcyjno ści wsi jako miejsca zamieszkania i zaplanowanie oraz przeprowadzenie tego w sposób dost ępny, oczekiwany i popierany oraz wykonalny dla lokalnej społeczno ści. Jest to szczególnie wa Ŝne w dzisiejszej sytuacji, gdy miasta oferuj ą konkurencyjn ą alternatyw ę zamieszkania, a rolnictwo traci sw ą atrakcyjno ść jako źródło utrzymania, co prowadzi m.in. do migracji młodych ludzi, szczególnie tych lepiej wykształconych ze wsi do miasta.

Idea odnowy wsi wyrasta z przekonania, Ŝe odnowiona, doinwestowana i o Ŝywiona kulturowo wie ś odzyska swoj ą atrakcyjno ść jako miejsce zamieszkania, zapewni swoim mieszka ńcom godziwy standard i jako ść Ŝycia oraz zdoła zatrzyma ć młodzie Ŝ na miejscu nie jako „mini-miasto”, wysoko zurbanizowana i konkurująca z o środkami miejskimi bogactwem oferty, ale wła śnie jako „nowa wie ś”, nowoczesna, lecz ceni ąca i zachowuj ąca swój wiejski charakter i kulturow ą specyfik ę.

1. Charakterystyka miejscowo ści Lipce Reymontowskie

1.1. Poło Ŝenie geograficzno – przyrodnicze

Miejscowość Lipce Reymontowskie jest jedn ą z dziewi ęciu miejscowo ści wyodr ębnionych w podziale administracyjnym gminy Lipce Reymontowskie. Poło Ŝona jest w województwie łódzkim, w zachodniej cz ęś ci powiatu skierniewickiego, na północno – wschodnim skraju Wy Ŝyny Łódzkiej, na trasie kolei Warszawa – Łód ź, z odgał ęzieniami w Koluszkach na Śląsk. Zajmuje obszar o powierzchni 12,06 km 2 , co stanowi ponad 28% obszaru całej gminy.

4 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Sołectwa gminy Lipce Reymontowskie

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

Lipce Reymontowskie s ą siedzib ą władz, a jednocze śnie głównym o środkiem Ŝycia społeczno – gospodarczego gminy. W nich zlokalizowane s ą prawie wszystkie obiekty uŜyteczno ści publicznej, instytucje i jednostki świadcz ące usługi na rzecz społeczno ści gminnej.

1.2. Ludno ść

Wie ś Lipce Reymontowskie jest najwi ększ ą miejscowo ści ą w gminie. Liczba ludno ści wsi stanowi ponad 40% ogółu ludno ści gminy i wynosi 1372 osób, co daje wska źnik g ęsto ści zaludnienia równie Ŝ najwy Ŝszy w gminie, wynosz ący – 113,3 os./ km 2, przy średnim dla całej gminy wynosz ącym obecnie 78 os./ km 2.

5 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Tabela Nr 1. Struktura ludno ści wg płci (stan na 31.12.2007 roku)

Ludno ść Wyszczególnienie Ogółem MęŜ czy źni Kobiety

Gmina Lipce Reymontowskie 3367 1635 1732

w tym 1372 663 709 Lipce Reymontowskie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS Bank Danych Regionalnych i USC Lipce Reymontowskie

Udział w populacji miejscowo ści kobiet i m ęŜ czyzn jest zrównowa Ŝony, podobnie jak w gminie. Nie ma typowych dla województwa łódzkiego i terenów wiejskich dysproporcji mi ędzy liczb ą mieszka ńców płci Ŝeńskiej i m ęskiej, co nale Ŝy postrzega ć jako zjawisko korzystne zarówno z punktu widzenia demograficznego, jak i społecznego.

1.3. Historia

Historia Lipiec si ęga pierwszej połowy XIV wieku. W 1338 roku arcybiskup Janisław zało Ŝył wie ś Lipce (najstarsza pisownia: Lipicze – Lypcze – Lipicie) na wykarczowanym obszarze le śnym poło Ŝonym w południowej cz ęś ci dóbr łowickich arcybiskupstwa gnie źnie ńskiego, zwanych Kasztelani ą, pó źniej Ksi ęstwem (ta ostatnia nazwa utrwaliła si ę na pocz ątku lat 20-tych XIX stulecia). Wie ś lokowano na prawie czynszowym. Ju Ŝ w XIV wieku wybudowano w Lipcach drewniany ko ściół ufundowany przez arcybiskupa Jarosława Bogori ę Skotnickiego. W roku 1359 ksi ąŜę mazowiecki Ziemowit wystawił dokument, w którym wymienił wszystkie wsie Kasztelanii Łowickiej nale Ŝą ce do arcybiskupów (w śród nich Lipce), uznał ich wcze śniejsze nadania i zrzekł si ę prawa do pobierania z nich opłat. Nadania dóbr Kasztelanii potwierdził król Kazimierz Jagiello ńczyk aktem prawnym wydanym w 1463 roku. Arcybiskupi uzyskali te Ŝ zwolnienie od opłat z tych dóbr na rzecz skarbu państwa. Przez prawie sze ść wieków Lipce wraz z cał ą Kasztelani ą stanowiły własno ść arcybiskupów. W tym okresie w dziejach wsi zaszły wa Ŝne wydarzenia. W XVI wieku arcybiskupi wprowadzili now ą form ę gospodarowania - folwark pa ńszczy źniany. Działania wojenne w czasie „potopu” szwedzkiego i rokoszu Lubomirskich w drugiej połowie XVII wieku przyniosły spustoszenie Lipiec, a w pocz ątkach XVIII wieku wie ś ponownie wyludniła si ę w wyniku zarazy, któr ą przyniósł przemarsz wojsk w okresie wojny

6 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie północnej. W latach 1741-1744 wzniesiono w Lipcach nowy drewniany ko ściół z fundacji arcybiskupa Krzysztofa Szembeka. Po III rozbiorze Polski (1795) łowickie dobra arcybiskupie zagarn ął król pruski (na mocy edyktu z 25 maja 1796 roku). W czasie wojen napoleo ńskich otrzymał je francuski marszałek Louis Nicolas Davout. Po kl ęsce Napoleona przeszły one pocz ątkowo na własno ść Ksi ęstwa Warszawskiego (1813), pó źniej Królestwa Polskiego (1815). W 1820 roku car Rosji Aleksander I nadał dobra łowickie swojemu bratu wielkiemu ksi ęciu Konstantemu. Lipce wł ączono do tej donacji w roku 1829. Po śmierci ksi ęcia Konstantego i jego Ŝony Joanny Grudzi ńskiej (1831) dobra te stały si ę własno ści ą carów rosyjskich. W latach 1833-1834 w Lipcach przeprowadzono pomiary gruntów i oczynszowanie gospodarstw chłopskich (ich uwłaszczenie nast ąpiło w 1864 roku). W 1836 roku powołano do Ŝycia szkoł ę elementarn ą, która w 1858 roku wprowadziła si ę do nowego budynku. W zwi ązku z nowym podziałem administracyjnym w 1867 roku, Lipce wł ączono do gminy Słupia w powiecie skierniewickim. W roku 1870 we wsi zako ńczono budow ę nowego ko ścioła z kamienia polnego. W połowie XIX w. przez teren obecnej gminy przeprowadzono lini ę kolei Warszawsko - Wiede ńskiej. Od pocz ątku XX wieku w Lipcach nast ępowały kolejne zmiany. W 1916 roku powstała dru Ŝyna Polskiej Organizacji Wojskowej, która w roku 1917 przekształciła si ę w Ochotnicz ą Stra Ŝ Po Ŝarn ą, zało Ŝono Spółdzielni ę Spo Ŝywców. Symbolem patriotyzmu mieszka ńców wsi stał si ę kamienny obelisk po świecony Tadeuszowi Ko ściuszce, wzniesiony w ci ągu jednej nocy z 14 na 15 pa ździernika 1917 roku. Po odzyskaniu niepodległo ści (1918), Lipce przeszły na własno ść skarbu pa ństwa. śycie wsi nabrało przy śpieszonego tempa. W okresie mi ędzywojennym mieszka ńcy Lipiec działali w organizacjach i partiach politycznych (Zwi ązek Młodzie Ŝy Wiejskiej, Polskie Stronnictwo Ludowe). Utworzono 7- klasow ą szkoł ę podstawow ą (1919), powstała Agencja Pocztowa (1929), rozpocz ął działalno ść zespół regionalny „Wesele Boryny” (1932), rozbudowany został ko ściół (lata 1927-1934). W czasie drugiej wojny światowej wielu mieszka ńców Lipiec i okolic walczyło na frontach wojennych i w oddziałach partyzanckich. Pami ątki z tego okresu prezentuje powstałe w 1988 roku Muzeum Czynu Zbrojnego. Po wojnie wie ś weszła w nowy etap przemian, który został zapocz ątkowany w 1945 roku oddaniem do u Ŝytku przystanku kolejowego, „okno na świat” dla Lipiec i wsi sąsiednich. Lipce stopniowo zmieniały swoje oblicze. Znikn ęły stare drewniane chałupy, na

7 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie ich miejsce wybudowano nowe murowane domy. Przeprowadzono elektryfikacj ę wsi (1959). Powstały instytucje i obiekty u Ŝyteczno ści publicznej (szkoła, o środek zdrowia, o środek kultury, sklepy). W 1954 roku wybrano Lipce na siedzib ę gromady. Wówczas uformowała si ę Gromadzka Rada Narodowa i jej urz ąd. W 1973 roku Lipce zostały siedzib ą gminy. Natomiast w roku 1983 na wniosek władz gminy ówczesny Minister Administracji i Gospodarki Przestrzennej zmienił nazw ę gminy na obecnie obowi ązuj ącą Lipce Reymontowskie. W tym samym roku zmian ę nazwy na Reymontowskie przyj ęła miejscowo ść Lipce. W roku 1988 obchodzono 650 - lecie istnienia wsi (na ścianie budynku Urz ędu Gminy wmurowano pami ątkow ą tablic ę). Od 1993 roku w miejscowo ści Lipce Reymontowskie wprowadzone zostało nazewnictwo dla 15 ulic (m.in. ulice: Arcybiskupa Janisława, Reymonta, Boryny, Dominikowej), w roku 1998 Rada Gminy ustanowiła herb i flag ę gminy.

1.4. Struktura przestrzenna

Obszar wsi znajduje si ę w obr ębie falistej wysoczyzny morenowej, silnie rozczłonkowanej. Cało ść obszaru posiada jednolity charakter morfogenetyczny. Rze źba pod wzgl ędem hipsometrycznym jest urozmaicona. Cz ęść północna terenu wsi prawie płaska z niewielkim nachyleniem w kierunku południowym poło Ŝona jest na poziomie 185 m do 190 m n.p.m. Obszar południowo-wschodni, najwy Ŝej poło Ŝony (205 m n.p.m.). Centrum natomiast to stopniowe obni Ŝenie do poziomu 193,7 w rejonie stawu do 175 m n.p.m. przy granicy z wsi ą . Obszary zabudowy poło Ŝone s ą wzdłu Ŝ istniej ących dróg z koncentracj ą na osi drogi powiatowej Nr 1319E Słupia – Pszczonów. Generalnie morfologia terenu nie stanowi ogranicze ń w produkcji rolnej, ani te Ŝ w lokowaniu obiektów budowlanych. Zabudowa wsi oparta jest o siatk ę ulic, co nadaje miejski charakter zabudowy, natomiast przewaga zabudowy mieszkaniowej nierolniczej podkre śla ten charakter. Miejscem centralnym miejscowo ści jest ul. Reymonta. Wzdłu Ŝ niej usytuowane s ą wszystkie obiekty i instytucje u Ŝyteczno ści publicznej, a mianowicie przystanek PKP, cmentarz, ko ściół, Urz ąd Gminy, o środek kultury, biblioteka, szkoła podstawowa, gimnazjum, przedszkole, muzeum czynu zbrojnego, o środek zdrowia, poczta, komisariat policji. W jej granicy zlokalizowany został tak Ŝe mini-park z placem zabaw dla dzieci, tutaj równie Ŝ na placu obok urz ędu gminy organizowane są gminne imprezy kulturalne np.

8 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Ogólnopolska Impreza Artystyczna „Dzie ń Reymonta”. Miejsce przeznaczone na organizacj ę imprez wraz z terenem przyległym wymaga urz ądzenia i zagospodarowania. Widok na ul. Reymonta

Źródło: archiwum gminy

2. Inwentaryzacja zasobów

2.1. Środowisko przyrodnicze

Najbardziej naturaln ą formacj ą ro ślinn ą wyst ępuj ącą na terenie gminy, a zarazem wsi Lipce Reymontowskie s ą lasy. Przewa Ŝaj ąca wi ększo ść to Lasy Do świadczalne Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W świetle przepisów ustawy o lasach s ą lasami ochronnymi. Posiadaj ą znaczenie naukowe i dydaktyczne. Wyst ępuj ą w zwartym kompleksie w północnej cz ęś ci gminy i wsi Lipce Reymontowskie. Niewielkie u Ŝytki le śne pomi ędzy ulic ą Golki a lini ą PKP, s ą we władaniu prywatnych wła ścicieli. Przewa Ŝnie wyst ępuj ą jako małe enklawy rozproszone w śród pól uprawnych, podnosz ąc atrakcyjno ść krajobrazu.

Obszar wsi Lipce Reymontowskie znajduje si ę w zlewniach rzek: Uchanki, Bobrówki, Zwierzyniec, Łupi i Mrogi b ędących bezpo średnimi dopływami Bzury. S ą to przewa Ŝnie obszary źródliskowe i pocz ątkowe odcinki tych rzek.

W zwartym kompleksie le śnym, na granicy z gmin ą Łyszkowice znajduje si ę rezerwat le śny „Bukowiec”. Rezerwat o powierzchni 6,58 ha (w granicach gminy Lipce

9 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Reymontowskie znajduje si ę 1,7 ha) został utworzony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 12.05.1954 r. (M.P. Nr 7/A54). Chroni buczyn ę karpack ą z bukiem (Fagus silvatica) wraz z owocuj ącymi okazami bluszczu pospolitego (Hedera helix). Wyst ępuje tu stary bukowy drzewostan w wieku 170 do ponad 200 lat z domieszk ą grabu oraz 120-letniej sosny i brzozy oraz okazałe głazy narzutowe. Rezerwat „Bukowiec” poło Ŝony jest w le śnictwie Lipce. Ponadto na terenie wsi Zarz ądzeniem Nr 27 z dnia 22.10.1985 r. Wojewoda Skierniewicki utworzył cztery pomniki przyrody. S ą to pojedyncze drzewa: wi ązy górskie o obwodach od 250 do 320 cm i wysoko ści 21 do 30 m. Wchodz ą w skład zadrzewienia cmentarnego w Lipcach Reymontowskich i posiadaj ą du Ŝą warto ść zarówno historyczn ą jak i krajobrazow ą oraz przyrodnicz ą. Obj ęte s ą opiek ą konserwacyjno - piel ęgnacyjn ą.

Tabela Nr 2 - Wykaz obiektów obj ętych ochron ą pomnikow ą na terenie wsi LipceReymontowskie. Nr. Wysoko ść Obwód Lp. Nazwa gatunkowa Poło Ŝenie rejest. [m] [cm] 1. 1/6 Wi ąz górski Cmentarz Lipce ok. 30 320 Reymontowskie 2. 2/6 Wi ąz górski Cmentarz Lipce ok. 21 260 Reymontowskie 3. 3/6 Wi ąz górski Cmentarz Lipce ok. 26 290 Reymontowskie Źródło: opracowanie własne na podstawie Inwentaryzacji i weryfikacji pomników przyrody woj. skierniewickiego

Ze wzgl ędu na walory przyrodniczo – krajobrazowe miejscowo ść Lipce Reymontowskie posiada dogodne warunki dla rozwoju turystyki wiejskiej, która uwa Ŝana jest za nowoczesn ą form ę dawnych letnisk i „wczasów pod grusz ą”. Agroturystyka wi ąŜ e si ę z bliskim kontaktem turystów ze środowiskiem naturalnym, miejscow ą społeczno ści ą i jej kultur ą.

W rozwoju agroturystyki upatrywa ć mo Ŝna szansy na dostarczenie dochodów dla gospodarstw rolnych, powstawanie nowych miejsc pracy na wsi oraz przyci ągni ęcie nowego segmentu turystów. Turystyka wiejska mo Ŝe stanowi ć du Ŝą szans ę dla restrukturyzacji gminy, gdzie w miar ę upływu czasu, cz ęść mieszka ńców b ędzie poszukiwa ć alternatywnych źródeł dochodów.

10 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

2.2. Dziedzictwo kulturowe

Na terenie wsi Lipce Reymontowskie istnieje wiele obiektów zwi ązanych z histori ą i kultur ą regionu. Do rejestru zabytków wpisane zostały następuj ące obiekty: • kaplica cmentarna w Lipcach Reymontowskich z XIX wieku, wpisana do rejestru zabytków (decyzja nr 5/278 z dnia 08.04.1950 r.);

Kaplica cmentarna w Lipcach Reymontowskich z XIX wieku

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl • mogiła zbiorowa Ŝołnierzy Armii Krajowej poległych w sierpniu 1944 roku i zamordowanych we wrze śniu 1939 r. mieszka ńców wsi znajduj ąca si ę na nowym cmentarzu w Lipcach Reymontowskich. (decyzja nr 920 z dnia 22.12.1992 r.); • cmentarz rzymskokatolicki z II połowy XIX w. w Lipcach Reymontowskich, wpisany do rejestru zabytków (decyzja nr 858 z dnia 03.01.1992 r.).

Ponadto du Ŝa warto ść historyczn ą i kulturow ą posiadaj ą: • ko ściół parafialny w Lipcach Reymontowskich z 1866 roku;

11 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Ko ściół parafialny w Lipcach Reymontowskich

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

• cmentarz przyko ścielny z ogrodzeniem ; • cmentarz rzymsko – katolicki nowy ;. • kapliczki przydro Ŝne, • zbiorowe groby mieszka ńców Sicisk zamordowanych przez okupantów hitlerowskich we wrze śniu 1939 r., • obelisk (kopiec) ku czci Tadeusza Ko ściuszki, • domek dró Ŝnika w Lipcach Reymontowskich zwi ązany z pobytem Władysława Reymonta, Istotn ą rol ę w tworzeniu i rozwijaniu dorobku kulturowego gminy odgrywa Fundacja im. Władysława Stanisława Reymonta, zało Ŝona w 1998 roku. Jej celem jest promowanie twórczo ści Reymonta w kraju i zagranic ą, kultywowanie tradycji ludowych, wspieranie twórczej i artystycznej działalno ści placówek kulturalnych, muzealnych i o światowych. Fundacja jest współorganizatorem wielu imprez kulturalnych (m.in. obchodów Roku Reymontowskiego). Współfinansowała wydanie „Dzieł Wybranych” Reymonta oraz budow ę „Centrum Reymontowskiego” (Zagroda Ludowa). Fundacja w 2000 r. nawi ązała współprac ę z bli źniacz ą Fundacj ą im. Wł. Reymonta z Toronto w Kanadzie.

12 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

2.3. Obiekty i tereny

Na trwałe w krajobraz lipieckiej wsi wpisał si ę wybudowany w 2006 r. w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora Ŝywno ściowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” Działanie „Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego” mini – park wraz z placem zabaw. Zagospodarowany teren o powierzchni ponad jednego hektara, ze wzgl ędu na usytuowanie wzdłu Ŝ głównej ulicy w Lipcach Reymontowskich stał si ę niejako wizytówk ą tej miejscowo ści, ale i gminy. Jest miejscem, z którego ch ętnie korzystaj ą mieszka ńcy oraz przyje ŜdŜaj ący do Lipiec R. tury ści.

Mini-park w Lipcach Reymontowskich

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

Na terenach stanowi ących własno ść miejscowej Spółdzielni Kółek Rolniczych od kilku lat w Lipcach Reymontowskich funkcjonuje targowisko. W ka Ŝdy pi ątek tygodnia rolnicy mog ą zbywa ć wyprodukowane przez siebie płody rolne, natomiast mieszka ńcy zaopatrywa ć si ę w dost ępne na nim produkty. W miejscowo ści Lipce Reymontowskie w roku 2000 wybudowane zostało pełnowymiarowe boisko do gry w piłk ę no Ŝną wraz z bie Ŝni ą. W roku 2006 teren ten został ogrodzony oraz wyposa Ŝony w miejsca siedz ące dla widzów (trybuny) równie Ŝ w ramach

13 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora Ŝywno ściowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006”. Boisko do gry w piłk ę no Ŝną wraz z bie Ŝni ą

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

Przez teren wsi przebiega szlak rowerowy pn. „ Śladami Reymonta” - Lipce Reymontowskie – Rogów – Słupia – Godzianów - Skierniewice o długo ści 56,8 km.

2.4. Infrastruktura społeczna

2.4.1. Muzea i zespoły ludowe Na terenie wsi znajduj ą si ę dobra kulturalne nie tylko o znaczeniu regionalnym, ale tak Ŝe ogólnopolskim a nawet mi ędzynarodowym. Nale Ŝą do nich:

Muzeum im. Wł. St. Reymonta obecnie Muzeum Mazowsza Zachodniego w Lipcach Reymontowskich – powstało w 1983 roku z przekształcenia Izby Regionalnej utworzonej w 1982 r. w wyniku działa ń miejscowych miło śników tradycji. Muzeum gromadzi, opracowuje i udost ępnia zwiedzaj ącym ró Ŝnorodne eksponaty z dziedziny historii i kultury materialnej Lipiec i sąsiednich miejscowo ści, a tak Ŝe nieliczne pami ątki zwi ązane bezpo średnio z postaci ą Władysława St. Reymonta.

14 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Muzeum Mazowsza Zachodniego w Lipcach Reymontowskich

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

Od 1989 r. siedzib ą muzeum s ą zabudowania powstałej na przełomie lat 80-tych i 90- tych XIX wieku manufaktury włókienniczej rodziny Winklów. Manufaktura zajmowała si ę zgrzebleniem, prz ędzeniem i farbowaniem wełny, tkaniem materiałów na słynne łowickie pasiaki, oraz wyrobem wełnianych swetrów, skarpet i r ękawic. Pełn ą produkcj ę prowadzono w niej do roku 1950, jednak Ŝe farbowanie trwało a Ŝ do 1974 roku. Obecnie manufaktura Winklów jest unikatowym w skali kraju dawnym obiektem przemysłowym wsi polskiej. Zachowały si ę w cało ści budynki wraz z kompleksem maszyn i urz ądze ń produkcyjnych do pełnego cyklu technologicznego, pochodz ące z XIX i XX wieku. Od 2003 roku lipieckie muzeum jest instytucj ą kultury powiatu skierniewickiego i działa pod nazw ą Muzeum Mazowsza Zachodniego w Lipcach Reymontowskich.

15 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Manufaktura tkacka w Muzeum Mazowsza Zachodniego

Źródło: strona Muzeum Mazowsza Zachodniego w Lipcach Reymontowskich

Na terenie przyległym do muzeum w 2003 roku utworzona została Zagroda Ludowa . Na teren Zagrody Ludowej przeniesiono budynki dawnego budownictwa zagrodowego. Odtworzono dwa budynki mieszkalne (chałupy), budynek gospodarczy (obor ę), stodoł ę oraz spichlerz. Zagroda Ludowa w Lipcach Reymontowskich

Źródło: www.lipcereymontowskie.pl

16 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Muzeum Czynu Zbrojnego – powstało w 1988 roku, w oparciu o prywatne zbiory militariów zwi ązane z histori ą walk o niepodległo ść w rejonie Lipiec Reymontowskich i najbli Ŝszej okolicy. W muzeum zgromadzono bro ń i umundurowanie, wiele osobistych pami ątek i dokumentów po Ŝołnierzach oddziałów regularnych i ruchu oporu. Jedna z ekspozycji po świ ęcona jest powojennej historii Wojska Polskiego. Zgromadzono tutaj powa Ŝny zbiór uzbrojenia, wyposa Ŝenia i umundurowania, w tym równie Ŝ najnowszego, aktualnie u Ŝywanego w naszej armii. Liczne egzemplarze sprz ętu bojowego z okresu dwóch ostatnich wojen światowych zgromadzono na wystawie plenerowej. Muzeum Czynu Zbrojnego

Źródło: archiwum gminy

Tradycje kulturowe gminy rozsławia Amatorski Zespół Regionalny im. Wł. St. Reymonta , który powstał w 1932 roku. W repertuarze zespołu znajduj ą si ę takie widowiska i obrz ędy ludowe jak: „Wesele Boryny”, „Wesele Lipieckie” czy „Wi ązanka melodii i ta ńców łowickich”. Członkami zespołu było ponad 400 osób – niejednokrotnie całe kilkupokoleniowe rodziny.

17 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Amatorski Zespół Regionalny im. Wł. St. Reymonta

Źródło:www.lipcereymontowskie.pl

W swoim repertuarze Zespół posiada dwa programy artystyczne oparte na motywach powie ści „Chłopi” – najbardziej znany – pt. „Wesele Boryny” oraz „Pierzawka”, a tak Ŝe wi ązank ę pie śni i ta ńców pt. „Suita łowicka” i program taneczny regionu krakowskiego. W ci ągu 76-letniej działalno ści Zespół prezentował widowisko ponad 600 razy na scenach krajowych i zagranicznych. Śpiewało i ta ńczyło w nim ponad 400 osób, w tym przewa Ŝnie wielopokoleniowe rodziny z Lipiec i okolicznych wsi.

2.4.2. Kultura i sztuka Kultura odgrywa wielk ą rol ę w budowaniu to Ŝsamo ści i samoidentyfikacji mieszka ńców. Dzi ęki niej nast ępuje integracja ludzi z miejscem zamieszkania. Pełni równie Ŝ rol ę promocji regionu pokazuj ąc przyjezdnym ró Ŝne obrz ędy i obyczaje niespotykane w innych cz ęś ciach kraju. Główn ą jednostk ą prowadz ącą działalno ść kulturaln ą na obszarze gminy jest Gminny Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Lipcach Reymontowskich. Jego celem jest prowadzenie działalno ści kulturalnej polegaj ącej na tworzeniu, upowszechnianiu i ochronie kultury, a w szczególno ści prowadzenie wielokierunkowej

18 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie działalno ści rozwijaj ącej i zaspakajaj ącej potrzeby kulturalne mieszka ńców oraz upowszechnianie i promocja kultury lokalnej w kraju i zagranic ą. Ośrodek sprawuje opiek ę merytoryczn ą nad: • Amatorskim Zespołem Regionalnym im. Wł. St. Reymonta, • Kapel ą Ludow ą „Borynioki”, • Zespołem Śpiewaczym „Lipconki”, • Dzieci ęcym Teatrem „CO-NIE-CO”, • Gminno – Parafialn ą Orkiestr ą D ętą. Ponadto w GOKSiR działaj ą: koło plastyczne, kawiarenka internetowa, sekcje rekreacyjno-sportowe (sekcja piłki siatkowej, sekcja piłki koszykowej, sekcja tenisa stołowego), Zespół Wokalno-Kabaretowy Klubu Seniora „Promyk”. GOKSiR jest organizatorem cyklicznych imprez kulturalnych o zasi ęgu regionalnym i ponadregionalnym. Nale Ŝą do nich: • Turniej Gmin Reymontowskich , którego celem jest m.in. popularyzacja wiedzy o Ŝyciu i twórczo ści St. W. Reymonta oraz popularyzacja miejsc zwi ązanych z Ŝyciem pisarza; • Ogólnopolska Impreza Artystyczna „Dzie ń Reymonta” , której celem jest inspirowanie i promowanie działa ń artystycznych w oparciu o twórczo ść noblisty; W ramach struktury GOKSiR działa Gminna Biblioteka Publiczna, w skład której wchodzi wypo Ŝyczalnia wraz z ksi ęgozbiorem podr ęcznym. Gromadzony od pocz ątku powstania biblioteki ksi ęgozbiór, zawsze ze szczególnym uwzgl ędnieniem potrzeb środowiska, liczy 14.174 woluminów, w tym 13.777 pozycji przeznaczonych do wypo Ŝycze ń na zewn ątrz oraz 397 egzemplarzy do korzystania w czytelni. W 2003 roku w Gminnej Bibliotece Publicznej, przy udziale środków pochodz ących z Kontraktu Wojewódzkiego, uruchomiony został Punkt Informacji Turystycznej.

2.4.3. Oświata i wychowanie Na terenie wsi Lipce Reymontowskie funkcjonuje szkoła podstawowa, gimnazjum i przedszkole. Publiczne Gimnazjum im. Władysława St. Reymonta w Lipcach Reymontowskich od 2002 roku mie ści si ę w nadbudowanej cz ęś ci budynku szkoły podstawowej. Uczniowie maj ą do dyspozycji pracowni ę komputerow ą z dost ępem do internetu, świetlic ę szkoln ą z czytelni ą, bibliotek ę, sklepik uczniowski i radio szkolne „LRM”. Uczniowie działaj ą w organizacjach szkolnych: Szkolnym Samorz ądzie Uczniowskim, PCK, LOP oraz redaguj ą gazetk ę szkoln ą

19 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

„Gimzetka”. Rozwijaj ą swoje zainteresowania i uzdolnienia uczestnicz ąc w zaj ęciach kół zainteresowa ń i przedmiotowych: matematycznym, informatycznym, tanecznym, recytatorskim, plastycznym i sportowym. Do lipieckiego gimnazjum w roku szkolnym 2007/2008 ucz ęszczało 122 uczniów. Szkoła Podstawowa im. Władysława St. Reymonta w Lipcach Reymontowskich mie ści si ę w budynku wybudowanym w 1962 roku. W latach 2000-2002 w ramach rozbudowy placówki dla potrzeb gimnazjum budynek został wyremontowany. W roku szkolnym 2007/2008 do szkoły ucz ęszcza 130 uczniów. Szkoła posiada nowoczesn ą pracowni ę komputerow ą z dost ępem do internetu i świetlic ę szkoln ą. Szkoła znana jest z propagowania edukacji folklorystycznej, recytatorskiej, plastycznej, czytelnictwa i sportu. O rozwój uczniów szkoła dba nie tylko na zaj ęciach programowych, ale i na licznych pozalekcyjnych zaj ęciach wyrównawczych oraz kółkach zainteresowa ń. Zaplecze sportowe obu szkół stanowi boisko sportowe wraz z kortem tenisowym oraz sala gimnastyczna (niepełnowymiarowa) wyremontowana w 2006 roku. Krajobraz edukacyjny gminy dopełnia przedszkole w Lipcach Reymontowskich, które od dnia 1 marca 2006 roku funkcjonuje jako samodzielna jednostka. Wcze śniej to przedszkole wł ączone było w organizacj ę szkoły podstawowej. Do lipieckiego przedszkola ucz ęszcza 75 wychowanków.

W Lipcach Reymontowskich działa Gminne Centrum Informacji , utworzone w ramach Programu Aktywizacji Zawodowej Absolwentów „Pierwsza Praca”. Centrum wyposa Ŝone jest w nowoczesny sprz ęt komputerowy, ze stałym dost ępem do internetu.

2.4.4. Ochrona zdrowia Świadczenia z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej dla mieszka ńców wsi jak równie Ŝ całej gminy zapewnia funkcjonuj ący w Lipcach Reymontowskich Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „MEDICUS”. Placówka oferuje opiek ę lekarza rodzinnego ogólnego, lekarza pediatry, lekarza pediatry pulmonologa. NZOZ udziela bezpłatnych świadcze ń zdrowotnych na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Obsług ę stomatologiczn ą na terenie gminy zapewnia prywatny gabinet stomatologiczny świadcz ący równie Ŝ usługi w ramach kontraktu z Narodowym Funduszem Zdrowia. W Lipcach Reymontowskich znajduje si ę równie Ŝ punkt apteczny.

20 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Działalno ść z zakresu opieki zdrowotnej prowadzona jest w wybudowanym w latach 80-tych, przy du Ŝym zaanga Ŝowaniu mieszka ńców, budynku, który uchwał ą nr XXX/415/2004 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 28 wrze śnia 2004 roku, przekazany został w drodze darowizny gminie Lipce Reymontowskie. Budynek został ztermomodernizowany w 2006 roku przy udziale środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego oraz cz ęś ciowo wyremontowany wewn ątrz ze środków własnych gminy.

2.4.5. Bezpiecze ństwo publiczne. Spraw ą bezpiecze ństwa i porz ądku publicznego na terenie gminy zajmuje si ę Rewir Dzielnicowych o 3 osobowym stanie zatrudnienia. Siedzib ą Rewiru jest miejscowo ść Lipce Reymontowskie. Sprawami bezpiecze ństwa przeciwpo Ŝarowego, ratownictwa ogólnego zajmuje si ę Ochotnicza Stra Ŝ Po Ŝarna skupiaj ąca w swoich szeregach 37 członków zwyczajnych, 12 członków Młodzie Ŝowych Dru Ŝyn Po Ŝarniczych i 5 członków honorowych. OSP Lipce Reymontowskie wł ączona jest do Krajowego Systemu Ratowniczo – Ga śniczego, w zwi ązku, z czym działania ratownicze mo Ŝe prowadzi ć na terenie gminy, powiatu, województwa i kraju.

2.5. Infrastruktura techniczna

Stan i poziom infrastruktury technicznej jest wa Ŝnym wska źnikiem świadcz ącym o rozwoju gminy, a po średnio wskazuje na warunki Ŝycia mieszka ńców gminy i kultur ę roln ą. Infrastruktura techniczna pełni funkcje: • lokalizacyjn ą, poniewa Ŝ wpływa na rozmieszczenie obiektów produkcyjnych, steruje osadnictwem, • integracyjn ą, gdy Ŝ przyczynia si ę do aktywizacji działa ń społeczno – gospodarczych, • zaopatrzeniow ą – dostarcza wod ę, ciepło, gaz itp.

2.5.1. Infrastruktura komunikacyjna Układ komunikacyjny wsi Lipce Reymontowskie składa si ę z: • sieci drogowej, • linii kolejowej, • pasa Ŝerskiej komunikacji autobusowej.

21 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Sie ć drogowa Lipce Reymontowskie posiadaj ą powi ązania zewn ętrzne z miastami Skierniewice, Łowicz i Łód ź oraz z siedzibami s ąsiednich gmin poprzez układ dróg powiatowych, które w obszarze gminy tworz ą trzy drogi powiatowe o nast ępuj ących relacjach: • 1319 E – Słupia – Pszczonów, • 2933 E – Teresin – Lipce Reymontowskie – Godzianów – Zapady, • 2935 E – Grodzisk – Zawady – Trzcianka – Chlebów – Maków. Drogi powiatowe posiadaj ą nawierzchni ę tward ą – bitumiczn ą, cz ęsto jednak w złym lub niezadowalaj ącym stanie technicznym – (poza 4,5km odcinkiem drogi 1319E zmodernizowanym w 2005 roku), oraz słabe parametry techniczne, szczególnie w zakresie nie normatywnej szeroko ści jezdni i łuków poziomych. Uzupełnienie tego układu stanowi siec dróg gminnych. Drogi te posiadaj ą ró Ŝnorodne nawierzchnie, od twardych – bitumicznych, ulepszonych do gruntowych naturalnych. Równie Ŝ szeroko ści jezdni s ą zró Ŝnicowane – przewa Ŝaj ą jednak drogi o niskich parametrach. Układ podstawowych dróg publicznych uzupełniaj ą ogólnodost ępne drogi wewn ętrzne obsługuj ące tereny zabudowy, drogi dojazdowe do pól. Podobnie jak drogi gminne, posiadaj ą one ró Ŝnorodne nawierzchnie, od utwardzonych do gruntowych i zmienn ą szeroko ść pasa drogowego. Komunikacja kolejowa Przez teren wsi Lipce Reymontowskie przebiega magistrala kolejowa Warszawa – Łód ź z odgał ęzieniami w Koluszkach na Śląsk. W miejscowo ści Lipce Reymontowskie znajduje si ę przystanek kolejowy ruchu pasa Ŝerskiego.

Linia kolejowa pełni funkcj ę bezpo średnich poł ącze ń pasa Ŝerskich obszaru gminy ze

Skierniewicami, Warszawą i Łodzi ą.

Komunikacja autobusowa Uzupełnieniem środków komunikacji zbiorowej są poł ączenia autobusowe. Na drodze powiatowej nr 2933 E prowadzona jest komunikacja autobusowa PKS w relacji Skierniewice – Lipce Reymontowskie – Skierniewice.

2.5.2. Gospodarka wodna Zbiorowe zaopatrzenie mieszka ńców wsi Lipce Reymontowskie w wod ę realizowane jest za po średnictwem nale Ŝą cej do gminy sieci wodoci ągowej. System zaopatrzenia w wod ę funkcjonuje jako zbiorowy wodoci ąg zasilany z uj ęcia zlokalizowanego w Lipcach

22 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Reymontowskich. Ujmowana woda na tym uj ęciu jest poddawana procesowi uzdatniania: odmanganiania i od Ŝelaziania.

Wie ś zwodoci ągowania jest w 100%. Ka Ŝdy z mieszka ńców ma mo Ŝliwo ść przył ączenia si ę do sieci.

Eksploatacj ą wodoci ągu zajmuje si ę Zakład Robót Instalacyjno – In Ŝynieryjnych „CEWOKAN” Krzysztof Cichy z Łowicza.

Tabela Nr 3 - Uj ęcie wód podziemnych we wsi Lipce Reymontowskie Lp. Lokalizacja Pozwolenie Zasoby Wydajno ść Gł ęboko ść Obsługiwane wodnoprawne eksploatacyjne zgodna z uj ęcia wody miejscowo ści pozwolenie m 1 Lipce RO Ś.II.6223- Utwory Q śr. d = 423 Studnia nr 2 Lipce Reymontowskie 7/2003 z dnia czwartorz ędowe m3/d = 78 m, Reymontowskie 3 25.07.2003 r. Qe = 83,0 m /h Q max .d = 536 wydajno ść Chlebów, 3 (wa Ŝne do m /d Qe = 41,5 3 25.07.2013 r.) Q max h = 53 m /h m3/h Studnia nr 3 = 90 m, wydajno ść 3 Qe = 60 m /h Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Lipce Reymontowskie

Sie ć wodoci ągowa we wsi Lipce Reymontowskie wykonana jest z rur azbestocementowych. Dlatego te Ŝ konieczna jest jej wymiana.

2.5.3. Gospodarka ściekowa Na terenie wsi działa gminna oczyszczalnia ścieków komunalnych, która posiada wspólny wylot ścieków oczyszczonych z zakładow ą oczyszczalni ą ścieków „REYDROB” spółka jawna Przedsi ębiorstwo Drobiarskie M&M T. Mirowski, J. Malesa. Obydwie oczyszczalnie posiadaj ą wspólne pozwolenie wodnoprawne na odprowadzanie ścieków oczyszczonych do rzeki Uchanki. Gminna oczyszczalnia ścieków jest to oczyszczalnia mechaniczno – biologiczne typu SEBIOFIKON. Jej budowa została zako ńczona w 2001 roku w zakresie I etapu tj. dla Q = 110 m 3/d. Docelowo planuje si ę zwi ększenie przepustowo ści oczyszczalni do Q = 230 m 3/d. Instalacja oczyszczalni składa si ę z nast ępuj ących elementów: punkt zlewny nieczysto ści płynnych dowo Ŝonych taborem asenizacyjnym, przepompownia ścieków surowych, osadnik Imhoffa, 2 szt. bioreaktorów „SEIOFIKON-NP.” o przepustowo ści 3 nominalnej Q N = 65 m /d ka Ŝdy, osadnik wtórny z doprowadzeniem roztworu PIX do chemicznego str ącania fosforu, przepompownia osadu nadmiernego, poletko filtracyjne Ŝwirowe współpracuj ące z bioreaktorem o wymiarach 25 x 16 m, poletko osadowe (ociekowe

23 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie osadu z osadnika Imhoffa), poletko kompostowe o powierzchni 42 m 2, przepompownia ścieków oczyszczonych, budynek techniczno-socjalny z zainstalowanymi w nim dwiema dmuchawami (do napowietrzania ścieków w punkcie zlewnym) oraz komor ą dozowania preparatu PIX, ruroci ągi technologiczne. Łączna ilo ść ścieków dostarczonych obecnie do oczyszczalni wynosi 13.395 m 3 rocznie. Pocz ąwszy od 2001 roku w miejscowo ści Lipce Reymontowskie sukcesywnie budowana jest sie ć kanalizacyjna. Obecnie wybudowane zostało 7,39 km sieci w ul. Reymonta, Południowej, Wiatracznej, Dominikowej, Golki i Mostowej. Umo Ŝliwia ona odbiór ścieków od 481 mieszka ńców. W roku 2008 przyst ąpiono do budowy drugiego etapu sieci kanalizacyjnej w Lipcach Reym. Obejmuje on ulice: Nowickiej, Boryny, Le śną, Mostow ą, cz ęść ul. Wiosennej oraz rozbudow ę istniej ącej oczyszczalni ścieków do wydajno ści 270m³/d. W 2009 r. z chwil ą zako ńczenia inwestycji wzro śnie liczba osób korzystaj ących z podł ączenia do wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej o 497. System zbiorczej sieci kanalizacji sanitarnej obj ętych b ędzie 71,3% mieszka ńców wsi Lipce Reymontowskie. Tabela Nr 4 - Sie ć kanalizacyjna na terenie gminy Stan Miejscowo ść Długo ść [km] Materiał Obiekty na sieci techniczny Lipce Sie ć – 3,39 PCV Sieciowa Dobry Reymontowskie Przył ącza – 4,0 przepompownia (nowa sie ć) ścieków

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Lipce Reymontowskie

Utylizacja ścieków sanitarnych w gospodarstwach rolnych na terenach nieskanalizowanych oparta jest na gromadzeniu ścieków w nieodpływowych zbiornikach i wywo Ŝeniu ich do oczyszczalni ścieków lub ich utylizacjme w obr ębie własnych areałów rolnych. Z tego wzgl ędu wiele ścieków przedostaje si ę do gruntów, gdy Ŝ s ą usuwane w sposób niekontrolowany. Wobec znikomego stopnia skanalizowania gminy, planuje si ę kompleksow ą realizacj ę systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków (opracowana została Koncepcja Programowo - Przestrzenna odprowadzania i oczyszczania ścieków dla gminy Lipce Reymontowskie) polegaj ącego na systemie zbiorczym kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej i tłocznej, a tak Ŝe budowie przydomowych oczyszczalni ścieków (PO Ś).

24 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

W zwi ązku z planowan ą rozbudow ą sieci kanalizacji sanitarnej istnieje konieczno ść rozbudowy gminnej oczyszczalni ścieków w Lipcach Reymontowskich do przepustowo ści 270 m 3/d.

2.5.4. System elektroenergetyczny Układ energetyczny oparty jest na sieci średniego napi ęcia wychodz ącej z głównych punktów zasilania poło Ŝonych w Skierniewicach. Stacje transformatorowe pokrywaj ą obszary zabudowane jednolicie z du Ŝym niedoinwestowaniem obszaru Lipiec Reymontowskich. Rozwój zabudowy w Lipcach Reymontowskich wyczerpał rezerwy istniej ących stacji transformatorowych i wymaga przebudowy systemu. Obszar gminy przecinaj ą linie elektroenergetyczne przesyłowe 30kV, które zasilaj ą główny punkt zasilania trakcji PKP w Lipcach Reymontowskich. Nieznaczna cz ęść mieszka ńców wsi Lipce Reymontowskie korzysta z energii dostarczanej przez PKP. Sukcesywnie prowadzona jest modernizacja o świetlenia oraz uzupełniane s ą punkty świetlne.

2.5.5. Telekomunikacja i usługi pocztowe Lipce Reymontowskie posiadają rozwini ętą sie ć telekomunikacyjn ą opart ą o centrale zlokalizowan ą w tej miejscowo ści. System podlega ci ągłej rozbudowie w szczególno ści opartej na liniach światłowodowych.

W Lipcach Reymontowskich znajduj ą si ę trzy stacje bazowe telefonii komórkowej.

Na terenie wsi znajduje si ę placówka pocztowa.

2.5.6. Gospodarka odpadami Odpady komunalne na terenie wsi powstaj ą w zwi ązku z bytowaniem człowieka w obr ębie gospodarstw domowych, obiektów u Ŝyteczno ści publicznej i zakładów usługowo – handlowych. Odpady komunalne niesegregowane s ą gromadzone na terenie nieruchomo ści w zamkni ętych pojemnikach lub kontenerach, wył ącznie do tego celu przeznaczonych, najcz ęś ciej o pojemno ści 120 l w zabudowie jednorodzinnej. Przy obiektach u Ŝyteczno ści publicznej ustawione s ą kontenery KP-7 o pojemno ści 7 m 3 Od II półrocza 2001 roku prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów. Zbiórk ą obj ęte s ą nast ępuj ące rodzaje odpadów: szkło, tworzywa sztuczne, drobny metal.

25 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Segregacja odbywa si ę w systemie „u źródła”. Obejmuje wszystkich mieszka ńców, którzy zadeklarowali ch ęć takiej zbiórki. Wysegregowane odpady gromadzone s ą w kolorowych workach foliowych.

Prowadzona jest tak Ŝe zbiórka odpadów wielkogabarytowych. Odbiór odpadów wielkogabarytowych odbywa si ę w systemie tzw. „wystawki”.

Koszty obsługi zbiórki i transportu odpadów segregowanych oraz odpadów wielkogabarytowych ponosi gmina .

2.6. Rolnictwo i gospodarka

Gospodarka rolna pozostaje nadal wiod ącą dziedzin ą gospodarki gminy Lipce Reymontowskie, cho ć rang ę tej gospodarki nale Ŝy oceni ć jako mniejsz ą w odniesieniu do samej wsi Lipce Reymontowskie. W Lipcach Reymontowskich mniej ni Ŝ połowa gruntów to uŜytki rolne. W granicach administracyjnych wsi oprócz du Ŝych powierzchni le śnych, znaczn ą cz ęść gruntów stanowi ą grunty wył ączone spod produkcji rolniczej pod ró Ŝnego rodzaju zabudow ę. Wie ś Lipce Reymontowskie posiada najwi ększy odsetek gospodarstw małych. Wie ś liczy 182 gospodarstwa rolne i 258 nieruchomo ści. Ogólna powierzchnia u Ŝytków rolnych we wsi Lipce Reymontowskie wynosi 685 ha (w tym 25 ha zajmuj ą lasy). W u Ŝytkach rolnych dominuj ą gleby IV klasy bonitacyjnej - 37,2%, nast ępnie V i VI klasy – 11,8% i klasy III – 9,1%. S ą to gleby pochodzenia mineralnego. Najwi ększa koncentracja podmiotów gospodarczych znajduje si ę w Lipcach Reymontowskich Na dzie ń 31 grudnia 2007 r. zarejestrowane zostały 85 podmioty gospodarcze. W ostatnich latach nast ąpił szybki ich przyrost. W porównaniu z rokiem 2000 liczba podmiotów działaj ących na terenie wsi Lipce Reymontowskie zwi ększyła si ę o 11,8%. Podstawow ą dziedzin ą działalno ści przedsi ębiorstw jest handel . Zajmuje si ę nim bez mała 1/5 ogółu jednostek prowadz ących działalno ść we wsi Lipce Reymontowskie. Bardzo dobrze rozwini ęta jest wszelka działalno ść usługowa dla ludno ści. Istotn ą rol ę odgrywaj ą tak Ŝe firmy zwi ązane z budownictwem i świadczeniem usług transportowych oraz magazynowych. Najwi ększym pracodawc ą jest spółka jawna „REYDROB” Przedsi ębiorstwo Drobiarskie M&M T. Mirowski, J. Malesa zatrudniaj ąca 60 osób. Do znacz ących podmiotów działaj ących na terenie wsi nale Ŝą tak Ŝe m.in.: - Halina Długosz – Duda – zakład cukierniczy; - AKORD – krawiectwo;

26 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

- GRA śYNA – zakład produkcyjno handlowy (odzie Ŝ); - „MULTIMEX” – handel; - Józef Bartosiewicz – produkcja pieczywa

2.7. Kapitał społeczny i ludzki

Na terenie wsi Lipce Reymontowskie działaj ą nast ępuj ące stowarzyszenia i organizacje: • Jednostka OSP • Gminna Rada Kół Gospody ń Wiejskich z siedzib ą w Lipcach Reymontowskich, • Koło Gospody ń Wiejskich • Lokalna Grupa Działania „Gniazdo”, • Fundacja im. Władysława St. Reymonta, • Towarzystwo Przyjaciół Lipiec Reymontowskich wspomaga samorz ądowe inicjatywy społeczne, o światowe, kulturalne i gospodarcze, • Caritas Parafialna, której celem jest słu Ŝba ludziom i niesienia pomocy innym, • Ludowy Zespół Sportowy, • Klub Przyjemnego W ędkowania. Organizacje te maj ą szczególne znaczenie, gdy Ŝ kultywuj ą i kontynuują tradycje obszaru gminy i regionu, podkre ślaj ąc jego odmienno ść . Przyczyniaj ą si ę do propagowania wiedzy o historii i kulturze. Ochotnicza Stra Ŝ Po Ŝarna, oprócz działalno ści na rzecz bezpiecze ństwa po Ŝarowego, uczestniczy aktywnie w organizacji imprez kulturalnych, sportowych i charytatywnych.

3. Analiza SWOT.

Analiza SWOT jest efektywn ą metod ą identyfikacji słabych i silnych stron miejscowo ści oraz badania szans i zagro Ŝeń, jakie stoj ą przed miejscowo ści ą. SWOT zawiera okre ślenie czterech grup czynników: - „mocnych stron” – uwarunkowa ń wewn ętrznych, które stanowi ą silne strony miejscowo ści i które nale Ŝycie wykorzystane sprzyja ć b ędą jej rozwojowi (utrzyma ć je jako mocne, i na których nale Ŝy oprze ć jej przyszły rozwój);

27 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

- „słabych stron” – uwarunkowa ń wewn ętrznych, które stanowi ą słabe strony miejscowo ści i które nie wyeliminowane utrudnia ć b ędą jej rozwój (ich oddziaływanie nale Ŝy minimalizowa ć); - „szans” - uwarunkowa ń zewn ętrznych, które nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowania społeczno ści wiejskiej, ale które mog ą by ć traktowane jako szanse, i przy odpowiednio podj ętych przez ni ą działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjaj ące rozwojowi miejscowo ści; - „zagro Ŝeń” - uwarunkowa ń zewn ętrznych, które tak Ŝe nie s ą bezpo średnio zale Ŝne od zachowania społeczno ści wiejskiej, ale które mog ą stanowi ć zagro Ŝenie dla jej rozwoju (nale Ŝy unika ć ich negatywnego oddziaływania na rozwój miejscowo ści). Przedstawiona poni Ŝej analiza mocnych i słabych stron oraz szans i zagro Ŝeń jest syntez ą poszczególnych obszarów Ŝycia społeczno-gospodarczego miejscowo ści. Poni Ŝszy zbiór informacji o mocnych i słabych stronach miejscowo ści i stoj ących przed ni ą szansach i zagro Ŝeniach jest uzgodnion ą wypadkow ą wiedzy o stanie i potrzebach miejscowo ści wynikaj ącą z poszczególnych obszarów Ŝycia społeczno - gospodarczego.

28 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

SILNE STRONY SŁABE STRONY

• ujemne saldo migracji; • znaczne zasoby siły roboczej • mała ilo ść miejsc pracy w sektorze pozarolniczym; • aktywno ść społeczno ści lokalnej (organizacje pozarz ądowe), • rozdrobnienie gospodarstw rolnych oraz brak gospodarstw rolnych o wyspecjalizowanych uprawach i hodowli; • działalno ść organizacji i klubów sportowych, • ą ń • dobry dost ęp do szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego; niewystarczaj cy stopie skanalizowania wsi; • ą ść • istnienie Gminnego Centrum Informacji; niedostateczny stan techniczny sieci wodoci gowej ( cze rur cementowo-azbestowych) • działalno ść Fundacji im. Wł. St. Reymonta; • zły stan cz ęś ci obiektów dziedzictwa kulturowego; • siedziba Lokalnej Grupy Działania „GNIAZDO”, • zły stan obiektu GOKS i R; • dobry stan środowiska naturalnego; • niedostatecznie zagospodarowane centrum miejscowo ści • brak terenów zdegradowanych; • brak nale Ŝycie zagospodarowanego terenu na imprezy plenerowe, • nieska Ŝone gleby; • brak rozbudowanej infrastruktury turystycznej (drogi dojazdowe, • wyst ępowanie rezerwatów przyrody; ście Ŝki rowerowe, oznakowania, parkingi itp.) • brak uci ąŜ liwo ści przemysłowej; • brak odpowiedniego oznakowania szlaków turystycznych, • prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów, • niedostateczna liczba wyznaczonych szlaków turystycznych (pieszych i • du Ŝe walory krajobrazowo –przyrodnicze; rowerowych); • • rezerwat przyrody Bukowiec; mała liczba obiektów sportowo – rekreacyjnych (sali gimnastycznej), • • naturalne warunki sprzyjaj ące rozwojowi agroturystyki i brak gospodarstw agroturystycznych i ekoturystycznych, turystyki poznawczej; • słabo rozwini ęta baza noclegowa i gastronomiczna oraz infrastruktura • miejsce zwi ązane ze sławnym noblist ą – okołoturystyczna,

29 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Wł. St. Reymontem; • brak podmiotów obsługuj ących lokaln ą ofert ę turystyczn ą, • bogate dziedzictwo kulturowe; • nie wystarczaj ące środki finansowe na szybkie zagospodarowanie • imprezy kulturalne o zasi ęgu ogólnopolskim; terenów miejscowo ści; • wiele atrakcji turystycznych (skansen, muzea, pomniki przyrody);

• warunki sprzyjaj ące rozwojowi agroturystyki,

• warunki do rozwoju turystki rowerowej,

• najstarszy w Polsce amatorski zespół regionalny

• posiadanie oczyszczalni ścieków; • cz ęś ciowe skanalizowanie wsi Lipce Reymontowskie; • rozbudowana sie ć dróg dojazdowych; • dobry dost ęp do usług telekomunikacyjnych (sie ć komórkowa); .

30 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

SZANSE ZAGRO śENIA

• ść • mo Ŝliwo ści wykorzystania wsparcia dla rolnictwa z funduszy niekorzystna sytuacja w gospodarce narodowej- - niestabilno polityki strukturalnych; finansowej pa ństwa. • brak kapitału na inwestycje infrastrukturalne. • moŜliwo ść wykorzystania środków pomocowych z Unii Europejskiej na dofinansowanie ró Ŝnych dziedzin działalno ści • rosn ące koszty w zakresie infrastruktury technicznej. gminy. • brak zainteresowania du Ŝego kapitału inwestycjami w gminie. • rozwijaj ąca si ę infrastruktura techniczna podnosz ąca warto ść • ograniczone mo Ŝliwo ści pozyskana zewn ętrznych środków na gospodarcz ą wsi dla inwestorów z zewn ątrz. dofinansowanie inwestycji. • moŜliwo ść tworzenia alternatywnych pozarolniczych form • niski poziom finansowania sfery infrastruktury społecznej przez bud Ŝet działalno ści np. rozwój agroturystyki. pa ństwa i du Ŝe obci ąŜ enia finansowe samorz ądów gminnych, • • tworzenie partnerstw i współpracy samorz ądów – duŜa konkurencja w śród gmin w zakresie pozyskiwania środków Stowarzyszenie LGD „Gniazdo”. unijnych. • • rosn ąca popularno ść turystyki weekendowej i aktywnego rosn ąca konkurencja na rynku usług agroturystycznych. sp ędzania czasu. • rosn ące wymagania turystów. • • dogodne poło Ŝenie w pobli Ŝu miast i aglomeracji. niedoinwestowanie małych i średnich przedsi ębiorstw. • niska opłacalno ść produkcji rolniczej. • rosn ące znaczenie aglomeracji łódzkiej. • niŜ demograficzny i du Ŝa migracja młodzie Ŝy zwi ązana z edukacj ą i • rosn ące zainteresowanie rozwojem agroturystyki oraz rolnictwa poszukiwaniem pracy. ekologicznego; • brak bazy turystycznej oraz noclegowej uniemo Ŝliwiaj ący rozwój turystyki; • wzrost zainteresowania kultur ą ludow ą.

• rosn ące zapotrzebowanie na usługi turystyczno - rekreacyjne;

• promocja turystyczna regionu poprzez wykorzystanie walorów kulturowych i tradycji;

31 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

4. Opis planowanych zada ń

Po przeanalizowaniu problemów, z jakimi borykaj ą si ę mieszka ńcy miejscowo ści Lipce Reymontowskie uznano, i Ŝ najwa Ŝniejszymi projektami do zrealizowania na terenie wsi s ą:

- budowa sieci kanalizacji sanitarnej (rozdzielczej) z przył ączami (przykanalikami) w Lipcach Reymontowskich w ul. Mostowej, Nowickiej, Boryny, Le śnej i Wiosennej, - rozbudowa istniej ącej gminnej oczyszczalni ścieków w Lipcach Reymontowskich,

- adaptacja i urz ądzenie placu na potrzeby imprez plenerowych w Lipcach Reymontowskich,

- termomodernizacja budynku Urz ędu Gminy w Lipcach Reymontowskich,

- budowa sieci kanalizacji sanitarnej (rozdzielczej) z przykanalikami w Lipcach Reymontowskich w ul. Lipowej, Cichej, Wiosennej, Golki i Słonecznej, - budowa przedszkola w Lipcach Reymontowskich,

- budowa pełnowymiarowej sali gimnastycznej w Lipcach Reymontowskich,

- wymiana sieci wodoci ągowej we wsi Lipce Reymontowskie.

Zaplanowane inwestycje nie s ą nastawione na przynoszenie bezpo średnich zysków i korzy ści materialnych. Głównym ich celem jest zaspokajanie potrzeb społecznych, podniesienie standardu Ŝycia oraz zwi ększenie atrakcyjno ści turystycznej regionu.

32 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Źródła finansowania Harmonogram Nakłady Lp. Nazwa projektu Cel Przeznaczenie Bud Ŝet realizacji w tys. zł EFRR EFRROW Inne gminy 1 Kompleksowe Budowa infrastruktury Odbiór i uporz ądkowanie i rozbudowa technicznej oczyszczanie systemu zbiorczej kanalizacji Uporz ądkowanie gospodarki ścieków rozdzielczej w aglomeracji ściekowej w miejscowo ści Lipce Reymontowskie – etap Lipce Reymontowskie II Zadanie 1. Budowa sieci kanalizacji sanitarnej (rozdzielczej) z przył ączami 2008-2009 8.090,00 5.636,47 0,00 2.453,53 0,00 (przykanalikami) w Lipcach Reymontowskich w ul. Mostowej, Nowickiej, Boryny, Le śnej i Wiosennej Zadanie 2. Rozbudowa istniej ącej gminnej oczyszczalni ścieków w Lipcach Reymontowskich 2 Adaptacja i urz ądzenie placu Tworzenie warunków dla Organizacja na potrzeby imprez organizowania imprez o imprez plenerowych w Lipcach charakterze kulturalnym 2009 650,00 0,00 500,00 150,00 0,00 Reymontowskich Zagospodarowanie centrum Lipiec Reymontowskich Poprawa estetyki wsi 3 Termomodernizacja budynku Ograniczenie emisji Budynek Urz ędu Gminy w Lipcach zanieczyszcze ń do uŜyteczno ści Reymontowskich środowiska publicznej Poprawa stanu technicznego 2011 500,00 425,00 0,00 75,00 0,00 budynku Zmniejszenie kosztów ekspoatacyjnych

33 Plan Odnowy Miejscowo ści Lipce Reymontowskie

Źródła finansowania Harmonogram Nakłady Lp. Nazwa projektu Cel Przeznaczenie Bud Ŝet realizacji w tys. zł EFRR EFRROW Inne gminy 4 Kompleksowe Budowa infrastruktury Odbiór i uporz ądkowanie i rozbudowa technicznej oczyszczanie systemu zbiorczej kanalizacji Uporz ądkowanie gospodarki ścieków rozdzielczej w aglomeracji ściekowej w miejscowo ści Lipce Reymontowskie – etap Lipce Reymontowskie i w III: pozostałych miejscowo ściach Budowa sieci kanalizacji obj ętych aglomeracj ą 2011- 2013 9.000,00 6.270,00 0,00 2.730,00 0,00 sanitarnej (rozdzielczej) z przykanalikami w Lipcach Reymontowskich w ul. Lipowej, Cichej, Wiosennej, Golki i Słonecznej, oraz w Mszadli i Siciskach 5 Budowa pełnowymiarowej Zwi ększenie dost ępu Obiekt sportowy sali gimnastycznej w Lipcach mieszka ńcowi do bazy 2014-2015 3.500,00 2.975,00 0,00 525,00 0,00 Reymontowskich sportowo - rekreacyjnej 6 Budowa przedszkola w Poprawa bazy opieku ńczo – Obiekt Lipcach Reymontowskich wychowawczej uŜyteczno ści 2014 1.300,00 1.105,00 0,00 195,00 0,00 publicznej - przedszkole 7 Wymiana sieci wodoci ągowej Poprawa stanu technicznego Dostarczanie we wsiach Lipce sieci wodoci ągowej wody 2016-2020 25.000,00 0,00 0,00 6.250,00 18.750,00 Reymontowskie, Drzewce i Budowa infrastruktury Wola Drzewiecka technicznej

34