วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านผลงานภาพยนตร์ตะวันตก กรณีศึกษา: ภาพยนตร์เรื่อง Captain America
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านผลงานภาพยนตร์ตะวันตก กรณีศึกษา: ภาพยนตร์เรื่อง Captain America โดย นางสาวรักษยา ศีลตระกูล ภาคนิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร ศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัสเซียศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีการศึกษา 2560 ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านผลงานภาพยนตร์ตะวันตก กรณีศึกษา: ภาพยนตร์เรื่อง Captain America โดย นางสาวรักษยา ศีลตระกูล ภาคนิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร ศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชารัสเซียศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ปีการศึกษา 2560 ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ANALYZING HOW RUSSIA IS REFLECTED IN HOLLYWOOD FILMMAKING THROUGH THE CAPTAIN AMERICA FILMS BY MISS RAKSAYA SILTRAKUL A RESEARCH PAPER SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF BACHELOR OF ARTS RUSSIAN STUDIES PROGRAM FACULTY OF LIBERAL ARTS THAMMASAT UNIVERSITY ACADEMIC YEAR 2017 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ คณะศิลปศาสตร์ ภาคนิพนธ์ ของ นางสาวรักษยา ศีลตระกูล เรื่อง วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านภาพยนตร์ตะวันตก กรณีศึกษา: ภาพยนตร์เรื่อง Captain America ได้รับการตรวจสอบและอนุมัติ ให้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร ศิลปศาสตรบัณฑิต เมื่อ วันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2561 ประธานกรรมการสอบภาคนิพนธ์ ______________________________________ (อาจารย์ ดร. กัณฐัศศา พงษ์หิรัญ) กรรมการและอาจารย์ที่ปรึกษาภาคนิพนธ์ ______________________________________ (อาจารย์สิริมา โอชารส) กรรมการสอบภาคนิพนธ์ ______________________________________ (ผู้ช่วยศาสตราจารย์กรัณยา ชัยรัตน์) (1) หัวข้อภาคนิพนธ์ วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านผลงาน ภาพยนตร์ตะวันตก กรณีศึกษา: ภาพยนตร์เรื่อง Captain America ชื่อผู้จัดท าภาคนิพนธ์ นางสาวรักษยา ศีลตระกูล ชื่อปริญญา ศิลปศาสตร์บัณฑิต สาขาวิชา/คณะ/มหาวิทยาลัย รัสเซียศึกษา คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ อาจารย์ที่ปรึกษาภาคนิพนธ์ อาจารย์ สิริมา โอชารส ปีการศึกษา 2560 บทคัดย่อ การวิเคราะห์ภาพสะท้อนของรัสเซียผ่านการศึกษาภาพยนตร์ Captain America: The First Avenger เป็นภาพยนตร์ที่เกี่ยวข้องกับซุปเปอร์ฮีโร่ของสหรัฐอเมริกา ภาพยนตร์เรื่องนี้ ออกฉายในปี 2011 ซึ่งเป็นการน าเรื่องราวมาจากตัวละครในหนังสือการ์ตูนของมาร์เวลอย่าง กัปตันอเมริกา โดยภาพยนตร์อยู่ภายใต้การผลิตของบริษัท Marvel Studios และจัดจ าหน่าย โดยบริษัท Paramount Pictures อีกทั้งภาพยนตร์เรื่องนี้ยังมีภาคต่ออีก 2 ภาค ได้แก่ Captain America: The Winter Soldier (2014) และ Captain America: Civil War (2016) ในการวิเคราะห์ภาพสะท้อนของรัสเซีย ผู้วิจัยแบ่งการวิเคราะห์ออกเป็น ภาพสะท้อนทางตรง และภาพสะท้อนทางอ้อม โดยใช้แนวคิดและทฤษฎีต่าง ๆ เช่น แนวคิดเรื่องเล่าในภาพยนตร์ แนวคิด การสร้างภาพตัวแทน และแนวคิดวาทกรรมและการวิเคราะห์วาทกรรม ของมิเชล ฟูโกต์ ในส่วนของ ทฤษฎี ได้แก่ ทฤษฎีการสื่อสาร และทฤษฎีสัญญะวิทยา หัวข้อหลักในการวิเคราะห์นั้นจะแบ่งออกเป็นภูมิหลังของเรื่อง ตัวละคร และเรื่องย่อ ซึ่งภาพ สะท้อนที่ปรากฏอยู่นั้นจะท าให้ผู้วิจัยเข้าใจเกี่ยวกับการสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียที่ปรากฏภายใน ภาพยนตร์ได้ดียิ่งขึ้น โดยผู้วิจัยท าการแยกเนื้อหาที่ส าคัญในแต่ละด้านออกไปตามบทต่าง ๆ ตามล าดับ โดยเริ่มต้น จากแนวคิดและทฤษฎีที่กล่าวมาข้างต้น แล้วจึงกล่าวถึงเรื่องราวของกัปตันอเมริกา เพื่อให้ผู้อ่านมี ความเข้าใจในส่วนของประวัติความเป็นมาของกัปตันอเมริกาและตัวละครต่าง ๆ ที่จะน ามาวิเคราะห์ ในบทต่อไป รวมไปถึงเรื่องย่อของภาพยนตร์ Captain America ทั้ง 3 ภาค และถัดไปคือ (2) การวิเคราะห์ภาพสะท้อนของรัสเซียที่ปรากฏภายในภาพยนตร์ ทั้งทางตรงและทางอ้อม อีกทั้งยังมี การวิเคราะห์โดยน าแนวคิดและทฤษฎีเข้ามาสร้างความชัดเจนต่อภาพสะท้อนเหล่านั้นยิ่งขึ้น ก่อนที่ จะสรุปความเชื่อมโยงต่าง ๆ ของเนื้อหาทุกบทในบทสุดท้าย ค ำส ำคัญ: Captain America, รัสเซีย, ภาพลักษณ์, สหภาพโซเวียต (3) Research Paper Tittle ANALYZING HOW RUSSIA IS REFLECTED IN HOLLYWOOD FILMMAKING THROUGH THE CAPTAIN AMERICA FILMS Author Miss Raksaya Siltrakul Degree Bachelor of Arts Department/Faculty/University Russian Studies Liberal Arts Thammasat University Research Paper Advisor Miss Sirima Ocharos Academic Year 2017 Abstract How Russia is reflected in Hollywood films was analyzed through an in-depth study of Captain America: The First Avenger, an American superhero film released in 2011, based on the Marvel Comics character Captain America, produced by Marvel Studios and distributed by Paramount Pictures, as well as its two sequels, Captain America: The Winter Soldier (2014) and Captain America: Civil War (2016). Direct and indirect reflections were identified according to explicitness and trustworthiness by using narrative film, representation, discourse and discourse analysis by Michel Foucault, communication theories and semiotics theories. Essential topics were classified in the context of narrative background, characters and plot summaries. These finding should help author better understands the conceptualization of Russia and the Russian people in a series of Hollywood adventure films for mass consumption. The author has respectively divided each important topic in each chapter by starting from the concepts and the theories, and then the stories of Captain America, to illustrate the background stories of Captain America, the characters and the plot summaries of the films, and then analyzing the reflections of Russia, in the direct and indirect ways, including analysis by the concepts and theories to clarify those (4) reflections. After that, including a correlative summary of all contents in the last chapter. Keyword: Captain America, Russia, Image, Soviet Union. (5) กิตติกรรมประกำศ ภาคนิพนธ์ฉบับนี้เป็นหนึ่งในความภูมิใจในชีวิตการศึกษาของผู้วิจัย ซึ่งผู้วิจัยได้ทุ่มเท แรงกายและแรงใจอย่างเต็มที่ เพื่อให้งานชิ้นนี้มีคุณภาพมากที่สุด โดยผู้วิจัยหวังเป็นอย่างยิ่งว่างาน ชิ้นนี้จะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อผู้ที่มีความสนใจในอนาคต และความส าเร็จทั้งหลายจะไม่สามารถลุล่วง ไปได้หากปราศจากความอนุเคราะห์จากบุคคลหลาย ๆ ท่าน ดังต่อไปนี้ ขอขอบพระคุณอาจารย์ สิริมา โอชารส ที่คอยตรวจทาน ชี้แนะพร้อมทั้งให้ค าปรึกษา ต่าง ๆ ตลอดการท าภาคนิพนธ์ฉบับนี้จนส าเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี ขอขอบพระคุณอาจารย์ กรัณยา ชัยรัตน์ ที่สละเวลาอันมีค่าของท่านมาเป็นกรรมการ สอบภาคนิพนธ์ให้แก่ผู้วิจัย ขอขอบพระคุณอาจารย์ วรารัตน์ ทองยืน ที่สละเวลาอันมีค่าของท่านให้ค าปรึกษาและ ช่วยอธิบายเนื้อหาต่าง ๆ ให้แก่ผู้วิจัย ขอขอบพระคุณ ครอบครัว ที่คอยสนับสนุนและเป็นก าลังใจให้ผู้วิจัยเสมอมา ขอขอบคุณ พี่เตชวัฒน์ แช่มช้อย ที่ส่งภาคนิพนธ์มาให้ผู้วิจัยใช้ศึกษารวมไปถึงค าแนะน า ในการท าภาคนิพนธ์ฉบับนี้ ขอขอบคุณ พี่โนว่า (แอดมินเพจสมาคมผู้คลั่งไคล้ซุปเปอร์ฮีโร่) ที่เป็นธุระในการติดต่อพี่ แอดมินคนอื่น ๆ รวมไปถึงพี่ ๆ ที่เป็นเจ้าของแฟนเพจต่าง ๆ ที่สละเวลามาให้ค าแนะน าและ ค าปรึกษากับผู้วิจัย ขอขอบคุณ เพื่อน ๆ พี่ ๆ ทุกคนที่คอยรับฟังและให้ก าลังใจผู้วิจัยเสมอมา อีกทั้งยังให้ ค าแนะน าแก่ผู้วิจัยในหลาย ๆ เรื่อง สุดท้ายนี้หากภาคนิพนธ์ฉบับนี้มีข้อผิดพลาดประการใด ผู้วิจัยขออภัย ณ ที่นี้ด้วย รักษยา ศีลตระกูล (6) สารบัญ หน้า บทคัดย่อภาษาไทย (1) บทคัดย่อภาษาอังกฤษ (3) กิตติกรรมประกาศ (5) สารบัญรูปภาพ (10) บทที่ 1 บทน า 1 1.1 ที่มาและความส าคัญ 1 1.2 วัตถุประสงค์ของการศึกษา 3 1.3 ขอบเขตของการศึกษา 4 1.4 วิธีการศึกษา 4 1.5 ข้อจ ากัดของการศึกษา 4 1.6 สมมติฐานของการศึกษา 5 1.7 แผนการด าเนินงาน 5 1.8 ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ 6 1.9 นิยามศัพท์ แนวคิด และทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง 6 1.10 ทบทวนเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 8 บทที่ 2 วรรณกรรมและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 10 2.1 แนวคิดและทฤษฎีที่เกี่ยวข้อง 10 2.1.1 ทฤษฎีการสื่อสาร (Communication Theory) 10 2.1.2 ทฤษฎีสัญญะวิทยา (Semiology Theory) 12 2.1.3 แนวคิดเรื่องเล่าในภาพยนตร์ (Narrative Film) 13 2.1.4 แนวคิดการสร้างภาพตัวแทน (Representation) 14 (7) 2.1.5 แนวคิดวาทกรรมและการวิเคราะห์วาทกรรม (Discourse and 15 Discourse Analysis) ของ มิเชล ฟูโกต์ (Michel Foucault) 2.2 งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง 16 2.2.1 งานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับรัสเซียในการใช้สื่อโฆษณาชวนเชื่อหรือการสร้าง 17 ภาพตัวแทนแฝงภายในภาพยนตร์ 2.2.2 งานวิจัยที่ไม่เกี่ยวข้องกับรัสเซียแต่เกี่ยวข้องกับการใช้สื่อโฆษณาชวนเชื่อ 21 หรือการสร้างภาพตัวแทนแฝงภายในภาพยนตร์ 2.3 กรอบแนวคิดในการวิจัย 25 บทที่ 3 Captain America 27 3.1 ภูมิหลังของ Captain America 27 3.1.1 The Golden Age 27 3.1.2 The Silver Age 29 3.1.3 The Modern Era 30 3.2 ตัวละครที่ส าคัญในภาพยนตร์ 32 3.2.1 ตัวละครหลัก 32 3.2.1.1 Steven Grant Rogers (Captain America) 33 3.2.1.2 James Buchanan Barnes (Winter Soldier) 35 3.2.1.3 Natalia Alianovna Romanova (Natasha Romanoff) 37 3.2.1.4 Samuel Thomas Wilson (Falcon) 39 3.2.1.5 Brock Rumlow (Crossbones) 40 3.2.2 ตัวละครในภาค The First Avenger 41 3.2.2.1 Margaret Elizabeth Carter (Peggy Carter) 42 3.2.2.2 Johann Schmidt (Red Skull) 43 3.2.2.3 Abraham Erskine 45 3.2.2.4 Chester Phillips 46 3.2.3 ตัวละครในภาค The Winter Soldier 47 3.2.3.1 Alexander Goodwin Pierce 47 3.2.3.2 Nicholas Joseph Fury (Nick Fury) 48 3.2.3.3 Maria Hill 49 (8) 3.2.4 ตัวละครในภาค Civil War 50 3.2.4.1 Anthony Edward Stark (Iron Man) 50 3.2.4.2 Wanda Maximoff (Scarlet Witch) 51 3.2.4.3 Vasily Karpov 52 3.2.4.4 Helmut Zemo 53 3.3 เรื่องย่อของ Captain America: The First Avenger (2011) 54 3.4 เรื่องย่อของ Captain America: The Winter Soldier (2014) 57 3.5 เรื่องย่อของ Captain America: Civil War (2016) 62 บทที่ 4 วิเคราะห์การสะท้อนภาพลักษณ์ของรัสเซียผ่านภาพยนตร์ Captain America 66 4.1 ภาพสะท้อนของสหภาพโซเวียตหรือสหพันธรัฐรัสเซียที่ปรากฏภายในภาพยนตร์ 66 4.1.1 Captain America: The First Avenger 66 4.1.1.1 ภาพสะท้อนที่มีความเกี่ยวข้องกับรัสเซียทางตรง 67 (1) ทีมส ารวจน ามันของรัสเซียพบวัตถุประหลาดที่วงกลมอาร์คติก 67 (2) ยุทธการณ์ที่เมืองเคียฟ ในปี 1943 (Battle of Kiev in 1943) 68 (3) แผนการโจมตีด้วยอาวุธนิวเคลียร์ของไฮดรา 69 4.1.1.2 ภาพสะท้อนที่มีความเกี่ยวข้องกับรัสเซียทางอ้อม 70 (1) การใช้พรอบพกันดาในช่วงสงครามโลก 70 (2) บทบาทของกองทัพสหรัฐอเมริกา 73 4.1.2 Captain America: The Winter Soldier 76 4.1.2.1 ภาพสะท้อนที่มีความเกี่ยวข้องกับรัสเซียทางตรง 76 (1) นาตาชา โรมานอฟ 76 (2) วินเทอร์โซลเยอร์ 78 (3) โปรเจคอินไซท์ 79 4.1.2.2 ภาพสะท้อนที่มีความเกี่ยวข้องกับรัสเซียทางอ้อม 81 (1) รายการสิ่งที่กัปตันอเมริกาต้องท