Ika-86 taon • Blg. 3 • 27 Hun 2008 Philippine Collegian Opisyal na lingguhang pahayagan ng mga mag-aaral ng Unibersidad ng Pilipinas - Diliman
n Si Connie Empeno at Linda Cadapan sa harap ng Court of Appeals matapos ang isang pagdinig sa kaso. Candice Reyes. Disenyo ng Pahina: MARK ANGELO VIRLY CHING.
Tala sa paghahanap ng
LATHALAIN >>p.06 SUMMING UP Kawani ng UP, Bakwit Blacklisted Hunyo 24, 2004 Inilabas ng University-wide Democratization Movement ang tatanggap ng ginawang alternatibo sa UP Charter, na 100 taon nang saligang P20,000 centennial batas ng UP. Itinapat ito sa burador ng administrasyon ng UP Charter Bill, na umano’y ginawa ng walang konsultasyon sa bonus ibang mga sektor ng pamantasan.
In commemoration of the University of the Philippines' centennial, 03 Balita 05 Kultura 07 lathalain the Philippine Collegian looks back on one hundred years of history. 02 Balita Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 60 orgs sa UPD, wala pa ring tambayan
Jodee Agoncillo isasyon na nakabase sa paligid ng pamunuan ang pagpopondo rito, Out of hand dormitoryo ng Yakal ang nangan- ani Rainier Sindayen, konsehal sa ganib na mapaaalis matapos mala- CSSP Student Council at tagapan- umasok ang bagong semestre mang nawawala ang memorandum gulo ng Kanlungan, samahan ng nang hindi pa rin nabibigyan of agreement sa pagitan ni dating mga tambayan sa CSSP. Png tiyak na tambayan ang 60 Vice Chancellor for Student Affairs Aniya, naunang pinaglaanan sa mahigit 200 organisasyong naka- Theresa Jasminez at ng mga organ- ng pondo ng pamunuan ng CSSP base sa mga kolehiyo ng UP Diliman isasyon, ani Eroles. Sa kasalukuyan, ang pagpapagawa ng façade para (UPD), habang nanganganib pang wala pa ring relokasyong inilalaan sa sentenaryo at pagpapatayo ng mapaalis ang ilang organisasyon sa ang pamunuan sa mga natanggal na CSSP Faculty Center. “Providing mga susunod na buwan. organisasyon, sa kabila ng nakasaad for a tambayan is not congruent Sa pulong ng League of College sa alintuntunin sa tambayan. with (the principle that) tambayan Councils noong Hunyo 20, itinuro is a right,” ani Sindayen. umanong problema ng mga or- Sariling pondo ng ganisasyon ang kakulangan ng mga organisasyon Karapatan sa tambayan, mga tambayan dahil sa kawalan “Sapagkat hindi natutugunan hindi pribilehiyo ng pondo mula sa pamunuan ng ng UP ang responsibilidad nitong Ayon sa General Guidelines UPD para sa pagpapatayo ng mga maglaan ng tambayan, naipapasa on Tambayan in UPD, karapatan tambayan, ani Jacqueline Eroles, sa mga estudyante ang paghah- ng anumang kinikilalang organ- tagapangulo ng University Student anap ng paraan upang makalikom isasyon sa UPD ang pagkakaroon Council (USC) student rights and ng pondong pampagawa ng kanil- ng tambayan kaya hindi umano welfare committee. ang tambayan,” ani Eroles. dapat inihihiwalay ang pagkaka- Dahil sa maling pagpapahalaga Halimbawa, magmumula sa loob ng tambayan sa pagkilala sa ng pamunuan ng UP, ang mga pondong nalikom sa nakaraang isang organisasyon, ani Eroles. organisasyon na ang lumilikom fund raising sa College of Fine Arts Nakasaad din sa guidelines na ng pondo para sa pagpapanatili ang pagpapatayo ng tambayan ng nararapat bigyan ng relokasyon at pagpapatayo ng tambayan, ani pitong organisasyon. Ngunit nan- ang mga organisasyong binawian Eroles. ganganib na mapaalis ang ilang ng tambayan ng administrasyon Sa tala ng LCC, 21 organisasyon manininda na nakatayo sa panuka- upang gamitin sa pang-akade- sa College of Mass Communication lang lugar, ani Eroles. mikong layunin. at siyam sa Human Kinetics (CHK) Gayundin, napilitan namang “Sa halip na sa estudyente ipa- ang napaalis mula sa dati nilang tam- maghanap ng alternatibong pondo taw ang responsibilidad ng pagha- bayan. Samantala, 10 sa 12 organ- para sa pagpapatayo ng tambayan hanap ng tambayan, nararapat na n Members of youth group Children of War join Liezl Carandang, 10, as they raise isasyon sa Law at sampu sa 31 na or- ang mga mag-aaral ng College of tugunan ng administrasyon ang painted hands to protest rampant militarization and enforced disappearances at the ganisasyon sa Engineering ang may Social Sciences and Philosophy paglalaan sa mga organisasyong Quezon Memorial Circle on June 21, World Internal Refugees Day. Liezl recalls how nakalaan nang tambayan. Sira-sira (CSSP) sapagkat hindi umano kasa- ito ng tambayan,” ani Student Re- she had to leave her hometown in Quezon province, due to military harrassment of naman umano ang mga tambayan ma sa kasalukuyang prayoridad ng gent Shahana Abdulwahid. n her family. Chris Imperial ng mga organisasyon sa Home Eco- nomics, ayon sa ulat ng LCC. Dahil sa pakikialam ng UPLB admin Samantala, panukala ng CHK Student Council na kinakailan- gan naman ng mga organisasyon sa CHK na makalikom ng P5,000 USC election sa UPLB, ‘di pa rin natutuloy hanggang P10,000 na ibibigay sa konseho bago bigyan sila ng mga JM Ragaza standing” sa sariling mga batayan Shahana Abdulwahid. Ani Bañez, naipanalo ng mga ki- tambayan, ani Eroles. ng mga kolehiyong kinabibilangan Dagdag ni Bañez, dapat maging natawan ng mga mag-aaral sa CEB Ani Eroles, maling patakaran ng mga kandidato. bukas ang USC-CSC sa sinumang noong Enero ang pagkilala sa 1989 ang ganitong sistema sapagkat ahigit apat na buwan Ngunit, ani Bañez, bago ang nagnanais na maglingkod sa kap- constitution, at hindi na maaaring hindi lahat ng organisasyon ay nang naaantala ang ha- nakatalang halalan noong Pebrero, wa-estudyante, at hindi rin umano hingin ng administrasyon ang pag- may pinansiyal na kakayahan. Pa- Mlalan sa mga konseho ng nauna nang napagpasyahan ng tinitiyak ng pagkakaroon ng good amyenda sa nabuong mga panun- tatamlayin din umano ng ganitong mga mag-aaral sa UP Los Baños CEB na gamitin ang 1989 USC-CSC academic standing na magiging tunan para sa halalan kung susun- sistema ng pagbibigay ng tam- (UPLB), matapos ipilit ng admin- constitution, na hindi na kumikilala mahusay na pinuno ang kandidato. din ang parliamentary procedure. bayan ang pagbubuo ng organ- istrasyon ang sarili nitong mga sa pagkakaroon ng “good academic Paliwanag ni Fuentes, malaon Noong 2007, hindi ginamit na isasyon dahil magdadalawang-isip batayan para sa pagtanggap ng standing” bilang kuwalipikasyon nang pinalitan ng 1989 USC-CSC batayan para sa halalan ang 1989 ang mga mag-aaral na panatilihin mga kandidato para sa University para sa pagkandidato. constitution na naipasa noon ng USC-CSC, ani Bañez. ang kanilang mga grupo. Student Council (USC) at walong Sa pulong noong Hunyo 23, Board of Regents ang 1977 consti- Samantala, sinampahan ng limang Bagaman may pondo nang na- college student councils (CSC). itinakda ng CEB na maisagawa ang tution. college secretary ng gross miscon- kalaan para sa mga tambayan sa Iginigiit ni Severino Cuevas, taga- halalan para sa USC at mga CSC Hindi rin umano dapat pinag- duct sa Student Disciplinary Tribunal Education, kinakailangan pa muna pangulo ng Central Electoral Board hanggang sa Hulyo 30, ani Leo Fu- babangga ang UP Code at 1989 si Bañez matapos umano niyang pa- umano makalikom ng sapat na (CEB), at ng siyam na college sec- entes Jr., tagapangulo ng interim constitution dahil isinasaad naman munuan ang walk-out ng mga mag- pondo para sa professorial chair retaries, na kailangang may “good USC at miyembro ng CEB. ng Article 434 ng UP Code na ha- aaral na miyembro ng CEB sa pulong bago pahintulutan ni UPD Chan- academic standing” ang mga kandi- Hindi naman nakapagpaunlak halawin ang mga panuntunan sa nito noong Pebrero 5. cellor Sergio Cao ang pagpapatayo dato para sa mga konseho alinsunod si Cuevas sa Collegian para sa isang halalan mula sa konstitusyong hul- Sa pulong na ito, ani Bañez, ng student center sa kolehiyo, ani umano sa Article 440 ng UP Code panayam. ing niratipika ng mga mag-aaral, ilalabas sana ng CEB ang final list Eroles matapos magharap sa isang at 1977 USC-CSC constitution, ani “Banta sa democratic access” ng dagdag ni Fuentes. Aniya, “interim ng mga kandidato para sa USC at dayalogo ang USC at Education Charisse Bañez, pangalawang taga- halalan ang pagkakaroon ng pata- measure” lamang ang Article 440 CSC na nagsama lamang sa mga Dean Vivien Talisayon. pangulo ng nakaupong USC. karan hinggil sa academic stand- dahil wala pang USC-CSC consti- kandidatong may “good academic Samantala, siyam na organ- Naaayon ang “good academic ing, pahayag ni Student Regent tution nang binuo ang UP Code. standing.” n Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 Balita 03 Presyo ng Paggunita Sa kabila ng kakapusan sa subsidyo ng UP at pagkundena ng iba’t ibang Kawani ng UP, tatanggap ng sektor sa UP, halos P150 milyon ang inilaan ng administrasyon para lamang sa mga proyektong kaugnay ng sele- brasyon ng sentaryo, na ang karamiha’y inaasahang magdadala ng dagdag na P20,000 centennial bonus kita para sa unibersidad. naunang bonus na P3,000 na ib- rin. Parte pa rin ito ng pampa-pogi May 14,000 na empleyado ng UP Centennial inigay sa kanila noong isang taon. campaign na kasalukuyang inilul- System ang nakatakdang tumang- Centennial Lectures P 13 M celebrations ng Ayon sa AUPWA, na humiling sa unsad ni Arroyo,” ani Airah Cadio- gap ng centennial bonus. Ayon kay bonus, maituturing na “tagumpay” gan, pangalawang tagapangulo ng Vice President for Planning and Fi- Pagpapatalastas sa admin, tinuligsa ang pagbibigay ng benepisyong ito, University Student Council (USC). nance Ma. Concepcion Alfiler, halos midya sa loob ng 15 12 M buwan na kabilang sa apat na kahilingang Dagdag ni Anoos, “Hindi kami P280 milyon ang magagastos ng UP Toni Tiemsin inihapag nila sa President’s Advi- natuwa sa [pagbigay ng pantay na sa pagbibigay ng bonus, na ibabawas Pagkumpuni at sory Council ng administrasyon bonus sa lahat ng empleyado], dahil umano sa kita ng unibersidad. pagsasaayos ng mga 85 M gusali bibigay na ng administrasyon noong Mayo 21. kinikilala namin ang mga matagal Kabilang sa kanilang mga ini- na sa serbisyo.” Nauna umano nilang ‘Ilan lamang ang ang centennial bonus ng mga makikinabang’ Centennial Concert* 5 M kawani ng UP, na isa lamang hapag ang patas na alokasyon para sa hiniling ang hiwalay na dagdag na I merit promotion ng mga kaguruan at P1,000 kada taon sa serbisyo ng mga Samantala, nagpahayag ang Centennial Notes* 5 M sa mga hinihinging dagdag na research, extension and professional matagal nang empleyado ng UP. AUPWA na ilang miyembro la- benepisyo ng All UP Workers Alli- Continued on P.11 Centennial Awards 2 M ance (AUPWA). staff (REPS), pagbibigay ng sick leave Centennial Literary Ipinaalam ni UP President Emer- with pay sa mga kawani at REPS gaya 2 M Contest linda Roman sa pagdiriwang ng ng tinatamasa ng kaguruan, at pag- pagkatatag ng UP noong Hunyo 18 bibigay ng subsidyo sa bigas. UP proposes P15-B Audio-visual 2 M na inaprubahan na ni Gloria Arroyo Presentation ang centennial bonus na P20,000 Malaking tulong? Ayon kay Roman, noong Mayo History Project 1.4 M para sa lahat ng mga empleyado at budget for ‘09 11 pa sumulat ang administrasyon opisyal ng mga yunit ng UP na ma- Coffee Table Book* 1.5 M sa Malacañang para sa hiling na higher than last year’s P11.25 bil- higit isang taon na sa serbisyo. Toni Tiemsin bonus. “Sabi namin, 100 years na- lion-budget proposal. Digital Film Making “Natuwa kami at pinayagan .7 M man [ng UP], mahirap ang buhay A total of P5.73 billion was pro- Contest kami ng Malacañang na magbigay at makakatulong nang husto ang he university will need an posed for the constituent units of ng P20,000, kasi ang maximum na Centennial Music P20,000 sa mga empleyado.” additional P9.11 billion for UP and another P8.12 billion for .7 M pinapayagan nila ay P3,000 lamang,” Video* Para kay Noli Anoos, pangulo ng All next year on top of the cur- the Philippine General Hospital pahayag ni Roman sa Collegian. T Centennial Address UP Workers Union (AUPWU), “mumo rent P6.23 billion budget appropri- (PGH). The remaining P996 mil- .5 M Batay sa magkahiwalay na Book* lang kung tutuusin” ang bonus na ated by the national government, lion is allocated for UP employees’ memorandum ni Roman at ni UP ibibigay sa kanila kung ihahambing according to the UP administra- retirement benefits, PhilHealth Centennial Glass Vice President for Administras- .5 M umano ito sa patuloy na tumataas na tion. contributions, 10-percent salary Plates* tion Arlene Samaniego, tatanggap presyo ng pagkain at iba pang bilihin. UP President Emerlinda Roman increase, and other benefits. ang lahat ng empleyado ng buong Centennial Song “Wala itong naiaambag sa long- signed a budget proposal amount- Around P6.45 billion, or less .4 M P20,000. Samantala, P17,000 ang Contest term na pagtanaw [para sa] mas ing to P15.35 billon, which is 146 than half of the proposed budget makukuha ng mga kawani ng Phil- mataas na sahod ng UP employ- percent higher than last year’s ap- submitted to the Department of Centennial ippine General Hospital dahil sa .3 M ees na mga government employee proved UP budget, and 36 percent Continued on P.04 Newsletter Events Poster .15 M
Honoraria ng mga 1.5 M kawani
Operasyon ng Centennial 1 M Commission
Traveling expenses 2.5 M
Contingencies 10 M
Kabuuan P 147.15 M
*Inaasahang magbibigay ng dagdag na kita para sa UP dahil sa corporate sponsorships at sa pagbebenta ng mga centennial collectors’ item. Sanggunian: Sipi ng katitikan ng ika-1224 na pulong ng Board of Regents sa UP Los Baños, Setyembre 28, 2007.
DOWNLOAD THE PHILIPPINE Protests, calls greet celebration COLLEGIAN n A student holds a placard in a protest march along the Academic Oval on June 18, UP’s Centennial IN PDF! Celebration. (left) Meanwhile, members of the Alpha Phi Omega fraternity pose in front of Quezon Hall after their “centennial oblation run” from Vinzons Hall, holding placards with calls for www.kule0809.deviantart.com GMA’s ouster and greater state subsidy. (right) Timothy Medrano and Om Narayan Velasco. 04 Balita Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008
Budget from P.03 UP Baguio has the least CO alloca- tion with P75 million. Budget and Management (DBM), The budget proposed by the was alloted for the capital outlay different government agencies, Admin approves call (CO) component of the UP System including UP, will undergo further and the PGH. deliberations and hearings before Almost one-third of the pro- the President submits the National posed budget, or P4.65 billion, is Expenditure Program for 2009 to alloted for personal services (PS) Congress, which will legislate the center ads in UPD or the compensation that some General Appropriations Act. John Alliage Tinio Morales back to the UP Diliman Commu- Asked on whether the admin- 14,000 UP employees will receive. nity.” istration is concerned that the ads Meanwhile, maintenance and oth- No salary increase “Accenture endeavors to recruit attract UP students to work in call er operating expenses (MOOE) of While the new UP Charter con- mid fears of students that the best Filipino graduates who centers, Gregorio said, “I suppose the university for next year totaled tains provisions that enables the corporate interests are find- can join its team in Manila as they that’s reality. (But) it depends on to P3.26 billion, 246 percent higher Board of Regents, the university’s Aing their way into an aca- deliver the best in IT outsourcing, whether they (Accenture) would than this year’s MOOE allocation. highest policy-making body, to set demic institution, the UP Diliman infrastructure outsourcing, voice want to entice students to join Meanwhile, the 2009 proposed salaries for its employees beyond (UPD) administration approved and non-voice BPO and contract the company.” Gregorio, however, UP budget already includes the an- the compensation mandated by the paid advertisements of a for- center operations,” said Graziella claimed that “I don’t want to en- nual P100 million additional fund the Salary Standardization Law eign business process outsourcing De Guzman, Accenture campus re- courage UP students to consider for the next five years, as stated in (SSL), Alfiler told the Collegian, (BPO) company aimed at enticing cruitment manager, in an April 16 call center as a career.” Republic Act 9500 or the new UP “Hindi pa kaya ng UP sa ngayon students to work in the company as letter addressed to Gregorio. Gregorio said the administration Charter. [na magtaas ng sahod].” call center agents. approved the proposal because the A huge chunk of the CO and All-UP Academic Union President As part of its “recruitment ac- Serve the people, not paid ads were “on a limited scale MOOE components, amounting Judy Taguiwalo has earlier warned tivities” with UP, call center giant foreign corporations (and) not on a commercial scale.” to P1.34 billion, is allocated for that UP’s exemption from the SSL Accenture is offering free jeepney Jacqueline Eroles, head of the She asked Accenture to reduce the the continuing construction of the does not ensure wage increase or rides inside the Diliman campus. University Student Council stu- ads size from 30 to 40 percent of Engineering Research and Devel- benefits for UP employees. Approved on April 16, the ads will dents’ rights and welfare commit- the original 9’x12’. opment for Technology (ERDT) Alfiler added that if UP will run under an initial six-month tee, however, said that instead of She said the UPD administra- and the National Science Complex raise the salaries of its employees, contract, although John Portugal, reaffirming UP’s principle of serv- tion also recognized the need to (NSC). it must generate funds on its own. Accenture campus relations repre- ing the people, the administration help UP students cope with the According to the mid-term The UP administration and DBM sentative, disclosed that the com- markets its students to foreign cor- rising transportation fares and report of the Roman administra- have yet to set guidelines for the pany expressed willingness to ex- porations such as Accenture. give jeepney drivers an additional tion, the national government has said provision, Alfiler said. tend the deal after its expiration. “May mali sa pagpasok ng call income. already shelled out, in the form For 2008, the national govern- At least 50 jeepney units plying center sa isang academic institu- of subsidy, P745 million and P1 ment is set to provide UP with P3.7 Ikot, Toki and Philcoa routes are tion. Mali ang magiging oryenta- UP income from ads billion for the construction of the billion for PS, P942 million for MOOE giving free rides every Tuesday. As syon (dahil) corporate interests ang Gregorio, meanwhile, said that ERDT and NSC, respectively. The and P1.59 billion for CO. This year’s part of a marketing strategy, the pumapasok sa isang state univer- the administration would get P500 report said Malacañang has as- subsidy is only 55.39 percent of the units have signage toppers bearing sity,” Eroles said, adding that Ac- per jeepney unit on a monthly basis, sured funding support of up to P3 university’s proposal to the national the company’s name and posters centure explicitly wants in its ads or roughly P150,000 for the whole billion until 2010. government for 2008. n saying “This is our way of giving to recruit UP students. six-month contract. However, Por- tugal said in a phone interview that Higher budget on fraternity supposedly tried to talk Accenture actually pays P1,000 per centennial year to the Beta fraternity, but both fra- unit, or an estimated P300,000. UP Vice-President for Planning Beta, APO clash anew ternities again almost figured in a Eroles contended that the ad- and Finance Ma. Concepcion Al- Jodee Agoncillo er attempt to settle the dispute. “The rumble after the two groups failed ministration rushes to open the filer said, “Hindi pa sigurado kung recent incident involving our frater- to resolve the matter, he said. university’s resources to the private ibibigay [ng gobyerno ang hinihingi nity resulted from another personal The Beta fraternity, however, sector to augment its dismal bud- ng UP].” However, she has “high fresh round of fraternity conflict that escalated into the frater- said that it was their fraternity get. “Kung tutuusin, malayang tu- projections” that the university will wars opened the schoolyear nity level,” the Beta fraternity said. which “took the initiative and di- manggi ang UP sa Accenture. Pero get a higher budget this year due to Ain an incident involving the UPDP said the rumble started at rectly asked the latter (APO) to makikita dito na minamaximize ng the centennial celebrations. Beta Sigma (Beta) and Alpha Phi around 10:12 am. contain the mishap” between the UP ang IGP (income generating UP has been receiving only Omega (APO) fraternities on June After the rumble, three Beta clashing members of both groups. programs) nito,” Eroles said. about 60 percent of its total budget 24 at the Palma Hall or AS. members ran away from scene, but “But the latter (an APO mem- Meanwhile, an Ikot driver who proposal since 2000. This year, the Reports from the UP Diliman a group of Special Services Brigade ber) blatantly declined and even requested anonymity said that the government’s subsidy to the uni- Police and accounts of suspects and later caught them at the Quirino brought more than 20 of his fra- P2,500 that Accenture pays for each versity grew by 12.11 percent from witnesses culled by the Collegian Street near the UP Integrated ternity brothers in our sacred tam- jeepney until every week hardly P5.56 billion in 2007. showed that at least 11 members of School, according to UPDP. The bayan,” the Beta fraternity said. helps the drivers who are already Student Regent Shahana Abdul- APO, who were at their tambayan suspects were identified as Charles Meanwhile, 11 injured suspects burdened by soaring prices of oil wahid said, “Kapag hindi natugu- in front of AS 101, were allegedly Co, a third year geodetic engineer- were subsequently brought to the and food. “Hindi talaga sapat dahil nan ang pangangailangan [ng UP], attacked by around 30 Beta mem- ing student, and Wil Myr Paradero UP Infirmary at around 10:30 am, iyong P2,500 ang regular na kita maaaring magbigay ito ng justifi- bers reportedly holding lead pipes. and Christian Michael Manduriao, while two Beta members who lang,” he said, pointing out that Ac- cation sa administrasyon na mag- An involved APO member, who who are fourth and third year pub- sustained serious wounds were centure does not pay for the actual taas pa ng matrikula, laboratory requested anonymity, claimed lic administration students, respec- later transferred to the Philippine use of their jeepneys for the ads. fees at [iba pang bayarin].” that Beta members trouped to the tively, the UPDP said. General Hospital, according to Dr. The drivers who offer free rides “Ipinapanawagan na lahat ay sa- APO’s tambayan in three separate Witness Nieva Gaudencio, AS Mayrisa Alip of the Infirmary. were chosen by the chairs of driv- ma-samang kumilos para muling groups, each composed of around security guard on duty, disclosed The two Beta members brought ers’ associations. igiit ang mas mataas na subsidiyo 10 men and coming from both that four days after the clash, to PGH were identified as Nick sa edukasyon,” Abdulwahid said. end gates of AS and the main members of the rival fraternities Guanzon, fourth year non-major Reasonable rates Meanwhile, of the seven UP lobby gate. nearly fought when around 20 al- student, and Christian Tuazon, Gregorio claimed that as much units, UP Manila was allocated the However, the Beta fraternity in leged APO members confronted third year geography student, as possible, the administration biggest CO of P1.23 billion in the a statement denied APO’s allega- Beta members at their tambayan UPDP said. applies “reasonable” ad rates for proposal. Diliman comes second tions and claimed that only seven in Benton Hall. According to UPDP, three APO companies wishing to put up mar- with P961 million, and Mindanao members confronted the opposite The source from APO member, members were also brought to the ket plans in UPD. with P836.31 million. Meanwhile, fraternity which “ignored” an earli- meanwhile, claimed that the APO Continued on P.10 Continued on P.04 06-07 Lathalain Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 n Ang mga ina ni Karen at Sherlyn sa harap ng hinukay na kong nasubaybayan ang pagha- Tungo sa na pinaghinalaang bangkay sa Labrador, Pangasinan hanap sa mga kamag-aral na sina pagkamulat Karen Empeño at Sherlyn Cadapan noong Marso. Napatunayang hindi iyon si Karen o U Dumulog ang si Sherlyn sa pamamagitan ng isinagawang DNA The human rights violations noong naging manunulat ako ng Collegian. pamunuan ng UP sa testing na nagtagal nang ilang buwan. Kenneth Guda
Hindi ko sila personal na nakilala, ngunit mga ahensya ng goby- under the Arroyo regime lingo-linggo kong nababasa sa Collegian ang erno upang humingi mga ulat tungkol sa kanilang kaso. ng tulong sa paghah- monumental breakthrough in the country’s volatile human rights situation occurred sacre, remaintions unsolved. And under the number of humanthe rights Arroyo violations (HRVs) continues regime to escalate.
Nang nagsimula akong magbalita ukol sa anap sa dalawa. when, on June 2008, the first perpetrator was convicted in one of over 900 cases of extra- New names continue to be added to the tally of HRVs, especially from neglected sectors
mga desaparecidos, nakasama ko sila Nanay Nagdaos naman ng judicial killings recorded under the Arroyo regime. which criticize the Arroyo regime. The following key cases captured public attention, rousing - Linda at Nanay Connie, ina nina Karen at She, A The human rights viola sunud-sunod na protesta Many more cases, however, such the Espeño-Cadapan abduction and the Hacienda Luisita mas- outrage at the government’s failure to recognize and protect the basic rights of life and liberty. sa mga pagdinig sa korte at mga pagtitipon. ang mga mag-aaral sa Nakita ko rin silang umiyak sa pangungulila, UP bilang tugon sa pag- at magalit sa mga militar na pinaghihinalaang kawala nina Karen at She. In a perfect world, ego mes- Peasants dumukot sa kanilang mga anak. Para kay Nanay Linda at sages would be obsolete. And Religious Workers Human Rights Workers segments like this, where com- Jonas Joseph Burgos, 38 yrs. old Eden Marcellana, 38 yrs.old Taong 2006 nang naibalita sa Collegian na Nanay Connie, ang mga Pastor Berlin Guerrero, 46 yrs.old plaints, critiques, and praises are aired, would be non- Member, Alyansa ng Mag- Former Secretary General, Karapa- dinukot sina Karen at She ng 20 armadong ka- militar ang pangunah- existent. The world is flawed, however, and people Member, United Church of Christ in need outlets for their angst, thrill, and stories. This is bubukid sa Bulacan tan-Southern Tagalog. lalakihan sa Hagonoy, Bulacan, at isinakay sa ing salarin sa pagdukot the Philippines the space for it. Missing Killed isang XLT van matapos igapos. Nangyari ang sa kanilang mga anak. Detained Son of press freedom Marcellana assisted in the safe re- pagdukot noong kasagsagan ng pagpapatu- Sa kabilang banda, mariing itinanggi ng ni Nanay Linda ang desisyon ng anak. Believing that a church for the poor katapos ng pagdinig sa kaso. Sa kabila ng tes- fighter Jose “Joe” Burgos Jr., location of internal refugees, or people pad ng estado sa Oplan Bantay Laya (OBL), na militar ang pagkakasangkot nila sa pagdu- Halos sampung taong aktibo si She sa pagsu- was necessary, Guerrero organized commu- timonya ni Manalo, patuloy na itinatanggi ng Jonas — who graduated from who were displaced due to war and mili- layong supilin ang New People’s Army, isang kot. Bagkus, idinidiin pa nila at ng kapulisan long ng tunay na repormang agraryo. Bagaman nities in Laguna, with the intention of airing militar na sangkot sila sa pagdukot. Benguet State University tarization. A noted expert on HRVs in the rebeldeng grupo. Laganap ang militarisasyon na myembro umano ng New People’s Army alam ni Nanay Linda na mapanganib ang buhay their needs and stances on local and national Nitong kamakailan lamang, muli kaming with a BS Agriculture degree country, she also participated in several fact-finding missions sa mga probinsiya, kung saan maraming (NPA) sina Karen at She. Salungat ito sa alam aktibista, hindi niya inasahang mapapabilang si issues to the government. After his Sunday service nagkita ni Nanay Linda sa isang pagtitipon ng — gave organic farming and regarding the cases of political killings and enforced disappear- naging biktima ng paglabag sa mga karapa- ng mga kaibigan at pamilya ni Karen at She, She sa listahan ng mga desaparecidos. on May 27 last year, he was abducted by armed men in front of mga kaanak ng desaparecidos. Doon, siya ang agri-technology training to local farmers of ances in Southern Tagalog. In September 21, 2003, Marcellana tang pantao, partikular sa mga kritiko ng es- na nagsasabing nagsasaliksik lamang ang da- Para kay Nanay Linda, hindi makatwiran ang his family. During his detention, Guerrero was tortured and forced maririnig mong pinaka- Bulacan. Even in his youth, he was already was killed by suspected military elements. tado. Kadalasang mga magsasaka, manunulat, lawa sa kalagayan ng mga lupang sakahan sa pagdukot kina Karen at She. to “confess” that he was a high-ranking official of the Communist malakas na sumigaw ng teaching proper farming methods to high school stu- manggagawa, at mga mag-aaral ang tinotor- Bulacan. Dagdag nila, kalahok sina Karen at Aniya, “Kung may kasalanan Party of the Philippines. Natuto akong makisang- “Ilitaw ang mga desa- dents, through his family’s rice advocacy campaign. Youth tyur, sapilitang dinudukot, at pinapaslang. She sa ipinaglalaban ng mga magsasaka. nga sila at kung NPA nga ta- kot, hindi lamang sa pa- parecidos!” Gracel Buya Galacio, 9 yrs. old Nang mapalapit ako sa kaso nina Karen at Nang makausap ko si Nanay Linda noong laga sila gaya ng sinasabi ng Indigenous Peoples ghahanap kay Karen at She Matapos ang pagti- Killed She, namulat ako sa sistematikong paglabag Hunyo 2006, sinabi niyang hindi siya nanini- mga militar, bakit hindi idi- Urban Poor Nelson Mallari, age unknown at ng iba pang desapareci- tipon, may ibinulong si Galacio was an honor student who dreamed of sa mga karapatang pantao. Kaya’t higit pa sa walang wala sa militar sina Karen at Sherlyn. naan sa legal na proseso para Lourdes Ludrico, 63 yrs. old Secretary General, Central Luzon dos, kundi sa pagsulong sa Nanay Linda na balita becoming a nurse. She was about to go fish- pag-uulat, naging kabahagi na rin ako sa pa- Itinuro niya ang OBL, na ginagamit ng militar mapatunayan kung nagkasa- Chairperson, Ugnayan ng Maralita para sa Gawa at Aeta Association mga ipinaglalaban nila galing umano sa Camp Former detainee ing in a creek when the military gunned her ghahanap kina Karen at She. upang supilin ang mga akti- la nga sila sa estado?” Adhika down. Soldiers claimed that Galacio carried bista gaya ng kanyang anak. Aguinaldo. “Pinatay na Former detainee Mallari fought alongside indig- raw sina Karen at Sherlyn,” kalmado niyang enous peoples against the conversion an M-16 rifle, proving that she was a “child n Si Linda Cadapan Nagkwento din si Nanay Pagpapatuloy sa paghahanap Ludrico, better known as sinabi. of their ancestral lands into mining sites by warrior” of the New People’s Army. How- at Eunica (pamang- Linda tungkol sa kabataan ni Gumawa ng mga hakbang sina Nanay Lin- “Nanay Ude,” fought for decent ever, according to Karapatan, Galacio was in Sa isip ko, hindi malayong totoo na patay foreign corporations. She also helped educate kin ni Sherlyn) sa She, kung saan malaki ang da at Nanay Connie upang palitawin sa mga housing for the urban no way affiliated with the rebel group. “She na nga si Karen at She matapos maisiwalat the Aetas about ttheir civic and human rights, kanilang tinutuluyan naging bahagi ng pagiging militar ang kanilang mga anak. Nagsampa sila poor in Dasmariñas, could barely carry a rifle,” added Marie Hilao- sa publiko ang pandarahas ng mga militar. warning, “Kapag naagrabyado ang mga katutubo at sa Quezon City. unyonista ng ama at agrikul- ng writ of habeas corpus noong Agosto 2006. Cavite. She also ex- Enriquez, Secretary General of Karapatan. Ngunit, sa isang banda, maaaring bahagi la- nagsimulang lumaban, saka sila ginagamitan ng dahas.” Timothy Medrano turista ng ina sa paghubog Nang ipinagkait ng Court of Appeals (CA) ang posed anomalies be- ng kamalayan ng anak. petisyon, ani Nanay Linda, “Hindi kami titigil mang ito ng psychological warfare upang hind the collection of Labor Victims of HRVs under GMA’s Presidency (by region) Sa simula, mahigpit na sa paghahanap kina Karen at Sherlyn.” ihinto na ang kaso ni Karen at She sa korte. P5,000 from families Diosdado Fortuna, 51 January 21, 2001 to March 31, 2008 tinutulan ni Nanay Linda ang Muling nagsampa ng writ of habeas corpus “Ano pong gagawin ninyo sakaling to- by barangay organiz- at writ of amparo sina Nanay Linda at Nanay too nga ito?” tanong ko. Sabi ni Nanay Lin- Chairperson, Anakpawis-Southern Tagalog paglahok ni She sa laban ng ers in exchange for Region/ Extrajudicial Killings /Enforced Disappearances Connie sa CA. Sa ngayon, patuloy pa rin ang da, “Kung inaakala ng mga militar na ititigil Killed mga magsasaka. Ngunit, nang units in Megahouse, Cavite. Today, CAR 30 / 1 pagdinig hinggil sa petisyon. namin ang kaso, nagkakamali sila...Patuloy Ka Fort advocated workers’ rights, serving in makita niya kalagayan ng mga after being harassed by the military due to complaints Cagayan Valley 28 / 4 Nagpunta ako sa CA noong Enero 18 sa ikat- kaming hihingi ng hustisya para sa kanila.” various unions and organizations. He organized magsasaka, at ang kahalagahan she filed against them, Nanay Ude is in hiding. Ilocos 7 / 1 long pagdinig, kung saan tumestigo si Raymond Sa pagsubaybay ko sa kaso nina Karen at She, and led picket lines in front of Néstle factory in ng pagkakaroon ng sariling lu- Central Luzon 137 / 62 Manalo na nakasama nina Karen at Sherlyn sa natuto akong makisangkot, hindi lamang sa pa- Cabuyao, condemning the company for unfair pang sakahan, naintindihan din Southern Tagalog 163 / 28 iba’t ibang kampo ng militar bago siya nakata- ghahanap kay Karen at She at ng iba pang desa- labor practices and its refusal to give workers re- Health Workers Bicol 127 / 12 kas noong Agosto 3. Isinalaysay ni Manalo kung parecidos, kundi sa pagsulong sa mga ipinaglala- tirement benefits. He received numerous death Dr. Elizabeth Principe, 56 yrs. old NCR 39 / 6 paano pinahirapan sina Karen at She – iginapos ban nila. Nang lumaon, naunawaan ko na hindi threats before he was shot by two motorcycle- Founder, Progressive Medical riding men last September 22, 2007. Eastern Visayas 91 / 24 patiwarik, ginagahasa, at binubugbog. lamang natatapos sa pagsusulat ng mga artikulo Extrajudicial Movement Central Visayas 22 / 2 “Huling-huli na [ang mga militar], wala ang tungkulin ng mga manunulat, kundi nagpa- Killings Detained Women Western Visayas 23 / 6 na silang kawala,” sabi ni Nanay Connie pag- patuloy sa pagmulat at pagpapakilos. n each icon is equal to Principe served as a volunteer Juliet Fernandez, 32 yrs. old 50 persons or less Northern Mindanao 7 / 1 Tala doctor in Isabela and introduced Member, Gabriela-Youth Enforced Caraga 32 / 11 alternative medicines, such as acu- Former detainee Disappearances Socsksargen 22 / 4 puncture, to rural areas. As a medi- Fernandez, a full-time organizer Western Mindanao 34 / 10 cal student, she actively organized of peasants in Eastern Visayas, was Southern Mindanao 76 / 13 medical missions to far-flung areas abducted along with her husband ARMM 65 / 8 sa paghahanap on May 11, 2007, while traveling ng — a trait she acquired from the St. Theresa sisters, who Total 903 / 193 brought her to numerous mercy missions when she was along Maharlika Highway in Sa- still in high school. In November 2007, Principe was ab- mar. Fernandez was three months Women 102 30 ducted by military on suspicion of helping Sen. Antonio pregnant when she was detained; Organized 399 62 Trillanes IV in the Manila Pen siege. she gave birth under military cus- Source: KARAPATAN. Karapatan Monitor Jan 2007-2008. Retrieved on June 23, tody. 2008. Article Litrato Page Design Article Illustration Page Design Mini U. Soriano Kenneth Guda at Timothy Medrano Mark Angelo Virly Ching Marvin Lim Nico Villarete Angelo Reyes 05 Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 Kultura itong nakaraang bakasyon, bu- ing pagbisita. Gabi ng ika-12 ng Mayo nang Titik miyahe ako at ang mga kasamang magkaroon ng engkwentro ang mga NPA at Nagkalat ang mga WALANG TIKET Nmanunulat sa isang evacuation site ang mga nag-ooperasyong pwersa ng militar. kabataan sa loob ng Trip mo bang magliwaliw? Hindi ka ba pinatata- ilang baryo ang layo mula sa Toril, sa Lung- Bago ang gabing iyon, binalaan umano sila ng gym. May mga sang- himik ng makakati mong paa? May nunal ka ba sod ng Davao. Ayon sa mga guide, maram- mga militar na susunugin ang kanilang mga sa talampakan? Tara at sumama sa isang naiibang gol na buhat ng kanil- biyahe. Sa isang iglap, mararating mo mula Luzon ing mga batang lumad ang kasalukuyang tahanan kung ma-ambush sila ng mga NPA. ang mga ina sa kabiba hanggang Mindanao Paalala: Hindi problema kung nanunuluyan doon. Napagdesisyunan ng mga mamamayan at or- o nakasukbit na ma- walang pera. Walang tiket basta’t kami ang iyong Pagdating namin sa barangay hall ng ganisasyon sa komunidad ng Ata-Matigsalug long sa katawan. May kasama. Bankerohan, pumasok kami sa isang gym na sa Barangay Mangayon na lumikas, upang magbabakardang pansamantalang kumukupkop sa mga lumad maiwasang maipit sa palitan ng mga bala. binatilyo naman ang ug dili na samok-samokon sa mga sundalo. mula sa Lambak ng Kompostela. Sinalubong Ang isang bahagi ng gym ay pinagpaskilan nagkumpol sa ilalim ng basketball ring. May (Ang aking pangarap ay ang makapag-aral kami ng tingin ng mga tao sa loob. May mga ng mga larawang iginuhit ng mga batang lu- mga paslit at magkakapatid na naglalaro sa ang aking mga kapatid at maging maayos nag-uusap na mga lider. May mesa para sa mad. Sa mga ipinaskil na dibuho ng mga bata, entablado. Naroon din ang isang katutubong ang paninirahan namin sa aming lugar. At mga medikal na pangangailangan—gamot, makikita ang mga larawan ng kanilang komu- lumad na nag-aalaga sa bagong silang niyang sana makauwi na kami sa aming lugar nang tsek-up at iba pa. May ilang mga natutulog nidad na dinatnan ng mga militar. Ang isa pa anak, na ipinanganak noong gabi ng kanilang hindi na pinapaalis at hindi na guinugulo ng sa sahig. Dito ko nakilala ang mga katutu- nga’y eksena ng engkwentro sa pagitan ng mga paglikas. mga sundalo.)” bong evacuees o kung tawagin sa Bisaya ay rebelde at mga sundalo. Pawang nagpapakita Sabi ng KABIBA, isang alyansa ng mga bakwit. ng matiwasay nilang pamumuhay noon, at ng organisasyong tumututok sa mga usap- Awit kalunos-lunos na pinsalang dulot ng militari- ing pangkabataan, mahigit 80 ang mga ka- Noong gabi bago kami dumating, isang Guhit sasyon sa Kompostela. bataang bakwit doon. May imahe ang gabing pangkultura ang inilunsad ng mga ka- Marami-rami ang tao noong bumisita mukha ng bawat isa ng di mawar- bataang bakwit. Nagtanghal ang mga bata ng ako. May ilang magsasaka kasing nakituloy ing timpla ng balat-kayong ngiti, mga katutubong sayaw at awit na sumasala- doon para sumama sa protesta na nanan- pangamba, kalungkutan, at kawalang min sa kanilang mga hangarin — mula sa ka- awagan ng hustisya para kay Ka Celso katiyakan. gustuhang makabalik sa pag-aaral hanggang Pojas — isang lider magsasakang pi- Ayon sa mga ulat ng mga organisa- sa tuluyang di na gambalain ng mga militar. naslang sa Davao ilang araw bago dor, halos pare-pareho ang naging kara- Takipsilim na rin ng pagpasyahan nam- dumating doon ang mga bakwit. nasan ng mga kabataang ito sa ilalim ng ing lumisan. Binuksan na ang mga ilaw sa Nilibot ng aking paningin ang ka- militarisasyon sa kanilang komuni- gym. Nagsimula na rin ang pamimigay ng lawakan ng gym. Sinubukan kong dad. Kuwento ng isang binata, isa pagkain. Dalawang kababaihang lumad ang bilangin sa bawat sulok ang mga umanong sundalo ang bumili ng pumunta sa gitna at nagtanghal ng isang pamilya’t mga kabataang anak softdrinks sa kanilang tindahan. sayaw para sa mga bisita. Nagpalakpakan ng mga magsasaka at mga lu- At nang tanungin ang binatilyo kami pagkatapos. mad na naroon. Mahigit 30 kung may bumibili rin bang mga Naiwan ang imahe ng mga kabataan sa pamilya ang nakapuwesto sa NPA roon, pabalang siyang sumag- aking haraya, habang bumibiyahe pauwi. lahat ng dingding ng gym. ot ng “Oo. Kayo nga Habang sinusulat ang ar- Kanya-kanya silang latag ng bumibili e.” Karaniwan Naiwan ang imahe tikulong ito’y nakatanggap mga higaan kasama ang ako ng balita sa kapwa ma- na namang napapadaan ng mga kabataan sa kani-kanilang pamilya. ang mga NPA roon, an- nunulat sa Davao na nakauwi Dalawang linggo iya. Dahil dito, binugbog aking haraya, habang na raw ang mga bakwit sa na sila roon noong ng sundalo ang binatilyo. bumibiyahe pauwi Bankerohan noong ika-17 araw ng am- Kung hindi man ng Hunyo. Marahil sa mga ang mga kabataan ang panahong ito’y nakarating na binubugbog o dinarahas, mga magulang sila sa Mangayon upang balikan ang kanilang naman nila ang sinasaktan sa harap nila. dating pamumuhay. Dagdag pa ni Aling Jocelyn, isang inang Ngunit may balita ring nagpadala na lumad, naranasan din nilang magapos at naman ng dalawang batalyon ng militar mabalutan ang kanilang mga ulo ng plastik sa area—pagpapatindi pa rin ng kontra- nang pasukin ng militar ang unang gym na insurhensyang polisiya ng pamahalaan lalo tinuluyan nila sa Kompostela. na sa mga lalawigang makapangyarihan ang Kaya’t gayon na lamang ang mensahe mga puwersang rebolusyonaryo. Maaaring ng pighati at pangungulila ng mga bata sa bakante na sa ngayon ang gym sa Bankero- isinulat nilang maiikling sanaysay at mga han, ngunit ang tensyon na pansamatalang tula na idinikit kasama ng mga larawan. umiral sa lugar na ito ay di nawala. Hangga’t “Ang akung pangandoy nga maka- nagpapatuloy ang kultura ng karahasan sa paeskwela ang akung mga manghod kanilang mga tahanan sa kanayunan, di ma- ug makahuwon ang among pagpoyo sa layong magpabalik-balik ang mga bakwit sa among lugar. Ug unta makauli kami sa pagkupkop ng kalunsuran. n among lugar nga dili na magkausod-usod
*Pagsilip sa Kalagayan ng mga Kabataang Lumad **Pasasalamat kay Barry Ohaylan, Karlitos Manlupig at Leigh Dalugdog ng AteNews (Opisyal na Pub- likasyon ng mga Mag-aaral ng Pamantasang Ateneo sa Davao).
Artikulo Dibuho Litrato Disenyo ng Pahina John Francis C. Losaria Archie Oclos Barry Ohaylan Marinelle Garcia 08 Kultura Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008
iso lang daw ang halaga ng 493 ektary- dahil may mabangong diploma ang UP, iga- mga diktador. Tumutol ang komunidad ng UP ng klasrum huwag lang maistorbo ng mga ang lupain ng Diliman, na paglilipatan gapang ng estudyante sa alinmang paraan sa batas militar ni dating Pangulong Marcos. nagrarali sa loob ng gusali ang kaniyang Png UP mula sa Ermita noon. Madalas makamit lang ang edukasyong tatak UP. Tinawag pa ni Justice Secretary Raul Gonzalez paglelektyur. Ipinagbawal din ng dating itong itanong sa paligsahang pang-freshman. noong 2005 na terorista ang mga produkto UP President Nemenzo ang pag-imbita sa Walang nakaaalam kung totoo nga ba ang triv- Tayang UP ng UP. Nilalabanan daw ng mga taga-UP ang klase ng mga panauhing tagapagsalita na ia na ito o joke lang. Basta, May napapanood at nababasa tayong TV gobyerno na tumutustos dito. magsasaka’t manggagawa. Tinawag pa nga iba kapag taga-UP. Narito at print ad na nagsasabing Pero, maski rito sa loob ng UP ay mi- niyang “transients” lang ang mga estudyante ang sinasabing pinakama- Higit pa sa pagsusuot “’Pag tumaya ka sa UP, tu- namaliit ng ilan ang mapagpalayang mga dito sa UP. Kaya bihirang pinakikinggan ng gagaling na estudyante ng ng UP Centennial mataya ka sa bayan.” Para ideyang umuusbong mula sa komunidad UP ang pagtutol ng estudyante sa pagtaas bansang ito. Higit pa riyan, shirt ang hinihingi ito sa pondo ng UP upang nito. Isinasara ng mga propesor ang pinto ng mga matrikula sa loob ng pamantasan. ipagpatuloy ang araw-araw iskolar ng bayan. ng UP. Mapanganib Sa ganitong masayang pag-alala ng sen- Sa pagdiriwang ngayon nitong operasyon. Kung tenaryo ng UP, naipapakitang malalaking ng sentenaryo ng UP, ma- kung iwawaglit sa kaya nakalikom ng higit tipak ang iniambag ng UP sa kasaysayan mamalas ang maligayang memorya na ang UP sa $1 milyon ang UP ng bansa, lalo na sa larangan ng edukasyon. Alumni Associa- kampus ng Diliman. ay nakararanas din ng Tani-tanikalang alaala ang binabaybay ng Iwinagayway ng hangin tion ng Amer- mga naging bahagi ng mga bulwagan ng pa- ang mga bandilang pula’t mga suliranin ica para mantasang ito. Pero, higit pa sa pagsusuot luntian sa Acad Oval. Na- sa pag- ng UP Centennial shirt ang hinihingi kaladlad ang streamers ng mga kolehiyo papaayos ng UP. Mapanganib kung iwawaglit tungkol sa kani-kanilang bersyon ng pagdi- ng Carillon. Upang hindi sa memorya na ang UP ay nakara- riwang. Magarbo ang kick-off na naganap mapunta sa Ateneo at De La ranas din ng mga suliranin. nitong Enero sa Quezon Hall, kasama ang Salle ang magagaling na Na hindi mabubura ng maga- makukulay na fireworks at umaalingawngaw propesor ng UP, inihihingi garbong pagdiriwang. n na “UP, Ang Galing Mo!” Makikitang matagal ng donasyon ang profes- na pinaghandaan ang pagdiriwang na ito. sorial chairs na aabot ng Bukod pa sa ganitong grandyosong P1.4 milyon ang isa at pagdiriwang, kailangan din namang ipakita faculty grants na aabot ng isang taga-UP ang kasiyahang hatid ng ng P700,000 ang isa. sentenaryo. Kaya marami ang nakasuot Pangunahin nitong tar- ngayon ng UP Centennial shirt. Pero, hindi get ang UP alumni sa iba’t ito nakukuha nang libre. ibang panig ng mundo para magbigay sa kanilang Tatak UP alma mater. Iba nga naman ang hatid ng isang bagay Maraming tumugon kung may tatak UP ito. May ilalabas ngay- sa panawagang ito ng UP. ong Hunyo na P100 bill ang Bangko Sentral. Hindi raw nila makalimutan May UP insignia sa kaliwang bahagi nito. Sa ang mga alaala nila sa UP, lalo pagpapakalat ng memorabilia na ito, mai- na ang itinuro nitong pagsisilbi pamamalas na ang buong bansa’y kaisa sa sa bayan. Hindi nakapagtatakang pagdiriwang ng sentenaryo ng UP. nanlilimos ang UP sa alumni nito. Pero Maliban sa Form 5, ID, at bluebook, mas nakapagtatakang kahit na hinuhubog diu- maipagmamalaki ang pagka-UP kung may mano ng UP ang pinakamagagaling sa lahat suot na UP shirt. Naipapakita natin sa marami ng magagaling, tuloy-tuloy pa rin ang pagliit ang pagka-UP dahil may UP logo at imahe ni ng pondong inilalaan dito ng pamahalaan. Oble sa suot natin. Bagaman “in” magsuot ng Ayon sa pahayag ng Congress of Teachers/ UP shirt, kapalit nito ang perang ipinambay- Educators for Nationalism and Democracy- ad. Dahil sentenaryo ngayon ng UP, mabibili UP noong Hunyo 12, ang pagiging national ng P180 ang UP Centennial shirt. Pero ang university ng UP mula sa state university ay karaniwang UP shirt ay P150. May ibinebenta hindi nagtataas sa antas ng UP bilang insti- ring baseball caps, jackets, at payong na may tusyon. Alinsunod sa bagong UP Charter, po- UP Centennial logo. May magagamit nga na- sibleng hindi na ito tustusan ng pamahalaan. mang tatak UP taon-taon. Sa taunang badyet ng pamahalaan, state uni- Madali nga namang ipagbili ang alin- versities ang tumatanggap ng subsidyo. mang pangalang may UP. Kahit hindi sen- tenaryo ngayon, naririyan pa rin ang nosyon Kalayaang UP na dalawa lang ang pamantasan sa Pilipinas: Kapag taga-UP, sinasabing may kalayaan UP and others. Ipinagmamalaki sa taunang tayong ipahayag ang nasasaloob natin. Bu- Freshmen Assembly na nagkalat sa buong kod pa rito, hinihingi nitong ialay ang gal- mundo ang UP alumni at nagtatagumpay ing sa mga nakararami, at panindigan sa kanilang mga larangan. Kaya halos la- ang pagiging iskolar nga bayan. hat ng graduating high school students ay Mula rito’y makapag-aambag sumusubok sa UPCAT. Taglay rin nito ang sa pag-unlad ng bansa ang nosyon na edukasyon ang mag-aahon sa isang taga-UP. kani-kanilang mag-anak sa hirap. Pero, mas Hindi naman maita- malaki ang bilang ng mga estudyante sa UP tangging landmark ang System na galing sa mga pribadong eskwela- UP sa kasaysayan ng han na kayang magbayad ng matrikulang bansa. Minsan nang higit sa P1,000 kada unit – na ipinatupad naging notoryus isang taon bago ang sentenaryo ng UP. At ang pangalang UP sa mata’t tainga ng
Article Illustration Disenyo ng Pahina Louise Vincent B. Amante Archie Oclos Mark Angelo Virly Ching 09 Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 Opinyon
natataranta at nasisira. Survival of Signal no. 3 Hindi mapipigil ang oras, pero bu mabagal rin ito sa tuwing nawawala ang the Fittest Candice Reyes kuryente. Nagagawa natin ang mga bagay na hindi naman karaniwang ginagawa sa bahay. Napaisip ako. Kung gaano inaagaw ng computer at TV ang oras ng mga tao itong nakaraang Linggo, ilang iniisip no’n kaya hindi na ako nakalapit para sa mga tao sa paligid nila. Kung gaa- Diana Kaye Precioso oras nawalan ng kuryente sa ilang para makinig. Napagtripan na lang namin no karami ang mga hindi napag-uusapan Nparte ng Metro Manila, onse oras ng kuya balutan ng plastic yung mga inaa- kapag may kuryente at preoccupied lahat partikular sa lugar namin dala ng bagyong likabok na naming libro, napag-usapan din sa bahay. Kung gaano karami ang may ma To Do Frank. Pesteng Frank na ‘yan. Dahil sa ang mga random na bagay na hindi naman rupok na bahay at mas mabigat ang pino- kanya, maraming na-delay na flight, pati namin karaniwang napag-uusapan. Tulad problema dahil sa bagyo at kawalan ng ) Finish readings. Stacks of paper are presswork namin na-delay, maraming na- ng pulitika, musika, at mga plano sa buhay. kuryente. Pero wala naman ako doon sa piled up at home, largely unread, cancel na mga lakad at events, maraming Napagtripan ko ring tumulong sa Mami labas. Hindi ko naman talaga alam kung waiting for me to start devoting as na-stranded, maraming natrapik, maraming magluto ng tanghalian, bagay na hindi ko gaano kalala ang problema. much time to academics as I do to email ang hindi naipadala agad, maraming rin madalas nagagawa. Pag- Ang nasa isip ko lang, mas 1extracurricular activities and lazing around. hindi nakalabas ng bahay, maraming ki- katapos kumain, nakipagtext Hindi mapipigil naipapaalala ng brownout Sometimes when I’m in the mood, I take a nailangang lumikas at nawalan ng tirahan, na lang ako sa mga kakilala ang oras, pero ang simpleng pamumuhay at highlighter and studiously read through each maraming bukid ang nasira, maraming kahit paubos na ang load. mga bagay na mas mahalaga, page of an assigned reading, carefully taking bumabagal rin nalunod sa baha, marami pa ring nawawala Sinubukan ko ring magbasa bukod sa babala at paghahan- note of important details and passages. Other ito sa tuwing mula sa lumubog na MV Princess, maram- kahit medyo madilim, at da sa mga bagyong parating. times, I just skim the one-page summaries at ing naburyong, nagsenti, nagpasarap o nat- sinubukang magsulat kahit nawawala ang Minsan may mabuting the end of each chapter, and shake my head ulog na lang. medyo inaantok. kuryente naidudulot ang pagkawala ng over the money I wasted having the entire Pero sa bahay, walang magawa. Na- Hindi naman talaga tung- kuryente para sa mga nasa book xeroxed. kakatamad bumangon sa higaan dahil sa kol sa bagyo at brownout ang loob ng bahay, ngunit mas 2) Sit-in at a friend’s Chem1 class. I always malakas at malamig na hanging pumapa- gusto kong isulat, pero minsan nakakadala maraming masamang dulot ang bagyo da- complain that I’m too busy, but I must admit, sok sa bintana. Ang sarap uminom ng kape ang panahon at pagkaantala ng mga bagay. hil sa mga nasalantang kabuhayan ng mga R. proves the old adage: “kung gusto, maram- o kumain ng sopas. Ang sarap pakinggan Kapag brownout lalo na’t bumabagyo pa sa nasa labas. Nasa loob man ako, ramdam pa ing paraan; kung ayaw, maraming dahilan.” ng “oldskul” at nostalgic na tunog ng AM labas, mas napapaisip ako minsan tung- rin ang pagkalampag ng bagyo sa labas. My friend doesn’t find him attractive, but she na radyong nagbabalita tungkol sa tindi ng kol sa kabalintunaan ng dalawa. Hindi Sumindi ang ilaw at bentilador sa sala. tolerates what she calls my “infantile crush.” bagyo. mapipigil ang bagyo, iba rin ang may ha- May sumigaw ng “yehey!” sa kabilang ba- No matter how much work I have to do, I try At dahil sa walang humpay ang ulan, wak sa kuryenteng dumadaloy sa bahay, at hay. Nagkanya-kanya na kaming pasok sa to squeeze in an hour and a half to meet with hindi rin ako nakalabas. Narinig kong nag- hawak naman ng kuryente halos ang buhay. kuwarto. Bumalik sa kanya-kanyang gawain. my friend, join her class, and sit behind R. gigitara ang Dadi, pero ang dami ko yatang Kaya’t kapag nawala, maraming naaantala, Bumalik sa kanya-kanyang mundo. n He always comes to class with a pin that says “Oust GMA” on his backpack. On days when there are rallies, I don’t bother sitting in, be- cause I know he’ll be absent. 3) Meet with org-mates (Is that a word?). As a metal in their own separate orbits. From freshman, I decided I would start my life at UP How to solve a problem far off they look like beautiful shooting with a bang. I joined one organization after stars, but in reality they’re nothing more another, including Kulê, determined to be ac- like column-writing than prisons, where each one of us is tive and popular. It didn’t work out, of course. Glenn Diaz locked up alone, going nowhere.’ Within a few months I began leaving the orgs, So why do people weep and bleed when one by one, unable to keep up the frantic pace loneliness is more the rule than an excep- oherence is overrated. that make cheeks out of pavements. And I had started. (I came to my senses after I fell tion. People leave. It’s what they do. I tell So is balance, synchronicity, it’s always dark when it rains. Or maybe be- asleep — with my mouth hanging open, class- myself this when someone goes, because perfect penmanship. From writing cause it’s cold, and the prospect of cuddling mates claimed — in the class of a professor C it’s true. There are things we might never about oppressive state policies, the follies or having sex to keep warm seems terribly I idolized.) Now Kulê is the only org I’m ac- see again, like Justine Henin’s backhand, of global neoliberalism, and Jessica Hage- appealing an option. And tive in, and we meet at least thrice weekly to a really good Simpson’s dorn’s supposedly postmodernist bent, I gay guys, God bless our th plan, discuss, and execute the next issue. (My episode, your 19 birthday now write about Tila Tequila’s love life, the kind, often have trouble There are things editors want me to specify that the Philippine when you’re 22. Affordable soundness of Grey’s Anatomy’s season 4 differentiating emotions we might never see Collegian is more than an organization; it is, UP tuition. finale, and the trailblazing quality of Lost’s from excretions. like the student council, an official institution again, like Justine When I was a freshman storytelling. Was it Nick Joaquin who said Tomorrow will mostly of the university.) Henin’s backhand, six years ago, the tuition was there are no hack writing jobs, only hack likely be a rainy day and 4) Buy mama a gift. My mother’s birthday is P300, the ikot fare was P3.50, writers? I used to believe it, as once or twice a Monday, a combo for a really good Simp- coming up. She’s one of those people that are the present site of the UP my writing style and fondness for commas nondescript sadness if sons episode, your hard to buy gifts for. I’m never sure what par- North S&T Park was noth- had been likened to his, but a bunch of bull- Karen Carpenter is to be 19th birthday when ticular thing she’ll appreciate, so I always end ing but a wide open field of ocks that is to me now. trusted. What tragedy, up buying her some useless token, the kind you’re 22. Affordable barren land, and there was Quoting my favorite Japanese author, like the Jeff Buckley song. of gift you give to acquaintances: a candle, a UP tuition only one Starbucks branch ‘Who can really distinguish between the sea ‘She’s a tear that hangs in- figurine, a picture frame. This year I’ve sworn in Katipunan. It was also the and what’s reflected in it? Or tell the dif- side my soul forever.’ to buy her something nice. Slippers, maybe. first year of implementation ference between the falling rain and loneli- According to one Melane Manalo, most Or perfume. of both the CRS and the RGEP. I remember ness?’ How did the rain come to be asso- of life’s sadness involves the tragedy of 5) Write this column. Done. n last year — the freshmen were like a differ- ciated with sadness and melancholy, when choosing him who doesn’t and won’t choose ent species. During the first day of a PE class, isn’t it a fulfillment of a promise? Precipita- us back. Expectations, ergo, lead to disap- Bukas ang Kulê sa June 23-27 I, along with my prof and the other upper- tion, after all, the final stage of the water pointments. And disappointments pile up class people, gawked at a freshie, wondering. para sa mga bagong retratis- cycle, reunites water with its origin. Aren’t to produce the grandest misery that is life. ta, layout artist, Web Staff, And while we may have 20,000 questions in reunions a glorious thing? According to the same Japanese author, ‘We mind, it can be expressed in a disgruntled ilustrador, at mga manunulat. Perhaps it’s because rain conjures images were wonderful traveling companions but word and a punctuation mark: Why? n umakyat lamang sa 401 vinsons of tears falling in gargantuan proportions in the end no more than lonely lumps of at magpakitang-gilas. go na! 10 Opinyon Philippine Collegian | Biyernes, 27 Hun 2008 Write to us via snail mail or submit a soft copy to Rm. 401, Vinzons Hall, UP Diliman, Quezon City. ••• Email us [email protected]. Save Word attachments in Rich Contact us! Text Format, with INBOX, NEWSCAN or CONTRIB in the subject. ••• Fax us 9818500 local 4522. Always include your full name, address and contact details. ••• Contribu- tions We are open for contributed articles from student writers, subject to the approval of the Editorial Board. All submitted articles should have a maximum length of 900 words. Clash... from P.04 We welcome questions, constructive criticism, opin- NEWSCAN 10 reasons to OUST GMA ions, stands on relevant is- Infirmary, identified as Get free publicity! sues, and other reactions. . The administration boasts of services and the building of Email us your press Nathaniel Borais, third Letters may be edited for 861,000 jobs created in 2007 that peasant cooperatives is still not releases, invitations, year computer science brevity or clarity. Due to being implemented while the etc. DON’T TYPE IN mostly comprise of household help space constraints, letters student; James Philip ALL CAPS and, go 1and construction which are among the Comprehensive Agrarian Re- must have only 400 words easy on... the punc- Pellosis, mechanical en- lowest-paying, most temporary and inse- form Program (CARP) is being or less. Send the letters to tuation!? Complete gineering student, and [email protected]. cure jobs in the country while 4.1M are pushed by allies of the govern- N sentences only. Dnt Edison Ferrer. jobless in 2007. Unemployment rate is at ment since it maintains 52% of use txt lnguage pls. its highest ever in history in Arroyo’s term all farms covering 51% of total Please provide a short After the fight, the Garci scandal. (2001-2007) at 11.3% while average rate of farm area under the ownership of mo- title. Be concise, 100 UP police retrieved four 9. Corruption cases such as $329M job creation is only 2.9%. It is no wonder nopolies. words maximum. lead pipes and a base- ZTE-NBN deal, P728M fertilizer fund why 3,400 leave the country everyday to 5. Oil price increased 15 times only ball bat at the APO tam- scam, P1.1B Diosdado Macapagal Bou- within the year 2008 while for every peso UP PAN XENIA Fraternity 85th look for jobs abroad. levard, P500,000-P1M allegedly received bayan. increase, the government earns 5.47M Year Kick-off Dinner 2. The gap between the rich and the monthly by different members of the Ar- The Revised Rules from VAT. On its 85th year of peaceful existence, poor is growing as well as the number royo family from jueteng and many many Governing Fraternities, 6. The cost of electricity continues to soar the UP Pan Xenia Fraternity, the oldest of citizens experiencing poverty. The net more. business Fraternity in the Philippines, will Sororities and Other since the approval and implementation of worth of the country’s top 20 richest in- 10. State terrorism: 903 political killings hold a kick-off dinner to officially launch EPIRA (Electric Power Industry Reform Act) Student Organizations dividuals which is US$15.6B in 2006 is and 193 enforced disappearances which its 85th year anniversary. It will be held on which deregulates the power sector and also on July 1, 2008 at the Alumni room of the states that any member equivalent to the combined annual in- include 2 UP students (Karen Empeno and because of the VAT that is charged from the UP College of Business Administration. or officer found to have come of the poorest 10.4M families. Final Sherlyn Cadapan) generation to the transmission and the dis- The affair will also serve as a fellow- participated in rumbles 2006 FIES estimates around 80% of fami- These are only 10 of a million reasons ship night for the alumni and resident tribution of electricity. lies with 70M Filipinos struggle to survive why we should OUST GMA immediately. brothers, and various commemmoration shall be expelled from 7. The Long Term Higher Education on some P110 a day She has cheated her way to the position of projects will be presented, including the the university. Any Development Program (LTHED) aims to Pan Xenia Centennial publications and a 3. P125 across-the-board nationwide power and in her term are the most anti- member or officer who lessen the state universities and colleges Lecture series. wage increase which actually falls short of people policies that have surpassed that of provokes heated con- (SUCs) like UP, to have their own income For details, contact Gov Victor Dalanao the actual wage is still not approved and any past president. It is time for the youth Jr at 09172043751. generating projects and to have tuition as frontation shall be sus- implemented. Even if the wage increased to take action. The call for Arroyo’s ouster expensive as private universities thus re- pended for a year. P20 or 6%, inflation rate is at 9.6% is not a radical call but a call for justice. sulting in the commercialization of edu- UJP-UP @ 20 The Beta fraternity, 4. The Genuine Agrarian Reform Bill Let us take part in the protest action at live cation in UP. i.e. P1000 tuition increase, The Union of Journalists of the Philip- meanwhile, said that (GARB) which aims to decisively break out our historic role as the youth to spark pines – UP Diliman is a student media increase and creation of lab fees, utiliza- both groups allegedly up rural monopolies in land and giving social change. organization committed to the highest farmer beneficiaries the means to make tion of idle lands of UP n exemplars of writing in pursuit of social reached a "truce." their land productive through support 8. Illegitimacy as seen in the Hello League of Filipino Students change. In its twenty years of existence, UJP has produced some of the most tal- Neri. Para maiba nmn, wla kasi syang ented and devoted minds in both the me- Ano’ng reaksyon mo sa cen- dia and the acaademe. To be part of the Call Center... bayag! Pinagttakpan pa ung dwende s Send in your opinions and feedback tennial celebration? malacañang. Haha 04-07749 Union, please contact Tine (09165186958) from P.04 ms msya sna centennial celebration kung month via SMS! Type: KULE
na nga na parang mga jerbs, maler-maler
UPS Y na nga ang mga ishfelling, nagiimbentoPE pa ng mga bagong (inter) courses dito sa Pehyups. At ang pinaka-fatal ay yung isponshored pa ng pintura. Kamusta na- EKSENANG man shomersyalisasyon ng edukashon! Goodness gracious great balls of Oble! 12 Opinyon Philippine Biyernes, 27 Hun 2008 Collegian
opisyal na lingguhang pahayagan ng mga mag-aaral ng unibersidad ng pilipinas - diliman
Punong Patnugot Larissa Mae R. Suarez
Mga Kapatnugot Jerrie M. Abella Melane A. Manalo
Tagapamahalang Patnugot Frank Lloyd B. Tiongson
Patnugot sa Balita John Alliage T. Morales
Patnugot sa Lathalain Alaysa Tagumpay E. Escandor
Mga Patnugot sa Grapiks Piya C. Constantino Ivan Bryan G. Reverente Candice Anne L. Reyes
Tagapamahala ng Pinansiya Piya Constantino Ma. Rosa Cer M. dela Cruz
Editoryal Mga Kawani Louise Vincent B. Amante Mark Angelo V. Ching he dramatic kidnapping It is important to remember Glenn L. Diaz of broadcaster Ces Dri- that organizations like the MNLF, Janno Rae T. Gonzales lon and her crew by the Victims the Moro Islamic Liberation Front, Archie A. Oclos Abu Sayyaf dominated and the Abu Sayyaf remain strong, Antonio D. Tiemsin Jr. the news for the nine largely because the conditions that Tdays of their captivity, as a seven- Often, the media inadvertently lowed transnational corporations to spurred their formation remain es- Pinansiya figure ransom was demanded and portrays Mindanao as a national take control of the region’s natural sentially unchanged. In this context, Amelyn J. Daga the media debated over the ethics headache, even as the country’s high- resources. then, the entrance of Exxon Mobil of covering one of its own. Once ly centralized government system Recently, the Arroyo administra- — combined with the perpetual Tagapamahala sa Sirkulasyon again, Mindanao was in the national continues to marginalize the region. tion granted giant multinational American military presence in Min- Paul John Alix news, a terrain wracked by violence Yet, a large percentage of the Philip- company Exxon Mobil permission danao — might prove a volatile which had endangered and victim- pines’ total gross domestic product to start exploring for crude oil de- catalyst in the tense situation of the Sirkulasyon ized one of television’s most promi- (GDP) comes from Mindanao. posits in Sulu. This move drew criti- region. Gary Gabales Ricky Icawat nent personalities. In this light, there is much to be cism from sectors who state that The skewed logic which has Amelito Jaena For journalists and civilians to criticized about the way the govern- control of Mindanao’s rich natural guided the governance of Mind- Glenario Omamalin be caught in the crossfire is noth- ment has dealt with the separatist resources should remain in the anao eschews concern for the most ing new. Too many people with too movement. In- hands of Filipi- basic human rights in order to en- Mga Katuwang na Kawani many interests are struggling for stead of finding Rebel groups remain nos. They also sure profit and efficiency for private Trinidad Basilan supremacy in that archipelago, from ways to better ac- note that the for- firms. The reality is that what we Gina Villas separatist organizations to bandit commodate the strong because eign company’s stand to lose as a nation far out- groups to the national government needs and allevi- operations will weighs any of our possible gains Pamuhatan to transnational corporations. In- ate the problems the conditions probably harm — after all, these companies will Silid 401 Bulwagang Vinzons, deed, strife has become the defin- of the region, the environment, make billions of dollars in profits, Unibersidad ng Pilipinas, Dili- ing characteristic of Mindanao, es- the government that spurred their destroying nu- and only a very small percentage of man, Lungsod Quezon pecially Sulu, where Drilon and the implemented merous liveli- this money will remain in the Phil- formation remain Telefax others were captured. policies that fur- hoods. ippines. 9818500 lokal 4522 However, the people of Mind- ther exacerbated essentially unchanged Furthermore, These past days, our top media anao confront issues more serious Mindanao’s woes. mining proj- networks and most prominent poli- Email and pressing than this recent kid- For instance, in ects are taking ticians worked exhaustively to en- [email protected] napping. Their problems date back response to valid place which have sure the well-being of Manila-based to the 1960s, when the Bangsamoro proposals of the MNLF, the military forced peasants and indigenous journalist Drilon and her compan- Website separatist movement began. The infiltrated another rebel group, the people from their ancestral homes. ions. Yet they must recognize that http://philippinecollegian.tk region was beset by continuous Abu Sayyaf, and incited its members The most recent is the planned the much-publicized kidnapping http://www.kule0809.deviantart. poverty and the repeated displace- into banditry in order to sabotage excavation of ore deposits in Cota- is a mere drop in the bucket of the com ment of indigenous peoples from negotiations between legitimate bato by foreign company Xstrata- troubles entrenched in that region. their land — and these matters re- fundamentalist movements and the Sagittarius Mines, Inc. As history Drilon, and rightly so, warranted Kasapi main inadequately addressed, until. government. has shown, large-scale corporate the nation’s concerned attention Solidaridad - UP System-wide What they perceive as the rest of the Other flawed government poli- mining often serves as a pretext for and best efforts. Surely, the millions Alliance of Student Publications and Writers’ Organizations country’s indifference to their plight cies include the funneling of the the militarization of Mindanao, in of Filipinos in Mindanao — who College Editors Guild of the only exacerbates the grievances of majority of Mindanao’s GDP into order to eliminate the “rebel threat” are the real victims, of decades of Philippines such separatist groups as the Moro the national capital. More alarm- in preparation for the arrival of for- unceasing conflict and misguided National Liberation Front. ingly, the government has also al- eign companies. governance — deserve no less. n