GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

Gemeente Hellevoetsluis 18 april 2019 COLOFON

Eindopdrachtgever Gemeente Hellevoetsluis Datum 18 april 2019 Rapportnummer 2433_190318 Auteurs H+N+S, Over Morgen Adviseurs Anteagroup, Encon, Over Morgen, BPD, H+N+S Landschapsarchitecten INHOUD

AANLEIDING & PROCES 5 PARTICIPATIEPROCES 18

Aanleiding 5 Verschillende stakeholders 18 Proces 5 Keukentafelgesprekken en bijeenkomsten 19 Leeswijzer 7 Digitale enquête 20

VISIE 22 GEBIED & OPGAVE 8 Hoofdlijnen van de visie 22 Het gebied 8 De vijf thema’s 23 De deelopgaven 9 Water en natuur 24 Recreatieve beleving en routes 28 Wonen en werken 30 KWALITEITEN & KENMERKEN 13 Infrastructuur 33 Zonne-energie 37 Historische structuur 13 Huidige structuur en kenmerken 16 VERVOLG PROCES & PROCEDURE 43 BIJLAGE 47 4

RAADSBESLUIT

BESLUIT MOTIE 5 SAMENVATTING

In het gebied Hellevoetsluis Zuidoost spelen meerdere ruimtelijke zoek gedaan naar de doorstroming van het verkeer en de veilig- ontwikkelingen: een zonneveld voor duurzame energieopwekking heid. Hierbij is ook de huidige situatie opgenomen. Het onderzoek ten behoeve van het bedrijf Farm Frites, de wens voor een nieuwe geeft aan dat tracé 1 het beste scoort op doorstroming en verkeers- weg voor Farm Frites en de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk veiligheid. Tevens biedt dit tracé kansen voor natuurontwikkeling Akkerranden bij Oudenhoorn. De gebiedsvisie geeft de mogelijk- en biodiversiteit in aansluiting op het Natuur Netwerk Nederland. heid om het gehele gebied bij de ontwikkelingen te betrekken, Naar aanleiding van overleg met omwonenden zijn de verschillen- kansen te benutten en zorg te dragen voor een goede ruimtelijke de tracés nog eens goed bekeken op met name doorstroming en inpassing. veiligheid en is geconcludeerd dat wanneer tracé 3 wordt opgeplust De gebiedsvisie is een globaal kader en geeft richting aan mogelij- tot een volwaardige gebiedsontsluitingsweg door Kickersbloem 3, ke toekomstige ontwikkelingen en kansen binnen Hellevoetsluis deze variant mogelijk kan tot een goed alternatief (zie bijla- Zuidoost.Na vaststelling van de gebiedsvisie zullen de ontwikke- ge Uitkomsten verkeersonderzoek, tracé 3a). lingen en kansen nader worden verkend en onderzocht (fase van Om echter te komen tot een definitieve tracékeuze zal voor zowel planvorming). tracé 1 als tracé 3a in de vervolgfase een breder onderzoek worden uitgevoerd. Hierbij zal met name aandacht worden besteed aan Voor wat betreft de gewenste ontwikkelingen wordt in de gebieds- aspecten als leefbaarheid en milieu (geluid, trillingen, luchtkwa- visie gestreefd naar: liteit) en mogelijkheden voor landschappelijke inpassing van de - Aanleg van een zonneveld tussen het Kooisteebos en de Mo- weg in relatie tot het gebruik van de omliggende gronden. Boven- lendijk. Naar aanleiding van de opmerkingen van de bewoners staande punten zullen hun beslag krijgen in een maatschappelijke van de Molendijk is het ontwerp meerdere keren aangepast, met kosten- baten analyse. als uitgangspunt: zoveel mogelijk afstand tussen de kavels aan de Molendijk en de zonnevelden, huidige uitzicht op agrarische gron- Vervolgproces den en openheid van het landschap zoveel mogelijk behouden, Voor het aanleggen van de zonnevelden zal na vaststelling van landschappelijke inpassing van de zonnevelden met kansen voor de gebiedsvisie een goede ruimtelijke onderbouwing worden op- waterberging en biodiversiteit. gesteld t.b.v. de omgevingsvergunningprocedure. Hierin zullen - Aanleg van een nieuwe weg voor het vrachtverkeer van Farm de benodigde onderzoeken en landschappelijke inpassing van de Frites. Deze vindt in de huidige situatie plaats door de woonkernen zonnevelden worden meegenomen. van Hellevoetsluis en is nadelig voor de verkeersveiligheid en de Voor het aanleggen van de nieuwe weg voor Farm Frites zullen in leefbaarheid in de woonkernen, zeker gezien de verwachte toena- eerste instantie nadere onderzoeken plaatsvinden (die hun be- me aan vrachtverkeer, als gevolg van de productie toename van slag krijgen in een maatschappelijke kosten-batenanalyse) om te Farm Frites. In de komende jaren zal het aantal vrachtwagens komen tot een definitieve tracékeuze. Na besluitvorming over het toenemen naar 900 per week, ten opzichte van 600 nu. definitieve tracé zal de planologische procedure (bestemmings- In de gebiedsvisie zijn 4 mogelijke tracés opgenomen en is onder- plan) worden opgestart. 6 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST AANLEIDING & PROCES 7 AANLEIDING & PROCES

AANLEIDING

De gemeente Hellevoetsluis stelt samen met Farm Frites een gebiedsvisie op voor het zuidoostelijk deel van Hellevoetsluis, het gebied gelegen tussen Hellevoetsluis en Oudenhoorn. In dit ge- bied spelen meerdere ontwikkelingen: een nieuwe weg vanaf Farm Frites voor het vrachtverkeer van en naar Farm Frites, een zonne- veld voor duurzame energieopwekking ten behoeve van het bedrijf Farm Frites en de ontwikkeling van een nieuwe woonwijk Akker- randen bij Oudenhoorn. Een gebiedsvisie geeft een mogelijkheid om het gehele gebied bij de ontwikkelingen te betrekken, kansen te benutten en zorg te dragen voor een goede ruimtelijke inpassing van alle ontwikkelingen.

PROCES

Veel aandacht is besteed aan de participatie in de voorfase van deze gebiedsvisie voor het verkrijgen van voldoende politiek en maatschappelijk draagvlak. Plannen binnen gebiedsvisie Zuidoost Bij het opstellen van de gebiedsvisie is een groot aantal partijen geïnformeerd en deels direct betrokken geweest zoals omwo- nenden, belangengroepen, bewonersorganisaties en daarnaast organisaties zoals: de provincie Zuid-Holland, DCMR, gemeente , Waterschap, Veiligheidsregio -, netbeheerder Stedin, en ook natuurorganisaties, Voorne-Putten Energie en Veilig Verkeer Nederland. 8 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

Omwonenden zijn op verschillende manieren betrokken bij de tot- te informerenen inbreng te verkrijgen voor de inhoud van de ge- standkoming van de gebiedsvisie: door het voeren van individuele biedsvisie, dit staat verder toegelicht op blz. 19 en 20. gesprekken, het organiseren van inloop- en informatiebijeenkom- Op 6 maart heeft een algemene bijeenkomst plaatsgevonden met sten, mogelijkheden te bieden om reacties te geven en vragen te een presentatie van de concept gebiedsvisie. stellen en het invullen van een digitale enquête. De gemeente heeft een website opengesteld waarop alle informa- Van alle avonden zijn/worden verslagen gemaakt die aan aanwezi- tie, de enquête, de verslagen van de bijeenkomsten en straks ook gen zijn verstuurd. de gebiedsvisie zijn terug te vinden op www.hellevoetsluis.nl/ge- Alle vragen van de bijeenkomsten zijn verwerkt in Vraag en biedsvisie. Antwoordlijsten. Deze zijn terug te vinden op de gemeentelijke website. De twee wethouders van ‘Economische zaken en werkgelegenheid’ en ‘Ruimtelijke ordening, milieu en duurzaamheid’ zijn bij de ENQUÊTE voortgang van het proces nauw betrokken geweest. Het college en Middels een digitale enquête zijn door 317 deelnemers reacties de raad zijn regelmatig van de voortgang op de hoogte gesteld door gegeven die zijn meegenomen in de opstelling van de gebiedsvisie. de ambtelijke projectgroep. De gemeenteraad stelt de gebiedsvisie vast. ORGANISATIE Gemeente Hellevoetsluis en Farm Frites zijn opdrachtgevers voor Waar mogelijk zijn de vragen en reacties die zijn gegeven in de de gebiedsvisie. De gemeentelijke projectleider fungeerde als gesprekken en bijeenkomsten verwerkt in deze gebiedsvisie. centrale coördinator voor alle vragen in dit proces en werkte nauw In hoofdstuk 4 leest u meer over het participatieproces rondom de samen met Farm Frites en adviseurs van Over Morgen, H+N+S totstandkoming van deze gebiedsvisie. Landschapsarchitecten en Antea om de ontwikkelingen nader uit te werken. GESPREKKEN EN BIJEENKOMSTEN Er zijn individuele gesprekken gevoerd tussen direct omwonen- DE ADVISEURS den met de gemeente, soms met gemeente en Farm Frites. Er zijn Over Morgen is betrokken ter ondersteuning van het proces van inloopavonden voor bewoners georganiseerd op 13 en 19 november totstandkoming van de gebiedsvisie waarbij zij het participatietra- 2019, op 15 november is een bijeenkomst voor betrokken organisa- ject hebben vormgegeven. ties gehouden. H+N+S landschapsarchitecten heeft de ruimtelijke effecten van de ontwikkelingen nader uitgewerkt en landschappelijke ontwerpen In de verdere uitwerking van de ontwerpen voor het zonneveld gemaakt voor inpassing van het zonneveld en de nieuwe weg voor en de nieuwe weg vanaf Farm Frites zijn op 18 december 2018, 19 Farm Frites. februari en 4 maart 2019 informatieavonden voor direct omwo- Projectontwikkelaar BPD heeft de woonwijk Akkerranden ontwik- nenden georganiseerd. Doel van deze bijeenkomsten was mensen keld waarbij het ontwerp in eerdere fase ter visie heeft gelegen. AANLEIDING & PROCES 9

Antea droeg zorg voor de verkeersonderzoeken ter bepaling van de doorstroming van het verkeer voor de nieuwe weg vanaf het be- drijventerrein van Farm Frites. Encon Ingenieursbureau Nederland heeft de layout en het tech- nisch ontwerp van het zonneveld aangeleverd.

LEESWIJZER

Hoofdstuk 1 beschrijft de aanleiding en het proces van de tot- standkoming van deze gebiedsvisie. In hoofdstuk 2 leest u over de afbakening van het gebied waar deze gebiedsvisie zich op richt en de ontwikkelingen die voor dit gebied aan de orde zijn. De huidige kwaliteiten van het gebied worden in hoofdstuk 3 in kaart gebracht aan de hand van een aantal foto-impressies. Het participatieproces van de gebiedsvisie staat beschreven in hoofdstuk 4. In de gebiedsvisie zijn keuzes gemaakt voor de toekomstige ont- wikkeling van het gebied. In hoofdstuk 5 leest u hoe deze keuzes ingepast kunnen worden en naast en met elkaar plaats kunnen vinden. In hoofdstuk 6 leest u een korte vooruitblik op hoe wij na de tot- standkoming van deze gebiedsvisie verder gaan met de planvor- ming en de procedures om te komen tot realiseerbare plannen. De genoemde kansen zullen na vaststelling van de gebiedsvisie nader worden onderzocht. Bij deze uitwerking worden belangheb- benden weer betrokken. 10 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST GEBIED & OPGAVE

HET GEBIED

RUIMTELIJKE AFBAKENING Dit is een gebiedsvisie voor de zuidoostrand van Hellevoetsluis. Tot enkele jaren geleden lag hier de grens tussen de gemeentes en Hellevoetsluis. Sinds het opgaan van Bernisse in de nieuwe gemeente Nissewaard en de daaropvolgende grenscor- rectie hoort dit gebied en ook het dorp Oudenhoorn in zijn geheel bij Hellevoetsluis. Het gebied wordt begrensd door de rand van de woonwijk Kooistee (in het Noordwesten), de Ravenseweg (in het Noordoosten), de Eeweg (in het Zuidoosten) en de Zeedijk langs het (in het Zuidwesten). De oppervlakte van dit gebied is ongeveer 3 vierkante kilometer oftewel 300 hectare.

HET LANDSCHAP ROND DE MOLENDIJK Als afronding en recreatief uitloopgebied is aan de rand van de Kooistee in de jaren 80 het Kooisteebos aangelegd en ook sportvel- den. De Molendijk vormt in het gebied een markante landschap- pelijke structuur van historische betekenis. Deze dijk is de grens tussen de polders Oudenhoorn en Nieuwenhoorn die opeenvol- gend zijn aangelegd. Het dorp Oudenhoorn, gelegen in de gelijk- namige polder, is via de Molenweg verbonden met de Molendijk. De Ravenseweg vormt de belangrijkste verbinding richting Helle- voetsluis. De Zeedijk maakt bij het contactpunt met de Molendijk Gebied Zuidoost Hellevoetsluis een opvallende bocht: het restant van een voormalige doorbraak. GEBIED & OPGAVE 11

sief productiehallen, parkeerterreinen en een eigen waterzuivering. Buiten het eigenlijke bedrijfsterrein is een deel van de aanliggende grond in gebruik voor het (tijdelijk) opslaan van grond.

DE DEELOPGAVEN

Binnen het gebied Hellevoetsluis Zuidoost spelen drie grote ac- tuele ruimtelijke opgaven. Deze opgaven zijn zodanig van aard en omvang dat zij niet los van elkaar opgelost kunnen worden, en vragen om een visie waarin zij op elkaar én op de gebiedsstructuur Omgeving Hellevoetsluis omstreeks 1850 met daarop de betrokken worden. Er wordt gezocht naar een logische invulling, eerste ontginningen zichtbaar waarbij ook andere kansen, belangen en wensen in beeld komen. Als vertrekpunt voor de gebiedsvisie zijn hieronder de afzonderlijke Het waterpatroon in de polders is hoofzakelijk het product van de opgaven uiteengezet. eerste ontginning, waarbij ook delen van natuurlijke kreken zijn benut. Een opvallende lijn snijdt met een lange continue boog door ONTSLUITINGSWEG FARM FRITES het rationele patroon van landbouwkavels. Dit is het tracé van een Het grootste deel van het verkeer van en naar de productielocatie voormalige tram, tegenwoordig in gebruik als fietspad. van Farm Frites richting de regionale ontsluitingswegen voert door de woonwijk Kooistee. Naast het autoverkeer van werknemers gaat EEN GEBIED IN ONTWIKKELING het vooral over aan- en afvoer van grondstoffen en producten met De zuidzijde van het gebied is nagenoeg volledig agrarisch in ge- vrachtwagens. Een groot deel van de woonwijk ervaart hiervan last bruik: een open kleipolderlandschap met boerderijen als compacte in de vorm van milieuhinder (geluid, uitstoot) en, hoewel geen inci- ‘groene eilanden’ daarbinnen. De gronden aan de noordzijde van denten bekend zijn, verkeersonveiligheid. de Molendijk zijn ook grotendeels agrarisch. Maar op afstand is hier ook de stadsrand, met al zijn specifieke stadsrandverschijnse- De opgave voor de gebiedsvisie is ruimte bieden voor een alterna- len voelbaar. Buiten het gebied, ten noorden van de Ravenseweg, tieve veilige route van de bestaande infrastructuur naar Farm Frites wordt het bedrijventerrein Kickersbloem 3 in verschillende fasen die de wijk Kooistee ontlast. Hiervoor zal deels gebruik gemaakt ontwikkeld. Aan de rand van het Kooisteebos ligt een camping. kunnen worden van bestaande wegen die al dan niet aangepast die- Daar waar Molendijk en Zeedijk bij elkaar komen, binnen het stu- nen te worden voor het nieuwe gebruik. Een deel van de route naar diegebied, ligt één van de productielocaties van Farm Frites. Nadat het productieterrein zal vormgegeven moeten worden door middel Farm Frites hier in 1976 is gestart heeft opschaling plaatsgevonden van een geheel nieuwe weg voor Farm Frites. Deze leidt het vracht- tot de huidige situatie. Het terrein beslaat circa 10 hectare, inclu- verkeer van en naar Farm Frites vanaf het bedrijfsterrein van Farm 12 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

Frites, deels over eigen terrein en deels over terreinen van derden. De gemeente Hellevoetsluis is bezig met het opstellen van een af- wegingskader zonne-energie. Doelstelling van dit afwegingskader OPWEKKEN DUURZAME ENERGIE is drieledig. Als eerste wordt het opgeteld om tegemoet te komen Farm Frites heeft de ambitie om haar productie en de energie- aan de urgentie van duurzame energie opwekking door initiatie- behoefte de komende jaren steeds verder te verduurzamen. Een ven voor zonne-energie te stimuleren en indien mogelijk onder grote stap wordt gezet met aanleg van een grootschalig zonneveld voorwaarden te faciliteren. Ten tweede geeft het afwegingskader van circa 19 hectare om op deze wijze het energieverbruik voor de randvoorwaarden mee ten behoeve van het behoud van ruimtelijke helft duurzaam op te wekken. Dit zonneveld is voorzien naast het kwaliteit. Tot slot worden door het afwegingskader randvoorwaar- bedrijf, zodat de opgewekte energie rechtstreeks aan het gebruik den gesteld voor zowel proces als financiële participatie. gekoppeld kan worden. Daarnaast komen waar mogelijk op alle Alle initiatieven op het gebied van zonne-energie zullen worden daken van de bedrijfsgebouwen van Farm Frites zonnepanelen. Dat getoetst aan dit afwegingskader. gaat om ongeveer 7000 vierkante meter aan panelen (circa 2 MW). Omdat het een grote verandering voor de omgeving betreft, wil Farm Frites rekening houden met de belangen van de omgeving. Zij betrekt de omwonenden actief bij de landschappelijke inpas- sing van het zonneveld.

GEMEENTELIJK DUURZAAMHEIDSBELEID Het plan draagt bij aan het gemeentelijk duurzaamheidsbeleid dat is vastgelegd in de ‘Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu’ en de ‘Routekaart Duurzaam Voorne Putten’. In de ‘Beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu’ is als doelstelling opgenomen om een CO2-reductie van 40% te realiseren in 2025 ten opzichte van 1990. In de ‘Routekaart Duurzaam Voorne Putten’ is aangegeven dat de gemeenten in 2040 energieneutraal dienen te zijn. Doelstelling voor de korte termijn voor heel Voorne-Putten (2021) is het realiseren van 45 MW windenergie, 50 hectare zon- nevelden en 100.000 extra zonnepanelen op daken. Samen met de gemeenten van de regio Rotterdam en Den Haag wordt een Regionale Energie Strategie (RES) opgesteld. In de RES wordt voor de Regio Rotterdam Den Haag een aanbod gedaan richting het Rijk om te komen tot een koolstofarme energievoorziening in 2050. WOONWIJK DE AKKERRANDEN GEBIED & OPGAVE 13

Het dorp Oudenhoorn wordt aan de zuidwestrand uitgebreid met 180 woningen, vrijwel allemaal met een eigen tuin. Het bestaan- de dorp heeft 540 woningen. Met de uitbreiding wordt voorzien in de behoefte van het dorp. Er komt ruimte voor doorstroming en de aanwas is goed voor de levensvatbaarheid van de school en het verenigingsleven. Het ontwerp voor De Akkerranden wordt opgesteld door bureau Kokon. De ontsluiting van de woonwijk is voorzien aan de Molenweg, nabij de Molendijk en de Heullaan. Watergangen scheiden de wijk van de Molendijk en van de open polder. Aan de polderzijde is bovendien een wandelpad geprojec- teerd. Een watergang verbindt de interne groene structuur met de open polder.

Op dit moment loopt de procedure op weg naar een nieuw be- Ontwerp woonwijk De Akkerranden, Oudenhoorn stemmingsplan. De start van de realisatie is voorzien na 2020. Het initiatief en ontwerp (stand van zaken) voor de ontwikkeling van woonwijk Akkerranden is als zodanig opgenomen binnen deze gebiedsvisie. Het ontwerp doorloopt hierna een zelfstandig proces en is naar aanleiding van deze gebiedsvisie niet aangepast. 14 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST KENMERKEN & KWALITEITEN LANDSCHAP 15 KENMERKEN & KWALITEITEN LANDSCHAP

Hellevoetsluis en Oudenhoorn zijn gelegen op Voorne- Putten, een van de gebiedsprofielen van de provincie Zuid-Holland. Voorne-Putten kenmerkt zich door weidse zeekleipolders.

STRUCTUUR

HISTORISCHE STRUCTUUR De gemeente Hellevoetsluis is gelegen op Voorne-Putten, een zogeheten dubbeleiland gelegen tussen het Haringvliet, het Spui, de Oude Maas en het Brielse Meer, direct ten zuiden van het ha- ven-en industriegebied Rijnmond. Het maakt deel uit van de stadsregio Rotterdam en telt zo’n 170.000 inwoners, verdeeld over 4 gemeenten.

Als gevolg van verzanding zijn de eilanden Voorne en Putten in de loop der jaren aan elkaar gegroeid. De grens tussen deze twee voormalige eilanden wordt gemarkeerd door de Bernisse, waaruit af te leiden is dat Putten aanzienlijk kleiner was dan Voorne. Na 1200 werd de rest van Voorne-Putten volledig ingedijkt. 16 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

Op een kaart uit 1815 is de historische polderstructuur duidelijk zeeschepen, werd in 1872 de aangelegd. Het zichtbaar. Zowel vestingsstad Hellevoetsluis met haar handels- en grote scheepsverkeer kwam daarmee tot een eind, maar de sterke marinehaven als het dorp Oudenhoorn bestonden al geruime tijd. economische band van Hellevoetsluis met Rotterdam is tot op de Ook de Molendijk is op deze kaart goed zichtbaar, lopend vanaf de dag van vandaag aanwezig. zeedijk aan het Haringvliet ten noorden van Oudenhoorn verder landinwaarts. In het Haringvliet zijn leidammen zichtbaar, die de werking van de waterverdediging van Voorne-Putten illustreren. Door middel van Op de kaart van 1850 zijn duidelijke veranderingen zichtbaar ten de leidammen werd aanwas gegenereerd die ervoor zorgde dat de opzichte van de kaart 35 jaar eerder, met name veroorzaakt door dijk intact bleef en zichzelf versterkte. het graven van het Kanaal door Voorne, dat in 1829 gereed kwam. De komst van het kanaal zorgde ervoor dat de afstand van Rot- HUIDIGE STRUCTUUR terdam tot de zee aanzienlijk korter werden en de economische Door de jaren heen is Hellevoetsluis aanzienlijk gegroeid, zowel band van marinehaven Hellevoetsluis en de havens van Rotterdam richting Nieuwenhoorn in het noorden als aan de oostkant van het groeide sterk. Omdat het kanaal al snel te klein werd voor grote Kanaal door Voorne. Een kaart van omstreeks 1900 laat zien dat

Omgeving Hellevoetsluis omstreeks 1815 Omgeving Hellevoetsluis na het graven van het kanaal, om- Omgeving Hellevoetsluis omstreeks 1990 streeks 1850 GEBIED & OPGAVE 17

destijds tussen de woonwijken nog vrij veel ruimte zat, soms zelfs in de vorm van agrarische percelen. Op de kaart is ook te zien dat de Kooistee op dit moment nog volop in ontwikkeling was en dat het Kooisteebos in haar huidige vorm nog niet bestond.

De afgelopen circa 30 jaar hebben wederom veel ontwikkelingen plaatsgevonden in de omgeving Hellevoetsluis. De stad zelf is flink gegroeid met de voltooiing van de Kooistee inclusief uitloopgebied het Kooisteebos en de aanleg van de wijken Den Bonsen Hoek en Kickersbloem 1 en 2. Ook Oudenhoorn is gegroeid, zowel richting Hellevoetsluis als verder richting het zuidoosten. De polder Nieu- wenhoorn, waar onder andere de Molendijk in is gelegen, vormt daarmee de huidige stadsgrens van Hellevoetsluis en vormt een groene, agrarische rand tussen Hellevoetsluis en Oudenhoorn.

Omgeving Hellevoetsluis vandaag de dag Cultuurhistorische en landschappelijke elementen Hellevoetsluis Zuidoost 18 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

HUIDIGE STRUCTUUR EN KENMERKEN

Het visiegebied bevindt zicht ten zuidoosten van de kern van Hellevoetsluis en vormt als het ware een overgangszone tussen het stedelijk gebied en het buitengebied. Wat opvalt is het diverse 5 karakter, qua gebruik en uitstraling van het landschap. Hieronder 1 volgt een opsomming van een aantal belangrijke structuurdragers

en karakteristieken binnen het visiegebied. 9

Er is een foto impressie gemaakt met aanduiding van de fotopun- 7 8 ten op de kaart. De onderschriften bij de foto’s verduidelijken de structuren en kenmerken van het gebied. 6

2 1. Ravenseweg: doorgaande polderweg. Polderwegen kunnen 3 worden omschreven als lange, rechte en laagliggende wegen in

het open landschap. Verspreid aan polderwegen bevinden zich 4 boerenerven. 2. Molendijk, lintdijk tussen de twee open polders Nieuwenhoorn en Oudenhoorn. De dijkweg wordt gekenmerkt door een kronkelig karakter wat zorgt voor een aantrekkelijke beleving. De Molendijk is vergroeid in het landschap en wordt begeleid door beplanting Huidige kenmerken Hellevoetsluis Zuidoost en bebouwing aan de dijk. Tussen de huizen door is er zicht op het achterliggende polders. 6. Noordse Molenweg: cultuurhistorische route tussen de Molendijk en het Kooi- 3. Farm Frites bedrijfsterrein aan de rand van Hellevoetsluis steebos. 4. Noordhoek: nieuwe zeekleipolder, onderdeel van polder Ouden- 7. De Kreek: de kreken in de zeekleipolders vormen door hun slingerende vorm hoorn. De polder wordt gekenmerkt door openheid met weinig onregelmatigheden in de rationele verkavelingsstructuren. Door de rietoevers beplanting en bebouwing. Qua schaal en maat zijn de zuidelijke wordt de kreek meer zichtbaar in het landschap. De kreek maakt als ecologische zeekleipolders groter dat de polders aan de noordzijde van Voor- verbinding deel uit van het Natuurnetwerk Nederland. ne-Putten. 8. Wandelroute: wandelverbinding langs de rand van het Kooisteebos en de 5. Grasweggebied: Het natuurgebied aan de Grasweg is onderdeel kreek. van het Natuur Netwerk Nederland en bestaat uit open water, riet, 9. Trambaanpad: historisch tracé van de toenmalige tram, nu een fietsverbinding bloemrijk gras, struweel en bos. tussen Hellevoetsluis en Oudenhoorn. GEBIED & OPGAVE 19

1. Ravenseweg 2. Lintdijk de Molendijk 3. Terrein Farm Frites aan de stadsrand van Hellevoetsluis

4. Polder Noordhoek, zicht vanaf de Molendijk 5. Natuurgebied de Grasweg 6. Noordse Molenweg (sinds 1850)

7. Kreek tussen Kooisteebos en terrein Farm Frites 8. Wandelpad aan de rand van het Kooisteebos 9. Trambaanpad 20 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST PARTICIPATIEPROCES

In de totstandkoming van deze gebiedsvisie is een communicatie- de totstandkoming van de gebiedsvisie. en participatieproces doorlopen, waarbij een groot aantal bewo- In alle contactmomenten is er ruimschoots gelegenheid geweest ners, belanghebbenden en organisaties betrokken is geweest. De om vragen te stellen en reacties te geven. Daarnaast is er een gebiedsvisie omvat ontwikkelingen die van directe invloed zijn op online enquête uitgezet, waarin respondenten hun mening konden de mensen die in het gebied wonen, werken of recreëren. Daarom geven over de verschillende onderdelen uit de gebiedsvisie. is ernaar gestreefd om betrokkenen tijdig en zorgvuldig te betrek- Op de gemeentelijke website (www.hellevoetsluis.nl/gebiedsvisie) ken bij de ontwikkelingen en dat zij invloed konden uitoefenen op is gedurende het proces van visievorming steeds nieuwe informa- de inhoud van de gebiedsvisie. tie toegevoegd, zoals verslagen van bijeenkomsten, overzichten van vragen en antwoorden, de rapportage van de enquête en visu- Uitgangspunt in het traject, was dat er een zorgvuldige volgorde- alisaties van het zonneveld en de weg. lijkheid in acht genomen zou worden als het ging om het infor- meren en betrekken van mensen. Naar buiten toe waren dat in de allereerste plaats de direct omwonenden, vervolgens een ruimere BETROKKENEN kring van belanghebbenden en belangenorganisaties, en daarna andere doelgroepen. Een ander uitgangspunt is dat de communi- Het participatieproces is zo ingericht dat er een groot aantal con- catie met betrokkenen zo persoonlijk mogelijk zou plaatsvinden, tactmomenten mogelijk was met verschillende betrokkenen. Een om ieders persoonlijke belang zo zorgvuldig mogelijk te kunnen groot aantal mensen, organisaties, instellingen en belangengroe- betrekken in het traject. pen hebben een aandeel gehad in de totstandkoming van de ge- Dit heeft zijn uitwerking gekregen in het organiseren van diverse biedsvisie tijdens bijeenkomsten, inloopavonden en gesprekken. avonden, soms ‘groot’, voor alle betrokkenen, en soms ‘klein’, • Direct aanwonenden en belanghebbenden in het gebied van met een specifieke groep omwonenden. Ook is een bijeenkomst het zonneveld, de weg en Akkerranden georganiseerd voor een groot aantal (belangen)organisaties die • Bewoners van de wijk de Kooistee en het dorp Oudenhoorn betrokkenheid hebben bij de gebiedsvisie. Ook kleinschalige en • Organisaties, instellingen en belangengroepen die vanuit hun persoonlijke gesprekken met bewoners, belangengroepen en be- expertise of belang te maken hebben met de ontwikkelingen trokkenen in de omgeving hebben een belangrijke rol gespeeld in PARTICIPATIEPROCES 21

zijn geinformeerd en zullen in een latere fase nader worden betrokken bij de planvorming. Deze partijen zijn: provincie Zuid-Holland, LTO, Waterschap Hollandse Delta, DCMR, ge- meente Nissewaard, Staatsbosbeheer, Veiligheidsregio Rot- terdam-Rijnmond, Voorne-Putten Energie, Stedin, Natuur en Milieu Federatie Zuid-Holland, Dorps Stad en Land, de naturistenvereniging, agrarische natuurvereniging Natuur- lijk Voorne-Putten, Fietsersbond, Veilig Verkeer Nederland, Belangenvereniging Den Kouwen Noort. • De gemeenteraad van de gemeente Hellevoetsluis.

PERSOONLIJKE GESPREKKEN EN BIJEENKOMSTEN Inloopavond De direct belanghebbenden en bewoners in het gebied zijn op diverse manieren geïnformeerd. Via brieven, via de gemeentelijke website, tijdens gesprekken op verzoek van bewoners, in klein- schalige (besloten) en grotere openbare bijeenkomsten. Een over- zicht van alle gesprekken en bijeenkomsten staat in de bijlage op pagina 47.

Er is sinds november een groot aantal individuele gesprekken gevoerd op verzoek van direct omwonenden met de gemeente. Bij een aantal gesprekken was zowel de gemeente als Farm Frites aan- wezig.

Er zijn twee inloopavonden voor bewoners georganiseerd op 13 en 19 november 2019. Doel voor deze bijeenkomsten was mensen te kunnen informeren over de gebiedsvisie en inbreng te verkrijgen voor de inhoud van de gebiedsvisie. Op 15 november is een bijeen- komst voor betrokken organisaties gehouden, met hetzelfde doel. 22 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

In de verdere uitwerking van de ontwerpen voor het zonneveld en de ontsluitingsweg zijn enkele kleinschalige, besloten avonden georganiseerd. Op 18 december 2018 en 19 februari 2019 voor de bewoners van de Molendijk, aanwonend aan het zonneveld. Doel was om met hen tot een zo optimaal mogelijke inpassing van het zonneveld te komen. DATUM TYPE GESPREK / BIJEENKOMST 13 november 2018 Inloopavond voor direct omwonenden (op uitnodiging) Op 4 maart 2019 was er een kleinschalige bijeenkomst voor om- wonenden van de beoogde nieuwe weg. Doel was om hen te infor- 15 november 2018 Bijeenkomst met (belangen)organisaties (op uitnodiging) meren over het verkeersonderzoek, de verschillende tracés, en om 19 november 2018 Inloopavond voor alle belangstellenden (op uitnodiging en aangekondigd op gemeentepagina en website) vragen te beantwoorden. 18 december 2018 Eerste kleinschalige bewonersavond zonneveld voor aanwonenden Molendijk (op persoonlijke uitnodiging) Op 6 maart heeft een algemene bijeenkomst plaatsgevonden met 31 januari 2019 Presentatie op algemene ledenvergadering camping De een presentatie over de concept gebiedsvisie, waarin met name Brongaard (op uitnodiging van het bestuur van de camping) is ingegaan op het zonneveld, de weg en de verkeerssituatie in 11 februari 2019 Gesprek provincie, bewoners Molendijk en wethouders over locatie ‘De Noordhoek’ voor het zonneveld Oudenhoorn. Op deze avond en daarna is een groot aantal vragen gesteld en beantwoord. 19 februari 2019 Tweede kleinschalige bewonersavond zonneveld voor aanwonenden Molendijk (op persoonlijke uitnodiging) 4 maart 2019 Kleinschalige bewonersavond voor omwonenden van de Van alle avonden zijn verslagen gemaakt die aan aanwezigen zijn beoogde nieuwe weg (op persoonlijke uitnodiging) verstuurd en op de gemeentelijke website zijn geplaatst (www. 6 maart 2019 Informatieavond gebiedsvisie voor alle belangstellenden (op uitnodiging en algemeen aangekondigd via gemeentepagina en hellevoetsluis.nl/gebiedsvisie). Ook is een groot aantal vragen website) verwerkt in vraag- en antwoordlijsten die op de gemeentelijke website zijn geplaatst. Voor een compleet overzicht zie de bijlage op bladzije 47. Op veel verschillende momenten hebben gesprekken en bijeen- komsten plaatsgevonden met betrokkenen, in het proces naar de totstandkoming van deze gebiedsvisie. Een overzicht van de ge- spreksmomenten: PARTICIPATIEPROCES 23

DIGITALE ENQUÊTE

Een online enquête is een van de middelen waarmee een brede groep bewoners is betrokken bij de thema’s uit de gebiedsvisie. Bewoners van Oudenhoorn en een deel van de Kooistee heeft een persoonlijke uitnodiging ontvangen om de enquête in te vullen. Daarnaast is de uitnodiging aangekondigd geweest op de website en social media. De enquête is door 317 mensen ingevuld. De input is waar mogelijk mee- genomen in de opstelling van de gebiedsvisie. In de enquête waren zowel open als gesloten vragen opgenomen.

In hoofdlijn zijn de volgende reacties aangegeven. Inloopavond Zonneveld Wat betreft de de aanleg van een zonneveld ter verduurzaming van de bedrijfsvoering van Farm Frites geeft 59% van de respondenten aan het eens of helemaal eens te zijn met de stelling dat de aanleg van het zonneveld belangrijk is. Een minderheid (van 27% uit Hellevoetsluis en 30% uit Oudenhoorn) vindt de komst van het zonneveld niet be- langrijk. Men vindt het belangrijk om het zonneveld landschappelijk zo in te passen dat het aan het zicht is onttrokken met extra groenbe- planting tussen de zonnepanelen.

De nieuwe weg voor Farm Frites Wat betreft de nieuwe weg voor het vrachtverkeer van Farm Frites geeft 73% van de respondenten aan het eens of helemaal eens te zijn met de stelling dat de aanleg van een nieuwe weg nodig is. Respon- denten uit Hellevoetsluis hechten meer belang aan een nieuwe ont- sluitingsweg (76%) dan de respondenten uit Oudenhoorn (69%). Een minderheid (van 18% uit Hellevoetsluis en 22% uit Oudenhoorn) vindt de komst van de weg niet belangrijk. 24 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

Woonwijk de Akkerranden camping beter in kaart te brengen. Wat betreft de nieuwe woonwijk de Akkerranden geeft 49% van de respondenten aan het eens of helemaal eens te zijn met de stelling Verder zijn er opmerkingen gemaakt om serieus naar alternatieven dat het bouwen van de nieuwe woonwijk de Akkerranden bij Ou- te kijken zoals de Noordhoek als locatie voor het zonneveld en het denhoorn nodig is. Respondenten uit Oudenhoorn hechten meer verplaatsen van Farm Frites naar Kickersbloem 3. Ook waren er belang aan de komst van de wijk (60%) dan de respondenten uit opmerkingen dat Farm Frites verplaatst zou moeten worden naar Hellevoetsluis (42%). de Maasvlakte omdat het bedrijf te groot is geworden voor deze plek. Kansen Er zijn vragen gesteld over kansen voor het gebied. In negentien Voor de woonwijk Akkerranden is het doortrekken van een wan- meerkeuzevragen hebben respondenten aangegeven in hoeverre delpad genoemd, langs de zuidrand van Akkerranden naar de zij bepaalde onderwerpen voor belang vinden voor hun woonom- Speulwei aan de oostzijde van de Heullaan. Ook het opwaarderen geving. Hierbij was het mogelijk om aan te geven of iets belangrijk van deze speelvoorziening voor Oudenhoorn is aangegeven. Er of onbelangrijk is, of dat een respondent neutraal tegenover een is ook aandacht gevraagd voor de mogelijke uitbreidinmg van de onderwerp stond. De respondenten zijn niet gevraagd om de on- school. derwerpen ten opzichte van elkaar te ranken. Verkeerssituatie Oudenhoorn Op basis van het de antwoorden per vraag is wel aan te geven Over de verkeerssituatie rondom Oudenhoorn zijn de reacties welke onderwerpen volgens de respondenten het meest belangrijk overwegend dat er een goede verkeersontsluiting richting Rotter- zijn. Dit leidt tot de volgende top vijf: dam en Spijkenisse ontbreekt, net als een goede openbaar vervoer • Het opvangen van hemelwater in Hellevoetsluis Zuidoost om (OV)-ontsluiting. De respondenten benoemen als verbeterpun- wateroverlast te voorkomen; ten onder andere de verbreding van de Kanaalweg, maatregelen • Kreken verbreden voor extra wateropvang, natuurvriendelij- ter bevordering van de doorstroming (zoals beter afstemmen van ke oevers; verkeerslichten en het aanleggen van een rotonde), snelheidsbe- • Ommetjes mogelijk maken, uitbreiden wandelpaden;Bosrand perkende maatregelen en het alleen toestaan van bestemmings- Kooisteebos verbeteren met rustplaatsen voor dieren, boom- verkeer op bepaalde wegen. Met name de respondenten uit Ou- en struiksoorten toevoegen; denhoorn (80%) vinden extra verkeersmaatregelen in en rondom • Bosrand Kooisteebos verbeteren met rustplaatsen voor die- Oudenhoorn noodzakelijk. ren, boom- en struiksoorten toevoegen; • Ruimte laten tussen zonneveld en bebouwing aan de Molen- dijk. Een volledige uitwerking van de enquête kunt u lezen in het • Over de camping de Brongaard zijn veel opmerkingen ge- Rapport Gebiedsvisie Hellevoetsluis Zuidoost, uitkomsten online maakt om overlast te verminderen en de gevolgen voor de enquete dd 190227 / Over Morgen. PARTICIPATIEPROCES 25

Deze rapportage is ook geplaatst op de website van de gemeente: www.hellevoetsluis.nl/gebiedsvisie

Participatie 26 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST VISIE

De verschillende opgaven voor de Zuidoostzijde van terrein zelf met hallen en parkeerterreinen, nevenactiviteiten ten Hellevoetsluis zijn op elkaar en op de kwaliteiten van behoeve van grond, duurzame energieopwekking en de nieuwe het gebied betrokken. Daarnaast zijn er andere kansen (erf)toegangsweg. De beleving van het ‘groene landschap’ met benoemd voor verbetering van de gebiedskwaliteit. In de diepte en horizon is uitgangspunt bij de landschappelijke inpas- gebiedsvisie zijn keuzes gemaakt voor de toekomstige sing van de nieuwe ontwikkelingen. ontwikkeling van het gebied en geeft aan in welke structuur deze naast en met elkaar plaats kunnen vinden. De watergang langs het Kooisteebos is een andere landschappelij- ke drager die wordt versterkt door aanleg van oeverzones en een natuurlijke inrichting. Langs deze drager voert de nieuwe weg naar HOOFDLIJNEN VAN DE VISIE Farm Frites, grotendeels begeleid door lage dijkjes en beplanting.

Een aantal landschappelijke lijnen wordt benut en versterkt als Na opwaardering zal het Trambaanpad meer en meer betekenis landschappelijk kader. De Molendijk houdt zoveel mogelijk zijn krijgen als recreatieve en utilitaire fietsroute van en naar Helle- huidige positie en ligging in het open land, de beleefbare grens voetsluis. De Molendijk vormt een aantrekkelijke verbinding rich- tussen de polder Oudenoord en Nieuwenoord. Onderdeel van de ting de Zeedijk en de Vesting. De schaatsbaan en omgeving worden visie is verlaging van de huidige verkeersdruk op de dijk, ten be- ontsloten met een wandelpad vanaf het Trambaanpad als stop en hoeve van de betekenis als recreatieve fiets- en wandelroute op verblijfsplek langs de route, met een verrassende blik op het zon- enige afstand van de stad én de ter verbetering van de veiligheid neveld. en woonkwaliteit aan de Molendijk. De nieuwe weg kruist het Trambaanpad ongelijkvloers (fietstun- nel), en voert daarna verder richting de Ravenseweg. Hier zal de Polder Oudenhoorn aan de zuidzijde van de Molendijk blijft groot- nieuwe weg een grens vormen in het landschap. Aan de zuidzijde schalig en open, en primair agrarisch in gebruik. Aan de noordzijde van de nieuwe weg ligt een open landbouwkavel. Een optie is om van de Molendijk is ruimte voor, waar mogelijk op enige afstand mogelijke natuurontwikkeling te onderzoeken, eventueel met van de dijk en goed landschappelijk ingepast, diverse andere func- andere functies, ter versterking van de robuuste groene structuur ties gerelateerd aan de productie van Farm Frites: het bedrijven- rond Hellevoetsluis. Dit kan tevens dienen als afscherming van de VISIE 27

weg ten opzichte van de woningen aan de Gras- weg. De Noordse Molenweg wordt versterkt met laanbeplanting en de ruimte er omheen blijft open voor het zicht op het Kooisteebos en de polder. Samen met de nieuwe waterlopen in en rond het zonneveld ontstaat er een groenblauw netwerk. DE VIJF THEMA’S Hiernaast is de visiekaart integraal weergegeven. De afzonderlijke onderdelen van de visie zijn hierna afzonderlijk toegelicht. Op basis van het verkeersonderzoek is naar voren gekomen dat tracé 1 het beste scoort op het ge- bied van doorstroming en verkeersveiligheid. Op de volgende kaarten is tracé 1 dan ook aangegeven als voorkeurstracé. Naar aanleiding van overleg met omwonenden zijn de verschillende tracés nog eens goed bekeken op met name doorstroming en veiligheid en is geconcludeerd dat wanneer tracé 3 wordt opgeplust tot een volwaardige gebiedsont- sluitingsweg door Kickersbloem 3, deze variant mogelijk kan leiden tot een goed alternatief. (zie bijlage Uitkomsten verkeersonderzoek, tracé 3a). Om echter te komen tot een definitieve tracékeu- ze zal voor zowel tracé 1 als tracé 3a in de vervolg- fase een breder onderzoek worden uitgevoerd. Hierbij zal met name aandacht worden besteed aan aspecten als leefbaarheid en milieu (geluid, trillingen, luchtkwaliteit) en mogelijkheden voor landschappelijke inpassing van de weg in relatie tot het gebruik van de omliggende gronden. Bo- N venstaande punten zullen hun beslag krijgen in 500 m een maatschappelijke kosten- baten analyse. Kansenkaart gebiedsvisie 28 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

NATUUR EN WATER Bijvriendelijke gemeente Gemeente Hellevoetsluis is in september 2018 officieel Binnen het gebied van Hellevoetsluis Zuidoost ligt een aantal erkend als bijvriendelijke gemeente. Dat houdt in dat gebieden die onderdeel uitmaken van het Natuurnetwerk de gemeente veel onderneemt om ervoor te zorgen dat Nederland (NNN): het Kooisteebos en het natuurgebied aan de wilde bijen het nog beter gaan doen. We geven ze woon- Grasweg. ruimte en zorgen voor eten en nestelvoorzieningen. Het natuurgebied aan de Grasweg is onderdeel van het Natuur Netwerk Nederland (voorheen Ecologische Hoofdstructuur genoemd) en bestaat uit open water, riet, bloemrijk gras, struweel • realiseren van een samenhangende groenstructuur. en bos. De aanleg van het natuurgebied was een initiatief van de De gebiedsvisie Hellevoetsluis Zuidoost geeft hier bewoners van de Grasweg. invulling aan en voegt bovendien extra kwaliteiten toe. De aanleg van een landschappelijk raamwerk met Daarnaast is er een aantal structuren als onderdeel van het ecologische waarden maakt deel uit van de inpassing en Natuurnetwerk Nederland: de zone langs het Trambaanpad vanaf ontwerp van de nieuwe ontwikkelingen op het gebied de Molendijk tot de Grasweg, en de kreek die vanaf de Zeedijk van energie en infrastructuur. langs de rand van het Kooisteebos loopt tot voorbij de Ravenseweg. Samen met de structuren buiten het gebied van deze visie vormen Beoogde ontwikkelingen ze een verbindend netwerk van dijken, watergangen, oevers en De grenzen van het Kooisteebos en de Grasweg natuurgebieden op Voorne-Putten. De kreek langs de rand van worden gerespecteerd. De kreek op de rand van het het Kooisteebos en het Trambaanpad zijn onderdeel van het Kooisteebos wordt versterkt met natuurlijke oeverzones, Krekenplan van Voorne-Putten. ter vergroting van zijn betekenis als onderdeel van Aan de rand van het toekomstige bedrijventerrein Kickersbloem het natuurnetwerk. Aan de boszijde betekent dit een 3 is een ruime landschappelijke inrichting van de kreekzone aanpassing van de bestaande oever. Aan de zuidzijde voorzien. Buiten het gebied van deze visie ligt ook het Haringvliet, wordt extra ruimte toegevoegd in het nu nog agrarische als afgesloten zeearm een Natura2000 gebied van maat en schaal. gebied. Bijzondere aandacht krijgt verder het koppelstuk De grens ligt bij de Zeedijk. tussen de Zeedijk met het voormalige wiel en de kreek als landschappelijk herkenbare en ecologische Behoud, kwaliteitsverbetering en versterking samenhang waardevolle verbinding. Voor groen en ecologie heeft de beleidsvisie Duurzaamheid en Milieu de volgende uitgangspunten: Lage dijkjes, deels met kruidenrijke begroeiing en • behouden van bestaand (stedelijk) groen deels voorzien van opgaande beplanting, begeleiden de • verbeteren van de ecologische kwaliteit en biodiversiteit nieuwe weg naar Farm Frites, aan de zuidzijde van de VISIE 29

N 500 m

Themakaart natuur en water 30 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

kreekzone. Om barrièrewerking voor dieren te voorkomen is er Bij de uitwerking wordt onderzocht of het water in een deel van bij uitwerking bijzondere aandacht voor de kruising tussen deze de nieuwe watergangen meer water vastgehouden zou kunnen nieuwe weg, de kreek en het Trambaanpad (0ok onderdeel van het worden. Op het zonneveld zelf wordt waterberging voorzien door Natuurnetwerk). Er zijn daar bijzondere voorzieningen nodig, zoals aanbrengen van micro reliëf tussen en onder de panelen. eco-duikers en doorlopende oevers. Natuurtoets Het noordelijke deel van de weg vanaf Farm Frites snijdt door de In het kader van de bestemmingsplanwijziging zal een natuurtoets landbouwkavels tussen Ravenseweg en Trambaanpad en vormt een uitgevoerd worden. De (erf)ontsluitingsweg moet onder andere nieuwe grens. Een optie is een bosrijke inrichting (eventueel met getoetst worden aan Natura2000 (stikstofdepositie) en aan het nevenfuncties) tussen de (erf)ontsluitingsweg en de Grasweg, ter effect op het Natuurnetwerk Nederland en op soorten die in het versterking van een robuuste groene structuur aan de zuidrand van gebied voorkomen. Hellevoetsluis mits dit haalbaar en realiseerbaar is.

Het ontwerp voor het zonneveld gaat uit van een rand met natuurlijk ingerichte watergangen, oevers en grondwallen en een interne geleding met water en open stroken. Bij ontwerp, inrichting en beheer vormt de ecologische meerwaarde van deze zones een belangrijk uitgangspunt. Het streefbeeld voor de dijkjes en overhoeken op het terrein is een bloemrijke/kruidenrijke grazige vegetatie met hier en daar struweel, van betekenis voor insecten en in het bijzonder bijen. Op een aantal plaatsen worden specifieke ecologische voorzieningen aangebracht, zoals nestgelegenheden voor oeverzwaluwen of ijsvogels.

Water De afwatering van de wijk Kooistee verloopt via het Kooisteebos en de kreek aan de rand. Naar verwachting is in de toekomst extra ruimte voor waterberging en afvoer nodig voor de hevige buien die als gevolg van klimaatverandering steeds vaker voorkomen. Met de verbreding van de oevers langs de kreek ontstaat er een robuust waterstelsel, waar ook de wijk Kooistee van profiteert. Het toekomstige gebruik als zonneveld stelt minder hoge eisen aan de ontwatering dan het huidige landbouwkundige gebruik. VISIE 31 HET KREKENNETWERK VAN VOORNE-PUTTEN

Figuur uit “Kreken Kweken - samenwerkingsovereenkomst voor het krekenplan Voorne-Putten” (29 oktober 2009).

Het krekennetwerk van Voorne-Putten. De krekenprojecten zijn genummerd van 1 t/m 15. Sommige projecten zijn verder opgedeeld en krijgen dan een vervolgnummer, bijvoorbeeld 9.1, 9.2 enz. De gestippelde lijnen geven de kreken aan die geen onderdeel zijn van het krekenplan, omdat de inrichting ervan via een ander spoor gerealiseerd is of wordt . Deze kreken dragen wel bij aan een samenhangend krekennetwerk op Voorne-Putten. 32 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

RECREATIEVE BELEVING voor waterberging. Hierdoor wordt ook het landschap- pelijk doorgaande karakter van de waterstructuur beter EN ROUTES beleefbaar.

Het voorstel is om de verkeersbelasting van de Molendijk terug Ruimte om te spelen te dringen waardoor de waarde van de Molendijk als recreatief Een idee in het kader van deze gebiedsvisie is verplaat- aantrekkelijke fiets- en wandelroute versterkt kan worden. In de sing van het natuurspeelterrein dat nu nog op een lastig toekomst kan hier met een inrichting als ‘dorpse dijk’, met bij- te bereiken locatie aan de rand van het Kooisteebos ligt passende verharding op voortgebouwd worden. De aansluiting met naar de waterplassen aan de wijkzijde. de Zeedijk vormt een aandachtspunt. Met een veilige oversteek én dijkovergang voor fietsers als koppelstuk ontstaat een fraaie nieu- Het nieuwe speelruimtebeleid dat later dit jaar wordt we route naar de Vesting. vastgesteld biedt een goede gelegenheid op weg naar daadwerkelijke realisatie van de ideeën uit deze gebieds- De Noordse Molenweg is terug te vinden op historische kaarten visie. Het daarbij horende uitvoeringsplan dat met be- als oude route. Het pad blijft behouden, en maakt het mogelijk hulp van bewonersparticipatie vormgegeven zal worden de landschappelijke overgang te beleven. Van open polder, via de brengt namelijk in kaart hoe en waar speelplekken inge- kruising met de Molendijk via de natuurlijke zone tussen de zon- richt dienen te worden. nepanelen naar het Kooisteebos. Voor de ontwikkeling van het woningbouwplan Akker- De omgeving van de ijsbaan wordt in de plannen betrokken door randen in Oudenhoorn komt budget beschikbaar voor aanleg van een stop- en verblijfsplek voor recreanten aan de zijde speelvoorzieningen. De ontwikkellocatie is gelegen nabij van het Trambaanpad. Een uitkijkplatform markeert de plek en de centrale speelplek de Speulwei. Met het extra budget biedt zicht op het zonneveld in zijn omgeving. Dit voorstel zal nog kan deze speelplek een extra impuls geven. Het is dan nader worden onderzocht en afgestemd met omwonenden en met wel van groot belang dat de speelplek goed bereikbaar is de camping. Indien de gelegenheid zich in de toekomst aandient, vanuit de buurt. kan de ijsbaan aan de zijde van de Molendijk een aantrekkelijker entree krijgen.

De bestaande wandelpaden in het Kooisteebos blijven behouden. De plassen nabij het Trambaanpad bieden kansen voor een hoger inrichtingsniveau met voorzieningen ter versterking van de re- creatieve waarde. Bij voorkeur gaat dit samen met vergroting van het wateroppervlak ter versterking van de natuurwaarde en ruimte VISIE 33

N 500 m

Themakaart recreatieve routes en beleving 34 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

WONEN EN WERKEN (voormalige) werklocaties als woonlocatie zou bijdragen aan de kwaliteit van de Molendijk. De doorzichten vanaf Het visiegebied kent een divers karakter voor wat betreft het hui- de dijk, tussen de woningen door naar het noorden zijn dig gebruik. Aan de westzijde wordt het gebied begrensd door de beperkt en dienen behouden te blijven. wijk de Kooistee en aan de noordwestzijde door het bedrijventer- rein van Kickersbloem. In het noordoosten ligt het dorp Ouden- De woonwijk Akkerranden wordt grotendeels ontwik- hoorn, met een toekomstige uitbreiding van 180 woningen in de keld in lijn van de huidige plannen. Bijzondere aandacht Akkerranden. De lintdijkwoningen aan de Molendijk vormen sa- gaat uit naar het behoud van de zelfstandige ruimtelijke men met de bedrijfsgebouwen van Farm Frites een karakteristiek positie van de Molendijk, de randen, de aanhechting aan beeld tussen de twee polders Oudenhoorn en Nieuwenhoorn. het bestaande dorpse weefsel en de beleving van binnen naar buiten en andersom. Landbouw, merendeels akkerbouw, is en blijft een belangrijke grondgebruiker aan de zuidoostelijke rand van Hellevoetsluis. Boerderijerven liggen als ‘groene eilanden’ in het landschap en nieuwbouw en erfvergroting gaat gepaard met een stevige aanleg van beplanting rond het erf. De menging van landbouwverkeer met ander verkeer is inherent aan dit gebied en wordt als gegeven beschouwd.

Behoud van de productielocatie van Farm Frites op de huidige locatie is uitgangspunt. Mogelijke hinder, in de vorm van ver- keersbelasting en milieuaspecten (geur en geluid), wordt zoveel mogelijk voorkomen en tegengegaan. In het kader van de ver- duurzaming van het energiegebruik wordt ook de inrichting en uitstraling van het eigen terrein ten opzichte van de omgeving in beschouwing genomen. Met de aanleg van de nieuwe weg vanaf het terrein van Farm Frites krijgt de inpassing ten opzichte van de woningen aan de Grasweg bijzondere aandacht.

Voor de Molendijk geldt behoud en versterking van de kwaliteit als langgerekt woonlint, op enige afstand van de stad, waar beleving van lucht en ruimte mogelijk is. Het terugdringen van de ver- keersbelasting draagt daar aan bij. Herontwikkeling van een aantal VISIE 35

hoek Molendijk-Molenweg opnieuw verkaveld pad naar Molenweg toegevoegd, evenals rij kleine bloeiende bomen

pad met bomen toegevoegd rij woningen 2,5m toegevoegd: 2,5m opgeschoven brede bloemrijke akkerrand, geen pad in deze zone

Ontwerp Akkerranden 36 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

N 500 m

Themakaart wonen en werken VISIE 37

Molendijk bebouwing Bedrijventerrein Farm Frites

Ecowoningen Erf in open gebied (in de verte) 38 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

INFRASTRUCTUUR

Oudenhoorn-Molendijk De huidige infrastructuur van Oudenhoorn en omgeving bestaat Mogelijke oplossingen zijn: voornamelijk uit erftoegangswegen binnen en buiten de bebouw- • Een verbod voor doorgaand vrachtverkeer binnen het gebied de kom met een maximumsnelheid van 30 en 60km/u. Binnen de • De Molendijk alleen toegankelijk maken voor bestemmings- bebouwde kom is de gemeente Hellevoetsluis wegbeheerder en verkeer buiten de bebouwde kom bestaat de infrastructuur voornamelijk • Inrichting van de Molendijk aanpassen (Erftoegangsweg Type uit wegen van het Waterschap. De wegen worden naast de ont- 1) sluiting van het gebied ook gebruikt als sluiproute voor doorgaand • De bebouwde kom grens aanpassen waardoor de maximum- verkeer. Bewoners van Oudenhoorn ervaren veel hinder van door- snelheid op de Molendijk verlaagd kan worden naar 30 km/u gaand (vracht)verkeer door Oudenhoorn. Naast de ervaren hin- • Snelheidsremmende maatregelen aanbrengen (versmallen, der, maken bewoners zich ook zorgen over de verkeerssituatie na geen drempels) realisatie van de Akkerranden (180 woningen) en de ontwikkeling Een verbod voor doorgaand vrachtverkeer binnen het gebied heeft van Kickersbloem 3. Deze hinder en zorg zijn aanleiding geweest rechtstreeks effect op de Molendijk en Oudenhoorn, zeker in com- om binnen de gebiedsvisie onderzoek te doen naar de knelpunten binatie met inrichtings- en reguleringsmaatregelen op de Mo- en mogelijke oplossingen voor de huidige verkeerssituatie in Ou- lendijk. Als alléén maatregelen worden genomen op de Molendijk denhoorn. Ook is in het onderzoek gekeken naar kansen voor het werken deze ook door richting Oudenhoorn, maar is het effect is fietsverkeer zoals een route over de Molendijk. minder groot omdat de route voor vrachtverkeer via de Ravense- weg in dat geval mogelijk blijft. In het vervolgproces wordt de keu- Door middel van verkeerssimulaties is door adviesbureau Antea ze voor een pakket van maatregelen gemaakt. De aanleg van een onderzocht wat de verkeersafwikkeling is in Oudenhoorn, in de nieuwe weg voor Farm Frites draagt ook positief bij aan verminde- huidige situatie, in het jaar 2023 en 2030 (inclusief alle ontwikke- ring van de ervaren verkeersveiligheid en -overlast in Oudenhoorn lingen). Om verzekerd te zijn van de juiste verkeersintensiteiten en langs de Molendijk. zijn voor het onderzoek verkeerstellingen uitgevoerd. De tellingen laten zien dat veel (vracht)verkeer door de kern van Oudenhoorn rijdt en over de Molendijk (tussen de Molenweg en de Zeedijk).

De gebiedsvisie zet in op verlaging van de (ervaren) verkeerspro- blematiek in Oudenhoorn en de Molendijk. VISIE 39

N 500 m

Themakaart infrastructuur 40 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

ONTSLUITING FARM FRITES van het wegtracé voor chauffeurs te verduidelijken zullen aanvullende maatregelen De ontsluiting van het vrachtverkeer van Farm Frites vindt in de genomen worden, gedacht kan worden aan kattenogen die oplichten door de verlich- huidige situatie plaats door de woonkernen van Hellevoetsluis. ting van de voertuigen of iets dergelijks. Deze manier van ontsluiten is nadelig voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid in de woonkernen. Het is dan ook vanuit de ge- De nieuwe weg doorkruist langzaamverkeerroutes: het Trambaanpad en de Noordse meente een lang gekoesterde wens om dit vrachtverkeer uit de Molenweg. Het Trambaanpad is een doorgaande fietsverbinding. De Noordse Mo- woonkernen te halen door het aanleggen van een nieuwe ontslui- lenweg heeft betekenis voor lokale recreatieve ommetjes. Om het kruispunt met het ting vanaf het bedrijfsterrein van Farm Frites. Trambaanpad zo veilig mogelijk in te richten heeft aanleg van een fietstunnel de voor- keur. De mogelijkheden voor een veilige inrichting zullen nog verder worden onder- Antea heeft onderzoek gedaan naar de beste inpassing van de zocht. nieuwe weg van Farm Frites binnen het huidige netwerk, in com- binatie met het onderzoek naar de verkeerssituatie in Ouden- De aansluiting op de Ravenseweg zal uitgevoerd worden met een rotonde. Een rotonde hoorn. De criteria waaraan getoetst is zijn veiligheid, doorstroming is een veiligere oplossing, gezien de lagere snelheid en het verdelen van conflictpun- en leefbaarheid. Op basis van simulaties uit het verkeersmodel, ten. De kruising met de Noordse Molenweg zal gelijkvloers zijn. Een overzichtelijke aan de hand van de gestelde criteria en vanuit een elementenma- inrichting, met een veilige oversteek is daarbij het uitgangspunt. Bij voorkeur wordt trix. Het voorkeurstracé is van de vier tracés, de meest directe aan- deze kruising uitgevoerd met voorrang voor fietsers en wandelaars. sluiting tussen Farm Frites en Kickersbloem 3. Door deze directe aansluiting scoort dit tracé, ten opzichte van de andere tracés, het hoogst op zowel doorstroming als verkeersveiligheid. LANDSCHAPPELIJKE INPASSING EN LEEFBAARHEID Naast een beoordeling op verkeerskundige aspecten (doorstroming en veiligheid) heeft Naar aanleiding van overleg met omwonenden zijn de verschillen- ook een eerste globale verkenning plaatsgevonden op het gebied van leefbaarheid en de tracés nog eens goed bekeken op met name doorstroming en milieu en mogelijkheden voor een zorgvuldige landschappelijke inpassing van de weg. veiligheid en is geconcludeerd dat wanneer tracé 3 wordt opgeplust Op basis daarvan is naar voren gekomen dat trace 1 en 3a relatief goed scoren in verge- tot een volwaardige gebiedsontsluitingsweg door Kickersbloem 3, lijking tot trace 2 en 4. Om echter tot een definitieve tracekeuze te kunnen komen en deze variant mogelijk kan leiden tot een goed alternatief. een volledig inzicht te hebben in de consequenties van trace 1 en trace 3a, wordt in de vervolgfase een maatschappelijke kosten-batenanalyse opgesteld inclusief verdiepen- De nieuwe weg voor vrachtverkeer van Farm Frites is een erftoe- de onderzoeken zodat gefundeerd een integrale afweging kan worden gemaakt om te gangsweg buiten de bebouwde kom. De maximumsnelheid op deze komen tot een definitieve tracekeuze. weg is 30km/u. Deze snelheid is niet volgens de CROW-richtlijn die behoort bij een weg van dit type. Het gaat echter om een eigen weg met alléén bestemmingsverkeer voor Farm Frites, er zal dus van de richtlijn worden afgeweken (max. 30 km per uur). De weg zal niet voorzien worden van openbare verlichting. Om het verloop VISIE 41

Tracé 1 Tracé 2

Tracé 3 Tracé 4 Vier onderzochte trace’s 42 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

ZONNE-ENERGIE Molendijk vormen een vertrekpunt voor verfijning van de ligging en landschappelijke inpassing. Op dit moment kijken de woningen Farm Frites heeft de ambitie om haar productie en de energiebe- uit op open akkerland, met het Kooisteebos als groene achter- hoefte de komende jaren steeds verder te verduurzamen. Gebruik grond. De beleving van lucht, ruimte en horizon in het landschap maken van lokaal opgewekte zonne-energie vormt hiervoor een vanaf de hoger gelegen dijk is een belangrijk gegeven. Er is daarom substantiële component. Hiervoor wordt een aanzienlijke opper- gekozen voor de ligging op enige afstand van de dijk, met behoud vlakte aan zonnepanelen aangelegd op het bedrijfsterrein zelf én van een agrarische ‘tussenkavel’. De constructiehoogte van de binnen een nieuw aan te leggen zonneveld in de directe nabijheid. zonnepanelen is zoveel mogelijk beperkt en voor de landschappe- Op het bedrijfsterrein worden alle daarvoor geschikte daken voor- lijke inpassing aan de zijde van de dijk wordt gebruik gemaakt van zien van zonnepanelen, samen circa 7000 vierkante meter, goed water, oeverbegroeiing en grondwallen: middelen die het zicht op voor 2MW zonne-energie (piekvermogen). De oppervlakte van het de panelen enigszins filteren en wegnemen, maar zo min mogelijk zonneveld naast het bedrijfsterrein bedraagt circa 19 hectare, en afbreuk doen aan de ruimtebeleving. Er is voor het gehele gebied heeft een piekvermogen van 25 MWp. Dit zonneveld is groot ge- van Farm Frites tot aan het Trambaanpad één helder ruimtelijk noeg om te voorzien in de helft van het energieverbruik. principe toegepast. Het zonneveld past binnen het gemeentelijk Duurzaamheidsbeleid (zie pag. 10). Groene randen Royale watergangen met natuurvriendelijke oevers en een lage De ligging van het zonneveld grondwal voorzien van kruidenrijke vegetatie met hier en daar wat Het zonneveld wordt aangelegd op de agrarische gronden tus- struweel zullen het zonneveld begrenzen aan de zuidzijde, bij het sen de het gronddepot van Farm Frites (de huidige sloot langs de Trambaanpad en rond Noordse Molenweg. Naast hun landschap- grondwal is als grens aangehouden), het Kooisteebos, de Molendijk pelijke en ecologische waarde dienen deze watergangen ook om en het Trambaanpad. In eerdere instantie is juist de andere zijde ongewenste betreding van het terrein tegen te gaan zonder gebruik van de Molendijk in beeld geweest: de zogenaamde Noordhoek in te maken van hekwerken. Voor zover hekken om verzekerings- polder Oudenhoorn, nabij de aansluiting tussen de Molendijk en de technische reden toch noodzakelijk zijn, worden deze zoveel mo- Zeedijk. Deze locatie sluit echter niet aan bij het provinciale beleid gelijk uit het zicht geplaatst. Bij de noordelijke rand, in aansluiting dat grootschalige zonnevelden op landbouwgrond in open polder- op het Kooisteebos, wordt wel opgaande beplanting toegepast, in gebied uitsluit. Het gebied ten noorden van de Molendijk is volgens combinatie met de inpassing van de nieuwe (erf)ontsluitingsweg. het provinciale beleid te beschouwen als ‘stads- en dorpsrand’ waar, onder voorwaarde van ruimtelijke inpassing en ontwerp met Ruimtelijke geleding meerwaarde, wel zonnevelden mogelijk zijn. Het zonneveld is verdeeld in een aantal kavels van min of meer vergelijkbare grootte, van elkaar gescheiden door een stelsel van De eigen positie van de Molendijk als landschappelijke structuur in nieuwe waterlopen met natuurvriendelijke oevers en interne het open gebied, en het zicht vanuit de woningen en tuinen aan de ‘grasbanen’. Door de geleding krijgt het zonneveld een landschap- VISIE 43

N 500 m

Suggestie: opvang regenwater onder zonnepanelen Themakaart energie 44 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

pelijke schaal en inrichting en beheer van de tussenruimte draagt bij aan de beleving, waterberging en biodiversiteit. De natuurlijk in te richten zone rond de Noordse Molenweg vormt de grootste tussenruimte. De weg zelf wordt voorzien van laanbeplanting. De deelkavels van het zonneveld liggen haaks op de Molendijk en volgen daarmee de oorspronkelijke kavelrichting. Doorsnede BB’: groen blauw kader rondom het zonneveld

Opstelling panelen De zonnepanelen worden geplaatst volgens het zogenaamde ‘oost- west principe’. Dit betekent dat de helft van de panelen op het oosten, en de andere helft op het westen gericht is. Deze opstelling biedt een aantal voordelen ten opzichte van het alternatief (een opstelling met op het zuiden georiënteerde panelen met onderlin- ge tussenruimte). Ten eerste is de elektriciteitsproductie bij deze opstelling gelijkmatiger over de dag verspreid, wat beter aansluit bij de elektriciteitsvraag van Farm Frites. Een ander voordeel is dat op dezelfde oppervlakte meer panelen geplaatst kunnen worden. Doorsnede CC’: inpassing ontsluitingsweg tussen houtwallen Het zonneveld is daardoor compacter dan bij het alternatief. In de verkenning bleek dat alleen in het geval van ‘oost-west’ panelen een agrarische kavel tussen Molendijk en het zonneveld mogelijk was. Het belangrijkste nadeel: het zonneveld wordt nagenoeg ge- heel bedekt met panelen. Er is binnen de opstelling nagenoeg geen extensief beheerde tussenruimte waar de ecologie van profiteert. Dit wordt in het ontwerp ondervangen door aanleg van een ro- buuste landschappelijke randen en de interne geleding door groen en water. Doorsnede DD’: sloten met ecologische oever tussen het zonneveld voor geleding en wateropvang

Constructie Er is gekozen voor een constructie met vier panelen op elkaar (horizontaal) onder een hoek van circa 10 graden. Op deze ma- nier vormen de panelen een soort dakjes die met een beloopbare tussenruimte van 1 meter ten opzichte van elkaar in rijen geplaatst worden. In verband met schaduwwerking door hoog gras is het Doorsnede EE’: vergroten recreatieve functie ijsbaan met uitkijktoren over de zonnevelden VISIE 45

Doorsnede AA’: van het Kooisteebos tot de Molendijk 46 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

laagste punt van een paneel circa 0,5 meter boven maaiveld. Het hoogste punt reikt circa 1.50 meter boven maaiveld. Binnen een rij worden de tafels exact uitgelijnd (hoogte en breedte). Eventu- ele kleine hoogteverschillen tussen rijen onderling worden zoveel mogelijk voorkomen en indien nodig opgelost ter plaatse van de geleding tussen de ‘deelvelden’. Aan de randen van de velden ver- springen de tafels onderling. De verspringing is regelmatig: vanaf een afstand gezien vormen de verspringende tafels met elkaar een nette lijn. Op de kopse kanten aan de randen is in principe zicht onder de open constructie mogelijk. Dit wordt echter aan het zicht onttrokken door de aanwezigheid van grondwallen rond het terrein. Overzicht zonneveld Farm Frites Voorzieningen Onderwerp van de verder uitwerking van het ontwerp van het zon- neveld is welke voorzieningen nodig zijn en waar deze geplaatst worden. Het gaat bijvoorbeeld om omvormers, trafo-kasten, came- ra’s, hekken en toegangspoorten. Uitgangspunt is dat er bij voor- keur, uitgezonderd eventuele cameramasten, geen voorzieningen geplaatst worden die hoger zijn dan de panelen. Plaatsing aan de noordzijde, tegen de achtergrond van de houtwallen, heeft de voor- keur. Middenspanningsstations of andere hogere bebouwing wordt nabij het Farm Frites terrein geplaatst. Alle voorzieningen worden uitgevoerd in gedekte kleuren (antracietgrijs of donkergroen, nader te bepalen). Bij de materiaalkeuze weegt de architectonische uit- straling mee. Bovendien vormt bij de plaatsing de regelmaat, het ritme van de opstelling het uitgangspunt, waarbij voorzieningen binnen de contouren van de velden worden opgelost door hier een aantal panelen uit te sparen. Er wordt geen afbreuk gedaan aan de regelmaat van de randen of de continuïteit van de groenblauwe geleding. Op het zonneveld wordt geen (permanent aanwezige) verlichting toegepast. Het definitieve ontwerp volgt bij de aanvraag voor een omgevingsvergunning. VISIE 47

Visualisatie kruising Molendijk en Noordse Molenweg Noordse Molenweg

Achtertuin Molendijk 90 Visualisatie vanaf het Trambaanpad: IJsbaan met uitkijktoren

Visualisatie vanaf de Grasweg: de nieuwe weg Farm Frites Visualisatie vanaf de Ravense weg: nieuwe weg Farm Frites 48 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST VERVOLG VERVOLG PROCES EN PROCEDURES

De gebiedsvisie is een document dat door de gemeenteraad wordt Nadere informatie treft u aan op de website www.hellevoetsluis. vastgesteld. Het is een strategisch beleidsdocument om een goede nl/gebiedsvisie ruimtelijke afweging te kunnen maken voor ontwikkelingen die kunnen gaan spelen in het betreffende gebied.

Als kansen zijn onder meer genoemd: mogelijk maken van be- stemmingsverkeer op de Molendijk, verbreding van kreekoevers, verbeteren van speelvoorzieningen in het Kooisteebos en Ouden- hoorn in relatie tot de Akkerranden, en het aanbrengen van land- schappelijke en ecologische voorzieningen. Na vaststelling van de gebiedsvisie, zullen de kansen nader worden onderzocht. Bij deze uitwerking worden de belanghebbenden weer betrokken.

Nadere uitwerking van de ontwikkelingen kan plaats vinden via een nieuw bestemmingsplan (na invoering van de Omgevingswet een Omgevingsplan) of met een Omgevingsvergunning in af- wijking van het bestemmingsplan waarbij een goede ruimtelijke onderbouwing vereist is.

Bij de voorbereiding van deze zogeheten ruimtelijke procedures vindt wederom afstemming en overleg met de stakeholders plaats. Inspraak wordt verleend op de door de wet voorgeschreven wijze en momenten. Ook hiervan worden de bewoners tijdig op de hoog- te gesteld. 49 BIJLAGE

Gevoerde gesprekken en georganiseerde bijeenkomsten 11/23/2018 Gesprek bewoner Molendijk

11/13/2018 Inloopavond buren en direct omwonenden zon- 11/27/2018 Gesprek bewoner Molendijk neveld, ontsluitingsweg en Akkerranden 11/29/2018 Gesprek met voorzitter camping De Brongaard 11/15/2018 Bijeenkomst voor (belangen)organisaties. Aan- wezig waren vertegenwoordigers van: provincie 11/29/2018 Gesprek 2 bewoners Molendijk Zuid-Holland, LTO, Waterschap Hollandse Delta, DCMR, Gemeente Nissewaard, Veiligheidsregio 11/30/2018 Gesprek bewoner Noordse Molenweg (Brandweer), Energiecorporatie Voorne-Putten Energie, Stedin, belangenvereniging Den Kou- 12/7/2018 Gesprek bewoner Kooistee wen Noort, Veilig Verkeer Nederland, Natuurlijk Voorne-Putten 12/7/2018 Gesprek 2 bewoners Molendijk

11/16/2018 Gesprek bewoner Molendijk 12/10/2018 Gesprek met bewoner Molendijk

11/19/2018 Gesprek bewoner Ravenseweg 12/13/2018 Gesprek met vertegenwoordiging bestuur De Brongaard 11/19/2018 Inloopavond voor alle belangstellenden en be- langhebbenden 12/18/2018 1e kleinschalige bijeenkomst met bewoners Mo- lendijk, aanwonend aan zonneveld 11/21/2018 Gesprek met bewoner Molendijk 1/11/2019 Gesprek met bewoner Dorpsweg Oudenhoorn 11/22/2018 Gesprek bewoner Molendijk 1/19/2019 Presentatie gebiedsvisie voor algemene ledenver- 11/23/2018 Gesprek bewoner Molendijk gadering camping De Brongaard

11/23/2018 Gesprek bewoner Molendijk 1/28/2019 Gesprek met Stichting De Nieuwe Meent 50 GEBIEDSVISIE HELLEVOETSLUIS ZUIDOOST

1/31/2019 Gesprek met KNNV

2/7/2019 Gesprek met Staatsbosbeheer

2/11/2019 Gesprek tussen bewoners Molendijk, wethouders en provincie over locatie ‘Noordhoek’

2/19/2019 2e kleinschalige bijeenkomst met bewoners Mo- lendijk, aanwonend aan zonneveld

2/22/2019 Gesprek met vertegenwoordiging camping De Brongaard

2/27/2019 Gesprek met 2 bewoners Molendijk

3/1/2019 Gesprek met bewoner Molendijk

3/4/2019 Gesprek met belangenvereniging den Kouwen Noort

3/4/2019 Avond direct omwonenden voorkeurstracé weg

3/5/2019 Gesprek met Staatsbosbeheer

3/5/2019 Gesprek met bewoner Molendijk

3/6/2019 Informatieavond gebiedsvisie voor alle belang- stellenden

3/12/2019 Gesprek met bewoner Ravenseweg 51