Maarten Stekelenburg, ‘Zilveren’ Oranje-Coach Onder 17

Iedereen heeft Voetbaltalent GEEN TALENT MAG VERLOREN GAAN

nummer nummer 16

Spelers leren keuzes maken

Maarten Stekelenburg, ‘zilveren’ Oranje-coach Onder 17

trainers.voetbal.nl De Voetbaltrainer 203 2014

55_coverknvb-katern.indd 55 23-07-14 11:28

Vertegenwoordigend voetbal Tekst: Ruud Doevendans en Paul Geerars

Maarten Stekelenburg, ‘zilveren’ Oranje-coach Onder 17 Spelers leren keuzes maken

Het leek zich tegen Costa Rica op het WK even ten goede te keren, maar uit- bezig zijn met de vraag, waar voor het team en het individu de kansen en de eindelijk onderhoudt het Nederlandse voetbal nog altijd een moeizame rela- bedreigingen liggen. Vanaf de eerste dag dat ik met Onder 17 aan het werk tie met strafschoppenreeksen. Ook Nederland onder 17 struikelde op het be- ben geweest, heb ik geprobeerd de spelers mee te nemen in denken over slissende moment, de EK-finale, tegen Engeland over de elfmeterstip. Maar- voetbal. Voorbeeld: waarom moet je nu in opbouw A déze positie kiezen, ten Stekelenburg, coach van dit team, concludeert echter na het toernooi en in opbouw B een andere? Vanaf de kant kun je dat niet coachen, dus dat zijn team enorme stappen voorwaarts heeft gezet. Met name het maken je zult spelers bewust moeten maken van deze verschillen. Het maken van van de juiste keuzes in alle teamfuncties ging sterk vooruit. Stekelenburg is de juiste keuzes is bij alle teamfuncties essentieel. een trainer die zijn spelers aan het nadenken zet over die keuzes in het spel. Een concreet voorbeeld is de wedstrijd op het EK tegen Turkije. Aanvanke- lijk liep onze opbouw niet goed. De Voetballers, zo zegt Nederland onder Nadenken Turken lieten hun buitenspelers ver 17-trainer Maarten Stekelenburg, We hebben u gevraagd zelf, wellicht terugvallen. Onze backs gingen echter kunnen al op jonge leeftijd technisch voortkomend uit het zojuist gespeelde te hoog staan, waardoor ze niet meer enorm veel. Echter, voetbal is een spel EK onder 17, met een thema te komen aanspeelbaar waren. Dát bedoel ik waarbij geen situatie dezelfde is. Op voor dit gesprek. U gaf aan: het spe- nu met goede keuzes maken. Want dat moment wordt van spelers, zeker lers aanleren om keuzes te maken. zij moesten wat verder uitzakken wanneer ze op een hoger niveau komen te spelen, gevraagd dat ze kijken waar de kansen liggen om de wed- ‘Als spelers met elkaar een strijd te winnen. Dat is niet altijd even eenvoudig, want - zo zegt Stekelen- bepaald idee hebben burg - een team wil in de trainingen en wedstrijden nog wel eens blijven over voetbal, brengt dat het steken bij één manier van spelen: zó doen we het, en zó moet het lukken. beste in hen naar boven’ Maar wat nu als de tegenstander dat verstoort? Hebben we dan ook nog, Maarten Stekelenburg: “Ik vind in waardoor ze weer wél aanspeelbaar om die gevleugelde uitdrukking nog het algemeen dat spelers te weinig werden en de buitenspelers van Tur- maar eens te gebruiken, een Plan B, C, nadenken over het spel. Nadenken in kije moesten kiezen tussen de ruimtes D en E? de zin dat ze op het veld nadrukkelijk voor onze middenvelders klein hou-

www.devoetbal trainer.nl

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 56 23-07-14 12:11 Voetbaltalent Trainen, coachen en begeleiden

wordt je vermogen om keuzes te ma- mogelijk in hun natuurlijke omgeving ken opeens heel belangrijk. Als coach kunnen verdedigen en niet snel op neem ik ze graag mee in dat proces. andere posities terechtkomen. En niet omdat ik het resultaat niet be- De voordelen van spelen met de punt langrijk vind, want ik vind het resul- naar voren voor het aanvallende ge- taat juist erg belangrijk. Maar vooral deelte, pasten ook goed bij deze groep. omdat ik ervan overtuigd ben dat je Wij willen via een verzorgde opbouw spelers beter helpt door ze in staat te onze spitsen aanspelen: zo snel moge- stellen zelf over situaties na te den- lijk, maar ook zo zorgvuldig mogelijk. ken, dan dat ik alles voorkauw.” Je hebt in de opbouw een middenvelder extra die ingeschakeld kan wor- Speelwijze den. In de ondersteuning naar je spits Als we medewerkers van de KNVB ben je met een echte ‘10’ ook dichter- spreken, blijkt vaak de ontwikkeling bij. Bovendien is er meer ruimte voor van de speelwijze het uitgangspunt. je buitenspelers om de actie binnen- Geldt dat ook voor u? door te maken. Omdat dit voor deze Maarten Stekelenburg: “Ten dele, groep zowel voordelen bij het verdedi- den, of doordekken op de backs. Die want ik neem de kwaliteiten van de gen als bij het aanvallen gaf, heeft mij keuzes moeten van spelers komen. spelers ook als startpunt. Daarbij dit aangezet tot deze speelwijze.” Ze moeten constant bezig zijn met probeer ik heel goed te kijken naar de vragen als: Wat wordt er nu van mij ontwikkeling van het team en de indi- Simpel gevraagd in deze situatie? Moet ik wat viduele spelers om te bepalen wat ik Op welke manier kunnen we realise- meer uitstappen? Moet ik de 2-tegen-1 wel en niet van hen vraag en ook wel- ren dat spelers meer gaan nadenken uitspelen? Die keuzes goed kunnen ke keuzes ik maak binnen de speel- over het spel? maken, dat is belangrijk. wijze. Ik heb in het begin van het jaar Maarten Stekelenburg: “Ik vind dat we Ik wil niet een coach zijn die spelers bijvoorbeeld gekozen voor een speel- het vaak veel te moeilijk maken. We continu vertelt hoe het moet en ik wijze met een middenveld met de moeten het simpeler houden. Dat pro- denk ook niet dat dit werkt. Ik wil punt naar achteren, maar vond gaan- beer ik al in trainingsvormen naar vo- met de spelers in gesprek zijn over deweg dat we te kwetsbaar waren. ren te laten komen. Een van mijn ba- de mogelijkheden die er liggen en ze Ook waren er spelers in deze selectie sisvormen is 8:8 + 2 keepers, omdat ik leren die zelf te zien. Als spelers met die hele specifieke kwaliteiten en nu eenmaal achttien spelers tot mijn elkaar een bepaald idee hebben over zwakheden hadden, waardoor ik keu- beschikking heb. Die ploegen zet ik voetbal, brengt dat het beste in hen zes heb gemaakt in de veldbezetting. dan beide in een 1:3:2:3-formatie neer. naar boven. Daar steek ik veel energie Daarom heb ik daarna het middenveld Van daaruit moeten ze proberen aan in, en ook in de terugkoppeling na in de punt van voren laten spelen. Te- het voetballen te komen, wat in begin- wedstrijden.” genstanders bleken met veel beweging sel natuurlijk moeilijk is omdat het

Hoe komt het dat spelers te weinig nadenken? ‘Iedere keuze van een Maarten Stekelenburg: “De meeste spelers zijn veel slimmer dan we den- tegenstander levert consequenties ken. Ze kunnen echt heel veel zelf. Als coaches zijn wij geneigd zoveel op. Die moet je leren zien’ mogelijk voor te zeggen. Maar die spelers zijn zeer goed in staat om mee te denken, als wij ze maar in een situatie in de voorhoede te spelen. Spitsen overal 1-op-1 staat. Dus je creëert een brengen dat dit ook van ze verlangd zakten in, buitenspelers kwamen met situatie dat een middenvelder moet wordt. En daar zit wel een probleem, hun acties naar binnen. Daar paste gaan uitzakken om de man extra te want ik merk aan veel van mijn spe- een tweede defensieve middenvelder vormen. Een tegenstander moet van lers dat dit relatief weinig gebeurt. aan onze kant goed bij. Zo niet, dan daaruit gaan bepalen: dek ik door, of Misschien is het op de club niet nodig, moest die ene verdedigende midden- juist niet? Zo krijg je spelers aan het omdat ze met beperkte tegenstand velder te veel belopen, of verdedigers nadenken. Iedere stap die jij zet en ie- worden geconfronteerd. Maar inter- moesten te snel uitstappen en daar dere keuze die jij maakt, betekent dat landvoetbal betekent natuurlijk per lagen hun kwaliteiten niet. Wij vin- de tegenstander ook keuzes moet ma- definitie een hoger niveau, dus dan den het belangrijk dat spelers zo lang ken. Die keuzes leveren consequenties

Online: trainers.voetbal.nl 56 57 De Voetbaltrainer 199 2014

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 57 23-07-14 12:11

Vertegenwoordigend voetbal

op voor jou: kansen en bedreigingen. Die moet je leren zien, om er gebruik van te kunnen maken.

Ik ga met de spelers in gesprek hoe ze het liefst spelen. Net als de meeste spelers vind ik het ook het leukst om

vroeg druk te zetten. Maar als je daar- Foto: KNVB.nl mee snel wordt uitgespeeld en het levert tegengoals op, dan moet je daar laat ik het dan toch maar niet doen. te laten en druk te zetten op onze wel iets mee doen. In deze vorm leer Juist dát is de essentie van voetballen centrale verdedigers die opbouwden. je heel goed wanneer je compact moet en dat moet je ontwikkelen. Bijvoor- Daardoor moesten wij snel de lange blijven en wanneer je druk moet gaan beeld alleen tegen je backs zeggen dat bal spelen (tekening 1). geven. Als een middenvelder van de ze hoog moeten gaan staan, is onzin- In de rust hebben we daar over ge- verdedigende partij te snel met zijn praat. Het gaat er juist om dat ze gaan praat en een aantal mogelijkheden be- inzakkende tegenspeler meeloopt, is herkennen wanneer dat wél moet, en sproken. Bijvoorbeeld door onze eigen de kans groot dat de verdedigers man- wanneer dat níet moet. Het is de ver- buitenspelers wat meer naar binnen tegen-man komen te staan. Als de antwoordelijkheid van het team om te laten spelen, moest de buitenspeler spits dan sterker is, krijg je hem om keuzes te maken, spelers zijn daar ook van de tegenpartij zorgen voor het je oren. Dat is het moment om ook de prima toe in staat maar wij coaches dichthouden van die passlijn. Hij kon verdedigende partij te beïnvloeden: leggen de kaders vaak veel te strak niet meer zomaar druk zetten op de blijkbaar stapt de middenvelder te vast.” centrale verdediger. Of doordat onze snel uit, waardoor met een gerichte middenvelders wat dieper weg bleven, diepe pass op de spits gevaar ontstaat. Tactische varianten werd het voor die ene spits ook moei- Dus je gaat wel nadenken voordat je Op het EK werd het team ook een aan- lijker om onze twee centrale verdedi- nog een keer snel uitstapt, maar je tal keren met tactische varianten bij gers op te houden. Al met al kozen we blijft liever compact spelen om die de tegenstander geconfronteerd. Hoe beter positie, zij moesten achteruit en pass onmogelijk te maken. bent u daarmee omgegaan? als wij hun spits uitspeelden, moest Maarten Stekelenburg: “Tegen Tur- een van hun middenvelders uitstap- Ik maak vrijwel nooit exacte afspra- kije hadden we een probleem in de pen. Dat leverde voor ons op het mid- ken met de spelers over de plek waar opbouw. Onze twee verdedigende denveld ruimte op. we druk zetten. Spelers moeten de middenvelders speelden te ver naar Een ander optie kan zijn dat je een vrijheid voelen om op bepaalde mo- achteren, trokken daardoor twee back verder laat uitzakken, waardoor menten, als zij herkennen dat er druk tegenstanders mee en de ruimtes zijn tegenspeler ook verder vooruit uitgeoefend kan worden, dit ook te waarin we konden opbouwen werden komt te spelen en je eigen midden- doen. Uiteraard kom je ook regelmatig te klein. Ook de Turkse buitenspelers velder achter hem in de ruimte kan in je uitgangspositie terug om com- slaagden er soms in hun back los pact te spelen, maar van daaruit doen zich telkens weer momenten voor dat Tekening 1 die druk gegeven kan worden. En dan Nederland-Turkije: moet het niet zo zijn dat een speler de verdedigende denkt: oei, op deze plek hadden we middenvelders dat niet afgesproken. Het was wél een zakten te ver kans om de bal af te pakken, maar in waardoor de opbouwende centrale verdedigers in een kleine Oranje onder 17 heeft het afgelopen seizoen alle ruimte kwamen officiële wedstrijden tot aan finale EK gewonnen: te spelen. 3x EK-kwalificatie 3x Elite-ronde 4x EK (poule + halve finale) EK finale 1-1, verloren met strafschoppen 1

www.devoetbal trainer.nl

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 58 23-07-14 12:11 Voetbaltalent Trainen, coachen en begeleiden

komen (tekening 2). Zo zie je dat het wijze veel te veel te standaardiseren. de eerste keer dat zij dit wilden doen, maken van positionele keuzes ach- Neem je buitenspelers, van wie wij zakte onze rechtsback meteen ver in terin, op het middenveld en voorin vaak vinden dat ze hoog en breed om zodoende aanspeelbaar te zijn ertoe kan leiden dat je de bal met moeten staan. Soms is dat echter niet (tekening 4, optie 1). De Schotse back meer kwaliteit erin naar de spitsen zo. Ben je bijvoorbeeld gedwongen kwam te laat en we hadden de hele krijgt. Spelers vragen soms: ‘Trainer, wat eerder diep in te spelen, kun- flank openliggen en kwamen tot een wat wil je nou van me? Hoog staan nen ze beter wat meer naar binnen doelkans. Daarna echter waren zij ook of juist niet?’ Ik antwoord dan: ‘Ik wil spelen zodat je beter de tweede bal enkele malen wél op tijd. Dan wordt dat je de situatie goed bekijkt en van kunt veroveren en misschien gebruik de rol van de backs en de buitenspe- daaruit bepaalt wat het beste is.’ Want kunt maken van de ruimtes die de lers essentieel. Als de back namelijk dan leer je ook begrijpen waarom je al tegenstander weggeeft. Ik vind dat we hoog gaat staan, wordt het doorstappen van de Schotse back op hem een- ‘Ik wil dat spelers een situatie voudiger. Dus dat moet je al niet doen. Wanneer moet de keeper een centrale goed bekijken en dan bepalen wat verdediger inspelen in de opbouw? Dat mag alleen wanneer die verde- de beste oplossing is’ diger in staat is vooruit te draaien en een voortzetting te vinden. Kan dan niet hoger gaat staan. Dat is veel daar in Nederland soms te makkelijk hij alleen maar kaatsen, moeten we beter dan wanneer ik het allemaal mee omgaan, waardoor het 1-tegen-1 dat niet doen. Bij een tegenstander voorkauw, omdat op het moment van verdedigen vaak rendement oplevert. die druk uitoefent en 1-op-1 komt te aancoachen de situatie vaak net weer Op het moment dat de aanvallende staan, kom je uiteindelijk in de situ- even anders is en spelers door de coa- ploeg beter om zou gaan met de hoge atie dat je een diepe bal kan gaan spe- ching van de trainer te volgen vaak de druk van de tegenstander en meer len in ‘grote ruimtes’. Dan is weer van verkeerde keuze maken.” zou profiteren van de grote ruimtes belang hoe we ons opstellen om die die ontstaan op het veld, dan zou er diepe inspeelbal zo kansrijk mogelijk Ook tegen Schotland deed zich een ook beter en anders verdedigd moeten te maken. Voor buitenspelers is het specifiek tactisch probleem voor. worden door de tegenstanders. dan bijvoorbeeld zaak om wat naar Maarten Stekelenburg: “Ik had al ver- binnen te spelen teneinde een extra li- wacht dat Schotland ons op het EK Schotland zette ons bij een doeltrap snel onder druk zou proberen te zet- van onze keeper al direct vast. Ze ten om ons positiespel te ontregelen. lieten ons niet eens inspelen. De links- Daaraan hebben we in de voorberei- buiten zocht de centrale verdediger op Speler van het EK: Steven Bergwijn ding aandacht besteed: wat zijn dan en hun linksback dekte volledig door Topscorer van het EK: Jari Schuurman (ex aequo) onze opties? Ook hier geldt weer dat op onze rechtsback. Zij stonden daar- Nederland winnaar van Fair Play trofee we vaak de neiging hebben de speel- mee achterin 1-op-1 (tekening 3). Bij

Tekening 2 Tekening 3 Nederland-Turkije: doordat de mid- Nederland- denvelders wegbleven en de backs Schotland: bij inzakten (2:1 creëren met centrale een doeltrap van verdediger, dus niet te ver inzak- Nederland dekte ken. Soms zien dat het 2:1 is in de Schotse het centrum en dat een van de linksbuiten centrale verdedigers wordt vrijge- door op het speeld, dan kom je naar binnen verdedigings- voor de restverdediging), werd centrum en de meer ruimte voor de opbouw Schotse back gecreëerd. De buitenspelers kwa- dekte door men naar binnen om een passlijn op de Ne- vooruit te creëren. Iets naar bin- derlandse nen, maar niet in de bal. 2 3 rechtsback.

Online: trainers.voetbal.nl 58 59 De Voetbaltrainer 199 2014

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 59 23-07-14 12:11

Vertegenwoordigend voetbal

nie te creëren en aanspeelbaar te zijn bijna altijd op de rust aan. Alles wat het onzin om het verdedigen heel be- tussen de aanval- en middenveldlinie we bespreken, is al onderdeel van wat langrijk te maken. Dan heeft de team- of eventueel de tweede bal te winnen we al eerder behandeld hebben op het functie Aanvallen de prioriteit. Op het (tekening 4, optie 2). Dat is ook wat trainingsveld of in een voorbespre- Vierlandentoernooi dat wij speelden gebeurde. Wij kregen daarna enorm king. Het gaat elke keer over ruimtes tegen Duitsland, Israël en Italië heb ik veel ruimte achter hun verdediging en herkennen en weten waar je je voorin de eerste wedstrijd tegen Duitsland konden daaruit ons voordeel halen.” deel gaat halen. de verdedigende organisatie centraal Wij hebben in de kleedkamer beelden gezet. Maar ook in dat soort wedstrij- Bespreken via een iPad. Alle momenten in de den tegen sterke tegenstanders kun Hoe bespreekt u dit soort zaken? eerste helft zijn gecodeerd door onze je aan de bal het verschil maken. Dus Maarten Stekelenburg: “Constateer video-analist Maarten de Backer. Mijn ook dan heb ik het wel degelijk over je dit in een wedstrijd, dan probeer je assistent kijkt voor de rustbespreking het aanvallen en de opties die ontstaan door middel van de coaching langs de snel welke beelden we het best kun- tegen zo’n ploeg. Maar tegen Duitsland kant de juiste aanwijzingen te geven. nen gebruiken. Als het iets bijdraagt, en Italië stond voornamelijk het verde- Of je probeert bij een dood spelmo- kunnen we aan het einde van de digen centraal, tegen Israël het aanval- ment even een speler naar je toe te groepsbespreking met individuele spelen. Zonder de andere teamfuncties te halen. Maar om het echt aan de hele lers of groepjes nog wat beelden bekij- vergeten. Daarbij bepaal ik op gevoel groep duidelijk te maken, komt het ken. Zo konden we dus laten zien dat wanneer ik genoeg informatie heb tegen Turkije de middenvelders eigen- verstrekt. Ik kan niet ongelimiteerd lijk in de weg liepen bij het opbouwen. informatie aan de groep geven, want Tekening 4 Ze hadden langer weg kunnen blijven. dan is het niet meer beheersbaar. Maar Nederland-Schot- Het spel van de backs kwam ook ter bij een andere groep kan dat weer an- land: door een sprake. Behalve dat ik, eventueel aan ders zijn. Elke keer hebben we gekeken inzakkende back de hand van een magneetbord, dingen naar: waar en op welke manier kun- (optie 1) werd een laat zien is er natuurlijk ook ruimte nen we tegen deze tegenstander onze afspeelmogelijk- voor inbreng vanuit de groep. Al is er aanvallers kansrijk in stelling brengen? heid gecreëerd. in de rust niet veel ruimte om een dis- Waar zit ons voordeel?” Bij een lange cussie op te zetten. Het moet wel kort bal (optie 2) en duidelijk zijn. Dus ik begin niet In algemene zin, hoe ver is de Neder- kwamen de bui- met ‘Nou jongens, wat vinden jullie landse jeugdinternational ten opzichte tenspelers naar ervan?’ Wel vraag ik of ze de indruk van de tegenstanders als het gaat om binnen om de hebben dat we in de wedstrijd goed het interpreteren van wedstrijdsitu- tweede bal te staan, of dat er dingen anders moeten. aties? veroveren. Verder probeer ik altijd een link te Maarten Stekelenburg: “Ook eredi- 1 4 leggen naar wat er na de rust kan ge- visiespelers moeten daarin vaak nog beuren. Want de tegenstander heeft stappen maken, maar ik denk dat de ook een rustbespreking gehouden. Dus Nederlandse jeugdvoetballer daarin als trainer moet je sterk bezig zijn met eigenlijk verder zou moeten zijn. Los hoe het direct na rust verloopt. In deze nog van hoe ver de tegenstanders daar wedstrijd werd bovendien na rust snel in zijn. Trainers zijn doorgaans met gescoord door Turkije. Dan verandert algemene tactische zaken bezig: in er weer van alles. Ook door middel van balbezit het veld groot maken, buiten- wissels kun je spelers inbrengen die de spelers diep en breed, dat soort dingen. kwaliteiten hebben om het verschil te In mijn ogen moeten spelers van deze maken in die specifieke wedstrijd.” leeftijd al een beeld hebben van hoe de tegenstander speelt en wat voor conse- Prioriteit quentie dit heeft voor hun eigen han- Indien u met uw team de speelwijze delen. Waarom moet ik als buitenspe- traint, start u dan zoals zoveel trai- ler het veld de ene keer lang en breed ners ook altijd met het verdedigen? houden, en waarom moet ik in een Maarten Stekelenburg: “Niet per de- andere situatie juist tussen de linies 2 4 finitie. Vaak speel je in een voorberei- bewegen en onder de spits komen? ding tegen zwakkere teams en dan is Het is niet alleen zo in het Neder-

www.devoetbal trainer.nl

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 60 23-07-14 12:11 Voetbaltalent Trainen, coachen en begeleiden

Zij moeten zich er goed bij voelen. Het gaat in dit soort stressmomenten om stabiliteit, maar wie van ons is nog echt stabiel in soort situaties. Het blijft op trainingen toch moeilijk na te bootsen.”

Blijkbaar is de druk de beslissende factor. Hoe kun je die druk dan zo be- perkt mogelijk maken? Maarten Stekelenburg: “Ik denk dat het goed is wanneer de coach heel

Foto: KNVB.nl beslist is in hoe het gaat gebeuren. Je moet er niet te moeilijk over doen landse voetbal. In veel andere landen namen. Je moet als coach ook niet te door veel ruimte voor discussie te la- zijn ze weliswaar eerder gewend om veel bij spelers willen veranderen. Als ten. Straal als coach vertrouwen uit: in verschillende formaties op het veld een strafschop erin gaat, dan gaat ‘ie jullie nemen ze. Punt. Geen discussie. te staan, maar het maken van indivi- erin. Als dat iedere keer lukt, doet de Snel regelen en nemen. duele keuzes daarin is vaak ook niet speler blijkbaar iets goed. De spelers Onze keeper moet wel altijd de bal enorm ontwikkeld. Dan wordt vaak die tegen Engeland misten, schoten op aan onze volgende speler geven, nadat onder druk voor makkelijke en risico- de training elke bal hard aan de bin- hij zelf een strafschop heeft gekeept. loze oplossingen gekozen.” nenkant van het zijnet, telkens raak. Daarmee voorkom je dat de keeper Dus zeg het maar. Moet ik dan tegen van de tegenpartij een spelletje kan Strafschoppen zo’n speler zeggen: je moet hem an- gaan spelen met onze volgende penal- Hoe zijn jullie met de strafschoppen ders nemen? Dat vind ik wel ver gaan. tynemer. Al met al waren we voorbe- omgegaan? De Engelsen hebben tijdens de trai- reid zoals we voorbereid wilden zijn, Maarten Stekelenburg: “Wij heb- ning een Maltezer keeper binnen laten maar helaas: we hebben niet gewon- ben, toen we de halve finale bereikt komen. Dus zij trainden niet op hun nen.” hadden, alle trainingen besloten met eigen keeper, maar op een andere. het oefenen van strafschoppen. Je Dat was best slim en over dat soort Samenvatting: probeert dan de situatie zo goed mo- dingen ga je toch nadenken voor een • Maarten Stekelenburg vindt dat gelijk na te spelen, dus met de hele volgende keer. spelers meer zouden moeten wandeling vanuit de middencirkel nadenken over oplossingen van spelsituaties. • Spelers gaan vaak slechter ‘De rustbespreking moet kort spelen van al dat voorzeggen tijdens wedstrijden. In plaats en duidelijk zijn, er is daarvan moeten trainers tijdens trainingen coachen op kansen geen ruimte voor discussie’ die ontstaan door keuzes van de tegenpartij. naar de stip. Er stond geen straf op Als trainer heb ik door de jaren heen • Stekelenburg neemt niet alleen het missen van een penalty. Ik heb veel succes gehad met strafschoppen. de ontwikkeling van de speel- een lijstje gemaakt en degenen die Mijn werkwijze was daarin, dat ik tij- wijze, maar ook de kwaliteiten de strafschoppen op de training het dens trainingen goed observeerde wie van het individu als startpunt. beste namen, zouden ze ook nemen ze goed namen. En dan wees ik de vijf • Wil je het nadenken van spelers als het erop aankwam na de wedstrij- aan die gingen schieten. Daarover kon bevorderen, dan zijn eenvoudige den. dan ook geen discussie bestaan, of ie- trainingsvormen vaak het meest We hebben vooraf geen onderzoek mand moest écht met grote bezwaren effectief. gedaan naar hoe je een strafschop het komen en het absoluut niet willen. • Stekelenburg houdt zijn bespre- best kunt nemen. Ik vond dat ook niet Dan houdt het natuurlijk op. Maar in king in de rust kort en duidelijk nodig, want ik was van mening dat beginsel bepaalde ik de vijf spelers, en en laat weinig ruimte voor dis- onze spelers de penalties uitstekend dan mochten zij de volgorde bepalen. cussie.

Online: trainers.voetbal.nl 60 61 De Voetbaltrainer 199 2014

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 61 23-07-14 12:12

Vertegenwoordigend voetbal

Voorbereiding finale tegen Engeland

Halve finale: Nederland onder 17 - belangrijke plek moest krijgen. Aan het rijden met de bus. We wilden de basis- Schotland onder 17 5-0 einde van een zwaar toernooi merk je spelers hiermee niet belasten. Omdat Vaak kiezen wij ervoor om een wed- dat spelers minder snel herstellen en we het herstel ook prima in en rond strijd na te bespreken. Dit gebeurt op dat goed eten, rusten en kort/kwalita- het hotel konden organiseren, kon- verschillende manieren. Een enkele tief trainen erg belangrijk is. Wel heb- den zij de gewonnen tijd gebruiken keer kort op het veld voor de eerstvol- ben we ervoor gekozen om individueel om wat extra te rusten of behandeld gende training, maar vaker de dag na nog wat zaken terug te koppelen uit te worden. Hierin bepaalt de situ- de wedstrijd aan de hand van video- de wedstrijd van Schotland, omdat wij atie ook vaak onze werkwijze. Elke beelden. Na Schotland heb ik ervoor dachten dat dit voor sommige spelers avond nadat de spelers op de kamers gekozen om de wedstrijd helemaal belangrijk was. Terugkomen op af- zijn, hebben wij een stafbijeenkomst. niet na te bespreken in de groep. In spraken die voor de wedstrijd gemaakt Omdat de staf rond Onder 17 bestaat mijn ogen was dit een totaal andere waren, om zo voor hen deze wedstrijd uit tien mensen is het zaak om goede wedstrijd dan de wedstrijd waar wij af te kunnen sluiten. afspraken te maken. Hier nemen we ons op moesten voorbereiden en paste altijd de dag door en bespreken we deze nabespreking niet in de voorbe- Op de eerste dag na een wedstrijd de volgende dag voor. Mijn assistent- reiding naar Engeland. Alle focus ging kiezen we er wel eens voor om de coach Maurice Hagenbeuk zou in het richting Engeland, waarbij herstel van groep te splitsen. Nu was het trai- hotel achterblijven en het herstel de wedstrijd tegen Schotland wel een ningsveld bijvoorbeeld 35 minuten coördineren in overleg met de fysio-

afbeelding A afbeelding B

www.devoetbal trainer.nl

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 62 23-07-14 12:12 Voetbaltalent Trainen, coachen en begeleiden

therapeut en de dokter. Ook heeft hij de tegenstander hebben. Maurice is bespreking wordt nog geen link gelegd individueel nog wat zaken besproken tijdens het toernooi verantwoordelijk naar wat dit betekent voor ons eigen over Schotland, aan de hand van geweest voor het in beeld brengen van handelen. De link naar wat deze be- videobeelden. Ik ben met Robert-Jan de tegenstander. Hij bracht binnen dreigingen en kansen betekenen voor Zoetmulder (keeperscoach) en de de hoofdmomenten de tegenstander ons eigen handelen wordt gelegd in spelers die wel belast konden worden in beeld en werd daarbij aangevuld de training van de dag erop en de be- naar het veld gegaan. door Robert-Jan die de verdedigende spreking die we ‘s avonds hebben. Ik en aanvallende spelhervattingen voor gebruik dan flappen met bedreigingen Omdat de tijd tussen wedstrijden zo zijn rekening nam. Nadat er in vijftien en kansen en schrijf er dan bij wat kort is, ontkom je er vaak niet aan om minuten door middel van wedstrijd- dit betekent voor ons eigen handelen nog tactisch te trainen de dag voor de opnames een beeld was gegeven van (afb. A, blauwe tekst en afb. B, rode wedstrijd. Waar je in een clubsituatie Engeland, heb ik samen met de groep tekst). Ook kijken we kort wat geselec- er vaak voor kiest om dit te doen twee de bedreigingen (zie afbeelding A, teerde beelden van de training uit het dagen voor de wedstrijd, spelen wij consequenties voor eigen handelen in tactisch blokje. Op de wedstrijddag vaak nog een kort blokje van twee- het blauw erbij geschreven) en kansen hoeven we dan vaak alleen de afspra- maal acht minuten om wat tactische (zie afbeelding B, consequenties voor ken bij spelhervattingen te bespreken details door te nemen. Vaak helpt het eigen handelen in het rood erbij geen zijn we in tien minuten klaar met als de spelers daarbij al een beeld van schreven) opgeschreven. Tijdens deze praten. >>>

Online: trainers.voetbal.nl 62 63 De Voetbaltrainer 199 2014

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 63 23-07-14 12:12

Vertegenwoordigend voetbal

>>> Accenten binnen de training

Binnen het eerste blok hebben we aandacht gegeven aan de verdedigende organisatie. Bij Engeland waren de linker centrale verdediger en de

linksback allebei rechtsbenig. Door de 7 manier van druk zetten dachten we 18 14 7 daar voordeel uit te kunnen halen (zie 14 18 6 tekeningen 5 en 6). 8 6 8 2 4 3 Tijdens het tweede blok hebben we 4 3 2 een aantal aanvallende variaties doorgenomen over de linkerkant in samenwerking met de as (zie tekenin- 5 6 gen 7, 8 en 9).

Voor beide situaties hebben we ervoor gekozen om dit te trainen binnen drie onze goals tijdens het toernooi, waar dag. Heel bijzonder was deze keer dat linies. Omdat wij maar met achttien hij muziek onder gemonteerd had. Dit ook de bondscoach Louis van Gaal nog spelers op het EK zijn, moeten we soort extraatjes vinden de spelers vaak een videoboodschap had voor ons, die soms keuzes maken binnen de ma- erg leuk en geeft ook wat afwisseling we op de wedstrijddag aan de spelers nier van trainen. Om sommige situ- aan het einde van weer een intensieve en staf hebben laten zien. aties zo goed mogelijk na te bootsen, moet je soms creatief zijn en goed nadenken wat de beste manier is om de spelers iets aan te bieden wat ze gaat helpen in de wedstrijd.

Tijdens dit proces maken we ook regelmatig gebruik van sfeerclipjes. Nu had Maarten de Backer, onze vi- deoanalist, een clip gemaakt met al

13 7 7

13 14 5 14 6

8 6 8

4 3 5 4 3

7 8 9

www.devoetbal trainer.nl

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 64 23-07-14 12:12 Voetbaltalent Trainen, coachen en begeleiden

Beschrijving bij tekeningen van training

Verdedigende organisatie (eerste blok van 8 min) 8:8 + 2 keepers Engeland 1:3:3:2 Nederland 1:3:3:2

Accent situatie 1 (zie tekening 5) Manier van druk zetten door 7 en 18 (dwingen naar linkerbeen). Middenvelders, kort aan de kant van de bal, loslaten en kantelen aan de niet-balkant. Verdedigers, kort dekken aan de balkant, positiekiezen van de centrale verdedigers in relatie tot de bal en de spits. Coachen van de middenvelders en eventueel overnemen.

Accent situatie 2 (zie tekening 6) Druk op de bal door 7. Positiekiezen van 18 bij het diepgaan van de linksback. Samenwerking tussen 18, 6, 2 en 3 bij het opkomen van de linksback zonder bal en een linker- spits die schuin in de bal, breed of breed/diep naar binnen beweegt.

Aanvallende keuzes (tweede blok van 8 min) 8:8 + 2 keepers Nederland 1:3:3:2 Engeland 1:3:3:2

Accent situatie 1 (zie tekening 7) Middenveld is in balans (3:3). Overtal is in de achterste linie (3:2). Het moment herkennen dat een van de middenvelders van de tegenstander gaat uitstappen. Dit kan komen door het initiatief nemen van een van de verdedigers, of het doorstappen van een middenvelder bij de tegenstander. Wat is jouw rol binnen de situatie die ontstaat.

Accent situatie 2 Engeland verdedigt hier wat meer met 9 en 10 naast elkaar. Het overtal ligt in deze situatie bij de backs (in dit geval 5). Omdat in zo’n geval de back vaak te diep gaat staan, wordt het makkelijk te belopen voor de middenvelder van Engeland. We hebben dus de optie aangedragen dat het spelen met de onderlinge afstanden dan van groot belang is. Je kunt 3 en 4 wat dichter naar elkaar positie laten kiezen, waardoor er ruimte ontstaat voor 5 om zich uit te laten zakken (zie tekening 8). Je dwingt Engeland nu tot het maken van keuzes. Onze spelers moeten scherp hebben welke keuzes Engeland kan maken en welke kansen dit biedt voor ons eigen team. Er zijn natuurlijk meerdere oplossingen binnen deze situatie. Speler 5 kan namelijk ook door- lopen, waardoor 13 wat aan de binnenkant komt te spelen en 6 of 8 betrokken kan worden in de laatste linie (zie tekening 9). Elke keer gaat het weer om het spelen met ruimtes en daarbinnen herkennen welke keuzes Engeland maakt en welke oplossingen dit biedt voor het eigen team. Als je dit als coach voor elkaar kunt krijgen, dan maakt het niet meer uit hoe de tegenstander je onder druk probeert te zetten, want het eigen team kan door het bespelen van de ruimtes met oplossingen komen. Dit klinkt makkelijk, maar is natuurlijk een lang proces.

Online: trainers.voetbal.nl 64 65 De Voetbaltrainer 199 2014

56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 65 23-07-14 12:12 Heb jij deze handige Voetbaltrainer trainersmaterialen al?

Wedstrijdregistratie boekjes

A6 formaat A5 formaat - Praktisch, met ringband - Bevat veldjes en schema’s € € 5,95 6,95 - Veel ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat

Trainingsregistratie boekjes

- Praktisch, met ringband A5 formaat A6 formaat - Overzichtslijst trainingsbezoek € 5,95 € 6,95 - Veel ruimte voor notities - Keuze uit A5 en A6 formaat

Abonnees ontvangen

veldenblokomslagnieuw_NW_veldenblokomslag.qxd 01-10-12 13:35 Pagina 1 Trainer 7,5% DeVoetbal www.devoetbaltrainer.nl Veldenblok, A4 formaat korting - Velden op A4 formaat - Eenvoudig af te scheuren - Volop ruimte voor notities A4 formaat € 5,50

Veldenblok

Bestel deze handige materialen snel via www.devoetbaltrainer.nl/winkel

Trainers mappen vanaf € 18,-

DDee Voetba l Trainer devoetbaltrainer.nl Waar vind je goede oefenstof om jezelf als trainer te ontwikkelen? In de Voetbaltrainer mediatheek, de online bibliotheek vol video’s en trainingsvormen!

Nu volop nieuwe video’s en trainingsvormen!

Met handige zoekfunctie, per categorie, thema of leeftijdsgroep.

Handige voordelen voor jou als trainer:

• Snel te printen pfd.files • Abonnees ontvangen �20,- korting

• Altijd bij hand op PC, smartphone en/of tablet (slechts € 35,- per jaar ipv € 55,-)

• Praktijk staat centraal in alle oefenstof • Bestel online je abonnement via:

• Ervaringen van (top)trainers en vakgenoten devoetbaltrainer.nl/mediatheek

DDee Voetba l Trainer devoetbaltrainer.nl/mediatheek Inspirerende eBooks van De Voetbaltrainer - Toptrainer serie

Nieuwe versie

Dick Advocaat Bert van Marwijk Guus Hiddink Louis van Gaal € 5,- (32 pagina’s) € 5,- (58 pagina’s) € 5,- (44 pagina’s) € 5,- (48 pagina’s)

Foppe de Haan Ronald en Erwin Frank de Boer Co Adriaanse € 5,- (34 pagina’s) Koeman € 5,- (30 pagina’s) € 5,- (28 pagina’s) € 5,- (34 pagina’s) Praktische eBooks - jeugd - doelgroepgericht

A-jeugd € 10,- B-jeugd € 10,- C-jeugd € 10,- D-jeugd € 6,- (150 pag.) (150 pag.) (150 pag.) (95 pag.)

E-jeugd € 6,- F-jeugd € 2,50,- Jeugdkeeper € 4,- Mini pupil € 2,50,- (95 pag.) (35 pag.) (55 pag.) (35 pag.) Voordelen van onze eBooks ✔ goedkoop, al vanaf € 2,50 ✔ altijd bij de hand op uw thuiscomputer/ ✔ direct te downloaden (na online betaling) smartphone en/of tablet ✔ praktijk staat centraal ✔ abonnees ontvangen 7,5% korting ✔ online te bestellen via devoetbaltrainer.nl/winkel

DDee Voetba l Trainer devoetbaltrainer.nl - advertorial - WFA NIEUWS WWW.WORLDFOOTBALLACADEMY.NL

‘Topcoaches zijn levenslang studenten van het spel!’

Periodisation Mentorship Amsterdam 2014

Van 11 tot 15 juni vond de 3e WFA Periodisation Mentorship plaats in Am- sterdam. Coaches, conditietrainers en fysiotherapeuten uit ruim 15 landen namen deel aan deze jaarlijkse 5-daagse cursus. Raymond Verheijen nam de deelnemers mee in de wereld van het periodiseren tijdens zijn meest gedetailleerde cursus ooit met talrijke praktijkvoorbeelden. Naast de grote hoeveelheid kennis kregen de cursisten volop de gelegenheid om vragen te stellen en ervaringen met elkaar uit te wisselen. Op woensdag was er de traditionele rondvaart door de Amsterdamse grachten om onder het genot van een hapje en drankje te netwerken en de stad te bezichtigen.

Wilt u in de toekomst een uitnodiging ontvangen voor deze Mentorship? Stuur dan een email aan: [email protected].

Expert Meeting 2014 Clarens, Zuid-afrika Blijf op de hoogte

Nagenoeg alle 50 deelnemers van de Wilt u ook tijdig op de hoog- vorige editie in 2013 in Londen hadden te worden gesteld van nieu- zich aangemeld voor de WFA Expert we cursussen en events van Meeting 2014 in Clarens, Zuid Afrika. de WFA? Volg ons dan via: Coaches en medici uit ruim 40 landen namen deel aan dit evenement. Op elk van de dagen werd een bepaald WFA_NL vakgebied voetbalspecifiek gemaakt: WorldFootballAcademy “Football Braining”, “Football Periodisa-

tion”, “Football Tactics”, “Football Tech- World Football Academy nique Training”, “Football Braining Fuel” & “Goalkeeper coaching”. Naast Raymond Verheijen deelden nog 15 experts hun kennis, waaronder Jed Davies (Oxford Universi- of schijf u in voor onze mailing op: ty), Thomas D’havé (West Ham United), Corné Groenendijk (Ajax Cape Town), Marcel www.worldfootballacademy.nl. Lucassen (DFB), Ernst Middendorp (Bloemfontein Celtic), Damian Roden (Stoke City), Afke van de Wouw (FC Utrecht) en Dirk Zoutwelle (BG Sports). Op zaterdag heeft het hele gezelschap genoten van een culturele ochtend in het Golden Gate National Park.

Cursussen seizoen 2014/2015 Contact

Ook dit seizoen zullen er diverse thema-avonden, clinics (BE), basiscur- World Football Academy NL sussen Periodiseren, basiscursus Voetbaltechniektraining en het Na- Contactpersoon: Tessa Trepels tionale Voetbal Symposium worden georganiseerd. Wilt u als eer- Burg. Stramanweg 102T ste op de hoogte gebracht worden van deze cursussen, thema-avonden, 1101 AA Amsterdam T: 020 - 472 1992 clinics, webinars en het Nationale Voetbal Symposium? E: [email protected] Schrijf u dan in voor onze mailing of volg ons via diverse social media kanalen.

WORLD FOOTBALL ACADEMY NEDERLAND voor coaches, stafleden en spelers Boek nu uw wintertrainingskamp! en profiteer van gunstige vluchtprijzen

Versterk tijdens de winterstop het teamgevoel met een trainingskamp. Werk in een andere omgeving ontspannen onder professionele trainingskamp omstandigheden naar de tweede seizoenshelft toe. Met een trainingskamp ZUiD-spanJe bent u goed voorbereid op de allesbeslissende fase in de competitie! 4 dagen all-inclusive al vanaf Voor elk budget en voor teams van alle niveaus. Wij adviseren u graag € 399,- ! in een persoonlijk gesprek. per persoon

Dé specialist op het gebied van compleet verzorgde trainingskampen! trainingskamp i tOernOO hallen meer informatie? www.trainingskampen.nl incl. 3 dagen volpension al vanaf € 109,- ! per persoon

Al meer dAn 10 jAAr dé speciAlist

Adv_DeVoetbaltrainer230x300_TK_jul2014_v3.indd 1 18-07-14 16:10