Slekta Heiberg
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Arkiv: SFF -2013149 Øvre Amla, gnr. 106 Aktør: Øvre Amla, gnr. 106 / Nummer Innhold Tidsrom Plassering Slekta Heiberg Slekta Heiberg har vore knytt til Amla attende til 1690, då sorenskrivar Gert Andersson Heiberg kjøpte eitt av bruka. På 1720-talet samla Michael Falch ein større del av garden til det som skulle bli Øvre Amla. Når det gjeld arkivet, er det særleg eigarane frå Melchior Falch og fram til Gjert Heiberg som er interessante. Det er i hovudsak frå deira eigar- og brukstid, frå byrjinga av 1800-talet, til langt inn i neste hundreåret, det finst dokumentasjon frå. Melchior Falch tok over drifta i 1810. Han satsa stort på skogbruk, og starta i tillegg sagbruk i Indre Offerdal. Hans Knagenhjelm Heiberg var pleieson hjå Melchior Falch. Han tok styringa med garden i 1852. Mykje av det som hadde vore i familiens eige, skal ha blitt selt unna medan Hans gjekk på Krigsskulen. Men Hans let ikkje mismotet ta overhand. Han gjekk snart i gang med å samle inn att gamle familieklenodium, gjenstandar og dokument knytt til slekta. Sonen Gert F. Heiberg kom til å arve samlarinteressa frå faren. Ein viktig stimulans fekk Gert i 1900, då Herman Schirmer (seinare riksantikvar) oppmuntra han til å samle inn gjenstandar frå daglegliv og arbeid i Sogn. Samlinga Gert F. Heiberg bygde opp, overdrog han i 1909 til det nyskipa Historielaget for Sogn. Dermed var De Heibergske Samlinger – Sogn Folkemuseum ein realitet. Gert styrte sjølv museet fram til han døydde i 1944. Seinare har Hans H.H. Heiberg, sonen til Gert, og barnebarnet Gjert Heiberg, vidareført engasjementet og arbeidet for museet. Sjølve museumsbygningane låg òg på Øvre Amla i mange år. I 1970-åra starta flyttinga til eit nytt museumsområde på Vestreim, der De Heibergske Samlinger – Sogn Folkemuseum i 1981 kunne opne dørene for publikum. Både Hans K. Heiberg og sonen Gert var svært opptekne av genealogi. Hans bygde opp eit portrettgalleri som skulle bli utgangspunkt for familiemuseet. Gert på si side samla trottig inn opplysingar om slekta, og gav ut ei eiga soge om Heiberg-ætta. Eigarar/brukarar på Øvre Amla frå Gert Andersson Heiberg si tid: - 1690-1726: Gert Andersson Heiberg (f. 1660 d. 1724) (Lillejorden) - 1726-1768: Michael Melchiorson Falch (f. 1682 d. 1768) (Øvre Amla) - 1768-1773: Søren Sebastianson Schielderup (f. 1734 d. 1790) - 1775-1776: Michael Johanson Fleischer (f. 1747 d. 1814) - 1776-1779: Magnus Jacobson Theiste (f. 1725 d. 1791) - 1779-1795 : Melchior Falch (f. 1720 d. 1791) - 1796-1809 : Michael Falch (f. 1760 d. 1809) - 1809-1810: Hans Christian Falch (f. 1763 d. 1834) - 1810-1852: Melchior Falch (f. 1768 d. 1849) ______________________________________________________________________________________________________________________________ Side: 1 v. 41 Arkiv: SFF -2013149 Øvre Amla, gnr. 106 Aktør: Øvre Amla, gnr. 106 / Nummer Innhold Tidsrom Plassering - 1852-1895: Hans Knagenhjelm Melchiorson Heiberg (Hans K. Heiberg) (f. 1832 d. 1897), g.m. Marie Heiberg, f. Haslund (f. 1839 d. 1927) - 1895-1938: Gert Falch Heiberg (G.F. Heiberg) (f. 1874 d. 1944) - 1938-1974: Hans Herman Hjortdahl Heiberg (H.H.H. Heiberg) (f. 1904 d. 2000) - 1974- : Gjert Heiberg (f. 1946) For meir informasjon, sjå Sogndal bygdebok, b. 2) Arkivet frå Øvre Amla Arkivet dokumenterer drifta av godset Øvre Amla, i hovudsak for perioden 1850-1940. Det inneheld eit stort kjeldemateriale om gardsdrift, skog- og sagbruk, jektefart og handel. Mellom anna finst ein god del dokumentasjon om husmannsstellet. I arkivet er det dessutan mykje korrespondanse og dagbøker av meir privat karakter, særleg frå ekteparet Hans K. og Marie Heiberg. Interessefelta åt eigarane syner også godt att i arkivet. Det gjeld framfor alt kulturminnevern og slektsforsking. Alt arkivmaterialet har såleis ikkje med drifta av garden å gjere. Det er ikkje strenge kott mellom dei ulike seriane. Mykje av husmannstilfanget er til dømes å finne i korrespondansedelen og mellom rekneskapsmaterialet. Saker om jektefart er for det meste å finne i seriane Dbb og Rc. Arkivet er ei samanfletting av katalogkort frå SFF-2012114 (Sognaarkivet), kopibøker frå SFF-99065 (Historielaget for Sogn) og nyordna arkivmateriale frå Øvre Amla, samla inn i 2013 og 2014. Av praktiske omsyn måtte katalogkorta bli førte inn som eigne seriar. Dette materialet er ein integrert del av Sognaarkivet. Attfinninga er basert på k.o.-signaturen på korta (til dømes k.70 o.4 Dagbok frå 1.2.1873 - 3.3.1875). Protokollar byrjar med P. For katalogkorta er deponent/avleverar ført på etter katalogsignaturen. Svært mange av dei har Gjert Heiberg som deponent. For meir informasjon om arkivet, sjå artikkel i Kjelda nr 3, 2015. ______________________________________________________________________________________________________________________________ Side: 2 v. 41 Arkiv: SFF -2013149 Øvre Amla, gnr. 106 Aktør: Øvre Amla, gnr. 106 / Nummer Innhold Tidsrom Plassering Innhald B - Kopibøker ............................................................................................................................................................... 6 Ba - Kopibøker ......................................................................................................................................................... 6 Bb - Kopibøker - privat ............................................................................................................................................. 7 C - Brevjournal ............................................................................................................................................................. 8 D - Korrespondanse ..................................................................................................................................................... 8 Da - Melchior Falch .................................................................................................................................................. 8 Daa - Brev ............................................................................................................................................................ 8 Dab - Frå kortkatalogen ....................................................................................................................................... 9 Db - Hans K. Heiberg .............................................................................................................................................. 10 Dba - Brev .............................................................................................................................................................. 10 Dbb - Frå kortkatalogen ..................................................................................................................................... 15 Dc - Marie Heiberg ................................................................................................................................................. 19 Dd - Gert F. Heiberg ............................................................................................................................................... 20 Dda - Brever til G.F. Heiberg .............................................................................................................................. 20 Ddb - Brev med genealogiske opplysingar ...................................................................................................... 199 Ddc - Anna korrespondanse ............................................................................................................................ 209 Ddd - Frå kortkatalogen ................................................................................................................................... 209 De - H.H.H. Heiberg ............................................................................................................................................. 210 Dy - Ymse korrespondanse .................................................................................................................................. 210 Dya - Frå kortkatalogen ................................................................................................................................... 210 E - Autografer .......................................................................................................................................................... 210 Ea - Norske autografer ......................................................................................................................................... 210 Eb - Utenlandske autografer ............................................................................................................................... 223 Ec - Heibergske autografer .................................................................................................................................. 227 F - Gardsdrift ............................................................................................................................................................ 231 Fa - Dagbøker ....................................................................................................................................................... 231 ______________________________________________________________________________________________________________________________ Side: 3 v. 41 Arkiv: SFF -2013149 Øvre Amla, gnr. 106 Aktør: Øvre Amla, gnr. 106 / Nummer Innhold Tidsrom Plassering Fb - Dagbøker og vekesamandrag - frå kortkatalogen .......................................................................................