Iedereen heeft Voetbaltalent GEEN TALENT MAG VERLOREN GAAN nummer nummer 16 Spelers leren keuzes maken Maarten Stekelenburg, ‘zilveren’ Oranje-coach Onder 17 trainers.voetbal.nl De Voetbaltrainer 203 2014 55_coverknvb-katern.indd 55 23-07-14 11:28 VERTEGENWOORDIGEND VOETBAL Tekst: Ruud Doevendans en Paul Geerars Maarten Stekelenburg, ‘zilveren’ Oranje-coach Onder 17 Spelers leren keuzes maken Het leek zich tegen Costa Rica op het WK even ten goede te keren, maar uit- bezig zijn met de vraag, waar voor het team en het individu de kansen en de eindelijk onderhoudt het Nederlandse voetbal nog altijd een moeizame rela- bedreigingen liggen. Vanaf de eerste dag dat ik met Onder 17 aan het werk tie met strafschoppenreeksen. Ook Nederland onder 17 struikelde op het be- ben geweest, heb ik geprobeerd de spelers mee te nemen in denken over slissende moment, de EK-finale, tegen Engeland over de elfmeterstip. Maar- voetbal. Voorbeeld: waarom moet je nu in opbouw A déze positie kiezen, ten Stekelenburg, coach van dit team, concludeert echter na het toernooi en in opbouw B een andere? Vanaf de kant kun je dat niet coachen, dus dat zijn team enorme stappen voorwaarts heeft gezet. Met name het maken je zult spelers bewust moeten maken van deze verschillen. Het maken van van de juiste keuzes in alle teamfuncties ging sterk vooruit. Stekelenburg is de juiste keuzes is bij alle teamfunc- ties essentieel. een trainer die zijn spelers aan het nadenken zet over die keuzes in het spel. Een concreet voorbeeld is de wedstrijd op het EK tegen Turkije. Aanvanke- lijk liep onze opbouw niet goed. De Voetballers, zo zegt Nederland onder Nadenken Turken lieten hun buitenspelers ver 17-trainer Maarten Stekelenburg, We hebben u gevraagd zelf, wellicht terugvallen. Onze backs gingen echter kunnen al op jonge leeftijd technisch voortkomend uit het zojuist gespeelde te hoog staan, waardoor ze niet meer enorm veel. Echter, voetbal is een spel EK onder 17, met een thema te komen aanspeelbaar waren. Dát bedoel ik waarbij geen situatie dezelfde is. Op voor dit gesprek. U gaf aan: het spe- nu met goede keuzes maken. Want dat moment wordt van spelers, zeker lers aanleren om keuzes te maken. zij moesten wat verder uitzakken wanneer ze op een hoger niveau ko- men te spelen, gevraagd dat ze kijken waar de kansen liggen om de wed- ‘Als spelers met elkaar een strijd te winnen. Dat is niet altijd even eenvoudig, want - zo zegt Stekelen- bepaald idee hebben burg - een team wil in de trainingen en wedstrijden nog wel eens blijven over voetbal, brengt dat het steken bij één manier van spelen: zó doen we het, en zó moet het lukken. beste in hen naar boven’ Maar wat nu als de tegenstander dat verstoort? Hebben we dan ook nog, Maarten Stekelenburg: “Ik vind in waardoor ze weer wél aanspeelbaar om die gevleugelde uitdrukking nog het algemeen dat spelers te weinig werden en de buitenspelers van Tur- maar eens te gebruiken, een Plan B, C, nadenken over het spel. Nadenken in kije moesten kiezen tussen de ruimtes D en E? de zin dat ze op het veld nadrukkelijk voor onze middenvelders klein hou- www.devoetbal trainer.nl 56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 56 23-07-14 12:11 Voetbaltalent TRAINEN, COACHEN EN BEGELEIDEN wordt je vermogen om keuzes te ma- mogelijk in hun natuurlijke omgeving ken opeens heel belangrijk. Als coach kunnen verdedigen en niet snel op neem ik ze graag mee in dat proces. andere posities terechtkomen. En niet omdat ik het resultaat niet be- De voordelen van spelen met de punt langrijk vind, want ik vind het resul- naar voren voor het aanvallende ge- taat juist erg belangrijk. Maar vooral deelte, pasten ook goed bij deze groep. omdat ik ervan overtuigd ben dat je Wij willen via een verzorgde opbouw spelers beter helpt door ze in staat te onze spitsen aanspelen: zo snel moge- stellen zelf over situaties na te den- lijk, maar ook zo zorgvuldig mogelijk. ken, dan dat ik alles voorkauw.” Je hebt in de opbouw een middenvel- der extra die ingeschakeld kan wor- Speelwijze den. In de ondersteuning naar je spits Als we medewerkers van de KNVB ben je met een echte ‘10’ ook dichter- spreken, blijkt vaak de ontwikkeling bij. Bovendien is er meer ruimte voor van de speelwijze het uitgangspunt. je buitenspelers om de actie binnen- Geldt dat ook voor u? door te maken. Omdat dit voor deze Maarten Stekelenburg: “Ten dele, groep zowel voordelen bij het verdedi- den, of doordekken op de backs. Die want ik neem de kwaliteiten van de gen als bij het aanvallen gaf, heeft mij keuzes moeten van spelers komen. spelers ook als startpunt. Daarbij dit aangezet tot deze speelwijze.” Ze moeten constant bezig zijn met probeer ik heel goed te kijken naar de vragen als: Wat wordt er nu van mij ontwikkeling van het team en de indi- Simpel gevraagd in deze situatie? Moet ik wat viduele spelers om te bepalen wat ik Op welke manier kunnen we realise- meer uitstappen? Moet ik de 2-tegen-1 wel en niet van hen vraag en ook wel- ren dat spelers meer gaan nadenken uitspelen? Die keuzes goed kunnen ke keuzes ik maak binnen de speel- over het spel? maken, dat is belangrijk. wijze. Ik heb in het begin van het jaar Maarten Stekelenburg: “Ik vind dat we Ik wil niet een coach zijn die spelers bijvoorbeeld gekozen voor een speel- het vaak veel te moeilijk maken. We continu vertelt hoe het moet en ik wijze met een middenveld met de moeten het simpeler houden. Dat pro- denk ook niet dat dit werkt. Ik wil punt naar achteren, maar vond gaan- beer ik al in trainingsvormen naar vo- met de spelers in gesprek zijn over deweg dat we te kwetsbaar waren. ren te laten komen. Een van mijn ba- de mogelijkheden die er liggen en ze Ook waren er spelers in deze selectie sisvormen is 8:8 + 2 keepers, omdat ik leren die zelf te zien. Als spelers met die hele specifieke kwaliteiten en nu eenmaal achttien spelers tot mijn elkaar een bepaald idee hebben over zwakheden hadden, waardoor ik keu- beschikking heb. Die ploegen zet ik voetbal, brengt dat het beste in hen zes heb gemaakt in de veldbezetting. dan beide in een 1:3:2:3-formatie neer. naar boven. Daar steek ik veel energie Daarom heb ik daarna het middenveld Van daaruit moeten ze proberen aan in, en ook in de terugkoppeling na in de punt van voren laten spelen. Te- het voetballen te komen, wat in begin- wedstrijden.” genstanders bleken met veel beweging sel natuurlijk moeilijk is omdat het Hoe komt het dat spelers te weinig nadenken? ‘Iedere keuze van een Maarten Stekelenburg: “De meeste spelers zijn veel slimmer dan we den- tegenstander levert consequenties ken. Ze kunnen echt heel veel zelf. Als coaches zijn wij geneigd zoveel op. Die moet je leren zien’ mogelijk voor te zeggen. Maar die spe- lers zijn zeer goed in staat om mee te denken, als wij ze maar in een situatie in de voorhoede te spelen. Spitsen overal 1-op-1 staat. Dus je creëert een brengen dat dit ook van ze verlangd zakten in, buitenspelers kwamen met situatie dat een middenvelder moet wordt. En daar zit wel een probleem, hun acties naar binnen. Daar paste gaan uitzakken om de man extra te want ik merk aan veel van mijn spe- een tweede defensieve middenvelder vormen. Een tegenstander moet van lers dat dit relatief weinig gebeurt. aan onze kant goed bij. Zo niet, dan daaruit gaan bepalen: dek ik door, of Misschien is het op de club niet nodig, moest die ene verdedigende midden- juist niet? Zo krijg je spelers aan het omdat ze met beperkte tegenstand velder te veel belopen, of verdedigers nadenken. Iedere stap die jij zet en ie- worden geconfronteerd. Maar inter- moesten te snel uitstappen en daar dere keuze die jij maakt, betekent dat landvoetbal betekent natuurlijk per lagen hun kwaliteiten niet. Wij vin- de tegenstander ook keuzes moet ma- definitie een hoger niveau, dus dan den het belangrijk dat spelers zo lang ken. Die keuzes leveren consequenties Online: trainers.voetbal.nl 56 57 De Voetbaltrainer 199 2014 56-57-58-59-60-61-62-63-64-65_onder17.indd 57 23-07-14 12:11 VERTEGENWOORDIGEND VOETBAL op voor jou: kansen en bedreigingen. Die moet je leren zien, om er gebruik van te kunnen maken. Ik ga met de spelers in gesprek hoe ze het liefst spelen. Net als de meeste spelers vind ik het ook het leukst om vroeg druk te zetten. Maar als je daar- Foto: KNVB.nl mee snel wordt uitgespeeld en het levert tegengoals op, dan moet je daar laat ik het dan toch maar niet doen. te laten en druk te zetten op onze wel iets mee doen. In deze vorm leer Juist dát is de essentie van voetballen centrale verdedigers die opbouwden. je heel goed wanneer je compact moet en dat moet je ontwikkelen. Bijvoor- Daardoor moesten wij snel de lange blijven en wanneer je druk moet gaan beeld alleen tegen je backs zeggen dat bal spelen (tekening 1). geven. Als een middenvelder van de ze hoog moeten gaan staan, is onzin- In de rust hebben we daar over ge- verdedigende partij te snel met zijn praat. Het gaat er juist om dat ze gaan praat en een aantal mogelijkheden be- inzakkende tegenspeler meeloopt, is herkennen wanneer dat wél moet, en sproken. Bijvoorbeeld door onze eigen de kans groot dat de verdedigers man- wanneer dat níet moet. Het is de ver- buitenspelers wat meer naar binnen tegen-man komen te staan.