Diagnoza Potencjału Kulturowego Miasta I Gminy Police Diagnoza Realizowana W Ramach Programu Dom Kultury + Projekt Pt

Miejski Ośrodek Kultury w Policach

Diagnoza potencjału kulturowego miasta i gminy Police Diagnoza realizowana w ramach programu Dom Kultury + Projekt pt. „Inkubator Pomysłów – twórcze działania lokalne w Policach”

Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy lokalne 2017

Spis treści Wstęp ...... 3 Potencjał kulturowy instytucji oraz organizacji działających w gminie Police ...... 4 Opis badania oraz metodologia ...... 21 Wyniki badań ...... 23 Wywiady fokusowe FGI ...... 23 Kwestionariusz ankiety ...... 29 Opinia publiczna na temat kultury w Policach ...... 37 Spacery diagnostyczne ...... 38 Rekomendacje ...... 41 Osoby odpowiedzialne za koordynację merytoryczną, organizację i realizację diagnozy: ..... 43

Wstęp

Gmina Police jest wyjątkowym i strategicznym ekologicznie miejscem w Polsce. Położona w województwie zachodniopomorskim, a dokładniej na Nizinie Szczecińskiej stanowi jeden z jego największych regionów, gdyż zajmuje około 25.166,9 hektara. Liczba mieszkańców tej gminy wynosi w przybliżeniu 40 tysięcy, a są to mieszkańcy miasta Police oraz dwunastu sołectw: Dębostrów, Drogoradz, Niekłończyca, Pilchowo, Przęsocin, Siedlice, Tanowo, Tatynia, Trzebież, Trzeszczyn, Uniemyśl, Wieńkowo. Sąsiaduje z Nowym Warpnem, Dobrą Szczecińską oraz Szczecinem, a także z gminą Goleniów, której granicę wyznacza rzeka Odra. Ze strony zachodniej jej sąsiadami są Niemcy (powiat Uecker-Randow). Jednym z symboli Polic jest herb, który przedstawia ukoronowaną głowę gryfa, na tle srebrnej tarczy. Jest to oznaczenie reprezentacyjne oraz rozpoznawczo-bojowe związane ze znakami własnościowymi i symboliką heroiczną miasta oraz gminy Police. Obecnie miasto dysponuje licznymi walorami związanymi ze środowiskiem przyrodniczym i kulturowym. Istotny wpływ na to ma położenie gminy oraz jej przestrzenne zagospodarowanie. Gmina Police położona jest na takich terenach fizycznogeograficznych jak: Puszcza Wkrzańska, Równina Wkrzańska, Wzniesienie Szczecińskie nad Odrą oraz Dolina Dolnej Odry. W Świdwie, w zachodniej części, znajduje się unikatowy w skali europejskiej rezerwat ptactwa, natomiast lasy Puszczy Wkrzańskiej wpisane są do programu Natura 2000 i należą do obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium Unii Europejskiej.

W gminie Police zachowało się wiele zabytków, a zaliczyć do nich można: - barokowy kościół pw. Najświętszej Marii Panny z 1787 roku w Niekłończycy; - ruiny klasztoru Augustianów w dzielnicy Polic – Jasienicy; - gotycki kościół Świętych Piotra i Pawła z XIV wieku, który został przebudowany w 1725 roku, w dzielnicy Polic – Jasienicy; - gotycka kaplica z ok. XV wieku, która jest pozostałością po kościele z XIII wieku na Rynku Starego Miasta – Plac Bolesława Chrobrego; - Lapidarium Polickie w Parku Staromiejskim; - neogotycki Kościół Mariacki w Starym Mieście; - kościół parafialny pw. Podwyższenia Świętego Krzyża z 1745 roku; - liczne kamienice z XIX wieku; 3

- kościół pw. Wniebowzięcia z ok. 1286 roku w Przęsocinie; - pomnik poświęcony ofiarom obozów hitlerowskich ziemi polickiej w Trzeszczynie; - pomnik w Leśnie Górnym.

Potencjał kulturowy instytucji oraz organizacji działających w gminie Police Jednym z istotnych elementów struktury gminy Police są instytucje kulturowe odpowiedzialne za jej rozwój, pełniące funkcje zrzeszeniowe, wzmacniające tożsamość narodową oraz rozpowszechniające kulturę. Ponadto do ich zobowiązań zalicza się także ochronę wartości i dziedzictwa narodowego.

W gminie Police taką rolę pełni między innymi:

• Miejski Ośrodek Kultury Miejski Ośrodek Kultury swoją działalność rozpoczął w roku 1975. W nowej i obecnej siedzibie – przy ulicy Siedleckiej 1a w Policach – znajduje się od 1998 roku. Obiekt ma doskonałą lokalizację, ponieważ jest położony w centrum pomiędzy nową a starą częścią miasta. Aspekt infrastrukturalny zapewnia instytucji możliwości realizowania swoich celów oraz zadań statutowych, m.in.:

✓ analizowanie, rozpoznawanie oraz rozwijanie potrzeb kulturowych lokalnej społeczności; ✓ doskonalenie oraz rozwijanie zainteresowań o charakterze artystycznym i edukacyjnym zbiorowości społecznej (poprzez tworzenie, organizowanie, a także propagowanie aktywności kulturowej).

MOK zapewnia możliwości i zachęca społeczność lokalną do udziału w wydarzeniach kulturalnych, a także do aktywnej i twórczej ich partycypacji poprzez organizację festiwali, konkursów, przeglądów, koncertów, wystaw oraz imprez plenerowych. Oprócz tego instytucja zaspokaja społeczne potrzeby twórcze i edukacyjno-kulturowe, wspierając działalność amatorską, prowadząc pracownie artystyczne, tj.:

✓ Compania Baletowa; ✓ zajęcia plastyczne, warsztaty ceramiczne; ✓ teatr Elpsa,; ✓ studio wokalne Out Loud, zespół PP66; ✓ Zespół Pieśni i Tańca POLICZANIE, REPLAYDANCE STUDIO, Szkoła Tańca Towarzyskiego APLAUZ; ✓ zespół folklorystyczny BALBINY; ✓ zajęcia dla dzieci - Smokuś; ✓ projekt edukacyjno-kulturalny - Objazdowy Fotograf; ✓ blok historyczny – Galeria Historyczna Polic; ✓ naukę gry na keyboardzie, gitarze, perkusji.

Istnieją również inicjatywy oddolne wspierane przez MOK. Zaliczyć do nich można:

✓ WIERSZOMANIĘ; ✓ PRZEGLĄD TWÓRCZOŚCI MŁODZIEŻY „PRZETWORNIK”; ✓ TURNIEJ BRYDŻA SPORTOWEGO - „POLICKIE IMPY”; ✓ KONCERTY CHARYTATYWNE; ✓ WYSTAWY, DZIAŁANIA PLASTYCZNE; ✓ FESTIWAL „TRAMP”; ✓ SPOTKANIA PODRÓŻNICZE „Przystanek w podróży”; ✓ MUZYCY W GMINIE POLICE (udostępnianie sali prób); ✓ WSPÓŁPRACA ZE STOWARZYSZENIAMI I ORGANIZACJAMI np.: - Stowarzyszenie Obrony Bezrobotnych w Policach; - Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych oddział Police; - Policki Chór Kameralny Postscriptum; - Policki Uniwersytet Trzeciego Wieku; - Koło Wsparcia Kobiet w Policach; - Polickie Towarzystwo Strzeleckie i Miłośników Broni Dawnej „GAJCAR”.

Oferta kulturalna MOK skierowana jest do szerokiej grupy odbiorców w zróżnicowanym wieku, zainteresowaniach, poglądach oraz potrzebach kulturalnych. Instytucja stara się dotrzeć do grup wykluczonych społecznie oraz osób niepełnosprawnych, do których infrastruktura instytucji jest dostosowana.

Oprócz wspierania inicjatyw oddolnych Miejski Ośrodek Kultury organizuje różnorodne wydarzania i imprezy a wśród nich:

✓ Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy; ✓ Polickie Kaziuki; ✓ Festiwal Komedii; ✓ Festiwal Teatralna Elipsa Kreatywności; ✓ Dni Polic; ✓ Trzebieskie Świętojanki; ✓ Koncerty w parku staromiejskim Police; ✓ Trzebieskie Neptunalia; ✓ Jarmark Augustiański w Policach-Jasienicy; ✓ Śpiewnik patriotyczny; ✓ Muzyczna Wigilia Na Starym Mieście.

Do struktury instytucji Miejskiego Ośrodka Kultury wlicza się także Transgraniczny Ośrodek Edukacji Ekologicznej – innowacyjny budynek jest usytuowany w malowniczej okolicy, na terenie Nadleśnictwa Trzebież. Organizowane są tam pikniki, festyny i różnorodne przedsięwzięcia animacyjne. TOEE jest laureatem w prestiżowym konkursie „Polska Pięknieje – 7 Cudów Funduszy Europejskich”. W ośrodku odbywają się konferencje, uroczystości, przedsięwzięcia i imprezy, a zaliczyć do nich możemy:

✓ Odkrywców Tajemnic Przyrody; ✓ Dzień Słońca; ✓ Wydarzenie - „Dynia – królowa jesieni”; ✓ Dzień Odkrywcy.

Duży potencjał instytucji Miejskiego Ośrodka Kultury upatruje się również w zasobach kadrowych, gdyż dysponuje on wykształconymi specjalistami, instruktorami oraz długoletnimi animatorami kultury.

• Biblioteka im. Marii Skłodowskiej-Curie w Policach

Biblioteka im. Marii Skłodowskiej-Curie w Policach powstała wraz z powołaniem Komitetu Bibliotecznego w roku 1948. Usytuowana jest na „Starym mieście”, a swój rozwój zawdzięcza Radzie Miejskiej. Pod koniec lat sześćdziesiątych bibliotece nadano imię, a od 2000 roku wpisana jest do Rejestru Instytucji Kultury i posiada osobowość prawną.

Do głównych celów biblioteki można zaliczyć:

✓ zaspokajanie potrzeb i oczekiwań z zakresu kultury, edukacji oraz informacji; ✓ propagowanie kultury w społeczeństwie poprzez inicjowanie i organizowanie wielu wydarzeń zmierzających do rozwoju czytelnictwa, m.in.: spotkań literackich, autorskich oraz edukacyjno-wychowawczych, obchodów Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, promowania pisarzy, zbiorów i działalności bibliotecznej; ✓ opracowywanie, gromadzenie i udostępnianie zbiorów, które służą do spełniania potrzeb edukacyjnych i informacyjnych oraz tych, które przyczyniają się do rozpowszechniania wiedzy o gminie Police i dokumentują jej mienie naukowe, kulturowe, turystyczne i gospodarcze.

W bibliotece działają następujące komórki organizacyjne: ✓ Dział Regionalny; ✓ Wypożyczalnia Główna; ✓ Dział Gromadzenia i Opracowywania Zbiorów; ✓ Oddział dla Dzieci.

Ponadto w Policach znajdują się dwie filie biblioteczne: ✓ Filia Nova, przy ul. Bankowej 5b/u9; ✓ Filia Naukowa, przy ul. Barnima 26.

W Filii Nova do dyspozycji czytelników są książki ze wszystkich dziedzin (dla dorosłych, młodzieży i dzieci): literatura popularnonaukowa, literatura piękna – obca i polska – oraz duży wybór audiobooków i płyt CD z muzyką. Ponadto znajduje się tam „kącik malucha”, ksero, czytelnia prasy oraz wyodrębnione stanowiska komputerowe. Organizowane są także imprezy kulturalno-oświatowe, warsztaty, lekcje biblioteczne oraz ferie dla dzieci. W Filii Naukowej znajdują się książki ze wszystkich dziedzin literatury popularnonaukowej (psychologii, socjologii, pedagogiki oraz z zakresu zarządzania i ekonomii). Ponadto filia ta oferuje indywidualną naukę obsługi komputera oraz korzystania z Internetu.

• Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Polickiej „SKARB”

Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Polickiej „SKARB” swoją działalność rozpoczęło w 2006 roku. W skład tej zbiorowości wchodzą osoby pasjonujące się historią regionu oraz kolekcjonerzy. Głównym założeniem i celem istniejącej grupy jest krzewienie i ochrona wartości historycznej oraz sprawowanie opieki nad dobrami kultury i zabytkami powiatu polickiego. W Stowarzyszeniu są aktywne poszczególne grupy: eksploracyjna, historyczna, rekonstrukcji historycznej, kolekcjonerska.

Zajmują się obszarem, na którym usytuowana jest fabryka benzyny syntetycznej Hydrierwerke, a w każdą sobotę organizowane są wycieczki po jej ruinach, podczas których zaznajamia się uczestników z jej losami, legendami oraz enigmatycznymi opowieściami na jej temat. Stowarzyszenie to zarządza również muzeum powstałym w 2010 roku, w którym znajdują się wystawy pozostałości, szczątków i pamiątek z przeszłości. Członkowie stowarzyszenia często biorą udział w sympozjach oraz konferencjach dotyczących turystyki i krajoznawstwa, są również inicjatorami zajęć edukacyjnych rozpowszechniających historię i poruszających tematykę regionu Police

• Polickie Towarzystwo Strzeleckie i Miłośników Broni Dawnej „GRAJCAR”

Celem stowarzyszenia jest szerzenie i pielęgnowanie wartości narodowych oraz wspieranie rozwoju kulturowego. Grupa powstała w 2005 roku, a główna jej siedziba znajduje się w Miejskim Ośrodku Kultury w Policach. Posiada własną strzelnicę, a w ramach jej działalności zajmuje się strzelectwem sportowym i rekreacyjnym oraz organizuje szkolenia młodzieży. Stowarzyszenie posiada licencję klubową Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego.

W Polickim Towarzystwie Strzeleckim i Miłośników Broni Dawnej „GRAJCAR” istnieje grupa Pułku IV Piechoty Księstwa Warszawskiego, bierze ona udział w uroczystościach rocznicowych, rekonstrukcjach bitw z Okresu Napoleońskiego. Jej członkowie odtwarzają sceny historyczne, podróżując po różnych częściach świata od Borodino w Rosji do Puerto

Rico. Sprawują opiekę nad eksponatami historycznymi, organizują wystawy broni zabytkowej, są również współorganizatorami obchodów dnia 11 listopada – Dnia Niepodległości. Obecnie grupa liczy około 120 członków.

• Rady Osiedla oraz Rady Sołeckie

W społeczności lokalnej Polic bardzo istotną rolę pełnią Rady Osiedla, gdyż sprawują ważną funkcję socjalizującą i opiekuńczo-wychowawczą, utrzymując jednocześnie porządek społeczny. Przy Radach Osiedla działają różne grupy, np. Klub Seniora czy Klub Młodzieżowy, a w ramach użytkowania świetlic osiedlowych, którymi dysponują, zostają zorganizowane różnego rodzaju wydarzenia kulturalne i rekreacyjne, np. zajęcia plastyczne, wernisaże, wycieczki, koncerty, bale itp. Każda Rada Osiedlowa w mieście Police posiada swoją własną świetlicę.

Rady Osiedla w Policach: nr 1 – Mścięcino nr 2 – Stare Miasto nr 3 – Jasienica nr 4 – Dąbrówka nr 5 – Gryfitów nr 6 – Księcia Bogusława X nr 7 – Anny Jagiellonki

Rady Sołeckie w gminie Police są silnym wsparciem społeczności lokalnej oraz ciałem doradczym działań sołtysa. W sołectwach organizuje się wiele inicjatyw i wydarzeń kulturalnych, np. koncert zespołu gospel, koncert muzyki argentyńskiej i francuskiej, turniej tenisa stołowego, festyny rodzinne, koncert kolęd czy konkurs fotograficzno-literacki. Wymienione wydarzenia odbywają się w świetlicach wiejskich; nie każde z sołectw je jednak posiada (Siedlice, Wieńkowo, Niekłończyca).

Sołectwa: Siedlice; Trzeszczyn; Drogoradz; Uniemyśl; Tatynia; Niekłończyca; Dębostrów; Pilchowo; Trzebież; Przęsocin; Wieńkowo; Tanowo.

• Prywatna Szkoła Muzyczna I st. „Tosca”

Szkoła Muzyczna I st. „Tosca” mieści się przy ulicy Piaskowej 99, w budynku Szkoły Podstawowej nr 8. Jest to instytucja artystyczna I stopnia, która posiada uprawnienia szkoły publicznej. Organem, który nadzoruje działalność pedagogiczną, jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego za pośrednictwem Centrum Edukacji Narodowej w Warszawie.

W ofercie Prywatnej Szkoły Muzycznej jest:

- nauka gry na instrumencie (fortepian, skrzypce, flet poprzeczny, gitara, klarnet, perkusja); - nauka rytmu i nut; - rozwój słuchu; - rozwijanie umiejętności koncentracji i skupienia; - kształcenie pamięci wzrokowej, słuchowej, logicznej oraz koordynacji ruchowej; - nauka umiejętności pracy w zespole; - umuzykalnianie. • Szkoły gimnazjalne, licea

W gminie Police dużym potencjałem kulturowym charakteryzują się szkoły, które – oprócz realizacji programu nauczania – organizują również zajęcia pozalekcyjne, tj. breakdance, wolontariat czy zespół wokalny. Oprócz tego, w instytucjach tych pracuje wielu artystów amatorów zajmujących się fotografią, pisaniem wierszy, śpiewem czy sztuką graffiti. Największy potencjał kulturowy zauważa się przede wszystkim w szkołach gimnazjalnych oraz średnich.

Wykaz szkół gimnazjalnych, liceów:

Gimnazjum nr 1 im. Polskich Noblistów;

Gimnazjum nr 2 im. Orła Białego;

Gimnazjum nr 3 w Policach;

Gimnazjum w Trzebieży;

Zespół Szkół im. Ignacego Łukasiewicza w Policach;

Szkoła Mistrzostwa Sportowego.

• Parafie

Ukryte możliwości kulturowe posiadają również parafie, które organizują szereg przedsięwzięć artystycznych dla swoich wiernych. Pełnią rolę wsparcia społecznego, edukacyjną oraz wzmacniania więzi lokalnych, rozpowszechniając przy tym kulturę.

Wydarzenia kulturalne zorganizowane przez parafie w gminie Police:

✓ Misterium Męki Pańskiej w Policach – Jasienicy; ✓ Orszak Trzech Króli w Policach – Jasienicy; ✓ Podaruj drugie życie – Parafia Jasienica ✓ wystawa planszowa pt. „Moją polityką jest miłość”. Św. Urszula – Julia Maria hr. Ledóchowska” (1865 – 1939); ✓ Cykl koncertów – Niekłończyckie wieczory; ✓ Mecz Charytatywny dla Dawida Serwach; ✓ Dzień Solidarności z Kościołem Prześladowanym; ✓ Piknik parafialny na Starym Mieście. ✓ Festyn Rodzinny w Policach; ✓ Dzień Papieski.

Ponadto parafie znajdujące się w gminie Police prowadzą lub organizują:

✓ Poradnie Rodzinne; ✓ Doradztwo dla Rodziców i Młodzieży; ✓ pielgrzymki; ✓ konkursy tematyczne; ✓ festyny rodzinne; ✓ chóry parafialne.

Spis parafii w gminie Police: - Parafia rzymskokatolicka p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP w Policach - Parafia św. Kazimierza Królewicza w Policach - Parafia św. Apostołów Piotra i Pawła w Policach – Jasienicy - Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Niekłończycy - Parafia Wniebowzięcia NMP w Nowym Warpnie - Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tanowie - Parafia Podwyższenia Krzyża w Trzebieży

• Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy

MOW jest instytucją opiekuńczo-wychowawczą, która istnieje od 1964 roku. Placówka przeznaczona jest dla chłopców niedostosowanych społecznie oraz opóźnionych w nauce. Celami Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego jest wychowanie człowieka szlachetnego, tolerancyjnego, troskliwego, kulturalnego oraz odpowiedzialnego za siebie i innych. Wychowankowie ośrodka chętnie współpracują z różnymi instytucjami oraz środowiskiem lokalnym, angażując się we wszelkiego rodzaju przedsięwzięcia, wydarzenia kulturowe, warsztaty, konkursy i imprezy okolicznościowe, m.in.: Warsztaty TOEE w Zalesiu, Misterium Męki Pańskiej w Jasienicy, Zawody Pływackie, Dzień Kobiet, Mistrzostwa w Piłce Nożnej o Puchar Dyrektora MOW w Trzebieży, koncert kolęd w Miejskim Ośrodku Kultury w Policach, Świąteczny Turniej o Puchar Burmistrza Nowego Warpna, II Powiatową Galę Wolontariatu i Aktywności Społecznej w Policach, Warsztaty Fotograficzne, Koncert Charytatywny, sprzątanie cmentarza w Trzebieży – wolontariat, „Przetwornik” – Przegląd

Twórczości Młodzieży. Ponadto ich ogromne zdolności artystyczne, kreatywność, zaangażowanie i duży potencjał mogą wpływać na życie kulturalne społeczności lokalnej gminy Police. W ośrodku prowadzone są dodatkowe zajęcia, a wśród nich: koło sportowe, koło teatralne, koło kulinarne, koło garncarskie, koło wędkarskie, sekcja pływacka oraz koło turystyczne. Ponadto w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym funkcjonują grupy artystyczne (breakdance, CrossFit oraz zespół Art Crew).

• Policki Uniwersytet Trzeciego Wieku

Stowarzyszenie PUTW powstało w 2008 roku. Jego głównym założeniem jest prowadzenie działań zmierzających do aktywizacji psychofizycznej i mentalnej seniorów oraz osób niepełnosprawnych. Istotne jest wprowadzanie do życia osób starszych różnych form aktywności: kulturowej, turystyczno-krajoznawczej oraz zdrowotnej. Stowarzyszenie zaspokaja również potrzeby edukacyjne seniorów i osób niepełnosprawnych. Zajęcia organizowane przez PUTW odbywają się w Miejskim Ośrodku Kultury.

PUTW skupia ponad 330 słuchaczy, a sekcje, w których mogą uczestniczyć są bardzo zróżnicowane, zaliczyć do nich m.in. można:

- gimnastkę usprawniającą; - jogę;

- Chór kameralny; - basen;

- naukę języków; - malarstwo;

- florystyka; - Tai chi.

PUTW zajmują się również rehabilitacją zdrowotną, organizacją imprez, wykładów, seminariów, szkoleń, sesji naukowych oraz konferencji. Ponadto mają rozbudowaną działalność turystyczno-krajoznawczą. Ich misją jest również uwspółcześnianie seniorów oraz zapoznawanie ich z elementami techniki. Zakres działania tego stowarzyszenia jest bardzo szeroki, a jego potencjał kulturalny w gminie Police niezwykle istotny.

• NEST-ART im. Ewy Dąbrowskiej

Jest to Niezależne Europejskie Stowarzyszenie Twórców mające swoją siedzibę w Trzebieży. W ramach swojej działalności realizuje różnego rodzaju wystawy, wernisaże oraz plenery. Rzemiosła, w obrębie których wykonują swoje prace artystyczne, to m.in.: rzeźba, malarstwo oraz ceramika. Są organizatorami cyklicznych, corocznych plenerów malarsko- rzeźbiarskich, oprócz tego W TOE prowadzą regularne warsztaty ceramiczne oraz pokazy wypału ceramiki techniką RAKU.

• POSTSCRIPTUM Działający chór – POSTSCRIPTUM, to stowarzyszenie, które powstało w 2000 roku, jej założycielkami są Iwona Wiśniewska - Salamon (szczecińska dyrygentka) oraz Anna Ryl (dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Policach). Obecnie dyrektorem sprawującym opiekę artystyczną nad chórem jest Marzena Więch. Chór jest jednocześnie niezależnym stowarzyszeniem, samofinansującym swoją działalność. Skład zespołu liczy około 35 osób i jego członkami są kobiety oraz mężczyźni.

Chór ma ogromne doświadczenie sceniczne, gdyż koncertował m.in. w Czechach, we Włoszech, Francji, na Litwie i Hiszpanii. W 2005 roku odbył trasę, występując także w Estonii, Łotwie i Szwecji.

W prezentowanym przez Chór repertuarze zawiera się muzyka sakralna, gospel, pieśni popularne i współczesna muzyka rozrywkowa. Sukces chóru POSTSCRIPTUM potwierdzają również wydane płyty:

- „Msza o pokój”; - „ Piosenki czar”; - „Missa Brevis”.

Istnieje jeszcze wiele innych organizacji działających w dziedzinie sportu i kultury realizujących istotne zadanie w kształtowaniu wszelkich działań społecznych. Zaliczyć do nich możemy:

ZAKRES DZIAŁALNOŚCI / ZADANIE ORGANIZACJA POZARZĄDOWA PUBLICZNE

OCHRONA DÓBR KULTURY I • STOWARZYSZENIE TRADYCJI NARODOWEJ, SZTUKA, „ANIMATOR” KULTURA • POLICKI CHÓR KAMERALNY „POSTSCRIPTUM” • AKADEMIA UMIEJĘTNOŚCI „TRADYCJA” • STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓŁ ZIEMI POLICKIEJ „SKARB” • REGIONALNE STOWARZYSZENIE LITERACKO-ARTYSTYCZNE W POLICACH • STOWARZYSZENIE MOZAIKA • STOWARZYSZENIE WSPIERANIA LOKALNEJ SCENY MUZYCZNEJ ORAZ POPULARYZACJI EDUKACJI MUZYCZNEJ W POWIECIE POLICKIM „DŹWIĘKI POLIC” • STOWARZYSZENIE MIŁOŚNIKÓW POJAZDÓW I SPRZĘTU MILITARNEGO BLOKU WSCHODNIEGO • STOWARZYSZENIE UNIKATOWYCH ARTYSTÓW „VENA” • STOWARZYSZENIE HISTORYCZNE „549” • STOWARZYSZENIE ZACHODNIOPOMORSKICH MODELARZY RC-MODEL-KLUB TURYSTYKA • POLSKIE TOWARZYSTWO TURYSTYCZNO- KRAJOZNAWCZE • REGIONALNY ODDZIAŁ SZCZECIŃSKI IM. STEFANA

KACZMARKA KLUB TURYSTYCZNY „SAMI SWOI” • STOWARZYSZENIE WODNE „LEŃ” • POLICKIE CENTRUM TURYSTYKI ORGANIZACJA WYPOCZYNKU DZIECI • STOWARZYSZENIE „CENTRUM I MŁODZIEŻY ANIMACJI SPOŁECZNEJ” • TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ DZIECI ODDZIAŁ MIEJSKO- GMINNY W POLICACH • FUNDACJA AKADEMIA PODMIOTOWEGO WSPIERANIA MŁODZIEŻY • POLSKO-NIEMIECKA FUNDACJA TRANSGRANICZNA PRZECIWDZIAŁANIE PATOLOGIOM • STOWARZYSZENIE NA RZECZ SPOŁECZNYM, POMOC SPOŁECZNA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH „AMICUS” • STOWARZYSZENIE WSPIERAJĄCE INTEGRACJĘ OSÓB ZDROWYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH „WARTO BYĆ” • DOM DLA SAMOTNYCH MATEK Z DZIEĆMI MONAR – MARKOT W POLICACH • STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH „KLUCZ DO SERC” W POLICACH • STOWARZYSZENIE POMOCY DZIECIOM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI „KORNEL” • POLSKI ZWIĄZEK NIEWIDOMYCH KOŁO POLICE • POLSKIE STOWARZYSZENIE NA RZECZ OSÓB Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM KOŁO TERENOWE POLICE • OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W TATYNI • OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W TRZEBIEŻY

• OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W POLICACH • OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA W TANOWIE • POLICKIE STOWARZYSZENIE ABSTYNENTÓW „OSTOJA” • KLUB SENIORA, EMERYTÓW, RENCISTÓW I INWALIDÓW • FUNDACJA BĄDŹMY RAZEM Z NIEPEŁNOSPRAWNYMI W TANOWIE • FUNDACJA ZŁOTE NADZIEJE • FUNDACJA POMORZE POMMERNISCHE STIFTUNG • FUNDACJA DLA SENIORA OCHRONA ZDROWIA • STOWARZYSZENIE HOSPICJUM KRÓLOWEJ APOSTOŁÓW • KLUB STOWARZYSZENIA HONOROWYCH DAWCÓW KRWI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W POLICACH IM. H. DUNANTA SPORT I KULTURA FIZYCZNA • ATLETYCZNY KLUB SPORTOWY PROMIEŃ POLICE • LUDOWY KLUB SPORTOWY „RYBAK” • POWIATOWE ZRZESZENIE LUDOWE ZESPOŁY SPORTOWE W POLICACH • KLUB SPORTÓW WALKI POLICE • UCZNIOWSKI KLUB ŻEGLARSKI „BRAS” • UCZNIOWSKI KLUB LEKKOATLETYCZNY „ÓSEMKA” POLICE • POLICKIE STOWARZYSZENIE PIŁKI SIATKOWEJ • JEŹDZIECKI KLUB SPORTOWY „EQUUS” • POLICKA AMATORSKA LIGA PIŁKARSKA • STOWARZYSZENIE SYMPATYKÓW PIŁKI SIATKOWEJ CHEMIK POLICE

• KLUB PIŁKARSKI „CHEMIK POLICE” • OGNISKO TOWARZYSTWA KRZEWIENIA KULTURY FIZYCZNEJ „OLIMPIA” • OGNISKO TOWARZYSTWA KRZEWIENIA KULTURY FIZYCZNEJ „TYTAN” POLICE • KLUB KAJAKOWY „ALCHEMIK” POLICE • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „TRÓJKA” • POLICKI KLUB KARATE KONTAKTOWEGO „BUSHI” • POLICKIE STOWARZYSZENIE TENISA ZIEMNEGO „SMECZ” W POLICACH • KLUB SPORTOWY CHOLEW – SPORT POLICE • KLUB SPORTOWY „TANOWIA” • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „BŁYSKAWICA” PRZY RADZIE OSIEDLA JASIENICA I SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 6 W POLICACH • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „FALA” PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W TRZEBIEŻY • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „ACTIV” • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „CHEMICZEK” • INTEGRACYJNY UCZNIOWSKI KLUB PŁYWACKI „WODNIK” POLICE • UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „CHAMPION” • KLUB SPORTOWY HULK TEAM • POLICKI KLUB AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ „SZRON” • STOWARZYSZENIE KLUB BIEGOWY „DZIK” • STOWARZYSZENIE ENERGY GOLD TEAM POLICE

• STOWARZYSZENIE BIEGAMBOLUBIĘ TEAM POLICE OCHRONA ŚRODOWISKA • TOWARZYSTWO OPIEKI NAD ZWIERZĘTAMI W POLSCE ODDZIAŁ W POLICACH • TANOWSKIE STOWARZYSZENIE „SOKOLI LAS” • STOWARZYSZENIE KOŃSKI GAJ TANOWO • STOWARZYSZENIE TACY EKO

Nie istniała możliwość weryfikacji bieżącej aktywności wymienionych powyżej organizacji pozarządowych, ze względu na brak możliwości nawiązania kontaktu z niektórymi z nich.

Opis badania oraz metodologia

Celem działań związanych z projektem Dom Kultury + było określenie potencjału i zasobów miasta i gminy Police. Do przedmiotu analizy należeli jej mieszkańcy, teren, a także istniejące instytucje oraz organizacje. Do realizacji diagnozy została powołana grupa projektowa, której głównym zadaniem było pozyskanie danych istotnych do sporządzenia diagnozy. Sposobami zdobywanie informacji stały się: ankieta, badania fokusowe (zogniskowany wywiad grupowy), spacer diagnostyczny, oraz alternatywna forma konsultacji społecznej w postaci „drzewka życzeń”.

Diagnoza została przeprowadzona na dużej próbie badawczej. W badaniach wzięło udział około 400 osób. W grupie tej znaleźli się respondenci przedstawiający różne perspektywy pojmowania takich pojęć, jak między innymi: czas wolny, czy kultura. Pojęcia te nie posiadały konkretnej definicji, a wręcz prowokowały do twórczych i swobodnych wypowiedzi. Pytania badawcze nawiązywały do wszelkiego rodzaju imprez, wydarzeń, inicjatyw kulturalnych, koncertów, przedstawień, wystaw itp., choć głównym ich założeniem było odkrycie potencjału, zasobów lokalnej społeczności i terenów gminy Police. Dzięki przeprowadzonym badaniom fokusowym, mogliśmy przyjrzeć się miejscowym grupom pozyskując informacje jakościowe. Ilościowa analiza została dokonana w oparciu o ankiety, „drzewko życzeń” oraz spacer diagnostyczny. Zebrane informacje i głębsze rozważania dały możliwość rozpoznania miejsc niezagospodarowanych kulturowo oraz istotnych dla nowych form aktywności.

Wywiady fokusowe

W przeprowadzonych badaniach zostało zorganizowanych pięć wywiadów fokusowych (focus group interview – FGI) ze zróżnicowanymi grupami, a dokładniej:

• z osobami z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Trzebieży; • z młodzieżą z polickich gimnazjów, szkoły ponadgimnazjalnej oraz Młodzieżowej Rady Powiatowej; • z przedstawicielami Rad Sołeckich; • z reprezentantami Rad Osiedli; • z lokalnymi artystami. 21

Celem powyższych wywiadów było zapoznanie się z zainteresowaniami, możliwościami, ukrytymi zdolnościami danej grupy oraz jej pomysłami na realizacje ewentualnych wydarzeń kulturalnych. Istotne w badaniach fokusowych było zweryfikowanie niewykorzystanego potencjału przestrzennego gminy. Skonfrontowanie ze sobą wielu koncepcji, poglądów oraz wizji pozwoliło na stworzenie bardziej integralnego i ukierunkowanego obrazu tego, jaki jest potencjał i zapotrzebowanie kulturowe.

Kwestionariusz ankiety

Kolejną metodą była ankieta. Udział w ankietyzacji był ogólnodostępny, gdyż każdy z mieszkańców mógł wziąć udział badaniu, poprzez wirtualną dostępność kwestionariusza na stronie internetowej Miejskiego Ośrodka Kultury. W większości jednak sondaż został przeprowadzony w bezpośredniej interakcji z ankieterem, bez nadzorowania oraz poza terenem Miejskiego Ośrodka Kultury w Policach. Próba była dobrana losowo a kwestionariusz miał charakter anonimowy. Respondenci w większości musieli udzielić odpowiedzi na pytania zamknięte, choć ankieta zawierała również pytania półotwarte oraz otwarte.

Inne badania

Oprócz dwóch głównych socjologicznych metod, uzupełnieniem badań były jeszcze dwie kolejne, które można by zaliczyć do bliższych konsultacjom społecznym. Pierwsza, została umieszczona na ścianie w Miejskim Ośrodku Kultury, sugerując „drzewko życzeń”, na którego liściach każdy mógł zapisywać swoje życzenie, propozycje, sugestie nawiązujące do wydarzeń, inicjatyw kulturalnych. Druga metoda - spacer diagnostyczny na terenie Polic, miał na celu zweryfikować zapotrzebowanie na potencjalne imprezy kulturalne i spostrzeżenia dotyczące ciekawych miejsc na terenie gminy. Badanie skupiało się również na inicjatywach kulturalnych, które badani mogliby zrealizować dla społeczności lokalnej w rejonie Polic.

Wyniki badań

Wywiady fokusowe FGI

Pierwszy wywiad fokusowy został przeprowadzony na dwunastoosobowej grupie z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Trzebieży. W skład grupy badanej wchodziły osoby uczestniczące w zajęciach teatralnych, muzycznych (zespół Art Crew) fotograficznych, breakdance’a oraz CrossFitu. Byli to wyłącznie przedstawiciele płci męskiej, którzy przejawiają bardzo duże zdolności artystyczne – można to stwierdzić, przyglądając się ich działaniom w ośrodku i poza jego terenem. Na podstawie napisanych przez opiekunkę- wolontariuszkę scenariusza, występują podczas różnych wydarzeń i uroczystości. Przejawiają duże zdolności muzyczne. Pomimo że są samoukami w grze na instrumentach, przygotowują aranżację na nową płytę. Jeden z chłopców samodzielnie pisze teksty oraz komponuje muzykę. Interesują się oni również w szerokim pojęciu fotografią oraz tworzeniem graffiti. Do propozycji wydarzeń, które uczniowie z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego chcieliby zrealizować, należą: zorganizowanie wystawy zdjęć dokumentujących historię zespołu Art Crew (od powstania); zorganizowanie koncertu lub serii koncertów, musicalu bądź spektaklu muzyczno-teatralno-tanecznego, realizacja warsztatów muzycznych bądź warsztatów teatralnych. Ze społeczeństwem pragną dzielić się swoją wiedzą, doświadczeniami i umiejętnościami. Chcą wspierać wszelkie wydarzenia charytatywne poprzez organizowanie koncertów. Miejsca, w których mogłyby odbyć się takie inicjatywy, to zaproponowane przez uczniów: Ruiny Starej Fabryki, Plaża – Osir w Trzebieży, Ruiny Klasztoru Augustianów w Jasienicy, Stary Dworzec, Amfiteatr SOSW w Policach, Park Solidarności, Park Staromiejski, Centrum Miasta oraz Skałki. Uczniowie wielokrotnie wspominali o swojej chęci brania udziału w życiu kulturalnym, do którego niestety rzadko są wdrażani. Wspominali o braku możliwości współpracy z wieloma ośrodkami artystycznymi oraz o tym, iż pomimo że odbywa się wiele wydarzeń kulturalnych, to są one raczej mało zróżnicowane. Wychowankowie z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego są także grupą, która funkcjonuje poza organizacjami i instytucjami, które

mogłyby wspomóc ich ewentualne przedsięwzięcia. Potencjał, który mają w ich odczuciu, jest zaniedbany i mało wykorzystywany. Brakuje im też profesjonalnego wsparcia merytorycznego.

Drugi wywiad dotyczy młodzieży z polickich gimnazjów, szkoły ponadgimnazjalnej oraz Młodzieżowej Rady powiatowej. W badaniu wzięło udział dwanaście osób związanych z zespołem wokalnym, grupą breakdance oraz wolontariatem. Główne zainteresowania przebadanej młodzieży to przede wszystkim taniec, graffiti, pisanie tekstów i wierszy, fotografia oraz zagadnienia militarne. Badani sugerowali, że nie ma imprez, które mogłyby przykuć ich uwagę lub rozwinąć zainteresowania. Sami proponują zorganizowanie wystawy, stworzenie galerii fotografii lokalnej lub malarstwa – najlepiej w plenerze, a dokładniej w parku czy na deptaku przy ul. Zamenhofa. Ponadto proponują wydarzenia w postaci licznych koncertów, warsztatów wokalnych, które zakończone byłyby koncertem np. charytatywnym. Chętnie zorganizowaliby Ogólnopowiatowy Przegląd Talentów, gminny lub powiatowy „Mam Talent!”. Uważają również, iż duże zainteresowanie wzbudziłyby programy o charakterze tematycznym (np. różne kultury świata) przeznaczone dla rodzin z dziećmi, które mogłyby odbywać się raz w tygodniu/miesiącu przy fontannach na ul. Zamenhofa. Ponadto skłonni są do stworzenia inicjatywy społecznej związanej ze wspólnym malowaniem artystycznego graffiti. Według badanych, fascynujące byłyby dla nich warsztaty ze znanym grafficiarzem zakończone grupowym wykonaniem prac na dostępnych obiektach. W tym kontekście również proponują festiwal hip-hopowy. Są skłonni, aby zorganizować zajęcia z nauki gry na instrumentach, cykl cotygodniowych warsztatów z kreatywnego pisania, fotografii, dancehallu, zumby, tańca towarzyskiego, rzeźbiarstwa w drewnie oraz w metalu. Inicjatywy, w które chętnie by się zaangażowali, to rajdy na orientację, warsztaty z kryminalistyki, warsztaty krawieckie, które byłyby uwieńczone pokazem mody dla całej społeczności lokalnej. Młodzież chętnie stworzyłaby również dla rodzin grę miejską o tematyce historycznej Polic – „Śladami Historii Polic”. Do tego dołączyć można pomysł z rozbudowanym piknikiem artystycznym, który wykorzystywałby kajaki, śpiew, grę na gitarze i wieczorne ognisko. Kolejną fantastyczną propozycją jest miejska gra w szachy i międzypokoleniowe turnieje. Pośród propozycji padło również zorganizowanie większej tematycznej imprezy militarnej, która zawierałaby inscenizacje, rekonstrukcje strojów oraz pokazy walk.

Za interesujące miejsca, młodzież uważa Ruiny Starej Fabryki, Park Solidarności, Centrum Miasta, deptak i plac przy Fontannach na ul. Zamenhofa, Amfiteatr, teren dawnej Muszli Koncertowej, plażę w Trzebieży oraz plażę w Policach (Mijanka), ponadto teren, na którym odbywają się Otwarte Mistrzostwa Polic w Kajakarstwie Turystycznym. Badani zaznaczają także chęć zwiększenia liczby działań integracyjnych, skupionych między innymi na inicjatywach, w których mogą brać udział ludzie z różnych pokoleń. Uważają również, że wiele miejsc niszczeje z powodu braku konkretnego wykorzystania i zagospodarowania przestrzennego. Młodzież również zwróciła uwagę na rolę Miejskiego Ośrodka Kultury, który wielokrotnie udzielał im wsparcia w wielu inicjatywach, był otwarty na nowe prośby oraz udostępniał pomieszczenia w celu rozwijania aktywności kulturalnej (np. noc filmowa). Ponadto respondenci zasugerowali, że nawiązanie współpracy ze Stowarzyszeniem Przyjaciół Ziemi Polskiej (SKARB) oraz harcerzami przyniosłoby mnóstwo korzyści dla wszelkich inicjatyw kulturalnych. Młodzież wspomniała również o niedocenianym wielkim talencie Pana z Jasienicy, który zajmuje się tworzeniem zamków oraz domków z kamieni. Spotkanie to być może okaże się także pomocne w kwestii problemu z przepływem informacji związanej z odbywającym się „Śmietnikiem artystycznym”. Badacze dowiedzieli się o trudnościach z promocją i powtarzającymi się wielokrotnie występami artystów – amatorów. Ze względu na brak popularyzacji tego przedsięwzięcia, rok w rok biorą w nim udział praktycznie te same osoby. Warto zaznaczyć, iż jest to świetne wydarzenie, które ma wysoki poziom artystyczny, a podnosi go również, goszcząc znamienitych aktorów i muzyków.

Kolejne badanie fokusowe odbyło się 3 kwietnia w Trzeszczynie i uczestniczyło w nim osiem osób. Przede wszystkim byli to przedstawiciele Rad Sołeckich, z grup: Stowarzyszenia Pilchowo, Klubu Seniora w Pilchowie, Stowarzyszenia Siedlisko-Trzebież. Głównymi zainteresowaniami badanych była fotografia, taniec, graffiti, poezja, zagadnienia militarne oraz wojenne. Ponadto w Trzebieży bardzo prężnie działa schola, a w Tanowie – chór. Obie grupy zrzeszają grupę amatorów wokalnych. W pobliskich sołectwach działa wielu lokalnych artystów, którzy między innymi malują obrazy techniką palcowania czy specjalizują się w ręcznie robionej biżuterii. W Trzeszczynie zorganizowany został także koncert zespołu gospel. Natomiast w dziedzinie sportu w sołectwie Trzeszczyn odbywa się cykliczny Turniej Tenisa Stołowego Sołectw Gminy Police „Memoriał im. Edwarda Stępnia”. 25

Sołectwo Niekłończyca posiada także swój profil na portalu społecznościowym – Facebook – na którym umieszcza dokumentacje oraz zdjęcia z różnych imprez lokalnych i ważniejszych wydarzeń kulturalnych. W proponowanych przedsięwzięciach znalazła się gra miejska dla rodzin (Śladami Historii Polic), rajdy na orientację, biesiada śląska. Badani wspomnieli także, iż brakuje inicjatyw skierowanych do grupy najmłodszej, dlatego też zaproponowali kino pod chmurką na niedzielne poranki oraz dni wolne. Ponadto Sołectwo Trzebież chętnie stworzyłoby zbiór baśni i legend odnoszących się do historii związanej z krasnoludkami i ich siedzibą. Za najciekawsze i mało wykorzystane tereny w gminie Police grupa uznała plażę w Trzebieży, okolice jeziora Bartoszewo, Lapidarium Drogoradz oraz park w Trzebieży. Badani uważają, iż wydarzenia kulturalne mogłyby również odbywać się w Ośrodku Sportu i Rekreacji w Pilchowie, na terenie Orlika, szkoły w Niekłończycy oraz parafiach w Trzeszczynie. Wspomnieli także, iż aby móc realizować wiele wydarzeń kulturalnych potrzebna jest rewitalizacja parku w Trzebieży, budowa świetlicy w Niekłończycy, remont świetlic, placu zabaw, kortu tenisowego oraz naprawa drogi w Drogoradzu. Istotnym zagadnieniem, które zostało poruszone na spotkaniach, było poczucie izolacji tych społeczności. Sołectwa miały wrażenie wyłączenia z kulturowego oddziaływania Miejskiego Ośrodka Kultury – padło kilka sformułowań świadczących o tym, iż czynności kulturotwórcze nie docierają do sołectw i są realizowane głównie dla mieszkańców miasta Police. Przedstawiciele społeczności byli ukontentowani zorganizowanym spotkaniem. Wynikało to z dostrzeżenia ich kulturowych potrzeb, poczuli się wysłuchani. Podkreślali, że istotne byłoby, aby pogłębić współpracę kulturalną z miastem Police i z Miejskim Ośrodkiem Kultury.

Czwarte badanie fokusowe zostało przeprowadzone na grupie dziesięcioosobowej. Byli to przedstawiciele Rad Osiedlowych w Policach. Większość badanych związana była z grupą taneczną, co też miało odzwierciedlenie w rodzaju zainteresowań. Wśród zamiłowań znalazła się również poezja, gra w szachy, fotografia i uczestnictwo w pchlich targach. Badani wykazywali się wzmożoną pomysłowością w stosunku do potencjalnych inicjatyw, tj.: wystawy, stworzenie galerii fotografii, przedsięwzięcie związane z wątkami historycznymi dotyczącymi Polic, wydanie książki o Mścięcinie. Istotne dla grupy było również stworzenie

siłowni plenerowej, w celu propagowania aktywności fizycznej na świeżym powietrzu oraz zorganizowanie przeprawy przez Odrę. Ponadto pojawiły się inne propozycje kulturalne, w tym pikniki, dancingi, koncerty, warsztaty i pokazy tańców. Respondenci także wspomnieli o Dniu Sąsiada, który byłby lokalnym świętem i miałby na celu wzmocnić więzi społeczne, zintegrować grupy i wzbogacić życie lokalne. Kolejnym aspektem zwracającym uwagę był pomysł na projekt łączący starą i nową fotografię artystów zamieszkujących gminę Police. Miejsca, w których wszelkie wydarzenia kulturalne mogłyby się odbyć, to: Ruiny Starej Fabryki, Park Solidarności, Lapidarium w Parku Staromiejskim, Park Staromiejski, przystań wodna, plaża w Trzebieży oraz w Policach, miasteczko rzemieślnicze w Policach, plac Chrobrego oraz Ruiny Klasztoru w Jasienicy. Badani na spotkaniu wymienili również instytucje, które mogliby włączyć w swoje działania kulturowe, a były to: PUTW oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Polickiej SKARB. Goście spotkania doskonale porozumiewali się między sobą, tworząc wspaniałe syntezy proponowanych przez siebie wydarzeń kulturowych w Policach. Ostatnie spotkanie odbyło się 27 kwietnia. W badaniu wzięło udział osiem osób płci żeńskiej. Była to grupa artystyczna, do której zainteresowań można zaliczyć: graffiti, rękodzielnictwo, malarstwo, ceramikę, rzeźbę, teatr, muzykę, śpiew, instrumentalistykę oraz beatbox. Panie, które na co dzień prowadzą zajęcia wokalne, teatralne i malarskie, proponują, aby zwiększyć ilość takich działań, wzmocnić i urozmaicić ich jakość oraz zaprosić do współpracy wszystkich chętnych z gminy Police. Respondentki proponują stworzenie zagrody ceramiczno-plastyczno-malarskiej, która mogłaby działać systematycznie oraz być dodatkiem do wydarzeń lokalnych. Ponadto badane chętnie zorganizowałyby warsztaty rękodzielnicze, ceramiczne i malarskie w różnych miejscach gminy, a następnie stworzyłyby wspólną wystawę. Do propozycji wydarzeń, które mogą zorganizować respondentki, zaliczały się także warsztaty teatralne wraz ze spektaklami dla dzieci (na placach zabaw), warsztaty muzyczne z małymi dziećmi, warsztaty muzyczno-teatralne z młodzieżą z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego w Trzebieży, warsztaty muzyczne z dziećmi ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Policach oraz warsztaty muzyczne z zaproszoną gwiazdą, które kończyłyby się koncertem otwartym dla całej społeczności gminy Police.

Wiele z tych inicjatyw mogłoby się odbywać w formie plenerowej, dlatego też panie wymieniły takie miejsca jak: Park Staromiejski, plan przed „Kingą” przy ul. Wyszyńskiego, polana za Szkołą Podstawową nr 8 oraz okolice Parku Solidarności.

Kwestionariusz ankiety

Badania sondażowe były realizowane na przełomie marca oraz kwietnia. W przeprowadzonej ankiecie wzięło udział 250 osób, z czego 148 (59%) to kobiety, a 102 (41%) – mężczyźni. Dominowała klasyczna, anonimowa i pisemna forma przeprowadzanych badań ankietowych, które były bezpośrednio dostarczane do rąk respondentów przez grupę badawczą.

PŁEĆ RESPONDENTÓW

MĘŻCZYŹNI 41% KOBIETY 59%

KOBIETY MĘŻCZYŹNI

Nieznacznie dominującą grupę diagnostyczną stanowiły osoby nieprzekraczające osiemnastego roku życia (33%). Do niemalże równie licznej części badanych należą osoby w wieku średnim – od trzydziestu jeden do sześćdziesięciu pięciu lat (31%). Społeczność w przedziale wiekowym od dziewiętnastego do trzydziestego (18%) i powyżej sześćdziesiątego piątego roku (18% ) stanowiła nieznaczną mniejszość.

PRZEDZIAŁ WIEKOWY RESPONDENTÓW

POWYŻEJ 65 18% DO 18 ROKU ŻYCIA 33%

31-65 31% 19-30 18%

DO 18 ROKU ŻYCIA 19-30 31-65 POWYŻEJ 65

Przebadane osoby w większości charakteryzują się wykształceniem średnim (35%) oraz gimnazjalnym (26%). Znaczna część badanych zadeklarowała wykształcenie wyższe (22%). Do mniejszości zaliczały się osoby na poziomie edukacyjnym podstawowym (8%) oraz zawodowym (9%).

WYKSZTAŁCENIE RESPONDENTÓW

8% 22%

26%

35% 9%

podstawowe gimnazjalne zawodowe średnie wyższe

CZAS WOLNY

Osoby badane bardzo dużo czasu wolnego przeznaczają na spotkania ze znajomymi oraz przyjaciółmi, a także przebywanie poza domem – w miejscach publicznych. Taką odpowiedź zaznaczyło aż sto trzydzieści osiem osób (55,2%). Z drugiej zaś strony respondenci są również zaangażowani w domowy styl życia, wykazując tendencje domatorskie (47,59%). Wielu ankietowanych zadeklarowało, że koncerty są doskonałą formą spędzania czasu (40,8%), choć znaczna liczba osób postawiła również na uprawianie sportu (38%), pomimo mniejszego zainteresowania wydarzeniami sportowymi (19,2%). Niewielu respondentów swój wolny czas poświęca na oglądanie wystaw i szeroko rozumianej sztuki (17,59%), a jeszcze mniejszy odsetek ludzi jest zainteresowany inną, niesprecyzowaną formą spędzania wolnego czasu (4,8%), choć w ramach alternatyw kilkukrotnie wspomniano o biesiadach oraz dyskotekach.

CZAS WOLNY

Inne 4,8%

Oglądanie wystawy, sztuki 17,59%

Uczestnictwo w koncertach 40,8%

Imprezy sportowe 19,2%

Spotkania ze znajomymi/ wyjścia na miasto 55,2%

Uprawianie sportu 38%

Przebywanie w domu 47,59%

0 20 40 60 80 100 120 140 160

ZAANGAŻOWANIE W WYDARZENIA KULTURALNE W POLICACH

W kwestionariuszu zapytano mieszkańców gminy, czy lubią uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych w Policach. Większość respondentów udzieliła odpowiedzi pozytywnej. Sto trzy osoby badane udzieliły odpowiedzi „tak” (41,19%), „zdecydowanie tak” (24%) aż sześćdziesiąt osób. Pośród ankietowanych znalazły się osoby, które wstrzymały się od zdania (19,2%). Odpowiedź negatywna oznaczona została dwadzieścia trzy razy (9,2%), a skrajnie negatywna szesnaście (6,4%).

Czy lubi Pan/Pani uczestniczyć w wydarzeniach kulturalnych organizowanych w Policach? 120 100 80 60 41,19% 40 24% 20 19,2% 9,2% 6,4% 0 Zdecydowanie tak Tak Nie mam zdania Nie Zdecydowanie nie .

W diagnozie analizowano również częstotliwość uczęszczania mieszkańców na wydarzenia kulturalne organizowane na terenie gminy Police. Sondaż diagnostyczny wykazał, że przeciętna liczba osób korzysta z tej oferty częściej niż raz na miesiąc (18%), w przeciwieństwie do większości biorącej udział w imprezach raz na kilka miesięcy (44,8%). Mniejsza część raz do roku również partycypuje ofertę kulturalną Polic (10%). Znaczna mniejszość rzadko z niej korzysta (10%), bądź nie uczestniczy wcale (6,8%).

Częstotliwość uczęszczania na wydarzenia kulturalne 120 100 80

60 44,8% 40 20 18,4% 20% 10% 6,8% 0 Częściej niż raz w Raz na kilka miesięcy Raz do roku Rzadziej niż raz do Nie uczestniczę wcale miesiącu roku

Kolejnym istotnym elementem badań była analiza zainteresowania mieszkańców gminy Police wydarzeniami oraz inicjatywami kulturowymi odbywającymi się na jej terenie. Odpowiedzi mieszkańców w większej mierze oscylowały w obrębie umiarkowanego zainteresowania (36,4%), choć wiele osób wykazywało się również zdecydowaną uwagą (30,8%). Niewielka część respondentów wstrzymała się od zdania (18%), a jeszcze mniejsza nie charakteryzowała się za specjalnym zainteresowaniem (8,4%), bądź nie była zainteresowana wcale (6%).

Zainteresowanie wydarzeniami kulturalnymi 100

60 36,4% 40 30,8% 20 18,4% 8,4% 6% 0 Zdecydowanie Umiarkowanie Nie mam zdania Nie jestem Zdacydowanie zainteresowany(a) zainteresowany(a) zainteresowany(a) niezainteresowany(a)

Respondenci zostali zapytani również o przyczyny, przez które nie uczestniczą w wydarzeniach kulturalnych. Do dominujących powodów zaliczyli: brak czasu (52,4%), nieodpowiednią tematykę (20,8%) oraz brak pieniędzy (17,2%). Odległość (14,39%) oraz brak innych osób chętnych (15,2%) również miała wpływ na tę kwestię. Mniej znaczący okazał się niezrozumiały przekaz (4,39%) oraz inne powody (4,39%) a niektóre osoby zaliczyły do nich problemy zdrowotne oraz brak dostępu do informacji o konkretnych wydarzeniach.

Przyczyny braku uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych 140 120 100 80 60 52,4% 40 20,8% 20 17,2% 14,39% 15,2% 0 4,39% 4,39% brak czasu brak pieniędzy zbyt duża nieodpowiednia niezrozumiały brak innych inne odległość tematyka przekaz osób chętnych

Ankietowani zostali zapytani o to, które instytucje udało im się odwiedzić w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. Do najczęściej uczęszczanych należą: Miejski Ośrodek Kultury (78,4%) oraz biblioteka (34,4%). Rzadziej jednak badani pojawiają się w świetlicach osiedlowych (10,4%), świetlicach wiejskich (6%) oraz Szkole Muzycznej (4,8%). Niektóre osoby oznaczyły w ankiecie odpowiedź „inne” (10%), a w uzupełnieniu wyjaśniały, że nie pojawiają się w żadnej z tych instytucji.

Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy odwiedził(a) Pan(i) którąś z wymienionych instytucji? 250

200

150

100 78,4%

50 34,4 10,4% 0 6% 4,8% 10% Miejski Ośrodek Biblioteka Świetlice Świetlice wiejskie Szkoła muzyczna Inne Kultury osiedlowe

W ankiecie pojawiło się zagadnienie dotyczące opinii respondentów na temat wydarzeń kulturalnych w Policach. Zapytani, jakie wydarzenia według nich powinny odbywać się częściej, odpowiedzieli, że należy zwiększyć liczbę koncertów muzycznych (59,1%), występów kabaretów (32,8%). Mniej istotne, ale zwracające uwagę, byłyby również spotkania z ciekawymi osobami (26,4%), spektakle teatralne, happeningi, performance (26%), kino, pokazy, przeglądy filmowe (21,2%), wystawy artystyczne (19,6%) oraz imprezy hobbystyczne (18,4%). Badani mniejsze oczekiwania mieli w stosunku do wydarzeń związanych z tradycją lokalną (7,6%) oraz historią (6,4%).

Jakich wydarzeń powinno być więcej w Policach?

160 59,1% 140

120

100

80 32,8% 26,4% 60 26% 21,2% 19,6% 18,4% 40

20 7,6% 6,4% 0 Koncerty Występy Spotkania z Wystawy Spektakle Kino, pokazy, Związane z Historyczne Imprezy muzyczne kabaretów ciekawymi artystyczne teatralne, przeglądy tradycją hobbystyczne osobami happeningi filmowe lokalną itp.

Respondenci mieli również możliwość, aby samodzielnie wskazać inne wydarzenia kulturalne, które powinny odbywać się w Policach. Na to pytanie odpowiedziało 49 osób (19,6%). Większość wskazywała na wydarzenia kulturalne związane z organizacją warsztatów muzycznych, tanecznych, malarskich i fotograficznych. Równie istotne było dla ankietowanych branie udziału w plenerowych koncertach. Badani chcieliby także, aby więcej było atrakcji dla dzieci oraz dla seniorów. Ponadto brakuje im wycieczek pieszych, zawodów rowerowych, imprez sportowych i wydarzeń kulturalnych, w tym także festynów, jarmarków oraz kiermaszów. Do pojedynczych propozycji możemy zaliczyć pokazy mody, skoki ze spadochronu, festiwal sztucznych ogni, imprezy i konkursy astronomiczne, festiwal hip- hopowy, targi gier oraz stały repertuar kinowy.

Do rzetelnego źródła informacji dotyczących wydarzeń kulturalnych w Policach, badani zaliczyli: Facebook (60%), ogłoszenia w mieście (43,6%) oraz informacje czerpane od znajomych i rodziny (38,8%). W dalszej kolejności znajduje się prasa (20,8%) oraz strony urzędów i instytucji (12%). Niektóre osoby oznaczyły w ankiecie odpowiedź „inne” (7,6%), następnie wymieniając media takie jak: stronę Miejskiego Ośrodka Kultury, telewizję kablową oraz informacje z Uniwersytetu III wieku.

Źródła informacji – wydarzenia kultralne w Policach. 160

140 60% 120

100 43,6% 38,8% 80

40 20,8%

20 12% 7,6% 0 Prasa Znajomi/Rodzina Ogłoszenia w Strony urzędów i Facebook Inne mieście (plakaty instytucji itp.)

Na dalszym etapie przeprowadzonego badania respondenci zostali poproszeni o zaznaczenie na pięciostopniowej skali, które zdanie jest im bliższe. Pierwsze zdanie brzmiało „Bardzo dobrze znam Miejski Ośrodek Kultury i wiem, co się w nim dzieje” oraz drugie – „W ogóle nie znam Miejskiego Ośrodka Kultury i jego działań”. Badani 65 głosami (26%) uznali, iż pierwsze zdanie jest im znacznie bliższe, natomiast 25 osób (10%) wybrało zdanie przeciwne.

Ostatnim zadaniem w ankiecie było oznaczenie potwierdzenia, bądź zaprzeczenia zdań, które zostały przedstawione w poniższej tabeli.

Oferta kulturalna w Policach spełnia moje oczekiwania.

W Policach niewiele się dzieje pod względem imprez i wydarzeń.

Nigdzie nie ma informacji o tym, co się dzieje w Policach.

W ofercie kulturalnej nie mogę znaleźć niczego dla siebie.

Większość bądź wszystkie wydarzenia w mieście są dla mnie za drogie.

Chciałbym/Chciałabym zaangażować się w działania kulturowe nie tylko jako widz, ale również jako aktywny uczestnik. 250

200 84,39% 80,8% 70% 150 66,4% 68,8%

54,8% 100 45,2%

33,6% 30% 31,3% 50 19,2% 15,6% 0 Zgadzam się Nie zgadzam się

Opinia publiczna na temat kultury w Policach

„Drzewko Życzeń” „Drzewko życzeń” – tak została nazwana forma konsultacji społecznej. Na ścianie w holu Miejskiego Ośrodka Kultury (naprzeciwko głównego wejścia) znajdowała się wizualizacja ścienna przypominająca drzewo. Formę jego liści przybierały zanotowane pomysły oraz koncepcje gości przebywających w Miejskim Ośrodku Kultury, bądź osób będących tam przypadkowo. Badanie więc skierowane było do osób, które odwiedziły badaną placówkę. W związku z tym wszyscy uczniowie, rodzice bądź szeroko rozumiani opiekunowie czekający na swoje dzieci mogli dopisać swoją koncepcję. Opis zadania wyglądał następująco: „Chcesz mieć wpływ na to, co dzieje się w Twojej okolicy? Masz ciekawy pomysł na inicjatywę? Podziel się tym z nami. Napisz swoje życzenie, pomysł, propozycję. Doklej do Drzewka Życzeń swój własny listek i razem z nami twórz kulturę w naszym mieście!”. Do najczęściej pojawiających się wpisów możemy zaliczyć: ✓ więcej seansów kinowych; ✓ więcej warsztatów/konkursów plastycznych, tanecznych i wokalnych; ✓ więcej imprez plenerowych; ✓ więcej atrakcji na imprezach okolicznościowych, np. wata cukrowa, pokaz sztucznych ogni, taniec hip-hopowy; ✓ organizację obozów artystycznych; ✓ organizację konkursów z nagrodami; ✓ naukę gry na różnych instrumentach; ✓ organizowanie wycieczek krajoznawczych; ✓ więcej przedstawień wokalno-teatralnych.

Spacery diagnostyczne

Spacery diagnostyczne odbywały się przez trzy dni, mianowicie od 02.04.2017 r. do 04.04.2017 r., a wzięło w nich udział 100 osób. Zostały one zrealizowane przez animatora społecznego, a osoby, na których przeprowadzono badanie, to przypadkowi przechodnie. Teren, który posłużył diagnozie, to okolice Miejskiego Ośrodka Kultury, Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego, Ronda Pionierów, Lidla, Urzędu Gminy, Rynku w Policach oraz Starego Miasta. Każdy uczestnik wyżej wymienionego badania odpowiadał na trzy zadane pytania.

Pierwsze pytanie związane było z ciekawymi miejscami na terenie gminy Police, w których, według mieszkańców, można zorganizować jakieś wydarzenia kulturalne. Odpowiedzi respondentów w większej mierze pokrywały się ze sobą. Badani wymienili:

- obszar za Szkołą Podstawową numer 8 w Policach; - nowe boisko przy Gimnazjum numer 3; - tereny Polickich Łąk oraz Wielkiego Kawru; - tereny, na których mieści się kompleks schronów przeciwlotniczych oraz same schrony; - obszary Stadionu Polickiego; - plaża Police Mijanka; - deptak i plac przy fontannach na ul. Zamenhofa; - ruiny Starej Fabryki; - obszary, na których występują Skałki Police; - plaża w Trzebieży; - tereny starego dworca; - tereny Starej Fabryki Benzyny Syntetycznej; - okolice Rezerwatu Świdwie; - okolice Jeziora Karpino; - tereny Roztoki Odrzańskiej. Na pytanie „Jakie wydarzenie kulturalne zorganizowałaby/zorganizowałby Pan(i) gdyby otrzymała/otrzymał Pan(i) na nie pieniądze z Miejskiego Ośrodka Kultury?” większość respondentów, co warto zaznaczyć, wspomniała o przywróceniu Dni Chemika z powrotem do Polic. Kolejnymi odpowiedziami były: - pokaz ceramiki wraz z warsztatami; 38

- koncerty znanych gwiazd; - obozy kajakarskie, rowerowe; - biegi wojewódzkie; - festiwal hip-hopowy; - sportowy miesiąc dla policzan; - wycieczki krajoznawcze; - spotkania z nieznaną historią Polic; - wieczory filmowe; - biegi na orientację; - amatorskie pokazy mody; - festiwal sztucznych ogni; - kiermasz ogrodniczy; - występy kabaretów; - gry i zabawy dla dzieci; - szybkie randki; - turniej szachowy; - pikniki rodzinne; - niedzielne śniadania na terenie za Szkołą Podstawową nr 8.

Natomiast po zadaniu pytania trzeciego: „W jakim ciekawym miejscu na terenie Polic zorganizowałaby/zorganizowałby Pan(i) wydarzenie kulturalne, gdyby otrzymała/otrzymał Pan(i) na nie pieniądze z Miejskiego Ośrodka Kultury?” mieszkańcy wymieniali głównie: - Stadion Policki; - polanę za Szkołą Podstawową numer 8; - Rynek Policki; - plan przy ul. Zamenhofa (fontanny); - plażę w Trzebieży; - kompleks rekreacyjny w Trzebieży; - Park Staromiejski.

Reasumując, spacer diagnostyczny wykazał ogromny potencjał, wskazywał na bogatą wyobraźnię mieszkańców oraz ogromne zaangażowanie i chęć przyłączenia się do rozwoju 39

wszelkich działalności artystyczno-kulturalnej. Warto również zaznaczyć, iż badani do swoich wypowiedzi podchodzili rzetelnie i nie mieli problemu z poświęceniem czasu na rozmowę.

Rekomendacje

• zwrócenie uwagi na współpracę pomiędzy instytucjami, organizacjami a osobami z potencjałem kulturowym; • urozmaicenie oferty kulturalnej, która przeznaczona byłaby dla grup o węższych zainteresowaniach; • budowanie promocji i marketingu w oparciu o system internetowy, a przede wszystkim portal społecznościowy – facebook, który jest głównym nośnikiem i źródłem informacji; • zdywersyfikowanie oferty kulturalnej, poszerzonej o nowe formy kultury i sztuki; • rozbudzenie i wykorzystanie potencjału grup wykluczonych - osób z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego oraz ze Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego nr. 1 dla Dzieci Niepełnosprawnych Ruchowo im. Marii Grzegorzewskiej; • zatrudnienie większej ilości wyspecjalizowanych animatorów kultury, animatorów społecznych, instruktorów i nauczycieli, w celu utworzenia nowych form aktywności kulturowej; • nawiązanie głębszego dialogu z sołectwami i radami osiedli oraz uwzględnienie ich działalności w tworzeniu kultury w gminie Police; • pomoc w rozwijaniu potencjału i możliwości wychowanków z Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, liceów i szkół zawodowych oraz zapewnienie im odpowiednich warunków do tworzenia inicjatyw kulturotwórczych; • próba dostosowania wydarzeń artystycznych i ich dostępności do osób starszych i schorowanych; • aktywizacja osób spędzających większość wolnego czasu w domu, poprzez realizacje inicjatyw w innej lokalizacji np. na osiedlach, placach zabaw, świetlicach wiejskich; • więcej inicjatyw międzypokoleniowych, które będą ukulturalniać i socjalizować grupy społecznie od siebie oddalone; • należy wspomóc funkcjonowanie świetlic wiejskich i osiedlowych oraz parafii; ▪ wsparcie potencjału kulturowego mieszkańców Polic w sposób instytucjonalny oraz finansowy; ▪ wskazane jest organizowanie większej ilości wydarzeń prestiżowych, mających na celu promowanie kultury wysokiej: koncertów, spektakli, recitali;

▪ wykorzystanie potencjału miejsc gminy Police, poprzez organizowanie tam różnego rodzaju inicjatyw; ▪ nawiązanie lepszej współpracy z organizacjami pozarządowymi.

Osoby odpowiedzialne za koordynację merytoryczną, organizację i realizację diagnozy:

Anna Ryl – absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego - kier. Filologia Polska. Ukończyła Studium Menadżera Kultury na Wyższej Szkole Umiejętności Społecznych w Poznaniu oraz Studium na kier. Zarządzenie Oświatą na Wyższej Szkole Administracji Publicznej w Szczecinie. Anna Ryl pełni funkcje dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury w Policach od 1995 roku. Zarządza zespołem pracowników, inicjuje, organizuje i realizuje inicjatywy kulturalne na terenie naszej gminy.

Justyna Celary (koordynator projektu) – Absolwentka Wyższej Szkoły Humanistycznej w Szczecinie na kier. Pedagogika Opiekuńcza i Resocjalizacyjna oraz Wyższej Szkoły Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa w Poznaniu na kier. Kulturoznawstwo, Kultura Audiowizualna i Media. W Miejskim Ośrodku Kultury pracuje od początku 2011 roku, jako referent do spraw projektów międzynarodowych (aplikuje, realizuje i rozlicza projekty międzynarodowe).

Piotr Broda – absolwent Akademii Muzycznej im. J. Paderewskiego w Poznaniu - filia w Szczecinie. Artysta, muzyk. Od 22 lat pracuje w Miejskim Ośrodku Kultury na stanowisku kierownik artystyczny. Ma ogromne doświadczenie w realizacji imprez masowych. Stale współpracuje z Operą na Zamku, Teatrem Współczesnym i Teatrem Lalek Pleciuga w Szczecinie.

Agata Kawczyńska – absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego kier. Prawo i Administracja, od 23 lat główna księgowa Miejskiego Ośrodka Kultury w Policach, bierze czynny udział w realizacji i rozliczaniu projektów (również międzynarodowych – unijnych), wydarzeń kulturalnych.

Sandra Jakubowiak – socjolog, pedagog, wokalistka. Absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego na kier. Socjologia, Akademii Muzycznej w Katowicach na kier. Jazz i Muzyka Estradowa, Akademii Muzycznej w Bydgoszczy - kier. Jazz i Muzyka Estradowa, Międzywydziałowego Studium Pedagogicznego w Katowicach i w Bydgoszczy, Akademii Sztuki w Szczecinie na kier. Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej oraz Studium Wokalistyki Estradowej w Katowicach. Wykładowca Akademii Muzycznej w Łodzi kier.

Musical i Choreografia. Wykładowca na konferencjach oraz warsztatach międzynarodowych. Dyrygent zespołu wokalnego „Out Loud” oraz instruktor wokalny.

Iwona Włodarska – Od 28 lat pracuje jako nauczyciel, pedagog szkolny, doradca zawodowy i terapeuta systemowy rodziny. Przez ostatnie 14 lat pełniła funkcję doradcy pedagogów Gminy Police, koordynowała ich pracę. Członek gminnego zespołu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Koordynuje program profilaktyki uzależnień pedagogów polickich „Wolni od…”. Prowadzi grupę wolontariuszy POMAGACZE.

Paula Ponichtera – animator, pedagog. Ukończyła Turystykę i Rekreację na Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławia oraz na Uniwersytecie Szczecińskim. Jest absolwentka Edukacji artystycznej w zakresie sztuki muzycznej na Akademii Sztuki w Szczecinie. Posiada wiedzę ogólną z zakresu nauk społecznych i ekonomicznych, umiejętności organizowania pracy oraz realizacji przedsięwzięć w sferze turystyki i rekreacji dla różnych grup odbiorców.

Opracowanie:

Sandra Jakubowiak