13 Grudnia 2012 R

S e j m Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII

Sprawozdanie Stenograficzne z 30. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

w dniu 13 grudnia 2012 r. (drugi dzień obrad)

Wa r s z a w a 2 0 1 2

str. str.

TREŚĆ

30. posiedzenia Sejmu (Obrady w dniu 13 grudnia 2012 r.) str. str.

Wznowienie posiedzenia Poseł Andrzej Romanek ...... 96 Komunikaty Poseł Janusz Cichoń ...... 101 Sekretarz Poseł Ewa Kołodziej ...... 67 Poseł Elżbieta Rafalska ...... 102 Punkt 5. porządku dziennego: Sprawozda- Poseł Łukasz Krupa...... 103 nie głównego inspektora pracy z dzia- Poseł Genowefa Tokarska ...... 104 łalności państwowej inspekcji pracy Poseł Zbigniew Matuszczak ...... 105 w 2011 r. wraz ze stanowiskiem Rady Poseł Kazimierz Ziobro ...... 106 Ochrony Pracy oraz ze stanowiskiem Poseł Adam Abramowicz ...... 107 Komisji do Spraw Kontroli Państwowej Poseł Andrzej Szlachta ...... 107 oraz Komisji Polityki Społecznej Poseł Piotr Pyzik ...... 107 i Rodziny Poseł Henryk Kowalczyk...... 108 Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz. . . 67 Poseł Elżbieta Rafalska ...... 108 Przewodnicząca Rady Ochrony Pracy Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 109 Izabela Katarzyna Mrzygłocka ...... 71 Poseł Jarosław Pięta ...... 72 Poseł Damian Raczkowski...... 109 Poseł Teresa Piotrowska ...... 73 Poseł Elżbieta Rafalska ...... 110 Poseł Stanisław Szwed ...... 75 Poseł Jerzy Borkowski...... 110 Poseł Zofia Popiołek...... 76 Poseł Zbigniew Kuźmiuk...... 110 Poseł Piotr Walkowski...... 77 Poseł Romuald Ajchler ...... 111 Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 78 Poseł Andrzej Orzechowski...... 111 Poseł Beata Kempa ...... 80 Poseł Marek Matuszewski...... 112 Poseł Marek Polak ...... 81 Poseł Killion Munyama ...... 112 Poseł Jarosław Pięta ...... 82 Poseł Piotr Chmielowski ...... 112 Poseł Magdalena Gąsior-Marek ...... 82 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Poseł Marek Krząkała ...... 82 Maciej Grabowski ...... 113 Poseł Ryszard Zawadzki ...... 82 Poseł Zbigniew Kuźmiuk...... 115 Poseł Jacek Brzezinka ...... 83 Poseł Romuald Ajchler ...... 115 Poseł Piotr Pyzik ...... 83 Poseł Andrzej Romanek ...... 115 Poseł Tadeusz Dziuba ...... 83 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 120 Poseł Stanisław Szwed ...... 84 Zmiana porządku dziennego Poseł Marek Matuszewski...... 84 Wicemarszałek Wanda Nowicka ...... 120 Poseł Kazimierz Moskal ...... 85 Punkt 7. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Romuald Ajchler ...... 85 czytanie poselskiego projektu ustawy Poseł Józef Rojek ...... 85 o zmianie ustawy o podatku dochodo- Poseł Andrzej Szlachta ...... 86 wym od osób fizycznych Poseł Piotr Chmielowski ...... 86 Poseł Andrzej Duda ...... 120 Poseł Bogdan Rzońca...... 87 Poseł Izabela Leszczyna ...... 122 Poseł Józef Lassota ...... 87 Poseł Andrzej Szlachta ...... 122 Poseł Lidia Gądek ...... 87 Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 88 Poseł Maciej Mroczek ...... 123 Poseł Marian Cycoń ...... 88 Poseł Genowefa Tokarska ...... 124 Poseł Maria Nowak ...... 89 Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 125 Poseł Elżbieta Rafalska ...... 89 Poseł Andrzej Romanek ...... 125 Poseł Stanisława Prządka ...... 89 Poseł Adam Abramowicz ...... 127 Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz . . 90 Poseł Andrzej Szlachta ...... 127 Poseł Jarosław Pięta ...... 96 Poseł Piotr Pyzik ...... 127 Punkt 6. porządku dziennego: Pierwsze Poseł Adam Kwiatkowski ...... 127 czytanie poselskiego projektu ustawy Poseł Elżbieta Rafalska ...... 128 o zmianie ustawy o podatku dochodo- Poseł Stanisław Szwed ...... 128 wym od osób fizycznych Poseł Tadeusz Dziuba ...... 128 str. str.

Poseł Killion Munyama ...... 129 Poseł Marek Gos ...... 149 Poseł Waldemar Sługocki ...... 129 Poseł Eugeniusz Czykwin ...... 150 Poseł Jerzy Borkowski...... 129 Poseł Tomasz Górski ...... 150 Poseł Marek Matuszewski...... 130 Poseł Grzegorz Schreiber ...... 151 Poseł Piotr Polak ...... 130 Poseł Maria Nowak ...... 151 Poseł Piotr Chmielowski ...... 130 Poseł Dariusz Cezar Dziadzio ...... 152 Poseł Andrzej Duda ...... 131 Poseł Piotr Chmielowski ...... 152 Poseł Romuald Ajchler ...... 131 Poseł Krystyna Poślednia ...... 153 Poseł Zbigniew Kuźmiuk...... 131 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Piotr Woźniak ...... 153 Maciej Grabowski ...... 132 Poseł Tadeusz Arkit...... 154 Poseł Andrzej Duda ...... 132 Punkt 10. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Waldemar Sługocki ...... 134 danie Komisji Finansów Publicznych Poseł Adam Kwiatkowski ...... 134 o uchwale Senatu w sprawie ustawy Punkt 8. porządku dziennego: Pierwsze o zmianie ustawy o działalności ubez- czytanie poselskiego projektu ustawy pieczeniowej o zmianie ustawy o podatku dochodo- Poseł Sprawozdawca Andrzej Orzechowski . .155 wym od osób ﬁzycznych Poseł Wojciech Saługa ...... 155 Poseł Dariusz Joński ...... 134 Poseł Krzysztof Popiołek...... 156 Poseł Krystyna Skowrońska ...... 136 Poseł Tomasz Górski ...... 156 Poseł Paweł Szałamacha ...... 137 Poseł Piotr Szeliga ...... 156 Poseł Wincenty Elsner...... 138 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Poseł Genowefa Tokarska ...... 138 Mirosław Sekuła ...... 156 Poseł Ryszard Zbrzyzny...... 139 Oświadczenia Poseł Arkadiusz Mularczyk...... 140 Poseł Marian Cycoń ...... 157 Poseł Wincenty Elsner...... 141 Poseł Andrzej Kania ...... 157 Poseł Zbigniew Kuźmiuk...... 141 Poseł Teresa Hoppe ...... 158 Poseł Romuald Ajchler ...... 142 Poseł Ryszard Zawadzki ...... 159 Poseł Andrzej Szlachta ...... 142 Poseł Tadeusz Iwiński ...... 160 Poseł Jerzy Borkowski...... 142 Poseł Dariusz Cezar Dziadzio ...... 162 Poseł Tadeusz Tomaszewski ...... 143 (Przerwa w posiedzeniu) Poseł Marek Matuszewski...... 143 Poseł Piotr Szeliga ...... 143 Załącznik nr 1 – Teksty wystąpień niewygło- Poseł Arkadiusz Mularczyk...... 144 szonych Poseł Tomasz Górski ...... 144 Poseł Zbigniew Chmielowiec ...... 163 Poseł Waldemar Andzel ...... 144 Poseł Henryk Smolarz...... 163 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Poseł Waldemar Andzel ...... 163 Maciej Grabowski ...... 145 Poseł Zbigniew Chmielowiec ...... 164 Poseł Dariusz Joński ...... 146 Poseł Piotr Chmielowski ...... 164 Punkt 9. porządku dziennego: Sprawoz- Poseł Andrzej Dąbrowski ...... 165 danie Komisji Ochrony Środowiska, Poseł Józef Rojek ...... 165 Zasobów Naturalnych i Leśnictwa Poseł Bogdan Rzońca...... 166 o uchwale Senatu w sprawie ustawy Poseł Piotr Szeliga ...... 166 o odpadach Poseł Andrzej Szlachta ...... 166 Poseł Sprawozdawca Tadeusz Arkit ...... 147 Poseł Beata Szydło...... 167 Poseł Krystyna Poślednia ...... 148 Poseł Jan Warzecha ...... 167 Poseł Edward Czesak...... 148 Poseł Jan Ziobro...... 168 Poseł Dariusz Cezar Dziadzio ...... 149 Poseł Jarosław Żaczek ...... 168 (Wznowienie posiedzenia o godz. 9)

(Na posiedzeniu przewodniczą wicemarszałkowie W dniu dzisiejszym odbędą się również posiedze- Sejmu Wanda Nowicka, Eugeniusz Tomasz Grzesz- nia następujących zespołów parlamentarnych: czak i Cezary Grabarczyk) — Parlamentarnego Zespołu ds. Obrony Demo- kratycznego Państwa Prawa – o godz. 12.30, — Parlamentarnego Zespołu Obrońców Języka Wicemarszałek Wanda Nowicka: i Literatury Polskiej – o godz. 13, — Parlamentarnego Zespołu ds. Promocji Bad- Wznawiam posiedzenie. mintona – o godz. 14, Na sekretarzy dzisiejszych obrad powołuję panie — wspólne posiedzenie Parlamentarnego Zespołu posłanki Ewę Kołodziej i Renatę Zarembę oraz pana rzecz Katolickiej Nauki Społecznej, Parlamentar- nów posłów Marka Balta i Wojciecha Zubowskiego. nego Zespołu ds. Przeciwdziałania Ateizacji Polski, W pierwszej części obrad sekretarzami będą pani Parlamentarnego Zespołu Członków i Sympatyków posłanka Ewa Kołodziej i pan poseł Marek Balt. Protokół i listę mówców prowadzić będą pani po- Ruchu Światło-Życie, Akcji Katolickiej oraz Stowarzy- słanka Ewa Kołodziej oraz pan poseł Wojciech Zu- szenia Rodzin Katolickich, Parlamentarnego Zespołu bowski. na rzecz Ochrony Życia i Rodziny – o godz. 14, Proszę posła sekretarza o odczytanie komuni- — Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki katów. – o godz. 15, — parlamentarnego zespołu ds. przywrócenia połączeń pasażerskich poprzez centralną magistralę Sekretarz Poseł Ewa Kołodziej: kolejową – o godz. 16, — Parlamentarnego Zespołu ds. Podstawowej Informuję, że w dniu dzisiejszym odbędą się po- Opieki Zdrowotnej i Proﬁlaktyki – o godz. 17. siedzenia Komisji: Dziękuję. — Finansów Publicznych – o godz. 9.30, — Kultury i Środków Przekazu – o godz. 9.30, — Rolnictwa i Rozwoju Wsi wspólnie z Komisją Wicemarszałek Wanda Nowicka: Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej – o godz. 9.30, Dziękuję, pani posłanko. — do Spraw Unii Europejskiej – o godz. 10, Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 5. po- — Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki – o godz. rządku dziennego: Sprawozdanie głównego in- 10, — Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych spektora pracy z działalności Państwowej In- i Leśnictwa – o godz. 10, spekcji Pracy w 2011 r. (druk nr 540) wraz ze sta- — Polityki Społecznej i Rodziny – o godz. 10, nowiskiem Rady Ochrony Pracy oraz ze stano- — do Spraw Służb Specjalnych – o godz. 11, wiskiem Komisji do Spraw Kontroli Państwowej — Rolnictwa i Rozwoju Wsi – o godz. 12, oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druk — Finansów Publicznych wspólnie z Komisją nr 621). Spraw Zagranicznych – o godz. 12.30, Proszę o zabranie głosu głównego inspektora pra- — Edukacji, Nauki i Młodzieży – o godz. 13, cy panią Iwonę Hickiewicz. — Samorządu Terytorialnego i Polityki Regio- Bardzo proszę, pani inspektor. nalnej wspólnie z Komisją Finansów Publicznych – o godz. 13.30, — Spraw Zagranicznych – o godz. 14, Główny Inspektor Pracy — Skarbu Państwa wspólnie z Komisją do Spraw Iwona Hickiewicz: Kontroli Państwowej – o godz. 15, — Spraw Wewnętrznych – o godz. 16, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt — Zdrowia – o godz. 16, przedstawić sprawozdanie z działalności Państwowej — Obrony Narodowej – o godz. 17. Inspekcji Pracy w 2011 r. Ubiegłoroczne działania 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 68 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz ła szeroko rozumianych warunków pracy, a co dzie- siąta – czasu pracy. Specjaliści Państwowej Inspekcji Państwowej Inspekcji Pracy były prowadzone zgod- Pracy udzielili w ubiegłym roku prawie 934 tys. bez- nie z programem działania na rok 2011 zaopiniowa- płatnych porad, w tym ponad 676 tys. porad prawnym pozytywnie przez Radę Ochrony Pracy oraz nych i prawie 258 tys. porad technicznych. sejmową Komisję do Spraw Kontroli Państwowej. W okresie sprawozdawczym Państwowa Inspekcja Zaplanowane zadania zostały w pełni zrealizo- Pracy zarejestrowała 136 zakładowych układów zbio- wane. rowych pracy, które objęły około 50 tys. pracowni- W roku sprawozdawczym inspektorzy pracy prze- ków. Zarejestrowanych zostało również 1291 proto- prowadzili około 91 tys. kontroli u ponad 68 tys. pra- kołów dodatkowych. Przedmiotem postanowień codawców zatrudniających łącznie prawie 4 mln osób. układowych były najczęściej zagadnienia dotyczące Ponad połowę skontrolowanych stanowiły mikro- zasad wynagradzania za pracę oraz przyznawania przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, pracownikom innych świadczeń związanych z pracą. czyli takie, które dominują dziś na mapie gospodar- Rzadko regulowane były kwestie dotyczące bhp, cza- czej kraju. su pracy czy urlopów pracowniczych. Warto zauwa- W celu wyeliminowania ujawnionych w trakcie żyć, że na koniec 2011 r. obowiązywało 8196 układów kontroli naruszeń przepisów bezpieczeństwa i higie- zbiorowych pracy obejmujących w sumie 1,7 mln ny pracy inspektorzy wydali ponad 304 tys. decyzji. osób. Inspektorzy pracy wydali w ubiegłym roku 1/3 spośród nich nakazywała natychmiastowe usu- 478 decyzji dotyczących wpisu do ewidencji pracow- nięcie uchybień ze względu na ochronę zdrowia i ży- ników wykonujących pracę w szczególnych warun- cia pracowników. Rażące naruszenia przepisów bez- kach lub o szczególnym charakterze w związku z usta- pieczeństwa i higieny pracy stwierdzono podczas wą z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomo- dwóch kolejnych kontroli. Stały się powodem skiero- stowych. wania przez inspektorów pracy do Zakładu Ubezpie- W roku sprawozdawczym inspektorzy pracy ujaw- czeń Społecznych 91 wniosków o podwyższenie skład- nili około 84 tys. wykroczeń przeciwko prawom pra- ki na ubezpieczenie wypadkowe o 100% na kolejny rok cownika. Na winnych popełnienia tych wykroczeń składkowy. W większości dotyczyły ﬁrm budowlanych nałożyli ponad 18 tys. mandatów karnych na kwotę i produkcyjnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeszło 22 mln zł. W ponad 13 tys. przypadków za uwzględnił wszystkie wnioski inspekcji. wystarczające inspektorzy uznali środki oddziaływa- W roku sprawozdawczym inspektorzy pracy zba- nia wychowawczego. Rozpatrując wnioski inspekto- dali przyczyny i okoliczności 2370 wypadków przy rów pracy, sądy orzekły grzywny w łącznej wysokości pracy, w których poszkodowanych zostało 2740 osób. 6,5 mln zł wobec ponad 3 tys. osób. 432 osoby poniosły śmierć, a 883 doznały ciężkich Inspektorzy pracy skierowali do prokuratury obrażeń ciała. Najliczniejszą grupę wśród poszkodo- 1087 zawiadomień o podejrzeniu popełnienia prze- wanych, około 42%, stanowiły osoby o stażu pracy stępstwa. W większości dotyczyły one udaremniania krótszym niż rok. W ogólnej liczbie poszkodowanych lub utrudniania inspektorom wykonywania czynno- w wypadkach śmiertelnych dominowała grupa zawo- ści służbowych oraz złośliwego lub uporczywego dowa robotników pomocniczych w górnictwie i bu- naruszania praw pracowniczych. Korzystając z upraw- downictwie, robotników budowlanych robót stanu nień nadanych znowelizowaną w 2011 r. ustawą o Pań- surowego i pokrewnych oraz kierowców pojazdów. stwowej Inspekcji Pracy do wydawania ustnych po- Niewłaściwa organizacja pracy, brak odpowiedniego leceń dotyczących nieprawidłowości, które mogą być nadzoru, tolerowanie odstępstw od obowiązujących usunięte w trakcie kontroli lub niezwłocznie po jej przepisów, niewłaściwe przeszkolenie, a także lekcewa- zakończeniu, w okresie od wejścia w życie nowych żenie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i niestoso- przepisów – czyli od 8 sierpnia ubiegłego roku – do wanie sprzętu ochronnego stanowiły przyczyny więk- końca 2011 r. inspektorzy wydali kontrolowanym szości zbadanych przez inspekcję pracy wypadków. pracodawcom ok. 3 tys. takich poleceń. Dotyczyły one Do kontrolowanych pracodawców inspektorzy głównie nieprawidłowości z zakresu stosunku pracy, skierowali oprócz decyzji blisko 60 tys. wystąpień czasu pracy i należności pracowniczych. zawierających łącznie ponad 316 wniosków o usunię- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szczegółowa ana- cie stwierdzonych nieprawidłowości. Najczęściej do- liza ubiegłorocznych wyników naszej działalności tyczyły one nawiązania i rozwiązywania stosunku wskazuje, że do najbardziej newralgicznych aspektów pracy, czasu pracy, przygotowania do pracy i wyna- przestrzegania prawa pracy należy stan respektowa- grodzenia za pracę. nia przepisów o wypłacie wynagrodzenia za pracę Do organów Państwowej Inspekcji Pracy wpłynę- i innych świadczeń ze stosunku pracy oraz przepisów ło w ubiegłym roku około 42 tys. skarg. Przeprowa- o czasie pracy. Ponad 1/3 spośród blisko 1400 kom- dzone przez nas kontrole wykazały, że ponad 63% pleksowo skontrolowanych w tym zakresie pracodaw- z nich było zasadnych lub częściowo zasadnych. Po- ców nie wypłaciła w 2011 r. wynagrodzenia za pracę, nad połowę problemów zgłaszanych w skargach sta- a co czwarty pracodawca przekazał je z opóźnieniem. nowiły kwestie związane ze stosunkiem pracy oraz Inspektorzy pracy wydali ponad 8 tys. decyzji naka- wynagrodzeniem za pracę. Co piąta skarga dotyczy- zujących wypłatę zaległych należności dla ponad 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 69

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz pracę zarobkową ujawnili w prawie co piątym spo- śród ok. 23 tys. skontrolowanych podmiotów. Najbar- 82 tys. pracowników. Należy odnotować, że o 4 punk- dziej szkodliwe z punktu widzenia ochrony praw ty procentowe, z 38% do 34%, spadł w ubiegłym roku pracowniczych formy nielegalnego zatrudnienia, tj. odsetek pracodawców, u których stwierdzono uchybie- zatrudnienie bez potwierdzenia na piśmie rodzaju nia w związku z wypłatą wynagrodzenia za godziny umowy o pracę i jej warunków oraz niezgłoszenie osoby nadliczbowe, m.in. w placówkach ochrony zdrowia. zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do Poważne naruszenia przepisów o czasie pracy doty- ubezpieczenia społecznego, stwierdzono w 15% kontro- czyły zdecydowanej większości spośród 1500 skontrolowanych podmiotów – identycznie jak w roku 2010. lowanych szczegółowo zakładów różnych branż. Z przypadkami nielegalnej pracy inspektorzy spotyka- W prawie połowie kontrolowanych podmiotów ujawnio- li się najczęściej przy tzw. pracy na próbę. Polegała ona no nieprawidłowości w zakresie prowadzenia ewidencji na sprawdzaniu przez pracodawców przydatności nowo czasu pracy. Dwa razy częściej stwierdzali inspektorzy przyjętych osób do wykonywania powierzonych im za- pracy uchybienia polegające na dwukrotnym zatrud- dań bez potwierdzenia umowy o pracę w formie pisem- nianiu pracowników w tej samej dobie. Dotyczyły one nej oraz bez zgłoszenia do ZUS, a nierzadko i bez wy- niemalże co piątego objętego kontrolą pracownika, pod- płaty wynagrodzenia. czas gdy rok wcześniej – co dziesiątego. Wzrosła skala naruszeń dotyczących zawierania Poważnym problemem, zwłaszcza w górnictwie umów cywilnoprawnych w sytuacji uzasadniającej i placówkach ochrony zdrowia, pozostaje zjawisko zawarcie umowy o pracę. W 2011 r. inspektorzy za- podwójnego zatrudnienia. Polega ono na świadczeniu kwestionowali 13% spośród ponad 34 tys. sprawdzo- pracy przez pracownika w dni wolne od pracy, często nych umów cywilnoprawnych. W roku sprawozdaw- na tych samych stanowiskach i pod nadzorem tych czym inspektorzy pracy przeprowadzili blisko 2200 samych osób, co w pozostałe dni tygodnia, ale na pod- kontroli legalności zatrudnienia i wykonywania pra- stawie umowy o pracę zawartej z zewnętrznym pod- cy przez cudzoziemców. Kontrolom tym poddano po- miotem. Obowiązujące regulacje nie zawierają norm nad 2 tys. podmiotów powierzających pracę blisko limitujących czas pracy w danej dobie na rzecz więcej 14,5 tys. cudzoziemców. niż jednego pracodawcy, tymczasem przemęczenie Wykonywanie pracy bez ważnej wizy lub innego spowodowane brakiem wypoczynku może stać się dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium przyczyną wielu groźnych w skutkach zdarzeń, tak- Rzeczypospolitej Polskiej bądź podstawy pobytu że zdarzeń wypadkowych. uprawniającej do wykonywania pracy bez wymaga- Poważne uchybienia związane z zapewnieniem nego zezwolenia na pracę na innym stanowisku lub gwarantowanego przepisami odpoczynku dziennego na innych warunkach niż określone w zezwoleniu, wykazały kontrole czasu pracy kierowców prowadzo- lub bez zawarcia wymaganych umów ujawniono w co ne przez Państwową Inspekcję Pracy w ramach dziesiątym skontrolowanym zakładzie – podobnie jak „Krajowej strategii kontroli przepisów w zakresie w 2010 r. O ponad połowę więcej obcokrajowców niż czasu jazdy i czasu postoju, obowiązkowych przerw w 2010 r. nie zostało zgłoszonych do ubezpieczenia i czasu odpoczynku kierowców na lata 2011–2012”, społecznego. Nieprzestrzeganie przepisów i zasad zatwierdzonej przez Radę Ministrów. bezpieczeństwa i higieny pracy ujawniono w co trze- Jeżeli chodzi o zakres naszej kontroli, to objętych cim kontrolowanym podmiocie, w stosunku do co nią zostało ponad 700 tys. dni pracy blisko 4 tys. czwartego obcokrajowca. kierowców. Inspektorzy pracy ujawnili tak rażące Należy podkreślić, że jedną z najpoważniejszych przypadki, jak np. skrócenie z 9 do 3,5 godziny nie- barier utrudniających skuteczną działalność kontro- przerwanego wypoczynku przysługującego kierowcy lną inspekcji pracy w obszarze legalności zatrudnie- w dwudziestoczterogodzinnym okresie rozliczenio- nia są ograniczenia wynikające z ustawy o swobodzie wym. W związku ze stwierdzonymi naruszeniami na działalności gospodarczej. W szczególności chodzi pracodawców sektora transportu i spedycji nałożono o obowiązek doręczenia przedsiębiorcy upoważnienia kary pieniężne na kwotę 3,9 mln zł. do kontroli przed rozpoczęciem kontroli oraz o obo- Działania kontrolne uzupełniała kampania pre- wiązek zawiadamiania o zamiarze kontroli. Utrud- wencyjna Państwowej Inspekcji Pracy pod nazwą nia to inspektorom przeciwdziałanie takim zjawi- „Czas pracy a wypadki drogowe”, w ramach której skom, jak praca na czarno czy wykonywanie pracy m.in. na wybranych stacjach paliw oraz w 12 bazach w warunkach bezpośredniego zagrożenia dla życia paliw przekazywane były nasze ulotki zawierające i zdrowia ludzi. informacje o organizacji czasu pracy, obowiązkowych W obszarze bezpieczeństwa i higieny pracy Pań- przerwach i odpoczynku oraz wpływie czynników stwowa Inspekcja Pracy prowadziła działania przede psychoﬁzycznych na bezpieczeństwo pracy. Dla pra- wszystkim w tych dziedzinach gospodarki oraz po- codawców zorganizowaliśmy 39 szkoleń, w których szczególnych zakładach, w których ryzyko zawodowe wzięło udział ponad 1600 osób. jest największe. W budownictwie, gdzie zagrożenia W roku sprawozdawczym inspektorzy pracy zwe- wypadkowe są szczególnie duże, inspektorzy pracy ryﬁkowali legalność zatrudnienia 176 tys. obywateli oprócz ponad 5 tys. szczegółowych kontroli na ponad polskich. Nielegalne zatrudnienie lub nielegalną inną 3 tys. placów budów przeprowadzili przeszło 4 tys. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 70 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz dualnym promowaliśmy bezpieczne zasady pracy oraz prowadziliśmy doradztwo techniczne i działania tzw. krótkich kontroli nastawionych na wyelimino- edukacyjne, także wśród dzieci rolników. Ponad 1200 wanie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia zakładów objęliśmy programem „Zarządzanie bez- pracowników. pieczeństwem pracy w małych zakładach o najwięk- W zakładach przemysłowych zatrudniających po- szym nasileniu wypadków przy pracy”. To niezmier- wyżej 50 pracowników, w których doszło do powta- nie ważna forma prewencji wypadkowej. W szkole- rzalnych wypadków, kontrole ujawniły, że średnio niach na temat zarządzania ryzykiem wypadkowym, w skali roku na jeden zakład z tej grupy przypada zorganizowanych przez inspektorów pracy, uczestni- 8 wypadków. Pod uwagę wzięto 3 lata poprzedzające czyło ponad 6200 pracodawców, przedstawicieli służb kontrolę. W co czwartym miejscu, gdzie zdarzył się bhp i pracowników. wypadek, środki profilaktyczne albo nie zostały Reasumując, powiem, że w roku sprawozdawczym wdrożone, albo nie wynikały z oceny ryzyka zawodo- Państwowa Inspekcja Pracy objęła różnorodnymi dzia- wego i postępowania powypadkowego. Bagatelizowa- łaniami prewencyjnymi i promocyjnymi 165 tys. podnie znaczenia oceny ryzyka potwierdziły także kon- miotów, przy wsparciu partnerów społecznych, a także trole na stanowiskach eksploatacji amoniakalnych organów administracji rządowej i samorządowej. instalacji chłodniczych oraz kontrole warunków pra- Na forum międzynarodowym Państwowa Inspek- cy w firmach, gdzie występuje atmosfera wybuchowa, cja Pracy realizowała zadania i wypełniała obowiąz- czyli m.in. na stacjach paliw płynnych, autogazu ki wynikające z członkostwa w Unii Europejskiej i w wytwórniach farb. i organizacjach międzynarodowych, utrzymując przy Pod stałym nadzorem Państwowej Inspekcji Pra- tym robocze kontakty z inspekcjami poszczególnych cy znajdują się warunki pracy osób niepełnospraw- krajów. W szczegółowy sposób ten obszar naszej dzia- nych. Kontrole w ok. 1800 zakładach pracy lub ich łalności jest zaprezentowany w sprawozdaniu. Przy- jednostkach organizacyjnych wykazały liczne niepra- pomnę tylko, że w okresie polskiej prezydencji, po raz widłowości, zwłaszcza w zakładach pracy chronionej. pierwszy od przystąpienia Polski do struktur unij- Niejednokrotnie osoby niepełnosprawne obsługiwały nych, nasza inspekcja była gospodarzem spotkania maszyny i urządzenia niewyposażone w urządzenia Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy, SLIC, któ- ochronne. Pomieszczenia i stanowiska pracy nie były rego 61. posiedzenie odbyło się w Warszawie w grud- przystosowane do potrzeb wynikających z dysfunkcji niu 2011 r. Podczas okolicznościowej konferencji za- osób niepełnosprawnych. Wiele uchybień dotyczyło prezentowany został przygotowany przez nas Euro- pomieszczeń higieniczno-sanitarnych. Najczęściej pejski kodeks dobrych praktyk w działaniach kontro- wynikały one z lekceważenia przepisów, nieprawidło- lnych i pozakontrolnych inspekcji pracy. wej organizacji pracy, a niejednokrotnie były wyni- Pani Marszałek! Panie i Panowie Posłowie! Dzia- kiem świadomego nierespektowania dodatkowych łania kontrolno-nadzorcze Państwowej Inspekcji uprawnień osób niepełnosprawnych. Pracy w roku sprawozdawczym doprowadziły do li- Równolegle z działaniami nadzorczo-kontrolnymi kwidacji bezpośrednich zagrożeń dla życia i zdrowia Państwowa Inspekcja Pracy realizowała liczne przed- prawie 64 tys. pracowników. Wyeliminowaliśmy róż- sięwzięcia prewencyjne i promocyjne służące zapo- nego rodzaju nieprawidłowości z zakresu legalności bieganiu i ograniczaniu zagrożeń zawodowych oraz zatrudnienia w odniesieniu do ponad 130 tys. osób. przestrzeganiu przepisów prawa pracy. Ponad 5 tys. osób będących stronami umów cywilno- Zrealizowaliśmy w ubiegłym roku trzeci etap prawnych oraz 5 tys. osób pracujących bez żadnej kampanii informacyjno-prewencyjnej „Bezpieczeń- umowy uzyskało potwierdzenie na piśmie istnienia stwo pracy w budownictwie” skierowanej do praco- stosunku pracy. Ponad 47 tys. pracowników różnych dawców, przedsiębiorców oraz osób odpowiedzialnych branż wykorzystało zaległe urlopy wypoczynkowe. za skuteczny nadzór. W szkoleniach związanych z pro- W wyniku działań inspekcji pracy 75,5 tys. pracow- gramem „Promocja standardów bhp w małych fir- ników odzyskało zaległe należności na łączną kwotę mach” wzięło udział ponad 4 tys. pracodawców. Oko- ponad 78 mln zł. ło 600 pracodawców uzyskało dyplom Państwowej Wyegzekwowaliśmy również należności na rzecz Inspekcji Pracy, doprowadzając swój zakład do stanu funduszy państwowych. Na Fundusz Pracy płatnicy zgodnego z prawem dzięki uczestnictwu w programie wpłacili zaległe składki za ponad 25 tys. pracowni- prewencyjnym „Zdobądź dyplom Państwowej Inspek- ków na przeszło 4 mln zł. Identyczna kwota pokryła cji Pracy”. zaległe składki na ubezpieczenia społeczne 3,5 tys. Przeprowadziliśmy również pierwszy etap dwu- pracowników. letniej kampanii „Poznaj swoje prawa w pracy”, któ- Wyniki ubiegłorocznej działalności Państwowej rej celem jest promowanie znajomości przepisów pra- Inspekcji Pracy uzasadniają kontynuację działań kon- wa pracy i kultury, praworządności w środowisku trolno-nadzorczych w sektorach gospodarki i zakła- pracy. W realizację programu edukacyjnego „Kultu- dach o największych zagrożeniach zawodowych i wyra bezpieczeństwa” adresowanego do szkół ponad- padkowych, w tym także w formie krótkotrwałych gimnazjalnych zaangażowanych zostało ponad 760 kontroli ukierunkowanych na likwidację bezpośred- nauczycieli z ponad 290 szkół. W rolnictwie indywi- nich zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 71

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz lą państwo, że przedstawię najważniejsze uwagi i zalecenia sformułowane przez radę. Jednym z przyjętych na rok 2013 priorytetów jest Członkowie Rady Ochrony Pracy zapoznali się ze problematyka przestrzegania prawa pracy przy za- sprawozdaniem z realizacji ustawowych zadań i upraw- trudnianiu, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii nień Państwowej Inspekcji Pracy na posiedzeniu umów cywilnoprawnych i terminowych. Oprócz kon- plenarnym rady w dniu 12 czerwca br. Zostały na troli zamierzamy prowadzić w tym zakresie szeroko nim szczegółowo rozpatrzone wszystkie aspekty zakrojoną kampanię informacyjno-promocyjną „Za- funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy, co po- nim podejmiesz pracę”. Istotnym elementem przy- zwoliło na zarysowanie diagnozy stanu przestrzega- szłorocznych działań inspekcji pracy pozostanie pro- nia prawa pracy oraz wypracowanie wniosków w tym blematyka wypłaty należności pracowniczych. Jed- zakresie. Sprawozdanie dotyczy między innymi pro- nocześnie Państwowa Inspekcja Pracy będzie konty- blemów w zakresie utrudnień w działalności kontro- nuować działania wspierające pracodawców, zwłasz- lnej Państwowej Inspekcji Pracy związanych z zapi- cza w przypadku małych i średnich ﬁrm, w procesie sami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Będą Podkreśla się w nim, że ustawowy obowiązek zawia- też przedsięwzięcia edukacyjne w sferze kultury bez- damiania podmiotu gospodarczego o zamiarze prze- pieczeństwa pracy, współpraca z partnerami społecz- prowadzenia kontroli z 7-dniowym wyprzedzeniem nymi, instytucjami i organizacjami państwowymi, znacznie ogranicza możliwość ujawnienia i wyelimi- samorządowymi w celu dalszej poprawy bezpieczeń- nowania nieprawidłowości, przez co czyni kontrolę stwa i ochrony zdrowia pracowników. często bezprzedmiotową. Dlatego Rada Ochrony Pragnę Wysoką Izbę poinformować, że szczegóło- Pracy proponuje zastanowić się nad ograniczeniem wy program działania Państwowej Inspekcji Pracy tego obowiązku, w sytuacji gdy takie zawiadomienie na rok 2013 został przyjęty przez Radę Ochrony Pra- może istotnie wpłynąć na zmniejszenie skuteczności cy na posiedzeniu w dniu 20 listopada br. kontroli. Kończąc, chciałabym przekazać wyrazy podzięko- Rada Ochrony Pracy zaleca także zintensyﬁko- wania, szacunku i uznania wszystkim pracownikom wanie działań prewencyjnych w celu zmniejszenia Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności inspek- liczby wypadków osób zatrudnionych przede wszyst- torom pracy – za zaangażowanie i godne wypełnianie kim na nowych dla nich stanowiskach pracy. Takie obowiązków służbowych, życząc jednocześnie dal- osoby bowiem najczęściej ulegają wypadkom przy szych sukcesów w pracy zawodowej. pracy. Sugerujemy rozwinięcie mechanizmu w zakre- Pani marszałek, paniom i panom posłom bardzo sie zróżnicowania składki na ubezpieczenie wypad- dziękuję za dotychczasową współpracę na rzecz po- kowe jako ekonomicznego bodźca do przeciwdziała- prawy stanu ochrony pracy w naszym kraju, jak rów- nia wypadkom. Ze sprawozdania wynika, że Pań- nież za dokonywaną podczas posiedzeń komisji sej- stwowa Inspekcja Pracy zgłosiła do Zakładu Ubezpie- mowych i Rady Ochrony Pracy wnikliwą ocenę reali- czeń Społecznych 91 wniosków o podwyższenie skład- zacji przez Państwową Inspekcję Pracy ustawowych ki. Ta liczba nie jest duża, jeśli uwzględnimy skalę zadań. Dziękuję bardzo. (Oklaski) problemu. Warto więc podejść do tej kwestii bardziej systemowo, tak by mechanizm, który dzięki Radzie Ochrony Pracy został przed laty przyjęty i wdrożony, Wicemarszałek Wanda Nowicka: zaczął funkcjonować w szerszym zakresie. W przypadku aż połowy skontrolowanych przez Dziękuję bardzo, pani ministro. Państwową Inspekcję Pracy agencji pracy tymczaso- Proszę o zabranie głosu przewodniczącą Rady wej wykryto nieprawidłowości dotyczące głównie Ochrony Pracy panią Izabelę Katarzynę Mrzygłocką. kierowania do pracy za granicą. Potrzebne jest wzmo- Bardzo proszę, pani posłanko. żenie wysiłków w celu eliminowania nieprawidłowości przy kierowaniu polskich obywateli do pracy za gra- nicą za pośrednictwem wymienianych agencji. Zale- Przewodnicząca Rady Ochrony Pracy camy jednocześnie wprowadzenie skuteczniejszego Izabela Katarzyna Mrzygłocka: monitoringu zatrudniania w Polsce cudzoziemców. Rada zauważa niską ściągalność kwot w wysta- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt za- wianych przez Państwową Inspekcję Pracy tytułach prezentować stanowisko Rady Ochrony Pracy w spra- wykonawczych i widzi konieczność jej zwiększenia. wie sprawozdania z działalności Państwowej Inspek- Wnioskuje o przeanalizowanie przyczyn rażącej dys- cji Pracy w 2011 r. Sprawozdanie głównego inspek- proporcji pomiędzy liczbą złożonych przez inspekto- tora pracy zawarte jest w druku sejmowym nr 540, rów pracy do prokuratury zawiadomień o podejrzeniu natomiast sprawozdanie Komisji do Spraw Kontroli popełnienia przestępstwa a liczbą aktów oskarżenia. Państwowej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodzi- Jak podaje sprawozdanie, Państwowa Inspekcja Pra- ny, wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy znaj- cy 1100 razy zawiadamiała prokuraturę o udarem- duje się w druku sejmowym nr 621. Stanowisko Rady nieniu lub utrudnianiu inspektorom pracy wykony- Ochrony Pracy jest ogólnie dostępne, dlatego pozwo- wania czynności służbowych, co jest przestępstwem 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 72 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Przewodnicząca Rady Ochrony Pracy Poseł Jarosław Pięta: Izabela Katarzyna Mrzygłocka Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wyso- z art. 225 § 2 Kodeksu karnego, a do sądów skiero- ka Izbo! Ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy na- wano jedynie 139 aktów oskarżenia. kłada na Państwową Inspekcję Pracy obowiązek Uważamy, że warto dokonać kompleksowej oceny corocznego przedstawienia Sejmowi sprawozdania ze stanu legalności zatrudnienia w naszym kraju od swojej działalności. Przypadł mi w udziale zaszczyt czasu przyjęcia tego zadania 5 lat temu przez Pań- przedstawienia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej stwową Inspekcję Pracy. Z uwagi na występujące opinii połączonych Komisji: Polityki Społecznej i Ro- nieprawidłowości przy wypłacie wynagrodzeń i in- dziny oraz do spraw Kontroli Państwowej odnośnie nych świadczeń ze stosunku pracy w kolejnym roku do sprawozdania z działalności Państwowej Inspekcji należy nadal monitorować związane z tym kwestie. Pracy, które zawarte jest w druku nr 540. Połączone komisje z uznaniem przyjęły szczegó- W działalności szkoleniowej i edukacyjnej powin- łowe, bardzo starannie opracowane sprawozdanie no się w większym niż dotychczas stopniu zwracać Państwowej Inspekcji Pracy z działalności w 2011 r., uwagę na ocenę ryzyka zawodowego, która, jak wska- które jest dobrze udokumentowanym wkładem jej zuje sprawozdanie, bardzo często nie jest uwzględ- pracowników w dostarczanie rzetelnej wiedzy o kon- niana w prewencji wypadkowej. Należy także podjąć dycji ﬁrm, pracowników, a co za tym idzie, również działania, aby uniemożliwić ponadnormatywne, jeśli naszego państwa w zakresie przestrzegania prawa chodzi o czas pracy, świadczenie pracy. Nieprzestrze- pracy i zasad bhp. ganie norm czasu pracy i wypoczynku, zwłaszcza np. Głównym celem Państwowej Inspekcji Pracy jest wśród służb mundurowych, może powodować zagro- jej aktywność kontrolna, która trafnie wskazuje dys- żenie ludzkiego życia lub zdrowia. funkcyjne obszary działania państwa. Rada Ochrony Pracy ponadto zwróciła uwagę, że Państwowa Inspekcja Pracy, przedkładając wyniki kontroli, stwarza jedynie podstawy do dalszych z powodu dużych różnic między liczbą wypadków działań, których skutkiem powinna być poprawa sta- podawaną przez Główny Urząd Statystyczny i Za- nu prawa i likwidacja uciążliwości dla stron stosunku kład Ubezpieczeń Społecznych trzeba ujednolicić oba pracy. W ocenie połączonych komisji Państwowa In- systemy statystyczne. W celu umożliwienia dokony- spekcja Pracy z powierzonego zadania wywiązała się wania porównań sprawozdania Państwowej Inspek- należycie, przedkładając Wysokiej Izbie sprawozda- cji Pracy powinny się odnosić do analogicznych danie o wysokiej wartości informacyjnej, pokazując nych z lat poprzednich. Przedłożone sprawozdanie jednocześnie obszary wymagające naprawy. w niektórych miejscach zawierało takie odniesienia, Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sprawozdanie w innych nie można się było ich doszukać. głównego inspektora pracy z działalności Państwo- Przedstawiłam najważniejsze wnioski dotyczące wej Inspekcji Pracy obrazuje skalę zagadnień, jakimi sprawozdania głównego inspektora pracy za rok ubie- zajmuje się Państwowa Inspekcja Pracy. W związku z powyższym ograniczę się do przedstawienia tylko gły. Chcę podkreślić, że zostało ono pozytywnie za- kilku elementów, które w moim odczuciu są najistot- opiniowane przez Radę Ochrony Pracy. Nie ulega niejsze. bowiem wątpliwości, że wymierne efekty ubiegłorocz- Główne działania Państwowej Inspekcji Pracy to nych działań inspektorów pracy, takie jak: zlikwido- działalność kontrolna. Przeprowadzono 90 600 kon- wanie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia troli, to jest o 2 tys. więcej niż w roku poprzednim. prawie 64 tys. pracowników czy wyegzekwowanie Spośród środków prawnych, jakimi dysponuje Pań- 78 mln zaległych należności z tytułu wynagrodzenia stwowa Inspekcja Pracy, warto zwrócić uwagę na za pracę, pozwalają dobrze ocenić skuteczność urzę- nakazy płatnicze. To ponad 8 tys. decyzji nakazo- du. Dlatego z tego miejsca w imieniu Rady Ochrony Pra- wych, należności dla ponad 82 tys. pracowników na cy pragnę podziękować wszystkim pracownikom Pań- łączną kwotę 139 mln zł. W toku kontroli inspektorzy stwowej Inspekcji Pracy za wysiłek i konsekwencję. pracy ujawnili 83 700 wykroczeń przeciwko prawom Rada Ochrony Pracy pozytywnie opiniuje spra- pracownika. Sądy, rozpatrując wnioski inspektorów pracy, ukarały 3252 sprawców wykroczeń karą wozdanie głównego inspektora pracy z działalności grzywny, 51 sprawców karą nagany, w 38 przypad- Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2011. Dziękuję. kach, uznając za winnego, odstąpiły od wymierzenia kary, a 47 osób uniewinniły. W dalszym ciągu problemem pozostają zawiado- Wicemarszałek Wanda Nowicka: mienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa skierowane do prokuratury. Było ich w okresie sprawoz- Dziękuję bardzo pani przewodniczącej. dawczym 1087. W dalszym ciągu duży odsetek sta- Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji nowią odmowy wszczęcia i umorzenia postępowania, pana posła Jarosława Piętę. zwłaszcza że dotyczą one art. 225 §2 Kodeksu karne- Bardzo proszę, panie pośle. go. Aczkolwiek powoli, to jednak przynosi, a w przy- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 73

Poseł Jarosław Pięta Pragnę złożyć na ręce pani minister w imieniu połączonych Komisji: Polityki Społecznej i Rodziny szłości przyniesie wymierne efekty zmiana treści art. oraz do Spraw Kontroli Państwowej i swoim własnym 325e Kodeksu postępowania karnego, która nastą- wyrazy uznania i podziękowania dla wszystkich pra- piła pod koniec poprzedniej kadencji Sejmu. cowników, zwłaszcza dla inspektorów pracy, za ich Inspektorzy pracy wnieśli 41 powództw o ustale- trud, kompetencje i odpowiedzialność przy podejmo- nie istnienia stosunku pracy. Wśród tych osób 13 było waniu nieraz bardzo trudnych decyzji, doskonalenie zatrudnionych na podstawie umowy-zlecenia, jedna metod kontroli i przedstawianie organom państwa w ramach umowy o dzieło, a 36 osób w ogóle nie mia- i obywatelom rzetelnej, wyczerpującej wiedzy o kon- ło umowy. dycji prawa pracy i bhp w Polsce. W roku sprawozdawczym wpłynęły 42 tys. skarg. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisje: Polityki Udzielono prawie 1 mln bezpłatnych porad prawnych, Społecznej i Rodziny oraz do Spraw Kontroli Pań- to również rejestracja zakładowych układów zbioro- stwowej na posiedzeniu w dniu 26 lipca 2012 r. roz- wych pracy wraz z protokołami dodatkowymi oraz patrzyły sprawozdanie z działalności PIP. Komisje sporów zbiorowych. pozytywnie zaopiniowały sprawozdanie Państwowej W roku 2011 nastąpił spadek liczby wypadków Inspekcji Pracy za rok 2011, a ja w ich imieniu reko- przy pracy w stosunku do lat 2009 i 2010. Razem menduję Wysokiemu Sejmowi jego przyjęcie. Dzięku- wypadków ciężkich i śmiertelnych było 1235. Warto ję bardzo. (Oklaski) zaznaczyć, że Państwowa Inspekcja Pracy zajmuje się również przestrzeganiem przepisów dotyczących zatrudniania osób niepełnosprawnych, kontroluje Wicemarszałek Wanda Nowicka: kwestie związane z legalnością zatrudnienia, innej pracy zarobkowej oraz wykonywania pracy przez cu- Dziękuję, panie pośle. dzoziemców. Kolejny rok prowadzono kontrole prze- Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- strzegania przez agencje zatrudnienia przepisów rządku dziennego wysłucha 10-minutowych oświad- ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku czeń w imieniu klubów. pracy. Otwieram dyskusję. Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Teresa Na szczególne uznanie zasługuje działalność pre- Piotrowska w celu przedstawienia stanowiska Plat- wencyjna oraz promocja ochrony pracy. Takie akcje, formy Obywatelskiej. jak „Bezpieczeństwo pracy na budowie”, „Czas pracy Bardzo proszę, pani posłanko. kierowców”, „Kultura bezpieczeństwa”, „Poznaj swoje prawa w pracy” i inne, oraz działalność wydawni- cza i szkoleniowa przynoszą wymierne efekty zwią- Poseł Teresa Piotrowska: zane z życiem i zdrowiem ludzkim. Państwowa Inspekcja Pracy podejmuje działania Dziękuję bardzo. we współpracy z organami administracji publicznej, Pani Marszałek! Pani Minister! Panie i Panowie organami nadzoru nad warunkami pracy oraz inny- Posłowie! Sprawozdanie głównego inspektora pracy mi instytucjami działającymi w sferze ochrony pracy. z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r., Jest to współpraca krajowa i międzynarodowa. War- zawarte w druku nr 540, podobnie jak w latach ubie- to również zwrócić uwagę na to, że Państwowa In- głych zawiera pełen zakres informacji o działalności spekcja Pracy dokonuje oceny rozwiązań prawnych, inspekcji pracy, zgodnej zarówno z rocznym, jak i dłu- proponuje wnioski legislacyjne oraz opiniuje liczne gofalowym planem prac. projekty aktów prawnych. W 2011 r. inspektorzy pracy przeprowadzili ponad Chciałbym na zakończenie przypomnieć, że na 90 tys. kontroli u 68 tys. pracodawców i innych pod- stanowisku głównego inspektora pracy nastąpiła miotów zatrudniających ponad 3900 tys. osób. zmiana. Rezygnację złożyła pani minister Anna Główny inspektor w sprawozdaniu zaprezentował Tomczyk, której w imieniu nie tylko połączonych ko- najczęściej ujawniane naruszenia prawa pracy, ze misji, Komisji Polityki Społecznej i Rodziny oraz Ko- wskazaniem, iż najczęstszym naruszeniem było nie- misji do Spraw Kontroli Państwowej, bardzo serdecz- przestrzeganie przepisów o wypłacie wynagrodzeń nie dziękuję za współpracę. Witam z kolei na stano- za pracę i innych świadczeń ze stosunku pracy. Nie- wisku szefa Państwowej Inspekcji Pracy panią Iwonę stety, 1/3 skontrolowanych w tym zakresie pracodaw- Hickiewicz i życzę wszystkiego najlepszego. ców nie wypłaciła wynagrodzeń, a co czwarty skon- Państwowa Inspekcja Pracy jest jedną z tych in- trolowany wypłacał wynagrodzenia z opóźnieniem. stytucji, której wysiłek przekłada się na rzeczywistą W tym zakresie kontroli przeprowadzonych przez pomoc w usprawnieniu i naprawie państwa. Pracow- inspektorów pracy w stosunku do roku 2010 zmniej- nicy Państwowej Inspekcji Pracy to nie tylko specja- szył się nieco odsetek pracodawców, u których stwier- liści o najwyższych kwaliﬁkacjach zawodowych, ale dzono uchybienia w związku z wypłatą wynagrodzeń także urzędnicy zachowujący wysokie standardy za godziny nadliczbowe. W przeważającej liczbie etyczne. przypadków nieprawidłowości te powstają w związku 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 74 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Teresa Piotrowska przedniego była niestety nadal bardzo wysoka. Naj- więcej nieprawidłowości stwierdzono w przypadku z nieprowadzeniem lub nierzetelnym prowadzeniem prac na wysokościach, a także w wykopach. Podjęte ewidencji czasu pracy. Niestety, przeprowadzone kon- przez inspektorów pracy działania doprowadziły do trole w 2011 r. wskazują także na stałą praktykę likwidacji wielu zaniedbań, niestety w związku z tym- naruszania przepisów o czasie pracy. czasowością stanowisk pracy w budownictwie uzy- Naruszanie przepisów o wynagrodzeniu za pracę skane efekty są często nietrwałe, a często te same oraz innych należnych świadczeń jest problemem uchybienia pojawiają się w następnych fazach budo- szczególnie ważnym społecznie. Powtarzające się niewy. Dlatego w celu wymuszenia stałej poprawy bez- prawidłowości na przestrzeni ostatnich lat i wnioski pieczeństwa Państwowa Inspekcja Pracy prowadzi legislacyjne formułowane przez głównego inspektora cały czas krótkie kontrole ukierunkowane na elimi- pracy doprowadziły do nowelizacji ustawy o Państwo- nację nieprawidłowości stwarzających bezpośrednie wej Inspekcji Pracy. Ustawa ta weszła w życie 8 sierp- zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników. Kontro- nia 2011 r. Wprowadziła ona nowe rozwiązania male te są regularnie powtarzane. jące na celu umożliwienie bardziej efektywnego dzia- Państwowa Inspekcja Pracy dużo czasu poświęca łania. Zapisy zawarte w tej ustawie pozwalają w nie- również na kontrolę zarządzania bezpieczeństwem których sytuacjach na współpracę z kontrolowanym w zakładach, głównie w zakładach przemysłowych podmiotem dla osiągnięcia pożądanego celu, czyli zatrudniających powyżej 50 pracowników, w których poprawy warunków pracy i stanu praworządności doszło do powtarzających się wypadków. Również w stosunkach pracy, bez stosowania rygorystycznych bardzo poważne zagrożenia występują w branży le- środków administracyjnych. Od sierpnia do końca roku śnej przy pozyskiwaniu drewna. Tu kontrole ujawni- to jeszcze zbyt krótki okres, aby dokonać oceny wpływu ły nieprawidłowości dotyczące eksploatacji maszyn przyjętych rozwiązań i skuteczności działań. i urządzeń, a także stosowania środków ochrony ro- Wysoka Izbo! W obszarze bezpieczeństwa i higie- ślin i częsty brak odzieży ochronnej. Niemal 2/3 pra- ny pracy w 2011 r. PIP skoncentrowała się przede codawców nie poddało swoich pracowników bada- wszystkim na tych dziedzinach gospodarki, gdzie niom w kierunku boreliozy, również nie zapewniło ryzyko zawodowe jest największe. Działania kontro- szczepień ochronnych przeciwko kleszczowemu zapa- lno-nadzorcze nastawione były na likwidację lub leniu opon mózgowych. ograniczenie zagrożeń występujących w środowisku Kontrole, zarówno we wskazanych przeze mnie pracy. Jest to bardzo ważny aspekt działalności Pań- obszarach, jak i w konkretnych zakładach kontrolo- stwowej Inspekcji Pracy, gdyż ich skutki w postaci wanych przez Państwową Inspekcję Pracy znajdują wypadków i chorób zawodowych mają nie tylko wy- obszerne odzwierciedlenie w przedłożonym sprawoz- miar ekonomiczny, ale przede wszystkim społeczny. daniu. Jest to baza danych o niestosowaniu i stoso- Mają również wpływ na obniżenie standardów życia pracowników, a często też niestety wykluczenie osób waniu obowiązujących przepisów prawa pracy w Pol- w wieku produkcyjnym z rynku pracy. sce. Działania kontrolne i prewencyjne mają na celu Wzmożonym nadzorem objęto grupy zakładów eliminowanie zagrożeń dla życia i zdrowia pracow- różnych branż charakteryzujących się przekrocze- ników, dlatego dobrze, że Państwowa Inspekcja Pra- niami norm czynników szkodliwych dla zdrowia oraz cy będzie podejmowała dalsze intensywne i komplek- wysokimi wskaźnikami częstotliwości wypadków. sowe przedsięwzięcia, w szczególności poprzez kon- Systematyczne kontrole uzupełniane czynnościami centrację działań tam, gdzie występują największe doradczymi, informacyjnymi i również promocyjny- zagrożenia zawodowe i wypadkowe, krótkotrwałe mi przyniosły zauważalną poprawę m.in. w zakresie kontrole i optymalne wykorzystywanie środków od- przygotowywania pracowników do pracy, chodzi tu działywania na pracodawców, wspieranie pracodaw- o badania lekarskie i szkolenia bhp. Poprawa nastą- ców, zwłaszcza małych i średnich ﬁrm, w procesie piła także w zakresie składowania i magazynowania zarządzania bezpieczeństwem pracy stanowiącym materiałów oraz w ocenie ryzyka zawodowego. skuteczne narzędzie zapobiegania wypadkom. W rezultacie w drugim roku realizacji programu Zdaniem klubu Platformy Obywatelskiej Pań- długofalowego na lata 2010–2012 uzyskano w więk- stwowa Inspekcja Pracy dobrze wykorzystywała szości tej grupy zakładów dalszy widoczny postęp w swojej działalności w 2011 r. analizy dotyczące pra- w respektowaniu prawa pracy. Dobrze, że ze względu cy, uwagi i zalecenia Rady Ochrony Pracy oraz ko- na rodzaj zagrożeń wzmożony nadzór przez Państwo- misji sejmowych, a także dobrze wykorzystywała wą Inspekcję Pracy będzie kontynuowany. uwagi i propozycje związków zawodowych, organiza- Stałym działaniem kontrolnym i prewencyjnym cji pracodawców, a także ministerstw i urzędów cen- Państwowa Inspekcja Pracy sprawuje nadzór nad tralnych. Dziękując kierownictwu i wszystkim pra- budownictwem, gdzie zagrożenia wypadkowe są cownikom Państwowej Inspekcji Pracy za wyjątkowe szczególnie duże. W omawianym okresie inspektorzy zaangażowanie, klub Platformy Obywatelskiej uwa- pracy oprócz terenów budów, w tym dróg i mostów, ża, że zadania postawione przed Państwową Inspek- nadzorowali inwestycje związane z Euro 2012. Skala cją Pracy w roku 2011 zostały w pełni zrealizowane. stwierdzonych naruszeń w stosunku do roku po- Dziękuję bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 75

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Podałem tylko kilka najistotniejszych wielkości pokazujących skalę działań Państwowej Inspekcji Dziękuję bardzo, pani posłanko. Pracy. Zawsze można powiedzieć, że można było Głos teraz zabierze pan poseł Stanisław Szwed znacznie więcej i lepiej, ale nie zawsze wszystko za- z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. leży od inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy. Bardzo proszę, panie pośle. Niestety od lat obserwuje się zjawisko, że inspekcja pozostaje sama w swych działaniach, a Sejm, który sprawuje nadzór nad Państwową Inspekcją Pracy, Poseł Stanisław Szwed: niejednokrotnie podejmuje decyzje, które jeszcze bardziej utrudniają jej pracę. Podam przykład ustawy Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! o swobodzie działalności gospodarczej, przyjętej Przedstawiam stanowisko Klubu Parlamentarnego przez obecną koalicję rządową, z której wynika obo- Prawo i Sprawiedliwość wobec sprawozdania z dzia- wiązek dostarczania kontrolowanemu przedsiębiorcy łalności Państwowej Inspekcji Pracy za rok 2011 na 7 dni przed kontrolą zawiadomienia o kontroli, jak wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony Pracy. również informacji, czego ta kontrola ma dotyczyć. Niestety już stało się niedobrą tradycją, że spra- Trudno sobie wyobrazić skuteczną kontrolę w obsza- wozdania rozpatrujemy z rocznym opóźnieniem. Spra- rze legalności zatrudnienia czy zagrożenia dla życia wozdanie zostało przygotowane na podstawie wyni- i zdrowia bądź w sprawach pracowniczych, gdy łatwo ków ponad 90 tys. kontroli przeprowadzonych u pra- w tym czasie przygotować odpowiednie dokumenty, wie 70 tys. pracodawców i innych podmiotów zatrud- choćby świadczące o zatrudnieniu. Ta sprawa w sta- niających łącznie prawie 4 mln osób. Wiadomo, że nowisku Rady Ochrony Pracy była już poruszana. inspekcja kontroluje tylko kilkanaście procent praco- Wzrasta skala naruszeń dotyczących zawierania dawców, mimo to można stwierdzić, że to sprawozda- umów cywilnoprawnych, tzw. umów śmieciowych, nie pokazuje nam całościowy obraz tego, jak wygląda w sytuacji uzasadniającej zawarcie umowy o pracę. przestrzeganie praw pracowniczych, warunków bhp W 2011 r. inspektorzy zakwestionowali 13% spraw- i jakie są przyczyny wypadków przy pracy. Niestety dzanych umów, a rok wcześniej tylko 7%. Stąd też wnioski są smutne. Skala nadużyć i łamania praw nasz projekt zmiany ustawy o Państwowej Inspekcji pracowniczych jest w dalszym ciągu bardzo duża. Pracy i Kodeksu pracy, aby dać możliwość inspekto- Trudno za wszystko obwiniać kryzys, bo w każdym rowi w drodze nakazu zastąpienia umowy cywilno- przypadku chodzi o czyjąś krzywdę czy nawet utratę prawnej umową o pracę. W takich przypadkach jest życia. Wielokrotnie pracodawcy, właśnie wykorzystu- oczywiste, że umowa spełnia wymogi umowy o pracę, jąc sytuacje kryzysowe, szczególnie wysokie bezro- a w przypadkach spornych to na pracodawcy spoczy- bocie, oszukują pracowników czy wręcz zmuszają do wałby obowiązek udowodnienia przed sądem, że jest łamania prawa bądź nieprzestrzegania przepisów inaczej. Dzisiaj niestety to pracownik musi sam udo- bhp. Również pracownicy boją się utraty miejsca pra- wodnić, że ma rację. Druga zmiana dotycząca Kodek- cy, nie współpracują z inspektorami pracy. Można su pracy polega na tym, aby pracodawca był zobowią- sobie wyobrazić, co by się działo, gdyby w Polsce nie zany do podpisania umowy o pracę przed przystąpie- było Państwowej Inspekcji Pracy, a takie opinie czę- niem pracownika do pracy, a nie, tak jak jest dzisiaj, sto się słyszy, że inspekcja przeszkadza w prowadze- w dniu rozpoczęcia pracy. To w znaczny sposób uła- niu działalności gospodarczej. Tak nie jest i dziękuję twiłoby działania inspektorom pracy i wyeliminowa- inspekcji za jej pracę, nieraz bardzo trudną, i mam ło próbę omijania prawa przez pracodawców. świadomość, że często niepopularną, bo nikt nie chce Jak co roku na szczególną uwagę zasługuje pro- być kontrolowany. ceder niewypłacania wynagrodzeń za pracę. Jest to Efekty działania Państwowej Inspekcji Pracy niedopuszczalne i trudne do zaakceptowania w cywi- szczegółowo przedstawiła pani minister Iwona Hic- lizowanych relacjach pracownik – pracodawca. Czę- kiewicz. Przypomnę tylko, że są to: likwidacja w kon- ściej niż co trzeci kontrolowany pracodawca nie wy- trolowanych zakładach bezpośrednich zagrożeń dla płacał wynagrodzenia za pracę, a co czwarty wypła- życia i zdrowia dla 64 tys. pracowników, wyegzekwo- cał nieterminowo. Niestety, proceder niewypłacania wanie oceny ryzyka zawodowego dla ponad 324 tys. wynagrodzeń wzrasta i jest nie do zaakceptowania. pracowników, wydanie ponad 300 tys. decyzji podję- Powszechnie łamane są przepisy o czasie pracy. Po- tych po przeprowadzonych kontrolach, ujawnienie nad połowa z kontrolowanych podmiotów nie prowa- ponad 84 tys. wykroczeń przeciwko prawom pracow- dziła lub nierzetelnie prowadziła ewidencję czasu niczym, w przypadku których inspektorzy nałożyli pracy. Problemem jest fakt podwójnego zatrudnienia ponad 18 tys. mandatów karnych na łączną kwotę u tego samego pracodawcy na podstawie umowy 22 mln zł. W tym samym czasie sądy nałożyły grzyw- z podmiotem zewnętrznym, szczególnie niebezpiecz- ny na kwotę 6,5 mln zł na ponad 3 tys. sprawców, ny w górnictwie czy w służbie zdrowia. wreszcie dla ponad 82 tys. pracowników inspektorzy W dalszym ciągu trudno być zadowolonym z pra- wydali decyzję nakazującą wypłatę należnych świad- cy prokuratury w 2011 r. Inspektorzy skierowali do czeń na kwotę ponad 138 mln zł, z czego wypłacono prokuratury prawie 1100 zawiadomień o podejrzeniu 78 mln zł należności. przestępstwa. Zostało wszczętych i nadal toczy się 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 76 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Stanisław Szwed kilka wniosków zawartych w stanowisku, które przedstawiała pani przewodnicząca, ale warto o nich tylko 210 postępowań. W 193 przypadkach prokura- jeszcze raz wspomnieć. Oto one: rozważyć ogranicze- torzy odmówili wszczęcia postępowania, 288 postę- nie obowiązku wcześniejszego informowania praco- powań umorzono, do sądu skierowano 139 aktów dawcy o zamiarze przeprowadzenia kontroli w sytu- oskarżenia. Najczęstszą przyczyną umorzenia było acji, gdy ta informacja w sposób zasadniczy ograniczy uznanie przez prokuraturę, iż czyn sprawcy, czyli skuteczność kontroli; zintensyfikować działania pre- przedsiębiorcy, ma znikomą szkodliwość społeczną, wencyjne w celu zmniejszenia liczby wypadków osób a mówimy przecież o naruszaniu praw pracowni- zatrudnionych na nowych dla nich stanowiskach pra- czych, w tym niewypłacaniu wynagrodzeń. Niestety cy; rozwijać mechanizm zróżnicowanej składki na również tylko w 37 przypadkach sądy uznały winnych ubezpieczenie wypadkowe; poprawić ściągalność popełnienia przestępstwa przez pracodawców, z czego kwot w wystawianych przez Państwową Inspekcję 19 osób otrzymało grzywny, 16 osób karę w zawiesze- Pracy tytułach wykonawczych; przeanalizować przy- niu, a tylko w jednym przypadku sąd orzekł karę bez- czyny rażącej dysproporcji pomiędzy liczbą złożonych względnego pozbawienia wolności. Stąd trudno się przez Państwową Inspekcję Pracy zawiadomień do dziwić, że wielu pracodawców czuje się bezkarnie. Na- prokuratury a liczbą aktów oskarżenia; nadal moni- leży tu wspomnieć, że po zmianie przepisów Kodeksu torować kwestie związane z wypłatą wynagrodzeń postępowania karnego w 2011 r. inspektorzy po raz i innych świadczeń ze stosunku pracy. Klub Prawo pierwszy złożyli do prokuratury 158 wniosków o uza- i Sprawiedliwość pozytywnie ocenia stanowisko Rady sadnienie postępowań o umorzenie lub odmowę wsz- Ochrony Pracy. W imieniu klubu rekomenduję przy- częcia postępowania. W tym zakresie czeka nas jeszcze jęcie zarówno sprawozdania głównego inspektora pra- wiele pracy, a przede wszystkim zmiany nastawienia cy, jak i stanowiska Rady Ochrony Pracy. Dziękuję. prokuratorów i sędziów, gdyż łamanie praw pracowni- (Oklaski) czych i nieprzestrzeganie przepisów bhp to przestęp- stwa, które powinny być traktowane jak każde inne, bo dotykają człowieka. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Inspektorzy skorzystali również z nowych prze- pisów, wydając prawie 3 tys. ustnych poleceń w celu Dziękuję, panie pośle. likwidacji nieprawidłowości, które można było usu- Głos zabierze pani posłanka Zofia Popiołek repre- nąć w czasie kontroli lub niezwłocznie po jej zakoń- zentująca Klub Poselski Ruch Palikota. czeniu. Państwowa Inspekcja Pracy musi mieć Bardzo proszę, pani posłanko. wsparcie instytucji państwowych, takich jak proku- ratura, sądy, Policja, aby mogła skutecznie działać. Obok działań kontrolnych Państwowa Inspekcja Poseł Zofia Popiołek: Pracy prowadzi wiele działań prewencyjno-promo- cyjnych. Wyróżnić należy kampanię „Bezpieczeństwo Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt pracy w budownictwie”, pamiętając o tym, że inspek- w imieniu Ruchu Palikota przedstawić stanowisko torzy pracy bezpośrednio nadzorowali ponad 200 dotyczące sprawozdania głównego inspektora pracy dużych inwestycji, w tym związanych z Euro 2012. z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r., Ciągle aktualne są działania prewencyjne ogranicza- druki nr 540 i 621. jące naruszenie przepisów o czasie pracy kierowcy. Sprawozdanie głównego inspektora pracy to ob- Należy pochwalić także projekt „Poznaj swoje prawa szerny dokument, zawarty na 203 stronach. Spra- w pracy”, skierowany zarówno do pracowników, jak wozdanie w sposób przejrzysty i bardzo wyczerpują- i do pracodawców, i wiele innych akcji. Warto tu pod- co opisuje działalność kontrolną i prewencyjną Pań- kreślić dobrą współpracę Państwowej Inspekcji Pra- stwowej Inspekcji Pracy. Na uwagę zasługuje fakt, iż cy z partnerami społecznymi, a zwłaszcza ze związ- w roku sprawozdawczym przeprowadzono o 2,5 tys. kami zawodowymi, które mają świadomość tego, że więcej kontroli niż zakładano. Ważne jest również to, Państwowa Inspekcja Pracy jest praktycznie jedy- że Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła liczne nym sprzymierzeńcem pracownika w relacji z nie- rekontrole w wybranych zakładach pracy. W 2011 r. uczciwym pracodawcą. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła najwię- Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! cej kontroli w branżach związanych z handlem i na- Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działal- prawami, przetwórstwem przemysłowym i budownic- ności za 2011 r. jest pozytywnie oceniane przez klub twem. Prawa i Sprawiedliwości. Tą drogą pragnę przekazać Oprócz decyzji z zakresu bezpieczeństwa pracy wszystkim inspektorom pracy, pracownikom Pań- inspektorzy w roku sprawozdawczym wydali ponad stwowej Inspekcji Pracy podziękowania za ich pracę 8,1 tys. decyzji nakazujących wypłatę wynagrodzeń na rzecz poprawy warunków pracy i przestrzegania lub innych świadczeń ze stosunku pracy. Dotyczyły praw pracowniczych. one należności dla 82,2 tys. pracowników na kwotę Również pozytywnie mój klub ocenia stanowisko ponad 138,8 mln zł. Do kontrolowanych pracodawców Rady Ochrony Pracy. Chciałbym zwrócić uwagę na inspektorzy skierowali oprócz decyzji także 59,2 tys. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 77

Poseł Zofia Popiołek towane, a w tym roku – brakuje słów. Po prostu praktycznie wszystkie dane są tu umieszczone, jest duża wystąpień zawierających łącznie ponad 316,4 tys. przejrzystość, widać ciągły postęp w dążeniu do do- wniosków o usunięcie nieprawidłowości. W toku kon- skonałości. W imieniu swoim i swojego klubu życzę troli inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy ujaw- utrzymania tego kierunku. nili 83,7 tys. wykroczeń przeciwko prawom pracow- Przedstawione kwestie wskazują wyraźnie, że ników, w związku z tym wszczęli postępowania w spra- zmieniające się przez lata metody, dzięki którym wach o wykroczenia wobec 29,2 tys. pracodawców, tj. osiągano największe efekty i wyniki, to nie sama 43% kontrolowanych. Państwowa Inspekcja Pracy kontrola i obciążenia, tylko polityka informacyjno- wysłała w roku sprawozdawczym 5977 pism informa- -profilaktyczna, i te zmiany idą w tym kierunku, cyjno-prewencyjnych do pracodawców. dlatego też cieszy nasilanie się tej polityki, jednakże, Kolejną sprawą będącą przedmiotem działalności jak zaznaczyła moja koleżanka Zofia z klubu Ruchu Państwowej Inspekcji Pracy, ujętą w sprawozdaniu, Palikota, niepokoją kwestie dotyczące ograniczeń jest badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy finansowych i obcięcia kwoty bodajże 4 mln w od- pracy. W roku 2011 inspektorzy pracy zbadali pod niesieniu do działań na rok 2013, gdyż w znacznym tym kątem 2370 wypadków przy pracy. Działania stopniu osłabią one realizację głównego zadania, celu inspekcji pracy kierowane są na najbardziej newral- funkcjonowania inspekcji, jakim jest zapobieganie giczne obszary. Na szczególną uwagę zasługują kon- zagrożeniom zarówno związanym z bezpieczeństwem trole dotyczące czasu pracy, kontrole wypłaty wyna- oraz życiem pracowników, jak i dotyczącym narasta- grodzeń czy prawidłowości zawieranych umów. jącego na naszym rynku pracy sposobu wykorzysty- Sprawozdanie głównego inspektora pracy stanowi wania pracowników. Chodzi mi o opóźnianie wypła- bardzo bogaty materiał do analizy rynku pracy i wy- cania pensji czy o tworzenie systemu dofinansowywa- stępujących patologii, przy czym opracowane zostało nia własnej działalności, kiedy oszczędza się na kosz- w sposób bardzo staranny i przejrzysty. W działalno- tach związanych z pracownikami. ści Państwowej Inspekcji Pracy na szczególną uwagę Szanowni państwo, można powiedzieć, że liczby zasługuje działalność prewencyjno-informacyjna. przeprowadzonych kontroli, wydanych decyzji są im- Należałoby ją wspierać i kontynuować, co przy cię- ponujące, podawane w dziesiątkach tysięcy. Jeżeli ciach w budżecie na 2013 r. wydaje się wątpliwe. Bar- chodzi o działania kontrolne, to było ich 91 tys. – jest dzo cenne uwagi zawarte są również w stanowisku to bardzo dużo – a objęto nimi ponad 4 mln pracow- Rady Ochrony Pracy. Należy potraktować je bardzo ników. Jest to w tym obszarze wskazane. poważnie i ucieleśnić je. Pani minister powiedziała w swoim wystąpieniu, W imieniu klubu Ruch Palikota również życzę że główną część kontrolowanych jednostek stanowią wszystkiego dobrego i sukcesów w pracy inspektorom przedsiębiorstwa mieszczące się w kategorii mikro- pracy. Klub Ruchu Palikota pozytywnie opiniuje przedsiębiorstw, czyli liczące do 10 pracowników. omawiane sprawozdania. Dziękuję bardzo. Takich przedsiębiorstw będzie powstawało najwięcej. Szczególną kwestię stanowi tu dotarcie do nich z pre- wencją, ponieważ te przedsiębiorstwa, zakłady są Wicemarszałek Wanda Nowicka: zbyt małe na to, aby zatrudnić na etacie osoby, które zajmowałyby się tą sprawą i jej pilnowały. Dlatego Dziękuję bardzo, pani posłanko. w szczególności w odniesieniu do podmiotów, które Głos zabierze pan poseł Piotr Walkowski, który rozpoczynają działalność, jest to niezwykle ważne, zaprezentuje stanowisko Klubu Parlamentarnego ponieważ wypadki, które mogłyby się tam zdarzać, Polskiego Stronnictwa Ludowego. nie wynikałyby z braku wiedzy, tylko często z braku Bardzo proszę, panie pośle. wyobraźni, nieumiejętności przewidzenia, że coś takiego czy podobnego może się stać. Dlatego też w tym kontekście jeszcze raz wskażę na konieczność wpro- Poseł Piotr Walkowski: wadzenia działań informacyjno-prewencyjnych. Powiem tak. Głoszone są hasła, np. „Polska w bu- Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Posłowie! dowie”. Budów, nie tylko faktycznych, ale każdych Pani Minister! W imieniu klubu Polskiego Stronnic- związanych z rozwojem przedsiębiorstw w naszym twa Ludowego mam przyjemność przedstawić opinię kraju, będzie przybywać, dlatego też powinniśmy naszego klubu o sprawozdaniu głównego inspektora zmierzać w tym kierunku. Za pomocą zmian ustawo- pracy oraz o sprawozdaniu Rady Ochrony Pracy, któ- wych nałożyliśmy – co prawda, w tym roku – nowe re zostały w dniu dzisiejszym przedstawione przez obowiązki w zakresie legalności zatrudnienia obco- panią minister, głównego inspektora pracy i panią krajowców. Przybywają w tym obszarze nowe zadania, przewodniczącą Katarzynę Mrzygłocką. które pociągną za sobą kolejne wydatki i nałożenie Szanowni państwo, mam przyjemność piąty raz dalszych obowiązków na inspektorów. Dlatego też zda- z rzędu występować, reprezentować klub, opiniując ję sobie sprawę, że wprowadzanie coraz to nowszych sprawozdania, dlatego powiem tak: w ubiegłym roku kwestii wymaga ciągłego procesu szkolenia i unowo- mówiłem, że sprawozdania były perfekcyjnie przygo- cześniania metod kontrolnych oraz działań prowadzo- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 78 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Piotr Walkowski Poseł Ryszard Zbrzyzny: nych przez inspektorów pracy. Dlatego rozumiem, że Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rzeczywiście spra- wiąże się to także z dodatkowymi kosztami. wozdanie głównego inspektora pracy z działalności Jeszcze raz wrócę do pewnej kwestii. Mówiłem Państwowej Inspekcji Pracy w roku 2011 – zresztą o 4 mln w odniesieniu do prewencji. Wiem, że w pro- w przypadku poprzednich podobnie – jest dokumen- jekcie zwiększono wydatki na wynagrodzenia. Nało- tem wysoce profesjonalnym i o dużej dozie szczegó- żyliśmy nowe zadania, a najprawdopodobniej, jak łowości. Myślę, że to dążenie do doskonałości w tego rzeczywistość wskazuje, kolejne będą jeszcze dokła- typu działalności jest cenne. Ale myślę, że jeszcze dane, więc nie powinniśmy oszczędzać na wydatkach bardziej cenne jest dążenie do doskonałości w spra- Państwowej Inspekcji Pracy. wowaniu misji, jaka jest przypisana Państwowej In- Szanowni państwo, chciałbym jeszcze powiedzieć jedno. Dostrzega się na przestrzeni ostatnich lat, spekcji Pracy w tej codziennej, bezpośredniej działal- w tym również w roku 2011, bardziej przychylne po- ności, w bezpośrednim styku z organizacjami praco- dejście inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy do dawców, organizacjami związków zawodowych czy podmiotów kontrolowanych. Daje się więcej zaleceń też pracodawcami i pracownikami, a więc tymi, któ- niż nakłada kar i muszę państwu powiedzieć, że rzy świadczą pracę na rzecz tych pracodawców. w moim odczuciu, z moich spotkań z pracodawcami Myślę, że tutaj jest jeszcze dużo do zrobienia, acz- wynika, że jest to przyjmowane. Wiadomo, że jeżeli kolwiek bardzo dużo zrobiono. Statystyki, które jak nie płacą kar, to jest dla kieszeni. Ale równocześnie gdyby wzmacniają dokument pod nazwą: sprawozda- w tym momencie nawiązuje się bliższa współpraca. nie głównego inspektora pracy, są statystykami, któ- Jest również kwestia korzystania z telefonów do in- re budzą respekt. Mam tutaj takie zestawienie, które spektorów, porad, które są wtedy udzielane, czasami jest załącznikiem czy jednym z wielu załączników do wykraczających poza działalność inspekcji. Jest to sprawozdania. Z tego załącznika wynika, że w roku obserwowane w środowisku przedsiębiorców, z któ- 2011 przeprowadzono ponad 90 tys. kontroli u prawie rymi współpracuję, i w inspekcji pracy na moim te- 70 tys. pracodawców. To są dziesiątki tysięcy, ale pra- renie jest to widziane. codawców w Polsce mamy nie dziesiątki tysięcy, tyl- Nie byłbym sobą jako prezes Wielkopolskiej Izby ko miliony. Oczywiście to są różni pracodawcy, za- Rolniczej, gdybym nie przekazał informacji dotyczącej trudniający od kilku do kilkudziesięciu tysięcy pra- prewencji w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy cowników, bo takich też na naszym rynku pracy w gospodarstwach indywidualnych. Była tutaj o tym mowa. Jest współuczestnictwo, wybór bezpiecznego mamy. gospodarstwa wspólnie z Kasą Rolniczego Ubezpie- Jak powiedziałem, statystyki budzą respekt, ale czenia Społecznego, patronat prezydenta Rzeczypo- wnioski z kontroli budzą trwogę, bowiem te najważ- spolitej, ﬁnalnie przekazywanie najlepszemu gospo- niejsze elementy wynikające z wniosków pokontrol- darstwu ciągnika. Jest to wydarzenie, które również nych narastają. A więc narastają w sposób znaczący mobilizuje tę liczną grupę zawodową do poprawy wa- naruszenia przepisów prawa w zakresie niewypłaca- runków pracy w zakresie technologii rolniczych zania wynagrodzeń za pracę. Stwierdzono takie stany równo w produkcji roślinnej, jak i zwierzęcej. Dlatego u 1/3 kontrolowanych pracodawców. Kontrolowanych też ukłon i podziękowania od rzeszy rolników, nie tyl- pracodawców – chciałbym to podkreślić. Pewnie w przy- ko, myślę, wielkopolskich, ale z całego kraju. padku pozostałych, którzy nie są kontrolowani, są Kończąc, powiem tak. To, co powiedziałem, chyba podobne statystyki. Albo wypłaca się wynagrodzenia świadczy o tym, że klub Polskiego Stronnictwa Lu- z opóźnieniem, to co czwarty pracodawca, albo w nie- dowego przyjmuje złożone sprawozdanie. Chciałbym prawidłowej wysokości. A więc to stało się powszech- również podziękować w imieniu członków naszego ną praktyką, którą trzeba piętnować, i mało tego, to klubu, ale nie tylko, również osób, z którymi mam jest praktyka, która w tej chwili jak gdyby osiąga kontakt bezpośredni, za działania. Proszę przekazać apogeum, mam nadzieję. Mam nadzieję, że już gorzej podziękowanie, pani minister, na ręce inspektorów być nie może. Nie wyobrażam sobie sytuacji, że 80% i wszystkich pracowników inspekcji, którzy pracują pracodawców nie wywiązuje się ze swoich obowiąz- w trudnych warunkach, bezpośrednio na froncie tej ków w stosunku do pracowników. Nieprawidłowo i nie- najważniejszej wojny – wojny zwanej prozą życia, gdzie różne rzeczy zdarzyć się mogą. Dziękuję bardzo. rzetelnie prowadzi się ewidencję czasu pracy i to (Oklaski) stwierdzono u prawie połowy pracodawców. Dzisiaj jesteśmy w przededniu procedowania w Sejmie zmian w dziale VI Kodeksu pracy, które wcale nie idą Wicemarszałek Wanda Nowicka: w kierunku poprawienia tych statystyk, tylko w zu- pełnie odwrotnym kierunku, a więc mogą wprowa- Dziękuję bardzo, panie pośle. dzić – mam nadzieję, że Wysoka Izba tych szalonych Głos zabierze pan poseł Ryszard Zbrzyzny z Klu- pomysłów nie przyjmie – swoistą wolną amerykankę. bu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. A więc będzie można zatrudniać, kiedy się chce, jak Bardzo proszę, panie pośle. się chce i w jakim chce się przedziale czasu, a czas 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 79

Poseł Ryszard Zbrzyzny Państwowej Inspekcji Pracy, ze strony inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy, to, śmiem twierdzić, rozliczeniowy to będzie rok. Życzę sukcesu komuś, razem będzie im łatwiej zwalczać wszystkie patolo- kto po roku rozlicza pracodawcę z przestrzegania gie, które mają miejsce w stosunkach pracy między przepisów czasu pracy. pracodawcą a pracobiorcą. I powiem, że takie jest U bardzo dużej liczby kontrolowanych podmiotów, oczekiwanie ze strony społecznych inspektorów pra- bo u co piątego kontrolowanego, ujawniono nielegal- cy i ze strony związków zawodowych. Ogólnopolskie ne zatrudnienie lub inną nielegalną pracę zarobko- Porozumienie Związków Zawodowych 26 lutego wą. I to już jest porażające, to wskazuje, że szara 2007 r. podpisało z Państwową Inspekcją Pracy po- strefa, ten czarny rynek pracy w Polsce, zamiast sta- rozumienie o współpracy, właśnie jeśli chodzi o za- bilizować się albo maleć, w sposób dramatyczny ro- sady współdziałania w zakresie ochrony pracy. śnie. Oczywiście to przysparza ogromnych kłopotów Przedmiotem obrad jednego z ostatnich posiedzeń tym, którzy tę pracę wykonują, ale także finansom Rady Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Za- publicznym i Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych. wodowych także była ocena sprawozdania Państwo- Dzisiaj przecież mamy ogromne kłopoty z tego typu wej Inspekcji Pracy z działalności za rok 2011. Ge- funkcjonowaniem. neralnie rzecz biorąc, ta ocena jest pozytywna, acz- I dramatyczna w mojej ocenie jest sprawa postawy kolwiek wykazuje to gremium w swoim stanowisku prokuratury. Nie może być tak, że na wystąpienia końcowym, że należałoby właśnie uaktywnić te wza- Państwowej Inspekcji Pracy, a więc organu państwo- jemne kontakty w terenie pomiędzy inspektorami wego, jestem przekonany, że uzasadnione i udoku- Państwowej Inspekcji Pracy i społecznej inspekcji mentowane, reakcja prokuratury jest nonszalancka. pracy i oczywiście do tego wszystkiego także włączyć Nie może być tak, że na ponad 1 tys. powiadomień struktury zakładowe związków zawodowych. To są o podejrzeniu zaistnienia przestępstwa prokuratorzy wspaniali sojusznicy w tej trudnej, aczkolwiek, oka- podejmują tylko 139 spraw, to jest dramat. To jest zuje się, bardzo, bardzo potrzebnej działalności, jaką sytuacja, która wymaga interwencji. I myślę, że jest przestrzeganie norm przepisów bezpieczeństwa słusznie Rada Ochrony Pracy wskazuje na tę niego- i higieny pracy. Myślę, że tutaj potrzebne są daleko dziwość. I sądzę, że powinna ona tym tematem się posunięte działania o charakterze szkoleniowym, zająć na jednym z najbliższych posiedzeń z udziałem a akurat w tej materii Państwowa Inspekcja Pracy pana prokuratora generalnego. To nie może być tak, wykazuje się dużą aktywnością. Jest bardzo pozy- że przestępstwa z tytułu nieprzestrzegania przepi- tywna ocena środowisk związkowych i społecznej sów prawa pracy dla prokuratury nie są ambitnymi inspekcji pracy, jeśli chodzi o współdziałanie i orga- celami do rozstrzygnięcia, nie są ambitnymi celami nizowanie tych szkoleń, bowiem z tytułu tej działal- do ścigania ci, którzy naruszają bezkarnie prawo pracy w Polsce. ności czerpią te organizacje wymierne korzyści – nie Dramatyczną sprawą jest, że nadal praktycznie są petentami w rozmowach z pracodawcą, ale są fa- nie za bardzo ubywa wypadków w pracy, przynajm- chowcami, specjalistami i potrafią korzystać z wła- niej rejestrowanych, bo śmiem twierdzić, że tych nie- snych praw, które są przypisane tym organizacjom rejestrowanych mamy dzisiaj jeszcze więcej. Bowiem w prawie związkowym i w ustawie o społecznej in- sytuacja na rynku pracy jest taka, jaka jest, a więc spekcji pracy. rośnie bezrobocie i bardzo wielu pracowników, nawet Reasumując, mamy świadomość stanu rzeczy, ulegając wypadkowi w pracy, tych wypadków nie tego, że Państwowa Inspekcja Pracy ma kompetencje zgłasza tylko i wyłącznie dlatego żeby nie utracić określone aż w 40 aktach prawnych pod nazwą usta- zatrudnienia albo żeby nie narazić się pracodawcy. wy – mógłbym je tu po kolei cytować, ale to ani czas, Ale mimo wszystko poszkodowanych w wypadkach ani miejsce na to – a więc ma ogromny wachlarz pro- w pracy było prawie 2800 osób w roku 2011, z czego blemów, spraw, zadań i kompetencji. Jednocześnie 432 osoby poniosły śmierć, a 883 osoby doznały cięż- dysponuje około 2700 pracownikami w skali całej kich obrażeń ciała, w tym ponad 41% poszkodowa- Rzeczypospolitej. Na szczęście są to osoby kompe- nych to pracownicy o stażu pracy w zakładzie krót- tentne, bo około 90% wszystkich pracowników Pań- szym niż rok. O czym to świadczy? O tym, że ci lu- stwowej Inspekcji Pracy to są inspektorzy z wyższym dzie zatrudniani są do wykonywania określonych wykształceniem. Duża część tych państwowych in- prac bez przygotowania, przeszkolenia, wiedzy, prak- spektorów pracy legitymuje się większym niż 3- czy tyki, nadzoru. A więc to jest także wymiar problemu, 5-letnim stażem pracy, a więc to są osoby doświad- którym musi się zająć Państwowa Inspekcja Pracy, czone. (Dzwonek) Ale niepokoi właśnie stan finanso- także Rada Ochrony Pracy. Ale myślę, że do tego wania i stan przyporządkowania organizacyjnego tej wszystkiego trzeba także włączyć organizacje związ- służby. Uważam, że tu jest wiele do zrobienia, i to jest kowe i społeczną inspekcję pracy. Bo w zakładach zadanie także dla Rady Ochrony Pracy. pracy, mimo że nie cieszy się to szczególnym uzna- Reasumując, pani marszałek, Klub Poselski So- niem pracodawców, funkcjonują jeszcze społeczni jusz Lewicy Demokratycznej wydaje pozytywną opi- inspektorzy pracy. I jeżeli dostaną wsparcie ze strony nię co do sprawozdania. Dziękuję. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 80 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Wicemarszałek Wanda Nowicka: że do biur przychodzi wiele osób, wobec których ła- mane są prawa pracownicze i dla których jesteście Dziękuję bardzo, panie pośle. państwo ostatnią deską ratunku. Z wielką nadzieją Głos teraz zabierze pani posłanka Beata Kempa odnoszą się do propozycji skierowania do państwa z Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska. ewentualnie skargi, prośby, wniosku o podjęcie owej Bardzo proszę, pani posłanko. działalności. Muszę powiedzieć, że w wielu przypadkach państwa orzeczenie stanowi również dla tych pracowników dowód w sprawie. Posługują się pań- Poseł Beata Kempa: stwa orzeczeniem przed sądami pracy i w wielu wypadkach jest to dowód dość mocny, trzeba to przy- Dziękuję. znać. Dobrze by było informować pracowników o tym, Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! że mogą korzystać właśnie z takiego bardzo poważ- Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego nego, profesjonalnego wsparcia. Uwagę Wysokiej Izby Solidarna Polska przedstawić stanowisko naszego należy zwrócić na jeszcze jedną, w tym kontekście klubu co do sprawozdania z działalności Państwowej dobrą, pozytywną działalność, mianowicie na to, że Inspekcji Pracy za 2011 r. wraz ze stanowiskiem państwo swoimi orzeczeniami, tak się wyrażę, przy- Rady Ochrony Pracy. Sprawozdanie zawarte jest wracacie wiarę i nadzieję. Mówię tutaj o państwa w druku nr 540. protokole pokontrolnym, jeśli chodzi chociażby o dzia- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Właściwie zna- łalność w Tychach. Mówię tutaj o zakładach, które kiem czasu jest to, że właśnie w dniu dzisiejszym, produkują ﬁata – Fiat Auto Poland. Państwo bardzo czyli w dniu, kiedy wspominamy 31. rocznicę wpro- dokładnie pokazaliście, że praktyka ostatnich lat po- wadzenia stanu wojennego w naszym kraju, wprowa- wodowała, że omijano przepisy dotyczące zwolnień dzenia go wobec osób, które tak bardzo na sercu grupowych, a więc wszystko, co za tym idzie, jeśli miały właśnie owe prawa pracownicze, i pogwałcenia chodzi o należności pracowników, zostało w państwa ich podstawowych praw pracowniczych, ale też praw ocenie naruszone. Być może też na tej podstawie bę- człowieka i obywatela, rozpatrujemy sprawozdanie, dzie możliwość przywrócenia pewnych świadczeń, które traktuje o przestrzeganiu praw pracowniczych, które należą się pracownikom. Wskazanie tych nieco prawda za krótki, bo tylko jednoroczny okres, ale prawidłowości należy również do działań ostrzegaw- też daje ono cały obraz stanu rzeczy, jaki mamy na czych, prewencyjnych, tak aby inni nie powodowali dziś, bo myślę, że dane za 2011 r. w wielu obszarach tego typu naruszeń. będą równie porażające. W okresie sprawozdawczym przeprowadzono ok. Nie będziemy niestety z uwagi na szczupłość cza- 90 tys. kontroli i udzielono ponad 934 tys. bezpłat- su omawiać tego wszystkiego, co państwo byliście nych porad, co jest niezwykle ważne w sytuacji, kie- uprzejmi zawrzeć w istotnie bardzo obszernym, bar- dy dostęp do prawnika, szczególnie osób nisko upo- dzo szczegółowym i, potwierdzam, bardzo profesjo- sażonych, jest wręcz niemożliwy. To jest działalność, nalnym sprawozdaniu, za które, myślę, będąc wśród osób, które decydują o wielu rzeczach i powinny de- która zasługuje na najwyższe uznanie. Decyzje, któ- cydować, a także alarmować o wielu sprawach, bar- re państwo wydaliście, dotyczą ponad 82 tys. pracow- dzo państwu dziękuję, bo to jest obraz też olbrzymiej ników, oni zostali objęci tymi decyzjami. Powodowa- pracy rzeszy bardzo fachowych osób. ło to wypłatę należności w kwocie ok. 138 mln. To Wszak właśnie Państwowa Inspekcja Pracy jest wszystko są wymierne, bardzo pozytywne skutki powołana do sprawowania nadzoru, kontroli nad działania państwa inspekcji. przestrzeganiem prawa pracy, szczególnie przepisów Czasu mam niewiele, a chciałoby się dużo powie- i zasad bhp, a także przepisów dotyczących legalności dzieć. Szczególnie na uwagę zasługuje sprawozdanie zatrudnienia oraz innej pracy zarobkowej. z kontroli, jeśli chodzi o inwestycje dotyczące Euro W tym zakresie Państwowa Inspekcja Pracy pod- 2012. One jak w soczewce pokazały, co dzieje się lega Sejmowi, dlatego dzisiaj wypowiadamy się na w tych obszarach. temat znaczenia jej działalności. A ta działalność, Ale wróćmy do postulatów de lege ferenda. Oczy- wydawałoby się, jeśli weźmiemy pod uwagę przepisy wiście potwierdzam to, co powiedzieli moi przedmów- prawa – za chwilę przejdę też do postulatów de lege cy. Nie może być tak, że zawiadomień do prokuratu- ferenda w tym zakresie, bo one są niezwykle potrzeb- ry jest ponad tysiąc, to jest sporo – śmiem twierdzić, ne, zresztą wynikają w sposób jednoznaczny z pań- że musieliście państwo być głęboko przeświadczeni stwa sprawozdania i działalności – jest istotnie bar- o zasadności wniosku, skoro skierowaliście go, i zo- dzo, bardzo szeroka, w szczególności, rzecz jasna, stał on pod względem formalnoprawnym bardzo głę- nastawiona na kontrolę i nadzór, bo taki jest charak- boko przeanalizowany – natomiast uwzględnianie ich ter inspekcji. Wszak jest to inspekcja, jak sama na- przez prokuraturę jest 10-procentowe. A już uzasad- zwa wskazuje. nianie tego znikomą szkodliwością czynu naprawdę Ale jestem pod wrażeniem przede wszystkim wymaga bardzo głębokiej analizy i być może jeszcze działalności doradczej i opiniodawczej. Muszę tutaj głębszej naszej ingerencji. To jest bardzo poważny powiedzieć na podstawie mojej praktyki poselskiej, postulat de lege ferenda. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 81

Poseł Beata Kempa umożliwić, nie wiem, choćby drobnej ulgi. To jest bardzo poważny sygnał w kierunku takich przedsię- W ogóle to sprawozdanie jest jednym wielkim po- biorców – za to, że oni tych praw przestrzegają. stulatem de lege ferenda dla wielu ministrów w na- (Dzwonek) W tym przypadku byłoby to jednocześnie szym rządzie. Proszę państwa, wystarczy zwrócić promowanie owego przestrzegania nie tylko w formie uwagę chociażby na wyniki kontroli w obszarze służ- represji czy też opresji. by zdrowia. Tam kwestie dotyczące czasu pracy nie Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Czasu wiele i nie- tylko lekarzy, pielęgniarek, ﬁzjoterapeutów, radiolo- wiele. W imieniu klubu Solidarnej Polski na ręce pani gów, ale też obsługi technicznej pokazują, że w wielu minister oczywiście dla wszystkich pracowników przypadkach doba dla niektórych szefów ma 48 go- składamy podziękowania. Jednocześnie kierujemy dzin, a nie 24 godziny. I potem różnego rodzaju błędy wielki apel do rządu, aby bardzo dokładnie przeana- w sztuce mogą wynikać nie z niewiedzy czy z niedo- lizował państwa sprawozdanie w tych kontekstach uczenia, tylko ze zwykłego przemęczenia. Tak być i obszarach, o których sygnalizująco starałam się nie może. W tej kwestii nasz klub, wykorzystując in- powiedzieć. strument, jaki mamy, czyli interpelację poselską, Klub Solidarnej Polski pozytywnie ocenia spra- zwróci się do pana ministra zdrowia z pytaniem, co wozdanie i oczywiście rekomenduje pozytywne przy- w tej sprawie zamierza zrobić. Podobnie powinniśmy jęcie owego stanowiska, choć do zrobienia w zakresie, uczynić również w kierunku Narodowego Funduszu w obszarze legislacji jest chyba najwięcej. Dziękuję Zdrowia. Tu jednak takiego instrumentu nie mamy, bardzo. (Oklaski) bo NFZ pozostaje de facto poza kontrolą. To jest kolejny postulat de lege ferenda w tym zakresie. Także w innym obszarze, jeśli idzie o owe postu- Wicemarszałek Wanda Nowicka: laty, warto dość wnikliwie czytać to sprawozdanie, bo ono może powodować jeszcze jedną bardzo poważ- Dziękuję bardzo, pani posłanko. ną sugestię, chodzi mi o kwestię szarej strefy. Skoro Zakończyliśmy wystąpienia klubowe. Państwowa Inspekcja Pracy ma obowiązek powiado- Przystępujemy do pytań. mienia przedsiębiorcy na 7 dni przed rozpoczęciem Czy zanim zamknę listę, ktoś jeszcze z pań posła- kontroli o tym, że ona się w ogóle rozpocznie, to py- nek bądź panów posłów chciałby dopisać się do niej? tam, co z szarą strefą, kogo państwo macie powiado- Jeśli nie, to listę uznaję za zamkniętą. mić. Przecież tam jest olbrzymi obszar działalności Ustalam czas na zadanie pytania na 1,5 minuty. antypracowniczej. I to jest podstawowy problem. Pre- Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Marek Po- mier Rzeczypospolitej Polskiej tego nie widzi, bo nie lak z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli- chce widzieć, bo doskonale wie o tym, że walka z sza- wość. rą strefą oznacza dla niego to, że ludzie nie będą mie- Bardzo proszę, panie pośle. li żadnego źródła zarobkowania, w tym przypadku nielegalnego, i wyjdą na ulice. Dlatego on z tym nie walczy. Tam te prawa są najczęściej i najbardziej ła- mane. Poseł Marek Polak: Powiem więcej, ci, którzy prowadzą legalnie dzia- łalność gospodarczą, legalni przedsiębiorcy, mają Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W przedłożonym pretensje, i słusznie, bo oni w koszty swojej produkcji sprawozdaniu zaniepokoiła mnie informacja o tym, muszą wliczyć również między innymi koszty zabez- że jednym z głównych tematów zgłaszanych skarg są pieczenia praw pracowniczych, czego nie musi zrobić kwestie związane z uchylaniem się pracodawców od ten, kto prowadzi ją w szarej streﬁe. Stąd konkuren- wypłacania wynagrodzeń i innych świadczeń pra- cyjność gospodarki jest po prostu fatalna, nie rozwi- cowniczych. A najbardziej niepokojącym wydaje się jamy się, a PKB nie rośnie. To jest oczywiste nawet być fakt, że liczba tych wykroczeń od wielu lat nie dla nieekonomisty. Gdyby przeczytano to sprawozda- zmniejsza się i utrzymuje się nieustannie na zbliżo- nie, gdyby pan premier był uprzejmy to zrobić – na- nym poziomie. Chciałbym zapytać panią minister, tychmiast powinny pojawić się postulaty de lege fe- czy inspektorzy Państwowej Inspekcji Pracy mają renda w tej materii. odpowiednie instrumenty i narzędzia do tego, aby Również mogłyby, i pokazuje to Państwowa In- dyscyplinować nieuczciwych pracodawców i aby za- spekcja Pracy, pojawić się inne pozytywne postulaty pobiegać stosowaniu tego rodzaju praktyk. dla przedsiębiorców. Jeżeli przestrzegają przepisów Mam też pytanie, które chciałbym skierować do bhp i innych przepisów w stosunku do pracowni- rządu. Jakie zmiany zamierza wprowadzić rząd w pol- ków, a stwierdzacie państwo po kolejnych kontrolach, skim prawie, aby wyeliminować tego rodzaju, jak że są one przestrzegane wzorowo, to pytam, dlaczego widać już, przewlekłe i, powiedziałbym, patologiczne na przykład państwo ma nie stanąć przodem do ta- zjawisko łamania podstawowych praw pracowni- kiego przedsiębiorcy. Jeżeli okazuje się, że przedsię- czych? Pytam dlatego, bo nie wyobrażam sobie, aby biorca na przykład zatrudnia legalnie, na stałe umowy wobec takiej sytuacji rząd nie podjął radykalnych i, mam o pracę, a nie jakieś śmieciówki, czyli traktuje pra- nadzieję, daleko idących kroków w obronie pracow- cowników poważnie, to dlaczego państwo ma mu nie ników. Dziękuję państwu za uwagę. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 82 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Dziękuję, panie pośle. Dziękuję bardzo, pani posłanko. Kolejne pytanie zada pan poseł Jarosław Pięta Głos zabierze pan poseł Marek Krząkała z Klubu z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Bardzo proszę, panie pośle. Bardzo proszę, panie pośle.

Poseł Jarosław Pięta: Poseł Marek Krząkała:

Dziękuję bardzo, pani marszałek. Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wyso- Pani Marszałek! Pani Minister! Wielki problem ka Izbo! W związku z danymi wskazującymi na zbyt w trakcie kontroli, które przeprowadza Państwowa niską efektywność kierowanych przez inspektorów Inspekcja Pracy, dotyczy umów cywilnoprawnych. pracy zawiadomień o popełnieniu przestępstwa, 1 Nie chodzi mi o interpretację art. 22 § 1 , ale o usto- chciałbym zapytać, jakie działania zostały podjęte sunkowanie się do tych kilku kwestii, które były poprzez Państwową Inspekcję Pracy, aby poprawić sku- ruszane w wystąpieniach przedstawicieli klubowych. teczność działania inspekcji w tym zakresie. To jest Chciałbym panią zapytać, pani minister, jakie dzia- pierwsze pytanie. łania podejmowała Państwowa Inspekcja Pracy w tym Druga kwestia. W wystąpieniach klubowych po- zakresie. Chodzi mi konkretnie o umowy cywilno- jawiał się problem art. 325 Kodeksu postępowania prawne. karnego. W związku z tym moje pytanie: Jakie zna- Druga kwestia, myślę, również bardzo istotna, czenie miała nowelizacja tego art. 325 K.p.k. w za- dotycząca sprawozdania z działalności Państwowej kresie uzasadniania wniosków o odmowie wszczęcia Inspekcji Pracy za rok 2011 odnosi się do skarg. Wi- lub umorzenia dochodzenia? Dziękuję bardzo. dać wyraźnie na podstawie przedstawionych danych, że liczba skarg spadła. Czy państwo uważacie, że to jest stała tendencja, czy jest to związane z jakimiś Wicemarszałek Wanda Nowicka: innymi przyczynami? Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo, panie pośle. Głos zabierze pan poseł Ryszard Zawadzki z Klu- Wicemarszałek Wanda Nowicka: bu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Bardzo proszę, panie pośle. Dziękuję bardzo, panie pośle. Kolejne pytanie zada pani posłanka Magdalena Gąsior-Marek z Klubu Parlamentarnego Platforma Poseł Ryszard Zawadzki: Obywatelska. Bardzo proszę, pani posłanko. Dziękuję. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Ze Poseł Magdalena Gąsior-Marek: sprawozdania głównego inspektora pracy wynika, że ciężkim i śmiertelnym wypadkom przy pracy Dziękuję. w roku 2011 uległo 405 pracowników w wieku 16–25 Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! lat. Ta tragiczna statystyka wskazuje na koniecz- Moje pytanie będzie dotyczyło konkretnego obszaru ność objęcia szczególnym zainteresowaniem i edu- sektora gospodarki, mianowicie rolnictwa. Co roku kacją w zakresie bezpieczeństwa pracy najmłod- odnotowujemy dużą liczbę wypadków w rolnictwie. szych pracowników. Czy zgadza się pani minister Ochrona pracy właśnie w rolnictwie jest bardzo waż- z tezą, że już na etapie kształcenia w szkole należa- na. Dotychczasowe działania Państwowej Inspekcji łoby przekazać młodym ludziom wiedzę o zagroże- Pracy oceniam jako pozytywne, jednak uważam, że niach i przepisach prawa pracy? Jak wygląda przy- powinny być one skierowane do większej grupy. Stąd gotowanie młodych pracowników do bezpiecznego moje pytanie. Pani minister, czy Państwowa Inspek- wykonywania pracy? cja Pracy zamierza w najbliższej przyszłości prowa- Drugie pytanie. Państwowa Inspekcja Pracy prze- dzić takie działania informacyjne, które chroniłyby prowadza corocznie kompleksowe działania kontrol- życie i zdrowie ludzkie, tak jak to jest w innych sek- ne w budownictwie. Jak słyszymy, działaniom tym torach gospodarki? Chodzi o to, aby w sektorze rol- towarzyszy kampania informacyjna w mediach. Jak nictwa były one zwiększone poprzez instrumenty pani ocenia dotychczasowe działania Państwowej komunikacji masowej, tak jak to widzimy na innych Inspekcji Pracy właśnie w sektorze budownictwa? przykładach. Dziękuję. Dziękuję bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 83

Wicemarszałek Wanda Nowicka: pani inspektor następujące pytanie: Jaki obraz szarej strefy rysuje się na podstawie państwa obserwacji? Dziękuję bardzo, panie pośle. Co konkretnie może zrobić rząd i Sejm, by tę strefę Głos zabierze pan poseł Jacek Brzezinka z Klubu zlikwidować, a przynajmniej znacznie ograniczyć? Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Następne pytanie: Jaki obraz rynku pracy kształ- Bardzo proszę, panie pośle. tuje się w państwa codziennym działaniu? Jakie dzia- łania, państwa zdaniem, powinien podjąć rząd, by zlikwidować, a przynajmniej ograniczyć strefę bezro- Poseł Jacek Brzezinka: bocia? Chciałbym jeszcze zapytać o kampanię dotyczącą Dziękuję. podejmowania pierwszej pracy, o problem młodzieży, Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Ko- deks pracy reguluje odpowiedzialność pracownika za absolwentów szkół wyższych. Zapytam konkretnie szkodę wyrządzoną pracodawcy na dwa sposoby. Je- o kierunki inżynierskie, o Politechnikę Śląską, bo żeli szkoda została wyrządzona nieumyślnie, odpo- jestem posłem z Gliwic, o problemem emigracji. wiedzialność pracownika zostaje ograniczona do Chciałbym zapytać, na ile ten program pomoże, po wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego pierwsze, w znalezieniu pracy przez tę młodzież, na- wynagrodzenia. Ponadto Kodeks pracy stanowi, że zwijmy to z wykształceniem inżynierskim, a po dru- pracownik ponosi odpowiedzialność w pełnej wysoko- gie, na ile powstrzyma trend emigracyjny? Dziękuję ści, jeżeli szkoda powstała w wyniku umyślnego dzia- uprzejmie. łania pracownika. W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających odpowiedzialność pracownika i wysokość szkody. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Z rynku pracy docierają informacje, że coraz czę- ściej stosowanym przez pracodawców zabezpiecze- Dziękuję bardzo, panie pośle. niem swoich ewentualnych przyszłych roszczeń jest Głos zabierze pan poseł Tadeusz Dziuba z Klubu weksel in blanco. Tym samym wydaje się, że dochodzi Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. do rozszerzenia odpowiedzialności pracownika nie- Bardzo proszę, panie pośle. zależnie od przypisania pracownikowi winy w niewy- konywaniu bądź nienależytym wykonaniu jego obo- wiązków. Poseł Tadeusz Dziuba: Pani Minister! Mając na uwadze powyższe, a tak- że stanowisko Sądu Najwyższego w kwestii weksli, Szanowni Państwo! Zanim skieruję pytanie do mam dwa pytania. pani minister, dla porządku chcę powiedzieć, że oma- Po pierwsze, jak pani minister ocenia praktyki wiane sprawozdanie zawiera bogaty materiał infor- wykorzystywania weksli przez pracodawców w relacjach z pracownikami? macyjny, daleko wykraczający poza kwestie sprawoz- Po drugie, jakie działania podejmuje lub zamierza dawcze. Na przykład można z niego wyczytać, jakie podjąć Inspekcja Pracy, by chronić pracowników znaczące bariery stoją przed prowadzeniem działal- przed tymi praktykami na rynku pracy? Dziękuję ności gospodarczej przez małych przedsiębiorców, uprzejmie. (Oklaski) m.in. w budownictwie. Nawiasem mówiąc, aż się prosi, by przy pierwszych kontrolach inspektorzy pracy stosowali wobec takich przedsiębiorców środki upo- Wicemarszałek Wanda Nowicka: mnieniowe, a nie represyjne, co dawałoby im czas na dostosowanie się do żądanych wymagań. Dziękuję bardzo, panie pośle. Natomiast moje pytanie dotyczy czasu pracy per- Głos zabierze pan poseł Piotr Pyzik z Klubu Par- sonelu medycznego w jednostkach ochrony zdrowia. lamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Ze sprawozdania wynika, że w tym zakresie wystę- Bardzo proszę, panie pośle. pują istotne nieprawidłowości. Przykładowo w 35% skontrolowanych podmiotów stwierdzono nieprzestrzeganie dobowych norm czasu pracy, w 25% – norm Poseł Piotr Pyzik: tygodniowych, w 8% skontrolowanych podmiotów Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Inspektor! lekarze pracowali powyżej 48-godzinnego limitu. Praktyka administracyjna sytuuje Inspekcję Pracy Jako jedną z przyczyn wskazaliście państwo, cytuję: jako organ niezależny od administracji rządowej. Je- niespójność przepisów. Czy stwierdzając tę niespój- steście więc państwo strażnikami przestrzegania ność przepisów w przedmiotowym zakresie, Pań- obowiązującego prawa pracy bez względu na to, jaka stwowa Inspekcja Pracy formułowała konkretne opcja rządzi. Oprócz tego stróżowania jesteście pań- propozycje zmian przepisów dotyczących pracy per- stwo obserwatorem rynku pracy. Dlatego kieruję do sonelu medycznego, w szczególności lekarzy? 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 84 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Dziękuję bardzo, panie pośle. Dziękuję bardzo, panie pośle. Głos zabierze pan poseł Stanisław Szwed z Klubu Kolejne pytanie zada pan poseł Marek Matuszew- Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. ski z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę, panie pośle. Bardzo proszę, panie pośle.

Poseł Stanisław Szwed: Poseł Marek Matuszewski: Dziękuję, pani marszałek. Pierwsze pytanie kieruję do pani marszałek. Czy Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! byli zaproszeni przedstawiciele rządu? Chciałbym się dowiedzieć od pani, pani minister, cze- goś więcej na temat uchylania się od wypłacania wy- nagrodzeń podwykonawcom autostrad. Jak wiemy, Wicemarszałek Wanda Nowicka: właściciele tych małych i średnich firm zostali skrzywdzeni przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajo- Nie, nie byli zaproszeni przedstawiciele rządu. wych i Autostrad i duże firmy, które wygrały prze- targ. Tym ludziom nie wypłacono pieniędzy za wy- konaną pracę. W związku z tym ci właściciele prawie Poseł Stanisław Szwed: ze łzami w oczach mówią, że nie mogą zapłacić swoim pracownikom. Czy państwo kontrolowali już te firmy To moja prośba jest taka, żeby przy okazji następ- i wydawali jakieś decyzje? Pensje należne pracownikom nej debaty przedstawiciele rządu byli zapraszani. Debata na tematy tak istotne, jak dotyczące przenie zostały wypłacone, a sytuacja jest nadzwyczajna. Ja strzegania praw pracowniczych, przestrzegania za- podaję przykład autostrad, ale odnoszę to także do in- sad bhp, to nie jest problem tylko Państwowej Inspek- nych sytuacji, w których ludzie, prowadzący w szcze- cji Pracy i powinni tu być przedstawiciele rządu. To gólności małe, średnie i mikrofirmy, nie otrzymali pie- wniosek na przyszłość do pani marszałek, żeby w ta- niędzy za pracę i nie mają z czego zapłacić pracowni- kiej debacie przedstawiciele rządu uczestniczyli. kom. Czy państwo jako Państwowa Inspekcja Pracy to dostrzegają? Czy macie jakieś statystyki? Chciałbym się tego dowiedzieć od pani minister. Wicemarszałek Wanda Nowicka: I jeszcze jedna sprawa – szara strefa. (Dzwonek) Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Państwowa In- Przepraszam bardzo, chciałabym doprecyzować. spekcja Pracy kontroluje głównie, można powiedzieć, Po prostu rząd nie wskazał swoich przedstawicieli. że prawie zawsze, firmy, które są legalne, są zareje- Rząd był oczywiście o tym poinformowany i mógł wskazać, ale nie wskazał. strowane, mają zarejestrowanych pracowników, znaj- dują się w rejestrze. Państwo wchodzicie do firmy legalnej, a obok jest firma nielegalna. Poseł Stanisław Szwed:

Pani marszałek, to powtarzam prośbę, żeby pani Wicemarszałek Wanda Nowicka: marszałek mocą swojego urzędu sprawiła, żeby jednak na takich posiedzeniach byli przedstawiciele Panie pośle, proszę zadawać pytania, bo czas już rządu. upłynął. Pytanie do minister, bardziej dotyczące dzisiejszego dnia, nie sprawozdania, bo o sprawozdaniu mówi- łem w swoim wystąpieniu, pytanie dotyczące sytuacji Poseł Marek Matuszewski: na Śląsku, szczególnie jeśli chodzi o koleje. Dochodzą do nas informacje o chaosie w śląskich kolejach, rów- Już kończę. Zmierzam do zadania pytania. nież informacje o tym, że maszyniści pomylili trasę, Czy jako instytucja, jako Państwowa Inspekcja czy o innych kwestiach. Czy Państwowa Inspekcja Pracy macie jakieś uprawnienia, żeby wejść też do Pracy w jakiś sposób kontroluje to, co się dzieje ﬁrmy nielegalnej, która nie znajduje się u was w re- w śląskich kolejach? (Dzwonek) Pytam, bo tam chodzi o życie ludzi. Czy nie wynika to również z tego, jestrze? Być może w jakiś sposób Państwowa Inspek- że tam po prostu są nadużycia, jeśli chodzi o czas cja Pracy dostaje informacje o ﬁrmie nielegalnej, pracy? Jeżeli pani minister mogłaby udzielić takich która zatrudnia nielegalnie i działa nielegalnie. Czy informacji, to prosiłbym o nie na piśmie, bo z tego, państwo jako Państwowa Inspekcja Pracy mają jakąś co rozumiem, trzeba by było zebrać dane w tej spra- statystykę dokonań Państwowej Inspekcji Pracy? wie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Dziękuję bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 85

Wicemarszałek Wanda Nowicka: robią. Reakcja na nasze wystąpienia poselskie jest natychmiastowa, chociaż niekoniecznie potwierdza Dziękuję bardzo, panie pośle. się to, co zgłaszają zainteresowani. Kolejne pytanie zada pan poseł Kazimierz Moskal Pani minister, proszę, aby pani zwróciła uwagę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. na jedną ważną rzecz. Otóż pracownicy zwracają się Bardzo proszę, panie pośle. z prośbą o interwencję wtedy, kiedy zazwyczaj zostali zwolnieni, i domagają się wówczas wypłaty nadgo- dzin i respektowania tych praw, które w trakcie sto- Poseł Kazimierz Moskal: sunku pracy nie były przestrzegane. A dlaczego robią to właśnie wtedy? Otóż gdyby wcześniej zwrócili się Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! w podobnych sprawach, być może ich los, jeśli chodzi Trzy pytania. Pierwsze pytanie dotyczy zmiany na o zwolnienie z pracy, zostałby także wcześniej prze- stanowisku głównego inspektora pracy. Czy nowa sądzony. Stąd moje pytanie: Czy nie warto tego pro- pani minister widzi potrzebę zmiany w funkcjonowa- filaktycznie sprawdzić niezapowiedzianą kontrolą, niu tej instytucji? Czy ma pani minister jakieś nowe niekoniecznie interwencją? propozycje co do działania tej instytucji? I króciutko: I ostatnia sprawa. Jakie rząd wyciąga z tego wnio- ocena dotychczasowej pracy poprzedników. ski? Otóż rząd wyciągnął wniosek i oczywiście obni- Natomiast drugie pytanie dotyczy nielegalnej pra- żyli państwu budżet o 4 mln zł. (Dzwonek) Tak więc, cy. Według informacji, którą otrzymaliśmy, są pewne pani minister, jeśli taka jest tendencja co do pomocy województwa, gdzie jest najwięcej nielegalnej pracy, państwowej inspekcji, to gratuluję. Ale jest jeszcze najwięcej podmiotów zatrudniających nielegalnie. szansa, bo budżet trafia do Senatu i sądzę, że jeśli Wynika z tego, że są to województwa zachodniopo- państwo i pani minister zaapelują do Senatu, być morskie, świętokrzyskie, podkarpackie. Czy pani może te środki zostaną przywrócone. minister widzi jakiś związek tego z bezrobociem? Ostatni kwestia to wypadki w rolnictwie, a przede Dlaczego akurat w tych województwach jest najwię- wszystkim wypadki dzieci. Czy nie warto by było cej nielegalnej pracy? Natomiast w kontekście tej skontaktować się ze związkiem kółek i organizacji nielegalnej pracy, jeśli chodzi o cudzoziemców, roz- rolniczych, z izbami rolniczymi, aby wspólnie z nimi kład jest nieco inny. Między innymi w centralnej zorganizować w okresie zimowym szkolenia na wsi, Polsce jest najwięcej cudzoziemców, pewnie Ukraiń- bo przypuszczam, że ta profilaktyka dałaby lepszy ców, natomiast to nie dotyczy wschodniej Polski. efekt niż niejednokrotnie doraźne kontrole. Ale wa- Trzecie pytanie jest związane z inwestycjami do- runkiem jest zwiększenie środków i przywrócenie tyczącymi Euro 2012. Były trzy wypadki śmiertelne. tego, co państwu zabrano. Dziękuję bardzo. Bardzo bym prosił, żeby pani minister powiedziała, jakie były ich przyczyny, powody tego? Czy to brak kwalifikacji, niewłaściwy nadzór? I jakie działania Wicemarszałek Wanda Nowicka: podjęto w stosunku do pracodawców tam, gdzie wy- stąpiły te niesprzyjające wydarzenia i nastąpiła Dziękuję bardzo, panie pośle. śmierć ludzi? Bardzo proszę o pełną informację. Dzię- Kolejne pytanie zada pan poseł Józef Rojek z Klu- kuję bardzo. (Oklaski) bu Parlamentarnego Solidarna Polska. (Gwar na sali) Bardzo proszę, panie pośle. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Przepraszam, czy mogę prosić o spokój? Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo, panie pośle. Głos zabierze pan poseł Romuald Ajchler z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Poseł Józef Rojek: Bardzo proszę. Czy mogę?

Poseł Romuald Ajchler: Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję bardzo. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Proszę. Otóż mam okazję współpracować, zresztą tak jak większość parlamentarzystów, z Państwową Inspek- cją Pracy i podzielam te wszystkie pozytywne opinie Poseł Józef Rojek: o państwa pracy, które już przed chwilą zostały wy- rażone, szczególnie z racji tego, że współpracuję z Pań- Dziękuję. stwową Inspekcją Pracy w Poznaniu. Wszystkim Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Szanowni Pań- pracownikom składam duże podziękowania za to, co stwo! Pani Minister! W Sejmie jestem już od 2005 r. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 86 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Józef Rojek czącą wypłat wynagrodzeń lub innych świadczeń. Czy pani minister może podać, ile z tych decyzji i dzisiaj zastanawiam się nad tym, że sprytnie jest dotyczyło niewypłacania świadczeń wynikających pomyślana ta podległość Państwowej Inspekcji Pracy z przepisów o zakładowym funduszu świadczeń so- tym strukturom, pani marszałek i Sejmowi. Tak na- cjalnych? Czy to zjawisko zaczyna występować coraz prawdę bowiem wszystko, co wiąże się z pracą, jest częściej? Zakład pracy, chcąc ograniczyć swoje wy- w innych rękach, w rękach rządu. Drodzy państwo, datki, sięga do mniej bolesnych posunięć, np. do dzisiaj to ja jako poseł państwu współczuję, współ- niewypłacania świadczeń z funduszu świadczeń so- czuję pracodawcom i współczuję pracobiorcom, ponie- cjalnych. Czy na podstawie tegorocznych kontroli waż pewne rzeczy są zatrważające. Oczywiście wiele można stwierdzić, że zjawisko niewypłacania wyna- pozytywnego wynika z państwa pracy, ale obecnie, grodzeń jest coraz częstsze w porównaniu z rokiem kiedy sytuacja gospodarcza jest taka, jaka jest, na sprawozdawczym? Dziękuję. (Oklaski) pewno każdy pracodawca – bynajmniej nie zachęcam do tego – dąży do tego, by obniżyć koszty pracy, więc nawet ryzykuje i podejmuje tego typu działalność, co Wicemarszałek Wanda Nowicka: jest trudne do wykrycia przez państwa. Pracobiorca, czyli polski robotnik, jeśli ma na utrzymaniu 5 dzie- Dziękuję bardzo, panie pośle. ci, żonę i zarobi około 1500 zł, drodzy państwo, to nie Głos zabierze pan poseł Piotr Chmielowski z Klu- będzie szukał innego, dodatkowego sposobu zdobycia bu Poselskiego Ruch Palikota. pieniędzy na utrzymanie. I właściwie w jakiej jeste- Bardzo proszę, panie pośle. śmy dzisiaj sytuacji jako Sejm, co możemy zrobić? Krytykujemy bowiem działalność rządu (Dzwonek), co jest istotne i dobre, bo dziadostwo się szerzy, ale Poseł Piotr Chmielowski: co my jako Sejm możemy w tej sprawie zrobić, jaką ustawę możemy podjąć, aby zobowiązać do tego, by Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pani minister, sytuacja w Polsce nagle się zmieniła? Drodzy pań- opracowanie, które przedłożyła pani Wysokiej stwo, nie wiem, czy podzielacie państwo moje zdanie Izbie, zawiera bardzo precyzyjnie opisany czy spi- co do tego, że to, co przedstawiacie w sprawozdaniu, sany rok państwa działalności. Ja natomiast muszę jest związane z sytuacją gospodarczą. Być może ten zwrócić uwagę na kilka drobiazgów. Mianowicie pierwszy temat, o którym mówiłem, w państwa umy- sprawa procedury kontroli przedsiębiorcy – i nie słach i strategiach inaczej wygląda, jeśli chodzi o pod- ma znaczenia to, czy to jest duży przedsiębiorca, ległość i organizację. Dziękuję bardzo. (Oklaski) czy mały, a szczególnie ten mały – jest najistotniej- szą sprawą, której omówienia zabrakło w tym sprawozdaniu. Tak jak powiedział kolega Zbrzyzny, Wicemarszałek Wanda Nowicka: właściwie jest wszystko, ale akurat tego nie ma. Zanim przystąpi się do właściwej kontroli, najpierw Dziękuję bardzo, panie pośle. sprawdza się przez kilka dni przeróżnej maści do- Kolejne pytanie zada pan poseł Andrzej Szlachta kumenty, jak również to, czy podpisy zostały zło- z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. żone wtedy, kiedy zostały, jak wynika z dokumen- Bardzo proszę, panie pośle. tów, chociaż jest to praktycznie nie do udowodnienia. Dopiero później przechodzi się do meritum Poseł Andrzej Szlachta: i sprawdza to, o co właściwie chodzi. Każda skarga pracownika, który na przykład został zwolniony Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! dyscyplinarnie – i słusznie, umówmy się – jest W sprawozdaniu podano, że w roku sprawozdaw- traktowana oczywiście nie jako klasyczny donos czym inspektorzy wydali ponad 8 tys. decyzji naka- czy tajny donos itd., tylko natychmiast spotyka się zujących wypłatę wynagrodzeń i innych świadczeń z reakcją i weryfikacją tego, co zaszło. Im mniejsza ze stosunku pracy. Decyzje te dotyczyły należności firma, tym oczywiście inspekcja przychodzi szybciej dla 82 tys. pracowników na łączną kwotę 139 mln zł. i tym dłużej sprawa trwa. Ja posłużę się swoim przy- Pogarszająca się sytuacja gospodarcza rodzi u części kładem. Pracownik, wręcz kryminalista (Dzwonek), pracodawców pokusę, by ograniczać wynagrodze- zwolniony... nia, a w skrajnych przypadkach nie wypłacać wy- Przepraszam, pani marszałek, pół minuty. nagrodzeń. W celu zmniejszenia kosztów firmy się- ...dyscyplinarnie, napisał donos, kontrola nie gają również do ograniczania niektórych świadczeń u niego trwała, nie nim zajął się prokurator, tylko wynikających ze stosunku pracy, na przykład świad- PIP zajął się mną przez dwa tygodnie. Czyli przez czeń socjalnych wynikających z przepisów o zakła- dwa tygodnie byłem kontrolowany. Oczywiście nicze- dowym funduszu świadczeń socjalnych. W sprawoz- go nie znalazł, wszystko było zgodnie z zasadami. daniu wymieniono zagregowaną liczbę decyzji doty- A więc tego nie ma. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 87

Poseł Piotr Chmielowski znane i jaka jest skala tego problemu? Dziękuję bardzo. (Oklaski) I jeszcze nie ma jednej rzeczy, mianowicie chodzi o to – i tu pytam, dlaczego tego nie ma – że PIP reaguje w stosunku do pracodawcy zawsze w sposób, Wicemarszałek Wanda Nowicka: powiedziałbym, wyrachowany prawnie. To znaczy, jeżeli pracodawca w protokole nazwał pracownika Dziękuję bardzo, panie pośle. zwolnionego dyscyplinarnie złodziejem, to PIP zgła- Kolejne pytanie zada pan poseł Józef Lassota sza ten fakt do organów. Natomiast jeżeli PIP po- z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. weźmie decyzję, że rzeczywiście był złodziejem, to Bardzo proszę, panie pośle. oczywiście nie raczy tego zrobić, bo tym musi się zająć sam pracodawca, czy to z oskarżenia prywat- nego, czy... Poseł Józef Lassota:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Pani Minister! Panie pośle, proszę kończyć. Mam dwa pytania. Jedno związane jest z tymi, nie- ładnie tak nazywanymi, umowami śmieciowymi, które szczególnie przez środowiska związkowe są Poseł Piotr Chmielowski: bardzo negatywnie oceniane. Czy w działalności pani minister i działalności inspekcji spotkała się pani ...poprzez doniesienie. Dziękuję. (Oklaski) z tym, że były skargi zgłaszane w związku z tymi umowami, to znaczy, że zatrudniano właśnie na te Wicemarszałek Wanda Nowicka: umowy nie na stałe, tylko stosowano inne formy zatrudnienia? Czy to w ogóle był jakiś problem w pani Dziękuję bardzo. działalności? Głos teraz zabierze pan poseł Bogdan Rzońca Drugie pytanie związane jest z monitorowaniem z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. nielegalnego zatrudnienia cudzoziemców, bo w spra- Bardzo proszę, panie pośle. wozdaniu ta informacja się przewinęła. Czy w tym zakresie inspekcja pracy współpracuje ze Strażą Gra- Poseł Bogdan Rzońca: niczną? Straż Graniczna również w jakimś zakresie tę działalność prowadzi. Jak to wygląda w praktyce Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zapy- i jakie są wyniki? Dziękuję. (Oklaski) tać, pani minister, jak generalnie wygląda taka stan- dardowa kontrola w zakładzie pracy. Czy na przykład jest miejsce wyłącznie na ocenę formalną dokumen- Wicemarszałek Wanda Nowicka: tów podczas takiej kontroli, czy jest czas na rozmowy z pracownikami? Bo bywa tak, że dokumenty formal- Dziękuję bardzo, panie pośle. ne nie mówią wszystkiego. Głos teraz zabierze pani posłanka Lidia Gądek Druga rzecz, która mnie interesuje, to kwestia z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. tzw. ﬁrm słupów. Ta kwestia się pojawiła przy bu- Bardzo proszę, pani posłanko. dowie autostrad – organizatorzy pracy z tzw. tecz- kami robili nabory, rekrutowali pracowników, rekrutowali ﬁrmy, później znikali. Czy państwo jako Poseł Lidia Gądek: inspekcja interesują się tą kwestią przy okazji swoich kontroli? Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Trzecia sprawa to kwestia tzw. wymuszania czy W przedłożonym nam obszernym sprawozdaniu z dzia- przymuszania pracowników do podpisywania nie- łalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. zo- prawdziwych oświadczeń związanych na przykład stała przedstawiona bardzo wyczerpująca informacja z wykorzystywanym urlopem. Mam takie dowody, że pracodawca po prostu każe podpisać pracowni- na temat przeprowadzonych kontroli funkcjono- kowi kartę urlopową, pracownika na urlop nie wy- wania praw pracowniczych, za co bardzo serdecznie puszcza – przeważnie robi to „po urlopie”. Pracow- chciałabym podziękować. Jak często ma to miejsce nik pracował cały czas, a z dokumentów wynika, przy sporządzaniu tego typu dokumentów, autor opiera że był na urlopie. Czy takie kwestie państwu są się głównie, a właściwie jedynie, na danych pewnych, 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 88 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Lidia Gądek Poseł Ryszard Zbrzyzny: a stroni od włączenia do opracowania rozdziału Dziękuję serdecznie. z prognozami i danymi szacunkowymi. Inspektorzy Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Teraz chciałbym Państwowej Inspekcji Pracy ujawnili blisko 84 tys. zapytać przedstawicieli Państwowej Inspekcji Pracy, wykroczeń przeciwko prawom pracownika, wszczy- panią głównego inspektora pracy o skuteczność eg- nając tym samym postępowania w sprawach o wy- zekucji wniosków pokontrolnych, które są efektem kroczenia wobec blisko 30 tys. pracodawców. Intu- pracy inspektorów. Co z tego, że odbyło się ponad icyjnie można stwierdzić, że liczba tych wykroczeń 90 tys. kontroli, że sporządzono kilkadziesiąt tysięcy jest relatywnie mała i co nie koresponduje z odczu- wniosków, skoro egzekucji podlega praktycznie nie- ciami dużej części społeczeństwa. Podobnie jest wielki odsetek. Więc pytanie, czego tutaj brakuje, czy z badaniem okoliczności i przyczyn wypadków przy odpowiednich zapisów ustawy o Państwowej Inspek- pracy. Naturalne jest, że inspekcja zajmuje się tylko cji Pracy, a więc argumentu w postaci kompetencji tymi wypadkami, które zostały zgłoszone. Tajemnicą dla Państwowej Inspekcji Pracy, czy też może innego poliszynela jest, że ogromna część wypadków z bar- umocowania. Bowiem dzisiaj Państwowa Inspekcja dzo różnych względów nie jest zgłaszana. I tu właści- Pracy jest jak gdyby organem przypisanym bezpo- wie moje pytanie: Czy państwo macie jakąś koncep- średniej kontroli Sejmu. A być może należałoby Pań- cję, jak zmienić formę kontroli? Czy może zająć się stwową Inspekcję Pracy usytuować w podobny spo- bardziej kwestiami doradczymi dla pracowników sób jak Najwyższą Izbę Kontroli? Wtedy poziom i pracodawców, aby poprawić statystyki, poprawić upolitycznienia byłby zdecydowanie mniejszy niż to w sensie takim, aby była większa zgłaszalność, szcze- dzisiaj ma miejsce. Dziękuję. gólnie jeżeli chodzi o kwestie wypadków przy pracy? Dziękuję bardzo. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Dziękuję bardzo, panie pośle. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Kolejne pytanie zada pan poseł Marian Cycoń z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Dziękuję bardzo, pani posłanko. Bardzo proszę, panie pośle. Głos teraz zabierze pan poseł Ryszard Zbrzyzny z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo proszę, panie pośle. Poseł Marian Cycoń: Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Na Poseł Ryszard Zbrzyzny: wykresie w sprawozdaniu zaznaczono, że ze 100% przeprowadzonych przez Państwową Inspekcję Pracy Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Na początku kontroli zaledwie 2% dotyczyło obszaru opieki zdro- chciałbym rozwiać pewną wątpliwość, z tym proble- wotnej i pomocy społecznej. Chcę zapytać: Czy mem borykam się od kilku miesięcy. Czy prawidłowy w świetle coraz częstszych doniesień prasowych jest zwrot pani marszałek do pani marszałek czy o narastających nieprawidłowościach we wspomnia- pani marszałkini? Bo wielokrotnie szczególnie posło- nym obszarze, spowodowanych m.in. oszczędzaniem wie Ruchu Palikota w ten sposób się wypowiadają. nawet w przypadku opieki nad osobami chorymi Który zwrot jest prawidłowy według pani marszałek: i niedołężnymi, procent przeprowadzonych przez pani marszałek czy pani marszałkini? Bo od tego PIP kontroli nie jest zbyt niski? I drugie, ubiegłorocz- momentu chciałbym w taki sposób się zwracać. nej zimy PIP ostrzegała pracowników, że pracodawca, który mimo mrozów nie zapewnia odpowiednich warunków pracy swoim pracownikom – chodzi o ogrze- Wicemarszałek Wanda Nowicka: wanie pomieszczenia do pracy – może zapłacić nawet 30 tys. zł kary. Chcę zapytać: Czy prowadzona w la- Czy to jest pytanie w tym punkcie? tach 2011–2012 przez PIP akcja informacyjna na ten temat przyniosła oczekiwane rezultaty? Czy obecnie, u progu kolejnej zimy, Państwowa Inspekcja Pracy Poseł Ryszard Zbrzyzny: wznowiła wspomnianą akcję informacyjną? Dzięku- ję bardzo. (Oklaski) Nie, do pani marszałek. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję bardzo, panie pośle. Głos zabierze pani posłanka Maria Nowak z Klu- Będę bardzo wdzięczna za używanie formy pani bu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. marszałkini. Bardzo proszę, pani posłanko. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 89

Poseł Maria Nowak: kwotę ponad 5 mln zł. Otóż w trudnej sytuacji, w której znajdował się wtedy publiczny szpital, pra- Dziękuję. cownicy wyrazili zgodę na pobieranie niepełnego Pani Marszałek! Pani Minister! Moje pytania wynagrodzenia, gdzieś 50% wynagrodzeń pobierali, będą dotyczyły, tak ogólnie można powiedzieć, zapo czym szpital został najpierw skomercjalizowany, trudnienia osób niepełnosprawnych. Otóż kontrola potem sprywatyzowany i utworzono szpital w likwi- NIK, która została przeprowadzona w ubiegłym roku dacji, całkowicie pozbawiony majątku, posiadający w zakładach pracy chronionej i zakładach aktywiza- tylko syndyka. Pracownicy ci mają już prawomocne cji zawodowej, wykazała wiele uchybień, nawet nie- wyroki sądu – ja w tej sprawie pisałam do prokura- prawidłowości, sporo było zastrzeżeń. Dlatego chcia- tora generalnego, ministra sprawiedliwości, rzeczni- łabym zapytać: Jak państwo to widzicie? Ile kontro- ka praw obywatelskich, niemalże do wszystkich świę- li w skali całego kraju przeprowadzono właśnie tych – i nie mogą otrzymać tych swoich należnych im w tych zakładach? Jakie nieprawidłowości stwierdzi- wynagrodzeń w związku z tym, że szpital jest ciągle li inspektorzy? Jakie wydano zalecenia? I czy jakieś w likwidacji. Jak zbliża się termin końca tej likwida- wnioski, które mogłyby poprawić tę sytuację, nawet cji, samorząd podejmuje kolejną uchwałę, że następna wnioski skierowane do Wysokiej Izby, moglibyście likwidacja będzie w 2017 r., być może w tym roku państwo sformułować? samorząd skorzysta z innej możliwości, jakoś uda się Sprawa druga. Wydaje się, że najważniejsze jest, spłacić te zobowiązania. Państwowa Inspekcja Pracy aby jak największy procent niepełnosprawnych mógł w tej sprawie w zasadzie nie mogła tu pomóc. Fun- znaleźć pracę na otwartym rynku pracy. Do tego dusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zmierzamy. Ale do mojego biura poselskiego przycho- nie wypłaca wynagrodzeń ZOZ-om, poza tym proces dzą osoby z lekką niepełnosprawnością i narzekają, likwidacyjny nie został zakończony. To jest, proszę że pracodawcy nie chcą ich zatrudniać, ponieważ państwa, kuriozalna (Dzwonek), niedopuszczalna mają z tego tytułu pewne obciążenia, pewne obo- sytuacja, ale ma miejsce w kraju. Wszyscy czują się wiązki, których absolutnie to dofinansowanie, które wobec niej też bezradni. dotychczas było, nie rekompensuje. Ostatnio Wysoka Na kanwie tej sytuacji, pani minister, mam pyta- Izba przyjęła ustawę, która w ogóle likwiduje dofi- nie: Czy państwo obserwujecie narastające problemy nansowanie do pracy osób niepełnosprawnych z lek- związane z wypłatą należnych wynagrodzeń pracow- ką niepełnosprawnością. Dlatego (Dzwonek) chciała- nikom zatrudnionym w ochronie zdrowia? Ta sytu- bym zapytać: Ile było skarg osób niepełnosprawnych acja coraz częściej zdarza się w samorządzie teryto- zatrudnionych na otwartym rynku pracy? Czego rialnym, gdzie z powodu braku płynności finansowej głównie te skargi dotyczyły? I czy zgodzi się pani samorządy opóźniają wypłatę. Czy jest to jakaś za- minister, zgodzicie się państwo ze mną, że osoby nie- uważalna u państwa tendencja? Czy w obszarze, pełnosprawne najczęściej nie piszą skarg, bo boją się, o którym przed chwileczką mówił też pan poseł, sze- że w ogóle w tym momencie z tego rynku pracy zo- roko rozumianej ochrony zdrowia te problemy na- staną wyrugowane, wypadną? warstwiają się w ostatnich latach? I co pani by zapro- I jeszcze jedno. Czy zgodzicie się państwo, że ponowała tym pracownikom, głównie pielęgniarkom, w szarej strefie jest zatrudnionych dosyć dużo osób nie- ze szpitala kostrzyńskiego? Dziękuję. (Oklaski) pełnosprawnych, z lekką niepełnosprawnością zwłasz- cza, ale z niepełnosprawnością umysłową? To jest wykorzystywanie niepełnosprawnych w szarej strefie, Wicemarszałek Wanda Nowicka: ponieważ oni i tak się jak gdyby nie będą skarżyć. Czy państwo to badacie i czy możecie to potwierdzić? Dzię- Dziękuję bardzo, pani posłanko. kuję bardzo. Głos zabierze pani posłanka Stanisława Prządka z klubu Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Bardzo proszę. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Dziękuję bardzo, pani posłanko. Poseł Stanisława Prządka: Kolejne pytanie zada pani posłanka Elżbieta Ra- falska z klubu Prawo i Sprawiedliwość. Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Pani Minister! Bardzo proszę. Szacunki pokazują, że około 1300 tys. osób pracuje na tzw. umowach śmieciowych. Stanowi to ponad 10% zatrudnionych w kraju i jest to jeden z najwyż- Poseł Elżbieta Rafalska: szych wskaźników w Europie. Powodem takiej sytuacji jest duże bezrobocie na rynku i duża libera- Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Byli lizacja standardów. Pracownicy ci są wyłączeni poza pracownicy byłego już publicznego szpitala w Ko- prawo Kodeksu pracy, a ich umowy są szokujące, strzynie – jest to ponad 300 osób – od 5 lat bezsku- bowiem nie dają im żadnych gwarancji ani żadnych tecznie dochodzą swoich roszczeń pracowniczych na uprawnień. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 90 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Poseł Stanisława Prządka do liczby pracodawców, przedsiębiorców, którzy dzia- łają na polskim rynku pracy, widać, jak Państwowa Dlatego chciałabym zapytać panią minister: Czy Inspekcja Pracy musi prowadzić wiele działań i logi- państwo prowadzicie kontrolę tych umów? Czy pań- stycznych, i organizacyjnych, żeby właśnie wykonać stwo macie własne spostrzeżenia dotyczące tego, wszystkie zadania, które są nam powierzone. z czym większość zatrudnionych ma na co dzień kło- Patrząc na to, że działamy od początku 1919 r., bo poty? Przychodzą oni także do naszych biur posel- zostaliśmy powołani jako inspekcja pracy dekretem skich i prezentują te umowy. Sama takimi drukami naczelnika państwa polskiego Józefa Piłsudskiego, umów dysponuję po to, żeby w którymś momencie mamy sporo doświadczeń historycznych i zwłaszcza pokazać je państwu. w ostatnim okresie transformacji ustrojowej, gospo- Jeśli państwo to kontrolujecie i są niewielkie tego darczej musimy dostosowywać naszą działalność do efekty, to proszę mi odpowiedzieć, pani minister, na tego, co dzieje się na rynku pracy i jakie nowe zada- pytanie: Jakich narzędzi potrzebuje Państwowa In- nia są nam co pewien czas dokładane. spekcja Pracy, aby skutecznie i konsekwentnie kon- Rzeczywiście w ostatnim okresie musieliśmy roz- trolować, ale także egzekwować należne pracowni- winąć jeszcze poza kontrolami, ale żeby ocenić także kom prawa? Dziękuję bardzo. (Oklaski) skuteczność naszych działań… (Gwar na sali)

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Dziękuję bardzo, pani posłanko. Przepraszam, pani ministro. Na tym lista posłów zapisanych do głosu została Czy mogę prosić pana posła Zbrzyznego, żeby roz- wyczerpana. mowę przez telefon przeniósł na korytarz? Panie Proszę o zabranie głosu głównego inspektora pra- pośle, troszkę pan przeszkadza. Dziękuję. cy panią Iwonę Hickiewicz. Bardzo proszę. Bardzo proszę, pani ministro.

Główny Inspektor Pracy Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz: Iwona Hickiewicz: Dziękuję. Pani Marszałkini! Panie i Panowie Posłowie! Rozwinęliśmy także system rekontroli, czyli spraw- Chciałabym przede wszystkim podziękować za wszyst- dzania wykonania naszych środków prawnych, ale kie dobre słowa dla Państwowej Inspekcji Pracy, bo również, co jest ważne – tutaj odniosę się do głosów, to jest też wyraz uznania dla wszystkich pracowni- które dzisiaj padły na sali – wzmacnianie tzw. drugiej ków i tego, co robi się na co dzień. Może tego nie nogi inspekcji pracy. Inspekcja pracy to już dzisiaj nie widać, nie są to zawsze, a nawet są rzadko, działania spektakularne, natomiast inspektorzy pracy codzien- tylko kontrola i nadzór, czyli tradycyjny schemat: nie kontrolują różnych pracodawców, czasem trud- inspektor pracy, który przychodzi, kontroluje, zosta- nych, realizują misję, która Państwowej Inspekcji wia protokół kontroli, środki prawne, mandat, ale Pracy jest przypisana. także szeroka i coraz szerzej prowadzona działalność Zanim przejdę do odpowiedzi na pytania szczegó- prewencyjna, czyli właśnie informacja, doradztwo. łowe, chciałabym zwrócić uwagę, że sprawozdanie, Nie mogę jednak nie zaznaczyć, że to, co robimy które zostało państwu przedłożone, rzeczywiście bo- w tym zakresie, i to, co staramy się jak najszerzej gate w informacje, bogate w cyfry, zawiera, tak jak rozwijać, niestety w przyszłym roku właśnie przez każdego roku, sporo informacji o tym, co dzieje się cięcia budżetowe może ulec zmniejszeniu, zawężeniu, na polskim rynku pracy. I tak, myślę, trzeba to spra- bo odjęcie nam 1,5 mln zł od środków na bieżącą wozdanie traktować, bo nie jest to czysty konglome- działalność może skutkować właśnie ograniczeniem rat cyfr, liczb i suchych informacji, tylko trzeba rów- programów informacyjno-prewencyjnych. Myślę, że nież spojrzeć na to, że za tymi właśnie liczbami kry- nie możemy zapominać o tym, że ta działalność jest ją się konkretne ludzkie problemy, konkretne ludzkie ważna, doceniana, dobrze oceniana przez naszych sprawy i działania Państwowej Inspekcji Pracy, w przy- partnerów społecznych, także przez państwa posłów, padku których staraliśmy się w tych sprawach inter- ale ona niestety kosztuje. Nie są to duże pieniądze, weniować, pomóc. Myślę, że efekty naszej działalno- ale tak jak mówię, kwota nawet 1,5 mln zł przekłada ści świadczą o tym, że jesteśmy skuteczni. się praktycznie na dwie duże kampanie, które zamie- Przy okazji chciałabym też zaznaczyć, że Pań- rzamy prowadzić w przyszłym roku. stwowa Inspekcja Pracy to nie jest jakaś armia Chciałabym także zaznaczyć, że na podstawie urzędnicza. To jest 2767 etatów pracowniczych. W Pol- danych zawartych w sprawozdaniu może się wyda- sce działa ponad 1500 inspektorów pracy, którzy na wać, że pracodawcy z naszego punktu widzenia to są co dzień przeprowadzają kontrole, czyli odnosząc to ci, którzy nie przestrzegają przepisów pracy, którzy 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 91

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz nia tego typu nieprawidłowości, w związku z popeł- nieniem wykroczenia przeciwko prawom pracowni- mogą mieć kłopoty z Państwową Inspekcją Pracy. Są ka z art. 282 Kodeksu pracy. Jeżeli sprawa, działa- jednak także pracodawcy, którzy starają się i widać nie nosi znamiona złośliwości czy przede wszystkim to z naszej perspektywy. Jest wielu pracodawców, uporczywości, inspektor pracy może skierować po- którzy zgłaszają się do nas dobrowolnie, startują wiadomienie do prokuratury i takich powiadomień w takim programie „Zdobądź dyplom Państwowej jest sporo. Inspekcji Pracy” i przy pomocy inspektorów pracy, Jeśli chodzi o sprawy, które podniósł pan poseł właśnie w ramach działalności prewencyjnej, taki Jarosław Pięta, czyli umowy cywilnoprawne, to, jakie dyplom w efekcie otrzymują, dostosowując warunki działania podejmuje Państwowa Inspekcja Pracy, pracy w swoich zakładach do wymagań wynikają- żeby wyeliminować nieprawidłowości w tym zakre- cych z przepisów prawa pracy. Mamy także jako Pań- sie, czyli zastępowanie umów o pracę umowami cy- stwowa Inspekcja Pracy już od paru lat tzw. złotą wilnoprawnymi, powiem tak. Wszyscy zdajemy sobie listę pracodawców. To są ci pracodawcy, którzy są co sprawę z tego, że pracodawcy coraz częściej ze wzglę- roku przez nas oceniani pozytywnie i raz do roku dów, myślę, ekonomicznych uciekają przed zatrud- otrzymują nagrody jako pracodawcy – organizatorzy nianiem w ramach stosunku pracy w umowy cywil- pracy bezpiecznej. noprawne. Państwowa Inspekcja Pracy od lat sygna- Państwowa Inspekcja Pracy, jak wspomniała lizuje ten problem. A jeśli chodzi o działania, które w swoim wystąpieniu pani poseł Popiołek – i myślę, podejmujemy, to przede wszystkim stosowanie po- że to jest ważny głos, sama zresztą mówię często wództw o ustalenie istnienia stosunku pracy. Na w ten sposób – nierzadko postrzegana jest właśnie przestrzeni kilkunastu lat, od czasu gdy to upraw- jako ostatnia deska ratunku dla wielu osób, które nie nienie zostało nam przypisane – dzisiaj można już wiedzą, gdzie szukać pomocy. Stając oko w oko ze o tym powiedzieć – to działanie się nie sprawdziło i nie swoim pracodawcą, w dzisiejszych realiach na rynku sprawdza coraz bardziej ze względów praktycznych. pracy inspektor pracy jest tą instancją, która może Przed sądem pracownik bardzo często wycofuje się, występować w imieniu pracownika. Pozwolę sobie nawet jeżeli wcześniej zgłaszał do nas skargę w tej przypomnieć, że zarówno konwencja nr 81, jak i usta- sprawie, w obawie o utratę pracy. Tak naprawdę dużo wa o Państwowej Inspekcji Pracy przewidują w przy- skuteczniejsze są, tak to nazwę, zwykłe wystąpienie padku skarg pracowniczych anonimowość. Inspektor inspektorów pracy o potwierdzenie zawarcia umowy pracy nie może ujawniać, że prowadzi w takiej sytu- o pracę zamiast umowy cywilnoprawnej. acji kontrolę w wyniku skargi, a tym bardziej tego, Jeśli chodzi o sprawę skarg, to rzeczywiście kto tę skargę do nas zgłosił. w sprawozdaniu jest informacja o tym, że liczba skarg Przejdę do pytań szczegółowych. Pytanie pana rok do roku, 2001 do 1010, spadła, ale nie można po- posła Marka Polaka dotyczyło skargi na niewypłaca- wiedzieć, że jest to tendencja, bo w tym roku, jak nie wynagrodzeń i instrumenty, które inspekcja pra- wynika z wstępnej analizy za kilka miesięcy, skarg cy ma do dyspozycji, które służą do eliminowania przybywa. Tak że nie postawiłabym takiej tezy, że nieprawidłowości. Inspektor pracy, stwierdzając liczba skarg zgłaszanych do Państwowej Inspekcji przypadek niewypłacenia wynagrodzenia za pracę Pracy maleje. Po zakończeniu roku oczywiście bę- lub innego świadczenia pracowniczego, może zasto- dziemy mieć pełne dane, pełną analitykę, ale już sować nakaz płatniczy, jeżeli wynagrodzenie czy inne z tych danych, którymi dysponujemy w tym roku, wi- świadczenie pracownicze niewypłacone ma charak- dać, że nie ma w tym zakresie tendencji spadkowej. ter bezsporny, a w sytuacji spornej kieruje wystąpie- Pani poseł Magdalena Gąsior-Marek podniosła nie do pracodawcy. Muszę tu zaznaczyć, że ten nakaz, kwestię prewencji w rolnictwie. Rzeczywiście, jeśli czyli decyzja administracyjna wprowadzona jako chodzi o rolnictwo indywidualne, zgodnie z ustawą nowy środek prawny do ustawy o Państwowej In- o Państwowej Inspekcji Pracy staramy się prowadzić spekcji Pracy w 2001 r. – z pewnymi kontrowersjami, jak najszersze działania o charakterze prewencyj- bo złamana została pewna konwencja decyzji admi- nym. Tutaj nie wchodzimy z twardym nadzorem nistracyjnych, które inspektorzy pracy w swojej dzia- i kontrolą, ale działalność prewencyjna jest jak naj- łalności stosowali tradycyjnie w zakresie bezpieczeń- bardziej zasadna. Prowadzimy już od lat program stwa i higieny pracy, tu pojawił się nakaz, czyli decy- informacyjno-promocyjny, wizytacje prac polowych, zja w sprawach płacowych – przyniósł rezultaty. gospodarstw, przegląd stanu technicznego maszyn Myślę, że patrząc na skuteczność działania nakazów i urządzeń, szkolenia dla wielu uczestników. Na przy- w tym zakresie przez te lata, można powiedzieć, że szły rok planujemy kampanię „Szanuj życie! Bez- to było dobre posunięcie, dobre rozwiązanie. Rzeczy- pieczna praca w rolnictwie”. Mam nadzieję, że środki wiście dzięki nakazom przez te lata wiele tysięcy budżetowe, nawet okrojone, pozwolą mimo wszystko pracowników odzyskało wielomilionowe kwoty. na kontynuację właśnie tych kampanii, tym bardziej Nie można zapomnieć, że poza środkami prawny- że zgodnie z założeniami powinniśmy w przyszłym mi, jakimi są nakaz czy wystąpienie, inspektorzy roku dotrzeć do minimum 40% rolników indywidu- pracy stosują także sankcje w przypadku stwierdze- alnych prowadzących produkcję roślinną lub zwie- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 92 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz stwowym Instytutem Badawczym od 2006 r. Jest to program edukacyjny pod nazwą „Kultura bezpie- rzęcą, czyli jeszcze do szerszej grupy niż miało to czeństwa”, adresowany w szczególności do uczniów miejsce dotychczas. szkół ponadgimnazjalnych. Staramy się promować Pan poseł Marek Krząkała podniósł kwestię za- ideę bezpiecznej pracy jako standardu w przyszłym wiadomień do prokuratury kierowanych przez Pań- życiu zawodowym, kształtować świadomość zagro- stwową Inspekcję Pracy. W ubiegłym roku było 1087 żeń występujących w środowisku pracy i podnosić powiadomień prokuratury o podejrzeniu popełnienia poziom wiedzy w zakresie rozwiązań prawnych do- przestępstw przeciwko prawom osób wykonujących tyczących zapewnienia ochrony prawnej bezpiecz- pracę zarobkową oraz, w szczególności, przestępstw nych warunków pracy. Program ten opiera się o przy- z art. 225 §2 Kodeksu karnego, czyli utrudniania gotowany przez Centralny Instytut Ochrony Pracy działalności kontrolnej inspektorom pracy. Rzeczy- podręcznik oraz multimedialny materiał edukacyjny, wiście jest problem z realizacją, ze skutecznością tych który nauczyciele wykorzystują do przygotowywania powiadomień. Sprawy te były omawiane w ostatnim zajęć, a także są wykorzystywane filmy i wydawnic- okresie zarówno na forum Rady Ochrony Pracy, jak twa Państwowej Inspekcji Pracy. Informacyjnie po- i na forum Komisji do Spraw Kontroli Państwowej. dam, że w roku szkolnym 2010/2011 do tego progra- Prowadzimy pewną ułożoną już od paru lat współ- mu przystąpiły 292 szkoły ponadgimnazjalne z całej pracę z prokuraturą na bazie porozumienia, które Polski, a w realizację tego programu zaangażowa- w 2003 r. zostało zawarte między prokuratorem kra- nych było 764 nauczycieli, którzy przeprowadzili jowym a głównym inspektorem pracy, natomiast z młodzieżą lekcje dotyczące zagadnień bezpieczeń- w praktyce w wielu sytuacjach różnimy się z proku- stwa i higieny pracy oraz prawa pracy. Tego typu ratorami w ocenie przesłanek przestępstw, o których zajęcia prowadzone są także w formie wykładów kierujemy powiadomienia do prokuratury. Myślę, że i seminariów na uczelniach wyższych. Oczywiście po prostu ostrzej podchodzimy do przesłanki przede tematyka wykładów jest ustalana w zależności od wszystkim uporczywości działania. Dla nas niewy- charakteru uczelni. Ogółem w latach 2006–2011 płacanie wynagrodzenia, choćby jednego wynagro- w lekcjach i spotkaniach uczestniczyło ponad 180 tys. dzenia za pracę, ale przez dłuższy okres, świadczy uczniów szkół ponadgimnazjalnych i studentów. Tak o uporczywości działania sprawcy, natomiast mamy że w tym zakresie również staramy się prewencyjnie tutaj różnicę w poglądach z prokuraturą, tak jak przy działać, żeby przygotować młodych ludzi do wejścia innych sprawach, w związku z czym pozwoliłam so- na rynek pracy już z wiedzą na temat tego, co na tym bie skierować w listopadzie pismo do pana prokura- rynku ich może czekać, jakie są zagrożenia i jak sobie tora generalnego, wskazując na najważniejsze kwe- mogą radzić, także w zakresie prawnej ochrony pra- stie rozbieżne, te, które wychodzą w bieżącej współ- cy, czyli chociażby zawierania umów o pracę i, póź- pracy między prokuratorami a Państwową Inspekcją niej, uprawnień, które przysługują pracownikom. Pracy, i zaproponowałam, aby w tych sprawach oba Jeśli chodzi o kampanie w mediach co do budow- urzędy powołały zespół roboczy, który wypracuje nictwa, staramy się także już od szeregu lat prowa- pewne sposoby współpracy, a może i propozycje zmian dzić szeroko zakrojone działania prewencyjne prze- legislacyjnych, bo myślę, że przed tym nie ucieknie- ciwko nasilaniu się wypadków przy pracy w branży my, a dodatkowo zaproponowałam rozważenie zawar- budowlanej. Prowadzimy w kolejnych latach kolejne cia nowego porozumienia między prokuratorem ge- etapy kampanii, także na przyszły rok zaplanowali- neralnym a głównym inspektorem pracy, bo to, które śmy program informacyjno-prewencyjny w budow- zostało zawarte 4 grudnia 2003 r., po prostu już nictwie adresowany do pracodawców i chcielibyśmy, w dużej części się zdezaktualizowało ze względu na aby ten program był jak najszerzej zakrojony, tym zmiany legislacyjne. bardziej że mamy wsparcie, o czym warto powiedzieć, Jeśli chodzi o wypadki przy pracy młodych ludzi, koalicji 7 największych firm budowlanych w Polsce, o czym mówił pan poseł Ryszard Zawadzki, rzeczy- które pod auspicjami głównego inspektora pracy za- wiście sygnalizujemy to nie tylko jako informację na warły porozumienie dla bezpieczeństwa pracy w bu- podstawie naszych kontroli, ale także prowadząc downictwie. Świadczy to nie tylko o tym, że te firmy kampanie informacyjne, chociażby kampanię „Sza- starają się poprawić warunki pracy na budowach, nuj życie” – to, że wypadkom przy pracy ulega wielu które prowadzą – także zobowiązały się do tego, że młodych ludzi, młodych pracowników. O tym mówił będą wymuszać dobre, prawidłowe warunki pracy wcześniej pan poseł Zbrzyzny. Wiele osób jest dopusz- u podwykonawców, bo tam jest większy problem niż czanych do pracy bez właściwego przygotowania, bez w dużych firmach, które na polskim rynku budowla- właściwego nadzoru i niestety często kończy się to nym funkcjonują. tragicznie. Natomiast my ze swojej strony, ponieważ Jeśli chodzi o weksle in blanco, o których mówił nie ma decyzji o wprowadzeniu zagadnień z zakresu pan poseł Jacek Brzezinka, rzeczywiście wystawia- bhp, z zakresu kultury bezpieczeństwa jako przed- nie weksli in blanco w ostatnim okresie nasiliło się miotu w szkołach ponadgimnazjalnych, prowadzimy jako sposób zabezpieczenia interesów pracodawców program informacyjny w ramach działań prewencyjna wypadek wyrządzenia szkody przez pracownika. nych z Centralnym Instytutem Ochrony Pracy – Pań- Pozwolę sobie przypomnieć, że sprawa weksli in blan- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 93

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz cywilnoprawnej. Często nawet, zwracając się do nas o pomoc, skarżący czy osoby, które przychodzą po co od lat była przedmiotem różnorodnych interpre- porady prawne, opierają się na umowie cywilno- tacji zarówno w doktrynie, jak i w judykaturze i stąd, prawnej nawet bez świadomości, że nie mają statu- myślę, spore zamieszanie w ocenie prawnej weksli in su pracowniczego. Bardzo trudno jest czasem tym blanco. Do nas zwracają się pracownicy o poradę, co osobom pomóc. w tych sprawach można zrobić, jak uchylić się od Jeśli chodzi o pytanie pana posła Tadeusza Dziu- skutków wypełnionego przez pracodawcę weksla in by, to pozwolę sobie odpowiedzieć na piśmie. Muszę blanco, który wcześniej pracownik opatrzył swoim po prostu wrócić do propozycji, które w tym zakresie podpisem. Tak naprawdę w sytuacji dochodzenia zgłaszaliśmy w ramach wniosków de lege ferenda, roszczeń przez pracodawcę na drodze sądowej, a jest bo takie były składane. Na podobnej zasadzie odpo- to wtedy sąd cywilny, niewiele można pomóc, mimo wiem na piśmie panu posłowi Szwedowi na pytanie ubiegłorocznego wyroku Sądu Najwyższego, w któ- w sprawie kolei czy maszynistów. Podczas różnych rym, mówiąc w skrócie, na bazie przepisów prawa spotkaniach kwestie czasu pracy maszynistów są pracy stwierdzono, że weksle te nie mają racji bytu. poruszane z punktu widzenia także prawidłowości Jest instytucja odpowiedzialności materialnej pra- zatrudniania maszynistów i stosowania wobec nich cowników i tego dotyczące zasady powinny być tu różnych rozwiązań w zakresie czasu pracy. Również stosowane, tym bardziej że w te przepisy jest wpi- panu posłowi Markowi Matuszewskiemu postaram sana ochrona pracowników z punktu widzenia cho- się udzielić odpowiedzi na piśmie. Po prostu muszę ciażby wysokości odszkodowania czy przedawnienia mieć dokładne dane, tak żeby móc podać je w pre- roszczeń. cyzyjny sposób. Jeśli chodzi o działania, które zamierzamy podjąć, Jeśli chodzi o pytanie, które zadał pan poseł Ka- wystąpiłam do ministra pracy i polityki społecznej zimierz Moskal, to rzeczywiście w tym roku nastą- w tej sprawie, sygnalizując problem stosowania we- piła zmiana na stanowisku głównego inspektora ksli in blanco i wskazując na potrzebę wprowadzenia pracy. Nie wypada mi dokonywać oceny pracy po- uregulowań ustawowych w tym zakresie – chodzi przedników, tym bardziej że wszyscy się znamy. Pra- o przepisy Kodeksu pracy – bo uważam, że jest to cuję w państwowej inspekcji już prawie 20 lat, więc, kwestia, którą należałoby rozpatrzyć jednak nega- że tak powiem, wszyscy jesteśmy z tego środowiska. tywnie. Powinien zostać wprowadzony zakaz stoso- Nikt z nas chyba nie uciekał przed pracą, tak że nie wania weksli in blanco w odniesieniu do stosunków będę tutaj odpowiadać, że tylko inni, którzy kiero- pracy. Z odpowiedzi udzielonej w oparciu o orzeczenie wali, odpowiadają za to, co było, bo przecież każdy Sądu Najwyższego wynika, że te weksle nie powinny z nas pracował na rzecz Państwowej Inspekcji Pra- być traktowane wiążąco, natomiast w praktyce, nie- cy. W połowie roku objęłam funkcję głównego inspek- stety, są one stosowane i pracownicy mają problemy. tora pracy. Zbiegło się to akurat w czasie ze wstęp- W najbliższym czasie ponowię jednak wniosek z kon- nymi przygotowaniami programu działania Pań- kretną propozycją dotyczącą zapisów w Kodeksie stwowej Inspekcji Pracy na przyszły rok i na kolejne pracy. Chodzi o problem pracowników, którzy zosta- trzy lata, więc poza sprawami związanymi z działa- ją ze sporymi kwotami do spłacenia, przy czym na- niami o charakterze kontrolno-nadzorczym w zakła- leży pamiętać, że weksli in blanco w ogóle nie należy dach, które charakteryzują się największymi zagro- stosować, zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego. żeniami zawodowymi, także jako priorytet na naj- Zresztą, opierając się na właściwej interpretacji prze- bliższy czas przyjęłam kwestię dotyczącą prawidło- pisów Kodeksu pracy, można powiedzieć, iż powinny wości zatrudniania pracowników. Jako priorytet być one po prostu zabronione, zakazane. traktujemy też działania powiązane z kampaniami, Jeśli chodzi o szarą strefę i kampanię dotyczącą które prowadzą inspekcje europejskie, o charakterze pierwszej pracy, o której mówił pan poseł Piotr Pyzik, prewencyjnym, w myśl hasła: lepiej zapobiegać niż to rzeczywiście chcemy przeprowadzić taką akcję. leczyć. Chodzi o to, aby pomóc, doradzić, wskazać, Oczywiście nie wiem jeszcze, na ile starczy nam środ- zanim będziemy kontrolować. ków i w jakim zakresie będzie ona prowadzona, ale W odniesieniu do spraw związanych z legalnością poza kontrolami dotyczącymi prawidłowości zatrud- zatrudnienia chciałabym powiedzieć, że tu też po- niania pracowników chodzi o kampanię informacyj- trzebne są szczegółowe dane. W związku z informacją ną skierowaną także do pracowników, którzy wcho- na temat Euro 2012 i naszych kontroli w tym zakre- dzą na rynek pracy, tak żeby wiedzieli, czego mogą sie również przygotuję odpowiedź na piśmie. się spodziewać i jakie przysługują im uprawnienia. Jestem bardzo wdzięczna panu posłowi Ajchlero- Chcielibyśmy również powiadomić, jakie są upraw- wi za podziękowania. Oczywiście okręg poznański nienia pracodawcy, a w szczególności uświadomić jest dobrze oceniany z naszej i kierownictwa Pań- osobom, które będą podejmować czy podejmują pracę, stwowej Inspekcji Pracy perspektywy. jakie powinny otrzymać dokumenty w związku z za- Jeśli chodzi o skargi, pan poseł wskazywał, że trudnieniem. Z perspektywy ostatnich chociażby składają do nas skargi w szczególności byli pracow- kilkunastu lat pozwolę sobie stwierdzić, że do dzisiaj nicy. Pewnie tak w wielu sytuacjach jest, że w trakcie wiele osób nie rozróżnia umowy o pracę od umowy zatrudniania wiele osób boi się zwrócić o pomoc 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 94 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz zbieramy też w okresach miesięcznych z działalności inspektorów pracy. Niedługo kończy się rok naszej w trosce o utratę miejsca pracy. Jak już powiedziałam działalności. Widać, że przybywa w tym roku skarg na wstępie, zachowujemy, zapewniamy anonimowość, nakierowanych na problemy związane z należnościa- jednak rzeczywiście często jest tak, że dopiero po mi pracowniczymi. W tym roku mamy w tym zakre- ustaniu zatrudnienia pracownicy zwracają się do nas sie zwiększoną już liczbę wydanych środków praw- po pomoc. Takie skargi również są rozpatrywane. nych związanych z nieprawidłowościami dotyczącymi Myślę, że po prostu traktujemy je jako sygnał do tego, wypłaty należności pracowniczych. żeby przeprowadzić kontrolę. Trudno byłoby przyjąć Pan poseł Piotr Chmielowski podnosił kwestię tutaj jakiś inny model postępowania. procedury kontroli Państwowej Inspekcji Pracy wo- Jeśli chodzi o akcje letnie, o rolnictwo, prowadzo- bec małych pracodawców. Procedura kontroli jest ne są odpowiednie działania. W ramach uskutecz- określona ustawowo, jednolicie dla każdego praco- niania w rolnictwie akcji o charakterze prewencyj- dawcy. Nie ma tutaj różnicowania. Natomiast jeśli nym są przygotowywane nie tyle szkolenia, co pochodzi o skargi pracownicze traktowane jako bodziec gadanki dla dzieci prowadzone w czasie żniw. Z jednej do kontroli, to działa tutaj Kodeks postępowania ad- strony chodzi o to, żeby wskazać dzieciom na sprawy ministracyjnego. Wszystkie skargi czy wnioski mają najważniejsze, w szczególności zagrożenia, z który- być rozpatrzone przez urząd w określonym terminie. mi mogą się zetknąć czy to w gospodarstwie, czy Nie jest zatem tak, że sami sobie narzucamy jakieś w otoczeniu wiejskim, a z drugiej strony o to, aby priorytetowe terminy. Stosujemy przepisy i zasady odciągnąć je od miejsc najbardziej niebezpiecznych, wynikające z K.p.a. Nie podzielam poglądu pana kiedy rodzice są w polu czy wykonują prace gospo- posła, że reagujemy w tego typu przypadkach wobec darskie, tak żeby dzieci były jednak w jakiś sposób pracownika lub nie bronimy pracodawcy. Myślę, że pod kontrolą. Państwowa Inspekcja Pracy działa była to sytuacja jednostkowa. Być może pan poseł i w tym zakresie. Przemyślę kwestie dotyczące okre- patrzy na to z tej drugiej strony, czyli kontrolowa- su zimowego. nego podmiotu. Natomiast co do zasady inspektor Jeśli chodzi o sprawę, którą poruszył pan poseł pracy, przeprowadzając kontrolę, ma być bezstron- Józef Rojek, o podporządkowanie Państwowej In- ny, ma ustalić stan faktyczny i podjąć stosowne spekcji Pracy, to inspekcja od lat podlega Sejmowi. środki prawne. Uważam, że to usytuowanie jest najbardziej korzyst- Pan poseł Bogdan Rzońca zadał pytania dotyczą- ne, daje nam możliwości niezależnego działania. Mo- ce tego, jak wygląda nasza kontrola, czy jest rozmowa żemy jak najpełniej realizować stawiane przed nami z pracownikami. Inspektor pracy, który jest w zakła- zadania. dzie pracy, nie jest anonimowy. Oczywiście różnie Pan poseł Andrzej Szlachta wskazywał na dążenia w zakładach pracy to wygląda. Są zakłady, które mają pracodawców do obniżania świadczeń w celu oszczęd- wydzielone wewnętrzne jednostki organizacyjne, od- ności na kosztach pracy. Rzeczywiście z takimi sytu- działy, ale jeśli inspektor pracy jest w zakładzie, to nie acjami inspektorzy pracy w trakcie kontroli się styka- ma tutaj jakiejś barykady, przeszkody, żeby do inspek- ją. Liczba środków prawnych, nie tylko nakazów pła- tora pracy się zgłosić. Tym bardziej że w trakcie kon- cowych, ale wniosków w wystąpieniach w zakresie troli inspektorzy pracy udzielają wielu porad praw- należności pracowniczych, świadczy o tym, jaka to jest nych zarówno pracodawcom, związkom zawodowym, skala problemu. Natomiast pozwolę sobie wskazać, że jak i pracownikom, którzy się do nich zwracają. Tym inspektorzy pracy nie mają możliwości, nie mają pra- bardziej że jeśli chodzi o reprezentację pracowniczą, wa do analizy dokumentacji ﬁnansowej przedsiębior- związki zawodowe, inspektor pracy ma ustawowy obo- cy. W związku z tym nie analizujemy, czy rzeczywiście wiązek współpracy, jak zresztą też ze społeczną in- deklarowana zła kondycja ﬁnansowa pracodawcy ma spekcją pracy. Tak że myślę, że co do zasady inspektor potwierdzenie w dokumentach, czy też nie. Przyjmu- pracy jest dostępny i taka rozmowa w trakcie kontro- jemy tłumaczenie pracodawcy, natomiast z punktu li w jednostce organizacyjnej jest możliwa. widzenia przepisów prawa pracy pracodawca jest obo- Jeśli chodzi o sprawy związane z Euro 2012, to, wiązany do określonych zachowań i realizacji określo- tak jak wcześniej, pozwolę sobie odpowiedzieć na pi- nych obowiązków. Tym się kierujemy. śmie. Jeśli chodzi o oświadczenia nieprawdziwe, pan Jeśli chodzi o decyzje płacowe, które dotyczyłyby poseł wskazał problem zmuszania pracowników do zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, nie ma wykorzystywania urlopów. Szczerze mówiąc, zasta- takiej statystyki, dlatego że w tym zakresie nie wy- nawiałabym się nad tym nie z punktu widzenia tego, dajemy decyzji. Jeżeli środki z zakładowego funduszu co inspekcja pracy oczywiście może zrobić, ale z punk- świadczeń socjalnych są kierowane niezgodnie z prze- tu widzenia nakłaniania do fałszowania dokumen- znaczeniem, inspektorzy pracy mogą wówczas jedy- tów i ewentualnie faktycznego fałszowania dokumen- nie stwierdzić, że zostało popełnione wykroczenie, tów. To już jest sprawa prokuratorska. natomiast nie kierują decyzji administracyjnych Jeśli chodzi o tzw. umowy śmieciowe, ten wątek w tym zakresie. Jeśli chodzi o problem, który też pan przewijał w wielu wypowiedziach państwa posłów. poseł podniósł, jak w tym roku wygląda sprawa wy- Czy jest to problem? Jest to problem. Określenie nagrodzeń, będziemy podsumowywać dane, które „umowy śmieciowe” jest oczywiście określeniem 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r. 95

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz rzy są oporni na wykonywanie obowiązków wynika- jących z przepisów prawa pracy, do tego, żeby jednak umownym i zależy od tego, co kto przez to rozumie. wykonali te obowiązki. W tym wypadku grzywny Oczywiście są umowy o pracę, są umowy cywilno- w celu przymuszenia są wysokie, dużo wyższe niż te prawne, przede wszystkim umowy o dzieło, umowy grzywny, które stosują inspektorzy pracy, chociażby zlecenia. Określenia „śmieciowe” niektórzy używają w ramach działalności wykroczeniowej. Chciałabym także do umów o pracę na czas określony, ponieważ podkreślić, że nie chodzi tu o karanie, ale chodzi nie dają one gwarancji zatrudnienia. Myślę, że jest to o to, żeby opłacało się wykonać obowiązki, które spo- problem, który wynika nie tylko z działalności Pań- czywają na podmiocie zobowiązanym, a nie uchylać stwowej Inspekcji Pracy i tych informacji, które już się od realizacji przepisów prawa pracy. Oprócz tego od lat w naszych sprawozdaniach zawieramy. Pozwo- oczywiście, poza tą ścieżką egzekucyjną, administra- lę sobie przypomnieć, że w 1996 r., kiedy w sposób cyjną, mamy do dyspozycji sankcje łącznie z wykro- obszerny był nowelizowany Kodeks pracy, nie wpro- czeniem związanym z niewykonaniem nakazu in- wadzono zasady domniemania stosunku pracy. Przy spektora pracy i kwestie ewentualnie uporczywości wyborze umowy, na podstawie której jest świadczona w naruszaniu praw pracowniczych, co jest już sprawą praca, mamy zatem dowolność, swobodę woli stron. zgłoszenia do prokuratury. Tak podchodzą do tego sądy. W praktyce z umowami Jeśli pan poseł Marian Cycoń pozwoli, na pytania cywilnoprawnymi, zawieranymi w miejsce umów o pra- związane ze sprawami kontroli dotyczących opieki cę, mamy coraz częściej do czynienia i coraz większy zdrowotnej, w szczególności w domach pomocy spo- problem. Myślę, że trzeba się będzie nad tym po pro- łecznej, odpowiem na piśmie, jako że muszę sięgnąć stu poważnie zastanowić, poza działaniami, o któ- po dane szczegółowe. rych mówiłam wcześniej, które prowadzimy jako Co do sprawy informowania o temperaturach Państwowa Inspekcja Pracy. i wymaganiach dla pracodawców z tym związanych Co do monitorowania nielegalnego zatrudnienia chcę powiedzieć, że my od szeregu lat zarówno cudzoziemców, współpracujemy ściśle ze Strażą Gra- w okresie letnim, jak i w okresie zimowym, chociaż- niczną. Mamy zawarte porozumienie. Zresztą bez by na naszej stronie internetowej, a także przy okazji współpracy ze Strażą Graniczną, która w tym zakre- kontaktów z mediami, staramy się przypominać, ja- sie jest służbą wiodącą, jeśli chodzi o legalność za- kie wymagania ciążą na pracodawcach i czego pra- trudnienia cudzoziemców, nie dalibyśmy sobie rady. cownicy mogą oczekiwać. Jeśli chodzi o sprawę wypadków przy pracy i ich Jeżeli chodzi o sprawę zatrudniania osób niepeł- ukrywania, o czym mówiła pani poseł Lidia Gądek, nosprawnych, to może informacja na ten temat za- myślę że możemy ewentualnie mówić o ukrywaniu warta w sprawozdaniu jest zbyt wąska, więc pozwo- wypadków lekkich, natomiast jeśli chodzi o wypadki śmiertelne czy ciężkie, to tego typu wypadki trudniej lę sobie ją rozszerzyć i przekazać pani poseł Marii byłoby ukrywać. Natomiast podstawowym proble- Nowak informację na piśmie. mem, który chyba mamy, jest rozbieżność danych Pani poseł Elżbieta Rafalska poruszyła kwestię wynikających ze statystyk Głównego Urzędu Staty- szpitala w likwidacji w Kostrzynie nad Odrą, jak stycznego i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o czym również problemów związanych z wynagrodzenia- mówiła pani poseł Mrzygłocka na wstępie. Jednolitej mi. Uczciwie powiem, że nie mam pomysłu, szcze- statystyki w tym zakresie nam wszystkim brakuje, rze mówiąc, jak dzisiaj pomóc tym biednym pra- także Państwowej Inspekcji Pracy. cownikom... Pani poseł zadała też pytanie, czy Państwowa (Poseł Elżbieta Rafalska: Ja też nie.) Inspekcja Pracy nie powinna prowadzić więcej dzia- ...niestety, jak pomóc tym pielęgniarkom, które łań doradczych. Tak jak powiedziałam na wstępie, zostały z prawomocnym wyrokiem sądu na taką kwo- oczywiście staramy się jak najszerzej rozwijać tę tę. Pewnie wszyscy rozkładają ręce. Szczerze powiem, działalność. Chcemy się opierać nie tylko na jednej że ja też dzisiaj rozkładam ręce i nie mam pomysłu, nodze, czyli tradycyjnie na nadzorze i kontroli, ale bo jeżeli już jest taka sytuacja, to nawet inspekcja także jak najszerzej prowadzić działalność prewen- pracy nie pomoże, nie mówiąc o takich organach jak cyjną. Natomiast, jak też wskazałam na wstępie, to sąd i egzekucja komornicza. Jeśli coś wymyślę, to wszystko niestety kosztuje i, mając przykrótką koł- oczywiście przekażę pani poseł, ale szczerze mówiąc, drę, musimy starać się to okroić. nie mam na razie jakiegoś dobrego pomysłu na to. Pan poseł Ryszard Zbrzyzny zadał pytanie doty- Takie sytuacje niestety się zdarzają. czące skuteczności egzekucji wniosków pokontrol- Jeśli chodzi o pytanie, które zadała pani poseł nych – kontroli i tego, co dalej. Mówiłam o noweliza- Stanisława Prządka, dotyczące tzw. umów śmiecio- cji ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy z 2001 r., wych i tego, czy są prowadzone kontrole i czy mamy kiedy został wprowadzony tzw. nakaz płacowy. Wów- efekty oraz jakie narzędzia są potrzebne, to kontrole czas wprowadzona została możliwość stosowania są prowadzone od lat. Zresztą nie ma sprawozdania mechanizmów egzekucji administracyjnej w stosun- od lat 90., kiedy umowy cywilnoprawne pojawiły się ku do niewykonanych decyzji inspektorów pracy. Jest na polskim rynku pracy, bo to wtedy właśnie mieli- to mechanizm, który pozwala przymuszać tych, któ- śmy więcej do czynienia na początku. Różnie były one 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 96 Sprawozdanie głównego inspektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2011 r.

Główny Inspektor Pracy Iwona Hickiewicz nowa kwestia, związana z art. 325. Myślę, że już w następnym sprawozdaniu Państwowej Inspekcji nazywane, nie zawsze umowami zlecenia czy umowa- Pracy będziemy mieli odniesienie i uważam, że to mi o dzieło, kontraktami – różnie, bardzo różnie. Na- jest skuteczna broń w stosunku do umorzeń, które tomiast pracownicy nie mieli tak naprawdę świado- miały miejsce. Mam nadzieję, że liczba tych umo- mości, z czym to się wiąże i jakie są problemy. I taki rzeń zmniejszy się w sposób zasadniczy, tym bar- stan jest, myślę, do dzisiaj. Prowadzimy kontrole, sto- dziej że wczoraj odbyliśmy pierwsze czytanie zmian sujemy środki prawne, które mamy do dyspozycji, do Kodeksu postępowania karnego, które poszerza- o czym mówiłam wcześniej, czyli powództwa czy wnio- ją zapisy w tym zakresie również o Najwyższą Izbę ski w wystąpieniach. Efekty przynoszą tak naprawdę Kontroli. Jak wiadomo, problem umorzeń dotyczy wnioski w wystąpieniach, nie powództwa. również Najwyższej Izby Kontroli, ale również, pa- Jakie narzędzia są potrzebne? Powołana została nie pośle, zmiana dotycząca art. 49 § 4, która da podkomisja w ramach Komisji do Spraw Kontroli Pań- szerszą możliwość działania takim instytucjom kon- stwowej i Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. Jest trolnym jak Państwowa Inspekcja Pracy czy Naj- projekt, nad którym niedługo będziemy się zastana- wyższa Izba Kontroli. wiać, dotyczący tego, jak poszerzyć uprawnienia Pań- Kończąc, chciałbym poinformować, że Komisja do stwowej Inspekcji Pracy, aby mogła działać skutecz- Spraw Kontroli Państwowej zajmowała się kwestiami niej, w postaci stosowania decyzji administracyjnych. relacji prokuratury i Państwowej Inspekcji Pracy Tak że te działania i przemyślenia oraz prace legisla- oraz Najwyższej Izby Kontroli na 2 posiedzeniach. cyjne przed nami. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Stwierdziliśmy, że występują pewne nieścisłości, jeśli chodzi o dane statystyczne, stąd też na wniosek pani Wicemarszałek Wanda Nowicka: poseł Julii Pitery będzie dokonana ponowna analiza. Nieścisłości te dotyczyły niestety prokuratury. Te Dziękuję, pani ministro. zagadnienia pojawiały się od dawien dawna, zwłasz- Proszę o zabranie głosu przewodniczącą Rady cza jeśli chodzi o umorzenia ze strony prokuratury. Ochrony Pracy panią Izabelę Katarzynę Mrzygłocką. Bardzo serdecznie chciałbym podziękować w imie- (Poruszenie na sali) niu swoim, jak również połączonych komisji, pani Pani nie chce, aha. minister i wszystkim parlamentarzystom, którzy W takim razie proszę przedstawiciela komisji wzięli dzisiaj udział w tej debacie. Dziękuję bardzo. pana posła Jarosława Piętę. (Oklaski) Proszę bardzo. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Poseł Jarosław Pięta: Dziękuję bardzo, panie pośle. Dziękuję bardzo. Zamykam dyskusję*). Szanowni państwo, chciałbym ustosunkować się Komisje wnoszą o przyjęcie sprawozdania główne- do kilku kwestii. Odnosząc się do samej ustawy go inspektora pracy z działalności Państwowej Inspek- o Państwowej Inspekcji Pracy, chcę powiedzieć, że to cji Pracy w 2011 r., zawartego w druku nr 540. Rada Ochrony Pracy sprawuje nadzór i stąd też obec- Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Sejm pro- ność pani poseł Mrzygłockiej. Jak wiadomo, inspek- pozycję przyjął. cja pracy podlega pod sąd... Sprzeciwu nie słyszę. (Głos z sali: Sejm.) Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 6. po- ...pod Sejm, przepraszam, to moje przyzwyczaje- rządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskie- nie zawodowe, a głównego inspektora pracy powołu- go projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku je i odwołuje marszałek Sejmu, stąd też jestem prze- dochodowym od osób ﬁzycznych (druk nr 847). konany, że pytania do rządu, które dzisiaj padały, Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Ro- traﬁą pod właściwy adres. Pani marszałek na pewno manka w celu przedstawienia uzasadnienia projektu to potwierdzi. Pani marszałkini, przepraszam. To po ustawy. pierwsze. Bardzo proszę, panie pośle. Po drugie, wszystkie procedury, o których tu mó- wiono, są uregulowane w ustawie o Państwowej In- spekcji Pracy, ale nie tylko. Reguluje to metodyka, której uczeni są zaraz na początku inspektorzy pracy. Poseł Andrzej Romanek: W skrócie mogę tylko powiedzieć, że to jest porówna- Dziękuję. nie istniejącego stanu z obowiązującym prawem, wynika to z metodyki. Pani Marszałek! Panie i Panowie Ministrowie! Wy- Sądzę, że najistotniejsza kwestia dotyczyła relacji soka Izbo! Nie ukrywam, że przypadł mi w udziale z prokuraturą. Pan poseł Zbrzyzny, pani poseł Kem- zaszczyt przedłożenia projektu zaproponowanego przez pa czy też pan poseł Krząkała mówili o kwestiach, które są związane z uzasadnieniem wniosku. To jest *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w załączniku nr 1. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 97

Poseł Andrzej Romanek dzisiaj mówię. Zresztą będzie to w uzasadnieniu projektu tejże ustawy. Oczywiście uzasadnieniem dla Solidarną Polskę. Zmiany dotyczące ustawy o podatku takich rozstrzygnięć i dla takiego projektu ustawy dochodowym od osób fizycznych, cały intencja tego pro- jest to, co podkreśliłem, polityka senioralna. jektu, sprowadzają się do takich oto kwestii. Proszę państwa, z czego wynika takie rozwiąza- Po pierwsze, trzeba wyjść z założenia, że sytuacja nie, ta kwota 1000 zł? Otóż ta kwota 1000 zł wynika polskich emerytów, rencistów jest niezwykle trudna. z bardzo prostego uzasadnienia. Instytut Pracy Niestety, z przykrością stwierdzamy, że ten rząd nie i Spraw Socjalnych przyjął na koniec grudnia 2011 r., prowadzi żadnej polityki senioralnej, absolutnie żad- iż wysokość minimum socjalnego dla gospodarstwa nej polityki senioralnej, w żadnym wymiarze tej po- emeryckiego wynosi 994 zł, czyli – zaokrąglając lityki senioralnej rząd nie prowadzi. Powiem tylko – 1000 zł. To jest minimum socjalne. Proszę państwa, państwu, że sytuacja emerytów i rencistów, jeżeli oczywiście nie możemy mieszać czy mylić pojęć „mi- chodzi o poziom ich dochodowości, jest gigantycznie nimum socjalne” i „minimum egzystencji”. Ale, pro- trudna. Zaraz wyjaśnię, z czego ta trudność wynika. szę państwa, to minimum socjalne, jeżeli spojrzymy Oczywiście odpowiedzialność też w dużej mierze, na sposób jego wyliczenia przez Instytut Pracy choć niecałkowicie, za ten stan rzeczy ponosi rząd. i Spraw Socjalnych, obejmuje przecież takie podsta- Ale przejdę może do założeń projektu ustawy. wowe wydatki, jak chociażby wydatki na żywność, Otóż w art. 21 proponujemy zwolnienie przedmio- wydatki na mieszkanie, wydatki na odzież i obuwie, towe w ustawie o podatku dochodowym od osób fi- ochronę zdrowia, co w tym wypadku, proszę pań- zycznych, dodatkowe zwolnienie przedmiotowe. Bę- stwa, ma niezwykle istotne znaczenie. Od razu po- dzie ono obejmować emerytury i renty z dodatkami wiem, dlaczego ma niezwykle istotne znaczenie. Otóż należnymi do kwoty 1000 zł. W przypadku, gdyby te w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób emerytury i renty się zbiegały, bo taka zbieżność też fizycznych nie ma zwolnienia przedmiotowego z wy- jest przewidziana w przepisach ustawy, to wówczas datków, chociażby do określonej kwoty, na lekarstwa. to zwolnienie będzie obejmować kwotę sumaryczną, Przecież emeryci i renciści z uwagi na wiek lub stan nie więcej niż 1000 zł. zdrowia wydają znaczące kwoty właśnie na lekarstwa Ale w związku z tym, że gdybyśmy przyjęli takie i nie ma ani odpisu od podstawy opodatkowania, czy- założenie, że zwolnienie obejmuje kwotę 1000 zł, li zmniejszenia podstawy opodatkowania, ani zmniej- i potem wygasili prawo do tego zwolnienia przedmio- szenia podatku, czyli odpisu od podatku. Takiej moż- towego, to byłby to drastyczny efekt dla osób, które liwości ustawodawca nie przewidział. W związku przekroczyłyby tę kwotę nawet w nieznacznej wiel- z powyższym pobieranie w tym stanie rzeczy podatku kości – na przykład 1005 zł. Wówczas kwota brutto od osób, których dochody wynoszą poniżej minimum emerytury byłaby wyższa, ale kwota netto po odli- socjalnego, i czerpanie z tego tytułu dochodów przez czeniu podatku byłaby niższa od kwoty osoby, która państwo jest absolutnie nieuzasadnione z bardzo pro- uzyskuje emeryturę w wysokości chociażby 990 zł. stego powodu – bo osoby, które już żyją w niedostatku, Takie byłyby efekty. W związku z powyższym my wpycha się w jeszcze większy niedostatek, wpycha się proponujemy wygaszenie tej kwoty emerytury stop- w tak zwane minimum godziwego poziomu życia. To niowo, tego zwolnienia, od kwoty 2000 zł. A więc minimum godziwego poziomu życia w Polsce dzisiaj jeżeli emerytura będzie wynosiła powyżej 2000 zł, wynosi właśnie 1000 zł. ale mniej niż 2100 zł, to kwota zwolnienia będzie Proszę państwa, co jest istotą czy jest istotne, dla- o 100 zł niższa, czyli 900 zł. Jeżeli będzie to kwota od czego to rozwiązanie pojawia się dzisiaj i dlaczego 2100 do 2200, w tym przedziale, to będzie to 800 zł, uważamy, że ono powinno być zaakceptowane, skie- i tak aż do kwoty 2500 zł. Powyżej 2500 zł zwolnienie rowane co najmniej do komisji, do debaty, do dyskusji, w ogóle nie będzie obejmowało emeryta czy rencisty, jeżeli są stanowiska, że ktoś z tymi rozwiązaniami wówczas podatek będzie płacony od całej kwoty. Kon- w jakiejś części może się nie zgadzać? Otóż, proszę kludując, powiem, że do 1000 zł emerytury, renty są państwa, kwota wolna od podatku. To jest aspekt zwolnione, pomiędzy 1000 a 2000 będzie płacony po- niezwykle istotny i na to chciałbym zwrócić państwa datek, a potem, między 2000 a 2500 ta kwota zwol- uwagę. Uważamy, że docelowo – i myślę, że wiele osób nienia przedmiotowego będzie się stopniowo obniżać zgodziłoby z nami się – ta kwota wolna od podatku aż do 500 zł. powinna obejmować właśnie to minimum socjalne, Wiem, że dla niektórych może wydawać się to które kształtuje się dzisiaj w Polsce na poziomie 1000 zł, skomplikowane, ale to jest proste rozwiązanie, proste czyli generalnie powinna obejmować 12 tys. zł rocz- rozstrzygnięcie. My próbowaliśmy przyjąć różne roz- nie. Proszę państwa, dzisiaj niestety ta kwota wolna wiązania i różne sposoby dla takiego właśnie roz- od podatku wynosi 3091 zł. Porównam tę kwotę wol- strzygnięcia, dla takiego zwolnienia. Niestety, prze- ną od podatku do kwot wolnych od podatków w in- pisy prawa podatkowego, gdy się na nie spojrzy, rze- nych krajach, bo to też jest ważny argument, który czywiście mają swoją nomenklaturę, swoje nazewnic- państwu uzmysłowi, o jakich proporcjach i jakich two i takie rozstrzygnięcie, taki zapis jest w naszej wielkościach mówimy, również w kontekście, o czym opinii ze wszech miar uzasadniony i, podkreślam, powiem, utrzymania, czyli kosztów życia, siły nabyw- w miarę czytelny. Można z tego wywieść to, o czym czej, bo to jest ważne. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 98 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Romanek sce i koszty życia w Niemczech są w zasadzie na takim samym poziomie, a niektórzy wręcz twierdzą, że Proszę państwa, jeżeli popatrzymy chociażby na koszty życia w Niemczech są niższe. Pomijam aspekt inne kraje, to zobaczymy – podam przykłady – że dochodowy, bo koszty dochodu, to znaczy, sytuacja w takim kraju jak sąsiednie Niemcy kwota wolna od dochodowa niemieckich pracowników czy emerytów podatku wynosi 8004 zł, co daje mniej więcej 32 tys. zł i rencistów jest dwu-, a nawet trzykrotnie lepsza niż kwoty wolnej od podatku. w Polsce. Oczywiście rodzi się pytanie, co jest tego (Poseł Elżbieta Rafalska: 8 tys. euro.) przyczyną. I na te kwestie odpowiadają również eko- 8 tys. euro, tak, i 32 tys. zł. Dalej, Francja – 6 tys. nomiści. euro, 24 tys. zł, ale, proszę państwa, Wielka Brytania Proszę państwa, posłużę się cytatami, jeżeli cho- – 8105 funtów, co daje 40 tys. zł kwoty wolnej od dzi o kwestie dotyczące wysokości cen tych produk- podatku. Podkreślam, u nas kwota wolna od podatku tów żywnościowych, o których opowiadałem. to 3091 zł. Ona obejmuje wszystkich, zarówno eme- Powołam się na pana Marka Zubera, ekonomistę, rytów, rencistów, jak i innych otrzymujących docho- który mówi, że w Niemczech obowiązuje stawka podat- dy. Proszę państwa, ale taki kraj jak chociażby Ho- ku VAT 19%. Jaka u nas obowiązuje? 23%, a jest duże landia opodatkowuje podatkiem do kwoty 18 tys. zł prawdopodobieństwo, że będzie wynosiła 24%, a nawet w wysokości 2,45%, a więc docelowo powinniśmy się 25%, co spowoduje wzrost kosztów życia, i to w sposób zgodzić z rozwiązaniem, że kwota minimum socjal- znaczący. To jest jeden aspekt, bardzo istotny. nego powinna obejmować wszystkich. Proszę państwa, a zatem patrząc na ten stan rze- Teraz pokażę państwu na podstawie danych czy, można dojść do wniosku, że produkty żywnościo- z ostatnich lat, jak kształtowała się kwota wolna od we, ale nie tylko, w Niemczech są tańsze niż w Polsce. podatku. Proszę państwa, w 2005 r. kwota ta wyno- Zwracam na to uwagę, dlatego że musimy patrzeć też siła 2789 zł. W 2006 r. pozostała na niezmienionym na asortyment produktów. Proszę państwa, przecięt- poziomie. W 2007 r. kwota wolna od podatku w usta- ny emeryt i rencista nie kupuje drogich towarów – bo wie o podatku dochodowym od osób fizycznych sko- tu rzeczywiście różnica jest – ale to, co jest mu nie- czyła do 3013. W 2008 r. – 3089 i od 2009 r. pozosta- zbędne do utrzymania. I tu niestety sytuacja w Pol- je na poziomie 3091 zł. Między 2008 a 2009 r. kwo- sce jest niekorzystna, emeryt czy rencista w Polsce ta wolna od podatku wzrosła o 2 zł. A zatem gdy musi wydawać więcej na podstawowe produkty niż porównuje się kwoty wolne od podatku w Polsce do emeryt lub też rencista w Niemczech. kwot w takich krajach jak chociażby Francja, Niem- Proszę państwa, i jeszcze inne dane statystyczne. cy, to widać kilkunastokrotną różnicę między tymi Minimalna wysokość emerytur i rent od 1 marca kwotami. 2012 r., podkreślam, w wartościach brutto, warto się Przejdę teraz do istotnej sprawy. Ktoś mógłby za- przysłuchać: emerytura – 799 zł, renta z tytułu cał- rzucić, że koszty życia w tych krajach są wyższe, czy- kowitej niezdolności do pracy – 799 zł, ale już renta li siła nabywcza Polski, emerytów i rencistów jest z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 613 zł, wyższa w relacji do możliwości zakupu czy świadcze- takie są wielkości, renta wypadkowa z tytułu całko- nia usług. Proszę państwa, nic równie błędnego. witej niezdolności do pracy – 959 zł i renta wypadko- Ostatnie dane, proszę państwa, podam przykłady, wa z tytułu częściowej niezdolności do pracy – 736 zł. dotyczące porównania kwot, przepraszam, kosztów Proszę państwa, byłoby rzeczą kuriozalną, trzeba to produktów żywnościowych i kosmetycznych, che- powiedzieć sobie wprost, jest rzeczą niemoralną, żeby micznych są następujące. Activia: 8 sztuk w Polsce państwo czerpało dochody i profity w wypadku osób, kosztuje 11,16 zł, a w Niemczech – 8,83, produkt żyw- które żyją poniżej minimum socjalnego, a niektóre nościowy, taka jest różnica. Proszę państwa, jogurt już osiągnęły minimum egzystencji. Przecież o tym 1 litr w Polsce kosztuje 5,15, a w Niemczech – 3,98. się mówi. To jest wyjątkowo trudne rozwiązanie. To są fakty, to nie jest wymysł, to są fakty, to są dane. W związku z powyższym uważamy, że tak, jak w in- Proszę państwa, dalej, popatrzmy sobie, wieprzowina nych rozwiniętych demokracjach, dochody niskie krojona 1 kg: w Polsce prawie 25 zł, 24,99, w Niem- i przeciętne powinny być opodatkowane w niewiel- czech – 19,86. Mówimy o produktach żywnościowych, kim stopniu, ale dochody poniżej minimum socjalne- podstawowych produktach żywnościowych, z których go, czyli w tym wypadku 1 tys. zł miesięcznie, powin- każdy przeciętny człowiek czy każda rodzina powinny być całkowicie zwolnione od podatku. Tak jest po na korzystać, żeby mogła żyć na poziomie minimum prostu w innych krajach. socjalnego. Ale idę dalej, proszę państwa. Teraz pły- Proszę państwa, to nie jest tak, że rozwiązań, ny, chociażby do mycia naczyń. Nie chcę tu uprawiać które proponujemy, nie ma w przepisach ustawy o po- kryptoreklamy, ale powiem: Palmolive do naczyń datku dochodowym od osób fizycznych. Bo jeżeli zer- w Polsce kosztuje 6 zł, a w Niemczech – 4,73. Dalej, kniemy tam, to zauważymy, że niektóre kategorie proszę państwa, żel do mycia: w Polsce 12, w Niem- rent są zwolnione przedmiotowo – żeby nikt nie za- czech – 4,73. Oczywiście są produkty, które są droż- rzucił, że przyjmujemy rozwiązania, które mogą być sze od produktów polskich, ale gdybyśmy uśrednili ewentualnie niekonstytucyjne – przecież renta przy- te ceny, to doszlibyśmy do konkluzji, do jednego wnio- znana na podstawie odrębnych przepisów o zaopa- sku, proszę państwa, takiego, że koszty życia w Pol- trzeniu inwalidów wojennych i wojskowych jest zwol- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 99

Poseł Andrzej Romanek stów nie jest w stanie dorobić z uwagi na wiek lub stan zdrowia. niona na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 2, dodatki do (Poseł Elżbieta Rafalska: I brak pracy.) rent rodzinnych, renty wypłacane osobom represjo- Już pomijam kwestię braku pracy, to jest istotny nowanym, emerytury lub renty otrzymywane przez czynnik. Ale podkreślają również: ponosimy znaczą- osoby, które utraciły wzrok w wyniku działań w la- ce koszty leczenia, usług medycznych. A w przepisach tach 1939–1945, alimenty na dzieci do 25. roku życia żadnej ustawy zwolnienie w tym zakresie czy odli- lub inne alimenty, ale w kwocie nie wyższej niż 700 zł. czenie od podatku czy od podstawy opodatkowania Czyli aspekt socjalny przy zwolnieniu przedmioto- nie jest przewidziane. Nie mają emeryci i renciści, wym jest brany przez ustawodawcę pod uwagę, bo mówiąc wprost, w ustawie o podatku dochodowym jest on oczywiście bardzo istotny. od osób ﬁzycznych przewidzianych żadnych kosztów, I teraz jakie efekty, jakie konsekwencje? Proszę które by zmniejszyły podstawę opodatkowania. Nie państwa, jeżeli popatrzymy na statystyki, to z nich ma czegoś takiego. Jak w innych przypadkach są wynika, że w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych koszty uzyskania przychodu, tak w odniesieniu do wypłacane są świadczenia – emerytury i renty – dla emerytów i rencistów takiej możliwości nie ma. 7,4 mln osób, natomiast w KRUS-ie te emerytury I zwrócę na jedną rzecz uwagę, bo to niektórzy i renty wypłacane są dla 1,4 mln osób, emerytury podkreślają. Proszę państwa, to nie jest tak, że eme- mundurowe to jest ok. 280 tys. I teraz jak by to się ryci czy renciści nie wypracowali sobie swoich świad- statystycznie kształtowało. Proszę państwa, gdyby- czeń, wypracowali je. Ale dzisiaj na podstawie zasady, śmy przyjęli rozwiązanie zwolnienia pierwszego ty- która obowiązuje od kilkudziesięciu lat, umowy spo- siąca złotych, to ok. 1/3 osób, emerytów i rencistów łecznej dzisiejsi pracujący płacą na rzecz dzisiejszych w ZUS-ie, i emerytów i rencistów w KRUS-ie, byłaby emerytów i rencistów, czyli beneﬁcjentów. Wynika to zwolniona z płacenia podatku. W związku z powyż- z tego, że w czasach PRL-u, trzeba to jasno powie- szym objęłoby to ok. 3 mln osób. Czyli konkludując dzieć, kwoty, które były zgromadzone na funduszu tę część wypowiedzi, ok. 3 mln osób, polskich emery- ZUS, były przeznaczone też na inwestycję w gospo- tów i rencistów, żyje w warunkach minimum socjal- darkę. I nic od tego czasu nie jest zrobione. To były nego lub poniżej tego minimum. Takie są niestety niemałe pieniądze. W związku z powyższym im to fakty, ok. 3 mln osób. Musimy sobie też z tego zdawać prawo przysługuje. To jest wymysł, że nie mamy pie- sprawę, o jakiej liczbie globalnej osób mówimy. Pro- niążków, że tych pieniążków nie wypracowano. Oni szę państwa, myślę, że to rozwiązanie znajdzie ak- nic państwu nie zabierają, chcą odzyskać tylko to, co ceptację i uznanie wśród wielu przedstawicieli sceny im się po prostu zwyczajnie należy. Gdybyście pań- politycznej. Myślę, że też znajdzie zrozumienie wśród stwo przeliczyli średnie odprowadzone składki na rządzących, zarówno w Platformie Obywatelskiej, ZUS przez 40–50 lat, to dojdziecie do wniosku, że to jak i w PSL, bo przecież, mówiąc wprost, jeżeli chodzi jest kwota nie mniejsza niż 400 tys. Gdyby ktoś to o zwolnienie z tego podatku, to obejmuje ono w zde- sobie zostawił – nawet w wieku 60 lat czy 65 lat przy cydowanej większości świadczeniobiorców KRUS-u, starych systemach emerytalnych, nie tych nowych prawie 1,5 mln osób by z tych świadczeń skorzystało. wprowadzonych, 67 lat – proszę państwa, to żyłby Mamy świadomość, jak niewielkie są wysokości rent naprawdę godnie, delikatnie rzecz ujmując. Mówimy i emerytur właśnie KRUS-u, a pobierających te o przeciętnym nawet wynagrodzeniu, bardzo prze- świadczenia jest ok. 1,5 mln osób. Nie możemy pobie- ciętnym, bo to są takie wielkości i takie kwoty. I te rać, podkreślam jeszcze raz, podatku od osób, które kwoty poszły – spożytkowane zostały lepiej lub gorzej są poniżej minimum socjalnego. To jest niemoralne. przez nasz kraj – i dzisiaj konsekwencje tego, nieste- Tak państwo postępować absolutnie nie może. ty, ponoszą właśnie emeryci i renciści. I jakie byłyby efekty. Patrząc na obecnie obowią- Proszę państwa, chcę zwrócić uwagę jeszcze na zujące uregulowania, czyli te 3091 kwoty wolnej od jedną rzecz. Otóż zwróciliśmy się do Polskiego Związ- podatku – co wynosi 250 zł miesięcznie tylko kwoty ku Emerytów, Rencistów i Inwalidów, który skiero- wolnej od podatku – to emeryt czy rencista, który wał do wszystkich klubów, do pani marszałek prośbę, znalazłby się w tych widełkach, zyskałby 180 zł. To żeby nad tymi rozwiązaniami pracować, po to, ażeby dzisiaj często, przy dochodach miesięcznych 700–800 zł, wypracować rozwiązanie, które będzie elementem nie są bagatelne kwoty. Mówię, ile będzie maksymal- konsensusu. Bo jeżeli ktoś uważa, że pewnych roz- nie, bo to będzie w proporcji oczywiście: maksymal- wiązań z uwagi na różne okoliczności nie aprobuje, nie 180 zł przy 1250 zł, jak zsumujemy kwotę wolną to rozumiemy to jako Solidarna Polska. Ale do czego plus kwotę zwolnienia przedmiotowego. Dlaczego zmierzamy, chcemy, ażeby na temat tej ustawy roz- o tym mówimy, dlaczego to podkreślamy? Otóż z bar- mawiać. I co istotne, myślę, że nie ma najmniejszej dzo prostego powodu, dzisiaj emeryci – oni o tym wątpliwości, że kwota 1 tys. zł wolna od podatku ni- mówią, przecież się z tym stykamy, spotykamy – mó- kogo nie zdziwi i nie będzie przedmiotem negatyw- wią w ten sposób: jesteśmy taką grupą zawodową, nego stanowiska. Tu wiem, że pan poseł będzie która z uwagi na wiek lub stan zdrowia nie jest prezentował stanowisko Platformy Obywatelskiej. w stanie dorobić. Znacząca część emerytów i renci- Chciałbym nawet zapytać już dzisiaj, wyprzedzając 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 100 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Romanek zwracam się do Platformy Obywatelskiej i do PSL-u, przeznaczmy właśnie na emerytów i rencistów. Jesz- ten stan rzeczy, czy uważa on, że zwolnienie z podat- cze jedna rzecz. Przecież emeryci i renciści nie wy- ku 1 tys. zł, minimum socjalnego, jest rozwiązaniem jeżdżają na Hawaje. Te pieniądze w dużej części wró- dla emerytów i rencistów racjonalnym czy nie? Przy cą do budżetu – z bardzo prostego powodu – w posta- okazji chcemy też zapytać rządzących, jaka jest ich ci VAT jako podatku obrotowego z uwagi na zakup polityka wobec tych osób, między innymi polityka produktów. To jest pierwsza rzecz. Ale też ze względu senioralna. Odnoszę bowiem nieodparte wrażenie, na podatki dochodowe, w których też partycypują że pan premier odwrócił się plecami do seniorów. Nie przecież samorządy, z uwagi na zwiększony dochód może być tak, że przez cztery lata kwota wolna od tychże samorządów. To nie są małe pieniądze – te, podatku pozostaje na niezmienionym poziomie, 3,91 tys., które wrócą co najmniej w 1/3 do budżetu państwa. a koszty życia, jak pokazałem, drastycznie wzrastają. Na to też trzeba zwracać uwagę. Przecież musimy Wierzę, proszę państwa, w rozsądek rządzących i wie- pozwolić tym ludziom godnie żyć. To są ludzie, pod- rzę w to, że rządzący skierują ten wniosek do komisji, kreślam, starsi. Ale, mówię, decyzja będzie należała po to, aby nad nim pracować, debatować i wypracować do klubów. dobre rozwiązanie. Jeszcze raz chciałbym serdecznie podziękować Oczywiście pan poseł się uśmiecha. Związkowi Emerytów, Rencistów i Inwalidów za to, (Poseł Janusz Cichoń: Nie zawiedzie się pan.) że widząc problem, bo do niego się zwracałem, mo- Nie zawiodę się. Widzi pan, to mnie pan pocieszył gliśmy z nim porozmawiać. Oni mówią: my nie mamy – będziemy debatować, dyskutować, rozmawiać. już możliwości wsparcia czy pomocy, tu musi zadzia- Chciałbym jeszcze podziękować, jak mówię, Pol- łać państwo. Oczywiście rozmawialiśmy na temat skiemu Związkowi Emerytów, Rencistów i Inwali- kwestii dotyczącej sytuacji budżetowej. Proszę pań- dów, który popiera ten projekt i prosi państwa, bo stwa, to jest decyzja dotycząca też pewnych prioryte- skierował to do wszystkich klubów, o to, żebyście po- tów, tak jak w przypadku polityki prorodzinnej, któ- chylili się nad nim. Prosi, żebyśmy o tym projekcie rą cały czas promujemy i chcemy rozwijać – ażeby porozmawiali, żebyśmy wypracowali rozwiązania, sprzyjała ona rozwojowi gospodarczemu. Przecież które będą akceptowalne, przyjęte w drodze konsen- demografia jest kwestią zasadniczą. Jeśli nie będzie susu wielu klubów politycznych. Z korzyścią dla pracowników, to nie będzie produkcji – prosta rzecz, kogo? Dla emerytów i rencistów, bo przecież po to proste przełożenie. To jest właśnie, panie pośle, kwe- tutaj stoję, abyśmy rozmawiali, debatowali, dyskuto- stia priorytetów. wali, żeby osiągnąć jakiś konsensus, a nie żeby od Jeżeli waszym priorytetem jest wzrost zatrudnie- razu, jednym, że tak się wyrażę, politycznym chirur- nia w administracji, to powiedzcie to ludziom. Trze- gicznym cięciem Platformy Obywatelskiej temat za- ba im to po prostu powiedzieć. Emeryci czy rodziny łatwić. Czy to jest załatwienie tematu? Nie. To jest was kompletnie nie interesują, w przeciwieństwie do zabicie tego tematu, zarżnięcie, przepraszam za to nas, do Solidarnej Polski. Chcemy o tym rozmawiać, kolokwialne określenie, problemów, które mają eme- chcemy te projekty czy propozycje rozważać, dysku- ryci i renciści, a nad którymi Platforma nie chce się tować o nich. Jesteśmy w stanie siąść i twardo deba- pochylić. Wiem, co Platforma będzie mówić. Cały czas tować o tych kwestiach, tych tematach. będzie podkreślać sytuację budżetową. Ale ja te ar- W związku z powyższym jeszcze raz zwracam się gumenty tutaj słyszę już od roku, a w telewizji od do wszystkich klubów na tej sali o to, aby zapropono- pięciu lat. A przecież obiecano nam tanie państwo. wane przez Solidarną Polskę rozwiązania zaaprobo- Od razu odpowiem, żeby antycypując, odnieść się wały, poparły, skierowały projekt do komisji sejmowej do tych argumentów. Proszę państwa, chociażby w celu przeprowadzenia debaty, dyskusji, ażebyśmy kwoty związane z zatrudnianiem osób w administra- tam, proszę państwa, wypracowali rozwiązanie do- cji. Zwyżka podatku z 22 do 23% dała budżetowi oko- bre, podkreślam, nie dla Sejmu, lecz dobre dla eme- ło 6–6,5 mld zł, podkreślają to ekonomiści. Wszystkie rytów i rencistów. I tak powinniśmy problem za pro- te pieniądze poszły na zatrudnienie w administracji, blemem rozwiązywać, a nie chować się za deficytem co więcej, nie tylko na podstawie umowy o pracę. Za- czy za długiem publicznym. Gdybym dzisiaj chciał trudniacie bowiem na podstawie umowy o pracę, ale odnieść się jeszcze do manipulacji, bo tak trzeba to żeby pokazywać, że oczywiście jest inaczej, niż mó- nazwać, dotyczących chociażby wyliczenia długu pu- wicie, że to zatrudnienie tak gwałtownie nie rośnie, blicznego na potrzeby procedury sanacyjnej przewi- gigantyczna liczba osób jest zatrudniana na podsta- dzianej w ustawie o finansach publicznych, to powie- wie umowy zlecenia, co do tego poziomu zatrudnienia działbym, że Platforma Obywatelska jest mistrzem generalnie się nie wlicza. A więc gdy pytacie, gdzie, świata, jest najbardziej kreatywną formacją politycz- to ja wam wskazuję. ną, jeżeli chodzi o stosowanie sztuczek prawnych po Jeżeli mówimy o oszczędnościach, jeśli cały czas to, żeby dawać sobie większe szanse, pole do wyda- mówiliście o tanim państwie, to, przepraszam bar- wania pieniędzy, ale dla siebie, i żeby wizerunkowo dzo, szukajmy źródła oszczędności, nie zwiększajmy ubrać to w piękne słowa. A fakty niestety są brutalne, zatrudnienia w administracji, tylko te pieniążki, bo poziom długu wzrasta. Też mamy tego pełną świa- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 101

Poseł Andrzej Romanek Mówiąc wprost, liczę na to, że Platforma nie za- stosuje chirurgicznego politycznego cięcia i nie zała- domość. Dlaczego wzrasta? Ponieważ pieniądze po twi tego problemu na tej sali, ale skieruje projekt do prostu są źle wydawane. Ten kraj wbrew pozorom nie komisji i tam będziemy nad nim debatować. Wierzę, jest krajem biednym, biednym czynią go często poli- podkreślam: wierzę, że wypracujemy mądre, rozsąd- tycy poprzez swoje decyzje. ne rozwiązanie – nie w interesie partii politycznych, Konkludując, proszę państwa, jeżeli mamy dzielić ale w interesie emerytów i rencistów. I do tego wszyst- biedę równo, to dzielmy ją równo, a nie tak, że jedni kich nawołuję, proszę państwa o to. To jest dobry popadają w niedostatek, w ubóstwo, a inni żyją ponad projekt, popracujmy nad nim. Dziękuję uprzejmie. stan. Proszę państwa, popatrzcie, to też są ciekawe (Oklaski) dane statystyczne, jak wzrósł poziom zakupów towa- rów luksusowych w Polce w czasach kryzysu. Poziom (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek konsumpcji towarów luksusowych wzrósł w grani- Sejmu Eugeniusz Tomasz Grzeszczak) cach między 30% a 50%. Ktoś musi mieć na to pie- niądze. Jeszcze na jedną rzecz zwrócę uwagę, panie pośle Wicemarszałek z Platformy Obywatelskiej. Otóż jeśli mówimy o źró- Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: dłach pozyskiwania, to przecież pan doskonale wie, jak wygląda „polski” system podatkowy, bo przecież Dziękuję panu posłowi. on w 70% polski nie jest, ale zyski, podkreślam: zy- Informuję Wysoką Izbę, że Sejm ustalił, iż w dys- ski, nie mówimy o dochodach – już nie mówię o przy- kusji nad tym punktem porządku dziennego wysłu- chodach – wynoszą prawie 15 mld zł za tamten rok. cha 5-minutowych oświadczeń w imieniu klubów. I to chyba dotyczy tylko największych banków – 15 mld Otwieram dyskusję. czystego zysku. Jeżeli mamy dzielić się ubóstwem, to W imieniu klubu Platforma Obywatelska głos zabierze pan poseł Janusz Cichoń. dzielmy się też bogactwem, nie tylko ubóstwem, Bardzo proszę, panie pośle. dzielmy się też bogactwem. Nawołuję szukajcie państwo: racjonalnych, roz- sądnych źródeł finansowania. Te banki nie zubożeją, Poseł Janusz Cichoń: zapewniam pana. Kiedy był wam potrzebny podatek od kopalin, dotyczący miedzi, to chwili nie zastana- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie wialiście się nad tym, choć dotyczyło to jednego pol- Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko skiego przedsiębiorstwa, najważniejszego gracza na klubu Platforma Obywatelska wobec poselskiego pro- rynku europejskim, a jednego z najistotniejszych na jektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodo- rynku światowym. Nie baliście się podjąć tej decyzji, wym od osób fizycznych, druk sejmowy nr 847. nie mieliście żadnych… Ale w dużej części to było Ten projekt zakłada rozszerzenie katalogu zwol- polskie przedsiębiorstwo. A więc liczę na odwagę nień przedmiotowych w podatku dochodowym od Platformy Obywatelskiej i PSL-u. Powiem więcej – to osób fizycznych, od przychodów z emerytur i rent są też wasi wyborcy i oni będą obserwować, jakie wraz z należnymi dodatkami. Ta kwota zwolnienia podejmiecie w tej materii decyzje. byłaby limitowana i wyniosłaby maksymalnie 1 tys. Szczególnie zwracam się do PSL-u, bo to dotyczy zł miesięcznie. Wysokość tej kwoty zwolnionej byłaby emerytów i rencistów zamieszkałych też na wsi, tych zróżnicowana, zależna od wysokości przyznanego ludzi, których dochody są naprawdę bardzo niskie świadczenia emerytalnego lub rentowego. Przedsta- i którzy żyją tylko dzięki temu, że jest solidarność po- wiciel wnioskodawców przedstawiał te relacje. W przy- koleń, ale w rodzinie, i młodsi pomagają starszym, padku emerytur lub rent w wysokości przekraczają- żeby przeżyli. Proszę państwa, około 3 mln emerytów cej kwotę 2,5 tys. zł miesięcznie zwolnienie nie było- i rencistów, powiem jeszcze, żyje poniżej minimum by stosowane. Zamysł tak naprawdę sprowadza się socjalnego. To jest po prostu nie do pomyślenia. I jesz- w praktyce do podniesienia kwoty wolnej od opodat- cze od nich pobiera się podatki. To jest zgroza. kowania do 12 tys. zł w miejsce obecnie obowiązują- Ostatnia rzecz na koniec. W tym czasie pan mini- cej 3091 zł, co parokrotnie pan poseł przedstawiciel ster Nowak, znaczy pan minister finansów nie boi się wnioskodawców podkreślał, ale dotyczy to tylko wy- zadłużyć Funduszu Drogowego na 52 mld zł. Tutaj branej grupy podatników. nie ma obaw. Rozumiem potrzeby wydatków inwe- Warto też zwrócić uwagę, że to zwolnienie nie stycyjnych, jestem racjonalnie myślącym człowie- byłoby uzależnione od wysokości dochodów, bo pro- kiem, ale tu obaw nie ma. Nie zadrży mu ręka i nie jekt tak naprawdę nie uwzględnia innych dochodów zadrży mu serce, ażeby zaciągnąć tak gigantyczne uzyskiwanych także przez emerytów i rencistów. zobowiązania. A gdybym go zapytał: Co z kolejną Szacunki dokonane przez Ministerstwo Finansów perspektywą finansową 2014–2020? Z czego weźmie przy użyciu takiego modelu mikrosymulacyjnego, te pieniądze? O to już się nie martwi. podatkowo-świadczeniowego, wskazują, że wpływy 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 102 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Janusz Cichoń Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: w podatku dochodowym w roku 2013 przy zastosowaniu tego rozwiązania byłyby niższe o 10,4 mld zł, Dziękuję, panie pośle. o 6,3 mld zł byłyby niższe wpływy na ubezpieczenia Głos zabierze pani poseł Elżbieta Rafalska, Prawo zdrowotne. Łączny ubytek dochodów sektora finan- i Sprawiedliwość. sów publicznych wyniósłby wobec tego 16,7 mld. Proszę bardzo. Twórcy ustawy zakładają, że ten ubytek sektora fi- nansów publicznych zostanie zrekompensowany przez wzrost wpływów budżetowych z tytułu podatku od Poseł Elżbieta Rafalska: towarów i usług, co będzie następstwem wyższych dochodów będących w dyspozycji gospodarstw domo- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu wych, a wobec tego także wyższej konsumpcji gospo- Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość mam za- darstw domowych, emeryckich i rencistów. szczyt przedstawić stanowisko klubu wobec posel- Mogę też powiedzieć, że wyniki symulacji przy- skiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku gotowane przez ten sam model, opierający się na dochodowym od osób fizycznych, druk nr 847. danych GUS, na badaniach budżetów gospodarstw Projekt tej nowelizacji przewiduje wprowadzenie domowych, wskazują, że dochody z tytułu podatku zwolnienia w odniesieniu do emerytur lub rent wraz VAT wzrosłyby w związku z wprowadzeniem tej re- z należnymi dodatkami, a projektodawca proponuje gulacji o ok. 1,9 mld. Wobec tego efekt netto zapro- zróżnicowanie zwolnienia w zależności od wysokości ponowanych zmian dla sektora finansów publicz- świadczenia, co jest szczegółowo zawarte w art. 1 nych to jest 14,8 mld. Tyle stracilibyśmy po stronie i zmianach odnoszących się do art. 21 ust. 1 i art. 22 dochodów, w tym obniżenie z tytułu podatku docho- ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. dowego od osób fizycznych wynosiłoby 9,2 mld. Gdy- W uzasadnieniu wnioskodawcy odwołują się do zasa- byśmy przyjęli, że jednostki samorządu terytorial- dy sprawiedliwości społecznej, która wymaga, by nego mają w tej chwili w łącznej formule 49,27%, opodatkowaniu podlegał wyłącznie dochód do wyso- tak ma być w roku 2013, to obniżenie dochodów bu- kości przekraczającej minimum konieczne dla zaspo- dżetu państwa wyniosłoby wobec tego 4,7 mld zł, kojenia podstawowych potrzeb. Zgodnie z obecnym stanem prawnym emerytury a jednostek samorządu terytorialnego – 4,5 mld. To i renty opodatkowane są podatkiem dochodowym od naprawdę duże kwoty. osób fizycznych na zasadach ogólnych. Kwota wolna Jednocześnie należy zauważyć, że zróżnicowanie od podatku, mówił o tym poseł wnioskodawca, wy- wysokości kwoty korzystającej ze zwolnienia od podat- nosi 3091 zł rocznie, opodatkowana jest stopą 18% ku na przykład od 1 tys. do 500 zł prowadziłoby do nadwyżki ponad tę kwotę wolną od podatku. takiej sytuacji, w której dochód do dyspozycji, tj. eme- Ponieważ wnioskodawcy szczegółowo przedstawi- rytura, renta pomniejszona o składkę na ubezpiecze- li i uzasadnili swoją propozycję, przedstawili różnicę nie zdrowotne i zaliczkę na podatek dochodowy, byłby między dotychczasowym a przewidywanym stanem niższy w przypadku świadczenia w wysokości 2501 zł prawnym oraz skutki gospodarcze i finansowe, a punk- niż w przypadku świadczenia na przykład w wysoko- tem wyjścia do tej propozycji była sytuacja emerytów, ści 2500 zł. Godziłoby to również w konstytucyjną co skłania nas do podjęcia dyskusji o tym, jaka jest zasadę sprawiedliwości społecznej. sytuacja polskich emerytów i rencistów, pozwolę so- Odnoszę wrażenie, że posłowie wnioskodawcy bie powiedzieć kilka zdań na ten temat. jakby nie do końca rozumieją naturę i istotę sprawie- Otóż analiza wysokości oraz struktury wypłaca- dliwości społecznej i pewnego konfliktu, jaki istnieje nych emerytur i rent nie może nas, Wysoka Izbo, pomiędzy tą sprawiedliwością a efektywnością, i że nastrajać optymistycznie. Średnioroczne minimum za tę sprawiedliwość tak naprawdę ktoś musi zapła- socjalne dla jednoosobowego gospodarstwa emeryc- cić i że źródłem finansowania są jednak podatki. kiego Instytut Pracy i Spraw Społecznych oszacował (Dzwonek) Co do jednego mogę się tutaj zgodzić: po- w 2011 r. na 994 zł dla gospodarstwa jednoosobowe- datki generalnie rodzą nieefektywność i chcieliby- go. Ok. 305 tys. emerytów, którzy otrzymywali świad- śmy, żeby były one jak najniższe. Mogę też powie- czenia niższe niż 800 zł, a także znaczna część dzieć, że chcielibyśmy, aby kwota wolna była wyższa, z półmilionowej grupy emerytów o dochodach między ale z pewnością w dzisiejszych realiach budżetowych, 800 a 1000 zł osiągała dochody niższe od minimum biorąc pod uwagę chociażby skutki dotyczące tak nie- socjalnego. Ubóstwo osób starszych ma szczególny wielkiej, jak pan poseł mówił, grupy, nie wydaje się charakter. Jest dość płytkie i nie ma też, co jest waż- to na tym etapie możliwe, w związku z tym klub Plat- ne, perspektywy poprawy dochodów bieżących. Go- forma Obywatelska negatywnie ocenia poselski pro- spodarstwa osób starszych mają niekorzystną struk- jekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodo- turę wydatków wynikającą z małej liczby osób wym od osób fizycznych i składam w jego imieniu w gospodarstwach oraz wysokiego udziału wydatków wniosek o odrzucenie tego projektu w pierwszym stałych. Musimy pamiętać, że emeryci ponoszą wciąż czytaniu. Dziękuję bardzo. rosnące wydatki na utrzymanie mieszkania i spore 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 103

Poseł Elżbieta Rafalska Poseł Elżbieta Rafalska: wydatki na ochronę zdrowia. Wydatki na utrzymanie Już kończę. mieszkania i nośniki energii stanowią w strukturze Proponujemy, żeby nad tym tematem poważnie wydatków ok. 30%, a wydatki na zdrowie – ponad się zastanowić, a projekt ustawy skierować do dal- 10%, podczas gdy wartości średnie dla wszystkich szych prac w komisji. (Oklaski) gospodarstw wynoszą w przypadku mieszkania 12%, a w przypadku zdrowia – 5,3%. Mówię o normalnych gospodarstwach. Mamy tu 30% oraz 10% z tendencją Wicemarszałek wzrostową. Sytuacja materialna osób starszych jest Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: w sposób zaskakujący uznawana za zadowalającą. Twierdzi się, że problemem emerytów jest raczej wy- Dziękuję, pani poseł. kluczenie społeczne, samotność, brak aktywności. Głos zabierze pan poseł Łukasz Krupa. W Polsce istnieje też powszechne oczekiwanie, akcep- Bardzo proszę, panie pośle. tacja niewysokiego poziomu życia na emeryturze. Wiele badań opinii społecznej właśnie to potwierdza. Z tą sytuacją Prawo i Sprawiedliwość się nie zgadza, Poseł Łukasz Krupa: nie akceptuje tej sytuacji, stąd nasze wcześniejsze działania. Przypomnę może, że za rządów Prawa Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu i Sprawiedliwości wprowadziliśmy jednorazowe do- Poselskiego Ruch Palikota mam zaszczyt przedsta- datki dla najniżej uposażonych emerytów, przywró- wić stanowisko klubu w sprawie projektu ustawy ciliśmy coroczną waloryzację rent i emerytur – wcze- o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób śniejsza waloryzacja inflacyjna była co 3 lata – i 20- fizycznych. -procentowy udział we wzroście wynagrodzenia. Projekt zakłada wprowadzenie regulacji, która Szukamy też własnych rozwiązań i zaproponujemy ma na celu zwolnienie z opodatkowania podatkiem je Wysokiej Izbie. dochodowym emerytur i rent do wysokości szaco- Ale co się działo w ostatnich 5 latach? Otóż po- wanego minimum kosztów utrzymania. Te koszty, dwoiła się w Polsce liczba emerytów zagrożonych według Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych, jak czy- biedą, wynika to z najnowszych danych Europejskie- tamy w uzasadnieniu, wynoszą dla gospodarstwa go Urzędu Statystycznego. W trudnej sytuacji finan- jednoosobowego ok. 994 zł. Czyli można przyjąć rze- sowej jest 14% polskich emerytów, to dane Eurostatu. czywiście, że ten tysiąc złotych, który jest taką kwo- To znaczy, że na życie mają mniej niż 733 zł miesięcz- tą bazową do wprowadzenia tej regulacji, rzeczywi- nie. (Dzwonek) Jeszcze 5 lat temu kłopoty ze związa- ście stanowi to minimum egzystencjalne, które niem końca z końcem miało o połowę mniej Polaków wystarcza, aby zaspokoić podstawowe potrzeby eme- w wieku ponad 65 lat niż teraz. W Czechach i na ryta i rencisty. Węgrzech zagrożonych biedą jest statystycznie mniej Trochę późno ten projekt ustawy procedujemy. niż 7%. Wszystko to, proszę państwa, pokazuje, że Wczoraj uchwaliliśmy budżet, został przegłosowany nie jest tak, jak z reguły się mówi, uśredniając przez koalicję i już dzisiaj, po wypowiedzi przedsta- wszystkie dane, że sytuacja emerytów w Polsce nie wiciela Platformy Obywatelskiej, wiem, co się naj- jest najgorsza. Widzimy, że sytuacja młodych rodzin prawdopodobniej z tym projektem stanie. Natomiast i rodzin wielodzietnych jest równie trudna, ale sytu- chcę powiedzieć, że rzeczywiście projekt jest przy- acja tych, którzy pobierają najniższe emerytury, jest najmniej na tyle ciekawy, żeby skierować go do komi- dramatycznie zła. sji i rekomendował to będę w imieniu klubu, ponie- Reasumując, problem niskich emerytur jest po- waż problem emerytów, jeżeli chodzi o ich środki do ważnym problemem społecznym w ocenie Prawa i Spra- życia, rzeczywiście jest w Polsce spory. I to wcale nie wiedliwości. Uważamy jednak, że skokowe regulowa- jest tak, że tych pieniędzy nie ma i że nie można by nie tych kwestii podatkowych jest mechanizmem, było zrobić jakichś stosownych zmian w budżecie tak, który czasami może przynieść skutek odwrotny. aby ten projekt mógł przejść. Przygotowujemy własne rozwiązanie w tej kwestii, Chcę zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Jest kwestia które polega na tym, że ci, których dotyczyłaby ulga sporna od strony wydatkowej, bo zarówno wniosko- i którzy nie przekroczyliby 86% minimalnego wyna- dawca, jak i przedstawiciele Narodowego Banku Pol- grodzenia za pracę w roku podatkowych, nie prze- skiego w załączniku do uzasadnienia podają inne kroczyliby też 12-krotności minimalnego wynagro- kwoty, ale też inne kwoty padały dzisiaj tutaj, jeżeli dzenia, byliby zwolnieni... chodzi o skutki finansowe. Więc tak naprawdę chyba nie wiemy dokładnie, ile to będzie miliardów. Nato- miast ilekolwiek by to było, nie do końca trzeba ostro Wicemarszałek to krytykować, ponieważ – tutaj część z tych argu- Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: mentów padała – emeryci to nie jest grupa społeczna, która wyjeżdża na zagraniczne wycieczki czy oszczę- Pani poseł, proszę konkludować. dza pieniądze w skarpecie. I te pieniądze, które zo- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 104 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Łukasz Krupa Poseł Genowefa Tokarska: staną u nich w postaci wyższych dochodów, po prostu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu będą wydane na konsumpcję, co wróci w postaci in- Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego nych podatków. Jest to o tyle ważna informacja, jeśli mam zaszczyt przedstawić stanowisko do poselskie- chodzi o obawy samorządowców, że oni właśnie ze go projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku do- względu na opinię o tym projekcie obawiają się, że chodowym od osób fizycznych (druk nr 847). spadną ich wpływy, ponieważ zmniejszające się wpły- Celem tego projektu ustawy jest zwolnienie z opo- wy z PIT spowodują, że ich udział procentowy rów- datkowania podatkiem dochodowym emerytur i rent nież będzie mniejszy. Natomiast emeryci i renciści do wysokości szacowanych minimalnych kosztów żyją w danym regionie, jak wszyscy obywatele, i oczy- utrzymania. Według szacunku Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w grudniu 2011 r. wysokość tego mini- wiście w tym regionie wydadzą pieniądze, nakręcając mum socjalnego dla gospodarstwa emeryckiego wy- tam popyt wewnętrzny, więc te świadczenia w posta- nosiła: 994 zł miesięcznie dla gospodarstwa jedno- ci innych podatków również wrócą do samorządów. osobowego, a 1639 zł – dla gospodarstwa dwuosobo- Poza tym, tak jak mówię, troszeczkę późno to wego. Natomiast średnia kwota minimum socjalnego procedujemy, ale pieniędzy rzeczywiście można w 2011 r. dla osoby samotnie gospodarującej wynosi- szukać gdzie indziej. Zgadzam się z argumentami ła 983 zł. W związku z powyższym autorzy projektu posła wnioskodawcy. Jako Ruch Palikota zapropo- słusznie zakładają, że kwota minimum socjalnego nowaliśmy kilka miesięcy temu chociażby pakiet: dla emerytów i rencistów wynosi ok. 1000 zł mie- 50 mld, który zakładał kilka projektów ustaw ma- sięcznie i tę właśnie kwotę proponują przyjąć jako jących na celu szukanie pieniędzy w największych próg, poniżej którego nie będzie pobierany podatek koncernach. dochodowy. Zaproponowaliśmy m.in. podatek antytransfero- Zwolnienie z podatku pierwszego tysiąca złotych wy dla wielkich sieci handlowych i koncernów far- miesięcznie emerytury lub renty oznacza, że opodat- maceutycznych czy telekomunikacyjnych, podatek kowaniu na zasadach ogólnych podlegać będzie nad- transakcyjny dla wielkich grup kapitałowych czy po- wyżka ponad tę kwotę aż do następnego progu, to datek wyjścia, który miał ograniczać możliwości fir- jest 2000 zł miesięcznie. Zwolnienia z podatku nie mom, które korzystały przez kilka lat ze zwolnień, będą stosowane, jeżeli wysokość świadczeń wynosi więcej niż 2,5 tys. zł, a wysokość ulgi będzie stopnio- a później przeniosły swoją działalność gdzieś indziej, wo obniżana, wygaszana w przedziale od 2 tys. zł do nie rekompensując tego w żaden sposób, osiągając 2,5 tys. zł miesięcznie. przez kilka lat korzyści. Tak więc jeśli wprowadzili- W swoim wystąpieniu pragnę potwierdzić słusz- byśmy inne rozwiązania – rzeczywiście są to często ność założonych przez autorów projektu celów, któ- pomysły opozycji, chociażby nasze – to wówczas rymi kierują się w tym opracowaniu, bowiem zasady w budżecie można by było wygospodarować kwotę sprawiedliwości społecznej wymagają różnicowania 5, 10 czy 15 mld zł, o których tutaj rozmawiamy, po to, daniny względem państwa w zależności od wysokości aby rzeczywiście tej jednej z najbardziej potrzebują- dochodów, niezależnie od źródła ich pochodzenia. cych, a przy tym jednej z najbiedniejszych grup spo- Dotyczy to zresztą nie tylko emerytów i rencistów, łecznych w Polsce – bo to chyba nie ulega wątpliwości ale również wszystkich innych podatników, a przede – te świadczenia chociaż minimalnie zwiększyć. wszystkim pozostających w rodzinach, a więc tych, Dlatego też uważam, że powinniśmy ten projekt którzy mają na utrzymaniu, wychowują i kształcą skierować do komisji – jak powiedziałem, taka jest młode pokolenie Polaków. rekomendacja naszego klubu – po to, aby zarówno Zgadzam się również z twierdzeniem, że przyję- porozmawiać o kwestiach technicznych, sprecyzo- ta w naszym kraju kwota wolna od podatku jedna- wać dokładnie wszystkie mechanizmy, jakie miały- kowa dla wszystkich podatników, niezależnie od ich sytuacji dochodowej, nie jest miernikiem zadowala- by w tym projekcie się ostatecznie znaleźć, jak jącym dla osób o niskich dochodach. W swoim uza- i ewentualnie znaleźć inne źródła finansowania tego sadnieniu autorzy projektu wskazują dla porówna- projektu, tak aby mógł on wejść w życie. Dziękuję nia, jak kształtują się kwoty wolne od podatku bardzo. w innych krajach. Nie będę przytaczać tych warto- ści, dziś sprawozdawca mówił o tym bardzo dokład- nie. Oczywistym też jest, że w tychże krajach rów- Wicemarszałek nież znacznie wyższe są stopy opodatkowania od Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: wysokich dochodów, i również daruję sobie przyta- czanie tych wielkości. Dziękuję panu posłowi. Wszystkie powyższe założenia są bardzo dobrą Głos zabierze pani poseł Genowefa Tokarska, Pol- motywacją i mogą być z pewnością planami, ale na skie Stronnictwo Ludowe. przyszłość. Niestety są one nierealne i byłyby działa- Bardzo proszę, pani poseł. niem nieodpowiedzialnym przy wprowadzeniu, jak 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 105

Poseł Genowefa Tokarska szczyt przedstawić stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku docho- zakładają projektodawcy, od 1 stycznia 2013 r. Cza- dowym od osób fizycznych, druk nr 847. sem mam takie wrażenie, że zdajemy się zapominać, Projekt ustawy przewiduje wprowadzenie zmian że funkcjonujemy w okresie kryzysu gospodarczego, w art. 21 obowiązującej ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. że spowolnienie gospodarki w naszym kraju stało się o podatku dochodowym od osób fizycznych, polegają- faktem, że jesteśmy zobligowani w ramach odpowie- cych na zwolnieniu z obowiązku podatkowego emery- dzialności za Polskę do wyjątkowej dyscypliny finan- tury lub renty do łącznej wysokości 1000 zł miesięcz- sów publicznych i z wyjątkową starannością musimy nie i podniesieniu wysokości kwot wolnych od podatku analizować sytuację budżetu państwa. Projektodaw- dla świadczeń o wysokości w przedziałach 2001–2500 zł cy wprawdzie starają się wskazać na skutki finanso- dochodów miesięcznie. Wprowadzenie tych zmian powe wywołane wprowadzeniem tego projektu, ale zwoliłoby na realne podwyższenie dochodów rencistów wyliczenia te są niestety zaniżone. Chcę tu powie- i emerytów, których świadczenia znajdują się na po- dzieć, że z tych wyliczeń, biorąc pod uwagę jaka jest ziomie poniżej minimum socjalnego. liczba emerytów i rencistów (Dzwonek), wpływy do Uzasadnienie względami społecznymi zamierzeń budżetu… projektodawców ustawy nie budzi zastrzeżeń i zasłu- Panie marszałku, już kończę. guje na poparcie, trudno bowiem uznać za normalną, sprawiedliwą i pożądaną sytuację, w której podatki pobierane przez państwo od osób otrzymujących naj- Wicemarszałek niższe świadczenia emerytalne lub rentowe są czyn- Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: nikiem pogarszającym i tak drastycznie trudną sy- tuację materialną tej niestety licznej grupy społecz- Bardzo proszę. nej składającej się w dodatku z osób w podeszłym wieku i o złym stanie zdrowia. Nie można także przede wszystkim pominąć fak- Poseł Genowefa Tokarska: tu niezwykle wysokiego rozwarstwienia dochodów w polskim społeczeństwie. Polska należy pod tym …zmniejszyłyby się o kwotę ok. 9 mld zł. względem do czołówki krajów europejskich, a prze- Rezygnując w obecnej sytuacji z wprowadzenia paść między biednymi a bogatymi systematycznie w życie projektu niniejszej ustawy, pamiętajmy, że wzrasta. Polska to nie tylko dynamicznie rozwijający obecnie funkcjonująca ustawa zawiera szereg zwol- się kraj europejski, to nie tylko kraj, gdzie ma miejsce nień przedmiotowych motywowanych względami so- stały wzrost inwestycji, szczególnie w okresie ostat- cjalnymi. Są tu właśnie renty inwalidów wojennych, nich lat stopniowa poprawa infrastruktury cywiliza- wojskowych, osób represjonowanych, sierot, tych dzie- cyjnej oraz rozwój nowoczesnej technologii, ale Pol- ci, które są uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego, ska to także kraj, gdzie obok stref dynamicznego a także inne. Z toku konsultacji społecznych wiemy, rozwoju znajdują się regiony wysokiego bezrobocia że przedmiotowego projektu nie poparły jednostki sa- i dziedzicznej biedy. Polskie miasta to nie tylko no- morządu terytorialnego, co jest oczywiste, bo zmniej- woczesne budownictwo i osiedla chronionych apar- szenie wpływów z tytułu odpisów podatku dochodo- tamentów, ale sąsiadujące z nimi zaniedbane dziel- wego na ich rzecz wynosiłoby ok. 4,5 mld zł. nice, zrujnowane czynszowe kamienice, szare bloko- Kończąc, pragnę jeszcze raz podkreślić, że w imię wiska. To także jest współczesna Polska i to jest odpowiedzialności za Polskę wprowadzenie tego pro- problem, którego nie można w dobrze pojętym inte- jektu w obecnej sytuacji gospodarczo-finansowej jest resie narodowym nie zauważać, pomijać milczeniem. po prostu niemożliwe. Dziękuję. (Oklaski) Ten problem, chcemy czy też nie, sam da znać o sobie, jeżeli go nie rozwiążemy, w sposób dotkliwy. I tutaj warto pamiętać o tym starym, ale sprawdzonym po- Wicemarszałek wiedzeniu, że problemy pozostawione samym sobie Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: zmieniają się tylko na gorsze. Akceptując proponowany kierunek zmian jako Dziękuję, pani poseł. początek trafnej drogi, nie można jednak tracić Głos zabierze pan poseł Zbigniew Matuszczak, z oczu sytuacji budżetu państwa i stanu finansów Sojusz Lewicy Demokratycznej. publicznych. Rozważny ustawodawca powinien nie Bardzo proszę. tylko wskazać korzyści płynące z projektu dla okre- ślonej grupy społecznej, ale także mądrze oszacować wielkość spadku dochodów budżetowych i wskazać Poseł Zbigniew Matuszczak: sposób ich wyrównania. Na obecnym etapie istnieją znaczne rozpiętości pomiędzy szacunkami projekto- Dziękuję bardzo. dawców ustawy a wyliczeniami Narodowego Banku Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Polskiego, a także rysuje się realne zagrożenie spad- Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej mam za- ku dochodów samorządów terytorialnych, których 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 106 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Zbigniew Matuszczak jącej opodatkowaniu, byłoby to 12 000. W innych przypadkach byłaby to kwota od 12 000 do 15 091 zł budżety są w obecnej sytuacji poważnie niedoszaco- w skali rocznej. wane w stosunku do realnych potrzeb i obowiązków. Powyższa regulacja objęłaby ok. 80% emerytów Wszystkie te zagadnienia wymagają rozważnego i rencistów, w tym 1,4 mln rolników ubezpieczonych zbadania i rozpatrzenia w toku dalszych prac legi- w KRUS. slacyjnych. Proponowane zmiany zwiększyłyby dochód po- Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej bę- chodzący ze świadczeń emerytalno-rentowych dla dzie głosował za skierowaniem projektu, tak jak świadczeniobiorców w skali miesiąca, jedni zakłada- stwierdziłem, do dalszych prac legislacyjnych we wła- ją, że o 56 zł, Solidarna Polska zakłada, że o 134 zł ściwych komisjach. Dziękuję bardzo. (Oklaski) miesięcznie, co przy obecnie najniższych świadcze- niach dawałoby swoistą tzw. trzynastkę, którą obecnie otrzymują jedynie pracownicy administracji pań- Wicemarszałek stwowej czy samorządowej. Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: Konieczność takich zmian ustawowych wynika z faktu, iż prawie 20% emerytów i rencistów pobiera Dziękuję panu posłowi. świadczenia równe 1000 zł lub niższe miesięcznie, Głos zabierze pan poseł Kazimierz Ziobro z Soli- żyjąc na granicy nędzy. Zgodnie z danymi Instytutu darnej Polski. Pracy i Spraw Socjalnych z grudnia 2011 r. minimum Bardzo proszę. socjalne dla gospodarstwa emeryckiego wynosi 994,20 zł. Powodem do wstydu winien być fakt od- chodzenia z niczym od okienek aptecznych ludzi ze Poseł Kazimierz Ziobro: łzami w oczach, spracowanych, schorowanych, bo nie stać ich na zakup niezbędnych leków. W tzw. zjedno- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przypadł mi czonej Europie, w państwach wysoko rozwiniętych w udziale zaszczyt przedstawienia stanowiska Soli- problemem dla emerytów i rencistów jest to, jaki wy- darnej Polski dotyczącego projektu ustawy o zmianie brać kurort do odpoczynku, w jakim kraju, zaś u nas ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, emeryci często zastanawiają się, czy jeżeli kupią na druk nr 847. przykład zimowe buty, stać ich będzie na zakup przy- Projekt wprowdza poprawki do ustawy z dnia słowiowej bułki i kefiru. 26 lipca 1991 r. z późniejszymi zmianami. Wychodząc Pani posłanka z PSL dzisiaj troszczyła się bardzo naprzeciw oczekiwaniom pomocy państwa dla pokaź- mocno o to, iż budżet państwa jest napięty, w związ- nej liczby Polaków żyjących na granicy ubóstwa, i to ku z czym to nie na tę porę. Dziwi mnie, że kiedy tych naszych obywateli, którzy zwykle ciężką, a za- wczoraj uchwalaliśmy budżet, był hurraoptymizm, razem nisko płatną, długoletnią pracą przyczyniali niektórzy nie zauważali głodnych dzieci w Polsce, tak się do pomnażania produktu narodowego i wszelkich jak pani poseł Skowrońska, i że minął jeden dzień, dóbr użyteczności publicznej, posłowie Klubu Parla- kilka godzin minęło i dzisiaj jakieś inne spojrzenie mentarnego Solidarna Polska wnoszą projekt zmian na gospodarkę się pojawiło, w sytuacji kiedy Solidar- do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na Polska apeluje, aby zauważyć ludzi najbardziej polegający na zwiększeniu kwot wolnych od podatku, biednych, pokrzywdzonych, ludzi, którzy zasłużyli na czyli niepodlegających opodatkowaniu, dla emerytów to, żeby ich dowartościować i obdarzyć szacunkiem. i rencistów według następujących zasad: Nie podle- Trudno skazywać emerytów (Dzwonek) na to, aby gałyby opodatkowaniu dochody miesięczne pocho- chodzili do pomocy społecznej czy do innych organi- dzące z emerytur czy rent do wysokości 1000 zł na- zacji charytatywnych. Emeryci mają swoją godność liczanych wraz z należnymi dodatkami. Zakłada się i wymagają należnego im szacunku. również gradacyjne podniesienie kwot niepodlegają- Dlatego, zdając sobie sprawę, że jest to decyzja cych opodatkowaniu otrzymywanych z emerytur trudna, ale niestety konieczna, apelujemy, Solidarna i rent nieprzekraczających wraz z dodatkami kwoty Polska apeluje do posłów, aby ten projekt był podda- 2500 zł. Przy świadczeniach w przedziale od 2000 do ny dalszemu procedowaniu. Dziękuję. (Oklaski) 2100 kwota wolna od podatku wynosiłaby 900 zł, przy świadczeniach w przedziale 2100–2200 – 800 zł, Wicemarszałek przy świadczeniach w przedziale 2200–2300 – 700 zł, Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: w przedziale górnym w sensie zwolnienia podatkowego 2400–2500 – 500 zł. Dziękuję panu posłowi. Obecnie kwota wolna od podatku wynosi tylko Wyczerpaliśmy oświadczenia klubowe. 3091 zł i dotyczy wszystkich obywateli, niezależnie Lista posłów zapisanych do głosu – 14 posłów za- od tego, jakie uzyskują dochody. Po przyjęciu zmian pisało się. do ustawy proponowanych przez posłów klubu Soli- Czy ktoś z pań lub panów posłów chciałby się jesz- darnej Polski kwota ta musiałaby wzrosnąć. W przy- cze dopisać? padku zwolnień do 1000 zł, czyli kwoty niepodlega- Jest to właściwy moment. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 107

Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak Poseł Andrzej Szlachta:

Nie widzę. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zamykam listę. Propozycja zwolnienia od podatku dochodowego rent Czas na zadanie pytań – 1,5 minuty. i emerytur poniżej 1000 zł jest szlachetna z punktu Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Adam widzenia elementarnej zasady solidarności społecz- Abramowicz, Prawo i Sprawiedliwość. nej. Dla osoby utrzymującej się jedynie z niskiej ren- Proszę bardzo. ty czy emerytury zwolnienie podatkowe pozwoliłoby choć w części poprawić jej trudną sytuację material- ną. Przy rencie czy emeryturze wynoszącej 1000 zł Poseł Adam Abramowicz: brutto efekt zwolnienia od podatku dochodowego od tej kwoty wyniósłby 134 zł miesięcznie. Oczywiście Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Opodatkowanie to zwolnienie rodzi określone skutki dla budżetu podatkiem dochodowym kwoty potrzebnej człowieko- państwa, a w konsekwencji dla budżetów samorzą- wi do zaspokojenia najbardziej podstawowych po- dowych, ale to przecież państwo odpowiada za sytu- trzeb jest niemoralne. W związku z tym ten projekt ację materialną i poziom życia obywateli. idzie w dobrym kierunku. Jest tylko jedno pytanie, Do wnioskodawców mam pytanie: Czy wniosko- ponieważ oprócz emerytów jest cała masa innych dawcy rozważyli wariant zwolnień dla osób, dla któ- obywateli, którzy także mają opodatkowane kwoty, rych dochód w rodzinie nie przekroczyłby kwoty które są potrzebne im do życia. W porównaniu z tym, 1000 zł? Bo jeżeli jeden ze współmałżonków ma do- jak to jest rozwiązane w innych krajach, ta nasza chody znacznie wyższe, na przykład 3–4 tys., to sy- kwota wolna od podatku, ok. 3 tys., jest po prostu tuacja materialna emeryta czy rencisty o dochodach kompromitująca. Mówienie o trudnościach budżeto- w wysokości 1000 zł jest inna aniżeli w przypadku, wych w tej chwili także jest dziwne, w sytuacji kiedy gdy tylko jeden emeryt czy rencista utrzymuje rodzi- państwo wypłaca członkom zarządów spółek, których nę. (Dzwonek) Skarb Państwa jest właścicielem, kwoty rzędu ponad Pytanie do pana ministra: Czy pan minister może 100 tys. zł miesięcznie. A więc te pieniądze, proszę podać, ile jest w Polsce emerytów i rencistów o do- państwa, są, żeby pozwolić ludziom normalnie żyć, chodach poniżej 1000 zł, których renta czy emerytu- tylko trzeba zmienić strukturę wydatków. ra jest jedynym źródłem dochodu w rodzinie? Jakie W związku z tym, że emeryci potrzebują takiej byłyby skutki omawianej regulacji dla tej grupy po- ustawy, ale także pracownicy i ich rodziny, mam py- datników? Dziękuję. (Oklaski) tanie do wnioskodawców, dlaczego nie skoncentro- wali się na rozszerzeniu zakresu tej ustawy na wszystkich Polaków. Myślę, że to jest ten (Dzwonek) Wicemarszałek kierunek prac i on jest bardzo pilny. U nas dodatkowo Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: jeszcze jest tak, że zwolniony jest pracownik, a nie jego cała rodzina. A więc jeżeli ktoś ma te 3 tys.… Dziękuję. Czas minął. Pytanie zada pan poseł Piotr Pyzik. Bardzo proszę, panie pośle. Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: Poseł Piotr Pyzik: Proszę formułować pytanie, czas minął. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Jest rzeczą nie- Poseł Adam Abramowicz: właściwą, aby państwo pobierało podatki od osób otrzymujących świadczenia rzędu 800–900 zł, bo …a utrzymuje jeszcze 5 osób, to w ogóle kwota zwol- wpycha takie osoby w biedę, niedostatek. Tak czyta- niona jest symboliczna. Dziękuję bardzo. (Oklaski) my w uzasadnieniu tego projektu. Pójdę dalej. To nie jest wpychanie obywateli, naszych współobywateli w biedę i niedostatek, ale proste wykluczenie społeczne, Wicemarszałek wpychanie ludzi w strefę wykluczenia społecznego. Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: Moje pytanie jest następujące: Czy rząd, a jeżeli tak, to kiedy, opracuje całościowy pakiet ochrony ro- Dziękuję. dziny, zwłaszcza rodzin wielodzietnych walczących Pytanie zada pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo z ubóstwem, a także tych osób, które walczą z ubó- i Sprawiedliwość. stwem i wykluczeniem społecznym, w aspekcie cho- Proszę bardzo. ciażby zwolnienia z podatków albo ustalenia takiej Czas na zadanie pytań – 1,5 minuty, przypomi- strefy podatkowej, która przynajmniej w minimal- nam. nym stopniu tych ludzi ochroni? 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 108 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Piotr Pyzik kości 100 zł miesięcznie itd. To jest jedna sprawa. Chciałbym, żebyśmy tego nie zgubili. Następna sprawa to kwestia, o której mówił pan I druga sprawa. W pracach komisji można to prze- poseł Krupa. Chodzi o taką rzecz, że właściwie kosz- pracować, ale zastanawiam się, czy wnioskodawcy tem stałym emeryta i rencisty są pieniądze wydawanie będą uważali za słuszne odejścia od takich sko- ne na leki, nazwijmy to, na służbę zdrowia. Też py- kowych obniżek świadczeń i progów, dlatego że tanie do rządu: Jakie można tutaj zastosować rozwią- w takim przypadku, gdybyśmy porównali np. docho- zania, które pomogą tym ludziom? To nie może być dy wynoszące 2100 zł i 2105 zł, okazałoby się, że ten rozwiązanie polegające na tym, że człowiek idzie do większy dochód brutto spowoduje po tym skokowym apteki i albo dostaje tzw. lek tańszy, tańszy lek za- obliczeniu świadczenie netto mniejsze o 14 zł. (Dzwo- stępczy, albo po prostu nie bierze tego leku, bo go na nek) Jeszcze gorsza różnica jest np. przy przejściu to nie stać. progu 2500 zł, kiedy w przypadku kwot 2505 zł I jeszcze jedna kwestia. Raport NIK mówi wy- i 2500 zł… raźnie: 85% sierot w Polsce to są tzw. sieroty spo- łeczne, czyli są to dzieci, które posiadają obydwoje rodziców, a z różnych wzglądów losowych czy po Wicemarszałek prostu patologicznych ci rodzice nie mogą spełniać Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: swoich funkcji. W związku z tym również pytam: Czy w tym sa- Panie pośle, czas minął. Proszę o konkluzję. mym pakiecie ochrony rodziny jest również miejsce na to, żeby zamiast (Dzwonek) wysokich świadczeń dla różnych ośrodków wychowawczych czy wręcz na- Poseł Henryk Kowalczyk: wet rodzin zastępczych… Oczywiście one są potrzebne, nie neguję ich istnienia. Czy jednak są prowadzo- …jest to brutto 5 zł więcej… ne w państwa ministerstwie prace, które są ukierun- Już kończę, panie marszałku. kowane na rodzinę, na takie świadczenia dla rodzin, …a netto daje to jednak skutek odwrotny, czyli które będą pomagały tym rodzinom, tym biednym wyższe o 86 zł świadczenie netto miałby ten, kto rodzinom albo bardzo wielodzietnym, utrzymać jed- miałby mniejsze świadczenie brutto. A więc prośba ność rodziny, podstawowej komórki społecznej pań- o zastanowienie się nad zmianą dotyczącą przejścia stwa polskiego? Dziękuję. (Oklaski) liniowego, a nie skokowego. Dziękuję. (Oklaski)

Wicemarszałek Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

I na tym pytaniu kończymy, panie pośle. Dzięku- Dziękuję, panie pośle. ję bardzo. Głos zabierze w celu zadania pytań pani poseł Pan poseł Henryk Kowalczyk, Prawo i Sprawie- Elżbieta Rafalska, Prawo i Sprawiedliwość. dliwość. Proszę bardzo. Proszę bardzo. Poseł Elżbieta Rafalska: Poseł Henryk Kowalczyk: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Swoje pytanie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do kieruję do przedstawiciela wnioskodawców pana po- wnioskodawców, oczywiście w pełni znając zasadność sła Romanka z prośbą, aby udzielił odpowiedzi, panie zastosowania ulgi podatkowej dla uzyskujących przy- pośle, na wątpliwości, które zostały zawarte w opinii chody minimalne. To jest oczywiste. Wszyscy emery- NBP. Otóż są to wątpliwości dotyczące przedstawio- ci się dziwią, że mają tak małą emeryturę i jeszcze nych szacunków ﬁnansowych. Chodzi o ubytek do- od tego muszą płacić podatek, więc to jest zrozumia- chodów z PIT w budżecie państwa w kwocie około łe. Natomiast mam pytanie takie techniczne. Nie za 5 mld zł, a także znaczący ubytek dochodów przezna- bardzo w tym zapisie ustawy widzę jasne rozgrani- czanych na Narodowy Fundusz Zdrowia z tytułu czenie, co w przypadku świadczeń, które są w prze- ubezpieczenia zdrowotnego – 7 mld zł. Jak podaje dziale od 1000 zł do 2000 zł, kiedy ktoś pobiera w swojej opinii NBP, zgodnie z art. 81 ust. 8 pkt 2 świadczenie w wysokości np. 1400 zł. Nie wynika ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej ﬁnansowa- z tego, że będzie odejmowane 1000 zł od tej podstawy nych ze środków publicznych podstawę wymiaru skład- opodatkowania, bo pkt 100a mówi tylko, że do wysoki zdrowotnej stanowi kwota emerytury brutto. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 109

Poseł Elżbieta Rafalska nek) z tego ubruttowienia, a netto będzie miał to, co ma dzisiaj jako brutto. Panie pośle, proszę odnieść się do zarzutów za- I na koniec, panie marszałku, powiem w ten spo- wartych w tej opinii odnośnie do dochodu dla budże- sób. Jest jeszcze kwestia terminu. Lepiej byłoby tu państwa i ubytku dla samorządów terytorialnych. ubruttowić, bowiem termin wprowadzenia zmian To jest pierwsza podstawowa kwestia. w ustawie podatkowej to nie jest rok 2013, tylko ko- I druga. Państwo piszecie też o tym w swoim uza- lejny rok obrachunkowy, a więc ucieka nam rok 2013. sadnieniu, ale czy uwzględniacie również fakt, że Dziękuję. (Oklaski) w Polsce mamy głębokie ubóstwo osób pracujących? Mamy 12-procentowy poziom ubóstwo, co winduje, stawia nas niemalże na czele Unii Europejskiej. To Wicemarszałek ubóstwo dotyczy osób młodych, młodych rodzin. Lu- Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: dzie pracują i mimo że obydwoje mają dochody (Dzwo- nek), cierpią na ubóstwo. Czy w takim razie te regu- Dziękuję panu posłowi. lacje nie powinny dotyczyć też osób o minimalnych Głos zabierze pan poseł Damian Raczkowski, dochodach? A więc czy kwota wolna od podatku nie Platforma Obywatelska. powinna być znacząco podniesiona? Dziękuję bardzo. Proszę bardzo. (Oklaski)

Poseł Damian Raczkowski: Wicemarszałek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Chciałbym zadać krótkie pytanie, ale zanim zacznę, Dziękuję. chciałbym powiedzieć, że z ciekawością przysłuchi- Głos zabierze w celu zadania pytań pan poseł Ry- wałem się wystąpieniu wnioskodawcy, pana posła szard Zbrzyzny, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Romanka, bo w bardzo ciekawy sposób przedstawiał Proszę bardzo, panie pośle. tę ideę. Jest pan znakomitym mówcą i trudno to panu odebrać, aczkolwiek występuje pan tutaj w takiej dziwnej roli. Nie wiem, czy to z okazji zbliżających Poseł Ryszard Zbrzyzny: się świąt Bożego Narodzenia, ale w jakiejś mierze można powiedzieć, że propozycje, które pański klub Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Myślę, że pan przedstawia, są propozycjami, które niosą z sobą poseł Romanek niesłusznie powiedział, że ten rząd taką ideę prezentu. nie prowadzi polityki senioralnej, bo przecież nie kto Chciałbym powiedzieć, że zatrważająca jest ocena inny, tylko ten rząd, zgodnie z oczekiwaniami wielu skutków regulacji, którą państwo w jakiejś części seniorów, wprowadził waloryzację kwotową. Pamię- opisujecie, też błędnie, bo to nie 14 mld zł, a o takiej tam uśmiechnięte twarze niektórych emerytów po- kwocie piszecie państwo w uzasadnieniu do swojej kazywane w telewizji, jaka to znakomita decyzja, ustawy. Rząd błędu jest tak duży, że nie doszacowa- znakomite posunięcie. I co? Pan minister ﬁnansów liście państwo możliwych wydatków w wysokości zaoszczędził 1,5 mld zł na środkach Funduszu Ubez- prawie 4,5 mld zł, jak podają przedstawiciele Naro- pieczeń Społecznych, a za chwilę będzie orzeczenie dowego Banku Polskiego. To powoduje, że widać, iż trybunału, które nakaże wypłacić to utracone świad- ten projekt jest jednak nieprzemyślany. czenie. Mało tego, nakaże przeliczyć bazę do wylicze- Szkoda też, że pani poseł Rafalska, jak słyszałem, nia świadczenia i na rok następny będzie następne odniosła się do tego projektu w słowach skierowanych 1,5 mld zł. A więc to jest właśnie prosenioralna poli- do pana posła Romanka: no to przesadziliście… tyka tego rządu. (Poseł Elżbieta Rafalska: Kiedy?) Kolejna kwestia: kwota wolna od podatku, od czterech lat ogóle niewaloryzowana, już abstrahując …kiedy pan poseł podchodził. Słyszeliśmy to na od tego, że jest bardzo niska i niewiele znacząca sali. Być może w taki sposób będzie to zapisane w porównaniu z kwotami w innych krajach Unii w protokole. Europejskiej. Myślę, że kierunek, który przyjęto, Ale zmierzam do pytania. (Dzwonek) Chciałbym, jest słuszny, niemniej jednak chciałbym zapytać się żeby pan poseł odniósł się do wyliczeń, które nade- pana ministra, czy można ustanowić inną kwotę słali przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego, wolną od podatku dla emerytów i rencistów i inną a które są dołączone do uzasadnienia do tego projek- dla pozostałych płatników podatku dochodowego, tu. Chodzi mi o różnicę w ewentualnej wysokości bo myślę, że może być kłopot konstytucyjny. Czy nie świadczenia. Państwo piszecie o tym, że emerytura lepiej byłoby jednorazowo ubruttowić świadczenia lub renta wzrosłaby o 134 zł, a jak podają przedsta- emerytalne o kwotę 18%, a więc tego pierwszego wiciele NBP, wzrosłaby ona tylko o 56 zł. Gdyby pan progu podatkowego? Wtedy każdy w bieżącym roku poseł był łaskaw do tego się odnieść... Dziękuję rozliczeniowym będzie mógł zapłacić podatek (Dzwo- uprzejmie. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 110 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wicemarszałek przynajmniej minimalna szansa, że to przejdzie przez Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: naszą Izbę. Arytmetyka jest nieubłagana i wiadomo, jakie są tego skutki. My mamy nasze popularne Dziękuję, panie pośle. „oszczędności”, które akurat w państwa ugrupowa- Ad vocem. niu nie są może celowe, bo jest to Fundusz Kościelny, (Poseł Elżbieta Rafalska: Ja w trybie sprosto- ale są też inne sprawy, wojska w Afganistanie, mamy wania.) program „50 mld plus”. Tak że proszę wskazać rzą- Przepraszam, w trybie sprostowania źle zrozu- dowi źródło, z którego ma wziąć pieniądze, by prze- mianej wypowiedzi. znaczyć je dla tych biednych emerytów. Dziękuję bardzo. (Oklaski) (Poseł Andrzej Orzechowski: To jest obowiązek.) Poseł Elżbieta Rafalska: (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Tak. Sejmu Wanda Nowicka) Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Szu- kam w pamięci i nie znajduję tego, być może dyskusja dotyczyła zupełnie czego innego, niemniej z całą pew- Wicemarszałek Wanda Nowicka: nością, odwołując się do tych szacunków, mówiłam o czymś, co było zawarte w opinii NBP, a przecież jest Bardzo dziękuję, panie pośle. tak, że w przypadku projektu poddawanego obróbce Kolejne pytanie zada pan poseł Zbigniew Kuź- w komisji jednak jest szansa na to, żebyśmy mieli miuk z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli- pełne, rzetelne dane, pełną ocenę skutków regulacji. wość. Być może dyskusja czegoś innego dotyczyła, ale z pew- Bardzo proszę, panie pośle. nością nie takiej potrzebnej regulacji, która wspiera jednak najniżej uposażonych emerytów i rencistów. My jako ugrupowanie naprawdę robiliśmy wiele pod- Poseł Zbigniew Kuźmiuk: czas swoich rządów – działania, które, jak mówiłam, przywracały waloryzację, dawały jednorazowe dodat- Dziękuję bardzo, pani marszałek. ki; po prostu staraliśmy się prowadzić tę politykę Ja w odróżnieniu od posłów wcześniej zabierają- senioralną. Niestety to słowo nie padło akurat w od- cych głos będę miał jednak pytanie do pana ministra. niesieniu do tego zagadnienia. Dziękuję. (Oklaski) Chciałbym zapytać o stanowisko rządu w sprawie tego projektu, choć w oczywisty sposób domyślam się, jakie ono jest. I, panie ministrze, korzystając z tej Wicemarszałek okazji, chciałbym zapytać, czy zna pan rozwiązania Eugeniusz Tomasz Grzeszczak: obowiązujące w innych krajach Unii Europejskiej, które zwalniają dosyć pokaźne dochody różnych grup Dziękuję. społecznych z podatku dochodowego. Nie pytam już Głos zabierze pan poseł Jerzy Borkowski z Ruchu nawet o stare kraje członkowskie, ale te, które razem Palikota. z nami wychodziły z poprzedniego systemu. Według Proszę bardzo. mojej wiedzy rzeczywiście, mimo pewnych liberal- nych rozwiązań przyjętych tu i ówdzie, zdecydowano się, aby dochody do określonego poziomu, znacznie Poseł Jerzy Borkowski: wyższego niż w Polsce, były zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Czy mógłby pan to Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Projekt na pewno potwierdzić? To pierwsze pytanie. zasługuje na dalsze procedowanie w komisji, bo 134 zł I drugie. Jak sobie popatrzymy na skutki finan- to jest znacząca kwota dla każdego emeryta. Sam sowe tego rozwiązania, ta kwota tu już padła, mówi- doświadczyłem tego dzisiaj rano, chociaż nie jestem ło się o 16 mld zł, to może to robić wrażenie. I tutaj emerytem i nie zarabiam 900 zł – zapłaciłem 100 zł taka refleksja: wygląda na to, że nasz system podat- za lekarstwa. Jak słychać, jestem chory, przeziębiony, kowy, a dokładnie jeden z elementów tego systemu, biorę trzy rodzaje tabletek. Mam tylko pytanie do podatek dochodowy od osób fizycznych, jest oparty pana posła Romanka: Czy pan wie, skąd rząd ma przede wszystkim na dochodach ludzi, co tu się oszu- wziąć na to pieniądze? Bo naszemu rządowi trzeba kiwać, niezamożnych. Jeżeli tej grupie (Dzwonek)... podpowiadać, skąd ma wziąć na to pieniądze; jak Już, pani marszałek, kończę, będę zadawał pytanie. wiemy, będą mniejsze wpływy do budżetu, jeżeli ta ...chcemy pomóc, to okazuje się, że te ubytki w bu- regulacja przejdzie, na co raczej szanse są małe. Po- dżecie i w funduszach z nim związanych są bardzo, kazało to wczorajsze głosowanie nad wszystkimi po- bardzo pokaźne. Panie ministrze, pod rozwagę chciał- prawkami opozycji – ani jedna nie przeszła. Dlatego bym podsunąć takie rozwiązanie – z reguły te po- może trzeba rządowi, panie pośle Romanek, wskazać większone środki, które zostaną w kieszeni podatni- źródło finansowania takich inicjatyw, wtedy będzie ków, szczególnie w tej grupie, zamieniają się w 100% 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 111

Poseł Zbigniew Kuźmiuk się nie wtedy, kiedy są dwie emerytury w rodzinie, tylko kiedy zostaje jedna – wtedy emeryt natychmiast w wydatki, a te wydatki są z kolei, jak pan doskona- jest bankrutem, bo zostają mu tylko pieniądze na le wie, objęte podatkiem VAT. Podatek VAT jako po- opłatę czynszu mieszkalnego, trochę na leki i na nic datek głównie adresowany do biednych ludzi czy więcej. Tak nie może być. Przyjmijcie, panie mini- obejmujący biednych ludzi obejmuje całość ich wydat- strze, system, jaki jest w innych krajach. Jeśli odcho- ków, a więc rozumiem, że w rachunku ciągnionym dzi jeden emeryt, to niech po nim zostanie chociaż ten ewentualny duży ubytek – już kończę, pani mar- połowa dla tego, który ma żyć dalej. szałek – zarówno samego podatku dochodowego, jak i funduszu ochrony zdrowia, byłby w części zrekompensowany wpływami z podatku VAT. Dziękuję bar- Wicemarszałek Wanda Nowicka: dzo. (Oklaski) Panie pośle, proszę kończyć, czas minął. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Poseł Romuald Ajchler: Dziękuję bardzo, panie pośle. Kolejne pytanie zada pan poseł Romuald Ajchler Dziękuję bardzo, pani marszałek. z klubu SLD. Bardzo proszę, panie pośle. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Poseł Romuald Ajchler: Dziękuję bardzo. Bardzo proszę, pan poseł Andrzej Orzechowski Dziękuję bardzo. z klubu Platforma Obywatelska. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Sojusz Lewicy Demokratycznej poprze projekt ustawy. Muszę powiedzieć, że wstydem powinno być dla Poseł Andrzej Orzechowski: Platformy Obywatelskiej to, że postawiła wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu tegoż projektu, Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! ale dziwię się także koleżance z Polskiego Stronnic- Mam pytanie do pana posła reprezentującego wnio- twa Ludowego, że mając świadomość, iż na wsi rol- skodawców. O zwolnieniach podatkowych i o kwotach nicy otrzymują 600–700 zł emerytury, również pod- wolnych od podatku rzeczywiście warto rozmawiać, trzymuje swoim stanowiskiem niezwolnienie tej natomiast każdy, kto się zabiera do podatków, do maj- grupy zawodowej z podatku PIT. strowania przy podatkach, powinien jak dobry gospo- Wysoka Izbo! O ile się orientuję, pan minister darz znać słowo bilans i wiedzieć, że tak jak w bizne- zresztą będzie mógł się do tego odnieść, to z PIT-u sie jest strona przychodowa i kosztowa, tak w sekto- wpływa do budżetu państwa około 40 mld zł, nato- rze finansów publicznych jest strona dochodowa i wy- miast skutki finansowe tej ustawy mają wynosić oko- ło 16 mld zł. Za chwilę ktoś wyjdzie i powie: 20 mld zł. datkowa. Jeśli powoduje pan wyrwę w sektorze fi- Wysoka Izbo, to znaczy, że renciści i emeryci zapew- nansów publicznych łącznie na 16 mld zł... niają większość wpływów z PIT-u do budżetu państwa (Poseł Romuald Ajchler: 20.) albo prawie większość. Nie dajmy się zwariować. Dzi- ...i to nie jest tak, że w PIT 16 mld zł, bo w PIT siaj mamy szansę tym ludziom zrekompensować brak w sektorze rządowym jedynie około 4,5, w podsektorze waloryzacji rent i emerytur w roku poprzednim – była samorządowym kolejne 4,5, podaję w zaokrągleniu, o tym mowa, nie będę już tych kwestii powtarzał. No i w NFZ kolejne 7 mld, to musi pan znaleźć albo po stro- i ubytek dla samorządów – wczoraj w Internecie podanie dochodowej jakieś inne źródło finansowania wydat- no, że najwięcej zarabiający prezydenci w Polsce do- ków publicznych, albo redukować wydatki publiczne. stają 30–40 tys. zł miesięcznie. Nie dajmy się zwario- Czy w tej pańskiej propozycji jest coś takiego... wać, jeśli chodzi o ubytki w tej kwestii dotyczącej (Poseł Romuald Ajchler: Nie, 30 mld.) emerytów i rencistów. (Dzwonek) ...czy tylko te potencjalnie wyższe wpływy z VAT? Druga kwestia... To oczywiście nie rekompensuje tej wyrwy. Dziękuję. Już kończę, pani marszałek. (Oklaski) ...zamyka się szkołę na wsi, bo brakuje 50 tys. zł na utrzymanie tej szkoły, ale jednocześnie samorząd podwyższa burmistrzowi o 5 tys. zł miesięcznie pen- Wicemarszałek Wanda Nowicka: sję, bo sąsiad w sąsiedniej gminie ma więcej. Nie mówmy już ciągle, nie zasłaniajmy się ubytkiem dla Dziękuję bardzo, panie pośle. samorządów. Niech samorządowcy pomyślą o miej- Kolejne pytanie zada pan poseł Marek Matuszewski scu, w którym mogą zaoszczędzić, niech oszczędzają, z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. ale nie kosztem biednych emerytów. Problem pojawia Bardzo proszę, panie pośle. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 112 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Marek Matuszewski: Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Kolejnym mówcą będzie pan poseł Killion Munyama Wielką niegodziwością jest pobierać podatek od eme- z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. rytur i rent, które wynoszą 1 tys. zł. Trzeba, Wysoka Bardzo proszę, panie pośle. Izbo, brać od tych, którzy mają. A kto ma? Mają banki. Banki mają, panie przedmówco. Niektórzy mają też potężne emerytury, panie ministrze, nawet tu, Poseł Killion Munyama: w Senacie, u nas. (Głos z sali: Kto?) Dziękuję bardzo. Już powiem. Pewien senator bierze 160 tys. eme- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym zwrócić rytury, oprócz tego 27 tys. diety i 130 tys. ze świad- się do pana posła Ajchlera, ale go nie ma. Mówił on czeń. To mu się należy. Panie ministrze, to jest 320 tys. o zamykaniu szkół na wsi itp. Tutaj kłania się rachu- Może w tym przypadku trzeba byłoby skonstruować nek ekonomiczny. jakąś ustawę? Czy nie uważa pan, panie ministrze, (Poseł Ryszard Zbrzyzny: A ludzie?) że to bardzo źle, że są takie sytuacje u nas w Sejmie, Kłania się rachunek ekonomiczny, panie pośle… w Senacie? Polacy, którzy biorą emerytury, renty, (Poseł Ryszard Zbrzyzny: A dzieci?) pracowali przez całe życie, panie ministrze, uczciwie, ...ponieważ nie można otworzyć albo zostawić jednak kwoty, które były pobierane z ZUS, szły na szkoły, jeżeli nie ma uczniów. różne inwestycje, gierkowskie, gomułkowskie. A te- (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Jak to, nie ma?) raz, mają niecałe 1 tys. zł emerytury. I macie czelność To jedna kwestia. Uważam, że w tym projekcie, brać od nich jeszcze podatki? (Dzwonek) panie pośle projektodawco, jest więcej populizmu i ten Panie ministrze, ilu jest w Polsce emerytów i ren- populizm sięgnął zenitu. Proponujecie państwo usta- cistów, którzy pobierają powyżej 5 tys. zł emerytury? wę, która po prostu zmniejszy wpływy do budżetu To jest pytanie do pana. Ilu jest takich w Polsce eme- państwa i samorządów o co najmniej 15 mld, co naj- rytów? Czy myśli pan o tym, jeszcze raz podkreślam, mniej, nie wskazując oczywiście źródła finansowa- żeby popracować nad projektem ustawy, żeby nie było nia. Rozumiem, co pan poseł przed chwilą mówił, że takiej sytuacji – bo ja jestem tym zbulwersowany – że faktycznie można by szukać tych środków gdzieś in- niektórzy parlamentarzyści biorą ponad 300 tys. dziej, ale trzeba również wskazać źródła finansowa- z budżetu? Tu trzeba szukać pieniędzy, a szczególnie nia tych ubytków, które by były. Stąd pytania: Skąd trzeba ich szukać w bankach, jeszcze raz to podkre- projektodawca zamierza wziąć te brakujące środki ślam, bo banki wyprowadzają gigantyczne pieniądze. na sfinansowanie proponowanego rozwiązania? Dzię- Pan doskonale o tym wie. Chyba że jest taka sytu- kuję bardzo. acja, jak w przypadku Rady Gospodarczej, czy jak ona się nazywa... Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję bardzo. Kolejne pytanie zada pan poseł Piotr Chmielowski Panie pośle, pytanie zostało już zadane. Proszę z Klubu Poselskiego Ruch Palikota. kończyć. Bardzo proszę, panie pośle.

Poseł Marek Matuszewski: Poseł Piotr Chmielowski:

Przykro mi, już kończę, ostatnie słowo. Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! ...przy premierze Tusku, gdzie jest, zdaje się, 14 osób, Oczywiście mam szereg pytań do projektu, który zo- ale, Wysoka Izbo, tam jest 8 bankowców, doradców, stał przedstawiony. Natomiast odnoszę wyrażenie, z jednym najważniejszym bankowcem... wysłuchując bardzo obszernego i takiego rzetelnie przygotowanego sprawozdania posła wnioskodawcy, że popełnia on coś w rodzaju intelektualnego seppu- Wicemarszałek Wanda Nowicka: ku. To znaczy chce zmienić w dobrym kierunku system podatkowy, który z założenia jest zły. Czyli Bardzo dziękuję, panie pośle. z jednej strony chce coś naprawić – i co do tego nie mam żadnej wątpliwości, nawet bardzo dobrze to uzasadnił – ale z drugiej strony nie odnosi się do ele- Poseł Marek Matuszewski: mentarnego problemu, który ten system wytworzył wiele lat temu. I pan minister nie jest temu oczywi- ...wiemy, kim – kolegą pana premiera Tuska. Dzię- ście winny. Otóż nasze składki emerytalne, które kuję. (Oklaski) w przyszłości będą nam dawały emeryturę, one tak 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 113

Poseł Piotr Chmielowski – pomysł może mieć również charakter, cechę populizmu, po prostu. naprawdę są podatkiem w tym systemie. W momen- Po drugie, trzeba o czymś pamiętać. Tu nie ma cie, kiedy mamy do czynienia z podwójnym opodat- elementu podwójnego opodatkowania, ponieważ pra- kowaniem, czyli płacimy podatek, a potem z tego cownik, który odprowadza składki z własnego wyna- podatku jeszcze raz podatek, to jest całe nieszczęście grodzenia na system emerytalno-rentowy, ma moż- i zło. W tej chwili koncentrujemy dyskusję i debatę, liwość – oczywiście system mu to umożliwia – odli- pan poseł wnioskodawca mówi, że będziemy podno- czenia składek od dochodu. Nie ma więc czegoś ta- sili progi. Oczywiście, że będziemy podnosili progi, kiego, jak podwójne opodatkowanie. Są kraje, które, ale w czym? W czymś złym. Czy nie jest to błąd lo- że tak powiem, z drugiej strony nie opodatkowują giczny, błąd myślenia? (Dzwonek) Może lepiej pokusić świadczeń, a opodatkowują czy też nie dają możliwo- się i naprawić w pierwszej kolejności cały system po- ści odliczania tych składek od dochodu. Wydaje mi datkowy i emerytalny, żeby była jasność, a dopiero się więc, że jednak zachowana jest logika. W którymś potem zastanawiać się, jakie będziemy wprowadzali miejscu ten dochód powinien być opodatkowany. progi? Natomiast przechodząc już bezpośrednio do tego Jeszcze jedna uwaga do posła wnioskodawcy. projektu, wydaje mi się, że jego wady są w głównej mie- (Głos z sali: Czas minął.) rze zawarte w nim samym. Do szacunków przejdę póź- Przepraszam, powiem krótko. Otóż jak się porów- niej, ponieważ uważam, że te wady są bardziej istotne. nuje ceny życia i ceny zakupów różnych produktów, Przede wszystkim, w moim przekonaniu, projekt jest np. między Polską a Niemcami, i porównuje się wy- niekonstytucyjny i to co najmniej z dwóch powodów. Po sokość świadczeń emerytalnych, to dobrze byłoby też pierwsze, jeśli chodzi o konstytucyjną zasadę równości. porównać te emerytury np. do emerytur wietnam- Właściwie dlaczego jedna grupa, bardzo liczna, wielo- skich, żeby było to uwzględnione szeroko, w jedną milionowa, miałaby korzystać z jednego rozwiązania, i drugą stronę. Dziękuję bardzo. (Oklaski) znacznie bardziej korzystnego, a osoba, która jest w takiej samej sytuacji materialnej, a czasami gorszej, nie wiem, osoba bezrobotna czy o bardzo niskich dochodach, Wicemarszałek Wanda Nowicka: uzyskująca te dochody z pracy, miałaby być w znacznie gorszej sytuacji, biorąc pod uwagę proponowane roz- wiązania systemowe. Dziękuję bardzo, panie pośle. Konstytucja przewiduje jednak pewne zabezpie- Tym samym lista posłów zapisanych do głosu zo- czenia, jeśli chodzi o wykonywanie zadań przez sa- stała wyczerpana. morządy, i ubytek rzędu niemalże 5 mld zł z samo- Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Mi- rządu po prostu narażałby takie rozwiązanie wprost nisterstwie Finansów pana Macieja Grabowskiego. na zarzut niekonstytucyjności. Przypuszczam, że Bardzo proszę, panie ministrze. gdyby taka ustawa była oceniana przez Trybunał Konstytucyjny, miałaby małe szanse na uzyskanie pozytywnego orzeczenia. Podsekretarz Stanu Teraz kwestia samych wyliczeń, bo one są istotne. w Ministerstwie Finansów Przede wszystkim trzeba powiedzieć, że te wylicze- Maciej Grabowski: nia wskazują, że po pierwsze, ten efekt jest bardzo znaczący. Nasze wyliczenia nieco się różnią od wyli- Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Sza- czeń Narodowego Banku Polskiego, ale są zbliżone. nowny Panie Pośle reprezentujący posłów wniosko- Ten efekt zarówno po stronie ubytków w składkach dawców! Padło już tu wiele uwag krytycznych w sto- na NFZ, jak i po stronie ubytków w podatku docho- sunku do tego projektu, część z nich jestem chyba dowym od osób ﬁzycznych jest rzędu 17 mld zł, 16,5– zmuszony powtórzyć, ale zacznę od czegoś innego. –17 mld zł. Rząd wielkości się zgadza. Jest on dużo Przede wszystkim od tego, że wydaje mi się, i tutaj większy niż to, co szacują wnioskodawcy. Po drugie, trochę nawiązuję do ostatniej wypowiedzi pana posła efekt w postaci zwiększonych dochodów z podatku od Chmielowskiego, że ten system ma jednak pewną towarów i usług wydaje mi się, że jest... Myśmy to logikę, że historia zmiany i powstawania tego syste- szacowali na niecałe 2 mld zł, dlatego że wiele towa- mu opiera się jakby o pewną logikę. rów... Efektywna stawka tego podatku to przecież nie Po pierwsze, trzeba przypomnieć, że wprowadze- jest 23%, jak sugerował z tego miejsca pan poseł Ro- nie podatku dochodowego wiązało się z ubruttowie- manek, tylko znacznie mniej. Przypomnę, że podsta- niem. Tutaj padały również takie propozycje, żeby wowe artykuły są opodatkowane stawką 5%, a więc ubruttowić w tej chwili emerytury i renty, czyli mie- ta efektywna stawka wynosi ok. 16%. libyśmy takie jakby dodatkowe ubruttowienie w sto- Jeśli chodzi o efektywną stopę opodatkowania sunku do ubruttowienia, które już miało miejsce podatkiem dochodowym emerytów i rencistów, to ta wtedy, kiedy wprowadzano system podatku dochodo- efektywna stawka – to jest wskazywane w naszych wego. Nie do końca rozumiem, dlaczego. Rozumiem informatorach, które są łatwo dostępne na naszych jednak, że każdy – jak tutaj jeden z posłów powiedział stronach internetowych – wynosi 6,53%. Taka jest 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 114 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów są nakierowane na łagodzenie pewnych problemów Maciej Grabowski związanych z wykluczeniem społecznym, ale to nie są najlepsze narzędzia. Najlepsze narzędzia służą do efektywna stawka opodatkowania dochodów emery- tego, żeby bezpośrednio wpływać na pewne sfery tów, tych, którzy mają dochody wyłącznie z emerytur związane z wykluczeniem społecznym. To jest w koń- i rent. Takich emerytów jest mniej więcej 7,5 mln. cu bardzo szeroki w sensie deﬁnicyjnym problem, bo Tutaj dochodzę do następnego problemu, zasad- jest to związane i z niepełnosprawnością, i z pewny- niczego w moim przekonaniu, a mianowicie do tego, mi patologiami społecznymi, itd., itd. System podat- że emeryci i renciści często mają inne dochody, do- kowy nie powinien być nadmiernie obciążany instru- chody z kapitałów, dochody z pracy, z innych tytułów. mentami mającymi pełnić rolę w związku z innymi Z tego, co rozumiem, ta propozycja tego nie uwzględ- politykami, które powinny być prowadzone niejako nia. Uwzględnia ona wyłącznie dochody z emerytur, niezależnie od systemu podatkowego. Ten rząd pro- tylko to bierze pod uwagę. wadzi politykę także w zakresie polityki rodzinnej, Uważam, że te cechy, które wymieniłem, powodu- myślę o podwyższaniu świadczeń rodzinnych czy pro- ją, że nie możemy poprzeć tego projektu. On ma zbyt gów dostępu do tych świadczeń. To są lepsze narzę- duże wady, żeby można było je naprawić w czasie dzia i bardziej trafnie można adresować środki za dalszej pracy. Taka jest przynajmniej moja opinia. pomocą takich właśnie narzędzi. Odniosę się teraz do wypowiedzi i do pytań, które Pan poseł Zbrzyzny sugerował, że na kwotowej tu padły. Po pierwsze, zmiany dotyczące ustawy o ﬁ- waloryzacji rent i emerytur budżet zarobił. Panie nansach publicznych i o podatku od towarów i usług, pośle, pan się myli. Zmiana metody waloryzacji nie które były procedowane w tej Izbie, miały na celu nie przyniosła żadnej oszczędności. Ale pan się nie mylił, manipulację przy liczeniu długu, tak jak tu powie- rzecz jasna, że Trybunał Konstytucyjny stwierdził, dziano, tylko walkę ze spekulantami. Jeśli ktoś nie że nie było to zgodne z konstytucją. Rzecz w tym, że chce tego zrozumieć albo nie chce walczyć ze speku- rząd uważał, że lepiej podnieść kwotowo, a więc re- lantami, może tak to oceniać, ale sprawa jest oczy- latywnie więcej dać osobom, które są biedniejsze, wista dla każdego, kto zapoznał się w szczegółach a jednocześnie nieco mniej tym, które uzyskują wyż- z tym projektem. Po drugie, polski system podatko- sze emerytury, właśnie po to, żeby nieco bardziej wy jest w 100% tworzony na tej sali. Nie ma czegoś poprawić byt osób, które pobierają najniższe emery- takiego, jak w 70% niepolski system podatkowy, któ- tury. ry funkcjonuje w Polsce. Polski system podatkowy (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: A jeśli Trybunał Kon- jest w 100% polski. stytucyjny to zakwestionuje, panie ministrze?) Jeśli chodzi o pytanie, właściwie o wypowiedź Trybunał już to zakwestionował i będziemy mu- pana posła Matuszczaka, powiem, że jeżeli się popa- sieli się z tym zmierzyć. trzy na zmiany zakresu ubóstwa w Polsce, to ten (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Już to zakwestiono- zakres ubóstwa, chociaż nadal istotny, jednak male- wał?) je. I takie są dane statystyczne. Przynajmniej taka jest moja wiedza. Pan poseł Szlachta stwierdził, że państwo odpo- (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Piętnastego ma być wiada za poziom życia obywateli. Ja się fundamen- rozprawa.) talnie nie zgadzam z takim stwierdzeniem. Ja uwa- Pewnie pan poseł ma lepszą wiedzę, ja bardziej żam, że państwo odpowiada za stworzenie dobrych śledzę wyroki dotyczące systemu podatkowego. warunków do tego, żeby obywatele sobie zapewniali (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Tak, piętnastego.) odpowiedni poziom życia. To nie państwo odpowiada Aha, dziękuję. za poziom życia obywateli. Jeśli chodzi o inne systemy – to właśnie były pana Jeśli chodzi o dochody emerytów, którzy uzysku- pytania, panie pośle – powiedziałbym, że wyciąganie ją emerytury w wysokości poniżej 1 tys. zł, to ja ta- jednego elementu z systemu podatkowego ma ograni- kich informacji nie mam. Emeryci, którzy mają do- czony sens, ponieważ tak naprawdę dla podatnika jest chody z emerytur poniżej 1 tys. zł, tak jak powiedzia- ważny cały system podatkowy. Czasami system skła- łem, mogą mieć bardzo różne inne dochody, np. z ka- dek jest równie ważny, a nawet ważniejszy w porów- pitałów, i wówczas my nie wiemy, jakie oni mają te naniu, rzecz jasna, z jakimś innym elementem syste- dochody. Tych dochodów się w zeznaniu PIT nie po- mu podatkowego. To nie jest taka prosta sprawa pokazuje, to są odrębne źródła dochodów, w związku równywać dwa systemy podatkowe. Wydaje mi się, że z tym my nie wiemy, czy ktoś, kto ma emeryturę jeżeli chcielibyśmy porównywać w szczególności sys- w wysokości 900 zł, nie ma dochodów z kapitałów, tem podatków dochodowych, to powinniśmy mówić które powodują, że ma np. dwa razy wyższy dochód. o całym systemie podatków dochodowych, łącznie na Prawda? Tak że ja na takie pytanie nie jestem w sta- przykład z różnymi składkami, a nie wyciągać jeden nie odpowiedzieć. element, w tym wypadku ten, o który pan pyta, a więc Jeśli chodzi o pakiet dotyczący wykluczenia spo- kwotę wolną. W tej chwili nie mam takiej wiedzy, nie łecznego – to było pytanie pana Piotra Pyzika – po- mam takiej pamięci, żeby panu odpowiedzieć, jakie wiem tak. Panie pośle, ja uważam, że system podat- kwoty wolne są na przykład u naszych południowych kowy zawiera pewne elementy, które mają na celu czy sąsiadów. Odpowiem panu w formie pisemnej. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 115

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Poseł Romuald Ajchler: Maciej Grabowski Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Natomiast było też pytanie pana posła Ajchlera... Otóż po części ma pan rację, tyle tylko, że jeśli nawet (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Stoi i czeka na odpo- uznamy, że emeryci i renciści otrzymaliby te 150 czy wiedź.) 160 zł, to 50% tego wróci panu w formie podatków ...który twierdził, że mamy w budżecie 40 mld z PIT. do budżetu państwa. Przecież ci ludzie wydadzą te Panie pośle, mniej więcej ma pan rację, natomiast środki na normalną konsumpcję, na lekarstwa, na z całego PIT zbieramy 72 mld zł, a nie 40, to po wyżywienie itd., ale przede wszystkim będą czasowo pierwsze. płacić te zobowiązania stałe, które mają. Szkoda, że (Poseł Romuald Ajchler: Nie, ja mówiłem...) się pan nie odniósł do tego, czy nie warto by było Skutek, który wyliczyliśmy i który dotyczył ubyt- pomyśleć o tym, aby połowę drugiej emerytury, jeśli ków przy zastosowaniu tego mechanizmu, to było jest dwóch emerytów i rencistów, na wzór innych krajów europejskich pozostawić. Wówczas nie doma- nieco ponad 10 mld zł, a więc dochody z PIT byłyby galibyśmy się tej waloryzacji, nie domagalibyśmy się mniejsze mniej więcej o 1/7. zwolnienia od podatku, bo ta kwestia generalnie za- Pan poseł Matuszewski pytał, ilu jest emerytów, łatwiłaby sprawę i byłaby wyjściem naprzeciw ocze- którzy otrzymują świadczenia wyższe niż 5 tys. zł. Nie kiwaniom emerytów i rencistów, bo oni o tej porze znam takich danych, tak że również przekażę to py- bardzo głośno mówią o tych kwestiach. Dziękuję. tanie panu ministrowi pracy, ponieważ myślę, że on dysponuje takimi statystykami. Dziękuję uprzejmie. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję, panie pośle, ale to również nie było sprostowanie pana wypowiedzi. Dziękuję bardzo, panie ministrze. Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko- Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko- dawców pana posła Andrzeja Romanka. dawców... Bardzo proszę, panie pośle. (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Ja w trybie sprostowania.) W trybie sprostowania. Poseł Andrzej Romanek: Bardzo proszę, panie pośle. Pani Marszałek! Panie i Panowie Ministrowie! Wy- soka Izbo! Otóż zacznę może od wypowiedzi pana ministra Grabowskiego a propos konstytucyjności. Panie Poseł Zbigniew Kuźmiuk: ministrze, nie mówię, że w pana ustach, ale w ustach tego rządu twierdzenie o niekonstytucyjności niektó- Panie ministrze, oczywiście chodziło mi o naszych rych rozwiązań brzmi troszeczkę jak szyderstwo. Jak południowych sąsiadów, o Słowację. Jak pan wie, zo- pan sobie przypomni ostatnią nowelizację ustawy stał tam przeprowadzony taki dosyć liberalny ekspe- w kwestiach dotyczących chociażby wyliczania długu ryment, czyli 3 x 19, ale mimo wprowadzenia jedno- publicznego na potrzeby stosowania procedury sana- litej stawki w podatku dochodowym, to zwolnienie cyjno-ostrożnościowej, to przyzna pan, panie ministrze, niskiego poziomu dochodów jest bardzo głębokie. że kiedy popatrzymy na przepisy ustawy i konstytucji, Mimo całego tego liberalizmu, biedniejsza od nas to wygląda naprawdę jak proteza legislacyjna, żeby tej Słowacja jednak zdecydowała się poważnie ulżyć lu- procedury nie stosować. Pan ma tego pełną świado- dziom o niskim poziomie dochodów. Dlatego pytałem mość, więc naprawdę trzymajmy się pewnych racji o kraje, które razem z nami wychodziły z poprzed- i reguł. Wy stosujecie rozwiązania... niego ustroju, bo okazuje się, że system podatku do- (Poseł Krystyna Skowrońska: Ale to nie jest argu- chodowego od osób ﬁzycznych w Polsce jest, niestety, ment.) Proszę mi pozwolić, pani poseł, niech się pani nie najbardziej dokuczliwy dla ludzi o niskim poziomie irytuje, to jest sala spokoju. Proszę się nie irytować, dochodów. Wszystkie inne kraje zadbały o tych lu- porozmawiajmy. dzi, jeśli chodzi o ten podatek, a Polska, niestety, nie, (Poseł Krystyna Skowrońska: Jestem bardzo spo- i o to mi chodziło. kojna.) Ja jestem człowiekiem spokojnym, a emocje w polityce są zawsze niepotrzebne, a nadmierne to już Wicemarszałek Wanda Nowicka: szczególnie, a pani jest osobą bardzo emocjonalną. Otóż, panie ministrze, taka jest prawda. Wracając Dziękuję, panie pośle, ale to nie było sprostowanie. do tego, o czym pan mówił, chciałbym powiedzieć, że Bardzo proszę, pan poseł Ajchler też w trybie przecież są w przepisach ustawy, dawałem przykłady, sprostowania, jak rozumiem. zwolnienia przedmiotowe z podatków tych szczegól- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 116 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Romanek (Głos z sali: Kiedyś to nastąpi.) Wracam do poruszonych kwestii. Wy mówicie, że nych świadczeń, chociażby emerytur, przepraszam, jesteście Platformą Obywatelską. W tym słowie w tym przypadku rent. Są też kwestie chociażby „Obywatelską” mieści się pojęcie pewnego społeczne- świadczeń w postaci alimentów. Niech pan naprawdę go solidaryzmu, taka jest prawda, jednak słyszę od nie twierdzi, że zapisy, które zaproponowaliśmy, mają jednego posła, że to jest rozwiązanie głupie. Tak, pa- charakter zapisów niekonstytucyjnych. To jest pierw- nie pośle, w pana opinii to jest głupie rozwiązanie, ale sza rzecz, do której chciałbym się odnieść. Jak już coś w mojej opinii to jest dobre rozwiązanie. mówimy, to naprawdę ważmy słowa. (Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę nie prowo- Odniosę się do wypowiedzi pana posła Piotra kować.) Chmielowskiego. Panie pośle, wiem, że pan mówił, Przepraszam bardzo, pani poseł, podkreślam że musimy spojrzeć na Wietnam, jeżeli chodzi o kwe- jeszcze raz, że emocje w polityce są naprawdę rzeczą stię wysokości dochodów. Nie ma pana posła, prze- bardzo niekorzystną dla polityka. praszam, ale myśląc w ten sposób, możemy też popa- (Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, proszę trzeć na Etiopię, ale chyba nie tędy droga. Przepra- nie prowokować.) szam, chyba mamy zmierzać ku lepszemu, równać do Musi pani zachować spokój. Proszę o głęboki od- tych, którym się żyje lepiej. Przecież cała Unia Eu- dech. Ten głęboki oddech przywróci pani właściwy ropejska, której członkiem jesteśmy od 1 maja 2004 r., rytm serca. zmierza ku temu, żeby ten solidaryzm i to wyrówny- To jest kolejna sprawa, na którą chciałem zwrócić wanie poziomu życia i szans miało miejsce w każdym uwagę. À propos wyliczeń… z krajów. Przecież Fundusz Spójności dotyczy nie (Poseł Krystyna Skowrońska: Pan cały czas pro- tylko aspektów związanych z infrastrukturą, lecz wokuje.) także po prostu z życiem przeciętnego człowieka. Właściwy rytm, pani poseł. Naprawdę, już trosz- Pana posła Munyamy też nie ma, ale wspominał kę panią poznałem. Jestem człowiekiem z natury o kwestiach dotyczących różnych świadczeń i kosz- bardzo spokojnym, a to w polityce jest dobra cecha, tów. Otóż, panie pośle, świadczenia czy obowiązki przydaje się. Zalecam, aby pani może niekoniecznie z młodszego, ale z innego, starszego, pana premiera o charakterze publicznoprawnym często nie mają nic brała przykład. On też nie należy do osób zbyt emo- wspólnego, podkreślam: często, z wymogami jakiegoś cjonalnych. Przyda się to pani. bilansowania się czy zwrotu kosztów inwestycji. Po Kolejna sprawa, proszę państwa. Chodzi o wyli- to są płacone podatki, żeby utrzymać świadczenia cho- czenia: 9, 16 itd. Oczywiście można się spierać o te ciażby dotyczące szkół wyższych, które przecież nie wyliczenia, ale kiedy patrzę na przygotowany projekt zarabiają, budowania dróg, które nie zarabiają. Stopa budżetu i założenia do tego projektu budżetu, to, mó- zwrotu jest tu odległa, gigantycznie odległa. Poza wiąc wprost, wyliczenia te i założenia są wyssane tym czasami w ogóle nie ma żadnej stopy zwrotu. Po z palca. Jakoś żaden z przedstawicieli Platformy nie to płacimy te podatki, aby te świadczenia o charakte- pochyla się nad tymi założeniami do budżetu i nie rze publicznoprawnym państwo, poprzez swoje orga- roztrząsa ich. Nie widzę jakiegokolwiek bólu serca ny, wypełniało. To jest właśnie jedno ze świadczeń ani drżenia na twarzy żadnego z przedstawicieli Plat- właśnie o charakterze publicznoprawnym. formy. Państwo doskonale o tym wiecie, że ten bu- Odnosząc się do tego, co pan poseł powiedział, dżet jest mocno nierealny i tak samo te wyliczenia są chciałbym wspomnieć, że jakoś nie było wątpliwości mocno nierealne, panie pośle. To nieprawda, że to czy strachu, że tak powiem, drżenia w sercu, kiedy będzie 17 mld czy 19 mld. Nie będzie. A poza tym, Krajowy Fundusz Drogowy zadłużono na 52 mld. Nie jeżeli mówimy o takich aspektach, to nie twierdzimy, było strachu w sercu jednego czy drugiego ministra że to są rozwiązania, które musimy przyjąć w takich Platformy czy jakiegokolwiek przedstawiciela Plat- ramach. Przecież chcemy rozmawiać. Cały czas pod- formy Obywatelskiej w ciągu ostatnich lat, ale zadłu- kreślam, że jako Solidarna Polska jesteśmy formacją żono, to są fakty i to jest jeden z przykładów. otwartą. Chcecie rozmawiać, skierujmy do komisji, Proszę państwa, pan poseł Andrzej Orzechowski znajdujmy rozwiązania. To nie będzie, jak pan okre- też odnosił się do kwestii bilansu, do kwestii dotyczą- ślił, 14 mld czy 19 mld, czy 17 mld, ale to będzie, tak cych aspektów budżetu i jego zbilansowania. Proszę jak my mówimy, 5 mld. Znajdziemy konsensus? Znaj- państwa, czy w ostatnich pięciu latach, ale pominę dziemy, ale wam nie chodzi o konsensus, bo uważacie, pięć lat, w ostatnich kilkunastu latach mieliśmy zbi- że to rozwiązanie jest głupie. lansowany budżet? Jak słyszę, cisza na sali, nie mie- Chcecie załatwić sprawę jednym chirurgicznym liśmy. cięciem, bo wam nie chodzi o emerytów i rencistów. (Głos z sali: Czy mamy zadłużyć go jeszcze bar- Cały czas podkreślacie, że zrównoważycie budżet, dziej?) a przecież nigdy go nie zrównoważycie. Zadłużyliście Nie mieliśmy zbilansowanego budżetu. Nie sądzę, ten kraj w tak gigantyczny sposób, że to wręcz nie że ten rząd kiedykolwiek zbilansuje budżet. Nawet mieści się w głowie – 400 mld. O czym w ogóle mówi- gdyby rządził kolejne 20 lat, czego nie życzę temu my? O czym my w ogóle mówimy? 400 mld do 5 mld. krajowi, nigdy nie zbilansuje budżetu. Pan doskona- O czym mówimy, o jakich proporcjach? W ten sposób, le o tym wie. przepraszam bardzo, pani poseł, możemy drenować 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 117

Poseł Andrzej Romanek Poseł Andrzej Romanek: kieszenie tych ludzi i utrzymywać to słabo funkcjo- Wezmę to pod uwagę, oczywiście, wezmę pod uwagę. nujące państwo. A cóż pan premier obiecywał? Obie- Jeżeli pytamy, skąd wziąć pieniądze, to podkre- cywał tanie państwo, obniżenie podatków. Przepra- ślam: rząd nie ma skrupułów, żeby łupić kierowców, szam, czy spełnione zostały te obietnice? Dzisiaj a ja, powiem więcej, nie zgadzam się z takim rozwią- każdy z wyborców by zapytał: Gdzie jest spełnienie zaniem, żeby łupić kierowców. Podkreślam – i podkre- zapowiadanych obietnic? No, ale jaka Platforma, ślam to tu, w tej sali – że jedno źródło ﬁnansowania przepraszam, jaka partia, takie obietnice i takie ich wskazałem: wpływy z podatku VAT, który wzrósł spełnianie. Trudno, z takimi partiami mamy do czy- z 22% do 23%. Zwracam uwagę, że w Niemczech wy- nienia. nosi on 19%, a rząd Platformy obiecywał, Platforma Proszę państwa, idąc dalej, padło pytanie skiero- obiecywała, obniżkę podatków. Dzisiaj podatek wyno- wane do rządu. si 23%, wzrósł o 1%. Dochody budżetu z tego tytułu I jeszcze jedno, pan poseł Romuald Ajchler zwrócił szacowane są na poziomie 6,5 mld zł. Na co poszły? Na uwagę na ważny aspekt. Otóż, panie ministrze, zga- zatrudnienie nowych pracowników administracji. Py- dzam się, tak, 5%, 7%, ewentualnie dochody samorzą- tacie o źródła dochodów, to je wskazuję. Obiecaliście dów skumulowane – gmina, powiat, województwo, tanie państwo, a w jakich sferach je realizujecie? mamy tego pełną świadomość, ale z tego wynika, że (Głos z sali: Ale nie ma w tym rozwiązaniu źródeł.) 1/5 budżetu stanowi budżet pozyskiwany od kogo? Od Proszę, już panu przedstawiłem źródła, panie pośle. emerytów i rencistów. Tak, panie ministrze. Powie- Następna sprawa. Przepraszam, jeżeli jest powie- dział pan, że stracilibyśmy na tym 18 mld, tak? Tak dziane, że mamy dzielić biedę, to dzielmy również pan powiedział. (Poruszenie na sali) Pamiętam, że bogactwo. Tak jak podkreśliłem: 15 mld zł czystego ktoś tu powiedział, przepraszam, pan poseł, o 18 mld, zysku banków. Gdyby oddały one te 3–4 mld zł czy tak, panie pośle? (Poruszenie na sali) 17 mld? W tych 5 mld zł, to przecież naprawdę nic by się nie stało, granicach, mniejsza o to, ale z tego by wynikało, że co nie zubożałyby. Nasz system bankowy w 70% nie jest najmniej 1/5 budżetu, 43 mld, jeżeli chodzi o dochód naszym systemem bankowym. Nie jest naszym sys- naszego budżetu z podatku PIT, circa 42 990 mln, temem bankowym, taka jest prawda. Tu bank zara- jeżeli chodzi o kwestię dochodów w budżecie państwa, nie mówię o budżetach jednostek samorządu teryto- bia, ale drenuje zyski gdzie indziej, takie są fakty. rialnego, jak to pomnożymy, to będzie około setki. Skoro tu zarabia, to niech podzieli się tym zyskiem Dobrze mówię? 1/5 byłaby z dochodów emerytów i ren- też z nami, z tymi, którzy potrzebują. Czy to jest złe cistów. To jest słuszna uwaga i co do tego absolutnie rozwiązanie? To jest dobre, myślę, rozwiązanie. zgadzam się z panem posłem Ajchlerem. Idąc dalej, bo pojawiły się tu kolejne pytania, na Proszę państwa, kolejna rzecz. Pan poseł Jerzy które chciałbym odpowiedzieć, a czas goni. Otóż ko- Borkowski zapytał, skąd rząd ma wziąć pieniądze. lejne pytanie, jakie się pojawiło, zadał pan poseł Da- Już odpowiadam. Otóż, proszę państwa, jakoś rząd mian Raczkowski. Zapytał mnie o szacunki NBP. Aha, nie ma żadnych skrupułów, że tak powiem, łupić pie- i pan poseł Raczkowski z Platformy Obywatelskiej niądze chociażby z polskich kierowców. 2 mld zł w tym powiedział o prezencie na święta Bożego Narodzenia. budżecie to pieniądze z mandatów. Wydajecie pienią- No tak, panie pośle, proponujemy na święta Bożego dze na fotoradary, żeby ubić kierowców. Takie są Narodzenia podanie ręki emerytom i rencistom, cho- fakty. 20 mld… ciaż to nie byłoby na święta Bożego Narodzenia, bo (Poseł Krystyna Skowrońska: Pani marszałek, przecież ustawa weszłaby w życie co najmniej w przy- bardzo proszę, żeby pan poseł nie zaczepiał.) szłym roku. A wy zaproponowaliście, pan minister Tak, pani poseł, tak jest, doskonale pani wie. sprawiedliwości zaproponował, oczywiście bardzo (Poseł Krystyna Skowrońska: Przecież ja nic nie dobry prezent dla złodziei: podwyższenie kwoty wy- mówiłam.) kroczenia z 250 zł do 1000 zł za kradzież, przywłasz- Ależ, pani poseł, emocje, bardzo przepraszam, nie czenie i zniszczenie mienia. To jest prezent Platformy będę… Obywatelskiej na te święta dla złodziei. O czym my (Poseł Krystyna Skowrońska: Proszę panią mar- mówimy? (Oklaski) szałek, aby zwrócić uwagę panu posłowi, żeby nie (Poseł Krystyna Skowrońska: Sprzeciw.) zwracał się do mnie i nie prowokował.) Takie są propozycje, pani poseł. (Poseł Krystyna Skowrońska: Sprzeciw, to nie jest prezent, panie pośle.) Wicemarszałek Wanda Nowicka: To nie jest prezent? (Poseł Krystyna Skowrońska: Nie.) Pani posłanko, ale proszę też o zachowanie spo- Skoro używamy tej nomenklatury, to, przepra- koju. szam, posługuję się tą samą nomenklaturą. Nie war- A pana posła proszę o niezwracanie się do pani tościuję tego, niech to wartościują inni. Mówimy, posłanki, zwłaszcza gdy pani posłanka do pana posła żeby dać 1000 zł, zwolnić emerytów i rencistów, wy się nie zwraca. mówicie, żeby dać złodziejom prawo do kradzieży Proszę kontynuować. 1000 zł. Ale my inaczej patrzymy na ten kraj, i tyle. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 118 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Romanek na. Osoba, która dostawałaby brutto 1050 zł, z uwagi na to, że wchodziłaby już w opodatkowanie pełne, Kolejne sprawy, które się pojawiły. Kwestia poli- netto miałaby mniej niż ta, która dostawałaby 990 zł. tyki senioralnej. Pan poseł Ryszard Zbrzyzny słusz- Dlatego taka formuła: od 2000 zł stopniowo wyga- nie zauważył, że rząd nie prowadzi żadnej polityki szamy, po 100 zł, prawo do zwolnienia przedmioto- senioralnej. To są pozory. Rząd odwrócił się plecami wego. Od 2000 zł w dół wygaszamy prawo do zwol- do seniorów i taka jest też prawda. A to, co powiedział nienia. Mam nadzieję, że jest to w miarę jasne, cho- pan minister à propos kwestii dotyczącej waloryzacji ciaż oczywiście pojawiają się problemy, ale taka jest kwotowej, to rzeczywiście, panie ministrze, będzie nomenklatura, terminologia prawa podatkowego. poważny kłopot, jak pan zauważył, poważny problem. Ona nie jest prosta, jest skomplikowana. Taki zapis I to jest m.in. jeden z problemów, który się pojawia. wydaje się nam racjonalny, ale jeżeli jest potrzeba Szkoda, bo budżet zaoszczędził troszeczkę na tej wa- jego poprawy, podkreślam, jesteśmy otwarci. Może- loryzacji, ale już mniejsza o to, nie będę wchodził my podyskutować, możemy podebatować i przyjąć w szczegóły. taki zapis, który spełniałby oczekiwania innych klu- Pani poseł Elżbieta Rafalska pyta o kwestie doty- bów poselskich. czące wyliczeń NBP. To jest dobre pytanie, bo dotyczy Idę dalej, bo tych pytań było dosyć dużo. Niezmier- aspektów, które pojawiają się w propozycji Narodo- nie mnie to cieszy, że tych pytań jest tak dużo. wego Banku Polskiego. Otóż sprawa jest, proszę pań- Pan Piotr Pyzik pytał o wykluczenie społeczne. stwa, dosyć oczywista, dlatego że kiedy zajrzymy do Oczywiście, mając na uwadze poziom życia, co pod- ustawy – mam tu treść przy sobie – to zauważymy, kreślam, powołuję się na Polski Związek Emerytów, że rzeczywiście NBP wziął pod uwagę zapisy ustawy Rencistów i Inwalidów. Proszę państwa, to są dane, o podatku dochodowym od osób fizycznych, ale nie- o których mówię. To stąd przyjęliśmy, że 1/3 ma po- koniecznie już wziął pod uwagę zapisy ustawy z sierp- niżej tego 1000 zł. nia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finan- Proszę państwa, w projekcie, w uzasadnieniu, na- sowanych ze środków publicznych. Otóż konkluzja pisaliśmy: 7,4 w ZUS, 1,4 w KRUS. Ponad 7,4 w ZUS, jest prosta, proszę państwa. Warunkiem opłacania ponad 1,4 w KRUS. Proszę państwa, gdy przyjmiemy składki – podkreślam, i to jest istota rzeczy – jest te wielkości, mając na uwadze średnią wysokość eme- płacenie podatku. Nie ma podatku, więc nie ma skład- rytur w KRUS, to prawie wszyscy zatrudnieni, prze- ki. I w czyich rękach pozostaje wszystko to, co jest? praszam, uzyskujący świadczenia z KRUS, byliby Właśnie podatnika. Podam treść art. 83: W przypad- zwolnieni. Większość z nich. Dziwię się PSL, że tych ku gdy składka na ubezpieczenie zdrowotne obliczo- rozwiązań nie popiera. Przecież to jest partia rzeko- na przez płatnika – itd., itd. – w zakresie podatku mo chłopska. Jeżeli partia chłopska nie popiera roz- dochodowego jest wyższa od zaliczki na podatek – wiązań, które mają pomóc mieszkańcom wsi, to ja składka jest wyższa od zaliczki na podatek – tę skład- przepraszam bardzo, pani poseł, ale partią chłopską kę obniża się do wysokości tej zaliczki. I ust. 2: jest tylko z nazwy, a z mieszkańcami wsi nie ma nic W przypadku nieobliczenia zaliczki na podatek do- wspólnego. Trzeba to sobie jasno powiedzieć. I niech chodowy od osób fizycznych od przychodów – itd., itd. pani nie opowiada, pani poseł, że jest źle, gorzej itd. – składkę obliczoną za poszczególne miesiące obniża Pięć lat rządzicie w tym kraju, pięć lat. Obiecujecie się do kwoty zero. A tu się nie oblicza, bo kwota jest złote góry. Jakie efekty? Mówi pani, że jak najbar- zwolniona, więc składki podatku się nie oblicza, a więc dziej słuszne. Pani poseł, ta słuszność przejawi się i nie odprowadza się składki. w głosowaniu, czy zagłosujecie za wnioskiem o od- Nieprawdą jest to, co napisał Narodowy Bank Pol- rzucenie. Tu będzie widać waszą prawdziwą postawę ski, posługując się zapisami ustawy o podatku docho- wobec mieszkańców wsi, wobec emerytów, rencistów dowym od osób fizycznych. Byłoby kuriozalną rzeczą, i rolników. Będzie widać, czy jest to partia empatii, i trzeba się z tym zgodzić, mając na uwadze zapisy czy partia, w której interesie niekoniecznie jest los ustawy, o której mówię, o świadczeniach opieki zdro- rolników i emerytów. Do tego zmierzam. To jest waż- wotnej, kiedy odpisuje się 7,75 od podatku, odprowa- na rzecz, proszę państwa. dzając składki – kuriozalne byłoby – gdyby odprowa- Kwestia dotycząca ewentualnego... Aha, wrócę dzono składkę, nie odprowadzając podatku, bo to jeszcze do pisma Polskiego Związku Emerytów, Ren- byłby podatek. Skoro nie ma składki, to nie ma podat- cistów i Inwalidów. Proszę państwa, w tym piśmie ku. Do kwoty 1000 zł nie byłoby podatku, a więc nie podkreślone jest to, że w samym ZUS ponad 16% byłoby składki. Tak stanowi ustawa i z tym po prostu osób ma poniżej 1000 zł. Jak dodamy jeszcze KRUS, trzeba się zapoznać i zgodzić. A więc wyliczenia, które jest to około 1/3 wszystkich emerytów i rencistów. To przyjęliśmy, są wyliczeniami racjonalnymi. jest ok. 3 mln ludzi żyjących za kwotę poniżej 1000 zł. Proszę państwa, pan poseł Henryk Kowalczyk Są to głównie mieszkańcy wsi, niestety, emeryci, ren- zwrócił uwagę na kwestię dotyczącą 1000 zł i 1050 zł. ciści, którzy pobierają świadczenia z KRUS. To są My przyjęliśmy oczywiście takie rozwiązanie, co dokumenty, na których się opieraliśmy. To są fakty. podkreślałem w czasie dyskusji, że gdybyśmy przy- Pan poseł Abramowicz, przepraszam, pan poseł jęli 1000 zł, a potem na tym zakończyli, to ta kwe- Szlachta zapytał o kwestię dotyczącą różnicy w do- stia przejścia byłaby, generalnie mówiąc, drastycz- chodach, jeżeli chodzi o małżonków. Oczywiście kwe- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 119

Poseł Andrzej Romanek Pani… Przepraszam, nie chcę się zwracać perso- nalnie. Szanowni Państwo! To państwo jest do czegoś stia wspólnego opodatkowania jest kwestią istotną. powołane. To nie państwo jest istotą, ale obywatele, Jest to rozwiązanie przewidziane w ustawie podat- bo naród jest suwerenem. Naród. Chcę to podkreślić. kowej. Ale rozumiem, jaka jest intencja pytania, że Państwo jest po to, żeby w interesie tego narodu dzia- być może jedno z małżonków ma znaczące dochody, łać. Nie państwo jako konstrukcja, ale naród jest a drugie, pobierając emeryturę lub rentę, ma docho- suwerenem. Zerknijcie do konstytucji. W związku dy niewysokie. Oczywiście można tę kwestię rozwa- z tym, jeżeli ten naród jest suwerenem, mamy zasadę żać i nad nią debatować, dyskutować. Można spraw- społecznej suwerenności i chcemy wspierać innych, dzić, jakie są to wielkości i proporcje. Według naszej to ta suwerenność, przepraszam, ta solidarność ma wiedzy nie jest to jakaś duża liczba osób, które by się między innymi w tym przejawiać. W jakim innym takie świadczenia pobierały, bo mamy świadomość, aspekcie może się ona przejawiać? Poza tym, patrząc że emerytury i renty są niskie, a dochody też nie są na państwo pod waszymi rządami, to armię możemy dzisiaj wysokie, jeżeli chodzi o poziom uzyskiwanych zmieścić na stadionie narodowym. Przepraszam, tak świadczeń. ma wyglądać państwo? Jakie obowiązki publiczno- Proszę państwa, powiem w ten sposób. Było jeszcze prawne jesteście dzisiaj w stanie temu narodowi za- pytanie, czy nie powinniśmy objąć tym zwolnieniem bezpieczyć? Jakie? wszystkich podatników, czyli podwyższyć kwotę wolną (Poseł Andrzej Orzechowski: Wczoraj zostały za- od podatku. Oczywiście docelowo, piszemy to w uza- bezpieczone.) sadnieniu, byłoby to najlepsze, najbardziej racjonalne Retoryczne pytanie. Już nie wspomnę o negocja- i najbardziej słuszne rozwiązanie, ale z uwagi na to, cjach, które prowadzi pan premier. Jak je prowadzi? co podkreślał tu przedstawiciel chociażby Platformy Szkoda gadać po prostu. Ręce opadają. Ale niech wy- Obywatelskiej, mamy świadomość trudności. Mamy borcy wiedzą, że wy nawet debatować, dyskutować tę świadomość, chociaż nie czujemy się odpowiedzial- o tych, którzy są w gigantycznej potrzebie, nie chcecie. ni. Te trudności, panie pośle, powinniście nieść na Nawet tego nie chcecie. Jak mówicie, że zbilansujecie własnych barkach, ponosząc odpowiedzialność. Pięć cokolwiek w tym kraju, to nigdy nie zbilansujecie, żad- lat rządzicie w tym kraju. Mamy tę świadomość. Mamy nego budżetu. Na pewno ten rząd nie ma szans zbilan- świadomość otoczenia, dlatego proponujemy to dla sować czegokolwiek, bo jak stosuje takie sztuczki i pro- jednej z grup i to takiej grupy, która nie może dorobić, tezy legislacyjne tylko po to, żeby odsunąć procedurę bo z uwagi na stan zdrowia lub wiek, podkreślałem sanacyjną w ustawie o finansach publicznych, to do to, nie może podjąć pracy. Pomijam już kwestię pozio- czego zmierza? A drenaż Funduszu Rezerwy Demogra- mu bezrobocia, bo ci emeryci nie mają przecież gdzie ficznej? A składka na OFE, która była obniżona i dzię- pracować. Powiedzmy sobie szczerze, gdzie oni mają ki temu zaoszczędziliście 10 mld zł rocznie w budżecie? pracować, gdy rejestrowego bezrobocia jest ok. 13%? Co chcecie zbilansować? Jesteście w stanie tylko dre- Ale na rachunku Funduszu Pracy pozostały pienią- nować, a nie bilansować. (Oklaski) Takie są niestety dze. Tu jest właśnie istota bilansowania. Pan minister fakty. Przykro to powiedzieć, ale taki mamy rząd. finansów chce sobie bilansować czy quasi-bilansować (Poseł Andrzej Orzechowski: Wysadzić państwo budżet ze środków Funduszu Pracy. Tak to niestety w powietrze.) wygląda, więc dzisiaj chcemy to skierować do tych lu- Panie pośle, wy to państwo non stop wysadzacie dzi, którzy z uwagi też na ponoszone koszty, chociażby w powietrze, non stop coś detonujecie, ale przykry- opieki medycznej, która nie jest odpisywana ani od wacie to w piękny, uładzony sposób i mówicie, że to podstawy opodatkowania, ani od dochodu, bo nie ma jest w interesie narodu. takiego zwolnienia, nie mają innej możliwości zarob- Jestem ciekaw, czy za 15 lat obywatele tego kraju kowania. tak samo jak pan będą oceniać ten stan rzeczy. Jestem Oczywiście rozumiemy tych, którzy są młodzi i nie przekonany, że wtedy ocenią racjonalnie to, co robicie, mają pracy. Rozumiemy tych, którzy mają pracę, wy- te wasze sztuczki, wasze protezy, które proponujecie, chowują dzieci. Mamy tego pełną świadomość. Ale od politykę wizerunku, pudrowania rzeczywistości. Tak czegoś chcemy zacząć. Chcemy zacząć dyskusję wła- to wygląda. W środku może być niezbyt estetycznie, śnie m.in. w tej kwestii. Jeżeli chodzi o politykę pro- niezbyt elegancko, ale z zewnątrz musi być pięknie rodzinną, mamy inny program, przygotowany przez i ładnie. Powiem panu, że to wygląda jak taki stary Solidarną Polskę. Ten program też będziemy wdra- budynek, który się z zewnątrz wymaluje. Co prawda żać. Ale przepraszam bardzo, jeżeli słucham przed- w środku rudera, ale z zewnątrz wygląda ładnie. Tak stawicieli Platformy Obywatelskiej, to mogę to skon- to właśnie działa. Dziękuję bardzo. (Oklaski) kludować jednym zdaniem: koalicja Platforma Oby- watelskiej i PSL jednym politycznym, chirurgicznym cięciem załatwiła sprawę. Załatwiła sprawę. Krew się Wicemarszałek Wanda Nowicka: leje, niestety nie Platformy. Biedni ludzie dalej będą biedni, a Platforma dalej będzie łupić ich z dochodów Dziękuję bardzo, panie pośle. do 1000 zł, będzie pobierać podatki, będzie zadowo- (Poseł Krystyna Skowrońska: Wniosek formalny.) lona i będzie mówić o bilansowaniu. Ale jaki wniosek… 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 120 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wicemarszałek Wanda Nowicka Proszę o zabranie głosu pana posła Andrzeja Dudę w celu przedstawienia uzasadnienia projektu ustawy. (Poseł Krystyna Skowrońska: Wniosek formalny.) Bardzo proszę, panie pośle. Tylko nie bardzo widzę, do którego pani… Bardzo proszę, pani poseł. Poseł Andrzej Duda:

Poseł Krystyna Skowrońska: Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Bezpośrednią in- spiracją dla stworzenia tego projektu ustawy był fakt Pani Marszałek! Wnoszę o przerwę, tak aby po- wejścia w życie w dniu 22 sierpnia 2009 r. ustawy z dnia słowi wnioskodawcy, który przemawiał przed chwilą, 17 lipca 2009 r. o zmianie ustawy o podatku docho- dać czas na zastanowienie się nad słowami, które dowym od osób fizycznych, która zmieniła brzmienie powiedział. objętego tym projektem art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy Rząd nie daje żadnego prezentu złodziejom, a pan o podatku dochodowym od osób fizycznych i zwolni- poseł nie zrozumiał procedowanych w tej Izbie pro- ła od podatku poza świadczeniami rzeczowymi, któ- jektów ustaw, związanych z podwyższeniem kwoty re takim zwolnieniem zostały objęte wcześniej, także z 250 zł do 1000 zł, jeżeli chodzi o rozpoznawanie otrzymywane przez pracownika świadczenia pienięż- spraw związanych z wykroczeniami i przestępstwa- ne sfinansowane w całości ze środków zakładowego mi. W związku z tym uprzejmie proszę, żeby pan funduszu świadczeń socjalnych lub funduszu związ- poseł nie wprowadzał nikogo w błąd. Ten czas będzie ków zawodowych. Wolna od podatku dochodowego szansą na to, żeby pan oprzytomniał, bo nikt w tej jest zatem otrzymana przez pracownika wartość świad- Izbie nie robi żadnego prezentu dla złodziei, a przy czeń rzeczowych oraz wartość świadczeń pieniężnych zmianie rozpatrywania skarg związanych z przestęp- łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku po- stwami i wykroczeniami, co na pewno jest ważne dla datkowym kwoty 380 zł. I co ważne, ustawa z dnia gospodarki, sądy będą mogły się w sprawach gospo- 17 lipca 2009 r. nie objęła swym zakresem zwolnienia darczych zajmować równie ważnymi sprawami, któ- świadczeń w formie bonów, talonów i innych znaków re są od sądów zawisłe. Dziękuję. uprawniających do ich wymiany na towary lub usłu- gi. Co więcej, obecnie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych znajduje się w art. 21 ust. 1 Wicemarszałek Wanda Nowicka: pkt 67 bardzo wyraźny zapis wyłączający właśnie świadczenia w formie bonów, talonów i innych zna- ków uprawniających do ich wymiany na towary lub Dziękuję bardzo, pani posłanko. usługi od uznania ich za świadczenia rzeczowe tą Przerwy oczywiście nie zarządzam. ustawą objęte, czyli zwolnione od podatku dochodo- Panu posłowi głosu też nie udzielam. wego od osób fizycznych w ramach łącznej kwoty 380 Zamykam dyskusję. zł rocznie. W związku z powyższym należy podważyć W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie pro- racjonalność regulacji, która bezzasadnie dyskrymi- jektu ustawy w pierwszym czytaniu. nuje w świetle prawa podatkowego możliwość korzy- Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy stania przez pracowników ze świadczeń socjalnych w bloku głosowań. w formie znaków legitymacyjnych, czyli dowodów Właściwe komisje przedłożyły sprawozdania cywilno-prawnych niebędących papierami wartościo- o uchwałach Senatu w sprawie ustaw: o działalności wymi, z których wynika uprawnienie o charakterze ubezpieczeniowej oraz o odpadach. majątkowym do nabycia towarów lub usług. Brak Sprawozdania te zostały paniom i panom posłom jest uzasadnienia dla odmowy traktowania znaków doręczone odpowiednio w drukach nr 983 i 982. legitymacyjnych jako świadczeń rzeczowych, tym W związku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii bardziej że obie formy świadczeń pełnią tożsamą Konwentu Seniorów, Marszałkini Sejmu podjęła de- funkcję w dystrybucji form pomocy społecznej. Ce- cyzję o uzupełnieniu porządku dziennego o punkty lem projektowanej ustawy jest zatem objęcie zwol- obejmujące rozparzenie tych sprawozdań. nieniem podatkowym również bonów, talonów i in- Proponuję, aby w tych przypadkach Sejm wyraził nych znaków uprawniających do ich wymiany na to- zgodę na zastosowanie art. 54 ust. 5 regulaminu Sej- wary lub usługi. mu oraz aby w dyskusjach nad tymi punktami wysłu- W uzasadnieniu projektu ustawy, która została chał 3-minutowych oświadczeń w imieniu klubów. uchwalona 17 lipca 2009 r., nie wskazano, co charak- Jeśli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że Sejm pro- terystyczne, przyczyn pozostawienia znaków legity- pozycje przyjął. macyjnych poza systemem zwolnień podatkowych, Sprzeciwu nie słyszę. przy jednoczesnym objęciu tym systemem właśnie Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 7. po- świadczeń pieniężnych będących de facto formą do- rządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskie- datku do pensji. Należy wskazać na potencjalną trud- go projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku ność zachowania wymogu wykorzystywania przez dochodowym od osób fizycznych (druk nr 882). pracowników świadczeń pieniężnych na realizację 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 121

Poseł Andrzej Duda nieuzasadnione. Brak jest racjonalnych argumentów, przemawiających za tym, aby świadczenia te były celów enumeratywnie wskazanych w ustawie z dnia traktowane w sposób odmienny, tym bardziej że zna- 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń ki legitymacyjne i świadczenia rzeczowe co do zasady socjalnych. Zgodnie z art. 2 pkt 1 tej ustawy działal- spełniają tę samą funkcję. Należy również wskazać, ność socjalna to usługi świadczone przez pracodaw- że rozszerzenie zwolnienia z opodatkowania umożli- ców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności wi faktyczne dokonywanie wyboru świadczenia: za- kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opie- kup produktu za otrzymane świadczenie pieniężne ki nad dziećmi w żłobkach, przedszkolach oraz in- lub wymiana znaku legitymacyjnego na wybrany nych formach wychowania przedszkolnego, udziela- produkt. nie pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej, Mając powyższe na uwadze, a także wychodząc a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele naprzeciw postulatom partnerów społecznych, pro- mieszkaniowe na warunkach określonych ustawą. ponuje się w prezentowanym dziś projekcie ustawy Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjal- zwolnienie z opodatkowania obok wartości obecnie nych określa m.in. jako cele działalności socjalnej zwolnionych świadczeń rzeczowych i pieniężnych przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wy- również jako jednego z rodzajów świadczeń rzeczo- sokość dopłat z funduszu w zależności od sytuacji wych znaków legitymacyjnych w postaci bonów, ta- życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej lonów i innych znaków, które uprawniać będą do ich do korzystania z funduszu. Określa ona jednocześnie, wymiany na towary lub usługi. że osobami uprawnionymi do korzystania z funduszu Oceniając skutki finansowe ustawy, należy brać są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści, byli pod uwagę okoliczność, że obecnie proponowane doda- pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym nie do katalogu świadczeń, których wartość może pracodawca przyznał w regulaminie działalności so- składać się na kwotę zwolnienia, bonów, talonów i in- cjalnej prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych, nych znaków uprawniających do ich wymiany na to- finansowanych z funduszu. Kryterium podstawowym, wary lub usługi w żadnym stopniu nie zwiększa, co decydującym o możliwości korzystania ze świadczeń chcę z całą mocą podkreślić, wartości zwolnienia, któ- ra jest obecnie i pozostanie na poziomie 380 zł, a jedy- socjalnych, była zatem i nadal pozostaje sytuacja ży- nie rozszerza przewidziany ustawą katalog rzeczowy ciowa osoby uprawnionej. świadczeń. Mając powyższe na uwadze, można uznać, Fundusz socjalny z definicji jest instytucją praw- iż rozwiązanie to nie powinno wpłynąć na wysokość ną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pra- dochodów osiąganych przez budżet państwa. cowników, ich rodzin, a także emerytów i rencistów. Szanowni Państwo! Ten projekt był już w Sejmie, Pomoc z funduszu może być dokonywana jedynie ponieważ pierwotnie to przedłożenie zostało złożone wówczas, gdy uzależnia się jej przyznanie od sytuacji przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pana życiowej, rodzinnej i materialnej pracownika. prof. Lecha Kaczyńskiego. Praca w Kancelarii Pre- Nie jest racjonalnym działanie ustawodawcy, na zydenta, zlecona przez pana prezydenta nad tym skutek którego pracownicy znajdujący się w porów- projektem, stanowiła efekt wniosków, jakie zostały nywalnej sytuacji życiowej i korzystający z pomocy złożone wówczas do pana prezydenta przez partne- na podstawie ustawy o zakładowym funduszu świad- rów społecznych oraz przez organizacje kupieckie. czeń socjalnych w świetle prawa podatkowego trak- Argumentowali oni, iż zmiana ta jest całkowicie nie- towani będą odmiennie, to znaczy w przypadku uzy- uzasadniona i godzi w kupców, zwłaszcza w polską skania świadczenia pieniężnego będą zwolnieni od drobną przedsiębiorczość, a także trudno ją zrozu- podatku dochodowego, a w przypadku otrzymania mieć z punktu widzenia funkcjonowania systemu bonu towarowego – nie. Nowela z 17 lipca 2009 r. świadczeń socjalnych w przedsiębiorstwach. Dlatego wprowadziła zwolnienie od podatku dochodowego pan prezydent podjął decyzję o stworzeniu takiego świadczeń pieniężnych, utrzymując jednocześnie za- projektu i przedłożeniu go Wysokiej Izbie. Niestety, sadę braku takiego zwolnienia w odniesieniu do bo- projekt znalazł się w zamrażarce i nie był w ogóle nów, talonów i innych znaków uprawniających do ich przez Wysoką Izbę procedowany. Ponieważ zmiana wymiany na towary lub usługi, mimo iż pierwotne ta jest absolutnie uzasadniona i cały czas domagają wersje projektu, tzn. projekt z dnia 22 maja 2009 r. się jej organizacje kupieckie oraz partnerzy społecz- i projekt z 1 czerwca 2009 r., przewidywały obok zwolni, posłowie Prawa i Sprawiedliwości zdecydowali się nień wartości świadczeń rzeczowych i pieniężnych ponownie poddać analizie ten projekt, który wów- również zwolnienie znaków legitymacyjnych, trak- czas został złożony, uzupełnić go o dodatkowe ele- tując je jako świadczenia rzeczowe. Potem to zostało menty i przedstawić Wysokiej Izbie. Stąd dzisiejsze zmienione i zawarto w ustawie to wyraźne wyłącze- przedłożenie. Mam nadzieję, że projekt ten zostanie nie, które projektodawcy, wnioskodawcy uważają poparty. Jeszcze raz chcę podkreślić: nie zwiększa dziś za całkowicie nieuzasadnione. on w stosunku do obecnie obowiązującej kwoty zwol- Należy zatem jeszcze raz podkreślić, że zróżnico- nienia, która wynosi łącznie 380 zł rocznie, a jedy- wanie w zakresie podlegania opodatkowaniu podat- nie dodaje dodatkowy, alternatywny wobec innych kiem dochodowym świadczeń rzeczowych i pienięż- sposób realizacji świadczenia rzeczowego. Dziękuję nych oraz znaków legitymacyjnych jest całkowicie bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 122 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wicemarszałek Wanda Nowicka: znaczonej sieci sklepów, nie mogliby dokonać swobodnego wyboru, natomiast objęcie zwolnieniem świad- Dziękuję, panie pośle. czeń o charakterze pieniężnym daje podatnikowi Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- prawo swobodnego wyboru, zwiększa popyt we- rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- wnętrzny z zachowaniem zasad wolnej konkurencji. czeń w imieniu klubów. Ponadto, Wysoki Sejmie, każdy z nas, jeśli był z tym Otwieram dyskusję. wielkim pustym koszykiem w hipermarkecie, wie, że Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Izabe- wkładamy do niego rzeczy potrzebne i bardzo często la Leszczyna w celu przedstawienia stanowiska Klu- rzeczy niepotrzebne, rzeczy zbędne, i przekonujemy bu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. się o tym dopiero po przyjściu do mieszkania. Nad Bardzo proszę, pani posłanko. (Oklaski) tym pracują marketingowcy... (Poseł Ryszard Zbrzyzny: Oby tylko potrzebne.) ...z tych sklepów, panie pośle. I to nie jest śmiesz- Poseł Izabela Leszczyna: ne, takie są zasady handlu. (Poseł Andrzej Duda: Co to ma wspólnego ze Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt sprawą?) przedstawić stanowisko klubu Platformy Obywatel- Po trzecie, jeśli mówimy o pomocy socjalnej, o fun- skiej w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmia- duszu socjalnym, panowie posłowie, chciałabym też nie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycz- podkreślić, że fundusz socjalny to jest właśnie szcze- nych, zawartego w druku sejmowym nr 882. gólna forma pomocy społecznej i, szczególnie w cza- Według obowiązujących dzisiaj przepisów wolna sach kryzysu, w czasach spowolnienia gospodarcze- od podatku jest wartość otrzymanych przez pracow- go, im mniej dookreślimy formułę tej pomocy, tym nika w związku z finansowaniem działalności socjal- bardziej będzie ona trafiona, bo ona trafia do bardzo nej rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez różnego odbiorcy znajdującego się w bardzo różnej niego świadczeń pieniężnych, tak jak powiedział pan sytuacji ekonomicznej. I tak naprawdę nie wiemy, czy poseł przedstawiciel wnioskodawców, które są sfinan- rodzina Kowalskich w ramach tej kwoty zechce kupić sowane w całości ze środków zakładowego funduszu ubranie, żywność, sprzęty elektroniczne, a może po świadczeń socjalnych lub funduszu związków zawo- prostu zechce opłacić media. Rozumiałabym jeszcze, dowych, do kwoty 380 zł w jednym roku podatko- gdyby wnioskodawcy szli w odwrotnym kierunku, wym. Bony, talony i inne znaki są z tej regulacji wy- żeby to oświadczenie rzeczowe nie miało zwolnienia łączone, to znaczy są wyłączone ze zwolnienia od z opodatkowania, natomiast państwo idziecie zupeł- podatku. Celem wnioskodawców jest objęcie tychże nie jakby w poprzek. bonów, talonów i innych znaków zwolnieniem od po- Dla nas, dla Platformy Obywatelskiej, wolność datku. wyboru, wolność podejmowania decyzji i wolny rynek W dyskusji nad tym projektem ustawy warto so- to wartości bardzo ważne, którymi kieruje się mój bie przypomnieć, że to już przerabialiśmy, przerabia- klub, dlatego składamy wniosek o odrzucenie projek- liśmy nawet dwukrotnie. To znaczy, przepisy podat- tu tej ustawy w pierwszym czytaniu. Uważamy, że kowe w latach ubiegłych przewidywały możliwość nie ma powodu podejmować prac nad tym projektem, zwolnienia bonów, talonów i innych znaków z podat- bo Wysoka Izba wypowiedziała się w tej sprawie w roku ku, ale w listopadzie 2003 r. ten przepis Wysoka Izba 2009 i od tego czasu nie pojawiły się żadne nowe oko- zmieniła, wychodząc naprzeciw postulatom zgłasza- liczności, żadne nowe argumenty, których byśmy nie nym właśnie przez drobnych kupców. Warto też przy- znali i nie przedyskutowali w sposób niewystarcza- pomnieć sobie, że to, że pozostawiliśmy wyłączenie jący. Dziękuję bardzo. (Oklaski) od zwolnienia z opodatkowania bonów i talonów w roku 2009, nastąpiło w wyniku przedstawienia stanowiska Związku Rzemiosła Polskiego Trójstron- Wicemarszałek Wanda Nowicka: nej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych podczas jej prac nad pakietem działań antykryzysowych. Dziękuję bardzo, pani posłanko. Wysoka Izba przychyliła się do stanowiska właśnie Głos zabierze pan poseł Andrzej Szlachta z Klubu strony społecznej. Takie rozwiązanie nie było ani Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. przeoczeniem, ani pomyłką, to była celowa decyzja Bardzo proszę, panie pośle. podjęta z kilku powodów. Pierwszy z nich był taki, że obecne rozwiązanie przyjęte właśnie w ramach tego pakietu nie preferuje żadnej grupy dostawców, Poseł Andrzej Szlachta: w tym sieci wielkopowierzchnowych sklepów, i stwarza większe szanse, że jakaś część zakupów za otrzy- Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! mane środki pieniężne zostanie dokonana właśnie Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parla- w drobnym handlu, w firmach branży spożywczej, mentarnego Prawo i Sprawiedliwość w sprawie po- ale także turystycznej czy rekreacyjnej. Po drugie, selskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podat- podatnicy otrzymujący bon musieliby udać się do wy- ku dochodowym od osób fizycznych (druk nr 882). 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 123

Poseł Andrzej Szlachta dliwość wnoszę o skierowanie omawianego projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych do dalszego Projekt do art. 21 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. procedowania. Dziękuję bardzo. (Oklaski) o podatku dochodowym od osób ﬁzycznych wprowadza dodatkową kategorię zwolnień przedmiotowych od podatku dochodowego. Tą kategorią są bony, ta- Wicemarszałek Wanda Nowicka: lony i inne znaki uprawnione do ich wymiany na towary lub usługi, otrzymywane przez pracownika Dziękuję bardzo, panie pośle. w związku z ﬁnansowaniem działalności socjalnej, Stanowisko Klubu Poselskiego Ruch Palikota o której mowa w przepisach o zakładowym funduszu przedstawi pan poseł Maciej Mroczek. świadczeń socjalnych, lub otrzymywane z funduszy Bardzo proszę, panie pośle. związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprze- kraczającej... (Gwar na sali) Poseł Maciej Mroczek:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Pani Marszałkini! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Posel- Przepraszam pana, panie pośle. skiego Ruch Palikota w sprawie projektu ustawy Czy ja mogę prosić lewą stronę... o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób Panie pośle Zbrzyzny, mogę prosić o wyciszenie fizycznych, druk nr 882. rozmowy albo przeniesienie jej na korytarz? Dzięku- Wysoka Izbo! Proponowana nowelizacja ustawy ję bardzo. ma na celu włączenie do przedmiotowego zwolnienia Proszę kontynuować. od podatku dochodowego od osób fizycznych świad- czeń przyznawanych pracownikom i finansowanych z zasobów zakładowego funduszu świadczeń socjal- Poseł Andrzej Szlachta: nych oraz funduszy związkowych: bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na Dziękuję, pani marszałek. towary lub usługi. W obowiązującym stanie praw- …w roku podatkowym kwoty 380 zł. Ustawa mia- nym zwolnieniem z powyższego podatku są objęte łaby zastosowanie do dochodów uzyskanych od dnia świadczenia rzeczowe, oczywiście z wyłączeniem tego, 1 stycznia 2013 r. i wchodziłaby w życie po upływie o czym mówiłem przed chwileczką, i pieniężne do wy- 14 dni od dnia ogłoszenia. sokości łącznie 380 zł w roku podatkowym. Na mocy nowelizacji przedmiotowej ustawy z 17 lip- Wbrew temu, co wywodził poseł wnioskodawca, ca 2009 r. zwolnienia od podatku objęły poza świad- uważamy, iż dotychczasowa regulacja prawna, obo- czeniami rzeczowymi, które takim zwolnieniem ob- wiązująca regulacja prawna jest ofertą bardziej spra- jęte zostały wcześniej, także otrzymane przez pra- wiedliwą społecznie i korzystną, zarówno dla han- cownika świadczenia pieniężne, sfinansowane w ca- dlowców, jak i dla klientów ich sklepów. Nie fawory- łości ze środków zakładowego funduszu świadczeń zuje bowiem dużych sieci handlowych, które, emitu- socjalnych lub funduszu związków zawodowych. Jed- jąc bony towarowe czy inne znaki o tym charakterze, nak wspomniana nowela nie objęła swoim zakresem zmuszają niejako konsumenta, klienta do robienia zwolnienia świadczeń w formie bonów, talonów i in- zakupów w ich sieciach handlowych, w konkretnych nych znaków uprawniających do ich wymiany na sklepach, wyłączając możliwość wyboru dokonywa- towary lub usługi. W związku z tym w świetle prawa nia zakupów u konkurencji, a na pewno w sieci skle- podatkowego należało uznać za bezzasadną dyskry- pów niepowiązanych z nimi kapitałowo. minację możliwość korzystania przez pracowników ze Marnym pocieszeniem jest tutaj fakt, że istnieją świadczeń socjalnych w formie znaków legitymacyj- co prawda na rynku takie firmy, które są uniwersal- nych, czyli dowodów cywilnoprawnych niebędących nym emitentem bonów towarowych czy innych zna- papierami wartościowymi, z których wynika upraw- ków o tym charakterze – oczywiście nie wymienię ich nienie o charakterze majątkowym do nabycia towaru nazw – ale tak naprawdę one nie mogą stanowić al- lub usługi, przy jednoczesnym objęciu systemem zwol- ternatywy dla bonów towarowych emitowanych przez nień podatkowych świadczeń pieniężnych. Bony i talo- duże sieci handlowe, ponieważ nie obejmują swoim ny wymienione na towary lub usługi bardziej jedno- zasięgiem również tego małego, drobnego biznesu, znacznie spełniają wymogi enumeratywnie wskazane często rodzinnych sklepików położonych gdzieś na w ustawie o zakładowym funduszu świadczeń socjal- osiedlach w miastach. Warunki proponowane przez nych aniżeli świadczenia pieniężne. te firmy są tak niekorzystne finansowo dla tych ma- Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość uwa- łych sklepików, biznesów, że po prostu korzystanie ża, że różnicowanie w zakresie podlegania opodatko- z tych usług jest nieopłacalne. Dodatkowo zyski wy- waniu podatkiem dochodowym świadczeń rzeczowych pracowane przez globalne sieci handlowe czy wspo- i pieniężnych oraz znaków legitymacyjnych jest nie- mniane firmy specjalizujące się w emisji bonów i zna- uzasadnione. Dlatego w imieniu klubu Prawo i Sprawie- ków towarowych transferowane są tak naprawdę do 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 124 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Maciej Mroczek funduszu związków zawodowych. Zakres zmian proponowany w projekcie nie został uwzględniony, tak spółek matek za granicę zamiast pozostać tutaj, jak było to już mówione dzisiaj, w ustawie z 17 lipca w kraju, i tutaj pracować. Łatwo to sprawdzić, wy- 2009 r. Obowiązująca w dniu dzisiejszym ustawa starczy spojrzeć na nazwy firm, sieci handlowych. zwalnia od podatku świadczenia rzeczowe na rzecz Wszystkie one, z wyjątkiem może jednej, która zapo- pracowników, a także otrzymane przez pracownika życzyła swoją nazwę od popularnego w Polsce owada, świadczenia pieniężne łącznie do wysokości nieprze- mają obco brzmiące nazwy. I to jest nie tylko domena kraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. sieci handlowych, ale również domena banków, firm Przypomnijmy, że pomoc z funduszu może być finansowych czy ostatnio nawet firm telekomunika- udzielona jedynie wówczas, gdy uzależnia się jej przy- cyjnych. Za tego typu usługi, czyli możliwość korzy- znanie od sytuacji życiowej, rodzinnej, materialnej stania z nazwy przez spółkę córkę położoną w Polsce, pracownika. Fundusz socjalny ma zatem za zadanie trzeba po prostu zapłacić tzw. brand fee. Te kwoty łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich sięgają rocznie kilkunastu czy kilkudziesięciu miliar- rodzin, a także emerytów i rencistów. dów złotych. To jest jeden z powodów, dla których jest Obecnie złożony projekt ustawy rozszerza zakres powszechne, zresztą uzasadnione, przekonanie spo- form zwolnionych z podatku, stosowanych w realiza- łeczeństwa, że hipermarkety nie płacą podatków. cji świadczeń z funduszu socjalnego o te właśnie ta- Według ostatnich danych efektywna stopa, stawka lony, bony i inne znaki uprawniające do ich wymiany CIT płacona przez globalne firmy korporacyjne w Pol- na towary i usługi do łącznej wartości nieprzekracza- sce wynosi 5% i mniej. Dla przypomnienia powiem, jącej kwoty 380 zł. że nominalna stopa opodatkowania to 19. Proponowane rozwiązanie nie będzie miało wpły- Ale oczywiście dostrzegamy problem i dostrzega- wu na wysokość dochodów osiąganych przez budżet my możliwość kontynuacji prac nad tym projektem, państwa. Proponowane w projekcie dodanie do kata- być może dojścia do pewnego kompromisu i zwięk- logu świadczeń nowych jakby elementów, a więc bo- szenia tej kwoty z 380 do 480 zł – chodzi o to zwol- nów, znaków, nie zwiększa bowiem wartości zwolnie- nienie z podatku dochodowego od osób fizycznych. nia podatkowego, która pozostaje na poziomie do 380 zł, Być może to jest wyjście. Oczywiście wymagałoby to a jedynie, tak jak mówiłam, rozszerza przewidziany konkretnych obliczeń i przeliczeń, ale nad tym moż- ustawą katalog rzeczowych świadczeń. na byłoby po prostu popracować w spokoju w komisji, Projekt ustawy został pozytywnie zaopiniowany tym bardziej że w tej sprawie wypowiedzieli się rów- przez Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, ale tak- nież m.in. Związek Województw Rzeczypospolitej że Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”. Polskiej, NSZZ „Solidarność”, Pracodawcy RP, pre- Niemniej jednak, wyrażając stanowisko – opinię zentując odmienne stanowiska. w imieniu mojego klubu, pragnę podkreślić, że fun- Dlatego też, pani marszałkini, Wysoka Izbo, Klub dusz świadczeń socjalnych jest pracowniczym fundu- Poselski Ruch Palikota jest za skierowaniem projek- szem pomocowym dla każdej załogi zakładu pracy tu ustawy do prac w Komisji Finansów Publicznych i narzucanie przez ustawodawcę rozwiązań wskazu- celem (Dzwonek) jego szczegółowego rozpatrzenia. jących, jak mają być rozdysponowane zgromadzone Dziękuję bardzo. tam środki, wydaje się po prostu zbyteczne. Każdy pracownik czy inna osoba uprawniona do korzystania ze świadczeń funduszu socjalnego, mając możli- Wicemarszałek Wanda Nowicka: wość otrzymania świadczenia w formie środków pie- niężnych w wysokości przecież niezmiennej, nieza- Dziękuję bardzo, panie pośle. leżnie od formy, do kwoty 380 zł, sami podejmą naj- Głos zabierze pani posłanka Genowefa Tokarska bardziej odpowiednią i racjonalną decyzję o zakupie z Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa towaru lub usługi. Ludowego. Podsumowując, nie widzimy, Wysoka Izbo, potrzeby Bardzo proszę, pani posłanko. uszczęśliwiania uprawnionych pracowników talonami i bonami wskazującymi określone placówki handlowe czy usługowe do zrealizowania tychże. Jesteśmy po Poseł Genowefa Tokarska: prostu przeciwni ograniczaniu swobody zakupów rzeczowych lub usług przez samych pracowników, korzy- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu stając zwyczajnie ze środków pieniężnych, do których Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego mają prawo bez opodatkowania. Dziękuję. mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z druku nr 882. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Celem projektu ustawy jest objęcie zwolnieniem podatkowym bonów, talonów i innych znaków upraw- Dziękuję bardzo, pani posłanko. niających do ich wymiany na towary lub usługi, przy- Głos zabierze pan poseł Ryszard Zbrzyzny z Klu- znanych dla pracowników jako świadczenie ze środ- bu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. ków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych lub Bardzo proszę, panie pośle. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 125

Poseł Ryszard Zbrzyzny: Z drugiej strony, pytam, dlaczego mamy ingero- wać w sposób rozdzielania środków funduszu świad- Dziękuję. czeń socjalnych. Bo z natury rzeczy, jeżeli jakaś for- Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Mam przyjem- ma pomocy socjalnej jest opodatkowana podatkiem ność w imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy dochodowym, a druga nie, do jakiejś tam wielkości, Demokratycznej wyrazić pogląd, opinię na temat pro- to oczywiście będzie preferowana ta druga. Przecież ponowanej zmiany w ustawie o podatku dochodowym to jest logiczne i rozsądne. Nie można więc ingerować od osób fizycznych, która tak właściwie dotyczy tylko w wewnętrzny podział funduszu świadczeń socjal- jednego zagadnienia, a mianowicie ujednolicenia zwol- nych w zależności od uznania. Tym bardziej że fun- nień w przypadku świadczeń socjalnych, które są dusz świadczeń socjalnych ta koalicja, ta ekipa mro- realizowane z tzw. zakładowego funduszu świadczeń zi już czwarty rok na poziomie odpisu z roku 2010, socjalnych. a więc te środki w wymiarze realnej wartości i moż- Zgodnie z dzisiejszym stanem prawnym nie są liwości wspomożenia osób ubogich, których przyby- zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych wa, są ograniczone. Tym razem jest jeszcze ograni- bony towarowe, które w sposób dla nas niezrozumia- czenie związane z możliwością zróżnicowania form ły zostały potraktowane inaczej niż środki wypłaca- pomocy, bowiem tam, na miejscu, w zakładach pracy ne w formie gotówki. Przypomnę, że odpisy na zakła- wiedzą najlepiej, komu w jakiej formie pomóc. Rze- dowy fundusz świadczeń socjalnych są odpisami ce- czywiście, jest ogromna, zdecydowana większość lowymi, specjalnie gromadzonymi na oddzielnych tych, którym można wypłacić pieniądze i jest pew- kontach u pracodawców. Jest to fundusz jako insty- ność, że one trafią do ich rodzin i będą wykorzystane tucja celowa, zawiaduje nim, w porozumieniu, czy na potrzeby tych rodzin, ale jest margines osób, któ- w uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, praco- rym jeżeli damy choćby grosz, wydadzą go i nie do- dawca albo działający w imieniu pracodawcy przed- wiozą do domu, wykorzystają na inne cele, nieko- stawiciel. Nie może być więc takiej oto sytuacji, że niecznie te, na które przeznaczony jest fundusz niektóre świadczenia z funduszu świadczeń socjal- świadczeń socjalnych. Tak więc takim osobom trzeba nych są zwolnione z podatku dochodowego, oczywi- dawać talony, które są ukierunkowane na określone ście do określonej wielkości, w tym przypadku 380 świadczenia rzeczowe, a nie finansowe. I właśnie zł, a inne nie. Nie można w sposób różny traktować taka jest myśl przewodnia tegoż przedsięwzięcia. różnych świadczeniobiorców, a więc tych, którzy par- Na koniec wspomnę choćby o wczorajszych spo- tycypują w tym funduszu świadczeń socjalnych, bo- tkaniach opłatkowych. Okazuje się, że uczestnicy wiem każdy, kto spełnia formalne kryteria udzielenia tych spotkań, mam tu na myśli pracowników Kan- pomocy z funduszu świadczeń socjalnych, przyjęte celarii Sejmu, będą mieli wystawione PIT-y, bo w regulaminach wewnętrznych i wynikające także uczestniczyli w spotkaniach, które będą przeliczone, z ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjal- rozliczone w formie dodatkowego przychodu, od któ- nych, powinien być traktowany w sposób jednolity, rego trzeba będzie zapłacić podatek dochodowy. na równi z każdym innym, a więc tu nie może być Zresztą tak się dzieje też w zakładach pracy. Swoista lepszych i gorszych. paranoja. Dziękuję. (Oklaski) Chciałbym także powiedzieć, że pozytywne opinie, tak jak pani poseł przed chwilą przede mną po- wiedziała, wydali pracodawcy, Komisja Krajowa NSZZ Wicemarszałek Wanda Nowicka: „Solidarność”, ale także Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Mało tego, Ogólnopolskie Dziękuję, panie pośle. Porozumienie Związków Zawodowych posunęło się Stanowisko Klubu Parlamentarnego Solidarna o krok dalej, nie mając nadziei, że ta kwestia będzie Polska przedstawi pan poseł Andrzej Romanek. uregulowana zgodnie z oczekiwaniami tych, którzy Bardzo proszę, panie pośle. na co dzień zawiadują funduszami świadczeń socjalnych. Bo kto zawiaduje funduszami świadczeń socjalnych? Właśnie pracodawcy i związki zawodowe. Tak Poseł Andrzej Romanek: więc jeżeli oni razem, gremialnie wychodzą z założe- nia, że to nierówne traktowanie jest niczym nieuza- Pani Marszałek! Panie i Panowie Ministrowie! sadnione, to myślę, że pora przeprowadzić stosowną Wysoka Izbo! Otóż propozycja, która została złożona nowelizację. Jeżeli tej nowelizacji nie przeprowadzi- w druku nr 882, dotycząca zmiany ustawy o podatku my, to jest odpowiedź Ogólnopolskiego Porozumienia dochodowym od osób fizycznych, wpisuje się w pewną Związków Zawodowych na tę niegodziwość. Ona po- konwencję, którą od pewnego czasu lansuje Solidar- lega na tym, że złożony został do Trybunału Konsty- na Polska. Uważamy, że dzisiaj – szczególnie w tak tucyjnego wniosek o uznanie art. 67 ustawy o podat- trudnej sytuacji, kiedy poziom bezrobocia jest gigan- ku dochodowym od osób fizycznych za niezgodny tycznie wysoki, bezrobocie rejestrowe zbliża się do z konstytucją w zakresie oczywiście przedmiotowych poziomu 13%, a faktyczne osiąga poziom do 15%, bonów towarowych. Myślę, że orzeczenie Trybunału w niektórych miejscowościach to jest przecież ponad Konstytucyjnego musi być i będzie jednoznaczne. 20%, a w przypadku osób w wieku do 35 lat w nie- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 126 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Romanek za jednostki pieniężne. To na czym tutaj polega złe rozwiązanie? których województwach to nawet 50% – pomoc so- Powiem więcej, Skarb Państwa na tym nie traci, cjalna chociażby dla byłych pracowników, dla eme- bo podatek VAT będzie płacony, jak był płacony. To rytów i rencistów, dla osób, które znajdują się w bar- jest naturalna rzecz, to jest kwestia umowy pomiędzy dzo trudnej sytuacji powinna być, po pierwsze, sta- pracodawcą a handlowcem czy sprzedawcą, który nowcza, czyli mieć pewien wymiar finansowy, który mówi: ja za te 200 zł nominalnej wartości tego znaku rzeczywiście wspiera te rodziny czy tych byłych pra- legitymacyjnego dam ci towary za 250 zł, zarobię na cowników. To jest bardzo istotna rzecz: pomaga i wspie- obrocie. A ten, który jest beneficjentem tego talonu, ra te osoby. zyska, bo będzie miał realnie w garści – przepraszam Ale druga bardzo istotna rzecz – wynika to też za to kolokwialne określenie – więcej pieniędzy. Kom- z tego projektu – ona powinna być elastyczna, ona pletnie nie potrafię zrozumieć Platformy tzw. Oby- powinna dawać pracodawcy szansę na to, ażeby w naj- watelskiej, bo to jest działanie antyobywatelskie. lepszy możliwy sposób wykorzystać zakładowy fun- Powiem jeszcze jedną, dosyć istotną rzecz. Proszę dusz świadczeń socjalnych, zresztą fundusz, który nie państwa, przecież nawet nie potrzeba… (Gwar na sali) wzrasta z uwagi na fakt, że obecnie rządząca koalicja mrozi ten fundusz, jeżeli chodzi o wysokość odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, nie po- Wicemarszałek Wanda Nowicka: zwalając na wzrost wysokości tychże odpisów. To jest błędne, złe rozwiązanie, podczas gdy wiele osób znaj- Przepraszam, czy mogłabym prosić ławę rządową duje się w naprawdę bardzo trudnej sytuacji. o ściszenie rozmów? Bardzo dziękuję. (Oklaski) Otóż, proszę państwa, powiem w ten sposób. Proszę bardzo. Dziwna jest sytuacja, że jeżeli chodzi o świadczenia rzeczowe, bo tak wynika z zapisów ustawy… Mówi- my bowiem o zakładowym funduszu świadczeń so- Poseł Andrzej Romanek: cjalnych, z którego będą wypłacane świadczenia fi- Dziękuję uprzejmie. nansowe, świadczenia pieniężne – taki jest projekt Na co jeszcze zwrócę uwagę? Nie potrzeba w usta- ustawy – ale oprócz tego świadczenia rzeczowe, do wie o podatku dochodowym wprowadzać chociażby których zalicza się – podkreślam – bony, talony i inne legalnej definicji znaków legitymacyjnych, z bardzo znaki legitymacyjne. Te właśnie bony, talony i znaki prostego powodu – bo te pojęcia mamy zdefiniowane legitymacyjne zostały dziwnym trafem wyelimino- w Kodeksie cywilnym. Posłużę się art. 92115, otóż jest wane z art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o podatku docho- tam napisane, że znaki legitymacyjne to dokumenty dowym od osób fizycznych. stwierdzające obowiązek świadczenia. Mamy legalną Otóż, proszę państwa, na takie rozwiązanie zgo- definicję, wiec chociażby w ustawie o podatku docho- dzić się nie można, dlatego że rzeczywiście pracodaw- dowym od osób fizycznych nie będzie wątpliwości ca bardzo często, chcąc wspierać swoich pracowni- interpretacyjnych, co jest znakiem legitymacyjnym. ków, skoro nie może wspierać ich bezpośrednio Powtarzam: nie będzie żadnych wątpliwości. A zatem w sposób finansowy, bo też ma bardzo trudną sytu- domykamy tu zapisy przewidziane w ustawie o po- ację, stara się poprzez kwoty zwolnione z podatku tak datku dochodowym od osób fizycznych w zakresie elastycznie gospodarować środkami na fundusz we (Dzwonek) art. 21 ust. 1 pkt 67 co do zwolnienia współpracy ze związkami zawodowymi, aby za tę kwo- przedmiotowego. Proszę państwa, to jest dobre roz- tę talonu, nominalnie chociażby 200 zł, pozyskać jak wiązanie. Dla mnie rzeczą niepojętą jest jakikolwiek największą ilość świadczeń rzeczowych, bo te talony opór w tej materii. wymienia się na świadczenia rzeczowe. Dlatego Solidarna Polska wnosi o skierowanie tego Proszę państwa, często jest tak, że przy zakupach projektu do komisji i ten projekt będzie popierać. I pod- zbiorowych, a dzisiaj to jest bardzo powszechna for- kreślam to jeszcze raz, proszę w imieniu Solidarnej muła zakupów, pracodawca negocjuje, ma talon dla Polski, ale myślę, że i wnioskodawców, aby antyspo- pracownika na 200 zł, 300 zł czy w tym wypadku 380 łeczna czy antyobywatelska Platforma Obywatel- zł, bo jest to kwota zwolniona, ale wartość świadczeń ska się w końcu zreflektowała, bo nie wie, w jakim uzyskiwanych w zamian za to byłaby większa, gdyby kierunku idzie. Platforma to partia bez jakiejkolwiek ten pracownik poszedł do sklepu i te same towary tożsamości – tak trzeba powiedzieć – bo nie popiera kupił za pieniądze, czyli za gotówkę. To jest istota żadnych rozwiązań. Dziękuję uprzejmie. tego rozwiązania, skądinąd słuszna. Jeżeli chcemy wspierać ludzi, którzy są w napraw- dę trudnej sytuacji, to musimy promować i popierać Wicemarszałek Wanda Nowicka: te właśnie elastyczne rozwiązania. Dziwię się, że Platforma Obywatelska czy PSL tych rozwiązań nie Dziękuję, panie pośle. chcą promować. Chcemy za nominalną wartość zna- Tym samym zakończyliśmy wystąpienia klubowe ku nabyć więcej towarów, niż moglibyśmy je nabyć i przystępujemy do pytań. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 127

Wicemarszałek Wanda Nowicka związek „Solidarność” podniósł w swojej opinii brak waloryzacji kwoty przedmiotowego zwolnienia od Czy zanim zamknę listę, ktoś z państwa chciałby 2002 r., co faktycznie oznacza obniżenie wartości się do niej dopisać? pomocy otrzymywanej przez pracowników. Siła na- Bardzo proszę dopisać pana posła. bywcza tych bonów, talonów czy świadczenia finan- Listę uznaję za zamkniętą. sowego w wysokości 380 zł po 10 latach uległa dewa- Ustalam czas na zadanie pytania – 1,5 minuty. luacji ze względu na inflację. Dlatego zwracam się do Pierwszy zabierze głos pan poseł Adam Abramo- pana ministra z pytaniem, czy ministerstwo nie za- wicz z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli- stanawia się nad tym, że po 10 latach warto zmienić wość. ten próg 380 zł, aby urealnić te świadczenia możliwe Bardzo proszę, panie pośle. do realizacji z funduszu świadczeń socjalnych. Moje drugie pytanie dotyczy świadczeń socjalnych pochodzących ze składek pracowników, wnoszonych do Poseł Adam Abramowicz: związku zawodowego. Jeżeli pracownik chce się zrze- szać w związku zawodowym, płaci składki, a związek Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Tutaj dzisiaj Plat- przeważnie pod koniec roku kupuje paczki. Dlaczego forma Obywatelska dużo mówiła o wolnym rynku, ale składki związkowe są opodatkowane, a potem ponow- wolny rynek jest wtedy, kiedy wszystkie formy są jed- nie opodatkowane są paczki świąteczne zakupione za nakowo traktowane, czyli albo wszystkie formy są te składki? Dziękuję bardzo. (Oklaski) opodatkowane, albo wszystkie są zwolnione od podatku. Jeżeli formy, nawet rzeczowe, dzisiaj są od tego zwolnione, bony są opodatkowane, pieniądze są zwol- Wicemarszałek Wanda Nowicka: nione, to już jest zaburzony wolny rynek i ta równo- waga również jest zaburzona, a wszystkie argumenty Dziękuję, panie pośle. pani posłanki legły w gruzach, bo formę rzeczową też Głos zabierze pan poseł Piotr Pyzik z Klubu Par- można kupić tylko w jednej, określonej firmie. lamentarnego Prawo Sprawiedliwość. Jeśli chodzi o hipermarkety i małe sklepy, to po Bardzo proszę, panie pośle. wprowadzeniu tej zmiany małe sklepy niestety stra- ciły, bo strumień pieniędzy odpłynął do hipermarke- tów, które natychmiast wprowadziły karty kredyto- Poseł Piotr Pyzik: we, plastikowe, które działają tak samo jak bony, ale małe sklepy nie mogą tego wprowadzić. Ponieważ to Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Posiłkując się uza- rozwiązanie promuje nierówność, pytam wniosko- sadnieniem do rozpatrywanego projektu, trzeba stwier- dawcę – bo mam taką wiedzę, że OPZZ skierował to dzić, że fundusz socjalny z definicji jest instytucją praw- rozwiązanie legislacyjne do Trybunału Konstytucyj- ną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracow- nego – co będzie, jeśli trybunał orzeknie, że nierówne ników, ich rodzin, a także emerytów i rencistów. Pomoc traktowanie tych świadczeń jest niezgodne z konsty- z funduszu może być dokonywana jedynie wówczas, gdy tucją? Czy nie lepiej właśnie teraz wyjść temu na- uzależnia się jej przyznanie od sytuacji życiowej, ro- przeciw i zanim trybunał to zrobi, zmienić to prawo dzinnej i materialnej pracownika. Chciałbym więc za- rzeczywiście w kierunku wolnego rynku, żeby albo pytać pana ministra finansów, jakie widzi sposoby, je- wszystko było opodatkowane, albo zwolnione od po- żeli chodzi o nadzór nad funduszem socjalnym, ale datku i żeby wszyscy mieli równe szanse? Dziękuję. w aspekcie właśnie tych rozpatrywanych zmian. Cho- dzi mi o wskazanie rozwiązań, które wyeliminowałyby ewentualne nieprawidłowości, nadużycia czy wręcz pa- Wicemarszałek Wanda Nowicka: tologie. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)

Dziękuję, panie pośle. Kolejne pytanie zada pan poseł Andrzej Szlachta Wicemarszałek Wanda Nowicka: z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Bardzo proszę, panie pośle. Dziękuję, panie pośle. Kolejne pytanie zada pan poseł Adam Kwiatkowski z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. Poseł Andrzej Szlachta: Jest pan poseł Kwiatkowski? Jest. Bardzo proszę. Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Soli- darność” pozytywnie zaopiniował ideę zwolnienia Poseł Adam Kwiatkowski: z opodatkowania bonów, talonów i innych znaków uprawniających do ich wymiany na towary lub usłu- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Wiemy, że w spra- gi, otrzymywanych przez pracowników w związku wie proponowanej nowelizacji tej ustawy wypowia- z ﬁnansowaniem działalności socjalnej. Jednocześnie dały się organizacje pracodawców i związki zawodo- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 128 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Adam Kwiatkowski świadczeń socjalnych będzie tym funduszem, w któ- rym będziemy szukać dalszych albo rząd czy Mini- we. Dlatego będę wdzięczny panu posłowi reprezen- sterstwo Finansów będzie szukać w dalszym ciągu tującemu wnioskodawców za poinformowanie Wyso- oszczędności, sięgając do tych, którzy nie liczą na kiej Izby o treści opinii wyrażonych przez organizacje własne zarobki, bo one są zbyt niskie, tylko czasami, pracodawców i przez związki zawodowe. niestety pewnie wbrew sobie, liczą na pomoc socjal- Pytanie chciałbym skierować do pana ministra. ną. Dziękuję. (Oklaski) Chciałbym prosić o odpowiedź i wyjaśnienie związa- ne z nowelizacją ustawy o podatku dochodowym z 2009 r., która była nowelizacją rządową, rządu Wicemarszałek Wanda Nowicka: Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Chciałbym się dowiedzieć, dlaczego w tej Dziękuję, pani posłanko. nowelizacji, w tej inicjatywie rząd zwolnił świadcze- Czy jest pan poseł Kuźmiuk? nia o charakterze pieniężnym, a nie zwolnił bonów, Nie ma. talonów i innych znaków uprawniających do ich wy- To w takim razie pan poseł Stanisław Szwed miany na towary lub usługi. Z czego ta państwa de- z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. cyzja wynikała? Bardzo proszę, panie pośle. I na koniec, wydaje się, że właściwym jest zapy- tanie o stanowisko rządu w sprawie tej inicjatywy i tej propozycji nowelizacji ustawy, o której w tej Poseł Stanisław Szwed: chwili rozmawiamy. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Myślę, panie ministrze, że ten spór ostatecznie rozstrzygnie Trybu- Wicemarszałek Wanda Nowicka: nał Konstytucyjny, bo sprawa jest zaskarżona do Trybunału Konstytucyjnego i okaże się, kto ma Dziękuję, panie pośle. w tym sporze rację, bo jest w tym coś niezrozumia- Kolejne pytanie zada pani posłanka Elżbieta Ra- łego, że sprawę dotyczącą zwolnienia środków pie- falska z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawie- niężnych udało się uregulować, a zwolnienia bonów dliwość. nie możemy uregulować. Moje pytanie też dotyczy Bardzo proszę. tego, że w projekcie są stanowiska samorządów i tam zdumiały mnie astronomiczne sumy, które one wyli- czają: ubytek w dochodach z podatku PIT będzie Poseł Elżbieta Rafalska: wynosił 3 mld zł. Skąd takie wyliczenia? Jakby pan minister mógł to skomentować. W dokumentach po- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! selskich to jest. Nie wiem, kto to liczy, że aż takie Fundusz świadczeń socjalnych w ustawie okołobudże- straty z tego mają być. towej został przymrożony, to znaczy że odpis na rzecz Zamrożona jest waloryzacja, o której już tutaj tego funduszu świadczeń nie będzie aktualizowany do była mowa, zakładowego funduszu świadczeń socjal- 2012 r., tylko do 2011 r. A więc to jest też jakiś taki nych, co też powoduje, że środków będzie mniej. fundusz, przy którym przy okazji kryzysu i próbach I pytanie kolejne, kwota 380 zł jest zamrożona: Czy szukania oszczędności coś tam manipulujemy. Na rząd przewiduje odmrożenie jej, żeby zwiększyć środ- przykład w niektórych zakładach opieki zdrowotnej ki na wypłatę czy możliwość udzielenia pomocy? ze względu na trudną sytuację finansową dyrektor, Dziękuję. który odpowiada jakby za funkcjonowanie tego funduszu świadczeń socjalnych, również czerpie z tego źródła; są spory między związkami zawodowymi. Wicemarszałek Wanda Nowicka: Co do charakteru tego funduszu świadczeń socjalnych nie ma najmniejszych wątpliwości. On ma Dziękuję, panie pośle. wspierać osoby, które mają najniższe dochody. Jego Głos teraz zabierze pan poseł Tadeusz Dziuba regulaminy są bardzo precyzyjnie określone. Proszę z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. więc powiedzieć, skąd ten upór rządu co do tego, żeby Bardzo proszę, panie pośle. akurat talonów i bonów nie zwolnić od podatku. Cofnę się do tej nowelizacji, panie ministrze, z 2009 r., bo mam wrażenie, że wówczas pytałam pana, czy to Poseł Tadeusz Dziuba: zwolnienie nie będzie dotyczyło bonów i państwo twierdziliście, że w tamtym zapisie, w tamtej noweli- Panie Ministrze! Zaspokajając swoją ciekawość, zacji z 2009 r. te bony będą zwolnione od podatku. zwracam się do pana z pytaniem nieskomplikowa- I następne pytanie. Nie wiem, czy pan zna zamia- nym o to, dlaczego przez tak wiele lat pozostawiał ry ministra finansów (Dzwonek), czy w następnym pan bony i talony sfinansowane ze środków zakłado- roku w ustawie okołobudżetowej znowuż fundusz wego funduszu świadczeń socjalnych obłożone podat- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 129

Poseł Tadeusz Dziuba Panie pośle, pytanie retoryczne na początek: Czy Polska posiada własną narodową walutę? Z tego, co kiem od dochodów osobistych. Przecież jednocześnie wiemy chyba wszyscy, to tak, jest nią złoty polski. inne świadczenia z tego funduszu, mianowicie rzeczo- Zatem pytanie, dlaczego chcecie państwo zastąpić ją we i bezpośrednio ﬁnansowe, podlegały takiemu zwol- substytutem pieniądza, jakim ma być sugerowany nieniu. Taki dualizm, jak pan wie, oczywiście zachęcał przez państwa bon. Czy nie prościej byłoby, aby pra- do obchodzenia opodatkowania bonów, talonów, co codawca z zakładowego funduszu świadczeń socjal- przynajmniej teoretycznie było możliwe, a z literatu- nych po prostu na przykład przekazywał 380 zł czy ry fachowej wiadomo, że stosowane w praktyce. też dokonywał zakupów w dowolnym przez siebie Wychodząc poza ramy tej debaty, mam takie py- wybranym sklepie, a nie żeby emitent wskazywał, tania: Czy ślepy ﬁskalizm ma większą wartość niż w którym sklepie ów bon można zrealizować? Bardzo prostota i przejrzystość systemu podatkowego? Czy dziękuję. (Oklaski) macie państwo skonkretyzowane plany efektywnego uproszczenia systemu podatkowego? (Oklaski) Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Dziękuję bardzo, panie pośle. Kolejne pytanie zada pan poseł Jerzy Borkowski Dziękuję, panie pośle. z Klubu Poselskiego Ruch Palikota. Kolejne pytanie zada pan poseł Killion Munyama Bardzo proszę, panie pośle. z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Bardzo proszę, panie pośle. Poseł Jerzy Borkowski:

Poseł Killion Munyama: Szanowna Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana posła przedstawiciela wniosko- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Odnoszę ogólne dawców. wrażenie, że projekt ustawy jest nawet bardzo cieka- Szanowny Panie Pośle Duda! Wydawało mi się, że wy z punktu widzenia funkcjonowania osoby, która reprezentuje pan ugrupowanie, które jest wrażliwe na chciałaby korzystać z bonów. Natomiast mam pyta- biedę i bardzo wrażliwe na sprawiedliwość, a tymcza- nia, które wymagają jakby wyjaśnienia sprzeczności sem projekt ten, wydaje się, promuje dużych rekinów w uzasadnieniu. Po pierwsze, jeśli projektodawca, finansowych, którzy istnieją na naszym rynku, duże posługując się zresztą wątpliwej próby wyliczeniami, firmy handlowe, nie będę wymieniał nazw, żeby ich wskazuje, że jeżeli tylko 20% pracowników skorzysta nie promować, które są już na każdym osiedlu, kosz- z nowego rozwiązania ustawodawczego, to kosztować tem oczywiście małych i średnich przedsiębiorców. Ja to będzie budżet państwa i samorządy 170 mln zł z tytułu ograniczenia wpływów z podatku dochodo- byłem takim przedsiębiorcą i wiem, co znaczą bony na wego, to jak w dalszej części uzasadnienia może do- święta. Bony to jest ucieczka przed płaceniem kolej- wodzić, że nowe rozwiązanie nie wpłynie na wyso- nych podatków, przed płaceniem ZUS, to jest forma kość dochodów osiąganych przez budżet państwa? wynagrodzenia dla pracownika, przy której się oszczę- A po drugie, jeżeli uznaje się, że nowe rozwiązania dza, a sklepy, które handlują w soboty i w niedziele spowodują obniżenie dochodów budżetu państwa, to przed świętami, szanowny panie pośle Duda, tracą jakie projektodawca widzi wypełnienie powstałej luki 20–25% swoich obrotów. To są przeważnie sklepy ro- w nadchodzącym, niewątpliwie trudnym okresie kry- dzinne, w których pracują często małżeństwa, pracu- zysowym? Dziękuję bardzo. (Oklaski) ją dzieci tego małżeństwa. To jest, uważam, projekt, nad którym może warto by się zastanowić, może by i trafił do procedowania w komisji, ale nie w tej formie. Wicemarszałek Wanda Nowicka: W ten sposób pan wspomaga tych dużych rekinów finansowych, o których wspomniałem. Tak że proszę to Dziękuję bardzo, panie pośle. wziąć pod uwagę i zastanowić się, co pan promuje, Głos zabierze teraz pan poseł Waldemar Sługocki panie pośle. Dziękuję bardzo. (Oklaski) z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Bardzo proszę, panie pośle. Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Poseł Waldemar Sługocki: Dziękuję, panie pośle. Kolejne pytanie zada pan poseł Marek Matuszew- Dziękuję bardzo, pani marszałek. ski z Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedli- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! wość. Mam jedno pytanie do pana posła sprawozdawcy. Bardzo proszę, panie pośle. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 130 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Marek Matuszewski: nie była rewaloryzowana, czy rzeczywiście od 10 lat jest to 380 zł, mając na względzie inflację, spadek war- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! tości, siły nabywczej złotówki polskiej. Czy nie po- Panie ministrze, trzeba podatkowego zwolnienia dla winno się uwzględnić tego i w przyszłości (Dzwonek) bonów, talonów oraz kuponów uprawniających do pomyśleć o tym i tę kwotę zwiększyć? To byłaby rze- nabycia towarów lub usług. Trzeba być przejrzystym, czywiście jeszcze bardziej oczekiwana pomoc socjalna trzeba, tak jak tutaj pani z Platformy Obywatelskiej dla pracowników. Dziękuję. (Oklaski) powiedziała, być wolnorynkowym. Dlaczego nie chcecie dać tego zwolnienia? Myślę, że także takie zwolnienie powinno objąć, panie ministrze, bilety na im- Wicemarszałek Wanda Nowicka: prezy sportowe lub kulturalne. Czy Ministerstwo Finansów będzie skłonne znaleźć rozwiązania, które Dziękuję, panie pośle. spowodują, że bilety na mecze lub imprezy kultural- Głos zabierze pan poseł Piotr Chmielowski z Klu- ne będą zwolnione z podatku? Panie ministrze, na bu Poselskiego Ruch Palikota. pewno by to pomogło. Pomogłoby klubom, teatrom Bardzo proszę, panie pośle. i nam, Polakom, bo moglibyśmy uczestniczyć w tych imprezach. Panie ministrze, jakie jest pana uzasadnienie tego, że pracownicy znajdujący się w porównywalnej Poseł Piotr Chmielowski: sytuacji życiowej i korzystający z pomocy na podsta- Pani Marszałkini! Wysoka Izbo! Chciałbym zapytać wie ustawy o zakładowym funduszu socjalnym w świe- posła wnioskodawcę o taki problem, który w pewnym tle prawa podatkowego są traktowani odmiennie? To sensie przypomina mi PRL. To znaczy ja akurat jestem znaczy w przypadku uzyskania świadczenia pienięż- w tym wieku, że doskonale pamiętam te czasy. nego lub paczki są zwalniani od podatku dochodowe- (Poseł Zbigniew Kuźmiuk: W XXI.) go, a w przypadku otrzymania bonu towarowego nie. Myślę, że pan poseł trochę gorzej. Dziękuję bardzo. (Oklaski) (Poseł Andrzej Duda: Żartuje pan.) Jestem w szoku, że Prawo i Sprawiedliwość jako ugrupowanie po prostu wszystkie elementy swojej po- Wicemarszałek Wanda Nowicka: lityki przybliża do PRL. Już nie mówię o polityce we- wnętrznej, polityce bezpieczeństwa za rządów PiS Dziękuję, panie pośle. i form działania w tym zakresie. Teraz oczywiście Głos teraz zabierze pan poseł Piotr Polak z Klubu działamy w zakresie bonów. Ja pamiętam bony towa- Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. rowe. To były takie papierki, na których były napisa- Bardzo proszę, panie pośle. ne dolary i centy. Można było za te dolary i centy kupić coś w Peweksie. Proszę zwrócić uwagę, że tak samo jak i w tym wypadku w wyspecjalizowanym sklepie, Poseł Piotr Polak: proszę państwa, eksportu wewnętrznego. Nie możemy dopuścić do takiej sytuacji, w której będziemy mieli Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! eksport wewnętrzny. Akurat w historii PRL były trzy Rzeczywiście proponowane tutaj rozwiązania idą firmy upoważnione do przyjmowania bonów towaro- w dobrym kierunku i dziwię się uporowi przedsta- wych. To znaczy będę służył, jeżeli ktoś zapyta. wicieli koalicji rządowej, szczególnie Platformy Oby- (Głos z sali: Baltona.) watelskiej, że w takim dziwnym uporze trwają, choć Jeszcze jedna firma, ale też nie wymienię. trzy lata temu, przy nowelizacji w roku 2009 w pro- Mam pytanie. Pana uzasadnienie było bardzo jektach wyjściowych było to uwzględnione – rzeczy- profesjonalne i dobre, co do tego nie mam żadnej wąt- wiście bony i te wszystkie znaki towarowe były zwol- pliwości. (Dzwonek) Natomiast dlaczego nie zdecydo- nione z tego podatku, później jakimś dziwnym tra- waliście się, żeby iść w takim kierunku, aby te pie- fem tym zwolnieniem nie zostały objęte. Teraz jest niądze rzeczywiście ludziom dać? Myślę, że minister- możliwość, żeby to zweryfikować i wrócić do tamtej stwo nie miałoby tutaj jakiegoś wielkiego problemu, pierwotnej propozycji. Pozwoliłem sobie skonsulto- bo w końcu mamy złotówkę, w przyszłości będziemy wać tę sprawę z dużym zakładem, gdzie ten fundusz mieli euro i człowiek sam lepiej zadecyduje, co z tymi świadczeń socjalnych jest realizowany. Rzeczywi- pieniędzmi zrobić. Natomiast zamiana na bilety, ście to w sposób jawny i prosty pomogłoby w zaspo- umówmy się, w tym wypadku nie Narodowego Ban- kojeniu tych oczekiwań, które właśnie pracownicy ku Polskiego, tylko bony towarowe, niestety, wydaje tego zakładu mają – za większą kwotę mogliby nami się pomysłem całkowicie nietrafionym. Najgorsze być określone towary. jest to, panie pośle, że znowu tym projektem przypo- Chciałbym jeszcze zapytać pana ministra, ponie- mnieliście czasy byłe, minione, zwłaszcza że dzisiaj waż słyszeliśmy z tej mównicy, że od 10 lat ta kwota mamy szczególną rocznicę. Dziękuję. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 131

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Wszystko, co złoży opozycja, należy w pierwszym czytaniu odrzucić, a niedawno pan premier rządu Dziękuję, panie pośle. mówił, żeby opozycja się włączyła, pomagała, podpo- Na mojej liście pytających mam pana posła spra- wiadała, bo być może coś się z tego wyciągnie. Nawet wozdawcę. Czyżby pan poseł chciał sobie zadać pytanie chcecie pracować nad tymi projektami, które nie? Jeśli nie sobie, to zapraszam. zgłasza opozycja, i to jest porażające. Bardzo proszę, panie pośle. Chcę zapytać, panie ministrze, o podwójne opodatkowanie, o którym wspomniał pan poseł Szlachta. Czy rzeczywiście jest tak, że związkowiec wpłaca pienią- Poseł Andrzej Duda: dze do związku zawodowego, tenże wykonuje jakąś paczkę świąteczną, pomaga ludziom i potem ma płacić Bardzo dziękuję, pani marszałek, chociaż przypo- PIT? Kto mu ten PIT wystawia? Czy tu nie ma jakie- mniała mi pani marszałek wesołą historię z Uniwer- goś nieporozumienia w tej kwestii? Jeżeli tak, to pro- sytetu Jagiellońskiego, kiedy to pewien szef katedry siłbym, aby pan to sprostował. (Dzwonek) był jednocześnie dziekanem i pisał do siebie podania I ostatnia sprawa. Panie ministrze, proszę odpo- o przydział stołów, i sam sobie odmawiał, ale to tak wiedzieć na takie pytanie. Jeżeli pracownicy jadą na w formie anegdoty. wycieczkę i jej koszty pokrywane są z funduszu so- Panie ministrze, natomiast teraz na poważnie. cjalnego, a w trakcie tej podróży jest obiad, to kto im Chciałbym zapytać o pewną rzecz, która w kontek- wystawi PIT. Kto ma prawo wystawić im PIT? Czy ście obecnie obowiązującego rozwiązania, czyli zwol- biuro podróży, które organizuje wycieczkę, czy za- nienia od podatku świadczeń pieniężnych, jest istot- kład pracy? Dziękuję bardzo. na. Czy ta formuła wypłaty pieniężnej z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych jest możliwa poprzez wręczanie pracownikom kart bankowych powiąza- nych z rachunkiem, na którym znajduje się określona Wicemarszałek Wanda Nowicka: kwota do 380 zł rocznie? To jest moje zasadnicze py- Dziękuję, panie pośle. tanie. Czy z punktu widzenia podatkowego będzie to Głos zabierze pan poseł Zbigniew Kuźmiuk z Klu- wypłata świadczenia pieniężnego, która mieści się w założeniu tego zwolnienia, o którym mowa w usta- bu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość. wie? Bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie, bo jest Bardzo proszę, panie pośle. ono istotne. (Oklaski)

Poseł Zbigniew Kuźmiuk: Wicemarszałek Wanda Nowicka: Pierwsze pytanie kieruję do pana ministra. Mam Dziękuję, panie pośle. nadzieję, że resort ﬁnansów w tym przypadku nie Kolejne pytanie zada pan poseł Romuald Ajchler będzie przeciwny proponowanemu rozwiązaniu, bo z klubu SLD. z punktu widzenia podatkowego, jeżeli wspomniane Bardzo proszę, panie pośle. bony znajdą się w grupie instrumentów zwolnionych z opodatkowania funduszu socjalnego, to – jak rozumiem – wpływy z podatku dochodowego od osób ﬁ- zycznych z tego tytułu nie zmaleją. Dlatego mam Poseł Romuald Ajchler: nadzieję, że pan minister nie będzie temu rozwiąza- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Kolega przed chwi- niu przeciwny. lą przypomniał PRL i rozwiązania w tamtego czasu. Teraz pytanie do pana posła wnioskodawcy. Tu Ja też jestem osobą w takim wieku, że pamiętam te był taki spór. Chyba przedstawicielka Platformy za- czasy. uważyła, że rozwiązanie wprowadzone w 2009 r. było (Poseł Jerzy Borkowski: Niemożliwe.) elementem pakietu antykryzysowego i zostało wpro- Bardzo dziękuję, panie pośle. wadzone na skutek stanowiska Związku Rzemiosła Muszę państwu coś powiedzieć przy okazji. Wielu Polskiego, tak przynajmniej usłyszałem, tymczasem pracowników z tamtych czasów dzisiaj chciałoby do pan poseł, przedstawiając uzasadnienie tego projek- nich wrócić i pracować w tych zakładach, które dzi- tu, mówił, że to jest projekt przygotowany jeszcze siaj są zlikwidowane Już nie będę wspominał stoczni przez śp. prezydenta Lecha Kaczyńskiego i że jest to i innych zakładów. Popytajcie tych ludzi, oni wam projekt sporządzony na podstawie m.in. wniosków odpowiedzą. składanych przez polskich przedsiębiorców, w tym Panie ministrze, przysłuchując się dzisiaj kolejnej przedstawicieli rzemiosła. Chciałbym, żeby pan poseł debacie na tej sali, dochodzę do wniosku, że państwo może dobitniej wyjaśnił, jakiego rodzaju grupy czy jesteście przeciwko wszystkiemu, a szczególnie Plat- organizacje przedsiębiorców oczekiwały tego rodzaju forma Obywatelska i Polskie Stronnictwo Ludowe. rozwiązania. Dziękuję bardzo. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 132 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wicemarszałek Wanda Nowicka: Jeśli chodzi o szacunkowe 3 mld zł, o których mó- wił pan poseł Szwed, ja takich szacunków nie widzia- Dziękuję, panie pośle. łem, wydaje mi się, że są wyssane z palca, przychylam Na tym lista posłów zapisanych do głosu została się do opinii pana posła Kuźmiuka i w moim przeko- wyczerpana. naniu, jeżeli to rozwiązanie miałoby być wprowadzone Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu w Mi- w życie, prawdopodobnie nie byłoby skutków budżeto- nisterstwie Finansów pana Macieja Grabowskiego. wych, ponieważ zwolnienie byłoby albo z jednego ty- Bardzo proszę, panie ministrze. tułu, albo z drugiego, więc nie sądzę, żeby cokolwiek mogło się zmienić w sensie fiskalnym i w sensie docho- dów budżetowych, natomiast szacunkowe 3 mld zł chy- Podsekretarz Stanu ba wynikają z jakiegoś nieporozumienia. w Ministerstwie Finansów Czy bilety na imprezy sportowe, do teatru – jak Maciej Grabowski: rozumiem – są z tego zwolnione? Tak, panie pośle. To znaczy zwolnienie, o którym dzisiaj dyskutujemy, Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Po wy- jest interpretowane również w ten sposób, że bilet słuchaniu tej debaty właściwie mógłbym powiedzieć, jest świadczeniem rzeczowym, bo korzysta się z pew- że poza konkluzją nie mam nic więcej do dodania. nej zdefiniowanej usługi, w związku z tym taki bilet Konkluzja jest taka. W moim przekonaniu to nie jest zakupiony z funduszu socjalnego, który się daje pra- dobry projekt, głównie ze względu na to, że w tej cownikom, de facto uprawnia do jakiejś usługi, w związ- chwili ograniczenie tego zwolnienia de facto do go- ku z tym jest to świadczenie rzeczowe i przysługuje tówki, także do świadczeń, co do których nie ma spo- mu to zwolnienie. ru, powoduje to, że – tak jak zostało to tu wielokrot- W tej chwili nie planujemy zmiany wysokości tego nie podniesione – pracownik ma możliwość wydawa- limitu, o którym mówimy, natomiast karta płatnicza nia tych pieniędzy gdziekolwiek. czy też zapis na koncie są de facto tzw. elektronicz- I na ten aspekt zwracał uwagę Związek Rzemiosła nymi pieniędzmi i są tak samo przez nas traktowane, Polskiego, gdy w 2009 r. rozpatrywany był projekt interpretowane w ten sam sposób, czyli są zwolnione tych zmian. Związek Rzemiosła Polskiego podkre- jako uniwersalne środki płatnicze. Są pieniędzmi, w związku z tym podlegają temu zwolnieniu. ślał, że ograniczenie tego zwolnienia do gotówki spo- To chyba wszystkie pytania, które były zadane woduje to, że pracownik będzie mógł kupować rów- ministrowi finansów. Dziękuję. nież w małych sklepach, a nie będzie zmuszony, jak tutaj jeden z posłów mówił, do robienia zakupów w sklepach, które przypominają sklepy z minionej Wicemarszałek Wanda Nowicka: epoki w tym sensie, że można w nich płacić tylko w określony sposób, tylko jakimiś bonami czy talo- Dziękuję, panie ministrze. nami. Tak że ja się podpisuję dwiema rękami pod Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko- tymi argumentami. Uważam, że obecne rozwiązanie dawców pana posła Andrzeja Dudę. jest lepsze od tego, które jest proponowane. Bardzo proszę, panie pośle. Jeśli chodzi o pytania o zwolnienia – pierwszy pytał pan poseł Szlachta m.in. o fundusz związku zawodowego i o to, czy tam jest niejako podwójne opodatkowanie Poseł Andrzej Duda: – trzeba powiedzieć, że fundusz związku zawodowego również korzysta z tego samego zwolnienia, o którym Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wy- dzisiaj dyskutujemy, a oprócz tego pomoc materialna, soka Izbo! Bardzo dziękuję panu ministrowi za odpo- która jest finansowana z tego funduszu związków za- wiedź na moje pytanie i za tę informację, że w istocie wodowych, również objęta jest tym zwolnieniem z in- projekt nie wywołałby żadnych skutków finansowych nego paragrafu, tj. art. 21 ust. 9a. dla budżetu, dlatego że to każe postawić ogromny Natomiast co do pytania pana posła Pyzika, w jaki znak zapytania przede wszystkim przy stanowisku sposób minister finansów miałby kontrolować, czy to Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska, ale zwolnienie jest prawidłowo realizowane, a więc czy także przy zdumiewających mnie pytaniach, które są realizowane cele – jak rozumiem – funduszu so- tutaj dzisiaj zadawali państwo posłowie przede cjalnego, nie mam pomysłów, w jaki sposób można by wszystkim z Platformy Obywatelskiej. było to kontrolować. Proszę państwa, nie rozumiem pytania o to, czy Było pytanie, dlaczego rząd nie zwolnił tych bonów bon ma zastąpić pieniądz polski. Po co w ogóle to od podatku w roku 2009 itd. Z tych powodów, o któ- wprowadzać? Jaki to ma sens? Konstrukcja projektu rych mówiłem wcześniej. I muszę powiedzieć, że od – odpowiadam zbiorczo na te wszystkie pytania – jest tego momentu nie mieliśmy problemów interpretacyj- następująca: jest kwota 380 zł rocznie do wykorzy- nych itd. i – o ile pamiętam – właśnie debata w roku stania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych 2009 dotyczyła między innymi tego, czy wyłączyć lub funduszów związków zawodowych. Dziś przewi- bony, czy też ich nie wyłączać z tego zwolnienia. dziane są świadczenia rzeczowe, ale nie bony, talony, 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 133

Poseł Andrzej Duda kie sieci nie płacą podatków. Wielkie sieci kombinują, bo je stać na to, aby robić tak, żeby nie płacić podat- które można byłoby wymienić na towary lub usługi, ków. Tym napędzacie koniunkturę i tym napędzacie i są przewidziane świadczenia pieniężne. Chcemy klientów, a drobnym przedsiębiorcom, którzy próbu- wprowadzić i proponujemy wprowadzenie bonów i ta- ją utrzymać się na rynku w tych trudnych czasach, lonów jako alternatywy. Nie eliminujemy ani świad- nie chcecie dać tej szansy – żeby mogli emitować bony czeń pieniężnych, ani świadczeń rzeczowych w czy- w ramach zawieranych porozumień, na przykład stej postaci, nie wiem, na przykład paczek, które w ramach izby gospodarczej zrzeszającej drobnych będą oferowane, albo wspomnianych biletów do kina przedsiębiorców. To pokazuje, w jak pokrętny sposób czy do teatru, czy karnetów na basen. Nie rozumiem państwo myślicie, jak kombinujecie, jeśli chodzi o zmia- tego oporu, skoro nie eliminujemy tamtych możliwo- ny w polskim prawie, i do czego doprowadziliście. ści. Proponujemy jedynie dodanie dodatkowej, alter- Dlaczego nie bony i talony? Odpowiedź niestety natywnej możliwości. jest i ona w rozmowach z kongregacjami kupieckimi, Dlaczego taki żelazny państwa sprzeciw? Czy aby z Kongregacją Przemysłowo-Handlową padała jasno nie jest tak... Kto bowiem popiera tę propozycję i kto i wyraźnie. Właśnie dlatego, że na tym polega ten prosił o to, żeby to wprowadzić? Państwo mówicie, że wielki interes, na niewyeliminowaniu bonów i nie- ten projekt będzie popierał wielkie sieci marketów. wypuszczaniu ich na rynek. To właśnie, proszę pań- Otóż nie, całkowicie państwo się mylicie. O wprowa- stwa, drobni przedsiębiorcy chcą bonów. A więc dajcie dzenie tego projektu apelowali do nas członkowie tę alternatywę i pozwólcie to wprowadzić, bo kiedy Kongregacji Przemysłowo-Handlowej, a więc izby to blokujecie, to wasza intencja jest ewidentna. Po- gospodarczej zrzeszającej drobnych przedsiębiorców. wtarzam jeszcze raz: bony nie nabijają kabzy wiel- Wiecie państwo, jaka była ich argumentacja? Taka, kim sieciom handlowym, im kabzy nabijają karty że to właśnie wielkie sieci handlowe, te największe, pre-paidowe, które można dawać w ramach świad- które stać na porozumienia z bankami, do których czeń pieniężnych. Bony będą napędzały pieniądze państwo możecie iść i dostać od sieci taką kartę, na drobnym przedsiębiorcom, drobnym sklepom, które którą wpłaca się pieniądze, gdzie ma się swój rachu- umieją działać w porozumieniu, umieją się zjedno- nek bankowy, zatem to działa w połączeniu z ban- czyć w ramach polskiego biznesu, chcę to jasno i wy- kiem. Jest to dosyć droga impreza, ale w efekcie przy- raźnie podkreślić, naszego, krajowego, który tutaj nosi gigantyczne zyski. Bank jest zachwycony, bo płaci podatki. chwyta klienta i sieć jest zachwycona, bo przywiązuje Pan poseł Adam Kwiatkowski zadał pytanie, jakie do siebie klienta. I ludziom są dawane środki pienięż- były opinie partnerów społecznych. To nawiązuje do ne właśnie w ramach takich kart. I to jest dzisiaj naj- tej kwestii. Związki zawodowe wspierają tę inicjaty- bardziej sprytne, przemyślane rozwiązanie, aby napę- wę, pracodawcy wspierają tę inicjatywę, i jedna, i dru- dzać klientów wielkim sieciom handlowym. ga grupa, a więc w sumie partnerzy społeczni mówią: Ci drobni przedsiębiorcy mówią: my zupełnie stra- Tak, to jest dobre rozwiązanie, warto je wprowadzić. ciliśmy, bo już w 2004 r., kiedy te bony przestały Stąd jeszcze większe moje zdziwienie co do stanowi- funkcjonować, dogadaliśmy się, żeby wspólnie, w ra- ska klubu Platformy Obywatelskiej i pytań zadawa- mach drobnych porozumień, drobnych sklepików nych przez posłów. No ale to pokazuje obywatel- emitować bony, które będą mogły być realizowane skość. u nas, ale nie stać nas na wejście w ten układ banko- To właściwie wyczerpuje pytania, które były za- wy; jest to za drogie, żebyśmy emitowali karty, które dane przez państwa posłów. będą kartami płatniczymi. Aha, jeszcze pan poseł Abramowicz pytał o skut- A więc, jak rozumiem, kiedy dzisiaj państwo mó- ki wyroku Trybunału Konstytucyjnego. OPZZ za- wicie, nie wolno wprowadzać tej alternatywy – a wte- skarżył tę ustawę, to rozwiązanie, które obecnie dy wprowadziliście właśnie świadczenia o charakte- obowiązuje, właśnie dlatego, że są środki pieniężne, rze pieniężnym – to, proszę państwa, przecież to wy a nie bony, że jest to nierówne traktowanie podatni- lobbujecie za wielkimi sieciami handlowymi i za ban- ków, bo jeżeli zakład pracy wyda bony, to wtedy pra- kami. (Oklaski) To im nabijacie kabzę, im napędzacie cownik będzie miał te pieniądze opodatkowane, a je- interes. Co by wam szkodziło w innym przypadku żeli wyda świadczenie pieniężne, to będzie ono nie- pozostawić te bony jako dodatkową, alternatywną opodatkowane, i w związku z tym to jest nierówne możliwość? Jesteście Platformą Obywatelską? Już traktowanie podatników, nierówne traktowanie pra- tutaj dzisiaj kolega poseł Andrzej Romanek mówił, cowników. Skutek będzie taki oczywiście, że jeśli jak wygląda ta obywatelskość, i potwierdzacie to przy Trybunał Konstytucyjny stwierdzi niekonstytucyj- tym projekcie. Jesteście przeciwko drobnym, małym ność tego rozwiązania, to niestety przepis zostanie przedsiębiorcom, a za wielkimi sieciami, które kręcą wyeliminowany z porządku prawnego i trzeba będzie interesy razem z bankami. Po prostu nabijacie kabzy na jego miejsce wprowadzić przepis zgodny z konsty- wielkiemu biznesowi. Co jeszcze? tucją. Tutaj nie będzie innego wyjścia. My proponu- Co jest najbardziej drastyczne w tym wszystkim? jemy, żeby to zrobić już dzisiaj, od razu. Oczywiście To ci drobni przedsiębiorcy płacą w Polsce podatki, wtedy pewnie ta skarga złożona do trybunału przez to oni odprowadzają swoje podatki do budżetu. Wiel- OPZZ stanie się bezprzedmiotowa. Ale myślę, że je- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 134 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Andrzej Duda Pan minister, zabierając głos, był uprzejmy poinfor- mować Wysoką Izbę, że w jego przekonaniu to nie żeli Wysoka Izba zgodziłaby się na wprowadzenie jest dobry projekt. Ja bym jednak prosił o poinformo- tego rozwiązania, to związek zawodowy, który wal- wanie nas nie o przekonaniu pana ministra, tylko czy o to, żeby te bony również jako jeden z elementów prosiłbym o przekazanie nam opinii rządu. I prosił- pozwalających na zwolnienie podatkowe wprowadzić, bym o przekazanie mi tej opinii na piśmie. Dziękuję chyba nie będzie miał nic przeciwko temu, że trybu- bardzo. nał się już w szczegółach jego sprawą nie zajmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Wicemarszałek Wanda Nowicka:

Wicemarszałek Wanda Nowicka: To też, panie pośle, nie było sprostowanie. Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo, panie pośle. Na tym zamykam dyskusję. W trybie sprostowania pan poseł Sługocki. W dyskusji zgłoszono wniosek o odrzucenie pro- Bardzo proszę. jektu ustawy w pierwszym czytaniu. Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy w bloku głosowań. Poseł Waldemar Sługocki: Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 8. po- rządku dziennego: Pierwsze czytanie poselskie- Dziękuję bardzo. go projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku (Poseł Andrzej Duda: A ja nie wymieniłem pana dochodowym od osób fizycznych (druk nr 928). posła.) Proszę o zabranie głosu pana posła Dariusza Joń- Ale pokazał pan poseł na mnie ręką, wskazując. skiego w celu przedstawienia uzasadnienia projektu (Poruszenie na sali) ustawy. (Poseł Andrzej Duda: Wskazywałem na ławy PO.) Bardzo proszę, panie pośle. Tak, absolutnie. (Gwar na sali) Nie, nie, nie. Chciałbym króciutko tylko powiedzieć, panie po- śle, że nikogo Platforma Obywatelska ani nie prefe- Poseł Dariusz Joński: ruje, ani nie dyskryminuje, to po pierwsze. A po drugie, panie pośle, proszę zwrócić uwagę, że wyemito- Dziękuję. wane bony zapewne mogłyby być realizowane w tych Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam małych polskich, rodzimych sklepikach, które był przyjemność przedstawić projekt ustawy o zmianie pan uprzejmy wymienić, jak i pewnie w dużych sie- ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ciach hipermarketów. Czyli równe traktowanie tu się druk nr 928. kłania, prawda? Nic więcej. Dziękuję bardzo. Proponujemy wprowadzenie trzeciej stawki podatkowej od najbogatszych, bo dziś ciężar obciążeń podatkowych skupia się na najuboższych. Paradok- Wicemarszałek Wanda Nowicka: salnie w Polsce najbogatsi są najmniej obciążeni w kryzysie. Otóż tylko w ubiegłym roku według danych Dziękuję, panie pośle. GUS przybyło w Polsce 1600 milionerów, jednocześnie Ale nadużył pan trybu sprostowania. aż 400 tys. obywateli znalazło się w warunkach krań- Pan poseł w jakim trybie? cowego ubóstwa, a aż 2,5 mln Polaków jest sklasyfiko- (Poseł Adam Kwiatkowski: Sprostowania.) wanych jako żyjących w warunkach ubóstwa. Bardzo proszę. Do 2006 r. obowiązywała trzystopniowa skala podatkowa, ale właśnie w 2006 r. rząd Prawa i Spra- wiedliwości, pani minister finansów Zyta Gilowska Poseł Adam Kwiatkowski: zlikwidowała jedną skalę, wprowadzając dwie. I tutaj był prezent dla najbogatszych, dlatego że zlikwido- Byłem wymieniony. wano 40-procentową składkę, 40-procentowy próg na Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Mam w trybie rzecz 32-procentowego. A więc najbogatsi zyskali sprostowania prośbę do pana posła reprezentującego 8 punktów procentowych, a najubożsi zyskali tylko wnioskodawców. Ja wyraźnie prosiłem o poinformo- 1 punkt procentowy, bo zmniejszono im z 19 na 18%. wanie Wysokiej Izby o treści tych opinii, które były Rząd Platformy Obywatelskiej obciąża najuboż- zgłaszane przez organizacje pracodawców i przez szych, bo żeby zrekompensować ubytki budżetowe, związki zawodowe – nie tylko jaką opinię zgłaszały, podniósł o 1 punkt procentowy stawkę VAT, i nie tyl- ale też jakie zgłaszały sugestie czy wnioski związane ko, bo przecież również akcyzy, jednocześnie uzysku- z tym projektem. jąc dochód, wpływy większe o ponad 6 mld zł. Nie Drugą prośbę mam do pana ministra, bo prosiłem trzeba wszystkim tłumaczyć, że podniesienie tego o to, żeby pan minister przekazał stanowisko rządu. podatku o 1 punkt procentowy – mówię o VAT – spo- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 135

Poseł Dariusz Joński le, jak i 18-procentowa stawka podatkowa pozostają bez zmian. Bez zmian pozostaje także wysokość kosz- wodowało tak na dobrą sprawę uszczerbek w budże- tów uzyskania przychodu ze stosunku pracy i stosun- tach przede wszystkim tych najuboższych, bo prze- ków pokrewnych oraz tzw. kwota wolna od podatku cież od wszystkich produktów i usług Polacy płacą w wysokości 3089 zł, co w skali podatkowej odpowia- już większe pieniądze. My nie odkrywamy Ameryki. da kwocie 556,02 zł zmniejszającej podatek. Tym We Francji proponuje się w tej chwili 75-procentową samym osoby o średnim miesięcznym dochodzie nie- stawkę podatkową dla najbogatszych, w Belgii – 50%. co ponad 7100 zł, odpowiadającym dwukrotności Tak jak mówiłem, paradoksalnie w Polsce w kryzysie ogłoszonego przez Główny Urząd Statystyczny prze- najbogatsi są najmniej obciążeni. Chcemy to zmienić. ciętnego wynagrodzenia brutto w gospodarce naro- Chcemy, żeby właśnie najbogatsi w dobie kryzysu dowej bez wypłat z zysku za sierpień 2012 r., to jest byli obciążani bardziej niż są w tej chwili. 3686 zł, nie odczują zmiany skali podatkowej. Zgod- Propozycja, którą chcemy przedstawić i którą nie z informacją dotyczącą rozliczenia podatku do- przedstawiamy, projekt przewiduje wprowadzenie chodowego od osób fizycznych za 2011 r. autorstwa nowego odliczenia od podstawy opodatkowania. Od- Ministerstwa Finansów powyższe dotyczy ok. 97,9% liczeniu podlegałyby wydatki poniesione na zakup podatników podatku dochodowego, którzy odprowa- bądź budowę domu pod wynajem oraz projekt prze- dzili 76,28% kwoty wpływu z PIT za 2011 r. Wpływy widuje zmianę stawek podatku. Zamiast obecnych z podatku dochodowego od osób fizycznych za 2011 r., stawek 18% i 32% miałyby obowiązywać trzy stawki: pobieranego według skali podatkowej, wynosiły 18%, 30% i 40%. Krótko mówiąc, wrócilibyśmy do 47,1 mld zł, w tym z pierwszego przedziału skali po- propozycji, która była do 2006 r. datkowej 35,9 mld zł. W tej chwili pozwolę sobie szczegółowo przedsta- Proponuje się wprowadzenie 30-procentowej wić ten projekt. Projekt ustawy przewiduje dwie stawki podatku w drugim przedziale skali podatko- istotne zmiany w opodatkowaniu osób fizycznych wej. Oznacza to, że osoby o dochodach miesięcznych podatkiem dochodowym. Pierwsza z nich to wprowa- mieszczących się w przedziale od 7127 zł do 10 tys. zł dzenie trzyszczeblowej skali podatkowej, tak jak mó- zyskają na proponowanej zmianie. Ich dochody prze- wiłem przed momentem, odpowiadającej silnemu kraczające pierwszy przedział skali podatkowej, czy- rozwarstwieniu dochodowemu społeczeństwa pol- li 85 528 zł, będą opodatkowane niższą stawką, to skiego. Aktualnie obowiązująca skala podatkowa jest 30-procentową, czyli niższą niż obecnie o 2 punk- powoduje faktyczne spłaszczenie opodatkowania ty procentowe. Oznacza to, że zyskają maksymalnie z istotnym zmniejszeniem ciężaru daniny publicznej ok. 690 zł rocznie. Dla osób o rocznych dochodach dla osób o najwyższych dochodach. Nadto liniowe wyższych niż 120 tys. zł proponuje się stawkę podat- opodatkowanie, ze stawką 19%, dochodów z zysków ku w wysokości 40% od nadwyżki ponad tę kwotę. kapitałowych, z obrotu nieruchomościami oraz z dzia- Oznacza to, że efektywnie nadwyżka ta byłaby opo- łalności gospodarczej w większych rozmiarach, o do- datkowana o niespełna 8 punktów procentowych chodzie rocznym wyższym niż ok. 90 tys. zł, powodu- wyżej niż aktualna. Osoby te zyskają na obniżce je, że osoby o wysokich dochodach płacą relatywnie stawki w drugim przedziale skali, stąd podwyżka niższy podatek PIT, a w konsekwencji ich dochody stawki do 40% nie oznacza w stosunku do stanu ak- netto są odpowiednio wyższe, co nie ma jednak istot- tualnego podwyżki równej 8 punktom procentowym. nego wpływu na wzrost popytu wewnętrznego. O ile Jednakże, w szczególności dla osób o dochodach w przypadku działalności gospodarczej wyższe do- mieszczących się w trzecim przedziale skali podatko- chody netto, w związku z liniowym podatkiem ze wej, w celu niepodwyższania ciężaru opodatkowania, stawką 19%, znajdują ekonomiczne uzasadnienie, proponuje się ulgę podatkową polegającą na odlicze- o tyle spłaszczenie opodatkowania dochodów, przede niu od podstawy opodatkowania wydatków na zakup wszystkim z pracy, i silne preferowanie osób o wyso- lokalu, na wynajem lub budowę w tym celu budynku kich dochodach rodzi słuszne zastrzeżenia co do za- wielorodzinnego z lokalami na wynajem. sady sprawiedliwości takiego opodatkowania, mie- Propozycja wprowadzenia powyższej ulgi wynika rzonej ekonomiczną zdolnością do płacenia podatków. z dwóch przyczyn. Po pierwsze, istnieje duże zapo- Jest to szczególnie ważne w dobie spowolnienia go- trzebowanie na lokale mieszkalne w celu zaspokoje- spodarczego i dążenia władzy publicznej do zwięk- nia potrzeb mieszkaniowych, szczególnie młodych szenia dochodów budżetowych, co odbywa się głów- ludzi. Nie jest konieczne w tym celu nabywanie loka- nie przez nominalnie analogiczny dla wszystkich li mieszkalnych na własność, co wymaga znacznych grup dochodowych wzrost podatków pośrednich, nakładów finansowych i obniża mobilność zawodową a relatywnie rosnący wraz ze spadkiem dochodu cię- społeczeństwa. Potrzeby mieszkaniowe mogą z powo- żar ekonomiczny podatku VAT i innych podatków dzeniem być zaspokajane poprzez najem lokali miesz- pośrednich. Mając za cel dążenie do bardziej sprawie- kalnych, tym bardziej że rząd systematycznie ogra- dliwego opodatkowania mierzonego ekonomiczną nicza zakres dofinansowania programów mieszka- zdolnością do płacenia podatków, proponuje się w pro- niowych, takich jak chociażby „Rodzina na swoim”. jekcie trójszczeblową skalę podatkową, w której za- Po drugie, na rynku istnieje duża podaż nowych równo górna granica dochodu w pierwszym przedzia- mieszkań, niezasiedlonych, na które jednak nie ma 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 136 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Dariusz Joński jekcie nowelizacji. A więc projektodawcy zakładają 3-stopniową skalę podatkową i w jej konsekwencji popytu z powodu braku środków na ich zakup i znacz- zmiany w zakresie poboru zaliczek na podatek do- nie ograniczonego dostępu do kredytu bankowego chodowy przez zakład pracy, a także wprowadzenie w przypadku ludzi młodych, niemających stałego za- ulgi podatkowej polegającej na odliczeniu od podsta- trudnienia lub pracujących na tzw. umowach śmie- wy opodatkowania wydatków na zakup nowego loka- ciowych. Budownictwo mieszkaniowe znalazło się lu lub lokali w budynku wielorodzinnym składającym w zapaści finansowej i konieczne staje się stworzenie się co najmniej z 5 lokali przeznaczonych na wynajem instrumentów ożywienia tej branży oraz ogranicze- lub wydatków na budowę własnego lub składającego nia rosnącej liczby upadłości, a w konsekwencji utra- się co najmniej z 5 lokali mieszkalnych budynku ty miejsc pracy. Do rekordowego poziomu 168 dni z przeznaczeniem wszystkich znajdujących się w nim wydłużył się w 2012 r. czas sprzedaży mieszkań na lokali mieszkalnych na wynajem oraz zakup działki rynku wtórnym. Takie dane pochodzą m.in. z Home pod budowę tego budynku. Broker. O ile po stronie sprzedających widać znaczny Wprowadzenie proponowanej 3-stopniowej skali wzrost gotowości do obniżania cen, co ułatwia zawar- podatkowej projektodawcy uzasadniają silnym roz- cie transakcji, to problemem staje się szybkie uzyska- warstwieniem dochodowym społeczeństwa. Wniosko- nie kredytu przez potencjalnych kupujących. Wolne dawcy wskazują, że powodem rozwarstwienia jest środki znajdujące się w zasobach osób fizycznych liniowa 19-procentowa stawka podatku dochodowego mogą być uruchamiane w celu zagospodarowania od zysków kapitałowych oraz z działalności gospo- nowych i istniejących zasobów mieszkaniowych i na- darczej. Ponadto wskazują, że 2-stopniowa skala po- kręcania koniunktury w tym zakresie. datkowa w podatku od dochodów osobistych preferu- To będzie niewątpliwie sprzyjać konkurencji w po- je osoby o wysokich dochodach, co w przypadku do- daży mieszkań i spadkowi czynszu najmu. W sytuacji chodów z pracy jest niesłuszne, niezgodne z zasadą braku bezpiecznych form alokacji kapitału i stosun- sprawiedliwego opodatkowania. kowo niskich odsetek od oszczędności na lokatach Jaką zmianę proponują wnioskodawcy? Proponu- bankowych ożywienie na rynku mieszkaniowym po- ją zamiast 2-stopniowej skali podatkowej skalę winno spełniać cele społeczne. 3-stopniową. Pierwszy próg dzisiaj to dochód do Skutki finansowe proponowanych zmian są neu- 85 528 zł – stawka 18% ze zwolnieniem 556 zł 2 gr. tralne dla budżetu państwa. Zwiększenie potencjal- Tutaj nie ma żadnych zmian. Drugi próg podatkowy: nych wpływów podatkowych w związku z propono- do 120 tys. zł – stawka 30-procentowa od nadwyżki waną skalą podatkową – szacunkowo do 3 mld zł – zo- ponad 85 528 zł. I trzeci próg: od dochodów ponad stanie zneutralizowane ulgami podatkowymi na 120 tys. zł. W ten sposób po zmianie skali podatkowej zakup lub budowę substancji mieszkaniowej na wy- wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych najem. do budżetu mają być większe, jak wskazują wniosko- W imieniu wnioskodawców wnoszę o przekazanie dawcy, o 2,8–3 mld zł. Obecnie mamy dwa progi po- projektu ustawy do Komisji Finansów Publicznych. datkowe: pierwszy do kwoty 85 528 zł, gdzie staw- Dziękuję bardzo. (Oklaski) ka wynosi 18%, również ze zmniejszeniem o kwotę (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek 556 zł 2 gr, drugi powyżej 85 528 zł, stawka podatku Sejmu Cezary Grabarczyk) 32% od nadwyżki powyżej 85 528 zł. Propozycja powoduje, iż w tym przedziale od kwoty powyżej dolnej granicy do kwoty 120 tys. będzie wprowadzona staw- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: ka 30%, a więc nastąpi obniżenie o 2%, a w przedziale powyżej 120 tys. zł stawka 40%, czyli podwyższenie Dziękuję panu posłowi. o 8%. Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- W literaturze dotyczącej opodatkowania docho- rządku dziennego wysłucha 5-minutowych oświad- dów funkcjonuje opinia, że wzrost stawki opodatko- czeń w imieniu klubów. wania w krótkim okresie przynosi zwiększenie wpły- Otwieram dyskusję. wów do budżetu, zaś w długim okresie może obniżyć Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Kry- wpływy z uwagi na zmniejszenie deklarowanego do- styna Skowrońska, Platforma Obywatelska. chodu. Wzrost stawek podatku prowadzi do zmniejszenia motywacji do podejmowania pracy i działalno- ści gospodarczej, następuje bowiem ograniczenie ko- Poseł Krystyna Skowrońska: rzyści, jaką podatnicy odnoszą ze swojej pracy i dzia- łalności gospodarczej, co skłania do ograniczenia Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie działalności, ukrywania dochodów i przechodzenia Ministrze! Zabierając głos w imieniu Klubu Parla- do szarej strefy oraz przenoszenia rezydencji lub mentarnego Platformy Obywatelskiej w tej sprawie, działalności za granicę, do rajów podatkowych. Takie chciałabym zwrócić szczególną uwagę na przepisy, działanie w efekcie końcowym może spowodować które wnioskodawcy proponują zawrzeć w tym pro- zmniejszenie wpływów. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 137

Poseł Krystyna Skowrońska i jednoznaczny komunikat do podatników, że od tej pory należy uczciwie płacić podatki. Ta druga sfera W poprzednich latach były tzw. ulgi budowlane to były właśnie rozpoczęte działania prawne, już re- i państwo powracacie do takiego projektu. Sądzimy, alne, w sferze aparatu skarbowego, zmierzające do że to jest nie najlepsze rozwiązanie, tym bardziej że konsolidacji służb celnych i podatkowych. I to była państwo stara się wspierać, ponosi wydatki na cele ta podstawowa filozofia. Teraz mamy projekt, który mieszkaniowe. Przykładem są bezpośrednie wydatki idzie trochę w drugą stronę, ale trochę w bok i jest z budżetu, które są zapisane w części budżetowej, łamane jego uzasadnienie. Bo z jednej strony jest to w ubiegłym roku, w bieżącym roku to kwota prawie uzasadnienie takie egalitarystyczno-dystrybutywne, 1,5 mld zł. To również zwrot osobom fizycznym czę- mówiące o tym, że oczywiście nastąpiło rozwarstwie- ści wydatków związanych z budownictwem, zwrot nie dochodów rozporządzalnych przez obywateli, VAT – w bieżącym budżecie to około 800 mln zł, czy te nożyce dochodowe w naszym kraju rozjechały się też zachowanie praw nabytych z tytułu ulg podatko- i w związku z tym państwo podnosicie tę argumen- wych, a także stosowanie preferencyjnych stawek tację, która mówi o tym, że trzeba wprowadzić trzeci VAT na budownictwo społeczne. Samorządy również próg, natomiast z drugiej strony – jakbyście obawia- ponoszą wydatki związane z mieszkalnictwem, m.in. li się tego skutku, jakbyście obawiali się powiedzieć wydatki na cele mieszkaniowe. I to są właśnie formy jasno, zdecydowanie, jakie jest wasze stanowisko – pro- wspierania budownictwa dla obywateli. (Dzwonek) Chciałabym przejść do tej konkluzji. Wcześniej ponujecie powrót do rozwiązań znanych z lat 90., jednak zadam pytanie panu ministrowi. Proszę po- czyli szerokich ulg dotyczących wydatków na budow- wiedzieć, jaka w tym zakresie jest całościowa pomoc nictwo mieszkaniowe. To się trochę rozjeżdża, bo dla obywateli dotycząca mieszkalnictwa. wiemy, że w rzeczywistości społecznej dochód rozpo- W związku z uwagami, które poczyniłam wcze- rządzany, który pozwoli podatnikom skorzystać z tej śniej odnośnie do tego projektu, chciałabym przeka- ulgi, jednak będą miały osoby, które osiągają docho- zać panu marszałkowi i Wysokiej Izbie stanowisko, dy wyższe niż przeciętne, wyższe niż dochody mini- iż Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska skła- malne. Zresztą sami państwo przyznawaliście to, że da wniosek, by ten projekt został odrzucony w pierw- ten skutek będzie dla budżetu wówczas neutralny. szym czytaniu z uwagi na naruszenie funkcjonują- Uważamy w związku z tym, że to uzasadnienie jest cych w Unii Europejskiej zasad dotyczących swobód aksjologicznie sprzeczne. Państwo trochę chcieliby, i przepływu osób oraz kapitału, negatywne skutki a jednocześnie boją się. finansowe dla dochodów budżetowych i dla dochodów Natomiast dlaczego nie odrzucamy, tak jak Plat- jednostek samorządu terytorialnego, które utracą forma, tego wniosku, nie przyłączamy się do wniosku część wpływów. W związku z niezbilansowaną zasa- o odrzucenie? Nie tylko dlatego, że jedną z podstaw dą i funkcjonowaniem takiego rozwiązania nasz filozofii Platformy jest otoczenie opozycji wałem wniosek o odrzucenie tego projektu wydaje nam się ogniowym i uniemożliwienie dyskusji nad jej wszyst- zasadny. Dziękuję bardzo. kimi projektami oczywiście, ale także dlatego, że jesteśmy świadomi tego, co nastąpiło w ostatnich ty- godniach, tego, z powodu czego dopytujemy od kilku Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: tygodni o informację od rządu, czyli załamania się dochodów podatkowych kraju, załamania się wpły- Dziękuję, pani poseł. wów z VAT w październiku, odnotowywanego w ska- Głos zabierze pan poseł Paweł Szałamacha, Pra- li rok do roku, o 14% nominalnie, co z doliczeniem wo i Sprawiedliwość. inflacji dałoby 17%, nie więcej. I następny zestaw danych to załamanie się wzrostu gospodarczego, 1,4 produktu krajowego brutto w III kwartale, wzrost go- Poseł Paweł Szałamacha: spodarczy, co oznacza – i to być może trzeba po raz Panie Marszałku! Szanowni Państwo! Nasz klub pierwszy powiedzieć z tej trybuny – że po uwzględ- skłania się ku odesłaniu tego projektu do dalszych nieniu wpływu środków unijnych na naszą gospodar- prac w komisji. Skłania się, ponieważ są bardzo pod- kę jesteśmy w recesji. stawowe pytania, ale także argumenty, na które chcie- W związku z tym uważamy, że należy otworzyć libyśmy uzyskać odpowiedzi od wnioskodawców, co dyskusję co do dochodów budżetowych, dochodów pozwoliłoby nam na wykrystalizowanie stanowiska. podatkowych państwa, że należy szukać rozwiązań, Na początku uwaga wstępna. Oczywiście w 2006 r. które pozwolą obywatelom przekonać się, iż ciężar wprowadzono dwustopniową skalę podatkową na podatkowy utrzymywania dobra wspólnego jest roz- wniosek pani premier Gilowskiej, to uzyskało wówczas kładany w miarę równomiernie. Ale przede wszyst- szerokie poparcie w Izbie, ponieważ my reprezentowa- kim trzeba także pomóc samym sobie, bo nie oczeku- liśmy następującą filozofię podatkową, w uproszczeniu ję niestety, żeby urzędujący minister finansów był mówiąc: obniżamy daniny publicznoprawne dla oby- w stanie zaproponować w tej Izbie racjonalne rozwią- wateli, ale jednocześnie wysyłany jest bardzo silny zania. Dziękuję. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 138 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: dzie będą kupować mieszkania, budować domy, będą coraz bogatsi, a te domy będą wynajmować bied- Dziękuję panu posłowi. nym. Głos ma pan poseł Wincenty Elsner, Ruch Palikota. Kto może skorzystać z tej ulgi? Tylko płatnicy... (Głos z sali: Za darmo...) Zaraz o tym będzie. Poseł Wincenty Elsner: Tylko płatnicy podatku PIT. Ja jestem za rozwojem instytucjonalnych form budownictwa na wyna- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt jem, ale musielibyśmy tego dokonywać w obrębie w imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota przed- podatku CIT. Tymczasem tutaj mamy do czynienia stawić stanowisko w sprawie ustawy o zmianie usta- tylko z dochodami osób fizycznych. A więc, znowu wy o podatku dochodowym od osób fizycznych. krótko mówiąc, ulga dla prezesów. Chciałbym na samym wstępie zaznaczyć, że bę- Czy przybędzie mieszkań? Piszecie w swoim pro- dziemy za skierowaniem tego projektu do dalszych jekcie „mieszkania przeznaczone na wynajem”. prac w komisji, ale tylko dlatego, że uważamy, że „Mieszkania przeznaczone na wynajem” to nie zna- warto dyskutować też o skali podatkowej, tam gdzie czy „mieszkania wynajęte”. Można zbudować miesz- po jednej stronie zawsze leży podatek liniowy, pełnią- kanie przeznaczone na wynajem i wcale go nie wy- cy przede wszystkim funkcję fiskalną, a po drugiej nająć, i to nie będzie naruszenie tej ustawy. stronie bardzo silnie progresywny podatek, który Wprowadziliście wiele zapisów zabezpieczających. oprócz funkcji fiskalnej pełni również funkcje spo- Nie można sprzedać osobom należącym do pierwszej łeczne. A więc warto dyskutować zarówno o tym, jak grupy podatkowej, nie można wynająć osobom spo- i o ulgach. krewnionym z pierwszej grupy pokrewieństwa w ro- Na pewno przez podatników wszelkie ulgi przyj- zumieniu ustawy o spadkach i darowiznach itd. Ale mowane są bardzo chętnie, tak jak wszelkiego rodza- żyjemy w realnym świecie i mamy pewność, że ist- ju przeceny i upusty. Natomiast jeżeli dyskutujemy niałaby tu szara strefa, również wynajmu, fikcyjnego o podatku prostym, to im więcej będzie ulg, tym po- wynajmu osobom spokrewnionym, krewnym ludzi datek staje się bardziej skomplikowany. Warto przede bogatych. Poza tym na pewno byłaby to doskonała wszystkim dyskutować o kwocie wolnej i jej wysoko- lokata kapitału. Zamiast płacić podatek, oddawać ści w podatku dochodowym. I tu w przeciwieństwie 40%, można wybudować mieszkanie i zostawić je pu- do Sojuszu Lewicy Demokratycznej uważamy, że ste. W innych krajach jest wiele pustych mieszkań, przede wszystkim dyskusja powinna być skupiona na a kapitał ludzi bogatych rośnie. wysokości kwoty wolnej od podatku, bo to jest ewen- Mówicie o 2,8–3 mld, o tym, że takie są wpływy tualna ulga właśnie dla osób najbardziej potrzebują- z podatku i one zostaną przeznaczone na sfinansowa- cych, dla osób najbiedniejszych, o czym mówimy nie tej ulgi. (Dzwonek) A co wtedy, gdy ta ulga będzie w tym projekcie. Mówimy o zmianie skali podatkowej dwa razy wyższa? To będzie oznaczało 3 albo 4 mld z 18, 32 na 18, 30 i 40. Tutaj poseł przedstawiciel straty dla budżetu. Przecież te ulgi będą przeznaczone wnioskodawców nie podkreślił, że oprócz tego, że jest nie tylko dla osób najlepiej zarabiających, teoretycznie to podwyżka podatku dla najbogatszych, dla osób, każdy będzie mógł z tej ulgi skorzystać. których dochód do opodatkowania jest wyższy niż Konkludując, powiem tak. Chcemy dyskutować 120 tys. rocznie, to chcecie wprowadzić również ob- o tym projekcie, ale nie ma naszej zgody na obniżanie niżkę w podatku dla osób z dochodami w przedziale podatków dla osób bardzo dobrze zarabiających, nie od 85 tys. 528 zł do 120 tys., a więc obniżkę podatku ma naszej zgody na wprowadzenie ulgi dla bogatych z 32% do 30% dla osób bardzo bogatych. Pytanie: i nie ma naszej zgody na zamianę hasła „Rodzina na Jaka ulga? Na pewno ulga dla bogatych, to jest poza swoim” na hasło „Rodzina na cudzym”. Dziękuję. wszelką dyskusją. Jest to ulga dla bogatych, bo tylko tych stać będzie, choć posiadają własne mieszkania, na budowanie, finansowanie budowy mieszkań czy Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: budowy lokali na wynajem. Tak więc, będąc trochę złośliwym, chciałbym po- Dziękuję. wiedzieć, że hasło, o którym mówicie, „Rodzina na Głos ma pani posłanka Genowefa Tokarska, Pol- swoim” chcecie zamienić na hasło „Rodzina na cu- skie Stronnictwo Ludowe. dzym”. Bogaci, mając możliwość praktycznie niepła- cenia podatków, będą jeszcze bogatsi, dlatego że – tu bardzo ważna sprawa – w przeciwieństwie do ulgi Poseł Genowefa Tokarska: budowlanej, która funkcjonowała, w tym przypadku liczba mieszkań na wynajem czy liczba domów na Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imie- wynajem jest nieograniczona. W tej sytuacji teore- niu Klubu Parlamentarnego Polskiego Stronnictwa tycznie cały dochód ludzi bogatych mógłby być odli- Ludowego mam zaszczyt przedstawić stanowisko do czony od podstawy opodatkowania i podatek docho- poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o po- dowy mógłby być przez tych ludzi niepłacony. Ci lu- datku dochodowym od osób fizycznych, druk nr 928. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 139

Poseł Genowefa Tokarska środków zewnętrznych. Budownictwo socjalne dotyczy przecież mieszkań i lokali socjalnych przeznaczo- Projekt ustawy przewiduje dwie zmiany w opodat- nych dla uboższej części naszego społeczeństwa. kowaniu osób fizycznych. Pierwsza z nich to wpro- Projekt ustawy nie posiada znamion prawa, które wadzenie trójszczeblowej skali podatkowej. W pierw- miałoby na celu niwelowanie różnic dochodowych. szym przedziale górna granica dochodu, stawka po- Nie daje poczucia, że system podatkowy jest sprawie- datkowa, a także kwota wolna od podatku pozostają dliwy. Projekt obniża stopy procentowe w grupie po- bez zmian. Zasadniczą zmianę wnioskodawcy propo- datników w miarę dobrze zarabiających, a nie prze- nują w drugim przedziale stawki podatkowej, obni- widuje, nie proponuje żadnych rozwiązań dla najbied- żając stawkę o 2 punkty procentowe, z 32% do 30%. niejszych. Wnioskodawcy projektu wskazują, że każdy podatnik Podsumowując, pragnę podkreślić, że przedkła- z tego przedziału skali podatkowej zyska rocznie ok. dany projekt nie ma znamion prawa umacniającego 690 zł, ale niestety nie podają w swoim uzasadnieniu poczucie, że system podatkowy jest sprawiedliwy, projektu, jakie skutki wywoła ta zmiana dla budżetu a bardzo lakoniczne, mało precyzyjne potraktowanie państwa. Propozycja obniżenia stawki podatkowej strony finansowej, tego, co wynika z proponowanych akurat dla nie najbiedniejszych nie znajduje żadnego zmian, bez rzetelnego wykazania skutków dla finan- uzasadnienia, a informacja projektodawców, że pro- sów publicznych jest po prostu nie do przyjęcia. Nie ponowane zmiany nie rodzą skutków finansowych stać nas w dzisiejszej dobie na takie eksperymenty. dla budżetu, jest po prostu nieprawdziwa. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) Na trzecim szczeblu skali podatkowej przewiduje się stawkę podatku w wysokości 40% od nadwyżki ponad kwotę 120 tys. zł. Drugą istotną zmianą, jaką Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: proponują projektodawcy, jest wprowadzenie ulgi podatkowej polegającej na odliczeniu od podstawy opo- Dziękuję, pani poseł. datkowania wydatków na zakup lokali na wynajem Głos ma pan poseł Ryszard Zbrzyzny, Sojusz Le- lub budowę w tym celu budynku wielorodzinnego wicy Demokratycznej. z lokalami na wynajem. Autorzy projektu wskazują przez to na realizację pozytywnych celów społecz- nych. Faktem jest, że budownictwo mieszkaniowe Poseł Ryszard Zbrzyzny: w obecnym czasie znalazło się w dość trudnej i kło- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Brakuje solida- potliwej sytuacji finansowej spowodowanej z jednej ryzmu w naszym systemie podatkowym i nie mówię strony dużą ilością mieszkań wolnych, niezasiedlo- tutaj tylko i wyłącznie o podatku dochodowym od nych, a z drugiej – małym zainteresowaniem naby- osób fizycznych. Ale po kolei. Zacznę od podatku do- ciem lokali mieszkalnych na własność ze względu na chodowego od osób fizycznych, zgodnie z przedłoże- ich wysoką cenę. Projektodawcy zakładają, że wpro- niem Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycz- wadzenie ulg podatkowych na zakup lub budowę nej. Chciałbym to podkreślić, bowiem moja przed- mieszkań na wynajem ożywi branżę mieszkaniową mówczyni powołała się na nieprawdziwą informację, i przyczyni się do właściwego zagospodarowania za- że rzekomo jest to projekt pisowski. Aczkolwiek, gdy- sobu mieszkaniowego zgodnie z jego zapotrzebowa- by był to projekt pisowski, to też byśmy go poparli. niem. Projekt bardzo szczegółowo określa zasadę Oczywiście jesteśmy za wprowadzeniem w końcu odliczania tego podatku w zakresie wielkości wydat- w Polsce trójszczeblowej skali podatkowej. ków, poniesionych kosztów, form, okresów, możliwo- Myślę, że powinniśmy brać wzór z krajów Unii ści jego odliczenia, a także określa terminy i wyso- Europejskiej, które aktywnie i dynamicznie reagują kość zaliczek odprowadzanych w związku z opodat- na zmieniającą się sytuację gospodarczą, społeczną kowaniem. i kryzys, z którym mamy do czynienia w Europie. Po analizie przedłożonego projektu ustawy nasu- Jesteśmy chyba jednym z nielicznych krajów Unii wa się pytanie, do jakich celów, oczywiście pozytyw- Europejskiej, gdzie funkcjonuje trzystopniowa skala nych, miałoby prowadzić jego wdrożenie w obecnej, podatkowa, i chyba jednym z nielicznych krajów Unii trudnej pod względem gospodarczym, sytuacji. Tą Europejskiej, gdzie funkcjonuje najwyższa stawka jedyną chyba pozytywną cechą projektu jest przy- podatkowa, a mianowicie 32%. Przypomnę, że we puszczalne ożywienie w zakresie gospodarowania Francji zapowiedziano w tych dniach wprowadzenie zasobami mieszkaniowymi. Ale w tej dziedzinie nie kolejnej stawki podatkowej na poziomie 75%, a w Bel- jest to zadanie najpilniejsze. Od dłuższego czasu po- gii dzisiaj obowiązuje 50-procentowa, najwyższa lityka mieszkaniowa jest realizowana przez rząd stawka podatkowa. w formie różnych programów zachęcających do tego W bardzo wielu krajach Unii Europejskiej: w Niem- i odpowiadających na potrzeby mieszkaniowe. Doty- czech, Hiszpanii, Francji, funkcjonują wielostopnio- czy to zarówno budownictwa mieszkaniowego powe skale podatkowe, nie dwu-, trzystopniowe, ale wszechnego, jak i budownictwa socjalnego, realizo- wielostopniowe skale podatkowe, które uwzględniają wanego przez samorządy ze znacznym udziałem stan zamożności, dochodowości swoich obywateli. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 140 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Ryszard Zbrzyzny a mają na kontach w bankach ponad 200 mld zł, a więc przedsiębiorcy, będą mogli w końcu zainwe- Tam rzeczywiście mamy do czynienia ze swoistym stować i uruchomić koniunkturę i popyt wewnętrzny. solidaryzmem w płaceniu podatków. Tam każdy jest A jak mówiłem wcześniej, popyt wewnętrzny jest ko- obciążany proporcjonalnie do uzyskiwanych docho- łem zamachowym wzrostu gospodarczego, a przecież dów. Tak niestety, nad czym ubolewam, nie jest wszystkim nam o to chodzi. Dziękuję za uwagę. w Polsce. (Oklaski) Ten projekt idzie w dobrym kierunku, aczkolwiek może zbyt mało progresywnie. Jest to mały krok, w mojej osobistej ocenie zbyt mały, ale zmierzający Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: w dobrym kierunku. Myślę, że pora, żebyśmy rozpo- częli poważną debatę na temat systemu podatkowego Dziękuję. w Polsce, a szczególnie podatków dochodowych od Głos ma pan poseł Arkadiusz Mularczyk, Solidar- osób ﬁzycznych. na Polska. Jeśli chodzi o inne podatki, też nie mamy zbytnio zaawansowanego solidaryzmu. Mam na myśli podatek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Nie może być Poseł Arkadiusz Mularczyk: tak, że prezesi spółek giełdowych… Wyciągnęliśmy ze statystyki, że 10 najlepiej zarabiających prezesów spół- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Minister! ek giełdowych w skali roku zarobiło 60 mln zł, czyli Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Soli- średnio statystycznie zarabiają 500 tys. zł miesięcz- darna Polska w sprawie poselskiego projektu ustawy nie, nie rocznie. A więc już po pierwszym miesiącu o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób roku obrachunkowego przestają płacić składkę na ﬁzycznych, który to projekt przewiduje wprowadze- FUS. Jak więc można potraktować ten stan rzeczy? nie nowego odliczenia od podstawy opodatkowania, Jak można potraktować fakt, że oni właściwie w ża- przede wszystkim takich wydatków, które są wydat- den sposób nie partycypują w Funduszu Ubezpieczeń kami na cele mieszkaniowe, jak zakup w budynku Społecznych i w niewielki sposób partycypują w pła- wielorodzinnym składającym się co najmniej z 5 lo- ceniu podatków od własnych wynagrodzeń, jeśli cho- kali mieszkalnych nowego lokalu mieszkalnego lub dzi o podatek dochodowy? A więc te proporcje zosta- nowych lokali mieszkalnych przeznaczonych na wy- ły poważnie zachwiane i myślę, że pora na to, żeby te najem oraz zakup udziałów w części wspólnej nieru- proporcje przywrócić do normalności. chomości przypadającej na każdy kupiony lokal, wy- Potwierdzeniem tego stanu rzeczy jest kolejna datków na budowę własnego lub stanowiącego współ- statystyka. W roku 2008 podatek VAT, a więc ten własność budynku mieszkalnego wielorodzinnego pośredni podatek, który wszyscy solidarnie płacą składającego się co najmniej z 5 lokali mieszkalnych jednakowo, bo każdy, jak idzie kupić chleb, ma do z przeznaczeniem wszystkich znajdujących się w nim niego doliczony 23-procentowy VAT, czy to biedny, lokali mieszkalnych na wynajem oraz na zakup dział- czy bogaty, czy bezrobotny. Wtedy przychody budże- ki pod budowę tego budynku. Ponadto projekt prze- towe z podatku VAT stanowiły równowartość sumy widuje zmianę stawek podatku – zamiast obecnych podatków dochodowych. Mam tu na myśli PIT i CIT. stawek 18% i 32% miałyby powstać według projekto- To było 4 lata temu. dawców trzy nowe stawki: 18%, 30% i 40%. Projekt Dzisiaj proszę spojrzeć do budżetu na rok 2013. przewiduje również zmiany w sposobie opłacania za- Przychody VAT-owskie są dwukrotnie wyższe niż liczek na podatek dochodowy. przychody z podatków dochodowych. Co to oznacza? Wsłuchując się uważnie w wystąpienie pana posła Że cały ciężar podatkowy, cały ciężar obciążający Jońskiego, przedstawiciela wnioskodawców, można obywateli Rzeczypospolitej został przeniesiony na odnieść wrażenie, że zupełnie inne są cele, które pan najuboższych, bo oni, chcąc nie chcąc, muszą płacić poseł przedstawił w swoim wystąpieniu, i ukryte podwyższony podatek VAT. A udział podatków do- cele, które są zawarte w tej ustawie. Otóż chcę zwró- chodowych od roku 2008 czy roku 2009 wcale nie cić uwagę, że wnioskodawca mówił o tym, iż w Polsce rośnie, a jeżeli rośnie, to w proporcjach do VAT ma- istnieje olbrzymie rozwarstwienie społeczne, mówił leje. A więc takiego stanu rzeczy nie możemy przecież o pewnej polityce solidarności społecznej, wskazywał dalej tolerować. na duże bezrobocie, mówił o 2,5 mln Polaków wyklu- I jeszcze tylko jedna sprawa, panie marszałku, czonych społecznie. Ale co pan poseł Joński, co pro- jeśli chodzi o kwestię mieszkaniową. Przecież chcemy jektodawca proponuje tym najuboższym? Proponuje stworzyć zachęty dla tych, którzy rzeczywiście posia- utrzymanie tej stawki, która była – 18%. A więc, pa- dają pieniądze, żeby zechcieli (Dzwonek) zainwesto- nie pośle, jak pan chce pomóc tym najuboższym? wać w budownictwo na wynajem. Raz, że rozwiążemy A co pan proponuje tym, powiedziałbym, średnio za- problem mieszkaniowy dla tych najbardziej ubogich, rabiającym, nawet lepiej zarabiającym, do jakich za- dwa, że wpłynie to na obniżenie cen wynajmu, bo liczamy się my, posłowie? Pan proponuje, żeby np. będzie, mam nadzieję, nadpodaż, a popyt też będzie posłom obniżyć podatek z 32% do 30%. Panie pośle, rósł. W związku z tym ci, którzy dziś odkładają, z całym szacunkiem, ale parlamentarzyści nie są naj- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 141

Poseł Arkadiusz Mularczyk Określam limit czasu na zadanie pytania na 1,5 minuty. ubożsi, a pan proponuje, żeby obniżyć nam podatek. Jako pierwszy pytanie zada pan poseł Wincenty Jak to się ma do solidarności społecznej, jak to się ma Elsner, Ruch Palikota. do pomocy najuboższym? Co też pan proponuje dalej? Pan proponuje, żeby najbogatszym podnieść podatek do 40%, czyli propo- Poseł Wincenty Elsner: nuje pan, żeby ci najbogatsi, którzy płacą obecnie 32%, płacili podatek 40-procentowy, ale z drugiej Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! strony daje pan możliwość tym najbogatszym, ażeby Mam taką może dość skomplikowaną propozycję te środki inwestowali w zakup nieruchomości, w za- przeliczenia. Mówiłem o tym, że powinniśmy dysku- kup działek budowlanych... tować o zmianie kwoty wolnej od podatku. To byłaby (Poseł Romuald Ajchler: Panu też.) faktyczna pomoc dla osób biednych. Załóżmy wobec Zaraz, momencik, niech pan nie przerywa. Widzę, tego, że rezygnujemy z proponowanego przez SLD że chyba celnie uderzyłem, skoro pan się odzywa. bonusu dla ludzi najbogatszych i że tymi dodatkowy- Pan proponuje, żeby tak naprawdę ci najbogatsi, mi pieniędzmi uzyskanymi z wprowadzenia trzeciej którym pan podwyższa podatki, mogli, w pewnym skali staramy się sﬁnansować podwyższenie kwoty sensie oczywiście, uciekać przed tymi podatkami, wolnej od podatku, bo jedynie wówczas spełniłoby to kupując nieruchomości, czyli żeby mogli jeszcze bar- te cele, o których mówili wnioskodawcy. O jaką kwo- dziej się bogacić. To pan proponuje, panie pośle. tę, jakiego rzędu, bylibyśmy w stanie podnieść wtedy A więc, reasumując, jeśli „wyciśniemy” ten pro- dla ludzi najbiedniejszych kwotę wolną od podatku? jekt, okaże się, że najuboższym pan nic nie proponu- (Gwar na sali) Tak, ale o ile? Dziękuję bardzo. je. Nie proponuje pan niczego tym, którzy są bezro- botni czy też należą do grupy wykluczonych społecz- nie. Tak że ta argumentacja nijak się ma do tezy, Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: którą pan wcześniej postawił. Oczywiście wniesiony projekt zasługuje na po- Dziękuję. chwałę w tym sensie, że potrzebna jest w Polsce de- Głos ma pan poseł Zbigniew Kuźmiuk, Prawo bata na temat systemu podatkowego. Uważamy, że i Sprawiedliwość. rzeczywiście jest tak, że mamy duże rozwarstwienie społeczne, podatki, które płacą najubożsi czy też najmniej zarabiający, są za wysokie i tutaj powinna na- Poseł Zbigniew Kuźmiuk: stąpić dyskusja. Oczywiście ważne jest też, ażeby znaleźć dobre rozwiązanie, które będzie wspierało Dziękuję bardzo. pewien system ulg dla osób, które chcą inwestować Panie Marszałku! Będę miał pytanie do pana mi- właśnie w domy, w mieszkania, bo to ma pobudzić nistra, ponieważ resort dysponuje aparatem, który koniunkturę. Ale mam dużą wątpliwość, czy taka jest w stanie policzyć skutki takich rozwiązań. A więc operacja, którą państwo proponujecie, czyli podwyż- chciałbym zapytać, panie ministrze, jakiej grupy, jak szenie podatku dla najbogatszych i danie im możli- dużej liczbowo, dotyczyłaby ta najwyższa stawka pro- wości, żeby po prostu kupowali te mieszkania, dział- ponowanego rozwiązania i jakie by to przyniosło do- ki i domy, czy ten system, który państwo proponuje- datkowe dochody budżetowe. Chodzi mi oczywiście cie, poprawi generalnie sytuację Polaków. Uważam, o rząd wielkości, nie jakieś dokładne wyliczenia, bo że nie poprawi, ale oczywiście o tym dyskutujmy. So- rozumiem, że takimi szacunkami państwo dysponu- lidarna Polska także ma propozycje zmian systemu jecie. Chciałbym również zapytać pana ministra, czy podatkowego. rzeczywiście progresywne podatki dochodowe od Widzimy możliwość pracy nad tym projektem w ko- osób ﬁzycznych to jest jakiś ewenement w krajach misji, to jest sprawa ważna, dlatego Solidarna Polska Unii Europejskiej, czy też to jest raczej norma, i o ja- będzie za skierowaniem tego projektu do komisji. Bar- kich progresjach możemy mówić. dzo dziękuję. I druga rzecz. Panie ministrze, takie rozwiązania dotyczące ulg związanych z remontami i budową mieszkań na wynajem mieliśmy jakiś czas temu. Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: W jakimś momencie one się skończyły, nie były kon- tynuowane. Rozumiem, że resort dysponuje również Dziękuję panu posłowi. danymi o tym, jak one wpłynęły na rozwój budow- Przystępujemy do pytań. nictwa mieszkaniowego, w szczególności właśnie Mam zgłoszenia 10 posłów. tego na wynajem, i czy rzeczywiście (Dzwonek) sum- Czy ktoś z państwa posłów chciałby jeszcze dopi- ma summarum – już kończę, panie marszałku – to sać się do listy? było tak, że te ulgi uszczuplały dochody podatkowe Jest jeszcze jedno zgłoszenie. z tego tytułu, ale z drugiej strony, jak rozumiem, Zamykam listę. wracały w podatkach, chociażby w podatku VAT od 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 142 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Zbigniew Kuźmiuk Poseł Romuald Ajchler: materiałów budowlanych, robót itd. Czy państwo ta- W związku z powyższym prosiłbym, panie mini- kimi rachunkami za ten poprzedni okres dysponuje- strze, o odpowiedź, jeśli pan minister mówi, że się nie cie? Chodzi oczywiście o szacunek, o rząd wielkości. zgadza, jaki macie państwo pomysł, aby zaradzić tej Dziękuję bardzo. sytuacji rozwarstwienia, jaka ma miejsce w Polsce. Dziękuję. (Oklaski)

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Dziękuję. Głos ma pan poseł Romuald Ajchler, Sojusz Lewi- Głos ma pan poseł Andrzej Szlachta, Prawo i Spra- cy Demokratycznej. wiedliwość.

Poseł Romuald Ajchler: Poseł Andrzej Szlachta: Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie Mini- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Otóż, panie pośle, strze! Wnioskodawcy omawianej nowelizacji ustawy projekt ten jest obojętny dla budżetu, jeśli chodzi o podatku dochodowym od osób fizycznych proponu- o tę kwestię, nie to było pomysłem na to, aby ten ją nowe odliczenia od podstawy opodatkowania, mię- projekt składać. Natomiast on przede wszystkim po- dzy innymi wydatków na zakup nowego lokalu w bu- średnio jest obojętny, w pewnym sensie poprzez roz- dynku wielorodzinnym składającym się z co najmniej wój budownictwa, bo tutaj dajemy szansę na to, aby 5 lokali oraz na budowę własnego budynku mieszkal- ci, którzy nie zainwestują, mieli wpływ na utrzyma- nego składającego się też z co najmniej 5 lokali. nie, to znaczy na zwiększenie liczby miejsc pracy czy W związku z tym mam pytanie do wnioskodawców: na zachowanie tej skali budownictwa, jaka w chwili Czym uzasadniacie państwo ten poziom 5 lokali w bu- obecnej jest. Mają szansę – w zamian za to, że nie dynku, niezbędny do odliczenia? Z czego on wynika? zapłacą podatku, będą mogli to rozwijać. Drugie pytanie dotyczy skutków wprowadzenia A zatem budżet w pewnym sensie nie traci na bez- 3 progów podatkowych. Według wnioskodawców pośrednim ściąganiu podatków, jednak dając później nowa skala podatkowa jest neutralna dla budżetu pośrednio szansę na rozwój poprzez różnego rodzaju – tak państwo prezentowaliście to stanowisko – a nawet może przynieść potencjalne wpływy podatkowe formy opodatkowania, w tym VAT, przysparza docho- na poziomie od 2,8 mld zł do 3 mld zł. Ponieważ du. Co jest jednak najistotniejsze? Otóż ten projekt w uzasadnieniu nie podano sposobu wyliczenia tych ma mieć przede wszystkim wpływ na zwiększenie hipotetycznych wpływów podatkowych, zwracam się liczby miejsc pracy w Polsce w dziedzinie, jaką jest do wnioskodawców z pytaniem: Jak wyliczyliście budownictwo. I można mówić, panie pośle, że w ten państwo te potencjalne, dodatkowe wpływy podatko- sposób dajemy szansę na obchodzenie ustawy, na nie- we? Dziękuję bardzo. (Oklaski) płacenie podatku – tak też można to nazwać – ale można również powiedzieć, że to obchodzenie podatku ma właśnie takie cele, o których przed chwilą Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: powiedziałem. Panie ministrze, jak już słyszałem, Platforma Obywatelska odrzuci zapewne projekt Dziękuję. w pierwszym czytaniu, PSL poparł oczywiście ten Głos ma pan poseł Jerzy Borkowski, Ruch Pa- wniosek, a więc nie będziemy już dalej procedować likota. nad tym projektem ustawy. (Dzwonek) Wobec tego pytam, panie ministrze, jaki macie pomysł, jaki po- mysł ma ministerstwo, aby bogatsi płacili więcej, tak Poseł Jerzy Borkowski: jak płacą do tej pory. Podam tu przykład z niedawnej Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pro- debaty: prezydenci miast zarabiają po 40 tys. zł mie- jekt zakłada wprowadzenie ulgi podatkowej w podat- sięcznie. Proszę się z tą sprawą zapoznać i proszę ku CIT dla budujących mieszkania i domy na wyna- zapoznać się z komentarzami zamieszczonymi przez jem. Obciążenie tą ulgą budżetu będzie wynosiło internautów pod wczorajszą informacją w Onecie. według wnioskodawców około 3 mld zł, która to kwo- Przeraża nas to. ta ma być sfinansowana z 40-procentowego podatku od osób najlepiej zarabiających. Taka ulga była już kiedyś przewidziana na remonty mieszkań, na budo- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: wę domów. Mam pytanie do pana ministra: Jakie były wówczas skutki finansowe po wycofaniu tej ulgi? Dziękuję. Dziękuję bardzo. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 143

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Poseł Marek Matuszewski:

Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Głos ma pan poseł Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Każdy Polak wie, że budownictwo mieszkaniowe Lewicy Demokratycznej. może rozruszać znaczne obszary gospodarki. Każdy Polak wie, ale rząd Platformy Obywatelskiej nie wie. Nie ma żadnych ulg, nie ma żadnych zachęt, aby roz- Poseł Tadeusz Tomaszewski: kręcić budownictwo, które, jeszcze raz podkreślam, jest często w dobie kryzysu kołem zamachowym go- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Pa- spodarki. Budownictwo generuje bardzo dużo miejsc pracy w firmach budowlanych i w firmach produk- nie Ministrze! Propozycja Sojuszu Lewicy Demokra- cyjnych. Co najważniejsze, jeżeli się buduje, szczegól- tycznej zmierza do rozłożenia ciężaru kryzysu gospo- nie domy, to młodzi ludzie mają gdzie mieszkać. darczego również na osoby, którym lepiej się powodzi Niestety, rząd Platformy Obywatelskiej nic w tej i które mają większe dochody, a z drugiej strony jest sprawie nie robi, za to próbuje SLD. Próbuje raz do- też próbą ożywienia gospodarczego. W tym roku za- brze, raz gorzej. Z SLD mamy doświadczenia doty- kończona zostanie realizacja programu „Rodzina na czące podatków, niestety często złe. Na przykład mój swoim”. Rząd sygnalizował, że od połowy roku wpro- przedmówca powiedział, że te rozwiązania, jakie prowadzi nowy program. Niestety, ostatnio uzyskałem ponuje PiS, byłyby złe, i pytał pana ministra, o ile informacje, że ten program zostanie wprowadzony mniej wpłynęłoby do budżetu. (Dzwonek) Powiem nie od połowy roku, lecz od roku 2014. A więc w 2013 r. panu, panie pośle, w ten sposób: Niech pan zapyta, nie będzie żadnego mechanizmu wspierającego mię- ile więcej wpłynęło z podatku VAT, bo ludzie mieli dzy innymi rozwój budownictwa. Dzisiejsze informa- pieniążki w kieszeni, ile więcej wpłynęło z akcyzy itd., bo takie myślenie SLD, żeby podwyższać podat- cje dotyczące sytuacji na rynku pracy, zwłaszcza ki, znamy i wiemy, że to były rozwiązania bardzo złe. w zakresie budownictwa, są katastrofalne. Zapowia- Każdy Polak wie, że aby rozwinąć gospodarkę, trze- dane są zwolnienia około 150 tys. osób. Rozwiązanie ba obniżyć podatki. przedstawione w projekcie Sojuszu Lewicy Demokra- Mam teraz pytanie do pana... tycznej ma również dwa cele. Po pierwsze, zwiększe- nie dochodów budżetu państwa, po drugie, bardziej sprawiedliwe rozłożenie kosztów trudnej sytuacji go- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: spodarczej, w tym budżetowej, po trzecie, uruchomienie również budownictwa na wynajem. Dzisiaj w Pol- Już pan nie zdąży, panie pośle. sce brakuje lokali na wynajem, nie na własność, stąd właśnie to rozwiązanie. Kiedy rząd Platformy Obywatelskiej, a wcześniej Poseł Marek Matuszewski: PiS, wprowadzał aktualnie obowiązujące stawki po- Ostatnie pytanko, dosłownie. datkowe, jeśli chodzi o osoby fizyczne, wówczas prze- Panie pośle z SLD, dlaczego nie zaproponowali- widziano również skutki wdrożenia tej ustawy, mia- ście stawki dla tych o najniższych dochodach, np. nowicie ubytek wpływów do budżetu państwa. 12%? To by było działanie, które pomogłoby tym naj- (Dzwonek) Mówią o tym również samorządy teryto- biedniejszym. Dziękuję uprzejmie. rialne. Dziś, z perspektywy czasu, chciałbym zapytać pana ministra, ile mniej środków finansowych wpły- nęło do budżetu państwa w związku z wprowadze- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: niem nowych rozwiązań podatkowych, czyli tych aktualnie obowiązujących. To przecież wiadomo. Dziękuję. Dziękuję. (Oklaski) Głos ma pan poseł Piotr Szeliga, Solidarna Pol- (Głos z sali: Nie wiadomo.) ska.

Poseł Piotr Szeliga: Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z jednej strony Dziękuję. państwo proponujecie możliwość ucieczki czy też tych Głos ma pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Spra- odliczeń jednak mimo wszystko najbogatszym Pola- wiedliwość. kom, a z drugiej strony brakuje tutaj jakiejkolwiek Nie ma pana posła. alternatywy i propozycji dla tych najbiedniejszych. W tej sytuacji pan poseł Marek Matuszewski, Pra- Chciałbym zapytać pana ministra o szacunkowe wo i Sprawiedliwość. koszty dla budżetu, bo z jednej strony jest ta podwyż- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 144 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Poseł Piotr Szeliga Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: ka stawki podatkowej, z drugiej strony obniżenie Głos ma pan poseł Arkadiusz Mularczyk, Solidar- dotyczące tych 32%. Jak wstępnie przekładałoby się na Polska. to na budżet? Wiadomo, że ciężko jest dzisiaj oszaco- wać, ile faktycznie te najbogatsze osoby skorzystały- by właśnie z tych odpisów, ile wybudowałyby tych Poseł Arkadiusz Mularczyk: domów itd., a więc czy w ogóle mają one potrzebę Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam pytanie do budowania kolejnych domów? strony rządowej. Zakładając, że kluby parlamentarne (Głos z sali: Już mają domy.) zachowają się tak, jak mówili posłowie przedstawi- Tutaj właśnie pytanie do strony rządowej: Czy ciele klubów, to projekt SLD będzie odrzucony w pierw- prawdą jest, że państwo w przyszłym roku jednak tym szym czytaniu. W związku z tym mam pytanie do biedniejszym Polakom nie przedstawicie żadnych roz- rządu: Czy rząd pracuje w ogóle nad zmianą stawek wiązań skorzystania przede wszystkim z kredytów? podatkowych, czy widzi potrzebę, ażeby te zmiany były wprowadzone? Czy w ogóle widzi potrzebę pod- Bowiem tak obiektywnie patrząc, Polacy są pracowi- wyższenia podatków, czy też obniżenia dla najsłabiej tym narodem. Wiemy, jakie były efekty skorzystania zarabiających? Czy widzi potrzebę wprowadzenia na z ulg w programie „Rodzina na swoim” i z innych przykład odliczeń od podatków, jeśli chodzi o kwestie programów. Czy nie warto jednak – tutaj pytanie do wydatków inwestycyjnych – na mieszkanie, zakup Sojuszu Lewicy Demokratycznej – pójść w tym kie- domu? Czy takie prace w ogóle trwają i czy rząd widzi runku, żeby właśnie tym, którzy dzisiaj (Dzwonek) potrzebę i możliwości zmiany w tym zakresie? Dzię- nie mają mieszkań, nie mają domów, umożliwić ich kuję bardzo. (Oklaski) zakup bądź budowę? Mimo wszystko bowiem, takie jest przynajmniej Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: moje zdanie, człowiek, który ma perspektywę jakie- goś wynajmu – tym bardziej jeżeli ktoś z jednej stro- Dziękuję panu posłowi. ny odliczy sobie na zakup, z drugiej strony będzie Głos ma pan poseł Tomasz Górski, Solidarna zarabiał także na wynajmie, czyli podwójnie, można Polska. powiedzieć – zyska. A czy państwo robili, nie wiem, jakiekolwiek symulacje, czy rozmawialiście z branżą, jak by to się przedstawiało? Wiemy, że brakuje miesz- Poseł Tomasz Górski: kań, ale czy faktycznie Polacy właśnie poszliby w tym Szanowni Państwo! Panie Marszałku! Wysoka kierunku, żeby jednak te mieszkania wynajmować, Izbo! Ja oczywiście mam bardzo krytyczny stosunek a nie kupować. do podnoszenia jakichkolwiek podatków, szczególnie w sytuacji, kiedy osoby o najwyższych dochodach jednak w naszym kraju podejmują liczne inwestycje, Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: zajmują się prowadzeniem działalności gospodarczej i mają pozytywny wpływ na ożywianie naszej gospo- Dziękuję, panie pośle. darki. Natomiast mam pytanie: Czy faktycznie te propozycje SLD co do odliczeń od podatków spowo- dują ożywienie rynku mieszkaniowego, ożywienie Poseł Piotr Szeliga: gospodarki w tym obszarze? Dziękuję. (Oklaski)

Jeszcze jedno pytanie, panie marszałku, do pana ministra. Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Dziękuję. Głos ma pan poseł Waldemar Andzel, Prawo i Spra- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: wiedliwość. To już będzie ostatnie pytanie. Nie, już nie ma czasu. Przekroczył pan go już o 44 sekundy. Poseł Waldemar Andzel:

Poseł Piotr Szeliga: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nad projektem lewicy, myślę, należy zastanowić się, w szczególności Dobrze, dziękuję. nad tym, że zmniejszane są wpływy z VAT do 14%. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 145

Poseł Waldemar Andzel na w czasie kryzysu, to ostateczny efekt był mniejszy niż wynikałoby to z obliczeń. Szacowaliśmy, minister Pomysły rządu w zakresie podwyższenia VAT kom- finansów wówczas szacował, że ten efekt ujemny bę- pletnie nie sprawdziły się. Tak naprawdę należy po- dzie w wysokości około 8 mld zł, natomiast ostatecz- chylić się jeszcze nad tym, żeby zmniejszyć podatki nie zmniejszenie dochodów między 2009 a 2008 r. z VAT, który okazał się niesprawdzonym pomysłem, wyniosło 4,5 mld zł. Rok 2009 to był ten najtrudniej- i szukać innych rozwiązań w zakresie zwiększenia szy okres. Oczywiście to nie jest do końca porówny- dochodów w budżecie państwa. Ulga na mieszkania walne, natomiast widać, że ten efekt nie był aż tak według mnie byłaby tylko dla bogatych. silny, w moim przekonaniu, jak można się było wów- Mam do wnioskodawców pytanie: Czy zwiększe- czas spodziewać. To pokazują te liczby. To jest zasad- nie dochodów z PIT poszłoby na zwiększenie pomocy nicza sprawa. Wydaje mi się, że tutaj ten pies jest dla uboższej części społeczeństwa, którą szacuje się pogrzebany. na 10 mln obywateli, to jest 27% społeczeństwa? Czy Druga sprawa dotyczy tego, czy rzeczywiście te zwiększono by kryteria dochodowe w odniesieniu do propozycje związane z ożywieniem, jak rozumiem, świadczeń rodzinnych i pomocy społecznej? rynku mieszkaniowego, przyczynią się do tego efek- Jeszcze do rządu, do ministra: Czy rząd planuje tu, szczególnie w krótkim okresie. Tutaj nawiązuję prace nad zmianami podatkowymi, nad tym, aby nie też do pytania pana posła Górskiego. W moim prze- ubywało wpływu dochodów do budżetu państwa? konaniu przyczynią się, ale wyłącznie do wyczyszcze- Dziękuję bardzo. (Oklaski) nia portfeli deweloperów, a nie do trwałego rozwoju gospodarczego. Być może z czasem deweloperzy, jak zobaczą, że rynek będzie jakiś bardziej aktywny, Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: będą podejmowali następne działania. Nawiążę jeszcze do zlikwidowanej bodajże w 2003 r. Dziękuję panu posłowi. ulgi, o której państwo posłowie mówiliście. Wtedy Proszę o zabranie głosu podsekretarza stanu było to trochę inaczej skonstruowane niż to, co jest w Ministerstwie Finansów pana ministra Macieja w tej propozycji. Mianowicie wtedy mówiło się o tym, Grabowskiego. że trzeba wybudować te mieszkania na wynajem, a teraz się mówi, że można albo wybudować, albo zakupić. To jest ta zasadnicza różnica. Wtedy ten Podsekretarz Stanu efekt budżetowy był rzędu 400 mln zł rocznie. Jeżeli w Ministerstwie Finansów Maciej Grabowski: natomiast teraz mówimy o tym, że można te mieszkania zakupić na rynku, to ten efekt musi być znacz- Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! To ko- nie, znacznie wyższy. lejny projekt, który niestety nie zyskał mojej przy- Mówię o tym dlatego, żeby teraz pokazać, jak to chylności. Muszę zaznaczyć, że rzeczywiście nie po- wygląda, jeśli chodzi o szacunki związane ze zwięk- wiedziałem o tym w poprzednim punkcie debaty. Nie szeniem dochodów dotyczących zmiany skali. Więc mamy zatwierdzonego stanowiska rządu do tego pro- szacujemy, że liczba podatników, którzy zyskają jektu, niestety nie zdążyliśmy, dlatego też będę wyna tej zmianie, bo będą płacili nie 32% a 30%, to ok. powiadał się w imieniu ministra finansów, a nie ca- 310 tys. Potem będzie troszkę podatników, którzy łego rządu. Tego stanowiska jeszcze nie ma. mają dochody powyżej 120 tys., część z nich zyska, Mam negatywną opinię związaną z tym projek- ale większość oczywiście zapłaci więcej, per saldo tem, ponieważ uważam, że w szczególności podno- podatników, którzy zapłacą więcej, będzie gdzieś ok. szenie krańcowej stawki, czyli tej najwyższej krańco- 200 tys., skutki per saldo szacujemy dodatnie na wej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych 1100 mln zł. Więc teraz, biorąc pod uwagę te 400 mln, – tak naprawdę ta stawka wpływa najbardziej na za- o które w roku 2001 czy 2002 mieliśmy mniej, przy chowania podatników, ograniczając ewentualnie ich ograniczonym zakresie tej ulgi, bo nie było możliwo- dochody – skłania do ukrywania dochodów, a w skraj- ści zakupu, innej cenie metra kwadratowego i po nych przypadkach – do zmiany prezydencji podatko- prostu innej wartości złotówki, to wydaje się, że rze- wej. Tak że ruszanie tej krańcowej stawki powinno czywiście ten skutek 3-miliardowy, o którym się być jednak podejmowane z pewną rozwagą. To nie mówi w tym projekcie, jest prawdopodobny. Nie je- jest tylko to, że będziemy tutaj, powiedzmy, chcieli stem w stanie go w tej chwili oszacować, natomiast osiągnąć te cele, o których się mówi, mówiąc o pro- wydaje mi się, że on może być wskazany w miarę gresywności systemu podatkowego. To efekty, które poprawnie. są rozpoznane, opisane itd. Nie chcę ich tutaj rozwi- Jeśli chodzi o takie bardziej może prawne sprawy, jać. Natomiast one są realne. Realne są choćby dla- to rzeczywiście ta propozycja mówi o uldze wyłącz- tego… Przypomnę, że to działanie, które było podję- nie, tutaj może być jakieś naruszanie traktatu. My- te przez rząd Prawa i Sprawiedliwości, zyskało przy- śmy, pamiętam, też mieli taki problem. Komisja mó- chylność Izby i ostatecznie mamy w tej chwili dwu- wiła, że ta ulga musi dotyczyć również mieszkań, stopniową skalę. Mimo tego, że ona była wprowadzo- które są w Unii Europejskiej, w związku z tym, żeby 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 146 Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Finansów Maciej Grabowski Dziękuję panu ministrowi. swoboda przepływu kapitału była zachowana. Więc Proszę o zabranie głosu przedstawiciela wniosko- to jest pewna luka, jeśli chodzi o ten projekt. dawców pana posła Dariusza Jońskiego. Jeśli chodzi o wypowiedź pana posła Szałamachy, to z tego, co ja wiem, to zwykle się deﬁniuje recesję jako dwa kolejne kwartały z ujemną dynamiką wzro- Poseł Dariusz Joński: stu. Z pewnością w takiej sytuacji jeszcze nie jeste- śmy. Pan poseł Elsner pytał, jakie by były ujemne Dziękuję. efekty, jeśli chodzi o dochody z PIT, przy wzroście Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chciał- kwoty wolnej, bo to jest jakby ten inny instrument. bym bardzo podziękować za tę dyskusję, która się I teraz tak na szybko myśmy tutaj takie informacje przed momentem odbyła. Rozumiem, że Sojusz Le- uzyskali, że jeżeli kwota wolna wzrosłaby o 100 zł, to wicy Demokratycznej otwiera tę debatę, dyskusję na w efekcie byłoby to 2,2 mld zł, natomiast gdyby po- temat możliwości zmian, jeśli chodzi o progi podat- dwoić to 556 zł, to byłoby to ponad 11 mld. Więc to kowe, kwoty wolne od podatku, jak proponował tutaj są rzeczywiście duże bardzo kwoty. Pan poseł Kuź- poseł Elsner, za chwilę się zresztą do niego odniosę. miuk pytał, ilu podatników, to wymieniłem to. Nie ma pani poseł Skowrońskiej, która w imieniu Czy progresja jest normą? W zasadzie jest normą, klubu Platformy Obywatelskiej przedstawiała jego nawet te kraje, które wprowadziły podatek liniowy, stanowisko, zresztą w 80% przeczytała uzasadnienie mówię np. o Słowacji, w tej chwili odchodzą od niego, naszego projektu ustawy, co nas cieszy, natomiast przy czym tę krańcową stawkę chyba kształtują na zakończyła konkluzją, że jest to nie najlepsza propo- poziomie 25 czy 26%. Natomiast rzeczywiście część, zycja. Chciałbym usłyszeć, jakie propozycje ma dzi- powiedziałbym, że raczej progresja jest normą niż siaj Platforma Obywatelska oprócz tylko i wyłącznie stawka liniowa. Jeszcze Rumunia ma stawkę liniową podnoszenia podatku VAT o kolejne punkty procen- czy Bułgaria, ale w zasadzie progresja, z tego, co ro- towe. Na razie jest to jeden punkt procentowy, ale zumiem, jest normą. Czy pracujemy nad zmianą stawek w PIT? Nie, wiemy doskonale, bo są takie głosy, że może zostać nie pracujemy. Wydaje mi się, że jednak w tej chwili podniesiony również o kolejny punkt procentowy. jesteśmy praktycznie 2 czy 3 lata po dużej zmianie, Chcielibyśmy usłyszeć, jakie propozycje państwo ma- więc ten system powinien nabrać, okrzepnąć i powin- cie. Rozpoczynając tę dyskusję, mówiąc o naszym niśmy zobaczyć, jakie są ostateczne efekty. projekcie, uzasadniałem propozycję wprowadzenia I teraz jeśli chodzi o programy mieszkaniowe, to jest tej trzeciej stawki podatkowej dla najbogatszych tym, ich dosyć dużo, proszę państwa. Nie zgadzam się z tym, że dzisiaj te obciążenia podatkowe ponoszą najuboż- że nie ma i one wbrew pozorom albo powodują znaczne si poprzez m.in. działania rządu Platformy Obywa- uszczuplenia dochodów, albo to są wprost wydatki telskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego. Podnie- z budżetu, w tym roku to jest rzędu 1400 mln zł, zwrot sienie o jeden punkt procentowy VAT najbardziej podatku VAT to jest kolejny 1 mld, a jeśli chodzi o pro- uderzyło po kieszeni jednak najuboższych. gram budownictwa dla najuboższych – 120 mln itd. Przedstawiamy dzisiaj projekt, który de facto w cza- To nie są małe kwoty. Natomiast na przykład w przy- sie kryzysu ma również obciążyć w jakiś sposób tych szłym roku w związku z programem „Rodzina na najbogatszych. Jeśli jeden punkt procentowy daje nie swoim” wydatek ten będzie rzędu 900 mln zł, bo trze- 8, jak było zakładane, ale 6 mld zł – mówię o VAT – to ba obsługiwać kredyty, które są w tym programie jest wysokie prawdopodobieństwo – sam pan mini- udzielane. Natomiast minister budownictwa przygo- ster przed momentem to przyznał – że przy wprowa- towuje nowy program, w skrócie: MDM, który ma dzeniu trzeciej stawki podatkowej – 40% – wpływy funkcjonować, ma być przyjęty w przyszłym roku byłyby rzędu ok. 3 mld zł. i potem będzie wdrażany, natomiast nie ma być zwią- Żałuję, że pani poseł nie ma też z drugiego powodu, zany z systemem podatkowym. dlatego że usłyszeliśmy, że rząd Platformy i PSL świet- Pozwolę sobie jeszcze na końcową uwagę, którą tu nie sobie radzi, jeśli chodzi o mieszkalnictwo, program już wielokrotnie czyniłem. Mnie się jednak wydaje, świetnie działa, tymczasem 7 marca tego roku, 2012, że lepsze są dedykowane programy rządowe, które Najwyższa Izba Kontroli wydała komunikat: w Polsce mają rozwiązywać jakieś problemy czy realizować brakuje 1,5 mln mieszkań, a 200 tys. lokali zostanie pewne polityki, które są autonomiczne i w związku w najbliższym czasie wycofane z użytku. Główną z tym – jak się wydaje – mogą lepiej i precyzyjniej przyczyną oprócz oczywiście planu zagospodarowania rozwiązywać jakieś problemy niż te, które są w sys- przestrzennego, którego w wielu miejscach nie ma, temie podatkowym, bo system podatkowy siłą rzeczy jest brak pieniędzy na inwestycje. Skoro rząd nie opra- musi być równy w stosunku do wszystkich podatni- cował żadnego programu czy projektu, Sojusz Lewicy ków, a wówczas korzystać z takiego specjalnego roz- Demokratycznej wychodzi z propozycją uwolnienia wiązania, z ulgi, preferencji, mogą ci, którzy powinni środków osób, które mają pieniądze. Doskonale wie- bardziej z niego korzystać, i ci, którzy powinni mniej my, że dzisiaj prawie 200 mld zł, tak, 200 mld zł jest z niego korzystać. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) na kontach przedsiębiorców, którzy boją się te środki 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych 147

Poseł Dariusz Joński Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 9. po- rządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Ochro- uruchomić z uwagi na kryzys, który jest już widoczny Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic- ny. Co zrobić, żeby ich zachęcić? To jest ulga, która twa o uchwale Senatu w sprawie ustawy o odpa- by to uruchomiła, krótko mówiąc, dałaby w sektorze dach (druki nr 974 i 982). budowlanym możliwość zainwestowania pieniędzy, a Proszę o zabranie głosu sprawozdawcę komisji doskonale wiemy, że tutaj byłyby większe wpływy i z pana posła Tadeusza Arkita. VAT, i z PIT, i z CIT, bo budownictwo to są naczynia połączone. A więc z jednej strony rozwiązywalibyśmy realnie problem mieszkań pod wynajem, a z drugiej Poseł Sprawozdawca Tadeusz Arkit: strony, oczywiście koniunktura też miałaby na to wpływ, można by było rozruszać sektor budownic- Dziękuję bardzo. twa. Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Dlatego ta propozycja... Ja słuchałem propozycji Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji pana posła Wincentego Elsnera dotyczącej zwiększe- Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnic- nia kwoty wolnej. Oczywiście jesteśmy gotowi rozma- twa o uchwale Senatu w sprawie ustawy o odpadach, wiać na ten temat, chociaż – tak jak pan minister druki nr 974 i 982. przed momentem wskazał – tutaj zwiększenie o ja- Komisja ochrony środowiska na posiedzeniu w dniu kąkolwiek kwotę powoduje dość duży wypływ z bu- 13 grudnia 2012 r. zapoznała się z uchwałą Senatu. dżetu, więc trzeba to do końca przemyśleć. My przed- Rozpatrzyła wówczas 31 poprawek, z czego rekomen- stawiliśmy program, naszym zdaniem, z jednej stro- duje 3 poprawki odrzucić, pozostałe, czyli 28 popra- ny realny, a z drugiej strony odpowiedzialny, ale je- wek, przyjąć. steśmy gotowi na ten temat dyskutować. Jeśli znaj- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja może nie będę dziemy tego pokrycie, jesteśmy gotowi na ten temat odnosił się szczegółowo do każdej z poprawek, część rozmawiać. z tych poprawek, duża część, to są poprawki o cha- Nie za bardzo rozumiem wystąpienie pana posła rakterze legislacyjnym, doprecyzowującym, ale po- Matuszewskiego – nie ma już pana posła Matuszew- wiem kilka słów o kwestiach najistotniejszych, zmie- skiego – dlatego że powiedział że jest przeciwko pod- niających wersję projektu ustawy, która została przy- wyższaniu, a wcześniej słuchałem wystąpienia pana jęta na posiedzeniu przez Sejm. Otóż poprawki doty- Pawła Szałamachy z Prawa i Sprawiedliwości, który czące zakaźnych odpadów medycznych lub zakaźnych występował w imieniu klubu, i wydawało mi się, że odpadów weterynaryjnych zostały przyjęte przez Se- co do idei i co do pomysłu, mimo że Prawo i Sprawie- nat i również wysoka komisja zaopiniowała te po- dliwość w 2006 r. obniżyło podatek dla najbogatszych prawki pozytywnie. Zmiana polega na tym, że Senat z 40% do 32%, zgodził się, poparł nasz wniosek i wno- sił o dyskusję w komisji ﬁnansów, a więc niejako co uznał za uzasadnione, aby zakaźne odpady medyczne do idei wprowadzenia trzeciego progu w imieniu klu- lub zakaźne odpady weterynaryjne unieszkodliwiane bu wypowiedział się za. Ja nie rozumiem tej wypo- były jedynie przez termiczne przekształcenie w spa- wiedzi, ale może wynikała ona tylko i wyłącznie larniach odpadów niebezpiecznych. z tego, że pan poseł Matuszewski być może nie był Kolejna zmiana, poprawka. Uznano za zasadne obecny podczas dyskusji. zwiększenie wymiaru administracyjnej kary pienięż- My rozpoczynamy ta debatę. Żałuję, że wniosek nej za transport odpadów bez zezwolenia lub wpisu Platformy został złożony i PSL go podtrzymuje, dla- do rejestru i określono jej granice w wysokości od tego że naszym zdaniem dzisiaj jest taka potrzeba. 2 tys. do 10 tys. zł. I jeszcze jedna istotna zmiana. Jest potrzeba, aby obciążenia podatkowe nie skupia- W pierwotnej wersji podczas prac senackich plano- ły się tylko i wyłącznie na najuboższych, ale przede wano wprowadzić poprawki do ustawy o odpadach wszystkim na tych, którzy mają pieniądze. Stąd też dotyczące ustawy o utrzymaniu czystości i porządku dwa nasze projekty, projekty klubu SLD, pierwszy, w gminach. Poprawki te pozwoliłyby gminom bar- dotyczący podatku od transakcji ﬁnansowych, czyli dziej elastycznie ustalać stawki opłat za odpady. Pod- podatku dla tych, którzy mają, i drugi, dotyczący czas prac senackich Senat jednak podjął odrębną skali podatkowej, trzeciego progu podatkowego. inicjatywę uchwałodawczą i przygotowana zostanie Dziękuję bardzo. (Oklaski) inicjatywa uchwałodawcza dotycząca zmiany w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W związku z tym dwie poprawki, dotyczące tej kwe- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: stii, do ustawy o odpadach komisja zaopiniowała negatywnie, mając na uwadze, że wkrótce będziemy Dziękuję panu posłowi. rozważać kompleksową nowelizację ustawy o utrzy- Zamykam dyskusję. maniu czystości i porządku w gminach. W dyskusji złożono wniosek o odrzucenie projektu Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Komi- ustawy w pierwszym czytaniu. sji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Le- Do głosowania nad tym wnioskiem przystąpimy śnictwa rekomenduję przyjęcie sprawozdania, tak jak w bloku głosowań. przedstawiłem. Dziękuję bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 148 Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Wicemarszałek Cezary Grabarczyk:

Dziękuję panu posłowi. Dziękuję, pani poseł. Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- Głos ma pan poseł Edward Czesak, Prawo i Spra- rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad- wiedliwość. czeń w imieniu klubów. Otwieram dyskusję. Jako pierwsza głos zabierze pani posłanka Kry- Poseł Edward Czesak: styna Poślednia, Platforma Obywatelska. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przedsta- Poseł Krystyna Poślednia: wiam stanowisko w sprawie uchwały Senatu doty- czącej ustawy o odpadach (druk nr 974) oraz spra- Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! wozdania komisji zawartego w druku nr 982. Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska przedstawić stanowisko wo- Wprowadzone przez Senat poprawki nie zmieniły bec sprawozdania Komisji Ochrony Środowiska, Za- zasadniczo ostatecznego kształtu ustawy o odpadach, sobów Naturalnych i Leśnictwa o uchwale Senatu jednak ich ilość wskazuje na wątpliwości Izby wyż- w sprawie ustawy o odpadach, druki nr 982 i 974. szej co do poszczególnych zapisów. Zgłoszone popraw- Kilka tygodni temu Wysoka Izba przyjęła ustawę ki senackie w liczbie 31 zostały rozpatrzone na posie- o odpadach. Ustawa została skierowana do Senatu. dzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Natu- Senat po głębokiej analizie skierował do nas tę usta- ralnych i Leśnictwa w dniu dzisiejszym. Komisja wę, wskazując 31 poprawek. Komisja Ochrony Śro- postanowiła większość poprawek Senatu przyjąć, dowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa na swoim rekomendując Wysokiej Izbie odrzucenie trzech po- posiedzeniu zaproponowała, żeby z tych 31 poprawek prawek: nr 4, 25 i 26. Pozostałe poprawki w większo- 28 przyjąć, a 3 odrzucić. Takie też jest stanowisko ści dotyczyły form redakcyjnych i legislacyjnych. Platformy Obywatelskiej. W poprawce nr 9 Senat usunął z ustawy przepisy Jakie to są poprawki i czego one dotyczą? Więk- odnoszące się do problematyki unieszkodliwiania szość poprawek skierowanych do Sejmu przez Senat odpadów medycznych, które już na etapie procedo- dotyczy pewnych zagadnień legislacyjnych, choć są wania nad ustawą budziły kontrowersje i wątpliwości takie, które stanowią pewną zasadniczą zmianę. zgłaszane przez różne środowiska. Klub Prawo i Spra- Chodzi tutaj o kwestię postępowania z zakaźnymi wiedliwość wstrzyma się od głosu przy tej poprawce. odpadami medycznymi. W przedłożeniu sejmowym W poprawce nr 24 Senat w art. 195 ustawy zwiększył i uchwalonej ustawie była możliwość postępowania z tymi odpadami w dwojaki sposób. Po długiej anali- odpowiedzialność ﬁnansową za transport odpadów zie Senat… A potem także my, po zapoznaniu się bez zezwolenia, podwyższając kary i utrzymując je z tymi poprawkami, uznaliśmy, że należy przyjąć w przedziale 2–10 tys. W poprawce nr 25 Senat w pro- poprawkę Senatu w tym zakresie. Postępowanie z za- ponowanym zapisie wykroczył poza swe uprawnienia kaźnymi odpadami medycznymi i zakaźnymi odpa- co do zmian ustawy i komisja rekomenduje odrzuce- dami weterynaryjnymi będzie następowało w ten nie tej poprawki. sposób, że będą one mogły być tylko spalane w spa- Mój klub Prawo i Sprawiedliwość podziela rów- larniach. nież zgłoszone przez Senat wątpliwości co do skutecz- Są także poprawki, które dookreślają sposób po- ności przepisów ustawy wprowadzanych na kilka dni bierania opłat za odpady. Dotyczą one ustawy o poprzed jej obowiązywaniem, tj. od 1 stycznia 2013 r., rządku i czystości w gminach. Chodzi o to, żeby jak również co do zapisów umożliwiających wprowa- w imieniu gmin związki międzygminne mogły dokony- dzenie przez gminy bardziej elastycznych zasad usta- wać wszystkich czynności związanych z pobieraniem lania stawek opłat za odprowadzanie odpadów komu- tych opłat i żeby one wpływały bezpośrednio na ich nalnych od właścicieli nieruchomości. Nasze obawy budżet, a nie były dochodem gminy. Jeśli chodzi o tę zgłoszone podczas dyskusji przy procedowaniu pro- poprawkę, rekomendowano jej przyjęcie. Myślę, że to jektu ustawy, dotyczące utrudnień w działalności ułatwi pewną organizację tego obszaru przez gminy. poszczególnych branż, środowisk gospodarczych zaj- Niestety, jeśli chodzi o zapis ustawy, którego ocze- mujących się odpadami niebezpiecznymi nadal pozo- kiwali (Dzwonek) samorządowcy, Klub Parlamentar- ny Platforma Obywatelska będzie proponował jego stają aktualne. odrzucenie. To jest kwestia dotycząca ustawy o po- Klub Prawo i Sprawiedliwość, uwzględniając sta- rządku i czystości w gminach. nowisko Senatu wprowadzające poprawki redakcyjne Tak że, jak wspomniałam na początku, Klub Par- i poprawiające zapisy zgodnie z zasadami techniki lamentarny Platforma Obywatelska będzie wnosił prawodawczej, będzie głosował zgodnie z rekomen- o przyjęcie 28 poprawek wskazanych przez Senat i o od- dacją komisji. Przy poprawkach budzących wątpliwo- rzucenie 3 poprawek, które omówiłam. Dziękuję. ści wstrzyma się od głosu lub będzie przeciw ich od- (Oklaski) rzuceniu. Dziękuję. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach 149

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Jedynie na budowę instalacji alternatywnych do unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych Dziękuję panu posłowi. istnieje obecnie przyzwolenie społeczne ze względu Głos ma pan poseł Dariusz Cezar Dziadzio, Ruch na ich bezemisyjność. Odpady medyczne unieszkodli- Palikota. wia się jedną z wybranych metod alternatywnych. Zakaźne odpady medyczne po odkażeniu przestają być odpadami niebezpiecznymi, a więc nie zagrażają Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: nikomu, nie zagrażają życiu. (Dzwonek) Już kończę, panie marszałku. Dziękuję, panie marszałku. Mogą być przetwarzane na paliwo alternatywne Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu i spalane w piecach cementowniczych w temperatu- Poselskiego Ruch Palikota mam zaszczyt przed- rze powyżej 1200° C w alkalicznej atmosferze bez stawić stanowisko dotyczące sprawozdania komisji powodowania emisji zanieczyszczeń. o uchwale Senatu w sprawie ustawy o odpadach. Pragnę podkreślić, że aby uporządkować gospo- Każda zmiana, która utrudnia życie gospodarcze darkę odpadami medycznymi, zlikwidować obecną przedsiębiorców, jest szkodliwa dla państwa, jest patologię, konieczne jest dopuszczenie innych niż szkodliwa dla jego obywateli, szkodliwa dla rozwoju spalanie metod unieszkodliwiania odpadów medycz- gospodarczego i osłabia naszą kondycję w walce z nad- nych. Dopuszczenie tylko jednej metody termicznego chodzącym kryzysem. Analizując propozycje popra- przekształcania zakaźnych odpadów medycznych i za- wek Senatu, Klub Poselski Ruch Palikota nie może kaźnych odpadów weterynaryjnych zamyka drogę do zgodzić się na poprawki 7., 9, 20. i 23., nad którymi dalszych badań nad opracowywaniem skutecznych będzie głosowanie łączne. Dotyczą one tak naprawdę metod unieszkodliwiania odpadów i stanowi ograni- wyeliminowania metod alternatywnych unieszkodli- czenie konkurencji mające znaczący wpływ na ﬁnan- wiania odpadów medycznych i weterynaryjnych. se publiczne. Ta ustawa miała wyeliminować nielegalne prak- Dlatego Klub Poselski Ruch Palikota będzie gło- tyki opisane na łamach prasy i w telewizji, takie jak sował przeciwko poprawkom 7., 9., 20. i 23. Zachęca- przerzucanie zakaźnych odpadów medycznych z jed- my do tego również tych wszystkich, którzy zastana- wiają się nad ich odrzuceniem. Dziękuję bardzo. nej spalarni do drugiej, składowanie odpadów w ilości (Oklaski) ok. 150 ton w niezabezpieczonej wiacie w spalarni w Krakowie czy nielegalne magazynowanie odpadów na prywatnej parceli. Dzieje się tak na skutek braku Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: odpowiedniej ilości instalacji do unieszkodliwiania odpadów. Nie powstają też nowe instalacje do ich spa- Dziękuję. lania. Niestety każda próba budowania spalarni po- Głos ma pan poseł Marek Gos, Polskie Stronnic- woduje społeczny sprzeciw wynikający z obawy, że two Ludowe. spalarnie te będą zatruwać atmosferę. Świadczy o tym choćby fakt, że od 12 lat nie można znaleźć lokaliza- cji dla spalarni odpadów niebezpiecznych będącej we Poseł Marek Gos: władaniu Ministerstwa Środowiska, zakupionej za kwotę ponad 11 mln zł ze społecznych pieniędzy Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pa- w ramach programu Phare, która obecnie rdzewieje nie Ministrze! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Par- w magazynach Bumaru-Łabędy. lamentarnego Polskiego Stronnictwa Ludowego To właśnie dopuszczenie metod alternatywnych przedstawić stanowisko odnośnie do sprawozdania pozwoli na uruchomienie dziesiątek małych instala- Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych cji znajdujących się w szpitalach, zakupionych za i Leśnictwa w sprawie senackiej uchwały dotyczącej publiczne pieniądze, które do marca 2011 r. mogły ustawy o odpadach. być stosowane do unieszkodliwiania zakaźnych od- Jak moi przedmówcy byli uprzejmie wspomnieć, padów medycznych, a które obecnie stoją i niszczeją. Senat w dniu 12 grudnia br. rozpatrzył ustawę o od- Dzięki tym i innym instalacjom, w które zainwesto- padach i uchwalił do niej aż 31 poprawek. Z tym że wali prywatni przedsiębiorcy, rozsianym po całym – tak jak wcześniej z tego miejsca była mowa – w za- kraju możliwe będzie znaczne skrócenie drogi od wy- sadzie większa część tych poprawek ma charakter twórcy odpadów do instalacji unieszkodliwiającej, wybitnie redakcyjny bądź legislacyjny. Natomiast to, z zachowaniem zasady bliskości. I tu trzeba wspo- co rzeczywiście było dziś przedmiotem obrad i głoso- mnieć o sepsie – ta kwestia pojawiła się przy okazji wań w komisji, dotyczy spraw merytorycznych. Zwią- obrad Senatu – gdzie konieczna jest szybka reakcja zane są one z kilkoma kwestiami. i skrócenie drogi od źródła wytworzenia zakaźnych Te dyskusje trwają i one pewnie dalej będą trwa- odpadów medycznych do miejsca ich unieszkodliwie- ły nawet po przyjęciu ustawy, a mianowicie chodzi nia, czemu ma służyć ta zasada w działaniu metod tutaj o alternatywne w stosunku do spalania metody alternatywnych. unieszkodliwiania odpadów zakaźnych medycznych 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 150 Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach

Poseł Marek Gos deklaracja Senatu o inicjatywie legislacyjnej spowo- dowała, że komisja praktycznie chyba jednogłośnie i weterynaryjnych. Była o tym mowa na posiedzeniu zarekomenduje Sejmowi odrzucenie tej poprawki. podkomisji, później komisja sejmowa zarekomendo- Natomiast kolejne budzące wątpliwości poprawki, wała to Wysokiemu Sejmowi. Sejm przyjął rozwiąza- poprawki 7., 9., 20. i 23., dotyczą unieszkodliwiania nia, jeśli chodzi o inne termiczne metody unieszko- zakaźnych odpadów medycznych i zakaźnych odpa- dliwiania, ten proces został zresztą bardzo rygory- dów weterynaryjnych. Rzeczywiście wzbudzają one stycznie opisany w zaproponowanej przez Sejm usta- pewne wątpliwości, ponieważ w naszych pracach sej- wie. Senat zakwestionował jednak to dopuszczenie mowych bez ustanku słyszymy argumenty, że nasze alternatywnych metod. Dzisiaj rzeczywiście komisja ustawodawstwo, stanowione przez nas prawo powin- poparła w głosowaniu stanowisko senackie. no być zbieżne, powinno uwzględniać to, co jest sto- Natomiast – tak jak już dziś słychać w trakcie tej sowane w Unii Europejskiej. Argument, że w wielu debaty – w dalszym ciągu te wątpliwości będą. Pa- krajach Unii Europejskiej są dopuszczone alterna- miętam, że te instalacje funkcjonowały jeszcze przed tywne sposoby unieszkodliwiania tych odpadów, jest ograniczeniem dostępu w kilku, kilkunastu szpita- przekonujący. lach. Mam jednak wrażenie, że dzisiaj one są już po Dlatego też klub Sojuszu Lewicy Demokratycz- prostu technologicznie i funkcjonalnie przestarzałe. nej przy poprawkach 7., 9., 20. i 23. wstrzyma się, Aczkolwiek trzeba tu rzeczywiście podkreślić, że na natomiast w przypadku pozostałych poprawek bę- zakup tych instalacji poszły publiczne pieniądze. My- dziemy głosować zgodnie z rekomendacjami komi- ślę, że na pierwszym etapie, kiedy była uchwalana sji. Dziękuję. nowa ustawa o odpadach, niefrasobliwością było odrzucenie tych metod. A dzisiaj to już chcielibyśmy, krótko mówiąc, odgrzewać stary posiłek. Chyba nie Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: ma sensu. Druga kwestia, dosyć istotna, kwestia meryto- Dziękuję panu posłowi. ryczna, jest związana z próbą wprowadzenia przez Głos ma pan poseł Tomasz Górski Solidarna Senat poprawki do ustawy o utrzymaniu czystości Polska. i porządku w gminach, ale szykuje się tutaj (Dzwo- nek) właśnie senacka nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach i dla czystości Poseł Tomasz Górski: tego dokumentu odrzuciliśmy w głosowaniu tę po- prawkę. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt Trzecia poprawka merytoryczna – to jest popraw- w imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska ka 24. – dotyczy podwyższenia kar za transport od- przedstawić opinię na temat uchwały Senatu w spra- padów niebezpiecznych. Wydaje się, że również jest wie ustawy o odpadach, druk nr 974, oraz sprawoz- uzasadniona. dania Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Natu- Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu- ralnych i Leśnictwa, druk nr 982. dowego, który reprezentuję, będzie głosował nad W dniu 13 grudnia Senat podjął uchwałę wprowa- tymi poprawkami zgodnie z rekomendacjami właści- dzającą 31 poprawek do ustawy o odpadach. Klub wej komisji. Dziękuję uprzejmie. (Oklaski) Solidarnej Polski po analizie poprawek Senatu posta- nowił poprawki Senatu przyjąć z wyjątkiem poprawek 7., 9., 20. i 23., które budzą kontrowersje. Przy Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: głosowaniu nad tymi poprawkami klub wstrzyma się od głosu. W pozostałym zakresie klub będzie głosował Dziękuję. zgodnie z rekomendacją komisji z wyjątkiem popraw- Głos ma pan poseł Eugeniusz Czykwin, Sojusz ki 26., która to umożliwia gminom wprowadzenie Lewicy Demokratycznej. bardziej elastycznych zasad ustalania stawek opłat za odprowadzanie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości. W tym przypadku argumentacja ko- Poseł Eugeniusz Czykwin: misji nie przekonuje klubu. Uważamy, że poprawkę tę należy również przyjąć. Dziękuję bardzo. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę przed- stawić stanowisko klubu Sojuszu Lewicy Demokra- tycznej wobec uchwały Senatu w sprawie ustawy o od- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: padach. Jak już moi przedmówcy powiedzieli, poprawki te Dziękuję. w większości nie budziły kontrowersji. Już nie będę Przystępujemy do pytań. powracał do ich omawiania. Czy ktoś z pań posłanek i panów posłów chciałby Rzeczywiście próba wprowadzenia zmian do usta- dopisać się do listy? wy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ta Nie widzę zgłoszeń. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach 151

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk stety, powiązane z ludźmi, którzy sprawują władzę. Pamiętamy doskonale wojnę, która toczyła się Zamykam listę. w 2008 r. pomiędzy tymi, którzy przekonali przewod- Zakreślam limit czasu na zadanie pytania na niczącego komisji, która nazywała się „Przyjazne 2 minuty. Państwo”, a ministrem czy też, inaczej, bratem mi- Pierwsza pytanie zada pani posłanka Lidia Gą- nistra z Platformy Obywatelskiej. dek, Platforma Obywatelska. Nie ma pani posłanki. Głos ma pan poseł Grzegorz Schreiber, Prawo Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: i Sprawiedliwość. Panie pośle, przekroczył pan już limit czasu dla klubów w tej debacie. Poseł Grzegorz Schreiber:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Oczywiście deba- Poseł Grzegorz Schreiber: tujemy dzisiaj o stanowisku Senatu dotyczącym złej ustawy. Mój klub tak właśnie ocenił tę ustawę po Naprawdę proszę panią poseł sprawozdawcę o od- wypracowaniu jej ostatecznego kształtu, który dotarł powiedź na pytanie, co się wydarzyło, że w ciągu do Wysokiej Izby. Głosowaliśmy przeciwko tej, jak kilkunastu dni państwo tak radykalnie zmieniacie powiedziałem, złej ustawie. stanowisko. Dziękuję bardzo. Oto dzisiaj mamy poprawki Senatu do tej ustawy. Oczywiście te poprawki legislacyjne, niebudzące wąt- pliwości, będziemy popierać, natomiast są tam rów- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: nież inne bardzo interesujące rzeczy. Otóż, Wysoka Izbo, jesteśmy świadkami, można to śmiało powie- Już pan nie ma głosu, panie pośle. dzieć, kolejnej odsłony wojny wokół ustawy o odpa- Głos ma pani posłanka Maria Nowak, Prawo dach prowadzonej między lobbystami autoklawowa- i Sprawiedliwość. nia a lobbystami monopolu spalarni. W dzisiejszej debacie również zostało to po cichu powiedziane, natomiast nie sposób tego nie zobaczyć i nie zadać pani Poseł Maria Nowak: poseł sprawozdawcy pytania, jak to jest, że komisja w ciągu, nie wiem, kilkunastu dni w tak radykalny Dziękuję bardzo, panie marszałku, będę mówiła sposób zmienia w tym zakresie swój punkt widzenia. krócej. Jak to jest, że komisja opowiada się najpierw za wa- Mam pytanie do pana posła sprawozdawcy. Ponie- riantem zwolenników autoklawowania, a potem na- waż wokół tych ustaw o utrzymaniu czystości, o od- gle, poprzez Senat, następuje wrzutka lobbystyczna, padach, jest w społeczeństwie, delikatnie mówiąc, która zresztą dzieli, jak zauważyliśmy dzisiaj w cza- naprawdę wielki zamęt i wielkie niezrozumienie, bo sie głosowań, klub Platformy w sposób dość wyraźny my, parlament – i tu też poczuwam się w jakiś sposób i powoduje, że komisja i dwa kluby rządzące nagle do winy – ciągle coś tam zmieniamy, wprowadzamy zmieniają swoje stanowisko? (Dzwonek) kolejne poprawki, zapowiadana jest kolejna noweli- Panie marszałku, na zakończenie chciałbym tylko zacja senacka. Panie pośle, słyszymy tutaj o lobby, coś zacytować jako uzupełnienie mojego pytania. Czy mogę? a gdzie w tym wszystkim jest zwykły mieszkaniec tego kraju? Proszę powiedzieć, dlaczego komisja zde- cydowała się nie poprzeć tych poprawek, twierdząc, Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: że będzie nowelizacja senacka. Znowu mówi się, że coś będzie. A jak ona po prostu, nie wiadomo, będzie Dwa pytania podczas 3-minutowych oświadczeń za pół roku, za rok? Ta ustawa będzie musiała wejść klubowych, panie pośle. w życie. Następna sprawa. Czy te zmiany, które tu Senat zaproponował, a które komisja proponuje przyjąć, Poseł Grzegorz Schreiber: zmniejszają obciążenia mieszkańców? Bo ten kolejny podatek, który jest nałożony na mieszkańców, w nie- Uzupełnię wypowiedź cytatem. Chodzi o to, jak których miastach jest to o 250% więcej, aniżeli miesz- silne jest lobby śmieciowe, które doprowadza do mo- kańcy płacą na dzień dzisiejszy. I co w przypadku gdy nopolu spalarni i wcześniej doprowadziło do powsta- samorządy już podjęły uchwały i wyznaczyły stawkę, nia zapisów, które mieliśmy w ustawie. Jeden z lob- jaką przeciętny mieszkaniec będzie musiał płacić? bystów podczas debaty, która toczyła się w 2008 r., Czy to będzie można w ramach tej nowelizacji jakoś… powiedział: Zderzamy się tutaj z układami, które Czy kolejny raz tę decyzję będzie musiała rada miej- graniczą wręcz z relacjami maﬁjnymi i one są, nie- ska zmienić, czy nie? Dziękuję. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 152 Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Przepraszam.) Kolega prosi o to, aby umożliwił mu pan wypo- Dziękuję. wiedź. Głos ma pan poseł Dariusz Cezar Dziadzio, Ruch (Głos z sali: Niech nie prosi, zrobię to z satys- Palikota. fakcją.) Bardzo proszę. Poseł Dariusz Cezar Dziadzio:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ja też nie wiem, Poseł Piotr Chmielowski: o jakim lobby tutaj jest mowa, niemniej jednak za- chęcam pana posła, aby przekonał swój klub, by nie Dwa tematy wydają mi się najistotniejsze w tej wstrzymywał się od głosu, tylko zagłosował przeciw kwestii. tym poprawkom, ponieważ uważam, że alternatyw- Po pierwsze, jeżeli dzisiaj mówimy o spalarniach, ne metody unieszkodliwiania odpadów medycznych to nie mówimy tylko o kominie, piecu oraz przywo- i weterynaryjnych są bardzo ważne. Przydadzą się nam, jak również przyniosą konkretne oszczędności żeniu i odwożeniu. Kolega słusznie pytał o to przy- dla budżetu państwa oraz dla budżetów szpitali. wożenie i mam nadzieję, że usłyszy profesjonalną Słyszałem i czytałem taką analizę, że gdyby w tej odpowiedź ze strony ministerstwa. Ale pytamy rów- chwili to wprowadzić w przypadku alternatywnych nież o pewnego rodzaju procedury, a mianowicie ile metod unieszkodliwiania odpadów medycznych i we- to kosztuje i jakie kwitki, papierki trzeba wypełnić, terynaryjnych, byłaby to oszczędność rzędu 200 mln zł żeby to zdać, umówmy się, i zapłacić – podkreślam rocznie, a może nawet i więcej, zwłaszcza że koszty słowo: zapłacić – za tę usługę. Małe – chciałem po- unieszkodliwiania rosną z miesiąca na miesiąc przez wiedzieć: interesy – przedsiębiorstwa medyczne mu- to, że spalarni jako takich nie ma dużo. Natomiast szą podpisywać, bo taka jest ustawa, tego typu umo- jest inna rzecz: nowych spalarni się nie buduje w ogó- wy, następnie różnego rodzaju karty przekazania le. A więc pozostaje ryzyko przewożenia tych odpa- odpadów itd. Pan minister, mam nadzieję, jest świa- dów, w tym momencie zakaźnych, które będą krążyć dom, ile tego jest w sensie papierologicznym i któ- po województwie, ewentualnie między jednym mia- stem a drugim. rym organom państwa podlega to w sensie kontroli, Tu gdzieś usłyszałem w tej całej wypowiedzi, że i w jaki sposób te kontrole przebiegają. Czy nie wy- zwiększono kary za przewóz odpadów, ale te kary są starczyłaby zwykła jedna faktura, umówmy się, tylko i wyłącznie za przewóz bez zezwolenia, nato- zdająca, w której by się wpisało, ile to jest kilogra- miast nikt nie mówi o przewozie typowym. mów? To jest pierwsze moje pytanie. Bardzo proszę Moje pytanie dotyczy tego, co stanie się w momen- o odpowiedź. cie – i jaka będzie reakcja – kiedy dojdzie do wypad- A druga sprawa jest taka. Otóż dzisiaj z tej mów- ku, kiedy dużym samochodem będą wiezione odpady nicy padło wiele słów. Ja nie chcę dyskutować, jaki to zakaźne, niebezpieczne i dojdzie do wypadku komu- jest lobbing. Pan poseł przede mną mówił o takim nikacyjnego, na przykład z autobusem z dziećmi ja- lobby czy owym. Już nie będę dyskutował. Akurat dącymi na wycieczkę? Dziękuję bardzo. znam jednych i drugich. Problem lobbingu sprowadza się tak naprawdę do jednej kwestii (Dzwonek), Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: mianowicie nie byłoby żadnego lobbingu, gdyby ministerstwo umiało czy minister umiałby właściwie Dziękuję. się zachować i skończył odpowiednią szkołę, to zna- Głos ma pan poseł Piotr Chmielowski, Ruch Pa- czy, chodząc do szkoły i nie wiedząc, spojrzał sąsia- likota. dowi na klasówce do tekstu, co on napisał. Przecież idealne w tej kwestii rozwiązania – przepraszam, panie marszałku, dokończę tylko – które są wzorcem Poseł Piotr Chmielowski: dla całej Europy, mają, proszę państwa, nasi sąsiedzi, Niemcy, w swoim prawodawstwie. Ten problem roz- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! wiązali już tak dawno, że właściwie tylko i wyłącznie Będę pytał… (Gwar na sali) wprowadzają pewnego rodzaju modyﬁkacje techno- Przepraszam, ale jakiś szum się zrobił… logiczne. Panie ministrze, czy pan zna system i rozwiąza- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: nia medyczne w tej kwestii, tak aby nie musieli zaj- mować się tym posłowie, którzy akurat, umówmy się, Ale to po stronie klubowej pana posła. mają troszkę mniejsze pojęcie, niż trzeba? Panie pośle… Dziękuję bardzo i przepraszam, panie marszałku. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach 153

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: się na tych pytaniach, które zostały zadane wprost mnie, ale myślę, że zakresy częściowo się pokryją, Dziękuję. więc przyłożę się do ogólnych wyjaśnień. Zacznę od Ostatnie pytanie zada pani posłanka Krystyna końca. Poślednia, Platforma Obywatelska. Pani poseł zapytała, jak było w poprzednich re- gulacjach. Było niezbyt dobrze. Efekty widzieliśmy na różne sposoby, można było komentować. Dzisiaj, Poseł Krystyna Poślednia: siedząc w tej sali, odebraliśmy wiadomość, że koło Wąbrzeźna znowu znaleziono odpady medyczne wy- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! rzucone do lasu. Włączone są inspekcja sanitarna, Kilka słów muszę powiedzieć w obronie tej ustawy, GIOŚ, jest podejrzenie skażenia gleby w okolicach bo jeżeli mówimy z tej pięknej mównicy w ten sposób tego miejsca. na temat prawodawstwa, które jest tworzone w Sej- (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Czy to jest stan mie, to chyba nie do końca to uchodzi. Można wska- zaplanowany?) zać pewne elementy, które mogą nie odpowiadać Słucham? danej grupie politycznej, natomiast nie powinno się (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Czy to stan zapla- mówić generalnie w ten sposób. Akurat wcześniej ta nowany?) ustawa, przed jej nowelizacją, była dobra, dostosowy- Nie, to jest stan obecny, panie pośle. To jest wła- waliśmy ją do przepisów Unii Europejskiej, do dyrek- śnie stan obecny. To nie jest stan zaplanowany, lecz tyw, które są i mają obowiązywać w pewnych zakresach to jest stan obecny. W stanie zaplanowanym w przed- dotyczących gospodarki odpadami. Stąd, biorąc pod łożeniu rządowym – może, mimo wszystko, przy- uwagę dyrektywy, które są wprowadzane w Unii Euro- pomnę – dopuszczaliśmy alternatywne metody. pejskiej, można powiedzieć, że ten obszar jest bardzo Natomiast tok pracy wszystkich komisji, i sejmo- konkretnie regulowany i że coraz częściej i w coraz wych, i senackich, szedł w jednym kierunku, wszy- bardziej dbały sposób myślimy w prawodawstwie scy eksperci powoływani ze wszystkich stron prze- o tym, żeby nasze środowisko było czyste. Stąd to, co konali nas jednoznacznie do tego, że ta metoda możemy zrobić na zewnątrz ze wszystkimi odpadami, musi być zmieniona. W przeciwnym razie przypad- to, okazuje się, określić je i wskazać, jak to posprzą- ki takie jak z Wąbrzeźna, o którym dzisiaj można tać, jak wykorzystać, jak zrobić. I tu mam pytanie do przeczytać w gazecie – widziałem to w Internecie pana ministra, bo widzę, że nie wszyscy w tej sali – będą co chwilę. znają poprzednią ustawę: Jakie regulacje prawne Co do cen – mamy w tej chwili bardzo ograniczony w poprzednich zapisach ustawy dotyczyły postępo- monitoring – jeśli chodzi o odpady zakaźne, przy me- wania z odpadami medycznymi? Bardzo długo zasta- todach spalania, czyli termicznego przekształcania, nawialiśmy się, czy dopuścić tę alternatywną metodę wahają się one od 2 do 6 zł za kilogram. To gwoli wy- do postępowania z odpadami, szukaliśmy stosowne- jaśnienia, bo tu warto o żywych pieniądzach zawsze go sposobu polegającego na tym, że jeżeli dopuszcza- mówić. Natomiast było pytanie, bardzo ważne – pomy tę metodę, to bardzo ściśle zapisujemy, co w da- zwolę sobie to ocenić – czy nie zwiększamy obciążeń nym momencie będzie działo się z odpadem i cały przedsiębiorcom przy tym obrocie odpadami w ogóle. czas będziemy mogli śledzić, czy odpad został właści- Otóż nie zwiększamy. W toku prac sejmowych była wie zagospodarowany. Pewne analizy, które przepro- propozycja zgłoszona przez grupę posłów, dotycząca Dzwonek wadził jeszcze Senat ( ), pozwoliły nam sko- jeszcze innego wyjścia, które by nakazywało prowa- rygować nasz pogląd na ten temat, dlatego powróci- dzić bezpośredni monitoring każdej partii odpadów aż liśmy do tego i postanowiliśmy przyjąć tę poprawkę do ostatecznego unieszkodliwienia w instalacji ter- Senatu, jednak oczekuję odpowiedzi na moje pytanie. micznego przekształcenia. W tej chwili przy tej propo- Dziękuję. (Oklaski) zycji senackiej, która była przedłożona, zaproponowa- na dzisiaj, wydaje się, że to będzie jeszcze krócej. Nie Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: zmieniamy systemu, mamy kartę przekazania i kartę ewidencji. Karta przekazania służy do tego, jak wia- Dziękuję. domo, żeby partia odpadów była ewidencjonowana O zabranie głosu proszę podsekretarza stanu w czasie całego obrotu. Karta ewidencyjna służy w Ministerstwie Środowiska pana ministra Piotra przedsiębiorcom, którzy zajmują się unieszkodliwia- Woźniaka. niem odpadów. Nie jest to system, który w jakikolwiek sposób to zaburza i nie jest inny niż na przykład w Niemczech, bo tu padło jedno z pytań na temat Nie- Podsekretarz Stanu miec. Tam też jest ewidencjonowany cały obrót odpa- w Ministerstwie Środowiska dami, zwłaszcza niebezpiecznymi. Piotr Woźniak: Natomiast chciałbym zwrócić uwagę, że w przed- łożeniu rządowym znalazła się propozycja – nigdzie Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Część pytań skie- niekwestionowana – konsolidacji wszystkich baz da- rowana była do państwa posłów, wobec tego skupię nych i sprawozdawczości. Do tej pory, do dziś przed- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 154 Uchwała Senatu w sprawie ustawy o odpadach

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie my. To było główne przesłanie prac komisji i jak Środowiska Piotr Woźniak wiem, też prac senackich komisji, ponieważ uczest- niczyłem w posiedzeniu komisji senackich. To jest siębiorcy muszą składać do różnych instancji, do jedna kwestia. różnych organów publicznych sprawozdania z każde- Pani poseł Krystyna Poślednia pytała też o wcze- go rodzaju odpadów, z którymi mają do czynienia na śniejsze rozwiązania. Wcześniejsze rozwiązania, de różnych etapach ich wytwarzania bądź unieszkodli- facto od 2005 r., a zmodyﬁkowane w 2010 r., powo- wiania. W tej chwili powstał zapis, na podstawie któ- dują, że tak naprawdę mogły funkcjonować tylko rego powstaje jedna baza danych o odpadach, a przed- spalarnie w przypadku odpadów niebezpiecznych. siębiorcy będą raz na rok składać do jednego miejsca Żeby to było jasne i czytelne, ponieważ tutaj któryś sprawozdanie ze wszystkich możliwych odpadów, z panów posłów mówił o tym, że przecież do tej pory których są wytwórcami. To będzie bardzo poważne gdzieś tam są autoklawy przyszpitalne. Może są, ale uproszczenie, poza tym mamy nadzieję, że w ten spo- zgodnie z tym przepisem, który od kilku lat funkcjo- sób ten system zostanie upowszechniony. nuje, nie mogą funkcjonować. Zatem można tylko Natomiast to, że sprawozdawczość w ogóle musi spalać do teraz. Taka jest ﬁnalna propozycja, tak jak istnieć, jest nakazane całym szeregiem dyrektyw państwo stwierdziliście. i przepisów unijnych i od tego nie odbiegniemy. To I druga kwestia, chodzi o ustawę o utrzymaniu jest jedyny sposób, żeby móc wykazać Komisji Euro- czystości i porządku w gminach. Myślę że tutaj też pejskiej, że przynajmniej się poprawiamy, jeśli chodzi warto kilka słów powiedzieć. Nie ma pani poseł, która o poziom odzysku, recyklingu i całą gospodarkę od- to podnosiła, kolega pan poseł z PiS-u też o tym mó- padami. Innej metody nie ma. Dopuściliśmy oczywi- wił, ale chciałbym bardzo wyraźnie to zaakcentować, ście – i jest on dopuszczany w przedłożeniu rządowym skierować do pani poseł, a w zasadzie do wszystkich, zaproponowanym Wysokiej Izbie – elektroniczny że inicjatywa legislacyjna Senatu jest już w Sejmie. obieg tych dokumentów. Idziemy w kierunku takich Planujemy, żeby podczas posiedzenia 3 i 4 stycznia samych rozwiązań, jakie obowiązują w 25 krajach przyszłego roku, na pierwszym posiedzeniu w nowym europejskich, i mam nadzieję, że raz na zawsze się to roku, tę inicjatywę w Sejmie skonsumować. Po rozmo- uda, bo rzeczywiście problem gospodarki odpadami wach z kolegami, z koleżankami, z przedstawicielami jest cały czas bardzo aktualny w kraju. Dziękuję bar- różnych klubów mam nadzieję, wydaje mi się, że jeste- dzo. (Oklaski) śmy w stanie szybko uzyskać konsensus polityczny wobec tej nowelizacji oczekiwanej, sądzę, przez środo- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: wiska samorządowe, które będą odpowiadać za wdro- żenie ustawy. Chyba lepiej stało się, że tego nie zrobio- Dziękuję panu ministrowi. no nowelą ustawy o odpadach, bo zostało to czytelnie O podsumowanie dyskusji proszę sprawozdawcę zrobione, aczkolwiek zgadzam się z tym, że mogło to komisji pana posła Tadeusza Arkita. być troszeczkę wcześniej. Jest tak, jak jest, ale akcen- tuję ten wątek – że to jest już w Sejmie, że to nie jest Poseł Tadeusz Arkit: w sferze intencji, tylko już w obszarze konkretu. To takie dwie kwestie, do których chciałem się odnieść, spośród tych, które zostały poruszone. Dziękuję bardzo. Na koniec chciałbym serdecznie podziękować Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! wszystkim, którzy pracowali nad projektem ustawy Pozwolę sobie odnieść się do dwóch poruszanych kwe- o odpadach, nad jego ostatecznym kształtem. Ta stii: odpadów medycznych niebezpiecznych i weterynaryjnych niebezpiecznych, do pytań, które tutaj ustawa to jest rzeczywiście duża ustawa, duża regu- padały, do uwag. Przede wszystkim chciałbym zachę- lacja, bardzo ważna dla całego systemu gospodarki cić wszystkich tych, którzy się wstrzymują od głosu odpadami. Dziękuję za bardzo merytoryczną pracę w tych kwestiach, ponieważ one są kontrowersyjne, w podkomisji, w komisji. Dziękuję za współpracę do tego, żeby jednak zajęli jakieś stanowisko. Bo panu ministrowi i przedstawicielom rządu, wszyst- w zasadzie można powiedzieć, że każdy zapis w każ- kim członkom podkomisji, wszystkim państwu, któ- dej ustawie rodzi dyskusje i może być kontrowersyj- rzy bardzo aktywnie wnosili swoje uwagi i wspierali ny. Nie znaczy to, że jesteśmy zwolnieni z odpowie- nas również swoją wiedzą. Bardzo dziękuję i mam dzialności za podejmowanie również trudnych decy- nadzieję, że jutro z zadowoleniem będziemy mogli zji. A to są niewątpliwie trudne decyzje, bo i spektrum przyjąć już w całości ważną, potrzebną ustawę o od- wiedzy, która tutaj się pojawia, jest bardzo duże. padach. Dziękuję bardzo. (Oklaski) Czym się kierowała komisja? Przede wszystkim, szanowni państwo, komisja kierowała się tym, żeby Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: uchwalić prawo, które w najwyższym stopniu poprawi stan bezpieczeństwa, jeżeli chodzi o zagrożenia Dziękuję panu posłowi. wynikające z obrotu różnymi odpadami, w tym od- (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Panie marszałku, padami medycznymi niebezpiecznymi, o nich mówi- mogę?) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Uchwała Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej 155

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk wy o działalności ubezpieczeniowej art. 18b, przepis zakazujący różnicowania składek ubezpieczeniowych W jakim trybie? i związanych z nimi usług ﬁnansowych ze względu (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Jedno pytanie na ciążę i macierzyństwo. Senatorowie wzięli pod w trybie sprostowania, bo nie zrozumiałem tego, co uwagę to, że zakaz różnicowania świadczeń z ubez- pan minister mówił.) pieczenia z powodu ciąży i macierzyństwa nie był Nie, sprostowanie dotyczy źle zrozumianej pań- przedmiotem wyroku Trybunału Sprawiedliwości. skiej wypowiedzi. Senatu uznał, że uchylenie art. 18b ustawy o działal- (Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: Mojej wypowie- ności ubezpieczeniowej mogłoby prowadzić do wąt- dzi?) pliwości interpretacyjnych i nieuznawania przez Tak. Nie ma w takim razie trybu. ubezpieczycieli szczególnej normy, dotyczącej ciąży Zamykam dyskusję. i macierzyństwa. W poprawce 2. Senat wprowadził Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy w bloku głosowań. do ustawy 14-dniowe vacatio legis w miejsce dotych- Przystępujemy do rozpatrzenia punktu 10. czasowego zapisu, w myśl którego ustawa wchodzi porządku dziennego: Sprawozdanie Komisji Fi- w życie z dniem 21 grudnia 2012 r. W poprawce nansów Publicznych o uchwale Senatu w spra- 2. chodzi o to, aby zachować choć minimalny, 14-dnio- wie ustawy o zmianie ustawy o działalności wy okres vacatio legis od dnia ogłoszenia, a także dać ubezpieczeniowej (druki nr 976 i 983). panu prezydentowi czas na podpisanie tej ustawy. Proszę pana posła Andrzeja Orzechowskiego Tak jak powiedziałem na wstępie, Komisja Finan- o zabranie głosu w celu przedstawienia sprawozdania sów Publicznych rozpatrzyła obie poprawki, zaopi- komisji. niowała je pozytywnie i rekomenduje Wysokiej Izbie ich przyjęcie. Dziękuję bardzo. Poseł Sprawozdawca Andrzej Orzechowski: Wicemarszałek Cezary Grabarczyk:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Dziękuję panu posłowi. Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Sejm ustalił, że w dyskusji nad tym punktem po- Finansów Publicznych o uchwale Senatu w sprawie rządku dziennego wysłucha 3-minutowych oświad- ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpiecze- czeń w imieniu klubów i kół. niowej (druk nr 983). Otwieram dyskusję. Na wstępie chcę powiedzieć, że komisja w dniu dzi- Poseł Wojciech Saługa z Platformy Obywatelskiej siejszym rozpatrzyła uchwałę Senatu i po debacie za- otworzy listę mówców. opiniowała pozytywnie dwie poprawki Senatu i rekomenduje Wysokiej Izbie przyjęcie tych poprawek. Może kilka słów o meritum sprawy. 23 listopada Poseł Wojciech Saługa: tego roku Sejm uchwalił nowelizację ustawy o dzia- łalności ubezpieczeniowej. W tej nowelizacji Sejm Dziękuję, panie marszałku. implementował wyrok Trybunału Sprawiedliwości Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Kwestia poruszo- Unii Europejskiej orzekający o tym, że dyrektywa na przez Senat była podnoszona też w dyskusji pod- Unii jest niezgodna z prawem unijnym, a w ślad za czas drugiego czytania w Wysokiej Izbie. Wtedy wy- tym polskie przepisy oparte na tej dyrektywie są też dawało się, że art. 18b nie będzie potrzebny, że niezgodne z prawem unijnym. Chodzi o przepisy art. 18a skonsumuje niejako nieścisłości związane wprowadzone w 2009 r. na podstawie podważonej z funkcjonowaniem art. 18b. Oczywiście dziękujemy właśnie dyrektywy, które przed nowelizacją dawały Senatowi za bardziej wnikliwą analizę. Jeżeli zlikwi- możliwość zróżnicowania składek na ubezpieczenia dowanie art. 18b mogłoby doprowadzić do nierówno- poprzez uwzględnienie kryterium płci. Sejmowa no- ści, do gorszego traktowania przez ubezpieczycieli welizacja, o której mówiłem, z 23 listopada tego roku kobiet z powodu ciąży bądź macierzyństwa, to warto w art. 18a deﬁniowała, że przy zawieraniu umów się nad tą poprawką pochylić i dla bezpieczeństwa ubezpieczeniowych nie może dochodzić do różnico- warto ją przyjąć. wania składek ze względu na kryterium płci. Poprawka 2. dotycząca terminu wejścia w życie W drugim kroku Sejm uchylił art. 18b odnoszący się do zakazu różnicowania składek ubezpieczenio- też jest oczywiście jak najbardziej zasadna. 21 grud- wych ze względu na ciążę i macierzyństwo. Sejm nia już niebawem, więc pan prezydent nie zdąży pod- uznał wtedy, że zakaz różnicowania ze względu na pisać tej ustawy, jeżeli oczywiście Wysoka Izba ją ciążę i macierzyństwo został skonsumowany w no- przegłosuje. welizowanym art. 18a. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Platforma Oby- Uchwalona przez Sejm ustawa traﬁła do Senatu watelska popiera te poprawki, będzie głosowała za i Senat 12 grudnia, rozpatrując tę ustawę, uchwalił przyjęciem poprawek zgłoszonych w Senacie. Dzię- 2 poprawki. Senat w poprawce 1. przywrócił do usta- kuję bardzo. (Oklaski) 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 156 Uchwała Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej

Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Poseł Tomasz Górski:

Dziękuję. Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Głos ma pan poseł Krzysztof Popiołek, Prawo Parlamentarnego Solidarna Polska mam zaszczyt i Sprawiedliwość. przedstawić stanowisko klubu wobec uchwały Sena- tu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej, druk nr 976, oraz sprawozdania Poseł Krzysztof Popiołek: Komisji Finansów Publicznych, druk nr 983. Senat na posiedzeniu w dniu 13 grudnia wniósł Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W imieniu Klu- uchwałę, która wprowadza do ustawy dwie poprawki. bu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość przed- Klub Solidarnej Polski, po zapoznaniu się z popraw- stawiam stanowisko odnośnie do uchwały Senatu kami, będzie głosował za ich przyjęciem. Dziękuję bardzo. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Przypomnę, że zmiany w obowiązującej ustawie Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: o działalności ubezpieczeniowej wymusił wyrok Try- bunału Sprawiedliwości, który nakazał krajom Unii Dziękuję panu posłowi. Europejskiej modyﬁkację swojego ustawodawstwa Przystępujemy do pytań. obejmującego problematykę ubezpieczeniową, tak Mamy tylko jedno zgłoszenie. aby nie dochodziło do dyskryminacji osób ubezpie- Czy ktoś z państwa chciałby jeszcze zadać py- czonych ze względu na płeć. Dotychczas kobiety po- tanie? siadały pewne przywileje płacenia niższych składek. Nie. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości może skutkować Zamykam listę mówców. podniesieniem w ich przypadku opłat ubezpieczenio- Proszę pana posła Piotra Szeligę, Solidarna wych. Unia Europejska brnie w kolejne absurdy. Nie Polska. wyobrażam sobie, aby kobiety czuły się dyskrymino- Bardzo proszę, panie pośle. wane przez to, że miały przywilej płacenia niższej składki ubezpieczeniowej, i wnosiły o zmianę przepi- sów. Czy zatem orzeczenie Trybunału Sprawiedliwo- Poseł Piotr Szeliga: ści nie jest wymuszone przez lobby ubezpieczeniowe? Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam takie krót- Jeśli tak, to co to jest za sprawiedliwość. kie pytanie, czy rząd w związku z tym przewiduje być Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość po- może opracowanie jakiegoś systemu wsparcia dla piera poprawkę 1. zaproponowaną przez Senat, a przy- kobiet, szczególnie w ciąży, rekompensat, żeby jed- wracającą dotychczasowy zapis art. 18b, gdyż mogło- nak przywrócić te kwoty pieniężne, które po prostu by dochodzić do nadinterpretacji przepisu przez utracą w wyniku tych zapisów, bo jednak będą mu- ubezpieczycieli i różnicowania składek dla kobiet bę- siały teoretycznie więcej płacić za składki, czy pań- dących w ciąży na ich niekorzyść. stwo coś takiego przewidują. Druga poprawka dotyczy zmiany terminu wejścia w życie ustawy. Z informacji zamieszczonej w pier- wotnym projekcie ustawy wynikało, że wszystkie Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: kraje Unii Europejskiej mają wprowadzić zmiany w ustawodawstwie ubezpieczeniowym do 21 grudnia Dziękuję. 2012 r. Jeśli z powodu tego opóźnienia Polska nie O odpowiedź na pytanie proszę podsekretarza będzie musiała ponosić negatywnych konsekwencji, stanu w Ministerstwie Finansów pana ministra Mi- rosława Sekułę. to Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość rów- nież zagłosuje za przyjęciem propozycji. Dziękuję. Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: Mirosław Sekuła:

Dziękuję panu posłowi. Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Szanowny Pa- Głos ma pan poseł Łukasz Krupa. nie Pośle! Jeżeli Wysoki Sejm raczy przyjąć pierwszą Nie ma pana posła. poprawkę Senatu, czyli przywracającą art. 18b, to Głos ma pan poseł Ryszard Zbrzyzny. sytuacja, o której pan mówi, nie będzie miała miej- Także nie ma. sca, bo nie będzie takiej zmiany. Natomiast sprawa Głos ma pan poseł Tomasz Górski, Solidarna wspierania kobiet w ciąży i macierzyństwa jest na Polska. inną dyskusję, ale jest bardzo wiele rozwiązań i pro- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Oświadczenia poselskie 157

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów nów. Brał udział w walkach między innymi pod Jast- Mirosław Sekuła kowem na Lubelszczyźnie i na Wołyniu. Pod koniec 1916 r. awansował do stopnia kapitana. Od 1917 r. pozycji, nawet w ostatnim exposé premiera Donalda działał w konspiracyjnej Polskiej Organizacji Wojsko- Tuska, które właśnie są nakierowane na wspieranie wej. Od 31 października 1918 r. uczestniczył w roz- macierzyństwa i wspieranie rozwoju rodziny, więc brajaniu żołnierzy austriackich w Krakowie. Po woj- myślę, że ta odpowiedź jest wystarczająca, którą te- nie polsko-rosyjskiej służył w piechocie. Był zastępcą raz przedstawiam, że przywrócenie art. 18b zlikwi- dowódcy 42. Pułku Piechoty w Białymstoku, a od duje zagrożenie pogorszenia sytuacji kobiet w ciąży. stycznia 1925 r. dowódcą 55. Pułku Piechoty w Lesz- Dziękuję. nie. W 1926 r. awansował do stopnia pułkownika. Podczas przewrotu majowego Kustroń jako piłsud- czyk nie dopuścił do wyruszenia swojego pułku na Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: odsiecz siłom rządowym. Podczas II wojny światowej, w kampanii wrze- Dziękuję panu ministrowi. śniowej generał brygady Józef Kustroń dowodził Pan poseł sprawozdawca? nadal 21. Dywizją Piechoty Górskiej wchodzącą w skład Dziękuję. Grupy Operacyjnej „Bielsko” i Armii „Kraków”. Od ) W tej sytuacji zamykam dyskusję* . 1 września 1939 r. 21. dywizja uczestniczyła w cięż- Do głosowania nad uchwałą Senatu przystąpimy kich walkach odwrotowych, po których, osłabiona, w bloku głosowań. przedarła się na południową Lubelszczyznę. 16 wrze- Na tym zakończyliśmy rozpatrywanie punktów śnia Polacy, usiłując przebić się, stoczyli zaciekłą porządku dziennego zaplanowanych na dzień 13 grud- walkę pod Oleszycami z przeważającymi siłami nienia br. mieckiej 45. Dywizji Piechoty. Około godz. 14 w lesie Informuję, że zgłosili się posłowie w celu wygło- między Koziejówką a Ułazowem generał Kustroń szenia oświadczeń poselskich. został zabity, uczestnicząc w ataku, podczas próby Czy ktoś z pań i panów posłów pragnie jeszcze przebicia się. Został pochowany na polu bitwy. wygłosić oświadczenie? W 1953 r. jego grób przeniesiono do Nowego Sącza. Nie widzę zgłoszeń. W latach 1981–1984 działało w Nowym Sączu To- Zamykam listę. warzystwo im. Generała Józefa Kustronia. 16 wrze- Jako pierwszy oświadczenie wygłosi pan poseł śnia 1983 r. towarzystwo zorganizowało w mieście Marian Cycoń, Platforma Obywatelska. niezależne uroczystości ku czci generała Kustronia, na które przybyli konsulowie generalni Stanów Zjed- noczonych Ameryki Północnej i Republiki Francu- Poseł Marian Cycoń: skiej, a także generał Mieczysław Boruta-Spiechowicz wraz z grupą legionistów. W latach 1984–1989 Towa- Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Pragnę wygło- rzystwo im. Generała Józefa Kustronia prowadziło sić oświadczenie w sprawie 120. rocznicy urodzin działalność konspiracyjną. Ufundowano wówczas ta- gen. Józefa Rudolfa Kustronia. blicę ku czci generała oraz tablicę w hołdzie wszystkim Dobrym zwyczajem jest przywoływanie ważnych dowódcom 1. Pułku Strzelców Podhalańskich, którą rocznic związanych z polskimi bohaterami, którzy odsłonięto w listopadzie 1988 r. w kościele pw. św. Ka- w latach minionych zabiegali o wolną Rzeczpospolitą zimierza w Nowym Sączu, w 70. rocznicę odzyskania Polską. Niewątpliwie takim bohaterem był urodzony przez Polskę niepodległości. Dziękuję bardzo. przed 120 laty generał Józef Kustroń. Przyszedł na świat w 1892 r. w Stryju, a zmarł 16 września tra- gicznego 1939 r. w Ułazowie. Młodość spędził w No- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: wym Sączu, gdzie osiadła jego rodzina. Podczas nauki w szkole średniej należał i aktywnie działał Dziękuję panu posłowi. w polskich nielegalnych organizacji niepodległościo- Głos ma pan poseł Andrzej Kania, Platforma wych, w tym w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Obywatelska. W 1910 r. podjął studia prawnicze i ﬁlozoﬁczne na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie oraz naukę w Akademii Handlowej. W 1912 r. wstąpił do para- Poseł Andrzej Kania: militarnego polskiego Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej przystąpił do Legionów Dziękuję bardzo. Polskich i został w stopniu chorążego dowódcą plu- Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W moim dzisiej- tonu w 4. batalionie 2. Pułku Piechoty Legionów szym wystąpieniu chciałbym poruszyć temat powo- skierowanym na front przeciw Rosji. W późniejszych łania Zakładu Karnego w Przytułach Starych, nie- latach dowodził również 4. Pułkiem Piechoty Legio- wielkiej wsi położonej w województwie mazowieckim w gminie Rzekuń, oddalonej kilka kilometrów od *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w załączniku nr 1. mojego miasta, Ostrołęki. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 158 Oświadczenia poselskie

Poseł Andrzej Kania cjalnego otwarcia tej nowej placówki penitencjarnej, w której to uroczystości miałem przyjemność wziąć Od ponad 100 lat historia Służby Więziennej bar- udział obok innych parlamentarzystów. Obecny był dzo mocno związana jest z Ostrołęką i powiatem także wiceminister sprawiedliwości pan Stanisław ostrołęckim. Więzienie ostrołęckie należy do jednych Chmielewski, zastępca dyrektora generalnego Służ- z najstarszych nie tylko w regionie, ale i w całym by Więziennej generał Krzysztof Keller, przedsta- kraju. Przez ponad 100 lat funkcjonowania mocno wiciele władz centralnych i samorządowych, służb i trwale wrosło w krajobraz miasta i jego dzieje. W tym mundurowych, duchowieństwa oraz ukraińskiej roku zakończyła się historia więziennictwa związana służby więziennej. Obowiązki gospodyni pełniła dy- z Aresztem Śledczym w Ostrołęce, a rozpoczęła się rektor Zakładu Karnego w Przytułach Starych major historia jednostki w Przytułach Starych. Elżbieta Jankowska, osoba niezwykle otwarta i kom- Nowo powstały Zakład Karny w Przytułach Sta- petentna. rych jest jedną z najnowocześniejszych jednostek Dzisiaj, z tego miejsca, z mównicy polskiego par- w kraju i drugą co do wielkości w okręgu białostoc- lamentu dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się kim. Jest jednostką nowoczesną na miarę czasów, do powstania Zakładu Karnego w Przytułach Sta- zarówno dla przebywających tam osób pozbawionych rych. Dziękując szczególnie pani dyrektor major Elż- wolności, jak i pracowników, jednostką otwartą na biecie Jankowskiej, mam nadzieję, że ostrołęcka pomoc i wsparcie lokalnej społeczności, wychodzącą Służba Więzienna nadal będzie wpisywać się w kar- z inicjatywami mającymi służyć mieszkańcom Ostro- ty historii subregionu ostrołęckiego oraz że będzie to łęki i powiatu ostrołęckiego. trwały i ciągle pozytywny ślad dla potomnych. Dzię- Służba Więzienna w Przytułach Starych rozpo- kuję bardzo. (Oklaski) częła swoją działalność 7 maja 2007 r. jako oddział tymczasowego zakwaterowania skazanych. Od 21 kwiet- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: nia 2008 r. zakład w Przytułach Starych został od- działem zewnętrznym Aresztu Śledczego w Ostrołę- Dziękuję panu posłowi. ce, zaś zgodnie z zarządzeniem ministra sprawiedli- Głos ma pani posłanka Teresa Hoppe, Platforma wości z 30 lipca 2012 r. z dniem 1 października 2012 r. Obywatelska. zniesiono Areszt Śledczy w Ostrołęce i utworzono Zakład Karny w Przytułach Starych. Poseł Teresa Hoppe: Cały kompleks zakładu zajmujący 10 ha po- wierzchni składa się obecnie z czterech budynków: Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Chcę wygłosić zakładu karnego typu półotwartego i otwartego dla oświadczenie poselskie dotyczące zasłużonego dzia- odbywających karę po raz pierwszy w sumie dla łacza kaszubsko-pomorskiego, redaktora Wojciecha 481 osadzonych, zakładu karnego typu zamkniętego Kiedrowskiego, zaangażowanego w solidarnościowy dla 262 skazanych z oddziałem dla tymczasowo ruch wolnościowy. aresztowanych, budynku administracyjno-ochronne- Wojciech Kiedrowski urodził się 22 listopada 1937 r. go oraz budynku kuchni. Osadzeni znajdują się na w Gdyni. Przeszedł do historii jako wybitny, niezwy- trzech kondygnacjach bardzo dobrze wyposażonego kle zasłużony dla rozwoju ruchu kaszubsko-pomor- budynku. Cele mieszkalne w większości są 4-osobo- skiego działacz regionalny, redaktor i wydawca, ale we. Do dyspozycji na miejscu jest cała potrzebna także jako osoba aktywnie zaangażowana w prze- infrastruktura: kantyna, pokoje przesłuchań, gabi- miany społeczno-polityczne w latach 80. ubiegłego net lekarski, pokoje dla poszczególnych działów, wieku w naszym kraju. a także szczególne miejsce w tego typu zakładach Syn Haliny i Władysława, sędziego Sądu Rejono- – kaplica. Warunki socjalno-bytowe dla pracujących wego w Gdyni w latach międzywojennych, zamordo- w tym zakładzie funkcjonariuszy i pracowników cy- wanego 11 listopada 1939 r. w Piaśnicy, absolwent wilnych zdecydowanie poprawiły się w stosunku do Politechniki Gdańskiej, Wydziału Budownictwa Wod- starego aresztu. W budynku administracyjnym zo- nego. Przez prawie 40 lat pracował w zawodzie inży- stała otwarta stołówka. Dla pracowników i ludności nierskim, głównie w Gdańskim Przedsiębiorstwie miejscowej uruchomiono komunikację podmiejską Instalacji Sanitarnych, w którym pod koniec swojej z Ostrołęki. kariery zawodowej pełnił funkcję dyrektora. Był W sumie w Przytułach Starych przebywa obecnie m.in. współbudowniczym gdyńskich osiedli – Kar- ponad 700 osadzonych w bardzo dobrych warunkach win, Dąbrowy i Dąbrówki, oraz osiedli gdańskich lokalowo-bytowych, jeśli chodzi o standardy świato- – Żabianki, Przymorza i Zaspy. we w tego typu zakładach. Ten zakład to także duży Poza pracą zawodową Wojciech Kiedrowski był zakład pracy dający pracę dla ponad 220 osób. Służ- aktywnym działaczem społecznym. Przez wiele lat bę pełni w nim 211 funkcjonariuszy oraz 11 pracow- działał w Zrzeszeniu Kaszubsko-Pomorskim, był ini- ników cywilnych. cjatorem i realizatorem wielu działań regionalnych. Pragnę nadmienić, że oﬁcjalnie Zakład Karny Wniósł ogromny wkład w kształtowanie wizerunku w Przytułach Starych funkcjonuje od 1 października, jednego z najważniejszych i najstarszych pism regio- natomiast 5 października odbyła się uroczystość oﬁ- nalnych w Polsce – „Pomeranii” założonej w 1963 r. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Oświadczenia poselskie 159

Poseł Teresa Hoppe Wicemarszałek Cezary Grabarczyk:

Pismo to dzięki Wojciechowi Kiedrowskiemu zostało Dziękuję, pani poseł. przekształcone z nieregularnie wydawanego biulety- Głos ma pan poseł Ryszard Zawadzki, Platforma nu w systematycznie ukazujący się miesięcznik spo- Obywatelska. łeczno-kulturalny poruszający szeroko pojętą tema- tykę Kaszub i Pomorza. Wojciech Kiedrowski przez 22 lata był społecznym Poseł Ryszard Zawadzki: redaktorem naczelnym „Pomeranii”. Przeprowadził ją przez trudne lata stanu wojennego. W ówczesnym Dziękuję. czasie redakcja tego miesięcznika stała się oazą dla Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W czasach, gdy dziennikarzy pozbawionych prawa wykonywania słowo „patriotyzm” staje się coraz mniej popularne, swego zawodu. Mimo zakazu władzy w zespole re- a prawdziwe wartości i ideały rugowane są przez dra- dakcyjnym znaleźli się wtedy Edmund Szczesiak, pieżny konsumpcjonizm, który za wartość najwyższą Zbigniew Gach i wielu innych. W stanie wojennym każe uznawać dobra materialne, należy zwrócić uwa- wydawanie „Pomeranii” zawieszono dwukrotnie, gę i docenić wszelkie inicjatywy i zabiegi mające na z jego nastaniem i w 1982 r., gdyż Zrzeszenie Kaszub- celu propagowanie postawy patriotycznej i upo- sko-Pomorskie jako jedyne z nierozwiązanych stowa- wszechnianie pozytywnych wzorców, szczególnie rzyszeń na Pomorzu nie przystąpiło do Patriotyczne- w odwołaniu do postaci, których wspaniałe, patrio- go Ruchu Odrodzenia Narodowego. Miesięcznik tyczne biograﬁe, niestety bardzo często naznaczone kierowany przez Kiedrowskiego stał się enklawą nie- tragizmem, stanowić mogą, a nawet powinny, wzór. zależności, przyciągał wielu wartościowych ludzi. Wzór wskazujący, jak konsekwentnie dążyć do celu, W Trójmieście jedynie „Pomerania” i „Gwiazda Mo- a przy tym pozostać człowiekiem przyzwoitym, żyć rza” zaznaczały ingerencje cenzury, a podczas wizy- w zgodzie ze sobą, nie pozwalając zwieść się niskim ty Jana Pawła II w 1987 r. zamieściły własne relacje, instynktom i prostym rozwiązaniom. A takich posta- gdy inne pisma wybrzeżowe ograniczały się do dru- ci w naszej rodzimej historii przecież nie brakuje. kowania tekstów nadesłanych przez rządową agen- Mówi się, że młodzież żyje dzisiaj w świecie po- cję, Polską Agencję Prasową. zbawionym autorytetów, w świecie, w którym nie- W latach 1980–1985 Kiedrowski pełnił funkcję malże wszystko podlega relatywizacji. Możne więc wiceprezesa Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszub- warto próbować przywracać pamięć o ludziach żyją- sko-Pomorskiego. Przypadło to na czasy najpierw cych w taki sposób, że nawet największym sceptykom burzliwe – po Sierpniu ’80, a potem trudne – po wpro- trudno dziś podważyć ich dokonania? Jestem przeko- wadzeniu stanu wojennego. Poprzez swoją niezłomną nany, że warto, powiem więcej – tego rodzaju próby postawę miał znaczący wpływ na kształtowanie i zachowanie elit kaszubsko-pomorskich w tym trud- są ciągle podejmowane przez różnych ludzi z bardzo nym czasie. pozytywnym skutkiem. Odegrał także znaczącą rolę w formowaniu mło- Często są to inicjatywy realizowane lokalnie. Naj- dzieży kaszubskiej. Współtworzył, i kierował nim, częściej niewiele się o nich słyszy. Niemniej, jak prze- klub studentów Pomerania założony w 1962 r., któ- cież doskonale zdajemy sobie sprawę, tożsamość na- remu przez kilka lat przewodniczył, a szefowanie rodowa kształtowana jest właśnie przez działania objął zaraz po pierwszym prezesie klubu, Lechu Bąd- oddolne, a każda jedna mała cegła jest potrzebna, by kowskim – w późniejszych latach rzeczniku Między- dom mógł trwać stabilnie na fundamencie i opierać zakładowego Komitetu Strajkowego, sygnatariuszu się przeciwnościom. Tym domem jest oczywiście pań- porozumień sierpniowych – którego był przyjacielem stwo, domownikami naród, a nadrzędną wartością i najbliższym współpracownikiem. w tym kontekście tożsamość narodowa. Zresztą gdy W wolnej już Polsce Wojciech Kiedrowski zajął się przyjrzeć się konkretnym przykładom, to być może pracą wydawniczą. Założył kilka wydawnictw – Kara okaże się, że ze świadomością narodową naszej mło- Remusa, Arkun oraz Oﬁcyna Czec. Łącznie opubli- dzieży, z jej przywiązaniem do tradycji, a i z samym kował przeszło 200 pozycji o tematyce kaszubsko- patriotyzmem nie jest aż tak tragicznie, jak niektórzy -pomorskiej, wydając dzieła m.in. prof. Gerarda La- próbują nam wmówić. budy, prof. Jerzego Tredera, Lecha Bądkowskiego, Najlepszym dowodem na poparcie moich słów jest Anny Łajming i reportaże Edmunda Szczesiaka. fakt, że w ostatnim czasie coraz więcej szkół, wybie- Wojciech Kiedrowski zmarł 18 kwietnia 2011 r. rając patrona dla swej działalności edukacyjnej, de- w Kartuzach i tam został pochowany. 22 listopada cyduje się na nazwiska wielkich działaczy narodo- 2012 r. minęła 75. rocznica jego urodzin. Tego dnia wych, patriotów. Młodzież ma zazwyczaj niebagatel- w Kartuzach odbyły się uroczystości rocznicowe, ny wpływ na wybór postaci kojarzącej się z daną a tydzień później w Gdyni promowano książkę placówką. „W hołdzie wielkiemu Kaszubie. Wojciech Kiedrow- Mówię o tym dlatego, że ów problem jest mi szcze- ski”, którą upamiętniono postać kaszubskiego redak- gólnie bliski, gdyż sam przez wiele lat kierowałem tora. Dziękuję za uwagę. (Oklaski) placówką, do której często wracam, co tu ukrywać, 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 160 Oświadczenia poselskie

Poseł Ryszard Zawadzki Przed II wojną światową dał się poznać nie tylko jako wzorowy mąż i ojciec, lecz także jako społecz- z niekłamaną przyjemnością, a która to placówka ny aktywista, założyciel mleczarni, kółka rolnicze- – Zespół Szkół Technicznych w Wodzisławiu Śląskim go, naczelnik straży pożarnej, człowiek angażujący – w ubiegłym roku szkolnym, by uczcić 50-lecie ist- się w organizowanie pomocy społecznej dla najbied- nienia szkoły, zdecydowała się na nadanie jej imienia, niejszych. na wybór patrona. Jak widzimy, całe życie Witolda Pileckiego jest Po głosowaniu, w którym udział wzięli zarówno wzorem, jak żyć i jak, jeśli trzeba, umierać za ojczy- uczniowie, jak i rodzice oraz pedagodzy, przeważają- znę. Ogromna zasługa leży tutaj po stronie nauczy- cą liczbą głosów na patrona wybrano rotmistrza Wi- cieli, którzy zdecydowali się wybrać na patrona wła- tolda Pileckiego, a więc postać niezwykłą, człowieka, śnie tego bohatera. Dzięki postawie i staraniom pe- którego Michael Foot w książce „Sześć twarzy odwa- dagogów zaangażowanych w edukację połączoną gi” zaliczył do sześciu najodważniejszych ludzi II woj- z propagowaniem ideałów patriotycznych wybór pa- ny światowej. trioty na symbolicznego opiekuna szkoły staje się dla Witold, wnuk powstańca styczniowego Józefa Pi- młodych ludzi czymś naturalnym. Jestem niezwykle leckiego, zesłanego za udział w niepodległościowym dumny, że patronem mojej dawnej szkoły został czło- zrywie na Sybir, był człowiekiem wielkiej odwagi, wiek tak niezwykły i zasłużony dla kraju, który do a dzięki swym czynom stał się dla wielu Polaków rów- końca pozostał wierny swoim ideałom, walczący nież symbolem poświęcenia dla dobra państwa, sym- przez całe swoje życie o historyczną prawdę oraz god- bolem altruistycznego, bezinteresownego oddania na ne życie każdego Polaka. Wszyscy zapamiętamy go rzecz narodu, bo to właśnie państwo i naród, Polska jako bohatera, ale także jako zwykłego człowieka, dla i Polacy stanowili dla niego wartość najwyższą. którego bardzo istotni byli najbliżsi, rodzina rozu- Dość przypomnieć, że rotmistrz Pilecki już jako miana w sposób tradycyjny, w kontekście ogniska młodzieniec współorganizował niepodległościową, domowego, ale także rodzina, którą stanowimy my ujętą w ramy polskiej organizacji wojskowej konspi- wszyscy jako naród. Dziękuję, panie marszałku. rację. Jeszcze jako harcerz brał udział w walkach (Oklaski) podczas I wojny światowej, atakując niemieckie po- sterunki czy wraz z oddziałami legendarnego rotmi- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: strza Jerzego Dąbrowskiego siedziby bolszewickie. Brał również udział, zgłaszając się jako ochotnik Dziękuję panu posłowi. bądź samodzielnie organizując zbrojne oddziały, we Głos ma pan poseł Tadeusz Iwiński, Sojusz Lewi- wszystkich konﬂiktach związanych z walką o wolną cy Demokratycznej. Polskę. Za serię brawurowych akcji przeprowadzonych Poseł Tadeusz Iwiński: podczas działań zbrojnych przeciwko bolszewikom po roku 1920 został dwukrotnie odznaczony Krzyżem Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Najbliższe wy- Walecznych, zaś podczas II wojny światowej wsławił bory ogólnopolskie odbędą się za półtora roku, w czerw- się jako człowiek, który dobrowolnie pozwolił się cu 2014 r. Będą to nad Wisłą trzecie z kolei po roku schwytać w łapance, by dostać się do obozu Au- 2004 i 2009 wybory do Parlamentu Europejskiego, schwitz, gdzie stworzył Związek Organizacji Wojsko- w którym nasz kraj jest obecnie reprezentowany przez wej, przygotowywał powstanie i organizował pomoc 51 deputowanych. Nadszedł więc najwyższy czas, aby dla współwięźniów – żywność dla głodujących, lekar- zmienić dotychczasową ordynację wyborczą do tej in- stwa dla chorych. Jego organizacja wykonała wyroki stytucji, która według mego najgłębszego przekona- na szpiclach i sadystycznych nadzorcach obozu. Jej nia, o czym mówiłem wielokrotnie w minionych la- członkowie hodowali zarażone tyfusem wszy i pod- tach, również z trybuny sejmowej, jest sprzeczna rzucali je do ubrań zbrodniarzy. Pilecki wytrwał z Konstytucją RP, zwłaszcza z jej art. 32. Gwarantuje w tym piekle 947 dni. Kiedy obozowe gestapo zaczę- on bowiem, że wszyscy są wobec prawa równi. Cytuję: ło mu deptać po piętach, zorganizował ucieczkę. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycz- Po wojnie rotmistrz Pilecki nie przestał walczyć nym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek o wolną Polskę. W zniewolonym przez komunistów przyczyny. Mówię też o tym jako członek Komisji Kon- kraju (Dzwonek) organizował konspiracyjne komór- stytucyjnej Zgromadzenia Narodowego w latach 1993– ki. Nie uciekł nawet wtedy, gdy sytuacja wydawała –1997, która przygotowała projekt uchwalonej później mu się beznadziejna. W konsekwencji został schwy- w referendum ustawy zasadniczej. tany, aresztowany i poddany niezwykle okrutnemu Obecnie obowiązująca ordynacja, pochodząca ze śledztwu. Do końca pozostał jednak niezłomny i nie stycznia 2004 r., przeciwko której głosowałem, choć wydał żadnego ze współpracowników. Ostatecznie przyjęto ją w okresie rządów SLD, jest kuriozalna został oskarżony o zdradę państwa i skazany na z jednego, ale zasadniczego powodu. Czy ktoś z pań- śmierć. Warto dodać, że nawet w czasie bezwzględ- stwa może sobie wyobrazić wybory do rady miasta, nego pokoju imponował postawą wzorowego obywa- powiatu, sejmiku wojewódzkiego, nie mówiąc o wy- tela, wyczulonego na dobro innych ludzi społecznika. borach do Sejmu, w których nie wiadomo, ile manda- 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. Oświadczenia poselskie 161

Poseł Tadeusz Iwiński wy do Trybunału Konstytucyjnego. Szkoda, że tak się nie stało. Niedawna ekspertyza Instytutu Spraw tów jest do zdobycia w danym okręgu, albo nawet Publicznych, związanego przecież pośrednio z Plat- tego, czy w ogóle będą tam jakiekolwiek mandaty? formą, jest miażdżąca dla tej ordynacji. Ten ostatni przypadek był bliski urzeczywistnienia Zmiany trzeba dokonać teraz. Główna odpowie- w pierwszych wyborach do Parlamentu Europejskie- dzialność w tej mierze ze względu na układ sił w par- go w okręgu kujawsko-pomorskim, na który z punk- lamencie spoczywa na Platformie Obywatelskiej. tu widzenia demograﬁcznego powinny przypadać Pewna część obecnych eurodeputowanych z pewno- trzy mandaty, a ostatecznie przydzielono tylko jeden, ścią będzie temu przeciwna, ale chodzi przecież i to ostatni, z piętnastu, jakie wówczas uzyskała Plat- o aspekt konstytucyjny, a w sumie liczba mandatów forma Obywatelska. rozdzielanych między poszczególne komitety wybor- Generalnie zaś z tego powodu mieszkańcy jed- cze się nie zmieni, zmieni się jedynie wewnątrz ko- nych części Polski, np. województw śląskiego, dolno- mitetów. śląskiego, małopolskiego czy wielkopolskiego, są W praktyce możliwe są dwa rozwiązania. To ty- nadreprezentowani, a innych, np. podlaskiego, pod- powe i dominujące w Unii, czyli Polska jako jeden karpackiego czy warmińsko-mazurskiego – niedore- okręg wyborczy, ale zasadniczym warunkiem powin- prezentowani. Tymczasem nie można karać obywa- ny być listy otwarte, analogicznie do wyborów do teli za taką czy inną frekwencję wyborczą – w dużych Sejmu w 1991 r., a nie zamknięte. W ten sposób oby- miastach i zurbanizowanych regionach jest ona wy- watele mają zagwarantowaną podmiotowość. Nie raźnie wyższa niż w pozostałych – bo fundamentem jesteśmy Hiszpanią, gdzie mamy do czynienia z par- demokracji jest wolność, w tym swoboda udziału tyjnymi listami zamkniętymi, wyborcy nie mogą w głosowaniu, ani tym bardziej za to, iż populacja pewnych okręgów jest niższa. głosować na konkretnych kandydatów, ale nad Ebro W 21 spośród 27 państw Unii Europejskiej, nawet takie nietypowe rozstrzygnięcie zawarowane jest też o tak dużej liczbie ludności, jak Niemcy – 84 mln, albo w wyborach parlamentarnych, a więc to zupełnie też Hiszpania – 44 mln, obowiązującym rozwiąza- inna sytuacja. (Dzwonek) niem jest jeden ogólnokrajowy okręg wyborczy. Panie marszałku, chciałbym dokończyć ze wzglę- W pozostałych państwach jest ich kilka, np. we Wło- du na wagę sprawy. szech 5, a we Francji 7, ale zawsze o określonej liczbie Drugie rozwiązanie to kilka dużych okręgów, jak mandatów rozdzielanych proporcjonalnie. we Francji czy w Italii, z ustaloną proporcjonalnie do W Polsce, nie wiadomo dlaczego, mamy aż 13 okrę- liczby ludności liczbą mandatów i oczywiście także gów wyborczych, woluntarystycznie dobieranych, z listami otwartymi. z nader zróżnicowaną populacją. Od minimalnie Oskar Wilde pisał, że gdy popełnia się błędy, mówi większych od 2 mln na Lubelszczyźnie i Podkarpaciu się chętnie i zbiera się doświadczenie. Otóż doświad- do prawie 5 mln na Śląsku i łącznie w Małopolsce czeń zebraliśmy bardzo dużo i nie ma na co czekać. oraz w woj. świętokrzyskim. Prawdziwie absurdalne W ostatnim czasie wydawało się, że rozpoczęła się jest także to, iż nie ma w nich do podziału konkretnej dyskusja nad zmianą tej ordynacji, ale premier Do- liczby mandatów. W praktyce oznacza to, że po roz- nald Tusk arbitralnie przekreślił ją jedną wypowie- dzieleniu na szczeblu ogólnokrajowym całej puli dzią w minionym tygodniu. Otóż, chcę zaakcentować, mandatów między komitety wyborcze, które przekra- że żadne formalne czy nieformalne porozumienie, np. czają wymagany próg 5% głosów, mandaty w ramach między PO a PSL, poprzednie czy być może niedaw- poszczególnych komitetów przyznaje się kandydują- ne, wynikające ze zmiany personalnej podjętej na cym nie np. według procentu uzyskanych głosów, co kongresie ludowców, nie może stać wyżej niż zapisy od biedy byłoby do przyjęcia, lecz ich bezwzględnej ustawy zasadniczej. liczby. To nie tylko faworyzuje najludniejsze okręgi. Dlatego apeluję do pani marszałek i do Prezydium Przyjęty system podziału mandatów na poszczególne Sejmu o pilne podjęcie prac nad zmiana Ordynacji okręgi wyborcze w sposób oczywisty narusza zasadę wyborczej do Parlamentu Europejskiego w kierunku materialnej równości wyborczej. Ta zasada oznacza doprowadzenia do jej zgodności z ustawą zasadniczą. bowiem spełnienie wymogu, że każdy głos ma taką Jest jeszcze na to czas, ale nie ma go już za wiele. samą wagę, a tak przecież nie jest. Mieszkaniec Ka- Żałuję też, że mimo tylu uzasadnionych krytyk w mi- towic, Wrocławia, Poznania czy Krakowa ma dwu- nionych latach absurdalne status quo w tej mierze do krotnie większą szansę na wybór swojego eurodepu- tej pory się utrzymuje. Dziękuję bardzo. towanego niż mieszkaniec Białegostoku, Rzeszowa, Olsztyna czy Lublina. Ten krytyczny punkt widzenia podziela wielu pol- Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: skich wybitnych prawników. Taki stan rzeczy jest niedopuszczalny i przeciw niemu słusznie protesto- Dziękuję. wały przed ostatnimi wyborami do Parlamentu Eu- Głos ma pan poseł Wojciech Penkalski. ropejskiego niektóre organizacje pozarządowe, np. Jest nieobecny. Stowarzyszenie „Suwalszczyzna”, domagając się od W tej sytuacji jako ostatni oświadczenie wygłosi rzecznika praw obywatelskich skierowania tej usta- pan poseł Dariusz Cezar Dziadzio, Ruch Palikota. 30. posiedzenie Sejmu w dniu 13 grudnia 2012 r. 162 Oświadczenia poselskie

Poseł Dariusz Cezar Dziadzio: podkreślić konieczność wnikliwej oceny poziomu wspieranych projektów, ze szczególnym uwzględnie- Dziękuję, panie marszałku. niem ich wpływu na budowany za granicą wizerunek Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Moje dzisiejsze naszego kraju. Profesjonalizm, najwyższy poziom oświadczenie związane jest z sytuacją, można powie- artystyczny oraz długofalowe efekty to jedne z naj- dzieć, że bardziej ze zdarzeniem, o którym mieliśmy ważniejszych kryteriów stosowanych w trakcie oceny okazję wczoraj rozmawiać i mogliśmy je zobaczyć na zgłaszanych do programu projektów wyłanianych tej sali w czasie głosowań nad poprawkami do budże- w drodze konkursów. tu. Poprawki do budżetu partii opozycyjnych nieste- Jak się okazało, Strzyżowski Chór Kameralny ty zostały odrzucone bez żadnych, można powiedzieć, został odebrany bardzo profesjonalnie. Zdobył wyso- sentymentów. kie miejsce i otrzymał zaproszenie na kolejny festiwal Jednak wczorajszy dzień zwrócił mi uwagę na chóralny, który odbędzie się w innym państwie. pewną sprawę i skłonił do przygotowania pewnego Uwagę moją w liście od pana ministra kultury oświadczenia. Mianowicie moje oświadczenie kieruję i dziedzictwa narodowego zwróciła jeszcze inna treść: do pana ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Pragnę poinformować, iż głównym źródłem finanso- pana Bogdana Zdrojewskiego. I już opowiadam o sy- wania projektów mających na celu promocję kultury tuacji. W okolicach maja, w maju 2012 r. otrzymałem polskiej za granicą jest prowadzony przez Instytut pismo. Zwrócił się do mnie z prośbą pan prof. Grze- Adama Mickiewicza program „Promocja kultury pol- gorz Oliwa będący profesorem Instytutu Muzyki skiej za granicą”. Aby uzyskać wsparcie w ramach Uniwersytetu Rzeszowskiego, a jednocześnie dyry- wspomnianego wyżej programu, należy złożyć, ze gentem Strzyżowskiego Chóru Kameralnego. Pan stosownym wyprzedzeniem, wniosek zgodny z wy- profesor napisał prośbę o dofinansowanie do wyjazdu tycznymi jego regulaminu. do wspominanej tu przez prof. Iwińskiego Hiszpanii, I tu, proszę państwa, moja prośba i mój apel do gdzie odbędzie się 47. Międzynarodowy Festiwal Chó- pana ministra, aby przesunął pewne środki na tzw. ralny. Poprosił również mnie jako posła o wsparcie, przypadkowe sytuacje, może nie przypadkowe, ale na a ja jako poseł i jako wiceprzewodniczący polsko-hisz- tego typu sytuacje, kiedy nasza kultura, nasz doro- pańskiej grupy bilateralnej stwierdziłem, że warto bek, nasze możliwości są promowane za granicą, po- wykorzystać to, iż jestem wiceprzewodniczącym, nieważ w tym wypadku pan minister kultury i dzie- który nie tylko wybiera się do ambasady na różnego dzictwa narodowego, można powiedzieć, odpowie- rodzaju spotkania. Pokusiłem się zatem o wysłanie dział mi kulturalnie, acz bez dziedziczenia narodo- pisma do ambasadora Polski w Królestwie Hiszpanii wego entuzjazmu, że każdy kulturalny sukces nasze- pana Ryszarda Schnepfa. Pan ambasador odpisał go kraju niestety będzie skazany na niepowodzenie, mi, że nie posiada niestety tego typu środków na jeżeli wcześniej nie zostanie zgłoszony. Trudno jest dofinansowanie wyjazdu chóru kameralnego, nie- zgłaszać tego typu inicjatywy wcześniej, ponieważ mniej jednak zasugerował, aby pan profesor, ja lub nie wiemy, jaki sukces dany chór czy dana instytucja ktoś inny z chóru ze Strzyżowa zgłosił się do Insty- jest w stanie osiągnąć. Dlatego dziś z tej mównicy tutu Polskiego w Madrycie. Tak też uczyniłem i tak apeluję do pana ministra, aby, planując przyszły bu- uczynił pan profesor. Okazało się, że Instytut Polski dżet już nie w tym roku, ale w przyszłym – oczywiście w Madrycie stanął na wysokości zadania i dofinan- nie będę mógł wnieść do niego żadnej poprawki, bo sował – bo to nie była cała kwota – wyjazd Strzy- nie zostanie przyjęta – zaplanował również środki na żowskiego Chóru Kameralnego na konkurs. Wyjazd tzw. nieoczekiwane potrzeby związane z promocją ten stanowił jednocześnie promocję naszego kraju, kultury polskiej za granicą. Dziękuję bardzo. której brakuje w wielu krajach Europy, jak również świata. Napisałem również pismo do ministra kultury Wicemarszałek Cezary Grabarczyk: i dziedzictwa narodowego pana Bogdana Zdrojew- skiego z tą samą prośbą o dofinansowanie wyjazdu Dziękuję panu posłowi. ) – dofinansowanie wyjazdu chóru ze Strzyżowa, a nie Na tym zakończyliśmy oświadczenia poselskie* . pokrycie całości kosztów – i otrzymałem taką oto Zarządzam przerwę w posiedzeniu do jutra, odpowiedź. Pozwólcie państwo, że króciutko zacytu- tj. 14 grudnia 2012 r., do godz. 11. ję: Mając na uwadze odpowiedzialność, jaką pociąga za sobą wydatkowanie środków publicznych, pragnę *) Teksty wystąpień niewygłoszonych – w załączniku nr 1.

(Przerwa w posiedzeniu o godz. 18 min 46) Załącznik nr 1

Teksty wystąpień niewygłoszonych

Sprawozdanie głównego inspektora pracy nasze stanowisko dotyczące sprawozdania Komisji z działalności Państwowej Inspekcji Pracy Finansów Publicznych o uchwale Senatu w sprawie w 2011 r. wraz ze stanowiskiem Rady Ochrony ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpiecze- Pracy oraz ze stanowiskiem Komisji do Spraw niowej (druki nr 976 i 983). Kontroli Państwowej oraz Komisji Polityki Projekt wynika z konieczności wdrożenia do kra- Społecznej i Rodziny jowego porządku prawnego wyroku Trybunału Spra- – punkt 5. porządku dziennego wiedliwości w sprawie zakazu różnicowania składek ubezpieczeniowych i świadczeń ze względu na płeć. Poseł Zbigniew Chmielowiec Chciałbym podziękować panu Wojciechowi Ko- (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) walczykowi, podsekretarzowi stanu w Ministerstwie Finansów, za rzetelną odpowiedź na zadane pytania Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Główny i uwagi poselskie. inspektor pracy zgodnie z ustawowym obowiązkiem Poprawką nr l Senat przywrócił do ustawy o dzia- przedkłada sprawozdanie z rocznej działalności Pań- stwowej Inspekcji Pracy wraz z wnioskami dotyczą- łalności ubezpieczeniowej art. 18b – przepis zakazu- cymi stanu przestrzegania prawa pracy Sejmowi jący różnicowania składek ubezpieczeniowych i zwią- Rzeczypospolitej Polskiej, Radzie Ochrony Pracy zanych z nimi usług finansowych ze względu na przy Sejmie RP oraz Radzie Ministrów. ciążę i macierzyństwo. Czy pana zdaniem stan przestrzegania przepisów Poprawką nr 2 wprowadził do ustawy 14-dniowe ochrony prawnej pracowników jest zgodny z oczeki- vacatio legis w miejsce dotychczasowego zapisu, w myśl waniami? Czy są obszary, w których z roku na rok którego ustawa wchodzi w życie z dniem 21 grudnia sytuacja ulega poprawie? 2012 r. Co według pana wpływa w dalszym ciągu na ła- Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu- manie przez pracodawców przepisów? Czy są to tylko dowego opowiada się za przyjęciem obu poprawek trudności finansowe, czy też inne? Senatu. Czy skala niewypłacanych w terminie wynagro- dzeń za pracę utrzymuje się na tym samym poziomie, czy też rośnie? Oświadczenia poselskie Z raportu wynika, że utrzymuje się tendencja wzrostu naruszeń dotyczących podjęcia przez bezro- Poseł Waldemar Andzel botnych zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) powiadomienia o tym właściwego urzędu pracy. Czy i jakie przewiduje pan regulacje prawne, aby przed- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W dniach 14–22 siębiorcy rażąco naruszający prawo nie mogli korzy- grudnia 1970 r. w kilku miastach na Wybrzeżu w wy- stać z pomocy publicznej? niku pogarszającej się sytuacji społecznej, gospodarczej i politycznej kraju doszło do strajków robotników, demonstracji i starć ulicznych, spacyfikowanych przez Sprawozdanie Komisji Finansów Publicznych milicję i wojsko. Bezpośrednią przyczyną wydarzeń o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o działalności ubezpieczeniowej grudniowych było ogłoszenie 13 grudnia podwyżki – punkt 10. porządku dziennego artykułów żywnościowych (m.in. mąki i mięsa). Pierwszy strajk rozpoczął się 14 grudnia w Stocz- Poseł Henryk Smolarz ni Gdańskiej im. Lenina. 15 grudnia rozszerzył się (Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Lu- także na Stocznię Gdyńską, Port Północny i Stocznię dowego) Remontową w Gdańsku. Robotnicy powołali między- zakładowy komitet strajkowy. Społeczeństwo w akcie Wysoki Sejmie! Pani Marszałek! Panie i Panowie protestu przeciwko podwyżkom gromadziło się na Posłowie! Jako przedstawiciel Klubu Parlamentar- wiecach, demonstrując swoje niezadowolenie. Za- nego Polskiego Stronnictwa Ludowego przedstawię mieszki rozpoczęły się, gdy wielotysięczny tłum ze- 164 brał się pod siedzibą Komitetu Wojewódzkiego PZPR czyńców. To akcja inna niż wszystkie. Tylko w tej i zażądał podjęcia negocjacji w sprawie cofnięcia pod- akcji darczyńcy sami mogą wybrać rodzinę, dla któ- wyżek. Protestujący tłum przedstawił także osiem rej przygotują paczkę na nadchodzące święta Bożego postulatów, wśród których znalazły się m.in. dosto- Narodzenia. Hasło tegorocznej akcji to: Zostań boha- sowanie płac robotników do podwyżki cen, podwyż- terem i zmieniaj świat na lepsze. Chodzi o to, aby szenie minimalnego wynagrodzenia, wyrównanie przestać patrzeć na świat przez szybę z własnego rozbieżności płac pracowników umysłowych i fizycz- ciepłego domu, ale otworzyć okno, wyjść i zaangażo- nych, a także ustalenie odpowiedniego zasiłku cho- wać się. Tak mówi ksiądz Jacek Stryczek, pomysło- robowego, rekompensującego utracone w wyniku dawca „Szlachetnej paczki”. choroby wynagrodzenie. Robotnicy domagali się tak- W tegorocznej edycji „Szlachetnej paczki” pomoc że przekazania ich żądań ówczesnemu wicepremie- dotarła do 13 230 rodzin w potrzebie, łącznie do po- rowi, który uzależnił rozważenie ich od zaprzestania nad 55 tys. osób. Łączna wartość przekazanej pomo- demonstracji. cy materialnej to około 22,5 mln zł. W 432 rejonach Kolejne dni przyniosły wzrost liczby protestują- całej Polski pracowało 7800 wolontariuszy, zaś cały cych, obejmując kolejne zakłady na Wybrzeżu, a także projekt wsparło około 300 tys. osób. nasilenie demonstracji. 15 grudnia manifestujący Na Podkarpaciu pomoc trafiła do ponad 700 ro- znów zebrali się pod siedzibą KW PZPR, tym razem dzin w trudnej sytuacji materialnej. W powiecie kol- napotykając oddziały Milicji Obywatelskiej. Strajk zo- buszowskim rejon „gmina Raniżów i okolice” po raz stał krwawo spacyfikowany przy użyciu broni palnej, czwarty bierze udział w projekcie „Szlachetna pacz- czołgów i transporterów opancerzonych. Na skutek ka”. W ciągu tych czterech edycji pomogli około 100 podjęcia przez władze decyzji o użyciu siły demon- rodzinom. stranci podpalili siedzibę komitetu. 16 grudnia wojsko W tym roku rejon „gmina Raniżów i okolice” ob- otoczyło Stocznię Gdańską, aby następnego dnia jął patronatem 25 rodzin. Do pracy jako wolontariu- otworzyć ogień do robotników, którzy przyszli do pra- sze zgłosiło się 16 osób z rejonu: Krystyna Styga, cy. W wyniku działań przeciwko protestującym 44 oso- Renata Wojdyło, Agata Rogowicz, Małgorzata Wit, by poniosły śmierć, ponad 1000 osób zostało rannych, Marcelina Patro, Anna Kolano, Arkadiusz Niemczyk, a przeszło 3000 osób zostało zatrzymanych. Agata Kochanowicz, Paulina Burek, Sylwester Lach- Fala protestów ogarnęła cały kraj, do Gdańska tara, Elżbieta Więcek, Anna Kasica, Izabela Żyła, przyłączyły się Szczecin i Elbląg, a także Białystok, Jacek Olszowy, Urszula Jaskuła, Barbara Burek. Te- Nysa, Oświęcim, Warszawa i Wrocław, jednak naj- goroczna edycja zakończyła się dla nich pełnym suk- dłużej strajk trwał w Szczecinie, gdzie zakończył się cesem, wynieśli z niej niezapomniane chwile radości, 22 grudnia. wzruszenia i bezmiar wdzięczności płynącej zarówno Osobom, które zostały ranne bądź zabite w tych od darczyńców, jak i obdarowanych. tragicznych wydarzeniach, należy się nasz szacunek Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Z tego i pamięć. Trzeba przypominać społeczeństwu o wy- miejsca pragnę serdecznie podziękować wszystkim darzeniach grudniowych z 1970 r., szczególnie mło- osobom związanym z akcją „Szlachetna paczka” za demu pokoleniu, które zna je jedynie z ustnych prze- ten akt dobroci wobec drugiego człowieka. Jednocze- kazów naocznych świadków i, miejmy nadzieję, lekcji śnie pragnę zachęcić wszystkie koleżanki i kolegów historii. Młodzież musi być świadoma własnej prze- posłów do udziału w kolejnych akcjach pomocy rodzi- szłości narodowej, musi wiedzieć, o co walczyli ich nom oczekującym na darczyńcę. Dziękuję bardzo. rodzice czy dziadkowie. Dlatego też obchody wyda- rzeń na Wybrzeżu oprócz uhonorowania poszkodowanych i rozliczenia winnych tragedii powinny peł- Poseł Piotr Chmielowski nić funkcję edukacyjną. Dziękuję. (Klub Poselski Ruch Palikota)

Tegoroczna jesień nas nie rozpieszcza. Co prawda, Poseł Zbigniew Chmielowiec mogliśmy się cieszyć, i to dość długo, ciepłą i słonecz- (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) ną złotą polską jesienią, ale ostatnie dni skutecznie wymazują to przyjemne wspomnienie. Padający śnieg Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym i temperatury poniżej 0°C przypominają o nadcho- roku organizowana jest 12. już akcja pod nazwą dzącej zimie. O nadchodzącej najchłodniejszej z pór „Szlachetna paczka”. roku przypomina też liczba 10 osób, które zginęły już „Szlachetna paczka” to ogólnopolska akcja świą- tej tzw. zimy przez zamarznięcie. A przecież astrono- tecznej pomocy realizowana nieprzerwanie od 2001 r. miczna zima rozpocznie się dopiero za 11 dni i potrwa Organizatorem jest krakowskie Stowarzyszenie aż do równonocy wiosennej w marcu. Jeżeli statysty- „Wiosna”, którego założycielem jest ksiądz Jacek ka zgonów przez zamarznięcie przy średniej dobowej Stryczek. Głównym założeniem akcji jest idea prze- temperaturze rzędu –10°C utrzyma się na poziomie kazywania bezpośredniej pomocy osobom w trudnej 10 osób tygodniowo, to do wiosny zamarznie ok. 120 sytuacji. To system pomnażający dobro, który łączy obywateli. A jeżeli mróz będzie większy? w przemyślany sposób dziesiątki tysięcy ludzi: wo- Dlaczego tak się dzieje? Przecież na barkach sa- lontariuszy, rodziny w potrzebie, darczyńców i dobro- morządów spoczywa obowiązek przygotowania noc- 165 legowni dla ludzi bezdomnych, są organizacje spo- strony ich sprawcami, a z drugiej oﬁarami skrzętnie łeczne i wolontariaty, które pomagają takim ludziom prowadzonej manipulacji antyreligijnej, a czasem przetrwać zimę, jest akcja Nie bądźmy obojętni, w któ- ludźmi pogubionymi, którym należy pomóc”. rej aktywnie uczestniczą służby porządkowe (Policja, Wydarzenie to poruszyło także wielu pielgrzy- straż miejska) i ratunkowe (straż pożarna i pogoto- mów oraz czcicieli Matki Bożej w całym kraju, którzy wie), ale przede wszystkim są zwykli ludzie, którzy zaczęli dzwonić do sanktuarium zaniepokojeni losem informują o miejscach nocowania bezdomnych. Od ikony. Roman Majewski, przeor Jasnej Góry, wyraził lat uczula się ludzi, aby uważniej spoglądali na swo- radość, że paulini, którym powierzona jest troska ich sąsiadów, czy aby nic niepokojącego się nie dzieje. o obraz, podołali swojemu zadaniu, ustrzegli go przed I co roku dowiadujemy się z mediów, że ktoś zginął tymi, „którzy nie wiedzą co czynią”. wskutek wychłodzenia organizmu raptem kilka kro- Cudowny wizerunek Jasnogórskiej Bogurodzicy ków od swojego domu, niezauważony przez nikogo. od początku powstania sanktuarium uznany został Szanowni obywatele, nie bądźcie obojętni na bie- za relikwię Królestwa Polskiego. Obraz stopniowo dę i bezdomność. Nie bądźcie zawistni wobec swoich stał się naszym narodowym symbolem, niemal dru- sąsiadów. Odśnieżajcie chodniki przy posesjach nie gim herbem państwa polskiego. Noszono go na sztan- dlatego, że tak każą przepisy i strach przed powódz- darach i proporcach, zdobił broń, ordery i ryngrafy. twem, tylko róbcie to z własnej woli z myślą: dziś Dzisiaj obraz eksponowany jest w tzw. sukienkach, pomogę komuś przejść bezpiecznie po odśnieżonym czyli w nakładanych na niego okryciach z jedwabiu chodniku, jutro ten ktoś może znajdzie mnie na scho- z naszytymi kosztownościami oﬁarowanymi jako dach mojego domu, niemogącego wejść do środka z po- wota. Aktualnie obraz posiada dziewięć sukienek, wodu urazu, albo odkryje bezdomnego na śmietniku z których każda nosi inną nazwę. Najcenniejsze to: i zadzwoni po ratunek. Ten rząd wam nie pomoże, diamentowa i rubinowa. sami możecie sobie pomóc. Dziękuję za uwagę. Z obrazem związana jest tradycja pielgrzymowa- nia milionów wiernych do Częstochowy. Jasna Góra to jedno z najważniejszych sanktuariów maryjnych Poseł Andrzej Dąbrowski na świecie, miejsce pielgrzymek nie tylko Polaków, (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) lecz także katolików z całego świata. Właśnie ze względu na jego obecność rocznie do jasnogórskiego Pani Marszałek! Wysoka Izbo! 9 grudnia br. do- sanktuarium przybywa ok. 4,5 mln pielgrzymów. szło do zbezczeszczenia obrazu Matki Bożej Często- chowskiej w sanktuarium na Jasnej Górze. Po poran- nej mszy św. w kaplicy cudownego obrazu 58-letni Poseł Józef Rojek mieszkaniec Świdnicy rzucił w ikonę Królowej Pol- (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) ski żarówkami wypełnionymi czarną farbą. W dziejach istnienia Jasnej Góry nie było wielu Pomimo wielu zapewnień dotyczących radykalnej profanacji obrazu. W 1430 r. został wyrwany z ram poprawy infrastruktury drogowej, które mogliśmy i uprowadzony. W 1909 r. skradziono korony i suknie zdobiące Matkę Bożą. Ale takiego zamachu wprost usłyszeć w czasie kampanii wyborczej Platformy na obraz nie było. Obywatelskiej, padały one także wielokrotnie z ust Wizerunek Matki Bożej Częstochowskiej jest nie- polityków obozu rządzącego, na ziemi tarnowskiej rozerwalnie złączony z dziejami Rzeczypospolitej. nie doczekaliśmy się generalnego remontu jednej Przedstawia Najświętszą Maryję Pannę w postaci z najważniejszych dla naszego regionu dróg. stojącej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. Badania do- Chodzi o drogę krajową nr 73, która jest częścią wodzą, że jest to malowidło wykonane na desce lipo- międzynarodowego szlaku komunikacyjnego łączą- wej. Według tradycji namalował je święty Łukasz cego stolicę z Europą Południową. Droga jest co- w Jerozolimie na blacie stołu pochodzącego z domu dziennie rozjeżdżana przez tysiące samochodów cię- Świętej Rodziny w Nazarecie. Istnieje duże prawdo- żarowych i w związku z tym bardzo pilnie wymaga podobieństwo, że obraz pochodzi z Konstantynopola, obiecanych inwestycji. Jej stan techniczny na niektó- skąd przez Ruś dostał się do Polski. rych odcinkach jest gorszy niż wielu dróg gminnych, Niedługo po niedzielnym wydarzeniu Jasną Górę co jest także przyczyną wypadków, również śmier- odwiedzili arcybiskup senior Stanisław Nowak oraz telnych. Zdaniem specjalistów i oczywiście kierow- biskup pomocniczy Jan Wątroba, by sprawdzić stan ców do zapewnienia bezpieczeństwa transportu na ikony po próbie jej zniszczenia. Obraz chroniony jest wyżej wspomnianym ciągu komunikacyjnym nie- szybą, więc sama ikona nie została uszkodzona. Ar- zbędny jest natychmiastowy remont odcinka łączą- cybiskup Wacław Depo, metropolita częstochowski, cego Tarnów ze Szczucinem. Ponadto, żeby ta droga który był w Jarosławiu na zakończeniu peregrynacji spełniała swoją rolę, istnieje potrzeba jak najszybsze- po archidiecezji przemyskiej krzyża papieskiego i rego wybudowania obwodnicy Dąbrowy Tarnowskiej. likwii bł. Jana Pawła II, wystosował do wiernych apel To doprawdy niesłychane, żeby pomimo tak dużego o modlitwę ekspiacyjną za zbezczeszczenie obrazu. zaawansowania przygotowań, budowa wspomnianej Modlił się również za dopuszczających się wszelkich obwodnicy została przełożona na bliżej nieokreśloną aktów wandalizmu, uważając, że „są oni z jednej przyszłość. 166

Dla mieszkańców ziemi tarnowskiej ten odcinek nego. Szczególnie przed tymi, którzy zostali zamordo- to fragment najkrótszej drogi prowadzącej do War- wani w starciach z milicją, śmiertelnie pobici na ko- szawy, dlatego tym bardziej nie muszę tłumaczyć, jak misariatach, internowani, a także przed zapomniany- jest ważny. Ponadto rządowe obietnice dotyczące re- mi i nieznanymi bohaterami. Cześć im i chwała! montu tego odcinka mają już wieloletnią historię. Dotychczas tarnowianie zadawali sobie pytanie: Kie- dy powstanie nowa droga, godna nazwy drogi krajo- Poseł Andrzej Szlachta wej, prowadzącej przecież do stolicy? W tej chwili (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) coraz częściej słyszę pytanie: Czy ta droga kiedykolwiek powstanie? Niestety dla coraz większej liczby Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! W minioną so- wątpiących koronnym argumentem staje się widocz- botę w Sanktuarium Matki Bożej Rzeszowskiej ojco- ny podział na doinwestowaną tak zwaną Polskę A wie bernardyni zainaugurowali wielki jubileusz i prowincję, na którą, zdaniem niektórych, nie warto związany z 500. rocznicą objawienia Maryi, które przeznaczać jakichś poważniejszych środków. miało miejsce 15 sierpnia 1513 r. W 2009 r. sanktuarium zostało podniesione do rangi bazyliki mniej- szej, pierwszej bazyliki w Rzeszowie. Poseł Bogdan Rzońca Przed uroczystą mszą świętą, której przewodni- (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) czył ks. bp Kazimierz Górny, ordynariusz rzeszow- ski, odbył się koncert pieśni maryjnych w wykonaniu Zwracam się z apelem do pani marszałek Sejmu kleryków Wyższego Seminarium Duchownego w Rze- oraz wicemarszałków o stosowną, rzetelną reakcję szowie. W uroczystościach uczestniczyli minister na wystąpienia posłów, w których zawarte są obelży- Prowincji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Ma- we epitety, nieprawdziwe informacje, niestosowne ryi Panny OO. Bernardynów ks. prof. Jacenty Ma- oceny wobec księży Kościoła katolickiego. stej, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Wypowiedzi te obniżają autorytet parlamentu, w Rzeszowie, ks. infułat Józef Sondej, kapłani diece- gorszą wyborców, prowadzą do upadku kultury poli- zjalni, gospodarze bernardyni z kustoszem o. Wikto- tycznej i propagują mowę nienawiści, której jest coraz rem Tokarskim i proboszczem o. Rafałem Klimasem, więcej w życiu publicznym. osoby konsekrowane, parlamentarzyści, samorzą- Drastycznym przykładem takiej wypowiedzi było dowcy, służby mundurowe, rektor Uniwersytetu Rze- wystąpienie posła A. Ryfińskiego w dniu 12 grudnia szowskiego prof. dr hab. Aleksander Bobko, przewod- 2012 r. podczas debaty nad ustawą budżetową, kiedy niczący Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „So- to ww. użył słowa „klecha” w stosunku do księży lidarność” Wojciech Buczak, pracownicy nauki i kul- katolickich. tury oraz rzesza wiernych. Światopogląd każdego człowieka to jego we- 16 września 1999 r. Rada Miasta Rzeszowa pod- wnętrzna sprawa, tak jak wybór drogi zawodowej czy jęła uchwałę w sprawie intencji ustanowienia Matki religii. Tym bardziej więc dziwią ponawiane ataki Bożej Rzeszowskiej patronką Rzeszowa. Pełniąc i obraźliwe słowa pod adresem jednego, katolickiego funkcję prezydenta Rzeszowa, wspierałem tę piękną stanu duchownego i w wielu przypadkach pozostają inicjatywę, a władze kościelne na czele z ks. bp. Ka- one bez reakcji prowadzącego obrady Sejmu. zimierzem Górnym zwróciły się do Stolicy Apostol- Na szczęście nie słyszałem w Sejmie obecnej ka- skiej z prośbą o zatwierdzenie dla Maryi czczonej dencji wyzwisk i pomówień pod adresem rabinów, w kościele oo. bernardynów tytułu Patronki Miasta imamów, pastorów, popów i mam nadzieję, że nigdy Rzeszowa. Jako prezydent Rzeszowa otrzymałem nie usłyszę już kłamliwych, zionących nienawiścią pismo Świętej Kongregacji Kultu Bożego i Sakra- słów na temat polskich księży, oddanych wiernym, mentów z Watykanu informujące o ustanowieniu Kościołowi, Polsce. patronki Rzeszowa. 15 sierpnia 1999 r. nastąpiło uro- Pragnę podkreślić, że język polski jako środek czyste ogłoszenie tego aktu podczas uroczystości komunikacji zawiera dostateczną ilość słów, którymi Wniebowstąpienia Najświętszej Marii Panny. W 2002 r. można opisać skomplikowane relacje międzyludzkie jako prezydent Rzeszowa doprowadziłem do przenie- w sposób nieobraźliwy, prawdziwy, choćby ta prawda sienia w jego pierwotne miejsce pomnika Matki Bożej miała wydźwięk negatywny społecznie. Rzeszowskiej, który władze PRL przez lata ukrywa- Uprzejmie proszę więc Prezydium Sejmu o stanow- ły w niewidocznym dla mieszkańców miejscu. cze reakcje na przejawy lekceważenia godności wszyst- Na zakończenie sobotnich uroczystości pod po- kich osób, w tym osób duchownych, i wyciąganie kon- mnikiem – figurą Matki Bożej Rzeszowskiej zostały sekwencji z łamania prawa w tym zakresie. złożone piękne bukiety kwiatów. Ponieważ nie było mi dane uczestniczyć w tych uroczystościach, pragnę z gmachu polskiego Sejmu złożyć czcigodnym ojcom Poseł Piotr Szeliga bernardynom pozdrowienia i gratulacje z okazji in- (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) auguracji wyjątkowego jubileuszu, który jest dla mnie, rzeszowianina z urodzenia, byłego prezydenta Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chylę dzisiaj czoło i posła trzech kadencji, reprezentującego moje ro- przed wszystkimi bohaterami z okresu stanu wojen- dzinne miasto, wydarzeniem doniosłym i bardzo 167 ważnym w historii stolicy Podkarpacia. W sposób Poseł Jan Warzecha szczególny słowa wdzięczności za zorganizowanie tej (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) pięknej uroczystości kieruję na ręce ojca kustosza Wiktora Tokarskiego i o. proboszcza Rafała Klimasa, Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na mocy dekretu który jest pomysłodawcą i twórcą wspaniałej inwe- Rady Państwa w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 r. stycji, jaką są Ogrody Bernardyńskie, których reali- wprowadzono w Polsce stan wojenny. Utworzono Woj- zacja dobiega końca. skową Radę Ocalenia Narodowego, a władzę w PRL przejęło wojsko. O wprowadzeniu stanu wojennego poinformował Poseł Beata Szydło o godz. 6 rano w radiu i telewizji generał Wojciech (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość) Jaruzelski. Wolnościowy zryw „Solidarności” został stłumiony, pogrzebane zostały nadzieje milionów Po- Pani Marszałek! Wysoka Izbo! We wtorek zdecy- laków na lepsze jutro. dowaną większością głosów w Parlamencie Europej- Chociaż oficjalnym uzasadnieniem wprowadzenia skim przeszły trzy raporty dotyczące jednolitego stanu wojennego była zła sytuacja gospodarcza, a po patentu. Podczas debaty poprzedzającej głosowanie rozpadzie ZSSR używano już jako straszaka interwen- przeciwko patentowi negatywne opinie wyrazili pol- cji sowieckiej, to jednak prawdziwą przyczyną była scy europosłowie z frakcji Europejskich Konserwa- działalność i istnienie opozycji solidarnościowej. Wraz tystów i Reformatorów oraz frakcji Europa Wolności z ogłoszeniem stanu wojennego wprowadzono repre- i Demokracji. sje: zawieszono naukę w szkołach, przerwano łączność Wysiłki na rzecz utworzenia jednolitego patentu telefoniczną i wprowadzono godzinę milicyjną. w UE sięgają lat 60. ubiegłego wieku. Do wzmocnio- Pierwsze dni stanu wojennego spotkały się z opo- nej współpracy w sprawie jednolitego patentu w UE rem społecznym wobec reżimu. Formami tego oporu przystąpiło pod koniec 2010 r. 25 krajów. Włochy były między innymi akcje strajkowe na terenie ko- wraz z Hiszpanią nie uczyniły tego ze względu na palń, hut, stoczni i portów. WRON pod dowództwem pominięcie ich języków przy wydawaniu patentów generała Jaruzelskiego doprowadził do brutalnego unijnych. stłumienia protestu w kopalni Wujek. Użyto do tego Komisja Europejska przewiduje, że pierwszy jed- celu jednostek ZOMO i wojska, zginęło 9 górników. nolity patent będzie wydany w kwietniu 2014 r., jeśli Do dziś prawdziwi przywódcy tego mordu nie zosta- do listopada 2013 r. co najmniej 13 krajów UE raty- li osądzeni. fikuje międzyrządową umowę w sprawie sądu jedno- Ponad 10 tys. ludzi, w tym większość członków litego patentu. Umowa ma być podpisana na począt- Komisji Krajowej „Solidarności”, internowano lub ku przyszłego roku. aresztowano. Według wyliczeń Komisji Europejskiej uzyskanie jednolitego patentu ma kosztować w ciągu pierw- Ogółem w wyniku stanu wojennego zginęło kilku- szych 12 przejściowych lat ok. 6,5 tys. euro, a później dziesięciu uczestników różnych akcji protestacyjnych. 5 tys. Tymczasem teraz uzyskanie w 27 krajach UE Organizując dzisiejszy Marsz Niepodległości i So- europejskiego patentu (udzielanego w ramach Euro- lidarności 31 lat po wprowadzeniu stanu wojennego, pejskiej Konwencji Patentowej – EPC) to wydatek domagamy się rzeczywistego prawa do godnego życia ponad 36 tys. euro. tej części społeczeństwa, która nie skorzystała z do- Z tego miejsca chciałabym oświadczyć, iż moim zda- brodziejstw przemian. Akcentujemy potrzebę stwo- niem wprowadzenie w Polsce jednolitego patentu jest rzenia szans dla młodego pokolenia na własne miesz- niekorzystne dla polskich przedsiębiorstw ze względu kanie i założenie rodziny. Chcemy zaprotestować na wzrost kosztów tłumaczeń oraz obsługi prawnej. z powodu braku zdecydowanych działań rządu wobec Moim zdaniem jednolity patent utrudni wejście na in- gwałtownie rosnącego bezrobocia, przeciwko zamy- nowacyjny rynek szczególnie małym i średnim przed- kaniu szpitali, w tym szpitali dziecięcych, wydłuże- siębiorstwom, poza tym po wprowadzeniu zmian pol- niu wieku emerytalnego do 67 lat czy kolesiostwu scy przedsiębiorcy będą musieli płacić za wiele euro- i zawłaszczaniu państwa przez rządzącą ekipę. Chce- pejskich patentów, czego do tej pory nie robili. Zgodnie my też pokazać, że nie godzimy się na dzielenie Po- z raportem firmy Deloitte system jednolitego patentu laków, ograniczenie demokracji, w tym ograniczenie europejskiego będzie kosztował polską gospodarkę ok. wolności słowa. Nie godzimy się na manipulację 90 mld zł w ciągu 30 lat. To spowoduje m.in. drastycz- prawdą, z jaką mamy do czynienia w niektórych me- ny wzrost cen leków oraz wzrost kosztów produkcji diach publicznych, i protestujemy przeciw dyskrymi- w nowoczesnych technologiach. Utrudniony będzie nowaniu i ośmieszaniu mediów katolickich, takich również dostęp do sądu i ochrony prawnej. jak TV Trwam i Radio Maryja. Rząd często podkreśla, że państwo polskie jest Pragniemy zaakcentować, że będziemy konse- państwem wspierającym przedsiębiorców, w związku kwentnie chronić prawdę historyczną i niepodległość z czym zwracam się o racjonalne przeanalizowanie oraz walczyć o prawdziwą solidarność. Na trasie mar- kwestii wprowadzenia w Polsce jednolitego patentu szu w Warszawie w dniu 13 grudnia 2012 r. posłowie oraz aby pomyślał o interesie Polski i interesie pol- klubu Prawa i Sprawiedliwości złożą kwiaty przed skiej gospodarki. pomnikami: Wincentego Witosa, Ronalda Reagana, 168

Stefana Grota-Roweckiego, Ignacego Paderewskiego, To początek dramatycznych problemów polskiej Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego. gospodarki i poważny cios dla budżetów domowych Prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Ka- Polaków. Ceny prądu w Polsce wzrosną o 30%, ceny czyński uzasadnił potrzebę marszu w następują- ciepła skoczą o 22%, zaś w kolejnych latach ceny prą- cy sposób: Ma on upamiętnić kolejną rocznicę wpro- du wzrosną o 60%. Tak ogromny wzrost cen oznacza wadzenia stanu wojennego, ale przede wszystkim załamanie budżetów domowych polskich rodzin. I to będzie wyrazem sprzeciwu wobec negatywnych ten- nie tylko dlatego, że drastycznie wzrosną comiesięcz- dencji, jakie mają miejsce w Polsce. ne rachunki za energię elektryczną i ogrzewanie. Wzrost cen energii przełoży się na wzrost cen innych produktów – od żywności począwszy, a na tzw. do- Poseł Jan Ziobro brach trwałych skończywszy. Oprócz skokowego (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) wzrostu kosztów utrzymania Polskę zaleje fala bezrobocia. Droga energia elektryczna doprowadzi do Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie likwidacji wielu zakładów, które w poszukiwaniu Ministrowie! Zwracam się do państwa z okazji bole- niższych cen prądu przeniosą się do krajów, w któ- snej, 31. rocznicy wprowadzenia w Polsce stanu wo- rych nie obowiązują zapisy unijnego pakietu. Zostaną jennego, jakie miało miejsce w dniu 13 grudnia 1981 r. też wstrzymane nowe inwestycje. Dzisiaj mija właśnie 31 lat od momentu, kiedy Lista branż, które będą pozbywać się pracowni- władza komunistyczna wprowadziła na ziemiach pol- ków, jest długa. Jako pierwsze zwolnienia rozpoczną: skich stan wojenny. Władza totalitarna wypowie- hutnictwo, przemysł chemiczny, cementownie, prze- działa wtedy wojnę całemu narodowi polskiemu. Na mysł papierniczy, przemysł metalowy, górnictwo, ulice wyszło wojsko, a wielu Polaków aresztowano. koksownictwo, motoryzacja. W latach 2013–2020 Należy wskazać, iż samo wprowadzenie stanu stracimy od 250 tys. do nawet 500 tys. miejsc pracy! wojennego w 1981 r. było niezgodne z obowiązującą W zamian mają co prawda powstać tzw. zielone miej- wówczas Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Lu- sca pracy, ale mają ich być raptem 24 tys., czyli dzie- dowej. Osoby odpowiedzialne za zbrodnie stanu wo- sięciokrotnie mniej! Aby temu zapobiec i uratować przyszłość naszą jennego nie zostały do dnia dzisiejszego rozliczone i naszych rodzin, Solidarna Polska jako pierwsza i osądzone. Wieloletnie sprawy sądowe dodatkowo w Europie z inicjatywy Ludwika Dorna postanowiła ośmieszają nasze państwo na arenie międzynarodo- wykorzystać tzw. europejską inicjatywę obywatelską. wej. Niektóre media nawet obecnie nazywają twór- Podczas konferencji zorganizowanej przez Solidarną ców stanu wojennego i wszelkich jego nieszczęść Polskę przedstawiono raport Instytutu Kościuszki „ludźmi honoru”. oraz firmy Ernst&Young. Uroczyście podpisano rów- Należy dzisiaj oddać cześć wszystkim ofiarom sta- nież deklarację poparcia europejskiej inicjatywy oby- nu wojennego, wszystkim działaczom „Solidarności” watelskiej (EIO). W inicjatywie uczestniczą przedsta- i zwyczajnym obywatelom, którzy wystąpili przeciwko wiciele sześciu krajów Unii Europejskiej: Austrii, totalitarnemu reżimowi PRL-u. Dzięki ich poświęce- Czech, Danii, Grecji, Litwy i Wielkiej Brytanii, jej niu, w wielu przypadkach poświęceniu własnego życia, celem jest zebranie l mln podpisów, aby rozpocząć w Polsce obalono ustrój totalitarny, nastwiony jedynie przed Komisją Europejską (KE) procedurę zawiesze- na dobre życie aparatu władzy. I choć dzisiaj wielu lu- nia szkodliwego dla naszej gospodarki pakietu ener- dziom żyje się bardzo ciężko, to jednak jesteśmy wol- getyczno-klimatycznego. nym i demokratycznym narodem. Obecnie ocenia się, Chcemy wykorzystać europejską inicjatywę oby- iż podczas stanu wojennego straciło życie ponad watelską w celu przeprowadzenia referendum, w któ- 100 osób. Były to ofiary totalitarnej władzy PRL-u. Do- rym Europejczycy będą mogli wypowiedzieć się prze- datkowo do więzień trafiło kilkanaście tysięcy osób. ciwko skutkom pakietu energetyczno-klimatycznego Stan wojenny był próbą złamania marzeń Pola- zawierającego rozwiązania zabójcze dla polskiej gospo- ków o wolnym i demokratycznym państwie. Na szczę- darki i dla polskiego społeczeństwa. Nasz kraj oraz ście polski naród po raz kolejny w historii pokonał inne państwa tzw. nowej Unii będą ofiarami tych roz- swych ciemiężycieli i oprawców. Dzięki niezłomnej wiązań. Chcemy zebrać milion podpisów w siedmiu postawie, ofiarom i woli walki żyjemy dzisiaj w wolnej krajach UE. To będzie pierwsze w historii Europy ta- Polsce. Dziękuję za uwagę. kie referendum, a Polska będzie prekursorem wzmac- niania społeczeństwa obywatelskiego w Europie. Polska ma prawo do bezpłatnych uprawnień do

Poseł Jarosław Żaczek emisji CO2, które jednak stopniowo będą redukowa- (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) ne, i od 2020 r. również polskie elektrownie będą musiały kupować wszystkie uprawnienia do emisji Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Już niedługo wcho- na aukcjach! Polska gospodarka będzie się rozwijać dzą w życie postanowienia unijnego pakietu klima- wyłącznie wtedy, gdy będzie miała dostęp do energii tyczno-energetycznego nakazujące producentom wytwarzanej z naszych własnych, krajowych, zaso- energii zakup uprawnień do emisji CO2. bów energii – pewnej i niedrogiej.

TŁOCZONO Z POLECENIA MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KANCELARIA SEJMU: redakcja i skład – Sekretariat Posiedzeń Sejmu, druk – Wydawnictwo Sejmowe. Nakład 41 egz. PL ISSN 0867-2768. Cena 6,30 zł + 5% VAT