A D F I D E M

C O DI C U M M A N U S C R I P TO R U M

R E C E N S U I T

J O S E P H U S S TE V E N S O N .

S U M P Î' Z B U S Î W S M . DCCC. XX X VIIL

E NG L ISH H ISTOR ICA L SOCIE TY .

M EMBERS .

l 6 th Ma 1 8 3 7 . y,

HI S MAJESTY KI NG W ILLIAM IV.

The S CO M C S O P . VI UNT A HE N , . f o O D . L The EA RL BAND N , C . . D f o F O K . G . The UKE BED RD ,

M . P. O S O E s . TH MA WENTW RT H BEAUM O NT , q

S C O The VI UNT BERNA RD .

Th e H n o . HENRY B O YLE B ERNA RD . A P. . . O X F . R . S . S The L RD BE LEY,

’ f r Re v O . E . . ue e n s C o e Ox o . . J H N S B R WER, M A Q lleg , d i Capta n ARTH UR ARUND EL B R O WNE .

R v D L an don r and . e . O O . C. . J H N B R WNE , B , I el Th D f . e o CC C K . G UKE B U LEU H ,

. S Rev JAME B ULWER , M . A .

The LO RD BI S H O P of CH I C H ESTER .

W N S O C E s . . . ILL IAM EL N LARKE , q M A

Re v . Bri ti sh u se um . O . COX . . HENRY E, M A M

S . O C E s . JAME T G IBS N RA I G , q

H n Th O Z . e o . R BERT CUR O N

C O D O M . P. The VI S UNT UNGANN N , f D The EA RL o U NM O RE .

Th e L O RD B I S H O P of DURHAM .

The DEAN and C HAPTER of DURHAM .

O F S O M . P . L RD RAN C I EGERT N ,

O FE W E s . R BERT , q

i h use um . P S . A . Bri t s F R . S . . R v . . F H A . . . e J O R S L L , M A M D r. FRANCK . . A . S . E s P. R O BERT GATTY, q

d as e o f C of on on . ea Rev . J . A . G ILES , M . A H M t r the ity L d

S ch ooL

da f D m D D. en o u a . R e v . WILL IAM S TEP HEN G ILLY, . Preb ry rh

E s . WI LLIAM GRANT , q f Bri tish Hon . O S us e e o The Right T H MA G RENVILLE , Tr t the m M u se u .

h e K . G . T EA RL GREY,

E. S . A . C E s . S TA EY G RI MALD I , q

’ Z O m d e l Ins titu t o a F anc e t d e la M . GUI T , M e bre R y l de r e

Ch ambr e d e s D eputes .

A o Offi c o we . D F F U E s . P S . . c O S . TH MA U S HA RDY, q Re rd e, T r

f n Offi e . . . D uc o a c as E s P. S . A WILL IAM HA RDY, q hy L ter c

R e v . . . WILL IAM HA RNESS , M A

H . u f D uc of Lan O O K . C. o o Sir GE RGE HA RRI S N , A dit r the hy

c aster.

v D e ad as of ton . R e . C D . . EDWA RD RAVEN HAWTREY, H M ter E

O C of m a on a Sir TH MAS B U HA N HEPB URN , S e t , B rt.

O U E s . J H N HEPB RN, q

S H f N w li s ton . O G E s . o e JAME MA I TLA ND , q H O O G E s . TH MAS , q

O E s u u m. O P. S . A . s J H N H LMES , q . Briti h M se

X F O O E s . ALE AND ER BERES RD H PE, q

O E . . O s M P . HENRY TH MAS H PE, q

O E s . HENRY PH IL I P H PE, q

C K . O E s . . J H N MI T HELL EMBLE , q M A k O O E s . e w c J HN LANGH RNE, q B r i .

U f ou c o O K . G . s t of C The MA R Q ESS LANSD WNE, Pre iden the n il,

u s e e of th m Tr t e British M use u .

R . e v O D . D . J H N L I NGA RD ,

OC E M . P. JA MES L H , s q .

- O Lo o n E s . D e u C a m an of as n a Com n J H N , q p ty h ir the E t I di pa y .

‘ M DO W A E s - n f n L L . e o a a u WI LLI AM , q Vic e Pre sid t the M itl d Cl b.

O F O O C Z E s . n u . J H N WH I TE RD MA KEN IE, q Edi b rgh

Re v . . . a to s o of Ca S R MA I TLAND , Libr ari n the Archbi h p nter

bu ry . . u o n Coldfi eld . Rev . J . MEND HA M , M A . S tt

’

O E s . . C . on u n s in co n s Inn . J H N MILLER , q Q St e B ildi g , L l

’ E m d e l In s ti tu F an M M O N M E R U t c . . Q , Me bre de r e

MO O B . D . ca o f o b ea and r Re v . c e n JAMES RT N, Vi r H l h , P be

f nco n dary o Li l .

E s . JO HN MURRAY, q

h S of N O O F. R . T . S e MA RQ UE S RT HAMP T N,

O N The L RD UGENT ,

D t s m . Z Z E s . LL . . use u A NT O N I O PANI I , q Bri i h M

S a . F . R . S P. S . A . Sir TH OMA PH I LLI PPS , B rt .

C E s . n u . R O BERT PI T A I RN, q Edi b rgh

C E s . easu e of w e and RALPH PRI E, q Tr r r Bride ll B e thleh em Hos i l p ta s . M E s P. PH IL I P PUSEY, q . .

. . . ca of e on a an f Rev JAMES RA I NE , M A Vi r M ld , Libr ri o D urh am

a C th edr al .

Hon . S O C M . P C an . e o Right TH MA SPRI NG R I E , h c ll r of th e E x

c e ue h q r.

R v e . U O C S B . A . t s u um WILL IAM P T N R I HA RD , Bri i h M se .

O C E . P S O s . S . A . J H N R I HA RD N, q

C O O M . P . The VI S UNT SAND N ,

The L O RD S CA R S DALE .

O M I R K E R . A . P. S . A Sir R BERT S , . g “ O Y . E s . c e a of n J H N SM I TH q Se r t ry the Maitla d Cl ub .

Th e D of O S K . G . UKE S MER ET,

O C O E s . . . J H N SPEN ER STANH PE , q M A

O O a . Sir GE RGE STA UNT N, B rt

O S O E s . J EPH S TEVENS N, q

X E s . M . P PATRI C K MA WELL STEWA RT, q .

E s . n u . JO H N SHAW S TEWA RT , q Edi b rgh

The DUKE o f SUTH ERLAND .

W E . TU D A Y S O s P . . C . . S . A CLEMENT SWAN T N , q Q

The L O RD TEIGNM O UTH .

S O O E s . HENRY SYKE TH RNT N , q

r n f D u am Re v . D . O a en of U e s t o . TH RP, W rd the iv r i y rh

f D u am . Rev . O O B . B . e en a o GE RGE T WNSEND , Pr b d ry rh ’

Es . e a of th o sfo C u . W . B . D . D. c e TURNB ULL , _ q S ret ry Abb t rd l b

'

E e m m an f o o . s . e c e o f t o EDWA RD TYRRELL , q R br r the Ci y L nd n

C F E s . PA TRI K RASER TYTLER, q

E s . n ur U . ADA M R Q UHA RT , q Edi b gh

O U S O Es . F. . A . ED WA RD VERN N TTER N , q S h T e LO RD VERN O N .

O E s . GE RGE VI VI AN , q

Sir PATRI C K WALKER .

R O BER T WALTERS , E s q .

S E s JAME WEALE , q .

O E s . w k e c . R BERT WEDDELL, q B r i

. n s o f th K n o f s . M VAN D E WEYER , Mi i ter e i g the Belgian

O S O E s . w ou s w ck. J H N WI L N, q T eed H e, Ber i P R E F A C E .

l i li i f i l . TH ER E are few writers of Engl sh History t as i n£îpv egiîì o s ur i whose biography has led to so much discussion b c ty.

. i W e S as St G ldas . are unable to peak with cer

ai t nty as to his parentage , his country , or even 1 his name , the period when he lived , or the

i s works of which he was the author . It con tended by some that only one individual bear ing this name attai ned any eminence during the hi m Middle Ages , and that to relate all the Le

end s g in which S t . Gildas is commemorated ; while

others assert , with equal pertinacity, that there

as were at le t two personages of the name , and

. v that the exploits of the one ha e , in some de W s . gree , been a cribed to the other ithout en t tering into his controversy , we shall endeavour

i h as to profit by the nformation which it elicited , i adopting those results which , upon an exam na

n o f i r a tio the r val theo ies , bear the greatest p

n p ea ra ce of probability .

MS S ee i se i S . see s um the follow ng ct on , , the pre ent vol e , a nd to a 3 5 1 8 . a s s a the reference Bed there , The p g e , however, m . i s a a s ur a be u s a s rma given He , pp rently , y nder tood if Co c ’ am ma s t am s cri be no t an n ed Cor c by the copyi were the n e of the , a i s the s ad unc t to the name a u of the e rl e t of exi tin g j of the thor . 3 6 P REFA CE .

a 2 . It is beyond all dispute that a writer n med 1 a Gildas (or, as Bed seems to have read , Gildus , ) was the author of a work upon the early history of Britain ; and as the passages quoted from that work by Beda agree very closely in all the manu

’ o f scripts the Historia Ecclesiastica , we are war ranted in concluding that the whole work , as we

now have it, has sustained no very important

alterations since the time when it was written . The information which it contains respecting its author is consequently entitled to th e hi ghest

credit , and may safely be adopted as the basis

of our ensuing remarks .

There exist , also , two Legends of St . Gildas , containing statements sometimes re co n cileable

with the details furnished by authentic History , at

other times directly opposed to it . One of these ,

for the first time printed , accompanies the pre 2 sent volume ; the other, which it has not been considered expedient to reprint in an entire i form , is cited whenever requ site .

3 . Following the authority of Archbishop 3 Usher, to which considerable deference must be

paid , especially in such questions as are to be de

cided by the aid of chronology , we conclude that

there were at least two individuals called Gildas ,

- s u i named respectively Alb a n i us and Badoni

. E . . 5 0 Mab i ll . m m on A ct H xxii , edit co plete for by , .

1 838 . S anctor . O rd . S . B ened . 1 30 i . , 2 i s a u s V . 1 7 33 . It printed by Boll nd in edit . enet m A a S a . s . im r 4 a u a . P r o d . 42 444 906 the ct nct en J n r . pp , , ,

to m . . . 0 5 8 a nd a m l . D u 1 030 . ii p , in ore etc , edit . b . PR EFACE .

‘ cus , and that they were not contemporaries .

Alb a ni u s u Gildas , who must be caref lly dis ti ng u i s h ed from the author of the work no w

s printed , is he whose exploit form the sub

‘ ’ j e c t of the Vita G ild ae p re fi x e d to the pre

. W e sent volume shall , in the first place , ff o er a few remarks upon this earlier individual . 2 D 42 5 He was born about A . . ; and in the thir tee n th year o f his age passed over from Scot

o f land , which he was a native , into France , at

Chi ld e ri c o f that time under the rule of , the son 3 Me ro v i u s o f , where he founded the monastery “ Ma bi llo n Ruys . The Legend printed by , after

hi s detailing various miracles , and ascribing to

’ E i s tola ri s Li b e llus him the authorship of the p , proceeds to recount his death , which , according to it , occurred in France ; and contains inter

o f nal evidence having been composed , or at least reduced to its present form , in the eleventh 5 century . 4 C @ . The Life of Gildas , ascribed to aradoc of

A D 45 6 The contr a ry opin ion i s de to the throne . . ; Chron . B u u 6 9 m Mo i s s i a c a . . 4 . an u s J an . to . . fended by Boll d , p o q et , ii i s V s s u s . s m s . 95 3 95 6 s ii pp . ; o i de Hi t I t i po ible to reconcile the ’ M ab i llo n A n a ] s s a 1 1 xx i . L tin . . , n chronolog y of thi kin g rei gn 1 W a G i ld a s A lb a d v r. 9 . S B e ne . Ord . . The ith the theory th t tra n s criber of the olde s t exi s ting ni us a nd G ild a s B ad o ni cu s were

M i a a u an d s am s . S . bel eved th t the thor of one the e per on ‘ w a s ve nit ad u a md a m i ns ula m the work which he copied , q , ee u a Re umv i s i i a ro s e c the contemporar y of A rth ur . S q e in p gi p p ’ u t s u a 1 1 tu s a es t . A ct . SS . p . , note it pr , A a 1 6 V i t S . G a . . ild , inter ct 5 S u t s u a . 95 6 A c t . S . SS J an . . 96 0 1 6 . , . ii , s pr , p 3 C hi ld e n c 3 1 . SS u t s u a . A a . ct pr , s o n Mero v i us s ucc eed c d the of , P R EFA CE .

Llancarvan , which accompanies the present vo

' lume , is supposed by Usher to relate in like man

Alb an i u s ner to Gildas . It agrees with the

' Legend alre a dy m e n ti on ed as to his parentage l a n d and birth, also states that he visited France ;

di fi ers but from it in asserting , that he re tur n ed to England after an absence of seven 2 en co un years . O n his homeward j ourney h e tered P e edi auc an adventure in p , the date of which is fixed by what is known of the circum 3 s u stances with which it was associated . His b 4 sequent residence in Armagh , his reconciliation 5 “ with Arthur , the siege of Glastonbury , with which his name is connected , are facts , the era of which can be ascertained wi th tolerable accu racy .

s According to the same authority , this Gilda

D died in A . . eight years before the birth of his more illustrious namesake with whom he has been so frequently identified .

5 B ad on i cu s 5 . Gildas informs us , in the ensu ing work , that he was born in the year in which the Saxon invaders of England sustained a signal defeat at the siege of K air Badon ; consequently we have on ly to ascertain when the one event took place , in order to establish the exact date of the 8 other . His words , as quoted in the note below ,

S ee S ee l . 2 . Vi t . G as u t s u a ild , pr , 6 ; ’ s m rd i 4 s ee a U s s P ri o P r mord 5 08 . ; l o her . . p . a d ann . 4 62 and s V i t . G i ld ae u t s u a 0 , the reference , pr , 1 , a 1 1 P r i mo rd 5 1 0 there indic ted . . p . . 7 mo V i t . as u t s u a P ri rd a d a nn G . ild , pr , .

P r i mo rd . . 498 . E x c o tem o re u s u p p n nc cive , n nc P REFA CE . have indeed received from B eda a different inter p re tati o n from that which we have here assign ed to them . That writer understands them as meaning that the siege o f K air Badon occurred forty - four ye ars after the arrival of the Saxons in 1 England , whereas they seem rather to show that

Gildas wrote his Epistle forty - four years after

- that siege , he being then in the forty fourth year 2 of his age . Admitting that Beda has here , as 3 i n elsewhere , been misled by the turgid and

fi x volved style of the author, it remains for us to K h the date of the siege of air B adon , whic , as has been already stated , was coeval with the birth of

th e Gildas . The argument in favour of year 520 rests partly upon the direct authority of Mat 4 o f W u thew estminster , and partly pon the data 5 furnished by an anonymous British chronicler, who a fli rm s that t w enty — two years elapsed be

’ hostes v i n t u d ti Hi s a m c a vi i i ceb an u s a s . u . x . , , q e rg ent to p a nn um o b s es s i oni s Ra doni ci mon s hows th a t he u nder s tood it as ti s u i S abrin n m s um i d a i u s G i ld aa S a i en ti s , q prope o ti n ic t n g q i p ’ a u no v i s s i m ae ue m nati vi ta ti s a n u s si t . S ee h bet r, q fer e de n the furci fe ri s mi i m ac str a i s s u m . 7 . non n g , pre ent vol e , p 3 u i ue uadra es im us ua rtu s u t m a G i as 1 7 q q q g q , Co p re ld , 5 , note 23 nov i o ri tur ord i tur a u s m s a . E . . . 30 , [ ] nn , en e , with Bed , H I xii , 90 am m e men s o u i am 1 838 . j pri o , q j et note , of the edition of 0 e s m n ti v i ta i . A D 52 U S a xon e ae a t s e st . 26 . 33 . . . , p nde [ ] in m u s B ri tan ni a m r e v erte ntes i n ex eo te pore n nc cive , Toto u s s v i nc e b a nt u s u ad n es i o a li cu erunt a d n nc ho te , , q e littore p p , et a nn u m o b s e s s i o ni s B a d o n i c i mo n u lti m um Urb em B a d o n i s ob s ide ti s u a m ma s e i s d e m u . . 1 8 6 . 1 5 7 0 . , q ndo non ini r nt i , edit S ho s ti b u s s a s d a b ant ua a A m G uo rthi e rni u s tr ge , q dr te pore g e s imo u a a ue a d um B ad on i cum u o g circiter et q rto nno q bell , q ni A rthu ru s d i mi ca v i t a s u s a d v entus eoru m i n Bri tan am . dver S a xone s eos d b ella v i t 38 . e I . xvi . et , cxxviii The s a me me a nin g i s a t a nni ; a bello B a d o n i co u s q u e ad ta ched s a s s a llum Ca me la n uo c ae s u s to thi p g e by the be de , in q s i s e s t A r th uru s a n . Us cribe who pref xed to the Epi , xxii n i her,

the a S u P r imo rd . . 40 1 tle C pit ul a Libri eq en p . A PREF C E. tween that siege and the death of Arthur at the

C a m elo n battle of , which latter event Usher as

signs to the year D educting , therefore ,

- 42 t w o A . D . 5 twenty years from , we fall back 520 upon the year , as the year of the birth of

Gildas .

6 . Such a system of chronology , moreover, is perfectly r e co n ci le ab le with the internal evidence

furnished by the writer . Although this informa ffi tion is scanty , it is su ciently definite at once to

refute the opposite theory , and to establish the general accuracy of the view which has now been

taken of the subj ect . The present work contains 2 exhortations to various eminent personages ; and it can be shown that no such individuals were con

temporaries , except about the period which we

B ad o ni cu s assign to Gildas , an argument too strong not to determine the controversy in favour

of the doctrine of Usher .

7 . Having thus shown that Gildas B ad o n i cu s

A lb an i u s is to be distinguished from Gildas , and D 5 A . . 20 f that he was born about , it is not di ficult to ascertain the exact time at which the following

work was composed , Gildas having stated that he

- wrote it in the forty fourth year of his age . W e

cannot hesitate , therefore , in concluding that the

’ Epistola G i ld ae was composed in the year

P r mo d i r . ad a nn . a nd cu nu s 33 conce rni n w the , è , g hom see a u s u to w hi h thoritie there q oted , c the a u thorities indica ted in the a dd A n ] a . S . . 1 88 . s a a g cr i re pective nnot tion s . 3 ’ a m s a 28 S e e U s s m N ely , Con t ntine , ; her Pri ordia a d A u l us a 30 V o rti o w a nn . a nd a s re i Con n , @ ; p , the p ge to which rc 3 1 32 a nd Ma l i s m a ; g o ference there de . PR EFA C E .

8 . A u th ors b v It has already been remarked that this . ' W h o D th ls i W OI' IIIS work is cited by Beda , who treats it w th respect , i e c t d . and refers to it as an authority of considerable 1 . weight In like manner Alcuin , who died 804 in the year , quotes this writer, whom he

‘ ’ S a i en ti s s i mu s designates by the epithet of p , as the author of an admonitory address to the

. Britons The temporary interest , however, of this production , as well as the difficult and in

volved style in which it is written , must , at all times , have prevented it from becoming generally known or admired ; and we may hence account for the obscurity into which it was perm itted to sink , and the paucity of the manuscripts which 2 have come down to our times . Geoffrey of

2 Legi tur i n Libro G i ldi Brit The s am e remark w as ma de to nu rn s a pienti s s imi quod ii d em long ag o by W i lli am of New s B ri tt one s a i a s u s i an d ip i , propter r p n et b rg h , who e opin on te s ti av ar i ti am P ri nc i u m i ni m are p , propter ony worthy of being cre

u i ta tem i n u sti ti am J ud i cu m i . a u s B ri ton um q et j , d ted H b it gen , d e s id i am i ri ti am a s ru m am u m propter et p g nte no t Bed , propri ree rli c ati o ni s E i s co oru m hi s to ri o ra hu m G ild a m u p p p prop g p , q od u u r am mal s m s a tes ta tu r u md am ter l x i et o ore et Bed , q ej us u atri am erd i d e ru nt a su s s i ns ere ns s u pop li , p p . verb i litteri , ic t m a s Alc ui ni i x . . 1 5 s rob avi c u a s a l Epi t . I , edit . ip e p , nte nno i

e 1 7 7 7 . s G lb um u i n u s m G l a: li br um Frob n , Di cite y q ot ej de i d l B t le nd um i s m ld um ri tonum s a e s . C u m [ . G y ] pien g incid e enim ti s s i mum v i d ete u us s m s i t a d mod u m im oli tu , et ex q ib er one p s a u s s a s B ri ttonum i a u n s us a u s e um c i p rente perd tq e i ipid , p ci vel d e r unt um atri am tra nscri b ere a u a regn et p , et vel h bere c r n s a v o s meti s os ti b us a in v eni tu r Inte ri ta ti s con ider te p , et in , r ro . g s s m a i n v e ni a ti s a m e u s d o cu mentu m vobi pene i ili . t en j non leve m e a E . us li x . . 7 8 . s t u a romend a p ej de I Froben , q i in verit te p s m a s l ro ri ze a rc i t c u m printed thi letter fro in g e p p genti non p , et M mu s a m t a d mo d u m a a s u s S . It t be d it ed , how p rce bon de i lo ' t a U s s ra s uatur m u a e i s ma la d e lo rat ever , h t her t n cript of q , lt in p , ’ Al c ui n s s s a v e retur u t u m tac e a t Epi tle (for the lo n of nec , ver non , S t i s B ri to ni h u s s c ri he re which the ocie y indebted to Brito de , Re v J s B a s u s fu e ri nt the . o eph rne . Fellow q od nec in bello forte , ’ i t l am a fid e le s . m u m of Tr ni y Co lege , C bridge , ) nec in p ce Proe i i s m us s n A uc to ri s . 2 i . a s 1 6 1 0 . even ore erroneo , i ce it , p , ed t P ri , ’ a m re d s G i ra ld u . xii PREFA CE .

Monmouth cites Gildas for" information of which no trace exists in any copy with which we are 1 m w acquainted , fro hich it might , perhaps , be surmised that he was ignorant of the present

work , did he not , upon other occasions , tran

scribe it almost verbatim , but without mention ing the name of the au thor from whom these pas 2 sages are derived . He erroneously refers to Gildas as his authority for the narrative which 3 he gives of the miracles of G erm a nu s ; but no al such account is to be found in that author, 4 us though i t is preserved by N enni . H e else

i s a s aki of s un i n B ri tanni am lu For n t nce ; pe n g rever i s t , p i s u Lu d and hi s ri b u s al i s m a i u u m » the d p te between i co it t , q or doc N enn i us s a s u am n a s B ri tonu m i n h i s i brother , he y , q tri gen fide C r t

c ontenti onem u a i a s i s i r ata ui . E orum , q i G ld h to in brev co robor f t r io ra hu s s a s tr actav i t m n a a u s in re eri un g p ti prolixe , no i et ct Libro p eam raateri re raeele i tur u m G l as V r a p p g , ne id , , q e i d De icto i u i nscri s i t q od tan tu s s criba tanto s ty lo A u reli i Amb ros ii p . arav i t v i li ori di ctam ine vi d ear u d au m tam u tracta tu p , Q o te l cido ’ m a u a s R e arav erat nu llatenu s u s u c l re . Hi t . g . Brit . I . p , op f it ’ ii . . . Hei d elb 1 5 87 u t i i s renovaretur. IV . xv edit fol . . nfer ori tylo ‘ sa s a D unw llo M oli nu He y th t a xix . 2 u s s u Molmu ti nae 1 u m a S ee VI . . ti lege , q e . 3 d i ceb antur Bri tones statui t mu a eos sc. G er , inter , lt per [ statu i t si u id em a man u m Lu um m a u a os q inter ceter , et p ] ir c l m t ua ul o m s B . G i l tend eb at u s u a G as q e te pore po t De , q e ild in d as s s u t m a D eorum tractatu u s m crip it, te pl su o l u c lento er one ’ a s a m di n M m V I . x . i tatem ha arav i t G a . . et civit te t le g p . lf one iii

u t u i cu m u e fu i ti vu s S ee 32 33 34 35 . berent, q q g , , , , , edit

s u s ad ea confu eret cum . 1 8 38 A a ive re , g , Lond . fter h ving refer a am i m s u o ab i ret G l as as a u veni cor ni ico . red to i d , the thority S ta tu it a m u t v i se u a ad u hi s ma eti , , q e whence he proc red infor r aed i cta tem i a ad i a s i ermanu s p p et civ t te tion concern n g G , he d uc eb an t tr mm i a s , nec non et ara a colo proceed s i ed tely with the e u m a m c onfi rma ren s i are t a s r nor , e de lege word , wh ch r n c ibed ’

tu r . . . hi s a m m enn i u s II xvii In ccou nt of a lmo s t verb a ti fro N . s a s a a a u m u a u t the conver ion ofBrit in to Chri D t te p ell regi , ti ani t u u u s raed i ctum est Hen i stu s y , nder Pope Ele theri , p , dixit g u s um a ad e u m E o s um a u u s thro gh the in tr ent lity of , g p ter t , et ’ l a a nu s a nd D u va nu s i n co ns i li a to r ss d ebeo g , he tibi e e , nolo ms u s a s m ss a s r aeteri re s u m m um u a for th t the e i ion rie p con ili e , q i

i x v P REFA CE .

the earliest remaining manuscript copy , intro duces Gildas himself promising that he would write a larger volume upon the History of the 1 B ritish kings an d their wars ; and adds that he

fulfi lled actually this promise . It has already been remarked 2 that no such assumption is war r anted by the tex t , as we now have it ; nor can any satisfactory reason be assigned for the ad

n vancement of such an assertio . In accordance

h t n wit his statement , however, a memora dum

’ is appended to the Historia , repeating the same information , and adding that this work ,

v n after ha ing bee written , was destroyed by the

h n British kings , w ose co duct it severely cen 3 sured . 1 0 f . u 5 Geo frey of Monmouth , pon whose vera city as an historian no reliance can be placed ,

co n fi d en tl speaks y of a book written by Gildas , " A u r eli i A mb ro s u u De Victoria , a prod ction which no one , it is believed , except himself, has

i ra d u had the good fortune to see . G l s C am b r en s i s had been informed that our author wrote several books treating of the exploits of Arthur, bu t that he destroyed them upon hearing that his 5 brother had been put to death by that prince ; this

’ S ee s 7 . Ford un s a u s S the pre ent edition , p . ll ion to it ( coti

a . . i s s o i nd e fin i te C pit xx chron III . xxi . ) S e e the note u pon the p as th a t It may h a ve been derived s a a s u . a nd a w a s m s a s ge l t q oted prob bly , fro thi p 3 S ee . 35 s a p , note ge of G eoffrey . 5 R um m a a u s G a u i a or no in et ct in De ild vero , q deo in re eri untur u m G a s e ntem s u a m a cri ter i nv ehi tur Libro p , q e ild g , V a A u re li i Amb ro s i i d i c unt B ri tone s u De ictori , q od propter ’ i n s c ri s i t . s . B . I V . . fra tre m s uu m A lb a ni an ri nci em p Hi t rit xix p p , PR EFA C E .

f f report , ounded upon the con usion of the two individuals named Gildas , seems of no authority

F o rd u n The Scottish historian , John de , ascribes to Gildas certain Latin verses prophetical of the victories which should be gained by the Britons 1 and Scots over the English ; to the authorship of w hich he has no title , and to which his name was probably a flìx ed that they might deri v e from it addition a l weight and cu rrency . Of no greater authenticity is the Latin poem relative to the e x

lo i ts p of the early British sovereigns , preserved i n C . the ottonian MS , where it is ascribed to 2 Gildas , nor is there any reason to ascribe to him the verses commemorative o f Sextus king of Ire land ? It is unnecessary to do more than refer the reader to the veritable Geoffrey of Monmouth

u m A rth u rus occi derat us a Ca rau si o fid ei i ter q e rex , pri , deinde ‘ o fi ens u s ae s s U a Conano s a s e d a b A u h c crip it . nde et erv ti , et s s u s G e s ti s A m s re a rati libro egregio , q o de relio bro io p , nec non A rthu ri s su a: lau di b us a m u s h u c u s u ri nci ib u s et genti lti q e p p , m u s s cri serat au i a fratri s u amv i s m u s ito p , d t q non o nib , conti mu a s u i m s u t a s serunt . nece , o ne , , in ti ma p roj ec i t. u u s au s a re C j rei c , u os teri ta s cu m S coti s Br ti p , a i s cri pti s nihil de t nto pr ncipe in a s s a a ’ oci t , a uthenti ci s e x re s s um i nv eni e s p . A a a m M a n glic regn pre et rte , i r mb ren. G a ld . Ca Illau d a b . de a l bore , nece . W a s . . a A S a , II p . g . . II . lli e ii n i cr Hi stori ae v e teri s G i i d a s i uc u le n

4 48 . t us a ra to r M u a u m a q u o lt q ide et ver , a re tu li t a a m H ec , p rvo c r ine ru m p ros a i ce q uze d am u a am ’ et q ed u a au s pl r not . metr i ce rae d i x i t r a uo , p expe t ; q

S ee S o ti chron . x xn XX 1 1 1 c . . rum q uae d am p a n ca operi s s ui I I I . m u ae s u u m s a nd X V . . etrici , q ec nd no tri xxx

m s s s um a c u u s . se e t a s te pori expo itore nond J li , D xi ; ex r ct ’ c id i s s e uta ntu r u a m U s s P ri mo rd . . p , h ic operi , c pi fro it in her pp u a s lacu i t i ns e rere u t t lo pr e enti , p , 3 M E s u u tu E t m s u u S e c S . Bud ] . N . eq n r . pri o eq it r C ' '

M u l \ S E . . li . 8 5 c o nti n u a ti o ne c o nfe c ti s S . . G de foederi C t p vii ,

S co to s B ri to nes i ncc ti 8 7 . inter et , p , b P R EFA CE .

for information respecting the Latin v ersion by l Molmu i u s Gildas of the B ritish Laws of king t .

n o w 1 1 . Of the works of Gildas printed only

t w o manuscripts are known .

A . A manuscript of the thirteenth century , belonging to the Public Library of the Univer

s i t . . . y of Cambridge , (F f i once, appa

r en tl y, the property of the monks of Durham ,

if not transcribed in that monastery . It forms

W part of a large volume , in folio , ritten upon

n vellum , in double columns , with co siderable

en er al elegance ; its text is , in g , good , al though the scribe has occasionally fallen into

palpable errors . Its margins , which have suf

fere d by the knife of the binder, contain nume

rous glosses , the more valuable of which are

given amongst the notes to this edition . Pre fi x e d are the arguments for the different books into which the work h a s been somewhat inj u d i ci ou s ly divided ; an arrangement which it

has not been thought expedient to retain . This manuscript contains only the Historia

’

G i ld ae .

B . A manuscript of the end of the four

teen th fi fte enth , or commencement of the cen

tury , also deposited in the Public Library d at Cambridge . (D . . i . It occurs to

wards the end of a large folio volume ,

written in double columns , upon vellum , but

’ f Mo n m t a s T nn S ec C al . e u . . a e r s B i . bli o th II xvii , C tor , cited in .

A . S a . I I . 260 . . . . 32 1 and s n gi cr , Chron I p , note other writer . P R EFA CE . xvii

unfo rtunately wants the whole of the p rc face and a small port ion of the beginning 1 u of the work . Altho gh agreeing closely with i the earl er manuscript , upon the whole , it

' a fl o rd s sometimes varies for the better , and the means of correcting the errors of its prede

’ r cessor . It contains both the Histo ia and i ld ’ the Epistola G ae .

ncolla e d 12 . U t 5 Besides these , there are no distinct traces m an uscri pts . i of the existence of any other manuscr pts ,

either in England or upon the Continent . It is not indeed easy to decide what were the a u th o

ri ti es P ol d o r e used by the earlier editors , y Vergil

os s eli n e and J , who either may have employed h materials unknown to us , or may ave altered and amended the text upon their own r es p o n s i bili ty ; but the only individual who distinctly i alludes to a manuscript of G ldas is Camden , nor 2 does he do so upon his own authority .

d i o s . 1 3 . In addition to these manuscripts , the E it n followi ng editi ons of the Historia ’ and ‘ Epis

’ tola G ild ae have been used in the present

volume . The first edition of the work was given by the well- kno w n Italian scholar P o lyd o re Ver

w as gil , and printed in cursive type , at Lon

o mm s the a s i n s ru t a It c ence with p g the de t c ion of Brit in , ‘ sa raetend e nti bu s lac u b u s s a s s G a s s m MS ge p , et y , Thi ild in o e . ’ fri i d um . 1 2 . 1 4 s s a i s a ue g , p , l , of thi copie in Fr nce c lled Q

d . ui n s as had m am u s e ition r , I it fro the f o ’ am a ma i n a ar a B ri s oni u s B ri ta n n C den , in rg l B n b . . . In 6 5 ac u . . fo i . 1 9 note to the co nt whi ch he trod . col cj . edit . tra n scribe s from G ildas concern - H xviii BR E RAO .

‘ don , in The Preface , addressed to

Cuthbert Tunstall , then Bishop of London , informs us that two manuscripts were used 3 in forming the text ; that the editor corrected

t i s a s l s u t la cu eri t a m ali The itle fo low fecit, p t nde m G l a s B an u s u a vu a v el ea au s a O pu s Novu . i d rit n q ndo l g ri , de c hu s u i S a i enti s co no ut di luc eret au s neb u i on i s es monac , c p g fr p m tum est i n di tn m alam s i m u i au s a a s en , de c i i , q p ci nte nni , ex a e x ci di o con u e stu B ri cu usd am G au fredi s cri ti s t te , , et q j p bre tann i ae u am A n i i am u vi a ri u m com osu erat illn d u e , q g n nc p , q v cant au v etu stus a mul i s G as S a i enti s als com en o , ctor t ild p f o p d d s i d eratu s nu er i n ra di um s cri s erat . Q u a tu i u e , et p g p re , non h er Tonstalli m codi cem sed ti am lab ori s i . Cu t b ti t am D , odo , e L ndi nen si s s formu li s soci u m d edi sti am i a m uum o epi copi , , f il re t ’ Rob ertu m Ri dlei u m s acerd otem e x cu su s . , ori Ver ili i Urb i nati s i n cu m h onestum tu m theoi o i a P olyd g , in g d u m s tu ad re m G ild am Sap i entem a C th probatu . Nobi i gi r a m Tonstallu m a res si s s simu conferen bert , Londi gg , codice l n ens em e i sco um a ti bu s ac a a conanti b u s p p , Pr e err t tollere , a su rav i s simu s f tio . ecce , bito longe g ‘ b hi n al u a s cum ob re u i t a d e reh end i mu A c iq ot nno , p l bor ; p s e go me ad Hi s tori am A ngi i c am enim bon am p artem s acrorum s crib end am d ed i ss em e u s ue tes ti moni oru m u u s au i ta , j q rei , q ib ctor au s a os tmod u m A n a s a s s u ti tu r u t scri b end o sa d esi nat c p n le i , epe d u e m m a u s s s u u s s t cu m evolvere , legi pri o p d e e , non con en ire li lmu m am i a u G u e s u s au tori b u s . Tum ad d nb i tare Bed , de nde p d i N ew b ur 1un u emd am s coe i mu s s i a s i c manerent g , q bi tori p , ill , cu m mi G ild am u am u a a a m m a a ne , no ne , q ond vel t gn t e br f cile g fl eb ili ter su om m B ri tannoru m lectum s i n ad um iri , verb repo c alami tatem a a u a a n erentur s i stnc a u p riter tq e pecc t , nobi h nd d bie

a s s . Q uo v i ti o a u m u a uctori s deplor e cognito , nil d t iri , q od m s u uam e um in a mu taveri mn s u i ad ihi potin f it , q verb , q ex v e s ti are an ctorem u m s tremu m m am rid em g , q e nobi lege j p libro a dj u mento fore j am tum q u as i rum v ete rnm c asti gatori b u s d a ha b eremu s u i tam s ec n ti u a re secni mu s pro certo , q lon go nonn ll , s m a m m u a d d id i mn a m po t te pore t nde ihi q c a s u te nihil . I p s e ma u s u o s a u t a renti in n incidit, ex q , nt vero po te , or tio , per hyper um fa tea r meherc nle a ass m ob scu rata lani or ver , longe b ton p i , p m us u tu s uam u a fieret u no al in cepi fr c , q p t , vel tero loco verbu m ra m u i lle s a admo lon i n s s um ma s era o , q od in hi tori g po it gi p pp

d um s u . A t tu i m s lo ca nd u m a a brevi f erit , Op e ite cu r vi . H ec de s u i ma m m um u sc ulo sed m ad m epi cope , q xi e o ni in Op ; j a ip s u ’ re m li t ra ri am a a m ctorem v n e gend conti a n e i a m ns . u um s h a nd m u V ne ter inc bi , lto Concernin g the ers ion s of s a um co d i cem m u s S u s us G as po t lter o nib the cript re ed by ild , um I t v e sti gi i s i nd a gat reperi s ti . a the re a der may con s ult A rch ’ fama v eteri s a ucto ri s inventi brevi bi s hop Us her s Di s co u rs e of a d omni um b o narnm a rti um s tu the Reli gion a nciently profe ss ed ’ d i o s i ss i mo r um a u s a s a nd s 524 re f cile per by the Iri h Briti h , pp . ta ntu m uc e n s s u m 5 29 m . C a 1 8 35 . venit , q j de ideri , edit br . P R EFACE . x i x

the quotations from the Old and New Testa

ments , and that he took the liberty of slightly

ri o f alte ng the position a few words , in order to make some sentences more e as ily

intelligible . W e are not informed of what antiqui ty were

i the cop es which Vergil and Ridley employed , nor have they preserved the variations which they discovered upon a comparison of the ma 1 u n u s cri pts . The vario s readings furnished

V. by this edition are , in the present , marked A new revi sion of the text of Gildas havi ng

os s eli n e been undertaken by J ohn J , secretary to

A rchb i Sh o p Parker, an edition of that Historian was published in the year In the Intro

re fi x e d duction , which he has p to his work , the editor informs us that he had made us e of two manuscripts ; one of them above s i x hundred

years old , formerly belonging to St . Augus

’ tine s , Canterbury the other , in a much more

modern hand , and less accurately transcribed , once the property of the mon as tery of Glas

to n b u r o f K y , then in the hands a entish gen

n i o f tlem a . I t s probable that neither these manuscripts came into the possession o f Arch

k fo r bishop Par er , whose zeal the collection of f i such remain s o antiqu ty is well known .

‘ The m a nu s cr ipts u s ed by P o moru m e x empi ari ornm a u xilio non s u m a m s u r m s lydore are not now kn ow n to e xi s t . ol endi pl i i l as c u i co nomentu m v in di ca ta s e d am a s s G i d , g , eti cce ione e s t a i nti s ex c idi o um u a ma ed i ti o n e a S p e , de et con eor , q e in pri f i c as V i re se c ta eran t q u e stn Britann i a: et leb li Polydoro erg lio , ti ati one i n s i s m ulti ii c i ter a a . Lo nd i ni g , re ge , pr ncipe et p net , s a s st a vetu sti s s i cerdote Epi ol , X X P R EFA CE .

They are not included in the archbishop ’ s

S plendid donation to Corpus Christi College ,

Cambridge , nor are they to be found in the . i i n library of Tr nity College , or the Public

Library of that University , to both of which

collections Parker was a benefactor . The

the manuscripts , of which existence is known ,

’ do not correspond with J o s s eli ne s description . By the aid of these he not only removed nu

’ m erou s errors which di s fi gu red P olyd ore s edi tion ; but restored various passages which had

— ’ o s s eli ne s a o been omitted by that editor . J count of what he accomplished for this edition 1 of Gildas is given in the note below ; but an

‘ Ad Matth aeu m Cantuari ensem nobi s hnn o an ctorem cum bon a

archi e i sco u m toti u s A n . N am p p , religione et fide per co li ae P ri matem m u m d s u s m s s re eri o g , et do in ice , q o dico ihi vi o p s u u m a s osseli ni a a mu a u ae d es unt i m , Jo nni J pr e pl ne lt , q in

a . s s G a tam um u a f tio pre o ild , eor , q e I nu r humani ssime su au ctori s a tum ncidi p e , do nt in propri , m tua u m au a ma m sa um te sti moni orum ine , q ide ctorit te xi e cror , u su s u s v eteres s u ae ab s am au ctore ad , in d o codice q ip o eti G as B ri toni s u rum alter co rrecti onem su as s ad ild , q o genti hic li teraru m s a ere ri ni s d n cu ntu r u t m taceam noti v ide p g , interi et ab u su s am d i u ali eni s sum P ol d ornm a ccu sem et no tro j , ip y non , q u ippe ampli u s sex centi s hinc q u od an ctori s verba qu am pl u ri a s s u s ad b i bli othecam mi s i a s mu tar i t u nni cript , loci , nonn lla A u u sti nensem Cantuari ae m res ecueri t u a am a g oli , q ed lio ordine erti nn i t a u m mu locari t cum a s e u p ; lter q ide lto , ex p rte hoc j re recenti or et scri ptn ra non aequ e p otu i s se facere exemplo veternm u i am m mu m ab casti a torum u i a s f diligenti , q t en ini g , q h nc ibi a a d i scre at u m cultatem ermi seru nt c onfi rmat illo ltero p , f it oli p , . G las ton i ensi s coenobi i at am es t V um a a nimi am , j er pr eter h nc liber cuj n sd am generos i j n ri sp eri ti ta tem m ntandi verhorum et or Canti ani s u s u s Ho s s u o i a a u m est oli et propri . dini , q p ne f ct nt u t contuli cu m G a u m P o a m au ctori s s a ild , q e e de ententi in ver l d orus sub emi si t am bi s mane an t y prelo , j et ordine non , nt a s ela s i s u ad ra i nta a m a a a a nni hinc p q g f cile, co p r tione f ct , con d u ob u s d e rehend i v e d efu i s se stab i t u as d am s ntenti , p l , q e arum ’ I ol d oro a a ct a u a rti cu la s su o i nseru i t y ver , integr , cc p de , et a d escri ta m a a u a s a a S cri turarum s m a r te p exe pl ri , q e cr p te ti oni , s e u e retur su m P ol d ornm u a reti net m a ei sd em q , vel ip y , q e , non o ni a tua d i x erim e x hi b u i sse s u us re eri t re oni t p ce , non verbi , q ib p , p ,

xxii PR EFA CE .

4 1 . It is unnecessary to delay the reader by giving more than a passing reference to the re

r h f 9 O rth o d ox o a i oi . . 1 56 prints in the g p ( Basil ,

h f i Lu d 830 B ib li t . o . . . o pp , in the Patrum ( g 1 0 677 . . 7 7 , viii pp , and in the work entitled Rerum B ri tan ni c a ru m S cri ptores v etus ti or es ac i ’ r i u f i Lu d . p aec p ( o . g Tanner quotes a

separate edition printed at Paris , in octavo , in 1 541 the year , and two others , namely , of Basil , 1 568 1 576 2 , and of Paris , , both in duodecimo , which the editor has not seen ; and the same emi nent bibliographer alludes to an intended edition

by an individual named Barkham , who appears to

’ n have lived after Gale s time , but concerni g whose h collections nothing definite has reac ed us . The last edition of Gildas which has appeared is that

C n 1 757 printed by Bertram , at openhage , in , in

’ duodecimo ; this is a bare reprint of Gale s text,

with a few conj ectural emendations .

sent 1 5 . Little remains to be said concerning the zii £ i i r i. ’ present edition . Its text in the Epistola fol

A . lows the manuscript , except where good rea son appears for the substitution of a reading

’

V. . . J from B , or the editions or in the Historia

B . has been adopted , but with the same reser

v a ti o n s . A writer , whose style is so peculiar,

fe w of whose works so manuscripts exist, and

those manuscripts so comparatively recent , seems to demand the most cautious treatment ; and the

’

32 1 . . Tanner s Bibl . Brit . p . I bid P R EF A C E . xxiii

editor has therefore , preserved unaltered various w passages , hich apparently might be rendered more intelligible by conj ectural emendation . The

Various Readings require no comment and , as to m the Notes , it need only be re arked that brevity h a s been studied , and that their obj ect , for the

u most part , is to refer the reader to those so rces where he will find the subj ect more elabora tely d iscussed .

P R E F A C E .

fi i i e of 1 . f i , i L f 5 IT is d cult to fix w th any degree of _ gIîî ILS 0 o o

i w r1 ter i au rniii . certa nty , the , the age , or the author ty of i the follow ng Life of Gildas . ‘ 2 3 It is cited by Bale , Pits , Usher , and Tanner! as the undoubted production o f C aradoc of Lan carvan ; but their authority for so doing is by no i means sat sfactory . The narrative itself con tains no evi dence upon which such an Opinion

’ can be groun ded ; we have no list of Caradoc s writings to show that he was the author of a life of Gildas ; nor does the ti tle p refi x ed to any of

the early copies warrant such an inference . I n

tracing backwards this assumption , we cannot advance higher than the tim e of Henry the

r e fi x e d Eighth , when the name of Caradoc was p to the manus cript copy now in the Royal Library m in the British Museu . h e 2 . The author, whoever he might , had C a o c c a S . d o c sion more than once to peak of St , abbot of La n c ar v a n ; this individual is always

mentioned with respect , but scarcely in the

terms in which , it may be presumed , Caradoc m i ra cu would have recorded his vi rt ues . The 5 lous b e ll which was preserved at La n ca rv a n af

‘ tr i m Ma s D l Illu s n a a! . 4 ub . 1 6 30 s jori Brit nni etc . Thi work ri to m Cata i o s 8 f i i m S c ru n . 7 o . s a k n u p g , ii , ore g ener lly now nder ’ as ] . 1 5 59 . m a B i the title of the Pri ordi . De Illus tri b u s Brita nni a Bibliothec a Brita nnico - Hi

Scri to ri b u s . 21 4 a 1 5 3 foi . Lo ud 1 7 48 . p , p . bernic , p . , . B ri tann i ca i i a ru m ru m E cc es g 7 .

A nti u i ta te s . 442 67 6 6 7 7 q , pp , , , xxviii P R EFA CE .

forded too tempting an opportunity for enlarging u pon the celebrity of that establishment to have

been totally lost sig ht of by one of its inmates . It s age . 3 . The age of this composition is also doubt ful ; but it appears to carry marks of higher

antiquity than that generally assigned to it, in accordance with the theory which has ascribed it C K to aradoc . It mentions ing Arthur simply as ‘ " ‘ " A r thu ru s A r th u ru s rex , tyrannus , or, at ‘ t oti u s ae most , as rex Maj oris Britanni , with out any of those high - sounding epithets which were afterwards lavished upon him ; and it does " reb elli s not scruple to call him rex , and to say that he was frequently routed by Howel and his 5 brothers . At the same time , his rival , Howel , is celebrated as b elli g er as s i duu s et miles fam o s i s ’ ‘ ’ ‘ s i mu s m a n ani mu s v i cto ri os i s si m u s , g juvenis , O ai eb a nt s er ab an t j uvenis , et ptimus , ut et p in di en ae fu turu s g , rex Arthur is introduced ’ lacri m a n s dolens et , and doing penance through

the remainder of his life , simply for having slain 7 in battle one who had risen in arms against him . From such passages it may be presumed that this legend was written before Geoffrey of Mon

mouth , who was a contemporary of Caradoc , had fi rm ly established Arthur in the minds of a ll ‘ succeeding writers as p raeclarus et spectabilis

super omnes homines . 4 . A yet stronger argument to the same " e fi ect may be drawn from the account of Gue ’ never s elopement from her husband . Arthur is here mentioned as a petty king of D evonshire

and Cornwall , who for a year is unable to dis

X X X P R EFA CE .

m o ra nd u m to show from what copy this was ‘ transcribed .

Brior auth o 7 . C a ra v e John pg , the compiler of the Nova ri t i es u se . d ’ 2 a Legenda Angli e , has inserted in that work an h e abridgement of this Life of Gildas , which had trans cribed from the Collections of John of Tyn e mouth , a writer who liv d in the middle of the 3

C . Fourteenth entury Usher has incorporated ,

but in a disj ointed manner, nearly the whole of P r i this legend into his r1m o d a . Both these au th o ri ti es hav e been used in the preparation of the

present edition .

A m u a s Loud 1 51 6 . nother n cript in the Fol . .

a . . am U s u s a ma u s Libr ry of C C . C C bridge , her ed n cript be u ex a i ms a cxxxix , which , pon m lon ging to hi elf, which greed a i u a s n t on , being fo nd to gree clo ely with the pres ent edi

s s . clo ely with the other copie , tion h as a not been coll ted . V T A S A N C G D ÉE I T I I L .

N A U re x S co ti ae n o b i li s si mu s ” fuit , regum 31531532 a u i lo n ah u m u i v 1 1 n t1 m i q , q g et quatuor fil s habu t v i ct o re s b e lli c os os n om i n a b a tur , quorum unus 5 co mmi s eru nt Gildas , quem parentes sui studio li ra ru h n n i s f te m . Puer o ae i d ol et studiosus loruit ingenio, quicquid a ud i eb a t a m a gi s t ro co m m em o S n d u i t dili en ti s s i m e lee d eb a t . t rabat g , nec oblivio a rti b u s studiosus assidue inter vates in septem , 1 0 er v en i t u v e n tu tem donec p ad j , dum juvenis factus d es erui t r e i o n em cito g . T ra ns fr t a i ci vi ta ti i s s l es 2 . e v t G alli cu m mare , in 5 ii o iiii î b us G alli a rem a ns i t s tu d en s optime spatio sep a n n o rum s e ti mi tem , et in termino p anni cum 1 5 magna mole di v e rs o ru m v o lu mi n u m rem ea v i t ad

ri t n i Maj orem B a n am . Audita fama famosissimi a co n fl u x eru n t s eh oi a re s adven e , ad eum plurimi n ndi u e a u di er u nt m d i s ci li n a rn m q , ab eo septe p s ci e nti a m s ub tili s s i m e e x di s ci nli s , unde p ma i s r 2 0 g t i e ffe cti sunt sub magistrali honore .

N OT ES A ND V R U G A IO S READIN S .

N a u ui t . s a s s a a s S oti a S co to ru m Us her f ] Thi p ge , c ] , ‘ ’ n ve m i C r fa r as nt ute i s Alb a n ze a . the word j , , pg 3 Us P m rd i i nti t ua tuo i l u V e . . . t ri o . . q o by her , p g q r ] In 6 7 6 l u s s a re m . on y fo r on entioned , M a n a m s s N a u S s d . . ] The . of thi work their n e pecified 9 h Us e . B a a N a v u s u Va tes . . s u ate s A . cited by le re d , f it ] B ; , , r ’ P i cto ru m s M a Tra ns reta vi t ex celle n ti rex nobili . bil f ’ ’ b u U s s a e m lon s Le gend calls him C a u n u s ; s . ] her next extr ct ’

d a rav e s Ca n a s s a s s a . 44 2 . an C . p g , br ce thi p ge , p

3 0 2 /E . xxxii V ITA S ANCTI G I LD .

ì i t r ?r . 3 d o c to ri s m a n i fi ca . Religio sapientissimi g ii fîcìîidrid 5 batur et c olla u d ab a tu r in tantum a B ri ta n ni g e n e c i n v eni eb a tu r nis omnibus , quod par ei , nec

o t er at i n v en i ri m e ri ti s ex celle n ti b u s . p , pro suis e u n ab at h er emi ta o ra b a t 5 J j ut Antonius , vir re li gi o s i s s i mu s cilicio i n d u tu s ; quicquid d ab a tu r m a u ri s Ab s ti n eb a t i en d eb t a e b u . ei , continuo p p p d u lce di n e t se a lactea et a melle , caro fui illi as h e rb ae o ti u s in odio , fontan p in amore , panem h o rd e a ceu m c m e d eb a t c o mmi x tu m 1 0 o cinere , fon b i b eb a t tanam aquam quotidie , balnea non in

t rab at u di li eb atu r . , q od g a sua gente maxime a a r e b a t Macies pp in facie , quasi quidam fehri c i ta n s v i d eb a tu r F gravissime . luvialem aquam s oleb a t h — 1 5 intrare media nocte , ubi mane at sta b i li tu s di ceretu r , donec ab ipso ter O ratio Do

. era cti s r e eteb a t minica His p , p suum Orato r i u m ex o r ab a t fl ect en d o di v i n am , ibi genu ma es t atem D o rm i eb at j usque diem ciarum . mo a ceb a etrefm v e s ti tu s s olu mm o d o 2 0 dice , j t supra p m a nd u cab at s atu ri ta te s a ti a tu s una veste , sine ; m etan d o r aemi u m coeles te c oeles ti a a tantum p , pr e e ra n t mia ei in desiderio . 4 P r ae i r r m a . c i eb at s e ne e am on eb t 5 p p , despi ae raedi ca to r 25 cere , qu transeunt in momento ; p erat ci a ri s s i mu s per tria regna Britanni ae ; reges

M ella ] Concerning the fre gion s su bjected thems elves ; see u u m s e nd d Mab ill. A a a V i t P a r nlfi a . q ent of ilk honey by . , p ct ’

a s s ee O Con S a . Ord . S . B ened . . 5 37 the ncient Briti h , nct iii , ’ s R u m Hi b ern . S cri tores V an d Vi t . S . B ened nor er p , edit . enet . .

. . 6 3 u u s A ni an . . . I ii , note ; Bo q et , Hi t . id v d e s G a u ’ s . 6 27 a m D i cer etur . Di s ceretn r A . le , iv ; C den s ] , 25 ’ a a . 965 1 6 95 P rwd i ca tor . U s s Brit nni , col , edit . ; ] her third MS . . u s nd . foi 5 7 a b e i ns a s Cott Tit , D . XX II . . extr ct here g , end ’ a lnea . u s e raed i cante B ] The of ba th s with the word p .

w as u u Mi d dle i a r e na . am freq ent d rin g the Tr g ] N ely , the A s a nd a s m m ms S u s ge , b tinence fro the kin gdo of the il re , the Di i s m a m m a and s see often entioned on g the et e, the Ordovice ; mor i fic a ti o n t s Ca md . B . 57 3 to which the reli rit . VITA S ANCTI G I LD E . xxx i i i

ti m eb a nt tim end u m o b ed i eb a n t , cui , audita ac

c e ta bi li r aedi c a ti o n e P rmdi c a b a t p sua p . omni m a ri ta m a ne a m e c cles i a m u ae Dominica apud , q P e i di a u c T ri fi n i stat in p regione , in tempore 5 h regis , innumerabili multitudine pic is illum au i . i n ci e re t raed c ar e diente Et dum p p , retenta est ree di ca ti o ni s r aedi c a n te vox p in p , unde plebs a dmi r r n i n ata est valde pro a d mi rab ili ete t o e . Sanctus Gildas illud c o mp e ri e n s p rae c e pi t o m ni b us as ta nti b u s e x i re 1 0 , ut posset scire utrum per a li q u em i llo ru m fi e b a t impedimentum prae di c a ti o ni s di v i n ae re ces s i o n em , nec etiam post

tu i t raedi a r I n te r ro a v i t o c e . eorum p p g postea , si a li ui s v el ali u a q , q , esset in ecclesia latenter , cui res o ndi t N o n n i ta rae n a ns D ei v i s a n c ti s s i mi 1 5 p p g , n eri ‘ N o n ni ta m a n co p mater futura , Ego hic ’ inter p a ri e tem et j a nu a m nolens intrare turbam . a n di ti s raec e i t i i li exi re os t u a m His , p p , et p q exi a l m a a u v o c vi t eb e , verat , p qu e vocata venit ut m fi ni t u m 20 diret E v a n g eli ca m p r aedi ca ti o n e . Post s erm o n em i n te rro g av i t Angelum Dei p r ae di c ta m i nc oe e ra t raedi ca re rem , scilicet , qua de causa p p , fi n m i lle v et non p o te ra t d u ce re ad e . At re e

3 i n E c i ra l u C am end St . a c les ia m . ] G d s g of D vid given the

b re ns i s i n hi s a v A a S a u m M a . . 4 1 , Life of D id , ct nctor , rt i , s a s a s u w a s s i s s m a u y th t thi ch rch record thi ir cle , witho t l s tu a te d i n loco c u i nomen C a ir m entionin g the n a me of G i d a . 9 M a e s t U s ma i m a v e l Com er i ens . . o eri ens orv , id , rb r ti p ] B ; p , m ’ a s tru . A c . ‘5 m N o n ni ta . a a a P e id ia uc P ed i a ne . p . ] , B ; ] C lled Ne t a i n Ca ras e s i s l a a ccord g to p g , thi by Co g n ; Nonn , in the Life ‘ s a id to h a ve occ u rred in E p i of D a vid printed in the A ct a ’ an i s a ro mo n S a um Ma . . 42 d e re gione . It p nctor , rt i ; in the i n m s a i R e i na ma y tory Pe broke hire , c lled by L fe of , (which be

th e W s a w s C a ra v e . 2 0 4 . el h , C ntred De i by the een in p g , f b ) ’ i s t a vi s a : s ee s he i s a m M a a n d s a S . , En gl h , D d L nd n ed el ri id b e e n a u mo d 2 . a Us P ri r . . 4 4 her , p to h ve the d ghter of

T i ui her B ra ha n k B k . r . Trifn ni Us . fi ] , g , in g of rec nock

m l E van eli ca m A u m . Illu A . . ] I io , g ] n gel R elenla st ar The e v . ] Le xxxiv V ITA S A NCTI G I LDrE .

di cen s N o nn i ta lavit ei talia , mulier sancta as r ae n a n s u erum manet in ecclesia , qu nunc p g p

ri u ra p a t est cum immensa gratia, pro quo non raedi c are i s erm on em potni p , div na potestate ae v en t ru s retinente . Maj oris grati erit puer u ; r s nullus ei aeq ui p a rab i t in v es t i partibus . Ego r eli n u am r e i o n em c r es cet q illi istam g , ipse cito m et fl o reb i t de aetate in aetate . Angelus enim D ei nun cius mihi d eclar avi t istam v eram desti ’ i n m n a t o e .

ur kills 5 co nti i t s an cti s s i mus e Arth . Unde g quod pr edi H i l 5 ue . tra n s i Hi b erni am u cator Gildas v i t ad , ubi inn

m er ab i les convertit ad fi d em ca th oli c am . Con tem p o r an eu s Gildas vi r s an cti s s i mu s fuit A r tu ri t oti u s a 1 5 regis Maj oris Britanni e , quem diligen i i ob edi r d li eb at cu eb at e . dum g , cui semper p Co nfra tres tamen tres et v i gi n ti resi s teb a nt regi r eb elli raedi cto s ed p , nolentes pati dominium , f b n x crebro ug a a t et e p elleb an t a saltu et bello . B ueil maj or natu hei liger a s s i d u u s et miles famo 2 0 s i s s i m u s di i A r thu ro ob e v t . nulli regi , nec etiam

N onni ta ca tho i ca m a ma u s m l . ] n cript for erly belong Q u s P ri mord i n G a s u S e oted by U her , . p . g to l tonb ry , entitled ’ 87 1 . cretu m A a s a s a bb ti , cont inin g P otui U ‘ . . . otu i sti A . as sa I n hi s ] B p , the followin g p ge . ‘2 H i ber ni am. A us i s ma s B ri tonu m i nveni tn r u ] ll ion de torii , q od to thi s circ um s tance in the fol rex A rthu ru s regem S coti ze in i ovvi n assa m terfeci t b ello rae c i u g p ge fro the pro in , et p p e ‘ h i e s M r ae i as ec P d c a V a S . G a u p of erlin ; in it ild , c pit lo II . , tor Hi b erni ae propter i nfantem q u i G ilda s B ritonu m Hi s torio ’ u cres centem ob m u te s et ra h u s ma u s u es in tero c . g p gn f it et pr ei “ ’ C ontem oraneus . s s u s a Hoeli s s S co p ] U her ex p n , et fr ter regi a s are su m ti ae u m occid i t A rthu ru s tr ct here re ed , (Pri , q e rex , m . . and m a S a su b u ata red i i t ord p ter in te et , coti j g , ’ ’ s m cu m m with the word bo te . tri u pho . The same writer

A r t ur i . A rth uri Ushe s D efens i ] , r . refer to the o Hi s tori ae “ ' ' D omzni urn m um s he a a Si r J Do in , U r . Brit nni e of John Price a s

H a ei l. Hu e] Ushe s i ha a m um a ] , r . The how ng t t on ent l p i i G a s i la r w a s u Legend of ild , pr nted by erected pon the s pot M a bi llo n a s m s s w as s a , l o ention thi where Howel l in . Pri

ua u m m . 6 7 7 individ l nder the n a e of ord p . .

C ui i l . 1 30 h r U s u s A r t u o . A rthu ri o she . (p , 5 her q ote ] , U r VITA S A NCTI G I LD /E . XXXV

Afii i eb a t co mmo v eb at u trum u g eundem , inter q e v en i e maximum furorem . A Scotia b a t s aepi s o n eb at raed a s d uc eb a t sime , incendia p , p cum vic rex toria a c laude . Unde universalis Britanni ae s a udi ens m a g n a ni mu m j uv en em talia feci s s e et ae u ali a f e rs ecu tus v i cto ri o s i s s i m n m q acere , p est u v e n em O a i eb a n t s e ra b an t j et ptimum , ut et p in di r s i n e n ae . o e cu t o e g , futurum regem In p autem h o s ti li et in co n v en tu bellico in insula Minau in 10 te r f a r m i li a e ci t j uv en em p raed to e . Post m inter fecti o nem A r thu ru s r em e a v i t victor , gaudens maxime quod s u p era v era t suum fo rti s s i m nm B ri to nu m hi s to ri o ra h bostem . Gildas g p u s tu ne rem anen s in Hibernia studium regens et pree di 1 5 A rdm a ca a u d i v i t fra tre m cans in civitate , suum r h i n er fec tu m D o lu i ab A t uro rege t fuisse . t ab

a ndi tu fi evi t emi tu f ca ri s s i mu s , cum g , ut rater pro cari ssimo fratre ; o r a v i t pro spiritu fraterno o r ab a t A r thu ro fra tri s quotidie , insuper pro sui 2 0 persecutore et i n te rfe cto r e 6 I n te rea s a n cti s s i mu s G i ld as comes 5 . Gildas venerabilis his to Bri ta i n ; to ri og r aph u s venit ad B ri ta n n i am p o r tan s unam ulche rri m am d ulci s s i m a m c am a n a m p et p , quam v o v era t o fi erre apostolico R o m a n ae ecclesiae in r s n i em P er n o cta v i t h o n o ri fi c e r e ce tn s 2 5 p as e ta t o n . p Ca d o co G a venerabili abbate in arbana Valle , qui m o ns tra v i t la u d a bi le m c am an am m o n s tra ta m illi p , a c ce i t a cce ta m v o lui t reti o p , p emere magno p ,

s tì n P e rs e c u ti o ne a s u s P ro ec u o c . ] ti n , were introd ced hortly d r a e o f G i i a 9 . a re Us he . before the g They 9 m m i n u m hl i na u . N n a . ] y , B entioned the Life of Col b a C u mm e n us A u s Ma m A rd i na ca A . rd uca . A ] , by lb , ( A c t S S O rd B n a t m a . . . . S . e e d . . Concernin g the s chool A r gh , bili i

i ts u u ls a nd a nd B a . E . IV . fo nder , celebrity , p pi , by ed , H

s ru s ee m a . 329 . de t ction , the Pri ordi of xxiii 5 i o a s m a ar , a a U s . 8 59 . her , p C c ] The e n rr 23 s w i s u Bell , hich tive introd ced in the Legend ‘ M ( n ti Ti tu s a s a u . S . . s ) . formed no pa rt of the eccle i of C d c ( , I fo i tic a] u ten s il s of the c a ri v Chri s XXII . . xxxvi V ITA S ANCTI G I LD /E .

a A u di to is reconciled quam possessor vendere n oleb t . ad to Arthur . ventu Gild a s a pi en ti s ab A rth u ro rege et pri ti u s ae e 15 0 0 i s abb ati b u s m a ti b u s t o Britanni p p et ,

ne run t i n n u m er ab i les c o n v e ex clero et populo , 5 ut A rtu ru m p aci fi ca r en t ex s u pr adi ct o homicidio . ri mi tu s fe ce rat At ille , sicut p , cognito rumore de ob i tu fra tri s i n d uls i t , inimico , veniam postulanti b eni n i s s im o b en e di x i t osculum dedit , et g animo la u m era cto A r th u ru s o s cu t . Hoc p , rex dolens et la cri m an s a cc epi t ab epi s c0 pi s a d s ta n ti b u s poe 1 0 ni ten ti am em en d av i t otui t , et in quantum p , donec n s u mm a i t c o v vitam . Hi s jou ney e r e i u s v i r a ci fi cu s ca r 5 7 . Unde g g Gildas p et to Ro me . th o li cu s a di v i t ee Romam , et apostolico Roman a t ri b ui t r ae di ctam cam an am ae 1 5 ecclesi e p p , qu com mota a m an i b n s apostolici nullum s on i tu m emit di ceb at tebat . Unde hoc ille videns talia . O di lecte vir a Deo et ab homine , revela mihi quod ’ i n tibi c on t gi t in itinere de hac p raes en tati o e . At ille r ev ela vi t s an cti s s i m u m Ca d ocu m Nan 2 0 ca rb an en s i s ae ab b ate m v o lui s s e ecclesi eam emere , ‘ v v ra o fi er re sed quam o e t S . Petro Apostolo no a n di ti s lebat vendere . Apostolicus , his , dixit , Ca d o cum v en era b i lem ab b a tem Nosco , qui sep a di v i t ci v i ta tem Hi ero s ol m am 25 ties istam , et ter y

A ud i to v i ta m U s ta m et ter H i er os ol ma m . ] her , y ] The

u s s a s sa . 6 7 8 . L a a q ote thi p ge , p e gend of C doe in the Cottoni n 9 O c h M f i S ulatw n . O s u a s e . S . us . . o 92 ] c l nti , U r (Tit , D XXII . b . ) os toli as A a i Ap ca . ] P ap lex n introd u ce s the Sa nt th u s s pea k

C a r . had i n hi s s s . Q u am dro , pg , who derived g to di ciple oni thi s informa tion from the Legend q u idem divino nu tn ter Hi erus a M o fCad o c . S . C ott . Ti tn s D . lem se ti es ue R mam , . XXII p q o pro Dei

fo i . 9 5 . s i s am u s su m s u erest b Thi , however . ore profect , p ’ a s s a u u u ati n n s a a a gro chronologic l bl nder , n nc , q , or ndi gr ti , A a s a etc lex nder the Fir t h vin g died . 25 A . D . 1 1 9 a nd m A a Hi erosol ma m . r a s , lex nder the y ] Pilg i ge S econd not a s cending the p a p a] to the Holy Land were prev alent u 1 06 1 m throne ntil . lon g before the ti e of the Cru N a nc r ban n a e s i s . N a rc arb a s a s a s i s s Au us ] de , hown by g ti ,

nc ns i s A . a u d c r i s A r , H ndb ch Chr tlich . ' - S e li es a di v i t c i v i ta t m i s hao l 7 7 e e . . 3 1 8 37 . p iii , edit . xxxviii V ITA S A NCTI G I LD E . dum ; nec co n fi rm an t pacem et a mi ci ti am inter

‘ i ni mi co s a fl u eri t a o si tum . , nisi illud in primis pp s ch la ri b u s 9 . o 5 Finito anni spatio , et re ced en ti b u s Ca d o cu s a studio , sanctus abbas et Gildas doctor Optimus communi consilio adie 5

s . C a runt duas insulas , scilicet, Rou ch et Echin i n ra i t rox i mi o rem W a doens t v p alli , Gildas ad a cen em a N oleb an t i m edi ri j t Angli . p in eccle s i a s ti co f con fi n en ti a r 0 ter ea o ficio a hominum , p p n es ci eb an t melius consilium q uam relinquere Car 1 0 n ba am V a llem et adire insulare secretum . Gildas fun d av i t in honore sancta et individua Trinitatis u oratorium , et juxta illud suum cubicul m non in i llo h a b eb a t le c u m r tamen suum t , sed sub alta upe aceb a t u n o ctem v i i 1 5 positum , ubi j sque mediam g lau s etram et orans supra p omnipotentem Deum . D ei n d e a di b a t eccles i a m fri es cen s ni mi u m fr i u s g , g ra i l r er u m P i s ci cu erat ei dulce et tole b e p 0 p t D e . los tr a h eb a t a reti et ova a n i di s v olu crum unde v i v eb at s u ffi ci eb at 20 , quod sibi ad alimentum . Vi s i tab at un us alterum ; rem an en ti a talis d u rav i t a n ru m spatio septem n o . i l 5 1 0 . Summus Creator videns suum G d am d ile ctu m fa mulum carere durabili aqua pra ter ae c a d eb a n t 25 guttas pluviales , qu super saxa et u a r eti n eb a n tu r r i v um e filu er q cadentes , fecit e efii ux i t c fii ui t m a neb i de rupe alta , qui et et t sine

N ec con r ma nt . B hoi m and S te holm am fi ] ni con p . C den

fi rmatur A . s m , give their B riti s h n a es thu s 3 ’ ’ i n i to s ec etum . a Reori c and E B F r ] H bi chin , rit . col . ’ tav i t d emn m su a 1 040 s s a s o vir Dei in in l ; U her text re d , R ’ u a d am fi u v i i S a a fun E i q brin , et , nech et ch n . a a s a u u ad am Cad ocus nolebant Om d t ibi eccle i in r pe q , . ] . a s d uceb at i ns omn Us he or ndo nocte es . r .

Ca r . i l a G d s a li ua . Om. Us he pg q ] r . ‘7 E t . e s t B . Dei nd e De m u . Om ] Id , ] . B . R o nech i ’ et h n . s a s P rw ter . l ro te r A Ec ] Two i l nd ] p , . S a a Carlentes Ca d enti a M in the river evern , c lled Fi t . ] , S S . VITA S A NCTI G 1 LD fE . xxxix

i r a r d f ti on e a l u a . D um ers et e ec q sic p ev e S . Gil i n ten tus e u n i i s o ra ti o n ib u s v en e ru n t das j j et , a i n s uli s O rca dib n s u i a fili x er unt pirat de , q illum , raptis ab eo suis fa m uli s s erv i en ti b u s et d u cti s in 5 exi li um cum s oli i s s u a h ab i ta ti o n i s , p et omnibus

' i u s a fiìi ctu s n im i um s upp ellec t lib . Unde non po a m li u s h ab i ta re r eli u i t as cen tuit ibi p , q insulam , n av i cula m i n r e s s u s G las to ni a m dit , et g est cum a Melu as a s ti v a m gno dolore , rege regnante in 1 0 S us tu s s u s ci i e n d us G las to regione . ce p vir p a n i ens e d o cu i t c o n fratres s abbate et diversas plebe , d s emi n a n s semen s emi n andu m coelestis o ct ri n ae .

I bi scripsit Historias de r egi b u s Britanni a . G las ton i a u a , id est , Urbs Vitrea (q nomen sum 1 5 ri mi tu s sit a vitro , ) est urbs nomine p in B ritannico

Ob s e s s a i ta u e ’ b e ' sermone . est q ab Arturo tyranno ZÉÉÉÎ,È ify u cum innumerabili multitudine propter G u en n u u a r Arth r . uxorem suam v i olatam et raptam a p ra di cto d uctam i n iniquo rege , et ibi , propter refugium i nu n d ati o n es a ru n d i n eti 20 violati loci , propter ac i n i s alu i s u i fi um d a . a s v era t et p , causa tutel Q r eb elli s r e i n am ci r cu lu m rex g per unius anni ,

2 - J e uni is r ener unt . J e a ui and a j ] lp rtner of her g lt, th t j uni i s et c arti oni b u s q u i af A rth u r peri s hed from w o u nd s re

fl i xeru nt l u m v ener unt . ce i ved i n a am a i l , B the b ttle of C i n , m s a i i ata . a a . U s ha s P r ] C den , pe k ng in Cornw ll her collected s s an s i n S m u i f ma u s u b of the e i l d the evern , ch n or tion pon the s a s rm fa s e e h i s m a 5 1 4 y , fo erly they were jcet P ri ordi , pp . , m u s i s b u t 5 1 5 s o for noth n g el e the , eqq . ‘ 9 a s t a ar o u E s ti va e i one a m D ne h t h b red there , r g . ] N ely , S m s s r s e U . . e s . 469 . Brit ibid o er et hi e ; her , p m Al luas e i one . O . G las tonia i o e n e e . Om r g ] p r ] . a r C pg . '5 s s G ue nev cr E s t E t M S Helua s . . S . ] Unle ] , ‘5 m A u h U bs . U s s e twice eloped fro rth r , the r ] rbi , U r . ‘ i s 7 a s s a s G ue nnuua r . G n e nni ma r p g e which follow op ] ,

s th e al e A . G u e nn i v a r Us he . po ed to gener ly receiv d , r 9° u a a A r In n uti o n s M n i t a s s u d e . u i onc thoritie , which t te th t ] s , ’ w M w a s the Us he u s . th r nephe , odred , r LD V ITA S A NCTI G I fE .

' i a m aud v i t tandem i li remanentem . Illico com m o v i t ex erci tu s t oti u s Cornubia et Di bu eni a ;

r i n i mi s p a a tum est bellum inter co . 1 G las o ni a c omi ta n te 1 . t 5 Hoc viso , abbas , i ntrav i t 5 clero et Gilda sapiente , medias acies , con s ulu i t Melu a s regi suo p aci fi ce ut r e dd e re t rap a fu era t er tam reddita ergo fuit, qu e reddenda , p i m r i s b eni v oi en t a . e act pacem et His p , duo reges te rri tori a v en eru n t largiti sunt abbati multa , qui a v i s i tan d um o ra n d u m 1 0 ad Templum S . Mari et , c o n fi rm a n te abbate fr a terni tatem d i lec tam pro b e n efi ci i s u a fe ce ran t pace habita et pro q , et am li u s u ri r an r edi erun t p qu ae fa ct e t . Inde reges a ci fi ca ti rom i tten tes v en e ra n ter ob edi re p , p reve r en ti s s i m o G las to n i a 1 5 abbati , et nunquam violare s an cti s s i m u m s ub acen ti a locum , nec etiam j loco

principali . 1 2 li n i a G las to ni en s i s . ce t 5 Habita abbatis , cu i v i t r eli i o s i s s i mu s cleri et populi , p g Gildas ere mi tar i a m iterum vitam colere supra ripam fl u 20 r o x i mi G la s to n i a v olu n tatem minis p , et comple Vi t a di fi cav i t eccles 1 am in opere . Ibi In nomine a a e u n ab a t sanct et individu Trinitatis , in qua j j o ra b a t i nd u tu s e x em lui n et assidue et cilicio , p do nans omnibus i rr epr eh e n s ib i le bene V ivendi Cu m 25 i s i tab an t religione . V sancti viri illum visitan d u m lo n i n u i s u a de g q partib s Britanni , ammo r e d i b a n t h o rta m e n ta niti , et audita et consilia r e i n u l i n t eb a n t cum ex ta t o e . Hi d s eath . ] E r a i a r av a retu r 30 1 3 . ot v t 5 g tandem , et dum gg a r i tu di n e n o a i t ab b a tem G la s to ni a g co v c v , qui r o a v i t cu m g eum magna pietate ut , finito cursu

ae fa c e ret d e ferri ab b a ti a m vit , corpus suum ad x l VITA S A NCTI G I LD /E .

G la s t i d i li o n a eb a t . , quam g maxime Abbate pro mittente d ignos r o g a tu s e x ple re et propter audi n i m i u m ex s i ra v i t s a n o tos dolente et lacrimante , p ti s s i m u s Gildas a g r o ta ns valde multis v i d e n ti b u s 5 s ple nd o rem a n g eli cu m circa corpus o d o r i fe r u m n s o ci a n i u s a et angelis co t b anim . Post com m end a ti o n em la cri m ab i le m ex leta m d e fe r tu r p , a c o n fra tri b u s le v i s s i m u m ab b a ti a m corpus ad , et cum pla n ctu maximo et honore d i g n i s s i m o se p eli tu r in medio pavimento ecclesi ae Sanctae Ma ri a re u i e v i t r e u i es ci t r e ; cujus anima q , et q , et i N u es ce t c oeles ti . M . q , in requie A E

1 4 Y ni s u ri n a n ti ui tu s 5 . g t nominata fuit q Glas ‘ ’ tonia et a dhu c n o mi n a tu r a B ri tan n i s ; yn i s in ’ ’ 1 5 u tre n Britannico sermone , insula Latine ; g

’ a d v en tu m A n li en a ru m vero vitrea . Sed post g g , e x uls i s B ri ta n n i s W ale n s i b u s et p , scilicet, , revo cata est G les ti n gb er i ex ordine primi v o ca b u li ‘ ’ ‘ ’ ‘ scilicet , glas Anglice vitrum Latine , beria ’ G las ti b e ri a C . 20 civitas , inde , id est , Vitrea ivitas

3 9 u a a S e eli tur e ui e. S E x spi ravi t . ] Q rto k len p r q ] epe m tu s a s a s F ri i add . Ca r . u d a eb rua , pg lit r in edio ve t eccle i ' i mo m A . D . u i n ente ss i d entzbus MSS . a a V . ] The re d p vi ento , q g

i s u m Ca r . au d i entib u s the a ltera tion d odeci o , pg ’ r v s war ranted by Ca p g a e text . ‘2 ’ i e U s s m a u s u W s u Requ . ] her n cript concl ded ith thi co plet , i Lanc arb anens i s dicta m in a s u nt Ca ra toc ; ’ ui a emend et a l m s . Q leg t, , pl cet il e co po itori

o d 442 . P r i m r . p . t Pit s cite s a copy whi ch h ad the followin g di s tich a the con ci us i o n , to r Hi stori a v ete r i s G ild a s lnc u lentu s a ra ’ e tu li t a a m u a a us . H a c r , p rvo c r ine pl r not ‘3 ' n s s i s a a , I nìs g utr i . ] The whole of thi ection , pp rently no

p a rt of the ori gi na l Legend .

G I L D A S

DE EXCIDIO

B R I T A

2 P RE FATIO G I LD /E .

i m eran ti b u s u alem carissimis mei amicis p , ut q

a h i s t ori olam a dm o cunque gentis Britannic , sive

ni ti u n culam s crib erem .

a In zelo igitur domus Domini , sacr legis , seu

i tuu m r a ti on ib u s r eli i o si s c o g ta , vel fratrum g pre

s c a ctu s ers olv o ci b u o , nunc p debitum multo tem

u m fi d ele pore antea ex a ct vile quidem stylo , sed ,

s eraci b u s u m i ntolerab ii i ter u t ote r a ci uo cep ti v , et q ide Deo p p p , ri si mu m u cu i m u u a u t c a s , q ippe iter ihi q oq e licet bjecto , le vi ss i me s tratum profundi gla cu nqu e ad cumulu m dolori s cre s R u ci b u s s s s ceb at d u m i ta eo sd em s a u rea M a ri bri , coele ti , t t an s u s u s u v i a s s s lu x p i , pot nov ex r pe pro pero vivente egregio

vi atori u s V . a s a a u t d i ceret Cand i di ores tor , [ , ] cie invict er t , , m a s a N az araei e u s rub i cundi m anu u s ol inten erectio j nive , — erecti one V . u b esti i s s h a u s a hi ro ul [ , ] f erit , , ore c ore ntiq o, pp p ’ A a a s a chri ores . I s a e o m V ferro , i gni per r bi de ert t g [eni , . ] s p a rs im c eci di s se ; po s t in gre s et mu lta ali a v elu ti Specu l um su m i gnot a a c s i J ord an i s por qu od d am vitae nostr a in Scrip ta u rbi s u e a sa a tu s V u s i ntuens , q dver [ignot ri eterib conver a ac fl u m i ni s J ord ani s a i am ad as terr , por teb r et Nov , et ibi le tas u s a d v ersa u e V. m a h am a n s u a m forsi tan rbi q , ] oeni , ge cl ri , q ihi s s tub arum clan or i bu s u ssu a a s u a fueran t s sa oli g j nte Ob c r , ce nte Dei s ub ruta ; p alli olnm au ri qu e u mbra a c veritate fi rmi u s illu a u m anathemate raesu m eescente Le eb am i n u am p r de p . g , q , tum mu lto s s trav i ss e G ab aoni m um di x i sse ; Do in , Non veni a um i rri tum feed u s c alli d i tate s ad s as mu s I s t r , ni i ove perdit do ’ e x tortum nonnulli s u a E t a au licet , int r el . e contr rio, Filii l s s ex i ti um a a m tem hu u s e i ci entu r i e , ob pecc t ho i regni j j in te nu m q u erula s s a nctoru m pro nebra s exteriore s ; ibi erit fi etus ’ h m s ma m etaru s u m . E t um p voce et xi e Hie et tridor denti iter , rern i a r ui nam civita ti s su a qu a Non e st bonu m tollere p anem ’ u li i n n l m mi d r c i a e ti s a hab eto . fili oru et ttere cani b u s . m p p g p Ite , ‘ V i d e bamqu e etiam nos tro tem V a vobi s S crib a et P h ari s a i ‘ ’ u t i lle d efl ev erat S am h ocri ta A u di eb am Mu pore , , ol yp . , lti s ed i s s e u m Vi d n am a a ab i ent rbe , nte p o oriente et occidente v en et u s lenam u m m am u m cu m A a am sa a p li p , genti do in , rec bent br h , I c , ri nc i em rov i nci arum sub a n oelorum p p p , tri et J cob in reg o c et e ’ u u s s factam est E c s E t tune d i cam e i s Di s b to f i e , (id , diver o, , ’ ci e s i am ob seu ratu m au um ced i te a m o erari i i ni u i tati s ,) r e p q . ’ co i orem u e mu m mutatum Le eb am a a s s q opti , g , Be t terile , et ’ u est V la run (q od , erbi Dei s plen u bera q u a non ctav e t ; et e ’ d orem fili os S e s t a Q u a a a a e rant ,) ion , (id , contr rio , p r t in s a a ma s s a i ncli tos tra v erunt cu m ad nu ti as nct tri Eccle i e ,) eo p , ’ c t a mi ctos au m a m lex a s a v enerunt reli u a ro pri o , p po te et q vir

to s u s s s a . E t u s s m m f i e tercor q od illi gine dicente , Do ine , Do ine ,

i M 7 i 10 O Me . l e A S m . . . V . . , g/ ] J ' ‘ ‘ PR I E FA I I O G I LD . E .

ui b u s u e e re n s C ut puto , et amicale q q g g hristi tyro n i b u s ; grave vero et importabile a p o s ta ti s

i n s i i enti b u s . p Quorum priores , ni failor, cum

la c r i mi s u a ca ri ta te r o fl u u n t forte q ex Dei p ,

5 tri s ti ti a a i n di alii enim atque cum , sed qu e de g n ati on e et p u s i lla ni mi ta te d ep r eh ens a conscientiae

e x tor u e tur . q , illud excipient

a s u u s s s u m re ib u s s u a A s peri nobi q ib re pon g , per tot ec i , po tolo ‘ ’ fuera t v v o s A u m s m m s a m i l , Non no i . di ini tro , e bri eti lin s ‘ am s a Q u i c redi d eri t m a s a m n u s eb ne , et pri itiv eccle i Do i non b a ptiz atus fu erit s alv u s erit ; q u i p ep erc it c u m a recto tr amite d e a u m cred i d e ri t cond em na v i a ri nt u a us a am te non , q id t li hnj tr ento ’ i m A s a t ti s fac turu s e s t ? u i b tu r . Le eb a l a c a g po to i voce , pr ter O as ramnm a a i n i a a a mma ni a ne a a le tri bon oliv li nef nd i q pecc t , s ertu m fu i s s e ; s ed a societ ate qu ae communi ter c um omnib us a s i n n edi ni s u s m s i m u s celerati s a a cced i t r dici p g ej de , ndi git,

timu i s s et a a s a eret a cci d i t V . . a m u non , et lt p , [ , J ] eti ill d ve i u in eni tu m u i ex ci dend um . S c eb am mi s eri l ti g q id et ndelebile cordi am m n s ed et ndi c i nm i ns i i e nti a u s i e vi ta ti s Do i i , j p pond et ? ti meb am la ud ab am a i am sed i neln ctab i le . Q u mi hi me t gr t , id redd iti onem un i c u i u e s u um a m s v ei nti con5 i q ec nd ione , i er, tibi p opera s u a v ereb ar ; ove s u ni u s en o a c s u mmo d octori ta li s c u ra ov i li s s s mi s cem en s m comrn i tti tur u t s s i cti b u s di i le , erito , ob te b eati ss i mum d i c eb am P etru m tam l torrenti s a ob vio enti , et contr r s a m confes s i onem at o i noli toru m s celer um fune m Ch i ti integr , hnn , J ud a m i nfeli ci s simum r0 ter c u a nn ornm s a a ,p p per tot p ti inter i di ta ti s amorem S te a u m lo u i late u e rotra ctu m s s p ph n g r p e q p , erve ri o s u m mart r i i a m am s ed s tu m c red itnm ? E t ob y p l , depo i tibi , N i colanm mi seru m im tac e a s ali o u i n e s t d i x i s s e propter , q hoc m h i s u a ma fa un a a res os am . d not Leg e pedi , pec l re ; et nni , m ‘ a a a s b a E ra nt i l s m a . certe , l i o ni tere H bet Brit nni rectore , ’ t r s u tu n u communi a ; s ed et q uod dict um h a bet s p ec ula o e . Q id ‘ e s t n a re c on v e ni t s a m uti re di s o n i s ? a , Q vobi ten g ndo p H bet, ’ a S i ri tum ? V i d eb m i n u a m a s i u a t re p Dei a q , h bet , non ltr , non n m m S ed u a l e regione q u a ntu m se c u ri ta ti s citra n e ru . q i ine i ho min ib us s t m r s a c s i a a s u s s no ri te po i , n ti t nto pondere nt pre i , s s u timere tu r i d c i rco a u m re5 i ra nd i non e et q od , incre Sp ti p DOII

a a tur m u a . P ra o cc n a b ant u ver t . H ec i gi et ito h bent p i g it r u a ua b revi ta ti s au s a m s e mu u tali b u s o b ecti oni bu s pl r , q c o it t o j , a d ecrevi mus c um u a m u hi s mord a c i o ri b n s v e tend , q li vel lto , s s s e i c u nq ue cordi s c omp u ncti o ne a t inti c ond e b i to re s en u m . Hi o a m s a s v oi v ens s i a u t x m t nit ente pin ; , non p rvo , di i , te pore ‘ i n u am u i a r m u s c um m m u s s s q , pec l i ex o nib legere te p e e lo ’ nati oni b us u s m a uend i ta ce nd i — e t uad a m pop lo , e ini reg li q et in q enti ue s a a a d ua m a c s i a u s a timor i s o luc g q nct , q dix n g t porti n ’ i t v i i t t n a P ri mo e n i tn s m u s I s ra c i ta b a ntur . O bti u u e ue a er t , g e , q e u s ue s a ce rd o tib us ro he tis d e m ah u a nd o S i non j q , p p , q creditor, P R /E F ATIO G I LD E .

2 . a n ca 5 Igitur , D eo volente , p , de situ B ri

' tan ni ae d e c on tum a ci a s ub e cti on e , , de j , de rebel

s u b ecti on e famu latu lione , de secunda j ac diro ,

ers ecu ti on e de religione , de p , de sanctis marty r i b u s h a r es ib u s 5 , de diversis , de tyrannis , de dua

v a s ta tri ci b u s v a s ta ti on e bus gentibus , de prima ,

v a s ta ti o n e de defensione , de secunda , de secunda u lti o n e v a s tati on e , de tertia , de fame , de epis

s celerib u s n u n ti ati s tolis , de victoria , de , de su

h os tib u s s a bito , de famosa peste , de consilio , de 1 0 v i or e u rb i um s ub v ers i on e multo primis hoste , de ,

r eli u i i s u a de q , de postrema pace , q temporibus i n os tr s c on am u r . D ei nutu ei donata est , dicere

es i n u i en s a s au a a u t i a h ab entem a u contr ari u m , q , t li d ci , g n , tq e , inter v eri d i cas rati onali s s ec u nd a q u em ille cru d a stoli d i tate c a a nu n ci i s d eri v ati oni s creaturas atus v i d erat u o c non , digito q erti mescas t a i s au a d ammod o u am u am n a ac non p liber t re , q q i gr to ‘ a u a fi ectum s al u u i n a e u s a a decenti not in ri , f rib ndo, et n oxi j l ter tem i ntelli gib i li s a s in a e atenu s contr a j u s fa s qu e c a denti de eli n ui s refu i to s u mon strav i t . I n z u 2 g non g pirit Dei elo i git r ( , a fii atae no lenti s s e u um I i tu S ed an romi ssum , vehic l g r . ] te p , ti arati m a d ev oturi o u V fore gi p p . J . l m u u a a u s m a Vas tatr i ci bus . Vi ctri ci b u s V. Dei , q in ng to ] , 8 a v i nearu m res olutum e u s a t E i s toli E i s toli s ad A i ceri j p s . ] p g tri v i t m m a u V . pede , ob id licet verber ti , J i ‘2 h o s t li ter s ens erit cu i u e a a e. a a a V. . , q n ge P c ] P tri victori , J lu m coelestem ensem a u um v a Conamur Cu rab o v c . ] , J .

E X PLIC IT PR !E FA T IO . C UE N T I APITULA LIB RI SEQ S .

A U U M . a a C PIT L I Descriptio Britanni insul , et

a to ti u s o n de ra tri ce quod illa divina statera , terr p , e us u ali ta te sit librata ; de j situ , habitu , et q ; de 5 a m oen i ta te et p ulch ri tu di n e de fertilitate et uber tate ; de longitudine et latitudine ; de c i v i tati b u s a nti q ui s et fl u mi n i b u s p ra ci pu i s ; de rivis per n i ti di s et leni murmure s e r p e n ti b u s ; de lncidis fo n ti b u s et c o n g ru i s a n i m a li u m p a s ti b u s ; de fri i di s l cu u s to rren i u s x n n i u s 1 0 g a b et t b e u d a t b .

C . r n ni i d i m A . t a d e n e n a ru PIT I I D e nimia y g , et c r d li s a i s s i m i l r u e ta te v a d o o la t a ru m .

B ri C A I . to n es P T . I I I Quam dolose Romani s u b e e ri n t i s i s di u ti u s sibi g , et quam bellicose p re 1 5 lu a ri n c t v e t .

C B ri A . PIT IV . Quomodo Romani postremo to ni b u s rae o s i o s v e c ti ales ra fe ce ri nt p p t g p , ita ut c en s e retu r non B ritannia , sed Romania insula ; et o tu i s s et a quicquid habere p ris et argenti , vel 2 i s n r 0 C aes a r o ta re tn . auri , imagine C A uo C … PIT . V . Q tempore hristus in mundu v e n eri t e r s e cu ti o Di o cle ti a ni , et quanta p tempore m r i e e s e r t .

m a r t ru m C A PIT . VI . Quanta y gloria tam in 25 t une e filo ru er i t Britannia , quam in universa ec i cles a .

A . C PIT VII . Quomodo ecclesia redivivo fiore

a i tula h s a u a m G a s a nd C p . ] T e e C pit l ti e of ild , their order a a a e a a t ha s a ppe r to h ve b en dded , or not been dopted in the pre

as r a a s t . le t inte pol ted , lon g fter the ent Edi ion ' ‘ 6 C A PIT U LA LI B R I S EQ U EN I IS . r es i ra v e ri t f p , sed tamen Ariani contagio in ecta f r d e ece i t .

u ali ter B ri tonum C A . PIT . V I II Q gens impe a ri eri r a to re s Romanos tt v t . li er B ri o n e s a rctati 5 C A . u a t t PIT . I X Q a Scottis P i cti s mi s eri n t ob ti et pro Romano auxilio , et

n u er i n d ed eri n t t et quale consilium Romani eis ,

m i lli a , videlicet , ut inter duo maria murum per as s u u m i n s tru eren t p plurima trans insulam , a a a a 1 0 mari Scoti usque ad mare Hiberni , id est , K a n ti u i s s i m a air Eden civitate q , duorum ferme n Ab ercu r ni millium spatio a mo asterio g , quod v o ca tu r o cci d entem ten d en s nunc Abercorn , ad , ci d en em Al lu h o c t c t . contra , juxta urbem At in sulani murum n o n tam la pi dib u s quam c es pi ti b u s 1 5 co n s tru en te s u ti lem s ta tu u n t , ad nihilum ; quia , r e atri a n tib u s i s i s statim Romanis p , iterum ab p

impugnati sunt . CA i n u m PIT . X . Quam misere legati B r to Ro mi ttu nt u r s ci s s i s v es tib u s 20 mam iterum , , nudis pe d i b u s o erti s ca i ti b u s lu bri ci s res s i , p sablone p , g la cri m o s i s o s tu lati o n i b u s u e ru li s v o ci b u s bus , p , q , cun cti s con trem en ti b u s a om a n i s membris , R auxi et en tes i m r n s lia p et p et a te . C A 25 . B ri o n es ru rs u m PIT X I . Quomodo t Roma r e eti eri n t u ali te r norum solatium p , et q Romani sese ex cu s av e ri n t ; sed tamen laudare et m on er e c oe e ru nt faceren t p , ut murum a mari ad mare ; quod et fec eru n t a mari N o r w a gi ae usque ad mare G alwad i a d u d ci 30 , per octo pedes latum et o e m tu rr es c o ns tru x eru nt altum , et per intervalla , eo in loco ubi Severus Imperator m a x i m am fos s a m

fi rm i s s i m u m u e creb ri s u tu rri b u s q valium , ins per c o mm u n i tum ri i n ta m i lli , per centum t g et duo a as s u u m fe cer a t u a 35 p longe ante , id est , a villa , q

i v i tate a s A C ] Civit , . U A B S E U E NT I CA PIT L LI R I Q S .

W a lle s e n d e di c i tu r L Anglice , atine vero Caput

i n te r re ta tu r u a Ti n e m u h Muri p , q est juxta t e ; qui murus multum di s ta t a p r a fa to v allo apud K meridiem , quem antea apud air Eden supra 5 i u r u n mare Scoti a c o n s t t e t . C A u li e r . . a t S co to ru m PIT XI I Q gens scabra ,

c o m ert a ex cu s ati o n e B r i p Romanorum , in to n e s

i ns ur r ex eri n t e rs e uen d o la ce s s e ri n , et eos p q t . ri to n es a d h u c CA PIT . X I I I . Quod B more so 1 0 m i tten te s r o fe ce ri n t lito ad Romanos nihil p , sed

rurs um i n ni te n te s P i ct o s r o u i ri n suis Viribus p p e t .

C A ri PIT . X IV . Quomodo omnis j ustitia a B to ni b u s e ri e ri t n e u i ti a p , et omnis q pro veritate ,

s u cc r ev e r i t . etiam inter religiosos ,

C A B ri to n e s S a x o n i b us 1 5 PIT . XV . Quod pro mi s e ru n t u di c a n te fl , et eos , Deo j , pro peccati agello s us c e r p e u n t . C u ali te r S a x n i c a A . o PIT XV I . Q gens cum k uli s B ri ta n n i a m a u le r i t a tribus y pp , et poste 20 ri n ri B to es i mp u g n a v e t . S a x s u m u s C . o n e s t A PIT . XV II Quomodo ma ex etu n t i m u n a n d i j ores solito p , et hoc genere p g i i u e r u n u a s i e ru n t d r t . materias q , et sancta Dei p u ali ter C A PIT . XVI I I . Q Ambrosius Aurelianus r es ti teri t a S a i e n ti s 2 5 solus eis , et quis Gild p nati i v tati s annus sit . i C . n APIT . X I X Quomodo gens Britan ca post a s u b di ta ea tota i d olo la tri erroribus sit . R e c a i t ula ti o s i n u lo ru m ua C A . PIT . X X p g , q

i d e s c r i t a e i ra m m a tum 30 super us p sunt , p g ; in qua re c a pi tula ti o n e auctor operis p ro mi tti t se maj oren i li b ru m de re gi b u s B ri to nu m et d e p roeli i s eorum

d es c ri b e n d nm . , quem et postea facit

i s s a as a t s a i l . ob s erved th a t i n th in t nce , pre ent h ve

H S T O R A I I G I L D /E .

3 A A 5 . B RIT NNI insula in extremo ferme orbis Îéiiiiìiìi iiî ci rci u m o cci d e ntem u e n limite q versus , divi a , ut d i ci tu r a toti u s on d er a tri ce , statera terr p librata ah b o ri ali ro en s i u s a x i o cti n 5 Africo p p tensa , e n t oru m m l i d u ce n t o ru m g in longo i l um , in lato S ex ce ti s di v ers o ru m ro li x i o ri bu s patium , p p pro m o n to ri orum tra cti b u s ; qu ae a r cu a ti s oceani ‘ s i ni b u s amb ui tur di fi us i o r e ; cujus , et , ut ita di c am i ntra n s m eabi li u n di u e 1 0 , q circulo , absque a i a a G a i li a m meridian freto p g , quo ad Belgi n av i atu r o s ti i s n ob i li um cam g , vallata , duorum i a fl u mi n u m v elu ti b r a chii s Thames s ac Sabrin , , per q u a eidem olim t ra n s m a ri n ae delici ae v eh e u r ati b u s ali oru m u e m ei i o r a ta 1 5 bant r , q minorum , , u aterni s ful e t c i v i tati b u s bis denis bisque q g , ac n o n nu lli s a s telli s e ra r m u ro ru m tu rri u m c d co tu , , , s erra taru m ort a ru m d om o ru m u e p , q , quorum cul

or rs V R R N AND A IO US EA DIN GS .

G ild n h!eli ora ta . M u . MS . A . i i a a I s V. or ] the ] n t , ;

l i i u Lo a a A . los s . fo low ng ntrod ctory note n t , g

c u s i n q u o fa c tu s e st hi c liber F ulg et . ] The pre s ent p as e s t G u ales i s u a ma n a tem s a m s , n l ri , ge extending fro thi line to A rth u ri s s a G i l s i ha s i n pore regi , per on the end of the ect on , ’ d a S a i enti s . s a nd s a s a s p thi ever l other in t nce , m an a Trac tìbus . V el d u cti b us A . a m ] , been ended by extr ct fro loss G a s mi s eri i s ra v a ri g . ild de et p 9 ’ A m ui r A mb i untu r cati oni b n s e x ci di o r a n a b tu . ] te et B it n i , m i s i n V s V . s a en , which in erted the it ’ i i Mab illon A ìo f u s DI . G a D i us re . S c fi ] Di f ione , ld pr nted by ,

m i a ma ta S S . O rd . S . B ened . . 1 30 B el i ca . g ] Bel g c Pri , i ,

v i V . 1 7 3 3 . in q u a est metropoli s Tre e ri s ; ed t . enet

B i a S u a ua e s t Ci r i ta tìbus . S ee s el g c ec nd , in q ] the li t of ’ a s tu s ad B ri tan ni am i n u a s s Us s m tr n i , q the e citie in her P ri or 1 6 D ub] . 39 . e s t m R morum di a . 50 . etropoli s civi tas e , , p , edit ‘8 uor um ua rum Ma bi ll. Q ] Q , " H I S TORI A G ILD A… mina minaci p ro c eri ta te p o r recta in edito forti a n eb an tu r m u ni ti o n i b u s i m r o compage p g , non p i n s tru cti s habiliter , decorata ; campis quoque ful a nsi s c lli b u s u e a m oen o get late p o q situ locatis , r ae olle nti a a ti s m o n tib u s u e p p cultur p , q alternan a n i m ali u m a s tib ùs c o n eni en ti b u s dis p optime v , quorum di v ers o ru m colorum fl ores h u m ani s gres s i b u s i n d ecen tem c en pulsati , non quondam pic turam ei s d em i m p ri m eb a n t ; electa v elu ti sponsa m on i li b u s fo n tib u s i 1 0 diversis ornata , ncidis , cre v elu ti lar eas a lan tib u s bris nudis niveas g p , per n i ti di s u e i s er en i bu s q riv s leni murmure p t , quo r u m q u e in ri pi s a ccu b a n ti b u s s u a v i s s op o ri s r a ten d en ti b u s la cub u s fri i du m a pignus p , et g aqu

to rr en tem a ex u n d an ti b u s . viv , irrigua 4 a 5 . H ec , erecta cervice et mente , ex quo i nh ab i tata i nterd um ci v ib u s est , nunc Deo, , non tr ans m ari n i s r e ib u s s ub ecti s nunquam etiam g et j , i n t erd u n r i m ingrata c o s u g t . Quid enim de u i d u e i ni u i u s h u m ani s 20 formins , q q q potest au s i b u s i n tromi tti vel esse vel negotium , quam Deo ti m o rem ci i bu s c a ri ta tem alti o re , bonis v , in dig n i ta te com o s i ti s fi d ei p , absque detrimento debi tum denegare honorem et frangere divino sen

2 P an eba ntur d e a to s o ori s tri b u un t v i t ri u g cor . ] p a o b s fess i s C ernu ntu r i m rob ab i li ter est u um am os ti i s 9 1 1 , non p d or eti ( , a a a i nstr ucti s m uni ti oni b u s ali orum u e fl umi num m dorn t , q inorum

M a bi ll. u s i rri atur Ma bi ll inf ione g , . Muni ti oni bus M liti oni u Pa lanti s . o b s bu . A . loss ] , ] g . re A velanti b u s ell nti . e bu s V. . p , J 7 uo um i m r imebant . A ccubant us O a Q r p ] i b . ] cc u p nti m m u i d i v ersoru u florib u s b u s A . los Q color , g s . ‘3 a red d untur humani s v i s i b u s S o or i s . S a ori s A a a gr ti , p ] p , . , pp a rentl M bi ll. y in reference to the expia 9 ’ s d M ‘ E i em. A . loss . a i t s u s ] g onti n tion which give to pign . d b ant b u s o s ten e . i nus . s s A los s P g ] Pi ci , . g . 9 m r imeban t . Im i m I r eb at uo . m A loss p ] p , Q ] Te pore , . g . nt A los s . s i nab a . . S ub ecti s . S b m J g , g j ] cilicet , o ini

Cr ebr i s . Creb ri s u e a u b u s A loss ] q g , . g . ‘9 u s r i v u li m Inter d u u r um . Om B . V. det , ex q ib leni ] . m u e r ntib n s s u a u s C m os ’ s e i i s . I si ti o t o s V . re p ve pign p ] , J . O A G ILD E H I S T R I J .

hu m an o u e fi d em a sui q , et , abj ecto coeli et terr a di n v en ti o ni b u s a li u e m metu , propriis q ex libi di ni b u s regi ? Igitur o mi tten s illos p ri s co s com m u n es u e q cum omnibus gentibus errores , quibus 5 ante a d v e n tum Christi in carne omne humanum o b li ab a t ur a d s tri ctu m en u m era n s genus g , nec pa a o rte n ta vi n tri p ipsa diabolica , pene numero [ E ti a c a — li n ea m en ti s centia gyp , quorum nonnulla , a dhu c d e fo rmi b u s intra v el extra deserta moenia 1 0 ri en ti a to rv i s v u ltib u s i ntu em u r solito more g , i i n cla mi ta ns neque nom natim montes ipsos , aut fl u vi o s e x i ti ab i i es fontes vel colles , aut olim , h u m a ni s u s ib u s di vi nu s nunc vero utiles , quibus honor a ca co tu n e populo cu m ulab a tu r et ta ce ns 1 5 i mm an i u m t r an n o ru m vetustos y annos , qui in l os i ti s r e i o n i b u s a iis longe p g vulgati sunt , ita ut

r ab i d us Porphyrius , canis orientalis adversus ec cles i a m a s u a v a n i ta ti s , dementi ac stylo hoc ’ a n n ecte ret i n u i e n s etiam , Britannia est, q , fer ’ 20 t ra nn o r u m r o fe rr e tilis provincia y , illa tamen p c o n ab o r u a in medium , q temporibus imperato rum Romanorum et passa est et aliis i n tu li t ci v ib u s longe p o s i ti s mala ; quantum tamen po s cri tu ri s a s cr i to ru mv e tuero , non tam ex p patri p 25 m o ni m en ti s — a v el fu e ri n t , quippe qu e , si qua , aut i n i b u s e x u s ta ex s i lii g hostium , aut civium classe lo n i n s com a re an t — g deportata , non p , quam trans

he i a s e s v t d a . A d e E x . Et . V . ro r ] , B p p , hi tori i m mu s ex s i t I tu . u G . s n s s tu o u g i r ] I git r non , Hieron y p ‘ ì i m A ma Obl a ba tur O a u A D an e i c . ra g . ] bli g t r , . , . rg The ’ i d us a s i s a P a tr i ce portento . ] Bri ta n b c ni of the text p ’ l m m s ni a a A . loss . a rent idol , g p y borrowed fro Jero e ' hi s “ R i entia . es t s i ti enti a a S g ] Id , Pref ce to ork De crip ’

lo s t ri b u s E c cles i a s ti ci s . A . g s . o ‘7 m i i a mm an u . V . . h i us P or h r u s s . P o rp yr . ] p I te T ] T t , B J '

u am h a reti c ns u i d eo ue E x s i li ì. E x s u ln m I . . q id f it , q ] , J 3‘ 7 rm m a no mi na t e u m a m u a C om a re t . . C ne , q i dixit p ] B ; co p

u r0 heti a Dani e li s u A . q od p p non f it rent , G I LDZE H I S TORI A .

ae c reb ri s i rru ta i n ter ca marina relatione , qu , p

e di n ib u s . p , non satis claret E teni m 5 5 . Romanorum reges , cum orbis im ÌÎÈÈÎ.ÌÉÉÈ , th e R om ans ; e ri u m ob ti n u i s s en t s u b u a ti s u e fi ni ti mi s p , j g q qui r e i on i b u s i n s uli s 5 busque g vel orientem versus , P a r th o ru m I n d o ru m co n fi n i u m prima , , pace e ra cta parta , qua p , in omni terra tum cessa oti o ri s a V fi rm a s s en t vere bella , p fam iribus , non acies fiamm a quodammodo rigidi temoris ad oc ci d en tem c a ru leo oceani torrente vel c ohib eri 1 0 p ot ui t vel extingui ; sed tran s fre ta n s insul a pa l ob s i s ten te a d v ex i t i mb el rendi leges , nu lo , , lem u e i nfi d elem ta m q populum sed , non ferro , et m a chi ni s u e igni , q , ut alias gentes , quam solis u di ci o ru m co n cu s s i on i b u s 1 5 minis vel j , in super fi ci e v u ltu s tamen , impresso in altum cordis do ob edi en ti am e di cti s lore, sui proferentem sub u a i t j g v .

B ut rev olts 6 . i n 0 i am , 5 Quibus statim Romam , ob p ces a i un t r e ed a n ti b u s pitis , ut , p , et nihil de rebellione 20 s u s i c an tib us u p , rectores sibi relictos ad en n cianda plen i u s vel co nfi rm a n d a Roman i regni a tru ci d a vi t molimina Le na dolosa . Quibus ita e s ti s s en atu i n u n ci a re n tu r g , cum talia , et pro e x e r ci tu v ul ecu li s fi n eb a t s u b d o li s 25 pero p , ut g , u lci s ci fes ti n a re t a , non militaris in mari cl ssis

ima ‘9 . mam . Ces i ti s Sti end n V. Pr ] Pri , J p . ] p , 7 ’ l a te m 90 . O A . . A i . unt . A i eb ant . V r ] B ] , B . 7 mni 2 ‘ . Om B . V. R ecto es B a a add O ] ni pene , r . ] rit nni , . 7 Tum . B . A i nter li n ] Non , . . 9 2‘ A i es . S su s e s t A s Ad enunci anda u c ] en , cie , . ] V den n Id est a m a a a a A , potenti Ro n , non po ci nd , . 2 u a m u a 3 m m Leeena . a a t it oce no repri i , q in inv ] C den i gine s d e ret i ns u la m V . note . m , th a t reference i s here a de to 9 ‘ ’ Tenar i s . V. s u s s B oad i c ea s ] gge t ter rebellion , Brit . col . ’ s . 1 695 s ee a s 365 . rori lxxii . edit . ; l o 25 S ed i n d elem . tum F i n b e at . S a u s add . A fi ] Non g ] en t , . fi d ele m . i nter li n , B . Tamm m . a u V. ] T nt , J . S R A . HI TO I G I LD E .

fo rti te r d i mi ca re parata pro patria , neque qua m ali u s v e dratum agmen , neque dextrum co u , belli c o ns eri tu r apparatus in littore , sed terga pro fu a n tib u s d ab an t la dii s scutis g , et colla g , ge cu r r en te m a nu s u e 5 lido per ossa tremore , q vin ci en d ae m uli eb ri ter p ro ten d u ntu r ; ita ut in pro v erb i um d eri s u m late u e efl era tu r et in longe q ,

quod non Britanni sint in bello fortes , nec in

pace fi d eles . m ' gM 1 0 7 . er fi d o ru oa s i s 5 Itaque Romani , multis p , È ÀÎÉÈÎ n o nn ulli s s erv i tu tem en i tu s ad , ne terra p in so i i tu d i n em r e di ere tu r m a n ci ali b u s r e s e rv ati s g , p , i olei u e r eli cta I tali a m patr a vini q experte , pe s u oru m u e u o s d am r a o s i to s r eli n u en tes tunt , q q p p q , 1 5 i ndi en aru m d ors i s m a s ti i as ce r vi ci b u s g g , j ugum , a s er v i tu ti s a fa ctu r os solo nomen Roman h rere , ac non tam militari manu quam fl a g elli s calli d am m m a cer a tu ros os tula s s et ge tem , et , si res sic p , en s em di ci tu r e u s , ut , vagina vacuum lateri j po 20 p ulì a ccomm o d a tu ros ; ita ut non Britannia sed c ens eretu r Romana insula , et quicquid habere o tui s s e t ac C a s ari s p ris , argenti , vel auri , imagine

n o ta retn r .

8 I n terea fri o re a I3 rt‘ ) ‘ 5 . glaciali g rigenti insul , et CiIri Sti 25 velut lo n gi o re te rr a ru m s e ce s s u soli visibili non a S oi proxim , verus ille , non de firmamento solum c oelo ru m a r ee temporali , sed de summa etiam

3 m a a m na . R . Cons er i tur . Cons i ci u ntur R o a ] p , ] o ni , J Con m u a R V i nn i ti t nr los s . a s o . ; vel , g cernin g the n e of In l ’ ’ b nt d ma ma a s ee a s s . . . Do a A ad R s . . ] . . o ni n , C rte Hi t Engl i 7 E era tur E ife rretur V J 1 90 . fi . ] , . , note

m V . I ns ula O . . narratu r A . loss , g . ] B ‘3 H e . a V. a t i a P atri i ue . a be P r . ] q , B r ] H beri , ‘3 A m M P otui ss et . P os n i s s e t . B eli ota . o . S S . ] V . ] , 2‘ omen m A I nterea . D u m a nntu r ha c N . ] No ine , . ] g

S ervi tuti s V u s B i n fid eli tati s A . los s . . ] irt ti , . , g nti Ri ent V i e . . e ere V. R . ] Honore , g ] g , 7 ‘ V u t F lo elli s Fla ri s V. . E L Q u a . . g . ] g , B . J ] , , B

O m B V . . o i O S ol. . . ul m . V P p . ] . B . J . ] J H I S T O R I A G I LD /E .

ra fu l cuneta tempora excedente , orbi universo p c o ru s cu m o s t enta n s gidum sui ; tempore , ut sci Ti b eri i Ca s a ri s mus , summo , quo absque ullo im e u s r o a ab a tur pedimento j p p g religio , comminata, S en atu a ri n ci e di i ato ri b u s nolente , p p morte mi 5 li tum i i n dul et ejusdem , radios suos pr mum g , id

ra ce ta C . est , sua p p , hristus 9 i n c li s s u s . a o ce ta 5 Qu e , licet ab tepide p sunt , u o s d am apud q tamen integre , et apud alios mi a d ers ecu ti on em Di o cleti an i n 1 0 nus , usque p tyran i n ov e n n em ; in qua s u b v e rs ae per totum mundum a a a S cri tu ra ae sunt ecclesi , et cunet sacr p , qu i n v eni ri o tu eru n t latei s ex u s ta electi p , in p , et sacerdotes g regi s Domini cum i n n o cen ti b u s ovi e bus trucidati ; ita, ut ne vestigium quid m , si 1 5 otui s s et n on nu lli s r ov i n ci i s C a fieri p , in p hristian r eli i o ni s a a r er et P erm a n s ere tu n e a g pp . quant a a a di v ers arum fug , quant strages , quant mor oen ae a r eli i o n i s a o s tata ru m a tium p , quant g p ruin , quanta glor i os i s s i m o ru m m ar tyru m coron a ; 20 ers ecu to ru m quanti p rabidi furores , quanta e a ti en ti ae — E ccles i contrario sanctorum p fuere , astica Historia n a r ra t ; ita ut a gmi n e denso c e r ta ti m r eli cti s m u n di ali b u s , post tergum tene c oeloru m bris , ad amoena regna , quasi ad pro 25 f s ti na r et e . priam sedem , tota ecclesia

E x ed ente . E i d n nn x c e te A . I ocenti bus ov i bus La i i c ] , ; . ] c s ll nt ra ce e e los s . fid e li b u s A l p , g , . g oss . 3 mm S u a N ov i s s imo A . los s . P rovi ncii s 1 ] , g . ] Provinci a 0 s hi s P rim d or . . 3 ci s V . . a B U her , in p , when , J provinci , . u s as s a s P er mansere a s q otin g thi p ge , refer to the . ] B . dd thi s Ch ro n i cl eo fE n s eb i u s for i ts . as s om ori gin word to the l t entence ; . Te id e s us ce ta s un t S e p p . ] e V. ’ U s s m ‘9 a . 5 1 5 2 . R eli i oni s . Om V her Pri ordi , pp , g ] . . P er secuti onem 2‘ . s as R abi di . V a A ] Thi p ] . ; r pidi , . s a a s E les i as ti a H i s t ge , reg rdin g the per ec u tion cc c ori a ] u a i s a s am a s a nder Diocleti n , tr n cribed N ely , the Tr n l tion by R u G f M m u fi n u s E c cles i a sti i by eo frey of on o th (v . of the ca Hi s S ee U s P m ri ord . . 1 47 us u s C a sari ens i her , pp , tory of E ebi s .

1 7 0 .

H I S T O R I A G I LD /E .

s a cram c o n fes s i on em cr u or em u e ter q , coram im p i i s Romana tum stigmata cum h orr ibili ph a n tas r a fer en tib u s si n orum mi ra culi s mate p , g mirabili a d o r n a tu s o ra ti o n e l ter est , ut ferventi , i li Israeli ti cae v i a mi nu s u e a 5 arenti q trit , stante diu Arca , la r e a s or d a ni s prope g , Testamenti , in medio J fl u v i i canali , simile iter ignotum , trans nobilis alv eu m vi s i cc o , cum mille ris , ingrediens pede , s u s p e n s i s u tri n q u e modo p r a ru pto rum fl u v i ali b u s m o n ti u m u r i ti b u s a eri ret ri o rem 1 0 g g , p ; et p car n i fi cem tanta p r odi gi a vi d en tem in a g nu m ex m u ta r et m art ri i lupo , et una secum triumphalem y palmam sitire v eh e m en ti u s et a c cip er e fortins fa Ce eri r a i b u s ceret . t vero sic diversis c u ci t torti m emb ro ru m di s c er ti on e 1 5 sunt , et inaudita p lace cu n ctam i n e e re ii s rati sunt, ut absque gloriosi , in g g H i eru s ai em v elu ti m a r t r i i tro h a a portis , y sui p d efi ere n t . s u erfu er a n t g Nam qui p , sylvis ac de ab di ti s u e s elu nci s o ccu ltav ere ex s e c sertis q p se , p tantes a justo r e cto re omnium D eo c a rni fi ci b u s 2 0 u a n d o u e a ni m arum severa q q j udicia , sibi vero mi n a tuta .

r s 5 1 2 . Igitur bi lu s tro s up r adi cti tu b i ni nec a di m leto m ar ces centib u s u e dum p ad integrum , q

Illi m s . I s a V . a u s s ] n t r , Her cli in o e legend of 5 A ' m enti . A renti s V s a A a in a r ] , icc , lb n cited the Pri ordi , A lo . ss . 986 . g p . 7 A S i mi le Om V . i ti e B . si s tere . ] . S r . ] , 7 ns m s B i ex ci ere A . a . a s a s . A cc ere. . Tr ] Tr n T e i , p ] B ; p ,

V . . n Di stenti one J Di scerp ti o e. ] , 7 ’ F lut ti See s s ob ser i n B . d e cer t o e A . ] U her , p , i o n u E v a t s s a I i tu . S ee a . . pon thi p rt of the Le g r ] Bed , H hi end s P r i mord . 1 5 1 22 . g in . p . 5 9 f thi s Utr i u ue . U u s u A . B i lus tro . o q ] tri q e , ] The len gth M od a . M V. s imi li tu s u u a ] ore , ; per ec tion nder Diocleti n , d i ne A los s mm a , . g . which co enced in the ye r m A er i ret A udd Alb an u s . 30 3 i s m U s p . ] . . , co ented on by her ,

Cur n c m i s a P ri mord . . 1 6 7 . ifi e . ] He c lled p H I S TO RI A G I LDEE .

n efa rn s edi cti s a nece snorum auctorum , l tis lu n mi ibus omnes Christi tyrones , quasi post hye ro li x am n o ct em t em e ri em lu cem u e malem ac p , p q a ex ci i u n t R e n o v a n serenam aur coelestis p . t ec 5 cles i a s ad solum usque d es tr u cta s ; basili cas sanc m a r t ru m m co n s truu n t e r fi c i u n t torum y funda t , , p , ac velut v i c tri ci a signa passim p r o p a la n t ; dies fes to s celebrant ; sacramenta mundo corde o re q u e p e r fi ci u n t ; omnes ex s u lta n t filii gremio ac si ma

1 0 n f i M a n s i t n am u e ae u nti l th e tris ecclesia co o t . q h c Christi Ar i an h eresy . i m emb ro rum u e co n s o n a n ti a s u av i s capit s q , donec a tr o x c en ui s tr a n s m a ri n a Ariana perfidia, ang , ev o m e ns m nobis vene a , fratres in unum habi ex i ti abi le fa ce r et s e u n i tantes j g ; ac sic , quasi 1 5 s o ce a n um om ni n o a via facta tran , omnes besti fera mortiferum cuj u s li b et h a r es i o s vi rus hor letali a ul a rido ore vibrantes , dentium v nera patri ,

' u ov i semper ali qui d audire volenti et nihil certe fi eb n s tab ili ter ob ti n enti i n a t . , g 2 0 I tem u e t ra n n orum v i r u lti s a i mus 5 1 3 . q tandem y g M x c re s cen ti b u s et in i mm a n em s yi v a m j am j a mq u e erum e n ti b u s p , insula nomen Romanum , nec ta le e s u e u a b i ci e ns men mores g q tenens , q in potins j , s u a la n tati o n i s a germen p amarissim ad Gallias ,

N ece edic ti s N eci s au s sm s ms a a a . ] chi ee to h ve t ken pl ce o um ne ha ri ti s nd 3 8 3 s ee e edi c V . A D . 3 78 a : t r p , between . S uo r um P e rs ecutorum A P ri mord 1 97 an d a u . ] , . . p . , the

los s . s u i A . tho ri ti es u als g , there q oted ; o ’ R r Hi E d ic tis D retis r . ec . O Conno S e . b e rn . ] , J , cript . 7 r nt t v ro i m P o . P ub li c an A i P e o . . . ala o . . p ] , . i g p cxi

loss . E x i tia bi le E x i ti ab ili ter g . ] , 8 acr a mento . S . J V . S a a . V . . ] cr , B J n i m d a E . 22 S e u . S i a Be , H . 5 . j g ] c licet, ort li P i unt nfic i nt a d s i A ma e c Co u a . . rfi . ] , Bed , i cord , rg 7“ E V I tem ue m a a H . . 5 B . . J . q ] Co p re Bed , ia a u am E 4 r na A r . . 2 . A . ] g icol q id H 5 23 m i s ulu s A rri ani u i M ar es le es ue M m i e ho o d cip , q g q ] ore

m ord . erturb av i t fld em B ri ton um A . em u e B . V . . Us b . P ri p , g q , J , ma s 9 A i to U s . 1 8 . rg . ccord ng her, thi p

3 0 2 H I S TO R I A G ILD /E .

c o mi t a n te s atelli tum magna caterva , insuper i i n s i n ibu s u a etiam imperator s g , q nec decenter

' u s u am es s i t t r a n ni c o q g , nec legitime , sed ritu y

i ni ti a u m l mi tti t . et tumultuante t mi ite , Maximum

” i im 5 Qui , call da pr um arte potins quam virtute , fi n i ti m o s u os u e i n q q pagos , vel prov cias , contra m er u rii m en d a cii u e Romanu statum , per retia p j q s ui a d n ecte n s alaru izn , facinoroso regno , et unam Hi s a n i am It ali a m ex ten d en s ad p , alteram ad ,

‘ et th r on um 1 n 1 qu1 s s 1m1 1 mperii apud T r ev er os 1 0 s t atu en s n i d eb a cch atu s , tanta insa ia in dom nos e s t i m er at or e s le i ti m o s um , ut duos p g , un Roma, l er e vi r e e l t . alium religiosissima ta p Nec mora , fertili b u s v alla tu s a u d a cii s a A u i lei am tam , pud q r c a di tu r ui 1 5 u bem capite nefando , q decorata to tius orbis capita regni quodammodo c erv i ci b u s d e ecer at j . 4 i 1 . i l 5 Ex n Britannia , omni armato m ite , mi li tari b u s u e co i i s r e ct ori b u s li n u i tu r q p , q imma n ib u s u v entu te s oli at a u a c omi ta t a 20 , ingenti j p , q v es ti gi i s s u p radi cti tyranni d o m um nunquam ul r edii t eni tu s tra , et omnis belli usu ignara p ,

2 m 1 5 I era tor is . Im eratori i s a i ta O ccidi t n p ] p , C p ] amqu e

V . U s b . P ri mor d . . 1 98 . G rati an u m V alenti ni an um , p , vero 3 e a N on V . U sb . . 1 98 . cu m m att e R m a ex uli t N c ] , , p o p , A . I i tia tum rdi n m ma n O atu A . . . ] , rg 1 5 lo s s . a n o . a V g q d ] Nef nde, . ‘5 M i li ta Mili t m om R e ni R e B . . V. . V. ] , ; g ] egno, M ax imu m U s h a Cerv i i b m s c us . O . B J ] her col ] . V. . 18 lected mu ma E x i n . S ee a 28 W h0 ch infor tion concern ] Bed , © , i n Max imu m h s P ri ord . . 1 98 . as t r a s a g , p here t n cribed portion 7 er A om s P . . V . . i as s a ] . B . J of th p g e . 7 ‘8 P er ur i i . Im . Mili tari u j ] perii , B b s , omi nos m s V V D ] Do o , . ‘ uo m 9 u u s . u s i eratores o s . s ac A . D ] D o p C p ] Cop , 1 9 u um m i n ui tur a u a e x u L . . V. n regno , lter vit , p q ] Licet , B J . V i M 2° om t. S . a u u an B . . A lit, rt . T ron . Q ] . i i i R e el r l t es t s . V le et . ler . V V s P e e . a V . p ] , B g ] e ti g i ,

Omni s . Om B J ] ni , . F er li li b us Fe r i s . . u su s . al b u B A ] , B , . H IS TOR IA G I LD 1 E .

d u ab u s primum gentibus tra n s m a ri n i s vehementer s aev i s S coto ru m ci rci on e P i cto rum , a , ab aqui Io n e calcab i li s m u lto s s tu et em et u e , , p g q per an

nos .

5 1 5 r u m r h e fi rs . B i to n S co to u m P i cto T em 5 Gens igitur , t b as s y to ru m u e 1 m u m f r s f et e en 1 n e s t a om e . q p non , ob horum R ti on em ac d u ri s s im am d ep res s i o n em legatos R o e i s to li s m i tti t mam cum p , militarem manum ad se v i n di ca n d am la cri m o s i s p o s tu la ti o n i b u s p o 1 0 s cens s ub e cti o n em co n , et j sui Romano imperio ti nu e lo n i u s tota animi virtute , si hostis g arce r etu r e n m x d i n a u r rae ri ti v ov s . o es t t te , Cui legio p i mm em o r s u flìci e n ter i ns tru c ta e mali , armis , qua r a ti b u s o c ea nu m atri am a d v e cta trans in p , et 1 5 c omi nu s cum rav i b u s h o s tib u s c o n re s s a g g , mag n amq u e ex eis m u lti tu di n em s ter n e n s ; et omnes d e u li t s ub e cto s a finibus p , et j cives tam atroci di l i r a cera ti on e et imminenti c a pti v ta te li b e a v i t . Quos j u s s i t inter duo maria c o n s ti tu er e trans in 20 m a rc en d i s h o s ti b u s sulam muru , ut esset turba i ns tru ctu s ci vi b u s u e tu tam i ni terrori , q qui vulgo

i mu s 7 D ur si z m Di ri s s i maxn m G l a a s is na . V. Pr ] i d here t ke ] , 7 Le a tos s u ur s . no notice ofthe occ rence which , g ] The bject of the a i E 26 V a stati ones and g a , . . è , , ccord n to Bed H | of the text of 27 a i n a i a m ass s R m i s d i s , took pl ce Brit n fter the e b ie to o e , ’ Ma i mu b u t » u s s onnor S B er artu s O C . . the dep re of x , c ed by , cript — s a s if i a B . write he bel eved th t it ibern . i , lxxxiv vii ; Prole s mm w a i i a s om i . ed tely expo ed to the g . pp . cv ii , cxv Concerning m rd s m s ee a s ri o . . 5 9 3 a a s a nd S s . P r v ge of the Pict cot the , l o pp — G ent bus . u a tu 6 0 i s m s s i n s i ] Q i Scotti nc 4 . I t i po ible thi m s i n a h ab i ta b a nt a a n a m a te pori Hiberni , pl ce to enter into ex in

P i cti i n S a e s t a b a u o f s s a m s . et coti , id , q i tion the e t te ent ‘3 i i m l A . ma S ee a s a flI a li . S o c c s o i one , rg . l o Bed , ] cilicet , ’

E 28 an d s s e ra tori s G ra ti a ni A . loss . H . . , U her Pri p , g '5 r m ens Ce V . m . 5 93 . S te nens . ord . p ] , 5 ’6 G ena See a . E . nm es a . Om u s . ] Bed , H O ] nib e , B ’ ’9 29 a s s a m us E t E x . V. . . The p ge fro ge ] , B J ’ ‘9 ‘ d ue r e f r ns i s m i n . a n Cons ti tuer e . Constr . to e e o itted B ] , B

V. V. mm s . , which co ence the entence J ’ 20 i bus Ho s tib u s a B . H os t . V uar um . by the words Oh q ] , . 6 2 ' Ho A u a ui . Q u a V . mma u um . , ] Q or , ; q Q ] i , r um , B . H I S TOR I A G I LD E . i rrati on ab i li r ector e absque , factus non tam la

i di bu s c e 5 i tib u s r ofu i t . p quam p , non p 1 6 . Illa legione cum triumpho magno et d om u m gaudio repetente , illi priores inimici , ac

a m r n e s u s i cci s 5 quasi b o lupi prof nda fame rabidi , fau ci b u s t ran s si li en tes in ovile , non comparente r em o ru m r emi um u e b ra chii s pastore , alis g q , ac si nu a ti s v e cti t erm i n o s ru m u nt cae velis vento , p , d u nt u e u ae u e q omnia, et q q obvia , maturam ceu

s e et em m etun t calc an t . g , , , transeunt r mi ttun tu r r u 1 7 . e um u e It q que li legati , scis di ci tu r v e s ti b u s O erti s u e sis , ut , , p q sablone capiti i m etr an tes bus , p a Romanis auxilia , ac velut timi fi d eli s s i mi s s u ccu mb en tes di pulli patrum alis , ne a d eleretur n om en u e R 0 1 5 penit s misera patria , q u au ri b u s manum , quod verbis tantum ap d eos re s u ltab at ex tra n ea ru m v i , vel gentium opprobrio les ceret h u m an ae a . At illi , quantum natur e pos c o mm o ti as tra oedi ae sibile est , tant historia g , vo l a u i la ru m n au ta rum 20 atus ceu q , equitum in terra, a cceler an tes i n o i n atos in mari , cursus p primum , tandem terrib i les i ni m i c o ru m ungues c er v i ci b u s i nfi u n t m u cr o nu m ca si b u s u e foli orum g , q tempore certo a s s i m u la n d a m istam p er a gu n t s t ra g em ;

3 Le i o Ma um ne Om B . at um V . g . ] . P r ] tr , 1 5 R e etent R e ed n R omanum R ma um e. a te B . B . p ] p , ] o nor , 4 17 i o es i nimi ci S ee a E x tranearum . E x teraru m Pr r . ] Bed , ] ,

. E . 30 H . 5 Am 1 7 i br ones est s aev i ob o . O a A . . ] Id , , Oppr r ] pprobri , ;

los s . A . ob rosu m V. P ri mord g opprobrio , , . 5 R abi di Ra i d i s s i cci s ue 6 04 . . ] p , q , p . 21 A u us Ad s im ilitudi C rs . ] [ ] 6 m F auci bus F au ci b u s nem su a a A . ma . ] ovile [ nt] h ec o ni , rg c i r m 23 cu s ili ente s V. Casi bus ue. Cas i b u s u a V. , q ] q e , 8 23 Vento . V e nto rum leni s V F ali o um a mi su nd e r ] p , r ] Bed , 8 S i nua ti s a m . J uv ati s . s a i s as s a s ] , B t nd ng thi p ge , i g ine 8 m ‘ d unt ue. C ae d u nt A a R a s a tem q ] , . th t the o n rrived ’ I t m um E 0 er u ue. B . V i tem u e au . . . 3 . q ] . ; q , pore t ni H 24 A s imulandam i s tam A d i As . ] s ‘3 Im etrant s mil nd am i i sd em V p e . ] Q uaerentes, A . a , , . S A E HI TOR I G I LD .

ac si montanus torrens c reb ri s temp es ta tu m ri v u li s o s on o ros o u e m ea tu ex u n an tus , q alveos s ul ca to fr o n te u e e recti s dans , ac dorso q acra , , ut ai u n t , ad nebulas undis (luminum quibus pupilli , 5 e rs ae e c o n v o lu ti b u s p p licet palpebrarum innovati , a dj u n cti s sibi mi nu ti s s i m a ru m r o ta ru m t au to ni b u s v elu ti fus can tu r ) m i rab i li te r spumans ; ast uno obj ectas sibi e vi n ci t gurgite moles ; — ita eemu a mi na aux i li a to r e s e re i i lorum g g g , si qua tamen 1 0 otuer an t fu a v e evadere p , propere trans maria g i a n n i v ers a ri as i r aed a s runt , qu a av de p , nullo ob i s s te n te ex a e rab a n t . , trans maria g g 1 R ÎDS 8 . Igitur Romani patria reversi , denun £ 2$e Î3T ti a ntes n e q u a q u am se tam la b o ri o s i s ex p edi ti o - t a in 1 5 ni b u s fr e u e nti u s v ex a r i i mb elle s posse q , et , ob e rrati c os u e la tru n culo s q , Romana stigmata , tan t alem ue fa ti a ri tum q exercitum , terra ac mari g ; o ti u s co n s ue s ce n d o sed ut insula p , armis ac viri di mi ca nd o i n s u b s ta n ti olam co n u e s liter , terra , , j g , 20 liberos , et , quod his majus est , libertatem vi ta m u e v i ri b u s v endi ca r e t q totis , et gentibus ne u a u a m fo rti o ri b u s s e n i ti a q q se , nisi g et torpore di s s olv e ren tu r i l v i n ci en d a s , ut inermes v ncu is

1 ma eos i F u averunt . R A c s . i A u t ac s . a c ] B . ; fit , ; , g ] o ni ,

loss . V A . g 2 ui a V . u i A . . S onor oso ue S u d ore ue . . q . ] q , B Q ] ; q , B 2 13 ia a a A . . E x unda ns . E x u nd ns u no a t . ] a , P r ] P tri e , B 1 3 a s s V R eve s i . Om . . V . object ibi , . r ] B 3 1 6 V . s a ma ta . S a nt Fo nte u e B . S ti F ro eque . ] q , g ] i gn , ; i gn 5 onvoluti bus a v i ctri c i a A . loss . C . ] Convol ti , g ’ '8 s i s a i n MSS Ut i ns ula Om . . b u the re d g of the , ] B ‘8 m . I n la O V . d b u t G . h a s u s u . V . an J . convol ti ] ’ ’S s s a . b us h a a s . F ati as . , , w ich ppe r to be correct ] P otin ol B 6 A c a mn a u a d unc ti s us ca ntur . A d . A j . f ] ] H ec o i den nci nt

m li ne i s R ma B ri to n ib u s A . ma . j u ncti s s i maru m rotar u o ni , rg

23 » D i ss olverentur . s s mo rd . . 6 04 . f s cantu r . . P ri u B , p ] Di olve 7 V t r . . A s t A c B . re u . ] , , B 23 8 m V . A Ut . O . . b e tas . V. ab e cta s . O j c ] ; j , ] B 23 9 i enda s V i nc i end i s . A u i i a s . Vi nc . ; A ux i lia tor es . , ] x l re , B ] B a s A o P rae ro ere V. v i nce nd . Pr p ere . ] p p , , A G AS H I S TORI I LD .

i n s tru ctas elti s en si b u s b i nullo modo , sed p , , ast s , e d em rom ta s ro ten d er e t et ad a p p manus , sua dentes quia et hoc p u tab a n t ali quid d e r eli n com m o di quendo populo accrescere , murum , non a ri v a to u e a d u n cti s ut alter m , sumtu publico p q , j mi s erab i li b u s i n di eni s u a secum g , solito str ctur

more , tramite a mari usque ad mare inter urbes , q u a ibidem forte ob metum hostium collocata fuera n t Ii b ran t fo rm i d olo s o , directo ; fortia populo m tra d u n t i ns ti tu en d o ru m 1 0 onita , exemplaria ar r li n uu n ad morum e q t . In litore quoque oceani m eri di a n am la am h ab eb an p g , qua naves eorum a a a ti m eb a n tu r tur , quia et inde barbari fer besti , tu rr es per intervalla ad p r o s p ectum maris collo v aledi cu n t rev er s u ri 1 5 cant , et tanquam ultra non .

ru p i o of 1 9 r ev er ten ti b u s Ir t n @ . Itaque illis ad sua , emer t h e o s Sc t ' Pi c an d tS . c ertati m cu ri ci s gunt de , quibus sunt trans Ci v allem v ecti chicam , quasi in alto Titane inca les cen t eq u e c au m a te de a r cti s simi s fora mi num c av ern uli s fu s ci v ermi culo rum 20 cunei , tetri Sco P i ct oru m u e m o ri b u s torum q greges , ex parte dis s i d en tes e a d em u e fun d en di , sed una q sanguinis a v i di ta te fu r ci fer o s u e v u ltu s concordes , q magis u d en di s u e pilis , quam corporum pudenda, p q prox v es ti b u s t e en t es co ni ta u e con d ebi torum 25 ima , g g q

2 ’ ’ P rotend r t Theti c am O Connor s e e . A . . s ] Protendere, con ider 3 E t . E x a s m a s ea ] , B . it e nin g the between 9 Li brant ]Ed d Hi t . i fi cant V. men an an a s ori ca ] , Engl d Irel nd ,

s u rant A . ma a i a , rg . de Hiberni , pp . lxv , lxvii , p . 1 2 u ri m a . Q uo B . V. S c . R er . B . to . . Q ] , pp ibern i 13 M 2° li ui a . Om . S S . Cavernulis . A c v erni cu s B Q ] ] , . 1 5 20 E t . Om M i . S S V. une Cenci A . u ] . ; C . ] , ; c nei ,

R ever tenti bus . Remeanti V . m s B . ] ; ci e , 22 b us M . V. S ed . E t S S . , B ] , ‘7 23 a i ei s a r uc i s Hab enteS add i t . C r h V. a ltas . A C r ] , ; V ] , . . 24 c u m ci s B . s ee mm udenda . c alum i at , the co ent by P ] Hic n

U s P ri mord . . 6 06 . Scotto s u su v es her , p , q od non nt bene ’7 Ci chi cam . A ti cam B . St A . ma . ] , y titi , rg ti m 25 c a V . a an Co ni ta ue. a B , ; prob bly error for g q ] Cognit , .

‘ A G 1 H I S TO R I I LD E .

m E bassy to ru r s um a a mi tte n tes 20 . I i A e t 5 gitur m ser reliqui iu s . e i s tola s A e ti um a o tes ta ti s vi p ad Roman p rum , ‘ lo u en tes i n u i u n t A eti o hoc modo q , q ; ter con ’ suli g emi tu s B ri tann orum ; et post pauca lo R e ellu n t re quentes , p nos Barbari ad mare , 5 p elli t nos mare ad Barbaros ; inter h a c o ri u n tu r fu n erum u ulamu r duo genera , aut j g , aut mer ’ i m ur ri i g ; nec pro eis q u i cqu am a dju to habent . I n t er ea fames dira ac famosissima vagis ac nuta ha a u a m ultos cru en ti s 1 ndis h ret , q eorum com 0. p elli t p ra d oni bu s sine dilati on e vietas d are ma u t au x i llum r efo ci llan d am nus , p ad animam cibi ca ere n t n u s u am o ti u s p , alios vero q ; quin p de i s i s m o n tib us s elu n ci s p , p ac saltibus , dumis con r b a 1 5 sertis continue e ell b a n t . Et tum primum ini mi ci s m ultos a enti b u s per annos in terra g , strages d ab an t c o n fi d entes , non in homine , sed in Deo ,

secundum illud exemplum Philonis , Necesse est ’ di i n u m v c es s at . adesse , ubi humanum auxilium ui ev i t aru m er i ni mi coru m 0 Q p p audacia, nec tamen 2 n o s tro ru m r eces s erunt ci v i b u s malitia ; hostes a , s c erib u s nec cives a suis el . Profi i ac of g y m u 21 . n a e t 5 Moris q continui erat genti , sicut he Bri tons . i n fi rm a r e ellen da et nunc est , ut esset ad p hos a ci v i li a 25 tium tela , et fortis et invict ad bella , et ad s u s ten ta n d a i n fi rm a onera peccatorum ; est , ut i n u am s e u en d a v e ri ta ti s q , ad q pacis ac insignia , e ertu ntu r fortis ad scelera et mendacia . R v ergo

2 A eti um m A umi s conser ti s . D um . V . A iti u ] ; g , . D ] con S ee P r m d A i or . . 369 . V. s . p ferti , divini , 3 I n ui m 1 5 a unt . O . V I n te a . as . q ] B . . rr ] Pr d , B 9 i o ' m A et . A iti o A E zrem lum . O . . ] g , . p ] B ‘ o 9 m rd L uentes . u H uma num . S ee P ri o . Q s . q ] erente , B ] 6 Or i unt Om ur . . . 37 1 . . ] B p 9 2 1 H r unt . Re sserant a bent Hab entes . R ecesse ce . ] , V ] , 9 ’ F a mes s . . ] S ee U her s Pri V 2 ‘ m Re ellenda . Retund e nd a . . 37 1 0 08 1 1 05 . . ord pp , , p ] , B 2" E t i nv i cta . ss V . ] E et, H I S TO RI A G I LD AS. 27

ra s s a to res i impudentes g ad h bernas domos , post m r e rs u ri P i cti e x non multu temporis e v . in trema parte insul a tum primum et d e i n cep s re ui ev e ru nt a c o n t ri ti o n es n o n n u n u am q , pr das et q t li b u s a i i i s s 5 fa ci e ntes . In a i t q u e nd u c d e o lu to a ob d u ci tu r vi r ule n ti o r e populo , s va cicatrix , alia

. v as ta ti o n e tactus pullulante Quiescente autem , i ab un d a n ti a rum c o i i s a fii u eb at tant s p insula , ut a m e mi ni s s e t nulla haberi tales retro tas , cum om ni m 0 di s r c r s ci C r ev i t 1 0 quibus et luxu ia e t . e te ni m r a ollen ti co m eten te r germine p p , ita ut p e o d em di cere tu r Om n i n o au di tu r tempore , talis fo rni ca ti o u ali s inter vos , q nec inter gentes fuit . u fu e ru n t Non sol m vero fuit hoc vitium , sed et u a a a a cci d ere 1 5 omnia, q human natur solent , et ra c u e to ti us i p i p , quod et nunc quoque in ea bon ev erti t m v e ri t ati s i statu , odium fu t cum asser t o ri b us i s m en d a cii u fab ri ca to su , amor cum s is ri b us s us ce ti o v en era ti o , p mali pro bono , ne u i ti a b eni ni t a te te n eb ra rum 20 q pro g , cupido pro

a a . sole , exceptio S tan pro angelo lucis Unge

bantur reges et non per Deum , sed qui ceteris cru d eli o res e x s ta re nt u ncto ri b us et paulo post ab , ex ami n a ti o n e t ru ci d a b antur l non pro veri , , a iis electi s tru ci o ri b us u 25 . Si quis vero mitior eor m

Ad h berna s mos 7 as ati one V asta ti o est A o Hib erni V t . . i d . ] ] , ;

. m s . an V as u H v as ti ta te . . do o , B (on er re) ; y , B w um V 9 i . a be i . a . V bern do , H r ] H bere , B 2 9 i ma a te i a s . ta l s A e . Ub P i ti T le . x t c . E r p r ] ] B ; , ‘2 t ti u i tus O m ni no A ma . 1 . 1 h ab i ta b an an . . . q , rg ] Cor v .

Contri ti on es . Co nte nti one s u t Om. V. ] , F i . ]

m A . V E t . V . o . . ] ; 5 ‘5 uc zw ui entib u s A a d a I nd . . cc i re V. Q A de . . ] , ] B ccedere , i A . d t . 5 eso lato s B . E t o m A a V . . . D , ] De ol to , . ] 6 2‘ d d i t i t Fami s A . ad t . ole us a A . a . a x . S . C c ri ] , di ] J titi , 23 bd uci tur Fame B a d i t r elior es ru d eli o r i b u s O . C ud . C . ] , . d ; ] , obd uci tur f v nti o re ami s , ali a i rule B . 23 a V . E r star ent . E x s i s terent V . t cite , ] , G I LD H I S TOR I A fE .

v e ri ta ti a li u aten u s ro i o r v i d eretu r et q p p , in h u n c a s ub v er s o rem , Britanni quasi in , omnium t ela u e r e s e ctu to r u eb a ntu r m odia q sine p q , et o nia q u a di s pli cu er a n t D eo placu er a ntq u e a q u ali en d eb a ntu r ra ti o ra 5 saltem lance p , si non g fuis sent di s pli ce nti a ; ita ut merito patria illud ex em lum ro h e ti c um p p p , quod veterano illi populo d i u ri a ri e n u n t atum ot e t t a . est , p p Filii , inqui

‘ d er eli u i s ti s D omi n u m ens , sine lege q , et ad iram r a s s a dhu c 1 0 p ov o c ti Sanctum Israel . Quid per cu n ctemi n i app o n en t es i n i qu i ta tem ? Omne ca la n u i d u m m oerens : put g , et omne cor a planta v er ti c em s a n i tas pedis usque ad , non est in eo . S i c u e a eb an tu r cu n cta u a q g , q saluti contraria fu era n t la r i r etur a 1 5 , acsi nihil g mundo medicin a vero omnium Medico . Et non solum hac secu e u s u e lares viri , sed et ipse grex Domini j q pas d eb u era nt tores , qui exemplo esse omni plebi , eb ri etate quam plurimi , quasi vino madidi , torpe r es olu ti a n i m os i ta tum u r i o ru m bant , et tumore , j g 20 c o n ten ti o n e a ca a ci b u s u n uli s , invidi p g , indis c a r eb a n tu r creto boni malique judicio , p ; ita ut " e fi u n di v i d eretu r perspicue , sicut et nunc est , con tem ti o super principes , et seduci vanis eorum et errore , in invio et non in via .

22 . I n ter e a 5 , volente Deo purgare familiam m alo ru m I m au d i tu suam , et tanta abe infecta tri bula ti on i s tantum emendare , non ignoti ru

8 P ro i or Om i . . B . F lzz E s a . 4 . p ] . ] i i . 3 1 4 Tor u b n r A n t e a tu . Conto r u e eba ur . A eb ant . V . q ] q g ] g , B ‘5 a u V . F uer ant . A fu eri n b nt r, ] . t, V. D i s li cuer ant Di li cu eri nt fi l . s edi c i na . a u m A p ] p , ] Ev n geli , .

. V. i u t i n B erl . “ n ‘6 P la cuera t . P lacu e ri nt . V. fl a c . A . h a c . u u a ] , B ] B l x ri , 5 “ m . om n S alte . . A . A i nter li . ] B ; . 5 17 E x em lum . Om . B . I se rex . V. i s i re e s A p ] p g ] ; p g g , . 7 Vete ano . V eteri V. V r ] , . 9 ’ P otucr i t . I o teri t A . ] , O R G AS H I S T I A I LD .

moris p enni g er ceu v olatu s a rrecta s omnium pe n etra t am am u e a d v e n tu s v ete rn m aures , j j q hos v olen ti um eni tu s tota m m tium p delere , et i babi tare solito more a fine usque ad t ermi num re

i o n um u a u a m r fi 5 . N e o ci u n t g q q tamen ob hoc p , u m e n ti s i n s i i e n tib u s s tri cti s sed comparati j p , , ut di ci tur m r si b u s r a i o ni s fra n u m ob fi rm a n s , o t te , per latam di v ers o rum vi ti o rum m o r ti q u e proclive d u ce ntem r eli ct o , salutari licet arcto itinere , dis 1 0 curr eb a n i um t . D v am ergo , ut Solomon ait , u m e m e n d a tur fl a ella Serv s du s non verbis , g s tultus tur et non sentit , pestifera lues fera ul a u a liter insipienti pop o incub it, q in brevi e u s m u lti tu di n em tempore tantam j , remoto mu 1 5 m s i v hu m a r s tern i t u an ta o s e n t e . crone , , q ne p v i em e n d a n tur a Sed ne hac quidem , ut illud Esai r o h eta i m le r etur p p in eo quoque populo p , di ' E t v o c av i t ul lan ctum centis , Deus pop um ad p calvi ti u m : c oe et ad , et ad cingulum sacci ecce e ru n t vi tulos a ri etes 20 p occidere et jugulare , ecce manducare et bibere et dicere : M an du cem u s et m u r A ro i n u ab a b i b a m u s m o ri e . t , cras enim pp p q s i ui d em e us i ni u i ta tes q tempus , quo j q , ut olim

Am o rrh a oru m c o m le r en tur . I ni tu r n a m u e , p q 25 u i d v e s alub erri mu m consilium , quid optimum q , ad r ep elle n d as tam creb ra s et tam ferales s u p ra di c i rru ti o n e s ra d a s u e d ec e r ni tarum gentium p p q ,

p oti u s d eb e r e t .

2 DI m i n ucrone . Ho s ti u A . Hos ti um Om . . ] B I ] , 3 terli n . m Om . V. t . To u ] . B ‘5 m m ue ua ntu . Q u an tum A . Re io num A . re i one g . ] ; g q , Q ] , P os s nt P o s s i nt re i o nem V . e . A . V. B . ; g , ] , 5 E s i Ob ho c A d V . a ae . . 1 2 . . ] hoc , ] xxii ‘7 E o A m A . . Ut d i c i tur . . o . . ] B ] Hoc , 29 A i nt r i n B us . u l . ol mo n . . 1 9 . . e S o ] Prov xxix j ] Pop li , ‘2 2“ l P e t a s a n a m Re e lend a s . Refe lle nd a s B . s ifer . ] Pe tifer p ] , 2 ’ ue A 7 G enti u m S cotto rum l i c q , . ] et ’3 m m A . ma i t um V. . Incubu . ] Inc bit , to , rg 2" i V m V P ot us . Om. . m o e O . Te p r . ] . B . ] G AS H I S TO R I A I LD .

c on s ili ari i s u 5 23 . Tum omnes una cum p er b o tyranno G u rth ri g ern o B ri tan n o ru m duce c a can tu r a di n v eni en tes r a s i di um , et tale p , imo e x ci di u m a fero ci s si mi , patri , ut illi nefandi no S a x on es h omi ni b u s u e 5 minis , D eo q invisi , quasi r etru d en d a s in canlas lupi , in insulam ad aquilo r r n ale s gentes i nt omi tter entu . Quo utique nihil us u am er n i ci os i u s n i hi l u e a m ari u s m ei q p , q factu alti s s i m am est . O sensus caliginem , O despe r ab i lem cru d a m qu e mentis h eb etu di n em ! Quos 1 0 r 0 ens i u s ab es s en t trem eb an t p p morte , cum , , di cam u sponte , ut ita , sub uni s tecti culmine in v i tab a n t S tu lti , sunt principes , ut dictum est , T h fn r n a eo s P h a ao i . , dantes consilium insipienti Tum e ru mp en s grex ca tu lo ru m de cub i li Iea n a 1 5 a e u s ex ri mi tu r c barbari , tribus , ut lingua j p , y n av i b u s s ecun di s ulis , nostra lingua longis , velis , au u ri i s u e v ati ci n ab atu r secundo omine g q , quibus , ra s a i o certo apud eum p g , quod ter centum annis te r ram r or as lib rab at i n s i d er e 20 , cui p , t ; centum ui n u a i n ta di mi di o vero q q g , hoc est temporis , a a s ta r et E v ectu s i n s pins quoque v . primum n a ub en te orientali parte i sul , j infausto tyranno , t e rri b iles i nfi x i t ungues , quasi pro patria pugna r i u s i m u n a tu ce t ru s . 25 turus , sed eam p g Cui su r a di cta co m eri en s a mi ni p genitrix , primo p g fuisse

2 G ur thr i erno d uca Om se ueretur eos u m i ta G er g ] . q iter ,

V . a B . m ni a cum G ur ti ngerno in s i 3 E m t . O . B . i enti A ma . ] p , . rg 6 R Retu nd end a s m n B a etrudendas . T m eru e 3 . See ] u p ] ed , E 35 H . . 5 . i A 1 5 E L B s . mani a A los s . ubi ti . er . ] , C ] G , g 9 S ens us . B . s s um A . e und o Om. V. ] ; en , S c . ]

Abess en t . Cu m es s ent i n a tur a s ] in Va ti c a b . ] Per v te ma a i n ter li G A . n . c neb atur V. er ni , a , 1 3 2° S tulti . Stulti su i um B . s Ca . C ] nt principe ] , 21 Tafneos a s e t i m A s su a Di mi d o . . , d nte , id , den ] De edio , 2“ tib u s s i c P harao ni u t lec te G eni t i x . est a a a [ ] , p r ] Id , b rb r retu r u us s a u t or a a G ma a A . ma . pop l I r el et p le n er ni , rg O HI S T RI A G I LD AS .

r os er atu m mi tti t s a telli tum ca nu m u e p p , item q ro li xi o r em ca ta s tam u a r a ti b u s ad v e cta p , q adu

m ani ula ri b u s s r i s natur cum p p u i . Inde germen i n i ui ta ti s i am a ri tu di ni s q , rad x , virulenta planta 5 n o s tri s m e ri ti s tio condigna , in nostro cespite , fe r i b u s lm s m o c a i ti b u a i ni s u e ullu lab a t . p p p q , p Igi i n tro mi s si s b a rb a ri s v elu ti tur in insulam , mili a m en ti eb a n tu r tib s , et magna , ut , pro bonis dis

h os i ti b u s s ub i tu ri s i m etr an t crimina p , p sibi anno 1 0 nas dari ; q u a multo tempore i mp e r ti t a Clause t di ci tu r fa u cem u e ru htu r run , ut , canis . Item q a ffi u e nter e i m e n i a c o n tri b u ì o cc a s i o n es non sibi p , r o fus i o r de industria colorantes , et nisi p eis mu n i fi cen ti a cum u la retu r te s ta n tu r cu n cta a , se insul , 1 5 ru t foed ere d e ula t r o o u o s . p , p p Nec mora , minas

' e fl c i bu s r s e u n tu r e t p o q u .

C o n fo eb a tu r n a m u e u lti o n i s a î v agc 2 4. v 5 q , j ust &Îi i ra ced en ti um s celerum m p causa , de ari usque ad mare ignis orientalis s a c ri leg o ru m manu ex a g 2 era tu s fi ni ti m a s u a s u e i a ros u e 0 g , et q q civ tates g q o u la ns ui ui ev i t a cc en s u s cu n c p p , q non q , donec tam pene ex u r e ns insul a s u p e rfi ci em rubra o cci d ela m ere t dentalem t ru ci qu e o cea nu m lingua b . In A s s r i o u d a am hoc ergo impetu , y olim in J compa i m letu r 25 rando , quoque p in nobis secundum histo P ro h e ta d e lo ran s : I n c e n d er un t riam , quod p p dicit ollu eru n t igni sanctuarium tuum , in terra p taber

2 tu r ru ntu r m ueru n . ua V Ca tasta . Cate rv am V Q . ] , . Q ] , ‘2 3 m i o u m ma r Cum ma ni ula ri bus Co m i en . S tus A . . p ] Ep ] , g ‘3 i i M uzz cezz t a . Ma n fi cen mani u lari b u s A . p , {fi ] g 6 ull t P ullula t V ti a V . P ula ba . ] , . ,

I ntr omis s is ba r ba r i s Con oveba tur S ee a . . ] In f ] Bed

m s i V . E . 3 7 . tro i s a a . b rb ri , H 5 7 19 i i i i b M i s V O i enta l s . a . V. M l t us . . . ] il te , r ] Orient li , B 8 20 … V . E t E x . E L o . . ] , B ] 9 i Om V. … b i tu ri V . u . . . ubi tur i s . S u S ] , Q ] B 9 22 A Annonas S u mtu s A . ma r . E x urens . E x c u ran s . . ] , g ] , 25 l u i t A i n P ro heta . P s . . 7 Cla u r unt . C a s . se ] , p ] lxxiii ;

ter li n . . lxxviii H I S TORI A G I LD /E .

n acu lum . : nominis tui Et iterum dicit Deus , v e n eru n t gentes in h a r e di ta tem tuam p ollu eru n t cu n cta templum sanctum tuum , etc . Ita ut co ma c reb ri s a ri etib u s o m n e s u e lum , q coloni cum ra os i ti s a s a cerd o tib u s p p ecclesi , cum ac populo , 5 m u cro ni b u s u n di u e m i ca n ti b u s fl ammi s q , ac cre i ta n ti b u s s ter n ere ntu r p , simul solo , et miserabili v i s u i n latea ru m i m a tu rri um , medio p , edito cardine e v u ls a r u m m u r o ru m u e c els oru m , q saxa , sacra al cad av erum cru s ti s s em i ela n ti b u s 1 0 taria, frusta , ac g cru o ri s u od am purpurei tecta , velut in q horrendo to r cular i v i d e r en tur mixta , et nulla esset omni a h o rrib i les d om o rum modis , pr ter ruinas , besti v olu cru m u e arum q ventres , in medio sepultura , s a ncta r u m a n im a ru m r ev eren ti a 1 5 salva , si tamen a a u a a rd ui s o mult invent sint , q c eli per id tem eh eb a n ur poris a sanctis angelis v t . Ita enim d eg en er a v er a t tunc vinea illa olim bona in ama r i tudi n em P r0 h etam versa, uti raro , secundum p , v i deretu r quasi post tergum v i n d emi ato rum aut 20 m s s r m r a cem u s e o u aut spica . m i s er a rum 5 25 . Itaque nonnulli reliquia rum in m o n ti b u s d ep reh en s i acervatim j ugula co n fecti a cce d e ntes bantur ; alii fame , manus hos ti b u s d ab a n t a v u m s e rv i tu ri 25 in , si tamen non t ru ci d a re n tu r a a continuo , quod altissim grati staba t in loco ; alii tra n s m ari n a s p eteb an t re i o n e s u lu la tu celeu s m a ti s g , cum magno ceu vice , hoc modo sub velorum s i ni b u s cantantes : D e e s ca ru m 30 disti nos tanquam oves , et in gentibus di s ers i s ti : m o n ta ni s colli b u s p nos , Deus alii a , m i n a ci b us ra ru ti s v alla ti d e n s i s s i mi s s a] p p , et

3 ‘9 olumna . a . V . P r 0 hetam . I s 1 C ] Coloni , B p ] . xxiv . 3 . 9 22 E v ulsar um a e B H . A u V I t u . S e d a s . e e . ] v l o , q ] , 29 S emi elan ti bus A s i illan D edi s ti . P s 1 3 g . ] . ; g ] . xliii . . 3 1 tib u s A . Om . V. , B . ] ‘3 32 H orr i bi m Va i la ti Vallati les . O . B . s B ] ] , . V.

O G E H I S T R I A I LD . s i o ni s B a d o n i ci S ab ri num montis , qui prope os n ov i s s i m a u e fu rci fe ri s tium habetur, q ferme de a s tra i s u a d ra es i m u s non minim g , quique q g quar ut tus , novi , oritur annus , mense j am primo n m i i s 5 e m e s o e a n a t v i tat . , qui j am et est Sed ne i nh ab i tan tu r nunc quidem , ut antea , civitates patria ; sed deserta d i ru ta q u e h a cte nu s squa c e s s a n ti b u s e x te rn i s lent, licet bellis , sed non li u a e ten i m d e s e r a ti tamen ci v i b s . H sit tam p a ex ci di i i n s er a ti u e m e n ti o aux i li i 1 0 insul , p q me a u tri u s u e m i ra culi mori eorum , qui q testes ex s ti te re ; et ob hoc reges , publici privatique , sa

c erd o tes o r di n em s erv a r u n t . , ecclesiastici , suum d e c ed en ti b u s su cc es s i s s et a At illis , cum tas tem es ta ti s i lli u s r a s e n ti s 1 5 p nescia, et p tantum sere n i tati s a v eri ta ti s ac justiti experta , ita cuneta ac justiti a m o d eram i n a concussa ac s u b v er s a di c am sunt , ut eorum , non vestigium , sed ne mo n i m e ntum s u r a di cti s ro em o d u m quidem , in p p p o r di n i b u s a a r e a t ex ce ti s 0 pp , p paucis et valde 2 a m i s s i o n em n a m u lti tudi ni s paucis , qui , ob ta t , u a q quotidie prona ruit ad Tartara , tam brevis

R a doni ci monti s . a . i tur . V el ord i tur A i n ] C rte, i Or ] , . ma 204 s a s w a s te l. ord i tu r , i gine th t thi r , J . 4 M u a s J a m B om A o nt B don in Berk hire , not . ] . . . a a a nd a a i mo . A u no C er B don , or B th ; th t Pr ] . ; , B . as sa MS . E mens o . m s the p ge in the which ] E er o , B . a s a S i 5 m O s J a . m B V . pl ce it ne r the evern , the ] . . 8 a s m a E m x terni s . E s A . interpol tion of o e l ter co ] xtre i , 9 i st . s a ss a h a s m a m . Om B . p y Thi p ge given T ] . s mu s E x s ti tere . E x i t r ri e to ch diver ity of opinion , ] s e e, A . a Ob Ab concernin g which the Pref ce . ] , A . m 1 2 a su . i va ti ue a B y be con lted Pr q . ] Priv ti , . i 1 3 u ha betu . m Q O . B . S uum S uu m u u . V. r ] ] q iq e , B V ‘3 S ervar unt . S erva v er unt A ] , . 2 e me. rm A . n Di F r ] Fo e , Deced e ti bus . ] s ced enti 2 F urc er i s . Furci feros a b u s A ad m m addi t i/ ] p , . orte , . llat tt e S c o o s P i cto s A . ma . us ti ti ce Om p et , rg c . ] . V. ‘6 S tr a i s . S a A . E x e ta . ex ers V g ] tr ge , p r ] Non p , . 3 ‘8 ui ue mens o e . Om V. or m . E u . B a um B . V Q q ] ] r , . S O R A / 5 H I T I G I LD E . 3

ha b e n tu r numeri , ut eos quodammodo venerabilis

re cum b e n t s mater ecclesia , ut in sinu suo e non v i d ea t , quos solos veros habet . Quorum ne quis e re i a m h o m i n i b us a d mi ra bi lem me g g vitam , , Deo 5 a m a bi lem c a r e r e que , p putet , (quibus nostra in fi rmi ta s s a c ri s o ra ti o n ib u s e ni tus , , ut non p col la b a tu r c o lu m ni s u i b us d a m fulc ri s , quasi q ac sa lub e rri mi s s u s te n ta tur , ) dixi , si qua liberius de hi s lu ub ri u s m a lo ru m c o m u ls u s , imo g , cumulo p , ui s ervi u n t o 1 0 q non solum ventri , sed et diabolo p C tius quam hristo , qui est benedictus super omnia di s c e t av e r o Deus in secula , non tam p , quam de fl e r u v e o . c elab nt u a Quippe quid cives , q non n o ru n t ex r ob ra n t a solum , sed p j am in circuit 1 5 n ati on es

E X P LICIT LI B ER G I LDZE S A P IE NT IS DE E X C I "

B E T B R T M E X S U LAT ION E . DIO RITA NNI A . I ON U H I S TOR I A M G Y LDE COR MA C S IC P E R LEG E S CRI P T A M

20 DOCTOR IS m o m s S S U C U LT U U E R A N , EN Q ED CTA , n a o 'I‘ E N U E S S U A' ‘ MU LT OS CA R PIT U E PER I , Q

S U P E R BOS .

m am e i s toli s d i m s . a u e A . u u N r ] ; n er , B tione , de f e , de p 2 Ut Om V A i ti u m a ( s l . ] . B . . g , de victori , le ce eri 3 Ve os li s V b us n u n ci a ti s ho s ti b u s s u V s fi o . . r . ] ero , B , de bito , m s a s s l Admi ra bi le m V. ama a . ] ; bi de f o pe te , de con i io , de lem A s a i mu m s s , . v ore lto pri i ho te , de " m m u rbi u m s ubv e rs i o ne reli u i i s A a bi lem. V . ina ab i lem A ] ; , , de q , 9 m i a t u S ac r i s . s ac ri s V s a a a a ] In , . de po tre v ctori p ri , q 8 i m s ma a m u s x i . O V . D ] . B . po tre victori te porib ‘3 la bunt a A no s tr i s mutu a a Ce . . ] Celebr nt , Dei don t , dicere ‘5 N a ti o nes i s a s s a i s c ura b o f . ] Th p ge i s a dded i n A . The followin g note then ‘ S ed a romi s s um a ma a rt nte p , Deo vo dded in the rgin , po ion e a u a s u u u a l s lent , p c de it , de co t of which , here printed in It ic ,

ma a a c u fam u la tu re ha s c u t o ff . ci d ro , de been by the Binder li i one ers ec uti one s a e nam u e s G a li g , de p , de nc F cit q ip e ild ti s ma rt r i b us d s s a b u m ma um re i b us B r i y , de iver i h re r gn de g s ib us a i s d u ab u s to nu m roe li i s u m s ed , de ty r nn , de et de p eor , i u s v i ctri c i b u s d efen u a v i tu e ra vi t eo s mu um gent b , de q i p lt in s i tem u e v as ta ti one s e i nce nd e r unt s ione q , de illo libro , ip i Ii m ’ c und a ulti o ne terti aq u e v a s ta Dru m ill u . 3 D 2 G L EPISTO LA I DZ E .

t ra n n o s u 27 . S 5 REG E habet Britannia , sed y ; j i m i o s a r a d a n tes dices habet , sed p ; s pe p et con c u ti en te s v i n di c a ntes at ro ci , sed innocentes et p latro n es u am lu ri m as nantes , sed reos et ; q p con 5 h ab en te s s c o rta n te s a d ultera n tes j uges , sed et ; e r u ra n tes v o v en tes crebro jurantes , sed p j ; , et r 0 em o d u m m e n ti e nte s b elli e ra ntes continuo p p ; g , sed ci v i li a et inj usta bella agentes per p a tri a m m a n o e r e i n s ec ta n tes quidem fures g p , et eos , qui 1 0 m e n s a m latr o n es secum ad sedent, , non solum m u n er a n tes elee mo s n as amantes , sed et ; y lar î i mm en s u m g ter dantes , sed e regione montem s cele ru m e x a gg e ra n tes ; in sede a rb i tra tu ri se a dentes , sed raro recti judicii regulam qu rentes i n n ox i o s hu mi les u e d e5 i ci en tes q p ; sanguinarios , s u er b o s co mm a ni u la re s u p , parricidas , p et ad lte i n i mi c o s di ci tu r tuleri t ros D ei , si sors , ut , , qui c e rta ti m d ele n di era n t cum ipso nomine , ad si

' o s s u n t e fl e r en tes v i n cto s lu r es dera , prout p , ; p in 20

1 i 9 E i s tola G ldam V . as s s P a tr i am . R e i onem G p ] p e ] g , . ’ 1 ° s s a u an E t eos . E os a u m r a on to thi Epi tol witho t y ] te , F g .

a . bre k or title G . 2 habet i tanni a m es . La trones . Om B c Br ] Eni ] . . V. ‘2 a a a s . E t . am F r a m G vero h bet Brit nni rege ] Eti , g . .

F r a m . G . Ar bi tra tur i . A V. g ] rbitri , ;

S ed . Om . V. i m ra G arb tru . . ] , F g 1 7 P a troci nan tes . P rote entes Comma ni ulares ct Om ] g p . ] .

V . G . F rag m . '9 S cor tantes . S a . s ui Ho s u i a G ] cort , B cor Q ] q , Fr g . . ‘ ta a u as F a G 9 ti m . . Certa . Om . a G et d lter , r g ] Fr g . . 9 E t a dulter an tes Om V . ] . . G L ZE EPI S TOLA I D .

ca rce ri b us h ab en tes , quos dolo sui potins quam merito p r o teru n t ca te ni s onerantes ; inter alta ri a d em o ra n tes h a c j urando , et eadem ac si lutu d e s i n lenta paulo post saxa pi c e te s .

5 28 Con s an i e 5 . Cujus tam nefandi p i a cu li non i g n a r u s est t t n rebu ke d . i mm u n d a le a n a D a m n o n i a tyr a n ni cus ca tulu s

. s a cram e n Constantinus Hoc anno , post horribile u ra m e n ti d ev i n x i t n e u a u a m tum j , quo se , q q dolos ci v i b u s u re u e , Deo primum j q jurando , sanctorum 1 0 d em n m c h o ri s c o m i ta n ti b u s et genitrice fretis , fa ctu ru m d u a ru m v e n er a n di s s i ni b u s , in matrum , a c a r n a li s u e ecclesi q , sub sancti abbatis amphi

r e i o ru m t e n e r ri m a u er o ru m balo , latera g p , vel r a c o rdi a c ru d eli te r d uu m to ti d em u e p , q nutrito 1 5 — m n e u a u a m u a rum , quoru brachia q q armis , q nullus pene hominum fo r ti u s hoc eis tempore t ra c tab a t alta ri u e ro te n ta u , sed Deo q p , in die j d i ci i tu a C ad civitatis portas , hriste , veneranda a fi d ei s u a — patienti ac vexilla suspendent , inter 20 s a cro s a n c ta a lta ri a ipsa , ut dixi , nefando ense h a s ta u e d en ti b us la cera v i t s a c ri fi ci i q pro , ita ut c oelestis sedem purpurea ac si coagulati c ru o r i s

12 o i a G cles i ae ca r na li s ue . E c lo s u . . D . ] Dolore , Fr g Ec q ]

le s i a u e c arn ali s V. u a n o Intra n d o F a . G . c J r d . ] , r g q , 7 1 2 ons tan ti nus i s S a b a m hi ba lo . S u b C . ] Little known p ] A m hi b a lo V s u a . a s s a nc to a a . of thi individ l The Ann l bb te p , ’ Connor S cri h a s a Ti ern ach O . of g ( , p p The error which ori gin ted m i s s a a nd Hib n . a s s a R er er . . ii pl ce the in thi i re din g t ted s hi s P ri mo rd convers ion to Chri s ti a nity of a refu ted by U her in .

i s 5 3 9 . certa in Con s ta nt ne (s u ppo ed p . m R i n m m m Re i or u . e o u . to be the s a e here entioned) g ] g , B l 3 e m m d A l P u ro r u . u A D . 5 88 an a s nder . , the nn ] Concernin g the , ’

a s a s e e ar s s . . . 2 1 6 of Ul s ter a gree to the d te . C te Hi t En g l i ; ’ m 5 8 U s P ri rd . 3 . m s M a s o . a S . . S e e a l s o A ct S en rt . her p ’ "5 o m s us end en t P ri m rd u r u . Us s o . to m . 6 4 . ii . p ; her Q p ] ’ m 5 36 5 40 a nd a s s . O . V. pp . , ; C rte H i t ] 2 ' ’ i hu s i s a ls P r o d enti bus . I ro d e nt a . 2 1 5 . of En gl nd , i H e o ] , °

m eo fl re M o n U s P ri m o rd . . 5 3 8 . entioned by G y of her , p 2 ' i uo La ceruv i t . La c e ra v t m u . 2 5 . q o th , xii , , etc ] , 7 bo s u m a a etc . a s a ve s Mac u i V . ru . ] Q hoc , br chi [ ]

d c nt u i i ta s a c ri fic i ì V . m . e n ti s . O . V Fre ] p , q G 88 EPI S TOLA IL DJE .

n r lau d a n d a pallia a tti g e ent . Et hoc ne post quidem merita e gi t ; nam multis ante annis cre a lte rn a ti s u e foeto ri b u s a dulteri o r um bris q victus , legitima u x or e contra Christi Ma gi s tri q u e gen d e uls a di ce nti u m 5 tium interdictum p , , Quod D eus co n u nx i t s e ar et d i li i te u x j , homo non p , et , Viri , g o v es tra s Am a ri s s i mu m u odd am res . enim q de vite S o d om o ru m in cordis sui infructuosa bono semini s u rc ulam e n i n cr ed uli tati s i n s i i e n ti a g leba , et p la ntav er a t v ul ati s d o m es ti ci s u e 1 0 p , quod g q impie t a ti b u s u i b u s d am v en en a ti s i mb ri b u s , velut q , ir

' ri a tum o fl e ns am a v i di u s eri en s g , et ad D ei se g , p a rri ci di i s a crile gi i q u e crimen p r od ux i t in me d i u m a dh u c ri ru m r eti b u s . Sed nec p o malo e x edi tu s ri s i s r c n i a c e e t . rum p , p auget malis ’ 9 r m 2 . a s en te 5 Age j am , (quasi p arguo , quem a dhu c e a superesse non n scio , ) Quid stupes anim carnifex propri a Quid tibi fl amm a s inferni vo lu nt ari e a cce n di s n e u a u am d efe ctu ra s ? q q Quid , i n i mi c o ru m co n fo di s 20 vice , propriis te sponte en s ib u s b ? , astis anne ipsa quidem virulenta sce lerum ac si p o cu la pectus tuum satiare q u i v e

‘ ? u a s o Chri s tum runt Respice , q , et veni ad , s i u i d em cu rv a ri s q laboras , et immenso pondere , fa ci et 25 et ipse te , ut dixit, requiescere ; veni ad E u m e c ca to ri s , qui non vult p mortem , sed ut c o n v e rta tu r et vivat ; dissolve , secundum Pro h e tam p , vincula colli tui , fili Syon ; redi , rogo , e lo n gi n q ui s li cet p e cc a to ru m r e ce s s ib u s ad pi i s s i m u m a trem d es i ci e n ti 3 0 p , qui p porcorum sor d idos c i b o s ac p e rti m es cen ti dira fa mi s mor

A tti n er ‘3 ent . T ex er unt V . a i i d a s acr i le zz ue g ] , P rr c g q cr i D i centi M um . atth m . 6 mm . thes e ter m ] xix . ; ] S ee s co m ented E h . v . 2 5 . u a s n p pon by C rte , Hi t . E gl . i . 7 Ama r i s simum . A ma s s ma 2 1 6 ] ri i , .

V . U s P rim d or . . 5 38 . u i d . Q u sa , her , p Q ] id , ve , V. 7 Vi ta U h 27 . s . P ri mo rd . i bid . P r r» hcta m. sa 11 1 . 2 . ] ; p ] E i . a E dd vit , . S O A AS EPI T L G I LD .

rev er tc nti a s tem , et sibi l tus occidere co n uevi t v i tu lum s a i n a tu m ro fe rre filio g , et p primam s to la m r e i u m a n n ulum u t erranti et g , tunc s p e i coelestis ac si s a p o r em p r a g u s ta n s sen 5 s u a vi s e s o mi nu s h tiret quam . Nam si a c c o n tem s er i s i n ex tri ca b i li b us n , scias te te ebro s i s q u e i g ni u m t o rr e n tib u s j am j a mq u e inferni ’ r a n d um u r e n d u m u o t q e . P r h 30 . o eta 5 Quid tu quoque , ut p ait , catule ÎÎJÎÈiÈÎÉÈÌ 1 0 C i ? e o d em leonine , Aureli onane , ag s nonne , quo

s u r a di ctus e x i ti a b ili o r e a rr i ci di o r u m p , si non , p , fo r ni c a ti o n u m a du lte ri o ru m u e a , q c no , velut qui b us d am marini s i rr u e n ti b us tibi v o r a ri s fe rali te r n ? a u dis Nonne pacem patri , mortiferum ceu

1 5 o di e n s ci v i li a u e c r eb ra s serpentem , q bella et in a s i ti e n s a t u a t j uste pr das , anim coelestis por as ’ r efri er ii ra clu di s ? R e li ctu s u a s o pacis ac g p , q , u a re s ce n s j am sol s , acsi arbor in medio campo , recordare pat rum fra tru m q u e t u o ru m super 20 v a cu a m h a nta s i a m i mm a tu ram u p , j uvenilem q e c en ten ni s mortem . Num tu ob religiosa merita , co a v u s a ex ce tu s vel Mathusal , p ex omni prole ? m i s erv ab eri s N e u a u a . c ti u s q q Sed nisi , ut P s almis ta fu eri s i ait , conversus ad Dom num , e n s em v i b r ab i t i n l 25 in te brevi suum Rex i le , qui P r0 h etam i n u i t o cci d a m per p , Ego , q , , et ego vi t fa ci a m s a n ab o ere ; percutiam et ego , et non m ui o s s i t e ru e re . u a o b est , q de manu mea p Q e x cu t e r e foe ti d o rem , de pulvere tuo et conver 30 c r e a v i t t tere ad eum toto corde , qui e, ut cum

rs ri t i e u s s e ra n s ex a e in brev ira j , beatus sis p in

Us hi s P m d i r t V . senti ens ri o r 5 S ent e . . . . 37 ] , B her in pp , 9 /u f 5 2 . r e e E z e h 2 . 4 P p a ] c . xix . 2‘ 1 ° N um u V . Leon ne i . . i . ] Leol ne , B ] nde , B 19 22 i m 5 B r P r o rd . 42 ana rie . V . a . . . . C ] ; C nine , B ] Pene , p 2 ‘ s 1 3 . Concernin g him the rea der ma y P sa lmi ta ] P s . vii . 25 re /r t De nt . xx . 39 . con s ult the notice s collected by P p e urn . ] x ii E PI S TOLA G I LD AS.

a tern a m a n e bu n t a eum ; sin alias , te poen c o n ter e n d um s a va continue et n e qu a q u am ab ’ n d s u m e um Tartari falce .

V orti ore re 1 i m ori b u s 3 . p 5 Quid tu , quoque , pardo sim lis , buked . n e u i ti i s 5 et q discolor , canescente j am capite , in th r o n o d oli s pleno , et ab imis vertice tenus diver a rri ci dii s a d u lteri i s c o ns tu r ato b sis p et p , oni regis n e u am a D em eta ru m q fili , ut Ezechi Manasses , ty ’ V o rti o ri ri e s l vi o ranne p , stupide g Quid te tam u 1 0 lenti peccator m gurgites , quos ut . vinum opti v o r a ri s a r o i n mum sorbes , imo tu ab eis , pp p s en s i m i a s ati a n t quante v t limite , non Quid cu lmi n i s m a lorum quasi omnium stupro , propria co n u e tua amota j g , ej usdem honesta morte im u d en ti s a u o d a m i n elu ct ab i li 1 5 p fili , q pondere mi m ? u a s o seram ani am oneras N e consumas , q ,

' dierum quod r eli q u u m est in D ei o fi e n s am ; qui a a c ce tab ile v u ltib u s nunc tempus p , et dies salutis oen i ten ti u m o erari p lucet , in quo bene p potes , hi m e e v el . ne fiat fuga tua , sabbato Diverte , 20 P s almi s tam secundum , a malo et fac bonum , in s e u er e quire pacem bonam et q eam , quia oculi e u s . a en tem D omini super te bona g , et aures j e ru n t er d et r in preces tuas , et non p de ter a vi v e n ti u m Clam ab i s memoriam tuam . et exau 25 tri b ulati o n i b u s eru et diet te , et ex omnibus tuis C r te . o s i q ui d em c o n tri tum et h umi li atum ti e u s n u s u am C ri s erni Ali o u i n more j q h stus p t . q to r ti o n i s tu a m o ri etu r u s vermis non , et ignis ’ ti o ni s tu a ex s ti n u u r non g et .

C u ne las g re 32 ri 5 . Ut quid in n e q u i ti a tu a volv e s vetusta b uked . a a d oles cen ti a f ce , et tu ab annis , urse multorum

s es s o r a uri a u e cu rr u s r e ce ta cu li , g q p ursi , D ei

5 42 p . .

m . . 5 37 5 42 ord pp , .

G IL EPI S TOLA DfE .

ti m o r em e u s i n i um j apud te, et in futuro , tetro g a t ern o ru m ex u ri globo te , nec tamen ullo modo S i u i d em s celera to ru er eti m mori . q tam m sint p p 1 mm o rtales a la igni anim , quam sanctorum ’ a titi .

Ma locunus g 33 . 5 Quid tu enim , insularis draco , multo rebuke d . rum tyr an n o ru m d ep u ls or tam regno quam etiam s u r a di ctorum vita , p novissime in nostro stylo , s i m u l u e prime in malo , maj or multis potentia q la r i o r r o fu s i or 1 0 malitia , g in dando , p in peccato , a e ci di i s robuste armis , sed anim fortior x , Ma lo cu n e s celeru m g , in tam vetusto atramento , ve m a di d u s S o d omi t an a luti vino de vite expresso , ’ stolide v o lu tari s l Quare tantas p e c c am i nu m a di c am i n elu ct ab i les 1 5 regi cervici sponte , ut ita , , ’ c els o ru m m o n ti u m i n n e cti s m oles l ceu , Quid cu n cti s te non ei regum omnium Regi , quem a d u ci b u s pene Britanni tam regno fecit, quam li n i a m e n to edi ti o r em ex hi b i s status , ceteris mo r i b u s m eli o rem v ? 20 , sed ersa vice , deteriorem quorum i nd ub i ta tam a q u a n im i ter co n v i ti o ru m a u s cu lta ti o a ru m er a d s ti u la ti o n em p p p , omissis d o m es ti ci s lev i o ri b u s u e a li u a q , si tamen q sunt late u e a dmi s s a levia , palata longe q per auras tes ta tu r m a d ole s ce nti a t a . Nonne in primis u a 25 annis a v u n cu lum regem cum fo rti s s i mi s prope

v u ltu s c a tu lo r u m modum militibus , quorum non

9 ’ P er eti m . V. A . . . 84 . a s s p ] Perpeti , xiv f , b ; C rte Hi t . 9 I n . V. om . . . 21 3 E a s 68 ] B En gl i . Ev n , p . . ’ 13 M a loc n u e. See U s s i t c m g ] her Pri V a ] V. ; . B . m 1 6 . 5 5 7 544 5 45 I nne ti s In e i . 28 3 c . v ct s ord pp , , , , ] , V. 5 50 5 6 d ‘7 4 5 6 5 1 1 38 a n a s uem A u o V. , , , , the p Q ] q , ‘9 s a s at a a s ene Om. P ri mord ge referred to the pl ce l t P . ] . p . ’

O Co nn . R er . B 5 44 cited ; ibern . . S i M i m rd cr . . 1 5 1 1 5 7 G a . on eci t . P r o . 5 p p ii , ; lf . F ] p . 44 ; M . 7 and m hi m a tth a u s e s V. xi , fro . f ct , ’ 1 9 W s m . A . D . 5 8 1 am s E di ti orem. P rimord 544 e t ; C den ] . p . ;

a a . 6 7 0 . 1 6 95 e di ti or V. Brit nni , p , edit ; , V a M t V S K eb i i S Col . s . it . , . e p c . EPI S TOLA u ma . 4

m a n o e re vi s eb a n tu r leonis in acie g p dispares , o re s s i s ti ? acerrime ense , hasta , igni , pp parum r 0 h e ti cu m s a n u i nu m cogitans p p dictum , Viri g di mi d u n i et dolosi non i ab t dies suos . Qu d pro 5 r e tri b u ti o n i s u di ce s e ra r es hoc solo a j usto J p , etsi i s e u e re n tu r u a i ti d em non tal a q , q secuta sunt , P r 0 h et am V a r a d a ri s dicente per p , tibi , qui p , r a d ab eri s ? o cci di s nonne et ipse p et qui , nonne o c ci d eri s ? d es i v eri s r a d a ri tu n e et ipse et cum p , ’ 1 0 cades ? s u a m 5 3 4 . Nonne p o tq tibi ex voto v iolenti ce s s i t i n le ctu s regni phantasia , cupiditate ad r ectam di eb u s u e n o cti b u s viam revertendi , q ac id ri c o n s ci en ti a ec cam i n u m r em o r tempo s , forte p 1 5 d ei fi co m o n a ch o ru m u e d e cre ti s dente , de tenore q , ul r u m i n a ns o u sub dente primum m ta , dein p p a c o n i ti o n i r o fe re n s m o n a c hu m laris aur g p , sine i n fi d eli ta ti s a i e b a s r e s e ctu o m ullo , ut , p , coram n i o te n te a n eli ci s vulti b us h u m a ni s u e p Deo , g q , 2 0 a u tab a tu r c a a ci s s i mi s ui r ptis , ut p , p illis , q bus p r a ci pi ta n t er invol v i solent pingues tauri mo r eti b u s i duli tui ; omn s regni , auri , argenti , et a v o lun ta ti s di s (quod his majus est , ) propri ti n cti o ni b us ru ti s v o v i s ti p , perp etuo ; et tete , ac 2 5 r l la s u l s e c ta n tem si st idu o cavum p aerem va ide , s a v o s q u e rapidi h a rp a g o n es a c ci pi tri s s i nu o s i s fi ex i b us vi ta n tem m m a no e r e , ad sanctoru tibi g p fi d a s s elu n ca s r e fri e ri a u e s a lu b ri te r r a ui s ti p , g q p ex corvo c olu mb a m ? O quanta ecclesi a matri 30 1a ti ti a cu n c to r u m m o rta li u m , si non te hostis de u e u s lu u b ri ter a b s tra x i s s e t sinu q odammodo j g , foret ! O quam p r ofu s u s s p e i coelestis fomes d es e r a to ru m c o rd i b u s p , te in bonis permanente ,

( ur . , B 44 EPI S TOLA G I LD E .

i n ar d es c eret ! O qualia q u an t a q u e animam tuam C r a mi a m a n e r e n t regni hristi p in die Judicii , si non lupus calli dus ille a g n u m ex lupo factum v te ab o ile dominico , non vehementer invitum , fa ctu ru s lup u m ex agno sibi s i m i lem rapu 5 isset ! O q u a n tam ex s ulta ti o n em pio omnium patri D eo sanctorum tua salus servanda p r a s ta r et cu n cto rum er di to ru m i n fau s tu s , si non te p v elu ti m a n a ru m u n u i pater , g aquila alarum g u m u e a i n feli x fi li orum s u o ru m 1 0 q d mon , ad agmen fa s u e r a u i s s et contra j us q p Ne multa , tantum g au di i ac s u a v i ta ti s tum caelo terra que tua ad fru em co n v ers i o u u m oero bonam g , quant m n nc lu ctu s m i n i s tr a v i t h o rri bi lem ris ac ad , more mo mi t m r e e r s i 1 5 a v o u v o . lossi gri , nefanda Qua per e x hi be n tur i n i u i ta ti s acta , membra arma q pec a o u a o o rtu er at cato diabolo , q p , salvo sensu , ex hi b er i a A r r ecto avide arma j ustiti Deo . au 1 a u s culta n tu r c a tu riu n p , non D ei laudes , canora t r o n u m s u a v i ter 20 Christi y voce modulante , neque a a a u a n ihi li ecclesiastic melodi , sed propri , q fu r ci fe r orum r efer ta m en d a ci i s s i m u l u e sunt , , q hle m a te r ox i m o s u o s u e foed a spumanti p g , p q q r a c o n u m b a cch a n ti u m turo , p ore , ritu , concre ra 25 pante ; ita ut vas , D ei quondam ministerio p a r a tu m v er ta tu r Z a b u li p , in organum , quodque c oeles ti u tab a tu r di n u m ro i honore p g , merito p j ci a tu r in Tartari barathrum .

' 35 m a l ru m n li s 5 . Nec tamen tantis o o fi e di cu h eb eta tu s i n s i i en ti a 30 tuus p cumulo sensus , velut u o d am tard ai tu r ferv i d u s q obice , sed acsi pullus , o u a u e i m e r a ra ta u ta n s am ena q q p g p , per exten s cele ru m m r a ta tu r sos ca pos irrevocabili furore p ,

’ U s P ri m d s or . 5 46 her p . . nr 1s r o m G 1 1. D -13 .

ri s c i s S e rnu nt u r augendo p uo v a p i a cu li s . p nam a m o n a chi v o tu m a i lli ci ta que prim , post irrit m ,

a c o n u i s r a s u m ti v a n u ti a licet , tam propri j g p p , v i v e n ti s fr at ri s alii viri , non externi , sed filii ada 5 mata ; ob q u a dura cervix illa multis j am pecca

u fa s ci b us a r ri ci di a li min m onerata , bino p ausu , o cci d e n d o s u ra di ctu m u x o rem u e p , q tuam ali u a mdi u s a cri le i i q a te habitam , velut summo g tui

ul f u r u r c v a t . o c mine , de imis ad in eriora Debin 1 0 i lla m d u d u m c ollu di o a , cujus ac suggestione tant a a sunt peccatorum subit moles , (ut etiam public falla ce s a ra s i to ru m a tu or u m p lingu conclamant , s u mmi s la b i i s tamen , non ex intimo cordis , ) legi u t o te v i d u a ta m a timo , p , thoro , ut nostr vero , sce 1 5 C lera ti s s i m o a d s ci v i s ti connubio . ujus igitur sancti viscera tali s ti m ula ta historia non statim in fl etus s 1 n gu ltu s q u e p r o ru m p an t ? Quis sa

cerdos , cujus cor rectum Deo patet , non statim h a c audions magno cum u lu la tu illud p r0 ph e ti cu m 20 di ca t i o cu li s , Qu s dahit capiti meo aquam , et meis fontem la c rim a r u m ? et plo r a b o in die et nocte s i u i d em interfectos populi mei . Heu , q parum au ri b u s captasti p ro ph e ti cam obj u rg a ti o n e m ita di cen tem V a vi i m i i d e reli u i s ti s , vobis , ri p , qui q le 25 fu e ri ti s m ale di c gem Dei altissimi , et si nati , in n a s c emi n i m o r tu i fu e ri ti s tione ; et si , in male

di cti o n em . u a erit pars vestra Omnia , q de terra te r r a m i b u n t i m i i m a le d i c ti o n e sunt , in , sic p a in

e rdi ti o n e m — i b u nt — p , subauditur , , si non rever a n tu r e x a u d i ta a d m o n i 30 t ad Dominum , saltem l ? a d i c i a s tione , Fi i , peccasti ne j ultra , sed et de ri s ti ni s r N o n p tuis deprecare , Et ite um , tardes

‘ d i fi e ra s converti ad Dominum , neque de die in

m ho o V c . . T r . ] B ‘ 46 EPI S TOL A G ILDfE .

e u s diem , subito enim venit ira j , quia, ut Scrip i n i u um tura ait , Rege audiente verbum q , omnes , i s celes t . N i mi ru m qui sub illo sunt, sunt rex , ’ P r h a s u s ci ta t re i o n em 0 et . ut p ait , j ustus g 36 r o fe cto d es u n . t 5 5 Sed monita tibi p non , h ab u e r i s r a c e to rem toti u s a cum p p , pene Britanni m a i s tru m . C g elegantem aveto , igitur, ne tibi , n o ta tu r a c ci d a t quod a Salomone , , Quasi qui ex ci ta t d o rmi en tem e n ar ra d e gravi somno , sic qui t s a i en ti am n a rra ti o ni s di cet stulto p , in fine enim , 1 0 Quid primu m di x era s ? Lava a malitia tuum m Hi eru s alem s alv us cor, sicut dictu est, , ut sis . ” co n t em n a s u a s o i n efi ab i lem Ne , q , misericordiam P ro h etam ecca ti s i m i s D ei , hoc modo per p a p p o rev o c an ti s lo u ar en tem 5 , Repente q ad g et ad reg 1 e v ellam num , ut , et dissipem , et destruam , et dis er d am P ecca rem a p . to hoc vehementer ad p ni t en ti am h o rta tur oen i te n ti am e eri t , Et si p g gens oen i ten ti a m illa a peccato suo , p et ego agam u s r m 0 lo c tu face e . 2 super malo , quod sum , ut ei Et u d ab i t au di a n t iterum , Q is eis tale cor , ut me et cu s todi a nt ra ce ta i p p mea , et bene sit eis omn bus a s u a ? D eu tero n om i i diebus vit Item in cantico , i n u i t Populus , q , absque concilio et prudentia , s a e r en t i n telli ere n t i 25 utinam p et g , ac nov ssima r o v i d ere n t ers e u a tu r p , quomodo p q unus mille , et m i lli a duo fugient decem . Et iterum in Evangelio ui lab o r a ti s D ominus , Venite ad me omnes , q et fa ci a m onerati estis , et ego vos requiescere ; tol

i 9 S cr tura . alomon E ] . . 1 2 S e. co x 8 p Prov . xxix . ] x ii . . 1 2 o h m ete . . 4 i tu . . . 1 4 Pr p Prov xxix . . D c ] Jer iv . 6 P ra ce torem A P r 0 hetam . i . 7 p . ] ccordin g to p ] Jer xv ii . '9 s P ri mord . . 5 3 1 547 s H or ta tur . . . 8 . U her , p p , , thi ] Jer xviii 21 D e n t 29 . w a s S t Iltu tu s R er um . . preceptor . , who ] v 2 3 mi i u w a s a k Deuter ono . . x xx u gener lly nown by the de ] De t . ‘ s i gn a tion of egregi u s Britanno ’ 2 7 Matth ru m m R er um . a s . . 28 g i ter ] xi . EPI S TOLA G I LD ; E .

lite jugum meum super vos , et discite a me , quia i nv e ni eti s mitis sum et humilis corde , et requiem h a c a u ri b u s a n i m ab u s v es tri s . Nam si surdis a u di a s P ro h e tas c o n t e m n a s Ch ri s tu m , p , despici m l i a u ali ta ti s s i m u s 5 as ; osque , icet v lissim q , nul r 0 h eti c um lius momenti ducas , p p illud sincera u ri ta te u tcu n u e animi p servantes , q si non ego i mple v ero fo rti tu di n em in spiritu et virtute D o u t mini , enunciam domui Jacob peccata eorum et 1 0 s i m u s domui Israel scelera eorum , ne canes muti S alo m o n i s non valentes latrare . Et illud , ita d i cen ti s i m i u m u s tu m , Qui dicit p j esse , male di ctu s o uli s o di b i li s erit p p et gentibus , nam qui

a r uu n t s e rab u n t . g meliora p Et iterum , Non re 1 5 v ere ari s r o x i mu m c a s u m r eti n e a s p in suum , nec I tem u e B verbum in tempore salutis . q , rue eos , d u cu ntu r qui ad mortem , et redimere eos , qui in terfi ci a n tur r o d eru n t , ne parcas ; Quia non p , ut P r 0 h e t a di vi ti a i r a idem p ait , in die , justitia a li b r s alv u s e a t . 20 morte Si justus quidem vix sit , i m pi us et p ecc at o r ubi p a r eb i t ? Ille p ro fe ct o te en b ro s us r o ta tu t e Tartari torrens ferali , undis a cer ri mi s i n v o lv et c ru ci a tu ru s acsi , semper et c o n s um tu r us tu n e i nu ti nunquam , cui erit sera 1 ma co n i ti o le ni tu d o 2 5 isque p oe oculata g ac mali p , a cce to a quo , in hoc tempore p et die salutis , ad ’ rectum vita iter di ffe rtu r c o n v e r s i o .

'h 37 . v el c o n clud e n d a , 5 Hic sane , antea , erat ÎÉÈÌÎÎ-Ìii uti ne a mpli us lo q u cr e tu r os nostrum opera homi fl eb i li s h a c u e rela u e m a lo r u m h u u s 30 num , tam q q j a v i historia ; sed ne fo r mi d o lo s o s nos aut lassos u te n t E s a i a n u m i n fa ti a b i li te r p , quominus illud g

'9 m P r0 heta . . 4 . or i tud i nem V o . . F t . ] . ; B p ] Prov xi 29 1 8 . S i us tus . 1 . . m s . 24 . a lo oni . S ] Prov . xxiv j ] Pet iv 32 E a i a num s a . . 2 0 . I te um . 27 . s r . ] Eccl . iv ] I i v ‘5 t ue 1 1 I emq ] Prov . xxiv . . 4 G 8 EPI S TOL A ILD JE . c an amu s V a i n u i t m , , qui q bonum malum , et malu te neb ra s lucem a i n bonum ; ponentes in , et l cem te n eb r a s ; amarum in dulce , et dulce in amarum a u di en tes Qui videntes non vident , et non audi ob t e i tu r ua d a m v i ti o ru m 5 unt , quorum cor crassa g q u a n tum u e s u ra di cti s nube , libet quod q q his p las ci v i e n tib u s i n s a n i s u e s a telli tu m P h a r a o n i s q , qui bus eju s p eri tu ru s Mari p r ov o ca tu r ex e r ci tu s b e or um u e u strenue Ru ro , q similibus q inque equis mi n aru m p r o ph eti ca i n clami ten t s tri 0ti m e di ce r e 1 0 v eluti u lch ro o u s cu li oracula, quibus p tegmine p certa ti m i r ru i tu ri s nostri molimen , ita ut ne invi i mb ri b u s ex s tet fi di s s im e dorum penetrabile , con te atu r R es o n d ea n t i ta u e g . p q pro nobis sancti 1 5 vates , ut antea , qui os quodammodo D ei , orga n um u e m o rtalib u s rohi b en tes q Spiritus Sancti , p fav e n tes ex s ti ter e co ntu m aci b u s mala , bonis , , su erbi s u e h u u s a t a ti s ri n ci i b u s di ca n t p q j p p , ne , nos propria adi n v e nti o n e et loquaci tantum t em eri ta te tan o s u e 20 tales minas eis t q terrores incutere . Nulli n am u e s a i e n ti u m rav i ora q p dubium est , quanto g h u u s sint peccata j temporis , quam primi , Apos t ra n s redi ens d uob u s tolo dicente , Legem quis g mediis vel tribus t es ti b u s m o ri etur quanto pu tati s m ereri Fi li u m 25 deteriora supplicia , qui D ei con culcav eri n t

8 m us s u 53 . En pri us occurrit nobis Samuel j le i ti m i s tab i li to r a n te u am Dei g regni , D eo q nas c e re tu r d edi ca tu s B a rs ab e e , a Dan usque ad om v e ri di cu s ro h eta s i n i s 30 ni populo Israel p p , g indu b i ta n ter a dmi ra ndi s n o ta tu s , ex cujus ore Spiritus cu n c ti s o te s ta ti b u s i nto n u i t Sanctus mundi p , de n u n ci a n d o H b r a o s d u m ta x a t primo regi apud e ,

H i s e ui s Om V q . ] . .

EPI S T O LA G I LD E .

F u e ex 39 rth r . Sed licet hoc unum exemplum , acsi e ampl s. i nv i ctus c o rri end os i ni u o s adstipulator , ad g q s ufiî cere t abunde ; tamen , ut in ore multorum r b etur ae um testium omne c omp o Britanni mal , ra n s a 5 t e mu s ad cetera . Quid D avid numerando

e eni t r o h eta ? populum v , dicente ad eum p p Gad a u d atur H ec dicit Dominus , Tri m tibi optio , elige v o lu eri s fa ci am unum quod ex his , ut tibi ; aut e ni e t septem annis v tibi fames , aut tribus men

s i b u s tu os - 1 0 fugies adversarios , et illi te perse

u en tu r es tile n ti a q , aut. certo tribus diebus erit p in a atus terra tua . Nam rct tali conditione , et vo i i m i s eri cordi s lens magis n c d ere in manus D ei , m l quam ho inum , septuaginta millium popu i sui

hum i li atu r c o n trib uli b u s 1 5 strage , et , ni pro , apos

‘ toli c ae cari ta i s afi ec tu a tan ere t t , ut illos pl ga non g , o tav i t ui mori p , dicendo , Ego sum , q peccavi , ego

pastor inique egi ; isti , qui oves sunt , quid fece ? v e rtatu r ob s ecr o runt , , manus tua contra me d om u m i n co n s i d er atam 20 et contra patris mei , ut i m i ar mentis elat o n e propria morte p et . Nam S cr i tu ra a m li u s e u s n ar rat ? quid p p de filio j Fecit , i n ui en s lacu erat q , Salomon , quod non p coram Do a di m lev i t s e u er etu r mino , et non p , ut q D ominum e u s 2 5 sicut pater j . Dixit D ominus ad eum , Quia h ab ui s ti hoc apud te , et non custodisti pactum m ea m r a ce ta ae di s rum en s et p p , qu mandavi tibi , p s ci n d a m regnum tuum et dabo illud servo tuo . 40 ri i s . d u ob u s s a c le ae Quid g , que ut isti sunt , r e i b u s Hi ero b o ae B a a s ae a cci di t audi te 30 Israel g , et , , , di ri i tu r ro h e ta m quibus sententia D omini g per p p , di cen ti s m a n i fi ca i ita . Propter quod g v te princi ex a cerb av erun t pem supra Israel , quia me in va n i tati b u s s u s ci tab o B a as am suis , ecce , ego post et

7 3 ‘ m 1 Re Her e P ro heta . . . . 2 S am 1 2 1 7 . ] . xxiv . , p ] g xvi 2 S cr i tur a . 1 Re . . 6 I l . 2 3 4 . p ] g xi , , , L G EPI S TO A I LD rE . 5 1

d omum e u s t rad am d om um e us d o m u m j , et j sicut H i ero b o ae a b a h ui filii N t . Q mortuus fuerit de co m e d e n t eum u suis , in civitate canes , et mortu m co med en t v ola ti li a c aeli corpus illins in campo . 5 Qui d illi quoque scelerato regi Israel i s to r u m co m m an i ul a ri co lludi o N p , cujus et uxoris dolo a both innocens p r o p ter v i ne a m p a tern am Opp res o i lli u s H eli ee sus est, san to ore atque ignifero allo ui o i n s t ru cto mi n a tu r Domini q , ita dicente , 1 0 O cci di s ti os s edi s ti e a dd es insuper et p et post ha c , a H ec dicit Dominus , In loco hoc , in quo linxe r i n t i canes sangu nem Naboth , lambent quoque o tuum sanguinem . Quod ita factum fuisse , c rtis u sima ratione cognit m est . Sed ne forte secund 1 5 s u ra di ctu m m en d a x lo uen s um p Achab , spiritus q r0 h e ta ru m v es tr o rum s ed uca t vana in ore p p vos , Mi chi ae r o h et ae au di a ti s ne sermones p p , Ecce p erm i s i t Deus s pi ri tu m m en d a ci i in ore omnium r0 h e ta ru m tu o ru m p p , qui hic sunt , et Dominus 20 lo cu tus est contra te malum . Nam et nunc cer tum es t ali q u os esse doctores contrario spiritu r av am v olu ta tem repletos , et magis p p quam ve r i ta tem a s s er e n tes ; quorum verba super oleum m o lli u n tu r acula d i cu n t , et ipsa sunt j , qui pax , 25 e cc a ti s r e m a nen ti b u s a x pax , et non erit in p p , ro h a i m i i s ut alibi p p et dicit ; Non est gaudere p ,

dicit Dominus . 4 a rev e r te n ti @ 1 . Azarias quoque filius Obed As e de caed e d e ci es c e n te n um millium exercita s Al thi 30 O u m lo cu tu s d i ce n s p est , Dominus vobiscum est i ex u i s i e ri ti s i n v e dum est s cum ipso , et si q eum , ni etu r d e reli u i s ti s d e reli n a vobis ; et si q eum ,

9 2“ i i t . s a . . 22 . i nte 1 Re . . 1 9 . D ce . ] g xxi D c ] E i xlviii lvii '7 1 Re . i . 22 . Ecce. ] g xx i 24 28 d s e B . G . i Am . A F ax m . . 1 4 v i l . . ] Iere vi ; ] , “ 0 . P a ra h . . Di cens . 2 1 1 . ] p xv L EPI S TO L A G I D /E .

ferens a quet vos . Nam si Josaphat pr esidium iniquo regi ita ab J ehu p r o ph e ta Anani a: filio in c re a tu r ec ca to rem p dicente , Si p tu adj uvas , aut o di t di li i s r0 tere a quem Dominus tu g , p p ira Dei

1 — s cele ru m 0 est super te , quid illis , qui propriis cri n i culi s c o m edi u n tu r fi e t ? snorum p , Quorum nos v olum u s necesse est , si in acie Dominica dimi o di s s e P s al care , peccata , non animas , dicente d ili i d ti s o i te . mista , Qui g Dominum , malum Quid ad s u p r adi cti J o s aph a t fi li um curru s et au 1 0 r o h e ta J ar ri ci d am riga Israel p p Helias , oram p , i si s r e n a r et qui egregios fratres suos , ut pro p g , ” tru ci d av i t e fi a tu s ? i n u i t spurius , est Sic dicit, q ,

D ominus Deus patris tui David . Eo quod non a mb u la v e ri s u i 1 5 in via Josaphat patris t , et in viis a J i n As e regis uda , sed ambulasti viis regum Israel , s tu ro s e es si t e t et p , ut g domus Achab , fratres tu o s fi li o s J o s a h at m eli o r es t e i nterfe ci s ti p , , ecce ercu ti e t fi li os tu os D ominus p plaga magna te , et . l n 20 Et post pauca , Et tu eris in magna valetudine _

languore ventris tui , donec exeat venter tuus cum i nfi r mi ta te J ipsa de die ex die . Et ad oam regem d e r eli n u e n tem Israel , ut vos q Dominum , quid Z J o i a d ae m i na tu s acharias filius vatis sit , atten fl s u r e n s a 25 dite , qui g populo dixit , H ec dicit Domi nus ; Quare p r ae te ri ti s p r aec ep ta Domini et non ros er a mi ni ? d ereli ui s i s p p Quia q t D ominum , et d e r eli n u q et v o s . 4 u c o r 2 . Quid de a t e p r0 ph e ta rum Esaia

1 i 25 l i Di x i ar i . 20 S S c . t 2 P a . . ] , B ] p xxiv . 3 29 D i ente . 2 P arali 2 E sa i a . 2 8 1 0 1 3 1 5 c ] p . xix . . . ] i , , , , , 6 N as . V o s B . 1 6 1 7 1 8 1 9 20 2 1 23 . 1 1 ] , , , , , , , , ; ii ; m P s a lmi s ta . s a . l l . 1 0 1 1 . 22 23 2 4 25 ] P l xcvi . iii . v . v , , , ’3 P rali 1 0 In ui t. 2 a . 1 2 . 6 7 8 9 I l . q ] p xxi . , xiii , , , , , ; xxiv 7 8 1 1 1 2 3, , , , 1 6 S a l . E t . 1 3 1 7 1 8 1 9 20 2 1 22 2 3 ] , B , , , , , , , ' 7 S tu r o sc V. s u se . 2 3 4 6 7 8 9 1 4 1 5 p . ] ; t pore , B lix . , , , , , , , , , 90 E t o i Om 1 s t V. 6 . p d e. ] . 2° au a 2 P a rali . 1 5 . P c . ] p xxi .

G ILD 54 EPI S TOLA ZE .

s a u di eri ti s ae v olu eri ti et me , bona terr manduca n olu eri ti s rov o cav e ri ti s bitis . Quod si et me p ad

u n di am d ev o rab i t . i r a c , gladius vos cci i te v era cem ub li cu m u e a d s ti u @ 43 . A p p q p r m i v e s tri retrib u ti o n em 5 la to e bon , malique , absque a dula ti o n i s a ra s i to ru m ullo fuco , non ut p vene r rum v en en a rata v es t o in aures sibilant ora , tes n m I tem u e s enten ti am t a t e . q ad rapaces judices ° fi a tu r i n fi d eles d i ri en s a . g , ita Principes tui , socii furu m di li u n t s ecta ntu r 1 0 , omnes g munera , retri b u ti o n es u di can t v i du ae , pupillo non j , causa non

i n r edi tu r . g ad eos Propter hoc , ait Dominus ex e r ci tu um co ns olab or , fortis Israel , Heu , super h os tib u s v i n di cab or i ni mi ci s meis , et de meis , et c n ter en tu r eccato r e s 1 5 o scelerati et p simul , et omnes r u eru n c um n u r qui d e eli q t D ominum o n s e t . Et hu mili ab u n tu r infra, Oculi sublimis hominis , et m ee i n cu rv ab i t a lti tu d o vi roru . V Et iterum , r etri b u ti o e u s fi et impio in malum , enim mannum j au ca V ae co n s u r i ti s 20 ei . Et post p , qui g mane ad eb ri etatem s ecta n d a m o ta n d u m , et ad p usque ad s r a m i aestu eti s v e e . p , ut v no Cithara, et lyra, et c on v i vi i s v es tri s tympanum , et tibia , et vinum in r es i ci ti s et opus Domini non p , et opera mannum n s i d r i s P r 25 ej u s non co e a t . op ter e a ca pti v u s ductus s ci enti am est populus meus , quia non habuit , et e u s i n teri eru n t m ulti tu d o e us nobiles j fame , et j x a ru P r o ere a di l siti e i t . pt a tav i t i n fernu s ani a erui t mam suam , et p os suum absque ullo ter e u s e u s 30 mino , et descendent fortes j , et populus j , lori o si u e e u s et sublimes g q j ad eum . Et infra , V ae b ib en d u m qui potentes estis ad vinum , et m i s cen d am eb ri etatem u s ti fi viri fortes ad , qui j i m i um m u neri b u s u s ti ti am catis p pro , et j j usti a u f r i e t s . d ev o ra t s ti u la m 35 ab eo Propter hoc , sicut p i fl am m ae ex u ri t lingua gnis et calor , sic radix

eorum quasi favilla erit, et germen eorum ut pul S G 1 LD EPI TOL A E . 55

i s a s ce n d v et . Abj e ce r u n t enim legem Domini

e x c rci tu um elo u i u m d es ex , et q sancti Israel p eru n t . In omnibus his non est a v ers us furor

a dhu c e u s e x te n t a Domini , sed manus j . 5 44 5 . Et post a li q u a nt a de die J u di cii et pecca ff m otu d i s ce ta n s torum ine abili p , ait, Ululate

— quia prope est dies Domini , si tunc prope erat , quid nunc p u ta b i t u r — quia vastitas a Deo ve

i . d i s s o lv e n tur n et Propter hoc omnes manus , et 1 0 t ab e s ce t c o n tere tu r omne cor hominis et , tor ti o ne s te n eb u nt a r tu ri e ns et dolores , quasi p dole U n u s ui s u r x i m u m bunt . q q e ad p o suum stupe

c o m b u s tae v ultu s i llo ru m . bit , facies Ecce , dies v e ni e t c ru d eli s i n di na ti o n i s le n u s Domini et g p , et 1 5 2 fu r o ri s u e o n e n d am t err a m s oli tu ira q , ad p in di n e m ecc a tore s e u s c o n teren d o s , et p j de ea, quo niam s tellae c aeli et splendor e a rum non ex p a n o b t en eb ra bi tu r dent lumen suum , sol in ortu suo , s le n d eb i t v i s i tab o et luna non p in tempore suo , et 20 im i o s i n i u i ta tem super orbis mala, et contra p q i s o ru m fa ci a m s u e rb i am i n fi d e p , et quiescere p

a r ro a n ti am fo rti u m h u m ili ab o . lium , et g Et ite di s s i a b i t te r ra m nu d ab i t rum , Ecce , Dominus p , et a fiìi e t fa ci em e u s di s e r e t eam , et g j , et p g habita

25 e u s tores j et eri t sicut populus , sic sacerdos et e us sicut servus , sic dominus j ; sicut ancilla , sic e u s em e n s domina j ; sicut , sic ille qui vendit ; sicut foen e r a to r , sic ille qui mutuum accipit ; sicut qui s i a ti o n e d i s s i a b i tu r r e eti t . Di s p , sic qui debet p p

d i re ti o n e r ee d a b i tu r . 30 terra , et p p Dominus enim locu tu s Lu x i t d e fl ux i t est verbum hoc , et terra , d efi ux i t i n fi rm a ta h ab i ta to ri b u s orbis , est ab suis , t ra n s re s s i u m u ta v e ru n t quia g s nt leges , j us , dissi

p a v e ru n t foed us sempiternum . Propter hoc ma

3 5 ledi c ti o v o ra b i t terra m .

I n em i s c en t lae t a n tu r 45 . Et infra , g omnes qui ces s ab i t u ui e s c e t corde , gaudium tympanor m , q G ILDZE 56 EPI S TOLA .

ni u s laeta n ti u m n ti ces cet d ulced o ci th a r ae s o t , co ,

b i b en t u cum cantico non vin m , amara erit potio b i b e n ti b u s i lla m ci v i tas v a ni ta ti s . Attrita est , n e Gla i n troeu t . clausa est omnis domus , nullo lat ei s 5 mor erit super vino in p , deserta est omnis a tr a n s la tu m a r eli cta l etitia , est gaudium terr e , est s oli tu d o o ri m et in urbe , et calamitas pp portas , a a quia h ec crunt in medio terr e , et in medio po l r m ca P rae a ri ca n te s a u o u . an v p Et post p , pr e v a ri ca ti rae v a ri ca ti o n e tra n s re s s o ru m 1 0 sunt , et p g r ri ca ti r mi d o a ae v a . F o p sunt , et fove e , et laqueus

ae. super te , qui habitator es terr Et erit qui fu eri t fo rmi di ni s c a d ct fo v e am g a voce in , et qui se ex pli ca v eri t de fov ea tc n eb i tu r laqueo ; quia c a ta ra ctae a er tae eru n t c o n cu de excelsis p , et 1 5 ti e n u r ae Co n fra cti o ne t fundamenta terr . con fri n e tu r co mm oti o n e c o mm o v eb i tu r g terra , , agi t a ti on e a i tab i tu r eb ri u s au fer etu r g sicut , et quasi tab e rn a cu lum rav abi t unius noctis , et g eam ini co r ru et a d i ci et r es ur a t 2 0 quitas sua , et , et non j ut g . v i s i tab i t Et erit in die illa , Dominus super mili ti a i n o a c eli in excelso , et super reges terr e qui sunt super t er r am et c on g r e g ab u n tu r in congre

‘ a ti o n em u clau d e n tu r g nius fascis in lacum , et ibi c a r ce r em ct m u ltos v i s i tab u n tu r 25 in , post dies . e ru b es c e t co n fu n d etu r Et luna , et sol , cum regna v e ri t e x e r ci tuu m D ominus in monte Sion , et in J erusalem ; et in co ns p ectu seuum snorum fuerit lo ri fi ca tu s g .

46 . E t a li u an ta 0 post q rationem reddens , 3 u a m ob r em mi n a re tu r q talia , ita ait, Ecce , non est v n e u eat abbre iata manus Domini , ut salvare q ; e u s e x a u di a t . neque aggravata est auris j , ut non Sed i n i q u i ta tes v e s trae di v i s e ru nt inter vos et D e um vestr um ; et peccata vestra ab s co n d e runt 35 fa ci e m e di re t us ex au . j a vobis , ne Manus enim v e s trae o llu tae v es tri p sunt sanguine , et digiti ini

G I LDfE EPI S TOLA . n ern n t v es tri i ni ui tati s in me patres q , qui elon a mb ula v ern n t v a ni ta tem gati sunt a me , et post , di x e ru n t u bi et vani facti sunt , et non , est qui ascendere nos fecit de terra E gypti ? Et post a n ca c o nfre i s ti rn i s ti 5 p , A seculo g jugum meum , p i la n di x i s t . ta vi vincula mea , , non serviam Ego p v i n e am ele cta m te , omne semen verum ; quomodo ergo conversa es in p r a v u m vinea aliena ? Si la v eri s te nitro et m ulti pli cav eri s tibi b erham b o i ni u i ta te 1 0 rith , maculata es q tua coram me , dicit v nlti s D ominus . Et infra , Quid mecum judicio ? d er eli u i s ti s contendere Omnes me q , dicit D omi ercu s s i fi li os v es tro s nus . Frustra p , disciplinam r A u di e r e ce e n n t . t non p verbum Domini , Nun s oli tud o an t 1 5 quid factus sum Israel , terra sero ? tina Quare ergo dixit populus mens , recessi mus,non v eni em n s ultra ad te ? N n nq ui d obli v i s cetn r V m an t a: irgo orna enti sui , sponsa fasci pectoralis s u i ? Populus vero meus ob li tn s est u m ri s s tultu s 20 me diebus i n n e . Quia est populus m v i n s i i e n te s ens , me non cogno it ; filii p sunt, et v eco r d es ; sapientes sunt ut faciant mala , bene n es ci e rn n t au tem facere . Tum P r0 ph e ta ex sua persona loquitur di ce n s tui re s i ci n n t fi d em er cu s 25 , Domine , oculi p , p d oln e rn n t a ttri v i s ti sisti eos et non , eos et renu r a I n dn r a e r n n e u nt cci p ere disciplinam . v t facies r m n ln ru n t m u et a o e . I te e suas supra p , et reverti q a n D ominus , Annunciate hoc domui Jacob , et di tu m fa ci te n d a o ul e 30 in J , dicentes , Audi , p p s tu lte ui h ab en tes , qui non habes cor, q oculos non v i d e ti s i i s a n d t . , et aures et non Me ergo non ti m eb i ti s , ait Dominus , et a facie mea non dole ? o s n i a re n a m te r mi n um raec e bitis qui p mari , p p tu m sempiternum quod non p raete ri b i t ; et commo 35

/E ti . V. a s m m a g yp ] In the extr ct fro Jere i h here end . EPI S TOL A G l LDZE . 59

v eb n ntn r o ter n n t m fl u ctn s , et non p ; intu escent e u s tr a n s i b u n t . j , et non illud Populo autem huic

f i n c re d ulu m e x a s e r a n s actum est cor et p , reces s e r u n t a b i e ru nt d i x e ru n t et , et non in corde suo , 5 m m n s D e tn a . ominum Deum nostrum Et iterum , i i m i i i n s i di a n te s Qu a inventi sunt in populo meo p , a u cn e s la u e o s edi c a s quasi p , q ponentes et p ad

' i nd s r i c a e o n o s . S cn t d e ci ula a vi b n s p p plena , m a ni fi c a ì sic domus eorum plen ee dolo . Ideo g t u di ta ti i n c ra s s at 1 1 0 s nt et , sunt et impinguati , et p r aete r i e rn nt sermones meos pessime ; causam p u dix eru n t a u e ru m n pilli non , et judicium p p non j i a v ru n N u n ni d fi s i tab o d c e t . q super his non , dicit Dominus ? a n t super gemtem h uj u s m o di non ul 1 5 ci s cetu r anima mea ? ' 49 n t ev en i a t s ub s e 5 . Sed absit vobis quod i r L o u e ri s ae q u tu . q ad eos omnia verba h c et non te v o ca b i s r es o n d e b u n t andient , et eos et non p a u a a u tibi , et dices ad eos , H ec est gens , q e non

di v i t v o cem s u i re ce i t d i s ci li 20 Domini Dei , nec p p i e ri t a b la ta . nam , p fides , et est de ore eorum Et a li u a n ta N u n ui d r e s u r e t post q , q qui cadit , non g ui a v e rs u s r e v e rte tu r ? et q est , non Quare ergo a v e rs u s est populus iste i n J erusalem a v e rs i o n e co n ten ti os a ? A r ch e nd e rn n t m e nd a ci um 25 pp , et

n o ln e ru n . t reverti Attendi et auscultavi , nemo ll s quod bonum est loquitur . Nu us e t qui agat oen i te nti a m di c e n s ? p super peccato suo , quid feci c u rs nm s u um Omnes conversi sunt ad , quasi

roeli u m M 30 equus impetu vadens in p . ilvus in i u hi m n d o c aelo cognov t tempus s um , turtur et

cus to di e r u n t a d v e ntu s o et ciconia tempus sui , p

pulus meus non cognovit judicium Dei . Et tam v e h e m e n ti s a c ri le gi o ru m c aeci ta t e et ineffabili

5 eb ri e ta te ro h eta c o n te r ri tu s d e fi e n s 3 p p , et eos ,

3‘ 35 m Con!err i tus . Conten i tur . Tam . C u . ] , B ] , B 60 D ’ E . EPI S TOLA G I L .

s ei s o s d e fi eb a n t n t qui p non , et nunc infelices a u n t o ta t au cti o n em fl e tn u m tyranni g , p sibi a di ce n s Domino concedi , hoc modo , Super con t ri ti o n e fi li ae c on tri tn s populi mei sum , stupor b i u n ui d 5 o ti nu t . N me q resina non est in Galaad , a n t medicus non est ibi ? Quare ergo non ob d n c ta est cicatrix fi li ae populi mei ? Quis dahit o cu li s lacr i capiti meo aquam , et meis fontem lo r ab o marum , et p die et nocte interfectos po p u lì mei ? Quis d ab i t mihi in solitudine diver 1 0 s o ri u m v i a to rn m d er eli n ua m , et q populum meum , r e ced am o et ab eis , quia omnes adulteri sunt , c etus r aev a r i ca to rn m ? ex te nd ern n t s u a m p Et lingnam , quasi a rcn m m en d a ci i et non v er i ta ti s confortati i n m 1 5 sunt terra , quia de malo ad alum egressi co n o v eru n t sunt , et me non g , dicit Dominus . d er eli n e Et iterum , Et dixit D ominus , Quia q m au di erun t runt legem eam quam dedi eis , et non v o cem a mb ulav eru n t meam , et non in ea , et a b i e rn n t r a v i ta tem i d ci rc o ae 20 post p cordis sui , h c ex er ci tun m dicit Dominus D eus Israel ; Ecce , ci b ab o u i s tum ab s n thi o e ego popul m y , et p tum dabo eis aquam fellis . Et post panca , quod etiam c reb ri u s r 0 h eta a d n n x i t di c ens stylo p p j , ex per 25 sona Dei , Tu ergo noli orare pro populo hoc , et lan d em o ra ti o n em ne assumas pro eis et , quia e x au di a m cla m o ri s non in tempore eorum ad me , fli i n i et a eti o s eorum . 50 5 . Quid ergo nunc infausti duces facient ? i n v eni en tes a n u s ta m 30 Illi panci viam g , amota spa r ohi bi ti ciosa , p a D eo ne preces pro vobis fun e rs ev era n tib us ta n to er e dant p in malis , et p in c i ta n ti b u s , queis e contrario ex corde ad D eum r e ed a nti b u s p , D eo nolente animam hominis in ter i re r etra ctan te e n i tu s 35 , sed , ne p pereat qui ab e ctu s v i n d i cta m o tu i s s en t j est , non p inducere , co ncu quia nec Jonas , et quidem cum multum

G LD EPI S TO LA I JE .

di c en s a proposita , loquitur , , H ec dicit Dominus , F a ci te n s ti ti am j udicium et j , et liberate vi op

r e s s nm c alu m ni a tori s a d v e n am p de manu ; et , et u i llum v i d n a m n o li te p p , et , contristare , neque o ri m a ti s i n n o cen tem 5 pp inique , et sanguinem ne

‘ i s fa ci e n tes fe ceri ti s e fi u n d a t . Si enim verbum i s tn d i n redi e n tn r hu u s , g per portas domus j reges thr o nu m e u s sedentes de genere David super j . a udi e ri ti s a m em e ti s o Quod si non verba h ec , in p n ra v i s oli tu di n em 1 0 j , dicit Dominus , quia in erit ae i s celes to domus h c . Et iterum , de rege en m lo u è b atu r q , Vivo ego , dicit D ominus , quia si e ch o n i a s fuerit J annulus in manu dextra mea, inde e v ella m eum et dabo in mann q u aeren ti u m us animam ej . 51 Ab a cn c ro clam a t 5 . Sanctus quoque p di V ee aedi fi c a n t ci v i ta tem i n cens , , qui sanguine , r ae a r a n t ci v i ta tem i n i ui tati b n s et p p in q dicentes , Nonne h aec sunt a Domino omnipotente ? Et d efe cern n t s 20 populi multi in igne , et gentes multa u r o h e ti a m u ern ln s mi n o ra tae s nt . Et ita p p q in c i i t U s n e u o clam ab o ex a u di es ? p , q q et non vo ci fer ab or n t d e di s ti ad te , quid mihi labores et dolores i n s pi cere mi s e ri a m et i mpi eta tem ? C o n i 25 a cce t . tra , Et factum est j udicium , et judex p erd u ci tn r Propter hoc dissipata est lex , et non p ad fi n em j u dicium ; quia i mpi u s per p o ten ti a m m d ep ri mi t j u s tu . Propter hoc ex ii t j udicium r r n m p e v e s .

as s ag es r h di e 30 52 . o eta a tte n t P @ Sed et beatus Osee p p , , om osea fr H . lo u atn r ri n ci i b us di ce ns quid q de p p , , Pro eo quod tr a n s re s s i g sunt pactum meum , et adversus le tnle rn nt ex clam ab a nt C o n o v i gem meam , et ; g

o u i a a d v ers u m . n t mus te , q sis Israel Bonum

1 6 30 A ba cuc 2 3 see. . 1 4 . . ] i . , . O ] viii ,

ont a er rs m Om V. C r p ve n . ] . i ni num e rs ecu ti r e n av e ru n t q p sunt . Sibi g , et te n n e r u n t ri n ci a tn m non per me ; p p , nec me m n n o v e t .

53 . m ro h eta m a ss a es 5 Sed et sanctu Amos p p , hoc P g from Amos . 5 m 1n a n tem a ud1 te i i m i e t a t i b u s modo , , In tr bus p fili o rn m a v e rt a m Juda , et in quatuor non eos , r e uleru n t a propter quod p legem Domini , et pr e c e t a cu s to di eru n t s e d ux e rn n t p non , sed eos vana u mi i n m . e tt am e eor m Et g super Judam , et 1 0 co m e d et u e fundamenta Jer salem . Ha c dicit D o i m i e ta ti b u s minus , In tribus p Israel , et in qua a v er tam tr a di d e ru nt tuor non eos , propter quod us tu m an e rem c alci a m e n ti s pecunia j , et p p pro , e c alci a nt nlv e rem r a cola hi s qua super p te r e , et p 1 5 caed eb a n t au eru m i h n mi li n m capita p p , et v am

d ecli n av eru n t . an c a u aeri te Et post p , Q Domi e t v i v eti s n t r elu ce a t num , non sicut ignis domus m d a i ex i n u c o e t t a t . Joseph , et eam , nec er t qui g Domus Israel odio h a b u e ru n t in portis redar

20 n e ntem us tu m . g , et verbum j abominati sunt Qui r o hib i tu s ro h e ta r e t l Amos p ne p p in Israe , absque a dnla ti on i s re s o n d e n s i n ui t tepore p , Non eram , q , r o h e ta ro h etae as ego p p , nec filius p p , sed eram p ca ra r i n s v e lli c an s e s u s ce i t tor p sycomor s , et p me 25 s o v i b us Dominu ab , et dixit Dominus ad me ,

r o h eti z a leb em Vade et p p in p meam Israel , et na m u e nunc audi verbum Domini . Regem q al lo u eb a tu r di ci s ro h eta re i n q , Tu , noli p p Israel , et m n m non c o n g r eg es turb as in d e J acob . Propter 3 0 ae quod h c dicit Dominus , Uxor tua in civitate

m er e ri cabi tu r l fi li ae a t , et fi ii tui et tu e gladio ca e m e ti e t u r dent , et terra tua funicul , et tu in

i mm u n d a m o ri e ri s c a ti xn s terra , Israel autem p f A ud i te i ta u e ae d u ur . ce t a terra sua Et in ra , q h c ,

c ri b nla i s m an e r e m 35 qui o n t t i mane p p , et domina

° 0 1 . 0 . 4 7 1x . m 1 1 . H A m. 1 . 4 6 . 6 ] , v , vii viii A G ILDfE EPI S TOL .

ti o n m ex erc eti s terram e in inopes super , qui di ci ti s t r a n s i bi t a c u i ram u s , quando mensis ut q , et

n t a e ri am u s th es au r os . sabbata p Et post panca , s u erbi a m Jurat D ominus contra p Jacob , si obli

i s r c o n tem ti n e 5 v cc tn in o opera vestra , et in c n turb ab i tu r lu ebi t his non o terra , et g omnis c o mm r ab i tn r as ce n d et fl u qui o in ea , et sicut c o ns u mm a ti o e men , et convertam dies fest s v es t ro s ln ctn m i n i ci a m om n em ln mb n m in , et j in ci li ci n m ut d e calv a ti o n em 1 0 , et in omne cap , et po lu ctu m di lee ti nam eum sicut , et eos , qui cum

m oer o ri s . eo sunt, sicut diem Et iterum , Gla

m o r i en tn r e cc a to r es dio omnes p populi mei , qui di cu n t a ro i n n ab n n t v e n i e n t , Non pp p q neque su

per nos mala .

a s s ag es 54 a tten di te P 5 . Sed et sanctus Micheas vates , i from M cah .

efi a tus A i n ui en s . quid sit , ndi , q , tribus Et quid ex o rn ab i t ci v i tatem ? n u n q n i d ignis ? Et domus i n i n o ru m th es au ri z a n s th es an ros i ni n os q in q , u s ti fi ca i r 20 et cum injuria i nj u s ti ti am . Si j b tu i ni n ns s a ccello in statera q , et in pondera dolosa , ex quibus di v i ti a s suas in i mpi etate repleve

runt . h clarn s 55 . ro eta n as 5 Sed et Sophonias p p , q ' r a i i n u i ex a e t a n d te . t 25 minas g g , Prope est, q , dies m Domini agnus , prope et velox valde . Vox c o n s ti tu ta o ten s diei Domini amara est et p , dies a t ri b ula ti o n i s ir e dies illa , dies et necessitatis , m a a clam o ri s dies ubis et nebul e , dies tub e et , dies mi s eri ae e x term i n a ti o ni s ten eb r a ru m et , dies et 30 cali gi ni s super civitates fi rm a s et super angulos co n trib nlab o excelsos . Et homines , et ibnut c ae ci e cca v e rn n t e ffu n d am sicut , quia Domino p , et nlv e re m sanguinem sicut p , et carnes eorum sicut

'6 M / 32 i e was . 1 0 E t contr i bula bo omi ] vi . . D 2“ S o honi as ni Om . 1 4 . . . V. p ] i . ]

EPI S TOL A G I LD A] .

a tte ndi te 5 59 . Sed et sanctus Job , quid de m i o rn m di s ce ta v eri t di cen s principio i p et fine p , , i m ii v i v n n t s ennè rn nt b Propter quod p , et in o neste , et semen eorum secundum desiderium c on s ectnm 5 eorum , et filii eorum ante p eorum , et frn ctu o s ae ti m e r domus eorum sunt , et nunquam ,

nec plaga D omini est super eos . Vacca eorum ab o rti v i t rae n a n s ertn li t non , et p g eorum p par e rr a v i t e rm a n et tum , et non , sed p sicut oves r u ri r u 1 0 aete n ae . e Et p eo m gaudent , et psalterium s u m en tes et cyth ar am fi ni ernn t in bonis vi tam m d rmi ern n i nfero rn o t . suam , in requiem Nun quid D ens facta i mp i o rn m non r es pi ci t ? Non i m i o rn m ex ti n n e tn r s n ergo , sed lucerna p g , et erv en i et 1 5 p eis eversio , et dolores tanquam par e rn nt tu ri enti s eos ab ira t en eb n nt . Et sicut

ae a v e n te ab s tnli t . pale , et sicut pulvis , quem turbo D efi ei a n t fi li i s e u s v i d e a n t e u s j bona , oculi j bona, v i d e a n t e u s o cci s i on em s u am oculi j , nec a Do r l n r ali u a n i i s d m es a v et . ta e mino Et post q de , 20 re em i n u i t r a n ern n t Qui g g , q , cum pastore p , et u m e n tnm o r h an o rnm a b d nx ern n t b o v em j p , et v i du ae i n o rav e rn n t d ecli n a v ern n t p g , et imponen A rn m tes a via necessitatis . g ante tempus non d e m e s s i an eres o tenti u m v i n e as suum sunt , p p p 25 n n d o s sine mercede et sine cibo operati sunt , e fe ceru n t v es ti m en ti s mult s dormire sine , tegmen

a: ab s tnlern n t . cum anim eorum Et post panca , s ci re t t radi di t n r te eb as . ergo eorum opera , eos in M aledi ca tur e u s 30 ergo pars j a terra, pariant plan t a ti n es e us a ri d R etrib na tn r u o j ae . ergo illi sic t e i t c on tri b nletu r i ni un s g , omnis q sicut lignum i ra s r e n s i sine sanitate . In cu n di a enim u g m r i r e r cre potentem ev e t t . P op t ea enim non d et P S O G I LD E I T LA J E .

vi s ua i n fi rm a ri e oe eri t s ere de ta cum p , non p t

s a ni ta tem la n u r M ul o em . to s , sed cadet in g enim laes i t e u s m a rci d n s superbia j , et factus est sicut aes tu s u a malva in , velut spica cum de stipula 5 d i di t ec . fu eri n . t e Et infra Quod si multi filii jus , o cci s i o nem r c lle ri in e n nt . Quod et si o g e t ut ter u i n t rae a ra v e ri t ram argent m , et s militer lutum p p

a c o n s e u e ntur . aurum , h ec omnia justi q

i ag e s 5 60 . Qu d p r aetere a beatus Esdras p roph eta Zîî 1 0 mi na tu s a ttendi te sdras ille bibliotheca legis sit , hoc E di s ce ta n s ae modo p . H c dicit Dominus mens . a rcet d e x tera ecc a n tes Non p mea super p , nec ces s ab i t r o mph ae a super efi n nd e n tes sanguinem i n n ocn um E x i b i i super terra… . t ign s ab ira 1 5 d ev o rab i t a mea , et fundamenta terr e et pecca r s u m ae ei s e tores quasi s t a m e n i n ce n . V qui p o

cant , et non observant mandata mea , dicit D o mi nu s Di s ce di e a rc a m . t , non p illis filii apos a m i s an cti fi ca ti o n em tat e , et olite contam nare D e u s 20 . meam Novit qui peccant in eum , prop t e r o ccis i o ne m ea . tradet eos in mortem , et in Jam enim v en erun t super o rb em te rr a rum mala

Imm i s s us s multa . est gladius vobi ignis , et quis est qui re cu ti e t ea ? N u n q u i d r ecn ti e t ali 2 5 qui s leo n em e s u ri e ntem in sil v a ? aut n u n q u i d e x ti n gn e t i g ne m cum s tr am e n i n ce n s u m fuerit ? D e u s re Dominus mittet mala , et quis est qui

c uti e t ? e x i b i t ex i ra cu n d i a e us ea et ignis j , i ex ti n n e t ? Co ru s c a b i t n o n et qu s g eum , et quis ? ti me bi t ? to n a b i t i h o r r eb i t u 30 , et qu s non De s m i n a b i tu r te r re b i tu r ? cuneta , et quis non A

e us fi n c facie j tremet terra , et fundamenta maris

tua n tu r de profundo . u ue ro h a a 5 3 6“ 61 . o e t , 5 Ezechiel q q p p egregi s qua 5231 z e ki el 35 tu o rq ue ev an g eli co r u m a ni m ali u m m i ra nd u s in E s ce le ra ti s e di x e ri t a tte ndi te spector, quid de , ,

9 « i 5 6 etc . a a . 22 23 2 1 25 etc . . sd s . 4 s s E r ] E dr , xv , , , , xvi , , , G ' 08 EPI S TOLA ILDAE.

cui primum D ominus mi s e r ab i li ter pla gam Israel I ni n ta s n d a d efl e nti ait . q i domus Israel et J i n v a ln i t i m leta nimis , quia p est terra iniqui m u n i i a rcet i m d t a . tate et Ecce ego sum , non p m i r r 5 s e eb o . oculus mens , neque Et infra . Quo o u li s niam terra plena p p , et civitas plena ini u i tate av e rtam i m etn m u q est , et p virt tis eorum , ll n n r E x r a ti o en i et o u e t . o v et p sancta eorum ,

a li u a n ta . et q u aer e t pacem et non erit . Et post q i n ui t di cen s 1 0 Factus est , q , sermo Domini ad me , e e ccav e ri t Fili hominis , terra qua p mihi ut de li n n a t q delictum , extendam manum in eam , et co n te ram e u s fi rm a m e ntum emi ttam j panis , et in

fa m em tolla m . eam , et de ea hominem , et pecora e u s 1 5 Et si sint tres viri isti in medio j , Noe , D aniel , e h li b e rab n n t s u a et J , non eam , sed ipsi in jus

ern n t . titia salvi , dicit Dominus Quod si etiam bestias malas i n d u ca m super terra m et puniam i lla m ex termi n i u m , et erit in , et non erit qui iter fa ci b s ti a r 20 at a facie e u m . Et tres viri isti in e u s medio j sint , vivo ego dicit Dominus , si filii et fi li ae e u s li b e rab n n t ur ern nt j , sed ipsi soli salvi , a i n ri m terr autem erit in te tn . Et iterum . Filins a c ci i et i n u s ti ti a m non p j patris , neque pater ac ci i et i n u s ti ti a m u s ti ti a 25 p j filii . J justi super ipsum i ni . u u s a v e r ta t erit Et q , si se ab omnibus ini u i ta tib n s cu s to di at q quas fecit , et omnia mandata m e a fa ci a t u s ti ti am , et j et misericordiam multam , v i v e t m o ri e tn r e us vita et non . Omnia delicta j , u aecn n n e e rn nt 30 q q fecit, non in sua justitia , quam i v v e t . N u n u id fecit , vita q voluntate volo mor i n u s ti n t a v erta t tem j , dicit D ominus , quam se a v i a s u a mala et vivat ? Cum se autem con v er te ri t s u a fe ceri t justus a justitia , et iniqui tatem secu ndum omnes i ni qu i ta tes quas fecit 35

i ni u u s a n o n er n n q , omnes j ustiti e , quas fecit , t

2 A i t . E z ech . . O 1 0 . 23 . 1 2 etc. 20 21 etc ] ix , vii ; xiv , xviii . , ,

/E . 7 0 EPI S TOLA G i LD .

d reh endi tn r S pione ep . Sed quid nostra medio cri tas huic tam aperte s ens u i m i s cet ur ? Le u a tn r n am u e n t di x i m n s s oln s q q pro nobis , , qui r ax v e est , Spiritus scilicet Sanctus , de quo nunc di ci tn r a efi u 5 . Spiritus autem sanctus disciplin fi ctum giet ; et iterum , Quoniam Spiritus Dei re levi t h t e rra rum fi n em p or em ; et infra , malo n o rn m n e e r a ten d en s rum b o q oculato judici p , i m i i ait , Quomodo spes p tanquam lanugo est , u a tolli tur 1 0 q a vento , et tanquam fumus qui di fi us us a vento est , et tanquam spuma gra u a d i s er i tn r eilis , q a procella p g , et tanquam r r n memoria h OS pi ti s unius diei p a te e nti s . Justi

autem in perpetuum vivent , et apud Deum est i llo rum co i ta ti o 1 5 merces , et g eorum apud Altis d e co ri s m . e simu Ide accipient regnum , et dia s e i e i dema p c i de manu D omini . Quon am dextra s ua r ote et e s u o p g eos , et brachio sanct de n d i m u a i fe et . eten l tate illos Dissimiles sunt q , i m i i n i mi rum sunt valde justi et p , , ut dixit 20 i n u i en s h o D ominus , Eos qui honorant, q , me , i i n o rab o s er nu nt e rn nt n eb les . , et , qui me p g m n 63 . r an s ea n s A di te t . 5 Sed ad cetera , in i ntelli i te quit, omnes reges et g , discite judices fi ni n m a ra b ete c o n ti n eti s terr , p aures vos qui 25 m u lti tu di n es la ceti s t urb i s n a ti o n n m , et p vobis in .

Quoniam data est a D eo potestas vobis , et virtus i n terro ab i t ab Altissimo , qui g opera vestra, et c ogi tati o n es s cru tab i tn r . Quoniam cum es s eti s m n di ca s ti s inistri regni illins , non recte j , neque 30 cu s to di s ti s a v o legem justiti , neque secundum lu n ta tem e u s a mb ula s i s c eleri ter j t . Horrende et a a reb i t d u ri s s i m u m pp vobis , quoniam j udicium u i ra s n n fi E i i s co n cedi tn r t et . x u his , q p , g enim

misericordia , potentes autem potenter tormenta 35

2 ' E os ui . S a m 30 . 6 q ] . ii . . on to p . 93 23 S ed tr a nscum V a s s s I n ui us . . ! t . S a i ent. v i 2 3 . etc ] p e q ] p . , . E PIS TO LA G LDfE .

i n r r at e tu . s ub t a h et p Non enim personas , qui est omnium dominator ; nec rev e reb i tu r magni tudi ne m cu n s u a m j q , quoniam pusillum et mag a u ali te r num ipse fecit , et q cura est illi pro om

5 ni b n s F o rti o r i b u s i n s a e r . autem fortior t t u

ci a ti o . Ad vos ergo reges hi sunt sermones mei , n t di s cati s s a i e nti a m d d s eci a ti . p , et non Qui cu s to di e ri n t n s ti fi cab u n tu r enim justa j , et qui d i d c ri n s a n i fi b u n n r i e t sancta ct ca t .

1 0 64 H a cten n s r e i b us a n on mi nus ass ag es 5 . cum g patri , P from Eccle s i as ti cu r 0 h etarn m o r a cnli s n os tri s s erm o n i b us s . p p quam , di s ce pta vi m u s ; v olen tes eos scire q u a p roph e ta di x erat i n u i e n s fn e , Quasi , q , a facie colubri g pec s ri s cata ; si a cce s e ad illa suscipient te . D entes 1 5 i nte r fi c i e n te s leonis dentes eorum , animas homi E t num . iterum , Quam magna misericordia Do r i ti a ti o e us c o n v e r te n ti b u s e t e . mini , p p j ad se h a b em us a o s to li cu m Et si non in nobis illud p , n t di ca m n s O tab a m , p enim anathema esse a 20 frat ri b n s ro h e Christo pro meis , tamen illud p p ti cn m o s s i mu s toto corde p dicere , Heu quia ani i S c rn tem u r a ma perit Et iterum , vias nostr s ,

ua ra m n s r e v er ta m n r et q , et ad Dominum ; le v em n s corda nostra cum m a n i bn s ad D eum i n Cu i m us 25 coel e . Sed et illud apostoli ; p unum

q nem q n e vestrum in visceribus Christi esse . 65 li b e n te r Th e p erora 5 . Quam enim hoc in loco , acsi t i o n o f th i s fi u c ti b u s a cta tus i n e e v e c tu s d i vi s i o n o f marinis j , et optat th e p s tle . t e ta le s n e a por u remis , si non tant s q maliti epis 30 c o p o ru m vel c e te ro r um s a cerd o tu m a n t cleric e

rum , in nostro quoque ordine erigi adversus u v i di s s em m De m montes , quos me secundum lege u v e rb o ru m c a u ti b n s c e n testes primum d ris , dein s a n t: ti o n i b u s i n h a r et n t populum , si tamen , non

0 h s a s a m . . 4 P r0 eta . p ] Eccle i tici , L ent iii , 2 27 xxi . xvii . . EPI S TOL A G I LD /E .

Co r o r ali t er i n terfi ci a n tn r m o rtu i u p , sed vit s vivant a r n ar ex ee ti o ni s D eo , ne personarum g p , totis v i rib u s necesse est lapidare , verecundia inter r m a e n t ui es ce e . veniente , q Sed mihi qu s , j am s u eri o ri b us i m e r ti ri in p dixi , ab his veniam p , 5 quorum vitam non solum lando , verum etiam c un cti s o i b u s r a fe ro cu n s u e mundi p p , j q me , si os si t a li n am d i u fieri p , ante mortem esse q par ti ci em si ti o n os tri s ob v alla ti s p opto et , j am nunc sanctorum d u ob u s clip ei s laterib n s i nv i cti s dorso a d v e rs i tati s moenia , stabilito capite , pro galea , a dj n to ri o Domini fi di s s i m e c on tecto crebro vera

o v olatn co nv i vi o rnm n . ium , vel alitent ca tes

66 . A C S 5 S ERDOTE habet Britannia , sed insi luri m o s e i m n 1 5 pieutes ; quam p ministr s , sed p cleri co s s u b d olos dentes ; , sed raptores ; pastores , n t d i cu ntu r o cci si on i a n i m a ru m e e , sed lup s parat s , c omm od a e quippe non plebi pr videntes , sed pro p ri i ple ni tn di n em ventris qu a rentes ; ecclesi a d e ha be ntes a d e nn tes 20 mus , sed turpis lucri gratia eas ra b e n d e populos docentes , sed p pessima exempla , v m ale s n e s a cri fi ca n tes n n n itia, q mores raro , et q uam puro corde inter a lta ri a s tan te s ; pleb em e b c orri i en tes n i mi rn m peccata non p , eadem r a ce ta s ern en tes 25 agentes ; p p Christi p , et suas li bi di n es v e tis omnibus i mplere curantes ; sedem i mm u n di s ns ur a n tes Petri apostoli pedibus p , sed merito c upi di ta ti s in J u d a tra di to ri s p es ti le n tem cath e d ram d eci d e nte s ; v eri tatem p re inimico o di e ntes m e n d a ci i s frat ri b n s 30 , et acsi carissimis fa v e n te s ; j ustos inopes immanes quasi an gues

' M o t m M 5 d e . s . S ed . S ed u o s am V r ] orti , B ] q , . 9 O bva lla ti s . Ob v allatu s P rw bend o . P ra b end o ] , V. ] in

La ter i bus caules Om terd um V. . ] . V. , ’3 Ca u tes . u R a m . A e s . a u e V. ] C te , B ] r ro p r , a l 27 S . S ed nonnu llo s V . edi bus . P e d i b u s ali u os V ] , P ] q , . 2 a l 9 S . S ed mu e s V . Decid entes . De s i d entes ] lt , ] , V.

AS EPI S TOLA G I LD . fau s to u e i n tole rab ili um i a culo rum o q p c eno , post s a cer d o talem e i s co atn s r es b teri i , p p vel p y , sedem , u s u a m u t o te qui nec ibidem q sederunt , p indigni , v olu ta n tes porcorum more , rapto tantum sacer 5 dotali nomine , nec tamen tenore , vel apostolica dignitate accepta ; sed q ui nondum ad integram fi d em m alo ru m oen i ten ti a , sunt vel p idonei , quo u emli b et n t di ca m modo ad q ecclesiasticum , non summum , convenientes , et adepti gradum , quem 1 0 non nisi sancti atque perfecti, et Apostolorum i mi tator es n t , et , Magistri Gentium verbis lo i rre r eh en s i b i les e t m a n o quar , p legitime absque g s r l a c i egi i crimine s u s ci pi u nt . i m i um t am u e s l 5 67 . Quid enim tam p q ce es s i m ili tu di n em 1 5 tum est , quam ad Simonis Magi , non i n terv eni en tib ns licet i ntere a promiscuis cri e i s co atns o ffi ci n m res b teri i minibus , p p . vel p y ter r eti o s a n cti ta te r ecti s u e m o ri b u s reno p , quod q d ecen ti u s a c ui ri tn r u em i am v m ercari ? q , q p elle ro en s i u s d es era ti u s Sed in eo isti p p vel p errant , 2 0 quod non ab A p e s toli s vel Apostolorum s u o ces s ori b u s , sed a tyrannis et a patre eorum dia bolo fucata et nunquam p ro fn tn ra e mu nt sacer dotia ; quin potin s velu t culmen te ctu mqn e ma lo rn m u odd am a omnium q , quo non f cile eis im 25 r o e ren tnr u o u am admi s s a v el p p a q q prisca nova, cu i di tati s ula n e u t o te r a o et p g q desideria , p p p fa cili n s r a i an t s celes ta a siti multorum p , vit strue a s u er onn n e tur p p t . Nam si talis pr fecto coem ti o ni s i m u d en ti b u s i sti s di cam 30 conditio ab p , non cni lib et e Apostolo Petro , sed sanct sacerdoti

3 28 Us uam V ta V . S a V . i . . q ] pe , ] ice , B 29 I ndi n tru tur m i . V . i B . S tr ucturce . S c a V. g ] ; ndigne , ] , 29 Tene a . S u er onunt . V . i n r ] Tenere , B p p ] here ‘ E s u t r ant ua l . S u uo V . s s a o si ti rr , q ] nt q , ert the word , p p ’ uad m alorum fa ci li n s ra i a nt Q . ] Q u o , B . p . 1 A dmi 3 et a R r ssa A mi ssa B . . B . . ] , P r ] et o , 27 Ut ote r a i a nt . Om V. p p ] . E S O A AS 7 PI T L G I LD .

e fui s s e t pi que regi ingesta , eadem responsa ac ce pi s s en t q u a ab Apostolo auctor e o r u m d em Si a cc e i t mon Magus p , dicente Petro , Pecunia tua er di ti o n h e m . en tecum sit in p Sed forte , quia

5 a mb i te re s i s to s i - h u m i li ord nant , imo potins b e n e di cti o n e m aledi cn n t ant , atque pro , dum ex ecca tori b u s oeni te n tes r ecti n s fuer at p non p , quod , e e faci n nt J u d am sed sacrileg s et desperat s , et quodammodo in Petri cathedra D o mi ni tradi

0 e N i c olau m m a rt ri s 1 t rem , ac in loco Stephani y s atu nn t i mm u n d a h a r es i o s a di n ento rem t , v , e o d em modo s a cerd oti e a d s ci ti sunt ; et i d e e n o n m a n o er e d e tes ta n tur fi li i s u i n i m o g p in , q v e n era n tnr i n t atri b n s s ub i nd e , quod s militer p n m E t en i m 1 5 i ce rt i s s i m . ven sse est eos , si in pa r o chi am r e s i s ten ti b u s reti os n m , sibi et tam p u a s tn m d en e a n ti b us c om m es s o ri b u s q g severe , h u n s m o di m a r a ri ta m os s i n t r a j g invenire non p , p n u n cii s t ran s n a v i a r e missis ante solicite , g maria , 20 terras q n e s p a ti o s as tra n s m ea re non tam pi ge t quam d ele ta t om n i n o i n a u i a rab i c , ut talis species q p li s n e e di c a m q pulchritud , et , ut verum , diabolica

i llu s i o v e n di ti s c e i i s co m a r etu r . , vel omnibus p , p a a r a t n m a n a u e Dein cum magno pp g q phantasia,

5 r e e d a n t e s a tri am 2 vel potins insania , p ad p , ex erec

1 m s u u s u s e m I n es ta . In e s te B . . g ] g , pro i c o of wo en 3 i t S ta tuunt . F aci unt . cce Om DIS . A p . ] . ] , B 3 m A d t A d i nr entore . u orem et a . Om . V P r ] . ] j , 3 n i i 20 ecu a . A t v . . P ] c . ii 7 ‘2 u era t F u i s s et V . E t i dea detes ta ntur . F . ] , ] 1° N i cola um au s s u Om . . ] Nicol , p B m Ut . O V. po sed by some to be o ne of the ] .

D ea cons vvas a u S ubi nd e veni s se . S s even , the thor of ] ibi eve

'

N … m ìm . i i s i s s V. the s ect ofthe wh ch n e , ’5 S i Om B Hi . . . A . . 6 s mentioned in poc ii . ] '5 E i ha P a roch i a m r es i s tenti bus errors are recorded by p p , ] A u u s and P a ro chi a nonn u lli s re s i s tentib us ni u s , g tine , other , , d V wri ters u pon here s ie s ; an re . 1 5 on O m ference i s more p a rti c ul arly made N . ] . B .

i a boli a Z ab eli c a V . . in the text to hi s doctrin e of the D c . ] , B G EPI S TOLA I LD AS.

r m i n ces s u m i n n n t d udum to erecti o e p g , et sum m n ti u m co n s i c an t es mi t ates o p , nunc recte ad

a h r m t e a vel ad summa nubium vellera, lu inum s mi rmi tantes li b r an t u a e d o acies , ac sese nova q l n t dam plasmata , imo diabo ica organa , quon 5 v a tu s a a co n culcato r dam N o Rom , D ominic a o r cu s a i n eru n t margarit p niger , patri g , vio m a nu s v en erab i li b n s lenter non tam aris , quam fl a mmi s u ltri ci b u s inferni , dignas , in tali schema

r s a n cti s s a cri fi ci i s ex ten s u ri positi s a c o Christi . i i n f li x nle ali b u s 68 . e e t 5 Qu d tu , p p , a , ut A o s toln s b es ti i s r a s tola ri s ? dixit p , ventris p His co rri er i s s ei s os ne g , qui p non modo ad bona non r 0 h eta ex r ob ra ti on em invitant , sed secundum p p p laboran t ut inique a g an t ? T a lib u s ne o c uli s 1 5 i llus tr ab eri s h a c u s e u lan tu r , qui tant m avide p c , u a v i ti i s q proclive , id est , Tartari portis , du ? S alv a ton s cant Vel certe secundum dictum , i s tos r a a ci s s i m os n t a e si non p Arabi lup s , acsi i n en m S o d om o ru m i mb rem 20 Loth ad montem , g ra r o ere fu eri ti s a e d u eti c a ci s p p p g , c ci a pariter m c ad i s in inferni fov ea et .

dm o i s ed 6 f rs i tan a li n i s di ca t 9 . o A n h 5 Sed q , non ita omnes b y exam ples rom th e Old s en r es b te ri c om r eh ens i f episcopi p y ut superius p , Testament . s chi s m a ti s a quia non , non superbi , non immun 25 di ti a m a cu la n tur , infamia , mali sunt , quod nec ve h m n r di ffi mn r s ci am u s e e t e et nos te . Sed licet eos b on e s b r ev i ter castos esse et , tamen responde b i m r fni u s . o t s olns Quid p Heli sacerdoti , quod

6 Li br ant . V. li b erant B Conculca tor V mnlctator ] , . . ] . ; , 6 ovatas . N ov atu s a N ] the C r B . 7 h ni n t a i a a a t i a . a a . g opponent of Cypri n , P r ] P rit , B 9 a a s a s t m mi l s a R lum s . F uvi i fterw rd re ident o e , F ] , B . 9 w a s au ma an s S he S a B . the thor of exten ive c ] cen , 12 m o s s tu S ee A ost lus . . 1 2 chi in the third cen ry . p ] Tit i . .

a a . A a . s E ee] I nv i tant . I nv i tantu r B N t l lex nd Hi t . . vi . ] , .

1 2 . 1 7 86 . P r o hetae. 5 , edit p ] Ier . ix . .

Corn rehens i . E xce i p ] p sti , V.

fE 78 EPI S TOLA GI LD . c ornu tamq u e fa ci em a s p e ctn i n cre d uli s i nh ab i lem h rren d a m Me s es ad v ex i t ? et o tropico sensu , ut y , Quis eorum pro p ecca ti s populi ex oran s imo de clam a vi t i n ui en s pectore , ut ipse , Domine , q , pec ec c atum 5 cavit populus iste p grande , quod si di mi t i s di mi tte ali o ui n ? t eis , ; q dele me de libro tuo 7 0 a ccens u s 5 . Quis zelo D ei mirabili ad ul ti on em fo r n i ca ti on i s sine di lati o ne sanando p a ni a m edi cam i n e a fi ectum teuti stupri , ne ira populo i n ard es ce ret P hi n ees n t 1 0 , sicut sacerdos , per hoc a v o r e u ta retu r c on s u r in p illi j ustitia , strenue r ex i t ? Quis vero eorum vel in ex s ti rp a ti o n em usque ad i n ter neci o n em de terra R epr omi s si e n i s i n telli e nti a septem gentium morali g , vel ad con s t ab i li ti o n e m s i ri tu ali s 1 5 p Israel pro eis , Jesum Nave i mi ta tn s est ? Quis eorum popu lo D ei fi n ales e o rd a nem s ci r etn r i termin s trans J , ut qu d cui u e co nv en i at s u r a di cti P hi n ees q tribui , sicut p s a a ci ter di v i s ere o s ten di t ? scilicet et Jesus g , a d v er s a ri o ru m i n nu m era 20 Quis , ut plebi D ei pro s te rn eret mi lli a u n i ca m fi li am u a r o gentium , , q p i n telli i tn r i mi ta n s h o c pria voluptas g , et in Apos t olnm di ce ntem ua re n s , Non q quod mihi utile est , fi a n t — ob vi antem v i cto sed quod multis , ut salvi , r i b u s e c a rn a li b u s 25 cum tympanis et ch ris , id est , s a cri fi ci um a la ca ti on i s desideriis , in votiv p , ut e th e m a ctav i t ? eonturb an d a J p , Quis eorum ad , fu an d a s tern en d a n e s u r rnm g , q p e b a gentium cas m s teri i di x i m us tra y Trinitatis , ut supra , cum lagenas viris t en e nti b u s egregias in m ani b n s so 30 n an tes u e s r o h e ti co s q tuba , id est p p et aposto

In ns 2° ui e . . . 3 . P ros ter neret . Om q ] Exod xxxii ] . B . 7 93 ut s . V . a s s s N on ua r ns l e . . 3 3 Q ] here p e on to q ] Cor x .

. 3 1 . F u a nda s u er bar um p g p . ] 9 M edi cami ne. Med i cum Fu a nd a ue s u erb ar nm ] et, g q p , B . 29 M s t B y er i i . ] C u i B , . S A c run EPI TOL a . 7

n t n r e h eta licos sensus , dixit Domi us p p , Exalta v o cem P s almi s ta quasi tuba tuam , et de Apos o m nem ter ram ex i v i t e tolis , In s nns eorum , et lagenas splendidissime ignis lumine n e etu corus

5 u a a cei i u n tu r r cantes , q p in sanctorum co p e ri b u s o eri b u s a n n ex i s bonis p , et Sancti Spiritus igni a rd enti b n s n t A os toln s h a b e n te s i n ui t , p , , q , the s au rn m i s tu m in vasis fi e ti li b u s — p e st i d olola tri a — m o ra li ter a luci quod interpretatum , est dens et 1 0 a cu i di ta ti s s u cci s i on em a e vi d en ti a fusc p , silv , et

u d a i ci v elle ri s i mb ri s o ex er ti s signa J c elestis p , et re re m ad efa cti gentilis , Sancti Spiritus , fide non r o ces s i t ? dubia , ut Gedeon , p 7 1 x a n s 5 . Quis eorum mori e opt mundo et vivere 1 5 lau d a n tes Christo, luxuriosos gentium convivas

- i d ex tollen tes di v i ti as Deos suos , est , sensus , ut A os tolns i n u i t u a p , et avaritia q , q est simula eh r o r um s erv i tu s — co n cu s s i s d ua b u s , virtute bra chi o ru m co lu m n i s — u a i ntelli un tn r , q g in volupta 20 ti b u s n e u am a ca rni s u e q anim q , quibus domus human a omnis n equ i ti a quodammodo p a n gi tur fulci m enta tu r — i nn u m erab i les n t ac , tam , Samp ro s tr av i t ? or ati o ni bu s h olo ca u s son , p Quis , toqn e la cta n ti s agni P hi li s ti n o ru m metum depel 2 5 i n s e r a tas to n i trn o r um e c es n ubi um u e lens , p v q i mb res c o n ci ta ns a dula ti on e , absque regem con s ti tu ens n o n la cen tem ab i ci en s , eundem D eo p j , e m eli e r e unet pro illo in regnum , ut Samuel , v aledi ctu ru s a s tabi t d i ce n s populo , , hoc modo , 30 a lo u i mi ni Ecce pr sto sum , q coram Domino et e u s b ov em cu u s u a m tu leri m Christo j , utrum j q , as i nu m u em i am c alum n i a tus an , si q p sum , si ali u em cu u s u am oppressi q , si de manu j q munus 80 EPI S TOLA G ILD /E . a cce i ? p Cui a populo responsum est dicente , calum n i a tus o res s i s ti Non es nos , neque pp , neque m t uli s ti de manu ali cuj u s q u i ppi a . Quis eorum c oeles i e ex u re n s igne t centum superb s , quinqua h u mi le s s erv an s a d nlati o ni s 5 ginta , et absque fuco r o h et as A cca ro n non D eum per p p , sed idolum , consulenti mortem imm inentem i n i q u o regi an n u n ci an s r o h etas s i m u lach ri , omnes p p B aal , qui a cei i u n tu r a interpretati p sensus humani invidi , a di x imu s m n 1 0 avariti , ut j am , semper intenti , crone corusco , hoc est , verbo D ei , ut Helias egre ros trav i t comm otu s gius vates , p et zelo D ei ini a i mb res adi m ens a th erales quorum terr , ac si fortissimo p enu ri i elus tello tribus annis s ex qu e m en s i b u s ob s erat e s m e ri b u n d u s 1 5 , fame , siti , in c o n u es tu s i n u i en s deserto q est , D omine , q , pro h etas e o c ci d e ru n t alta ri a su ffod eru n t p tu s , et tua , r li ctus u a ru nt et ego e sum solus , et q animam meam ? cari s s i m um di s ci lnm t ni s 2 0 572 . Quis eorum p u err e s oli tu m o n d eri b n s e n era tu m u a extra p , q ante ea m a n o e r e r e a te a cci e ret d es e cta a se g p licet g , ut p , p H eli s a n s fuissent , etsi non perpetua lepra , ut , s alti m e x u ls i o n e m nlct av i t ? p , Et quis ex illis a d es e ra ti on e a s tu a n ti 25 puero in vit p , ac improviso m a a ra tn ci v i ta tem super bellico hostiu pp , in qua e ra n t ob s i d en ti n m t r em e facto n t a , inter nos , ill , a ex o r a ti o n e anim visus , ferventi ad D eum facta , ita ut i n tu eri p o teri t a u x i li a ri u m c oelestis ex er ci tu s a rm ato ru m cu rruum cen 30 , equitum ignito v ultu ful e n ti um n a te feci t g mo tem plenum , p , et credere qui n fortior esset ad s alv a n du m quam

5 ‘6 Abs ue Accaron . V In ui ens . Re . 1 0 q ] q ] g xix . . 27 me acto. Tu m am . . Tr e r efa c to B B f ] , . 7 29 ons ulenti Su lenti B . P oter i t . P oteri nt B C . ] ] , . 8 P ro hetas V . om . . p . ] B

G IL 82 EPI S TOLA DÌE .

di n u s s sancti Apostoli , quod g habitu est pro C e c o n tum eli a m hristo ver D eo pati , toto corde T ri ni tati gratias egi t ? Quis e b testimonium verum Deo feren d um fullon i s v e ete cerebro per c u s s u s u t d n n t a x a t 5 , Jacobus primus , in Novo e i 8 0 0 u s T es tam en to co r e rali ter i n teri i t p p , p Quis r gladio vestrum ab iniquo p incipe , ut Jacobus a Joannis frater, capite c sus est Quis , ut Pro to mi ni s ter m a rt r u e ev a n eli cu s h o c y q g , solum u o d v i d e ri t 1 0 criminis habens , q Deum , quem per V n e ui v er a n t n efan di s m a ni b n s fidi idere q , lapi d atu s est ? Quis i n v ers i s pedibus crucis afii x u rev eren ti a a tib u lo pro Christi p , quem non minus h o n o r atu ru s clav i cula r i u s morte quam vita , ut c oelo ru m i d on eu s u h ali tu m 1 5 ille regni , extrem m fudit ? Quis ex vobis gladii i ctu v eri di ca nti s pro u c a r ceri s confessione Christi post vinc la , nau fra i a v i r a rnm ea dem fl u mi n u m g , amarum g , post , la tro n um u d a o ru m s eu d o a o s to , gentium , J , p p lo rn m eri cu la fam 1 s e un n v i 20 , continua p , post , j j , i li a rum er etem s oli ci tu di n em g labores , post p p e c cle s i ar u m a omnium , post stum pro scandali z an ti b u s i n fi rmi tatem i nfi rmi s , post pro , post ad

uad . Om . V. La i datus es t A ct v u 5 Q ] p . ] . . 8 2 a ti V s 5 5 P . ] . here proceed cf. . ‘2 Q u s s a ta I nvers i s edi bus . E u s u s i de vobi gl dii ie pro p ] ebi ,

s s s s u a . E . 25 and l confe ione Chri ti , po t vinc l H . ii , iii . , (edit . ’ careeri s . 1. 1 6 . . . 1 81 ms u s , etc , Heinich i , infor , 5 acobus . s a u u au O J ] Thi cco nt of the pon the thority of rigen , ma m am s B a w as ru ci fied hi s rtyrdo of J e , the rother th t Peter e with ou r S a u i s a a a s at hi s of vio r , th t recorded he d downw rd , own re He i es u s m s A u s . B u u s by g pp , Cle en lex q e t Dr . rton conject re , a nd ri nu s u s u s E i hani u s a n d a a a , E ebi , p p , with gre t prob bility , th t a nd m a ff b u t a u w as a s Jero e ; di erent , P l behe ded in con ide m a s i s a a R ma z ore prob ble hi tory given r tion of being o n citi en . hu s ose . 8 . S ee E u seb . Se e u E e] . s . by J p , xx Lect res on e Hi t of

. E H i n n . . 2 3 . e i ch e . s . . 320 . H ii , (edit , i the Fir t Cent p , Lond and B asua e A a 1 1 g , nn l . Polit 83 . “ 5 E ee] . A . D . 0 0 0 e i i canti s . Veri di cant , 5 V r d ] es,

acobus J 0anms a te Act. J fr r . ] B .

xii . 2 . mi rabi lem p ra di ean d o Christi Evangelium orbis

ci rcui tn m n t ele cti on i s Ma i s r pene , vas g te q ue elec tn s Gentium , capite plexus est ? 74 5 . Quis vestrum , ut sanctus martyr Ig 5 n ati u s a e i s co n s , Antiochi urbis p p , post admi r abiles C u in hristo actus , ob testimoni m ej u s le e nnm m e li s Roma co n fractus est ? cuj us

a s s i on em d uceretu r a u di en tes verba, cum ad p , ,

' a li u a n do v u ltus v es tri r nb o re s u fl us i si q sunt , 1 0 non solum in comparatione ej us vos non puta n e C bitis sacerdotes , sed mediocres quidem hris ti a n os esse . Ait enim in epistola , quam ad Ro manam E c cles i am misit ; A Syria usque Ro mam cum b es tii s terra m a ri qn e d ep u gn o die ac 1 5 c olli a tu s 1e0 a rdi s nocte , connexus et g decem p , di ce militibus , , ad custodiam datis , qui ex bene fi cii s n os tri s a v e fi un t s i res . Sed ego eorum ne u i ti i s e ru di o r h o c u q magis , nec tamen in j sti fi c a tu s u a a sum . O salutares bestias , q pr pa 20 ra n tu r v en i en t ? mihi , quando quando emit ten tu r ? quando eis frui li cebi t c ar ni b u s meis ? a e o ex o to a eri o re s i n v i tab o qu s g p parari , et ad d ev o ra ti o n em d e recab o r mei , et p ne forte , ut in

n on nulli s fe ce ru n t ti m ea n t , attingere corpus me 25 n m u i ni m o cu n ctab u n tu r fa ci a m , q et si , ego vim , i n ra m a e e o e . ego me g Date , qu s , veniam , g ex edi a t n u nc i nci i e C novi quid p mihi , p esse hristi ‘ fa c es s a t a fi e ctn s discipulus ; invidia vel humani , n e u i ti a s i ri tu ali s n t Ch ri s tum vel q p , in Jesum 30 a di i s ci m e rea r d i s er p ignes , cruces , bestias , p di s c e r s i o n es u e m emb ro r u m siones ossium , p q , ac to ti us o a corporis p en , et omnia in me unum sup li ci a u a s i ta eom le n tu r d u mm od o p diaboli arte q p ,

9 li ndo as s a u ms c a . A q ua . ] In B . the word p ge here q oted for p ’ m l . s to a s i s t u s a fi . writ en th , iv of the Epi tle the Ro n 9 S m S u us i sunt . us es s ent . fi ] Conf i , in the edition of ith , Oxon

B 1 7 09 4 . , to

R om m De u no . u n . anum E ccles ia fj The p g ] P g o , B 3 G 2 G ILD zE EP I S TOLA .

’ i h a c J esum Ch ri s tu m m er e a r a di pi s c . Quid ad d e rmi ta nti b n s anim a o cu li s a s pi ci ti s Quid talia au ri b u s a u s cu lta ti s ? Di s cu t i te surdis sensuum , a e t en eb re s am a tra m u e v es t ri qu s , q cordis cali i n em v e ri ta ti s h umi li ta ti s r a 5 g temporis , ut et p r s s i i s C fulgidum lumen vi d e e p o t . hristianus non

mediocris sed perfectus , sacerdos non vilis sed r a ci n n s summus , martyr non segnis sed p p dicit ,

Nunc i n ci pi e esse Christi discipulus . Et vos si o e r e ectu s 1 0 ille de c el p j Lucifer, verbis non potes eri i m i ni tate g , et quodammodo sub dente rumi es ti b u s ra te n di ti s u a natis et g p , q antea actor d e i nx era t i n u i en s c o n s cen vester p , In coelum , q ,

dam et ero similis Altissimo . Et iterum , Ego fe di a ex s i ccav i 1 5 et bibi aqu m , et vestigio pedum r m Mu lte r e cti n s m e e ru m omnes rivos a gg e u . o o rteb a t i mi ta ri to ti us p vos illum et audire , qui b o n i ta ti s et hu mi li ta ti s vere i n v i ctum exemplar d i cen tem P r0 h etam est , per p , Ego autem sum r 20 ve mis et non homo , opprobrium hominum et ab i l i s u o dd am di x i s s e j ect o p eb . O mirabile q cum eum opprobrium hominum , omnis mundi op

r r r N o n o b i a d ele v e i t . p Et iterum in Evangelio , e o u i c u am possum g a me ipso facere q q , cum ipse c o a v u s Patri ac S pi ri tu i Sancto communis ojus 25 d em u e a t e rr am q substanti coelum et , cum omni i n a s ti m a bi li fe ce ri t eorum ornamento , , non alte

rius sed propria potestate , et vos arroganter P r 0 h eta verba exaltasse , p dicente , Quid superhit r er a r terra et cinis Sed ad propositum ev t . of 5 i n u a m n t Sm r n n s i s 7 . e 5533 13 5 Quis , q , ex vobis , y eccle s i a as to r e re i us P e l c a r u s C p g g y p hristi testis , men

‘3 30 In ui ens . s a . 1 2 1 3 R ever tar . Reve rta tu r . q ] E i xiv . , , ] , B 32 P elyca rp us ] Thi s informa ‘9 h ta m r o e m . s m l i s a P a . . I p ] P l xxi . tion g thered fro the Cir ”3 D etev er i t s u . V. a s s s o a ] _ p e on to nl r Epi tle of the Ch rch of ‘ ’ w ord s S ed u t ad s um S m a m a the , propo it . yrn concerning the rtyr

E va n eli o . a 30 d om a . . . g ] Joh n . v . . of Polyc rp , 5 vii xiii edit

P ro het . E Sm 1 7 09 a cel. . 9 . O . p ] x ith , xon .

EPI S TOLA G I LD E .

sacerdotes , et non bene populum tam exempla m u a nr mi na ru lo t . quam verba docentes , q Nam S i le et Heli ille sacerdos in , pro eo quod non digno D eo zelo severe in fili os co ntem n entes u ltu s fn erat l clem en ter u t 5 Deum , sed mol iter et ,

‘ a fi ectu a dm on u era t m pote paterno , , tali ani ad P r 0 h eta versione damnatur, dicente ad eum p , H a c e dicit D ominus , Manifeste stendi me ad d e mnm patris tui cum es s e nt in /E gypte ser vi en te s P h ara oni s d e mnm t ui 1 0 , et elegi patris ex ri ub u s n s a r om n ibus t b Israel mihi i ce d o ti e . Et r es ex i s ti i n cen s u m post panca , Quare p in meum et in s a cr i fi ci u m meum improbo oculo ? et hono r i fi ca s ti fi li os e b e n edi ceres tu s plus quam me , ut eos a primordio in omnibus s a cri fi ci i s coram me ? 1 5 i Et nunc sic dicit Dominus , Quon am qui hono r i fi ca n t h o n or ab o b e me , eos ; et qui pro ni il ha r edi en tnr bent me , ad nihilum g . Ecce , dies ve di s e rd am nient , et p nomen tuum , et semen domus

. e ni et 20 patris tui Et hoc tibi signum sit , quod v supe r duos fi li o s tue s Ophni et P hi n ees ; in uno m ori e ntn r i r o rn m h a c die ambo in gladio v . Si i ta u e a ti u ntu r s ub ectos q p , qui verbis tantum j , et ulti o n e em en d a n t i s i s fi et non digna , quid p , qui ad mala h o r ta n tu r peccando et trah u n t ? r 5 77 . Quid illi quoque p e s pi cn n m est vero ex leti e nem s i ni ee d em r a di cti vati , post p g ab p , r e s ti tu ti o n em a m u et arid an s impio regi, misso a n d a a ro h e ta re rohi bi to u e J p p in Bethel , p q , ne quid n s ta r et d e ce to 30 ibidem cibi g , ac p ab alio , ut di c i tu r ro h e ta a , p p , ut parum quid panis et aqu s um ere t ob ti i t i h 0 8 te . , g , dicente ad eum suo p

24 S eve a S ar B . F i et . B . r ] erv e , ] Fecit, l oc i m Contcmuentes eum ult ui d i li c d i t cu . D us . ] Q ]

C ontemto s u m v u ltus Om. V. in De , B . 5 33 Ut ote Ut u a Di venta 2 Re . . 2 1 . p . ] p t , B . ] g xiii 7 re / m etc P w i n . l S a . 2 8 . p ] ii . , S EPI TOLA G I LD AS.

H a c n i no b edi e ns f dicit Domi us Deus , Quia ui s ti

ori Domini , et non custodisti mandatum quod

ra ce i t r ev e rs us p p Dominus Deus tuus , et es , et c o m e di s ti b i bi s ti h oc panem et aquam in loco , in 5 m a n d a v e r am quo tibi , ne manducares panem nec b i b e r es o n etn r aquam , non p corpus tuum in se

u lch re m tuo ru m . i n ui t p patru Et factum est , q , o s t u am m an d u cav i t p q panem et bibit aquam , s tra vi t a s i n am ab n t sibi suam et , et invenit eum

1 0 o cci di t eu m . leo in via , et

r i c l rl 78 E s ai a m r h e am ‘ 5 . quoque sanctum p op t de frìà iigfi aii , s a cerd o ti b u s lo u e n tem a u di te V a hoc modo q , r etri b u ti o e u s impio in malum , enim mannum j fi e t m s ui s oli a ei . Populum eum exactores p v e 1 5 m u li eres e u s P l a . o u e runt , et dominat sunt j p di cu n t d e ci i u n t meus , qui beatum te , ipsi te p , et r s s u m u m viam g e u t o ru dissipant . Stat ad j udi c a nd um u di ca n d o s Dominus , et stat ad j populos . Dominus ad j udicium v eni e t cum s e ni b u s populi r u s d e a s ti v i ne am 2 0 sui et p i n cipi b u s ej . Vos p estis

meam , rapina pauperis in domo vestra . Quare a tteri ti s populum meum ? et facies p au p e ru m ? c o mm oli ti s ex erci tuu m . dicit Dominus Et item , V a ce nd u nt i ni n a s s crib en tes i n , qui leges q , et 25 u s ti ti a m s cri s eru n t n t e ri m e ren t j p , pp in j udicio an ere s fa cere n t u a h nm ili n m p p , et vim ca s populi n t e s s e n t a a le mei , vidu pr da eorum , et pupil s d i ri e r e n t fa ci e ti s v i s i ta ti o n i s p . Quid in die et s ni e n ti s f c a la mi ta ti de longe v e Et in ra , Verum 3 0 r a i n e s ci e ru n t ra eb ri e ta te hi quoque p v no , p e r ra v e rn n t n es ci e r un t ra eb ri e ta te , sacerdotes p ,

a b s o r ti e rr a v e ru n t eb ri e ta te p sunt a vino , in ,

s ru n V i d e n tem i n o ra v eru n t u . n e ci e t , g j udici m a v o mi tu s o rdi u m Omnes enim mens a replet sunt ,

35 ita n t non esset ultra locus .

1 3 1 4 . 1 . m 1 1 1 x . 7 1 4 1 7 . E sa ia . ] iii . ; x . x viii , , ; xxix , lxvi G l LD 88 EPI S TOL A AE.

79 P ro tere a a u di te 5 . p verbum D omini , viri i llus o re s d o mi n am i n i , qui super populum meum , Di x i s ti s . o qui est in Jerusalem enim , Per ns s i m u s foed us feci mn s cum morte , et cum inferno

1 i nu n d a n s tra ns i eri t 0 pactum . Flagellum cum n on v e ni et o s ui mu s n super nos , quia p me da m r ecti s n o s e n o s tram o t - ium p , et mendacio p li u a nta s ub v e rtet r an d e mus . Et post a q , Et g m n d a ci i r te c ti e n em a s e m e o . p , et p Aqu inunda d eleb i tu r foedu s 1 0 bunt , et vestrum cum morte , et pactum v estrum cum inferno n o n s tab i t ; fl a elln m i n u n d a ns tra n s i eri t eri ti s g cum , et in c o n eu lcati o n em u a n d o cn n u e er tra n s i eri t te l , q q p ,

let vos . Et iterum , Et dixit Dominus Eo quod a ro i n n at s u o lab i i s 1 5 pp p q populus iste ore , et lo ri fi ca n t m g me , cor autem eoru longe est a me , i d e e ecce ego addam ut admi r ati o n em faci am po P eri bi t pulo huic miracul e grandi et stupendo . s a i en ti b u s e us i ntellectus enim sapientia a p j , et ru d en ti u m e u s ab s co n d etu r V a 20 p j . , qui profundi ab s co n d a ti s estis corde , ut a D omino consilium , di cu n t quorum sunt in tenebris opera , et , Quis videt nos ? et quis novit n e s ? Perversa enim h a al H a c c co i ta ti o . i u anta vestra g Et post q , o s ea 25 dicit D ominus ; C elum sedes mea, et terra m rum ua e e . bellum pedum est Q ista est domus , a di fi cabi ti s u i eti s quam mihi , et quis erit locus q

' m ea ? h a c m a nu s Omnia mea fecit , et facta

sunt universa ista , dicit D ominus . Ad quem a s i ci am an e rcnlum con tri tum 30 autem p , nisi ad p p et spiritu et tr em en tem sermones meos ? Qui i m b ov em ui i nterfi ci a t molat , quasi q virum ; qui m a c ta t ex cereb ret c a n em peens , quasi qui ; qui ff o b la ti o n e m ui s ni llu m o ert , quasi q sanguinem

20 m Vaz ui d electa ta es t . O . V q ] .

90 S A G IL DZE EPI TOL .

d ecli nanti um Et iterum , Omnes isti principes am b ula n te s frau d nlente r a s , et ferrum , universi cor ru ti d e feci t su fii ator i u m u p sunt, in igne , fr stra con fl av i t c o n fl a te r a n on , maliti autem eorum con sum ta re r ob u m 5 sunt , argentum p vocate eos ,

r o eci t . an ca quia Dominus p j illos Et post p , Ego

E o . . sum , g sum Ego vidi , dicit Dominus Ite e h ab i ta v i t ad locum meum in Sil , ubi nomen meum a principio ; et v i d ete q u a feceri m ei m ali ti am 1 0 propter populi mei Israel . Et nunc , fe ci s ti s h a c quia omnia opera , dicit Dominus ; et locu tu s sum ad vos mane co n surge ns et lo u en s a u di s ti s v e s q et non , et vocavi et non re s o n di s ti s fa ci am i nv o p ; domui huic , in qua c a tu m est nomen meum et in qua vos h ab eti s 1 5 fi d u ci am atri b n s , et loco , quem dedi vobis et p ves i m S i le e t ro i ci am tr s , s ut feci , p j vos a facie mea . i ru 81 . ex e nt n o n 5 Et iterum , Filii mei a me , et s ub s i s tu n t ; et non est qui ex te n d at ultra tento r i u m eri a t s tulte meum , et g pelles meas ; quia 20 e e ru nt m u a s i e ru n g pastores , et D o inum non q t . P r e te rea i n tellex eru n t p non , et grex eorum dis

ers u s . ali u a n ta p est Et post q , Quid est quod di le ctu s meus in domo mea facit scelera multa ? N u n qu i d carnes sancta au fe r en t a te m a li ti as 25 i n ? Oli v am nb erem tuas , quibus gloriata es , ulchr am fru cti feram s eci e s am v o cabi t p , , p , Domi v o cem a nus nomen tuum . Ad loquel grandis x r i fr u e a s t teta c . ignis in ea , et combusta sunt jus c on re ami ni a 30 Et iterum , Venite , g g omnes besti a ro era te d ev o ra nd um terr , p p ad . P astores multi d ed eru n t o rti o n m demoliti sunt vincam meam , p e m d es i d e ra bi lem d es ertum s oli tudi n i s mea in . I tem u e H a c q loquitur , dicit Dominus populo u d ilex i t 35 h ic , qui movere pedes suos , et non quie i i r rd v t n o n lacu t . ec o ab i tu r , et Domino p Nunc i ni ui ta tnm v i s i tabi t i llo rum q eorum , et peccata . O G EPI S T LA ILDZE .

P r0 h e ta di cu nt v id eb i ti s ladi um p eis , Non g , et r m fames non erit in vobis , sed pacem v e a dahit

Dominus vobis in loco isto . Et dixit Dominus ad me ; Falso p ro ph e ta v a ti c i n a n tu r in nomine 5 ra ce i meo , non misi eos et non p p eis ; visionem m en d a cem di vi n ati o n em fr a ud nlen ti am , et , et , et s ed ucti o n em ro h e ta nt Ide cordis sui , p p vobis . e h a c dicit D ominus , In gladio et fame consu m en tu r ro h e ta l ro he p p illi ; et popu i , quibus p p 1 0 ta v e run t ro e c ti r , p j crunt in viis J erusalem p a f li s e e at . ame et gladio , et non erit qui p

82 . V a as to ri b ns d i s e rd u n t 5 Et iterum , p , qui p et di la cera n t r e em a m e a g g pascu , dicit Dominus . Id e e h a c dicit Dominus D eus Israel ad pastores 1 5 a s cn n t V e s di s ers i s ti s qui p populum meum , p gre i s i s n n i s i a s i s e e c t o v t t . gem meum , et j eos , et illos v i s i tab o m a li ti a m Ecce, ego super vos studiorum

m P r h n m v e s tro ru . 0 eta a u e , dicit Dominus p q et i nv e n i sacerdos polluti sunt , et in domo mea 20 i d ci r ce malum eorum , dicit Dominus ; et via lub ri cu m b i m elle n tn r eorum erit quasi in tene ris , p co rr u en t a fi e ra m enim et in ea , enim super eos

i s n i s v i tati o . mala, annum eorum , dicit D ominus

r h eti s a fa tu i ta tem Et in p op Samari vidi , et pro h etab an t d e ci i eb a n t 25 p in Baal , et p populum meum Israel ; et in p ro ph eti s Jerusalem vidi s i mi li tudi a d u lte ri um m e n d a ci i c on fo rta v e nem , , et iter , et u m e s s i m o rum c o n v e r te re tu r r nt anus p , ut non n nn s q n i s q u e a malitia sua facti sunt mihi omnes

0 h ab i tato res e us . 3 Sodoma , et j quasi Gomorrah P r te re a h a c ro h e ta s op dicit Dominus ad p p , Ecce i b ab a b s i n thi o c t e e ego c o eos , p tab eos felle ; a p rop heti s enim Jerusalem est egressa pollutio a e x er super o m n em torram . H ec dicit Dominus 35 ci tun m N li te r0 h e ta ru m , e audire verba p p , qui

ro h e ta n t d e c i i u nt v o s p p vobis , et p , visionem enim

lo u un tu r o ro . Di c un t cordis sui q , non de Domini P O A G ILDZE E I S T L .

bla s h e m a n t locu tus es t enim his , qui me p , Do i m nus , Pax erit vobis , et omnibus , qui ambulant ra v i tute d i x eru n t v en i e t in p cordis sui , , Non super

‘ a fi u i t eos malum . Quis enim in consilio D omini ,

et vidit et a u di v i t s erm o n em eju s ? Quis consi 3 5 d e ra v i t a u di v i t ? ; verbum illins et Ecce , turbo do a i n di n ati o ni s e redi tu r tem e s tas minic g g , et p e ru m en s i m i o rn m v eni e t r e p super caput p , non v e rtetu r fa ci a t furor Domini usque dum , et usque i m n dum compleat co g tati o n e cordis sui . In ovis i n telli ti s e u s simis diebus ge consilium j . 83 am u i i s . n e c o i ta ti s fa c t 5 Parum q g vel , quod m e n en s sanctus quoque Joel inertes sacerdotes , ac d e fl en s d etri m en tu m populi pro i n i qu i ta ti b n s e di x i t : E x er i s ci m i ni ui eb r i i a l s eorum , p g q estis e lam en tami ni vino vestr , et plorate et omnes qui b i bi ti s eb r i eta tem u ab lata vinum in , q ia sunt ab e u cu n di a s Lu ete ore vestr j t et gaudium . g sacer d e s erv i ti s a i dotes , qui ltari , quia m seri facti sunt Lu ea er ra m i s ru m 20 . t . t e campi g , quia factum est u s i cc a tum di mi n u tum fr mentum , et est vinum , Lu e e a ru e ru n t a . t est oleum , agricol g posses n h o rd eo erii t v i n d emi a sio es pro tritico et , quia p a r efa cta u a ex agro , vitis est , ficus dimin t sunt 25 granata , et palma , et malum , et omnia ligna agri a refa cta co n fu d eru n t u sunt , quoniam gaudi m filii u a s i r i u ali er i nt lli e nd hominum . Q omnia p t t e g a c runt vobis , ne tam pestilenti fame verbi Dei

a a a res ce re n t . anim vestr Et iterum , Flete sa c e rd o tes d es er vi ti s 0 , qui Domino , dicentes , Parce , 3 tu o h e redi tatem D omine , populo , et ne des tuam d o mi nen tu r e in opprobrium , et ne eorum g ntes , d i c n a t . uti ne gentes , ubi est Deus eorum Sed h a c v e s n e u a u am an di ti s q q , sed omnia , quibus re e n s i us fu ro ri s i na rd es ca t 35 p p divini indignatio , d m i a tti ti s .

‘5 22 * E d i x i t. . 5 9 1 0 . Lu ete m es ccrent. Om V. ] Joel , i , , g ] .

4 S G IL 9 EPI TOLA DfE .

eorum ? Q u em a dm o d um c om e d e ru n t carnes ple m e a ex co ri a v e ru n t bis , et pelles eorum ab eis , co nfre eru n t lani av e ru n t ossa eorum g et , quasi carnes in olla ; s u cclam ab u nt ad Deum et non e x au di et a v e rtet fa ci em 5 eos , et suam ab eis in illo m ali ti o s e es s erun t tempore , propter quod g in a di n e ti n i b u s H a c v n o suis super ipsos . dicit r o h eta s s e d u cu n t D ominus super p p , qui populum d e nti b u s r a di can t meum , qui mordent suis , et p ex ci 1 0 in eum pacem , et non est data in os eorum ; P ro ter ea tavi in eum bellum . p nox erit vobis ex a ern n t di v i n ati o n e visione , et tenebr vobis ex , et o cci d et r h eta s c o n teneb res c e t sol super p op , et c o n fu n d en tu r s o m ni a super eos dies , et videntes , d eri d eb u n tu r ob trectab u n t 1 5 et divini , et adversus ex au di at omnes ipsi ; quoniam non erit qui eos , si non ego i mplev er o fo rti tu di n e m in Spiritu D o an nu n ci em mini et judicio et potestate , ut domui i m i eta tes Jacob p suas , et Israel peccata sua . A u di te h a c i ta u e s 20 q duces domu Jacob , et residui ab o mi n a mi ni e m domus Israel , qui judicium , et er v e r ti ti s a di fi c a ti s s a n nia recta p , qui Sion in guine et Jerusalem in i n i qu i ta ti b n s ; duces ej u s m u ne ri b u s u di ca n t e u s cum j , et sacerdotes j cum r es o n d eb a n t r0 h e ta e us e 25 mercede p , et p p j cum p c u n i a d i v i n ab a n t r e u i e s ceb a n t , et in D omino q , N o nn e ? dicentes , Dominus in nobis est Non v en i en t u Id ee s per nos mala . propter vos Sion a rabi tu r sicut ager , et Jerusalem sicut specula e nn a ri i e a 30 p erit, et m ns domus sicut locus sylv . ali u a n ta ! Et post q , Heu me quia factus sum sicut c olli i t s ti ula m r a ce m u s qui g p in messe , et sicut v i n d emi a b o tru s m a n d uca n d u m in , cum non sit ad e ri i err primitiva . Heu me ! anima quia p t t e n i s

7 H n: r t Om w . V a p pam . ] . S A / EPI TOL G I LD E .

o e r i b us re e ren ti x r p , semper peccatorum v a e o i tur r ev e re n s c o r ri a t a terra , et qui g inter homines ,

non est . Omnes in sanguinem j udicio c o n ten

n n n s n i s u e ro x im u m r dunt , et q q p suum t i b ula

5 t ri b ula t i n r a a r tione , malum manus suas p p a t . 7 i r0 h 58 . Qu d Sophonias etiam p p eta e g re gi us Z eph ani a h de v es tri s olim c o m es s o ri b u s di s cep tav er i t at t en di te n a m u e lo u eb a tu r u a , de Jerusalem q q , q s i ri tu a li te r v el i nte lli i tu r p Ecclesia Anima g , O 1 0 i n u i e ns u a q , q erat splendida et liberata civitas , co n fi d e n s ob au di v i t v o cem columba , non , nec e rc e i t e c o n fi s a p p disciplinam , in Domin non est ,

et ad D eum suum non accessit . Et id quare , s di e r n i s o te n t . us e n te u Principes j sicut leo g , j 1 5 a n o n re li n u eb a n t dices sicut lupi Arabi q in mane , p roph et a ej u s s pi ri tum portantes viri contem e u s ro h a n ab a n t toris , sacerdotes j p p sancta , et impie a g eb a n t in lege ; Dominus autem j ustus in e u s faci et i n u s tu m medio j , et non j mane , mane 20 dahit judicium suum .

Z h i m ro h a Z ech a rîah 88 . a c ar a et m 5 Sed et beatum p p , m n e n m u di H a c m o te vos in verbo Dei a te . eni dicit Domin us o m n i p o te n s ; judicium j u s tu m j u d i ca te m i s e ra ti o n em fa ci te , et misericordiam et 25 n n ns n i s u e fr atr em v i d u a m q q ad suum ; et , et o r h a n n m a d v e n am a n erem p , et , et p p , per poten n o li te m ali ti a m n nn s n i s u e tiam nocere , et q q fra tris s u i non remi n i s ca tu r in corde suo ; et con t um aces fue r u n t o b s erv a re n t d e d e ru n t ne , et dor 30 s t ulti ti a d e rav a v e rn n t sum , et aures suas g ut non

a u di r e n t m s ta tu er u n t i n s n ad i b i le , et cor suu ne

di re n t u a a u legem meam et verba , q misit Do minus o m n i p o ten s in Spiritu suo in m a n i b n s pro

0 6 o honia s l etc . S p . ] iii . ,

3 2 ; xi . . P S A G AS E I TOL I LD .

h e ta ru m ri o ru m es t na p p , et facta ira mag a

e . D omin omnipotente Et iterum , Quoniam qui lo u eb an tu r e o q , l nti sunt molestias , et divini visa s om ni a lo u eb a n tur falsa , et falsa q , et vana con

’ s ola b a n tu r ; propter hoc aridi facti sunt sicut 5 i r a n i a s a fii cti n n s t . oves , et sunt quoniam o e at ex a c er a ta i ra cu n d i a m ea Super pastores v est , et i s i ab s a V o x Ia v t o . o t a n c super agnos Et p p , m e n t a n ti u m as to ru m p , quia misera facta est mag

n i tu d o . r u i e n ti u m lee n n m u e 1 0 eorum Vox g , q

r H a c niam miser factus est d ec u s u s J e rdanis . o m ni o te ns ui os s i d eb a nt dicit Dominus p , Q p in te rfi ci eb a n t oen i tu i t , et non p eos ; et , qui vende di ceb a n t et di ta ti bant eas , , B enedictus Dominus , s u m u s u 1 5 , et pastores car m nihil p a ssi sunt in eis . Propter quod non p ar cam j am super i nh ab i ta ntes t e rr a m , dicit Dominus .

ala i . 89 ra terea r M ch 5 . Quid p sanctus Malachias p e h eta d e nu n ci a v eri t a udi te i n ui en s ‘ p vobis , , Vos , q , s e rni ti s di x i s ti s 20 sacerdotes qui p nomen meum , et , In q u e s p e rn i mu s nomen tuum ? Diferendo ad e di x i s ti s u e ’ altare meum panes pollut s ; et , in q ollui mu s eos ? di x i s ti s D e p In eo quod , Mensa r e e t u a s u er os i ta mini p nihilo est , q p p sunt spre v i s ti s a d d u ca ti s a v i cti m am 25 quoniam si c cum ad , nonne malum ? O ffer i ta q u e illud p r a po s i to tuo s us ci i e t a cci i et si p illud , si p personam tuam , dicit i s D ominus o m n p oten . Et nunc exorate fa ci em v es t ri d e r e ca mi ni m a ni b n s D ei , et p eum in ves h a c a cci i a m 30 tris facta sunt , si p ex vobis personas r i n uli s i v e s t as . t t s Et iterum , Et de rapina clau lan ui d u m i n tuli s ti s N u n u i d dum et g , et munus . q s u s ci pi a m illud de manu vestra ? dicit D ominus . M ale di ctu s d o lo s u s , qui habet in grege suo mas

E m Mala chi as . . 6 1 2 1 t os t n s O . . p D omi u . ] ] i , ; viii i i i 2 1 3 5 8 . . ii . , ; ,

A G AS EPI S TOL I LD .

e r ed i etu r e a enim g quasi ignis ardens , et quasi p lav a n ti u m s ed eb i t c o n fl an s em u n d a n s , et et ar e n tn m u r ab i t fi li o s c ola bi t g , et p g Levi , et eos

u . a n ca q asi aurum et quasi argentum Et post p , I n v a lueru n t 5 super me verba vestra , dicit D omi di x i s ti s vi nus , et , Vanns est qui ser t Deo , et e m olu m en tu m cu s to di v i m u s r a ce ta quod , quia p p e u s a mb ula v i m u s e x er j , et quia coram D omino ci u u m d i cem u s t tristes . Ergo nunc beatos arro s i u i d em a di fi cati n fa ci e n tes 1 0 gantes , q su t iniqui

ten tav eru n t . tatem , D eum , et salvi facti sunt 0 e r0 h eta di x er i t 5 9 . Quid ver Ezechiel p p at di e a i n u i en s a en i e t t en t . V v v , q , super , et nun ei u s n u n ci u m u a retu r super erit , et q visio a pro h eta eri b i t 1 5 p , et lex p a sacerdote et consilium de i s H a c s e n orib u . Et iterum , dicit D ominus ; Eo v e s tri e t quod sermones sunt mendaces , divina e a a ti nes vestr van , propter hoc ecce ego ad vos ,

dicit D ominus . Extendam manum meam super r0 h et as ui 20 p p , qui vident mendacia, et eos q lo u u n tu r ern n t q vana in disciplina populi mei non , s cri tu r a s cri b en tu r et in p domus Israel non , et in t err a m n o n i n tr ab u n t s ci eti s Israel , et quia ego P r er a D ominu s . op t e populum meum s edux e st 2 5 crunt dicentes , pax Domini , et non pax D o m u . s t rn i t a ri ete n u n t mini Hic p , et ipsi g eum , li u n . a a ta V a et cadet Et post q , his qui con h s u b tu s o m n em cu b i tu m ein aut cervicalia manus , et fa ci u n t velamina super omne caput univers a a ta ti s s r s n i m a ad ub v e ten d a an imas . A q ue sub 3 0

a os s i d eb a n t -et vers sunt populi mei , et animas p , co n ta mi n ab a n t me ad populum meum propter le n a m fr a m en tu m manum p hordei , et propter g o c ci d en d as o o r teb a t panis ad animas , quas non p

30 - z e hi el. . 26 . 8 An i maz uf3 Om E c ] vii ; xiii , q . 1 8 . 4 30 . 2 etc V . ; xxii , ; xxxiii , . E PIS TO [ . A G I LD ; F. .

li b e ra n d a s o o r te b a mori , et ad animas , quas non p t lo ui m i n i u x a i vivere , dum q pop lo e ud e n ti vana el i a f o u . l i q Et in ra , Fi i homin s dic , Tu es terra u a co m lu i tu r q non p , neque pluvia facta est super

5 i r a m e u s te in die , in qua principes in edio j , sicut r u i en t es r a i en te s i leones , g , p rapinas , an mas devo a cci i e nte s a rantes in potentia , et pretia p , et vidu t u a m u lti li ca ta tui p sunt in medio , et sacerdotes

e u s d es e x e ru n t o llu eb a n t j p legem meam , et p 1 0 o llu tu m sancta mea . Inter sanctum et p non dis ti n u eb a n t i m m u nd i g , et inter medium et mundi d i v i d eb a n t s a b b a ti s o b v elab an t non , et a meis

s u o s o llu eb a n t . oculos , et p in medio eorum m u r a m 91 . a eb 5 Et iteru , Et q ex eis virum 1 5 c o n v ers an tem s ta n tem fa ci em recte , et ante meam o m ni n o i ra d ele r em in tempore , ne in fine eam , et i n e ni e fi udi a n i mu m non v . Et in eam meum in igne i r a m ea ad c o n s u m e n d um e os ; vias eorum

in caput eorum dedi , dicit Dominus . Et post ali 0 n d i ce n s 2 quanta, Et factus est se no Domini ad me , F i lo u ere fi lii s ili hom nis q populi mei , et dices ad e os la di u m s u e ri n d u ca m ; Terra , in quam ego g p , et a ccep er i t populus terra hominem unum e x i s i s d e d eri t s ecu la to rem v i p , et eum sibi in p , et 25 la di um v e ni e n te m te rram derit g super , et tuba ceci n eri t et s i g n i fi ca v e ri t populo ; et a u di e ri t qui au di t v o c e m tub a et non o b s e r v a v e ri t ; et

e n e ri t c o m re h e n d e ri t v gladius et p eum , sanguis m e u s e u s . v o c e j super caput j erit Quia , cum 30 a a udi s s e t o b s e r v a vi t e u s tub , non , sanguis j in c u s to d i v i t ipso erit ; et hic , quia , animam suam

r v i d e ri t la di u m li b e a vi t . Et speculator , si g veni

s i ni fi ca v e ri t e n tem et non g tuba , et populus non

s a v e ri t v e n i e n s a cc e e ri t o b erv , et gladius p ex eis i n i u i ta te m a 3 5 animam , et ipsa propter q suam c pta

s e c u la to ri s r e u i r a m . est , et sanguinem de manu p q s ecula to r e m Et tu , fili hominis , p te dedi domui

3 11 2 EPI S TOLA G ILDJE .

di cam Israel , et audies ex ore meo verbum , cum m o ri e ri s lo n e ri s peccatori , morte ; et non q , ut a v e r ta t se a via sua i mpi u s ; et ipse i n i q u u s in i ni u i ta te m o ri e tu r e u s q sua , sanguinem autem j m ra di x eri s 5 r e u i ra . de manu tua q Tu vero , si p e u s a v er t at impio viam j , ut se ab ea , et non se e rteri i a i m i etate m o ri e tu r a v t a v sua ; hic sua p ,

r u i i et tu animam tuam e i p s t . 2 s u fiîi ci a n t h a c an ca 5 9 . Sed p de pluribus pro h etaru m r etu ndi tu r 1 0 p testimonia , quibus superbia s a cerd o tu m c o n tu m aci um u te n t vel ignavia , ne p a di nv en ti o n e nos propria potins , quam legis , sanc torum vel auctoritate , eis talia denunciare . Vi d e a mu s igitur quid Evangelica tuba mundo per i n o r di n a ti s s a cer d o tib u s ele u a tu r 1 5 sonans q , non di x i m u s a os toli ca m enim de illis , ut j am , qui p ob ti n en t n oru n t sedem legitime , quique bene lar s i ri tu ali a c o n s e r v i s giri p suis in tempore cibaria , n ra s en ti a ru m si qui tame multi in p sunt , sed de as to ri b u s i m eri ti s d e reli n u u n t 20 p p , qui q oves , et a s cu n t a s te ri s p vana , et non habent verba p periti ,

est . E v i d e n s e nobis sermo erg indicium est , non m edi o c rem esse eum legitimum pastorem , sed Ch ri s ti a n u m h a c n on quidem , qui tam nostra , ex i u i s u mu s V e teri s N o v i u e 25 qui valde g , quam q r ecu s av eri t v el i nfi ci atus fu Testamenti decreta , n os tro ru m erit , sicut bene quidam ait ; Opta b i li ter c u i mu s a p , ut hostes ecclesi sint nostri u feedere q oque absque ullo hostes , et amici ac o 30 defensores nostri non solum f ederati , sed etiam h ab e a n u r Co n e n i an t patres ac domini t . v nam s i n uli c o n s ci e nti am que g vero examine suam , et d e rehen d e nt n ita p , an secundum reetam ratio em a i n s i d e an t V i d e am u s sacerdotali cathedr . , in

ui bus Q u s V N obi a V s B Q ] i , . ] obi , . 2‘ Et 28 . N am V. S i nt Om ] , . ] . V.

1 02 EPI S TOLA G ILD 1E .

h m atur sed etiam i ntoler ab i li ter b la s p e . Velim quidem h a c S cri p tu ra Sacra testimonia huic i ns eren d a Epistol a inserta vel , sicut nostra me di o cri tas u tcu n u e h i s tori co v el posset , omnia q r r ari morali sensu i nte p et . 94 i mm en su m o us cu 5 . Sed , ne in modum p t lum hoc his , qui non tam nos ra quam D ei d es i ci u n t fas ti di u n t av er tu n t r oteletn r p , , , p , sim pli ci ter et absque ulla v erb orum ci rcui ti on e con

r a an ca . 1 0 gesta vel c on g e e n d sunt . Et post p Qui enim s olv e ri t unum de m an d ati s i s ti s mi d o cu eri nimis , et t sic homines , minimus voca b i tu r c lo ru m um N oli te u oe . in regno Et iter , j n t u di cem i ni u e dicare , non j ; in q enim judicio

u di cav eri ti s u di cab i tur . ui 1 5 j , j de vobis Q s rogo vestrum re s pi ci e t id quod sequi tur ? Quid autem i n ui t fes tu c a m fratri s vides , q , in oculo tui , et trab e m in oculo tuo non consideras ? aut quo di ci s fratri e i ci am fes tucam modo tuo , Sine j de

c . 20 o ulo tuo , et ecce , trabes in oculo tuo est Vel ui N e li te cani b u s quod seq tur ; dare sanctum , neque mi s e ri ti s v es tra s margaritas ante porcos , ne forte c o n culcen t di s rum an t eas pedibus suis , et conversi p

s a i s s i m e ev e ni t . l vos , quod p vobis Et popu um e u d olos i s d octo ri b u s 25 m ne s , ne a , ut estis vos , se d u ce re tu r A tten di te fa ls i s r o h eti s , dixit , vobis a p p , ve ni un t v es ti tu i n tri n s ecu s qui ad vos in ovium , autem sunt lupi rapaces a fructi b us eorum cog n o s c eti s N u n u i d c olli u nt s i ni s eos . q g de p uvas , aut de tri b u li s ficus ? Sic omnis arbor bona b o ne s 30 m . e fructus facit, et mala malos Et infra, Non i n trab i t nis , qui dicit mihi Domine Domine , in regnum c oelo rum ; sed qui facit v o lunta tem Pa c oeli s i i n trabi t tris mei , qui in est , pse in regnum c oelo ru m .

10 S a ra os t Ma tth 1 9 . a . uuca . c ] F cere , B P p ] . v . ; P ro lel t r V 1 e e u . . le . . ] vii , EPI S TOLA 1

95 . fi e t ro h e 5 Quid sane vobis , qui , ut p p ta labii s n o n cre di ti s ? dixit , tantum , et corde , Deo ua li te r i m le ti s Q autem p quod sequitur ; Ecce , in u i e n s q , ego mitto vos sicut oves in medio lupo 5 ui u t re e m o fi um rum , q versa vice , lupi in g g , r o ce di ti s v el e p ; quod ait , Est te prudentes sicut a ? serpentes , et simplices sicut columb Pru dentes quidem estis ut a li q u em ore ex i ti ab i li mor d ea ti s C , non ut caput vestrum , quod est hristus , 1 0 o b e c tu d e fe nd a ti s j quodammodo corporis , quem

e e ru m m a l r u c o na ti b u s c n ulc a ti s totis p o m o c . s i m li ci ta tem c o lu mb a r u m h ab eti s Nec enim p , qui n potins ce rv i no a s s i m u la ti n i g ro r i ac seme]

e v o li ta n tes i n v e n ti s de arca , id est Ecclesia , , car 1 5 n ali u m v o lu pt atu m foeto r i b u s n u s q u a m ad eam

r v o la s i s v i d e am u s puro corde e t . Sed et cetera ; N o li te e o s o cci d u n t , ait , timere qui corpus , ani o s s u nt ti m e te mam autem non p occidere , sed

eum , qui potest et animam et corpus perdere in 20 G h m u i d n a m m fe ce ri ti s r e co i e e n n a . e Q h ru , g a m t te . Quem vero vestrum sequens testimoniu v u ln e re t non in profundo cordis arcano , quod de p r av i s a n ti s ti ti b u s Salvator ad a p e s te le s lo q u i ? e a c a c o ru m tur Sinite ill s , c ci sunt duces ; a ce d u ca tu m ra s te t i n 2 5 ca cus autem si c p , ambo fo v ea m E e nt u ra cadent . g sane populi , quib s p

d e c e i s ti s . estis , vel potins quos p , audire A tt en di te a e s te le s 5 96 . verba Domini ad p et le u e n ti s u a m turbas q , q et vos , ut audio , in mediu

r r u d c a th e d ra m 30 crebro p o fe r e non p e t . Super

M o ys i sederunt Scriba et P h a ri s a i . Omnia ergo q u a c u nq u e d i x e ri n t vobis servate et fa ci te ; s e c u n Di c u n t d um vero opera eorum n o li te facere .

ui . Q u . Q ] od , B G AS EPI S TOL A I LD .

f P e ri culos a a ci n n t . enim , et ipsi non certe ac s u e rv a cu a s ac e rd o ti bu s u a r a v i s p doctrina est , q p

o e ri b u s o b fu s c a tu r . V a h e cri ta p vobis yp , qui cla u di ti s c oelo ru m regnum ante homines , vos au i n 5 i n tr ati s i n tre eun tes s i ti s . tem non , nec intrare m ra m alo ru m cri mi n i b u s Non solum eni p tantis , u a eri ti s q g in futuro , sed etiam pro his , qui ves e x em le er eu n t o o tro quotidie p p , p enali p ena plec u di ci i v es tri s temini , quorum sanguis in Die J de m a ni b n s r e u i retu r 0 q . Sed quid mali quod servi 1 ra te n d e ri t i n s i ci te di cen ti s parabola p , p , in corde

suo , Moram facit dominus meus venire . Qui pro hoc fo rs i ta n i n c a p er at p ercu tere conservos m a n d a n s n s ri en i et suos uc et b i b e cum eb i s . V i n u i t 1 5 ergo , q , dominus servi illins in die qua non s er a t i n orat di v i d e t p , et hora qua g , et eum , a s a cerd oti b us artem u e e u s sanctis scilicet , p q j po h e cri ti s net cum yp , cum eis certe , qui sub sacer n e ui i a Il dotali tegmine multum obumbrant q t . i n u i en s fl etu s 20 lic, q , erit et stridor dentium , quibus ev en i t in hac vita non crebro , ob quotidianas ec o a fi li o rum lesi matris ruinas , vel desideria regni l ru c oe o m .

<ì l i stles i u s 97 . v d eam p , 5 Sed quid Christi verus dis Î(pth ìì om a s c 1 u lu s 25 R n , p Magister Gentium Paulus , qui omni ec cle s i a s ti ce d o cto ri i mi ta n d u s est , sicut et ego C n e o ti o ra lo u a tu r hristi , in tali g p q in prima di c e n s n u m c o n o v eru n t Epistola , Quia q g Deum , m a n i fi ca v e ru nt non sicut D eum g , aut gratias e eru n t ev a nu erun t c o i ta ti o n ib u s 0 g ; sed in g suis , 3 c t o cc a ca tu m i ns i i e ns est p cor eorum , dicentes se

s tu lti . esse sapientes , facti sunt Licet hoc Gen

6 m F ee . V . E i stola Re . . 2 1 25 r ] Pro , p ] i , , oena li a V 28 etc P . ] Fer li , . , . 91 N o O m o nover unt . Co n i n . V . C ov ssent ] . g ] g ,

D octor i Om B . V . ] . . S i a- t e i ti Om B u et g o Chr s . ] .

D EPI S TO LA G IL ZE . c i u n t i s a m , et prohibita non declinant , sed etiam p v e rb o ru m D ei lecti o n em v el ten u i ter au ri b us in g es tam p re s a v i s s i m o a n gn e r efu gi u n t ? r m n s e u en ti a 99 . t a n s e a s 5 Sed ad q , Quid ergo , i n ui t di cem u s ? P er m a n eb i m u s 5 q , in peccato , ut u n d m o rtu i s u mu s gratia ab e t ? absit . Qui enim v i v emu s ? E t peccato , quomodo iterum in illo a li u an ta s e a r ab i t post q , Quis nos , ait , p a ca r i ta te Christi ? t ri b u la ti o ? an angustia ? an per s ecu ti o ? an fames ? an nu dit a s ? an periculum ? 1 0 ? a e an gladius Quem vestrum , qu s , talis in

‘ ti m e o ccu ab i t a fi e ctu s corde p , qui non modo n o n lab o ra ti s pro pietate , sed etiam ut inique a a ti s Ch ri s tum o ffe n d ati s atimi ni ? g , et , multa p r a ce s s i t 1 5 Vel quod sequitur . Nox p , dies autem a r Ab i ci amu s e n pp e pi n q u av i t . j ergo pera te e i n du am u s brarum , et arma lucis , sic ut in die h o n es te a mb ulem u s n o n comm es s ati o n ib u s , in eb ri etati b u s n on cub i lib u s i m u di ci ti i s et , in et p , n o n co n ten ti on e a mu la ti o ne 20 in et , sed induite Ch ri s tu m Dominum Jesum , et carnis curam ne fe ceri ti s co n cu i s cen ti i s in p . 1 0 Co ri n thi os 5 0 . Et iterum ad in prima Epis i n u i t a r chi te c tu s fu n d am en tola ; ut sapiens , q , i d fi U nu s u i s u e 5 e s u s u er a i ca t . 2 tum p , alter p q q fi autem v i d ea t quomodo s u p er a di cet . Funda a mentum enim aliud nemo potest ponere , pr ter

id quod positum est , quod est Jesus Christus . Si quis autem s u p era di fi cet super fundamentum re ti o s os 30 hoc aurum et argentum , lapides p , ligna, s ti u lam u n u m u od u e m a ni fes foenum , p , q q opus B e r d eclar abi t tum erit , dies enim nini illud , quia r e v e lab i tu r u ni u s cu u s u e in igne , et j q opus , quale

uce so . ua m Q ] Q , B . E PIS TO LA G I LD /E .

i rob ab i m a n s e ri t . t sit , ign s p Si cujus opus , om i nem udi ca b u n— s u e rae di fi nia per g j tur . Qui p c a v e ri t m r d m i i e ce e a cc et . , p Si cujus opus ar

d etri me n u m a i e u r N s i i t t t . e c t s serit , p quia tem 5 plum Dei estis , et Spiritus Dei habitat in vobis ? v i o la v e ri t d i s erd e t Si quis autem templum D ei , p i illum Deus . Et iterum , Si qu s videtur apud s tultu s vos sapiens esse in hoc seculo , fiat , ut sit sapiens ; sapientia enim h uj u s mundi stul

1 0 . a li u a n ta titia est apud Deum Et post q , Non ri N e s ci ti s lo a ti o . bona g vestra , quia modicum fermentum to ta m massam co rru m p i t ? E x p u r gate igitur vetus ferm entum ; ut s i ti s nova con

s ers i ex u r ab i tur fe r m e n p o . Quomodo p g vetus 1 5 e cc a tu m tum , id est , p , quod a diebus in dies c un cti s c o n a ti b u s c u m u la tu r ? S cri s i Et iterum , p c o mm i s ce a m i n i fo r n i ca ri i s vobis in epistola , ne , fo r n i c a rii s hu u s non utique j mundi , aut avaris , r a a ci b us i d oli s s er v i e n ti bu s ali o u i n aut p , aut ; q

2 0 d e b u r x i r e a ti s de hoc mundo e e . Nunc autem

s c ri s i c ommi s c e ri n o mi na tu r p vobis ne , si quis a v a m s i d o li s frater, et est fornicator, aut , aut m aledi c u s e b ri o s us r a a x serviens , aut , aut , aut p , i cum h uj u s m o di nec cibum qu dem sumere . Sed 2 5 latro n e q u a q u am pro fur to v el latrocinio furem o ta t tu e tur alium damnat , quem potins p , , amat , u m tp o te sui s c ele ri s co n s o rte . 1 01 C o ri n thi o s ° . Item in Epistola ad secunda , Îiî ziiiî.fiî -o i n u i t h ab e n te s a d mi n i s t ra ti o n e m Ide , q , hanc , 3 0 u c o n s e c u ti s u m u s j xta quod misericordiam , non

d e fi c i a m us ab i ci a mu s d e d e c o ri s , sed j occulta , non ambulantes in a s tu ti a neque a d ulte ra n te s verbum m a d u Dei , per malu exemplum , scilicet , et per l s ub s e u e n ti b u s a ti o ne m . In q autem ita de malis

3 :3 d o c to ri b u s dicit ; N a m ej us m o di pseudoapostoli

U E L m. . o n o r lem Om . V. c s . ] ] B E PI S TOLA G l LD/E .

O er a ri i tran s fi u ra n tes sunt p subdoli , g se in Apos m i ru m tolos Christi . Et non ; ipse enim Sa tra n s fi r thanas g u at se in angelum lucis . Non est magnum igitur si ministri ej u s tra n s fi g u r en tu r a s 5 ut angeli j ustiti e , quorum finis erit ecundum

opera eorum .

p esi ans 1 0 n di te E h s s di 2 . Atte e i o ca t E h . 5 quoque quid ad p . An n es ci ti s vos pro hoc in ali q u o reos teneri ? i n u i en s tes ti fi c o r m Hoc , q , dico et in Do ino , ut j am non a mb uleti s sicut Gentes ambulant in 1 0 v ob s cu r a tu m h ab en tes anitate sensus sui , tenebris i n telle ctu m , alienati a via Dei , per ignorantiam , ae c aeci ta tem qu est in illis , propter cordis eorum , qui d es p era n te s s em eti p s o s t radi d e ru n t i mpu d i ci ti ae in o p era ti o n em omnis i mm u n di ti ae et ava 1 5 ri ti ae e x le ri . Et quis vestrum sponte p v e t id P ro te rea n oli te quod sequitur , p fieri imprudentes , a n oli te sed intelligentes qu e sit voluntas D ei , et r e lemi ni inebriari vino , in quo est luxuria ; sed p

Spiritu Sancto . 1 0 Th es s al ni n 3 . o ce s e s 5 Sed et quod ad dicit, Neque enim fuimu s apud vos ali q u a nd o in ser a d ulati o n i s s ci ti s mone , sicut , neque in occasione a v a ri ti ae u aer e ntes h omi ni b u s , nec q ab gloriari , o s si m 25 neque a vobis , neque ab aliis , cum p us c eter i C honori esse, ut Apostoli hristi . Sed s u mu s facti sicut parvuli in medio vestrum , vel n u tri x fov ea t a rv u lo s tanquam si p suos , ita de s i d er a n tes vos cupide v oleb am u s vobis tradere 3 0 non solum Evangelium , sed etiam animas nos o r e ti neti s i n tras . Si hnn vos Apostoli omnibus

‘ a fi e ctu m e u s a: i n s i d e r , j quoque cathedr legitime e

n o s ca ti s . u S ci ti s Vel etiam quod sequit r ; , in d ed eri m a raece ta . ae quit , qu e p p vobis H c est

7 2‘ E hes i os . s . 1 7 Thess a loni censes . l s u p ] Ephe . iv ] The . .

1 7 5 . 2 3 v . . iv , .

EPI S TOLA G ILDZE .

s ci en ti am ait, Semper discentes , et nunquam ad r n i en te s u e m a d m o d u m J v eri ta ti s p e v e . Q enim an M amb r es r e s ti te ru n t M o s i nes et y , ita et isti res i s tu n t v eri ta ti c o rru ti r e ; homines p mente , r fi i n 5 fi d em o c e t . probi circa , sed ultra non p In s i pi e n ti a enim eorum manifesta erit omnibus r sicut et i llo u m fuit .

a nd i us . 1 05 E teni m o s ten d i t u ali ter T t 5 . evidenter q se ex hi b e a n t f suo o ficio sacerdotes , ita ad Titum

s cr i b e n s raeb e u h o n o ru m 1 0 , Te ipsum p exempl m

O er u m i n te ri ta te p , in doctrina , in g , in gravitate , i rr e r eh e ns i b i le verbum sanum habens , p , ut is qui v ereatu r ex adverso est , nullum malum habens Ti m oth eum dicere de nobis . Et iterum ad , La

i n ui t C . 1 5 bora , q , sicut bonus miles hristi Jesu Nemo m i li ta n s D eo i mpli cat se n eg oti i s secu i t la ri b u s la ce at r ob a v . , ut p ei , cui se p Nam co n ten di t c o r on a t ur et qui in agone non , nisi n ru m a d legitime certa v eri t . H ae c quidem h o o h r i co m reh e n di t m a l 2 0 o ta t o . Quod vero item p , n v o s u i b u s u e lorum homi um , ut q q intelligenti n i n u i en s a a r e ti s d e nu ti a ti o . bus p p , est Si quis , q , a c u i es ci t s erm o ni b u s aliter docet, et non q sanis C a D omini nostri Jesu hristi , et ei q u e secundum i et a tem d o ctri n ae 2 5 p est superbus est , nihil sciens , la n u es cen s a sed g erga qu estiones , et pugnas v e rb o ru m o ri u n tu r i n v i di ae c o n te n , ex quibus , ti on es b la s h emi ae s u s i ci o n es ae c o n fl i c , p , p mal , ta ti on es c o rru to ru m v e hominum mente p , qui r i ta te ex i s ti m a n ti um u ee s tu m 30 privati sunt , q esse i e ta tem p . os i ti s a m li u s 5 1 06 . Sed quid sparsim p p utentes tes ti m o n i i s sensuum ac di v ers o r um undis in de

9 m 7 . Ti tu . ] Tit . ii .

1 Ti m 3 . vi . . s ms r m G I LD o ZE . 1

s p ecta ingenu nostri cymb u la fl u ctu ab i m u r ? R e cu rre re a li q u a n d o tandem usque ad Lec ti o n e s

u ae u t r e ci ten tu r illas (q ad hoc non solum , sed

a d s ti u le n tu r b en e di c ti o n i i n i i n etiam p , qua t a tu r 5 s a c e rd o tu m mi ni s t ro ru m e os u e vel manus , q per etu o d o ce a n t m a n d a ti s a fi d l p , uti ne a , qu e e i te r co n ti nen t u r in eis , sacerdotali dignitate dege

n e r a n te s r e ce d a n t s a n cta ru m , ex omni pene , Scrip

tu r a ru m te x tu e x ce r tae n e ces s a merito p sunt , ) 1 0 ri u m d u x i mus a e r ti u s cu n cti s a te a , ut p p t mte r n a

supplicia mansura eos , et non esse sacerdotes

e a r u m n vel ° D ei ministros , qui doctri as atque mandata opere secundum vires su as non adim le e r u A u di a m u s p v nt . ergo quid princeps Apos

1 5 tolo ru m n e o ti o s i n a v e ri t B e Petrus de tali g g , n edi c tus i n u i en s , q , Deus et pater Domini nostri C m a n am Jesu hristi , qui per g misericordiam r e en e r av i t s e m ae & ter n ae suam g nos in p vit , per r es u rrecti o n em a m o r tui s Domini nostri J esu 20 C h ere di t a tem i n c o r ru ti bi le m i mm a n hristi , in p , c es ci b i le rn i n c o n ta mi n a tam c o n s e r v a ta m , , in

c oeli s c us to di m i n i in vos , qui in virtute Dei . Quare enim i n s i pi e nte r a vobis v i o la tu r talis e hereditas , qua non sicut terrena decidua , sed

C mbula . V . u a . a nti u i s . Ri ti hu s 11 . 22 2 3 y ] cib l , B q eccl , , , bìmur F t u a mu s 32 3 6 4 0 4 4 4 6 e F luc tua . luc tc . ] , , , , , edit .

a s s a . tw o s s s u s V . B n The Le on ed 2 Recurr er e s s i s u a s s . ] Thi entence pon the occ ion by the Briti h m s a an s s V . u a s a con ider n tr po ed in Ch rch , (n ely , tho e t ken 3 i m u r m s a nd S a ten tur V . rec i ta R ec . ] ; fro the Fir t econd Ch p s s s l S t B . ter of the Fir t Epi t e of . B enedi cti oni ma n us P a re s a m a s s ] eter , ) not the e tho e m s and a a s s a s u Fro thi , p ge which pre cribed by the Ch rch of

W s u a Ho me . ill pre ently occ r , we g in ‘5 s u u a et us . a u s ru s V. few hint pon the Rit l of the P r ] Be t P et , 15 a t s u i n a I n u i cns . l . . 3 1 3 e rly Bri i h Ch rch , re g rd q ] Pet i , ,

s a i ts s s . 1 4 22 . 1 9 . to the con ecr tion of prie t , ii , 23 m ta m u s a a ni m . E ui V. Concernin g the ge of noint E ] , e i ua w terna V i n g the h a nd s of the pri e s t with D c d . ] . ;

o m . s a s ee Ma o . con ecr ted oil , rt ne , De B 1 1 2 S A G I LDfE EP I TOL . i mm arces ci hi li s atque aete rn a est ? Et post ali s u cci n cti es tote lu m b o s quanta , Propter quod , v e s trae s ohri i e r fe c te s e ra n tes mentis , , p p in eam , ee o ffertu r r e v ela ti o n e u qu vobis , gratiam , in Jes

n R i m ami n i n a m u e v e s tri C Christi . q pectoris pro u s oh ri i s i ti s e rfe cte s a ce r d o ta lem f nda , an , et p gratiam ex am i n a n d am in D omini r e v ela ti o n e i s c o n s e rv et . Et iterum dicit , Quasi filii benedic ti o n i s non c on fi g u ra n tes vos illis p r i o rihu s i g n o r a n ti ae v e s tr ee B u m 1 0 desideriis , sed secundum , qui v o ca v i t s a n cto s vos , et vos sancti in omni con v e rs a ti on e e s to te , propter quod scriptum est,

e s to t e . Sancti , quia ego sum sanctus Quis rogo vestrum ita s a n c ti ta tem toto animi ardore sec 1 5 tatus est , ut hoc , quantum in se est , avide fes tinaret i mplere ? Sed v i d ea m u s quid in ej usdem

Le cti o n e c o n ti n e atu r . C i n secunda arissimi , v es tra s ca s ti fi ca te o b edi e nd u m quit , animas ad fi d ei S i ri tu m c a ri tate fra te r ni ta te per p in , in , ex i nv i ce m e rs ev e r a n te r 20 corde vero diligentes p , quasi c o rr u ti hi li i n co rru ti renati non ex semine p , sed p m a n en i s a e r t . hili , verbo D ei vivi , et p in eternum 1 h 07 . a a 5 H ec quidem Apostolo mandata , et o r di n a ti o n i s v e s trae i ndi ru te in die lecta , ut ea p c us to di reti s n e u a u am 25 , sed q q a vobis in j udicio i m le ta i nte llec ta p , sed nec multum cogitata vel o m n em sunt . Et infra , D eponentes igitur ma li ti a m o m nem d olum s i mula ti o n em , et , et , et i nv i di a m d e tra cti o n es , et , sicut modo geniti in r a ti o n ahi les co n cu i s ci te 30 fantes , , et sine dolo lac p , cr es c a ti s s alu tem ut eo in , quoniam dulcis est a Dominus . Recogitate an h ec quoque surdis u ri b s re ri us c n culc n u r a u a v obis audita c b o e t . ele c tu m Et iterum , Vos autem genus , regale

'5 m o B . mn Il oc . V. . Toto V . . . . ] ; B ]

S ecta tus . V sec utus . ] , B

4 G 1 1 EPI S T O L A ILDfE .

u n u en to v e palpare , g ungere , quod , tumore j am l foeto r e s i b i h o r r e s cen s v e , cauterio et publico ignis m edi c am i n e eget ? si tamen ullo modo sa os s i t ae r o n e u a u am m ed elam u aer en te nari p , g q q q , u et ah hoc medico lo n gi s recedente . O inimici 5 m alo ru m D ei et non sacerdotes , veterani et non o n ti fi ces p , traditores et non sanctorum Aposto s u c ce s s ores i m u n ato r es lorum , p g et non Christi A u s cu lt as ti s u s e cu n d ae Lecti on i s ministri . q idem v erb o ru m s o n u m 1 0 Apostoli Pauli , (sed in nullo v i rtu tem u e s erv a s ti s modo monita q , et simula c h r orum ae a u di u n t modo , qu non vident neque , e od em a s ti ti s ti s tu n e v o die altari , ) et quotidie b i s i n t o n a n ti s i n u i t fi d eli s , Fratres , q , sermo est , a cce ti on e di n u s — Fi d elem et omni p g , ille dixit , 1 5 B i nfi d elem i n di n um et ignum , vos ut et g spre v i s ti s e i s c o a tum , Si quis p p cupit , bonum opus i s c atu m m a n o er desiderat . Vos ep op g p e avari ti ae s i ri tu ali s ohten tu gratia , non p profectus , cu h c on di num n e u a u am pitis , et onum opus illi g q q 20 h ab e ti s O r h u u s m o di r r r h n . p o tet ergo j i ep e e n am u e la cri mi s sibilem esse . In hoc q sermone a di x i s s e t m gis quam verbis opus est , ac si Apos i r r e reh en s i b i li o r em tolus , eum esse omnibus p de

h . ere . Unius uxoris virum Quid ita apud vos 2 5 c o n tem n i tu r a u di retu r quoque , quasi non vel idem r u m ? S oh ri u m ru ux o d e ntem . dicere et virum , p Quis etiam ex vobis hoc ali qu an d o i n es s e s i bi o tav i t ? H o s i talem saltem p p , id est , si forte

1 mo u e. V. m B i n mos R man a: T r ] ; ti ore , . g to the o eccle , d g i ' 7 2 ° Vete i Si e ’ an . O li ci tatores V. r 9 Lectzonzs 1 Tim l etc . ] . iii . , . 8 ' Im u na tor m es . O . B . 1 2 p g ] M od a M . V . ] ore , 9 S ecundce Lecti oni s . s am I ntonanti s I ntonaret ] The e . ] , V. a s s a m s s m 20 m e us . O p ge for ed the Le on Op ] . B . 2 ' a a H a beti s . Om ployed in the ordin tion of ] . B . ’ 25 s s u u m G alle s s ee as n o s V V. bi hop ec nd , . ] B . ; , M r 2° a te ne . 5 d O 3 an ls o E t s i . m a a s . V , ii , ccord ] . S G EPI TO LA ILDf E . 1

e v en eri t ae n casu , popularis aur poti s quam prae r o d es t cepti gratia factum ; non p , Domino Sal v a t o r e r ec e eru n ita dicente , Amen dico vobis , p t m erc e d m l e . v i n o e n tu m suam Ornatum , non , non 5 e rc u s s o r em li ti i o s um p , sed modestum , non g , non u fe r ali s i mm u i c i d u m . ta t o a p O , O horrenda pr e c ep to r um c oeles ti u m c o n cu lc a ti o nonne i n fati g a b i li ter a ex u n a n d a n o hru en d a ad h ec p g , vel poti s , a v e rb orum u e c o rri i ti s actu m q arma p , pro quib us 1 0 co ns erv an di s fi rm a n di s fu i s s e t atque , si necesse , et p oema n ltr o s uh eu n d a et vita p o n e n d a erat d m u s e u e n ti a D m 1 09 . vi e a o um 5 Sed s et q ; , i n ui t b e n e r e e n tem fi li o s h ah en tem q , suam g , s ub di o s c s i a t a t t te . , cum omni Ergo imperfecta 1 5 cas ti ta s fi li o ru m est patrum , si eidem non et m u r a c cu ulet . Sed quid erit , ubi nec pater , eni to ri s r a v a tu s nec filius , mali g exemplo p con s pi ci tu r castus ? Si quis autem domui s u ae raees s e n es ci t ae p , quomodo Ecclesi Dei diligen 2 0 a dhi h ehi t ? ae a tiam H c sunt verba, qu e indu i s r h a n u r Di ac o n o s b tati s a fi e cti hu app o t . simi

liter pudicos , non bilingues , non vino multum d edi to s s e ct an tes h ab en tes , non turpe lucrum , fi d ei c n s ci en ti a mysterium in o pura . Hi autem r o b en tur m m i ni s t r en t cri 25 p primu , et sic nullum h a e n e s ni mi ru m h o r res cen s di u men h t . His im v e ri di ce ae morari , unum possum dicere , quin h c i c o n tr ari o s m u ten tu r omn a in actus , ita ut clerici , fa te o r quod non absque dolore cordis , impudici , eb ri i h ab e n t e s fi d e m 30 bilingues , , turpis lucri cupidi , v e ri us d i c a m i n fi d e li ta tem c o n s ci en ti a et , ut , in

2 ' m ìb us V . o . . A cc t . Olm w nd a . V . s a a ] ; ob erv nd , fi ] ; B ; ‘ i b G . e fi e ct us . B . , m a s hd e nd a D i a conos . s a ubeund a . V s u S ] . ; , ] The e p B s a w a s s O r . ge pre cribed by the '5 i m m V ( lo ma us a s Mar de . . . E ] B ite , Ro n , given by 0 3 . E l . s s . ] E et , B . tene , ii “ 1 1 6 EPI S TO LA G ILD A…

rob ati b o n o l impura , non p in , sed in ma o opere

r aes ci ti i n nu m era h a p ministrantes , et crimina d s ci s c an ur A u di s ti s b en tes a t . , sacro ministerio di ni u s m ulto u e etiam illo die , quo multo g q rec c a r cerem ca t a s tam 5 tius erat , ut ad vel poena tr ah er em i ni lem , quam ad sacerdotium , , Domino s ci s ci tan ti u ta rent di s ci u li , quem se esse p p , Pe r e s o n di s s e C trum p ; Tu es hristus filius D ei vivi , ei u e di x i s s e q Dominum pro tali confessione , Bea 1 0 tus es Simon Barj ona , quia caro et sanguis non la i t i s r ev e v c oel . tibi , sed Pater meus , qui in est t co n fi te Ergo Petrus a D eo Patre doc us , recte Chri s tum es tr o tur . Vos autem moniti a patre v diabolo inique S alv a tor em malis a ctih u s dene

. di ci tu r 1 5 gatis Vero sacerdoti , Tu es Petrus , e tra m aedi fi cah o E ccle si am et super hanc p meam . a s s i mi lami ni a Vos quidem viro stulto , qui edi fi ca i t d omu m a r n am v suam super e . Notandum i n s i i en ti hu s i n aedi fi can d a ergo est , quod p domo arenarum p en dulae mobilitati D ominus non co 20 o er etu r F ece ru n t s ibi p , secundum illud , reges , I ti d em u e et non per me . q quod sequitur eadem s on a t as rae ale dicendo , Et port inferni non p v

h e u s u e i n telli u n tu r . unt , j q peccata g De vestra quid ex i ti a b i li structura p r o n u n ci a tu r ? Vene 25 fl u mi n a fl av eru n t i m e eru n t runt et venti , et p g d o mu m i llam ce ci di t e u s in , et , et fuit ruina j m agna . Petro eju s d emq u e s u c ces s o ri b u s dicit oelo rum D ominus , et tibi dabo claves regni c ; d i s ce di te o er a ri i 3 0 vobis vero , non novi vos , a me p i n i u i ta ti s ae h oedi s q , ut separati sinistr patris cum , e a ti s i n e m a I tem ue s an c to in g eternum . q omni ro mi tti tu r u aecu n u e s o lv eri s sacerdoti p , et q q su

'5 E t i n mera T s Matth 1 nu V u ni u e . . . 8 v u . ] . in ] xvi ; .

sa 25 26 . ver , B . , o Ma t M t 1 6 E t ta . th 1 R es ond i sse. at h . . 7 . p ] . xvi . , p r ] xvi

1 7 1 8 . Vener unt . Matth . . 25 . , ] vii 32 S ancta Om . ] . B

1 1 8 S A EPI TOL G I LD AS!.

e cca to ri s co n v e rtatu r tem mortem p , sed ut et o m ni o te n s t i u s vivat . Ipse p Deus ot consola ti o ni s et m i s e r i c o r di ae p a u ci s s i m os bonos pas c o n s er v et tores ab omni malo , et municipes fa ci a t s u b a c to Hi eru s a , communi hoste , civitatis o lem c elestis , hoc est , sanctorum omnium con r e a ti o n i s g g , Pater, et Filius , et Spiritus Sanctus , cui sit honor, et gloria in secula seculorum . M A EN .

E X PLICIT L I B ER G I LD 2E A BBA TI S ET HI S TO R IO

A A N G LO R U M ET A . G R PH I , CETER

5 ba S u cto hos te . Om V ] . . I N D E X .

2 K s 86 ing , , note ” 2 s 5 1 52 s Chronicle , , note ; , note 20 23 A A R S t hi s ma m 1 7 . ON , rtyrdo , , ‘ Abercurn i m as 6 . 66 s g, the on tery of, Job , , note , ”5 29 A eti u s m ass m s sa ms 3 1 32 , e b y fro the Briton to, P l , , note , , note ;

26 . 39 40 4 1 , note , note , 6 3 8 A a s A us ‘ 52 gricol , the di ciple of ri , intro note note ; , note ; ‘9 u s A a s a 79 2 84 1 09 d ce the ri n here y into Brit in , , note ; , note ; , ‘2 1 9 - , note note ma m ‘0 A a S t. i s hi s r s 29 46 s lb n , , h tory of rtyrdo , Prove b , , note ; , note ‘6 ‘9 1 7 . 47 s 1 1 7 , note , ; ,

Alc luth 6 . , the city of, n ote Am s us A u us a s s as s 45 s 46 bro i , reli , defe t the Eccle i te , , note , 8 29 S a s 33 4 7 84 xon , . note , note , note ‘8 1 6 ‘9 A r hib alus St . 1 7 sa a 29 32 np , , , note . I i h , , note ; , note ; 27 A i a s s B s 3 8 43 47 r n here y infect the riti h , note ; , note , 3 2 ” u 1 9 . 5 1 52 ch rch , note ; , , note ; A u G as m a 79 84 87 rth r, king , ild conte por ry , note , note , him 1 1 with , , note note ‘9 ‘2 A u us Conan us see a . J m a 45 s reli , Con n ere i h , , note note ‘9 5 1 2 1 5 7 , , note ; , note 6 1 3 76 89 , note ; , note , 5 note . ’ B adoni cus M s i ts s 3 4. am a s 7 1 on , iege , L ent tion . , note i 9 2 as Cesarze a St . h s z 39 68 B il , of , , reference to E ekiel , , note ; , note ;

u 85 . 98 cond ct , , note a G a a i ts s s 1 1 s a 62 93 Belgic , lli , divi ion , , Ho e , , note , note ‘5 J l 92 . note oe , , note 9 as sa s m A m s 6 3 93 Bible , The Holy , p ge cited fro o , , note , note ’ ‘6 26 V us a a s v i z . M a 64 93 the et It lic ver ion of, ic h , , note , note ‘6 l lab akkuk 62 . , , note O LD TE ST A M EN T . Z 4 6 a a 6 . eph ni h , , note note G s s 7 7 t a a 65 ene i , , no e H gg i , , note us 7 8 Z a a 65 95 Exod , , note ech ri h , , note , note 76 3° Deu teronom 3 9 46 M a a 65 96 t ‘8 g , , note , l chi , , note , , no e notes Samu 49 s 79 el , , note , " 7 9 86 . s as 6 note , note E dr , , note 7 7 1 2 S amu 50 . s as us el , , note Eccle i tic , , note i” 1 K s 50 t s 5 1 s W sd m 69 70 ing , , no e ; , note i o , Book of, , note ,

9 17 . 16 note note l NDE X .

su u R ma s 1 5 bd ed by the o n , their NEW TE ST A M ENT . s m ass m 2 1 fir t e b y to Ro e , their 5 M a G s 38 s m ass 22 a s tthew, o pel of, , note ; econd e b y , v inly oppo e 4 6 48 1 0 1 a a s S s an d i s , note , note , the tt ck of the cot P ct , 10 10 s 1 02 1 03 24 25 m s a note , , note ; , , ; i er ble condition to 3 8 ‘5 s 1 1 6 s are u 25 note , , note , , which they red ced , ; their G s 84 m as s A eti us 26 John , o pel of, , note e b y to , ; their pro 3 2 ‘ 1 1 3 A s 75 85 fli ac i b. S a s 30 ct , , note ; , note , g y , invite the xon , 7 1 1 7 m are mass a 3 1 note ; , note by who they cred , , ‘9 R ma s s 71 32 ma m s a ms s o n , Epi tle to the, , note ny of the ve the elve 1 04 a a 32 a a , note by going bro d , g in victory a s s s S a s 33 Corinthi n , Fir t Epi tle to the , over the xon , their condition 78 1 06 G as 34 n s , note , note when ild wrote , the pri ce S d s u u a 37- 4 7 econ Epi tle to the , reb ked individ lly , gene 7 1 6 79 0 a 47 . , note ; , note r lly , la a s s 4 1 G a ti n , Epi tle to the , , note s a s s 1 08 Ephe i n , Epi tle to the, , 7 note . - - a s E s 7 1 a see Ka . Philippi n , pi tle to the, , C ir Eden , ir Eden ’ a u M u see W allesende note C p t ri , .

ss a s s 1 09 i s b i rth 1 5 1 6 . Colo i n , Epi tle to the , , Chr t , of, , s a u a note Chri ti nity introd ced into Brit in ,

s s a a s s s 1 . The loni n , Fir t Epi tle to the, 6 ’ 1 08 Ci chic a Va s 24 . , note lli , 41 m s s s u 72 . Ti othy , Fir t Epi tle to, , note Clergy , the Briti h , reb ked, 9 1 1 4 . a s m s s , note Coin ge , Briti h , i pre ed with the

S s 1 09 ma R ma m e 1 5 . econd Epi tle to, , i ge of the o n e p ror, 1 1 0 a Au us u a ss note , note Con n , reli , reb ke ddre ed to 7 ‘2 1 1 0 us s 6 him 39 . Tit , Epi tle to , , note , , 9 . s a u a ss him note Con t ntine, reb ke ddre ed to , 48 w s s . Hebre , Epi tle to the, , note 37

s s 47 ma 35 . Peter, Fir t Epi tle of, , note Cor c , ‘5 1 1 1 . Cune las u a ss him , note g , reb ke ddre ed to , S n s 1 1 1 40 eco d Epi tle of, , . ‘6 note . a a a u Bo dice , her rebellion ll ded to , am 1 4 (in the opinion of C den , ) , ’ Dam noni a see . note , Devon B a a s a s u i ts Demeti a V orti ore u rit in , gener l ob erv tion pon , p prince of, reb ke

a 3 i ts s a ss hi m 40 . degr ded condition , ; po ition ddre ed to , i t uma and s 1 1 s s a 37 . de cription , cont cy , Devon , Con t ntine prince of, ’ 1 2 s R ma a su a 1 5 a s u s ; tyled o n in l , , Diocleti n , per ec tion of the Chri 1 9 a u a s u 1 6 its u a 1 8 h ppy condition of the ch rch ti n nder, d r tion , . 1 8 A a he in , ; infected by the ri n res 1 9 s z M a mu s 20 y, ei ed by xi , expos ed to the irruption s of the

S s and s i h. 22 i ts s cot Pict , , ; ove

s u 3 6 . u a s u s a reign reb ked , Fo nt in , divine hono r p id to B s um s s m s 1 3 riti h doc ent , de troyed when the by the Briton , .

G as 1 3 . ild wrote , Britis h coin age impressed with the

ma R ma m 1 5 . i ge of the o n e peror, B s s u u R ma s 1 4 riton , bd ed by the o n , ; ’ a a s R ma s i b . G a a a l l . rebel g in t the o n , lli Belgic ,

a and i nfideli t ma a “ a sea 6 . their cow rdice y de G llo y, the of, ’ su a 1 5 a a G alw adi a see G a a . the bject of proverb , ; g in , llow y

1 I ND EX .

Ti n mu the m a e , ter in tion of the Roman W a a 7 ll ne r, . Vorti ore Demeti a r bu s a p , prince of , e ke Treve , the c apit l of Belgic a S e a ss him 40 . u a 1 1 M a m ddre ed to , c nd , , note xi us fixes hi s s a m 20 . e t of e pire there ,

W allesende m a R ma , ter in tion ofthe o n W a 7 ll there , .

THE EN D .

LONDON

T L Y P R IN TED B Y S A M U E L B EN E ,

ors e ree Flee ree . D t St t, t St t