Ontgonnen verleden Landschappen en deellandschappen Adriaan Haartsen Directie Kennis en Innovatie, januari 2010 © 2010 Directie Kennis, Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Rapport DK nr. 2010/dk131 Ede, 2010 Teksten mogen alleen worden overgenomen met bronvermelding. Deze uitgave kan schrift per e-mail worden besteld bij
[email protected] onder vermelding van code 2010/dk131 en het aantal exemplaren. Oplage 50 exemplaren Auteur Bureau Lantschap Samenstelling Eduard van Beusekom, Bart Looise, Annette Gravendeel, Janny Beumer Ontwerp omslag Cor Kruft Druk Ministerie van LNV, directie IFZ/Bedrijfsuitgeverij Productie Directie Kennis Bedrijfsvoering/Publicatiezaken Bezoekadres : Prins Clausplein 8, 2595 AJ 's-Gravenhage Postadres : Postbus 20401, 2500 EK 's-Gravenhage Telefoon : 070 - 378 68 68 Fax : 070 - 378 61 81 Voorwoord In de deelrapporten van de studie Ontgonnen verleden dwaalt u door de historisch- geografische catacomben van de twaalf provincies in Nederland. Dat klinkt duister en kil en riekt naar spinnenwebben en vochtige beschimmelde hoekjes. Maar dat pakt anders uit. Deze uitgave biedt de meer dan gemiddeld geïnteresseerde een overzicht op hoofdlijnen van de historische geografie van Nederland als geheel, haar acht landschapstypen en de nader te onderscheiden 20 deellandschappen die Nederland rijk is. Dit rapport vormt een aanvulling op de 12 provinciale delen met de ruim 80 regiobeschrijvingen. Zo geeft het op hoofdlijnen een beeld van Nederland anno toen, nu en de tijd die daar tussen zit. De hoofdstukken over Nederland als geheel, de landschappen en de bijbehorende deellandschappen schetsen in kort bestek de ontginningsgeschiedenis. De ontwikkeling van het landschap, de bodem en het reliëf en de bewoningsgeschiedenis wordt in beeld gebracht.