Statenvoorstel Nr. PS/2013/249

Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Jaarverslag 2012

Datum GS-kenmerk Inlichtingen bij 16.04.2012 2013/0122533 R. Scheutjens, telefoon 038 499 89 57 e-mail [email protected]

Aan Provinciale Staten

Onderwerp Jaarverslag 2012

Bijlagen I. Ontwerpbesluit nr. PS/2013/249 (bijgevoegd) II. Accountantsverslag (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS- kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) III. Reactie van Gedeputeerde Staten op het Accountantsverslag (bijgevoegd en te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) IV. Overzicht van moties en amendementen 2012 (bijgevoegd en te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) V. Overzicht vergoedingen commissies 2012 (bijgevoegd en te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) VI. Comités van aanbeveling (bijgevoegd en te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) VII. Jaarverslag 2012 (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS- kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis) VIII. Jaarverslag 2012 – bijlagenboek (te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis)

Samenvatting van het voorgestelde besluit

Jaarlijks rapporteren wij aan Provinciale Staten over het gevoerde beleid van het afgelopen jaar. Om snel een beeld te krijgen van het gevoerde beleid is in dit Statenvoorstel per kerntaak een samenvatting opgenomen. Het jaarverslag is benaderbaar via onderstaande link of als bladerbare PDF te downloaden via www.overijssel.nl/sis

Jaarverslag www.overijssel.nl/jaarverslag

Bijlagen www.overijssel.nl/bestuur/overijssel/jaarverslagen/bijlagen-jaarverslag/

Dit jaarverslag geeft een verantwoording van de beleidsvoornemens en de daarbij gestelde financiële kaders, zoals die in de (actuele) Kerntakenbegroting 2012 zijn vastgesteld. In de bijlagen zijn de financiële overzichten opgenomen die in de regelgeving zijn voorgeschreven.

Het resultaat na bestemming 2012 laat een verschil zien tussen de begroting en realisatie van € 52,6 miljoen. Dit resultaat wordt voornamelijk veroorzaakt door een hogere opbrengst uit het Provinciefonds, de vrijval van oude verplichtingen en door lagere bestedingen voor het investeringsprogramma Kracht van Overijssel (KvO).

De accountant heeft een goedkeurende verklaring afgegeven op alle onderdelen die hij conform de opdracht van Provinciale Staten heeft gecontroleerd, voor zowel getrouwheid als rechtmatigheid.

Inleiding en probleemstelling Het afgelopen jaar stond in het teken van het realiseren van de ambities uit het Hoofdlijnenakkoord. Het was het eerste volledige bestuursjaar van het vernieuwde college van Gedeputeerde Staten. De haven uit, op volle zee. En die was turbulent: de economische tegenwind, de val van Rutte I, de komst van Rutte/Asscher, onduidelijkheid over gevolgen van Rijksvoornemens voor provincies en gemeenten, onzekerheid en ontevredenheid onder burgers. En terwijl het schip van de provincie op de woelige baren voer, werd het intern verbouwd.

Inleidende zinnen die als het ware als vanzelfsprekend zouden kunnen leiden naar een constatering dat de provinciale ambities van 2012 in beperkte mate gerealiseerd konden worden. Het tegendeel is waar. Het credo ‘inspireren, innoveren en investeren’ dringt door tot in de haarvaten van de provincie en heeft ertoe geleid dat de provincie erin is geslaagd om de beoogde resultaten, zoals vermeld in de actuele begroting, grotendeels te boeken. In dit jaarverslag rapporteren wij over onze resultaten in 2012.

Overwegingen

Prestaties in 2012 Hieronder wordt per kerntaak op hoofdlijnen ingegaan op de voortgang van de prestaties in 2012.

Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en waterbeheer

Bloeiende steden in een aantrekkelijk landschap

Verbetering van de realisatiekracht staat bij deze kerntaak in 2012 voorop. Naast duurzame ontwikkeling ligt de prioriteit bij de ruimtelijke en sociale kwaliteit van steden en dorpen. Klimaatbestendig waterbeheer en multifunctioneel ruimtegebruik zijn belangrijke aandachtspunten in het verslagjaar.

Thuis voelen en meedoen

Maatschappelijke ambitie kerntaak 1: Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen. Met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap. Wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water versterken elkaar.

Netwerksteden

Samen met de drie netwerksteden is hard gewerkt aan verbetering van de ruimtelijke en sociale kwaliteit van de stedelijke gebieden in Overijssel. Dit heeft onder meer geresulteerd in het werkprogramma Sterke Steden van Zwolle Kampen Netwerkstad. Provinciale Staten heeft – op basis van dit programma – besloten tot een (indicatieve) investeringsimpuls van € 45 miljoen voor de ontwikkeling van Spoorzone Zwolle. Voor Stedendriehoek-Deventer is de ontwikkelagenda vastgesteld. Het werkprogramma is inmiddels in PS besproken. De opstelling van een ontwikkelagenda en werkprogramma voor Netwerkstad Twente kost meer tijd dan voorzien.

2 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Wonen

Op het terrein van het woonbeleid zijn forse stappen voorwaarts gezet. Zo zijn de prestatieafspraken voor alle 25 gemeenten herijkt en nader uitgewerkt. Alle gemeenten beschikken over een uitvoeringsprogramma voor zogeheten woonservicegebieden en een energieloket. Ze zijn volop bezig met de uitvoering van concrete projecten. De verstrekking van leningen aan starters op de woningmarkt is een groot succes (zie ook kader). Met financiële steun van de provincie is een impuls gegeven aan de binnenstedelijke vernieuwing in acht gemeenten. In het project Anders Groeien is een werkwijze ontwikkeld om demografische en ruimtelijke ontwikkelingen op regionaal niveau beter op elkaar af te stemmen. De provincie zorgt er in het overleg met gebiedspartners voor dat de juiste inhoud op tafel komt zonder daar zelf al in te kiezen.

Omgevingswet

De Provincie Overijssel heeft vanuit onze Omgevingsvisie in het verslagjaar een belangrijke bijdrage geleverd aan de totstandkoming van de Omgevingswet. De Omgevingswet zal instrumenten bieden om de provinciale verantwoordelijkheid in het ruimtelijk-economische domein waar te maken. De reactieve aanwijzing of een alternatief voor dit provinciale instrument is nog onderwerp van discussie. De zogeheten voorkantsturing – het vroegtijdig behartigen van provinciale belangen in planprocessen –is succesvol hetgeen blijkt uit een vermindering van het aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen.

Waterbeheer

Voortvarend is gewerkt aan een verbetering van de fysieke leefomgeving zodat in de toekomst voldoende bescherming bestaat tegen wateroverlast en droogte. Zo heeft de provincie de regierol bij de planvorming in het waterveiligheidsproject in de IJsseluiterwaarden bij Olst. De start van de werkzaamheden is voorzien voor najaar 2013. Dit leidt tot daling van de waterstand onder extreme omstandigheden met 8 centimeter. Tegelijkertijd wordt er nieuwe natuur ontwikkeld en krijgt de recreatie in het gebied een impuls.

Andere prestaties:  Met de stimuleringsregeling voor toepassing van de Kwaliteitsimpuls groene omgeving zijn 36 voorbeeldprojecten financieel ondersteund.  Twintig subsidies zijn verstrekt voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap in de woningbouw.  In het verslagjaar zijn 40 zwemwaterlocaties aangewezen. Van deze 40 locaties bezitten 32 de kwaliteitsklasse uitstekend, zeven die van goed en is er één met de kwaliteitsklasse aanvaardbaar.  Met partners in Twente is de eerste regionale agenda voor wonen gemaakt. Deze is gericht op verbetering van de bovenlokale woningmarkt en is nu in uitvoering. In 2013 komt een dergelijke agenda voor West-Overijssel.

Starterslening is succesvol

In 2012 zijn bijna 400 leningen verstrekt aan starters op de woningmarkt. Dat is aanmerkelijk meer dan voorgenomen. De financiële steun stelt starters op de woningmarkt in staat een eigen woning te kopen. Tevens wordt doorstroming op de markt voor koopwoningen bevorderd. Vanwege het succes hebben Provinciale Staten het budget in een nieuwe tranche verhoogd.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 3 Kerntaak 2: Milieu en energie

Gezonde leefomgeving voor alle inwoners

De provincie wil een gezonde en veilige woonomgeving realiseren voor alle inwoners. Verbetering van milieuaspecten (geluid, licht, stank, lucht) staat daarbij voorop. Prestaties zijn geleverd op het terrein van bodemsanering en bijvoorbeeld energiebesparing. Het aandeel hernieuwbare energie is in het verslagjaar gestegen.

Meer hernieuwbare energie

Maatschappelijke ambitie kerntaak 2: Realisatie, borging en versterking van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving en vergroting van het aandeel hernieuwbare energie tot minimaal 20 procent in 2020.

Energie

De uitvoering van projecten gericht op de productie van zonne-, wind- en bodemenergie leidt – naast enkele andere factoren – tot een stijging in 2012 van het aandeel hernieuwbare energie van 4,5 naar 5,6 procent. Zowel burgers als ondernemers dragen hieraan bij. Energiebesparing staat in 2012 hoog op de agenda. De provincie stelt haar aanpak voor energiebesparing in particuliere woningen bij. Dat gebeurt in overleg met gemeenten, brancheorganisaties en Rijk. In de nieuwe aanpak kunnen woningbezitters een premie krijgen. Eind 2012 neemt al een flink aantal woningbezitters deel aan de regeling (zie kader). De stimuleringsregeling voor energiebesparing in het MKB krijgt grotere bekendheid. Eind 2012 zijn 575 energiescans uitgevoerd en aan zo’n veertig bedrijven leningen of subsidies verstrekt.

Zon en wind

De productie van zonne-energie stijgt van 11 naar 18 MW geïnstalleerd vermogen. Daarmee is de doelstelling van PS voor 2020 al bijna gehaald. De productie van windenergie maakt een flinke sprong naar 26 MW met de ingebruikname van acht turbines langs het spoor Zwolle- Dalfsen. De eerste geothermie-bron in de Koekoekspolder is officieel in gebruik genomen. Bio-energie kent helaas een teruggang door het faillissement van een aantal vergistingsinstallaties. In het verslagjaar is het Energiefonds Overijssel officieel opgericht, een belangrijke stap om investeringsprojecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiebesparing te stimuleren.

Bodemsanering

Met een bijdrage vanuit de Kracht van Overijssel heeft de sanering van asbestlocaties een extra impuls gekregen. Met de sanering van de Teerput Vasse is na de zomer van 2012 begonnen. Er is voortgang bij de sanering van het Olasfa-terrein. Een eerste deel van de waterbodem is gesaneerd en er is gestart met een alternatieve aanpak om te komen tot uitvoering van een innovatieve sanering

Leren voor Duurzame Ontwikkeling

In 2012 is het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling 2007-2012 afgerond. In dit kader zijn totaal 39 projecten van burgers en bedrijven ondersteund, met name initiatieven voor duurzame energie. In het kader van onze prestatieafspraak met NMO zijn door NMO natuur- en milieueducatie activiteiten uitgevoerd gericht op provinciale opgaven voor onder meer natuur, biodiversiteit, water en energie.

4 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Andere prestaties:  Op wegvakken van de N334 en N377 is over een lengte van 1,7 kilometer geluidwerend asfalt aangebracht.  Het doel om 16 procent van de verlichting langs provinciale wegen uit te voeren in dimbare of ledverlichting is niet gehaald. Ongeveer 7 procent is gerealiseerd. Er blijkt meer afstemming nodig met andere overheden.  Het onderzoek naar asbestdaken op agrarische bedrijfsgebouwen door LTO-Noord is eind 2012 afgerond. Er komt een landelijke regeling om de asbestplaten te verwijderen en vervolgens zonnepanelen te plaatsen. Hier zijn de provincies bij betrokken.  In het verslagjaar zijn zestien uitvoeringsprojecten Duurzame Leefomgeving gestart.  Er zijn twee nieuwe groengas-tankstations geopend, waardoor het totaal in Overijssel op elf komt.  Voor 36 voertuigen op groengas en 63 op elektriciteit is door de provincie subsidie verleend.

Woningeigenaren actief met energiebesparing

De provincie Overijssel stelt een premie tot maximaal € 900 ter beschikking aan particuliere woningeigenaren met een woning die ouder is dan 1 jaar. De premie geldt voor dak-, gevel-, vloer- en glasisolatie. De maximale subsidie bedraagt € 300 voor 1 energiemaatregel en € 600voor 2 of meer energiemaatregelen. Er geldt een bonuspremie van € 300 bij minimaal 2 energiemaatregelen en minimaal 2 deelnemende buren. De regeling is op 1 juli 2012 ingegaan. Eind van het jaar hebben tweeduizend woningbezitters zich aangemeld.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 5 Kerntaak 3: Inrichting landelijk gebied

Van ingerichte natuur tot kavelruil

De realisering van een aantrekkelijke leefomgeving en een mooi landschap om te werken, wonen en recreëren staat bij de provincie Overijssel hoog op de prioriteitenlijst. Bij de versterking van de kwaliteiten van het landelijk gebied spelen wij in op de economische dynamiek, de mate van tevredenheid van toeristen en van bewoners voor hun leefomgeving. In het verslagjaar is een groot aantal projecten uitgevoerd die een bijdrage leveren aan de vitaliteit van het platteland, variërend van kavelruil tot inrichting en beheer van natuur en landschap door particulieren.

Vitaal en aantrekkelijk platteland

Maatschappelijke ambitie kerntaak 3: Een toekomstbestendig, vitaal en

aantrekkelijk landelijk gebied waarin het goed wonen, werken en

recreëren is. Ontwikkeling gaat hand in hand met behoud en versterking

van natuur- en landschapswaarden.

Decentralisatie

In 2012 zijn belangrijke stappen gezet in het decentralisatieproces van het natuurbeleid. Het definitieve Natuurakkoord tussen Rijk en provincies en de beëindiging van de ILG- bestuursovereenkomst zijn mijlpalen in dit proces. De inrichting van het landelijk gebied is een beeldbepalende kerntaak van de provincie. Er staan nog een aantal belangrijke en complexe vraagstukken op de agenda, waarover we nog in gesprek zijn met het Rijk, zoals de financiering van het natuurbeleid, uitwerking van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) en het agrarisch natuurbeheer.

EHS

In 2012 hebben we de begrenzing van de EHS herijkt, zoals vastgelegd in het onderhandelingsakkoord ‘Decentralisatie Natuur' tussen provincies en Rijk en in het Hoofdlijnenakkoord ‘De Kracht van Overijssel'. In het verslagjaar hebben we ook de maatregelen die nodig zijn voor Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) verfijnd. De trajecten om te komen tot een nieuwe EHS en verfijning van de PAS zijn doorlopen in nauwe samenwerking met de partners, zoals de terreinbeherende organisaties en LTO. De begrenzing van de EHS is opgenomen in het ontwerp van de actualisatie van de Omgevingsvisie. Dit ontwerp ligt begin 2013 ter inzage.

Kavelruil

Wij zijn doorgegaan met het verbeteren van het vestigingsklimaat voor agrarische bedrijven. In 2012 zijn de voorbereidingen afgerond om in de periode 2013 – 2015 12.700 hectare landbouwgrond te verkavelen. Eind 2012 zijn de eerste beschikkingen voor vrijwillige kavelruilen afgegeven.

Verplaatsing en omvorming

Wij zijn in 2012 doorgegaan met het verplaatsen of omvormen van intensieve veehouderijbedrijven die niet verder kunnen uitbreiden vanwege hun ligging bij natuurgebieden. In 2012 zijn drie verplaatsingen afgerond. Daarmee het totaal op dertien komt. Er zijn nog zeven verplaatsingen in uitvoering. Ons doel is eind 2013 in totaal 25 bedrijven te ondersteunen in hun omvormingsproces. Eind 2012 hebben we achttien bedrijven ondersteund.

6 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Andere prestaties:  Vijf ecoducten en faunapassages zijn aangelegd.  274 hectare EHS is ingericht.  Particulier natuurbeheer is gerealiseerd op 95 hectare.  Boeren ontvangen subsidie voor agrarisch natuurbeheer op 4.065 hectare landbouwgrond.  De projecten Kwartelkoning en Revitalisering Knoflookpad Vechtdal zijn in 2012 afgerond.  De meeste projecten uit het uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta zijn in uitvoering of afgerond. Landbouw, natuur en recreatie zijn de belangrijkste aandachtsgebieden.

Speurtocht naar emissiebeperkende maatregelen

In de Proeftuin Natura 2000 zijn vijftien landbouwmaatregelen

uitgewerkt die leiden tot een lagere uitstoot van ammoniak. Dat is goed

voor de biodiversiteit in natuurgebieden. De maatregelen op het gebied

van bijvoorbeeld veevoeding en bemesting zijn in een digitale

gereedschapskist geplaatst. Elke agrariër kan hieruit gereedschap op

maat kiezen.

De maatregelen worden begin 2013 voorgelegd aan een commissie van deskundigen. Doel is de methoden overal in Overijssel toe te passen en te vergunnen. Daarnaast wordt gewerkt aan een certificeringsysteem voor een emissiearme bedrijfsvoering waarmee ook vergunningen kunnen worden verleend.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 7 Kerntaak 4: Regionale bereikbaarheid

Vlot en veilig reizen

Verbetering van de mobiliteit, met de nadruk op vlot en veilig, is een belangrijke kerntaak van onze provincie. Dat geldt voor alle vervoersvormen, van auto tot trein en van fiets tot vaartuig. Belangrijke resultaten zijn geboekt. Door landelijke bezuinigingen stagneert echter de aanpak van knelpunten in de infrastructuur van rijkswegen.

Vlot en veilig reizen

Maatschappelijke ambitie kerntaak 4: Vlot en veilig reizen over weg, water en spoor tussen stedelijke netwerken en streekcentra. Duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit zijn daarbij randvoorwaarden.

Wegen

De provincie heeft in het kader van het Meerjarenprogramma Ruimte, Infrastructuur en Transport (MIRT) in 2012 afspraken met het Rijk gemaakt over de uitvoering van een onderzoek naar de knelpunten en mogelijke oplossingen op het N35-wegvak Wijthmen – Nijverdal. Afspraken over verbetering van de mobiliteit op de rijkswegen A1 en N35 (Nijverdal – Wierden) zijn als gevolg van bezuinigingen en introductie van de Wet houdbaarheid overheidsfinanciën (wet HOF) gestagneerd. Voor de realisatie van de wegverbreding van het KvO project N50 Kampen – Kampen Zuid zijn afspraken gemaakt met het rijk. Voor de N34 is de planstudie vastgesteld evenals voor de N377. Voor de N340-N48 is een Provinciaal Inpassingsplan vastgesteld. Ook voor een aantal andere provinciale wegvakken zijn planstudies gemaakt. Een aantal projecten is helemaal afgerond. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om de rondweg Oldenzaal (N342), rotonde Oranjestraat (N350) en de aansluiting van de N733 op de N734 bij Oldenzaal. Aan de mobiliteitsconvenanten in Stedendriehoek, Zwolle en Kampen is verdere uitvoering gegeven. In beide stedelijke centra heeft een zogeheten mobiliteitsmakelaar bedrijven benaderd en producten aangeboden ter stimulering van het gebruik van het openbaar vervoer. Uitbouw van het systeem van Dynamische Route Informatie Systemen leidt tot minder stagnatie op de A28 en N35 (zie ook kader).

Openbaar vervoer

Het verbeterproject onder de naam Vechtdallijnen is succesvol verlopen: de spoorlijn tussen Zwolle en Emmen heeft een forse kwaliteitssprong gemaakt. In december 2012 is de nieuwe vervoerder gestart. De treinen zijn nieuw en rijden vaker. Dit leidt naar verwachting tot meer reizigers. Begonnen is met een buslijn naar het bedrijventerrein Voorsterpoort in Zwolle en naar het bedrijventerrein Haatland in Kampen. Er is gestart met de fysieke uitvoering van de Hoogwaardig Openbaar Vervoer-assen in Zwolle en Deventer. De samenwerking met Gelderland en Flevoland in het uitvoeringscluster Oost is verder vormgegeven. Alle Overijsselse contracten van bus, trein en regiotaxi worden nu beheerd vanuit dit OV-cluster. Vanwege de stijgende kosten van het openbaar vervoer en de dalende inkomsten is in 2012 een traject in gang gezet dat mogelijk leidt tot een andere provinciale OV-strategie.

Fiets

In het kader van de afronding van het uitvoeringsprogramma fiets zijn onder andere fietssnelwegen, fietsstraten en –stallingen aangelegd door heel Overijssel. Dat betekent een forse stimulans om de fiets te pakken in plaats van de auto.

8 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Goederenvervoer over water

In december 2012 hebben PS het voorstel Goederenvervoer over water vastgesteld. Hiermee zijn de kaders bepaald voor investeringen ter stimulering van het goederenvervoer over water. In het kader van de opwaardering van het kanaal Almelo - De Haandrik zijn de bruggen Hoogenweg, Bergentheim en Kloosterdijk in 2012 vervangen. Ook is een aantal wachtplaatsen gemaakt. Dit is een stimulans voor het goederenvervoer over water.

Programma Hoogfrequent Spoor (PHS)

Op basis van de Oost Nederlandse samenwerking is gestuurd op volledigheid en correctheid van de rijksonderzoeken. Uitgebreide samenwerkingsafspraken zijn gemaakt tussen landsdelige bestuurders om te komen tot een landsdelig standpunt en een gezamenlijk sterk optreden richting Rijk.

Verkeersveiligheid

Met het ROVG (Gelderland) is gesproken over verdergaande samenwerking met het ROVO. Het programma Kosten Effectieve Maatregelen is in 2012 afgerond

Andere prestaties:  Midden-Overijssel is gecontroleerd of de bussen voldoen aan de gestelde milieunormen. Dat blijkt zo te zijn.  Het voorgenomen partnerschap met vervoerders is in het geval van Syntus Overijssel succesvol doorgevoerd. Met de regionale taxivervoerders en Arriva wordt gewerkt aan eenzelfde werkwijze. De eerste ervaringen zijn positief.

Verbetering doorstroming

Het systeem van Dynamische Route Informatie Panelen op de A28 en N35 - in 2011 aangelegd door Zwolle Kampen Netwerkstad - is in het verslagjaar uitgebreid met de vervanging en plaatsing van ruim negentig verwijsborden. Zo wordt het verkeer op een snellere manier naar de plaats van bestemming geleid. Voor een aantal wegen zijn regelscenario’s ontwikkeld en vervolgens geïmplementeerd. Daarmee is de bereikbaarheid in de regio verbeterd.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 9 Kerntaak 5: Regionale economie

Bedrijfsleven en kennisinstellingen aan zet

Versterking van de regionale economische structuur is voor de provincie een speerpunt. Kerndoel is het versterken van de (internationale) concurrentiepositie van het Overijssels bedrijfsleven. Een gunstig ondernemersklimaat is hiervoor uiterst belangrijk. De provincie kiest meer en meer voor een regievoerende en beleidsbepalende rol.

Aantrekkelijk klimaat voor ondernemers

Maatschappelijke ambitie kerntaak 5: Realisering van een vitale en zichzelf vernieuwende regionale economie. Daarbij staat een hoogwaardig vestigings- en ondernemersklimaat centraal.

Nieuwe rollen

Het jaar 2012 staat bij deze kerntaak in het teken van de vormgeving van een nieuw economisch beleid van de provincie. Hiervoor is met honderden ondernemers intensief gesproken. Het overleg heeft geleid tot het investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie en het aanverwante uitvoeringskader voor de periode 2012-2015. Deze zijn inmiddels vastgesteld door Provinciale Staten. Het bedrijfsleven en de kennisinstellingen, in nauwe samenwerking met elkaar, zijn voortaan aan zet. De provincie kiest een faciliterende, regievoerende rol, met nieuwe financiële arrangementen, en focust op enkele prioritaire sectoren. Dat betekent een omslag met het verleden. De nieuwe aanpak heeft vorm gekregen in de vaststelling van ondermeer het investeringsbesluit Innovatiedriehoek Twente, het statenvoorstel Breedband en de kaderstelling voor het Innovatiefonds Overijssel.

Loket per regio

Innovatie is voor de regionale economie in Overijssel van cruciaal belang. De provincie heeft haar partners in het verslagjaar uitgedaagd om te komen tot een nieuwe structuur voor innovatie in het bedrijfsleven. Eén loket per regio is uitgangspunt. Het innovatieloket Kennispark Twente is gerealiseerd. Voor de oprichting van loket Kennispoort Regio Zwolle zijn forse stappen gezet. Het loket Stedendriehoek Innoveert is in opbouw.

Topsectoren

Het nano-instituut FOM en het open innovatiecentrum voor Medical Imaging (CMI) hebben besloten zich te vestigen in Twente. Hiermee hebben wij grote multinationals als ASML, CarlZeiss en Siemens aan innovatieve MKB’ers in Twente weten te binden. De open innovatiecentra kunnen dankzij de provinciale voucherregeling hun positie verder uitbouwen. Dat leidt tot meer samenwerking tussen MKB-bedrijven en kennisinstellingen.

De provincie stimuleert de betrokken partijen om actief in te spelen op de mogelijkheden van het landelijke topsectorenbeleid en daarbij zoveel mogelijk samen te werken bij de indiening van projecten. Dit wordt gewaardeerd en ook gehonoreerd door het Rijk. Zo zijn de Overijsselse voorstellen voor het Expertisecentrum HTSM Oost (ECHO), Centre of Expertise Techniek Onderwijs (CETO) en Centrum voor innovatief vakmanschap Polymeren, Coatings en Composieten (PCC) vanuit het topsectorenbeleid medegefinancierd.

10 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Andere prestaties:  De plannen van Marketing Oost en Twents Bureau Toerisme voor de vijf toeristische A-merken en de Hanzesteden zijn door de provincie gehonoreerd.  Het gezamenlijke meerjarenprogramma Toeristische Energieagenda Gastvrij Overijssel van Recron, Hiswa en Koninklijke Horeca NL is gehonoreerd en in uitvoering genomen. Circa 150 bedrijven doen mee aan het programma.  Zeven ketenprojecten ter bevordering van de afzet van biologische producten zijn financieel ondersteund. Het areaal biologische landen tuinbouw is in het verslagjaar licht gestegen.  Vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven zijn op handelsmissie naar China geweest. Dit is gebeurd in samenwerking met provincie Gelderland.

Investeringsimpuls door Europese steun

In het verslagjaar zijn 43 projecten goedgekeurd met steun uit Brussel. De totale Europese bijdrage komt op 16 miljoen euro. Door de uitvoering van deze projecten wordt een investeringsimpuls gerealiseerd van 45 miljoen euro. Het gaat om projecten op het terrein van plattelandsontwikkeling, regionale economie en samenwerking over de grens. Het Europaloket/Expertisecentrum Europa is verantwoordelijk voor de coördinatie van de verschillende Europese programma’s. In de lopende periode (2007-2013) krijgt Overijssel 130 miljoen euro van de Europese Unie. Dit leidt tot een totale investering van 450 miljoen euro.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 11 Kerntaak 6: Culturele infrastructuur en monumentenzorg

Ondernemerschap en talentontwikkeling

De culturele sector staat in het verslagjaar in het teken van bezuinigingen. Er is hard gewerkt aan de totstandkoming van het provinciale cultuurbeleid voor een nieuwe beleidsperiode 2013- 2016. Ondernemerschap en talentontwikkeling staan voorop.

Kunst en cultuur dragen bij aan economie

Maatschappelijke ambitie kerntaak: Kunst, cultuur en erfgoed stimuleren de lokale economie en dragen bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat.

Verzakelijking

Op ambtelijk en bestuurlijk niveau zijn in 2012 vele gesprekken gevoerd met partijen die actief zijn in de culturele sector en monumentenzorg. Dat gebeurde in het kader van de ontwikkeling van nieuw cultuur beleid. In de loop van het jaar is de Cultuurnota 2013-2016 vastgesteld door Provinciale Staten met de titel ‘De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst’. De nadruk ligt op efficiency en verzakelijking. Er worden scherpe prioriteiten gesteld. Cultureel ondernemerschap en talentontwikkeling zijn belangrijke thema’s in het beleid voor de komende jaren.

Nederlands Symfonieorkest

De toekomst van het Nederlands Symfonieorkest heeft vaak op de agenda gestaan. Eind 2012 is besloten tot de uitvoering van de tweede fase van de investeringsimpuls uit het businessplan van het orkest. Het gaat om € 8,3 miljoen. De structurele subsidie is beëindigd. Door de uitvoering van het businessplan kan de belangrijke positie van het symfonieorkest in de Overijsselse culturele basisinfrastructuur worden behouden.

Restauratie

In maart 2012 tekenen de provincies en het Rijk een convenant over de decentralisatie van de middelen van het Rijk voor grote restauraties. Deze middelen zijn bestemd voor projecten die niet kunnen worden uitgevoerd binnen de reguliere onderhoudssubsidies van het Rijk en die ook niet in aanmerking komen voor leningen uit het Nationaal Restauratiefonds. De provincies voeren de regie en combineren rijksmiddelen met eigen geld en andere geldstromen van publieke en private partijen.

De Fundatie

De gevolgen van de crisis in de bouw raken de voortgang van de uitbreiding van museum De Fundatie. Het neoclassicistische gebouw waarin De Fundatie is gevestigd is, wordt uitgebreid met een 'zwevend oog'. Mede als gevolg van het faillissement van de staalleverancier is de geplande opening in december 2012 niet gehaald. Het vernieuwde museum gaat volgens de aangepaste planning begin juni 2013 open voor publiek.

KCO

Eind december is de Stichting Kunst & Cultuur Overijssel (KCO) failliet verklaard. Deze stichting heeft met provinciale subsidie meer dan vijftig jaar tientallen culturele instellingen en gemeenten ondersteund. Op basis van het Hoofdlijnenakkoord vervalt per 2013 de structurele subsidie voor een aantal culturele organisaties, waaronder KCO. Het bestuur van KCO ziet geen kans om als marktpartij verder te gaan.

12 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Andere prestaties:  Samen met Gelderland is een podiumdag georganiseerd voor theaters en theaterproducenten met als kernthema’s talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap.  Het Productiefonds Oost-Nederland heeft 18 van de 54 subsidieaanvragen gehonoreerd.  Vanuit het programma Immaterieel Erfgoed is onder meer de productie van een educatieve film over het IJssellandschap mogelijk gemaakt.  Aan de Twentse Databank is subsidie verstrekt. Alle uitingen van het Twents worden gedocumenteerd en toegankelijk gemaakt.  Veel vestigingen van bibliotheken zijn inmiddels ingericht volgens het retailconcept. Deze innovatie heeft geleid tot een stijging van het aantal abonnementen en uitleningen. Dit tegen de landelijke trend in.  De regeling Cultuurparticipatie heeft vijftig projecten mogelijk gemaakt, bijvoorbeeld de succesvolle Volksverhalenwedstrijd van Overijssel.

Nederlands Symfonie Orkest

Op initiatief van het Nederlands Symfonie Orkest hebben uw Staten eind

2012 de tweede fase van een investeringsimpuls (definitieve afkoop)

verleend van in totaal € 3.325.000 voor de uitvoering van het businessplan van NedSym. Het businessplan heeft tot doel om het orkest minder afhankelijk te maken van overheidssubsidie. Daardoor kan het orkest haar belangrijke positie in de Overijsselse culturele basisinfrastructuur ook op termijn behouden. Met de afkoopsom is de structurele subsidierelatie met de provincie vanaf 2013 beëindigd.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 13 Kerntaak 7: Kwaliteit openbaar bestuur

Integer, transparant en betrokken

Verbetering van de kwaliteit van het openbaar bestuur is een belangrijke kerntaak van de provincie. Integriteit, transparantie en betrokkenheid van burgers bij besluitvorming zijn hierbij belangrijke begrippen. Maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een nieuwe rolopvatting van provincie, gemeenten en waterschappen.

Daadkrachtig besturen

Maatschappelijke ambitie kerntaak: Met een compact, daadkrachtig en op samenwerking gericht openbaar bestuur behalen wij resultaten in het belang van de burger in Overijssel.

Nieuwe rolverdeling

In het verslagjaar is het programma Overijssels bestuur 20xx in de steigers gezet. Samen met burgers, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, bedrijfsleven en mede-overheden heeft de provincie een debat aangezwengeld over de toekomstige rolverdeling tussen overheid en samenleving. De provincie zelf geeft binnen het programma vooral aandacht aan de betrokkenheid van burgers bij de totstandkoming van nieuw beleid.

Samenwerking

De provincie is vanuit haar wettelijke verantwoordelijkheid nauw betrokken bij samenwerkingsvormen van gemeenten. Lokale overheden zoeken in toenemende mate naar oplossingen om het gestaag uitbreidende takenpakket met minder middelen uit te voeren. Samenwerking tussen buurgemeenten kan meerwaarde bieden. De provincie faciliteert de zoektocht naar perspectiefvolle samenwerkingsvormen. De financiële problemen zijn bij veel gemeenten groot. De economische recessie maakt de grondpositie tot een zware last. Landelijke bezuinigingen vergroten de problemen. Dat baart de provincie zorg. Vanuit onze toezichtrol houden we gemeenten scherp om de financiële boekhouding gezond te houden.

Archivering

De samenleving eist van de overheid dat deze transparant is in haar besluitvorming. Een adequate archivering is daarvoor noodzakelijk. De digitalisering van werkprocessen vraagt om nieuwe voorzieningen. In 2012 hebben wij stappen gezet om te komen tot een gemeenschappelijke, digitale depotvoorziening voor Overijsselse overheden.

Veiligheid

Democratisch gekozen bestuurders en volksvertegenwoordigers moeten zich vrij weten in de keuzes die zij maken. Helaas komt het door agressie soms voor dat zij zich minder veilig voelen. Dit thema is in het verslagjaar door Commissaris van de Koningin met nadruk op de agenda gezet. Extra waarborgen zijn nodig. Onkreukbaarheid van politici is een belangrijke factor als het gaat om de kwaliteit van het openbaar bestuur. Een enkel negatief voorbeeld slaat in de beeldvorming neer op de gehele overheid. Onze commissaris legt daarom binnen haar taakvervulling een accent op integriteit.

Waterbeheer

Klimaatverandering en aanscherping van regelgeving vragen om een meer toekomstbestendige inrichting van het waterbeheer. Daarover zijn door provincies en waterschappen afspraken gemaakt. De uitdagingen zijn groot. Doorgaan op de oude, vertrouwde weg is geen optie. Wij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet als een aantal vernieuwingen in de inrichting en organisatie van het waterbeheer worden doorgevoerd. Doelmatigheid en robuustheid van het waterbeheer in het stroomgebied Rijn Oost zijn daarbij

14 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

onze uitgangspunten. De verschillen tussen de waterschappen worden overigens gerespecteerd.

Andere prestaties:  Met dertien gemeenten is in 2012 de overeenkomst ‘Vernieuwde interbestuurlijke verhoudingen tussen provincie Overijssel en gemeente’ getekend. Eerder hadden elf gemeenten dat gedaan. De laatste gemeente (Enschede) heeft gezegd in het voorjaar van 2013 zijn handtekening te zetten.  De CdK heeft bevorderd dat veiligheidsregio Twente de landsgrensoverschrijdende samenwerking tussen de Overijsselse en Gelderlandse veiligheidsregio’s en Duitse overheden in de crisisbeheersing coördineert, in samenwerking met de provincies Overijssel en Gelderland.  De lobbyagenda Oost-Nederland is geactualiseerd naar aanleiding van de komst van het kabinet Rutte ll. Omgevingswet, Wet HOF, natuurbeleid en het topsectorenbeleid staan hoog op deze agenda.  Op 1 oktober 2012 zijn de bestuursovereenkomsten getekend voor de regionale uitvoeringsdiensten IJsselland en Twente.

Meer betrokkenheid van burgers

Het provinciaal bestuur wil burgers, ondernemers en maatschappelijke organisaties vanaf de beginfase betrekken bij beleidsontwikkeling en uitvoering van projecten. Participatie en communicatie zijn hierbij kernbegrippen. In het verslagjaar is participatie van burgers gestimuleerd in projecten zoals Eigen Kracht, Reiziger aan het Stuur en gebiedsontwikkeling Noordoost Twente. Onder de noemer Jong Overijssel Doet Mee! zijn vorig schooljaar 54 statenspelen georganiseerd en 33 gastcolleges gehouden. De website www.jijenoverijssel.nl trekt een toenemend aantal bezoekers.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 15 Kerntaak 8: Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige taken

Meedoen in de samenleving

De transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten in 2015 vraagt in het verslagjaar veel energie van alle partijen. Tegelijkertijd zijn ook innovaties in de jeugdzorg gaande. Als het gaat om de participatie van mensen aan de samenleving zijn allereerst de gemeenten aan zet.

Meedoen in de samenleving

Maatschappelijke ambitie kerntaak 8: Behoud en versterking van

deelname van burgers in de samenleving. Zorgen voor een goed

functionerend systeem van jeugdzorg en jeugdbeleid.

Transitie jeugdzorg

De transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten vindt plaats in 2015. Wij hebben een projectleider aangesteld om dit proces in goede banen te leiden. Onze agenda richt zich vooral op een tijdige en juridisch geborgde afhechting van de provinciale (wettelijke) taken voor de jeugdzorg. De inzet is ook om betrokkenen alert te maken voor de harde deadlines in het transitieproces. In 2012 zijn gemeenten in de gelegenheid gesteld om met hun toekomstige taken te oefenen in de vorm van experimenten op het gebied van ambulante jeugdzorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg Overijssel.

Nieuwe bezems

In 2012 zijn wij in nauwe samenwerking met Bureau Jeugdzorg en aanbieders van jeugd- en opvoedhulp gestart met de evaluatie van het sturingskader Nieuwe Bezems. Dit kader gaat uit van een globale indicatiestelling vooraf door Bureau Jeugdzorg Overijssel en maximale vrijheid voor zorgaanbieder en cliënt om samen de hulpverlening in te richten. Bekostiging van de zorg vindt plaats volgens de systematiek van trajectfinanciering. Met de inzet Op Eigen Kracht benadrukt de provincie Overijssel het belang van de cultuuromslag in de jeugdzorg. Het project zet op alle deelgebieden van de Overijsselse jeugdzorg in op vraaggestuurde innovatie van zorg en maatschappelijke dienstverlening. Landelijk is er veel interesse voor de combinatie van Nieuwe Bezems en Op Eigen Kracht. Misschien nog belangrijker is het effect van deze innovaties op de wachtlijst voor zorg van de door de provincie Overijssel gefinancierde jeugdzorginstellingen. De daling in 2012 ten opzichte van 2011 was 45 procent. Landelijk is sprake van een daling met 0,5 procent. De sterke daling in Overijssel wordt toegeschreven aan de invoering van trajectfinanciering.

Sociale infrastructuur

Meedoen in de samenleving, door zoveel mogelijk inwoners. Dat staat in het provinciale beleid voorop. Voor de realisering hiervan zijn primair de gemeenten verantwoordelijk. Signalering en agendering van vraagstukken op dit beleidsterrein is de verantwoordelijkheid van de provincie. Wij hebben in het verslagjaar nadrukkelijk gekeken naar de toegevoegde waarde van de provincie. Inwoners, gemeenten en instellingen zijn uitgenodigd hun ideeën en verwachtingen met de provincie te delen. Bij de uitvoering van provinciale projecten is veel aandacht gegeven aan sociale kwaliteit.

Breedtesport

Het onderzoek naar het bereik van de wettelijk verankerde steunfuncties – uitgevoerd samen met VNG-Overijssel - heeft geresulteerd in het rapport Lokale behoeften steunfunctiewerk. Dit rapport is in maart 2012 aan Provinciale Staten aangeboden.

In het kader van het zogeheten Olympisch Plan is gezocht naar een Oost-Nederlandse invulling. Besloten is om in te zetten op breedtesport.

16 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Met het voorstel om de structurele subsidie aan regionale (belangen)organisaties af te bouwen tot maximaal 40% van het huidige budget is door Provinciale Staten ingestemd.

Andere prestaties:  Voor drie kulturhusen zijn beschikkingen afgegeven.  Voor dorpsplannen-plus zijn drie beschikkingen afgegeven  Besloten is de subsidierelatie met de Overijsselse Vereniging van Kleine Kernen structureel te maken.  Gemeenten krijgen subsidie voor de ontwikkeling van breedtesport.  Het aantal netwerkplaatsingen in de pleegzorg is fors toegenomen.  In het verslagjaar zijn 197 jongeren geplaatst op een leerwerkplek in het bedrijfsleven. Dat is minder dan geraamd.

Bundeling van zorg

De provincie zet in op bundeling van zorg bij de aanpak van

risicogezinnen. Dat gebeurt onder het motto ‘één gezin, één plan, één budget’. In de Palestrinalaan in Zwolle wordt het vernieuwende project ZorgSaam uitgevoerd. Voor ieder gezin waar sprake is van een complexe problematiek is een coördinerende hulpverlener beschikbaar. Deze hulpverlener is de spil in de zorgverlening en zorgt ervoor dat het gezin vooruitkomt. De eigen kracht van het gezin is uitgangspunt.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 17 Kerntaak 9: Gebiedsontwikkelingen

Voortvarend met integrale gebiedsontwikkeling

De provincie geeft prioriteit aan gebiedsontwikkeling in zeven regio’s. In al deze gebieden werken coalities aan de gelijktijdige realisering van meerdere maatschappelijke en economische doelen. Een vergelijking met andere provincies maakt duidelijk dat Overijssel op het gebied van integrale gebiedsontwikkeling vooroploopt.

Complexe opgaven gezamenlijk aanpakken

Maatschappelijke ambitie kerntaak: Gebiedsontwikkeling is geen zelfstandige maatschappelijke kerntaak, maar meer een werkwijze voor de aanpak van complexe, de andere kerntaken overstijgende opgaven. De opzet is om partijen bij elkaar te brengen in krachtige coalities om zo gezamenlijke oplossingen mogelijk te maken.

Economische crisis

De bouwsector bevindt zich door de economische crisis in slecht weer. Bedrijven rekenen een lagere aanneemsom of gaan plotseling failliet. Dit heeft gevolgen voor gebiedsprogramma’s in de realisatiefase. Veel gemeenten en waterschappen hebben te maken met een aanzienlijk krapper financieel perspectief. Cofinanciering van projecten wordt moeilijker. Ook dat heeft effect op de voortgang van de gebiedsontwikkeling in de prioritaire gebieden.

Ruimte voor de Vecht

Het grondverwervingsplan voor de gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht is in het verslagjaar door GS vastgesteld. De uitvoering van twee landbouwprojecten is gestart. De gebiedskenmerken van het Vechtdal zijn vastgelegd in het document Tastbare Identiteit.

IJsseldelta-Zuid

Met het verkrijgen van het zogeheten SNIP-3 besluit is het project IJsseldelta-Zuid in de realisatiefase terechtgekomen. IJsseldelta-Zuid is een van de weinige gebiedsontwikkelingen uit de nota Ruimte die daadwerkelijk gaat worden. Het project heeft de status Ruimte voor de Rivier-project. Die aanwijzing leidt ertoe dat extra toetsen nodig zijn.

IJssel-Vechtdelta

De hoofdlijnen van het programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta zijn in 2012 vastgesteld. De partners in het programma hebben de integrale deltaopgave bepaald. Op basis daarvan is besloten over de inbreng in het Deltaprogramma. Eind 2012 is het kader voor het uitvoeringsprogramma door PS vastgesteld.

Noordoost-Twente

In juli 2012 hebben Provinciale Staten de gebiedsvisie voor Noordoost-Twente vastgesteld en in december het bijbehorende uitvoeringsprogramma. In dit programma is het lopende programma van Nationaal Landschap Noordoost-Twente opgenomen. De centrale gedachte is: de samenleving is aan zet.

Luchthaven Twente e.o.

Inrichting van de Ecologische Hoofdstructuur is een van de doelen van de gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o. Hiervoor is in het verslagjaar een Programma van Eisen vastgesteld. Op basis daarvan is gewerkt aan een inrichtingsplan. Signalen uit de leisuremarkt zorgen voor een heroriëntatie op de vraag op welke manier de marktpotentie het best kan worden aangeboord.

18 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Twickel

PS hebben in april 2012 het investeringsbesluit gebiedsontwikkeling Twickel genomen. Dat besluit legt vast dat de focus in het uitvoeringsprogramma moet liggen op landbouwinnovatie, versterking van het parklandschap en de vermindering van de barrièrewerking van de provinciale weg N346. De stuurgroep heeft het uitvoeringsprogramma 2012 – 2015 Pact van Twickel opgesteld en aangeboden aan de betrokken partners.

Innovatiedriehoek

In 2012 zijn de kaders voor de investeringen in gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek door PS vastgesteld. Voor een deel van investeringen is een voorstel aan de staten aangeboden. De afspraken over afstemming van het aanbod aan kantorenlocaties en bedrijventerreinen worden meegenomen in het kader van de Ontwikkelagenda 2040 voor de Netwerkstad Twente.

Belangrijke rol voor grondzaken

Een belangrijke item bij gebiedsontwikkeling is grondzaken. In gebieden die zich in de fase van planvorming bevinden, is advies over de juridische en financiële aspecten van mogelijke ruimtelijke ontwikkelingen belangrijk. Als de gebiedsontwikkeling zich in de voorbereidings- of uitvoeringsfase bevindt, ligt de nadruk op aan- en verkoop van grond. De financiële risico’s van grondbezit worden daarbij nadrukkelijk meegewogen.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 19 Financieel resultaat 2012 Het resultaat na bestemming over 2012 bedraagt € 52,6 miljoen. Ten opzichte van 2011 is dit resultaat € 38,9 miljoen hoger.

Resultaatoverzicht 2012 Realisatie Actuele Realisatie Begroting t.o.v. Bedragen x € 1 miljoen Begroting

Resultaat voor bestemming -62,4 -150,4 88,0

Stortingen en onttrekkingen aan reserves 115,0 150,4 -35,4

Resultaat na bestemming 52,6 0,0 52,6

Het resultaat voor bestemming is in 2012 € 88 miljoen. Dit is het verschil tussen het gerealiseerde resultaat en de actuele begroting.

Dit resultaat wordt voornamelijk veroorzaakt door een hogere opbrengst uit het Provinciefonds, de vrijval van oude verplichtingen en door lagere bestedingen voor het investeringsprogramma Kracht van Overijssel (KvO).

Gezien de aard en de complexiteit van onze activiteiten blijft het lastig om uitgaven tot op de laatste euro scherp te ramen. Daarnaast hebben veel projecten een meerjarig karakter, wat het opknippen van budgetten in jaarschijven bemoeilijkt. Ongeveer 40% van de onderuitputting wordt hierdoor veroorzaakt. Ook zijn wij in sommige situaties afhankelijk van besluitvorming van derden, waarbij buiten onze invloed vertragingen in besteding kan optreden. Ongeveer 60% van de onderuitputting wordt veroorzaakt door deze externe factoren.

Van het resultaat na bestemming (€ 52,6 miljoen) wordt voor € 32,2 miljoen een voorstel gedaan voor een reguliere resultaatbestemming. In het Statenvoorstel Jaarverslag 2012 – resultaatbestemmingen (PS/2013/250) wordt hier verder op ingegaan.

Paragraaf 4.3.1 van het Jaarverslag 2012 (vanaf pagina 354) geeft een complete analyse van de oorzaken van dit resultaat.

Kracht van Overijssel 2012 is het eerste volledige jaar waarin gewerkt is aan het investeringsprogramma Kracht van Overijssel. Bij de Perspectiefnota 2012 is de volgende werkwijze afgesproken: De middelen voor de Investeringsimpuls worden door u gereserveerd in een algemene reserve ‘Kracht van Overijssel’. Voor de investeringsfasen 'toelating', 'verkenning' en 'planvorming' worden hieruit door Provinciale Staten voorbereidingsbudgetten beschikbaar gesteld. Indien Provinciale Staten besluiten een investering over te hevelen naar de 'realisatiefase', besluiten Provinciale Staten tevens de hiervoor benodigde middelen over te hevelen naar de bestemmingsreserve ‘Uitvoering Kracht van Overijssel’. De begrotingswijzigingen die door Gedeputeerde Staten worden doorgevoerd accordeert u achteraf bij de P&C-documenten. Conform motie Kerkdijk cs (16 mei 2012), maken wij inmiddels onderscheid tussen richtinggevende / kaderstellende voorstellen (planvorming) en investeringsvoorstellen (realisatie).

U heeft in 2012 investeringsbesluiten genomen en richting gegeven middels kaderstellende voorstellen. Per 31 december 2012 levert dit het volgende beeld op:

Een opgave is gerealiseerd (opgave 68: Nederlands Symfonieorkest), 43 opgaven bevinden zich in de realisatiefase, 17 opgaven bevinden zich in de planfase en 13 opgaven bevinden zich in de verkenningsfase.

Van de € 1.149 miljoen aan beschikbare middelen (excl. oud DIA en IIO) is € 604 miljoen overgeheveld naar de bestemmingsreserve Uitvoering Kracht van Overijssel. Hiervan is € 90,8 miljoen opgenomen in de begroting voor 2012.

In onderstaande tabel is de uitputting van de budgetten van de Kracht van Overijssel in 2012 weergegeven. Ruim 85% van de budgetten zijn in 2012 besteed. Bijlage 5 van het jaarverslag geeft een overzicht van de realisatie van de budgetten in 2012 per opgave.

20 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Investeringsprogramma Kracht van Overijssel (bedragen * € 1 miljoen) Actuele Realisatie Verschil Realisatie in begroting 2012 % KvO 90,8 77,7 13,1 85,6% KvO (voorheen DIA) 21,0 19,4 1,6 92,4% KvO (voorheen IIO) 59,5 49,0 10,5 82,4%

Totaal 171,3 146,1 25,2 85,3%

In 2013 en verder worden nog een aantal grote investeringsvoorstellen aan u voorgelegd (o.a. Netwerksteden, breedband en mobiliteitsprojecten).

Over de inhoudelijke voortgang van de KvO opgaven wordt in hoofdstuk 2, bij de investeringsprestaties, gerapporteerd.

Opbouw Jaarverslag 2012 Het Jaarverslag is het instrument waarmee wij verantwoording afleggen aan PS over de resultaten van het gevoerde beleid en de daarmee gemoeide kosten.

Digitale versie Het Jaarverslag 2012 wordt volledig digitaal aangeboden. De jaarstukken zijn bereikbaar via onderstaande link. Daarnaast is het mogelijk om een bladerbare PDF te downloaden via het SIS.

Jaarverslag www.overijssel.nl/jaarverslag

Bijlagen www.overijssel.nl/bestuur/overijssel/jaarverslagen/bijlagen-jaarverslag/

De hoofdstukindeling van het jaarverslag is conform de hoofdstukindeling van de Kerntakenbegroting 2012.

Hoofdstuk 1: Inleiding

Hoofdstuk 2: Kerntaakteksten De verantwoording per kerntaak. Deze rapportage richt zich op de in de Kerntakenbegroting 2012 afgesproken maatschappelijke ambitie, beleidsdoelen en prestaties en worden verantwoord middels een doelenboom. Over de voortgang van de prestaties wordt inhoudelijk gerapporteerd.

Naast de inhoudelijke rapportage wordt financiële verantwoording afgelegd.

Hoofdstuk 3: Paragrafen De toelichting op de bedrijfsvoering binnen de provincie Overijssel en de verplichte BBV paragrafen.

Hoofdstuk 4: Jaarrekening Het financiële onderdeel van het jaarverslag. Dit hoofdstuk heeft een meer technisch karakter. Eerst wordt op hoofdlijnen een financieel beeld geschetst, welke vervolgens per onderdeel uitgebreid wordt toegelicht.

Hoofdstuk 5: Provinciale organisatie Dit hoofdstuk biedt inzicht in de provinciale organisatie, waaronder de taakverdeling van de Gedeputeerde Staten en de zetelverdeling van de Provinciale Staten.

Hoofdstuk 6: Woordenlijst

Bijlage 1: Incidentele baten en lasten De verantwoording van de als incidenteel beschikbaar gestelde middelen.

Bijlage 2: Single Information, Single Audit (SISA)

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 21 Het overzicht van de indicatoren voor Single Information, Single Audit. Op basis van deze bijlage vindt de verantwoording over specifieke uitkeringen aan het Rijk plaats.

Bijlage 3: Jaarverslag kwaliteitseisen milieuhandhaving 2011

Bijlage 4: Realisatie doelen / prestaties pMJP Een overzicht van de uitvoering van het pMJP.

Bijlage 5: KvO Een overzicht van de uitputting van het budget van de KvO opgaven.

Daarnaast behoort er een afzonderlijk bijlage bij het Jaarverslag 2012. Het gaat hier om het Bijlagenboek, wat een veelheid aan administratieve overzichten bevat. Deze overzichten vormen een verdere uitsplitsing van de financiële gegevens die in hoofdstuk 4 zijn opgenomen. Deze bijlagen kennen veelal een wettelijk voorgeschreven opzet en veranderen qua opzet dan ook weinig over de jaren.

Accountantscontrole De accountant heeft het Jaarverslag getoetst aan de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) met betrekking tot een getrouwe weergave van resultaat en vermogen. Daarnaast heeft de accountant ook dit jaar weer een controle op de rechtmatigheid uitgevoerd. De accountant heeft op 24 april 2013 een goedkeurende verklaring afgegeven bij het Jaarverslag 2012, met betrekking tot zowel de getrouwheid als de rechtmatigheid. U vindt deze verklaring in het Jaarverslag 2012 na hoofdstuk 6. Het Accountantsverslag is als aparte bijlage aan dit verslag toegevoegd. In bijlage III vindt u de reactie van ons op dit Accountantsverslag.

Reserves, voorzieningen en doeluitkeringen

Opheffen reserve IMG Bij de Jaarrekening 2011 is door Provinciale Staten besloten de termijn voor Investeren Met Gemeenten te verlengen tot 1 juli 2012. Inmiddels zijn de projecten gestart of de middelen vrijgevallen ten gunste van de algemene middelen. Omdat het programma nu beëindigd is, kan ook de reserve opgeheven worden.

Opheffen doeluitkering IJsseldelta-Zuid Van het (voormalige) ministerie van VROM is een bijdrage van € 17,9 miljoen ontvangen (zijnde 80% van de toegezegde bijdrage ad € 22,4). Dit bedrag is conform de voorschriften verantwoord als een doeluitkering. Het totale bedrag van € 17,9 miljoen is tot en met 2012 besteed en ontvangen. Vanaf 2013 wordt de Rijksbijdrage voor het project IJsseldelta-Zuid (restant van 20% nog te ontvangen) via het Provinciefonds beschikbaar gesteld.

Omdat de besteding en ontvangst van de doeluitkering (80%) in 2012 is gerealiseerd en omdat het restant (20%) via het Provinciefonds beschikbaar wordt gesteld, is er geen reden meer de doeluitkering IJsseldelta-Zuid te handhaven. Wij stellen u voor om de doeluitkering IJsseldelta-Zuid op te heffen.

Opheffen voorziening NDIX In 2012 heeft NDIX de aan haar verstrekte lening van € 280.000 volledig afgelost. De voor deze lening getroffen voorziening is daarom volledig vrijgevallen. De voorziening kan daarmee opgeheven worden.

Instellen voorziening reorganisatie Voor de financiering van toekomstige arbeidsgerelateerde verplichtingen als gevolg van de implementatie het bedrijfs- en functieplan wordt voorgesteld tot het instellen van een voorziening reorganisatie. De voorziening reorganisatie is ter dekking van: 1. Reorganisatiekosten (kosten voor begeleiding boventallige medewerkers, flankerend beleid, etc.) als gevolg van de implementatie van het bedrijfs- en functieplan; 2. WW lasten boventallige medewerkers na reorganisatieontslag;

Het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) heeft in januari 2013 een nota gepubliceerd met betrekking tot het “BBV & Arbeidsgerelateerde verplichtingen”. In deze nota wordt onder andere aangegeven onder welke voorwaarden een voorziening moet worden ingesteld. Voor

22 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

arbeidskosten gerelateerde verplichtingen waarvan het jaarlijks bedrag geen vergelijkbaar volume heeft, dient een voorziening te worden gevormd.

Voor het vormen van een voorziening “reorganisatie” zijn de volgende voorwaarden verbonden:  De provincie moet een reorganisatieplan en/of besluit hebben genomen in het betreffende boekjaar;  Het personeel moet over het plan en/of besluit zijn geïnformeerd;  De omvang van de verplichting moet op betrouwbare wijze kunnen worden geschat.

De kosten voor de implementatie van het bedrijfs-en functieplan zijn in de kerntakenbegroting 2013 – 2016 meegenomen als frictiekosten. De begrote frictiekosten bedragen in totaal € 5,5 miljoen (2013 € 2 miljoen, 2014 €2 miljoen en 2015 € 1,5 miljoen). Als gevolg van de in januari 2013 gewijzigde besluitvorming door het BBV (Nota BBV & Arbeidsgerelateerde verplichtingen). Moeten de kosten in plaats van meerjarig in een keer, middels het instellen van een voorziening, te laste van het resultaat worden genomen. De begrote frictiekosten uit de kerntakenbegroting 2013-2016 zullen in de Perspectiefnota 2014 worden toegevoegd aan de Algemene Dekkingsreserve (ADR).

De berekening van de hoogte van de voorziening “reorganisatie” per 31 december 2012 bedraagt € 4,9 miljoen.

Moties en amendementen 2012 Tijdens de Statenvergaderingen in 2012 zijn diverse moties en amendementen aangenomen. Ter informatie is in bijlage IV een overzicht opgenomen met daarin de huidige stand van zaken met betrekking tot de afhandeling van deze moties en amendementen.

Overzicht van vergoedingen commissies van GS Naar aanleiding van een verzoek in de Statencommissie Economie, Bestuur en Mobiliteit van 5 december 2007 is in bijlage V een overzicht opgenomen van de vergoedingen die over 2012 zijn betaald aan voorzitters en leden van de genoemde commissies van GS.

Comités van aanbeveling (CvA) Deelname aan een CvA wordt niet gezien als een nevenfunctie. Deelname van een GS-lid aan een CvA wordt gemeld in het college. Om u hierover te informeren is in bijlage VI een overzicht opgenomen met daarin de verschillende deelnames aan CvA’s van GS-leden.

Voortgang pMJP Op 23 november 2012 is de afrondingsovereenkomst ILG met het rijk afgesloten. Hierin is vastgelegd welke middelen (ILG) het rijk beschikbaar stelt voor de prestaties in de jaren 2007 tot en met 2013. Voor de zomer 2013 zal in een separaat statenvoorstel uitvoering pMJP een voorstel worden gedaan voor de administratieve verwerking van de afrondingsovereenkomst ILG op het budgettaire kader voor het pMJP.

Over de afronding van het pMJP en de financiële afwikkeling van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) wordt u in hoofdstuk 2 bij kerntaak 3 geïnformeerd.

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 23 Voorstel Gelet op het voorgaande stellen wij u voor het besluit te nemen, als in concept in bijlage I verwoord.

Gedeputeerde Staten van Overijssel,

voorzitter, DRS. A.TH.B. BIJLEVELD-SCHOUTEN

secretaris, MR. H.A. TIMMERMAN MBA

24 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Bijlage I

Ontwerpbesluit nr. PS/2013/249

Provinciale Staten van Overijssel, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten d.d. 16 april 2013 - kenmerk 2013/0122533 overwegende besluiten:

1. De Jaarstukken 2012, bestaande uit het Jaarverslag 2012 inclusief de Jaarrekening 2012 en het technische bijlagenboek vast te stellen;

2. Kennis te nemen van het verslag van bevindingen van de accountant over het Jaarverslag 2012 en onze reactie hierop;

3. Het resultaat van de jaarrekening, verschil tussen het begrote saldo van baten en lasten en het werkelijke saldo vast te stellen op € 52,6 miljoen en deze middelen te storten in de Algemene dekkingsreserve;

4. De reserve IMG op te heffen;

5. De doeluitkering IJsseldelta-Zuid op te heffen;

6. De voorziening NDIX op te heffen;

7. De voorziening reorganisatie in te stellen.

Zwolle,

Provinciale Staten voornoemd,

voorzitter,

griffier,

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 25 Bijlage II Accountantsverslag Te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis.

Bijlage III Reactie Gedeputeerde Staten op het Accountantsverslag

Algemeen oordeel Wij zijn verheugd te constateren dat de accountant voor 2012 een goedkeurende verklaring heeft afgegeven, zowel wat betreft getrouwheid als wat betreft rechtmatigheid. In het bijgevoegde accountantsverslag zijn de bevindingen van de accountant uit de jaarrekeningcontrole 2012 opgenomen. Het accountantsverslag 2012 wordt in aanwezigheid van de accountants besproken op 8 mei 2013 in de Audit Commissie en op 15 mei 2013 in Commissie financiën.

Het oordeel van de accountant over de interne bedrijfsvoering en de ingerichte beheersingsmaatregelen is goed en sluit aan bij de lijn die de afgelopen jaren is uitgesproken door de accountant. Uiteraard heeft de accountant ook een aantal bevindingen en aanbevelingen opgeschreven. De belangrijkste daarvan zijn opgenomen in hoofdstuk 1 ‘onze kernboodschappen’. Wij hebben hieronder onze reactie opgenomen op enkele aandachtspunten.

Hoofdstuk 1 ‘Onze kernboodschappen’:

1) (punt 2 en hoofdstuk 2) Grondexploitatie ADT In de jaarrekening is een voorziening resultaten gebiedsexploitaties opgenomen (totaal € 8 mln.). Deze voorziening is grotendeels getroffen voor de mogelijke tekorten in de gemeenschappelijke regeling ADT (door een verwachte negatieve grondexploitatie). Door actuele ontwikkelingen in het project (niet lukken aanbesteding exploitatie eind 2012, sluiten intentieovereenkomst met potentiële exploitant in 2013) zijn de financiële gevolgen voor de grondexploitatie nog onduidelijk. De grondexploitatie zal naar verwachting medio 2013 worden geactualiseerd. Dan zal meer duidelijk worden over de toereikendheid van de door Overijssel getroffen voorziening. Wij hebben de volledigheid van de voorziening als onzekerheid aangemerkt.

Reactie GS: De ontwikkelingen bij ADT worden zeer regelmatig gemonitord en ook worden Provinciale Staten periodiek en tijdig geïnformeerd over de (financiële) ontwikkelingen binnen de Gemeenschappelijke Regeling (GR). We zijn ons bewust van de lopende risico’s van deze GR. Voor wat de aanbesteding van de exploitatie is een intentieovereenkomst getekend met de Reggeborgh en de operator Avia. Voor het bepalen van de hoogte van de voorziening gaan wij uit van de laatst vastgestelde grondexploitatie (01-01-2012).

2) (punt 3) interne beheersing en de proactieve invulling van de wet HOF De interne beheersing is in 2012 wederom van goed niveau, waarbij proactief invulling wordt gegeven aan actuele ontwikkelingen (zoals wet HOF). Daarnaast worden adequate rechtmatigheidscontroles uitgevoerd en zijn voldoende controles in de provinciale processen opgenomen.

Reactie GS: Onze acties met betrekking tot de wet Hof zijn gericht op het inschatten van de concrete effecten van de wet voor de uitvoering van de investeringsplannen Kracht van Overijssel. En hoe deze effecten kunnen worden geneutraliseerd. De mogelijke effecten van de wet Hof worden meegenomen in de uitwerking van de Perspectiefnota 2014.

3) (punt 4 en paragraaf 2.5.1) financiële afwikkeling ILG 2007-2013 Eind 2012 is een vaststellingsovereenkomst getekend met het Rijk voor de financiële afwikkeling van het ILG 2007 -2013. Op basis hiervan worden in 2012 en 2013 nog aanvullende uitkeringen van het provinciefonds ontvangen. Eind 2012 is de in voorgaande jaren opgebouwde doeluitkering (circa 54 mln.) uit voorzichtigheid als overlopend passief gehandhaafd op de balans. Dit aangezien de doeluitkering nog gebruikt wordt ter afdekking van het waarderingsrisico op de vordering voorfinanciering BBL en de gelden daarnaast nog specifiek voor de ILG-taken dient te worden besteed. In 2013 zal het ILG definitief worden afgerekend. Dan zal ook de

26 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

financiële afwikkeling in de jaarrekening 2013 worden verwerkt. Wij kunnen hiermee instemmen.

Reactie GS: Op 23 november 2012 hebben het Rijk en de provincie Overijssel een vaststellingsovereenkomst gesloten. De vaststellingsovereenkomst bevat de totale financiële aanspraken van de provincie op het Rijk en de wijze van verrekening via de reeds verstrekte specifieke ILG uitkeringen en nog te ontvangen uitkeringen uit het provinciefonds.

Voor het investeringsbudget ILG 2007 t/m 2010 geldt dat er nog wel een formele subsidievaststelling dient plaats te vinden. Hiervoor is echter een aanpassing van de Wet Inrichting Landelijk Gebied (WILG) nodig. De wet ligt ter besluitvorming voor in Eerste Kamer der Staten-Generaal. De afrekening is formeel pas definitief vanaf het moment van goedkeuring van de WILG door de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Op basis van de vaststellingsovereenkomst ligt echter materieel de afronding van het ILG 2007-2013 tussen partijen vast.

Over de aanspraken 2011 t/m 2013 is de provincie, conform de afspraken in het onderhandelingsakkoord, geen verantwoording verschuldigd aan het Rijk.

Met de accountant zal overleg plaats vinden gaande de consequenties over de administratieve verwerking van de vaststellingsovereenkomst.

4) (punt 5 en paragraaf 2.5.2) verwerking ILG gronden in de administratie In de jaarrekening is een vordering (circa 97,5 mln.) opgenomen aan vordering op BBL. De vordering zal naar verwachting moeten worden gedekt uit de overheveling van gronden en opstallen. Provincie Overijssel loopt hierover het waarderingsrisico. Door het college is een inschatting gemaakt van dit risico en is de voorziening waarderisico grondbezit BBL per saldo met circa € 3 mln. verhoogd (met name risico waardering opstallen). Eventuele risico’s op de waardering van de gronden bij BBL wordt mede afgedekt middels de per eind 2012 op de balans verantwoorde doeluitkering ILG. Wij kunnen hiermee instemmen. Wij hebben het college wel geadviseerd in 2013 een nadere analyse uit te voeren op de individuele gronden en het mogelijke waarderingsrisico te betrekken in de totale financiële afwikkeling van het ILG.

Reactie GS: Het uitgangspunt is dat de gronden formeel in 2013 ter beschikking worden gesteld en op naam zullen staan van de provincie. De gronden zullen conform de aanbeveling van de accountants worden geanalyseerd en het mogelijke waarderingsrisico zal worden meegenomen in de totale financiële afwikkeling van het ILG.

5) (punt 6 en paragraaf 2.5.3 en 2.5.4) waardering obligatieportefeuille Voor de waardering van de obligatieportefeuille is ook in 2012 de “buyand-hold”- strategie gehanteerd. Op basis van liquiditeitsprognoses is het niet noodzakelijk om op korte termijn obligaties te moeten verkopen. Derhalve zijn geen financiële afwaarderingen doorgevoerd in de jaarrekening 2012. Tevens blijken geen obligaties waarbij door de mondiale ontwikkelingen (bijv. situatie Cyprus) tot afwaardering overgegaan moet worden. Het verder door ontwikkelen van de liquiditeitsprognoses (inclusief koppeling met EMU-saldo) is hierbij aan te bevelen belang (mede in het kader van de mogelijke wet HOF).

Het college kiest er echter voor het agio (het betaalde bedrag indien de verkrijgingsprijs > marktwaarde) af te schrijven over de looptijd van de obligatie en het disagio (het minder betaalde bedrag indien de marktwaarde < verkrijgingsprijs) uit voorzichtigheid te verantwoorden indien de obligatielening afloopt. Het college stelt zich op het standpunt dat de winst (disagio) pas wordt verwerkt op het moment dat het daadwerkelijk gerealiseerd is (bij afloop van de lening). Een uiterst voorzichtige benadering derhalve. Wel is sprake van een bestendige gedragslijn. Op basis van de huidige obligatieportefeuille is circa € 1,5 mln. van het disagio gerealiseerd en daarmee zou dit bedrag afgeschreven moeten worden. Gezien de door u vastgestelde controletoleranties is dit niet als tekortkoming aangemerkt. Wij hebben het college geadviseerd in 2013 de verwerkingswijze te heroverwegen.

Reactie GS:

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 27 In 2012 is een vernieuwde liquiditeitsmodel ontwikkeld. Deze liquiditeitsprognose wordt ook als instrument gebruikt om te kunnen sturen op middelen die eventueel via verplicht schatkistbankieren bij de staat worden beheerd. Het EMU saldo zal in eerste instantie via de begroting en analyse van de KvO-planning bij de beheersing worden betrokken.

Uit voorzichtigheid en bestendigheid kiezen wij ervoor om over de disagio niet af te schrijven en de winst pas te verwerken op moment bij verkoop.

Paragraaf 2.9 ‘voortgang rapportage interim controle’:

6) (punt 3) Baten- en lastenstelsel De systematiek inzake het nemen van lasten bij inkopen dient te worden aangepast. De last dient naar rato van realisatie te worden verantwoord in het boekjaar. Nu wordt de last volledig verantwoord in het boekjaar indien de prestatie voor 75% is geleverd. Begin 2013 is landelijk meer duidelijk geworden over de toepassing van het baten en lastenstelsel. Dit is niet meer aangepast in de jaarrekening, aangezien de gehele monitoring gedurende 2012 gericht was op de oude systematiek. Hierbij is gekozen voor een bestendige gedragslijn. Het financieel effect hiervan betreft circa € 2,7 mln. Dit betreft inkopen waarvan de last reeds is genomen, terwijl de prestatie nog niet geheel is geleverd. Wij hebben dit als tekortkoming aangemerkt. Zie ook hoofdstuk 2.2. Hierbij is met het college afgesproken dat het stelsel van baten en lasten in 2013 integraal zal worden geactualiseerd en aan de Staten zal worden voorgelegd ter vaststelling.

Reactie GS: We hebben in 2012 gehandeld in kader met het door PS vastgestelde verplichtingenbeleid. In de zomer van 2011 hebben wij PWC gevraagd ons verplichtingenbeleid te evalueren. Het definitieve rapport hebben wij in maart 2013 ontvangen. In dit rapport geeft PWC mede op basis van landelijke ontwikkelingen en intern overleg een aantal adviezen af over de uitvoering van ons beleid. Eind 2012 en begin 2013 zijn gesprekken gevoerd met PWC op basis van een concept rapport van PWC. Tijdens deze gesprekken hebben we de gevolgen van eventuele wijzigingen voor ons besproken. Afgesproken is dat wij ons verplichtingenbeleid in 2013, als onderdeel van de verordening financieel beheer, aanpassen. Wij hebben voor het ontvangen van het rapport van bevindingen geen signalen gehad dat wij hierop nog voor het boekjaar 2012 actie hadden moeten ondernemen.

28 Statenvoorstel nr. PS/2013/249 Bijlage IV Overzicht moties en amendementen

M/A Indiener EH PH Onderwerp aanvaard/ Stand van zaken verworpen 7 maart 2012 A D.D.A. Dertien c.s. Rapport Rekenkamer Oost- Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2011/788 is conform (GL) Nederland “Bestemming bereikt” amendement aangepast.

M J. Nijhof – De Leeuw Ruimte en G.J. Kok Regiotram Zwolle – Kampen Aangenomen Afgerond. De concessie Zwolle-Kampen is (PVV)/L.T. Atuma Bereikbaarheid per december 2012 verlengd tot december (CDA) c.s. 2015. Over de oorzaak van het niet gunnen van de aanbesteding is PS geïnformeerd middels de beantwoording van de schriftelijke vragen ex art 59 van mevrouw Antuma (CDA-fractie), brief dd 13-3-2012 (2012/0056673). PS is over de verdere ontwikkeling op verschillende momenten geïnformeerd (infosessie over de KvO- projecten OV en Spoor op 4 juli 2012 en de Raden- en Statenbijeenkomst over het Tussenrapport Kamperlijn op 26 september 2012. 4 april 2012 M A. Karssen (D66) Directie G.J. Kok Concessieovereenkomst Aangenomen Spelregels worden in het vervolgtraject Luchthaven Twente: Stelregels gehanteerd. openbaarheid gunningsfase 11 april 2012 A M.T. van Haaf (VVD) Natuur en Milieu I.A. Bakker Programma gezond en veilig Aangenomen Ontwerpbesluit 2 is conform amendement leefmilieu aangepast. M T.A. De Bree (PvdA) Economie en W.H. Maij Cultuurnota 2013 – 2016: Kaders Aangenomen De motie is in de Cultuurnota 2013 – 2016 Cultuur Cultuurnota verwerkt (PS/2012/153).

M G.J. Overmeen- Economie en W.H. Maij Cultuurnota 2013 – 2016: Aangenomen De motie is in de Cultuurnota 2013 – 2016 Bakhuis (D66) Cultuur Talentontwikkeling verwerkt (PS/2012/153).

M G.J. Overmeen- Economie en W.H. Maij Cultuurnota 2013 – 2016: Aangenomen De motie is in de Cultuurnota 2013 – 2016 Bakhuis (D66) Cultuur Kennisnetwerk verwerkt (PS/2012/153).

18 april 2012 A P.J. Schipper (VVD) Investeringbesluit Kerntaak Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/107 is conform Regionale Economie amendement aangepast. M J.A.R. Tenkink Economie en T.W. Klein MKB betrekken bij Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de invulling (PvdA) Cultuur Rietkerk innovatieprojecten van het Regionaal Economisch Beleid.

M J.A.R. Tenkink Economie en T.W. Sociale innovatie Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de invulling (PvdA) Cultuur Rietkerk van het Regionaal Economisch Beleid.

M J.A.R. Tenkink Economie en T.W. Toekomstbestendig Aangenomen De motie wordt meegenomen in de Human (PvdA) Cultuur Rietkerk arbeidsmarktbeleid Capital agenda (PS/2012/952).

M J. Westert (CU) Economie en T.W. Toekomst bestendig maken van Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de invulling Cultuur Rietkerk 1000-jongerenplan van het Regionaal Economisch Beleid.

M J. Westert (CU) Economie en T.W. Investeringsbesluit kerntaak Aangenomen De uitvoering van de motie is staand beleid: Cultuur Rietkerk Regionale economie Het betrekken van het MKB bij de uitwerking van het economisch beleid vindt plaats via input MKB-bedrijven uit rondetafelgesprekken, via uitvoeringsprogramma’s voor onderdelen van het beleid (human capital, vrijetijdseconomie, agrofood, innovatiefonds, breedband) en via de totstandkoming van (subsidie)projecten. M J. Westert (CU) Economie en T.W. Arbeidsmarktpositie ouderen Aangenomen De motie wordt meegenomen in de Human Cultuur Rietkerk regionale economie Capital agenda Twente.

M G.J. Overmeen- Economie en T.W. Associate degrees Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de invulling Bakhuis (D66) Cultuur Rietkerk van het Regionaal Economisch Beleid. Wij willen het opwaarderen van associate degree programma’s onderdeel maken van de

30 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Human Capital agenda’s voor de Overijsselse topsectoren. De motie wordt meegenomen in de Human Capital agenda (PS/2012/952).

M G.J. Overmeen- Economie en T.W. Toetsen onderzoeken van de Regio Aangenomen De motie wordt uitgewerkt in de nadere Bakhuis (D66) Cultuur Rietkerk Twente en de Regio Zwolle op invulling van het regionaal economisch mogelijkheden tot innovatie beleid. Naar verwachting zal het voorstel worden behandeld op 29 mei in PS M H. Kerkdijk (CDA) Economie en T.W. MBO-onderwijs Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de invulling Cultuur Rietkerk van het Regionaal Economisch Beleid en de Human Capital agenda

M H. Meulink (CDA) Economie en T.W. Stimulering Bouwsector Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de Cultuur Rietkerk Overijsselse aanpak energiebesparing particuliere woningen (Greendeal).

M M. van der Vegte Economie en T.W. Grensoverschrijdende Aangenomen Er worden afspraken gemaakt met de (CDA) Cultuur Rietkerk samenwerking ministeries van de deelstaten NRW en NS. Met de deelstaten wordt overlegd over een nieuw Interreg programma waarin de economische samenwerking centraal staat.

M T.A. de Bree (PvdA) Bestuur- en A. Th. B. Klare Taal in Dicta Aangenomen Motie behoeft doorlopend aandacht. Concernzaken Bijleveld- Schouten 16 mei 2012 M H. Kerkdijk (CDA) Directie G.J. Kok Verantwoord Investeren Aangenomen De TVPR(E) systematiek is zodanig c.s. aangepast dat PS in verkennings- en planvormingsfase intentiever worden betrokken. M M. van der Vegte Economie en T.W. Hernieuwbare energiemeter op Aangenomen De hernieuwbare energiemeter wordt (CDA) / T.C. Walder Cultuur Rietkerk Provinciale website jaarlijks geüpdate. En tussenevaluatie (D66) middels programma Nieuwe Energie (medio 2013) 20 juni 2012

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 31 A G.J. Jansen (PVV) Juiste weergave aanbevelingen Aangenomen De in het dictum genoemde besluiten zijn conform het amendement vervangen.

11 en 12 juli 2012 A J.A.R. Tenkink c.s. Schrappen projecten in planfase Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/318 is conform (PvdA) amendement aangepast.

A M. van Abbema-van Project- en I.A. Bakker Gebiedvisie Noordoost Twente Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/412 is conform Wijtsma c.s. (CU) Programmamanage amendement aangepast. ment A M.H. van der Weerd- Commissie voor het fysieke domein Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/405 is conform Klodewee c.s. (VVD) amendement aangepast.

A Y.T. Nijhof-Sander Commissie voor het fysieke domein Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/405 is conform c.s. (CDA) amendement aangepast.

A W.J. Dalhuisen Dictum Kracht van Cultuur Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/434 is conform (PvdA) amendement aangepast.

M J. Slagman c.s. Wegen en Kanalen G.J. Kok Veilige N36 Aangenomen Uitgevoerd. De provincie heeft de onveilige (SGP) verkeerssituatie op RW 36 besproken met de betrokken gemeenten (Hardenberg, Twenterand, Wierden en Almelo), Rijkswaterstaat (directie Oost) en Regio Twente. Rijkswaterstaat heeft een nu een plan van aanpak opgesteld om de verkeersonveiligheid op RW 36 nader te onderzoeken. Regio Twente trekt het proces. M J.N.M. Blom c.s. Ruimte en G.J. Kok Aanbesteding N35 Aangenomen Uitgevoerd. GS heeft PWC onderzoek laten (CDA) Bereikbaarheid doen naar de mogelijkheid van provinciale aanbesteding en het bijbehorende btw- voordeel. De uitkomst was dat de baten niet opwegen tegen de kosten en risico’s. GS heeft de uitkomst op 27-11-2012 (2012/0269421) per brief aan PS gestuurd en gedeputeerde Kok heeft het mondeling

32 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

toegelicht in de Commissie (16-01-2013) M M.J.B.B. Reesink c.s. Bedrijfsvoering G.J. Kok Houdbare Overheidsfinanciën en Aangenomen Het college spant zich in om de besluitvorming (CDA) autonomie te beïnvloeden; PS zal over de genomen acties geïnformeerd worden. M A.J. Kastelein- Ruimte en E. Boerman Kaderstelling fusie waterschappen Aangenomen Afgerond. PS hebben 10-10-2012 de Renkema c.s. (CDA) Bereikbaarheid kaderstelling voor de beoordeling van fusies van waterschappen vastgesteld. M J. Slagman (SGP) / Wegen en Kanalen, G.J. Kok Aanbesteding DFMB Aangenomen De DFMB manier van aanbesteden zal J. Westert (CU) Bedrijfsvoering worden besproken tijdens de in de motie genoemde 2 informatiesessie.

M J. Westert (CU)/ A. Economie en T.W. SER-advies zorgsector Aangenomen De opdracht is uitgezet bij de SER Overijssel. Karssen (D66) Cultuur Rietkerk In overleg met de indiener Westert is bepaald dat de opdracht opnieuw geformuleerd wordt en vervolgens wordt opgeleverd. Verwachte oplevering 3e kwartaal 2013

M J. Wester (CU) Economie en T.W. Toerisme en mensen met een Aangenomen De relatie tussen toerisme en Cultuur Rietkerk beperking (mogelijkheden voor) mensen met een beperking is nadrukkelijk onderdeel van provinciaal beleid 2012-2015. Uit recent afstudeeronderzoek is gebleken dat de combinatie zorg/vrijetijd een groeimarkt is en kansen biedt voor ondernemers die hun aanbod willen verbreden. Ondernemers die hierop willen insteken krijgen ondersteuning van de Kennisinstellingen in Overijssel, met financiering door de provincie. Als er sprake is van een breder aanbod dan het huidige, zal dit onderdeel gaan uitmaken van de Marketing Impuls Toerisme Overijssel. Wordt opgenomen in uitvoeringsprogramma Gastvrij Overijssel 2012-2015. 2e kwartaal 2013 naar PS

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 33 M F.W. Futselaar (SP) / Ruimte en G.J. Kok Oplaadpunten OV-chip Aangenomen Afgerond - De verantwoordelijkheid voor de A.C.M. Smits (VVD) Bereikbaarheid distributie van de chipkaart ligt bij de provincie. De provincie heeft een inventarisatie gedaan voor de aanbesteding van een nieuw distributienetwerk. De consumentenorganisaties vertegenwoordigd in het ROCOV hebben daarover advies uitgebracht en enkele aanvullingen voorgesteld. Dit heeft geleid tot uitbreiding van het netwerk van oplaadpunten onder meer in Zwolle, Deventer en De Krim. Dit voorjaar worden door de provincie de laatste uitbreidingen gerealiseerd (Blokzijl, Zwolle Ziekenhuis en Schalkhaar). M F.W. Futselaar (SP) / Bestuur- en A. Th. B. Openbaarheid stukken IPO Aangenomen A.C.M. Smits (VVD) Concernzaken Bijleveld- Schouten M M. van der Vegte Economie en T.W. Stimuleren energiecoöperaties Aangenomen Een regeling voor energiecorporaties wordt c.s. (CDA) Cultuur Rietkerk voorbereid.

M J.A.R. Tenkink c.s. Programma en T.W. Informatiebijeenkomst Aangenomen De informatiebijeenkomst wordt begin 2013 (PvdA) Projecten Rietkerk Innovatiedriehoek Twente georganiseerd. Management M M. van Abbema–van Economie en W.H. Maij Cultuurnota 2013 – 2016 Aangenomen De uitvoering van de motie is onderdeel van Wijtsma (CU) Cultuur het Uitvoeringsprogramma Kracht van Cultuur 2013-2016. Zie Statenbrief (PS 2012/854).

M H.J.M. Pieper c.s. Ruimte en G.J. Kok PIP N340 / N48 Aangenomen GS gaan na de zomer 2012 in overleg met (VVD) Bereikbaarheid de gemeente Hardenberg en zullen de aanbestedingsdocumenten voor de N340 / N48 en N377 in 2012/2013 opstellen. In 2014 volgt de aanbestedingsprocedure en wordt duidelijk of de ongelijkvloerse kruising Balkbrug financieel gedekt kan worden. Provinciale Staten zullen tijdig worden

34 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

geïnformeerd.

M J. Slagman (SPG) Wegen en Kanalen G.J. Kok PIP N340 / N48 Aangenomen GS zullen de mogelijkheden voor een soort “terugploegregeling” onderzoeken. Hierbij wordt tevens onderzocht of deze regeling valt onder Social Return on Investment (SROI). Over de resultaten wordt PS in het 2e kwartaal 2013 geïnformeerd. M M. van Abbema-van Ruimte en G.J. Kok Innovatief asfalt Aangenomen In overleg met andere wegbeheerders en de Wijtsma c.s. (CU) Bereikbaarheid branchevereniging voor asfaltaannemers worden kansrijke innovaties verkend. Deze verkenning resulteert in een plan van aanpak voor de meest kansrijke innovaties. In het derde kwartaal 2013 wordt PS geïnformeerd over het plan van aanpak en de te nemen maatregelen.

M M. van Abbema-van Ruimte en G.J. Kok PIP N340 /N48 en N377 Aangenomen In 2013 zal worden bezien in hoeverre de Wijtsma (CU) Bereikbaarheid Vechtdallijn Zwolle-Emmen een alternatief kan zijn voor reizigers ten tijde van de ombouw van de N340 en welke kosten daarmee gemoeid zijn. PS zullen daarover worden geïnformeerd. M L.T. Antuma c.s. Ruimte en G.J. Kok PIP N340 /N48 en N377 Aangenomen Uitgevoerd. Ná het PS-besluit van 12 juli (CDA) Bereikbaarheid over het provinciaal Inpassingsplan N340 / N48 en het Investeringsbesluit N340 / N48 + N377 is de actieve grondverwerving voor de N340 / N48 en N377 gestart. Overleg met belanghebbenden over grondverwerving en schadeloosstelling loopt vanaf 2012 tot en met 2014. Het eerder gevoerde beleid en houding ten aanzien van de belangen van wijkers en blijvers blijft gehandhaafd in de werkwijze. Hiermee is invulling gegeven aan de motie. 19 september

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 35 A S. Gerlofsma (SP) Natuur en Milieu W.H. Maij 1. De Agendacommissie en de Aangenomen Het amendement is conform uitgevoerd. woordvoerders onder dankzegging decharge te verlenen van de opdracht om een breed kaderstellend debat te organiseren. 2. via zo breed mogelijk gedragen moties te komen tot hernieuwde kaders ter verbetering van de inrichting van het landelijke gebied. M H. Veltkamp (VVD) Natuur en Milieu W.H. Maij Volksgezondheid Aangenomen PS zijn per brief dd 22-1-2013, PS/2013/66 geïnformeerd over het advies van de Gezondheidsraad en het standpunt van GS. De gezondheidseffecten van intensieve veehouderij worden betrokken bij de voorbereiding van een provinciaal beleidskader intensieve veehouderij. Streven is gericht op behandeling in het najaar 2013. M H. Veltkamp (VVD) Natuur en Milieu W.H. Maij Natuurverdienmodellen Aangenomen Het college zal deze motie uitvoeren in het kader van de uitwerking van de uitvoeringsstrategie voor het provinciale natuurbeleid.

In het kaderstellend debat zijn moties aangenomen die betrekking hebben op het provinciale beleid voor natuur en landschap. GS zullen deze moties in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. M S. Gerlofsma (SP) Natuur en Milieu W.H. Maij Toekomst Aangenomen PS is per brief (d.d. 13.11.2012, kenmerk landbouwontwikkelingsgebieden 2012/977) geïnformeerd over de afhandeling van de moties die bij het kaderstellend debat zijn aangenomen. GS bereiden een voorstel voor voor een provinciaal beleidskader intensieve veehouderij voor de periode na intrekking van de

36 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

reconstructiewet, waarbij ook het gezondheidsaspect wordt betrokken. Streven is gericht op behandeling in het najaar 2013. M M. van der Vegte Natuur en Milieu W.H. Maij Herverkaveling gronden rondom Aangenomen In relatie tot de actualisatie van de (CDA) c.s Natura2000 gebieden Omgevingsvisie en herijking EHS betrekken GS de Staten bij de uitvoeringsstrategie voor de PAS-herstelmaatregelen, o.a. in relatie tot het beperken van de gevolgen voor de landbouw (PS 3 juli 2013). GS zullen de moties vanuit het kaderstellend debat in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. M M. van der Vegte Natuur en Milieu W.H. Maij Sociaaleconomische toets bij Aangenomen Overijssel neemt deel aan een landelijk (CDA) c.s uitvoering PAS maatregelen overleg voor de uitwerking van de PAS. In dat kader zullen wij het belang van de sociaal-economische evaluatie van de PAS blijven benadrukken

M M. van der Vegte Ruimte en E. Boerman Toepassing van de Aangenomen De motie wordt meegenomen bij vaststelling (CDA) c.s. Bereikbaarheid plattelandswoning als nieuwe van de Omgevingsvisie in juli 2013 woonvariant M M. van der Vegte Natuur en Milieu W.H. Maij Versterken van de rol van Aangenomen In het kaderstellend debat zijn moties (CDA) c.s natuurverenigingen aangenomen die betrekking hebben op het provinciale beleid voor de intensieve veehouderij. GS zullen deze moties in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. In relatie met de actualisatie van de Omgevingsvisie en herijking EHS zal een voorstel worden voorgelegd voor de kaders voor ontwikkeling en beheer van natuur en landschap (PS 3 juli 2013). M M. van der Vegte Natuur en Milieu W.H. Maij Particulieren en agrariërs als Aangenomen In het kaderstellend debat zijn moties

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 37 (CDA) c.s actieve natuurbeheerders aangenomen die betrekking hebben op het provinciale beleid voor de intensieve veehouderij. GS zullen deze moties in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. In relatie met de actualisatie van de Omgevingsvisie en herijking EHS zal een voorstel worden voorgelegd voor de kaders voor ontwikkeling en beheer van natuur en landschap (PS 3 juli 2013).

M M. van der Bent Ruimte en E. Boerman Sturing op ruimtelijke kwaliteit Aangenomen In het kaderstellend debat zijn moties (CU) Bereikbaarheid / / W.H. Maij aangenomen die betrekking hebben op het Natuur en Milieu provinciale beleid voor de intensieve veehouderij. GS zullen deze moties in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. GS bereiden een voorstel voor voor een provinciaal beleidskader intensieve veehouderij voor de periode na intrekking van de Reconstructiewet, waarbij ook sturen op ruimtelijke kwaliteit wordt betrokken. Streven is gericht op behandeling in het najaar 2013. M P.G.B. Hermans Natuur en Milieu W.H. Maij Handhaving extensiveringsgebieden Aangenomen In het kaderstellend debat zijn moties (PvdA) c.s. aangenomen die betrekking hebben op het provinciale beleid voor de intensieve veehouderij. GS zullen deze moties in samhenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. GS bereiden een voorstel voor voor een provinciaal beleidskader intensieve veehouderij voor de periode na intrekking van de

38 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

reconstructiewet, waarbij ook het gezondheidsaspect wordt betrokken. Streven is gericht op behandeling in het najaar 2013

M P.G.B. Hermans Natuur en Milieu W.H. Maij Nader instrumentarium Aangenomen In het kaderstellend debat is een aantal moties (PvdA) omgevingsverordening aangenomen die betrekking hebben op het provinciale beleid voor de intensieve veehouderij. GS zullen deze moties in samenhang uitvoeren. PS is hierover per brief geïnformeerd d.d. 13.11.2012, kenmerk 2012/977. GS bereiden een voorstel voor voor een provinciaal beleidskader intensieve veehouderij voor de periode na intrekking van de reconstructiewet, waarbij ook het gezondheidsaspect wordt betrokken. Streven is gericht op behandeling in het najaar 2013.

M T.C. Walder (D66)- Natuur en Milieu W.H. Maij Stimuleren goede samenwerking Aangenomen Het college zal deze motie uitvoeren in het J.C.Beukers (PvdA)- landelijk gebied kader van de uitwerking van de M.van der Bent (CU) uitvoeringsstrategie voor het provinciale natuurbeleid. GS zullen in het Statenvoorstel over de actualisatie van de Omgevingsvisie en de herijking van de EHS de vorderingen met betrekking tot een betere samenwerking en het sluiten van een Pact aangeven. M T.C. Walder (D66)- Directie W.H. Maij Bescherming biodiversiteit Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de lopende J.C. Beukers (PvdA) actualisatie van de Omgevingsvisie. (PS 3 juli 2013).

M J.G. Beukers (PvdA) Natuur en Milieu W.H. Maij Indicatieve verdeling budget Aangenomen Afgedaan met Statenvoorstel Afwikkeling ILG inrichting landelijk gebied (PS/2012/831 d.d. 9 oktober 201) , waarin GS aankondigen in de loop van 2013 doorvertaling

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 39 te kunnen voorleggen van de kosten en dekking van de ontwikkelopgave natuur Overijssel. 10 oktober A Y.T. Nijhof-Sander Nota Sociale kwaliteit Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/710 is conform (CDA) c.s amendement aangepast. A Y.T. Nijhof-Sander Sociale cohesie als sociale kwaliteit Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/710 is conform (CDA) c.s. amendement aangepast. A G.J. Jansen (PVV) Breedband Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/444 is conform c.s. amendement aangepast. M Y.T. Nijhof-Sander Economie en E. Boerman Sociaal flankerend beleid binnen de Aangenomen De motie wordt meegenomen bij de (CDA) c.s. Cultuur kerntaken investeringsvoorstellen sociale kwaliteit Planning: PS april 2013 M Y.T. Nijhof-Sander Economie en E. Boerman Rol en ondersteuning Aangenomen De motie is in het Statenvoorstel investering c.s. Cultuur belangenorganisaties belangenorganisaties 2013-2015 (PS 2012/922) verwerkt. M J. Westert (CU)- Economie en T.W. Eisen / criteria open netwerk Aangenomen Uitwerking van de motie is opgepakt. H.Meulink (CDA) Cultuur Rietkerk In het najaar 2013 wordt een investeringsvoorstel aan uw Staten voorgelegd.

M H. Heskamp c.s. Economie en T.W. Breedband Aangenomen Uitwerking van de motie is opgepakt. Cultuur Rietkerk Voor de vergadering van 29 mei 2013 wordt een investeringsvoorstel aan uw Staten voorgelegd.

M A. Karssen (D66) Ruimte en G.J. Kok Gevolgen PHS plannen gemeenten Aangenomen Uitgevoerd. Overeenkomstig verzoek is, c.s. Bereikbaarheid Twentelijn, TKN en IJssellijn analoog aan de brief van de gemeente Rheden, door de provincie een brief gestuurd aan de informateurs van het kabinet Rutte 2 over de grote gevolgen van herroutering goederenvervoer per spoor. Bij brief van 22- 10-2012, kenmerk 2012/0241110 hebben PS hiervan een afschrift ontvangen. 14 en 21 november A F.W. Futselaar (SP) Kaderstelling leegstand kantoren Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/875 is conform

40 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

c.s. amendement aangepast. A A.J. Kastelein- Kaderstellend perspectief Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/855 is conform Renkema (CDA) c.s. spoorzone Zwolle amendement aangepast. M M. van der Vegte Economie en Cultuur T.W. Begroting agrarische Aangenomen Het college zal deze motie uitvoeren op basis (CDA) c.s. Rietkerk bedrijfsgebouwen van de evaluatie van de VAB regeling. Mei 2013 bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2014. M H. Kerkdijk (CDA) Economie en T.W. Aanpak crisis in de bouwsector Aangenomen In november 2012 heeft een eerste gesprek c.s. Cultuur Rietkerk plaats gevonden met en kleine groep vertegenwoordigers uit de bouwsector. Hierop volgend zal in het voorjaar van 2013 een uitgebreide brief worden gestuurd.

M Y.T. Nijhof-Sander Economie en E. Boerman Kennis en kunde Kulturhusen Aangenomen Stimuland en de Overijsselse Vereniging voor (CDA) - M. van der Cultuur Kleinen Kernen zijn gevraagd een plan van Bent (CU) aanpak te ontwikkelen. PS worden in het juni/juli 2013 geïnformeerd (Statenbrief). M D. Buursink c.s. Ruimte en G.J. Kok Spoor Aangenomen Met de provincie Gelderland wordt overleg Bereikbaarheid gevoerd over een gezamenlijk voorstel aan de minister over de verdeling van de € 25 miljoen over de vier regionale lijnen. M J. Westert (CU) c.s. Bedrijfsvoering G.J. Kok Schatkistbankieren Aangenomen Het college richt zich op de beïnvloeding van de besluitvorming, in eerste instantie via IPO-lijnen. Uw Staten worden geïnformeerd via de P&C cyclus.

M J. Westert (CU) Ontwikkeling binnenstad Almelo Aangenomen M J.A.R. Tenkink Economie en T.W. Fiscaal beleid bestrijding leegstand Aangenomen GS hebben in de vergadering van november (PvdA) c.s. Cultuur Rietkerk kantoren 2012 bij IPO al het punt van planschade onder de aandacht gebracht. (najaar 2013) M L.T. Antuma (CDA) Wegen en Kanalen G.J. Kok Investeringsvoorstel ombouw Aangenomen In de komende uitwerking van de plannen provinciale weg N34 Witte Paal – (definitief ontwerp) zullen wij onderzoek Coevorden doen naar mogelijk toe te passen innovaties op het gebied van leefbaarheid en duurzaamheid. Daarnaast zullen we onderzoeken of dit kan worden opgenomen

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 41 in op te stellen contractdocumenten. Eind 2013 is de uitwerking van het definitief ontwerp gereed. De resultaten van het definitief ontwerp zullen wij ter informatie schriftelijk aan PS sturen. M L.T. Antuma (CDA) Wegen en Kanalen G.J. Kok Verkenning PPS constructie Aangenomen Eerste gesprekken zijn gevoerd met lentersdijk Plaatselijk Belang over onderzoek en het proces. In een informerende brief worden PS over het proces op de hoogte gebracht. Medio juni 2013 zullen PS over de resultaten van het onderzoek worden geïnformeerd. 12 december A M. van Abbema-van KvO project Goederenvervoer over Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/869 is conform Wijtsma (CU) Water amendement aangepast. A A.J. Kastelein- Project- en I.A. Bakker Investeringsbesluit Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/890 is conform Renkema (CDA) c.s. Programmamanage gebiedsontwikkeling Noordoost amendement aangepast. ment Twente A J.A.R. Tenkink Innovatiefonds Overijssel Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/945 is conform (PvdA) amendement aangepast. A G.J. Jansen (PVV) Kaderstelling Innovatiefonds Aangenomen Ontwerpbesluit PS/2012/945 is conform Overijssel amendement aangepast. M G. Terlouw (D66) – Project- en T.W. Innovatiefonds Overijssel Aangenomen De motie wordt meegenomen bij het J.A.R. Tenkink Programmamanage Rietkerk definitieve fondsvoorstel. (PvdA) ment /Economie en Cultuur- M M. van der Vegte Natuur en Milieu W.H. Maij Duidelijkheid over Rijksgelden voor Aangenomen GS zijn in IPO-verband in overleg met de (CDA) Overijssels natuur staatsecretaris over de uitvoering van het Onderhandelingsakkoord Natuur en het regeerakkoord. Het vraagstuk van de beschikbaarheid van voldoende financiële middelen van het Rijk zijn daarbij een belangrijk onderdeel van overleg.

Zie ook de brief over de ter inzage legging Ontwerp Actualisatie Omgevingsvisie (PS/2013/21)

42 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

De staatssecretaris heeft het Tweede Kamer per brief van 17 januari 2013 geïnformeerd over de voortgang van het overleg over de inzet van middelen voor 2013. Zij zal de Tweede Kamer in het vroege voorjaar 2013 informeren over de inzet voor 2014 en verder. Daarover vindt nog overleg plaats met onder andere het IPO. Binnen het IPO vindt nader overleg plaats over de wijze van verdeling van de gedecentraliseerde middelen tussen de provincies.

M M. van der Bent Natuur en Milieu W.H. Maij Ecologische Hoofdstructuur Aangenomen Deze motie en de eerdere motie Walder s.c. (CU) c.s. ondersteunen de gestarte initiatieven om een brede samenwerking tussen de gebiedspartners te bevorderen. Zie ook de brief over de ter inzage legging Ontwerp Actualisatie Omgevingsvisie (PS/2013/21). Afgedaan.

Zie ook het digitale overzicht voor: Moties: http://www.overijssel.nl/bestuur/provinciale-staten/moties/ Amendementen: http://www.overijssel.nl/bestuur/provinciale-staten/amendementen/

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 43 Bijlage V Overzicht kosten commissies

Naam Ten art. Vergoedingen Op grond van Besluit Wanneer Bedrag behoeve Pw vergoeding 2012 van door (in €) Bestuur Hoor- en adviescommissies PS / GS / 82 Voorzitter 3x max. Verordening van PS / GS / Resp. € 8.304 bezwaarschriften en CdK vergoeding toepassing via CdK 29/5, 10/4 klachten leden Procedurebesluit en (gedeputeerden) bezwaar beroep en 26/3/2007 geen vergoeding. klachten Overijssel 2007 Bezwaren en GS 82 5 leden (inclusief Verordening van GS 11/1/2006 € 6012 klachtencommissie voorzitter) per toepassing via personele zitting € 300 Besluit Bezwaren- aangelegenheden en Klachtencommissie Personele Aangelegenheden Programmaraad Trendbureau pm 5-7 leden; pm GS pm €5.297 trendbureau i.o. onkostenvergoeding voorzitter (P.217095 PD) vergoeding per uur o.b.v. overeenkomst Cultuur Adviescommissie Cultuur GS 82 3x max. vergoeding Verordening van GS 2/11/2004 € 2.327 toepassing via instellingsbesluit Raad van Advies Festivals GS Leden max. Verordening van GS 14/1/2009 € 130 vergoeding toepassing via instellingsbesluit Adviescommissie GS Verordening van GS € 4.771 Kunstproducties toepassing via instellingsbesluit Adviescommissie GS 82 2x max. vergoeding Verordening van GS Nov. 2007 € 0

44 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Naam Ten art. Vergoedingen Op grond van Besluit Wanneer Bedrag behoeve Pw vergoeding 2012 van door (in €) jongerencultuur toepassing via (P.288050 – PD) instellingsbesluit

Jeugdzorgbrigade GS 82 Leden max. Verordening van GS Nov. 2007 € 0 Overijssel vergoeding, toepassing via (P.288050 – PD) voorzitter 1,5 keer instellingsbesluit max. vergoeding Economie Sociaal Economische Raad GS 82 Leden ontvangen Instellingsbesluit GS EMT/2006/ € 11.255 Overijssel max. vergoeding, GS 1036 Voorzitter ontvangt vaste vergoeding € 9075,60 per jaar. Adviesgroep Nano4vitality GS 82 3 leden ontvangen Instellingsbesluit GS 23/10/200 € 0 vergoeding per dag, GS 7 conform provinciale regels Landelijk gebied Provinciale Commissie GS 82 Alleen Reisregeling GS 19/12/199 PM Landelijk Gebied (PCLG) reiskostenvergoedin Overijssel (1983) 6 g Voorbereidingscommissies GS 82 leden max. Verordening via GS 14/9/2007 Pm inrichting landelijk gebied: vergoeding. Reglement Olst-Wesepe, Dalmsholte, voorzitters vaak Uitvoeringscommis Noordwest Overijssel vaste vergoeding. sies Inrichting (deelgebied Scheerwolde voorzitter NW Landelijk Gebied Blokzijl-Vollenhove) Overijssel ontvangt van toepassing een vaste verklaart. In vergoeding van € Reglement staat 1000,-/maand dat GS kan besluiten om voor voorzitters af te wijken van de

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 45 Naam Ten art. Vergoedingen Op grond van Besluit Wanneer Bedrag behoeve Pw vergoeding 2012 van door (in €) standaard- vergoeding Uitvoeringscommissies GS 81 Idem Idem GS 14/9/2007 Pm inrichting landelijk gebied: Saasveld-Gammelke, Enschede-Zuid, Enter. In nabije toekomst Losser en Enschede-Noord Gebiedscommissies GS 82 Voorzitter en leden Reglement GS 22/1/2008 Pm inrichting landelijk gebied normale max. Gebiedscommissies (o.a. Eelen en Rhaan, vergoeding Inrichting Azelerbeek) Landelijk Gebied Reconstructie-commissie PS en GS 82 Alleen voorzitter Reglement voor de PS 11/10/200 Pm ontvangt vaste Reconstructiecom 6 vergoeding missie Salland- € 226.89/maand) Twente

Landinrichtingscommissies: GS Land Max. vergoeding. Voorheen door LNV GS-mandaat 7/1/2005 Pm Haaksbergen, Den Ham- inricht uitbetaalt, via ILG Lemele, Marshoek- ingwet aan provincie Hoonhorst, Salland-west, (oud) overgedragen. Raarhoek-Veldhoek, Hoogte op basis Rouveen, Rijssen, van LNV- Nieuwleusen-Ruitenveen, Vergoedingsregelin Noordwest Overijssel g (deelgebied Rond de Weerribben) Nationaal Landschap Advies aan Voornemen pm GS pm € 11.629 Noordoost Twente en BGO vergoeding voor IJsseldelta, landschaps- leden max. panel, beheerplannen vergoeding, Natura 2000, werkgroepen. voorzitter 3x max. vergoeding.

46 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Naam Ten art. Vergoedingen Op grond van Besluit Wanneer Bedrag behoeve Pw vergoeding 2012 van door (in €) Leadergroepen Uitvoering n.v.t. Conform EU- pm Rijk Datum PM programma vaststelling EU-prog. RO en milieu Provinciale Commissie voor PS/GS 82 A) Jaarlijks vast te A) Verordening voor Ambtelijk A) € 10.65 de Fysieke leefomgeving stellen budget voor de Fysieke mandaat GS:14/2/06 (PCFL) externe kosten, Leefomgeving Hoofd RWB PS:15/3/06 ( P.291022 – RB) kosten voor Overijssel art. activiteiten en 8.5.2; lopende kosten; B) B) Reis en B) Verordening PS: 26/5/03 verblijfskosten; Rechtspositie vergoeding Statenleden, voorzitter 3x max. Gedeputeerden en vergoeding Commissie leden 2003, hfdst VI Commissie van Advies aan - Vergoeding per Instellingsbesluit GS 1996 € 9.234 Deskundigen betrokken vergadering CDG grondwaterwet partijen (V.244005.05.005 – (vergunning betaling aan prov.Nrd houder en Brabant). gelaedeerde ) Verkeer en vervoer RoCov GS - Presentiegeld GS-nota GS 2004 € 13.475 (P.234010.10.005 voorzitter RWB/2004/2896 betaling aan St.Rocov) (normvergoeding) en reiskosten overige leden ROVO Lid van werkgroep € 10.000 (P.230022.80- PD) dat geen brancheorganisatie

Statenvoorstel nr. PS/2013/249 47 Naam Ten art. Vergoedingen Op grond van Besluit Wanneer Bedrag behoeve Pw vergoeding 2012 van door (in €) vertegenwoordigt ontvangt verg. Voorzitter krijgt vergoeding per uur

48 Statenvoorstel nr. PS/2013/249

Bijlage VI Overzicht zitting in Comités van Aanbeveling betreffende CdK en GS-leden provincie Overijssel

CdK A.Th.B. Bijleveld-Schouten:

1. Beschermvrouw Groot Mannenkoor Zwolle 2. Beschermvrouw Centrale Commissie Oranje Zwolle 3. Beschermvrouw Stichting Welcome Ageain Veterans 4. Beschermvrouw Stichting Nationale Kledingbank 5. Beschermvrouw Russisch vrouwenkoor Radujsja 6. Batavierenrace 2012 (ivm thema Duurzaamheid) 7. Prinses Christina Concours Almelo 8. Stichting Fanny Blankers-Koen Games 9. Stichting Van Heekpark, Monument in de 21e Eeuw te Enschede 10. Stichting het Elisabethfonds te Deventer 11. Overijssels Byzantijns Mannenkoor Hengelo 12. Stichting Thorbecke Zwolle 13. Huis van Verhalen te Enschede 14. Etty Hillesum Centrum 15. Nederlands Kampioenschap Veldrijden 2014 Hellendoorn 16. Stichting Stolpersteine Goor 17. Museum Twentse Welle,tentoonstelling ‘Goddelijke Vrouwen’ 18. Stichting Exodus Zwolle 19. Comité Koninkrijksrelaties 20. Nederlands Centrum voor Volkscultuur en Immaterieel Erfgoed 21. Stichting Kunstmoment Diepenheim

Leden Gedeputeerde Staten: W.H. Maij: 1. Comité van Aanbeveling van het Nederlands Studenten Orkest

E. Boerman: 1. Stichting ‘Kans voor een Kind’

Bijlage VII Jaarverslag 2012 Te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis.

Daarnaast te raadplegen via onderstaande link:

Jaarverslag www.overijssel.nl/jaarverslag

Bijlagen www.overijssel.nl/bestuur/overijssel/jaarverslagen/bijlagen-jaarverslag/

Bijlage VIII Jaarverslag 2012 - bijlagenboek Te raadplegen via www.overijssel.nl/sis onder het bovengenoemde PS-kenmerk en ligt ter inzage bij de receptie van het Provinciehuis.

50 Statenvoorstel nr. PS/2013/249 ‘12Jaarverslag Inspireren, innoveren, investeren

mei 2013

Jaarverslag 2012

Inspireren, innoveren, investeren

mei 2013 Colofon

Datum mei 2013 Oplage Digitaal

Coördinatie en productie eenheid Bedrijfsvoering

Fotografie provincie Overijssel Vormgeving Meindertsma reclame, Zwolle

Vragen Dhr. R. Scheutjens Telefoon 038 499 89 57 [email protected]

Redactieadres Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon 038 499 88 99 Fax 038 425 48 88 [email protected]

www.overijssel.nl

2 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave

1 Inleiding 4

2 Kerntaken 10 2.1 Duurzame ruimtelijke ordening en ontwikkeling, waaronder waterbeheer 13 2.2 Milieu en Energie 58 2.3 Inrichting landelijk gebied 92 2.4 Regionale bereikbaarheid, regionaal OV 136 2.5 Regionale Economie 182 2.6 Culturele infrastructuur en monumentenzorg 216 2.7 Kwaliteit openbaar bestuur 240 2.8 Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken 270 2.9 Gebiedsontwikkelingen 300

3 Programmaplan 318 3.1 Provinciale heffingen 319 3.2 Weerstandsvermogen 324 3.3 Kapitaalgoederen 329 3.4 Financiering 331 3.5 Bedrijfsvoering 334 3.6 Verbonden partijen 340 3.7 Grondbeleid 369

4 Jaarrekening 2012 374 4.1 Grondslagen van resultaatbepaling en waardering 375 4.2 Overzicht van baten en lasten 377 4.3 Toelichting op het overzicht van baten en lasten 378 4.4 Balans 390 4.5 Toelichting op de balans 392 4.6 Personeelsgebonden lasten 456 4.7 Single information, Single audit 462 4.8 Investeringskredieten voor activa 463

5 Provinciale organisatie 466 5.1 Provinciale Staten 467 5.2 Dagelijks bestuur 467 5.3 Ambtelijke organisatie 469

6 Woordenlijst 472

Accountantsverklaring 478

Bijlagen Bijlage 1 Incidentele lasten en baten 484 Bijlage 2 SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2012 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking SiSa 492 Bijlage 3 Jaarverslag 2012 kwaliteitseisen milieuhandhaving 502 Bijlage 4 pMJP tabel 512

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 3 H1

4 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 1 Inleiding

1. Inleiding

Inspireren, innoveren, investeren

Het afgelopen jaar stond in het teken van het realiseren van de ambities uit het Hoofdlijnenakkoord. Het was het eerste volledige bestuursjaar van het vernieuwde college van Gedeputeerde Staten. De haven uit, op volle zee. En die was turbulent: de economische tegenwind, de val van Rutte I, de komst van Rutte / Asscher, onduidelijkheid over gevolgen van Rijksvoornemens voor provincies en gemeenten, onzekerheid en ontevredenheid onder burgers. En terwijl het schip van de provincie op de woelige baren voer, werd het intern verbouwd.

Inleidende zinnen die als het ware als vanzelfsprekend zouden kunnen leiden naar een constatering dat de provinciale ambities van 2012 in beperkte mate gerealiseerd konden worden. Het tegendeel is waar. Het credo ‘inspireren, innoveren en investeren’ dringt door tot in de haarvaten van de provincie en heeft ertoe geleid dat de provincie erin is geslaagd om de beoogde resultaten, zoals vermeld in de actuele begroting, grotendeels te boeken. Vele dossiers die in 2012 speelden zullen ook in 2013 aan de orde zijn, een jaar met nieuwe uitdagingen en ook nieuwe obstakels. Het kompas blijft geijkt op de provinciale kerntaken. En met de focus in toenemende mate op ‘wat er wel is’, en/of op ‘wat wel haalbaar is’ gaat de provincie vol inspiratie de tweede “Het credo ‘inspireren, helft van de bestuursperiode in, waarin investeringen tot concrete resultaten gaan leiden voor de innoveren en investe- burgers van Overijssel. ren’ dringt door tot in Turbulente omgeving de haarvaten van de De rol van de overheid in de samenleving is in de afgelopen jaren aan merkbare veranderingen provincie en heeft ertoe onderhevig. Burgers vragen enerzijds om een overheid die ruimte en vrijheid laat, die het woud aan regels eens goed tegen het licht houdt en daar waar regels te beklemmend zijn, deze geleid dat de provincie afschaft. Anderzijds verlangen burgers van de overheid, dat deze diensten efficiënt, effectief en erin is geslaagd om de snel levert, op die domeinen waar het er echt toe doet. Burgers ontwikkelen ook zelf initiatieven (modern noaberschap). Deze tijd vraagt om een ander soort bestuur en nieuwe relaties tussen beoogde resultaten, overheid en samenleving. In Overijssels Bestuur 20XX denken wij na over het Overijssels Bestuur zoals vermeld in de van de toekomst. Controle op overheidshandelen wordt in toenemende mate manifest via – actuele begroting, gro- sociale – media. Deze ontwikkeling is vooral waar te nemen op rijksniveau en gemeentelijk niveau, maar inmiddels ook op provinciaal niveau. Denk bijvoorbeeld aan dossiers als de luchthaven en tendeels te boeken.” de kantoorruimte van rijksdiensten.

De economie verkeert nog steeds in een crisis. Al is in andere delen van de wereld inmiddels een opwaartse lijn ingezet, dat is in Europa en ook in ons land nog niet het geval. De meest recente ramingen van het Centraal Planbureau zijn nog weinig rooskleurig; extra bezuinigingen voor 2014 van tussen de € 4 en € 5 miljard staan alweer op stapel.

Politiek gezien was 2012 een bijzonder jaar. Het eerste kabinet Rutte viel. Vervolgens is met een gelegenheidscoalitie het Kunduz-akkoord (de hoofdlijn van de Begroting 2013) gesloten. En in het najaar is het kabinet Rutte / Asscher tot stand gekomen. Nog altijd zijn de consequenties hiervan voor provinciale prioritaire dossiers als EHS en mobiliteit (A1, N35 en andere verbindingen) onduidelijk. Het kabinet heeft een schaalvergroting op termijn aangekondigd van gemeenten

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 5 en provincies, om de bestuurlijke drukte te verminderen en besparingen van overheidskosten te bereiken. Hoe deze vorm gaan krijgen, is onbekend. Provincies en gemeenten zullen moeten gaan voldoen aan de regels van de wet houdbare overheidsfinanciën (HOF), mogen hun vermogen enkel nog stallen bij het Rijk (schatkistbankieren) en krijgen te maken met bezuinigingen op fondsen als het provinciefonds, gemeentefonds en het btw-compensatiefonds. Hoe de aangekondigde maatregelen er precies gaan uitzien, is eveneens nog onzeker; zij zullen in 2013 tot meer concreetheid leiden en dan op hun merites worden beschouwd.

Eigen kracht De provincie voer met inachtneming van de turbulente omgeving haar koers in 2012. De organisatiestructuur is gewijzigd en ingevoerd per november 2012. De omvang van het personeelsbestand “De provincie werkt is en wordt verkleind, en het Shared Service Centre op het gebied van inkoop, IT en salaris via de kerntaken aan administratie (SSC) van Zwolle, Kampen en de provincie is gehuisvest in de nieuwe vleugel van het provinciehuis. Operaties die impact hebben op grote delen van het personeel en desondanks de kwalitatieve groei voor buitenstaanders bijna geruisloos zijn verlopen. Het leveren van de producten en diensten is van Overijssel.” ook in 2012 op goed niveau voortgezet. Logischerwijs is en zal enige spanning waarneembaar zijn of worden tussen de hoge provinciale ambities en de capaciteit die beschikbaar is. De kunst was, is en blijft, met de middelen die we tot onze beschikking hebben te focussen op het leveren van maatschappelijke meerwaarde via het uitvoeren van de investeringsagenda ‘de Kracht van Overijssel’.

Op basis van het IPO-profiel Provincies zijn de kerntaken vastgesteld in het provinciale Hoofd lijnenakkoord 2011: • Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en waterbeheer • Milieu en energie • Inrichting landelijk gebied • Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer • Regionale economie • Culturele infrastructuur en monumentenzorg • Kwaliteit van het Openbaar Bestuur

De provincie werkt via de kerntaken aan de kwalitatieve groei van Overijssel. Bij het uitvoeren van de kerntaken streven wij naar het versterken van positieve effecten en, via sociaal flankerend beleid, het reduceren van mogelijke negatieve effecten. De provincie richt zich op het regelmatig signaleren en agenderen van vraagstukken die van belang zijn voor de Overijsselse samenleving. En zodra politieke besluitvorming heeft plaatsgevonden ligt de provinciale rol primair op het organiseren van de uitvoering, waarbij anderen die uitvoering daadwerkelijk ter hand nemen, zoals bij het investeringsprogramma Investeren met Gemeenten.

Wat hebben we bereikt In dit jaarverslag is per kerntaak aangegeven wat de ambities waren en welke resultaten zijn bereikt. Op vele dossiers zijn resultaten geboekt. In deze inleiding een aantal highlights: • In 2012 is het investeringsprogramma de Kracht van Overijssel in grote omvang van start gegaan. De Staten hebben vele richtinggevende en investeringsbesluiten genomen. • Het provinciale investeringsprogramma Investeren met Gemeenten (IMG) is in het verslagjaar afgerond. De rapportage vindt plaats via de provinciale monitor. • De interbestuurlijke toezichtsystematiek (IBT) is succesvol tot stand gekomen en trekt aandacht van andere provincies. • De bestuursovereenkomsten voor de Regionale Uitvoeringsdiensten (RUD’s) zijn ondertekend en in werking getreden. De RUD-besturen voor IJsselland en Twente zijn gevormd.

66 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 1 Inleiding

• Op basis van het werkprogramma Zwolle Kampen Netwerkstad heeft Provinciale Staten besloten tot een (indicatieve) investeringsimpuls van € 45 miljoen voor de ontwikkeling van Spoorzone Zwolle. • De uitvoering van projecten gericht op de productie van zonne-, wind- en bodemenergie heeft geleid tot een stijging in 2012 van het aandeel hernieuwbare energie van 4,5 naar 5,6 procent. • Het decentralisatieproces van het natuurbeleid is versterkt. Het definitieve Natuurakkoord tussen Rijk en provincies en de beëindiging van de ILG-bestuursovereenkomst zijn mijlpalen in dit proces. • Het verbeterproject onder de naam Vechtdallijnen is succesvol verlopen: de spoorlijnen tussen Zwolle en Emmen en tussen Almelo en Mariënberg hebben een forse kwaliteitssprong gemaakt. In december 2012 is de nieuwe vervoerder gestart. De treinen zijn nieuw en rijden vaker. • De nieuwe aanpak in het economische beleid heeft vorm gekregen in de vaststelling van het investeringsbesluit Innovatiedriehoek Twente, het statenvoorstel Breedband en de kaderstelling voor het Innovatiefonds Overijssel. • In het nieuwe culturele beleid ligt de nadruk op efficiency en verzakelijking. Er zijn scherpe prioriteiten gesteld. Cultureel ondernemerschap en ontwikkeling van talenten zijn belangrijke thema’s. • De financiële problemen zijn bij veel gemeenten groot. anuitV onze toezichtrol houden we gemeenten scherp om de financiële boekhouding gezond te houden. • De jeugdzorgprojecten Nieuwe Bezems en Op Eigen Kracht hebben geleid tot kortere wachtlijsten. • Op het gebied van integrale gebiedsontwikkeling loopt Overijssel in Nederland voorop.

De financiën Hieronder de staatjes met betrekking tot de realisatie investeringsprogramma Kracht van Overijssel, en de Jaarrekening 2012. Voorts de kengetallen en de bestemming van het financiële resultaat.

Realisatie investeringsprogramma Kracht van Overijssel Het totaalbeeld van het investeringsprogramma Kracht van Overijssel (KvO) ziet er als volgt uit:

( x € 1 miljoen)

Actuele Voorlopige Verschil Realisatie in % begroting Realisatie 2012

KvO 90,8 77,7 13,1 85,6% KvO (voorheen DIA) 21,0 19,4 1,6 92,4% KvO (voorheen IIO) 59,5 49,0 10,5 82,4%

Totaal 171,3 146,1 25,2 85,5%

2012 is het eerste volledige jaar waarover wij rapporteren over de Kracht van Overijssel.

Bij het jaarverslag resteert een resultaat van € 25,2 miljoen (onderuitputting) op de actuele begroting van € 171,3 miljoen. Dit resultaat komt voor de helft uit de KvO–projecten. Bijna € 1,6 miljoen is afkomstig van oude DIA-projecten en bijna € 10,5 miljoen betreft oude IIO-projecten.

Volgens de systematiek van Kracht van Overijssel is het mogelijk gedurende het jaar bedragen uit de reserve aan de begroting toe te voegen of hieraan te onttrekken. De onderuitputting in 2012 wijst erop dat de provincie te ambitieus was in het toevoegen van middelen aan de begroting.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 7 Gezien de aard en de complexiteit van onze activiteiten blijft het lastig om uitgaven tot op de laatste euro scherp te ramen. Daarnaast hebben veel projecten een meerjarig karakter, wat het opknippen van budgetten in jaarschijven bemoeilijkt. Ongeveer 40% van de onderuitputting wordt hierdoor veroorzaakt. Ook zijn wij in sommige situaties afhankelijk van besluitvorming van derden, waarbij buiten onze invloed vertragingen in besteding kan optreden. Ongeveer 60% van de onderuitputting wordt veroorzaakt door deze externe factoren. Op onze interne processen wordt een verbeterslag gemaakt, zodat de beheersing van de onderuitputting wordt vergroot. Dit moet erin resulteren dat gedurende het jaar alleen middelen naar de begroting worden overgeheveld indien daaraan concrete bestedingsplannen ten grondslag liggen. Een zo zuiver mogelijke primitieve begroting is van belang voor de beheersing van de onderuitputting. Daarnaast is het ook van belang voor de sturing op het EMU-saldo (wet HOF). Goede sturing op het EMU-saldo wordt steeds belangrijker naarmate de wet HOF concretere vormen gaat krijgen.

De Jaarrekening 2012

( x € 1 miljoen)

Resultaat Overzicht Realisatie 2012 Actuele begroting Verschil

Resultaat voor bestemming -62,4 -150,4 88,0 Mutaties reserves 115,0 150,4 -35,4

Resultaat na bestemming 52,6 0,0 52,6

Het Jaarresultaat 2012 voor bestemming bedraagt € 88,0 miljoen. Via de begroting en de begrotingswijzigingen hebben Provinciale Staten voor 2012 per saldo een onttrekking aan de reserves geaccordeerd voor € 150,4 miljoen. In het jaarverslag is per saldo een bedrag van € 115,0 miljoen onttrokken aan de reserves. Per saldo is er dus € 35,4 miljoen minder onttrokken aan de reserves. Het resultaat na bestemming bedraagt daarmee € 52,6 miljoen.

( x € 1 miljoen)

Kengetallen 2012 2011 2010 2009 2008

Resultaat na bestemming 52,6 13,7 25,1 0,8 99,5 Eigen vermogen 1.837,8 1.891,2 1.919,7 2.170,7 645,1

Personeelsgebonden kosten 60,3 63,9 65,5 60,9 55,6 Feitelijke bezetting 742 fte 790 fte 829 fte 826 fte 805 fte Ziekteverzuim 3,50% 3,20% 2,57% 2,97% 3,51% Gemiddelde leeftijd 47,7 jaar 46,8 jaar 45,8 jaar 45,8 jaar 45,9 jaar

Zowel de Begroting 2012 als de Jaarrekening 2012 zijn structureel in evenwicht, op basis van de gehanteerde systematiek in 2012. Dit geldt ook voor de bijhorende meerjarenraming van de Kerntakenbegroting 2013.

88 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 1 Inleiding

( x € 1 miljoen)

Bestemming van het financiële resultaat 2012 Het resultaat 2012 à € 52,6 miljoen maakt onderdeel uit van de Algemene dekkingsreserve ultimo 2012. In het jaarverslag is daarnaast het voorstel voor de resultaatbestemmingen opgenomen. In het statenvoorstel is dit verder uitgewerkt.

Leeswijzer Jaarverslag 2012 In het Jaarverslag 2012 wordt verantwoording afgelegd over de doelstellingen en prestaties die zijn afgesproken in de Kerntakenbegroting 2012. Een jaarverslag moet volgens het Besluit Begro- ting en Verantwoording (BBV) spiegelen aan de begroting. Om deze reden is er in dit jaarverslag beleidsinhoudelijk verantwoord op basis van kerntaken.

In hoofdstuk 2 wordt per kerntaak verantwoording afgelegd. Het gaat hier om de volgende kerntaken: Kerntaak 1 Duurzame ruimtelijke ordening en ontwikkeling, waaronder waterbeheer Kerntaak 2 Milieu en Energie Kerntaak 3 Inrichting Landelijk Gebied Kerntaak 4 Regionale bereikbaarheid, regionaal OV Kerntaak 5 Regionale Economie Kerntaak 6 Culturele infrastructuur en monumentenzorg Kerntaak 7 Kwaliteit Openbaar Bestuur Kerntaak 8 Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken Kerntaak 9 Gebiedsontwikkeling

Per kerntaak wordt antwoord gegeven op drie vragen: hebben we bereikt wat we wilden bereiken, hebben we gedaan wat we zouden doen en heeft het gekost wat we dachten dat het zou gaan kosten? De eerste twee vragen worden ondersteund middels indicatoren en een doelenboom waarin de verantwoording van investerings en reguliere prestaties zijn opgenomen.

Naar aanleiding van de evaluatie van de Monitor Overijssel 2012-II is gevraagd om een helder en expliciet normenkader voor de toekenning van een score voor het behalen van een prestatie. In de inleiding van hoofdstuk 2 wordt hier verder op ingegaan.

De verplichte paragrafen zijn beschreven in hoofdstuk 3. Deze bestaat uit de provinciale heffingen, het weerstandsvermogen, onderhoud kapitaalgoederen, financiering, bedrijfsvoering, verbonden partijen (dit zijn deelnemingen) en het grondbeleid.

In hoofdstuk 4, de jaarrekening, wordt een toelichting gegeven op de balans en het resultaat. In het technische bijlagenboek worden deze financiële gegevens verder gespecificeerd.

Hoofdstuk 5 beschrijft de provinciale organisatie. Hierin wordt een toelichting gegeven op het Algemeen en Dagelijks bestuur en de ambtelijke organisatie.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 9 H2

10 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

2. Kerntaken

Inleiding Het Jaarverslag 2012 is conform de Kerntakenbegroting opgebouwd vanuit de kerntaken. De indeling in kerntaken vloeit voort uit het door uw Staten vastgestelde IPO – Profiel provincies: 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 2. Milieu en Energie 3. Inrichting landelijk gebied 4. Regionale bereikbaarheid, regionaal ov 5. Regionale economie 6. Culturele infrastructuur en monumentenzorg 7. Kwaliteit openbaar bestuur 8. Sociale Infrastructuur, Jeugdzorg en overige niet-kerntaken 9. Gebiedsontwikkelingen

Zoals in het Hoofdlijnenakkoord en daarna is afgesproken, zal er in de komende vier jaar voor ongeveer € 1,2 miljard worden geïnvesteerd in Overijssel. De prestaties die voortvloeien uit deze investeringsagenda, noemen wij investeringsprestaties. Omdat de komende vier jaar de focus ligt op de uitvoering van deze investeringsimpuls wordt over deze prestaties uitgebreider gerapporteerd. Van deze prestaties worden de volgende onderdelen toegelicht: • Projectresultaat. • Realisatie coalitieperiode. • Prestaties 2012. • Mijlpalen 2012.

In dit jaarverslag wordt gerapporteerd over de prestaties en mijlpalen voor 2012.

In tegenstelling tot investeringsprestaties, wordt over reguliere prestaties enkel in algemene zin gerapporteerd.

Wat hebben we bereikt? Bij de invulling van de Kerntakenbegroting staan de bekende 3 W vragen centraal (‘wat willen we bereiken’, ‘wat gaan we daarvoor doen’ en “wat gaat dat kosten?’). Bij dit jaarverslag rapporteren we hierover in de zin ‘wat hebben we bereikt’, ‘wat hebben we daarvoor gedaan’ en ‘wat heeft dit gekost’. De eerste twee vragen worden geconcretiseerd aan de hand van de doelenboom. Maatschappelijke ambities kennen hun vertrekpunt in het Hoofdlijnenakkoord 2011 - 2015 en zijn vandaar uit verder geconcretiseerd naar beleidsdoelen en prestaties.

Wat hebben we daarvoor gedaan? Per beleidsdoel zijn concrete prestaties benoemd. Bij elke prestatie is aangegeven of de prestatie in 2012 is gerealiseerd. Dit is aangegeven met ja, nee of deels. Deze score bestaat uit een inhoudelijke en financiële component.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 11 Wat heeft het gekost? De opzet van de financiële paragraaf is als volgt: • Een overzicht van het saldo van de lasten en baten op het niveau van de beleidsdoelen. • Een tabel met daarin de onttrekking, storting en saldo per reserves, voorzieningen en doeluitkeringen van de kerntaak. • Een tabel met daarin een verdere specificatie per investeringsprestatie. Het betreft hier de totale budgetten die hiervoor beschikbaar zijn. In een aparte kolom wordt de relatie met de reserve uitvoering Kracht van Overijssel aangegeven. De reguliere prestaties worden getotaliseerd opgenomen, zodat het totale saldo van het beleidsdoel wordt toegelicht. • Een toelichting op financiële afwijkingen.

Totale begroting ■ Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 6% ■ Milieu en Energie - 5% ■ Inrichting landelijk gebied - 8% ■ Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer - 17% ■ Regionale Economie - 8% ■ Culturele infrastructuur en monumentenzorg - 12% ■ Kwaliteit Openbaar Bestuur - 2% ■ Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet-kerntaken - 32% ■ Gebiedsontwikkelingen - 10%

12 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Kerntaak 1: Duurzame ruimtelijke ordening en ontwikkeling, waaronder waterbeheer

Inleiding 2012 stond in het teken van de verbetering van de realisatiekracht. Een groot aantal van de in de begroting voorgenomen prestaties is gerealiseerd door ruimtelijke kwaliteit, sociale kwaliteit en duurzaamheid te integreren in de opgaven. De investeringsprojecten (Kracht van Overijssel), gebiedsontwikkelingen en reguliere prestaties zijn - waar nodig en mogelijk - in onderlinge samenhang opgepakt. In 2012 hebben wij ingespeeld op ontwikkelingen die in interprovinciaal kader (IPO) als prioritair zijn aangemerkt (Vernieuwing Omgevingsrecht, Agenda stedelijke vernieuwing, Provinciale rol in Structuurvisie Windenergie op Land, Provinciale rol in Structuurvisie Ondergrond en uitvoering Deelakkoord Water).

Voor een duurzame ruimtelijke ontwikkeling van de steden hebben wij gewerkt op het niveau waar dit het meeste effect sorteert: met de netwerksteden binnen de context van de regio. Samen met de netwerksteden en partners werken we eraan om maximaal effect te krijgen van de investerings impuls uit het hoofdlijnenakkoord. Daartoe hebben we in 2012 samen met de Netwerksteden gewerkt aan toekomstbestendige agenda’s met daaraan gekoppeld een werkprogramma. De investeringsprestatie om per netwerkstad een gebiedsontwikkelingsagenda (hierna: ontwikkel agenda), uitvoeringsprogramma (hierna: werkprogramma) en toetsingskader voor provinciale investeringen op te leveren, is deels gerealiseerd. In 2012 heeft Zwolle-Kampen Netwerkstad op basis van de door uw Staten gestelde kaders (Schaalsprong in de IJssel-Vechtdelta, 2011) het werkprogramma Sterke Steden opgeleverd. Op basis hiervan is Spoorzone Zwolle door u aangemerkt als prioritair project met een indicatieve investeringsimpuls van € 45 miljoen. De Ontwikkelagenda Stedendriehoek-Deventer hebben wij in november 2012 vastgesteld. In januari 2013 besluit u over de daarin opgenomen kaderstelling voor het werkprogramma. Hierna volgt het werkprogramma met investeringsvoorstel voor uw Staten. Hier kost het duiden van een onderscheidend profiel van Deventer in de stedendriehoek en het matchen van lokaal met provinciaal belang met onze partners meer tijd dan voorzien. De ontwikkelagenda Netwerkstad Twente en het werkprogramma met investeringsvoorstel is nog niet opgeleverd. Het accorderen van de bestuursopdracht door onze partners in Netwerkstad Twente in 2012 had meer tijd nodig dan voorzien.

Vanuit de Omgevingsvisie hebben wij een herkenbare Overijsselse inbreng geleverd aan de totstandkoming van de Omgevingswet. Onze wensen zijn door het IPO overgenomen: zo zal de Omgevingswet de instrumenten moeten bieden om onze verantwoordelijkheid in het ruimtelijk-economische domein waar te maken en moet de Wet met bijbehorend instrumentarium voldoende doorwerking hebben. Met onze inbreng hebben wij geanticipeerd op de voor de komende jaren geplande integrale herziening van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening. In de midterm review Wonen zijn de prestatieafspraken voor alle 25 gemeenten herijkt en nader uitgewerkt. Alle gemeenten beschikken over een visie en uitvoeringsprogramma voor woonservicegebieden en een energieloket en zijn nu volop bezig met uitvoering van projecten. In 2012 zijn er bijna 400 startersleningen verstrekt, waarmee wordt bijgedragen aan het doel om starters op de Overijsselse woningmarkt in staat te stellen een eigen woning in Overijssel te kunnen kopen en om daarmee de doorstroming op de koopwoningmarkt te bevorderen. Via de subsidieregeling Kwaliteit Stedelijke Leefomgeving is € 1 miljoen geïnvesteerd in de herontwikkeling en transformatie van acht binnenstedelijke locaties waarmee een impuls aan de binnenstedelijke vernieuwing van desbetreffende gemeenten is gegeven.

De gemeenten hebben onze voorkantsturing van ruimtelijke planprocessen voortvarend en enthousiast opgepakt. Dit leidt tot kortere doorlooptijden met minder omslachtigheid. In het project Anders Groeien is een werkwijze ontwikkeld waarmee de demografische ontwikkelingen en de ruimtelijke ontwikkeling op regionaal niveau beter op elkaar kunnen aansluiten. In de

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 13 verkennende fase is duidelijk geworden dat het de kernrol van de provincie is om gebiedspartners, zoals gemeenten, woningcorporaties, zorginstellingen, scholen, plaatselijke belangen, midden- en kleinbedrijf perspectief te bieden en ervoor te zorgen dat de juiste inhoud op tafel komt zonder daar zelf al in te kiezen. Aan de hand van praktijksituaties is gebleken dat de ondergrond geïntegreerd kan worden in het ruimtelijke afwegingsproces.

“Samen met de net- Het provinciale beleid en de situering van de zone Ondernemen Natuur en Water (voorheen werksteden en partners Groen-Blauwe hoofdstructuur) is door alle partners positief ontvangen; het biedt een goede basis voor het ontwikkelen van instrumenten en een uitvoeringsprogramma. werken we eraan om Vanuit het project Zoetwatervoorziening Oost-Nederland is actief meegewerkt aan de ontwikke- maximaal effect te ling van het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. De kansrijke strategieën om te krijgen van de inves- voorzien in zoetwatervoorziening koppelen ruimtelijke ontwikkeling, waterbeheer en economische dragers in landelijk en stedelijk gebied. teringsimpuls uit het De bescherming en het beter inpassen van drinkwaterwinningen hebben een waardevolle impuls hoofdlijnenakkoord.” gekregen doordat andere partijen samen met de provincie meer zijn gaan denken in kansen, functiecombinaties en alternatieve financieringsmogelijkheden. In de bestuursovereenkomst Uiterwaarden Olst hebben twee ministeries, de provincie, gemeente en Staatsbosbeheer afspraken gemaakt over de herinrichting van het gebied. Bij de herinrichting worden waterveiligheid, natuurontwikkeling en recreatieve voorzieningen effectief gekoppeld. In nauwe samenwerking met de provincies Drenthe en Gelderland en de vijf waterschappen in deelstroomgebied Rijn-Oost is gewerkt aan een toekomstbestendige inrichting en organisatie van het waterbeheer (zie kerntaak 7 Kwaliteit Openbaar Bestuur).

Externe ontwikkelingen De afnemende vraag naar woningen, bedrijventerreinen en kantoorlocaties veroorzaakt forse afboekingen en voorzieningen bij de gemeentelijke grondbedrijven. Dit wordt versterkt door de wegvallende cofinancieringen van derden als gevolg van de economische omstandigheden.

Aandeel Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer in totale kerntakenbegroting ■ Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer - 6% ■ Overige kerntaken- 94%

141414 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 15 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

1.1 Een samenleving waarin alle 1.1 Dynamische en bereikbare stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en een Overijsselaars zich thuis voelen en aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur. meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, onder- 1.2 Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzo- grond en water elkaar versterken. nes, landschappen en dorpen.

1.3 Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst.

1.4 Kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijk gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers, op leefbaarheid en sociale cohesie. NB: relatie kerntaak 3 en 5.

1.5 Het duurzaam gebruiken en beschermen van de ondergrond.

16 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 1.1.1 Netwerksteden: per netwerkstad een ontwikkelagenda, werkprogramma en toetsingskader voor provin- X ciale investeringen. 9.0.5 Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente.* 9.0.9 Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek.*

Investeringsprestaties: 1.2.1 Ontwikkelen en uitvoeren programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving. X 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: 1.2.2 Voorkantsturing d.m.v. eens in de 6 tot 8 weken overleg met partners. X 1.2.3 Inzetten Wro-instrumentarium (max. 2% van de gevallen). x 1.2.4 Beheren en doorontwikkelen Omgevingsvisie / Verordening (voor 2012 conform Hoofdlijnenakkoord). X 1.2.5 Samen met partners verbreden en versnellen van de doorontwikkeling van Kwaliteitsimpuls Groene X Omgeving door kennisontwikkeling en –verspreiding.

Investeringsprestaties: 1.3.1 Ontwerp en uitvoeren startersleningen. X 1.3.2 Uitvoering prestatieafspraken wonen (en werken) stimuleren. X 1.3.3 Wonen in Overijssel. X Reguliere prestaties: 1.3.4 Uitvoering en stimulering regeling Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (10 per jaar). X

Investeringsprestaties: 1.4.1 A1-zone. X 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.3 Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.*

Reguliere prestaties: 1.5.1 Toezien op de doorwerking van de ambities en doelstellingen van de Visie op de Ondergrond (onderdeel X van de Omgevingsvisie) en de regels voor grondwaterbescherming in bestemmingsplannen. 1.5.2 Bevordering van het opstellen van een ontwikkelingsmodel ondergrond binnen ruimtelijke ordenings- X processen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 17 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

1.1 Een samenleving waarin alle 1.6 Een zodanige inrichting van de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst vol- Overijsselaars zich thuis voelen en doende bescherming is tegen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in meedoen, met bloeiende steden droge perioden. en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken.

1.7 Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant.

* Prestatie wordt verantwoord bij kerntaak 9

18 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 1.6.1 Project Klimaat en Droogte. X 1.6.2 Uiterwaarden Olst. X 9.0.3 Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: 1.6.3 Regionale inbreng Deltaprogramma. x 1.6.4 Uitvoering Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s. X 1.6.5 Toetsen primaire waterkeringen en beoordelen verbeterplannen. X 1.6.6 Vaststellen normen en toetsen regionale waterkeringen. X 1.6.7 Voorbereid zijn op calamiteiten (Calamiteitenzorg). X 1.6.8 Kaders opstellen voor bescherming tegen wateroverlast. X 1.6.9 Waterverdeling in droge perioden. X

Investeringsprestaties: 1.7.1 Uitvoeren pMJP-waterprestaties. X Reguliere prestaties: 1.7.2 Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). X 1.7.3 Beleidsuitwerking waardevolle kleine wateren. X 1.7.4 Beheer grondwatervoorraad. X 1.7.5 Beschermen openbare drinkwatervoorziening. X 1.7.6 Invullen aandeelhouderschap Vitens. X 1.7.7 Vaststellen kaders voor optimale condities natuurgebieden. X 1.7.8 Uitvoering Wet Hygiëne en Veiligheid Zwem- en Badinrichtingen. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 19 Maatschappelijke ambitie 1.0 - Een samenleving waarin alle Overijsselaars zich thuis voelen en meedoen, met bloeiende steden en dorpen als motor voor cultuur en werkgelegenheid, ingebed in een aantrekkelijk landschap waarin wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water elkaar versterken. Overijssel kent een mozaïek van landschappen vol geborgenheid en bedrijvigheid. Overijsselaars waarderen deze eigenheid. Kroonjuwelen van Overijssel zijn de aanwezige natuur, het Overijs- sels merengebied, het agrarisch buitengebied, het cultuurlandschap, erfgoed en Hanzesteden met hun historische centra. Wij zien het als een belangrijke taak om de kwaliteiten van steden en dorpen, ingebed in een aantrekkelijk landschap, met zorg en in onderlinge balans, verder te ontwikkelen. De begrippen ondernemerschap, burgerkracht en innovatie geven uitdrukking aan de kracht en ontwikkeling van de identiteit van Overijssel.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

1.0.1 Percentage inwoners dat (zeer) tevre- Provincie 94 - - - 94 84 84 den is over hun woonomgeving (%) 1.0.2 Percentage inwoners dat zich geen Provincie 0-meting 91 92 zorgen maakt over een overstroming in 2012 of wateroverlast in de eigen woonomgeving (%) 1.0.3 Percentage inwoners dat zich geen Provincie 77 77 zorgen maakt over wateroverlast in de eigen woonomgeving (%)

Beleidsdoel 1.1 - Dynamische en bereikbare stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als economische motor voor wonen, werkgelegenheid en cultuur. Het profiel van de (binnen)steden bepaalt in belangrijke mate de stedelijke en regionale concurrentiekracht en daarmee de economische positie van onze stedelijke regio’s op het (inter)nationale schaalniveau. Om de economische kracht van de netwerksteden te behouden en verder uit te bouwen moeten de steden beschikken over een onderscheidend pakket aan goede ruimtelijke vestigingsfactoren. Naast een geschikt vestigingsklimaat voor wonen en werken met een goede bereikbaarheid en ruimtelijke kwaliteit, gaat het in de basis om bloeiende binnensteden met goede culturele en recreatieve voorzieningen.

De woonaantrekkelijkheidsindex laat zien hoe aantrekkelijk de steden gevonden worden om in te wonen. De index bestaat uit de bereikbaarheid van banen, het culturele aanbod, veiligheid, het aandeel koopwoningen in de woningvoorraad, de nabijheid van natuurgebieden, de kwaliteit van het culinaire aanbod, de aanwezigheid van een universiteit en het historische karakter van de stad.

20 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.1.1 Gemiddelde positie (1-50) van de vijf Atlas voor 33,8 33,8 34,4 34,8 35 Overijsselse grote steden (Almelo, gemeenten Hengelo,Enschede, Deventer en Begroting 2011 Zwolle) op de landelijke woonaan- Begroting 2012 <33,8 trekkelijkheidsindex a) a) De woonaantrekkelijkheidsindex is in volgorde van gewicht als volgt opgebouwd: bereikbaarheid van banen, culturele aanbod (podiumkunsten), veiligheid (samengesteld op basis van geweldsmisdrijven en vernielingen), aandeel koopwoningen, nabijheid van natuur.

Investeringsprestaties

1.1.1 Netwerksteden

Projectresultaat Dynamische en bereikbare netwerksteden met een onderscheidend profiel en een aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: 1. Het maken van een regionaal verstedelijkingsprogramma met, waar nodig, (nieuwe) verstedelijkingsafspraken. Het betreft hier afspraken op het gebied van wonen en werken (kantoren en bedrijventerreinen). 2. Het samen met de netwerksteden ontwikkelen van toekomstbestendige ontwikkelagenda’s (GOA’s). De agenda bestaat per netwerkstad uit een visie op 2040 en een onderscheidend profiel met daaraan gekoppeld een uit voeringsprogramma. 3. Het uitvoeringsprogramma van de GOA met haar uitwerking in concrete gebiedsontwikkelingsprojecten t/m 2015 met doorkijk naar de langere termijn. 4. Toetsingskader voor provinciale investeringen in verschillende netwerksteden op basis waarvan het provinciaal belang van betreffende investering kan worden beoordeeld.

Prestaties 2012 ZKN Twente Stedendriehoek Gebiedsontwikkelagenda’s 2011 2012 2012 Uitvoeringsprojecten Vanaf 2011 Vanaf 2012 Vanaf 2012 Toetsingskader 2011 2012 2012

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 hebben wij met de drie netwerksteden samengewerkt aan Ontwikkelagenda’s en werkprogramma’s1 voor de drie netwerksteden in Overijssel. Centraal stond het verkrijgen van focus op de opgaven en het samen met de netwerksteden en partners duiden van gezamenlijke programma’s, projecten en activiteiten die het verschil gaan maken in Overijssel.

Ad 1. Het verstedelijkingsprogramma met, waar nodig, (nieuwe) afspraken op het gebied van wonen en werken laten wij integraal onderdeel uitmaken van de ontwikkelagenda’s of komt hieruit voort. Hierdoor staat de verstedelijkingsop- gave niet meer op zichzelf, maar wordt deze herkend en maakt deze deel uit van de totaalopgave in de betreffende netwerkstad. Hierdoor kunnen op werkprogrammaniveau koppelkansen benut worden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 21 Ad 2 en 3. Op basis van de door Provinciale Staten gestelde kaders (Schaalsprong in de IJssel-Vechtdelta, 2011) heeft Zwolle- Kampen Netwerkstad in 2012 het werkprogramma Sterke Steden opgeleverd. Op basis hiervan is Spoorzone Zwolle door Provinciale Staten aangemerkt als prioritair project met een indicatieve investeringsimpuls van € 45 miljoen. De Ontwikkelagenda Stedendriehoek-Deventer hebben wij in november 2012 vastgesteld. In januari 2013 besluit Provinciale Staten over de daarin opgenomen kaderstelling voor het werkprogramma. Hier kost het duiden van een onderscheidend profiel van Deventer in de stedendriehoek en het matchen van lokaal met provinciaal belang met onze partners meer tijd dan voorzien. De Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente en het Werkprogramma met investeringsvoorstel worden opgeleverd in 2013. Het accorderen van de bestuursopdracht door onze partners in Netwerkstad Twente in 2012 had meer tijd nodig.

Ad 4. Het toetsingskader voor provinciale investeringen hebben wij verbreed naar een kader voor provinciale bijdragen (instrumentarium) en maakt nu integraal onderdeel uit van de werkprogramma’s. Door het toetsingskader te verbreden kunnen wij meer betekenen in de samenwerking met netwerksteden en partners. Naast afspraken over investeringen kan het ook gaan om (nieuwe) samenwerkingen met partners, initiatieven, lobby, et cetera. Door het toetsingskader onderdeel uit te laten maken van de werkprogramma’s en hierover overeenstemming te bereiken met onze partners, kunnen wij duidelijk maken waaruit de bijdragen van de provincie, netwerksteden en partners kunnen bestaan en waarin deze kunnen bijdragen aan onze provinciale doelen2.

1. De titels ‘gebiedsontwikkelingsagenda’s’ en ‘uitvoeringsprogramma’s’ hebben wij vervangen door ‘ontwikkelagenda’ respectievelijk ‘werkprogramma + investeringsvoorstel’. Deze nieuwe begrippen geven beter aan wat de aard en betekenis ervan is. 2. Deze afwijking is gemeld in de eerste monitor van 2012.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Werkprogramma Zwolle-Kampen Netwerkstad Type: Informerend Datum: 4e kwartaal 2012

Onderwerp: Bestuursopdracht Stedendriehoek-Deventer Type: Informerend Datum: 3e kwartaal 2012

Onderwerp: Bestuursopdracht Netwerkstad Twente Type: Informerend Datum: 3e kwartaal 2012

Onderwerp: Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente Type: Richtinggevend Datum: 4e kwartaal 2012

Toelichting Omdat het project Spoorzone onderdeel is van het Werkprogramma Zwolle-Kampen Netwerk- stad (ZKN) hebben wij er in eerste instantie voor gekozen deze twee onderwerpen in één Staten- voorstel te combineren. Na bespreking in de Statencommissie van 26 september 2012 is besloten een separaat statenvoorstel toe te zenden met betrekking tot de Spoorzone Zwolle en Provinci- ale Staten - op dezelfde wijze als de raden van Zwolle en Kampen - per brief te informeren over het werkprogramma ZKN, waaraan het college in samenwerking met de colleges van Zwolle en Kampen uitvoering geeft.

22 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Beleidsdoel 1.2 - Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen. De ruimtelijke kwaliteit van Overijssel is gelegen in de diversiteit. De kenmerken en karakteristieken van landschappen, steden en dorpen willen we daarom versterken, zoals ook verwoord in de Omgevingsvisie. Om dit te bereiken is een goede samenwerking met gemeenten van groot belang. Hierbij is speciaal aandacht voor de stads- en dorpsranden omdat dit de plekken zijn waar complexe opgaven spelen en de identiteit van zowel de kernen als het landschap vaak in het oog springt.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.2.1 Aantal keer dat Wro-instrumentarium Provincie Overijssel 21 10 7,0 1 bij bestemmingsplannen is ingezet wegens strijd met provinciaal beleid (aantal) a) Idem, percentage van het aantal be- 3,1 1,3 0,7 0 oordeelde bestemmingsplannen (%) b) Begroting 2011 Begroting 2012 <2 <2 <2 <2 1.2.2 Aantal gemeenten dat ruimte krijgt Provincie Overijssel 0,0 0 om op basis van vastgestelde struc- Begroting 2011 tuurvisies lokaal ruim telijk beleid in te Begroting 2012 vullen en uit te voeren (aantal) 1.2.3 Percentage inwoners dat storende Burgerpanel 0,0 57 ontwikkelingen in de stads- en/of Begroting 2011 dorpsranden ziet (%) Begroting 2012 1.2.4 Percentage inwoners dat vindt dat er Burgerpanel 0,0 55 bij stedelijke uitbreidingen voldoende Begroting 2011 rekening wordt gehouden met het Begroting 2012 omliggende landschap (%) a) Aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen. b) Aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen als percentage van het aantal gemeentelijke ruimtelijke plannen.

Toelichting bij indicator 1.2.2: Aantal gemeenten dat ruimte krijgt om op basis van vastgestelde structuurvisies lokaal ruimtelijk beleid in te vullen en uit te voeren (aantal): • In 2012 is er nog geen gemeente die deze ruimte van ons heeft gekregen. Met verschillende gemeenten hebben wij daartoe al wel voorbereidende stappen gezet. Het formuleren van een streefwaarde blijft lastig, omdat wij gemeenten niet kunnen dwingen tot het actualiseren en verbreden van hun structuurvisie.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 23 Investeringsprestaties

1.2.1 Ontwikkelen en uitvoeren van het programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving

Projectresultaat • Door investeringen is de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid in stadsrandzones versterkt, in samenhang met de versterking van duurzaamheid en sociale kwaliteit. • Ruimtelijke kwaliteit, duurzaamheid en sociale kwaliteit maken integrerend onderdeel uit van de ruimtelijke opgaven, programma’s en projecten. • Kennis en informatie over het werken aan ruimtelijke kwaliteit is beschikbaar voor provincie, gemeenten en waterschappen, met als resultaat dat de verschillende overheden werken aan ruimtelijke kwaliteit.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Ontwikkelen en uitvoeren van het programma leefbaarheid, stadsrandzones, groene omgeving. • Realisatie en borging van ruimtelijke kwaliteit, bij zowel provincie, gemeenten als waterschappen.

Prestaties 2012 • Begin 2012 werken wij met gemeenten aan het opstellen van een programma voor leefbaarheid, stadsrandzones, groene omgeving en vaststelling hiervan door Provinciale Staten. Dit wordt medio 2012 opgeleverd. Hierna zal gestart worden met de uitvoering. • In 2012 stellen wij kennis en informatie beschikbaar aan gemeenten en waterschappen voor het werken aan ruimtelijke kwaliteit in hun (ruimtelijke) opgaven. • In 2012 wordt ruimtelijke kwaliteit in samenhang met duurzaamheid en sociale kwaliteit, geborgd in provinciale ruimtelijke opgaven, projecten en programma’s.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • De uitvoering heeft conform planning plaatsgevonden (zie toelichting op mijlpalen). Dit is gebeurd in nauwe afstemming met de programma’s voor Duurzaamheid (Gezond en Veilig Leefmilieu) en Sociale Kwaliteit en met andere programma’s van Kracht van Overijssel. • Wij hebben in juni, september en november kennis en informatie gedeeld over energielandschappen en stadsrandzones met gemeenten, waterschappen en anderen. Aan de hand van voorbeelden hebben wij laten zien hoe het realiseren van ruimtelijke kwaliteit in de praktijk werkt. Aan AtelierOverijssel is subsidie verleend voor het organiseren van werkateliers. • Borging van ruimtelijke kwaliteit heeft plaatsgevonden in de vorm van voorkantsturing op projecten programma niveau.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 – 2015 Onderwerp: Vaststellen investeringsbesluit Type: Besluitvormend Datum: mei 2012

Onderwerp: Digitale handreiking en voorbeeldenbank Type: Informerend Datum: 4e kwartaal 2012

Toelichting Met het Investeringsbesluit Stadsranden, Groene Omgeving en Leefbaarheid van Provinciale Staten in mei 2012 is het programma formeel van start gegaan (PS/2012/8). De gemeenten Haaksbergen, Steenwijkerland en Wierden hebben zich inmiddels aangemeld voor de aanpak van hun stadsranden. Gemeente Deventer werkt door aan een uitvoeringsagenda voor de stadsrandzone Deventer als onderdeel van het werkprogramma Stedendriehoek-Deventer.

24 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Op de dag van de ruimtelijke kwaliteit (21-11-2012) is het digitale Kompas Ruimtelijke kwaliteit (samen met de Voorbeeldenbank) in werking gesteld. Daarnaast is de Wegwijzer Fondsvorming Ruimtelijke kwaliteit beschikbaar gekomen. Deze brede manifestatie draaide om het delen van gerealiseerde resultaten en het agenderen van actuele opgaven.

Reguliere prestaties

1.2.2 Voorkantsturing door middel van eens in de 6 tot 8 weken overleg met partners

Prestaties 2012 De voorkantsturing houdt in: het zo vroeg mogelijk in planprocessen behartigen van alle provinciale belangen. Dit doen wij door het voeren van circa 200 ruimtelijke overleggen over ruimtelijke plannen vanuit O2. In dit kader worden ongeveer 800 ruimtelijke plannen begeleid. Dit omvat een integrerend RO-traject. Het resultaat is een kortere behandeltijd van ruimtelijke plannen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Er is gemiddeld eenmaal per zes weken met de gemeenten overleg gevoerd. Er zijn pilots gestart voor doorontwikkeling en maatwerk voorkantsturing met vier gemeenten. Dit heeft geleid tot kortere behandeltijd van de gemeentelijke ruimtelijke plannen.

1.2.3 Inzet Wro-instrumentarium (maximaal 2 procent van de gevallen)

Prestaties 2012 Door het toepassen van de voorkantsturing wordt het aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen sterk beperkt (maximaal 2% van de bestemmingsplannen).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Er is door ons gereageerd op ongeveer 900 gemeentelijke ruimtelijke plannen (circa 121 voorontwerp bestemmingsplannen, 395 ontwerpbestemmingsplannen en 201 vastgestelde bestemmingsplannen). Op plannen die ongewijzigd zijn vastgesteld en waarop in een eerder stadium positief is gereageerd, is geen reactie gegeven. De volgende prestaties zijn gerealiseerd: • Reactie op enkele bedrijventerreinenvisies. • Inpassingsplan afgerond (ten behoeve van provinciale weg N340). • Één zienswijze ingediend. • Twee reactieve aanwijzingen gegeven. • Één beroep ingesteld. • Twee ontheffingen verleend van de Omgevingsverordening. • Twee verzoeken afgewezen om een inpassingsplan vast te stellen (voor windenergie op basis van de Crisis- en herstelwet). • In IPO-verband hebben wij afspraken gemaakt over de onderlinge verdeling van de prestatienorm windenergie om in 2020 een vermogen van 6.000 Megawatt (MW) windenergie op land te plaatsen (Overijssel: 80 MW).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 25 1.2.4 Beheren en doorontwikkelen Omgevingsvisie / Verordening

Prestaties 2012 • Wij voeren een actualisatie en verduidelijking van de Omgevingsvisie en de Omgevingsverordening uit. Het resultaat is een geactualiseerde Omgevingsvisie en Omgevingsverordening die per 1 juli 2012 ter inzage liggen.

In het Hoofdlijnenakkoord zijn thema’s benoemd die verduidelijking of actualisering behoeven: • Uitwerking reconstructie en landbouwontwikkelingsgebieden, herijking van de Ecologische Hoofdstructuur en Natura 2000. • Geen afwaardering 80 km-wegen naar 60 km-wegen. • Stimuleren van de regionale economie. • In de gemeenten ruimte blijven bieden aan lokaal gewortelde bedrijvigheid en de uitbreiding daarvan (in het belang van de sociaaleconomische ontwikkeling in de regio). • De leegstand van kantoorlocaties beteugelen.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting • De actualisatie van de Omgevingsvisie waaronder de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur verloopt conform Hoofdlijnenakkoord. Om het proces van herijking van de Ecologische Hoofdstructuur zorgvuldig vorm te geven en de mening van Provinciale Staten en van onze partners goed te horen en vorm te geven is besloten om de definitieve vaststelling van de geactualiseerde Omgevingsvisie uit te stellen tot juli 2013. Dit betekent dat het ontwerp van de geactualiseerde versie van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening van 11 januari tot en met 22 februari 2013 ter inzage zal liggen. • De actualisatie omvat de benoemde thema’s uit het hoofdlijnenakkoord. • Alle overheden zijn verplicht hun ruimtelijke plannen te publiceren op www.ruimtelijkeplannen.nl. Met de publicatie van het Inpassingsplan N340 en de Actualisatie Omgevingsvisie is een begin gemaakt. Voor een gecon- solideerde versie van de Omgevingsvisie op ‘ruimtelijkeplannen.nl’ in 2013 moet het proces om tot een goede publicatie te komen nog worden uitgewerkt.

26 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1.2.5 Samen met partners verbreden en versnellen van de doorontwikkeling van Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving door kennisontwikkeling en -verspreiding

Prestaties 2012 Het instrument ‘Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving’ is gericht op het gelijktijdig versterken van de plattelandseconomie en de gebiedskwaliteiten. Door meer ruimte te bieden aan economische ontwikkeling en deze verplichtend te verbinden aan ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteit wordt zowel de plattelandseconomie als de gebiedskwaliteit versterkt. In de Omgevingsvisie zijn hiervoor de kaders gegeven. Gemeenten implementeren het in hun ruimtelijke beleid en ondernemers passen het toe. Door in 2012 vraaggericht diverse thema’s onder de kwaliteitsimpuls uit te werken en de kennis actief te verspreiden stimuleert de provincie de plattelandsontwikkeling. In 2012 wordt verkend waar en op welke wijze de provincie de plattelandseconomie, in samenhang met kwaliteitsontwikkeling, leefbaarheid en sociale cohesie, verder kan versterken.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • Er zijn twee kennisbijeenkomsten over de toepassing van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving georganiseerd waar ervaringen uit de praktijk zijn gedeeld. • Via de provinciale website en in de provinciale Voorbeeldenbank projecten ruimtelijke kwaliteit is kennis over de toepassing van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving digitaal beschikbaar gesteld. • Met gemeenten is de Wegwijzer Fondsvorming Ruimtelijke Kwaliteit opgesteld. Het inschakelen van een fonds (gevoed door initiatiefnemers ruimtelijke ontwikkeling) biedt de gemeenten de mogelijkheid dat zij beter kunnen sturen op de uitvoering van ruimtelijke kwaliteitsmaatregelen. • De wegwijzer is op de dag van de ruimtelijke kwaliteit (21 november 2012) gepresenteerd. • Met de stimuleringsregeling voor toepassing van de Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving zijn 36 voorbeeldprojecten ondersteund in de planvormingfase. De daarin opgedane kennis wordt gedeeld met gemeenten en andere partners.

Beleidsdoel 1.3 - Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst. Daarbij gaat onze zorg uit naar de doelgroepen die in het Hoofdlijnenakkoord worden genoemd: starters, ouderen en zwakkeren in de samenleving. Voor de starters maken we expliciet middelen vrij. Om deze woonmilieus te bereiken hebben we prestatieafspraken met gemeenten gemaakt. Van deze afspraken is inmiddels zo’n 50% gerealiseerd. Daarnaast stimuleren we de innovatie en inspireren we gemeenten om nog beter in te spelen op de vraag naar woningen. Dit wordt door gemeenten vertaald in woonvisies en bestemmingsplannen, die een basis vormen voor de realisatie. Wij gebruiken onze mogelijkheden en onze bevoegdheden om deze visies en plannen in overeenstemming te brengen met het provinciale beleid en de vraag naar goede woonwerkmi- lieus. Op dit moment hebben 23 van de 25 gemeenten een woonvisie die met buurgemeenten is afgestemd. De woningmarkt is in korte tijd veranderd, evenals de positie van de provincie daarbinnen. In onze nieuwe rol richten wij ons meer op regionale samenwerking en op het beschikbaar krijgen en stellen van nieuwe financieringsmodellen, kennis en andere mogelijkheden om in te spelen op de uitdagingen op de woningmarkt en de stedelijke vernieuwing. Onze agenda en aanpak leggen we neer in het programma Wonen in Overijssel en dat voeren we uit samen met gemeenten, corporaties en commerciële partijen. Met betrekking tot bedrijventerreinen verschuift het accent van ruimte bieden aan nieuwe, goed bereikbare bedrijventerreinen, naar de herstructurering van bestaande terreinen. Wij gaan de ruimtelijke gevolgen van de leegstand van kantoren beperken, met name bij gebiedontwik- kelingsprojecten die van provinciaal belang zijn. Zie voor een verdere uitwerking de beschrijving onder kerntaak 5, Regionale economie.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 27 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.3.1 Aantal regionaal afgestemde woon Provincie Overijssel 5,0 23 visies in overeenstemming met de Begroting 2011 Omgevingsvisie en de prestatie Begroting 2012 25 25 25 25 afspraken wonen (aantal) 1.3.2 Percentage gerealiseerde prestatie Provincie Overijssel 0,0 50 0-meting afspraken met gemeenten (%) Begroting 2011 Begroting 2012 40 - 80

Investeringsprestaties

1.3.1 Ontwerp en uitvoeren startersleningen

Projectresultaat Starters op de koopwoningmarkt in staat stellen een eigen woning te kopen en daarmee de doorstroming op de woningmarkt bevorderen.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Het opstellen van een nieuwe, of vergelijkbare “Overeenkomst startersregeling provincie Overijssel”, waarmee de provincie de verantwoordelijkheden ten aanzien van het beheren van het Provinciaal Startersfonds en het verstrekken van de startersleningen aan een uitvoerende partij overdraagt. De looptijd van de overeenkomst is tot en met 31 december 2015 of tot het provinciale budget is uitgeput. • Het storten van het beschikbaar gestelde budget (€ 4.000.000) in het Provinciaal Startersfonds.

Prestaties 2012 Het verlenen van 80 startersleningen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In 2012 hebben wij een vervolgovereenkomst gesloten met het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten. • Wij hebben als provincie een budget van € 4.000.000 beschikbaar gesteld voor investeringskosten van de Starterslening. Dit is vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord. Hiermee kan via een multiplier voor een totaal van € 16.000.000 aan startersleningen worden verstrekt. Voor dit bedrag kunnen ongeveer 800 startersleningen worden verstrekt. Aanvankelijk zijn wij uitgegaan van circa 200 leningen per jaar. • In 2012 zijn er in Overijssel 381 leningen verstrekt. Vanwege het succes hebben Provinciale Staten het budget in een nieuwe tranche verhoogd van € 4 naar € 6 miljoen euro.

28 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1.3.2 Uitvoering prestatieafspraken wonen (en werken) stimuleren

Projectresultaat In 2010 zijn met alle gemeenten prestatieafspraken wonen gesloten voor de periode 2010-2015. Hierin zijn afspraken gemaakt over thema’s als binnenstedelijk bouwen, herstructurering, wonen-zorg-welzijn, duurzaamheid en woning- bouwprogrammering. Hiertoe is samen met gemeenten een systematiek van monitoring opgesteld. Regulier, minimaal vier keer per jaar, wordt de voortgang in beeld gebracht en ambtelijk overlegd. Eens per jaar wordt een voortgangs rapportage voor de bestuurders voorbereid. Samen met de gemeenten wordt bepaald waar prestaties gehaald worden en waar prestaties aangejaagd moeten worden.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • In 2012 worden met de midterm review de prestatieafspraken Wonen herijkt. • Het realiseren van de afspraken met betrekking tot binnenstedelijk bouwen, wonen-zorg-welzijn en energie besparing. • De prestatieafspraken wonen en werken hebben een looptijd tot eind 2014, respectievelijk 2015. In 2014, maken we nieuwe afspraken met de (samenwerkende) gemeenten en mogelijk meer partijen, waarin - indien nodig - wonen en werken worden geïntegreerd.

Prestaties 2012 • In 2012 worden met de midterm review de prestatieafspraken Wonen herijkt, zodat we met alle gemeenten actuele afspraken hebben. • Een bestuurlijke rapportage over de in 2011 gerealiseerde onderdelen van de prestatieafspraken Wonen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In de midterm review zijn de prestatieafspraken voor alle 25 gemeenten herijkt en nader uitgewerkt. Alle gemeenten beschikken over een visie en uitvoeringsprogramma voor woonservicegebieden en een energieloket en zijn nu volop bezig met uitvoering van projecten. • De bestuurlijke rapportage 2011 prestatieafspraken wonen is aangeboden aan uw Staten (PS/2012/879). De gemeenten blijven bouwen, maar lopen met name als gevolg van de veranderingen op de woningmarkt wel achter op de geplande realisatie. Circa 50% van de woningbouwproducties is binnenstedelijk. Dit sluit goed aan bij de provinciale ambitie van zuinig en zorgvuldig ruimtegebruik. Vrijvallende middelen als gevolg van de lagere woningbouwproductie zijn opnieuw geïnvesteerd via de subsidieregeling Kwaliteit Stedelijke leefomgeving om daarmee een impuls te geven aan de binnenstedelijke vernieuwing.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 29 1.3.3 Wonen in Overijssel

Projectresultaat In 2015 is Overijssel voorbereid op een andere woningmarkt, waarin de consument een sterkere positie heeft, nieuwe financieringsmodellen toegepast kunnen worden en er op regionaal niveau wordt gestuurd. Bij die sturing ligt de nadruk sterker op het beheren van de bestaande woningvoorraad en bestaande woonmilieus, duurzaamheid en een aantrekkelijke woonomgeving

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Het regionaal niveau afstemmen van vraag en aanbod van woningen, zodat ingespeeld kan worden op de demografische veranderingen en de kwalitatieve groei. • Het versterken van de positie van de bewoners op de bouw of renovatie van (hun) woningen. • Met gemeenten en corporaties zoeken naar mogelijkheden om de renovatie en aanpassing van de bestaande woningvoorraad en woonmilieus, inclusief verduurzaming daarvan, te versnellen. • Het beschikbaar krijgen en toepassen van kennis op het gebied van nieuwe financieringmodellen voor woningbouw en gebiedsontwikkeling. • Het in beeld brengen van vraag en aanbod op de woningmarkt in Overijssel.

Prestaties 2012 • Regionale woningmarktoverleggen en samenwerking zijn geïnitieerd en gefaciliteerd door de provincie, zodat de bovenlokale woningmarkt beter gaat functioneren1. • Opzetten en uitvoeren van onderzoek naar succesvolle financieringsmodellen die inspelen op de veranderde situatie op de woningmarkt. • In beeld brengen van vraag- en aanbod op de woningmarkt, als basis voor de regionale woningmarktoverleggen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In 2012 is gestart met regionale agenda’s voor wonen in Overijssel. Met onze partners in Twente hebben wij een eerste agenda voor wonen gemaakt. Deze agenda is gericht op het beter functioneren van de bovenlokale woningmarkt en is inmiddels in uitvoering. Eind 2012 hebben wij met onze partners in West- Overijssel ook de afspraak gemaakt om in 2013 tot een gezamenlijke agenda te komen. • Wij hebben financieel bijgedragen aan een studie van Saxion Hogeschool naar nieuwe verdienmodellen die inspelen op de veranderde situatie in de woningmarkt. Het betreft verkenningen van nieuwe samenwerkings vormen, duurzame gebiedsontwikkelings- en financieringsmodellen, revitalisering van een bedrijventerrein, verhandelbare ontwikkelrechten, verduurzaming van een kantoorpand, en motieven voor duurzame gronduitgifte. • In het project ‘Anders groeien’ bespreken wij met onze partners meer dan voorheen de aannames in de demografische prognoses. Hierdoor kunnen wij naar verwachting beter sturen op de ‘kwaliteit van wonen’.

1 Voor het bereiken van de prestaties geldt een grote afhankelijkheid van ontwikkelingen die wij als provincie maar gedeeltelijk kunnen beïnvloeden. Voor wat betreft de regionale samenwerking zien we voorzichtige ontwikkelingen in de woningmarkt plaatsvinden, maar daarvan is nog niet te voorspellen hoe ver we daarin komen in 2012.

30 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

1.3.4 Uitvoering en stimulering regeling Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (10 per jaar)

Prestaties 2012 De woningmarkt is de afgelopen jaren veranderd in een vraagmarkt. De positie van de consument is daarin versterkt. Dit vraagt om nieuwe vormen van opdrachtgeverschap. De stimuleringsregeling Collectief Particulier Opdrachtgever- schap heeft tot doel particuliere initiatieven om dit nieuwe opdrachtgeverschap vorm te geven en te ondersteunen. De provincie treedt hier op als subsidiegever. Gemeenten kunnen subsidie ontvangen om de regeling te promoten of uit te werken. Particulieren kunnen subsidie ontvangen voor het voorbereiden en begeleiden van een project dat via Collectief Particulier Opdrachtgeverschap wordt gerealiseerd. Er worden minimaal tien projecten per jaar gestimuleerd.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn er twintig subsidies verstrekt voor Collectief Particulier Opdrachtgeverschap: • Eén subsidie is verstrekt aan een gemeente ter promotie of stimuleren van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap. • Negentien subsidies zijn verstrekt aan groepen burgers voor het voorbereiden van projecten die via Collectief Parti- culier Opdrachtgeverschap kunnen worden gerealiseerd. In de komende jaren zal duidelijk worden welke initiatieven daadwerkelijk tot uitvoering zijn gekomen.

Beleidsdoel 1.4 - Kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijk gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers. NB: relatie met kerntaak 3 (Inrichting landelijk gebied) en kerntaak 5 (Regionale economie). Het landelijk gebied is werkgebied voor de landbouw en steeds meer andere bedrijven. Het is ook woon- en beleefomgeving voor bewoners, bezoekers en recreanten en voorraadkamer van o.a. natuur, water en ondergrond. De opgave is de economische vitaliteit te versterken en daarnaast de leefbaarheid en sociale cohesie te behouden. Het ruimtelijk beleid is daarom gericht op kwalitatieve en toekomstbestendige versterking van het landelijk gebied. De provincie stimuleert en, bij regionale opgaven, regisseert multifunctioneel ruimtegebruik en stimuleert het benutten van ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 31 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.4

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.4.1 Aantal keer dat Wro-instrumentarium Provincie Overijssel 2 0 0,0 0 ingezet is wegens strijd met O2 kwaliteitsimpuls groene ruimte (zie indicator 1.2.1) (aantal) a) 1.4.2 Percentage bedrijven (niet zijnde Provincie Overijssel 50,0 52 0-meting agrarisch of daaraan gerelateerd) in de Begroting 2011 totale omvang van het aantal bedrijven Begroting 2012 in het landelijk gebied (%) b) 1.4.3 Score ervaren sociale cohesie (index Provincie Overijssel 6,6 7 0-meting 1-10) c Begroting 2011 Begroting 2012

a) Zie indicator 1.2.1a b) Als percentage van de totale omvang van het aantal bedrijven in het landelijk gebied (gebied buiten de kernen en bedrijventerreinen). c) De ervaren sociale cohesie wordt bepaald aan de hand van vier stellingen: - De mensen in deze buurt gaan op een prettige manier met elkaar om. - Ik voel me thuis bij de mensen die in deze buurt wonen. - Ik woon in een gezellige buurt waar veel saamhorigheid is. - De mensen in deze buurt kennen elkaar nauwelijks. De score ervaren sociale cohesie dat op basis van deze vier stellingen is berekend, loopt van 0 (lage sociale cohesie) tot 10 (hoge sociale cohesie). Bij een score hoger dan 5 oordelen meer mensen positief dan negatief over de sociale cohesie.

Investeringsprestaties

1.4.1 Programma A1 zone

Prestaties 2012 Uit Jaarverslag 2011, resultaatsbestemming nr. 24: Één van de voorgestelde projecten betrof het project Groentransferium Holten. Hiervoor is de subsidieaanvraag ad € 500.000 nog in voorbereiding. Gemeentelijke besluitvorming bleek weerbarstiger dan vooraf ingeschat. De meerwaarde voor het programma is dusdanig dat het langer beschikbaar houden van de gelden gewenst is. Zowel op duurzaamheid, ruimtelijke kwaliteit als ook op mobiliteitsaspecten scoort dit project als een van de beste binnen het programma. Daarnaast is een bedrag van € 40.000 van de provincie Gelderland ontvangen voor een bijdrage in de kosten voor de A1 zone. Dit bedrag moet in 2012 beschikbaar blijven voor afronding van dit project. Ook moet voor 2012 een bedrag beschikbaar blijven van € 20.000 voor verdere projectbegeleiding.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De gemeente Rijssen-Holten heeft de ruimte gekregen om voor het Groentransferium Holten eerst haar interne besluitvormingstraject te doorlopen en af te stemmen op het provinciaal beleid. Dit betekent dat de gemeente in 2013 een aanvraag zal indienen. De uitvoering zal als gevolg van de doorlooptijd van procedures en grondverwerving en de besluitvorming over de wegenstudie Holten niet eerder kunnen starten dan medio 2014.

32 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Beleidsdoel 1.5 - Het duurzaam beheren van de ondergrond door het vinden van een balans tussen gebruiken, beschermen en herstellen van de ondergrond. Bij nieuwe ontwikkelingen ‘bovengronds’ is het van groot belang dat de kansen die de ondergrond biedt zo goed mogelijk worden benut, bijvoorbeeld ondergronds bouwen en bodemenergie (Warmte-Koude-Opslag en geothermie). Daarnaast dienen de kwaliteiten van de ondergrond te worden beschermd, zoals de aardkundige en archeologische waarden, de aanwezige grondwatervoorraad voor de huidige en toekomstige drinkwatervoorziening (grondwaterbescherming) en delfstofvoorraden.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.5

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.5.1 Aantal keer dat Wro-instrumentarium Provincie Overijssel 0 0 0,0 0 ingezet is wegens strijd met O2 ondergrond (zie indicator 1.2.1) (aantal)

Aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen.

Reguliere prestaties

1.5.1 Toezien op de doorwerking van de ambities en doelstellingen van de Visie op de Ondergrond (onderdeel van de Omgevingsvisie) en de regels voor grondwaterbescherming in bestemmingsplannen

Prestaties 2012 Dit vindt plaats tijdens het periodieke overleg met partners (voorkantsturing) en via het geven van advies aan gemeenten over het meenemen van de kansen en beperkingen van de ondergrond in gemeentelijke structuurvisies en bestemmingsplannen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn in het ruimtelijk overleg met de Overijsselse gemeenten de ruimtelijke ontwikkelingen in de ondergrond (waaronder de problematiek rond de aanpak van de spoedlocaties) door ons ingebracht opdat de gemeenten hiermee in een vroegtijdig stadium van de gemeentelijke planvorming rekening kunnen houden. Dit maakt een meer integrale afweging van belangen mogelijk en leidt mogelijk ook tot een kortere behandeltijd van ruimtelijke plannen (zie prestatie 1.2.3).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 33 1.5.2 Bevordering van het opstellen van een ontwikkelingsmodel ondergrond binnen ruimtelijke ordeningsprocessen

Prestaties 2012 Dit ontwikkelingsmodel ondergrond wordt in samenwerking met partners ontwikkeld. De praktische toepasbaarheid zal worden getoetst via toepassing in een aantal cases. Het ontwikkelingsmodel zal daarna worden ingebed in de interne werkwijzen binnen de provincie en toegepast bij provinciale projecten en gebiedsontwikkelingen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Aan de hand van een aantal praktijksituaties (provincies Overijssel, Zeeland, Gelderland en de gemeente Rotterdam) zijn wij in samenwerking met onze partners tot de conclusie gekomen dat de ondergrond een integraal onderdeel moet zijn van het ruimtelijke afwegingsproces. Wij hebben daarom afgezien van de ontwikkeling van een specifiek afwegingskader voor de ondergrond. Op basis van deze bevindingen hebben wij een model ontwikkeld, waarin de verschillende ontwikkelingsfasen van de integratie van de ondergrond in de ruimtelijke ordening zijn aangegeven met de daarbij behorende inhoudelijke en procesmatige hulpmiddelen. Het ontwikkelde model gebruiken wij in ons overleg met gemeenten en waterschappen.

Beleidsdoel 1.6 - Een zodanige inrichting van de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst voldoende bescherming is tegen overstromingen en wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden. Wij willen dat Overijssel een veilige provincie is om in te wonen, nu en in de toekomst en zijn ons bewust van de gevolgen van klimaatveranderingen en zeespiegelstijging. Daarom zijn we actief in het Deltaprogramma. Wij willen voorbereid zijn op hogere waterstanden en situaties van droogte. Dat vraagt om maatregelen aan waterkeringen, om een aangepaste ruimtelijke ontwikkeling en ruimtelijk inrichting en om een waterbeheer dat ook in droge situaties de beschikbaarheid van zoet water voldoende veilig stelt. De IJssel-Vechtdelta heeft daarbij onze bijzondere aandacht.

34 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.6

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.6.1 Lengte primaire keringen dat voldoet Waterschappen 61 61 57,0 0 aan de geldende normen (%) a) Begroting 2011 - - - - 100 Begroting 2012 - - - 100 1.6.2 Lengte regionale keringen dat voldoet Waterschappen en 71 71 71 67,0 0 aan de geldende normen (%) b) provincie Overijssel Begroting 2011 80 - - - 100 Begroting 2012 - - - 100 1.6.3 Oppervlakte Overijssel dat voldoet Waterschappen 88 91 91,0 0 aan normering wateroverlast (%) c) Begroting 2011 92 - - - 100 Begroting 2012 92 92 95 100 1.6.4 Aantal keer dat Wro-instrumentarium Provincie Overijssel 0 0 0,0 0 is ingezet wegens strijd met O2 waterveiligheid (zie indicator 1.2.1) (aantal) d) a) Vanaf 2011 gelden andere randvoorwaarden. b) Het cijfer 2011 is voorlopig cijfer op basis van tweede bestuursrapportage 2011 van de waterschappen. Het cijfer 2011 wijkt af van eerdere rapportage omdat waterschappen en provincie eind 2011 / begin 2012 de tweede toetsingsronde hebben afgerond. c) Het cijfer 2011 is een voorlopig cijfer op basis van tweede bestuursrapportage 2011 van de waterschappen. d) Aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 35 Investeringsprestaties

1.6.1 project Klimaat en Droogte (Zoetwatervoorziening Oost-Nederland)

Projectresultaat • Inzicht in de zoetwaterbehoefte binnen Regio Oost (gebied van Rijn-Oost en waterschap Veluwe) onder de huidige omstandigheden en de gevolgen van de klimaatverandering (horizon 2050 en doorkijk 2100). • Analyse en selectie van kansrijke strategieën en maatregelen (zowel waterhuishoudkundige maatregelen als aanpassingen in landbouw, natuurbeheer en ruimtelijke ordening) om in de zoetwaterbehoefte nu en straks te voorzien. • Bepalen van de sociaaleconomische en maatschappelijke belangen van Regio Oost bij de zoetwatervoorziening. • Regionale inbreng in het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. • Formuleren beleid voor droogte en planvorming / uitvoering van maatregelen voor korte en lange termijn.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op het realiseren van bovengenoemde punten binnen de samenwerking van Regionaal Bestuurlijk Overleg Rijn-Oost.

Prestaties 2012 • Aangescherpte regionale knelpuntenanalyse Oost o.a. voor inbreng in Deltaprogramma (maart 2012). • Eerste selectie van kansrijke strategieën en maatregelen om te voorzien in de zoetwaterbehoefte o.a. voor inbreng in Deltaprogramma (maart 2012). • Eindrapport over kansrijke strategieën en maatregelen voor regio Oost (eind 2012).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • De voorgenomen prestaties (aangescherpte knelpuntenanalyse, selectie van kansrijke strategieën en maatregelen+ eindrapportage voor regio Oost) zijn gerealiseerd. • Vanuit het project Zoetwatervoorziening Oost-Nederland is heel actief meegewerkt aan de ontwikkeling van het deelprogramma Zoetwater van het Deltaprogramma. Op een goed bezocht symposium is de droogteproblema- tiek van de hoge zandgronden en de betekenis van Hoog Nederland voor de nationale economie stevig voor het voetlicht gebracht. Aan de Deltacommissaris W. Kuijken is door gedeputeerde Boerman het manifest “Water op de Hoogte” aangeboden”.

36 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1.6.2 Uiterwaarden Olst

Projectresultaat • IJsseluiterwaarden Olst is een waterveiligheidsproject onder directe verantwoordelijkheid van het Rijk (Ministerie Economische zaken, Landbouw en Innovatie). Het projectresultaat is een waterstandsdaling van ten minste 8 cm op 31 december 2015. Naast waterstandsdaling als hoofddoel zijn natuurontwikkeling en recreatieve impuls nevendoelen. • De provincie is regisseur van dit project; hiermee heeft de provincie geen eindverantwoordelijkheid voor het projectresultaat, maar wel een belangrijke, regisserende rol. • De provinciale opgave ten aanzien van IJsseluiterwaarden Olst ligt in het coördineren, faciliteren en begeleiden van het Rijk en andere betrokken partijen en organisaties in de uitvoering van het project. • Daarnaast heeft de provincie tijdens vorige coalitieperiode substantiële middelen vrijgemaakt voor een recreatieve impuls in het gebied.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Regievoering op de planontwikkeling met nadruk op draagvlak in het gebied. • Coördineren en begeleiden van de noodzakelijke procedures. • Supervisie op de realisatie conform plan. • Ontwikkelen en meefinancieren van een recreatieve impuls voor het gebied.

Prestaties 2012 In 2011 wordt de MER-procedure voor het aangepaste inrichtingsplan opgesteld. Dit betekent dat in 2012 de volgende prestaties door de samenwerkende partijen zullen worden geleverd: • Vaststellen van het MER. • Ontwikkelen en vaststellen van aangepast inrichtingsplan IJsseluiterwaarden Olst, inclusief recreatieve impuls. • Vaststellen van ontwerp bestemmingsplan gemeente Olst. • Opstellen aanbestedingsdocumenten van realisatie. • Starten van benodigde procedures.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In 2012 is het MER afgerond en is een positief advies van de MER-commissie ontvangen. Het MER en het aangepaste inrichtingsplan zijn – als bijlage - opgenomen in het ontwerp bestemmingsplan. Dat heeft ter inzage gelegen. De gemeenteraad heeft het definitieve bestemmingsplan in december opiniërend behandeld. • De samenwerkende partijen hebben de geplande prestaties gerealiseerd; de procedures lopen en de aanbestedingsdocumenten zijn opgesteld. • De start van de werkzaamheden is voorzien voor najaar 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 37 Reguliere prestaties

1.6.3 Regionale inbreng Deltaprogramma

Prestaties 2012 Het Deltaprogramma kent drie generieke en zes gebiedsspecifieke programma’s. Vanuit Overijssel zijn we vooral betrokken bij de programma’s, omdat wijziging van het IJsselmeerpeil van wezenlijke invloed is op een groot deel van West-Overijssel en ook droogte voor Overijssel een belangrijk vraagstuk is. Onze activiteiten zijn gericht op een afgestemde inbreng voor de besluitvorming over de zogenaamde Deltabeslis- singen in het kader van het Nationaal waterplan in 2015. Wij starten, samen met partners, een gebiedsgericht ontwikkelingsproces voor het gebied IJssel-Vechtdelta, omdat daar diverse wateropgaven samenkomen. Klimaatbestendige IJsselvallei wordt onderdeel van gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta en vervalt daarmee als apart project. Wij coördineren de inbreng vanuit de betrokken regio’s. Wij voeren het project Klimaat en Droogte verder uit en maken daarbij gebruik van de resultaten van het project Landbouw op Peil, waarin we participeren en waaraan we meebetalen (prestatie 1.6.1). De activiteiten uit het programma Waterveiligheid op Lange Termijn (WOLT) worden opgenomen in de regionale inbreng Deltaprogramma. WOLT vervalt daarmee als apart programma. Voor het onderdeel Nieuwbouw en herstructurering van het Deltaprogramma zorgen we dat we aanhaken op en input leveren aan het landelijk beleidskader en sturingsinstrumenten. Tevens willen we een pilot gaan draaien, waarschijnlijk in de IJssel-Vechtdelta.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het programmaplan (PS/2012/133) en het werkprogramma (PS/2012/843) voor de gebiedsontwikkeling IJssel- Vechtdelta zijn door Provinciale Staten vastgesteld. De regionale inbreng in het Deltaprogramma heeft samen met de regionale partners plaatsgevonden. Dit heeft eind 2012 geresulteerd in denkrichtingen voor de deelprogramma’s

IJsselmeergebied, Rivieren, Veiligheid en Nieuwbouw & Herstructurering. Deze denkrichtingen passen binnen het vigerend beleid en de regionale wensen en ambities. Voor deelprogramma Zoetwater wordt verwezen naar prestatie 1.6.1.

1.6.4 Uitvoering Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s

Prestaties 2012 Wij stellen in 2012 de verplichte overstromingsgevaarkaarten op voor gebieden in Overijssel met een potentieel significant overstromingsrisico. Er wordt afgestemd met gemeenten en waterschappen. Eind 2015 worden de Overstromingsrisicobeheerplannen (ORBP’s) aan de Europese Commissie gerapporteerd. Het Rijk trekt dit landelijke proces. De overstromingsgevaarkaarten zijn onderdeel van de Overstromingsrisicobeheerplannen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De gegevens voor de overstromingsgevaarkaarten zijn in co-produktie met de waterschappen aangeleverd bij het Rijk. Inmiddels heeft het Rijk de concept overstromingsrisicobeheerplannen voor de Eems, Maas, Schelde en Rijn opgesteld. Het implementatieproces 2012-2015 verloopt volgens planning.

38 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1.6.5 Toetsen Primaire waterkeringen en beoordelen verbeterplannen

Prestaties 2012 Wij beoordelen twee tot drie verbeterplannen per jaar, onder andere op de ruimtelijke inpassing in het licht van de Omgevingsvisie. Gedeputeerde Staten rapporteren aan de minister over de toetsing van Primaire keringen; in 2012 is geen toetsingsronde voorzien.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Er zijn geen verbeterplannen ingediend, wel is een projectplan voor de Meppeldiepsluis (van keersluis tot schutsluis) in Zwartsluis goedgekeurd, waarmee ook de verbetering van de waterkering wordt gerealiseerd. De derde toetsronde van de primaire waterkeringen is in 2010 afgerond met een rapportage aan de minister van

Infrastructuur & Milieu. In 2012 is een verlengde derde toetsronde gestart waarin nog openstaande vragen uit de derde toetsronde worden beantwoord. Het toetsbeeld blijft nagenoeg ongewijzigd. De financiering van de verbeterplannen in het nieuwe landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma is nog onduidelijk. Er is nog geen overeenstemming over de eigen bijdrage van de waterschappen. De provincies (en IPO) volgen de ontwikkelingen, maar hebben nog geen actie ondernomen om behulpzaam te zijn bij het doorbreken van de ontstane impasse. In 2012 voldeed 57% van de primaire keringen aan de geldende normen. De verwachting is dat in 2015 alle keringen op orde zullen zijn.

1.6.6 Vaststellen normen en toetsen regionale waterkeringen

Prestaties 2012 Wij hebben eind 2009 de normen voor de regionale waterkeringen vastgesteld. In 2011 zijn de toetsresultaten voor de regionale keringen opgeleverd en aan ons voorgelegd. Op basis van de toetsresultaten stellen de waterschappen, in overleg met ons, verbeteringsmaatregelen op. De waterschappen zorgen ervoor dat eind 2015 de regionale keringen aan de normen voldoen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het waterschap Groot Salland heeft in 2012 de reeds eerder ingediende toetsresultaten aangevuld. Daarmee is de toets van alle regionale waterkeringen afgerond. Alle waterschappen geven aan dat de regionale keringen in 2015 veilig zullen zijn. In bijzondere omstandigheden zijn (tijdelijke) beheersmaatregelen overigens niet uit te sluiten. In 2012 voldeed 67% van de regionale keringen aan de geldende normen. De verwachting is dat in 2015 alle keringen op orde zullen zijn.

1.6.7 Voorbereid zijn op calamiteiten (Calamiteitenzorg)

Prestaties 2012 Wij zijn voorbereid om onze rol (op grond van de Waterwet) bij calamiteiten te vervullen. Er wordt periodiek geoefend door de provinciale Hoogwaterploeg. Wij stemmen af met de waterschappen en Rijkswaterstaat in het netwerk crisisbeheersing. Wij nemen in 2012 deel aan gezamenlijke calamiteitenoefeningen met de waterschappen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In twee waterakkoorden hebben de waterbeheerders afspraken gemaakt over de aanvoer van water bij droogte (Twentekanalen-Overijsselse Vecht) en voor de afvoer van hoogwater (Meppelerdiep-Overijsselse Vecht). Deze afspraken voorzien ook in de afstemming van de maatregelen bij calamiteiten. Op 15 mei 2012 hebben de waterschappen die het Waterakkoord Meppelerdiep-Overijsselsche Vecht (het noordelijke deel van Overijssel) hebben getekend, gezamenlijk geoefend. De leerpunten zijn in de draaiboeken verwerkt.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 39 1.6.8 Kaders opstellen voor bescherming tegen wateroverlast

Prestaties 2012 De normen voor wateroverlast zijn door Provinciale Staten vastgesteld en opgenomen in de Omgevingsverordening. In het jaarlijks overleg met de waterschappen over de uitvoering van het waterbeleid wordt de voortgang beoordeeld, zodat in 2015 overal aan de normen zal worden voldaan. In 2012 zal door de provincie Overijssel worden bezien of nieuwe klimaatscenario’s van invloed zijn op de bescherming tegen wateroverlast.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In 2012 voldeed 91% van het Overijsselse grondgebied aan de normering wateroverlast. De waterschappen

Groot Salland, Velt & Vecht en Regge & Dinkel zullen in 2015 voldoen aan de normen voor bescherming tegen wateroverlast. Het waterschap Reest en Wieden denkt daar aanzienlijk meer tijd voor nodig te hebben. Onze inzet blijft gericht op de realisatie van de prestatie, dat wil zeggen watersysteem op orde in 2015. • De nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI zijn nog niet gepubliceerd. Het herzien van de wateroverlastnormen was daarmee niet aan de orde.

1.6.9 Waterverdeling in droge perioden

Prestaties 2012 Wanneer de droogtesituatie daartoe aanleiding geeft, wordt water aangevoerd en toegedeeld onder andere via provinciale kanalen en conform de waterakkoorden. Bij dreigend watertekort wordt conform de door Provinciale Staten vastgestelde verdringingsreeks met Rijk en waterschappen overlegd over de waterverdeling.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In het in 2012 afgesloten waterakkoord Twentekanalen-Overijsselse Vecht is een nieuwe verdringingsreeks voor de waterverdeling vanuit het watersysteem Twentekanalen / Overijsselse Vecht opgenomen. Bij de tussentijdse herziening van de Omgevingsvisie wordt deze nieuwe reeks in de Omgevingsverordening opgenomen. Er zijn in 2012 geen noemenswaardige problemen geweest met wateraanvoer in droge perioden.

Beleidsdoel 1.7 - Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant. Water is een onmisbare levensvoorwaarde. Wij stellen als provincie de kaders voor het waterbeheer, zodat er voldoende en schoon drinkwater is en voldoende en schoon water voor landbouw en natuur. Wij stemmen dit af met andere partners (provincies, waterschappen, gemeenten en Rijk) in het stroomgebied Rijn-Oost.

40 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 1.7

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

1.7.1 Percentage grondwatermeetpunten Provincie Overijssel 88 89 92 92,0 0 dat voldoet aan de Europese nitraat- Begroting 2011 richtlijn (50 mg NO3/l) (%) a) Begroting 2012 92 92 92 92 1.7.2 Aantal keer dat Wro-instrumentarium Provincie Overijssel 1 0 0,0 0 ingezet is wegens strijd met O2 grondwaterbescherming (zie indicator 1.2.1) (aantal) b) 1.7.3 Percentage van de beoordeelde Provincie Overijssel 78 100 81,0 96 essenties bij risicoactiviteiten in Begroting 2011 >80 >80 >80 >80 grondwaterbeschermingsgebieden Begroting 2012 >80 >80 >80 >80 dat wordt nageleefd (%) c) 1.7.4 Percentage gerealiseerd aantal kilo- Waterschappen 30 37 b) 41,0 0 meters natuurvriendelijke oevers in Begroting 2011 - - - - 100 het kader van de Kaderrichtlijn Water Begroting 2012 50 60 80 100 (% van doel 2015) (%) d) 1.7.5 Percentage gerealiseerd aantal vispas- Waterschappen 20 26 b) 48,0 0 seerbare stuwen in het kader van Begroting 2011 - - - - 100 de Kaderrichtlijn Water (% van doel Begroting 2012 50 60 80 100 2015) (%) e) 1.7.6 Percentage Natura 2000-gebie- Waterschappen 0 0 0 0,0 0 den waarvoor GGOR is uitgevoerd Begroting 2011 - 20 50 75 100 conform afspraken eerste Natura Begroting 2012 - - - 100 2000-beheerplanperiode (%) f) 1.7.7 Percentage zweminrichtingen met Provincie Overijssel 94,1 94,6 92,2 89,7 0 voldoende jaartoets voor alle baden Begroting 2011 (%) Begroting 2012 95 95 95 95 1.7.8 Percentage van de beoordeelde es- Provincie Overijssel 78 80 78,0 84 senties bij zwembaden en zwemplas- Begroting 2011 >80 >80 >80 >80 sen dat wordt nageleefd (%) g) Begroting 2012 >80 >80 >80 >80

a) Norm nitraatrichtlijn is 50 mg NO3/l. De kwaliteit is in 2011 een fractie verbeterd. b) Aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen. c) Het nalevingspercentage is door de provincie beperkt te beïnvloeden met toezicht en handhaving. d) Het percentage is van toepassing op het deel van de maatregelen dat in de planperiode 2009-2015 wordt gerealiseerd. Het maatregelenprogramma van de Kaderrichtlijn Water loopt door tot 2027. Het cijfer 2011 is een voorlopig cijfer op basis van tweede bestuursrapportage 2011 van de waterschappen. e) Het percentage is van toepassing op het deel van de maatregelen dat in de planperiode 2009-2015 wordt gerealiseerd. Het maatregelenprogramma van de Kaderrichtlijn Water loopt door tot 2027. Het cijfer 2011 is een voorlopig cijfer op basis van tweede bestuursrapportage 2011 van de waterschappen. f) Het cijfer 2011 is een voorlopig cijfer op basis van tweede bestuursrapportage 2011 van de waterschappen. g) Percentage van de naleving als het gaat om de controle van de vastgestelde toezichtessenties.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 41 Investeringsprestaties

1.7.1 Uitvoeren pMJP waterprestaties

Projectresultaat Door middel van programmering en financiering via het pMJP (Provinciaal Meerjarenprogramma) worden diverse activiteiten / prestaties binnen het waterveld gerealiseerd, zoals Ruimte voor de Vecht, voorkomen van wateroverlast en implementatie KRW.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Het realiseren van de prestaties die met onder andere de waterschappen in convenanten zijn overeengekomen. • Deze prestaties moeten in principe in 2013 zijn gerealiseerd, omdat dan de termijn van het pMJP afloopt. Voor het onderdeel “synergieprojecten” van het pMJP geldt een realisatietermijn tot 2015.

Prestaties 2012 • Het doen realiseren van de prestaties voor 2012 zoals die met onder andere de waterschappen zijn overeengekomen. • Voor het realiseren van pMJP-prestaties zie ook kerntaak 3, Inrichting landelijk gebied.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • Als onderdeel van de reguliere Planning & Control-cyclus hebben wij in december 2012 aan de waterschappen en gemeenten gevraagd aan te geven welke prestaties in 2012 zijn geleverd. De waterschappen en gemeenten zijn nog volop bezig met de uitvoering van de resterende pMJP-waterprestaties, die voor eind 2013 gereed moeten zijn. Voor de KRW-synergieprojecten is de eindtermijn eind 2015. • De afronding van de pMJP-prestaties is door ons eind 2012 in een besluit bevestigd. Als uitvloeisel hiervan is aan de waterschappen en gemeenten gevraagd om de verleende subsidies terug te boeken voor projecten die niet in 2013 worden afgerond. Deze informatie komt in januari 2013 beschikbaar en wordt verwerkt in herijkte subsidiebeschikkingen.

42 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

1.7.2 Implementatie Europese Kaderrichtlijn Water (KRW)

Prestaties 2012 Met Drenthe en Gelderland, de vijf waterschappen en de gemeenten in Rijn Oost wordt enkele malen per jaar ambtelijk (RAO) en bestuurlijk (RBO) overlegd en afgestemd over de uitvoering van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW) en andere watervraagstukken. Voor de uitvoering van de KRW wordt in 2012 een midterm review opgesteld voor het nieuwe Stroomgebiedbeheerplan in 2015. Jaarlijks wordt door Rijn-Oost over de stand van de uitvoering van de KRW gerapporteerd aan het Rijk. In 2015 zal een actualisatie van de Omgevingsvisie moeten worden vast gesteld, conform de eisen van de KRW. Voor het verbinden van de KRW met ruimtelijke kwaliteit worden twee pilots met de waterschappen uitgevoerd. Op grond van de uitkomsten van deze pilots doen we in 2012 aanbevelingen aan de waterschappen over de implementatie van Ruimtelijke Kwaliteit bij de herinrichting van waterlopen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn RAO en RBO een aantal keer bijeen gekomen ter afstemming van de uitvoering en de implementatie van de KRW. Hierbij is ook de voortgang van de uitvoering besproken. De voortgang tot en met 2011 is aan zowel de Tweede Kamer als aan de Europese Commissie voorgelegd. De voorbereiding van de nieuwe planperiode (2015- 2021) is opgestart en heeft onder andere geleid tot een plan van aanpak voor de gebiedsprocessen (uitvoering 2013). De ontwikkelingen rond de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur zijn nauw gevolgd vanwege de mogelijke invloed op de voortgang van KRW-maatregelen. De maatregelen die Overijssel op het programma heeft staan om te voldoen aan de eisen van de KRW zijn uitgevoerd of liggen op schema van uitvoering. De pilots Azelerbeek (waterschap Regge en Dinkel) en Witteveens Leiding (waterschap Groot Salland) hebben een checklist opgeleverd voor het realiseren van ruimtelijke kwaliteit bij de herinrichting van waterlopen. Wij hebben met de vijf waterschappen in deelstroomgebied Rijn-Oost afgesproken om de ervaringen tweemaal per jaar uit te wisselen.

1.7.3 Beleidsuitwerking waardevolle kleine wateren

Prestaties 2012 Voor bescherming en verbetering van de waterkwaliteit in waardevolle kleine wateren worden in samenwerking met de waterschappen doelen en maatregelen geformuleerd. Eind 2012 kan het beleidskader hiervoor worden vastgesteld, zodat in 2013, conform de Omgevingsvisie, de doelen en normen voor deze wateren kunnen worden vastgesteld. De uitvoering ligt bij de waterschappen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Wij hebben in december 2012 de Beleidsuitwerking waardevolle kleine wateren vastgesteld en deze is toegezonden aan de waterschappen. In de Beleidsuitwerking zijn de Waardevolle kleine wateren benoemd en beschreven. Op hoofdlijnen is aangegeven aan welke doelen moet worden voldaan.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 43 1.7.4 Beheer grondwatervoorraad

Prestaties 2012 Wij verlenen vergunningen voor grondwateronttrekkingen voor de openbare drinkwaterwinning, voor industrieel gebruik en voor Warmte-Koude-Opslag. Wij zien toe op de uitvoering (handhaving). Wij onderhouden en gebruiken een regionaal grondwatermeetnet voor actuele en betrouwbare gegevens over de grondwaterstand en de grond waterkwaliteit.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De reguliere taken, waaronder de vergunningverlening en de beoordeling van meldingen zijn volgens planning gerealiseerd. De controles zijn uitgevoerd conform planning. Het percentage van de beoordeelde essenties dat wordt nageleefd ligt met 96% boven de gewenste norm van 80%.

1.7.5 Beschermen Openbare drinkwatervoorziening

Prestaties 2012 Wij stellen regels voor grondwaterbeschermings¬gebieden en handhaven die. Voor alle drinkwaterwinningen in Overijssel zijn gebiedsdossiers opgesteld om de kwaliteit duurzaam veilig te stellen. De maatregelen daarin worden uitgevoerd. In overleg met onze partners ontwikkelen wij in 2012 een voorstel voor de locatie van een nieuwe drinkwaterwinning in Twente. Voor de drinkwaterwinning op lange termijn wordt in 2012 een Overijsselse visie voorbereid.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De reguliere taken, waaronder de ontheffingverlening en de beoordeling van meldingen, zijn volgens planning gerealiseerd. De controles zijn uitgevoerd conform planning. Het nalevingsgedrag is conform verwachting. Voor de meest kwetsbare drinkwaterwinningen is in 2012 het eerste werkprogramma met beschermingsmaatregelen afgerond. Voor alle drinkwaterwinningen in Overijssel zijn gebiedsdossiers opgesteld, waarmee de potentiële risico’s voor de drinkwatervoorziening in beeld zijn. In overleg met onze partners hebben wij de route naar een nieuwe drinkwaterwinning in Twente geconcretiseerd. Deze route voorziet in de uitvoering in 2013 / 2014 van een plan-MER,

een maatschappelijke kosten & batenanalyse en een ruimtelijke kwaliteitstoets. Wij hebben de visie voor de drink watervoorziening op lange termijn vastgesteld en hebben uw Staten hierover op 15 februari 2012 geïnformeerd.

44 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1.7.6 Invullen aandeelhouderschap Vitens

Prestaties 2012 Wij geven actief invulling aan het aandeelhouderschap Vitens ten behoeve van een doelmatige en betrouwbare drinkwatervoorziening.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • De provincie is actief betrokken bij Vitens en heeft daartoe de vergaderingen van de Commissie van Aandeel- houders en de Algemene vergadering van Aandeelhouders bijgewoond. Hierover hebben wij uw Staten op 23 juli 2012 / 15 januari 2013 geïnformeerd. In 2012 is mevrouw Lieve Declercq benoemd als directievoorzitter. Vitens wil haar solvabiliteit laten stijgen van 24% naar 30%. Daarmee kan zij goedkoper leningen afsluiten ter financiering van haar investeringsprogramma over de komende jaren. Vitens verwacht over 2012 een netto winst te realiseren van € 29,8 miljoen. In december 2012 hebben de aandeelhouders het tarief voor 2013 vastgesteld. De drinkwatertarieven zijn voor de gemiddelde klant gelijk gebleven ten opzichte van 2012. • Ten behoeve van een doelmatige en veilige drinkwatervoorziening heeft Vitens aangekondigd tot 2017 € 620 miljoen te investeren in onder andere de onderhoud van het leidingnet en de bouw en renovaties van pompstati- ons. Het leidingnet heeft een lengte van 48.000 kilometer. De oudste leidingen zijn 130 jaar oud. Het leidingnet van Vitens vertegenwoordigt een nieuwwaarde van ongeveer € 4 miljard.

1.7.7 Vaststellen kaders voor optimale condities natuurgebieden

Prestaties 2012 Wij stellen de kaders vast voor het waterbeheer in en om Natura 2000-gebieden, als onderdeel van het beheerplan Natura 2000. Dit proces is direct gekoppeld aan het opstellen van de beheerplannen in 2012, zie kerntaak 3.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 zijn gebiedsanalyses opgesteld voor alle gebieden die in de KRW als kwetsbaar zijn aangemerkt (de Natura 2000-gebieden). In de gebiedsanalyses is vastgelegd welke hydrologische randvoorwaarden bereikt moeten worden om de doelen te behalen en welke inrichtings-maatregelen daarvoor nodig zijn. Deze maatregelen moeten worden vastgelegd in besluiten voor het Gewenste Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR). Daarvoor is eerst definitieve besluitvorming nodig over de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), wat volgens planning in de loop van 2013 zal plaatsvinden. In 2012 zijn voor geen enkel Natura 2000-gebied GGOR-maatregelen uitgevoerd. De doelstelling om in 2015 in alle gebieden GGOR-maatregelen te hebben uitgevoerd, staat daarmee onder druk.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 45 1.7.8 Uitvoering Wet Hygiëne en Veiligheid Zwem- en Badinrichtingen

Prestaties 2012 Wij stellen jaarlijks de lijst van zwemplassen vast (EU-richtlijn) en zien toe op veiligheid en hygiëne. Indien de milieu hygiënische situatie of de volksgezondheid in het geding zijn, wordt zonodig een zwemverbod afgekondigd. Nieuwe zwembaden dienen door een kennisgeving te melden dat zij voldoen aan de wetgeving. Wij toetsen deze kennis geving, waar mogelijk (en noodzakelijk) verstrekken wij ontheffingen en zien toe op de naleving.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Voor 2012 zijn 40 (EU) zwemwaterlocaties aangewezen. Van deze 40 locaties bezitten 32 de kwaliteitsklasse uitstekend, zeven die van goed en is er één met de kwaliteitsklasse aanvaardbaar. Hiermee kan worden voldaan aan de door de EU voor 2015 gestelde inspanningsverplichting om voor zwemwaterlocaties minimaal de kwaliteitsklasse aanvaardbaar te realiseren. De toetsingen van de kennisgevingen hebben plaatsgevonden en de aangevraagde ontheffingen zijn toegekend. De geplande gefaseerde aanschaf van informatieborden bij zwemplassen is uitgevoerd. Het toezicht op de WHVBZ is in 2012 conform het jaarprogramma vergunningverlening en toezicht en handhaving uitgevoerd. Het percentage van de beoordeelde essenties bij zwembaden en zwemplassen dat wordt nageleefd ligt met 84% boven de gewenste norm van 80%.

46 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer ( x € 1.000)

Rekening 2011 Primitieve begroting Actuele begroting Rekening 2012 Begroting minus 2012 2012 Rekening Lasten Baten Totaal Beleidsdoelen Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Saldo Saldo Saldo

1.1 Dynamische en bereikbare 40.838 114 -40.724 350 -350 4.160 -4.160 4.131 -4.131 -29 29 stedelijke netwerken met een onderscheidend profiel en aantrekkelijk / passend vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur. 1.2 Behouden en versterken van 6.163 5.618 -545 87 -87 4.764 -4.764 4.473 555 -3.918 -291 555 846 de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen. 1.3 Voldoende en diversiteit aan 16.428 4.905 -11.523 9.491 183 -9.308 11.207 86 -11.121 10.274 71 -10.203 -933 -15 918 woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst. 1.4 Kwalitatieve en toekomstbe- 1.533 40 -1.493 224 -224 69 -69 -155 155 stendige versterking van het landelijk gebied gericht op multifunctioneel ruimtegebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers, op leefbaarheid en sociale cohesie. 1.5 Het duurzaam gebruiken en beschermen van de ondergrond. 1.6 Een zodanige inrichting van 2.421 116 -2.305 690 -690 1.165 245 -920 1.131 244 -887 -34 -1 33 de fysieke leefomgeving dat er nu en in de toekomst voldoende bescherming is tegen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 47 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer ( x € 1.000)

1.7 Schoon, voldoende en ge- 37.665 8.990 -28.675 11.763 4.640 -7.123 6.141 4.749 -1.392 5.810 5.054 -756 -331 305 636 zond water voor mens, dier en plant.

Totaal Duurzame ruimtelijke 105.048 19.783 -85.265 22.381 4.823 -17.558 27.661 5.080 -22.581 25.888 5.924 -19.964 -1.773 844 2.617 ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer

Bij - Bij - Bij - minder minder meer lasten baten uitgege- dan be- dan be- ven dan groot groot begroot resultaat gaat omlaag Bij + Bij + Bij + meer meer minder lasten baten uitgege- dan be- dan be- ven dan groot groot begroot resultaat gaat omhoog

48 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Verschil Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting Beginsaldo storting onttrekking Eindsaldo Beginsaldo storting onttrekking Eindsaldo minus 01-01-2012 31-12-2012 01-01-2012 31-12-2012 Realisatie

Reserves Reserve Startersleningen I 1.799 4.036 537 5.298 1.799 4.036 398 5.437 139 Reserve Startersleningen II Reserve particuliere woningverbetering 1.000 1.000 1.000 1.000 Reserve ISV-3 2.686 1.263 700 3.249 2.686 1.263 542 3.406 157 Reserve ILG (1) 4.489 691 4.669 691 Reserve DIA (1) Reserve Investeren met Gemeenten (1) 110 110 Reserve Investeren in Overijssel (1) 17.000 17.000 Reserve uitvoering KvO (1) 47.261 22.096 47.261 21.316

Totaal reserves 5.485 57.049 42.135 8.547 5.485 57.228 41.058 8.843 296

Voorziening Ruimte voor Ruimte 2.792 2.792 2.792 556 2.236 -556 Voorziening Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing Voorziening besteding grondwater 2.753 141 1.656 1.238 2.753 46 487 2.312 1.074 heffing Voorziening lening Warmtenet 1.800 1.800 1.800 1.800 Hengelo Voorziening lening Biorights 1.000 1.000 1.000 1.000 Hardenberg

Totaal voorzieningen 8.345 141 1.656 6.830 8.345 46 1.043 7.348 518

Doeluitkering Doeluitkering ISV-3 Doeluitkering Investeringsbudget 2.309 2.309 Landelijk Gebied

Totaal doeluitkeringen 2.309 2.309

Saldo Reserves, Voorzieningen en 13.830 57.190 46.100 15.377 13.830 57.274 44.410 16.191 814 Doeluitkeringen Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 49 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

1.1 Dynamische en bereikbare stedelijke Kracht van Overijssel netwerken met een onderscheidend 1.1.1 Netwerksteden 350 -350 3.700 16. 101. 4.050 -4.050 4.021 -4.021 -29 29 -4.021 529 profiel en aantrekkelijk / passend 124. vestigingsklimaat als motor voor werkgelegenheid en cultuur. Subtotaal Kracht van Overijssel 350 -350 3.700 4.050 -4.050 4.021 -4.021 -29 29 -4.021 529

Reguliere prestaties 110 16. adm. 110 -110 110 -110 -5.030 4.920

Subtotaal beleidsdoel 1.1 350 -350 3.810 4.160 -4.160 4.131 -4.131 -29 29 -4.021 -5.030 4.920 529 1.2 Behouden en versterken van de diver- Kracht van Overijssel siteit en identiteit van (binnen)steden, 1.2.1 Ontwikkelen en uitvoeren pro- 4.363 16. 18. 101. 4.363 -4.363 4.099 -4.099 -264 264 -4.099 4.051 stadsrandzones, landschappen en gramma Leefbaarheid, stadsrandzones 108. 124. dorpen. en groene omgeving. adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 4.363 4.363 -4.363 4.099 -4.099 -264 264 -4.099 4.051

Reguliere prestaties 87 -87 314 adm. 401 -401 374 555 181 -27 555 582 181

Subtotaal beleidsdoel 1.2 87 -87 4.677 4.764 -4.764 4.473 555 -3.918 -291 555 846 -4.099 181 4.051 1.3 Voldoende en diversiteit aan woon- en Kracht van Overijssel werkmilieus in bloeiende steden en 1.3.1 Ontwerp en uitvoeren starters- 443 183 -260 180 -97 18. 623 86 -537 469 71 -398 -154 -15 139 -4.000 3.602 vitale dorpen, die ruimte bieden aan leningen. verschillende doelgroepen nu en in de 1.3.2 Uitvoering prestatieafspraken 8.626 -8.626 836 18. 31. dw 9.462 -9.462 8.993 -8.993 -469 469 -5.700 -3.293 11.300 toekomst. wonen (en werken) stimuleren. PS. 1.3.3 Wonen in Overijssel 1.100 102. dw PS. 1.100 -1.100 798 -798 -302 302 -699 -99 2.802

Subtotaal Kracht van Overijssel 9.069 183 -8.886 2.116 -97 11.185 86 -11.099 10.260 71 -10.189 -925 -15 910 -10.399 210 14.102

Reguliere prestaties 422 -422 -400 adm. 22 -22 14 -14 -8 8 -941 927

Subtotaal beleidsdoel 1.3 9.491 183 -9.308 1.716 -97 11.207 86 -11.121 10.274 71 -10.203 -933 -15 918 -10.399 -941 1.137 14.102

50 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Reguliere prestaties 110 16. adm. 110 -110 110 -110 -5.030 4.920

Subtotaal Kracht van Overijssel 4.363 4.363 -4.363 4.099 -4.099 -264 264 -4.099 4.051

Reguliere prestaties 87 -87 314 adm. 401 -401 374 555 181 -27 555 582 181

Subtotaal Kracht van Overijssel 9.069 183 -8.886 2.116 -97 11.185 86 -11.099 10.260 71 -10.189 -925 -15 910 -10.399 210 14.102

Reguliere prestaties 422 -422 -400 adm. 22 -22 14 -14 -8 8 -941 927

Subtotaal beleidsdoel 1.3 9.491 183 -9.308 1.716 -97 11.207 86 -11.121 10.274 71 -10.203 -933 -15 918 -10.399 -941 1.137 14.102

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 51 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

1.4 Kwalitatieve en toekomstbestendige Kracht van Overijssel versterking van het landelijk gebied 1.4.1 A1-zone 224 16. 124. dw 224 -224 69 -69 -155 155 -73 4 700 gericht op multifunctioneel ruimte- PS. gebruik (waaronder wonen, natuur, landbouw, ondergrond en water e.d.) met ontwikkelingsmogelijkheden voor nieuwe economische dragers, op leefbaarheid en sociale cohesie. Subtotaal Kracht van Overijssel 224 224 -224 69 -69 -155 155 -73 4 700

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 1.4 224 224 -224 69 -69 -155 155 -73 4 700 1.5 Het duurzaam gebruiken en bescher- Kracht van Overijssel men van de ondergrond. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 1.5 1.6 Een zodanige inrichting van de fysieke Kracht van Overijssel leefomgeving dat er nu en in de toe- 1.6.1 Project Klimaat en Droogte. 360 190 103. adm. 360 190 -170 362 223 -139 2 33 31 -139 1.261 komst voldoende bescherming is te- 1.6.2 Uiterwaarden Olst. 60 18. 60 -60 57 -57 -3 3 -57 2.145 gen overstromingen, wateroverlast en er genoeg water is in droge perioden. Subtotaal Kracht van Overijssel 420 190 420 190 -230 419 223 -196 -1 33 34 -196 3.406

Reguliere prestaties 690 -690 55 55 adm. 745 55 -690 712 21 -691 -33 -34 -1 -691

Subtotaal beleidsdoel 1.6 690 -690 475 245 1.165 245 -920 1.131 244 -887 -34 -1 33 -196 -691 3.406 1.7 Schoon, voldoende en gezond water Kracht van Overijssel voor mens, dier en plant. 1.7.1 Uitvoeren pMJP waterprestaties. 10.457 2.307 -8.150 -5.796 2 16. 113. 4.661 2.309 -2.352 4.479 2.308 -2.171 -182 -1 181 -2.422 251 3.160 124. dw GS. adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 10.457 2.307 -8.150 -5.796 2 4.661 2.309 -2.352 4.479 2.308 -2.171 -182 -1 181 -2.528 357 3.160

Reguliere prestaties 1.306 2.333 1.027 174 107 18. 31. adm. 1.480 2.440 960 1.331 2.746 1.415 -149 306 455 -691 2.106

Subtotaal beleidsdoel 1.7 11.763 4.640 -7.123 -5.622 109 6.141 4.749 -1.392 5.810 5.054 -756 -331 305 636 -2.528 -691 2.463 3.160

Totaal Duurzame ruimtelijke ont- 22.381 4.823 -17.558 5.280 257 27.661 5.080 -22.581 25.888 5.924 -19.964 -1.773 844 2.617 -21.316 -6.662 8.014 25.947 wikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer

5252 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 1.4 224 224 -224 69 -69 -155 155 -73 4 700 1.5 Het duurzaam gebruiken en bescher- Kracht van Overijssel men van de ondergrond. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties

Reguliere prestaties 690 -690 55 55 adm. 745 55 -690 712 21 -691 -33 -34 -1 -691

Subtotaal Kracht van Overijssel 10.457 2.307 -8.150 -5.796 2 4.661 2.309 -2.352 4.479 2.308 -2.171 -182 -1 181 -2.528 357 3.160

Reguliere prestaties 1.306 2.333 1.027 174 107 18. 31. adm. 1.480 2.440 960 1.331 2.746 1.415 -149 306 455 -691 2.106

Subtotaal beleidsdoel 1.7 11.763 4.640 -7.123 -5.622 109 6.141 4.749 -1.392 5.810 5.054 -756 -331 305 636 -2.528 -691 2.463 3.160

Totaal Duurzame ruimtelijke ont- 22.381 4.823 -17.558 5.280 257 27.661 5.080 -22.581 25.888 5.924 -19.964 -1.773 844 2.617 -21.316 -6.662 8.014 25.947 wikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 53 Begrotingswijziging Omschrijving

001 Amendement Engbers c.s. | Zichtbaar Sociaal flankerend beleid 002 Uitvoering Hoofdlijnenakkoord - Investeringen: tranche december 2011 003 Programma Wonen 004 Investeringsbesluit Zoetwatervoorziening Oost-Nederland 005 Investeringsbesluit Mobiliteit 006 Investeringsbesluit Eigen Kracht Conferenties 2012-2015 007 Investeringsbesluit Ruimte voor de Vecht 008 Investeringsbesluit 1000-jongerenplan 2012 009 Investeringsbesluit programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta 010 Investeringsbesluit Stadsranden, Groene Omgeving en Leefbaarheid 011 Inrichting landelijke gebied 012 Provinciaal inpassingsplan N340 / N48 013 Investeringsbesluit Programma Gezond en Veilig Leefmilieu 2012-2015 014 Investeringsbesluit gebiedsprogramma Pact van Twickel 015 Investeringsbesluit Transitie en Transformatie Jeugdzorg Overijssel 2012 tot 2015 016 Jaarverslag 2011 017 Investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie 018 Perspectiefnota 2013 019 Monitor Overijssel 2012-I 021 Investeringsbesluit UP 2012 - 2015, Nationaal Landschap IJsseldelta 023 Richtingenbesluit Breedband 024 Investeringsbesluit N50 Kampen- Kampen Zuid 025 De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst. Cultuurnota 2013-2016 Provincie Overijssel 026 Investeringsbesluit investeringen in de landbouw (herverkaveling) 027 Investeringsbesluit Uitvoeringsprogramma IJVD 028 Investeringsvoorstel ombouw provinciale weg N34 Witte Paal - Coevorden 029 Investeringsbesluit Innovatiedriehoek 030 N340 motie abbema- motie trein 031 Monitor Overijssel 2012-II 032 Investeringsvoorstel afkoop NedSym 033 €1-regeling breedtesport 2013-2014 101 Uitvoering Hoofdlijnenakkoord - Investeringen: tranche december 2011 102 Programma Wonen 103 Investeringsbesluit Zoetwatervoorziening Oost-Nederland 104 Investeringsbesluit Eigen Kracht Conferenties 2012-2015 105 Investeringsbesluit Ruimte voor de Vecht 106 Investeringsbesluit 1000-jongerenplan 2012 107 Investeringsbesluit programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta 108 Investeringsbesluit Stadsranden, Groene Omgeving en Leefbaarheid 109 Inrichting landelijke gebied 111 Investeringsbesluit Programma Gezond en Veilig Leefmilieu 2012-2015 112 Investeringsbesluit gebiedsprogramma Pact van Twickel 113 pMJP doorwerking Jaarverslag 2011 114 Investeringsbesluit Transitie en Transformatie Jeugdzorg Overijssel 2012 tot 2015 115 Investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie 117 Investeringsbesluit UP 2012 - 2015, Nationaal Landschap IJsseldelta 119 Richtingenbesluit Breedband 120 Monitor Overijssel 2012-I

5454 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

121 Investeringsbesluit investeringen in de landbouw (herverkaveling) 122 Investeringsbesluit Uitvoeringsprogramma IJVD 123 Investeringsbesluit Innovatiedriehoek 124 Monitor Overijssel 2012-II 125 Investeringsvoorstel afkoop NedSym

Financiële toelichting

Beleidsdoel 1.2 Behouden en versterken van de diversiteit en identiteit van (binnen)steden, stadsrandzones, landschappen en dorpen.

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 0,8 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door lagere lasten (€ 0,3 miljoen) en hogere baten (€ 0,5 miljoen).

Toelichting Prestatie 1.2.1 Ontwikkelen en uitvoeren van het programma Leefbaarheid, stadsrandzones en groene omgeving Lasten: € 0,3 miljoen Deze prestatie bestaat uit ruimtelijke kwaliteit en de omgevingsvisie. Voor ruimtelijke kwaliteit resteert er een bedrag van € 126.000 wegens het niet doorgaan van KIGO. Dit bedrag kan vrijvallen naar de ADR.

Omgevingsvisie Voor de omgevingsvisie is nog een ruimte van € 68.280. Dit betreft het restant van de voorbereidingskosten en moet doorschuiven naar de begroting 2013 omdat dit een lopend project is waarvan de werkzaamheden in 2013 doorlopen.

1.2 Regulier prestatie Baten: € 0,5 miljoen Dossier Ruimte voor Ruimte. Het dossier Ruimte voor Ruimte betreft een complex dossier. In 2011 zijn met de laatste gemeenten afspraken gemaakt over de bijdrage. De gemeente Steenwijkerland heeft in 2012 een deelbetaling gedaan van € 0,5 miljoen. Dit bedrag was niet opgenomen in de actule kerntakenbegroting 2012. De voorziening “ruimte voor ruimte” is voor dit bedrag geactualiseerd.

Beleidsdoel 1.3 Voldoende en diversiteit aan woon- en werkmilieus in bloeiende steden en vitale dorpen, die ruimte bieden aan verschillende doelgroepen nu en in de toekomst

Het resultaat op deze hoofddoelstelling is een voordelig saldo van € 0,9 miljoen. Het voordelige saldo wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere bestedingen van € 0,9 miljoen

Toelichting Prestatie 1.3.2 Uitvoering prestatie afspraken wonen Lasten: € 0,5 miljoen De middelen worden als subsidie verstrekt aan gemeenten voor het realiseren van een gevari- eerd en aantrekkelijk aanbod van woonomgeving binnen de stedelijke netwerken in de periode 2010 – 2014. In de jaarschijf 2012 is het gerealiseerde bedrag wat lager geweest dan geraamd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 55 Deze middelen blijven beschikbaar voor de realisatie van de prestatieafspraken en worden via resultaatbestemming (€ 0,3 miljoen) toegevoegd aan de bestemmingreserve ISV.

Prestatie 1.3.3 Wonen in Overijssel Lasten: € 0,3 miljoen Programma wonen wordt uitgevoerd in de periode 2012- 2015. Bestedingen op de post onderzoek zijn in 2012 achtergebleven bij de raming. De niet gerealiseerde middelen in de jaarschijf 2012 worden voor de realisatie van het programma in de periode 2013 tot en met 2015 ingezet.

Beleidsdoel 1.7: Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant.

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 0,6 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door lagere lasten (€ 0,3 miljoen) en hogere baten (€ 0,3 miljoen).

Toelichting Prestatie 1.7.1 pMJP waterprestaties Lasten: € 0,2 miljoen De uitvoering van het pMJP beslaat de periode tot en met 2013. De resterende middelen worden, in afwachting van de finale afwikkeling en administratieve verwerking van het ILG, vooralsnog voor alle pMJP prestaties doorgeschoven naar 2013.

1.7 Reguliere prestatie Lasten: € 0,1 miljoen Gerealiseerde grondwaterheffing is lager dan geraamd (baten). Nadat de bestedingen ter uitvoering van de Waterwet in mindering zijn gebracht op de heffing resulteert een lager bedrag aan de storting de voorziening Grondwaterheffing.

Baten: € 0,3 miljoen De hogere baat ten opzichte van de actuele begroting wordt vooral veroorzaakt door de dividend uitkering 2011 Vitens in 2012 voor een bedrag van € 0,9 miljoen. Bij de Perspectiefnota 2012 is het structurele niveau van de dividenduitkeringen op jaarlijks € 0,5 miljoen gebracht.

5656 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 57 Kerntaak 2: Milieu en Energie

Inleiding

Ondersteunen provinciaal netwerk duurzaamheidseducatie In opdracht van een stuurgroep met vertegenwoordigers van gemeenten, waterschappen, onderwijs en Natuur en Milieueducatie (NME)-instellingen worden de meerwaarde van en de opties voor de vorming van een provinciebreed netwerk voor duurzaamheidseducatie verkend. In het stuurgroep- overleg van eind september 2012 zijn de contouren hiervan geschetst. De ambities en opgaven van de bij de samenwerking betrokken partijen, waaronder de provincie, zijn hiervoor het uitgangspunt.

Continuering Overijsselse deelname in Rijksprogramma’s Leren voor Duurzame Ontwikke- ling en Natuur- en Milieueducatie Staatssecretaris Bleker heeft in augustus een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin hij aangeeft dat de twee programma’s Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Natuur- en Milieueducatie Boortoren op locatie geïntegreerd zullen worden in het programma ‘Duurzaam door’. In de brief geeft hij aan dat hij de besluitvorming over de doelstellingen en de inzet van Rijksmiddelen doorschuift naar het nieuwe kabinet. Dit betekent ook een vertraging voor de inzet van de provinciale middelen voor duurzaamheidseducatie tot het voorjaar van 2013. In 2012 is het Provinciaal ambitiestatement Leren voor duurzame ontwikkeling afgerond. Het beschikbare budget is toegepast voor ondersteuning van de projecten Buurtenergie Zwolle, milieu verantwoord ondernemen, monitor voor het MKB gericht op de metaalsector in Overijssel, educatieve projecten Ruimte voor de Rivier rond Deventer en ondersteuning van de Stichting vlasmanifestatie in Twente.

Bodemsaneringopgave tot 2015 Met de bijdrage vanuit de Kracht van Overijssel heeft de sanering van met asbest verontreinigde locaties een extra impuls gekregen. De voorbereidingen voor de benodigde onderzoeken en saneringen zijn in volle gang. Bij de Monitor Overijssel 2012-II is reeds melding gemaakt van de vertraging bij het KvO- project ’Saneringsregeling asbestwegen 3e fase’. De aanbesteding van onderzoek / sanering staat nu gepland voor eerste helft 2013. In 2012 is tevens gestart met de inventarisatie van de omvangrijke sanering bij woonwijk het Gijmink de Goor. Het betreft hier de schil om een reeds voor het grootste deel gesaneerde kern van die wijk. De aanpak van de spoedeisende sanerings locaties is in 2012 conform planning verlopen. Van de oorspronkelijke spoedeisende werkvoorraad wordt eind 2012 87% beheerst. Op individueel projectniveau zijn bestedingsritmes door het doorlopen van complexe juridische- en onderzoekstrajecten minder vloeiend verlopen, maar eind 2012 zijn bij twee locaties wel doorbraken gerealiseerd. De hick-up in het bestedingsritme over 2012 wordt daar echter niet meer anders van. Zoals gemeld bij monitoringsronden over 2012, is na de zomer van 2012 gestart met de sanering van de Teerput Vasse. Afronding staat gepland medio 2013. Bij de sanering van Olasfa is naast de afronding van een waterbodemsanering eind 2012 een alternatieve aanpak in gang gezet om te komen tot uitvoering van een innovatieve stoomsanering bij een van de andere onderdelen van de sanering. Wij verwachten in het voorjaar 2013 de eerste successen van de stoomsanering.

Voortgang programma Nieuwe Energie (inclusief Energiefonds Overijssel) In 2012 is de bijgestelde Overijsselse aanpak voor energiebesparing bij particuliere woningen in een nieuwe samenwerking met de gemeenten, de brancheorganisaties en het Rijk gestart. Alle gemeenten op Haaksbergen na (dat liever de oude aanpak voortzette) doen mee. In de nieuwe aanpak kunnen woningbezitters zowel aanspraak maken op een duurzaamheidlening (via SVn) als een premie per labelstap. Samenwerking met buren levert de hoogste premie. Gestart op 1 juli, waren er eind 2012 ruim 2.000 woningeigenaren als deelnemer in de aanpak geregistreerd, waarbij de energiebesparende maatregelen deels ook in 2013 tot uitvoering zullen komen. De stimuleringsregeling voor energiebesparing bij MKB-bedrijven krijgt een grotere bekendheid. Eind 2012 waren zo’n 575 energiescans uitgevoerd en er zijn aan zo’n 40 bedrijven leningen of subsidies verstrekt.

585858 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Zonne-energie kende in 2012 een groei van elf naar zo’n achttien MW geïnstalleerd vermogen, waarmee het ambitieniveau dat in het statenvoorstel PS/2008/375 voor 2020 was aangegeven al bijna gehaald is. Dat biedt ruimte voor verhoging van de doelstelling op zonne-energie. Windenergie heeft in 2012 een flinke sprong naar 26 MW gemaakt met de ingebruikname van de acht turbines langs het spoor in Zwolle en Dalfsen. Bio-energie kende een teruggang door het faillissement van een aantal vergistinginstallaties. Nieuwe vergistinginstallaties zijn er niet bijgekomen, met name door de slechte condities voor bio-energie in Nederland (zie externe ontwikkelingen). Wel zijn er nog enkele in aanbouw of ontwikkeling met een bestaande subsidieverlening uit de regeling voor Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE). De eerste geothermie-bron in de Koekoekspol- der is officieel in gebruik genomen, nadat er voor noodzakelijke bioinvesteringen in een gasafschei- der en zwaardere injectiepompen aanvullende financiering door de provincie is verstrekt. Dit project kan nu een winningsvergunning aanvragen, als opvolger van de opsporingsvergunning op grond van de Mijnbouwwet. De provincie heeft een aanvraag tot verlenging van de opsporingsvergunning voor de rest van het blok (6 bij 6 km) aangevraagd bij het ministerie van EZ. In november is het Energiefonds Overijssel als bedrijf opgericht, in de vorm van de twee BV’s. De opdracht voor het beheer van het fonds is na Europese aanbesteding gegund aan ASN Beleggingsin- stellingen Beheer. Ook zijn de Raad van Commissarissen en de Adviescommissie benoemd. Aanvra- gen tot financiering uit het fonds kunnen vanaf januari 2013 in behandeling worden genomen. Voor het aandeel hernieuwbare energie zijn alleen voorlopige cijfers bekend, wij verwachten dat dit voor 2012 uitkomt op 5,6% ten opzichte van 4,5% in 2011.

Externe ontwikkelingen De prijzen van fossiele brandstoffen zijn in 2012 ten opzicht van 2011 gestegen. De prijs van aard- olie is licht gestegen, bij de aardgasprijzen is het beeld wisselend. Internationaal zijn de aardgasprijzen gedaald door het ontsluiten van schaliegas. In Nederland zijn de prijzen voor huishoudens en bedrijven gestegen. De SDE+-regeling was in 2012 voor bio-energie en windenergie niet gunstig, “Zonne-energie kende mede door het grote aantal geothermie en overige duurzame warmteprojecten. Er zijn in Overijssel in 2012 een groei van drie geothermie-projecten gehonoreerd, geen bio-energie en windprojecten. De bancaire financiering van grotere projecten blijft echter uiterst moeilijk. elf naar zo’n achttien MW geïnstalleerd In de afspraken met het Rijk is voor Overijssel de doelstelling van 80 MW geïnstalleerd vermogen vermogen, waarmee herbevestigd op een totaal van 6.000 MW nationaal. In het regeerakkoord is de nationale doelstelling voor hernieuwbare energie verhoogd van 14% naar 16% en is er meer ruimte voor de SDE+ -rege- het ambitieniveau ling in 2013 en daarna. Tegelijkertijd zijn er nog veel regelingen die het verhogen van het aandeel voor 2020 al bijna hernieuwbare energie en energiebesparing remmen. Voorbeeld daarvan is de tariefstructuur van energiebelasting, waarbij huishoudens voor stroom in 2013 ruim 200 keer meer energiebelasting gehaald is.” betalen dan grootgebruikers met een gebruik van meer dan 10 miljoen KWh / jaar. Voor dit onderdeel is in het regeerakkoord overigens wel aangekondigd dat kleinschalige, duurzame opwekking van energie fiscaal gestimuleerd zal worden door aanpassing van de energiebelastingschijven. Enigszins afhankelijk van de precieze uitwerking van dit voornemen heeft deze verlaging van de energiebelasting een positieve invloed op initiatieven van lokale coöperaties in Overijssel, zoals Reggestroom en in Deventer en Nieuwleusen. Dit soort initiatieven krijgen vanwege deze impuls grotere kans om van de grond te komen en bij te dragen aan de doelstelling van 20% hernieuwbare energie.

Aandeel Milieu en Energie in totale kerntakenbegroting ■ Milieu en Energie - 5% ■ Overige kerntaken - 95%

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 59 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

2. Realiseren, verder borgen en 2.1 Projecten mogelijk maken voor het opwekken van hernieuwbare energie, energiebespa- versterken van een gezonde en ring en energie-infrastructuur. veilige woon- en werkomgeving en het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie tot minimaal 20% in 2020. 2.2 Duurzame kwaliteit stimuleren door samenwerken met en verbinden van partijen die elkaar onderling kunnen versterken.

2.3 Verbeteren en minimaal voldoen aan de norm van de milieuaspecten in de woon- en werkomgeving.

2.4 Naleving van weten regelgeving voor de leefomgeving bevorderen.

60 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 2.1.1 Inzet van kennis, netwerken en financiële instrumenten ter stimulering van energiebesparende maatre- X gelen en de opwekking van hernieuwbare energie. X 2.1.2 Operationeel maken Energiefonds.

Investeringsprestaties: 2.2.1 Gezonde en veilige woon- en werkomgeving stimuleren door het vergroten van kennis en draagvlak, X zowel binnen de provinciale organisatie als bij en in samenwerking met bedrijven, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en andere (inter)nationale overheden. Reguliere prestaties: 2.2.2 Inbreng leveren in landelijke vernieuwing omgevingsrecht. x 2.2.3 Ondersteunen van een provinciaal netwerk voor duurzaamheidseducatie. X 2.2.4 Ondersteunen en (laten) uitvoeren van milieueffectrapportages / duurzaamheidseffectrapportages (Plan- X MER).

Investeringsprestaties: 2.3.1 Aanpakken van belangrijke knelpunten voor geluidshinder en lichtbelasting van provinciale wegen. X 2.3.2 Voorkomen van gezondheidseffecten door het vrijkomen van asbest op bedrijventerreinen. X 2.3.3 Het in samenwerking (o.a. met gemeenten, kennisinstituten, bedrijven en maatschappelijke organisaties) X uitvoeren van gebiedsgerichte en integrale (voorbeeld)projecten en het ontwikkelen van instrumenten. 2.3.4 Monitoren en agenderen van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving. X Reguliere prestaties: 2.3.5 Waarborgen van externe veiligheid door het uitvoeren van het meerjarenprogramma externe veiligheid X (MEVO II). 2.3.6 Verbeteren van de luchtkwaliteit en minimaal te voldoen aan de norm voor PM10 en NO2 door uitvoe- X ring van het Nationaal en Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL / RSL). 2.3.7 Beperken risico’s op het gebied van externe veiligheid en minimaliseren effecten van trillingen, geluid en X straling als gevolg van nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen, het programma hoogfrequent spoor (PHS) en basisnet goederenvervoer door onderzoek en beïnvloeding van het Rijk. 2.3.8 Beheer Nazorgfonds stortplaatsen en lobby richting Rijk bij implementatie wetswijzigingen en leveren X van de afgesproken bijdrage aan het landelijk meldpunt afvalstoffen (LMA).

Reguliere prestaties: 2.4.1 Verlenen van vergunningen, op aanvraag en ambtshalve. X 2.4.2 Houden van toezicht op naleving van weten regelgeving en vergunningen. X 2.4.3 Uitvoeren van handhavingsacties (opleggen van sancties) bij geconstateerde overtredingen. X 2.4.4 Uitvoeren van interbestuurlijk toezicht op de uitvoering van omgevingsrechtelijke taken door gemeenten x en waterschappen. 2.4.5 Samenwerking met de partners handhaving in brede zin. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 61 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

2. Realiseren, verder borgen en 2.5 Het duurzaam herstellen van de ondergrond. versterken van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving en het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie tot minimaal 20% in 2020.

626262 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 2.5.1 Sanering Waterbodems / Teerput Vasse. X 2.5.2 Sanering en beheersing spoedeisende bodemlocaties. x 2.5.3 Sanering met asbest verontreinigde bodemlocaties. X Reguliere prestaties: 2.5.4 Uitvoering Meerjarenprogramma bodemsanering 2005-2009. X 2.5.5 Uitvoering Meerjarenprogramma bodemsanering 2010-2014. X 2.5.6 Sanering Olasfa-terrein. x

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 63 Maatschappelijke ambitie 2.0 - Realiseren, verder borgen en versterken van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving en het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie tot minimaal 20% in 2020. Een gezonde en veilige woon- en werkomgeving zorgt ervoor dat bewoners en gebruikers van de openbare ruimte hun leefomgeving ervaren als een plek waar ze graag wonen, werken en verblijven. We gaan gericht aan de slag met de verbetering van milieuaspecten, zoals geluid en lichtbelasting, straling, stankoverlast, luchtkwaliteit, de aanpak van bodemvervuiling, veiligheids- risico’s van bedrijvigheid en afvalinzameling. Ook aanwezigheid en kwaliteit van groen in de leefomgeving kunnen daarop van invloed zijn. We koppelen onze inspanningen daarom aan de kerntaken duurzame ruimtelijke ordening en inrichting landelijk gebied.

Projecten voor hernieuwbare energie en energiebesparing zullen voornamelijk door particuliere investeerders gerealiseerd worden, waarbij de provincie stimuleert en mogelijk maakt. Dat willen we doen door vooral revolverende financieringsvormen in te zetten. De provincie zet daartoe het in 2011 op te richten Energiefonds vanaf 2012 in als een van de instrumenten. De groei in hernieuwbare energie en de energiebesparing zullen gevisualiseerd worden in een barometer1.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

2.0.1 Tevredenheid van inwoners over Leefbaarheids- 7,5 - - - 7,6 7,3 de totale milieusituatie in de woon- onderzoek omgeving (rapportcijfer) 2.0.2 Het aantal personen dat wordt bloot Onderzoek ge- 17.910 - - - 0 gesteld aan onvoldoende milieu zondheidskundige gezondheidskwaliteit als gevolg van Rangschikking van weg -en railverkeer (aantal personen milieuproblemen volgens methodiek gezondheids effectscreening) 2.0.3 Aandeel hernieuwbare energie van het Provincie Overijssel 3,0 3,6 4,2 4,3 5,7 bruto eindverbruik binnen Overijssel (%)

Beleidsdoel 2.1 - Projecten mogelijk maken voor het opwekken van hernieuwbare energie, energiebesparing en energie-infrastructuur. Het aandeel hernieuwbare energie stijgt enerzijds door uitvoering van projecten voor hernieuwbare energie (zon-, wind-, bio- en bodenergie) en anderzijds door energiebesparing bij woningen en bedrijven of restwarmtegebruik. Ook zijn aanpassingen in de energie-infrastructuur voor elektriciteit, gas en warmte nodig om in te spelen op de meer decentrale opwekking van energie en restwarmtebenutting.

1 Groei in hernieuwbare energie wordt afgemeten aan groei aantal installaties of MWatt of Terrajoules / Petajoules. Energiebesparing wordt afgemeten aan het aantal projecten en aantal woningen en bedrijven dat energiemaatregelen treft.

64 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 2.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.1.1 Hoeveelheid bespaarde energie Provincie Overijssel 177 0 door bedrijven ten opzichte van het Begroting 2011 verbruik in 2010 (TerraJoules) Begroting 2012 1.000 1.500 2.000 3.000 2.1.2 Hoeveelheid bespaarde energie door CBS en netwerk- 0 0 huishoudens op basis van het gas- en bedrijven elektriciteitsverbruik ten opzichte van Begroting 2011 het verbruik in 2010 (TerraJoules) Begroting 2012 200 250 300 400 2.1.3 Hoeveelheid geplaatst vermogen van Provincie Overijssel 6 6 6 6 26 windturbines (MW) Begroting 2011 Begroting 2012 18 22 34 40 2.1.4 Hoeveelheid opgewekte energie door Provincie Overijssel 3.435 3.875 4.414 4.652 5.005 bio-massainstallaties en productie Begroting 2011 biobrandstoffen (TerraJoules) Begroting 2012 6.000 7.000 8.000 9.000 2.1.5 Hoeveelheid geplaatst vermogen Databank 1 5 8 11 17 zonne-energie t.b.v. elektriciteitspro- klimaatmonitor en ductie (MW) provincie Begroting 2011 Begroting 2012 11 12 13 14 2.1.6 Hoeveelheid opgewekte energie Provincie Overijssel 132 136 145 153 190 uit de ondergrond (geothermie en Begroting 2011 Warmte-Koude-Opslag) (TerraJoules) Begroting 2012 600 700 800 1.000

Investeringsprestaties

Prestatie 2.1.1 Inzet van kennis, netwerken en financiële instrumenten ter stimulering van energie besparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie

Projectresultaat Het stimuleren en aanjagen van projecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiebesparing. Dit leidt op den duur tot lastenverlichting, werkgelegenheid en een aantrekkelijk vestigingsklimaat en woonklimaat.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Energiebesparing bedrijven en woningen. • Bio-energie. • Bodemenergie. • Windenergie.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 65 Prestaties 2012 • Door het verstrekken van onder andere leningen en vouchers stimuleren en faciliteren van energiebesparende maatregelen bij bedrijven. • Duurzaamheidsleningen of -subsidies verstrekken ten behoeve van energiebesparende maatregelen aan particuliere woningeigenaren en de realisatie van energiebesparende maatregelen bij woningen van woningcorporaties. • Aanscherpen van de energievoorschriften in de omgevingsvergunning en de handhaving daarop. • Aanjagen van koploperprojecten op het gebied van bio-energie en het stimuleren van de ontwikkeling van bio-energiecentrales door het verstrekken van financiële impulsen vanuit het Energiefonds. • Stimuleren innovatieve biobrandstoffen (met name pyrolyse-olie) onder andere door het verstrekken van financiële impulsen vanuit het Energiefonds. • De provincie speelt een regisserende en aanjagende rol in de kennisuitwisseling op het gebied van energie tussen bedrijven, overheid en onderwijsinstellingen in netwerken en clusters zoals BEON, KiEMT, Stichting Kenniscentrum Groen Gas Nederland en onderzoeksprogramma UT OCRI Bio; bijvoorbeeld door het verstrekken van gerichte onderzoeksopdrachten. • Vanuit onze ruimtelijke regierol stimuleren van gemeenten om binnen de kansrijke zoekgebieden windenergie in te passen. • Deelnemen in projecten op het gebied van bodemenergie en restwarmte bijvoorbeeld door de ontwikkeling van een tweede aardwarmtebron (Koekoekspolder) en participatie Warmtenet Hengelo. • Zoeken naar schaalvergroting voor projecten voor de opwekking van energie uit zon, in het bijzonder in combinatie met asbestverwijdering.

Een deel van bovengenoemde prestaties zal worden uitgevoerd binnen de kaders van het op te richten Energie- fonds. In september 2011 is bij Provinciale Staten een Statenvoorstel besproken over de oprichting en de financiële dekking van dit fonds. Het voorstel behelst onder meer de instelling van een reserve van € 72,5 miljoen, waaruit gedurende de looptijd van het fonds de kosten en risico’s kunnen worden gedekt. Vorming van de reserve vindt gedeeltelijk plaats ten laste van het beschikbare budget voor deze prestatie (2.1.1). In de resterende dekking wordt dan voorzien vanuit de algemene middelen. Op basis van de besluitvorming over dit voorstel zal de thans voorlig- gende begroting nog worden gewijzigd.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting • Het onderdeel energiebesparing bij bedrijven is geleidelijk op gang gekomen, omdat de bekendheid bij bedrijven nog onvoldoende was. Eind 2012 waren 575 scans uitgevoerd en bij 40 bedrijven is een lening of subsidie verstrekt voor de uitvoering van maatregelen. • Overijsselse aanpak 2.0 voor energiebesparing particuliere woningen in per 1 juli gestart met eind 2012 2000 deelnemers. • Verkenning uitgevoerd of de naleving van energievoorschriften in de Regionale Uitvoeringsdiensten ondergebracht kan worden. • De provincie neemt sinds 2012 deel aan Stichting Groen Gas Nederland, samen met Gelderland. • Met de gemeenten in de kansrijke zoekgebieden zijn gesprekken gevoerd over de invulling van de taakstelling aan windenergie (80 MW). Aanvragen voor windmolens daarbuiten langs de N50 en bij Scheerwolde zijn afgewezen. • De voorbereiding van de tweede aardwarmtebron in de Koekoekspolder is nog niet tot uitvoering gekomen omdat de financiering niet volledig rond is. De provincie heeft wel leenruimte van € 5 miljoen beschikbaar gesteld. • Met het Rijk is een convenant afgesloten voor het verwijderen van asbest op agrarische gebouwen en het plaatsen van zonnen-cellen. Overijssel heeft hiervoor circa € 2,4 miljoen aan budget toegewezen gekregen. Verwachte start uitvoering is mei 2013. • De aangepaste SDE-regeling, stijgende prijzen voor biomassa en lastige financiering maken dat er dit jaar minder grote projecten worden gerealiseerd dan verwacht (bijvoorbeeld pyrolyse-olie, biogas, geothermie, monovergisters). Tegelijkertijd zijn er wel projecten voor houtverbranding en pyrolyse in de SDE toegekend en enkele nieuwe grote projecten (bio-energie en geothermie) in ontwikkeling.

66 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 2.1.2 Operationeel maken Energiefonds

Projectresultaat Het stimuleren van investeringsprojecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiebesparing.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Operationeel maken Energiefonds en inrichten van de organisatie. • Verstrekken van leningen, participaties en garanties aan investeringsprojecten.

Prestaties 2012 Het operationeel worden van het Energiefonds van waaruit leningen, participaties, garanties en dergelijke verleend kunnen worden aan investeringsprojecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiebesparing.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De oprichting van het Energiefonds is voltooid met het oprichten van de beide BV’s en het benoemen van de Raad van Commissarissen en de Adviescommissie. Januari 2013 is het fonds operationeel en kunnen de eerste aanvragen tot financiering worden ingediend. Dat is later dan gepland omdat met name de Europese aanbesteding van het fondsbeheer langer heeft geduurd.

Beleidsdoel 2.2 - Gezonde en veilige woon- en werkomgeving stimuleren door samenwerken met en verbinden van partijen die elkaar onderling kunnen versterken. De provincie zoekt vanuit haar besturende, ontwikkelende en beschermende rol op het gebied van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving nadrukkelijk de samenwerking met (externe) partners en overheden (bijvoorbeeld in het kennisplatform Duurzame Leefomgeving). Dit geven we vorm in de uitvoering van gezamenlijke projecten.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 2.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.2.1 Percentage van de partners dat Provincie Overijssel 0 0 tevreden is over de resultaten van de Begroting 2011 samenwerking (%) Begroting 2012 2.2.2 Omvang van het netwerk waarin Provincie Overijssel 100 199 samenge-werkt wordt aan duurzame Begroting 2011 ontwikkeling (index) Begroting 2012

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 67 Investeringsprestaties

Prestatie 2.2.1 Gezonde en veilige woon- en werkomgeving stimuleren door het vergroten van kennis en draagvlak zowel binnen de provinciale organisatie als bij en in samenwerking met bedrijven, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en andere (inter)nationale overheden

Projectresultaat • Bouwstenen voor een duurzame ontwikkeling (DO) aanreiken en ondersteunen (o.a. handreiking DO-methodiek, voorbeeldenboek). • Verkennen van kansen en uitvoeren van kansrijke projecten, op het gebied van biobased economy onderdeel hernieuwbare grondstoffen / materialen (duurzaam bouwen), duurzame mobiliteit en leefomgevingkwaliteit (beleving versus normen van milieukwaliteit). • Versterken van duurzaam ondernemen. • Inbreng leveren van een brede duurzame afweging bij belangrijke beleidskeuzes in gebiedsontwikkelingen o.a. A1-zone, Innovatiedriehoek, Ruimte voor de Vecht en IJssel-Vechtdelta. • Opzetten en doen functioneren van een Expertgroep. • Betrekken van lokale en regionale partijen via het beheer van het kennisplatform duurzame Leefomgeving Overijssel. • Samenwerking met regionale en (inter)nationale partners op het gebied van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving: o.a. KvK, NMO, gemeenten, regio Twente, stedelijke netwerken, waterschappen, provincies, IPO, Nordrhein-Westfalen, Niedersachsen, Saxion, Windesheim en Universiteit Twente.

Realisatie Coalitieperiode Het programma loopt van 1-1-2012 tot 31-12-2015.

Prestaties 2012 • Opleveren van een verkenning biobased economy. • Ontwikkelen van een werkwijze waarmee een duurzame gebiedsontwikkeling zichtbaar wordt gemaakt op een (digitale) kansenkaart voor de A1-zone en deze toepassen op andere grote gebiedsontwikkelingen. • Opzetten en doen functioneren van een Expertgroep. • Verstevigen van het netwerk op het gebied van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In de eerste Monitor is aangegeven dat de onderdelen Verkenning Biobased Economy en opzetten Expertgroep door het besluit van Provinciale Staten van april 2012 (vaststelling programma Gezond en Veilig Leefmilieu) zijn komen te vervallen.

Bij de A1 zone en bij vijf andere projecten van het programma Kracht van Overijssel (Innovatiedriehoek – Laan Hart van Zuid; IJssel-Vechtdelta; Sterke Steden – Zwolle Kampen netwerkstad – Spoorzone Zwolle; N348; Stadsrandzones) wordt duurzaamheid met ondersteuning van het Programma Gezond en Veilig Leefmilieu in het planvormingsproces uitgewerkt. De evaluatie van de ontwikkeling van een Duurzame Ontwikkelings¬methodiek zal conform het Inves- teringsbesluit Gezond en Veilig Leefmilieu (PS/2012/152) in de eerste helft van 2013 aan Provinciale Staten worden aangeboden.

Het Kennisplatform Duurzame Leefomgeving en de bijbehorende wekelijkse nieuwsbrief is volledig operationeel en kent een groeiend aantal actieve gebruikers van overheden en maatschappelijke organisaties (eind 2012: circa 400). Tevens is een start gemaakt met de verkenning van de gewenste ontwikkelingsrichting en de mogelijkheden voor het toekomstige beheer.

68 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

Prestatie 2.2.2 Inbreng leveren in landelijke vernieuwing omgevingsrecht

Prestaties 2012 Behartigen belang van inbreng milieu en duurzaamheid op een voor Overijssel passende manier.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Wij hebben in onze inbreng via het IPO onder meer ingebracht dat de provincie kaderstellend verantwoordelijk moet zijn voor milieu en ondergrond en dat daarvoor voldoende instrumentarium met doorzettingsmacht beschikbaar moet zijn. We hebben aangegeven dat voor een brede omgevingswet ook moet worden overwogen of bij relevante besluiten een brede leefomgevingseffectrapportage moet worden vereist.

Prestatie 2.2.3 Ondersteunen van een provinciaal netwerk voor duurzaamheidseducatie

Prestaties 2012 Om burgers en bedrijven zelf hun verantwoordelijkheid te laten nemen in de transitie naar een duurzame samenleving is educatie een belangrijk instrument. Op dit moment wordt dit door meerdere partijen uitgevoerd. We verhogen de efficiency en effectiviteit bij de uitvoering hiervan.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Onder leiding van een stuurgroep (met vertegenwoordigers van gemeenten, waterschappen, NME-organisaties en de provincie) is in 2012 een verkenning gestart naar de meerwaarde van een provinciaal netwerk duurzaamheidseducatie en de mogelijkheden tot versterking van het netwerk. De verkenning betreft onder meer de opstelling van een uitvoeringsagenda en de samenwerking bij de uitvoering van deze agenda. Conform planning komen de resultaten in het voorjaar van 2013 terug in de Provinciale Staten, met een doorkijk naar de provinciale aanpak 2013 - 2015.

Prestatie 2.2.4 Ondersteunen en (laten) uitvoeren van milieueffectrapportages / duurzaamheids effectrapportages (Plan-MER)

Prestaties 2012 Milieu- en duurzaamheidseffecten bij (belangrijke) keuzes goed in beeld helpen brengen, ondersteuning bij contacten met landelijke commissie voor de MER.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het afgelopen jaar zijn binnen de provincie Overijssel de volgende belangrijke m.e.r.-procedures doorlopen: • Milieutoets Windturbines in Kloosterlanden. • Pilot Stabilisatie Cavernes in Twente. • ADT-Middengebied gebiedsontwikkeling luchthaven Twente. • Programma Hoogfrequent spoorvervoer: Goederenroutering Oost-Nederland. • Luchthavenbesluit Twente. • IJsseluiterwaarden Olst. • Zomerbedverlaging Beneden IJssel. • Ombouw N34 Witte Paal –J.C. Kellerlaan naar regionale stroomweg.

De m.e.r. ontwikkelt zich vanuit de traditionele milieu aspecten (lucht, geluid, geur en veiligheid) in de richting van een duurzaamheidsbeoordeling. Hierbij wordt ook aandacht besteed aan stikstofdepositie, effecten voor de volks gezondheid, aan het energieverbruik, aan het landschap en het gebruik van grondstoffen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 69 Beleidsdoel 2.3 - Verbeteren en minimaal voldoen aan de norm van de milieuaspecten in de werken leefomgeving. De leefbaarheid blijft onder druk staan. Dat vraagt om aanpak van de belangrijkste hinderbron- nen die effect hebben op onze gezondheid en belevingswaarde.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 2.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.3.1 Het aantal personen dat een positief Provincie Overijssel - - - 0 0 effect ondervindt als gevolg van Begroting 2011 maatregelen waarbij de milieudruk Begroting 2012 wordt verlaagd (aantal) a) 2.3.2 Het aantal kilometer provinciale weg Wegeninformatie- 4 6 7 14 25 met geluidsreducerend asfalt (km) systeem Overijssel Begroting 2011 14 Begroting 2012 17 p.m p.m p.m 2.3.3 Het percentage verlichting langs Provincie Overijssel - - 4 0 40 provinciale wegen (3000 lichtpunten) Begroting 2011 dat duurzaam verlicht wordt door Begroting 2012 20 23 26 29 dimbare verlichting en led-verlichting (%) 2.3.4 Het aantal gemeenten met een Provincie Overijssel - - - 0 8 uitvoeringsplan voor duurzame Begroting 2011 verlichting en het voorkomen van Begroting 2012 7 10 13 16 lichthinder (aantal) 2.3.5 Aantal kilometer wegvak met over- Monitoringstool 14 12 10 1 1 schrijdingen van de grenswaarde voor luchtkwaliteit luchtkwaliteit (aantal) Begroting 2011 8 6 4 2 0 Begroting 2012 6 4 2 0

a) Voor het ontbreken van de waarde indicator 2.3.1 ontbreken nog gegevens. In de monitor Overijssel zal hierin worden voorzien.

707070 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 2.3.1 Aanpakken van belangrijke knelpunten voor geluidshinder en lichtbelasting van provinciale wegen

Projectresultaat • Benoemen van provinciale wegtrajecten vanuit de knelpuntenanalyse voor geluidshinder en lichtbelasting. • Aanpakken van de prioritaire knelpunten voor geluidshinder door toepassen van geluidsreducerend asfalt. • Aanpakken van de prioritaire knelpunten lichtverstoring door het toepassen van dimbare- of ledverlichting.

Realisatie Coalitieperiode Het programma loopt van 1-1-2012 tot 31-12-2015.

Prestaties 2012 • Aanpakken van knelpunten voor geluidshinder door het aanleggen van 3 km geluidsreducerend asfalt. • Aanpakken van lichtverstoring door 16% van de verlichting langs provinciale wegen uit te voeren in dimbare verlichting of ledverlichting.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De opgaven voor het terugbrengen van de geluiden lichtbelasting op provinciale wegen zijn opgenomen in de programmering van groot onderhoud van de provincie en worden volgens planning in de periode tot en met 2015 gerealiseerd. In 2012 is de planning vanuit het programma Gezond en Veilig Leefmilieu niet gehaald. In 2012 is op wegvakken van de N334 en de N377 in totaliteit voor 1,7 km geluidsreducerend asfalt aangebracht. De geprogrammeerde werkzaamheden voor de N733 (3 km) zijn doorgeschoven naar 2013. Reden hiervoor zijn de ontwikkelingen rondom vliegveld Twente die afgewacht zijn, omdat dit mogelijke consequenties kon hebben voor de N733, alsmede de ontwikkelingen rondom een uitbreidingslocatie van de gemeente Enschede die tot gevolg hebben dat de N733 iets verlegd wordt. (Planning is dat medio 2013 gestart wordt met het aanbrengen van het geluidsreducerende asfalt). In 2013 wordt een inhaalslag gemaakt waardoor de meerjarenplanning niet wijzigt. Ten aanzien van het aanpakken van lichtverstoring is in 2012 ca 7% van het totale provinciale areaal aan lichtpunten in dimbare / duurzame verlichting uitgevoerd, verdere uitvoering vraagt meer afstemming met andere overheden en onderzoek naar mogelijke verkeersveiligheidseffecten. De verwachting is dat in 2015 de 16% is gehaald.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 71 Prestatie 2.3.2 Voorkomen van gezondheidseffecten door het vrijkomen van asbest op bedrijven terreinen

Projectresultaat • Convenant en uitvoeringsagenda met o.a. bedrijfsleven, verzekeraars, kennisinstituten en gemeenten over versnelling asbestverwijdering, benutting van duurzame kansen op bedrijventerreinen en het terugdringen van overheidslasten. • Uitvoeren van pilots waarvoor een businesscase is opgesteld.

Realisatie Coalitieperiode Het programma loopt van 1-1-2012 tot 31-12-2015.

Prestaties 2012 Uitvoeren van een pilot waarvoor een businesscase is opgesteld.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De pilot bij vier bedrijven in Rijssen is afgerond. De businesscase hiervoor is opgesteld. De Overijsselse MKBA Sanering asbestdaken op bedrijventerreinen is opgeleverd en de besprekingen met externe partijen over een convenant zijn gestart. Voor het vervolg van het project is aan de hand van luchtfoto’s voor acht bedrijventerreinen de aanwezigheid van asbest in kaart gebracht. De verkenning asbestdaken agrarische bebouwing is door LTO-Noord eind november 2012 afgerond. LTO-Nederland werkt aan een landelijk project voor een asbest-

veilige landbouw (Green Deal met het Ministerie van Infrastructuur & Milieu).

In het najaar van 2012 is een afspraak tussen het Ministerie van Infrastructuur & Milieu en het IPO gemaakt over een door de provincies uit te voeren financiële regeling waarmee in de agrarische sector asbestdaken zullen worden verwijderd en zonne-energie zal worden opgewekt.

Prestatie 2.3.3 Het in samenwerking (o.a. met gemeenten, kennisinstituten, bedrijven en maat schappelijke organisaties) uitvoeren van gebiedsgerichte en integrale (voorbeeld)projecten en het ontwikkelen van instrumenten

Projectresultaat Uitvoeringsprojecten Duurzame Leefomgeving (gebiedsgerichte projecten, generieke projecten en monitoring en evaluatieprojecten).

Realisatie Coalitieperiode Het programma loopt van 1-1-2012 tot 31-12-2015.

Prestaties 2012 In 2012 worden 15 projecten uitgevoerd.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn zestien projecten gestart en in uitvoering. De rest verloopt volgens de planning van de prestaties zoals aangegeven in de Kerntakenbegroting 2013. De prestatie is als gevolg van besluitvorming door Provinciale Staten,over het investeringsbesluit Gezond en Veilig Leefmilieu, (kenmerk PS/2012/152) geconcretiseerd. De projecten beogen te komen tot vermindering van geluid, luchtverontreiniging en trillingen langs spoor- en weginfrastructuur, verwijdering asbestdaken, verduurzaming openbare verlichting en verbetering externe veiligheid. Deze projecten zijn vermeld in het Investeringsbesluit Gezond en veilig Leefmilieu.

72 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Voortgang / resultaat projecten Zwolle en Almelo Type: Informerend Datum: Medio 2012

Toelichting Provinciale Staten zijn conform de afgesproken mijlpaal per brief (2012/0166206) over de voortgang en resultaten van de projecten Zwolle en Almelo geïnformeerd.

Prestatie 2.3.4 Monitoren en agenderen van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving

Projectresultaat Uitvoeren van een leefbaarheidmonitor in 2015.

Realisatie Coalitieperiode Het programma loopt van 1-1-2012 tot 31-12-2015.

Prestaties 2012 Geen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2015 wordt de eerstvolgende leefbaarheidmonitor uitgevoerd.

Reguliere prestaties

Prestatie 2.3.5 Waarborgen van externe veiligheid door het uitvoeren van het Meerjarenprogramma Externe Veiligheid Overijssel (MEVO II)

Prestaties 2012 Actualiseren routering vervoer gevaarlijke stoffen en plaatsen routes op risicokaart. Harmoniseren adviezen brandweer aan gemeenten en harmoniseren verantwoording Externe Veiligheid (EV) uitvoering gemeenten. Ontwikkelen horizontale auditing EV-uitvoering gemeenten, uitvoering ex ante evaluatie uitvoering EV-beleid provincie en gemeenten.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het MEVO II is gericht op een goede en verankerde uitvoering van de wettelijke taken en eigen beleid van gemeenten en het tonen van de resultaten. Dit wordt gerealiseerd door het gezamenlijk beschikken over personele expertise voor externe veiligheid, het verhogen van de uitvoeringskwaliteit en het ontsluiten en delen van risicogegevens (Risicokaart). De gemeenten in Overijssel hebben hiervoor in 2012 allemaal subsidie ontvangen. Jaarlijks rapporteren de gemeenten aan de hand van een gezamenlijk model, waarmee resultaten onderling vergele- ken worden. Op basis hiervan verwachten wij dat alle gemeenten en de provincie in 2014 de ambities uit het MEVO II kunnen behalen. Het provinciedekkende netwerk routering gevaarlijke stoffen is eind 2012 geactualiseerd en wordt getoond in de Risicokaart en de Atlas van Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 73 Prestatie 2.3.6 Verbeteren van de luchtkwaliteit en minimaal te voldoen aan de norm voor PM10 en NO2 door uitvoering van het nationaal en regionaal samenwerkingsprogramma luchtkwaliteit (RSL)

Prestaties 2012 Coördinatie uitvoering Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit Overijssel en uitvoering van provinciale luchtkwaliteitsmaatregelen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) Overijssel is onderdeel van het Nationaal Samen werkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Wij hebben in 2012 de uitvoering van het Regionaal Samenwerkings programma Luchtkwaliteit in Overijssel gecoördineerd. Gedurende de looptijd van het Nationaal Samenwerkings programma Luchtkwaliteit - tot 1-8-2014 - wordt jaarlijks de voortgang gemonitored. Uit de rapportage 2012, over de luchtkwaliteit 2011, blijkt dat in Overijssel voor verkeer aan de normen voor PM10 (fijn stof) wordt voldaan. Er zijn

nog drie wegen met een NO2-overschrijding (stikstofdioxine), te weten de Burgemeester van Royensingel in Zwolle, de N35 (knooppunt Azelo) en de A1 (nabij AC hotel Holten). Prognoseberekeningen laten zien dat de norm voor

NO2 door verkeer in 2015 niet meer wordt overschreden. Mogelijk heeft Overijssel nog drie veehouderijen met een PM10-overschrijding; het Rijk en de betrokken drie gemeenten onderzoeken dit.

In 2012 hebben we voor de verbetering van de luchtkwaliteit ingezet op rijden op de schone brandstoffen groengas en elektriciteit. In Zwolle is het eerste en nog enige openbare LNG tankstation (vloeibaar aardgas / groengas) van Nederland gerealiseerd. Er zijn twee nieuwe groengastankstations gerealiseerd, waarbij het totaal op elf komt. Vanuit de subsidieregeling voor rijden op groengas of elektriciteit is aan 36 voertuigen op groengas en 63 volledig elektrische voertuigen subsidie verleend.

Prestatie 2.3.7 Beperken risico’s op het gebied van externe veiligheid en minimaliseren effecten van trillingen, geluid en straling als gevolg van nieuwe bovengronds hoogspanningslijnen, het programma hoogfrequent spoor (PHS) en basisnet goederenvervoer door onderzoek en beïnvloeding van het Rijk

Prestaties 2012 Behartigen belang van inbreng milieu en duurzaamheid op een voor Overijssel passende manier.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Wij zetten via lobby en overleg in op een zodanige uitwerking van het Programma hoogfrequent spoor (PHS) dat de risico’s voor de Overijsselse bevolking zo gering mogelijk zijn, onder meer in onze brief aan de informateurs, die we in oktober op basis van de motie-Karssen c.s. hebben verstuurd. De resultaten van een nadere verkenning van de risico’s verwachten wij in 2013. Bij de m.e.r.-procedures voor bovengrondse hoogspanningslijnen is de provinciale inbreng geleverd. Ook laten wij onderzoek doen naar de mogelijke gevolgen van geluid en trillingen en naar de vraag van kostenomvang bij het treffen van maatregelen. De uitkomsten hiervan zullen gebruikt gaan worden in de richting het Rijk.

74 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 2.3.8 Beheer Nazorgfonds stortplaatsen en lobby richting Rijk bij implementatie wetswijzigingen en leveren van de afgesproken bijdrage aan het landelijk meldpunt afvalstoffen (LMA).

Prestaties 2012 Borgen van continuïteit in beheer van financiën voor nazorg stortplaatsen (met Gedeputeerde Staten als fondsbeheerder), behartigen belang verantwoorde verwerking van afvalstoffen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Met de beheerders van de exploitanten is overleg gevoerd over het uitzetten van de vrijvallende nazorggelden. Afgesproken is dat deze gelden voor één jaar op een bonus-spaarrekening worden geplaatst. In 2013 wordt opnieuw bekeken waar en hoe de gelden, indien mogelijk langjarig, belegd zullen worden. De exploitanten hebben aangegeven te weten dat het hen bekend is dat hierdoor het rendement lager is dan afgesproken en dat dit mogelijk invloed heeft op de realisatie van het vereiste doelvermogen. Daarnaast hebben wij de begroting en Jaarverslag met hen besproken.

Beleidsdoel 2.4 - Naleving van weten regelgeving voor de leefomgeving bevorderen. Naleving wordt onder andere bevorderd door het verstrekken van kwalitatief goede vergunningen die voor de vergunninghouder begrijpelijk en acceptabel zijn. Heldere voorschriften die naleefbaar zijn, bevorderen een goed naleefgedrag.

Toezicht wordt om twee redenen uitgevoerd. Ten eerste zorgt toezicht voor een monitoring van de spontane naleving op locaties. Ten tweede zorgt toezicht ervoor dat er een druk ontstaat op naleving van de regels. Dit kan zijn door communicatie en voorlichting over wet en regelgeving maar ook door het aanspreken van ondernemers op hun gedrag. Daarom wordt op basis van een risico inschatting en het naleefgedrag van de ondernemers gecontroleerd op essentiële onderdelen van wet en regelgeving. Daarnaast moet helaas in een enkel geval handhavend worden opgetreden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 75 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 2.4

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.4.1 Percentage vergunningen van Provincie Overijssel 100 100 100 100 risicobedrijven dat jaarlijks wordt Begroting 2011 100 geactualiseerd (%) Begroting 2012 100 100 100 100 2.4.2 Percentage vergunningen overige Provincie Overijssel 12 20 10 inrich-tingen dat jaarlijks wordt geac- Begroting 2011 20 tualiseerd (%) Begroting 2012 20 20 20 20 2.4.3 Percentage van het aantal beschikkin- Provincie Overijssel 100 97 gen dat binnen de wettelijke termijn Begroting 2011 100 is afgegeven (%) Begroting 2012 100 100 100 100 2.4.4 Percentage beroepszaken waarbij het Provincie Overijssel 0 100 be-roep ongegrond wordt verklaard Begroting 2011 door de afdeling Bestuursrechtspraak Begroting 2012 80 85 90 95 van de Raad van State (%) 2.4.5 Percentage van de toezichtessenties Provincie Overijssel 100 100 100 99 dat in toezichtsplannen is vastgelegd Begroting 2011 100 (%) Begroting 2012 100 100 100 100 2.4.6 Percentage van beoordeelde essenties Provincie Overijssel 76 77 80 89 83 80 dat wordt nageleefd (%) Begroting 2011 89 Begroting 2012 89 89 90 90

Reguliere prestaties

Prestatie 2.4.1 Verlenen van vergunningen, op aanvraag en ambtshalve

Prestaties 2012 Vergunningen dienen begrijpelijk, volledig en actueel te zijn. Wij streven naar het tijdig beschikken op aanvragen en het opleggen voorschriften die naleefbaar en handhaafbaar zijn. Waar nodig, zullen wij vergunningen ambtshalve aanpassen zodat deze blijven voldoen aan de huidige weten regelgeving. Voor risicobedrijven geldt dat wij te allen tijde zullen zorgen voor actuele vergunningen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Op 97% van de aanvragen is tijdig beschikt. Het ambtshalve aanpassen van vergunningen is steeds minder nodig omdat voor steeds meer bedrijven en activiteiten algemene regels gelden. Wel zijn er voor deze bedrijven (onder andere autodemontagebranche) maatwerkvoorschriften opgesteld. De risicobedrijven in Overijssel beschikken nog steeds over een actuele vergunning.

76 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 2.4.2 Houden van toezicht op naleving van weten regelgeving en vergunningen

Prestaties 2012 Naleving wordt bevorderd door toezicht waarbij de meeste aandacht uit gaat naar achterblijvers en dus goede nalevers minder toezichtlast kunnen ervaren.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Op basis van de nalevingsgegevens van de afgelopen jaren, zijn de bedrijven ingedeeld in de categorie groen, blauw of rood. Bedrijven in de rode categorie zijn het afgelopen jaar intensiever gecontroleerd op de vastgestelde essenties. Bedrijven met een gemiddeld naleefgedrag zijn in de categorie blauw ingedeeld en bedrijven met een goed naleefgedrag zijn in de groene categorie ingedeeld. Deze bedrijven zijn dus minder intensief gecontroleerd.

Prestatie 2.4.3 Uitvoeren van handhavingsacties (opleggen van sancties) bij geconstateerde overtredingen

Prestaties 2012 We proberen actief om repressieve handhaving zo veel mogelijk te voorkomen. Daar waar echter naleving op een normale manier niet wordt bereikt, zal dit worden afgedwongen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn alle geconstateerde overtredingen opgepakt op grond van onze Handhavingsstrategie. In zo’n geval wordt in eerste instantie een waarschuwing gegeven. Als er dan nog niet aan regels voldaan wordt, wordt er bestuursrechtelijk opgetreden. In 2012 is er 29 keer bestuursrechtelijk opgetreden.

Prestatie 2.4.4 Uitvoeren van interbestuurlijk toezicht op de uitvoering van omgevingsrechtelijke taken door gemeenten en waterschappen

Prestaties 2012 Vergunningverlening, toezicht en handhaving van het omgevingsrecht is in de meeste gevallen een verantwoordelijkheid van de gemeente of het waterschap. Op een goede uitoefening van die verantwoordelijkheid houden we toezicht, volgens de afspraken van interbestuurlijk toezicht nieuwe stijl.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Met alle gemeenten en waterschappen is over programmering voor 2012 en verslaglegging over 2011, volgens de wettelijke eisen, contact onderhouden, en waar nodig is dat – overeenkomstig het ‘verkeerslichtenmodel’ – intensiever geweest. In het licht van de vorming van Regionale Uitvoeringsdiensten die met ingang van 2013 voor deze taken operationeel zijn, en waar met name de gemeenten intensief mee bezig waren, hebben we richtlijnen voor de programmering voor 2013 gegeven. Met het Rijk zijn onderhandelingen gaande over formatie en financiering van de uitvoering van interbestuurlijk toezicht.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 77 Prestatie 2.4.5 Samenwerking met de partners handhaving in brede zin

Prestaties 2012 De provincie faciliteert (via het Servicepunt Handhaving) de uitvoering van de bestuursovereenkomst handhaving omgevingsrecht. Deze zal in 2012 worden geïncorporeerd in de samenwerkingsvorm die voor de Regionale Uit voeringsdienst Omgevingsrecht (RUD) tot stand zal komen.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De werkzaamheden van het Servicepunt Handhaving zijn in de loop van het jaar geïntegreerd in het project dat leidde tot de vorming van de twee Regionale Uitvoeringsdiensten IJsselland en Twente. De werkzaamheden die in Regionaal Uitvoeringsdienstverband worden voortgezet vinden hun plek in het werkprogramma 2013 van de Regi- onale Uitvoeringsdiensten (RUD’s). Dat betreft ook de samenwerking met partners die geen mede-eigenaar van een Regionale Uitvoeringsdienst zijn (rijksinspecties, politie, waterschappen en het functioneel parket van het Openbaar Ministerie). Bestuurlijke regionale overleggen op grond van de bestuursovereenkomst handhavingssamenwerking zijn beëindigd per 31 december 2012. Bestuursovereenkomsten voor de Regionale Uitvoeringsdiensten zijn op 1 oktober 2012 ondertekend en in werking getreden, RUD-besturen voor IJsselland en Twente zijn gevormd. De doorontwikkeling van de RUD wordt in 2013 verder vormgegeven. Daarbij zal vooral de verdere invulling van de rollen van opdrachtgever en eigenaar aan de orde zijn.

Beleidsdoel 2.5 - Het duurzaam herstellen van de ondergrond. In juli 2009 is de Visie op de Ondergrond, als onderdeel van de Omgevingsvisie, vastgesteld. De kern van de Visie op de Ondergrond wordt verwoord in de begrippen beschermen, gebruiken en herstellen. Deze begrippen vormen de basis voor duurzaam beheer van de ondergrond. Herstel van de verontreinigde ondergrond (grond en grondwater) is een middel om bij te dragen aan de bescherming en/of het gebruiken van de ondergrond en zorgt voor een gezonde en veilige leefomgeving. Activiteiten in het kader van gebruiken en beschermen van de ondergrond vallen onder kerntaak 1.

Met betrekking tot herstel van de ondergrond ligt de provinciale focus op de aanpak van de spoedeisende werkvoorraad - locaties met een (potentiële) ernstige bodemverontreiniging waar sprake is van onaanvaardbare risico’s voor mens, ecosysteem of verspreidingsrisico’s - en de aanpak van de asbestproblematiek in de bodem. Prioriteit wordt daarbij tot 2015 gegeven aan de sanering van met asbest verontreinigde bodemlocaties (circa 300) en bodemlocaties met spoedeisende risico’s voor mensen (humane spoedlocaties).

Daarnaast zullen in de periode tot 2015 de bestaande overeenkomsten / afspraken op andere werkvelden worden afgerond, zoals de aanpak van waterbodems (pact van Carpe Diem), gasfa- brieken en lopende asbesttrajecten zoals sanering in specifieke woonwijken. Ook wordt gewerkt aan de sanering van de Teerput Vasse en het Olasfa-terrein. Voor de binnen bodemsanering uit te voeren projecten gelden afspraken over de manier van uitvoering (programma en procesinzet) die in nauw overleg met het Ministerie van Infrastructuur & Milieu voor de betrokken sanerings- trajecten zijn vastgesteld. De middelen zijn via het provinciefonds beschikbaar gesteld.

78 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 2.5

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

2.5.1 Aanpak van spoedeisende werkvoor- Provincie Overijssel 50 78 0 87 raad bodemsanering tot 2015 (% van Begroting 2011 86 de voorraad, cu mulatief) a) Begroting 2012 87 91 96 100 2.5.2 Aanpak van de totale werkvoorraad Provincie Overijssel 2 11 9 0 18 bodem-verontreiniging tot 2030 (% Begroting 2011 van de voorraad, cu mulatief) b) Begroting 2012 18 22 27 31 2.5.3 Aanpak gesaneerde asbestlocaties Provincie Overijssel 0 0 (%, cu-mulatief) c) Begroting 2011 Begroting 2012 20 80 100 100 a) In 2009 is het aantal potentiële spoedeisende locaties voor provincie Overijssel bepaald op 603 locaties. Deze dienen voor 2015 te zijn gesaneerd dan wel te worden beheerst. b) In 2030 dient de werkvoorraad bodemverontreinging te zijn gesaneerd dan wel te worden beheerst. Dit veronderstelt percentage aan te pakken locaties per jaar. Uitgangspunt van werkvoorraad kan echter per jaar fluctueren door sterke afhankelijkheid van derden. c) Het aantal te saneren asbestlocaties in Overijssel bestaat uit ongeveer 300 locaties. Deze locaties met een mogelijke abestverontreiniging zijn aan het licht gekomen na uitvoering van de tweede (100) en derde fase (200) van de Saneringsregeling asbestwegen. Eerste onderzoeken en saneringen worden in 2012 verwacht.

Investeringsprestaties

Prestatie 2.5.1 Sanering Waterbodems / Teerput Vasse

Projectresultaat Sanering Waterbodems / Teerput Vasse

Realisatie Coalitieperiode Als onderdeel van het Uitvoeringsprogramma voor de Ondergrond (2010 – 2015) loopt het saneringsprogramma waterbodems Carpe Diem tot 2012. De sanering van de Teerput Vasse dient in 2012 te zijn uitgevoerd.

Prestaties 2012 In 2012 is het saneringsprogramma waterbodems Carpe Diem afgerond; de sanering van de Teerput Vasse wordt in 2012 afgerond.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De uitvoering van de Teerput Vasse verloopt conform de in een eerder stadium aan u gemelde aangepaste planning. Na de zomer is gestart met de sanering, die medio 2013 zal zijn afgerond. Het saneringsprogramma is in 2012 bestuurlijk afgerond. De feitelijke oplevering van de laatste twee onder dit programma vallende waterbodemsaneringen (Molenwaardse Streng en Oude Beentjesgraven) geschiedt in 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 79 Prestatie 2.5.2 Sanering en beheersing spoedeisende bodemlocaties

Projectresultaat Sanering en beheersing spoedeisende bodemlocaties.

Realisatie Coalitieperiode Uiterlijk in 2015 zijn de spoedeisende bodemlocaties met humane risico’s beheerst dan wel gesaneerd. De overige spoedeisende locaties zijn in 2015 in beeld met bijbehorende maatregelen.

Prestaties 2012 In 2012 is 87% van de totale werkvoorraad spoedlocaties (ca. 600) beheerst dan wel gesaneerd.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting Het begrote percentage van 87% behorend bij de beheerste / gesaneerde spoedeisende werkvoorraad (op basis van nulmeting 2009) is gerealiseerd. Deze prestatie wordt gescoord op “nee”, omdat het budget 2012 voor deze investeringsprestatie is overschreden. Dit betreft slechts een vervroegde besteding van enkele kostenposten dan zoals verwacht bij de Monitor Overijssel 2012-II. Het project als geheel kent geen budgettaire overschrijding en blijft binnen het beschikbare KVO-budget.

Prestatie 2.5.3 Sanering met asbest verontreinigde bodemlocaties

Projectresultaat Sanering met asbest verontreinigde bodemlocaties.

Realisatie Coalitieperiode In 2015 zullen circa 300 met asbest verontreinigde bodemlocaties zijn gesaneerd.

Prestaties 2012 In 2012 zal de focus liggen op het optuigen van de projectorganisatie en het onderzoek en voorbereiding van de saneringen (aanbestedingen e.d.).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Door de afhankelijkheid van de oplevering van het project “Saneringsregeling asbestwegen 3e fase” en de daar aangepaste uitvoeringsplanning, is de uitvoeringsplanning van de Kracht van Overijssel-prestatie verschoven en staat de aanbesteding van onderzoek / sanering nu gepland voor eerste helft van 2013. Bij Monitor Overijssel 2012-II is melding gedaan van deze aangepaste planning.

Reguliere prestaties

Prestatie 2.5.4 Uitvoering Meerjarenprogramma bodemsanering 2005-2009

Prestaties 2012 Voor het meerjarenprogramma 2005-2009 zijn overeenkomsten met waterschappen en gemeenten afgesloten voor de sanering van waterbodems, asbestlocaties en gasfabrieksterreinen. Deze overeenkomsten hebben een meerjarig karakter en lopen door in 2012. De dekking van de kosten hiervan lopen via de voorziening bodemsanering.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De in het programma afgesproken prestaties voor genoemde periode 2005-2009 - uitgedrukt in prestatie-eenheden - zijn in 2012 bereikt. In 2013 zal dit programma administratief worden afgerond.

80 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 2.5.5 Uitvoering Meerjarenprogramma bodemsanering 2010-2014

Prestaties 2012 Voor het meerjarenprogramma 2010-2014, is een overeenkomst met de Dienst Landelijk Gebied afgesloten voor de sanering van combi- en bodemlocaties (een combilocatie is een aan een asbestweg grenzend perceel). De dekking van deze kosten loopt via de reserve bodemsanering 2010-2014.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Hoewel er zoals gemeld bij de Monitor Overijssel 2012-II verschuivingen zijn in bestedingsritmes, benodigde budgetten en bij aantal projecten ook in de uitvoeringsplanning, zijn er geen inhoudelijke wijzigingen op de voor de program- maperiode 2010-2014 geprogrammeerde prestaties in beeld. Zo zijn bij de waterbodemsaneringen, de sanering van voormalige gasfabriekterreinen, de sanering van de woonwijk het Gijmink, de Teerput Vasse, de sanering bij de asbestwegen en het Olasfa-terrein daadwerkelijk saneringsonderdelen in gang gezet en afgerond.

Prestatie 2.5.6 Sanering Olasfa-terrein

Prestaties 2012 Het terrein van Olasfa is in het verleden sterk vervuild. De bovenlaag is inmiddels verwijderd. Momenteel wordt gewerkt aan fase 2 en 3, het verwijderen van de bulk van de verontreiniging in de diepere ondergrond en het saneren van een strook verontreinigde waterbodem in de IJssel (fase 2) uitmondend in een monitoringsfase (fase 3).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Eind 2012 is een eerste deel van de waterbodemsanering afgerond en is gestart met een alternatieve aanpak om te komen tot de uitvoering van een innovatieve sanering bij een van de andere onderdelen behorend tot de sanering van het Olasfa-terein. Zoals eerder gemeld ontstonden er in de zomer van 2012 problemen die aanvullend onderzoek vergden naar de bodemsituatie ter plaatse en de vervolgaanpak. Wij verwachten in het voorjaar 2013 eerste successen van de innovatieve stoomsanering die hier wordt toegepast.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 81 2. Milieu en Energie ( x € 1.000)

2.1 Projecten mogelijk maken 99.228 38.391 -60.837 35.033 34.141 -892 42.202 40.275 -1.927 37.523 40.302 2.779 -4.679 27 4.706 voor het opwekken van hernieuwbare energie, energiebesparing en energie- infrastructuur. 2.2 Duurzame kwaliteit stimule- 2.737 126 -2.611 762 -762 3.043 126 -2.917 2.742 126 -2.616 -301 301 ren door samenwerken met en verbinden van partijen die elkaar onderling kunnen versterken. 2.3 Verbeteren en minimaal 7.211 5.689 -1.522 2.594 1.014 -1.580 5.257 2.483 -2.774 4.954 2.617 -2.337 -303 134 437 voldoen aan de norm van de milieuaspecten in de woon- en werkomgeving. 2.4 Naleving van weten regel- 999 782 -217 453 239 -214 1.641 264 -1.377 1.081 851 -230 -560 587 1.147 geving voor de leefomgeving bevorderen. 2.5 Het duurzaam herstellen van 20.650 6.445 -14.205 24.517 2.026 -22.491 28.100 274 -27.826 16.499 293 -16.206 -11.601 19 11.620 de ondergrond.

Totaal Milieu en Energie 130.825 51.433 -79.392 63.359 37.420 -25.939 80.243 43.422 -36.821 62.799 44.189 -18.610 -17.444 767 18.211

82 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve energiebesparing 8.225 7.123 4.798 10.550 8.225 7.083 4.798 10.510 -40 Reserve Energiefonds Overijssel 57.500 5.000 62.500 57.500 5.000 62.500 Reserve bodemsanering 2010 - 2014 15.634 3.000 12.634 15.634 15.634 3.000 Reserve ILG (2) 34 34 Reserve DIA (2) 118 118 Reserve Investeren met Gemeenten (2) 1.350 1.350 Reserve Investeren in Overijssel (2) 60.000 60.000 Reserve uitvoering KvO (2) 96.221 26.765 96.221 22.157

Totaal reserves 81.359 108.344 96.065 85.684 81.359 108.304 88.457 88.644 2.960

Voorzieningen Voorziening bodemsanering 27.556 1.366 4.833 24.089 27.556 1.336 4.255 24.637 548 Voorziening NaNOV-geluidssanering 948 2.444 3.016 376 948 2.591 2.686 853 477 Voorziening ontwikkeling aardwarmte 4.132 768 4.900 4.132 768 4.900 koekoekspolder

Totaal voorzieningen 32.636 4.578 7.849 29.365 32.636 4.695 6.941 30.390 1.025

Doeluitkering Doeluitkering BOSA 2009 e.e. -9.925 -9.925 -9.925 -9.925

Totaal doeluitkeringen -9.925 -9.925 -9.925 -9.925

Saldo Reserves, Voorzieningen en 104.070 112.922 103.914 105.124 104.070 112.999 95.398 109.109 3.985 Doeluitkeringen Milieu en Energie

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 83 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

2.1 Projecten mogelijk maken voor het Kracht van Overijssel opwekken van hernieuwbare ener- 2.1.1 Inzet van kennis, netwerken en 19.752 240 -19.512 6.569 123 16. 18. 31. 26.321 363 -25.958 22.142 318 -21.824 -4.179 -45 4.134 -16.876 -4.948 52.374 gie, energiebesparing en energie- financiële instrumenten ter stimulering 124. dw PS. infrastructuur. van energiebesparende maatregelen adm. en de opwekking van hernieuwbare energie. 2.1.2 Operationaal maken Energiefonds 400 -400 31. dw PS. 400 -400 400 -400 -488 88 -400 adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 20.152 240 -19.912 6.569 123 26.721 363 -26.358 22.542 318 -22.224 -4.179 -45 4.134 -17.364 -4.860 51.974

Reguliere prestaties 14.881 33.901 19.020 600 6.011 16. 18. adm. 15.481 39.912 24.431 14.981 39.984 25.003 -500 72 572 4.798 20.205

Subtotaal beleidsdoel 2.1 35.033 34.141 -892 7.169 6.134 42.202 40.275 -1.927 37.523 40.302 2.779 -4.679 27 4.706 -17.364 4.798 15.345 51.974 2.2 Duurzame kwaliteit stimuleren door Kracht van Overijssel samenwerken met en verbinden van 2.2.1 Gezonde en veilige woon- en 2.155 16. 101. 2.155 -2.155 2.008 -2.008 -147 147 -2.008 9.624 partijen die elkaar onderling kunnen werkomgeving stimuleren door het ver- 111. 120. versterken. groten van kennis en draagvlak zowel 124. binnen de provinciale organisatie als bij en in samenwerking met bedrijven, maatschappelijke organisaties, kennisinstituten en andere (inter)nationa.

Subtotaal Kracht van Overijssel 2.155 2.155 -2.155 2.008 -2.008 -147 147 -2.008 9.624

Reguliere prestaties 762 -762 126 126 adm. 888 126 -762 734 126 -608 -154 154 1.350 -1.958

Subtotaal beleidsdoel 2.2 762 -762 2.281 126 3.043 126 -2.917 2.742 126 -2.616 -301 301 -2.008 1.350 -1.958 9.624 2.3 Verbeteren en minimaal voldoen aan Kracht van Overijssel de norm van de milieuaspecten in de 2.3.1 Aanpakken van belangrijke knel- woon- en werkomgeving. punten voor geluidhinder en lichtverstoring van provinciale wegen. 2.3.2 Voorkomen van gezondheidseffecten door het vrijkomen van asbest op bedrijventerreinen.

848484 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 20.152 240 -19.912 6.569 123 26.721 363 -26.358 22.542 318 -22.224 -4.179 -45 4.134 -17.364 -4.860 51.974

Reguliere prestaties 14.881 33.901 19.020 600 6.011 16. 18. adm. 15.481 39.912 24.431 14.981 39.984 25.003 -500 72 572 4.798 20.205

Subtotaal Kracht van Overijssel 2.155 2.155 -2.155 2.008 -2.008 -147 147 -2.008 9.624

Reguliere prestaties 762 -762 126 126 adm. 888 126 -762 734 126 -608 -154 154 1.350 -1.958

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 85 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

2.3.3 Het in samenwerking (o.a. met 1.090 16. 1.090 -1.090 1.090 -1.090 -1.090 gemeenten, kennisinstituten, bedrijven en maatschappelijke organisaties) uitvoeren van gebiedsgerichte en integrale (voorbeeld)projecten en het ontwikkelen van instrumenten. 2.3.4 Monitoren en agenderen van een gezonde en veilige woon- en werkomgeving.

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.090 1.090 -1.090 1.090 -1.090 -1.090

Reguliere prestaties 2.594 1.014 -1.580 1.573 1.469 16. 18. adm. 4.167 2.483 -1.684 3.864 2.617 -1.247 -303 134 437 -1.247

Subtotaal beleidsdoel 2.3 2.594 1.014 -1.580 2.663 1.469 5.257 2.483 -2.774 4.954 2.617 -2.337 -303 134 437 -1.090 -1.247 2.4 Naleving van weten regelgeving Kracht van Overijssel voor de leefomgeving bevorderen. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 453 239 -214 1.188 25 16. 18. dw 1.641 264 -1.377 1.081 851 -230 -560 587 1.147 -230 PS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 2.4 453 239 -214 1.188 25 1.641 264 -1.377 1.081 851 -230 -560 587 1.147 -230 2.5 Het duurzaam herstellen van de Kracht van Overijssel ondergrond. 2.5.1 Sanering Waterbodems / Teerput 118 -118 217 16. 124. 335 -335 335 -335 -335 285 Vasse. 2.5.2 Sanering en beheersing spoedei- 851 16. 101. 851 -851 995 -995 144 -144 -995 2.545 sende bodemlocaties. 124. 2.5.3 Sanering met asbest verontrei- 445 101. 120. 445 -445 365 -365 -80 80 -365 9.635 nigde bodemlocaties. 124.

Subtotaal Kracht van Overijssel 118 -118 1.513 1.631 -1.631 1.695 -1.695 64 -64 -1.695 12.465

Reguliere prestaties 24.399 2.026 -22.373 2.070 -1.752 18. 31. dw 26.469 274 -26.195 14.804 293 -14.511 -11.665 19 11.684 34 -14.545 PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 2.5 24.517 2.026 -22.491 3.583 -1.752 28.100 274 -27.826 16.499 293 -16.206 -11.601 19 11.620 -1.695 34 -14.545 12.465

Totaal Milieu en Energie 63.359 37.420 -25.939 16.884 6.002 80.243 43.422 -36.821 62.799 44.189 -18.610 -17.444 767 18.211 -22.157 6.182 -2.635 74.063

86 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.090 1.090 -1.090 1.090 -1.090 -1.090

Reguliere prestaties 2.594 1.014 -1.580 1.573 1.469 16. 18. adm. 4.167 2.483 -1.684 3.864 2.617 -1.247 -303 134 437 -1.247

Reguliere prestaties 453 239 -214 1.188 25 16. 18. dw 1.641 264 -1.377 1.081 851 -230 -560 587 1.147 -230 PS. adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 118 -118 1.513 1.631 -1.631 1.695 -1.695 64 -64 -1.695 12.465

Reguliere prestaties 24.399 2.026 -22.373 2.070 -1.752 18. 31. dw 26.469 274 -26.195 14.804 293 -14.511 -11.665 19 11.684 34 -14.545 PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 2.5 24.517 2.026 -22.491 3.583 -1.752 28.100 274 -27.826 16.499 293 -16.206 -11.601 19 11.620 -1.695 34 -14.545 12.465

Totaal Milieu en Energie 63.359 37.420 -25.939 16.884 6.002 80.243 43.422 -36.821 62.799 44.189 -18.610 -17.444 767 18.211 -22.157 6.182 -2.635 74.063

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 87 Begrotingswijziging Omschrijving

88 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 2.1 Projecten mogelijk maken voor het opwekken van hernieuwbare energie, energie besparing en energie-infrastructuur.

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 4,7 miljoen. De onderuitputting wordt nagenoeg volledig veroorzaakt door een onderuitputting op de lasten.

Toelichting Prestatie 2.1.1. Inzet van kennis, netwerken en financiële instrumenten ter stimulering van energiebesparende maatregelen en de opwekking van hernieuwbare energie Lasten: € 4,1 miljoen In de Monitor Overijssel 2012-II is al aangekondigd dat de ondertekening van de leenovereen- komst van Koekoekspolder II ad € 5 miljoen mogelijk in 2013 zal plaatsvinden. Bij de rapportage van de Monitor Overijssel 2012-II bleek al de grote interesse om gebruik te maken van de subsidieregeling energiebesparing op woningen. Hiervoor is € 0,6 miljoen uit de beschikbare middelen van de reserve energiebesparing onttrokken. Dit bleek toch niet genoeg te zijn om alle aanvragen te kunnen dekken. Om geen stagnatie te veroorzaken, zijn deze aanvragen ad € 0,4 miljoen gehonoreerd. Binnen de reserve Energiebesparing zijn voor dit doel voldoende middelen aanwezig om deze overschrijding te dekken. Voor de extra onttrekking van de benodigde middelen (€ 0,4 miljoen) zal een resultaatbestemming worden gedaan. Daarnaast is voor de overige instrumenten voor energiebesparing € 0,5 miljoen overbesteed.

2.1. Reguliere prestatie Lasten: € 0,6 miljoen Onder deze prestatie is het IMG project (15) gemeente Enschede opgenomen. Gemeente Enschede heeft gebruik gemaakt van een ander (financierings)instrument waarmee ook de doelstelling, die met dit project beoogd was, gehaald kon worden. De beschikbare middelen (€ 0,5 miljoen) zijn dus niet meer nodig ter financiering van dit project en kunnen terugvloeien naar de algemene dekkingsreserve.

Beleidsdoel 2.2 Gezonde en veilige woon- en werkomgeving stimuleren door samenwerken met en verbinden van partijen die elkaar onderling kunnen versterken.

Het resultaat op dit beleidsdoel is een voordelig resultaat van € 0,3 miljoen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 89 Toelichting 2.2 Reguliere prestatie Lasten: € 0,2 miljoen Beleidsdoel 2.2 betreft Duurzame kwaliteit stimuleren door samenwerken met en verbinden van partijen die elkaar onderling kunnen versterken. Voor de reguliere prestaties binnen dit beleidsdoel is € 0,9 miljoen beschikbaar. Hiervan resteert € 0,15 miljoen. Voor € 0,1 miljoen heeft dit betrekking op een algemeen uitvoeringsbudget ten behoeve van de stimulering van milieukwaliteit. De overige € 50.000 aan budgettaire ruimte resteert op het budget voor een bijdrage aan het IPO voor uitvoering van interprovinciale milieuprojecten. Via het Jaarverslag 2012 wordt voorgesteld om van de beschikbare middelen € 75.000 te bestemmen voor een uitvoeringsbudget RUD in 2013.

Beleidsdoel 2.3 Verbeteren en minimaal voldoen aan de norm van de milieuaspecten in de werken leefomgeving.

Het budget voor dit beleidsdoel bedroeg in 2012 € 4,2 miljoen. Hiervan is € 0,4 miljoen niet tot besteding geklomen. De niet bestede middelen hebben betrekking op de reguliere prestaties.

Toelichting 2.3 Reguliere prestatie Lasten: € 0,4 miljoen Voor de reguliere prestaties binnen beleidsdoel 2.3, Verbeteren en minimaal voldoen aan de norm van de milieuaspecten in woon- en werkomgeving, was in 2012 € 1,6 miljoen beschikbaar. Hiervan resteert ruim € 0,3 miljoen. Voor ruim € 0,1 miljoen heeft deze ruimte betrekking op het budget voor projecten in het kader van de externe veiligheid (MEVO). Hiervoor was € 1,2 miljoen beschikbaar. De overige € 0,2 miljoen heeft betrekking op de uitvoeringsbudgetten voor het beleid rondom afvalstoffen. Deze budgetten voor afvalstoffenbeleid worden vanuit de bezuinigingsronde uit 2011 in vier jaarlijkse stappen gereduceerd van € 0,4 miljoen in 2011 tot uiteindelijk € 0,2 miljoen in 2014.

Beleidsdoel 2.4 Naleving van weten regelgeving voor de leefomgeving bevorderen

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 1,1 miljoen. Dit is het saldo van een overschot op de lasten van € 0,5 miljoen en hogere gerealiseerde baten van € 0,6 miljoen

Toelichting 2.4 Reguliere prestatie Lasten: € 0,5 miljoen Voor de voorbereiding van de vorming van de RUD was totaal €1,2 miljoen beschikbaar. Hiervan is eind 2012 nog een bedrag van €480.000 over. De RUD’s in de provincie Overijssel zijn per 1 november van start gegaan. Daarvoor zijn bovenstaande middelen nog nodig voor de inrichting van de kennispunten en voor inhuur om hiaten in de bezetting van de kennispunten af te dekken. Daarnaast zullen de middelen onder andere worden ingezet voor scholing. Voor de restant middelen(€ 0,48 miljoen) zal een resultaatbestemming worden voorgesteld. Daarnaast is er afgelopen jaar minder geld besteed aan onderzoek ontgrondingen, analyses en metingen en automatiseringsgelden totaal €125.000.

909090 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Baten: € 0,6 miljoen Betreft hier de inning van dwangsommen, met name van één bedrijf in het bijzonder. Hierdoor is € 0,4 miljoen overgemaakt naar de provincie. Daarnaast is aan bijdragen van gemeenten en waterschappen in de kosten van het servicepunt handhaving € 0,2 miljoen ontvangen. Tenslotte zijn de opbrengsten voor vergunningverlening iets lager uitgevallen dan geraamd.

Beleidsdoel 2.5 Het duurzaam herstellen van de ondergrond.

Het budget voor dit beleidsdoel bedroeg in 2012 € 28,1 miljoen. Hiervan is € 11,7 miljoen niet tot besteding gekomen.

Toelichting Prestatie 2.5.2 Sanering en beheersing spoedeisende bodemlocaties. Lasten: -/- € 0,1 miljoen Door de technische en juridische complexiteit van deze projecten is het lastig in te schatten wanneer met de uitvoering kan worden begonnen. In 2012 is het budget voor deze investeringsprestatie met ruim € 0,1 miljoen overschreden. Dit heeft geen gevolgen voor de planning en de benodigde financiële middelen voor het project als geheel. De overschrijding wordt gedekt uit de middelen die in de uitvoeringsreserve KVO voor deze prestatie beschikbaar zijn gesteld.

Prestatie 2.5.3. Sanering met asbest verontreinigde bodemlocaties Lasten: € 0,1 miljoen Van het budget voor deze investeringsprestatie resteert € 80.000. Dit heeft geen gevolgen voor de planning en de benodigde financiële middelen voor het project als geheel. De middelen vloeien terug naar de uitvoeringsreserve KVO en blijven beschikbaar voor deze prestatie.

2.5 Reguliere prestatie Lasten: € 11,6 miljoen Voor de reguliere prestaties binnen beleidsdoel 2.5, het duurzaam herstellen van de ondergrond, was in 2012 een budget van € 26,5 miljoen beschikbaar. Van dit budget is € 11,7 miljoen niet tot besteding gekomen. De kosten voor het project Sanering asbestwegen vallen lager uit dan begroot. Bovendien wordt een deel van de verwachte kosten voor 2012 pas in 2013 in rekening gebracht. Daarmee vallen de kosten voor sanering asbestwegen in 2012 € 7,7 miljoen lager uit dan begroot. Afronding van dit project, waarvan ruim 90% van de werkzaamheden inmiddels is voltooid, vindt plaats in 2013. Verder komen de kosten voor gasfabrieklocaties later tot besteding. Het gaat om € 1,8 miljoen. In 2012 zijn de onderzoeken voor deze locaties afgerond. Voor 2013 resteert vooral de sanering van twee locaties. Verder zijn de kosten voor de subsidieregeling asbest in de bodem € 1,0 miljoen lager dan geraamd. De resterende ruimte van € 1,2 miljoen is afkomstig van meerdere saneringsprojecten.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 91 Kerntaak 3: Inrichting landelijk gebied

Inleiding:

EHS In 2012 hebben we de begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) aangepast, conform het onderhandelingsakkoord ‘Decentralisatie Natuur’ tussen de provincies en de rijksoverheid, en conform het Hoofdlijnenakkoord ‘De Kracht van Overijssel’. Tevens hebben we de maatregelen die nodig zijn voor Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) verfijnd. De trajecten om te komen tot een nieuwe EHS en de verfijning van de PAS hebben we doorlopen met onze gebiedspartners. Geduren- de de trajecten is de Statencommissie geïnformeerd over de voortgang. In de Statencommissie van 28 november 2012 hebben wij u geconsulteerd om de begrenzing van de EHS in een ontwerp van de actualisatie van de Omgevingsvisie op te nemen. Dit hebben we gedaan. De ontwerp actualisatie van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening liggen van 11 januari tot en met 22 februari 2013 ter inzage. In die periode kunnen zienswijzen worden ingediend. In juli 2013 ligt de actualisatie van de Omgevingsvisie en Omgevingsverordening aan u ter besluitvorming voor.

Decentralisatie natuur In het statenvoorstel Pilot Monitor Overijssel 2012-II (PS/2012/881), Provinciale Statenvergade- ring 12 december 2012, informeerden wij u over de actuele stand van zaken rond de decentralisatie natuur (zie paragraaf 2.4 van het statenvoorstel, pagina 4 en verder). Wij hebben u ook voorgesteld de reservering van middelen voor grondtransacties in 2013 voort te zetten en de reservering voor de majeure projecten van de Ecologische Hoofdstructuur te handhaven tot de uitvoeringsstrategie ‘Grond voor grond’ gereed is. U heeft daarmee ingestemd.

In 2012 zijn belangrijke stappen gezet in het decentralisatieproces voor het natuurbeleid. Nadat uw Staten eind 2011 hebben ingestemd met het Deelakkoord Natuur is in februari van 2012 in IPO-verband definitieve overeenstemming bereikt over de inhoud en uitvoering van dit Deelakkoord. Eén van de onderdelen is het voortijdig beëindigen van de ILG-bestuursovereenkomsten. In uw vergadering van 14 november 2012 heeft u ingestemd met deze beëindiging (PS/2012/831). Dat betekent dat de afwikkeling van de prestaties over de jaren 2007-2010 wordt geregeld via een doeluitkering.

De juridische verplichtingen voor realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur worden niet in geld, maar in grond afgerekend. Samen met de nog te realiseren Ecologische Hoofdstructuur vormt dit de ontwikkelopgave Ecologische Hoofdstructuur. De Commissie Jansen heeft over de verdeling van de beschikbare hectares een zwaarwegend advies uitgebracht (“Provincies, natuurlijk …!”). Het IPO-bestuur heeft daarmee ingestemd.

De uitvoeringsstrategie voor deze ontwikkelopgave (via het ‘Grond voor grond’-principe), zal in de loop van 2013 in IPO-verband worden voorbereid. Daarom hebben wij in 2012 alleen afwikkeling van grondtransacties toegestaan waarvoor wij eerder juridische verplichtingen waren aangegaan. Bij de uitwerking van de ontwikkelopgave voor Overijssel zullen wij ook een voorstel doen over de definitieve verdeling van het budget van €137 miljoen voor de inrichting van het landelijk gebied uit het Hoofdlijnenakkoord Kracht van Overijssel. U hebt in uw vergadering van 19 september 2012 ingestemd met ons voorstel voor een eerste indicatieve verdeling (PS 2012/437).

Samengevat komen wij tot de conclusie dat het decentralisatieproces van het natuurbeleid in 2012 verder is versterkt. Het definitieve Natuurakkoord, de wijze van uitwerking daarvan door de Commissie Jansen en de afwikkeling van de ILG-bestuursovereenkomst, zijn belangrijke mijlpalen in de versterking van de provinciale positie in het natuurbeleid en de regie voor het beleid in het

929292 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

landelijk gebied. Dat neemt niet weg dat er nog een aantal belangrijke, en complexe, vraagstukken bestaan in de uitvoering van het Deelakkoord, zoals grond voor grond.

Provinciaal meerjarenprogramma (pMJP) Over de afronding van het provinciaal meerjarenprogramma en de financiële afwikkeling van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (ILG) met het Rijk, bent u hierboven onder het kopje “Decentralisatie natuur” geïnformeerd. Op 23 november 2012 is de afrondingsovereenkomst ILG met het Rijk afgesloten. Hierin is vastgelegd welke middelen (ILG) het Rijk beschikbaar stelt voor de prestaties in de jaren 2007 tot en met 2013. Voor de zomer 2013 zal in een separaat statenvoorstel uitvoering pMJP een voorstel “In 2012 zijn belang- worden gedaan voor de administratieve verwerking van de afrondingsovereenkomst ILG op het rijke stappen gezet budgettaire kader voor het pMJP. in het decentralisatie Externe ontwikkelingen proces voor het Het Regeerakkoord “Bruggen slaan” van het kabinet Rutte-Asscher bevat ook voor de kerntaak natuurbeleid.” inrichting landelijk gebied een aantal belangrijke uitspraken. Positief is dat provinciale verantwoordelijkheid voor de invulling en uitvoering van het natuur beleid wordt bevestigd. Dat betekent dat de afspraken uit het Deelakkoord Natuur, waarmee uw Staten in december 2011 hebben ingestemd, uitgevoerd kunnen worden. Het regeerakkoord bevat ook een aantal onduidelijkheden. Zo staat er dat de Ecologische Hoofd- structuur wordt uitgevoerd, inclusief de verbindingszones. Niet duidelijk is of het hier gaat om de Ecologische Hoofdstructuur door de provincies (waarin vanwege Europese verplichtingen ook relevante verbindingszones zijn gehandhaafd) of om de ‘oude’ Ecologische Hoofdstructuur. Ook Provinciale Staten hebben op dit onderdeel veel vragen gesteld in het debat over ons voorstel voor de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur.

In het regeerakkoord wordt ook een geoormerkt bedrag van € 200 miljoen beschikbaar gesteld voor de bescherming en het beheer van bestaande natuurgebieden. Het bedrag van € 120 miljoen dat in het Lenteakkoord beschikbaar is gesteld, en een ruimere doelstelling kende, is vervallen. Met uitzondering van het beschikbaar stellen van deze € 200 miljoen, worden in het regeerakkoord geen concrete financiële middelen beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het natuurbeleid.

Het regeerakkoord is tot stand gekomen midden in de periode waarin wij overleg voerden met de gebiedspartners over de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur. Wij hebben, overeenkomstig een eerdere afspraak, de Statencommissie in de vergadering van 28 november 2012 geconsulteerd over de voortzetting van het herijkingsproces van de Ecologische Hoofdstructuur. In het bijzonder hebben wij de vraag voorgelegd of wij de voorstellen over de begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur ter inzage konden leggen, als onderdeel van de procedure tot actualisatie van de Omgevingvisie. De Statencommissie heeft daar in meerderheid mee ingestemd, na een intensief debat over de voorstellen zelf en de interpretatie en betekenis die aan de uitspraken in het regeerakkoord gegeven kunnen worden. Mede op verzoek van uw Staten hebben wij over deze vragen, in IPO-verband, gesproken met de staatssecretaris van Economische zaken. De staatssecretaris heeft de provincies verzocht hun EHS herijkingsproces van de Ecologische Hoofdstructuur voort te zetten. Hij, en zijn ambtsopvolger, hebben ook een meer genuanceerd beeld gegeven van de mogelijkheden van besteding van het extra budget van € 200 miljoen. Staatssecretaris Dijksma heeft de Tweede Kamer daarover op 20 december 2012 geïnformeerd. Op grond van deze brief concluderen wij in ieder geval dat het Rijk niet het realiseren van de oorspronkelijke (“oude”) Ecologische Hoofdstructuur nastreeft. De brief bevat aanknopingspunten voor overeenstemming tussen Rijk en provincies over de realisatie van een robuuste Ecologische Hoofdstructuur. Het realiseren van internationale verplichtingen en de inzet van autonome provinciale middelen zijn daarbij belangrijke elementen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 93 Opvallend is dat in het regeerakkoord geen passages zijn opgenomen over de voortgang van Natura 2000 en de uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof. Dat is opvallend omdat de huidige onzekerheden en stagnatie rond de vergunningverlening op grond van de Natuur beschermingswet een groot maatschappelijk probleem vormen.

Aandeel Inrichting landelijk gebied in totale kerntakenbegroting ■ Inrichting landelijk gebied - 8% ■ Overige kerntaken - 92%

949494 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 95 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

3. Een toekomstbestendig, vitaal 3.1 Het verbeteren van het vestigingsklimaat voor agrarische bedrijven door bij te dragen aan en aantrekkelijk landelijk gebied goede ruimtelijke en fysieke randvoorwaarden. waarin het goed wonen, werken en recreëren is en waarin ontwikkelingen hand in hand gaan met behoud en versterking van natuurwaarden en landschapswaarden

3.2 Het realiseren van de natuuropgave in de groen-blauwe hoofdstructuur, met versterking van de ruimtelijke kwaliteit en, waar mogelijk, in samenhang met sociaaleconomische ontwikkeling.

96 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 3.1.1 Herverkaveling / kavelruil, uitvoering Kracht van Overijssel (incl. prestatie 3.1.9). X 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: 3.1.2 Verbetering ruimtelijke structuur grondgebonden landbouw (pMJP 1.1.5 en 1.1.6). X 3.1.3 Verplaatsen van toekomstgerichte intensieve veehouderijen naar landbouwontwikkelingsgebieden X (pMJP 1.1.1). 3.1.4 Omvorming intensieve veehouderijen (pMJP 1.1.2). X 3.1.5 Stimulering duurzame ontwikkeling landbouwontwikkelingsgebieden (pMJP 1.1.3). X 3.1.6 Bevorderen van het gebruik van vrijkomende agrarische bebouwing (pMJP 3.1.1). x 3.1.7 Beleidsontwikkeling vestigingsklimaat landbouwbedrijven. X 3.1.8 Voorkantsturing en advisering op provinciale belangen ten aanzien van landbouw in ruimtelijke plannen. X

Investeringsprestaties: 3.2.1. Afronding pMJP / herijking Ecologische Hoofdstructuur / ontwikkeling natuurbeleid, uitvoering Kracht X van Overijssel. 3.2.2 Verwerven van gronden voor natuurontwikkeling in de Ecologische Hoofdstructuur (pMJP 2.1.1). X 3.2.3 Opheffen faunaknelpunten (pMJP 2.2.4). x 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.3 Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* 9.0.5 Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente.* 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: 3.2.4 Ruilen BBL-bezit ten behoeve van Ecologische Hoofdstructuur (pMJP 2.1.9). X 3.2.5 Inrichten natuur in de Ecologische Hoofdstructuur conform natuurdoelen (pMJP 2.1.4). X 3.2.6 Realisatie Ecologische Hoofdstructuur door particuliere natuurontwikkeling (pMJP 2.1.3). X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 97 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

3. Een toekomstbestendig, vitaal 3.3 Vorm en inhoud geven aan een toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van natuur- en aantrekkelijk landelijk gebied waarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers. waarin het goed wonen, werken en recreëren is en waarin ontwikkelingen hand in hand gaan met behoud en versterking van natuurwaarden en landschapswaarden

3.4 Vorm en inhoud geven aan een toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van landschappelijke waarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers.

3.5 Bescherming van natuurwaarden en landschapswaarden.

* Prestatie wordt verantwoord bij kerntaak 9

98 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: 3.3.1 Beheer natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur (pMJP 2.1.8). X 3.3.2 Agrarisch natuurbeheer (pMJP 2.1.2). X 3.3.3 Beheer Ecologische Hoofdstructuur door Landschap Overijssel (pMJP 2.1.6). X 3.3.4 Weidevogelbescherming (pMJP 2.2.2). X 3.3.5 Ganzefourageergebieden (pMJP 2.2.7). X 3.3.6 Uitvoering soortenbeschermingsplannen (pMJP 2.2.1). X 3.3.7 Versterking Nationale Parken Wieden Weerribben en Sallandse Heuvelrug door uitvoering van de X beheersen inrichtingsplannen (pMJP 2.2.3). 3.3.8 Project Boeren voor Natuur (pMJP 2.4.4). X 3.3.9 Beleidsontwikkeling natuur. X 3.3.10 Voorkantsturing advisering op natuurbelangen bij ruimtelijke plannen. X

Investeringsprestaties: 3.4.1 Stimulering aanleg landschapselementen (pMJP 2.4.1). X 3.4.2 Stimulering herstel landschapselementen (pMJP 2.4.2). X 3.4.3 Stimulering beheer landschapselementen (pMJP 2.4.3). X 3.4.4 Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Noordoost-Twente (pMJP 2.3.4). X 3.4.5 Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta (pMJP 2.3.4). X 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: 3.4.6 Beleidsontwikkeling landschap. X 3.4.7 Voorkantsturing advisering op provinciale belangen ten behoeve van landschap in ruimtelijke plannen. X 3.4.8 Landschapsbeheer: prestatieafspraak Landschap Overijssel over inzet vrijwilligers en stimuleren projecten. X 3.4.9 Uitvoeren van projecten ten behoeve van kwaliteit cultuurlandschap (pMJP 2.3.6). X

Investeringsprestaties: 3.5.1 Beperken van ammoniakemissie vanuit de landbouw door het stimuleren van emissiebeperkende tech- X nieken en maatregelen. 3.5.2 Natura 2000, inclusief Programmatische Aanpak Stikstof, uitvoering Kracht van Overijssel. X 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* Reguliere prestaties: 3.5.3 Opstellen en uitvoeren beheerplannen Natura 2000-gebieden (pMJP 2.2.5). X 3.5.4 Realiseren van de gewenste milieukwaliteit met betrekking tot waterregiem (pMJP 2.2.6). X 3.5.5 Uitvoering groene wetten. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 99 Maatschappelijke ambitie 3.0 - Een toekomstbestendig, vitaal en aantrekkelijk landelijk gebied waarin het goed wonen, werken en recreëren is en waarin ontwikkelingen hand in hand gaan met behoud en versterking van natuurwaarden en landschapswaarden. Wij streven naar een aantrekkelijke leefomgeving en een mooi landschap om te wonen en te recreëren. De mate van tevredenheid van bewoners voor hun leefomgeving en toeristen en recreanten voor het landschap zijn hiervoor onze kengetallen. Bij de versterking van de kwaliteiten van het landelijk gebied willen wij inspelen op de economische dynamiek. Een ondernemend en toekomstgericht bedrijfsleven is hiervoor belangrijk. De index ondernemersvertrouwen geeft hierin inzicht en is de optelsom van negatieve en positieve verwachtingen ten aanzien van onder meer omzet en investeringen. De index kent een onder- grens van -400% en een bovengrens van + 400%. Een index boven de nul geeft aan dat de stemming per saldo positief is en welke haar doorwerking kent in economische groei. De provincie kan het ondernemersvertrouwen vooral beïnvloeden door te werken aan een goed vestigingsklimaat. Na twee zeer negatieve jaren beweegt het ondernemersvertrouwen in 2010 weer de goede kant op. Momenteel werken de provincies in IPO-verband aan de ontwikkeling van een gezamenlijke indicator om de natuurkwaliteit te monitoren. Implementatie van de monitor - en daarmee de opname van een kengetal voor natuurkwaliteit - is afhankelijk van de besluitvorming van gezamenlijke provincies.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

3.0.1 Tevredenheid van inwoners over de Burgerpanel 0-meting 7,7 7,7 leefomgeving in het landelijk gebied in 2012 (rapportcijfer) 3.0.2 Tevredenheid van inwoners over het Burgerpanel 7,6 7,6 7,6 landschap (rapportcijfer) 3.0.3 Ondernemersvertrouwen landbouwers ERBO / COEN 73 -17,1 -66,8 -2,7 -12,7 in Overijssel ten aanzien van omzet, export, investe ringen en werkgelegenheid (-400 ≤ index ≤ +400) 3.0.4 Natuurkwaliteit (kengetal in ontwikke- Provincie Overijssel 0 ling)

Beleidsdoel 3.1 - Verbeteren van het vestigingsklimaat voor agrarische bedrijven door bij te dragen aan goede fysiekruimtelijke randvoorwaarden. Een goed vestigingsklimaat met goede ruimtelijke randvoorwaarden is essentieel voor een toekomstbestendige landbouw. De Overijsselse landbouw heeft een relatief ongunstige verkaveling. Als ontwikkelaar en investeerder blijven wij de sector ondersteunen bij het verbeteren van de verkaveling. Daarnaast richten wij ons op het afronden van verplaatsingen van intensieve veehouderijen in het kader van de reconstructie. Ter bevordering van de vitaliteit van het landelijk gebied, stimuleren wij de ontwikkeling van nieuwe economische activiteiten op locaties waar de landbouwbedrijfsvoering wordt beëindigd.

100 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 3.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3.1.1 Areaal landbouwgrond met verbe- Provincie Overijssel 3.597 8.423 12.882 16.382(pm)* terde ver-kaveling (ha, cumulatief) a) Begroting 2011 10.728 14.000 27.700 Begroting 2012 17.500 pm pm pm 3.1.2 Aantal intensieve veehouderijen Provincie Overijssel 14 11 13 13 13 verplaatst naar duurzame lokaties in Begroting 2011 13 14 14 een Landbouw Ontwik kelingsgebied Begroting 2012 13 13 (aantal, cumulatief) b) a) De gegevens voor 2007 en 2008 zijn niet opgenomen omdat zij door een aanpassing van de berekeningswijze van de indicator niet vergelijkbaar zijn. IJkpunt is datum van aktepassering. Streefwaarde pMJP: 27.688 ha. b) De aantallen zijn exclusief 6 bedrijven die zijn verplaatst ten laste van het reconstructiebudget 2004-2006. IJkpunt is datum sluiten koopovereenkomst. Zie prestatie 3.1.3 voor een inhoudelijke toelichting. Streefwaarde pMJP: 29 bedrijven.

Investeringsprestaties

Prestatie: 3.1.1 Herverkaveling / kavelruil, uitvoering “Kracht van Overijssel” (incl. prestatie 3.1.9)

Projectresultaat Een beleidsvisie met uitvoeringsprogramma “Verbetering van de verkaveling” voor de periode 2012-2015.

Realisatie Coalitieperiode Het verbeteren van de verkaveling van de grondgebonden landbouw is een prioriteit binnen de kerntaak inrichting landelijk gebied. In 2012 werken wij in overleg met de sector hiervoor het uitvoeringsprogramma 2012-2015 uit.

Prestaties 2012 Zie projectresultaat hierboven.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn samen met de partners de beleidsopties verkend. Deze verkenning is afgesloten met een bestuurlijk overleg tussen provincie, Stichting CKO en LTO Noord. In november is een investeringsvoorstel met uitvoeringsprogramma en nieuwe beleidskaders door Provinciale Staten vastgesteld (PS/2012/870). In de periode 2013-2015 worden projecten gestart om in totaal 12.700 ha landbouwgrond met verbeterde verkaveling te realiseren. Dit resultaat wordt uiterlijk in 2018 gehaald. Eind 2012 zijn de eerste beschikkingen afgegeven, waarmee partners projecten kunnen voorbereiden of opstarten. In 2012 is concreet voor 500 ha landbouwgrond met verbeterde verkaveling een verplichting aangegaan.

Prestatie 3.1.9

Provinciale staten hebben afgelopen november (PS/2012/870) ingestemd met het voorstel voor investering in het vestigingsklimaat door herverkaveling. De voorbereiding van deze opgave is eind 2012 opgestart. Zo heeft het Coördinatiepunt Kavelruil Overijssel subsidie gekregen voor de opstart van verschillend sectorale kavelruilen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 101 Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Investeringsvoorstel kerntaak inrichting landelijk gebied, onderdeel investeringen in de landbouw (herverkaveling) Type: Besluitvormend Datum: November 2012

Toelichting In 2012 zijn twee bestuurlijke mijlpalen bereikt. Op 31 juli is met LTO-Noord en de Stichting Coördi- natiepunt Kavelruil Overijssel overeenstemming bereikt over de hoofdlijnen van nieuw beleid en een uitvoeringsprogramma voor herverkaveling. De tweede mijlpaal is de vaststelling van het investeringsvoorstel Herverkaveling 2012-2015 door Provinciale Staten (PS/2012/870).

Reguliere prestaties

Prestatie 3.1.2 Verbetering ruimtelijke structuur grondgebonden landbouw (pMJP 1.1.5 en 1.1.6)

Prestaties 2012 • Continuering juridisch verplichte integrale en sectorale uitvoeringsprojecten. Voor een dertigtal in 2012 doorlopende inrichtingsprojecten zijn verplichtingen aangegaan. In afwachting van de uitwerking van het Deelak- koord Natuur nemen wij vooralsnog geen nieuwe projecten in uitvoering. • Via voortgangsbewaking prestatieafspraken met DLG en Stichting Coördinatie Kavelruil voor de periode 2012-2013.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In 2012 is 3.733 ha landbouwgrond met verbeterde verkaveling gerealiseerd onder pMJP-prestatie 1.1.5 / 1.1.6. De prestatie voor 2012 van 3.500 ha is hiermee gehaald. Al deze prestaties zijn gerealiseerd in vrijwillige kavel ruilen van de stichting CKO. • Via voortgangsoverleg met DLG en de Stichting is de voortgang bewaakt.

Prestatie 3.1.3 Verplaatsen van toekomstgerichte intensieve veehouderijen naar landbouwontwikkelingsgebieden (pMJP 1.1.1)

Prestaties 2012 Met de Verplaatsingsregeling dragen wij bij aan de afbouw van de intensieve veehouderij in de extensivering gebieden en het verbeteren van haar ruimtelijke structuur. In 2012 worden naar verwachting 2 verplaatsingen afgerond, waarmee het totaal van de afgeronde verplaatsingen op 12 komt. Daarnaast zijn er nog 7 verplaatsingen in uitvoering.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 zijn er 3 verplaatsingen afgerond, waarmee het totaal van afgeronde verplaatsingen op 13 komt. Daarnaast heeft 1 bedrijf zich in 2012 zich teruggetrokken in verband met problemen met het vinden van een geschikte her- vestigingslocatie. Eind 2012 zijn nog 5 bedrijven bezig hun bedrijf te verplaatsen.

102 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 3.1.4 Omvorming intensieve veehouderijen (pMJP 1.1.2)

Prestaties 2012 Met de Omvormingsregeling dragen wij bij aan de afbouw van de intensieve veehouderij in de extensiverings gebieden. Het streven is om in de periode 2007-2013 25 bedrijven te ondersteunen. In 2012 worden er naar verwachting 7 projecten afgerond, waarmee het totaal op achttien komt.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn in totaal achttien projecten afgerond.

Prestatie 3.1.5 Stimulering duurzame ontwikkeling van de landbouwontwikkelingsgebieden (pMJP 1.1.3)

Prestaties 2012 Wij ondersteunen gemeenten en anderen bij de uitwerking en uitvoering van ontwikkelingsplannen voor de landbouwontwikkelingsgebieden. Naar verwachting worden er in 2012 geen nieuwe initiatieven gestart. Lopende activiteiten worden in 2012-2013 afgerond. Wij passen naar aanleiding van het Hoofdlijnenakkoord en de evaluatie van Provinciale Staten de Omgevingsvisie en het Reconstructieplan aan.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn zoals aangegeven geen nieuwe initiatieven gestart en de lopende activiteiten zijn afgerond.

Prestatie 3.1.6 Bevorderen hergebruik van vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen (pMJP 3.1.1)

Prestaties 2012 Eind 2010 waren er 29 projecten afgerond en 33 in uitvoering. Het streven is om naast deze projecten in 2011-2013 aanvullend jaarlijks 15 nieuwe initiatieven te ondersteunen, om zo de streefwaarde 2007-2013 (100 projecten) te realiseren.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In de periode 2007 – 2012 zijn er 82 VAB initiatieven ondersteund. In 2012 is het budget voor het stimuleringsprogramma uitgeput, dat wil zeggen dat de streefwaarde van 100 VAB-projecten niet wordt gehaald. Het programma wordt in 2013 geëvalueerd met het oog op nieuw te ontwikkelen VAB-beleid.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 103 Prestatie 3.1.7 Beleidsontwikkeling vestigingsklimaat landbouwbedrijven

Prestaties 2012 • Proactieve beïnvloeding van de besluitvorming van het Rijk over de vormgeving van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in Nederland in de periode 2014-2020. Wij zetten hierbij in op innovatie en duurzaamheid, structuurversterking en de beloning van maatschappelijke diensten in de landbouw. • Uitvoering project Klimaat en droogte in relatie tot de landbouw (zie kerntaak 1). • Uitvoering project “Goede Boeren, Goede buren” (toekomstgerichte bedrijfsontwikkeling in een kleinschalig landschap).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In IPO-verband is overleg gevoerd met het Rijk over de invulling van het nieuwe Gemeenschappelijke Landbouw- beleid (GLB), inclusief de programmering van het POP-3. In Brussel is lobby gevoerd voor de prioriteiten van de provincies (op grond van de gezamenlijke position paper). • Het project Klimaat en droogte is voortgezet in een drietal projecten: Buurtlandschap, zuivel coöperatie Rouveen en Landschapsboer. • Het project Goede Boeren, Goede Buren wordt uitgewerkt onder kerntaak 5 Economie, prestatie 5.3.5.

Prestatie 3.1.8 Voorkantsturing en advisering op provinciale belangen t.a.v. de landbouw in ruimtelijke plannen

Prestaties 2012 Deze prestatie is niet omschreven in de begroting.

Prestaties gehaald? Ja.

Beleidsdoel 3.2 - Realiseren van de natuuropgave in de Groen-blauwe hoofdstructuur met versterking van de ruimtelijke kwaliteit en, waar mogelijk, in samenhang met sociaaleconomische ontwikkeling. De groen-blauwe hoofdstructuur en het omliggende landschap zijn niet alleen van grote betekenis voor de bescherming van de biodiversiteit, maar hebben ook een bredere rol in de ontwikkeling van het buitengebied. Wij beschouwen natuurontwikkeling daarom als integrale gebiedsopgave. Binnen de groen-blauwe hoofdstructuur richten wij ons als ontwikkelaar en investeerder vooral op de afronding van de Ecologische Hoofdstructuur uiterlijk 2018. In 2012 zullen wij als beleidsbepaler en leider mede op grond van de inhoudelijke en financiële kaders van het Deelakkoord Natuur de Ecologische Hoofdstructuur herijken.

104 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 3.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3.2.1 Toename areaal Ecologische Hoofd- Provincie Overijssel 1.140 2.089 3.007 3.424 pm structuur (ha, cumulatief) a) Begroting 2011 3.937 4.867 5.797 Begroting 2012 3.718 pm pm pm 3.2.2 Toename areaal Ecologische Hoofd- Provincie Overijssel 240 360 563 654 749 structuur door particulier natuurbe- Begroting 2011 594 820 960 heer in de periode 2007-2013 (ha, Begroting 2012 724 pm pm pm cumulatief) 3.2.3 Toename areaal ingerichte Ecologi- Provincie Overijssel 111 277 673 889 pm sche Hoofdstructuur in de periode Begroting 2011 873 1.123 1.973 2007-2013 (ha, cumulatief) b) Begroting 2012 1.123 pm pm pm a) De toename wordt gerealiseerd via verwerving van gronden en via functieverandering in het kader van particulier natuurbeheer. Streefwaarde pMJP: 3400 ha. De taakstelling 2007-2013 wordt n.a.v. het schrappen van de robuuste verbindingen naar beneden bijgesteld. b) Streefwaarde pMJP: 3900 ha. De taakstelling 2007-2013 wordt n.a.v. het schrappen van de robuuste verbindingen naar beneden bijgesteld.

Investeringsprestaties

Prestatie 3.2.1 Afronding pMJP / herijking Ecologische Hoofdstructuur / ontwikkeling natuurbeleid, uitvoering “Kracht van Overijssel”

Projectresultaat Uitvoeringsprogramma afronding pMJP / herijking Ecologische Hoofdstructuur.

Realisatie Coalitieperiode In eerste instantie richten wij ons op het opstellen van een Uitvoeringsprogramma voor de afronding van de in het kader van het provinciaal meerjarenprogramma 2007-2013 gestarte gebiedsprocessen. Na het Deelakkoord Natuur zal het Uitvoeringsprogramma geactualiseerd worden en zal hierin ook de herijking van de Ecologische Hoofdstruc- tuur (opgave, uitvoeringsstrategie en programmering) opgenomen worden.

Prestaties 2012 Zie projectresultaat.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De voor deze investeringsprestatie belangrijke implicaties van de decentralisatie van het natuurbeleid van Rijk naar provincies, worden geleidelijk duidelijker. De Afrondingsovereenkomst Investeringsbudget Landelijk Gebied is op 23 november 2012 ondertekend. Hiermee worden de bestedingen en juridische verplichtingen via een doeluitkering in het provinciefonds gestort.

Wij werken voortvarend aan de uitvoering van de eind 2010 en begin 2011 genomen besluiten van Provinciale Staten tot het naleven van juridische en bestuurlijk harde verplichtingen. Uitgangspunt daarbij is realisatie van pres taties uiterlijk eind 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 105 Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 De afronding van het provinciaal meerjarenprogramma en de financiële afwikkeling van het Investeringsbudget Landelijk Gebied vindt plaats via twee sporen. Het eerste spoor loopt via de ondertekening van de afrondingsovereenkomst Investeringsbudget Landelijk Gebied in november 2012. Dit met het oog op doeluitkering in het provinciefonds van de bestedingen en juridische verplichtingen van het Investeringsbudget Landelijk Gebied (met uitzondering van inrichting en beheer Ecologische Hoofdstructuur). Provinciale Staten heeft hierover een besluit genomen aan de hand van het Statenvoorstel PS/2012/831. Het tweede spoor loopt via de afrekenen juridische verplichtingen Ecologische Hoofdstructuur én ontwikkelopgave natuur via grond voor grond. Over verdeling van de ontwikkelopgave (landelijk) is in oktober 2012 geadviseerd door commissie Jansen (zie PS/2012/831).

Toelichting De afrondingsovereenkomst Investeringsbudget Landelijk Gebied is op 23 november 2012 ondertekend, waarmee de afspraken over de afrekening via de Doeluitkering 2013 en verder zijn vastgelegd. De uitvoeringsstrategie van de in 2013 vast te stellen herijkte Ecologische Hoofdstructuur hangt nauw samen met landelijke besluitvorming over enerzijds de inzet van ruilgronden die zijn verworven vóór 2007 en anderzijds over de uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof. Met het voortijdig vertrek van Staatssecretaris Verdaas moeten hierover nu afspraken gemaakt worden met de nieuwe staatssecretaris. Wij wachten landelijke besluitvorming over beide onderwerpen af. Hierna kunnen we een uitvoeringsstrategie uitwerken.

Prestatie 3.2.2 Verwerven van gronden voor natuurontwikkeling (pMJP 2.1.1)

Projectresultaat 3400 ha grond verworven in de periode 2007-2013 voor de realisatie van natuuropgave in de Ecologische Hoofd- structuur.

Realisatie Coalitieperiode Deze prestatie voeren wij voor een belangrijk deel uit met Rijksmiddelen vanuit het Investeringsbudget Landelijk Gebied. Naar aanleiding van het besluit van het Rijk dat er vanwege bezuinigingen geen Rijksmiddelen meer ingezet kunnen worden van het Investeringsbudget Landelijk Gebied, hebben wij de grondverwerving opgeschort.

Prestaties 2012 De juridisch verplichte grondtransacties handelen we af. Verder kopen wij vooralsnog in 2012 geen gronden aan. Na vaststelling van het Deelakkoord Natuur zal er duidelijkheid komen over de verdere uitvoering van deze prestatie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De juridisch verplichte grondtransacties zijn afgehandeld. Verder zijn in 2012, in afwachting van een realisatie strategie voor de herijkte Ecologische Hoofdstructuur, geen gronden voor natuurontwikkeling aangekocht (zie ook prestatie 3.3.9).

106 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 3.2.3 Opheffen faunaknelpunten (pMJP 2.2.4)

Projectresultaat Samenhang in de Ecologische Hoofdstructuur versterkt door het aanleggen van ecoducten en faunapassages bij bestaande rijkswegen en provinciale wegen.

Realisatie Coalitieperiode • Het oplossen van zes faunaknelpunten in provinciale wegen (N337, N733, N334, N331, N351 en N342). • Door het vervallen van de robuuste verbindingen vervallen twee faunavoorzieningen. In het Hoofdlijnenakkoord is afgesproken dat hiervoor één faunapassage in de plaats komt, onder N333. • Het aanpakken van de knelpunten bij Rijkswegen hangt af van de te maken afspraken in het kader van het Deel- akkoord Natuur.

Prestaties 2012 • Voornoemde faunavoorzieningen worden in 2012-2013 afgerond, behalve het ecoduct bij Muggenbeet bij de N333.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting • Vijf van de zes faunaknelpunten zijn in 2012 uitgevoerd. De N733 is in 2013 klaar. • Voor het ecoduct bij N333 (Muggenbeet) is medio 2012 een design en constructcontract getekend voor op levering in 2014. • In de landinrichting Enschede-Noord zijn 2 faunapassages aanbesteed. • Vanaf oktober 2010 (deelakkoord natuur) zijn er geen middelen voor het aanpakken van knelpunten bij rijks wegen.

Reguliere prestaties

Prestatie 3.2.4 Ruilen BBL-bezit t.b.v. natuurontwikkeling Ecologische Hoofdstructuur (pMJP 2.1.9)

Prestaties 2012 Wij brengen in bezit zijnde (ruil)gronden in, in inrichtingsprojecten voor de realisatie van de Ecologische Hoofd structuur. Na herijking van de Ecologische Hoofdstructuur bieden wij aangekochte maar nog niet ingerichte gronden voor de robuuste verbindingen en overtollige ruilgronden die geen bijdrage leveren aan gebiedsprocessen te koop aan bij boeren en andere belanghebbenden.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In afwachting van de uitkomst van de uitwerking van het deelakkoord Decentralisatie Natuur en de herijking van de Ecologische Hoofdstructuur, is er geen actief beleid gevoerd om BBL-percelen in de begrenzing van de Ecologische Hoofdstructuur te ruilen. Het grondbezit van Bureau Beheer Landbouwbezit heeft via ruilprocessen in inrichtingsprojecten dienst gedaan voor de realisatie van provinciale beleidsdoelen voor landbouw, natuur en water (zie ook prestatie 3.2.5). Op verzoek van derden heeft Bureau Beheer Landbouwbezit met ruilgronden deelgenomen aan sectorale kavelruilen voor landbouwstructuurversterking.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 107 Prestatie 3.2.5 Inrichten natuur in de Ecologische Hoofdstructuur conform natuurdoelen (pMJP 2.1.4)

Prestaties 2012 • Continuering lopende juridisch verplichte integrale en sectorale uitvoeringsprojecten. Voor 18 in 2012 doorlopende inrichtingsprojecten zijn verplichtingen aangegaan. In afwachting van de uitwerking van het Deelakkoord Natuur nemen wij vooralsnog geen nieuwe projecten in uitvoering. • Voortgangsbewaking prestatieafspraken met DLG 2012-2013.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De uitvoering van de juridisch verplichte integrale en sectorale projecten is in 2012 volgens planning verlopen. Nage- noeg alle geprogrammeerde sectorale inrichtingsprojecten konden volledig worden gerealiseerd. In de integrale projecten is de uitvoering in veel gevallen verdeeld over 2012 en 2013 en kon er in 2012 iets meer worden gerealiseerd dan vooraf was begroot. Uiteindelijk is er 274 hectare Ecologische Hoofdstructuur ingericht; 24 hectare meer dan begroot was voor 2012. Het ingerichte areaal Ecologische Hoofdstructuur per eind 2012 bedraagt 1.147 hectare. De realisatie voor 2013 is in december 2012 in het prestatiecontract met DLG vastgelegd. In het kader van de sturing aan DLG hebben wij aanvullende afspraken gemaakt met DLG over nieuwe opdrachten, waaronder de uitvoering van bestuurlijke verplichtingen landelijk gebied, zie besluit: PS/2011/699.

Aanvullend op het aantal hectare van de integrale en sectorale projecten is er door particulieren aan Ecologische Hoofdstructuur dit jaar 116 ha. ingericht.

Prestatie 3.2.6 Realisatie Ecologische Hoofdstructuur door Particuliere natuurbeheer (pMJP 2.1.3)

Prestaties 2012 We handelen de juridisch verplichte subsidieaanvragen voor particulier natuurbeheer af. In afwachting van het Deelakkoord Natuur nemen wij geen nieuwe aanvragen in behandeling. Na vaststelling van het Deelakkoord Natuur zal er duidelijkheid komen over de verdere uitvoering van deze prestatie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Deze prestatie is behaald. In de Begroting 2012 staat opgenomen dat er in 2012 724 ha. gerealiseerd moet zijn waarvan er 654 ha. tot en met 2011 is gerealiseerd. De taakstelling voor 2012 was 70 ha. In totaal is er in 2012 95 ha. gerealiseerd. In de monitor van het voorjaar en najaar 2012 is aangegeven dat de verwachting was dat we meer zouden realiseren. Het aantal verwachte subsidieaanvragen bleef echter achter doordat aanvragen van particulieren op basis van vrijwilligheid worden ingediend. Wel worden op dit moment subsidieaanvragen voor ruim 100 ha. behandeld.

Beleidsdoel 3.3 - Vorm en inhoud geven aan toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van de natuurwaarden, bij voorkeur door particulieren en het (agrarische) bedrijfsleven. Wij zijn in overleg met het Rijk over de decentralisatie van het natuurbeheer. Hierbij gaan wij ervan uit dat het Rijk haar verplichtingen nakomt. Wij streven naar toename van agrarisch en particulier beheer. Als ontwikkelaar en investeerder onderzoeken wij in welke mate het natuurbeheer efficiënter vormgegeven kan worden. Hierbij hoort ook een heroriëntatie op de rol en positie van natuurbeherende organisaties. Ook verkennen wij de mogelijkheden voor nieuwe arrangementen voor natuurbeheer, die niet of minder afhankelijk zijn van subsidie.

108 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 3.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3.3.1 Totaal areaal natuurbeheer binnen Dienst Regelingen 32.687 25.983 27.009 26.200 26075 de Ecologische Hoofdstructuur in het Begroting 2011 kader van Subsidie Natuur en Land- Begroting 2012 pm pm pm pm schap (ha) a) 3.3.2 Areaal particulier natuurbeheer in het Dienst Regelingen 27.103 22.989 22.372 21.500 22249 kader van Subsidie Natuur en Land- Begroting 2011 schap in de periode 2007-2013 (ha) b) Begroting 2012 pm pm pm pm 3.3.3 Areaal agrarisch natuurbeheer in het Dienst Regelingen 4.618 2.994 4.327 4.650 4065 kader van Subsidie Natuur en Land- Begroting 2011 schap in de periode 2007-2013 (ha) c) Begroting 2012 pm pm pm pm a) Het streven is continuïteit bestaand beheer en toename in lijn met uitbreiding Ecologische Hoofdstructuur. b) Areaal maakt onderdeel uit van indicator 3.3.1. Het streven is continuïteit bestaand beheer en toename in lijn met uitbreiding Ecologische Hoofdstructuur. c) Areaal maakt onderdeel uit van indicator 3.3.1. Areaal is inclusief weidevogelbeheer en beheer ganzefourageergebieden. Het streven is continuïteit en toename.

Reguliere prestaties

Prestatie 3.3.1 Beheer natuurgebieden in de Ecologische Hoofdstructuur (pMJP 2.1.8 en pMJP 6.2.7)

Prestaties 2012 Uitvoering aan het Subsidiestelsel voor Natuurbeheer en Landschapsbeheer, onderdeel natuurbeheer. De ontwikkeling en uitvoering van de prestatie, inclusief de te bepalen ambitie, zijn mede afhankelijk van de afspraken hierover met het Rijk in het Deelakkoord Natuur.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben wij 26.427 hectare natuurbeheer onder SNL gesubsidieerd.

Prestatie 3.3.2 Agrarisch natuurbeheer (pMJP 2.1.2 en pMJP 6.2.7)

Prestaties 2012 • Uitvoering geven aan het Subsidiestelsel voor Natuurbeheer en Landschapsbeheer, onderdeel agrarisch natuurbeheer. • De ontwikkeling en uitvoering van de prestatie, inclusief de te bepalen ambitie, zijn mede afhankelijk van de afspraken hierover met het Rijk in het Deelakkoord Natuur.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben wij 4.521 hectare agrarisch natuurbeheer via SNL gesubsidieerd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 109 Prestatie 3.3.3 Beheer Ecologische Hoofdstructuur door Landschap Overijssel (pMJP 2.1.6)

Prestaties 2012 Voortgangsbewaking en zo nodig bijstellen van de prestatieafspraak 2010-2014 met Landschap Overijssel over het beheer van de terreinen van Landschap Overijssel binnen de Ecologische Hoofdstructuur. Het streven hierbij is de vergroting van kwaliteiten en belevingswaarden van de betreffende natuurterreinen en de cultuurhistorische en archeologische objecten.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Conform de afspraken zijn de volgende prestaties uitgevoerd door Landschap Overijssel: • Behoud van cultuurhistorie op terreinen van Landschap Overijssel. • Prestaties op het gebied van natuur en landschapbeleving in natuurgebieden van Landschap Overijssel. • Monitoring van natuur en landschap. • Coördineren en faciliteren van vrijwilligers.

Prestatie 3.3.4 Weidevogelbescherming (pMJP 2.2.2)

Prestaties 2012 Stimulering gebiedsgerichte aanpak weidevogelbeheer gelijk versterken van de weidevogelstand met een sterke nadruk op de kritische soorten. Hiertoe richten wij ons in 2012 op het continueren van de uitvoering van 7 collectieve weidevogelbeheerplannen en de voortzetting van het vrijwilligersproject weidevogelbescherming.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is de uitvoering van zeven weidevogelbeheerplannen gecontinueerd. Tevens is het vrijwilligersproject weidevogelbescherming voortgezet.

Prestatie 3.3.5 Ganzefourageergebieden (pMJP 2.2.7)

Prestaties 2012 Continuering van ongeveer 2.000 hectare lopende beheerscontracten in deze gebieden.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Wij hebben in 2012 ongeveer 2.010 hectare lopende beheerscontracten in deze gebieden gecontinueerd.

Prestatie 3.3.6. Uitvoering soortenbeschermingsplannen (pMJP 2.2.1)

Prestaties 2012 • De in 2011 gestarte leefgebiedenbenadering wordt door de bezuinigingen van het Rijk niet conform de planning 2011-2013 uitgevoerd. • In 2012 ligt de focus op de uitvoering en afronding van de lopende projecten. Er worden vooralsnog geen nieuwe projecten in uitvoering genomen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Van de nog lopende projecten zijn de projecten Kwartelkoning en revitalisering knoflookpad Vechtdal in 2012 afgerond. In 2013 wordt het kamsalamanderproject Salland opgeleverd, als onderdeel van een bestuursconvenant (provinciaal meerjarenprogramma) met de gemeenten Deventer, Raalte en Olst-Wijhe.

110 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 3.3.7 Versterking nationale parken Wieden Weerribben en Sallandse Heuvelrug door uitvoering van de beheersplannen en inrichtingsplannen (pMJP 2.2.3)

Prestaties 2012 Uitvoering geven aan lopende en juridisch verplichte maatregelen uit de jaarplannen van de beide parken. De bezuinigingen van het Rijk op het natuurbeleid zijn ook van invloed op de vormgeving en uitvoering van deze prestatie voor de periode na 2013.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Beide parken hebben hun werkzaamheden conform uitgevoerd.

Prestatie 3.3.8 Project Boeren voor Natuur (pMJP 2.4.4.)

Prestaties 2012 Continuering van de uitvoering van het proefproject voor de ontwikkeling van een nieuwe aanpak voor agrarisch natuurbeheer. Dit in samenwerking met het Rijk, Hof van Twente, Hengelo, het Waterschap Regge en Dinkel, Landgoed Twickel en de Pachtervereniging Twickel. In 2012 wordt er een evaluatie van de eerste fase van dit project uitgevoerd.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 is het project voortgezet. De als resultaat genoemde evaluatie in de begroting loopt en wordt in 2013 afgerond. Begin 2013 wordt een herberekening van de vergoeding afgerond. Dit is gekoppeld aan de toestemming door de EU voor de pilot. In 2013 worden ook de eerste resultaten van de monitoring verwacht. In de evaluatie wordt ook het proces geëvalueerd en wordt afgestemd met de provincie Zuid-Holland (pilot Biesland).

Prestatie 3.3.9 Beleidsontwikkeling natuur

Prestaties 2012 • Deelakkoord Natuur: afspraken maken met het Rijk over inhoudelijk en financiële kaders voor de decentralisatie van de het natuurbeleid. • Uitwerking van deze afspraken in provinciaal beleid. • De opstelling van een provinciale beleidsvisie natuur en landschap (inclusief aandacht voor EU biodiversiteitstrategie). • Herijking van de Ecologische Hoofdstructuur en de realisatiestrategie (zie ook prestatie 3.2.2). • Onderzoeken in welke mate natuurbeheer en landschapsbeheer efficiënter vormgegeven kunnen worden met behoud van slagkracht. Hierbij hoort ook een heroriëntatie op de rol en positie van natuurbeherende organisaties. • Verkenning van mogelijkheden voor nieuwe arrangementen voor natuurbeheer, die niet of minder afhankelijk zijn van subsidie (o.a. Uitvoering project Natuur verdient Beter).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Deze prestatie is deels afgerond in 2012. De provincies en het Rijk hebben in 2012 langdurig overlegd over de uitvoering van de kabinetsbesluiten over de wijzigingen in het natuur- en landschapsbeleid. Hierdoor wordt pas in 2013 de EHS planologisch vastgelegd en na verdere uitwerking van bijvoorbeeld het grond-voor-grond principe, een realisatiestrategie met de beheeropgaven opgesteld.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 111 Prestatie 3.3.10 Voorkantsturing advisering op natuurbelangen bij ruimtelijke plannen

Prestaties 2012 Voorkantsturing en advisering over provinciale belangen op het gebied van natuur bij ruimtelijke plannen (bestemmingsplannen, structuurvisies, inpassingsplannen) en de uitvoering van natuurcompensatie en natuurtoetsen (Natura 2000).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In het kader van de Wet op de ruimtelijke ordening vindt structureel ambtelijk overleg plaats tussen provincie en gemeenten over de gemeentelijke ruimtelijke plannen. Daarbij worden ook de provinciale belangen op het gebied van natuur betrokken. In het merendeel van de situaties heeft dat geleid tot een juiste of verantwoorde inpassing van provinciale natuurbelangen. In een enkel geval hebben wij een ontheffing op grond van de Omgevingsverordening verleend. Daarbij zijn ook afspraken gemaakt over natuurcompensatie. In een paar andere gevallen hebben wij geen overeenstemming bereikt en hebben wij een reactieve aanwijzing aan de betrokken gemeente afgegeven.

Beleidsdoel 3.4 - Vorm en inhoud geven aan de ontwikkeling en een toekomstbestendig beheer van landschappelijke waarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers. Een duurzame ontwikkeling van het landschap is belangrijk voor behoud en versterking van de kwaliteiten van landelijk gebied. Samen met gemeenten bouwen wij daarom ons beleid voor Groene en Blauwe diensten voor aanleg, herstel en beheer van landschapselementen verder uit. In de periode tot en met 2013 richten wij ons hierbij vooral op de uitvoering van de gemaakte afspraken uit de bestuursovereenkomsten met de gemeenten. Wij verkennen de mogelijkheden voor nieuwe arrangementen voor de ontwikkeling van landschap dat niet of minder afhankelijk is van subsidie. Daarnaast blijven we de ontwikkeling van de Nationale Landschappen ondersteunen.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 3.4

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3.4.1 Uitgelokte investeringen lokale Provincie Overijssel 15 15 15 fondsen voor ontwikkeling en beheer Begroting 2011 landschap in de periode 2007-2013 Begroting 2012 15 pm pm pm (groenblauwe diensten) (euro in miljoen, cumulatief) a) 3.4.2 Areaal nieuwe landschapselementen in Provincie Overijssel 40 75 109 125 pm de periode 2007-2013 (ha, cumulatief) Begroting 2011 125 145 160 b) Begroting 2012 145 160 pm pm 3.4.3 Areaal herstelde landschapselementen Provincie Overijssel 44 123 206 300 pm in de periode 2007-2013 (ha, cumula- Begroting 2011 300 375 435 tief) c) Begroting 2012 375 435 pm pm 3.4.4 Areaal beheerde landschapselementen Provincie Overijssel 77 388 648 850 pm in de periode 2007-2013 (ha, cumula- Begroting 2011 850 1.070 1.300 tief) d) Begroting 2012 1.070 1.300 pm pm

a) Op basis van afgegeven beschikkingen. b) Op basis van afgegeven beschikkingen. Realisatiecijfers worden in mei van gemeenten verwacht. c) Op basis van afgegeven beschikkingen. Realisatiecijfers worden in mei van gemeenten verwacht. d) Op basis van afgegeven beschikkingen. Realisatiecijfers worden in mei van gemeenten verwacht.

112 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 3.4.1 Stimulering aanleg landschapselementen (pMJP 2.4.1)

Projectresultaat Kwaliteit van het landschap is versterkt door de aanleg van landschapselementen. Het beoogde resultaat voor de periode 2007-2013 is de aanleg van 160 ha nieuwe landschapselementen.

Realisatie Coalitieperiode • In de periode 2012-2013 richten wij ons erop om met gemeenten 35 ha nieuwe landschapselementen te realiseren. • Onze ambitie en uitvoeringsstrategie voor na 2013 zullen wij herijken na het sluiten van het Deelakkoord Natuur.

Prestaties 2012 De aanleg van 20 ha landschapselementen.

Prestaties gehaald? Deels.

Verwacht wordt dat in 2012 circa 14 hectare gerealiseerd wordt, waarmee het totaal op 48 hectare komt. Aanleg van nieuwe landschapselementen blijft achter omdat er weinig draagvlak is bij de agrarische sector. Indien het draagvlak niet toeneemt, is de kans reëel dat de gemeenten gaan verzoeken dat een groot deel van het budget dat was aangemerkt voor aanleg, wordt ingezet voor herstel en beheer.

Prestatie 3.4.2 Stimulering herstel landschapselementen (pMJP 2.4.2)

Projectresultaat Kwaliteit van het landschap is versterkt door het herstel van bestaande landschapselementen. Het beoogde resultaat voor de periode 2007-2013 is het herstel van 435 ha landschapselementen.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2013 willen wij met gemeenten 135 ha landschapselementen herstellen. Onze ambitie en uitvoeringsstrategie voor na 2013 zullen wij herijken na het sluiten van het Deelakkoord Natuur.

Prestaties 2012 Beoogd resultaat in 2012 is het herstel van 75 ha landschapselementen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De prestaties zijn in convenanten met de gemeenten vastgelegd. De gemeenten rapporteren over de periode 2012 in mei 2013. Via de stichting Groene en Blauwe diensten die de aanleg, herstel en beheer van landschapselementen begeleidt, is een indicatie verkregen van de realisatie van de prestatie. Verwacht wordt dat in 2012 circa 81 hectare herstel gerealiseerd wordt, waarmee het totaal uitkomt op bijna 276 hectare herstelde landschapselementen.

Wij verwachten dat herstel van circa 400 hectare landschapselementen wordt gerealiseerd in de periode 2007-2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 113 Prestatie 3.4.3 Stimulering beheer landschapselementen (pMJP 2.4.3)

Projectresultaat • Landschapsbeheer bestendigd door de ontwikkeling van (gemeentelijke / lokale) fondsen voor het beheer van het landschap en andere groenblauwe diensten via langlopende contracten van 21 jaar. • 1300 ha landschapselementen - circa 17% van de landschapselementen in Overijssel - duurzaam in beheer.

Realisatie Coalitieperiode • In de periode 2012-2013 richten wij ons op het stimuleren van de realisatie van 450 ha. • Onze ambitie en uitvoeringsstrategie voor Groene en Blauwe diensten voor na 2013 zullen wij uitwerken na het sluiten van het Deelakkoord Natuur.

Prestaties 2012 Beoogd resultaat in 2012: nieuwe contracten afgesloten voor het beheer van 220 ha landschapselementen.

Prestaties gehaald? Ja.

Verwacht wordt dat in 2012 circa 223 hectare beheer gerealiseerd wordt, waarmee het totaal nu uitkomt op 703 hectare.

Bij huidige voortzetting van de realisatie door gemeenten is de inschatting dat er eind 2013 een totaal van 930 ha beheer van landschapselementen gerealiseerd zal zijn.

Aangezien bij voortzetting van de huidige koers de realisatie ongeveer 25% lager uitvalt dan de ambitie hebben we gemeenten gevraagd de uitvoeringsstrategie aan te passen. Gemeenten zien hiervoor verschillende mogelijkheden, waardoor de uiteindelijke realisatie hoger kan uitvallen dan bij voortzetting van de huidige koers. De lager uitvallende hectares hebben deels ook te maken met de lage rentepercentages voor de landschapsfondsen (Euribor). Wij zullen u in 2013 een voorstel doen om landschapsfondsen de mogelijkheid te geven om middelen niet alleen door het Nationaal Groenfonds te laten beheren. Hierdoor kunnen waarschijnlijk hogere rentepercentages worden bereikt (3%). Hierdoor verwachten wij dat het beheer van circa 1100 hectare landschapselementen wordt gerealiseerd in de periode 2007-2013.

114 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 3.4.4 Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationale Landschap Noordoost-Twente (pMJP 2.3.4)

Projectresultaat Eind 2013 zijn de kernkwaliteiten van het Nationale Landschap versterkt door de uitvoering van een uitvoerings programma 2007-2013 gericht op: • Het versterken van de melkveehouderij als belangrijke drager van de gebiedskwaliteiten. • Het vergroten van de participatie van bewoners, gemeenten en organisaties in behoud en ontwikkeling van de gebiedskwaliteiten en op de promotie en vermarkting van het Nationale Landschap.

Realisatie Coalitieperiode • In de periode 2012-2013 richten wij ons in eerste instantie op de uitvoering van het lopende uitvoeringsprogramma 2007-2013. • In het kader van de Verkenning Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente (zie kerntaak 9) zullen wij onze opgave en uitvoeringsstrategie voor dit gebied voor de periode 2013 en verder uitwerken.

Prestaties 2012 Belangrijke prestaties van het Uitvoeringsprogramma 2012 zijn: • De uitvoering project Goed Boeren in Kleinschalig Landschap (fase 2). • De verankering van de cascobenadering in bestemmingsplannen. • Uitbouw van het gebiedsfonds voor de financiering van het beheer van landschapselementen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is volop gewerkt aan de uitvoering van het Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Noordoost-Twente. Zo zijn diverse praktijkvragen in het kader van het project Goed Boeren in Kleinschalig Landschap uitgevoerd, waaronder praktijkvragen over cultuurhistorische erven en een leergang voor jonge ondernemers. Daarnaast hebben voor de zomer van 2012 alle gemeenteraden ingestemd met de zogenaamde “cascobenadering”: een raamwerk voor landschapversterking. De eerste aanvragen hiervoor zijn in behandeling. Tevens zijn er verkenningen uitgevoerd naar alternatieve financieringsmogelijkheden voor het beheer van landschapselementen. De nadere uitwerking hiervan is meegenomen in het kader van de Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 115 Prestatie 3.4.5 Opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap IJsseldelta (pMJP 2.3.4)

Projectresultaat Eind 2013 zijn de kernkwaliteiten van het Nationale Landschap versterkt door de uitvoering van een uitvoerings programma 2007-2013 gericht op: • De versterking van de dragers van de kwaliteiten, waaronder de melkveehouderij. • Het beter beleefbaar maken van het Nationaal Landschap voor bewoners en bezoekers van de IJsseldelta. • De vitalisering van dorpsgemeenschappen en andere samenwerkingsverbanden in het gebied door deze verantwoordelijk te maken voor de uitvoering van verschillende projecten. Daarmee versterken wij daadkracht, gemeenschapszin en ondernemerschap.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2013 richten wij ons in eerste instantie op de uitvoering van het lopende uitvoeringsprogramma 2007-2013. Zie kerntaak 1 voor de ontwikkeling en uitvoering van het Programma 2012-2015 in het kader van de uitvoering van de investeringsagenda Kracht van Overijssel.

Prestaties 2012 Belangrijke prestaties in 2012 betreffende de afronding van de geprioriteerde projecten uit het uitvoerings programma 2009–2013: • Kavelruil Genemuiden. • Ontwikkeling streekmerk IJsseldelta. • Uitbreiding kanoroute Mastenbroek. • Realisatie en exploitatie van 3 bezoekerscentra en 5 informatiepunten. • Uitvoering van het programma Weidse waarden voor agrarische ondernemers op Kampereiland (tot eind 2013). • Uitvoering van het programma Streekeigen huis en erf (tot eind 2013).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het uitvoeringsprogramma 2006 – 2013 is eind 2012 nagenoeg geheel afgerond. Dit betekent dat het merendeel van de projecten is gerealiseerd, een deel in uitvoering is, en nog slechts een handjevol projecten in voorbereiding is. De aandacht verplaatst zich nu naar het nieuwe programma 2012 – 2015. In dit kader zijn eind 2012 volgens planning de eerste projecten beschikt.

Reguliere prestaties

Prestatie 3.4.6 Beleidsontwikkeling landschap

Prestaties 2012 • Uitvoering Verkenning Groen-blauwe Netwerken. • Uitwerking casco-benadering landschap. • Uitwerking uitvoeringsprogramma Groene en Blauwe diensten 2013-2015. • Verkenning van de mogelijkheden voor nieuwe arrangementen voor de ontwikkeling van landschap dat niet of minder afhankelijk is van subsidie.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Deze prestatie is deels uitgevoerd in 2012. Alle prestaties lopen door in 2013. Tot en met 2013 hebben we lopende afspraken met gemeenten over de inzet van GBD. De verkenning of en hoe GBD na 2013 breder kan worden ingezet, inclusief mogelijke verdienmodellen (bijvoorbeeld via het concept Groen-blauwe netwerken) wordt in samenhang opgepakt met efficiënter natuurbeheer en landschapsbeheer (zie prestatie 3.3.9).

116 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 3.4.7 Voorkantsturing advisering op provinciale belangen ten behoeve van landschap in ruimtelijke plannen

Prestaties 2012 Voorkantsturing en advisering over provinciale belangen op het gebied van landschap bij ruimtelijke plannen (bestemmingsplannen, structuurvisies, inpassingsplannen) en uitvoering, natuurcompensatie en natuurtoetsen.

Prestaties gehaald? Ja.

Prestatie 3.4.8 Landschapsbeheer: prestatieafspraak Landschap Overijssel (pMJP 2.3.5)

Prestaties 2012 Uivoering geven aan de prestatieafspraak uit 2009 met Landschap Overijssel. Deze betreft de uitvoering van cursussen natuur en landschapsbeheer, het beleid voor Groene en Blauwe diensten (via de stichting GBD), de soorten bescherming, het groenloket, de stimulering van landschap en natuurontwikkeling bij gemeenten en weidevogel bescherming.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Vanuit de prestatieafspraken zijn in 2012 conform afspraak door Landschap Overijssel de volgende prestaties uit gevoerd: cursussen, coördineren en faciliteren van vrijwilligers, uitvoeren van activiteiten van de stichting Groene en Blauwe Diensten, Groenloket en weidevogelbescherming.

Prestatie 3.4.9 Uitvoeren van projecten voor kwaliteit cultuurlandschap (pMJP 2.3.6)

Prestaties 2012 Beoogd resultaat voor de periode 2007-2013 is de uitvoering van 80 projecten voor het behoud en de ontwikkeling van het Overijsselse cultuurlandschap. Eind 2010 zijn er 33 projecten afgerond en 49 in uitvoering. In 2012-2013 richten wij ons op de afronding van deze projecten.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De uitvoering loopt volgens planning. Naar verwachting worden er in totaal 81 projecten uitgevoerd. Eind 2012 zijn er 43 projecten afgerond en 38 in uitvoering.

Beleidsdoel 3.5 - Bescherming van natuurwaarden en landschapswaarden. Wij voeren in dit kader een aantal wettelijke taken uit. Dit takenpakket wordt groter als gevolg van de decentralisatie van het natuurbeleid, waaronder de uitvoering van de flora- en faunawet. De Natura 2000-opgave pakken wij prioritair op in die gebieden waar we de grootste opgaven kennen wat betreft de sociaaleconomische ontwikkeling. Wij maken afspraken met het Rijk over de uitvoering van de beheerplannen en de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS). De spanning tussen landbouwontwikkeling en de Natura 2000-opgave is voor ons een van de aanleidingen voor de Verkenning Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 117 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 3.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

3.5.1 Aantal beheerplannen Natura 2000 Provincie Overijssel - --- vastgesteld (aantal) Begroting 2011 Begroting 2012 25 3.5.2 Aantal beheerplannen Natura 2000 in Provincie Overijssel ---- uitvoering (aantal, cumulatief) Begroting 2011 Begroting 2012 pm pm pm 3.5.3 Aantal bedrijven deelnemend aan Provincie Overijssel 35 79 85 stimuleringsbeleid emissiearme Begroting 2011 50 100 150 technieken en maatregelen (onderdeel investeringen) (aantal, cumulatief) a) Begroting 2012 100 pm pm pm

a) Streefwaarden 2013-2015 (pm) zijn afhankelijk van landelijke voortgang Programmatische Aanpak Stikstof.

118 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 3.5.1 Beperken van ammoniakemissie vanuit de landbouw door het stimuleren van emissiebeperkende technieken en maatregelen (pMJP 1.3.2)

Projectresultaat Bijdragen aan het verminderen van de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden door het stimuleren van emissiebeperkende technieken en maatregelen op veehouderijen.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op: • Stimuleren van innovatie en kennisontwikkeling op het gebied van emissiebeperkende technieken en maatregelen. • Investeringssubsidies voor emissiebeperkende technieken en maatregelen.

Prestaties 2012 • Ondersteuning, in samenwerking met het Rijk, van de uitvoering van het innovatieproject “Proeftuin Natura 2000”. Dit is een samenwerkingsproject van LTO-Noord en WUR-Wageningen, dat gericht is op de ontwikkeling en verspreiding van kosteneffectieve technieken en maatregelen ter vermindering van de ammoniakdepositie. • Ondersteuning van 50 bedrijven bij investeringen in emissiebeperkende technieken en maatregelen. In totaal komt de realisatie 2010-2012 hiermee op 100 bedrijven.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In de eerste en Monitor Overijssel 2012-II is reeds gemeld dat de prestatie slechts deels gerealiseerd wordt. De uitvoering van de Proeftuin Natura 2000 verloopt wel conform planning.

Met het stimuleringsbeleid voor toepassing van emissiebeperkende technieken zijn tot en met 2012 85 veehouderij bedrijven ondersteund (cumulatief vanaf 2010). Door het per 1 november 2011 beëindigen van het Investeringsbudget Landelijk Gebied / provinciaal meerjarenprogramma van het Rijk, is de rijksfinanciering weggevallen. Hierdoor zal het streefaantal van 100 bedrijven niet worden gerealiseerd. Het beschikbare budget voor de periode 2010 – 2013 is uit geput.

In de proeftuin zijn 15 maatregelen voor emissiearme methoden uitgewerkt. Te denken valt aan eiwitarm voer. Deze worden in januari 2013 voorgelegd aan de Commissie van deskundigen zodat deze methoden in de praktijk in Overijssel kunnen worden toegepast en vergund. Daarnaast wordt gewerkt aan een certificeringsysteem voor emissiearme bedrijfsvoering waarmee ook vergunningen kunnen worden verleend.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 119 Prestatie 3.5.2 Natura 2000 inclusief Programmatische Aanpak Stikstof, uitvoering “Kracht van Overijssel”

Projectresultaat Bijdragen aan opstelling Uitvoeringsprogramma Natura 2000.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op: • De proactieve beïnvloeding van het Rijk en de Europese Unie gericht op vereenvoudiging van de regelgeving voor Natura 2000-gebieden. • Het als opdrachtgever voorbereiden van de uitwerking van 16 beheerplannen. • Al mede bevoegd gezag meewerken aan de voorbereiding van de uitwerking van de 9 beheerplannen waar andere overheden voortouwnemer zijn van het beheerplanproces. • Het maken van afspraken met het Rijk over de uitvoering en de financiering van de uitvoering van deze plannen. • Het mede vaststelen van de Programmatische Aanpak Stikstof en het maken van afspraken met het Rijk over de uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof. • Voorbereiden van de uitvoering van de Programmatische Aanpak Stikstof (uitvoering herstelmaatregelen). • Uitwerking van de verordening Natura 2000 en stikstof voor veehouderijen, inclusief de ‘salderingsbank’. Of het nodig is deze acties uit te voeren hangt mede af van de inhoud van de Programmatische Aanpak Stikstof.

Prestaties 2012 In 2012 richten wij ons op de hierboven genoemde punten. Indien nodig in het kader van - of als aanvulling op - de Programmatische Aanpak Stikstof, streven wij ernaar dat in 2012 de verordening van kracht wordt en de salderingsbank voor stikstof functioneert. Dit vraagt nadere detaillering van de ontwikkelruimte, (hydrologisch) onderzoek en overleg met de partijen in het veld.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Wij hebben ons in 2012 gericht op beïnvloeding van het Rijk bij ontwikkeling van de Programmatische Aanpak Stikstof, teneinde de vergunningverlening rond Natura 2000-gebieden te vereenvoudigen. Op ons verzoek zal het Rijk in overleg treden met Duitsland en België om te onderzoeken of de Programmatische Aanpak Stikstof ook voor grensoverschrijdende aspecten van vergunningverlening een oplossing kan bieden. Tevens hebben we erop aangedrongen dat de Programmatische Aanpak Stikstof wordt voorzien van een sociaaleconomische paragraaf, waarin de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen wordt gewogen. Wij hebben eind 2012 een intensieve overlegperiode afgesloten met regionale bestuurders in de stuurgroepen Natura 2000 en stuurgroepen Ecologische Hoofdstructuur. In het doorlopen proces is duidelijk geworden welke gronden nodig zijn om de maatregelen Programmatische Aanpak Stikstof en overige maatregelen van Natura 2000 uit te voeren. Dit is uitgemond in adviezen van de Natura 2000-stuurgroepen over de ruimtelijke doorvertaling van de maatregelen Programmatische Aanpak Stikstof in de Ecologische Hoofdstructuur. De stuurgroepen hebben ook in hoofdlijnen aan gegeven hoe ze aankijken tegen de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen. Dit heeft geresulteerd in een brief aan Provinciale Staten (PS/2012/942), waarin wij hebben aangegeven hoe de resterende ontwikkelopgave Natuur er in Overijssel uit zou kunnen zien. Met de afronding van de gebiedanalyses Programmatische Aanpak Stikstof is een belangrijke stap gezet in de voorbereiding van de uitwerking van 16 beheerplannen waar de provincie voortouwnemer is. Ook voor de 9 beheerplannen waar andere overheden voor touwnemer zijn, zijn de technische analyses afgerond. Verdere afronding van de beheerplannen en voorbereiding van de uitvoering hangt samen met besluitvorming over de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen in het traject van de Programmatische Aanpak Stikstof.

In 2012 is duidelijk geworden dat het Overijssels beleidskader met de inwerkingtreding van Programmatische Aanpak Stikstof kan komen te vervallen. De Programmatische Aanpak Stikstof biedt ontwikkelingsruimte, waardoor de noodzaak en mogelijkheid voor salderen komt te vervallen. De ontwikkeling van een salderingsbank, waarvan de werking wordt vastgelegd in een verordening, is daarom niet meer aan de orde.

120 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

Prestaties 3.5.3 Opstellen en uitvoeren beheerplannen Natura 2000 (pMJP 2.2.5)

Prestaties 2012 In 2012 richten wij ons op de opstelling van beheerplannen voor de 16 Natura 2000-gebieden waarvoor de provincie de trekker is van het planproces. Het streven is om de beheerplannen in 2013 vast stellen, samen met de 9 plannen die door andere partijen opgesteld worden.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Met de afronding van de gebiedanalyses Programmatische Aanpak Stikstof is een belangrijke stap gezet in de voor bereiding van de uitwerking van 16 beheerplannen waar de provincie voortouwnemer is. Ook voor de 9 beheerplannen waar andere overheden voortouwnemer zijn, zijn technische analyses afgerond.

Verdere afronding van de beheerplannen en voorbereiding van de uitvoering hangt samen met besluitvorming over de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen in het traject Programmatische Aanpak Stikstof. Besluitvorming over de haalbaarheid en betaalbaarheid van maatregelen is in het landelijke traject Programmatische Aanpak Stikstof voorzien vóór de zomer van 2013.

Prestatie 3.5.4 Realiseren van de gewenste milieukwaliteit m.b.t. waterregiem (pMJP 2.2.6)

Prestaties 2012 De uitvoering van deze maatregel zal in 2012-2013 gekoppeld worden aan de uitvoering van (hydrologische) herstelmaatregelen in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Deze prestatie wordt uitgevoerd in samenhang met prestatie 3.2.2. In afwachting van een realisatiestrategie voor de herijkte Ecologische Hoofdstructuur zijn geen gronden voor natuurontwikkeling aangekocht.

Prestaties 3.5.5 Uitvoering groene wetten

Prestaties 2012 • Uitvoering geven aan de wettelijke taken in het kader van de natuurbeschermingswet, Flora en faunawet, Boswet en Natuurbeschermingswet. • Beïnvloeding van de herziening van de natuurwetgeving. • Uitwerking geven aan onderdelen van het Deelakkoord Natuur die de ‘groene wetten’ betreffen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Deze prestatie is conform de afspraken uitgevoerd door: • Vergunningverlening, handhaving en toezicht. • Reacties te geven op voorstellen van het Rijk op concept natuurwetteksten. De uitvoering van de NB-wet is problematisch. Een deel van de economische ontwikkelingen stagneert doordat er geen vergunning verleend kan worden. Verder zijn de uitvoeringslasten voor vergunningverlening en hiermee samenhangende toezicht en handhaving hoog. Wij werken samen met het Rijk aan een zo snel mogelijk werkbare PAS, die hiervoor de oplossing moet bieden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 121 3. Inrichting landelijk gebied ( x € 1.000)

3.1 Het verbeteren van het vesti- 6.277 2.818 -3.459 4.353 2.301 -2.052 2.659 -627 -3.286 1.930 -11 -1.941 -729 616 1.345 gingsklimaat voor agrarische bedrijven door bij te dragen aan goede ruimtelijke en fysieke randvoorwaarden. 3.2 Het realiseren van de natuur- 15.711 7.771 -7.940 26.058 13.850 -12.208 17.458 4.481 -12.977 12.550 3.410 -9.140 -4.908 -1.071 3.837 opgave in de Groen-blauwe hoofdstructuur, met versterking van de ruimtelijke kwaliteit en, waar mogelijk, in samenhang met sociaaleconomische ontwikkeling. 3.3 Vorm en inhoud geven aan 16.348 11.706 -4.642 21.654 16.295 -5.359 17.380 14.629 -2.751 16.089 13.500 -2.589 -1.291 -1.129 162 een toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van natuurwaarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers. 3.4 Vorm en inhoud geven aan 24.548 5 -24.543 13.952 81 -13.871 12.642 153 -12.489 12.642 166 -12.476 13 13 een toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van landschappelijke waarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers. 3.5 Bescherming van natuur- 3.741 -431 -4.172 6.286 4.343 -1.943 1.424 -1.424 1.161 -1.161 -263 263 waarden en landschapswaarden.

Totaal Inrichting landelijk 66.625 21.869 -44.756 72.303 36.870 -35.433 51.563 18.636 -32.927 44.372 17.065 -27.307 -7.191 -1.571 5.620 gebied

Bij - Bij - Bij - minder minder meer lasten baten uitgege- dan be- dan be- ven dan groot groot begroot resultaat gaat omlaag Bij + Bij + Bij + meer meer minder lasten baten uitgege- dan be- dan be- ven dan groot groot begroot resultaat gaat omhoog

122 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve Reconstructie 2.215 44 750 1.509 2.215 44 204 2.055 546 Reserve majeure projecten Ecologische 23.713 5.300 18.413 23.713 3.920 19.793 1.380 Hoofdstructuur Reserve Programmatische Aanpak Stiktof Reserve ILG (3) 10.070 6.509 12.005 6.396 Reserve DIA (3) 7.208 7.208 Reserve Investeren met Gemeenten (3) 5.000 5.000 Reserve Investeren in Overijssel (3) Reserve uitvoering KvO (3) 87.489 13.384 87.489 7.653

Totaal reserves 2.215 121.315 38.151 19.922 2.215 123.250 30.381 21.848 1.926

Voorzieningen Voorziening natuurbeleidsplan 2.000 1.605 1.656 1.949 2.000 1.605 1.657 1.948 -1 Voorziening resultaten gebieds 13.228 6.797 6.431 13.228 257 5.408 8.077 1.646 exploitaties

Totaal voorzieningen 15.228 1.605 8.453 8.380 15.228 1.862 7.065 10.025 1.645

Doeluitkering Doeluitkering weidevogels IJsseldelta 150 50 100 150 50 100 Doeluitkering Natura 2000 -20 20 -20 20 Doeluitkering natuurbeheer riet- -853 254 550 -1.149 -853 1.713 860 2.009 teeltsector Doeluitkering Gooiermars -260 260 -260 -260 -260 Doeluitkering garantieleningen 291 70 221 291 67 224 3 grondaankopen Ecologische Hoofd- structuur Doeluitkering Investeringsbudget 43.118 16.977 18.300 15.315 Landelijk Gebied

Totaal doeluitkeringen -692 43.652 17.647 -828 -692 20.033 15.432 924 1.752

Saldo Reserves, Voorzieningen 16.751 166.572 64.251 27.474 16.751 145.145 52.878 32.796 5.323 en Doeluitkeringen Inrichting landelijk gebied

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 123 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

3.1 Het verbeteren van het vestigings- Kracht van Overijssel klimaat voor agrarische bedrijven 3.1.1 Herverkaveling / kavelruil, uitvoe- 75 -75 1.575 109. 124. 1.650 -1.650 1.888 -1.888 238 -238 -1.888 18.112 door bij te dragen aan goede ruim- ring Kracht van Overijssel adm. telijke en fysieke randvoorwaarden. 3.1.9 575 109. adm. 575 -575 568 -568 -7 7 -568 5.432

Subtotaal Kracht van Overijssel 75 -75 2.150 2.225 -2.225 2.456 -2.456 231 -231 -2.455 23.544

Reguliere prestaties 4.278 2.301 -1.977 -3.844 -2.928 19. 113. 434 -627 -1.061 -526 -11 515 -960 616 1.576 -501 1.016 120. 124. dw PS. dw GS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 3.1 4.353 2.301 -2.052 -1.694 -2.928 2.659 -627 -3.286 1.930 -11 -1.941 -729 616 1.345 -2.455 -501 1.016 23.544 3.2 Het realiseren van de natuuropgave Kracht van Overijssel in de Groen-blauwe hoofdstructuur, 3.2.1. Afronding pMJP / herijking EHS 160 -160 6.893 11. 109. 7.053 -7.053 1.521 -1.521 -5.532 5.532 -1.521 40.289 met versterking van de ruimtelijke / ontwikkeling natuurbeleid uitvoering 124. kwaliteit en, waar mogelijk, in sa- Kracht van Overijssel. menhang met sociaaleconomische 3.2.2 Verwerven van gronden voor na- 14.888 6.752 -8.136 -13.411 -6.682 16. 113. 1.477 70 -1.407 4.721 71 -4.650 3.244 1 -3.243 -1.288 -3.362 1.919 ontwikkeling. tuurontwikkeling (pMJP prestatie 2.1.1) 124. dw PS. dw GS. 3.2.3 Opheffen faunaknelpunten 64 64 1.670 811 16. 113. 1.734 875 -859 1.517 910 -607 -217 35 252 -531 -76 8.641 (pMJP 2.2.4). 124. dw PS. dw GS.

Subtotaal Kracht van Overijssel 15.112 6.816 -8.296 -4.848 -5.871 10.264 945 -9.319 7.759 981 -6.778 -2.505 36 2.541 -3.340 -3.438 50.849

Reguliere prestaties 10.946 7.034 -3.912 -3.752 -3.498 16. 18. 113. 7.194 3.536 -3.658 4.791 2.429 -2.362 -2.403 -1.107 1.296 -387 -1.975 124. dw GS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 3.2 26.058 13.850 -12.208 -8.600 -9.369 17.458 4.481 -12.977 12.550 3.410 -9.140 -4.908 -1.071 3.837 -3.340 -387 -5.413 50.849

124 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 75 -75 2.150 2.225 -2.225 2.456 -2.456 231 -231 -2.455 23.544

Reguliere prestaties 4.278 2.301 -1.977 -3.844 -2.928 19. 113. 434 -627 -1.061 -526 -11 515 -960 616 1.576 -501 1.016 120. 124. dw PS. dw GS. adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 15.112 6.816 -8.296 -4.848 -5.871 10.264 945 -9.319 7.759 981 -6.778 -2.505 36 2.541 -3.340 -3.438 50.849

Reguliere prestaties 10.946 7.034 -3.912 -3.752 -3.498 16. 18. 113. 7.194 3.536 -3.658 4.791 2.429 -2.362 -2.403 -1.107 1.296 -387 -1.975 124. dw GS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 3.2 26.058 13.850 -12.208 -8.600 -9.369 17.458 4.481 -12.977 12.550 3.410 -9.140 -4.908 -1.071 3.837 -3.340 -387 -5.413 50.849

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 125 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

3.3 Vorm en inhoud geven aan een toe- Kracht van Overijssel komstbestendige ontwikkeling en beheer van natuurwaarden, waar mogelijk bij voorkeur door particulieren en (agrarische) ondernemers. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 21.654 16.295 -5.359 -4.274 -1.666 11. 19. 113. 17.380 14.629 -2.751 16.089 13.500 -2.589 -1.291 -1.129 162 -5.631 3.042 124. dw PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 3.3 21.654 16.295 -5.359 -4.274 -1.666 17.380 14.629 -2.751 16.089 13.500 -2.589 -1.291 -1.129 162 -5.631 3.042 - 3.4 Vorm en inhoud geven aan een toe- Kracht van Overijssel komstbestendige ontwikkeling en 3.4.1 Stimulering aanleg landschaps 305 -305 400 dw GS. 705 -705 705 -705 -100 -605 beheer van landschappelijke waar- elementen (pMJP 2.4.1). den, waar mogelijk bij voorkeur 3.4.2 Stimulering herstel landschaps 1.200 -1.200 211 dw GS. 1.411 -1.411 1.412 -1.412 1 -1 -1.515 103 door particulieren en (agrarische) elementen (pMJP 2.4.2). ondernemers. 3.4.3 Stimulering beheer landschaps 7.952 -7.952 -1.048 113. 120. 6.904 -6.904 6.910 -6.910 6 -6 -6.910 elementen (pMJP 2.4.3). dw GS. 3.4.4 Opstellen en uitvoeren uitvoerings 1.600 -1.600 -927 16. 113. 673 -673 772 14 -758 99 14 -85 -758 programma Nationaal Landschap 124. dw PS. NoordOost Twente (pMJP 2.3.4). dw GS. 3.4.5 Opstellen en uitvoeren uitvoerings 845 -845 1.277 115 19. 113. 2.122 115 -2.007 2.089 114 -1.975 -33 -1 32 -1.975 4.485 programma Nationaal Landschap 117. dw PS. IJsseldelta (pMJP 2.3.4).

Subtotaal Kracht van Overijssel 11.902 -11.902 -87 115 11.815 115 -11.700 11.888 128 -11.760 73 13 -60 -1.615 -10.145 4.485

Reguliere prestaties 2.051 81 -1.970 -1.224 -43 31. 113. 827 38 -789 754 38 -716 -73 73 -4.677 3.961 124. dw PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 3.4 13.953 81 -13.872 -1.311 72 12.642 153 -12.489 12.642 166 -12.476 13 13 -1.615 -4.677 -6.184 4.485

126 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Reguliere prestaties 21.654 16.295 -5.359 -4.274 -1.666 11. 19. 113. 17.380 14.629 -2.751 16.089 13.500 -2.589 -1.291 -1.129 162 -5.631 3.042 124. dw PS. dw GS.

Subtotaal Kracht van Overijssel 11.902 -11.902 -87 115 11.815 115 -11.700 11.888 128 -11.760 73 13 -60 -1.615 -10.145 4.485

Reguliere prestaties 2.051 81 -1.970 -1.224 -43 31. 113. 827 38 -789 754 38 -716 -73 73 -4.677 3.961 124. dw PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 3.4 13.953 81 -13.872 -1.311 72 12.642 153 -12.489 12.642 166 -12.476 13 13 -1.615 -4.677 -6.184 4.485

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 127 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

3.5 Bescherming van natuurwaarden en Kracht van Overijssel landschapswaarden. 3.5.1 Beperken van ammoniakemissie 5.728 4.343 -1.385 -5.399 -4.343 dw GS. 329 -329 256 -256 -73 73 -256 vanuit de landbouw door het stimuleren van emissiebeperkende technieken en maatregelen. 3.5.2 Natura 2000 inclusief Programma- 300 -300 109. 124. 300 -300 243 -243 -57 57 -243 957 tische Aanpak Stikstof (P.A.S.), uitvoering “Kracht van Overijssel”

Subtotaal Kracht van Overijssel 6.028 4.343 -1.685 -5.399 -4.343 629 -629 499 -499 -130 130 -243 -256 957

Reguliere prestaties 258 -258 537 113. 124. 795 -795 662 -662 -133 133 -404 -258 dw PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 3.5 6.286 4.343 -1.943 -4.862 -4.343 1.424 -1.424 1.161 -1.161 -263 263 -243 -404 -514 957

Totaal Inrichting landelijk gebied 72.304 36.870 -35.434 -20.741 -18.234 51.563 18.636 -32.927 44.372 17.065 -27.307 -7.191 -1.571 5.620 -7.653 -11.600 -8.053 79.835

128 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 6.028 4.343 -1.685 -5.399 -4.343 629 -629 499 -499 -130 130 -243 -256 957

Reguliere prestaties 258 -258 537 113. 124. 795 -795 662 -662 -133 133 -404 -258 dw PS. dw GS.

Subtotaal beleidsdoel 3.5 6.286 4.343 -1.943 -4.862 -4.343 1.424 -1.424 1.161 -1.161 -263 263 -243 -404 -514 957

Totaal Inrichting landelijk gebied 72.304 36.870 -35.434 -20.741 -18.234 51.563 18.636 -32.927 44.372 17.065 -27.307 -7.191 -1.571 5.620 -7.653 -11.600 -8.053 79.835

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 129 Begrotingswijziging Omschrijving

130 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 3.1 Verbeteren van het vestigingsklimaat voor agrarische bedrijven door bij te dragen aan goede fysiek-ruimtelijke randvoorwaarden

De realisatie op het beleidsdoel blijft ten opzichte van de actuele begroting achter voor een bedrag van € 1,3 miljoen. Dit is het saldo van een overschot op de lasten van € 0,7 miljoen en hogere gerealiseerde baten voor een bedrag van € 0,6 miljoen.

Toelichting Prestatie: 3.1.1 Herverkaveling / kavelruil, uitvoering “Kracht van Overijssel” Lasten: -/- € 0,2 miljoen In verband met beschikbaarheid van europese cofinanciering zijn in 2012 meer subsidies verstrekt dan aanvankelijk geraamd. Dit leidt tot een overschrijding van het budget op deze prestatie van € 0,2 miljoen. Deze overschrijding wordt gedekt uit de middelen voor deze prestatie in de uitvoeringsreserve KVO.

Op basis van uw besluit over de bestuurlijke verplichtingen (PS/2011/699) heeft u ruim € 2,2 miljoen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van de landbouwstructuur binnen de bestuurlijke harde verplichtingen. Daarnaast heeft u via de motie Nijhof – Sanders c.s. vanuit de ADR maximaal € 20 miljoen beschikbaar gesteld voor de landbouwopgave in acht met name genoemde projecten. Op 16 mei 2012 hebt u daar de landbouwopgave in Enschede-Noord als negende project aan toegevoegd. Onderdeel van uw besluit 2011/699 was onze inspanningsverplichting om zoveel mogelijk cofinanciering vanuit Europese POP-middelen te verkrijgen. Voor wat betreft de bestuurlijke verplichtingen is het voor vier projecten gelukt Europese cofinanciering te verkrijgen. Voor de negen projecten die gefinancierd worden uit de ADR (€ 20 miljoen) is het voor drie projecten gelukt EU-cofinanciering te verkrijgen. Dit betekent dat er totaal ruim € 1,85 miljoen cofinanciering verkregen is. De middelen die door de verkregen cofinanciering niet meer voor de oorspronkelijk bedoelde projecten nodig zijn, zullen voornamelijk worden ingezet voor het financieren van het door u toegevoegde negende project, de landbouwopgave in Enschede-Noord.

3.1 Reguliere prestatie Lasten: € 1,0 miljoen Op de pMJP-prestaties Verplaatsing intensieve veehouderijen (111) en Verbetering ruimtelijke structuur grondgebonden landbouw (115 en 116) zijn verplichtingen vrijgevallen. Dit levert ten opzichte van de begroting een voordeel op van € 0,6 miljoen. Verder resteert, zoals reeds vermeld in de Monitor Overijssel 2012-II, op de budgetten voor de Doorbraak € 0,5 miljoen. Dekking voor dit budget komt uit de reserve Reconstructie. Overigens is het budget van € 3,0 miljoen dat vorig jaar vanuit de pMJP-middelen beschikbaar is gesteld voor grondaankopen ten behoeve van de Doorbraak volledig besteed via een subsidie aan het waterschap.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 131 Tegenover deze financiële meevallers staan gemaakte kosten voor de gebiedsontwikkeling Gooijer- mars van € 0,3 miljoen. Deze gemaakte kosten worden in mindering gebracht op de gerealiseerde baat binnen de gebiedsontwikkeling. Voor het saldo wordt een resultaatbestemmingsvoorstel bij dit Jaarverslag gedaan. In de Monitor Overijssel 2012-II is hiervan reeds melding gemaakt.

Baten: € 0,6 miljoen Zoals in de Monitor Overijssel 2012-II vermeld is in de gebiedsontwikkeling Gooijermars een opbrengst gerealiseerd van € 0,6 miljoen. Voor deze opbrengst zal, onder aftrek van de gerealiseerde lasten van € 0,3 miljoen zoals toegelicht onder de lasten, een resultaatbestemmingsvoorstel worden gedaan bij het Jaarverslag. Met het rijk, dat de kosten voor dit gebiedsproces grotendeels heeft gefinancierd middels een subsidie (koopmansgelden), is afgesproken eventuele verkoopopbrengsten te herinvesteren in het gebiedsproces Gooiermars.

Beleidsdoel 3.2 Realiseren van de natuuropgave in de groenblauwe hoofdstructuur met versterking van de ruimtelijke kwaliteit en, waar mogelijk, in samenhang met sociaal-economische ontwikkeling.

Het resultaat op dit beleidsdoel is een voordelig saldo van € 3,8 miljoen. Het voordelig saldo wordt voornamelijk veroorzaakt door de afronding pMJP/herijking EHS (€ 5,5 miljoen) en de reguliere prestatie binnen dit beleidsdoel (€1,3 miljoen). Tegen over deze onderuitputting staat een overschrijding voor het verwerven van gronden voor natuurontwikkeling (€3,2 miljoen).

Toelichting Prestatie 3.2.1 Afronding pMJP / herijking EHS / ontwikkeling natuurbeleid, uitvoering “Kracht van Overijssel” Lasten: € 5,5 miljoen Voor deze prestatie was in 2012 € 7,1 miljoen beschikbaar. Van dit budget is € 5,5 miljoen niet besteed. Voor € 5,2 miljoen hangt dit samen met de prestatie particuliere natuurontwikkeling, omdat het tempo van aanvragen door particulieren achterblijft bij de prognose. Daarnaast zijn er. aanvragen in behandeling bij Dienst Regelingen waar het afgeven van de beschikkingen in 2013 plaats vindt. De overige € 0,3 miljoen ruimte is vooral ontstaan op de prestatie herijking EHS.

Prestatie 3.2.2 Verwerven van gronden voor natuurontwikkeling (pMJP 2.1.1) Lasten: -/-€ 3,2 miljoen Voor de pMJP-prestatie Verwerven areaal nieuwe natuur EHS (211) zijn verplichtingen vrijgevallen ter grootte van ruim € 0,3 miljoen. Bovendien resteert van het KVO-budget voor deze pMJP-prestatie, ter grootte van € 1,4 miljoen, ruim € 0,1 miljoen. Daartegenover staat een extra storting in de voorziening Waarderisico grondvoorraad BBL. Deze voorziening is ingesteld bij het Jaarverslag 2011 ter dekking van de risico’s van verliezen op de verkoop van gebouwen die tezamen met gronden zijn aangekocht voor de realisatie van EHS-en landbouwdoelen. Wij schatten die risico’s op 30% van de boekwaarde van de gebouwen. Om de voorziening op het daarmee overeen- stemmende niveau te brengen was in 2012 een storting van € 3,7 miljoen benodigd.

Prestatie 3.2.3 Opheffen faunaknelpunten (pMJP 2.2.4) Lasten: € 0,3 miljoen Het KVO-budget voor deze prestatie is bestemd voor het aanleggen van faunapassages op provinciale wegen. Het gaat daarbij onder meer om het ecoduct N350 en de passage N333. Deze projecten zijn aanbesteed en in uitvoering genomen. Nadruk van de uitvoering en bijbehorende kosten ligt in 2013. Van het budget resteert in 2012 € 0,3 miljoen. De resterende middelen blijven in uitvoeringsreserve KVO beschikbaar voor uitvoering van deze KVO-prestatie.

132132132 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

3.2 Reguliere prestatie Lasten: € 2,4 miljoen Voor de reguliere prestaties binnen beleidsdoel 3.2, Realiseren van de natuuropgave in de groenblauwe hoofdstructuur is € 7,2 miljoen beschikbaar. Hiervan is € 2,4 miljoen niet tot besteding gekomen. Voor € 1,2 miljoen heeft dit betrekking op de subsidie aan de riettelers. Zoals in de Monitor Overijssel 2012-II vermeld worden deze subsidies begin 2013 beschikt. Daartoe wordt bij het Jaarverslag 2012 een resultaatbestemmingsvoorstel gedaan. Onderdeel van het budget voor de reguliere prestaties vormt een bedrag van € 3,2 miljoen voor de pMJP-prestatie Inrichten areaal EHS conform natuurdoelen (214). Hiervan resteert € 0,8 miljoen. Van het budget voor pMJP-prestatie Uitfinanciering lopende modules klassieke projecten, ter grootte van € 0,9 miljoen resteert € 0,4 miljoen.

Baten: -/- € 1,1 miljoen De lagere baten houden voor € 0,55 miljoen verband met de achterblijvende kosten voor de subsidie riettelers. Zoals onder de lasten toegelicht worden de beschikkingen begin 2013 verstuurd. Als gevolg daarvan vindt ook de geraamde onttrekking aan de doeluitkering Natuurbeheer rietteeltsector plaats in 2013. Verder is in 2012 € 0,55 miljoen minder onttrokken aan de doeluitkering ILG in verband met de lagere gerealiseerde lasten voor pMJP-prestatie Inrichten areaal EHS conform natuurdoelen (214).

Beleidsdoel 3.3 Vorm en inhoud geven aan toekomstbestendige ontwikkeling en beheer van de natuurwaarden, bij voorkeur door particulieren en het (agrarisch) bedrijfsleven

Het saldo van de gerealiseerde baten en lasten is € 0,2 miljoen lager dan de actuele begroting.

Toelichting 3.3 Reguliere prestatie Lasten: € 1,3 miljoen Voor de reguliere prestaties binnen beleidsdoel 3.3, Toekomst bestendige ontwikkeling en beheer van natuurwaarden, was in 2012 € 17,4 miljoen beschikbaar. Hiervan resteert € 1,3 miljoen. Het resterende budget heeft vooral betrekking op het budget voor de pMJP-prestatie 627 Uitfinanciering lopende verplichtingen programma beheer, ter grootte van € 15,4 miljoen.

Baten: -/- € 1,1 miljoen In verband met achterblijvende lasten voor de pMJP-prestatie Uitfinanciering lopende verplichtingen (627) is de onttrekking aan de doeluitkering ILG € 1,1 miljoen lager dan geraamd.

Beleidsdoel 3.5 Bescherming van natuur- en landschapswaarden

Het saldo van de gerealiseerde baten en lasten is € 0,3 miljoen lager dan de actuele begroting.

Toelichting Prestatie 3.5.1 Beperken van ammoniakemissie vanuit de landbouw door het stimuleren van emissiebeperkende technieken en maatregelen (pMJP 1.3.2) Lasten: € 0,1 miljoen Van het pMJP-budget voor beperking van de ammoniakemissie (132) resteert € 73.000.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 133 Prestatie 3.5.2 Natura 2000 inclusief Programmatische Aanpak Stikstof, uitvoering “Kracht van Overijssel” Lasten: € 0,1 miljoen Van het KVO-budget voor deze prestatie resteert € 57.000

3.5 Reguliere prestatie Lasten: € 0,1 miljoen Van het pMJP-budget voor de prestatie Opstellen en uitvoeren beheerplan Vogel- en Habitat richtlijn resteert € 0,1 miljoen.

134134134 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 135 Kerntaak 4: Regionale bereikbaarheid, regionaal OV

Inleiding: In het Hoofdlijnenakkoord de Kracht van Overijssel 2011-2015 zijn binnen de kaders van de Omgevingsvisie de accenten gelegd en zijn op het terrein van mobiliteit achttien investeringsopgaven benoemd om tot het realiseren van de doelstellingen te komen. Het gaat daarbij om investeringen in rijkswegen (A1, N35, N50, N18), provinciale wegen (N340 / N48 / N377, N34, N307, N348) openbaar vervoer (Vechtdallijnen, spoorverbindingen Zwolle-Enschede, Zwolle- Kampen, Deventer-Almelo, Hengelo-Bentheim, Schiphol-Enschede), ketenmobiliteit, stimulering goederenvervoer over water en beheer en onderhoud (vervangingsinvesteringen). In 2012 is invulling gegeven aan de uitwerking van deze investeringsopgaven. Naast deze investeringsopgaven zijn de reguliere taken binnen het programma bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer uitgevoerd, zoals onder meer het reguliere beheer en onderhoud, de exploitatie van openbaar vervoerconcessies en regiotaxicontracten, uitvoering van de kleinere provinciale wegenprojecten (uitvoering zogenaamde DBA-projecten), dynamisch verkeersmanagement, subsidieverlening infrastructurele projecten, gedragsbeïnvloedingsprojecten van gemeenten en mobiliteitsmanagement.

De volgende prestaties in 2012 worden hieronder apart benoemd.

Met het Rijk zijn in het kader van het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) afspraken gemaakt over het uitvoeren van een MIRT-onderzoek naar knelpunten en op- lossingsrichtingen voor de N35, wegvak Wijthmen-Nijverdal. Verdere afspraken over rijkswegen (A1, N35 Nijverdal-Wierden) zijn door rijksbezuinigingen en de introductie van de Wet HOF gestagneerd.

Voor de volgende provinciale wegvakken zijn planstudies afgerond: N737-N738 aansluiting Deurningen, N331 (GOW Zwartsluis-Vollenhove) en N740 Traverse Delden. Het provinciaal inpassingsplan N340 / N48 / N377 is vastgesteld, evenals het Plan in Hoofdlijnen voor de N34 (Witte Paal-Drentse grens). De projecten N342 rondweg Oldenzaal (rijbaanverdubbeling), N332 Kruispunt Holterweg-Okkenbroekstraat Raalte, N350 rotonde Oranjestraat en aansluiting N733 / N734 Oldenzaal zijn afgerond. Busvervoer Verder is uitvoering gegeven aan de mobiliteitsconvenanten in Stedendriehoek en in Zwolle en Kampen. In beide gebieden heeft een mobiliteitsmakelaar bedrijven benaderd en producten aangeboden en gestimuleerd, onder meer ter stimulering van OV-gebruik. In het kader van dynamisch verkeersmanagement is het in Zwolle-Kampen Netwerkstad gerealiseerde nieuwe systeem van de Dynamische Route-informatiepanelen (DRIP’s) op de A28 en N35, verder uitgebouwd met het vervangen / plaatsen van ruim 90 verwijsborden, zodat het verkeer op de beste manier naar de plaats van bestemming wordt geleid.

De implementatie van de Vechtdallijnen is succesvol en volgens plan verlopen. Op 9 december 2012 is de nieuwe vervoerder gestart. Daarmee wordt een flinke kwaliteitsverbetering gerealiseerd: hogere frequentie en nieuwe treinen. Mede vanwege de stijgende kosten van het OV en de dalende inkomsten (rijksbijdrage) is een traject tot heroverweging van de OV-tactiek in gang gezet. Gestart is met een buslijn naar het bedrijventerrein Voortsterpoort (ABN / AMRO) in Zwolle en een buslijn in Kampen naar bedrijventerrein Haatland. Tevens is gestart met de fysieke uitvoering van de HOV-assen in Zwolle en Deventer. De samenwerking met Gelderland en Flevoland binnen het uitvoeringscluster Oost is verder vorm gegeven.

In de afronding van het uitvoeringsprogramma fiets zijn onder andere fietssnelwegen (Hattem), fietsstraten en stallingen bij stations aangelegd door heel West-Overijssel.

136 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

In het kader van de opwaardering van het kanaal Almelo-De Haandrik zijn de bruggen Hoogen- weg, Bergentheim en Kloosterdijk in 2012 vervangen. Diverse wachtplaatsen zijn gerealiseerd. Het programma Kosteneffectieve Maatregelen is in 2012 vrijwel afgerond. Met de partners zijn acties opgepakt om te komen tot een eenduidige analyse van de beschikbare ongevallengege- vens. Deze gegevens zijn beschikbaar gesteld aan de wegbeheerders.

Externe ontwikkelingen: De volgende externe ontwikkelingen zijn in 2012 van invloed geweest op ons beleid: • Gevolgen rijksbeleid en bezuinigingen: De realisatie van grootschalige ingrepen op Rijksinfra- structuur staat door Rijksbezuinigingen in toenemende mate onder druk. Onderhandelingen met het Rijk in MIRT-verband verlopen dan ook moeizaam en het is steeds lastiger om het Rijk te verleiden tot investeringen op Overijssels grondgebied. Als gevolg van de recente bezuinigingen door het nieuwe kabinet op het infrafonds, zal herprioritering van de rijksinfrastructuurprojecten plaatsvinden. Naar verwachting zal de minister van Infrastructuur & Milieu begin 2013 met een herprogrammering van het MIRT komen. Hiermee kan de realisatie gevaar lopen van door de provincie gewenste grootschalige rijksprojecten in Overijssel. • Wet HOF: Uitvoering van begrotingstechnische richtlijnen als de Wet HOF legt beperkingen op aan de provinciale mogelijkheden tot cofinanciering, met name ten aanzien van de wegen A1 en N35, wat tot vertraging in de planvorming voor deze wegen heeft geleid. • Hogere exploitatiekosten openbaar vervoer: Oplopende aanbestedingsprijzen ten aanzien van openbaar vervoerconcessies in Nederland en bezuinigingen c.q. lagere vergoedingen binnen de BDU zijn mede oorzaak van een oplopend tekort op de exploitatie van het OV. Dit is aanleiding geweest om in 2012 een start te maken met de herijking van de OV-tactiek, die in 2013 aan Provinciale Staten zal worden voorgelegd. • De invoering van de OV-chipkaart in 2011 heeft in 2012 geleid tot landelijke discussies over kinderziektes en onvolkomenheden in het systeem (onder andere commissie Meijdam). Ook werd de regionale tariefvrijheid van kracht, waardoor in plaats van de oude landelijke strip- “De implementatie penkaart en sterabonnementen nu allerlei verschillende producten en kilometertarieven per van de Vechtdallijnen regio zijn ontstaan. • Landelijk is in 2012 gesproken over een verder gaande decentralisatie van regionale spoor- is volgens plan en lijnen. In de aanloop naar een nieuwe concessie voor het nationale kernnet spoor in 2015, succesvol verlopen.” lanceerden de regionale vervoerders binnen FMN-verband een plan om meer spoorlijnen te decentraliseren. Genoemd wordt daarbij onder meer de stoptreindienst Zwolle-Groningen. • Verkeersveiligheid: De minister van Infrastructuur & Milieu heeft in december 2012 de Tweede Kamer gemeld dat de stijgende trend van ernstige verkeersgewonden zich ook in 2011 heeft doorgezet. Het gaat vooral om 50+ fietsers. Het fietsgebruik in deze groep is afgelopen jaren meer gestegen dan verwacht. Veel ongevallen gebeuren op het lokale wegennet. Daarom is met de decentrale overheden een pakket van circa 23 maatregelen opgesteld. • De overcapaciteit bij marktpartijen op gebied van de infrastructuur, heeft in 2012 een positief effect gehad op de aanbestedingen. De verwachting is dat de overcapaciteit bij deze marktpartijen van tijdelijke aard is.

Aandeel Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar in totale kerntakenbegroting ■ Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar - 17% ■ Overige kerntaken - 83%

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 137 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

4. Een vlotte en veilige reis over weg, 4.1 Het realiseren van een goede bereikbaarheid voor het autoverkeer van en naar stedelijke water en spoor voor alle gebrui- netwerken en streekcentra, waarbij wegvakken een intensiteit- capaciteit verhouding kers van en naar stedelijke net- kleiner dan 0,8 / 0,85 hebben. werken en streekcentra binnen en buiten Overijssel realiseren, onder de randvoorwaarde van duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

4.2 Stimuleren gebruik openbaar vervoer met als resultaat: (1) een aandeel openbaar vervoer in totaal aantal verplaatsingen van minimaal 2,0%, (2) een groei van het aantal reizigers met 3% per jaar en (3) een hoge mate van klanttevredenheid uitgedrukt in een rapportcijfer van minimaal 7,3.

4.3 Aandeel fietsgebruik in totaal aantal verplaatsingen tot 3,7, 7,5 en 15 km (respectievelijk minimaal 42%, 40% en 36%) en het aantal fietskilometers op genoemde afstanden blijft gelijk en een goede inpassing van de infrastructuur.

138 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 4.1.1 A1: afspraken maken met Rijk en partners over capaciteitsuitbreiding A1. X 4.1.2 N18: verbetering doorstroming, leefbaarheid en veiligheid N18 (2x1-rijstrook, 100 km/u). X 4.1.3 N34: inrichting tot stroomweg (2x1-rijstrook, 100 km/u). x 4.1.4 N35: realiseren door Rijk van stroomweg tussen Zwolle en Almelo (2x2 rijstroken, 100 km/u). x 4.1.5 N50: verbeteren doorstroming N50 en opwaardering wegvak Kampen - Kampen-Zuid (2x2 rijstroken X 100 km/u). 4.1.6 N307: onderzoek naar stroomweg (100 km/u). X 4.1.7 N340 - N48 - N377: inrichting tot stroomweg van de N340 en N48 (2x1-rijstroken en 2x2-rijstroken X 100 km/u) en duurzaam, veilige inrichting N377. 4.1.8 N348 2e fase: verbetering doorstroming en verkeersveiligheid. X 4.1.9 Stimuleren en faciliteren Ketenmobiliteit. X 4.1.10 Verbeteren doorstroming en verkeersveiligheid bij aansluitingen A1 / A28. X Reguliere prestaties: 4.1.11 Beleidsontwikkeling Omgevingsvisie. X 4.1.12 Verkenningen, planstudies en realisatie overige provinciale wegenprojecten. X 4.1.13 Bijdrage aan gemeentelijke infrastructuurprojecten. X 4.1.14 Stimuleren mobiliteitsmanagement. X 4.1.15 Verbetering doorstroming en benutting wegen door verkeersmanagement. X

Investeringsprestaties: 4.2.1 Spoor Vechtdallijnen: verbeteren spoorinfrastructuur. X 4.2.2 Spoor Zwolle-Enschede: verbetering spoorinfrastructuur. x 4.2.3 Spoor Zwolle-Kampen: ombouw treininfrastructuur naar tramverbinding. X 4.2.4 Versterken bovenregionaal spoor: (onderzoek naar) uitbreiding dienstregeling diverse spoorverbindingen. X 4.2.5 Milieuvriendelijk streekvervoer: bijdrage leveren aan verbeteren luchtkwaliteit en de klimaatdoelstellingen. X Reguliere prestaties: 4.2.6 Uitvoeren OV-tactiek. X 4.2.7 Aanbestedingen trein, bus en regiotaxi. X 4.2.8 Concessie en contactmanagement van trein, bus en regiotaxi. X 4.2.9 Actieprogramma Regionaal OV: verbetering doorstroming OV in Zwolle en Deventer en OV naar x bedrijventerreinen.

Reguliere prestaties: 4.3.1 Afronden uitvoeringsprogramma utilitair fietsverkeer. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 139 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

4.4 Stimuleren goederenvervoer over water, faciliteren van het vrachtverkeer over de weg en beheersen doorgaande goederenstroom per spoor.

4.5 In 2020 53% minder verkeersdoden (van 80 doden naar 37 doden) en 34% minder ziekenhuisgewonden (van 965 naar 636) ten opzichte van het gemiddelde over 2001 t/m 2003 op alle wegen in Overijssel.

4.6 Voldoen aan de vastgestelde kwaliteitseisen voor het beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur.

140 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 4.4.1 Stimuleren van goederenvervoer over water. X Reguliere prestaties: 4.4.2 Behouden / verbeteren bereikbaarheid van overslagvoorzieningen. X 4.4.3 Behouden / verbeteren overslagvoorzieningen water. x 4.4.4 Opstellen maatregelenpakket Kwaliteitsnet goederenvervoer. X 4.4.5 Programma Hoogfrequent Spoor (PHS): onderzoek en beperken negatieve gevolgen voor Overijssel. X 4.4.6 Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen: beperken negatieve effecten voor Overijssel. X 4.4.7 Opwaardering kanaal Almelo-De Haandrik voor schepen tot 700 ton. X

Reguliere prestaties: 4.5.1 Opdrachtgeverschap Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Overijssel (ROVO). X 4.5.2 Bijdrage aan gemeentelijke projecten gedragsbeïnvloeding verkeersveiligheid. X 4.5.3 Structureel afstemmingsoverleg verkeersveiligheid alle Overijsselse partners. X 4.5.4 Het realiseren van het vastgestelde KEM-programma vóór eind 2012. X Investeringsprestaties: 4.6.1 Beheer en Onderhoud – vervangingsinvesteringen oeverbeschoeiingen en kunstwerken. x

Reguliere prestaties: 4.6.2 Uitvoeren Beheer en Onderhoud provinciale (vaarweg)infrastructuur. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 141 Maatschappelijke ambitie 4.0 - Een vlotte en veilige reis over weg, water en spoor voor alle gebruikers van en naar stedelijke netwerken en streekcentra binnen en buiten Overijssel realiseren, onder de randvoorwaarde van duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

4.0.1 Ontwikkeling totale personenmobili- MON / OViN 13,4 14,0 15,0 12,8 13,6 0 teit van alle vervoerswijzen in Overijssel (miljard voertuigkilometers) 4.0.2 Ontwikkeling van de verkeersprestatie Provincie Overijssel 1.620 1.605 1.596 1.582 1.599 1561 op provinciale wegen in Overijssel (miljoen voertuigkilometers)

Beleidsdoel 4.1 - Het realiseren van een goede bereikbaarheid voor het autoverkeer van en naar stedelijke netwerken en streekcentra, waarbij wegvakken een intensiteit-capaciteitverhouding kleiner dan 0,8 / 0,85 hebben. De intensiteit-capaciteitverhouding (I/C-verhouding) geeft de verhouding weer tussen het aantal voertuigen op de weg (intensiteit) en de capaciteit van de weg. Een I/C-verhouding van kleiner dan 0,8 (autoweg) of 0,85 (regionale stroomweg) duidt op structureel adequate doorstroming. Op basis van het Nieuw Regionaal Model (NRM2011), met actuele sociaaleconomische gegevens en verkeersgegevens, zijn de wegvakken doorgerekend die in 2020 boven de I/C-verhouding van 0,8 / 0,85 uitkomen. De belangrijkste knelpunten bevinden zich op de hoofdinfrastructuur en met name op de Rijkswegen. Vanuit het Hoofdlijnenakkoord gaan wij fors investeren in de wegen om deze knelpunten samen met andere partners, zoals het Rijk, op te heffen.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.1.1 Prognose I/C-verhouding in 2020 Provincie Overijssel zie figuur intensiteit-capaciteitverhouding avondspits 2020 (o.b.v. verkeersmodel) 4.1.2 Indicator over bereikbaarheid (in Provincie Overijssel 0 0 ontwikkeling) Begroting 2011 Begroting 2012

a) Het nieuwe figuur (en berekeningen) met de prognose I/C-verhouding, via de tlasA van Overijssel te raadplegen, is gebaseerd op NRM 2011.

142142142 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

4.1.1 A1: Afspraken maken met Rijk en partners over capaciteitsuitbreiding A1

Projectresultaat Het eindbeeld betreft een door het Rijk te realiseren integrale verbreding van de A1 tot 2x4 rijstroken voor het westelijke traject Apeldoorn- Deventer en 2x3 rijstroken voor het traject Deventer- Azelo.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op een (volledige) afronding van de besluitvormingsprocedure door het Rijk, volgens tracéwet “sneller en beter”, met als belangrijkste mijlpalen: • Aanvangsbeslissing. • MER-procedure. • Ontwerp Tracébesluit. • Tracébesluit. • Realisatiebesluit.

Prestaties 2012 • Formele vaststelling uitvoeringsovereenkomst tussen Rijk en regio inzake capaciteitsuitbreiding in gemeenteraden en Provinciale Staten. • Startbeslissing planstudiefase MIRT.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Inhoudelijk is met Rijk overeenstemming bereikt over de uitvoering (scope), de kosten (raming) en de fasering. Op basis hiervan is gezamenlijk met partners een regionaal aanbod uitgewerkt. Dit regionale bod gaat uit van 25% cofinanciering en van gedeeltelijke voorfinanciering. Hiermee kunnen de grootste knelpunten op de A1 met voorrang worden aangepakt. Vanaf medio 2012 zijn door het Rijk nieuwe financiële eisen gesteld voor wat betreft de berekening van de voor financieringslasten en het EMU-saldo (Wet HOF). Bovendien is door het Rijk eind 2012 een extra bezuiniging aan gekondigd op het infrafonds. Definitieve besluitvorming over de rijksprojecten, waaronder de A1, is daarom opgeschort in afwachting van her prioritering van het Rijk. De besluitvorming is hierdoor circa een half jaar vertraagd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 143 Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Gezamenlijk met het Rijk, de provincie Gelderland, de Regio Twente en regio Stedendriehoek wordt gewerkt aan een uitvoeringsovereenkomst voor versnelde capaciteitsuitbreiding op delen van de A1 tussen Apeldoorn en Azelo. De resterende delen worden na 2021 gerealiseerd. Inzet is nu om in het bestuurlijk overleg van het MIRT van november 2012 en de weken voor behandeling van het verslag in de Tweede Kamer te komen tot een definitieve bestuursafspraak. Aanslui- tend zal in het voorjaar 2013 aan Provinciale Staten, bij positief resultaat, een investeringsbesluit worden voorgelegd. Vervolgens wordt de bestuursovereenkomst getekend en neemt de minister van Infrastructuur & Milieu het startbesluit voor de planuitwerking.

Toelichting Als gevolg van de recente bezuinigingen door het nieuwe kabinet op het infrafonds, zal herprioritering van de rijksinfrastructuurprojecten plaatsvinden. Naar verwachting zal de minister van Infrastructuur & Milieu begin 2013 met een herprogrammering van het MIRT komen. De provinciale besluitvorming zal hierdoor circa een half jaar vertragen.

4.1.2 N18: Verbetering doorstroming, leefbaarheid en veiligheid

Projectresultaat Het eindbeeld betreft een door het Rijk te realiseren integrale verbinding tussen Enschede tot Varsseveld (2x1- rijstrook 100 km/u).

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op een (volledige) afronding van de besluitvormingsprocedure door het Rijk en de start van de uitvoering, met als belangrijkste mijlpalen: • Ontwerp Tracébesluit. • Tracébesluit. • Voorbereiding realisatiefase. • Start uitvoering (aankoop gronden en panden is reeds gestart).

Prestaties 2012 Afronden en vaststellen van het Tracébesluit door de Minister van Infrastructuur & Milieu.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De afronding van het Tracébesluit is in volle gang. Door vertraging in het Ontwerp Tracébesluit bij het Rijk, kon de vaststelling ervan niet in het najaar van 2012 plaatsvinden. Het gebeurt nu in de eerste helft van 2013.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de verdere afronding van de procedure. Het Tracébesluit wordt genomen door de minister van Infrastructuur & Milieu. De regionale bijdragen (waaronder die van de provincie Overijssel) zijn in de vorige coalitieperiode reeds overgemaakt.

Toelichting In de voorbereiding van de realisatiefase moet tussen de partijen nog een overeenkomst gesloten worden over de overdracht en aanpassing van enkele oude wegvakken van de N18 en de finan- ciële vergoedingen die daarmee gemoeid zijn.

144 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.1.3 N34: Inrichting tot stroomweg

Projectresultaat Het realiseren van de ombouw van de N34 Witte Paal-Drentse grens naar een veilige regionale stroomweg van 100 km/u (2x1 rijstrook).

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: - Vaststelling ontwerpnota N34 door Provinciale Staten. - Vaststelling bestemmingsplan ombouw N34 door de gemeente Hardenberg. - Invulling detailontwerp en voorbereiding uitvoering maatregelen. - Realisatie (uitvoering) van de vastgestelde maatregelen.

Prestaties 2012 - Vaststelling ontwerpnota N34 door Provinciale Staten. - Definitief ontwerp (detailontwerp) gereed in samenwerking met focusgroepen. - In procedure brengen van het ontwerp bestemmingsplan bij de gemeente Hardenberg. - Start grondverwerving in den minne.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Tijdens de inspraakperiode (16 december 2011 t/m 10 februari 2012) zijn 99 reacties binnengekomen op het plan voor de vernieuwde provinciale weg N34 Witte Paal-Coevorden. Als gevolg van de inspraakreacties op de aansluiting bij Klooster hebben de vier overheden nader overleg met de omwonenden over de voorgestelde aansluiting op de N34 gehad. Hierdoor is een vertraging van enkele maanden ontstaan. Op 21 november 2012 hebben Provinciale Staten ingestemd met het investeringsbesluit Ombouw provinciale weg N34 Witte Paal-Coevorden naar een veilige regionale stroomweg van 100 km/u (PS/2012/832). Hierbij is ook het benodigde (extra) projectbudget vanuit de provincie voor de uitvoering van het voorkeursalternatief van het project N34, ad € 22,2 miljoen beschikbaar gesteld. De vertraging heeft tot gevolg dat het definitieve ontwerp, het in procedure brengen van het ontwerp bestemmingsplan en de start grondverwerving in den minne zijn doorgeschoven naar begin 2013.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 – 2015 Onderwerp: Investeringsbesluit N34 Type: Besluitvormend Datum: November 2012

Toelichting Op 21 november 2012 hebben Provinciale Staten ingestemd met het investeringsbesluit Om- bouw provinciale weg N34 Witte Paal-Coevorden naar een veilige regionale stroomweg van 100 km per uur (PS/2012/832).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 145 4.1.4 N35: Realiseren door Rijk van stroomweg tussen Zwolle en Almelo

Projectresultaat Het eindbeeld betreft een door het Rijk te realiseren integrale verbinding tussen Zwolle en Almelo voor 2020 (2x2 rijstroken 100 km/u).

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op de door het Rijk uit te voeren activiteiten, met als belangrijkste mijlpalen: • Tracédeel Zwolle-Wijthmen: Start ombouw stroomweg tot een 2x2 rijstroken (100 km/u). • Tracédeel Wijthmen-Raalte-Nijverdal: Overleg en afspraken met Rijk over vervolg. • Tracédeel Combiplan Nijverdal: Realisatie (uitvoering) van de vastgestelde maatregelen. • Tracédeel Nijverdal-Wierden: Vaststelling Tracébesluit.

Prestaties 2012 • Tracédeel Zwolle-Wijthmen: Afronding Ontwerp Tracébesluit. Provinciale Staten kan haar zienswijze geven op het ontwerp. • Tracédeel Nijverdal-Wierden: Afronding verkenning en start planstudie.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting Het Rijk is opdrachtgever van de studies met betrekking tot de N35. Het Rijk heeft aangegeven dat afronding van het Ontwerp-Tracébesluit tracédeel Zwolle-Wijthmen plaatsvindt in het voorjaar 2013. Afronding verkenning tracédeel Nijverdal-Wierden vindt door het Rijk plaats voorjaar 2013. Deze vertraging is gevolg van spanning tussen raming en beschikbaar budget. Rijk en regio zijn over het oplossen van dit vraagstuk nog in gesprek. Aan Provinciale Staten zal, voordat de verkenning wordt afgerond, een voorstel worden voorgelegd om tot een oplossing van dit probleem te komen. Hiermee is de prestatie inhoudelijk deels gerealiseerd. Wegens overbesteding op dit budget is deze prestatie gescoord als “nee”.

146 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.1.5 N50: Verbeteren doorstroming N50 en opwaardering wegvak Kampen - Kampen-Zuid

Projectresultaat Het eindbeeld betreft een door het Rijk te realiseren verbeterde doorstroming op de N50. Daarnaast minder congestie bij de aansluiting N307 op de N50 door opwaardering wegvak Kampen – Kampen-Zuid tot 2x2 rijstroken (100 km/u).

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op de door het Rijk uit te voeren activiteiten, met als belangrijkste mijlpalen: • Afronding onderzoek Kampen - Kampen-Zuid inclusief aansluiting op de N307 (oktober 2011). • Besluit in bestuurlijk overleg van het MIRT tot Planstudie op basis van voorkeursvariant 2x2 rijstroken (100 km/u) (najaar 2011) met cofinanciering van de regio. • Planstudie (2012/2013). • Uitvoering (2014/2015).

Prestaties 2012 Planstudie N50 Kampen - Kampen-Zuid.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Omdat er al bestuurlijke overeenstemming is over de gewenste oplossing voor de N50 Kampen - Zuid-Kampen, zal de minister na het afronden van de verkenning in één keer een startbeslissing (MIRT1) en een voorkeursbeslissing (MIRT2) nemen voor het wegvak. Dit betekent dat nadat de minister dit formele besluit heeft genomen, er geen planstudie nodig is maar Rijkswaterstaat de planuitwerking gaat uitvoeren op basis van de voorkeur voor 2x2 100 km/uur. In verband met de bezuinigingsronde van het nieuwe kabinet heeft de minister haar Startbeslissing opgeschort. Dit was gepland eind 2012, maar zal naar verwachting pas na de bestuurlijke overleggen met de regio’s in februari 2013 gaan plaatsvinden. Vooruitlopend op het formele besluit is Rijkswaterstaat medio 2012 al begonnen met de planuitwerking. Dit wordt gewoon voortgezet in afwachting van de startbeslissing. Over de kostenverdeling is een bestuurlijke afspraak gemaakt tussen Rijk en provincie Overijssel in het MIRT. Het investeringsbesluit over de N50 is in juli 2012 door Provinciale Staten genomen (PS/2012/406). Hiermee is de financiering voor het project rond.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 – 2015 Onderwerp: Een verslag van de resultaten van het bestuurlijk overleg van het MIRT (met daarbij een opsomming van de vervolgacties van de betreffende projecten waaronder de N50) Type: Informerend Datum: November 2012, november 2013 en november 2014

Toelichting In de brief aan de Staten van december 2012 met de afspraken uit het bestuurlijk overleg van het MIRT najaar 2012 is een korte stand van zaken met betrekking tot de N50 opgenomen, conform de afspraak. De N50 is niet specifiek besproken in het bestuurlijk overleg van het MIRT. In de brief aan de Tweede Kamer heeft de minister aangegeven dat bijna alle rijksprojecten in de besluitvorming zijn opgeschort tot nader order. Dit gold ook voor de N50 Kampen - Kampen-Zuid. Begin 2013 werd duidelijk dat de minister uit het oogpunt van bezuinigingen wil afzien van de aanpak van de N50 tussen Kampen en Kampen-Zuid. Via lobby in de richting van de Tweede Kamer wordt erop ingezet om de bestaande afspraken te behouden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 147 4.1.6 N307: Onderzoek naar opwaardering tot stroomweg

Projectresultaat Het eindbeeld van de N307 voor 2020 is het realiseren van een stroomweg (100 km/u) tussen Kampen en Rogge- botsluis, als onderdeel van de N23 (2x2 rijstroken 100 km/u).

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: - Verkenning Kampen-Roggebotsluis naar de N307 (Flevoweg) tot stroomweg van 100 km/u. - Besluitvorming vervolgstappen wegvak Kampen-Roggebotsluis. - Verkenning samen met provincie Flevoland en Rijk van de oeververbinding Roggebotsluis. - Besluitvorming vervolgstappen oeververbinding Roggebotsluis.

Prestaties 2012 - Verkenning N307 Kampen-Roggebotsluis en oeververbinding. - Besluit provincies Overijssel en Flevoland over vervolgstappen naar aanleiding van verkenning.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De verkenning wordt in samenwerking met de provincie Flevoland uitgevoerd. Flevoland is hiervan trekker. Begin 2012 is een start met de verkenning gemaakt, waarna in een intensief traject met regionale partners en de omgeving onderzoek is gedaan naar de problemen en mogelijke oplossingen om de doorstroming op het tracé tussen de N50 en de Roggebotsluis te verbeteren. Als gevolg van onvoorziene aanvullende onderzoeken op het gebied van multimodaliteit (wegen scheepvaartverkeer) kan de verkenning niet in 2012 worden afgerond. Dit is nu medio 2013 voorzien. Daarna zal besluitvorming plaatsvinden over de vervolgstappen.

4.1.7 N340 – N48 – N377: inrichting tot stroomweg van de N340 en N48 en duurzaam veilige inrichting N377

Projectresultaat Stroomweg N340 / N48 100 km/uur, deels 2x1 en deels met 2x2 rijstroken, met ongelijkvloerse kruisingen en aansluitingen. Complete knooppunten met de rijkswegen A28 en N36. Duurzaam veilige inrichting van de N377 met behoud van hetzelfde snelheidsregime.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Afronding besluitvorming en voorbereiding uitvoering. • Uitvoering veilige inrichting N377. • Uitvoering stroomweg N340 / N48.

Prestaties 2012 • Vaststellen Provinciaal Inpassingsplan N340 / N48 door Provinciale Staten. • Start actieve grondverwerving. • Opstellen aanbestedingsstukken voor N340 / N48. • Voorbereiding aanbesteding en uitvoering van de aanpak van de knelpunten op N377 waar geen planologische procedures voor nodig zijn.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Provinciale Staten hebben op 12 juli 2012 ingestemd met het Provinciaal Inpassingsplan N340 / N48 (PS 2012/149). Tevens hebben Provinciale Staten besloten het benodigde (extra) projectbudget vanuit de provincie voor de realisatie van de projecten N340 / N48 en N377 beschikbaar te stellen. Met de actieve grondverwerving, het opstellen van de aanbestedingsstukken alsmede de voorbereiding, aanbesteding en uitvoering van de aanpak van de knelpunten N377 is najaar 2012 gestart. De financiële afhandeling van de grondtransacties vindt in 2013 en verder plaats.

148 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.1.8 N348 2e fase: Verbetering doorstroming en verkeersveiligheid

Projectresultaat Verbeteren doorstroming door opheffen van oversteken en het aanleggen van tunnels.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Uitvoering planstudie inclusief inspraak. • Besluitvorming door Gedeputeerde Staten. • Voorbereiding realisatie.

Prestaties 2012 Start planstudie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De planstudie is gestart en betreft het gehele wegvak tussen Raalte en Ommen. De studie is opgedeeld in de fasen 1 (Lemelerveld), 2 (Aansluitende wegvakken bij Lemelerveld) en 3 (resterende wegvakken). De planstudie is medio 2013 gereed. Voor Fase 1 is financiële dekking aanwezig. Voor fase 2 zal in het kader van de Kracht van Overijssel in 2013 een investeringsbesluit aan Provinciale Staten worden voorgelegd. Voor fase 3 zijn nog geen financiële middelen beschikbaar. In verband met de benodigde integraliteit van oplossingen wordt fase 3 wel meegenomen in de studie.

4.1.9 Stimuleren en faciliteren Ketenmobiliteit

Programmaresultaat Een goede bereikbaarheid en doorstroming van, naar en in de stedelijke centra realiseren, door de kwaliteit van de reisketen te verbeteren.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Speerpunt 1: voortzetting mobiliteitsmanagement. • Speerpunt 2: realiseren van kansrijke fietsrelaties. • Speerpunt 3: verbeteren aansluitingen openbaar vervoer. • Speerpunt 4: beter benutten van bestaande infrastructuur.

Prestaties 2012 • Voortzetting activiteiten mobiliteitsmanagement in Zwolle-Kampen Netwerkstad en Stedendriehoek. • Opstellen integraal investeringsprogramma 2013-2015 voor de speerpunten 2, 3 en 4.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De activiteiten met betrekking tot mobiliteitsmanagement zijn in 2012 gecontinueerd (zie toelichting prestatie 4.1.14). In 2013 krijgen deze nog een vervolg. In verband met de benodigde afstemming met derden (Rijk, gemeenten, bedrijfsleven) heeft de voorbereiding van een kaderstellend voorstel ten aanzien van stimuleren en faciliteren van ketenmobiliteit meer tijd gevraagd. Begin 2013 zal dit kaderstellend voorstel aan Provinciale Staten worden voor gelegd. Medio 2013 volgt het investeringsvoorstel ketenmobiliteit.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 149 4.1.10 Verbeteren doorstroming en verkeersveiligheid bij aansluitingen A1 / A28

Projectresultaat Het verbeteren van de verkeersveiligheid en doorstroming op de aansluitingen en de daaraan gekoppelde wegvakken van het (provinciale) wegennet met de A1 en de A28.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Afronding en realisatie geprogrammeerde projecten aansluiting A1 / A28 (N350 Oranjestraat, N342 en N733 / N734).

Prestaties 2012 Geprogrammeerde projecten aansluiting A1 / A28 afronden (N350 Oranjestraat, N342 en N733 / N734).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De projecten N350 Oranjestraat, N342 rotonde Hengelosestraat en de N733 / N734 Oldenzaal, zijn in 2012 afgerond. Het project N342 / Hazewinkel (ombouw rotonde naar VRI) wordt later uitgevoerd (2014). Dit in verband met het later beschikbaar komen van medefinanciering van de andere betrokken partijen (Oldenzaal, Rijk en Regio Twente).

Reguliere prestaties

4.1.11 Beleidsontwikkeling Omgevingsvisie

Prestaties 2012 Opstellen uitvoeringsprogramma 2013.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De programmering van de (kleine) provinciale wegenprojecten is geactualiseerd in de Kerntakenbegroting 2013, bijlage Dynamische Beleidsagenda (DBA). Dit programma loopt ten einde omdat de budgetten voor deze provinciale infrastructuurprojecten uitgeput raken. Bij het huidige Coalitieakkoord is de voeding van de reserve provinciale infrastructuur, van waaruit deze infrastructuurprojecten zoals rotondes, aanleg parallelvoorzieningen en dergelijke, op provinciale wegen wordt gefinancierd, afgebouwd naar nul. Het uitvoeringsprogramma voor deze kleinere wegenprojecten wordt daarom afgebouwd.

150 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.1.12 Verkenningen, planstudies en realisatie van overige provinciale infrastructuurprojecten

Prestaties 2012 In de bijlage bij de begroting is een overzicht van de provinciale infrastructurele projecten opgenomen, de geraamde kosten en de fase (verkenning, planstudie, realisatie) waarin deze projecten zich bevinden. Het betreffen (kleinere) provinciale infrastructuurprojecten die door Gedeputeerde Staten binnen de vastgestelde beleidskaders vallen. De daarbij behorende financiële budgetten (Perspectiefnota, reserve provinciale infrastructuur, BDU) zijn geprogrammeerd.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 zijn de volgende planstudies afgerond: N737-N738 aansluiting Deurningen, N331 (GOW Zwartsluis-Vollenhove) en N40 Traverse Delden. In uitvoering is genomen het project N350 Rijssen-Bussinkweg (Deelplan B). Afgerond zijn de projecten: N342 rondweg Oldenzaal (rijbaanverdubbeling), N342 Rotonde Hengelosestraat, N332 Kruispunt Holterweg-Okkenbroekstraat Raalte, N350 rotonde Oranjestraat en N733 / N734 Oldenzaal. De volgende projecten hebben vertraging in de uitvoering: rondweg Weerselo (vanwege programmatische aanpak stikstof) en N733 Enschede–Oldenzaal (vanwege grondaankoop en RO-procedures). De rondweg Weerselo kan op zijn vroegst medio 2013 een doorstart maken. Voor de N733 zijn de benodigde gronden aangekocht. De benodigde wijzigingen voor het bestemmingsplan liggen ter visie.

4.1.13 Bijdrage aan gemeentelijke infrastructuurprojecten

Prestaties 2012 Beschikbaar stellen van subsidies ten behoeve van projecten en programma’s op het gebied van infrastructuur.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De voor 2012 beschikbaar gestelde subsidiemiddelen vanuit de BDU ten behoeve van gemeentelijke projecten en programma’s op het gebied van infrastructuur zijn door middel van subsidies volledig beschikbaar gesteld aan gemeenten.

4.1.14 Stimuleren mobiliteitsmanagement

Prestaties 2012 In 2012 wordt het programma voor mobiliteitsmanagement, zoals nu in gang is gezet voor Zwolle-Kampen Bereikbaar en de Stedendriehoek, verder uitgevoerd. Voorbeelden van projecten waar op ingezet wordt zijn stimuleren van Het Nieuwe Werken, inzet mobiliteitsmakelaar, vervaardigen en uitvoeren gebiedsplannen (Zwolle-Kampen) en communi catie over het thema.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is het stimuleren van mobiliteitsmanagement zowel in Stedendriehoek als in Zwolle en Kampen gecontinueerd. In beide gebieden heeft een mobiliteitsmakelaar bedrijven benaderd en producten aangeboden onder andere ter stimulering van het OV. Veel is gedaan aan communicatie (onder andere via bijeenkomsten voor convenantpartners om kennis uit te wisselen en bepaalde diensten en producten aan te bieden zoals de carpoolkaart). Ook kunnen partners onderzoek uit laten voeren naar kansen voor mobiliteitsmanagementmaatregelen binnen de eigen organisatie. Specifiek voor Stedendriehoek was de inzet op onder andere de stimulering van het gebruik van een elektrische fiets en reizen met het OV. De activiteiten zullen grotendeels worden doorgezet in 2013 als onderdeel van ketenmobiliteit.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 151 4.1.15 Verbetering doorstroming en benutting wegen door verkeersmanagement

Prestaties 2012 Uitvoeren van dynamisch verkeersmanagement op de corridor Zwolle Kampen en de ring Zwolle. Met actuele reis- en parkeerinformatie en gekoppelde verkeerslichten wordt de weggebruiker geïnformeerd, de doorstroming verbeterd en de wegen beter benut. Onderzoeken van kansen en meerwaarde om deze aanpak voor Overijssel te verankeren in beleid en organisatie. Toepassing van incidentmanagement op provinciale wegen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • Als vervolg op de in 2011 door Zwolle-Kampen Netwerkstad gelegde basis voor het nieuwe systeem van de Dynamische Route-informatiepanelen (DRIP’s) op de A28 en N35, is dit systeem verder uitgebouwd met het vervangen en plaatsen van totaal ruim 90 verwijsborden. Zo wordt het verkeer op de beste manier naar de plaats van bestemming geleid. • In 2012 heeft de fysieke uitrol van het NDW-meetsysteem plaatsgevonden. Hiermee wordt op de belangrijkste wegen in Overijssel actuele verkeersinformatie ingewonnen (350 km wegen, 212 meetgegevens, zowel intensi- teiten als reistijden). • Voor een aantal wegen zijn regionale regelscenario’s ontwikkeld en geïmplementeerd, waarmee in specifieke omstandigheden de bereikbaarheid wordt verbeterd. • Het aantal Incident Managementmeldingen is in het afgelopen jaar sterk gestegen. De afhandeling heeft in het kader van de samenwerking via de verkeerscentrale van Rijkswaterstaat plaatsgevonden. De rayoninspecteurs hebben in het kader hiervan extra bijscholing ontvangen.

Beleidsdoel 4.2 - Stimuleren gebruik openbaar vervoer met als resultaat: (1) een aandeel openbaar vervoer in totaal aantal verplaatsingen van minimaal 2,0%, (2) een groei van het aantal reizigers met 3% per jaar en (3) een hoge mate van klanttevredenheid uitgedrukt in een rapportcijfer van minimaal 7,3. De ambities voor het openbaar vervoer zijn vastgelegd in de OV-tactiek en de Omgevingsvisie. De OV-tactiek vormt het kader voor de Europese aanbestedingen van de bus, trein, tram en regiotaxi. Onze ambitie is het vergroten van het aandeel openbaar vervoer in het totaal aantal verplaatsingen, een toename van het aantal reizigers en het verhogen van de kwaliteit. Om onze ambitie te bereiken gaan wij investeren in het spoor (de Vechtdallijnen, de spoorverbinding Twente-Zwolle en de spoorverbindingen met Duitsland) en bouwen wij voort op het huidige kwaliteitsniveau van het streekvervoer en stadsvervoer (inclusief Regiotaxi).

152 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.2.1 Aandeel openbaar vervoer in totaal MON / OViN 2,6 3,5 3,2 0 aantal verplaatsingen (%) Begroting 2011 2,0 2,0 2,0 Begroting 2012 2,0 2,0 2,0 2,0 4.2.2 Index aantal reizigers trein NS Prorail 100 109 101 0 (2008=100) Begroting 2011 114 119 124 Begroting 2012 114 119 124 129 4.2.3 Index aantal reizigers stad- en streek- OV concessievoer- 100 105 0 0 vervoer West-Overijssel (2008=100) ders Begroting 2011 108 111 114 Begroting 2012 108 111 114 117 4.2.4 Index aantal reizigers regiotaxi West- Regiotaxi vervoer- 100 103 127 135 Overijssel (2008=100) ders Begroting 2011 102 102 102 Begroting 2012 102 102 102 102 4.2.5 Mate van klanttevredenheid (rapport- KPVV Klanten 7,4 7,4 7,3 7,3 0 cijfer) barometer OV Begroting 2011 7,3 7,3 7,3 Begroting 2012 7,3 7,3 7,3 7,3 a) ot 2009 werden zogenaamde ‘baanvakstatistieken’ aangeleverd door de NS met reizigerskilometers. Sinds 2010 worden alleen het aantal in- en uitstappers door de NS geleverd. Op basis hiervan wordt met terugwerkende kracht vanaf 2008 de ontwikkeling van het aantal treinreizigers in Overijssel berekend.

Investeringsprestaties

4.2.1 Spoor Vechtdallijnen: verbeteren spoorinfrastructuur

Projectresultaat Opstellen en uitvoeren van het Investeringsplan Vechtdallijnen.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Opstellen Investeringsplan Vechtdallijnen. • Uitvoeren kortetermijnmaatregelen. • Planning langetermijnmaatregelen.

Prestaties 2012 • Investeringsplan gereed. • Afspraken met ProRail over de uitvoering van kortetermijnmaatregelen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het investeringsplan is inhoudelijk gereed en wordt voorjaar 2013 in de vorm van een investeringsbesluit aan Provinciale Staten voorgelegd ter vaststelling. Dit in afwachting van de keuzes van Provinciale Staten ten aanzien van het kaderstellend voorstel heroverweging OV-tactiek. Het kaderstellende voorstel aan Provinciale Staten over de OV-tactiek is vanwege de complexiteit uitgesteld en zal nu begin 2013 aan Provinciale Staten worden gezonden. Met Prorail is afgesproken dat de uitvoering van de nieuwe (kwartier)dienstregeling nauwkeurig wordt gemonitord en dat aan de hand daarvan in 2013 bepaald wordt welke maatregelen eventueel noodzakelijk zijn om de punctualiteit van de dienstregeling te verbeteren.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 153 4.2.2 Spoor Zwolle-Enschede: verbeteren spoorinfrastructuur

Projectresultaat Verbetering treindienst Zwolle-Enschede.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op:

• Afspraak met Ministerie Infrastructuur & Milieu over de overdracht van de treindienst per december 2014. • Onderzoek naar te nemen maatregelen gericht op verbeteren van de punctualiteit, capaciteit, toegankelijkheid en kwaliteit. • Aanbesteding van de treindienst per december 2014.

Prestaties 2012 • Onderzoek naar noodzakelijke maatregelen. • Gunning van de concessie 2014-2029.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Met het ministerie zijn afspraken gemaakt over de voorwaarden waaronder de provincie per december 2014 de verantwoordelijkheid voor de treindienst zal overnemen van het Rijk. Een zorgvuldige besluitvorming met betrekking tot de overdracht van de treindienst heeft meer tijd gevraagd dan was gepland, waardoor aanbesteding en gunning van de concessie naar 2013 is verschoven. Onderzoek naar noodzakelijke verbetermaatregelen is grotendeels afgerond in 2012 en loopt nog op onderdelen door in 2013, nadat de combitunnel Nijverdal in gebruik is genomen. Daarbij wordt ook de mogelijkheid van elektrificatie in beeld gebracht.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Begin 2013 vindt een richtinggevende discussie plaats in Provinciale Staten over de heroverweging van de OV-tactiek. Mogelijke verdere opwaardering van de spoorlijn Zwolle-Enschede (bijvoorbeeld elektrificatie) is daarvan onderdeel. De aanbesteding van de concessie (in de vorm van de voormalige dienstregeling) is een bevoegdheid van Gedeputeerde Staten.

Toelichting De richtinggevende discussie over de heroverweging van de OV-tactiek is voorbereid en zal begin 2013 in Provinciale Staten plaatsvinden. De resultaten daarvan zijn mede bepalend voor een mogelijke opwaardering van de spoorlijn Zwolle-Enschede (bijvoorbeeld elektrificatie). Met de voorbereidende werkzaamheden voor de aanbesteding van de concessie (in de vorm van de voormalige dienstregeling) is eind 2012 een start gemaakt.

154 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.2.3 Spoor Zwolle-Kampen: ombouw treininfrastructuur naar tramverbinding

Projectresultaat Verbeteren van de interne bereikbaarheid van Zwolle-Kampen Netwerkstad door realisering van een hoogwaardige openbaar vervoerverbinding (HOV). Ontsluiting van Stadshagen en de A28-zone door hoogwaardig openbaar vervoer.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Aanpassing spoorlijn door ProRail. • Aanleg van de haltes en de remise.

Prestaties 2012 • Voorbereidende activiteiten door ProRail ten behoeve van de aanpassingen aan de spoorlijn. • Zwolle en Kampen zullen planologische procedures doorlopen ten behoeve van de aanleg van de haltes en de remise. • De provincie zal samen met de nieuwe vervoerder de uitvoering van de concessie voorbereiden.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting De gunning van de concessie Kamperlijn heeft om juridische redenen niet kunnen plaatsvinden. Daarom is besloten tot een heroverweging van de alternatieven voor de Kamperlijn (tram, trein of bus). Om die reden is de voorbereiding van de vertramming stilgelegd. Besluitvorming over het vervolg zal in 2013 plaatsvinden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 155 4.2.4 Versterken bovenregionaal spoor: (onderzoek naar) uitbreiding dienstregeling diverse spoorverbindingen

Projectresultaat • Deventer en Almelo: Halfuurdienst van stoptreinen in de avonduren. • Hengelo-Bentheim: Structurele voortzetting van de proef. • Nachttreinen Schiphol: Duidelijkheid over voortzetting van de nachttrein Enschede-Schiphol en over de kansen op een nachttrein Zwolle-Schiphol.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: Deventer-Almelo: • Overeenstemming met Regio Twente en provincie Gelderland over gezamenlijke inzet. • Contract met NS over uitbreiding treindienst. • Afspraak met het Rijk over opname van deze treindienst in de concessie HR.

Hengelo-Bentheim • Evaluatie van de proef. • Besluit structurele voortzetting.

Nachttreinen Schiphol • Overleg met NS over de mogelijkheden van voortzetting van de proef. • Onderzoek kansen nachttrein Zwolle-Schiphol.

Prestaties 2012 Deventer en Almelo • Overeenkomst met Regio Twente en Provincie Gelderland. • Contract met NS.

Hengelo-Bentheim • Evaluatie van de proef. • Besluit van alle partijen over voortzetting.

Nachttreinen Schiphol • Verkennen mogelijkheden van voortzetting proef. • Onderzoek Nachttrein Zwolle-Schiphol.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Over de extra treinen in de avonduren tussen Almelo en Deventer heeft overleg plaatsgevonden met Regio Twente en NS. NS heeft daarop een offerte uitgebracht. De proef Hengelo-Bentheim is geëvalueerd. Met alle betrokken partijen is geconcludeerd dat de doelstelling (minimaal 600 grensoverschrijdende reizigers per dag) niet gehaald wordt. Wat betreft de nachttreinen is in overleg met NS en belanghebbende partijen geconcludeerd dat uitvoering niet haalbaar is. Besluitvorming over bovenstaande projecten zal begin 2013 worden gekoppeld aan de besluitvorming met betrekking tot de herijking van de OV-tactiek en spoorprojecten.

156 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.2.5 Milieuvriendelijk streekvervoer: bijdrage leveren aan verbeteren luchtkwaliteit en de klimaat doelstellingen

Projectresultaat Bijdrage leveren aan een betere luchtkwaliteit in met name de steden Zwolle en Deventer en aan de klimaat doelstellingen die de provincie gesteld heeft.

Realisatie Coalitieperiode Het verbeteren van de luchtkwaliteit is meegenomen in de aanbesteding van de concessie Midden-Overijssel. Als de bussen aan de gestelde milieunormen voldoen, dan wordt in de periode 2011 tot en met 2013 de bijdrage aan de vervoerder overgemaakt.

Prestaties 2012 Controleren of de bussen voldoen aan de gestelde milieunormen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De ingezette bussen in de concessie Midden-Overijssel voldoen aan de door ons gestelde milieueisen en dragen daarmee bij aan een betere luchtkwaliteit. Vergelijkbare eisen ten aanzien van de bussen worden ook bij de concessie IJsselmond meegenomen.

Reguliere prestaties

4.2.6 Uitvoeren OV-tactiek

Prestaties 2012 In 2012 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van de OV-tactiek. De nadruk van het beleid en de activiteiten is nog meer gericht op het versterken van de regionale kernnetlijnen en het minimaliseren van kosten op het platteland. Bestaande dienstregelingsuren kunnen hierdoor verschuiven van zwakke naar sterke lijnen. Voor de kernnetlijnen zal verder met name worden ingezet op marketingacties, optimaliseren van actuele reisinformatie en introductie van een nieuw tarievenassortiment passend bij de OV-chipkaart. De samenleving zal nauwer bij het openbaar vervoer worden betrokken en kan onder andere middels de actie “Reiziger aan het stuur” zelf ideeën aandragen. In 2012 start ook het 3-jarige Europese project ConAge, waarin verschillende (vrijwilligers)acties met en voor ouderen zullen worden uitgevoerd gericht op kostenreductie van professionele inzet en opbrengstverhoging door inzet van ouderen als OV-ambassadeurs.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 is volgens plan gewerkt aan de uitvoering van de OV-tactiek. Met betrekking tot de opbouw van een nieuw tarievenassortiment is het inzicht ontstaan, dat een nieuw landelijk tarievenkader met een zekere regionale vrijheid binnen kaders wenselijk is. Overijssel heeft zich op dit dossier als landelijke initiatiefnemer opgeworpen. Het Euro- pese project ConAge is niet gestart, maar de achterliggende gedachte is omgezet in het project “Doe mee met het OV” en is pilotproject geworden binnen het provinciale project “Burgerparticipatie”. Het heeft raakvlakken met de Kracht van Overijsselprojecten “sociale kwaliteit” en “ Overijssels Bestuur 20xx”.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 157 4.2.7 Aanbestedingen trein, bus en regiotaxi

Prestaties 2012 Als de spoorlijn Zwolle-Enschede in 2011 wordt gedecentraliseerd naar de provincie Overijssel, dan zal deze spoorlijn worden aanbesteed gericht op start exploitatie december 2014. De in 2011 gestarte aanbesteding van de busconcessie IJsselmond wordt afgerond met de beoordeling en gunning van de concessie. Voor de aanbestedingen Vechtdallijnen, IJsselmond en Zwolle-Kampen zal samen met de winnende vervoerders de implementatiefase worden doorlopen, gericht op start exploitatie in december 2012 (Vechtdallijnen en IJsselmond) en mei 2014 (tram Zwolle-Kampen).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De implementatie van de Vechtdallijnen is volgens plan en succesvol verlopen. Op 9 december 2012 is de nieuwe vervoerder gestart. De hogere frequentie en de prachtige nieuwe treinen zullen in 2013 moeten leiden tot aanzienlijke hogere klanttevredenheid en waarschijnlijk meer reizigers(opbrengsten). De aanbestedingen IJsselmond en tram Zwolle-Kampen zijn niet gegund. Voor IJsselmond heeft dat geleid tot een overbruggingscontract met Connexxion en de start van een nieuwe aanbesteding gericht op december 2013. Evenzo is de treinconcessie Zwolle-Kampen met NS verlengd. Ten aanzien van verbinding Zwolle-Kampen is besloten tot een heroverweging van de vertramming. Met de aanbesteding van de spoorlijn Zwolle-Enschede is een start gemaakt, maar definitieve overname van de lijn liep vertraging op.

4.2.8 Concessie & contractmanagement van trein, bus en regiotaxi

Prestaties 2012 Voor de recent aanbestede busconcessie Midden-Overijssel en de drie regiotaxicontracten Vechtdal, Salland en Noordwest-Overijssel is de provincie Overijssel inmiddels opbrengstverantwoordelijk en wordt op basis van de OV- tactiek in ontwikkelteams in partnership met de vervoerders gewerkt aan concessiebeheer en concessieontwikkeling om de gestelde doelen te halen. In 2012 is deze nieuwe werkwijze succesvol doorgevoerd. De spoorlijnen Zwolle- Kampen, Vechtdallijnen en de busconcessie IJsselmond worden in 2012 nog door de ‘oude’ vervoerders gereden.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het voorgenomen partnership met vervoerders is zeker in het geval van Syntus Overijssel succesvol doorgevoerd. Syntus en de provincie Overijssel zijn in toenemende mate tevreden over de wijze van samenwerking en dragen dit ook uit binnen Nederland. In steeds meer gebieden wordt inmiddels met ontwikkelteams gewerkt naar voorbeeld van Overijssel. Met de regiotaxivervoerders en Arriva als vervoerder van de Vechtdallijnen wordt ook gewerkt aan eenzelfde werkwijze. Dit heeft even tijd nodig (zoals in het begin ook met Syntus), maar de eerste ervaringen zijn zeker positief. In 2012 is verder uitvoering gegeven aan de samenwerking met Gelderland en Flevoland binnen het uitvoeringscluster Oost. Alle Overijsselse contracten van bus, trein en regiotaxi worden nu beheerd vanuit het OV-cluster. Ook wordt gezamenlijk informatie verzameld ten aanzien van de OV-prestaties.

158 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.2.9 Actieprogramma regionaal OV: verbetering doorstroming OV in Zwolle en Deventer en OV naar bedrijventerreinen

Prestaties 2012 Start uitvoering HOV-assen Zwolle en uitvoering OV naar bedrijventerreinen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is gestart met een buslijn naar het gebied Voortsterpoort (ABN / AMRO) in Zwolle en een in Kampen naar bedrijventerrein Haatland. De fysieke uitvoering van de HOV-assen in Zwolle is gestart volgens planning in oktober 2012 met de start van de aanleg bij de Katerdijk. Uitvoering loopt door in de komende jaren, in ieder geval tot en met 2014. In Deventer is ook een start gemaakt met de uitvoering van doorstroommaatregelen naar en van het station tussen de Handels- kade en de toegang tot het station. Hiervoor is eind 2012 een financiële bijdrage aan Deventer verleend.

Beleidsdoel 4.3 - Aandeel fietsgebruik in totaal aantal verplaatsingen tot 3,7, 7,5 en 15 km is respectievelijk minimaal 42%, 40% en 36%, en het aantal fietskilometers op genoemde afstanden blijft gelijk en een goede inpassing van de infrastructuur. Het aandeel fietsgebruik in het totaal aantal verplaatsingen is groot. Om dit hoge aandeel vast te houden bij een toenemende (auto)mobiliteit is het nodig om het fietsgebruik te blijven stimuleren. Vooral in het stedelijk gebied kan de fiets een belangrijke bijdrage leveren aan de bereikbaarheid, omdat veel autoritten over korte afstand ook per fiets afgelegd kunnen worden. Wij gaan het fietsgebruik stimuleren door investeringen in voldoende fietsenstallingen, zodat het vervoer van deur tot deur wordt verbeterd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 159 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.3.1 Aandeel fietsgebruik in aantal ver- MON / OViN 44 43 43 0 plaatsingen tot 3,7 km (%) a) Begroting 2011 42 42 42 Begroting 2012 42 42 42 42 4.3.2 Aandeel fietsgebruik in aantal ver- MON / OViN 41 39 40 0 plaatsingen tot 7,5 km (%) b) Begroting 2011 40 40 40 Begroting 2012 40 40 40 40 4.3.3 Aandeel fietsgebruik in aantal ver- MON / OViN 38 37 37 0 plaatsingen tot 15 km (%) c) Begroting 2011 36 36 36 Begroting 2012 36 36 36 36 4.3.4 Aantal fietskilometers in verplaatsin- MON/OViN 0,52 0,50 0,43 0 gen tot 3,7 km (miljard kilometer) d) Begroting 2011 0,52 0,52 0,52 Begroting 2012 0,52 0,52 0,52 0,52 4.3.5 Aantal fietskilometers in verplaatsin- MON / OViN 0,82 0,79 0,71 0 gen tot 7,5 km (miljard kilometer) e) Begroting 2011 0,83 0,83 0,83 Begroting 2012 0,83 0,83 0,83 0,83 4.3.6 Aantal fietskilometers in verplaatsin- MON / OViN 1,05 1,06 0,9 0 gen tot 15 km (miljard kilometer) f) Begroting 2011 1,05 1,05 1,05 Begroting 2012 1,05 1,05 1,05 1,05

a t/m f) Volgens meest recente cijfers niet voldaan aan streefwaarde, maar door methodische wijziging cijfers niet goed vergelijkbaar met voorgaande jaren.

Reguliere prestaties

4.3.1 Uitvoeren uitvoeringsprogramma utilitair fietsverkeer

Prestaties 2012 Afronden van de uitvoering van het opgestarte uitvoeringsprogramma fiets met als doel het beïnvloeden van de mo- biliteitskeuze ten behoeve van het vergroten van het fietsgebruik. Programma bestaat uit communicatie, marketing en fysieke maatregelen op infrastructuur en stallingen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het uitvoeringsprogramma is uitgevoerd. Binnen het uitvoeringsprogramma zijn onder andere fietssnelwegen (Hattem), fietsstraten en stallingen bij stations aangelegd door heel West-Overijssel. Fietsmaatregelen van en naar OV(knoop)punten worden opgenomen in het programma ketenmobiliteit om continuïteit te bieden en het fietsgebruik verder te stimuleren.

Beleidsdoel 4.4 - Stimuleren goederenvervoer over water, faciliteren van het vrachtverkeer over de weg en beheersen doorgaande goederenstroom per spoor. De landelijke tendens voor de groei van tonnages vrachtverkeer over de weg is circa 1% per jaar. Het CBS heeft berekend voor Oost-Nederland dat dit ook circa 1% per jaar zal zijn. Voor het goederenvervoer over water is de landelijke tendens circa 3% per jaar (met name voor tonnages in containers). Door het CBS is berekend dat dit voor Oost-Nederland minder zal zijn. Om het goederenvervoer over water in Overijssel te stimuleren willen wij het landelijke gemiddelde

160 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

halen, door overslagpunten te verbeteren. Wat het goederenvervoer over het spoor betreft zijn wij - met name vanwege de effecten op regionaal personenvervoer, leefomgeving en binnensteden - tegen een toename van het goederenvervoer door Oost-Nederland.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.4

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.4.1 Tonnage vracht vervoerd over vaar- RWS / DVS, pro- 16.133 14.175 0 0 wegen Rijk en Provincie (1.000 ton) vincie Overijssel Begroting 2011 Begroting 2012 14.300 14.400 14.500 14.600 4.4.2 Voertuigprestatie van vrachtverkeer Provincie Overijssel 146 143 142 138,2 134,7 op provinciale wegen (miljoen voer- Begroting 2011 tuigkilometers) Begroting 2012 143 143 144 144 4.4.3 Aantal goederentreinen door Overijssel Prorail 26.646 22.883 20.224 17.300 16.774 (aantal) Begroting 2011 Begroting 2012 20.200 20.200 20.200 20.200 a) De cijfers m.b.t. 2008, 2009 en 2010 zijn gewijzigd t.o.v. Begroting 2012 i.v.m. een update van de berekeningswijze en aanpassing van voorgaande jaren.

Investeringsprestaties

4.4.1 Stimuleren van goederenvervoer over water

Projectresultaat Ontwikkelen van een strategie over de rol en het functioneren van goederenvervoer in Overijssel, inclusief investeringsprogramma 2012-2015.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Ontwikkelen van een gerichte aanpak voor goederenvervoer in algemene zin en goederenvervoer over water in het bijzonder. • Opstellen visie op goederenvervoer. • Opstellen investeringsprogramma. • Realisatie van projecten uit Investeringsprogramma.

Prestaties 2012 • Strategische nota goederenvervoer. • Investeringsprogramma goederenvervoer.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In december 2012 hebben Provinciale Staten het kaderstellend voorstel ”goederenvervoer over water” (PS/2012/869) vastgesteld, waarbij de kaders zijn bepaald voor de investeringsrichtingen om goederenvervoer over water te stimuleren. Vervolgstappen worden nu genomen om tot uitvoering van het investeringsprogramma te komen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 161 Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Kaderstellend voorstel Type: Besluitvormend Datum: December 2012

Toelichting In december 2012 hebben Provinciale Staten het kaderstellend voorstel “goederenvervoer over water” (PS/2012/869) vastgesteld, waarbij de kaders zijn bepaald voor de investeringsrichtingen om goederenvervoer over water te stimuleren. In 2013 zal een voorstel investeringsbesluit goederenvervoer over water aan Provinciale Staten worden voorgelegd.

Reguliere prestaties

4.4.2 Behouden / verbeteren bereikbaarheid van overslagvoorzieningen

Prestaties 2012 Een goede en vlotte bereikbaarheid van overslagvoorzieningen over de weg en het water komt steeds meer onder druk. Niet alleen de hoofdinfrastructuur ondervindt hinder, maar ook de onderliggende infrastructuur. Op het terrein van goederenvervoer over water is voornamelijk ingezet op lobby voor de realisatie van rijksprojecten. Om te komen tot een investeringsstrategie moeten er eerst wat stappen worden gezet. Het ontwikkelen van een strategische nota over het goederenvervoer in Overijssel in relatie tot de omgeving is een eerste stap.

Prestaties gehaald? Ja.

4.4.3 Behouden / verbeteren overslagvoorzieningen water

Prestaties 2012 Om het goederenvervoer over water te stimuleren is een netwerk van overslagvoorzieningen gewenst. Het gaat niet alleen om containerterminals maar ook over laad- en loskades langs de vaarweg en in binnenhavens. Er is tot nu toe (mondjesmaat) alleen ingezet op cofinanciering van bestaande projecten. Om te komen tot een investeringsstrategie moeten eerst wat stappen worden gezet. Het ontwikkelen van een strategische nota over het goederenvervoer in Overijssel in relatie tot de omgeving is een eerste stap.

Prestaties gehaald? Ja.

162 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4.4.4 Opstellen maatregelenpakket Kwaliteitsnet Goederenvervoer

Prestaties 2012 In het kwaliteitsnet zijn knelpunten aangegeven met betrekking tot de gewenste kwaliteit voor het vrachtverkeer van en naar economische centra. De knelpunten zijn in overleg met gemeenten bepaald. Om te komen tot de realisatie van projecten moeten eerst wat stappen worden gezet. Het ontwikkelen van een strategische nota over het goederenvervoer in Overijssel in relatie tot de omgeving is een eerste stap.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In december 2012 hebben Provinciale Staten het kaderstellend voorstel “goederenvervoer over water” (PS/2012/869) vastgesteld, waarbij de kaders zijn bepaald voor de investeringsrichtingen om goederenvervoer over water te stimuleren. Knelpunten op het wegennet worden zoveel mogelijk meegenomen bij de uitvoering van projecten aan provinciale wegen.

4.4.5 Programma Hoogfrequent Spoor

Prestaties 2012 Onderzoek naar en beperken van negatieve gevolgen voor Overijssel a. Kennisontwikkeling (milieu)technische gevolgen van toename goederenvervoer. b. Beïnvloeding rijksonderzoeks- en uitvoeringsprogramma herrouteren goederenvervoer. c. Lobby naar bestuur en volksvertegenwoordiging om gevolgen te beperken.

Ad a. Vergaren van kennis en onderzoeken van gevolgen van het herrouteren van goederentreinen als gevolg van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer. Ad b. Op basis van de vergaarde kennis beïnvloeden van het ontwikkelproces inzake de deelonderzoeken van het Rijk aangaande de mogelijkheden voor het herrouteren van goederentreinen over Oost-Nederlandse spoorwegen met als doel het beperken van aantal en effect van herrouteerde goederentreinen door Oost-Nederland. Ad c. Op basis van de vergaarde kennis en de ontwikkelingen in het rijksprogramma lobbyen voor de beperking van het aantal goederentreinen over Oost-Nederlandse spoorwegen en beperken van de effecten van de herrouteerde goederentreinen in Oost-Nederland.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Op basis van de Oost-Nederlandse samenwerking is gestuurd op volledigheid en correctheid van de rijksonderzoeken. Uitgebreide samenwerkingsafspraken zijn gemaakt tussen landsdelige bestuurders om te komen tot een landsdelig standpunt en een gezamenlijk sterk optreden richting het Rijk. Voor onderzoek naar trillingen zie Kerntaak 2.

Prestatie 4.4.6 Basisnet Vervoer Gevaarlijke Stoffen: beperken negatieve effecten voor Overijssel

Prestaties 2012 Naar aanleiding van het ontwerp Basisnet Vervoer Gevaarlijke stoffen spoor inzoomen en lobbyen op de specifieke Oost-Nederlandse situatie om - in relatie tot het beïnvloeden van de effecten van het Programma Hoogfrequent Spoorvervoer - de eventueel negatieve effecten van de invoering op lokale en regionale spoorlijnen te beperken.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Besluitvorming over de wetgeving heeft vertraging opgelopen in Den Haag. De precieze effecten zijn hierdoor nog niet duidelijk. Wel is er in 2012 een inventarisatie gestart naar de mogelijke gevolgen voor Overijssel en de mogelijkheden tot beïnvloeden hiervan door Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 163 Prestatie 4.4.7 Opwaarderen kanaal Almelo-De Haandrik voor schepen tot 700 ton

Prestaties 2012 Het vervangen van drie bruggen (Hoogenweg, Kloosterdijk en Bergentheim) en aanvangen met de vervanging van de overige bruggen (Emtenbroekdijk en Beerzerveld). Het aanpassen en/of vervangen van twaalf wachtplaatsen. De baggerwerkzaamheden zijn voor 75% gereed.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De bruggen Hoogenweg, Bergentheim en Kloosterdijk zijn in 2012 vervangen. De toeleidende wegen naar de brug Kloosterdijk worden begin 2013 gereconstrueerd. Met de vervanging van de bruggen Ermterbroekerdijk en Beerzer- veld is gestart. De twaalf wachtplaatsen zijn gerealiseerd. De baggerwerkzaamheden ondervinden vertraging, mede als gevolg van onderzoek naar de aanwezigheid van niet gesprongen explosieven.

Beleidsdoel 4.5 - In 2020 53% minder verkeersdoden (van 80 doden naar 37 doden) en 34% minder ziekenhuisgewonden (van 965 naar 636) ten opzichte van het gemiddelde over 2001 t/m 2003 op alle wegen in Overijssel. In het Strategisch Plan Verkeersveiligheid (2008-2020) heeft het kabinet op het gebied van verkeersveiligheid ambitieuze doelstellingen geformuleerd. De provincie Overijssel heeft deze ambitieuze doelstellingen overgenomen. Met onze partners werken wij aan een integrale en gebiedsgerichte aanpak van de verkeersveiligheid door voorlichting, educatie, maatregelen in infrastructuur en handhaving. Het ROVO (regionaal overlegorgaan verkeersveiligheid Overijssel) is een belangrijke partner bij vraagstukken met betrekking tot bevordering van samenwerking rond verkeersveiligheid, voorlichting en overleg met gemeenten over maatregelen, educatieprojecten en gedragsbeïnvloedingsacties.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.5

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.5.1 Aantal verkeersdoden op wegen in RWS / DVS 53 63 53 49 0 Overijssel (aantal) Begroting 2011 56 54 51 Begroting 2012 50 48 47 45 4.5.2 Aantal ziekenhuisgewonden op RWS / DVS 856 563 0 0 wegen in Overijssel (aantal) Begroting 2011 636 636 636 Begroting 2012 636 636 636 636 4.5.3 Aantal verkeersdoden op provinciale RWS / DVS 9 11 11 6 0 wegen in Overijssel (aantal) Begroting 2011 10 10 10 Begroting 2012 10 10 10 9 4.5.4 Aantal ziekenhuisgewonden op RWS / DVS 153 108 0 0 provinciale wegen in Overijssel (aantal) Begroting 2011 117 117 117 Begroting 2012 117 117 117 117

a) Gegevens over het aantal ziekenhuisgewonden zijn nog niet bekend. Er vinden door het Rijk nog berekeningen plaats voor 2010 en 2011 om het aantal ziekenhuisgewonden per provincie te bepalen.

164 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

4.5.1 Opdrachtgeverschap Regionaal Orgaan voor de Verkeersveiligheid in Overijssel (ROVO)

Prestaties 2012 In opdracht van de provincie en Regio Twente voert het ROVO haar jaarwerkplannen uit. Het ROVO vervult de rol van makelaar, deskundige, innovator en verkeersveiligheidsgeweten op het gebied van gedragsbeïnvloeding (educatie en voorlichting) ten aanzien van de verkeersveiligheid in Overijssel. Zij doet dit samen met de gemeenten, maatschappelijke organisaties en marktpartijen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Samen met de Regio Twente heeft de provincie het ROVO werkplan 2012 vastgesteld. Het ROVO heeft op het gebied van gedragsbeïnvloeding (educatie en communicatie) diverse projecten uitgevoerd, zoals campagne afstand houden, safety culture en de BOB-campagne. Daarnaast is met ROVG (Gelderland) gesproken over verdergaande samenwerking. In 2013 zal de samenwerking verder vorm worden gegeven.

4.5.2 Bijdrage aan gemeentelijke projecten gedragsbeïnvloeding verkeersveiligheid

Prestaties 2012 De provincie stelt subsidies beschikbaar ten behoeve van gemeentelijke programma’s en projecten op het gebied van gedragsbeïnvloeding ten aanzien van de verkeersveiligheid.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De voor 2012 beschikbaar gestelde subsidiemiddelen vanuit de BDU ten behoeve van gemeentelijke projecten en programma’s op het gebied van gedragsbeïnvloeding zijn door middel van subsidies volledig beschikbaar gesteld aan gemeenten.

4.5.3 Structureel afstemmingsoverleg verkeersveiligheid met alle Overijsselse partners

Prestaties 2012 De provincie heeft een structureel afstemmingsoverleg ingericht ten aanzien van de verkeerveiligheid. Alle Overijsselse partners op het gebied van de aanpak van de verkeersveiligheid zijn hierbij betrokken. De organisatie is ingericht rond de thema’s: ongevalgegevens, infrastructuur, educatie, handhaving en communicatie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Met de partners zijn acties opgepakt om te komen tot een eenduidige analyse van de beschikbare ongevallencijfers. Deze gegevens zijn beschikbaar gesteld aan de wegbeheerders. Met de partners wordt gekeken naar een gezamenlijke meerjarige aanpak van de verkeersonveiligheid in Overijssel. Hierbij vindt afstemming plaats met landelijke ontwikkelingen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 165 4.5.4 Het realiseren van het vastgestelde KEM-programma vóór eind 2012

Prestaties 2012 Het Kosteneffectieve Maatregelenprogramma (KEM-programma) wordt afgerond. Het programma richt zicht op de volgende speerpunten: bermverharding, verkeersregelinstallaties, herkenbare kruispunten, veilige snelheden, houten geleiderail, groen, maatregelen binnen de bebouwde kom en wildmaatregelen.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Het programma Kosteneffectieve Maatregelen is in 2012 afgerond met uitzondering van de aan te brengen voorzien ingen op de N342 Oldenzaal – Denekamp. Deze laatste voorzieningen worden in combinatie met groot onderhoud aan de parallelweg aangelegd. Het gehele KEM-project en de resultaten daarvan zijn in een brochure verwoord. Die komt in de eerste helft van 2013 beschikbaar.

Beleidsdoel 4.6 - Voldoen aan de vastgestelde kwaliteitseisen voor het beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur. Een groot deel van de provinciale infrastructuur is rond 1950 aangelegd en is de komende decennia aan vervanging toe. Voor vervanging van kunstwerken zijn er al enkele die op kortere termijn extra aandacht vragen of zelfs een vervangingsinvestering. Er is een baggerprogramma gestart voor vaarwegen in Noordwest-Overijssel. Voor oeverbeschoeiingen langs vaarwegen is er sprake van achterstallig onderhoud. De komende jaren wordt er hard aan gewerkt om deze achterstanden in te lopen.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 4.6

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

4.6.1 Wegen: percentage verhardingen dat Provincie Overijssel 90 0 minimaal voldoet aan de basiskwaliteit Begroting 2011 (%) Begroting 2012 90 90 95 95 4.6.2 Kunstwerken vast: percentage kunst- Provincie Overijssel 95 0 werken dat minimaal voldoet aan de Begroting 2011 basiskwaliteit (%) Begroting 2012 95 95 95 95 4.6.3 Kunstwerken beweegbaar: percen- Provincie Overijssel 95 0 tage kunstwerken dat voldoet aan de Begroting 2011 kwaliteitseisen mechanische deel (%) Begroting 2012 95 95 95 95 4.6.4 Vaarwegen: percentage oevercon- Provincie Overijssel 40 0 structies dat minimaal voldoet aan de Begroting 2011 basiskwaliteit (%) Begroting 2012 50 65 80 95 4.6.5 Vaarwegen: percentage dat voldoet Provincie Overijssel 25 0 aan gestelde eisen (BRTN / CEMT) ten Begroting 2011 aanzien van vaardiepte (%) Begroting 2012 50 90 100 100

166 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

4.6.1 Beheer en Onderhoud: Vervangingsinvesteringen oeverbeschoeiingen en kunstwerken

Projectresultaat Vervangen infrastructuur, op basis van onderzoek einde levensduur, waarvan het kwaliteitsniveau past bij de (toekomstige) functionaliteit en constructieve veiligheid.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Ruimtelijke kwaliteit: Het in stand houden en vergroten van de natuurwaarden en landschapswaarden in de provincie. • Duurzaamheid: Het beperken van de negatieve gevolgen nu en in de toekomst voor mens, flora en fauna en het milieu en het toepassen van materialen binnen de kaders van duurzaam bouwen. • Bereikbaarheid: Een bereikbaar Overijssel door te zorgen voor een betrouwbare en bedrijfszekere infrastructuur. • Veiligheid: Alle infrastructurele voorzieningen in de provincie zijn veilig in het uitvoeren van haar functies en in het gebruik. • Leefbaarheid: De bijdrage die nodig is voor het leveren van een prettige en aantrekkelijke leef- en werkomgeving en vrijetijdsomgeving. Er worden extra investeringen ingezet om achterstanden weg te werken in vervanging van ouder wordende infrastructuur. De investeringen worden ingezet voor de vervanging van circa 8 kunstwerken en circa 70 km oeverbeschoeiingen.

Prestaties 2012 • Vervanging 2 kunstwerken: Brug over de Colenbranderswijk en brug over de Schipbeek. • Vervanging 15 km beschoeiing langs provinciale vaarwegen.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting Het groot onderhoud van de hoofdrijbaan is toegevoegd aan het project vervanging van de brug over de Colen branderswijk (N377 in de Krim), wat heeft geleid tot enige vertraging. Hierdoor vindt de realisatie plaats in 2013. De brug over de Schipbeek heeft vanwege de complexiteit meer voorbereidingstijd gekost, waardoor de realisatie in 2013 plaatsvindt. De vervanging van 15 km beschoeiing langs provinciale vaarwegen is gerealiseerd. Hiermee is de prestatie inhoudelijk deels gerealiseerd. Wegens overbesteding op dit budget is deze prestatie gescoord als “nee”.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 167 Reguliere prestaties

4.6.2 Uitvoeren beheer & onderhoud provinciale (vaarweg)infrastructuur

Prestaties 2012 Uitvoeren van meerjarenprogramma beheer en onderhoud, bestaande uit noodzakelijk (groot) onderhoud aan wegen, kunstwerken en waterwegen. Hierbij geldt een minimaal basiskwaliteitsniveau waarbij de onderhoudstrategie stuurt op het in stand houden van de functionaliteit en (constructieve) veiligheid van de infrastructuur. Het betreft economisch doelmatig onderhoud op alle onderdelen van de infrastructuur, gebaseerd op een technische onderhoudsbenadering die niet strijdig is met de beleidsdoelen. Het voorkomen en bestrijden van gladheid als gevolg van bevriezing, sneeuw en ijzel op de provinciale infrastructuur.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is groot onderhoud uitgevoerd aan de verharding van: • Hoofdrijbanen 54,3 km, waaronder de N331, N333, N334, N340, N342, N377 en de N348. • Parallelwegen 8,1 km, waaronder de N331, N343 en de N377. • Fietspaden 15,2 km, waaronder de N333, N342 en de N754. Verder is groot onderhoud aan circa 35 (beweegbare) kunstwerken uitgevoerd. Daarnaast is de apparatuur van (diverse op afstand bediende) bruggen vernieuwd. De duikerbrug over de Riete in de N763 Kampen-Wezep is vervangen door een grote duiker en bij de brug Hasselt zijn de remmingswerken vernieuwd. De opgave voor 2012 is geheel uitgevoerd. Meevallende aanbestedingen hebben geleid tot een onderuitputting van het budget van 2012. De verwachting is dat de meevallende aanbestedingen van tijdelijke aard zijn en dat voor de komende jaren het beschikbare budget nodig is om de infrastructuur aan de vastgestelde kwaliteitseisen te laten voldoen. Het op onderhoudsoverdiepte brengen van de vaarwegen in Noordwest-Overijssel volgens de BRTN-normen wordt in 2013 afgerond. De inzet van de gladheidbestrijding in het winterseizoen 2011 / 2012 is te vergelijken met een gemiddelde winter.

168 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

4. Regionale bereikbaarheid, regionaal OV

4.1 Het realiseren van een goede 29.363 6.555 -22.808 61.190 9.010 -52.180 42.969 5.817 -37.152 28.458 7.706 -20.752 -14.511 1.889 16.400 bereikbaarheid voor het autoverkeer van en naar stedelijke netwerken en streekcentra, waarbij wegvakken een intensiteit-capaciteitverhouding kleiner dan 0,8 / 0,85 hebben. 4.2 Stimuleren gebruik openbaar 52.235 43.915 -8.320 46.945 37.484 -9.461 42.344 40.043 -2.301 43.004 40.792 -2.212 660 749 89 vervoer met als resultaat: (1) een aandeel openbaar vervoer in totaal aantal verplaatsingen van minimaal 2,0%, (2) een groei van het aantal reizigers met 3% per jaar en (3) een hoge mate van klanttevredenheid uitgedrukt in een rapportcijfer van minimaal 7,3. 4.3 Aandeel fietsgebruik in totaal 780 -780 -36 36 -36 36 aantal verplaatsingen tot 3,7, 7,5 en 15 km is respectievelijk minimaal 42%, 40% en 36% en het aantal fietskilometers op genoemde afstanden blijft gelijk en een goede inpassing van de infrastructuur. 4.4 Stimuleren goederenvervoer 3.448 -3.448 6.110 -6.110 10.075 -10.075 10.949 779 -10.170 874 779 -95 over water, faciliteren van het vrachtverkeer over de weg en beheersen doorgaande goederenstroom per spoor. 4.5 In 2020 53% minder ver- 2.011 2.066 55 1.331 1.330 -1 2.285 2.285 1.844 1.789 -55 -441 -496 -55 keersdoden (van 80 doden naar 37 doden) en 34% minder ziekenhuisgewonden (van 965 naar 636) ten opzichte van het gemiddelde over 2001 t/m 2003 op alle wegen in Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 169 4. Regionale bereikbaarheid, regionaal OV ( x € 1.000)( 1.000)

4.6 Voldoen aan de vastge- 25.439 1.272 -24.167 28.123 354 -27.769 29.499 135 -29.364 26.329 1.665 -24.664 -3.170 1.530 4.700 stelde kwaliteitseisen voor het beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur.

Totaal Regionale Bereikbaar- 113.276 53.808 -59.468 143.699 48.178 -95.521 127.172 48.280 -78.892 110.548 52.731 -57.817 -16.624 4.451 21.075 heid, regionaal OV

170 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve regionale bereikbaarheid 4.349 184 1.063 3.470 4.349 179 1.040 3.487 17 Reserve provinciale infrastructuur 36.402 759 601 36.560 36.402 759 601 36.560 Res. Provinciale infrastruct. cofin. N34 Reserve Provinciale Infrastruct. IIO Reserve Combiplan RW 35 Nijverdal Reserve waterwegen 17.400 783 10.934 7.249 17.400 783 10.571 7.612 363 Reserve ILG (4) Reserve DIA (4) 42.225 42.225 Reserve Investeren met Gemeenten (4) Reserve Investeren in Overijssel (4) 33.600 33.600 Reserve uitvoering KvO (4) 348.636 21.010 348.636 11.940

Totaal reserves 58.151 350.362 109.433 47.279 58.151 350.356 99.977 47.659 380

Voorzieningen Voorziening fondsvorming voorfinan- 14.252 713 4.769 10.196 14.252 713 6.981 7.984 -2.212 ciering Rijksweg 35 Voorziening beheer en onderhoud 10.000 10.000 -10.000 N340 / N48

Totaal voorzieningen 14.252 713 4.769 10.196 14.252 713 6.981 7.984 -2.212

Doeluitkering Doeluitkering Quick-wins binnenvaart -189 -189 -189 -189 Brede Doeluitkering Verkeer en 51.017 37.936 42.501 46.452 51.017 37.990 42.204 46.803 351 Vervoer Doeluitkering verbetering N 34 11.596 522 12.118 11.596 522 12.118 Doeluitkering regionaal mobiliteits- 771 19 790 771 7 -30 808 18 fonds

Totaal doeluitkeringen 63.195 38.477 42.501 59.171 63.195 38.519 42.174 59.540 369

Saldo Reserves, Voorzieningen en 135.598 389.552 156.703 116.646 135.598 389.588 149.132 115.183 -1.463 Doeluitkeringen Regionale bereikbaarheid, regionaal OV

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 171 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

4.1 Het realiseren van een goede be- Kracht van Overijssel reikbaarheid voor het autoverkeer 4.1.1 A1: afspraken maken met Rijk en 200 -200 -75 124. 125 -125 108 -108 -17 17 -108 92 van en naar stedelijke netwerken partners over capaciteitsuitbreiding A1. en streekcentra, waarbij wegvakken 4.1.2 N18: verbetering doorstroming, een intensiteit-capaciteitverhouding leefbaarheid en veiligheid N18 (2x1- kleiner dan 0,8 / 0,85 hebben. rijstrook 100 km/u). 4.1.3 N34: inrichting tot stroomweg 4.234 -4.234 -2.912 18. 31. 1.322 -1.322 1.063 -1.063 -259 259 -1.063 22.200 (2x1-rijstrook 100 km/u ). 4.1.4 N35: realiseren door Rijk van 11.773 -11.773 -9.262 700 101. 124. 2.511 700 -1.811 5.926 2.872 -3.054 3.415 2.172 -1.243 -3.427 373 31.873 stroomweg tussen Zwolle en Almelo dw PS. (2x2 rijstroken. 100 km/u). 4.1.5 N50: verbeteren doorstroming 124. dw PS. 4.400 N50 en opwaardering wegvak Kampen - Kampen-Zuid (2x2 rijstroken 100 km/u). 4.1.6 N307: onderzoek naar stroomweg (100 km/u). 4.1.7 N340 - N48 - N377: inrichting tot 18.000 -18.000 -760 16. 31. 124. 17.240 -17.240 5.074 -5.074 -12.166 12.166 -5.074 241.326 stroomweg van de N340 en N48 (2x1- dw PS. rijstroken en 2x2-rijstroken 100 km/u) en duurzaam veilige inrichting N377. 4.1.8 N348 2e fase: verbetering door- 50 -50 20 101. 70 -70 67 -67 -3 3 -67 103 stroming en verkeersveiligheid. 4.1.9 Stimuleren en faciliteren Keten- 500 -500 670 16. 31. 101. 1.170 -1.170 1.130 -1.130 -40 40 -610 -520 530 mobiliteit. 120. dw PS. 4.1.10 Verbeteren doorstroming en 235 -235 721 320 16. 124. dw 956 320 -636 908 419 -489 -48 99 147 -489 623 verkeersveiligheid bij aansluitingen A1 PS. / A28.

Subtotaal Kracht van Overijssel 34.992 -34.992 -11.598 1.020 23.394 1.020 -22.374 14.276 3.291 -10.985 -9.118 2.271 11.389 -9.775 -1.210 301.147

Reguliere prestaties 26.198 9.010 -17.188 -6.623 -4.213 16. 18. 19. 19.575 4.797 -14.778 14.182 4.415 -9.767 -5.393 -382 5.011 -1.641 -8.126 31. dw PS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 4.1 61.190 9.010 -52.180 -18.221 -3.193 42.969 5.817 -37.152 28.458 7.706 -20.752 -14.511 1.889 16.400 -9.775 -1.641 -9.336 301.147

172 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 34.992 -34.992 -11.598 1.020 23.394 1.020 -22.374 14.276 3.291 -10.985 -9.118 2.271 11.389 -9.775 -1.210 301.147

Reguliere prestaties 26.198 9.010 -17.188 -6.623 -4.213 16. 18. 19. 19.575 4.797 -14.778 14.182 4.415 -9.767 -5.393 -382 5.011 -1.641 -8.126 31. dw PS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 4.1 61.190 9.010 -52.180 -18.221 -3.193 42.969 5.817 -37.152 28.458 7.706 -20.752 -14.511 1.889 16.400 -9.775 -1.641 -9.336 301.147

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 173 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

4.2 Stimuleren gebruik openbaar Kracht van Overijssel vervoer met als resultaat: (1) een 4.2.1 Spoor Vechtdallijnen: verbeteren 50 -50 233 124. dw PS. 283 -283 183 -183 -100 100 -183 8.761 aandeel openbaar vervoer in totaal spoorinfrastructuur. aantal verplaatsingen van minimaal 4.2.2 Spoor Zwolle-Enschede: verbete- 110 101. 124. 110 -110 108 -108 -2 2 -108 72 2,0%, (2) een groei van het aantal ring spoorinfrastructuur. reizigers met 3% per jaar en (3) een 4.2.3 Spoor Zwolle-Kampen: ombouw 8.240 -8.240 -7.530 100 16. 19. 124. 710 100 -610 700 102 -598 -10 2 12 -598 7.793 hoge mate van klanttevredenheid treininfrastructuur naar tramverbinding. uitgedrukt in een rapportcijfer van 4.2.4 Versterken bovenregionaal spoor: minimaal 7,3. (onderzoek naar) uitbreiding dienstregeling diverse spoorverbindingen. 4.2.5 Milieuvriendelijk streekvervoer: bij- 1.000 -1.000 1.000 -1.000 1.000 -1.000 -1.000 1.000 drage leveren aan verbeteren luchtkwaliteit en de klimaatdoelstellingen.

Subtotaal Kracht van Overijssel 9.290 -9.290 -7.187 100 2.103 100 -2.003 1.991 102 -1.889 -112 2 114 -1.889 17.626

Reguliere prestaties 37.655 37.484 -171 2.586 2.459 18. dw PS. 40.241 39.943 -298 41.013 40.690 -323 772 747 -25 -323 adm.

Subtotaal beleidsdoel 4.2 46.945 37.484 -9.461 -4.601 2.559 42.344 40.043 -2.301 43.004 40.792 -2.212 660 749 89 -1.889 -323 17.626 4.3 Aandeel fietsgebruik in totaal aantal Kracht van Overijssel verplaatsingen tot 3,7, 7,5 en 15 km is respectievelijk minimaal 42%, 40% en 36%, en het aantal fietskilometers op genoemde afstanden blijft gelijk en een goede inpassing van de infrastructuur. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties -36 36 -36 36 36

Subtotaal beleidsdoel 4.3 -36 36 -36 36 36 4.4 Stimuleren goederenvervoer over Kracht van Overijssel water, faciliteren van het vracht- 4.4.1 Stimuleren van goederenvervoer 150 101. 150 -150 110 -110 -40 40 -110 125 verkeer over de weg en beheersen over water. doorgaande goederenstroom per spoor. Subtotaal Kracht van Overijssel 150 150 -150 110 -110 -40 40 -110 125

Reguliere prestaties 6.110 -6.110 3.815 19. 9.925 -9.925 10.839 779 -10.060 914 779 -135 -10.571 511

Subtotaal beleidsdoel 4.4 6.110 -6.110 3.965 10.075 -10.075 10.949 779 -10.170 874 779 -95 -110 -10.571 511 125

174 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 9.290 -9.290 -7.187 100 2.103 100 -2.003 1.991 102 -1.889 -112 2 114 -1.889 17.626

Reguliere prestaties 37.655 37.484 -171 2.586 2.459 18. dw PS. 40.241 39.943 -298 41.013 40.690 -323 772 747 -25 -323 adm.

Reguliere prestaties -36 36 -36 36 36

Reguliere prestaties 6.110 -6.110 3.815 19. 9.925 -9.925 10.839 779 -10.060 914 779 -135 -10.571 511

Subtotaal beleidsdoel 4.4 6.110 -6.110 3.965 10.075 -10.075 10.949 779 -10.170 874 779 -95 -110 -10.571 511 125

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 175 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

4.5 In 2020 53% minder verkeersdoden Kracht van Overijssel (van 80 doden naar 37 doden) en 34% minder ziekenhuisgewonden (van 965 naar 636) ten opzichte van het gemiddelde over 2001 t/m 2003 op alle wegen in Overijssel. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 1.331 1.330 -1 954 955 adm. 2.285 2.285 1.844 1.789 -55 -441 -496 -55 -55

Subtotaal beleidsdoel 4.5 1.331 1.330 -1 954 955 2.285 2.285 1.844 1.789 -55 -441 -496 -55 -55 4.6 Voldoen aan de vastgestelde Kracht van Overijssel

kwaliteitseisen voor het beheer en 4.6.1 Beheer & Onderhoud – 101 124. 101 -101 179 13 -166 78 13 -65 -166 17.834 onderhoud van provinciale infra- Vervangingsinvesteringen oeverbeschoei- structuur. ingen en kunstwerken.

Subtotaal Kracht van Overijssel 101 101 -101 179 13 -166 78 13 -65 -166 17.834

Reguliere prestaties 28.123 354 -27.769 1.275 -219 16. 18. 19. 29.398 135 -29.263 26.150 1.652 -24.498 -3.248 1.517 4.765 -24.498 dw PS. dw adm. adm.

Subtotaal beleidsdoel 4.6 28.123 354 -27.769 1.376 -219 29.499 135 -29.364 26.329 1.665 -24.664 -3.170 1.530 4.700 -166 -24.498 17.834

Totaal Regionale bereikbaarheid, 143.699 48.178 -95.521 -16.527 102 127.172 48.280 -78.892 110.548 52.731 -57.817 -16.624 4.451 21.075 -11.940 -12.212 -33.665 336.732 regionaal OV

176 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Reguliere prestaties 1.331 1.330 -1 954 955 adm. 2.285 2.285 1.844 1.789 -55 -441 -496 -55 -55

Subtotaal beleidsdoel 4.5 1.331 1.330 -1 954 955 2.285 2.285 1.844 1.789 -55 -441 -496 -55 -55 4.6 Voldoen aan de vastgestelde Kracht van Overijssel kwaliteitseisen voor het beheer en 4.6.1 Beheer & Onderhoud – 101 124. 101 -101 179 13 -166 78 13 -65 -166 17.834 onderhoud van provinciale infra- Vervangingsinvesteringen oeverbeschoei- structuur. ingen en kunstwerken.

Subtotaal Kracht van Overijssel 101 101 -101 179 13 -166 78 13 -65 -166 17.834

Reguliere prestaties 28.123 354 -27.769 1.275 -219 16. 18. 19. 29.398 135 -29.263 26.150 1.652 -24.498 -3.248 1.517 4.765 -24.498 dw PS. dw adm. adm.

Subtotaal beleidsdoel 4.6 28.123 354 -27.769 1.376 -219 29.499 135 -29.364 26.329 1.665 -24.664 -3.170 1.530 4.700 -166 -24.498 17.834

Totaal Regionale bereikbaarheid, 143.699 48.178 -95.521 -16.527 102 127.172 48.280 -78.892 110.548 52.731 -57.817 -16.624 4.451 21.075 -11.940 -12.212 -33.665 336.732 regionaal OV

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 177 Begrotingswijziging Omschrijving

178 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 4.1 Het realiseren van een goede bereikbaarheid voor het autoverkeer van en naar stedelijke netwerken en streekcentra, waarbij wegvakken een intensiteit/ capaciteit verhouding kleiner dan 0,8/0,85 hebben.

De lasten voor dit beleidsdoel blijven €16,4 miljoen achter bij de raming van €37,1 miljoen. Voornaamste oorzaken hiervan zijn de vertraagde grondverwerving beleidsdoel N340-N48-N377 en de complexe planvorming inzet IMG middelen gemeente Borme.

Toelichting Prestatie 4.1.4 N35: Realiseren door Rijk van stroomweg tussen Zwolle en Almelo Lasten: -/- € 3,4 miljoen De extra bijdrage van € 3,4 miljoen aan de het combiplan N35 die in 2012 is uitgekeerd was wel gereserveerd in de uitvoeringsreserve KvO maar nog niet in de begroting geraamd.

Baten: € 2,1 miljoen De hogere baten van € 2,1 miljoen betreffen de vrijvallende middelen uit de voorziening fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35. erP ultimo 2012 zijn de nog openstaande verplichtingen ten laste van deze voorziening berekend op een bedrag € 8,4 miljoen. Na afwikkeling van de nog openstaande verplichtingen rusten op deze voorziening geen verplichtingen meer. In een voorstel voor resultaatbestemming wordt de vrijval tlv de ADR toegevoegd aan de reserve KvO voor de kerntaak Regionale Bereikbaarheid Wegen

Prestatie 4.1.7 N340 – N48 – N377: inrichting tot stroomweg van de N340 en N48 en duurzaam veilige inrichting N377 Lasten: € 12,2 miljoen Het beleidsdoel N340 –N48 –N377 heeft een positief saldo van € 12,2 miljoen. Oorzaak is de vertraagde grondverwerving na vertraging in de vaststelling van het Provinciaal Inpassingplan. De actieve grondverwerving is hierdoor later gestart dan gepland.

4.1 Reguliere prestatie Lasten: In verband met de complexe planvorming heeft Borne extra tijd gekregen om te komen met een investeringsvoorstel (overeenkomstig eerder besluit inzet IMG middelen). Het beschikbare bedrag, € 5 miljoen, wordt conform besluitvorming bij de Monitor Overijssel 2012-II via resultaatbestemming toegevoegd aan de investeringsprestatie 1.1.1 (Netwerksteden) en gestort in de reserve Uitvoering Kracht van Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 179 Beleidsdoel 4.2 Stimuleren gebruik openbaar vervoer met als resultaat: (1) een aandeel openbaar vervoer in totaal aantal verplaatsingen van minimaal 2,0%, (2) een groei van het aantal reizigers met 3% per jaar en (3) een hoge mate van klanttevredenheid uitgedrukt in een rapport cijfer minimaal 7,3.

Het resultaat op dit beleidsdoel is een voordelig saldo van € 0,1 miljoen

Toelichting 4.2 Reguliere prestatie Lasten: De overschrijding is voornamelijk het gevolg van de hogere kosten van de verlenging van de concessie IJsselmond. Door het mislukken van de aanbesteding voor een nieuwe concessieperiode is met de bestaande vervoerder een verlenging van de bestaande concessie overeengekomen. De hogere exploitatiekosten die dit met zich meebrengt worden gedekt uit de risicoreservering die in de BDU voor dit soort risico’s wordt aangehouden.

Beleidsdoel 4.4 Stimuleren goederenvervoer over water, faciliteren van het vrachtverkeer over de weg en beheersen doorgaande goederenstroom per spoor. Op dit beleidsdoel is een overschrijding van € 0,1 miljoen. De overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door de werkzaamheden ten behoeve van het project Kanaal Almelo de Haandrik

Toelichting 4.4 Reguliere prestatie Lasten: -/- € 0,9 miljoen Stimuleren van goederenvervoer . Het saldo bedraagt € 0,9 miljoen . De werkzaamheden ten behoeve van het project Kanaal Almelo de Haandrik verlopen voorspoediger dan gedacht. De uitgaven passen binnen het meerjarenbudget van dit project en betreft slechts een tempoverschil ten opzichte van de raming.

Baten: € 0,8 miljoen In 2012 is de verkoop en overdracht van het ROC terrein op Haatlandhaven aan “D.R. De Roo Beheer B.V.” gepasseerd. Opheffing en vereffening van de stichting (en daarmee met beëindi- ging van de provinciale deelneming) Regionaal Overslag Centrum (ROC) Kampen heeft in 2012 plaatsgevonden. De vereffening heeft tot een eenmalige opbrengst voor de provincie geleid van € 0,8 miljoen die ten gunste is gebracht van de algemene dekkingsreserve.

Beleidsdoel 4.5 In 2020 53% minder verkeersdoden (van 80 doden naar 37 doden) en 34% minder ziekenhuisgewonden (van 965 naar 636) ten opzichte van het gemiddelde over 2001 t/m 2003 op alle wegen in Overijssel.

Het resultaat op dit beleidsdoel is een nadelig saldo van € 0,1 miljoen

Toelichting 4.5 Reguliere prestatie Het overschot laat zich verklaren door terugontvangst van subsidiegelden als gevolg van de vaststelling van beschikkingen voor verkeersveiligheidprojecten. Verder is het werkbudget voor het ROVO niet geheel tot besteding gekomen.

180 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Beleidsdoel 4.6 Voldoen aan de vastgestelde kwaliteitseisen voor het beheer en onderhoud van provinciale infrastructuur.

De realisatie op het beleidsdoel blijft ten opzichte van de actuele begroting achter voor een bedrag € 4,7 miljoen. Dit is het saldo van een overschot op de lasten van € 3,2 miljoen en hogere baten voor een bedrag van € 1,5 miljoen.

Toelichting Prestatie 4.6.1 Beheer en Onderhoud: Vervangingsinvesteringen oeverbeschoeiingen en kunstwerken Lasten: -/- € 0,1 miljoen Oeverbeschoeiing en kunstwerken. Er is een negatief saldo van € 78.000 op dit onderdeel. Het betreft voorbereidingskosten tbv het KVO-project vervanging kunsterwerken ter omvang van 18 miljoen. Er zijn meer voorbereidingskosten gemaakt dan begroot.

4.6 Reguliere prestatie Lasten: €3,3 miljoen Het positieve saldo bedraagt € 3,3 miljoen. Een deel van het beheer en onderhoud is in 2012 wel is opgedragen maar zal in 2013 worden gerealiseerd.

Baten: € 1,5 miljoen Het positieve saldo bedraagt € 1,5 miljoen. Het betreft voor het grootste deel niet voorziene bijdragen van andere overheden en ontvangen afkoopsommen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 181 Kerntaak 5: Regionale Economie

Inleiding 2012 was het laatste jaar voor het programma Economische Innovatie en het beleidsprogramma Overijssel Werkt! De uitvoering van projecten zal nog enkele jaren doorlopen, voordat ze definitief afgerond zijn. Tegelijkertijd stond 2012 in het teken van beleidsontwikkeling en kaderstelling van nieuw regionaal economisch beleid conform het Hoofdlijnenakkoord. De resultaten van vele rondetafels en gesprekken met honderden ondernemers hebben vorm en inhoud gekregen in het investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie (PS 2012/107) en met het uitvoeringskader Kerntaak Regionale Economie 2012-2015, dat door Provinciale Staten is vastgesteld op 18 april 2012. Een radicale omslag met het verleden: het bedrijfsleven, met kennisinstellingen, is aan zet. De overheid faciliteert met nieuwe financiële arrangementen en kiest voor focus op enkele prioritaire sectoren.

De nadere uitwerking heeft vorm gekregen in de vaststelling van: • Het investeringsbesluit Innovatiedriehoek Twente (PS/2012/318; 11/12 juli 2012). • Het statenvoorstel Breedband (PS/2012/444; 10 oktober 2012). • De kaderstelling voor het actieplan Leegstand Kantoren (PS/2012/875; 14/21 november 2012). Container terminal Hengelo (CTH) • De kaderstelling voor het Innovatiefonds Overijssel (PS/2012/945; 12 december 2012).

De behandeling van het uitvoeringsprogramma Human Capital Agenda (PS/2012/952) is doorgeleid naar januari 2013.

Vanuit onze regierol hebben wij onze partners uitgedaagd tot het vormgeven van een nieuwe “governance structuur” voor de innovatie in het bedrijfsleven in onze provincie. Eén loket per regio is uitgangspunt. Het innovatieloket Kennispark Twente is gerealiseerd. Ten aanzien van het loket Kennispoort Regio Zwolle zijn forse stappen gezet. Het loket Stedendriehoek Innoveert is in opbouw. Wij hebben partijen uitgedaagd om te komen tot een gebundelde aanvraag voor “Centres of Expertise” en een Centrum voor Vakmanschap, instrumenten voor de uitvoering van het topsectorenbeleid. Dit is gewaardeerd en gehonoreerd, door het Rijk. Een vraaggericht Human Capital-programma is ontwikkeld en de Overijsselse voorstellen voor het Expertisecentrum HTSM Oost (ECHO), het Centre of Expertise Techniekonderwijs (CETO) en het Centrum voor innovatief vakmanschap Polymeren, Coatings en Composieten (PCC) zijn door het Rijk gehonoreerd. Als gevolg van marktfalen in de financiële markt hebben wij zelf met het Innovatiefonds Overijssel het initiatief genomen om de financiële mogelijkheden voor innovatie in vooral MKB- bedrijven te versterken.

Voorts hebben het nano-instituut FOM (licht en optiek) en het open innovatiecentrum voor Medical Imaging (CMI) besloten zich te vestigen in Twente. Hiermee hebben wij grote multi nationals als ASML, CarlZeiss en Siemens aan innovatieve MKB’ers in Twente weten te binden. De open innovatiecentra in onze provincie kunnen dankzij onze voucherregeling hun positie verder uitbouwen en de samenwerking tussen MKB-bedrijven en kennisinstellingen in de provincie bevorderen.

182 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Externe ontwikkelingen In het najaar is het nieuwe kabinet aangetreden. Op economisch domein zet het Rijk het topsectorenbeleid consistent voort. Het Rijk faciliteert vooral via fiscale maatregelen. Naast versterking van de WBSO (belastingsaftrek voor speur- en ontwikkelingswerk) is ook de RDA+ (extra belas- tingaftrek voor deelname van een MKB’er aan een onderzoeksconsortium) gestart. Verder is het Innovatiefonds MKB+ tot stand gekomen. Subsidiemaatregelen zijn vrijwel geheel afgebouwd. MKB’ers vinden het lastig om goed aansluiting te vinden bij de nationale topsectoren. Het Rijk heeft dit erkend en wil meer verbinding met de regionale aanpak van de provincie, waar MKB’ers beter zijn aangehaakt.

Het economisch tij zit tegen. In het begin van 2012 lag de werkloosheid in Overijssel nog onder het Nederlands gemiddelde. Aan het einde van het derde kwartaal ligt de Overijsselse werkloosheid boven het Nederlands gemiddelde (6,7% ten opzichte van 6,4%). Het aantal faillissementen in Overijssel is fors gestegen in 2012. Per eind oktober zijn in Overijssel 506 faillissementen van rechtspersonen uitgesproken, tegenover 371 in 2011 in dezelfde periode. Orderportefeuilles staan onder druk. Er is sprake van verminderde investeringsbereidheid bij geldverstrekkers. Onze bedrijven voelen daarnaast het groeiende tekort aan vooral technisch personeel op mbo-, hbo- en WO-niveau.

Deze dynamiek maakt dat nieuwe opgaven als crisis in de bouw en leegstand detailhandel (die niet op voorhand waren geprogrammeerd in het regionaal economisch beleid) zich nadrukkelijk manifesteren en geagendeerd worden. “Hiermee hebben wij grote multinationals Het tempo van uitgifte van nieuwe bedrijfskavels en kantorenlocaties is gedaald. Grondposities zijn opnieuw doorgelicht. Dit heeft geleid tot forse afboekingen bij enkele ge- als ASML, CarlZeiss meenten. Hierdoor ontstaan (in de nabije toekomst) minder mogelijkheden voor cofinanciering en Siemens aan door gemeenten bij provinciale investeringen. De ontwikkelingen op dit terrein hebben direct innovatieve MKB’ers invloed op orderportefeuilles in de bouwsector. in Twente weten te In de Agro & Food-sector staat de financiële ruimte om te investeren behoorlijk onder druk als binden.” gevolg van de hoge prijzen voor grondstoffen en energie. Internationaal slechte oogsten dreven de prijzen van veevoer en grondstoffen voor de levensmiddelenindustrie op. De melkveehouderij had daarnaast last van een lage melkprijs. De biggenprijs was in 2012 stabiel.

Een lichtpunt is dat er meer vakanties in Nederland worden doorgebracht. Overijssel profiteert daarvan.

Aandeel Regionale economie in totale kerntakenbegroting ■ Aandeel Regionale economie - 8% ■ Overige kerntaken - 92%

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 183 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

5. Een vitale en zichzelf vernieu- 5.1 Kwantitatieve en kwalitatieve aansluiting tussen vraag en aanbod werklocaties. wende regionale economie, met een hoogwaardig vestigings- en ondernemersklimaat.

5.2 Hoger marktaandeel van vrijetijdssector van Overijssel in Nederland.

5.3 Versterking kansrijke economische sectoren in Overijssel.

184 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 5.1.1 Actieplan kantoren ontwikkelen en uitvoeren: coördinatie nieuwe en bestaande kantorenlocaties en X bestrijding leegstand. 5.1.2 Uitvoeren en afronden meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009–2015. X 5.1.3 Sturen op het regionaal afgestemd aanbod van werklocaties, in overeenstemming met de provinciale x ruimtelijke ambities. 5.1.4 Uitwerking economische, strategische en financiële aspecten van de breedbanduitrol in Overijssel. X 5.1.5 De uitkomsten van het onderzoek naar de provinciale rol voor het arbeidsmarktbeleid uitwerken. X 9.0.5 Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente.*

Investeringsprestaties: 5.2.1 Uitvoeringsprogramma Investeren in marketing en promotie van de provincie Overijssel als toeristische x regio en vijf toeristische gebieden (A-merken) in Overijssel door de uitvoering Marketingimpuls Toerisme Overijssel 2011-2015. 5.2.2 Investeren in festivals en evenementen die van belang zijn voor de vrijetijdseconomie. X 5.2.3 Uitvoeringsprogramma uitvoeren voor Overijssels wateren cultuurbeleving. X 5.2.4 Ontwikkelen toeristische belevingseconomie in samenwerking met Staatsbosbeheer, Routebureaus, x Landschap Overijssel, Natuurmonumenten. 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht.* 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid.* 9.0.3 Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta.* 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente.* 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel.* Reguliere prestaties: 5.2.5 Onderhoud toeristische route-infrastructuur. X

Investeringsprestaties: 5.3.1 Uitvoeringsprogramma Businessplan voor de sector High Tech in Twente ontwikkelen en uitvoeren. X 5.3.2 Uitvoeringsprogramma’s ontwikkelen en uitvoeren voor de topsectoren Energie, Kunststoffen (Chemie), X gezondheidszorg (Life Sciences) en Agrofood. 5.3.3 Uitvoeringsprogramma Ondersteuning van ondernemerschap en innovatie in de vrijetijdssector. X 5.3.4 Uitvoeringsprogramma Versterking van de concurrentiekracht en verduurzaming van de sector landen X tuinbouw. 5.3.5 Stimuleren innovatie in het argocluster (pMJP 1.2.1.). X 9.0.9 Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek.* Reguliere prestaties: 5.3.6 Stimuleren toekomstgericht ondernemen in de landbouw (pMJP 1.2.2). X 5.3.7 Bevorderen duurzaam ondernemen door middel van het toepassen van biodiversiteit (pMJP 1.3.1). X 5.3.8 Stimuleren biologische landbouw door het verbeteren van de afzet (pMJP 1.3.3). X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 185 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

5. Een vitale en zichzelf vernieu- 5.4 Verhogen van de realisatiekracht van Overijssel. wende regionale economie, met een hoogwaardig vestigings- en ondernemersklimaat.

* Prestatie wordt verantwoord bij kerntaak 9

186 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 5.4.1 Bedrijfsondersteunende internationale handelsmissies faciliteren. X 5.4.2 De realisatiekracht van intermediaire organisaties zoals HMO, Kennispark en Kennispoort en Innovatie- X platform verhogen. Reguliere prestaties: 5.4.3 De realisatiekracht van intermediaire organisatie Oost NV. X 5.4.4 Tijdige uitvoering van de Europese stimuleringsprogramma’s binnen de geldende randvoorwaarden en X eisen van de Europese Unie, de Rijksoverheid en de provincie Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 187 Maatschappelijke ambitie 5.0 - Een vitale en zichzelf vernieuwende regionale economie, met een hoogwaardig vestigings- en ondernemersklimaat. Wij dragen bij aan de versterking van de regionale economische structuur. Dit moet leiden tot duurzame werkgelegenheid voor onze burgers en voor een groei van het regionale inkomen. Dit bereiken we door het realiseren van een gunstig vestigingsklimaat en een gunstig ondernemingsklimaat.

Bij het vestigingsklimaat staan mobiliteit, ruimte en voorzieningen centraal. Vanuit verschillende kerntaken wordt aan deze doelstelling bijgedragen. Binnen de kerntaak regionale economie zetten wij in op de beschikbaarheid van kwalitatief hoogwaardige vestigingslocaties.

Bij het ondernemersklimaat staat ondernemerschap voorop. Het zijn de ondernemers die de banen creëren. De provincie moet, samen met andere overheden, de juiste randvoorwaarden scheppen voor dit ondernemersklimaat. Hierbij richten we ons op samenwerking in de Gouden Driehoek.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

5.0.1 Bruto regionaal product (economi- CBS 5,5 1,9 -5,5 1,2 sche groei) (%) 5.0.2 Vertrouwen Overijsselse ondernemers CBS, KvK (COEN) 93 31 -12 55 -13 (CBS-index ondernemersvertrouwen) a) 5.0.3 Vertrouwen van burgers van Overijssel Burgerpanel 15 37 50 10 in de economie (percentage inwoners dat verbetering van de economische situatie in Nederland verwacht de komende 12 maanden) (%)

Beleidsdoel 5.1 - Kwantitatieve en kwalitatieve aansluiting tussen vraag en aanbod werklocaties. Ondernemers zijn de motor van de economie. Ondernemers hebben passende werklocaties nodig om te kunnen ondernemen. Het is daarom noodzakelijk dat er in Overijssel een zowel kwalitatief als kwantitatief voldoende aanbod is van werklocaties die qua voorzieningen en ligging voldoen aan de eisen van ondernemers. Tegelijkertijd willen we zuinig zijn op de groene ruimte in Overijssel. Dit is, ook vanuit economisch oogpunt bezien, een waardevol bezit.

Hierop zetten we vraaggericht in: we willen samen met het bedrijfsleven verkennen wat - met het oog op de toekomst - een goed vestigings- en ondernemingsklimaat voor Overijssel is en waar Overijssel op dit moment staat. Daarbij houden we rekening met de ontwikkelingen waarvoor we gesteld staan (zoals de economische crisis en arbeidsmarktontwikkeling) en de krachten van onze ondernemers.

Met deze verkenning bezien we de werklocaties uitdrukkelijk in ruimere zin dan de traditionele kantorenlocaties en bedrijventerreinen. Nieuwe technologieën maken namelijk innovatieve manieren van werken mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan de invloed van internetwinkels, ook op

188 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

fysieke winkelgebieden en het nieuwe werken. Naar verwachting zullen alternatieve werklocaties zich daarbij verder ontwikkelen naast de traditionele kantoren, bedrijventerreinen en winkel gebieden.

Op basis van de uitkomsten van deze verkenning zullen we bepalen of aanvullende maatregelen nodig zijn op, of een aanpassing nodig is van onze aanpak van het kantorenvraagstuk (programmering, leegstand) en het bedrijventerreinenbeleid (programmering, herstructurering). Investeren in gebiedsontwikkelingen zien we daarbij als één van de instrumenten om als overheid de juiste randvoorwaarden te creëren voor een goed vestigings- en ondernemingsklimaat.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 5.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

5.1.1 Gestarte herstructurering van VGR Vitale 45 66 bedrijventerreinen als percentage van bedrijvigheid, de totale opgave van 1.290 ha (%, provincie cumulatief) Begroting 2011 Begroting 2012 75 100 5.1.2 Indicator m.b.t. leegstand kantoor- 0 0 locaties en bedrijventerreinen (in Begroting 2011 ontwikkeling) Begroting 2012 5.1.3 Indicator m.b.t. het kwalitatief ver- 0 0 sterken van de bestaande bedrijven- Begroting 2011 terreinen om een nieuwe herstruc- Begroting 2012 tureringsopgave te voorkomen (in ontwikkeling)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 189 Investeringsprestaties

Prestatie 5.1.1 Actieplan kantoren ontwikkelen en uitvoeren: coördinatie nieuwe en bestaande kantorenlocaties en bestrijding leegstand

Projectresultaat Kantoorlocaties die bijdragen aan een concurrerend vestigings- en ondernemingsklimaat. Hierbij zijn vraag en aanbod, zowel kwalitatief, als kwantitatief op elkaar afgestemd. De provincie regisseert en coördineert, in lijn met het landelijke Actieplan Kantoren.

Realisatie Coalitieperiode • Criteria om te bepalen wat goede en vitale kantoorlocaties zijn. • Samen met de stedelijke netwerken in Overijssel de vraag naar en het aanbod van kantoorlocaties in beeld brengen waarbij trends als het nieuwe werken en de effecten op de vraag naar kantoorlocaties worden meegenomen. • De uitwerking van een actieplan in samenwerking met de stedelijke netwerken in Overijssel en betrokken private partijen. • Het uitvoeren van dit actieplan.

Prestaties 2012 In 2012 wordt een actieplan opgesteld, gericht op de bestrijding van de leegstand van kantoren. Dit actieplan wordt aan Provinciale Staten ter besluitvorming voorgelegd.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Vanwege agendering / behandeling statenvoorstel Kaderstelling leegstand kantoren tijdens de Statenvergadering 14 november 2012, zal de besluitvorming over het aansluitend op te stellen investeringsbesluit in 2013 plaatsvinden.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Kaderstelling leegstand Kantoren Type: Besluitvormend Datum: November 2012

Toelichting Kaderstelling (PS/2012/875) is met 1 amendement en 1 motie vastgesteld.

190 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 5.1.2 Uitvoeren en afronden meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009 – 2015

Projectresultaat Beschikbaarheid van voldoende vitale werklocaties, die aansluiten bij de veranderende wensen en eisen van het bedrijfsleven. Bedrijven moeten goed kunnen functioneren en zich kunnen ontwikkelen binnen de provincie in een aantrekkelijk werklandschap. Vitale bedrijventerreinen zien we als terreinen die ruimtelijk, economisch en toekomstvast functioneren en waarvan de ruimtelijke kwaliteit goed is. Hieronder verstaan wij bedrijventerreinen waar door herstructurering een aantoonbare kwalitatieve verbetering is gerealiseerd en het kwalitatief versterken van de overige bestaande bedrijventerreinen, mede om verdere veroudering - en daarmee een nieuwe herstructurerings opgave - te voorkomen.

Realisatie Coalitieperiode • De herstructurering van de (geïnventariseerde) verouderde bedrijventerreinen, van in totaal 1290 ha met een directe ruimtewinst van 200 hectaren door deze herstructurering. • Het kwalitatief versterken van de overige bestaande bedrijventerreinen, mede om verdere veroudering - en daarmee een nieuwe herstructureringsopgave - te voorkomen. • Monitoren van de planning en realisatie van nieuwe bedrijventerreinen, op basis van de vastgestelde maximale behoefteraming in de provincie. In 2015 vindt een evaluatie en eventuele herijking van de ramingen en plan ontwikkeling plaats (midterm review). • Borgen van de behaalde kwaliteit. Hiervoor wordt in 2012 een actieplan opgesteld.

Prestaties 2012 • In 2012 wordt een actieplan opgesteld om nadere invulling te geven aan het kwalitatief versterken van de overige bestaande bedrijventerreinen, mede om verdere veroudering - en daarmee een nieuwe herstructurerings opgave - te voorkomen. • De verwerking van twee subsidieaanvragen van gemeenten voor de uitvoering van een herstructureringsplan / uitvoeringsplan op een bedrijventerrein. In de periode 2012-2013 (tranche 2) verwachten we in totaal drie subsidieaanvragen op basis van de Prestatieafspraken Bedrijventerreinen, die met de gemeenten afgesloten zijn.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Er is een verkenning uitgevoerd naar de huidige stand van de kwaliteit van de bedrijventerreinen. Verwerking in actieplan volgt in 2013.

Conform de prestatieafspraken Bedrijventerreinen hebben de gemeenten de gelegenheid om de aanvraag in 2012 of in 2013 (tweede tranche) in te dienen. De voorbereiding van de twee subsidieaanvragen (die oorspronkelijk waren beoogd voor 2012) vraagt van de gemeenten meer tijd dan verwacht. Bij de gemeente Zwartewaterland speelt een cofinanceringsvraag en bij de gemeente Hof van Twente speelt het ingewikkelde asbestsaneringsvraagstuk van het Eternitterrein). Aanvragen zijn nu voorzien voor 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 191 Prestatie 5.1.3 Sturen op het regionaal afgestemd aanbod van werklocaties, in overeenstemming met de provinciale ruimtelijke ambities

Projectresultaat Het aanbod van hoogwaardige werklocaties wordt op regionale schaal zowel kwalitatief als kwantitatief afgestemd op de vraag.

Realisatie Coalitieperiode Regionaal afgestemd kwalitatief en kwantitatief aanbod van werklocaties door programmatische sturing in afstemming met kerntaken 1 en 9.

Prestaties 2012 • Verkenning naar goed vestigings- en ondernemingsklimaat in Overijssel en daaruit voortvloeiende eisen stellen aan werklocaties. • In 2012 wordt op basis van de verkenning een actieplan opgesteld, waarbij rekening wordt gehouden met de realisatie van de Bedrijventerreinenvisies van de gemeenten, de regierol van de provincie waar het gaat om regionale samenwerking op het gebied van bedrijventerreinenbeleid en de provinciale ambities op het gebied van Netwerkensteden, Ruimtelijke kwaliteit en Duurzame ontwikkeling.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting Sturing vindt plaats via huidig instrumentarium uit de Omgevingsvisie. Naar aanleiding van het investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie (PS/2012/107) hebben Provinciale Staten ten aanzien van de prestaties 2012 bij amendement Schipper (18 april) aangegeven de uitkomsten van de verkenning in het eerste kwartaal 2013 ter besluitvorming voorgelegd te willen krijgen.

Prestatie 5.1.4 Uitwerking economische, strategische en financiële aspecten van de breedbanduitrol in Overijssel

Projectresultaat Toekomstvast, provinciedekkend en open breedbandnetwerk in de provincie Overijssel. We zien goede internetvoor- zieningen zoals breedband / glasvezel als een belangrijke vestigingsplaatsfactor. Dit is niet alleen economisch van belang maar vergroot ook de leefbaarheid van het platteland.

Realisatie Coalitieperiode Gemotiveerd voorstel aan Provinciale Staten op basis van de resultaten van de in gang gezette pilots (Steenwijkerland, Zwolle, COGAS). In het voorstel worden alle aspecten, waaronder vooral het bereiken van onrendabele gebieden, van de provinciale bemoeienis met de verdere breedbanduitrol in Overijssel uitgewerkt, inclusief de economische, strategische en financiële aspecten.

Prestaties 2012 Evaluatie van de drie pilots (Zwolle, Steenwijkerland en het COGAS gebied) op basis waarvan een investerings voorstel aan Provinciale Staten wordt voorgelegd. Binnen deze pilots zijn de marktpartijen betrokken.

In samenhang hiermee: nadere uitwerking ICT Dienstenprogramma op basis van in 2011 uitgevoerde evaluatie.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De evaluatie van de drie pilots is betrokken in het kaderstellend voorstel Breedband dat op 10 oktober 2012 door Provinciale Staten is aangenomen (PS/2012/444). Investeringsvoorstellen volgen in 2013.

192 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 5.1.5 De uitkomsten van het onderzoek naar de provinciale rol voor het arbeidsmarktbeleid uitwerken

Projectresultaat Afronding onderzoek september 2011.

Realisatie Coalitieperiode Afhankelijk van uitkomsten onderzoek.

Prestaties 2012 Afhankelijk van uitkomsten onderzoek.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Met de behandeling van het investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie 18 april 2012 (PS/2012/107) hebben Provinciale Staten de kaders van de kerntaak regionale economie en daarmee van het uitvoeringsprogramma Human Capital 2012-2015 vastgesteld. Provinciale Staten hebben daarbij nadrukkelijk gevraagd om met het uitvoeringsprogramma Human Capital terug te komen en dit ter vaststelling voor te leggen. Het statenvoorstel Uitvoerings programma Human Capital 2012-2015 wordt in januari 2013 aan Provinciale Staten voorgelegd.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Statenvoorstel Human Capital 2012-2015 Type: Besluitvormend Datum: Januari 2013

Toelichting De ontwikkeling van de regionale economie wordt in toenemende mate bepaald door de aanwezigheid van menselijk kapitaal. Het uitvoeringsprogramma wil bijdragen aan de versterking van de regionale samenwerking tussen bedrijfsleven, onderwijs en overheid waarbij de vraag vanuit het bedrijfsleven centraal staat. In 2011 heeft de provincie een onderzoek laten uitvoeren naar de provinciale rol ten aanzien van het onderwijsbeleid en arbeidsmarktbeleid. De conclusies en aanbevelingen van dit onderzoek zijn evenals twee rondetafelsessies Onderwijs Arbeidsmarkt in 2012 meegenomen in het investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie en uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma Human Capital 2012-2015.

Beleidsdoel 5.2 - Hoger marktaandeel van vrijetijdssector van Overijssel in Nederland. De vrijetijdssector draagt in belangrijke mate bij aan de economische kracht van Overijssel. De sector is daarbij afhankelijk van zowel aantrekkelijke steden als een aantrekkelijk landschap, de cultuurhistorische waarden en de natuur in Overijssel. Overijssel heeft een gemiddeld aandeel in het toerisme in Nederland. Dat aandeel zou hoger moeten liggen omdat Overijssel een goede toeristische infrastructuur en de unieke natuurgebieden van nationale betekenis heeft. De provincie geeft als beleidsbepaler en leider richting aan de vrijetijdssector. Zij investeert daarom onder de noemer Gastvrij Overijssel in de ondersteuning van het ondernemerschap in en het innovatieve vermogen van de toeristische sector. Ook investeren we in festivals en evenementen die van belang zijn voor de toeristische sector en de economische ontwikkeling van Overijssel. Met de marktpartijen hebben wij de ambitie hierdoor meer bezoekers naar Overijssel te halen, deze langer te laten verblijven en de gemiddelde besteding per bezoeker te laten stijgen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 193 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 5.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

5.2.1 Marktaandeel van Overijssel op de Continu Vakantie 8,5 8,2 8,3 8,4 8,7 binnenlandse vakantiemarkt (%) Onderzoek (CVO) Begroting 2011 Begroting 2012 8,5 9,0 9,5 10 5.2.2 Beoordeling van de kwaliteit van Continu Vakantie 8,2 8,2 8,2 8 8,3 verblijf in Overijssel door vakantie Onderzoek (CVO) gangers (rapportcijfer) Begroting 2011 Begroting 2012 8,4 8,4 8,5 8,5 5.2.3 Aantal binnenlandse toeristische Continu Vakantie 1.233 1.096 1.225 1.246 1.259 vakanties in Overijssel (aantal x 1.000) Onderzoek (CVO) Begroting 2011 Begroting 2012 1.300 1.300 1.400 1.500 5.2.4 Totale bestedingen tijdens toeristische Continu Vakantie 225 197 222 230 224 vakanties in Overijssel (miljoen euro) Onderzoek (CVO) Begroting 2011 Begroting 2012 225 230 235 245 5.2.5 Aantal overnachtingen tijdens Continu Vakantie 8.279 8.273 8.673 8.810 9.268 binnenlandse vakanties in Overijssel Onderzoek (CVO) (aantal x 1.000) Begroting 2011 Begroting 2012 8.675 8.675 8.680 8.680 5.2.6 Gemiddelde bekendheid Overijsselse Onderzoek 70 62 64 64 toeristische regio's onder de Bekendheid Nederlanders (%) Overijsselse regio's Begroting 2011 Begroting 2012 65 70 75 80

194194194 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 5.2.1 Uitvoeringsprogramma Investeren in marketing en promotie van de provincie Overijssel als toeristische regio en vijf toeristische gebieden (A-merken) in Overijssel door de uitvoering Marketing impuls Toerisme Overijssel 2011-2015

Projectresultaat De provincie speelt een stimulerende, adviserende en investerende rol in de uitvoering van het manifest Gastvrij Overijssel, waarin partners en partijen uit de toeristische keten in Overijssel zich hebben verenigd. De provincie zet in op het stimuleren van kennis en innovatie, leefbaar houden van het platteland en stimuleren van promotie en productontwikkeling.

Realisatie Coalitieperiode Uitvoering diverse acties ter verscherping van de profielen van de 5 A-merken en 2 grote provinciale campagnes met RBT’s.

Prestaties 2012 Start uitvoering Marketingcampagnes.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben Marketing Oost en Twents Bureau Toerisme voor 2012 / 2013 uitgewerkte plannen voor de 5 toeristische A-merken en de Hanzesteden opgesteld en ingediend. Deze zijn gehonoreerd. De plannen worden jaarlijkse bijgesteld en op hun effectiviteit beoordeeld.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Bij het Investeringsbesluit Kerntaak Regionale Economie (18 april 2012) is vastgesteld dat Provin- ciale Staten in het derde of vierde kwartaal ter kennisname het uitvoeringsprogramma wensten te ontvangen. Dit schuift op naar het tweede kwartaal van 2013, vanwege de bezwaarprocedure ‘beëindiging provinciale bijdragen onderhoud toeristische infrastructuur met ingang van 1 januari 2013’ (zie brief met kenmerk 2012/0220411).

Prestatie 5.2.2 Investeren in festivals en evenementen die van belang zijn voor de vrijetijdseconomie

Projectresultaat In samenwerking met ondernemers en gemeenten worden festivals en evenementen opgezet of doorontwikkeld met als doel meer economisch rendement uit de festivals en evenementen te halen in de vorm van meer bestedingen en langer verblijf in de regio.

Realisatie Coalitieperiode Festivals en/of evenementen ondersteund / verbreed / uitgebreid in samenwerking met het Historisch Centrum Overijssel (HCO), Kunst en Cultuur Overijssel (KCO).

Prestaties 2012 Zie prestatie 6.1.1.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Zie toelichting prestatie 6.1.1.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 195 Prestatie 5.2.3 Uitvoeringsprogramma’s uitvoeren voor Overijssels wateren cultuurbeleving

Projectresultaat De Provincie geeft vanuit haar regisserende rol opdracht voor het maken van drie product-markt-partnercombinaties (PMPC’s) gericht op arrangementen voor watersport en cultuur.

Realisatie Coalitieperiode Uitvoering 3 nieuwe product-markt–partnercombinaties 2012-2015 met Saxion Hogescholen en RBT’s.

Prestaties 2012 Start nieuwe PMPC’s.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het voorstel 2012-2015 van de Hospitality Business School van de Saxion Hogescholen uit Deventer is gehonoreerd. Het programma is in uitvoering genomen.

Prestatie 5.2.4 Ontwikkelen toeristische belevingseconomie i.s.m. Staatsbosbeheer, Routebureaus, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten

Projectresultaat PM.

Realisatie Coalitieperiode Cultuur en Natuur toevoegen aan beschikbare routenetwerken i.s.m. Staatsbosbeheer, HCO, KCO, Routebureaus, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten.

Prestaties 2012 Start 5 projecten.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting In 2012 werden voor deze prestatie door derden geen projectvoorstellen ingediend, met name vanwege budgettaire redenen bij deze partijen. Wel is er overleg geweest en zijn partijen bezig met het voorbereiden van projectvoorstellen. In 2013 ondersteunt de provincie met een breed samengestelde projectgroep de ontwikkeling van concrete voorstellen. Onder deze post was een reservering opgenomen voor realisatie van het Huis der Wielersport in Oldenzaal, die conform aankondiging bij de Monitor Overijssel 2012-II zal terugvallen aan de ADR; het project vindt geen doorgang.

Reguliere prestaties

Prestatie 5.2.5 Onderhoud toeristische route-infrastructuur

Prestaties 2012 De provincie Overijssel ondersteunt decentrale overheden in Overijssel bij het in stand houden van toeristische route- infrastructuur. Met de betrokken partijen zal worden onderhandeld over de afkoop van de ontstane verplichtingen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Eind 2012 vond een heroverweging plaats na een hoorzitting betreffende de ingediende bezwaarschriften over de beëindiging van de bijdragen voor het onderhoud van de toeristische route-infrastructuur per 1 januari 2013, een heroverweging plaats: de beëindiging blijft in stand. Aan de overgangsvoorziening worden toegevoegd de middelen die nog gereserveerd staan onder prestatie 5.5.6 Kerntakenbegroting 2013. Zie de brief aan Provinciale Staten van 11 december 2012 (kenmerk 2012/0264106). Begin 2013 zal de overgangsvoorziening worden uitbetaald.

196 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Beleidsdoel 5.3 - Versterking kansrijke economische sectoren in Overijssel. De groei van de Overijsselse economie moet vooral komen uit vernieuwing. In de Gouden Driehoek bespreken we met ondernemers en kennisinstellingen op welke wijze de provincie Overijssel hieraan een bijdrage kan leveren. Het gaat hierbij zowel over de beleidsinzet, als om de in te zetten instrumenten. We kiezen ervoor om minder met subsidies te werken en meer met risicodragend kapitaal. We doen dit voor een beperkt aantal sectoren, deels aansluitend op het topsectorenbeleid van het Rijk. We maken een hiermee een scherpere keuze ten opzichte van voorafgaande periodes, maar bouwen wel voort op de sterke netwerken rond het Ken- nispark Twente en Kennispoort Zwolle. Er wordt ingezet op de sectoren High Tech (Materialen, Mechatronica, Nanotechnologie en Life Science), Kunststoffen, Energie, Toerisme en Agrofood. Voor sectoren Bouw en Landbouw, die traditioneel een sterke vertegenwoordiging in Overijssel hebben, wordt aansluiting gezocht bij deze sectoren. Voor de sector Landbouw liggen er bijvoorbeeld kansen in zowel de sectoren Agrofood, als Energie.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 5.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

5.3.1 Aantal arbeidsplaatsen in cluster BIRO 44.825 42.929 41.002 43.461 43.114 'High techsystemen en -materialen' Begroting 2011 in Overijssel Begroting 2012 42.000 5.3.2 Aantal arbeidsplaatsen in cluster BIRO 3.773 3.798 3.890 3.890 3.857 'Energie' in Overijssel Begroting 2011 Begroting 2012 3.900 5.3.3 Aantal arbeidsplaatsen in cluster BIRO 12.048 11.467 10.977 11.032 11.009 'Chemie' in Overijssel Begroting 2011 Begroting 2012 11.000 5.3.4 Aantal arbeidsplaatsen in cluster BIRO 5.010 5.214 5.007 5.024 5.098 'Life sciences' in Overijssel Begroting 2011 Begroting 2012 5.100 5.3.5 Aantal arbeidsplaatsen in cluster BIRO 39.656 38.672 37.431 37.241 35.394 'Food, nutrition and flowers’ in Begroting 2011 Overijssel Begroting 2012 37.500

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 197 Investeringsprestaties

Prestatie 5.3.1 Uitvoeringsprogramma Businessplan voor de sector High Tech in Twente ontwikkelen en uitvoeren

Projectresultaat Creëren van hogere toegevoegde waarde van High Tech Twente door versterken en verankeren van innovatieve high tech bedrijvigheid in Oost-Nederland.

Realisatie Coalitieperiode Het businessplan voor High Tech Twente dat in 2011 is opgesteld, wordt in de coalitieperiode uitgevoerd: • De wetenschappelijke positie van o.a. Nano versterkt door het bouwen van een world league van topspelers, meer deelname aan Europese onderzoeksprogramma’s, het uitbreiden van de internationale samenwerking en aantrekken van internationaal toptalent. • Het economisch rendement vergroot door gezamenlijke business development, kennisvalorisatie, human capital, internationalisatie en faciliteiten en infrastructuur.

Prestaties 2012 • Uitvoeringsprogramma 2012-2015 vastgesteld en gestart. • Inrichting en start Innovatiefonds. • Uitvoering 5 vraaggestuurde innovatieprojecten voor het bedrijfsleven.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Twee projecten zijn gehonoreerd. De vraagsturing via het Innovatieloket Kennispark Twente, Kennispoort Regio Zwolle en de regio Stedenhoek is in de opstartfase. Het kaderstellend voorstel voor het Innovatiefonds (PS/2012/945) is in december 2012 door Provinciale Staten goedgekeurd. De daadwerkelijke start van het Innovatiefonds is in 2013.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Statenvoorstel Kaderstelling Innovatiefonds Overijssel Type: Besluitvormend Datum: December 2012

Toelichting Provinciale Staten hebben ingestemd met het statenvoorstel kaderstelling Innovatiefonds Overijs- sel op 12 december 2012 (PS/2012/945). De uitwerking wordt in het voorjaar 2013 aan Provinci- ale Staten voorgelegd.

198 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 5.3.2 Uitvoeringsprogramma’s ontwikkelen en uitvoeren voor de topsectoren Energie, Kunststoffen (Chemie), Gezondheidszorg (Life Sciences) en Agrofood

Projectresultaat Versterken van de concurrentiekracht van bedrijfsleven dat gerelateerd is aan de topsectoren Energie, Chemie, Life sciences en Agrofood. De Overijsselse inbreng in het topsectorenbeleid van het kabinet wordt erkend en gewaardeerd.

Realisatie Coalitieperiode Door het bedrijfsleven geïnitieerde, aansprekende voorbeeldprojecten worden gerealiseerd. Deze leiden tot nieuwe (startende) bedrijvigheid en uitbouw van samenwerking tussen bedrijfsleven en kennisinstellingen.

Prestaties 2012 • In 2012 uitvoeringsprogramma(’s) vastgesteld en gestart. • Inrichting en start Innovatiefonds. • 5 projecten in uitvoering genomen die aansluiten bij nationale topsectoren.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Via de Open Innovatiecentra zijn twee projecten gestart. Een derde project voor de Life Sciences zal in 2013 tot honorering komen als de provincies Gelderland, Noord-Brabant en Overijssel besluiten verder te gaan zonder EZ. Zie ook prestatie 5.3.4 (Agrofood) en prestatie 2.1.1 (Energie).

Prestatie 5.3.3 Uitvoeringsprogramma Ondersteuning van ondernemerschap en innovatie in de vrijetijdssector

Projectresultaat Versterking van het ondernemerschap en de duurzame bedrijfsvoering in de toeristische sector.

Realisatie Coalitieperiode Uitvoering stimuleringsprogramma voor duurzaamheid en ondernemerschap 2012-2015.

Prestaties 2012 In 2012 wordt gestart met het opstellen en uitvoeren van het meerjarenprogramma.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 werd het gezamenlijke meerjarenprogramma TEGO van Recron, HISWA en Koninklijke Horeca NL gehonoreerd en in uitvoering genomen. TEGO staat voor Toeristische Energieagenda Gastvrij Overijssel. Aan het programma nemen in 2012-2015 circa 150 bedrijven deel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 199 Prestatie 5.3.4 Uitvoeringsprogramma Versterking van de concurrentiekracht en verduurzaming van de sector landen tuinbouw

Projectresultaat In 2015 is de concurrentiekracht en de duurzaamheid van de sector landen tuinbouw versterkt door de stimulering van innovatie en ondernemerschap.

Realisatie Coalitieperiode In samenhang met prestatie 5.3.2 richten wij ons op: • De uitwerking van een uitvoeringsprogramma in samenwerking met de landen tuinbouwsector, ketenpartijen, kennisinstellingen. • Het uitvoeren van dit programma.

Prestaties 2012 • Uitvoeringsprogramma 2012-2015 vastgesteld. • Uitvoeringsprogramma in uitvoering genomen.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 zijn er rondetafelgesprekken geweest met de Agro & Food-sector. Op basis van deze gesprekken is / wordt

een uitvoeringsprogramma Agro & Food opgesteld. Provinciale Staten worden hierover per brief geïnformeerd. Vooruitlopend op de vaststelling van het uitvoeringsprogramma Agro & Food is 1 project (cross-over met natuur en arbeidsmarktparticipatie) van financiering voorzien.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Gedeputeerde Staten informeren Provinciale Staten in december 2012 over het uitvoerings programma Agro & Food. In dit uitvoeringsprogramma worden de bestuurlijke mijlpalen voor de coalitieperiode 2012 – 2015 aangegeven.

Toelichting Na vaststelling wordt het uitvoeringsprogramma Agro & Food ter kennisname aangeboden aan Provinciale Staten (amendement Schipper PS/2012/260).

Prestatie 5.3.5 Stimuleren innovatie in het agrocluster (pMJP 1. 2. 1)

Prestaties 2012 Het doel is om in de periode 2007-2013 300 ondernemers te ondersteunen. Deze doelstelling wordt gehaald. In 2012 richten wij ons op de afronding van de lopende projecten.

Prestaties gehaald? Nee.

Toelichting Het doel is gerealiseerd, de prestatie is inhoudelijk afgerond. Eind november 2012 heeft de ondertekening plaatsgevonden van de afrondingsovereenkomst ILG waarmee de bestuursovereenkomst ILG 2007-2013 komt te vervallen. In dit Jaarverslag worden, in afwachting van de finale afwikkeling en administratieve verwerking van het ILG, vooralsnog voor alle pMJP prestaties de niet benutte middelen in 2012 doorgeschoven naar 2013. Voor deze prestatie resulteert dit in een onderbesteding op dit budget. Het gevolg is dat deze prestatie is gescoord als “nee”.

200 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

Prestatie 5.3.6 Stimuleren toekomstgericht ondernemen in de landbouw (pMJP 1.2.2.)

Prestaties 2012 Inzet tenderregeling. Doel is 3 tot 5 innovatieve projecten te ondersteunen. In 2012-2013 ligt accent hierbij op duurzame energie in de landbouw.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn er 6 agro-kennisvouchers uitgegeven. Daarmee komt het totaal aantal agro-kennisvouchers op 67. De agro-kennisvoucherregeling is geëvalueerd. De resultaten worden doorvertaald in het Uitvoeringsprogramma

Agro & Food.

Prestatie 5.3.7 Bevorderen duurzaam ondernemen d.m.v. het toepassen van biodiversiteit (pMJP1.3.1)

Prestaties 2012 Uitvoering van drie samenwerkingprojecten van ondernemers en kennisinstellingen (looptijd tot 2013).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Twee project zijn afgerond. “Echt Overijssel!”, het derde project, wordt in 2013 afgerond in samenhang met het Uitvoeringsprogramma Regionale Economie.

Prestatie 5.3.8 Stimuleren biologische landbouw door het verbeteren van de afzet (pMJP 1.3.3)

Prestaties 2012 Ondersteuning van de uitvoering 7 ketenprojecten ter bevordering van de afzet van in Overijssel geproduceerde biologische producten (looptijd tot einde 2013). Het achterliggende doel is om bij te dragen aan de toename van de biologische landbouw in Overijssel.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De taakstelling is gehaald. Het areaal biologische landbouw is het afgelopen jaar licht gestegen.

Beleidsdoel 5.4 - Verhogen van de realisatiekracht van Overijssel. Voor een effectieve uitvoering van ons beleid maken we gebruik van verschillende intermediaire organisaties. In de het Overijssels economisch landschap zijn namens de overheid verschillende intermediaire partijen actief. Voor ondernemers is onvoldoende duidelijk welke organisatie waarop aanspreekbaar is. Door goed af te stemmen op de wensen van de ondernemers en op elkaar afgestemde inzet wordt de realisatiekracht vergroot en kunnen de doelen van de provincie Overijssel beter en sneller worden bereikt. Dit moet ertoe bijdragen dat we meer afstand creëren tot de uitvoering van het bedrijvenbeleid en leiden tot minder bestuurlijke en ambtelijke drukte.

De groei van de economie is nauw verbonden met internationale samenwerking en export. In samenwerking met de partners in de Gouden Driehoek wordt bepaald of en hoe de provincie hierbij moet ondersteunen in de rol van belangenbehartiger. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan de lobby in Brussel en aan het leiden van handelsmissies.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 201 Investeringsprestaties

Prestatie 5.4.1 Bedrijfsondersteunende internationale handelsmissies faciliteren

Projectresultaat Efficiëntere en effectievere uitvoering van provinciaal regionaal economisch beleid.

Realisatie Coalitieperiode In de coalitieperiode komt een nieuwe uitvoeringsstructuur voor de kerntaak regionale economie tot stand met een duidelijk aanspreekpunt voor bedrijven en instellingen. Dit leidt tot vermindering van transactiekosten en werkt de onduidelijkheid ‘wie waar over gaat’ weg.

Prestaties 2012 • Realisatie van en leiding aan 1 handelsmissie naar China in 2012.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 heeft in samenwerking met provincie Gelderland, een missie naar China plaatsgevonden zonder bestuurlijke deelname van de provincie Overijssel.

Prestatie 5.4.2 De realisatiekracht van intermediaire organisaties zoals HMO, Kennispark, Kennispoort en Innovatieplatform verhogen

Projectresultaat Efficiëntere en effectievere uitvoering van provinciaal regionaal economisch beleid.

Prestaties 2012 • Herijking en herpositionering van uitvoeringsorganisaties Kennispoort Regio Zwolle, Kennispark Twente en Oost NV naar aanleiding van decentralisatieafspraken met het Rijk. Dit in nauwe samenhang met nieuwe positionering Ondernemerspleinen (Kamers van Koophandel, Syntens, Agentschap NL) en herijking van het deelnemingenbeleid (met vanuit economie o.a. Wadinko, Zuiderzeehaven, Oost NV en Herstructureringsmaatschappij Bedrijventerreinen Overijssel).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Kennispark Twente en Innovatieplatform Twente zijn gefuseerd en gaan onder de naam Kennispark Twente samen verder. Met de partners in de regio Zwolle is overeenstemming bereikt over een nieuwe structuur voor Kennispoort Zwolle. Kennispark Twente en Kennispoort Regio Zwolle hebben met Oost NV, Syntens en de Kamer van Koophandel werkafspraken gemaakt over een effectieve inzet binnen de kaders van het REB van de provincie Overijssel. Het loket voor de Regio Stedendriehoek is in opbouw. Deze maatregelen zullen in 2013 effect hebben.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Voorstel monitoringssysteem Type: Informerend Datum: December 2012

Toelichting Verwacht wordt de economische monitor in het voorjaar van 2013 aan Provinciale Staten te kunnen presenteren.

202 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

Prestatie 5.4.3 De realisatiekracht van intermediaire organisatie Oost NV

Prestaties 2012 Met Oost NV wordt in een werkplan afspraken gemaakt over de wijze waarop zij bijdragen aan het realiseren van de doelen van de provincie Overijssel.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het werkplan voor 2012 is uitgevoerd. Het werkplan 2013 is nog in bespreking.

Prestatie 5.4.4 Tijdige uitvoering van de Europese stimuleringsprogramma’s binnen de geldende randvoorwaarden en eisen van de Europese Unie, de rijksoverheid en de provincie Overijssel

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het Europaloket / Expertisecentrum Europa is verantwoordelijk voor de coördinatie van meerdere Europese programma’s. In de periode 2007-2013 krijgt Overijssel circa € 130 miljoen van de EU, waarmee in Overijssel een investeringsimpuls van circa € 450 miljoen moet plaatsvinden in ‘stad en platteland’, ‘economie, cultuur en toerisme, landbouw en natuur’ en ‘grensoverschrijdende samenwerking’. Naast EU en Overijssel participeren Rijksoverheid, gemeenten, semioverheden en private partners in de programma’s. In 2012 zijn in totaal 43 projecten goedgekeurd met een totale Europese bijdrage van € 16 miljoen. Door de uitvoering van deze projecten is een investeringsimpuls gerealiseerd van € 45 miljoen in het platteland, de regionale economische ontwikkeling en de grensoverschrijdende samenwerking.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 203 5. Regionale Economie ( x € 1.000)

5.1 Kwantitatieve en kwalitatieve 4.954 -4.954 792 -792 303 -303 77 -77 -226 226 aansluiting tussen vraag en aanbod werklocaties. 5.2 Hoger marktaandeel van 10.707 -47 -10.754 5.621 407 -5.214 11.006 407 -10.599 9.322 418 -8.904 -1.684 11 1.695 vrijetijdssector van Overijssel in Nederland. 5.3 Versterking kansrijke econo- 38.736 36 -38.700 385 -385 14.802 14 -14.788 12.761 280 -12.481 -2.041 266 2.307 mische sectoren in Overijssel. 5.4 Verhogen van de realisatie- 4.314 1.110 -3.204 6.754 74 -6.680 6.859 74 -6.785 5.921 206 -5.715 -938 132 1.070 kracht van Overijssel.

Totaal Regionale Economie 58.711 1.099 -57.612 13.552 481 -13.071 32.970 495 -32.475 28.081 904 -27.177 -4.889 409 5.298

204 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve Europese programma's 12.517 4.224 4.420 12.321 12.517 4.224 3.373 13.368 1.047 Reserve Herstructurering bedrijven 3.780 2.299 6.079 3.780 2.299 6.079 terreinen Reserve ILG (5) 712 20 1.340 105 Reserve DIA (5) Reserve Investeren met Gemeenten (5) Reserve Investeren in Overijssel (5) 3.710 3.710 Reserve uitvoering KvO (5) 118.612 21.046 118.612 19.650

Totaal reserves 16.297 125.847 29.196 18.400 16.297 126.475 26.838 19.447 1.047

Voorzieningen Voorziening Europese programma's 702 14 716 702 14 716 Voorziening lening NDIX 280 280 280 280 -280 Voorziening lening stichting WMC 500 500 500 500 Voorziening participatie HMO 22.500 22.500 22.500 22.500 Voorziening participatie Oost N.V. 2.117 2.117 2.117 2.117

Totaal voorzieningen 26.099 14 26.113 26.099 14 280 25.833 -280

Doeluitkering Doeluitkering Investeringsbudget 421 408 Landelijk Gebied

Totaal doeluitkeringen 421 408

Saldo Reserves, Voorzieningen 767 en Doeluitkeringen Regionale Economie

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 205 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

5.1 Kwantitatieve en kwalitatieve Kracht van Overijssel aansluiting tussen vraag en aanbod 5.1.1 Actieplan kantoren ontwikkelen 200 -200 -150 124. 50 -50 38 -38 -12 12 -38 162 werklocaties. en uitvoeren: coördinatie nieuwe en bestaande kantorenlocaties en bestrijding leegstand. 5.1.2 Uitvoeren en afronden meer- 592 -592 -439 16. 124. dw 153 -153 23 -23 -130 130 -23 7.556 jarenprogramma Vitale Bedrijvigheid PS. 2009 – 2015. 5.1.3 Sturen op het regionaal afgestemd aanbod van werklocaties, in overeenstemming met de provinciale ruimtelijke ambities. -16 16 5.1.4 Uitwerking economische, strate- 100 119. 100 -100 16 -16 -84 84 -16 84 gische en financiële aspecten van de breedbanduitrol in Overijssel. 5.1.5 De uitkomsten van het onderzoek 115. 124. 6.000 naar de provinciale rol voor de arbeidsmarktbeleid uitwerken.

Subtotaal Kracht van Overijssel 792 -792 -489 303 -303 77 -77 -226 226 -77 13.802

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 5.1 792 -792 -489 303 -303 77 -77 -226 226 -77 13.802 5.2 Hoger marktaandeel van vrijetijds- Kracht van Overijssel sector van Overijssel in Nederland. 5.2.1 Uitvoeringsprogramma Investeren 1.116 -1.116 5.084 16. 115. 6.200 -6.200 5.475 -5.475 -725 725 -5.257 -218 -2.225 in marketing en promotie van de pro- 124. dw PS. vincie Overijssel als toeristische regio en dw GS. vijf toeristische gebieden (A-merken) in Overijssel door de uitvoering Marketing Impuls Toerisme Overijssel 2011-2015. 5.2.2 Investeren in festivals en evene- 140 19. 115. 140 -140 140 -140 -140 2.900 menten die van belang zijn voor de 124. vrijetijdseconomie. 5.2.3 Uitvoeringsprogramma uitvoeren 800 115. 124. 800 -800 800 -800 -800 voor Overijsselse wateren cultuurbeleving.

206 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 792 -792 -489 303 -303 77 -77 -226 226 -77 13.802

Reguliere prestaties

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 207 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

5.2.4 Ontwikkelen toeristische bele- 500 16. dw PS. 500 -500 20 -20 -480 480 -20 1.280 vingseconomie i.s.m. Staatsbosbeheer, Routebureaus, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten.

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.116 -1.116 6.524 7.640 -7.640 6.435 -6.435 -1.205 1.205 -6.217 -218 1.955

Reguliere prestaties 4.505 407 -4.098 -1.139 113. 124. 3.366 407 -2.959 2.887 418 -2.469 -479 11 490 -105 -2.364 dw PS. dw GS. adm.

Subtotaal beleidsdoel 5.2 5.621 407 -5.214 5.385 11.006 407 -10.599 9.322 418 -8.904 -1.684 11 1.695 -6.217 -105 -2.582 1.955 5.3 Versterking kansrijke economische Kracht van Overijssel sectoren in Overijssel. 5.3.1 Uitvoeringsprogramma Business- 11.300 115. 124. 11.300 -11.300 11.107 -11.107 -193 193 -11.107 35.543 plan voor de sector High Tech in Twente ontwikkelen en uitvoeren. 5.3.2 Uitvoeringsprogramma's ontwik- 661 16. 115. 661 -661 327 -327 -334 334 -327 4.934 kelen en uitvoeren voor de topsectoren 124. Energie, Kunststoffen (Chemie), gezondheidszorg (Life Sciences) en Agrofood. 5.3.3 Uitvoeringsprogramma Ondersteu- 1.000 115. 1.000 -1.000 891 -891 -109 109 -891 109 ning van ondernemerschap en innovatie in de vrijetijdssector. 5.3.4 Uitvoeringsprogramma Versterking 260 115. 124. 260 -260 231 -231 -29 29 -231 6.769 van de concurrentiekracht en verduurzaming van de sector landen tuinbouw. 5.3.5 Stimuleren toekomstgericht onder- 350 -350 -195 113. 124. 155 -155 23 -23 -132 132 -500 477 500 nemen in de landbouw (pMJP 1.2.2.). dw PS. dw GS.

Subtotaal Kracht van Overijssel 350 -350 13.026 13.376 -13.376 12.579 -12.579 -797 797 -13.056 477 47.855

Reguliere prestaties 35 -35 1.391 14 113. dw PS. 1.426 14 -1.412 182 280 98 -1.244 266 1.510 98

Subtotaal beleidsdoel 5.3 385 -385 14.417 14 14.802 14 -14.788 12.761 280 -12.481 -2.041 266 2.307 -13.056 575 47.855

208 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

5.2.4 Ontwikkelen toeristische bele- 500 16. dw PS. 500 -500 20 -20 -480 480 -20 1.280 vingseconomie i.s.m. Staatsbosbeheer, Routebureaus, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten.

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.116 -1.116 6.524 7.640 -7.640 6.435 -6.435 -1.205 1.205 -6.217 -218 1.955

Reguliere prestaties 4.505 407 -4.098 -1.139 113. 124. 3.366 407 -2.959 2.887 418 -2.469 -479 11 490 -105 -2.364 dw PS. dw GS. adm.

Subtotaal Kracht van Overijssel 350 -350 13.026 13.376 -13.376 12.579 -12.579 -797 797 -13.056 477 47.855

Reguliere prestaties 35 -35 1.391 14 113. dw PS. 1.426 14 -1.412 182 280 98 -1.244 266 1.510 98

Subtotaal beleidsdoel 5.3 385 -385 14.417 14 14.802 14 -14.788 12.761 280 -12.481 -2.041 266 2.307 -13.056 575 47.855

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 209 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

5.4 Verhogen van de realisatiekracht Kracht van Overijssel van Overijssel. 5.4.1 Bedrijfsondersteunende internatio- 200 -200 -200 115. 124. 300 nale handelsmissies faciliteren. 5.4.2 De realisatiekracht van intermedi- 300 115. 124. 300 -300 300 -300 -300 5.700 aire organisaties zoals HMO, Kennispark, Kennispoort en Innovatieplatform verhogen.

Subtotaal Kracht van Overijssel 200 -200 100 300 -300 300 -300 -300 6.000

Reguliere prestaties 6.554 74 -6.480 5 18. dw adm. 6.559 74 -6.485 5.621 206 -5.415 -938 132 1.070 -3.373 -2.042 adm.

Subtotaal beleidsdoel 5.4 6.754 74 -6.680 105 6.859 74 -6.785 5.921 206 -5.715 -938 132 1.070 -300 -3.373 -2.042 6.000

Totaal Regionale Economie 13.552 481 -13.071 19.418 14 32.970 495 -32.475 28.081 904 -27.177 -4.889 409 5.298 -19.650 -3.478 -4.049 69.612

210 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 200 -200 100 300 -300 300 -300 -300 6.000

Reguliere prestaties 6.554 74 -6.480 5 18. dw adm. 6.559 74 -6.485 5.621 206 -5.415 -938 132 1.070 -3.373 -2.042 adm.

Subtotaal beleidsdoel 5.4 6.754 74 -6.680 105 6.859 74 -6.785 5.921 206 -5.715 -938 132 1.070 -300 -3.373 -2.042 6.000

Totaal Regionale Economie 13.552 481 -13.071 19.418 14 32.970 495 -32.475 28.081 904 -27.177 -4.889 409 5.298 -19.650 -3.478 -4.049 69.612

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 211 Begrotingswijziging Omschrijving

212 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 5.1 Kwantitatieve en kwalitatieve aansluiting tussen vraag en aanbod werklocaties.

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 0,2 miljoen

Toelichting Prestatie 5.1.2 Uitvoeren en afronden meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009-2015 Lasten: € 0,1 miljoen Merendeel van de beschikbare middelen in 2012 zijn bij de Monitor Overijssel 2012-II naar 2013 doorgeschoven. De verwachting was dat met de resterende middelen nog dit jaar de verkenning naar de huidige stand van de kwaliteit van de bedrijventerreinen in een actieplan zou worden vervat. Dit gaat in in 2013 plaatsvinden (€ 0,13 miljoen). De middelen vloeien terug naar de uitvoeringsreserve KvO en blijven beschikbaar voor deze prestatie.

Prestatie 5.1.4 Uitwerking economische, strategische en financiële aspecten van de breedbanduitrol in Overijssel Lasten: € 0,1 miljoen Het voorbereidingsbudget ad € 0,1 miljoen is slechts beperkt gerealiseerd. Dit is het gevolg van vertraging in de besluitvorming voor de aanleg. De middelen zullen worden toegevoegd aan de uitvoeringsreserve KvO.

Beleidsdoel 5.2 Hoger marktaandeel van vrijetijdssector van Overijssel in Nederland. De realisatie op het beleidsdoel blijft ten opzichte van de actuele begroting achter voor een bedrag van € 1,7 miljoen

Toelichting Prestatie5.2.1 Uitvoeringsprogramma Investeren in marketing en promotie van de provincie Overijssel als toeristische regio en vijf toeristische gebieden (A-merken) in Overijssel door de uitvoering Marketing Impuls Toerisme Overijssel 2011-2015 Lasten: € 0,7 miljoen Door de opkomst van de Regionale Bureaus van Toerisme en de groeiende professionaliteit ervan was de positie van het GOBT niet langer vanzelfsprekend. De provincie had het voornemen de subsidiebijdrage met ingang van 2013 te stoppen. In 2012 was de jaarlijkse bijdrage € 0,695 miljoen in de begroting opgenomen. GOBT heeft echter besloten om al vanaf 1 januari 2012 hun werkzaamheden te beëindigen. Voor deze middelen zal een resultaatbestemming worden voorgelegd om deze te laten vrijvallen naar de Algemene Dekkingsreserve.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 213 Prestatie 5.2.4 Ontwikkelen toeristische belevingseconomie in samenwerking met Staatsbosbe- heer, Routebureaus, Landschap Overijssel, Natuurmonumenten Lasten: € 0,5 miljoen Het project Huis van de Wielersport (€ 0,48 miljoen) vindt vanwege onvoldoende investeringsbereidheid derden geen doorgang. De middelen kunnen vrijvallen naar de Algemene Dekkingsre- serve.

Prestatie 5.2.5 Onderhoud toeristische route-infrastructuur Lasten: € 0,5 miljoen Eind november 2012 heeft de ondertekening plaatsgevonden van de afrondingsovereenkomst ILG waarmee de bestuursovereenkomst ILG 2007-2013 komt te vervallen. In dit Jaarverslag worden, in afwachting van de finale afwikkeling en administratieve verwerking van het ILG, vooralsnog voor alle pMJP prestaties de niet benutte middelen in 2012 doorgeschoven naar 2013. Voor pMJP prestatie 323 (fietsen) respectievelijk pMJP prestatie 328 (ontwikkelen en in standhouden provinciale routestructuren) was er nog € 88.000 respectievelijk € 0,3 miljoen beschikbaar. Door- dat de doelstellingen voor deze prestaties al gehaald waren, zijn geen projectvoorstellen meer gehonoreerd.

Voor BARTO zijn minder projectaanvragen binnengekomen (€ 82.000) dan in de begroting rekening was gehouden. Door de economisch lastige tijden blijkt het voor private investeerders moeilijk om projecten van de grond te krijgen. De middelen zullen vrijvallen naar de Algemene Dekkingsreserve.

Beleidsdoel 5.3 Versterking kansrijke economische sectoren in Overijssel.

De realisatie op het beleidsdoel blijft ten opzichte van de actuele begroting achter voor een bedrag van € 2,3 miljoen. Dit is het saldo van een overschot op de lasten van € 2,0 miljoen en hogere gerealiseerde baten van € 0,3 miljoen.

Toelichting Prestatie 5.3.1 Uitvoeringsprogramma Businessplan voor de sector High Tech in Twente ontwikkelen en uitvoeren Lasten: € 0,2 miljoen Voor het Polymer Science Park zijn innovatievouchers beschikbaar gesteld voor het midden- en klein bedrijf. Bedrijven kunnen daarmee onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten inkopen. De voucherregeling voor open innovatiecentra is in september 2012 geïntroduceerd. Wegens de hoge eisen die de open innovatiecentra en MKB ondernemers stellen aan de cases, die worden ingediend, brengt het een lange opstartperiode met zich mee (€ 0,2 miljoen). De middelen zullen in de uitvoeringsreserve KvO worden gestort.

Prestatie 5.3.2 Uitvoeringsprogramma’s ontwikkelen en uitvoeren voor de topsectoren Energie, Kunststoffen (Chemie), gezondheidszorg (Life Sciences) en Agrofood Lasten: € 0,3 miljoen Bij de Monitor Overijssel 2012-II is aangegeven dat de governance van de Innovatieloketten nog niet gereed is en dat dit de reden waarom voor de topsectoren nog geen aanvragen in behandeling konden worden genomen. Van het beschikbare budget is € 0,4 miljoen niet overgeheveld naar 2013. Van dit bedrag zou voor € 0,3 miljoen van de benodigde investering van € 1,5 miljoen voor Red Med Tech Ventures geïnvesteerd worden in de Topsector (Life Sciences). Dit project is niet gehonoreerd door Agentschap NL (zie reguliere prestatie 5.3). De middelen worden in de uitvoeringsreserve KvO gestort.

214 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 5.3.3 Uitvoeringsprogramma Ondersteuning van ondernemerschap en innovatie in de vrijetijdssector Lasten: € 0,1 miljoen In 2012 werd het gezamenlijke meerjarenprogramma TEGO van Recron, HISWA en Koninklijke Horeca NL gehonoreerd en in uitvoering genomen. Het restant van de middelen (€ 0,11 miljoen) kunnen ten gunste van de Algemene Dekkingsreserve worden gebracht.

Prestatie 5.3.5 Stimuleren innovatie in het agrocluster (pMJP 1.2.1) Lasten: € 0,1 miljoen Landbouwinnovatie wordt uitgevoerd via een keteninnovatie- en een kennisvoucherregeling. In afwachting van de vaststelling van het uitvoeringsprogramma agro&food is het subsidieplafond voor de keteninnovatieregeling op nihil gesteld. In 2012 zijn er vanuit het landbouwinnovatie- budget dus geen grote ketenprojecten gesubsidieerd. Er zijn zeven kennisprojecten gesubsidieerd met een agro-kennisvoucher (€ 0,13 miljoen). De middelen zullen conform afspraak over de nog beschikbare pMJP middelen doorgeschoven worden naar 2013.

5.3. Reguliere prestatie Lasten: € 1,2 miljoen De onzekerheid of de resterende middelen voor het programma Pieken in de Delta (€ 1,2 miljoen gedecentraliseerde rijksmiddelen) tot besteding zullen komen, is reeds aangekondigd in de Monitor Overijssel 2012-II. Agentschap NL, die het project Red Mec Tech Ventures dient te beoordelen, heeft het project niet gehonoreerd. Het gezamenlijke project voor de topsector Health samen met Gelderland, Noord-Brabant en Ministerie van EZ zal worden bijgesteld en opnieuw worden aangeboden. Om de middelen naar 2013 over te hevelen zal een resultaatbestemming worden voorgelegd.

Baten: € 0,3 miljoen NDIX heeft haar openstaande lening aan ons afgelost ad € 0,28 miljoen. In de Monitor Overijssel 2012-II is reeds voorgesteld om bij het Jaarverslag deze middelen te laten vrijvallen naar de Alge- mene Middelen.

Beleidsdoel 5.4 Verhogen van de realisatiekracht van Overijssel. Het resultaat op dit beleidsdoel is een voordelig saldo van € 1,1 miljoen.

Toelichting 5.4. Reguliere prestatie Lasten: € 0,9 miljoen De Europese programma’s kennen een looptijd tot en met 2013 met een uitloop naar 2015. Voor het eind van 2013 zullen wij onze cofinancieringsmiddelen volledig verplicht hebben. Zoals reeds aangegeven in de Monitor Overijssel 2012-II is niet goed in te schatten wanneer een project gecommitteerd wordt. Op moment van de Monitor Overijssel 2012-II was de verwachting dat € 1,6 miljoen van het beschikbare budget in 2012 in 2013 gehonoreerd konden worden. Uiteindelijk gaat het om een bedrag van € 0,9 miljoen.

Baten: € 0,2 miljoen Voor de lasten die zijn gemaakt voor het project NGS Euregio is een baat opgevoerd ten hoogte van hetzelfde bedrag. De reden is dat wij alle gemaakte lasten van Euregio terugbetaald krijgen, omdat onze bijdrage voor het gehele project, als voorfinanciering, al in 2011 heeft plaatsgevonden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 215 Kerntaak 6: Culturele infrastructuur en monumentenzorg

Inleiding 2012 is het laatste jaar geweest van de uitvoering van de nota Samen en Overijssel 2009-2012. Tegelijkertijd zijn in 2012 voorbereidingen getroffen voor de nieuwe beleidsperiode. Daarvoor zijn op ambtelijk en bestuurlijk niveau gesprekken gevoerd met zo veel mogelijk partijen en met de Overijsselse gemeenten. In februari 2012 hebben Provinciale Staten een inspiratiesessie georganiseerd in samenwerking met culturele instellingen en organisaties. In april 2012 zijn de culturele instellingen persoonlijk geïnformeerd over de gevolgen van het Hoofdlijnenakkoord. Op 12 juli 2012 hebben Provinciale Staten de kaders voor de komende jaren vastgesteld in de Cultuurnota 2013-2016 ‘De Kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst’. De nota markeert een nieuwe fase in het beleid van de provincie Overijssel, waarin efficiency, verzakelijking en een scherpere prioriteitstelling centraal staan. Cultureel ondernemerschap en talentontwikkeling zijn daarbij de rode draden. De nota geeft invulling aan de ambities uit het Hoofdlij- nenakkoord. Op 14 september 2012 heeft het College van Gedeputeerde Staten het Uitvoeringsprogramma behorend bij de Cultuurnota vastgesteld. Hierin wordt weergegeven hoe de uitgangspunten uit de Cultuurnota in de periode 2013-2016 concreet worden ingevuld.

Eind 2012 hebben Provinciale Staten besloten tot uitvoering van de tweede fase van de investeringsimpuls in het businessplan van het Nederlands Symfonieorkest. Door de uitvoering van het businessplan kan het orkest zijn belangrijke positie in de Overijsselse culturele basisinfrastructuur behouden. De investeringsimpuls betekent dat de structurele subsidie aan het Nederlands Symfo- nieorkest is beëindigd.

Externe ontwikkelingen 2012 stond voor de culturele sector in het teken van de uitwerking van de cultuurbezuinigingen. In juni maakte het Rijk de gevolgen van de bezuinigingen voor de rijksbasisinfrastructuur bekend. In augustus werden de meerjarensubsidies van het Fonds voor de Podiumkunsten bekend. Deze rijksbezuinigingen raakten ook Overijsselse instellingen. Zo zette de korting van 40% met ingang van 2013 de uitvoering van het businessplan van het Nederlands Symfonieorkest onder druk. Dit vormde mede de aanleiding voor het besluit van Provinciale Staten voor de uitvoering van de tweede fase van de investeringsimpuls door middel van afkoop van de subsidie.

In maart 2012 tekenden het Rijk en provincies een convenant over de decentralisatie van de Cultuur rijksmiddelen voor grote restauraties. Deze middelen zijn bestemd voor projecten die niet kunnen worden gerealiseerd binnen de reguliere onderhoudssubsidies van het Rijk en die niet in aanmerking komen voor de laagrentende restauratieleningen uit het Nationaal Restauratiefonds. Vanuit hun regierol combineren provincies de rijksmiddelen met eigen geld en andere geldstromen van publieke en private partijen.

De gevolgen van de crisis in de bouw raakten ook de voortgang van de uitbreiding van museum De Fundatie. Het museum sloot op 8 januari van dit jaar de deuren voor de uitgebreide verbouwing. Het neoclassicistische gebouw waarin De Fundatie gevestigd is, wordt uitgebreid met een ‘zwevend oog’. Als gevolg van onder andere het faillissement van de staalleverancier is de geplande opening op 12 december niet gehaald. De opening van het museum staat nu gepland voor 31 mei 2013.

216 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Begin december 2012 is de Stichting Kunst & Cultuur Overijssel (KCO) failliet verklaard. De stichting vroeg het faillissement zelf aan. Ze ondersteunde meer dan 50 jaar tientallen culturele instellingen en gemeenten in Overijssel. Daarvoor kreeg het de afgelopen jaren structureel subsidie van de provincie Overijssel. Op basis van het Hoofdlijnenakkoord vervalt per 2013 de structurele subsidie voor een aantal culturele organisaties, waaronder de Stichting Kunst & Cul- tuur Overijssel. Het bestuur van de stichting zag geen kans om als marktpartij verder te gaan. Uit de afwikkeling van het faillissement zal blijken in hoeverre de stichting de prestaties over 2012 heeft gerealiseerd.

Aandeel Culturele infrastructuur en monumentenzorg in totale kerntakenbegroting ■ Aandeel Culturele infrastructuur - 11% ■ Overige kerntaken - 89%

“Door de uitvoering van het businessplan kan het orkest zijn belangrijke positie in de Overijsselse culturele basisinfrastructuur behouden.”

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 217 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

6. Kunst, cultuur en erfgoed sti- 6.1 Tot en met 2012: Eigenheid en verscheidenheid van Overijssel profileren. muleren de lokale economie en dragen bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat.

6.2 Tot en met 2012: Gelegenheid bieden aan zo veel mogelijk mensen om in aanraking te komen met kunst en cultuur.

6.3 Voorbereiding Nieuw Beleid voor 2013.

218 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 6.1.1 Vervolg inzet festivalintendant en –marketeer. X 6.1.2 Uitvoering van het programma pMJP Behoud en bescherming cultureel erfgoed. X 6.1.3 Inzet van het Productiefonds en Podiumplan. X Reguliere prestaties: 6.1.4 Inzet van programma’s als Streekcultuur leeft. x 6.1.5 Blijvend benadrukken dat wij als middenbestuur een natuurlijke partner zijn bij het oplossen van grote X restauratieachterstanden bij Rijksmonumenten. 6.1.6 Behouden en moderniseren van het gebruik van, en de kennis van de streektaal en de streekcultuur. X 6.1.7 Uitvoering van onderzoek naar beleving van, en draagvlak voor de uitzendingen van de regionale omroep. X

Investeringsprestaties: 6.2.1 Ondersteunen van de culturele basisinfrastructuur. X 6.2.2 Uitvoeren programma Cultuur en Ruimte. X Reguliere prestaties: 6.2.3 Uitvoeren bibliotheekbeleid. X 6.2.4 Ondersteunen van gemeenten om hun regiorol op het gebied van cultuureducatie inhoud te geven. X 6.2.5 Samenwerken met partners aan de Oost-Nederlandse culturele infrastructuur. X 6.2.6 Versterken van amateurkunst op bovenlokaal niveau. X 6.2.7 Stimuleren van kwalitatief beeldende kunst en vormgeving. X 6.2.8 Uitvoeren programma Overal! Overijssel. X 6.2.9 Ondersteunen kleine, Oost-Nederlandse podia op het gebied van marketing en programmering. X 6.2.10 Waar mogelijk een verbinding leggen tussen cultuureducatie en ons beleid op het gebied van jeugdzorg X en jeugdbeleid. 6.2.11 Nadere uitwerking van de afspraken die gemaakt zijn met gemeenten. X

Investeringsprestatie: 6.3.1 Voorbereiding nieuw beleid 2013. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 219 Maatschappelijke ambitie 6.0 - Kunst, cultuur en erfgoed stimuleren de lokale economie en dragen bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Wij rekenen het tot onze taak om de diversiteit en spreiding van cultuur in de regio te waarborgen. Afgezien van de intrinsieke waarde van kunst, cultuur en erfgoed, geldt voor ons dat zij de lokale economie stimuleren, bijdragen aan werkgelegenheid, aan innovatie en aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat en leefmilieu. Dat maakt Overijssel bovendien uit het oogpunt van vrijetijdseconomie en toerisme aantrekkelijker. Het versterkt ook de specifieke identiteit van onze provincie.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

6.0.1 Waarde van het aanbod van podium- G.A. Marlet 1,66 0,00 kunsten in Overijsselse steden voor (2011) a) stad en regio (miljard euro) 6.0.2 Percentage Overijsselaars dat vindt Burgerpanel 0-meting 73,00 dat er voldoende en divers aanbod is in 2012 voor cultuur in de regio (%)

a) Bron: Marlet, G.A. (2011). Muziek in de stad, Deventer en de regio. Atlas voor Gemeenten, Utrecht.

Beleidsdoel 6.1 - Tot en met 2012: Eigenheid en verscheidenheid van Overijssel profileren. Voortvloeiend uit de nota Samen en Overijssel zetten wij ons in 2012 in om het specifieke karakter van het culturele leven van Overijssel voor inwoners en bezoekers zichtbaar te maken en te versterken. Daarvoor ondersteunen wij festivals, het Productiefonds, het Podiumplan en voeren wij programma’s uit voor cultureel erfgoed en streekcultuur.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 6.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

6.1.1 Aantal restauratie achterstandspro- Provincie Overijssel 10 0 jecten in Overijssel gefinancieerd met Begroting 2011 10 12 - - Rijksgelden (aantal) Begroting 2012 12 - - - 6.1.2 Aantal gemeenten dat deelneemt aan Provincie Overijssel 16 16 18 20 het programma 'Streekcultuur leeft' Begroting 2011 18 20 - - (aantal, cumula tief) Begroting 2012 20 - - -

220 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 6.1.1 Vervolg inzet festivalintendant en –marketeer

Projectresultaat In 2012 vervolg van eerder ingezet festivalbeleid; daarna investeren we specifiek in festivals en evenementen die van belang zijn voor de vrijetijdseconomie en toerisme, als pijler van het regionaal economisch beleid (kerntaak 5).

Realisatie Coalitieperiode In 2012 tillen we aan de hand van de vier met elkaar verbonden beeldbepalende festivals de culturele profilering van de provincie naar een hoger plan; voor 2013 en verder worden festivals en evenementen ondersteund vanuit het perspectief van de regionale economie.

Prestaties 2012 Via subsidies en opdrachten ondersteuning bieden aan de vier beeldbepalende festivals in Overijssel, aan het festival bureau, intendant en publiciteitscampagnes.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben we de provincie cultureel geprofileerd aan de hand van drie beeldbepalende festivals: Deventer op Stelten, Kunsten op Straat en Stadsfestival Zwolle. Door het wegvallen van festival Grenswerk in Enschede is besloten om met de vrijvallende middelen het evenementenbeleid 2009-2011 met één jaar te verlengen. Provinciale Staten zijn hierover schriftelijk geïnformeerd bij brief van 3 april 2012, kenmerk 2012/0094726. Via subsidies en opdrachten aan festivalbureau, intendant en de drie beeldbepalende festivals is in de kwaliteit van de festivals geïnvesteerd. Ook is geïnvesteerd in de marketingcampagne “Beeld van Overijssel”. Deze campagne is uiteindelijk uitgegroeid naar een provinciebrede cultuurtoeristische campagne die aansluit bij De Marketingimpuls Toeristisch Overijssel (MITO, kerntaak 5). De publiciteitscampagnes op ikganaardeventeropstelten.nl en winterinoverijssel.nl zijn hier mede het resultaat van.

Prestatie 6.1.2 Uitvoering van het programma pMJP Behoud en bescherming cultureel erfgoed (pMJP 4.3.2)

Projectresultaat Behoud en bescherming van het unieke, eigen karakter van Overijssels cultureel erfgoed. Tevens stimuleren we dat cultureel erfgoed, dat zijn oorspronkelijke functie heeft verloren, een zinvolle herbestemming vindt.

Realisatie Coalitieperiode In 2012 zetten wij de lijnen van het programma pMJP Behoud en bescherming cultureel erfgoed voort met inbegrip van de IIO-middelen behoud cultureel erfgoed inclusief de uitbreiding naar het stedelijke gebied. Voor 2013 en verder wordt nieuw cultuurbeleid voorbereid voor de besteding van € 6 miljoen voor cultuurinvesteringen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Prestaties 2012 Via subsidies uitvoering geven aan pMJP-afspraken Behoud en bescherming cultureel erfgoed. Uitvoering subsidieregeling cultureel erfgoed voor gebundelde projecten en reanimatie van erfgoed in samenhang met voorkomen van nieuwe restauratieachterstanden. Tevens uitvoeren van provinciale cultuurhistorische taken en in stand houden van infrastructuur (provinciaal archeologisch depot, immaterieel erfgoed, cultuurhistorische waardenkaart, ondersteuning van gemeenten en versterking regionale functie van het Historisch Centrum Overijssel (HCO)).

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De meeste (meerjarige) projecten in het kader van de pMJP-afspraken lopen door tot en met 2013. Bij de Monitor Overijssel 2012-II is aangekondigd om de gedecentraliseerde rijksmiddelen voor de restauratie van rijksmonumenten in te zetten in 2013 in het kader van de uitvoering van de nota de Kracht van Cultuur 2013-2016. Het afronden van het project Cultuurhistorische Waardekaart loopt door in 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 221 Prestatie 6.1.3 Inzet van het Productiefonds en Podiumplan

Projectresultaat Versterking van de artistieke kwaliteit en verscheidenheid van de Oost-Nederlandse culturele infrastructuur met de inzet van het Productiefonds en Podiumplan.

Realisatie Coalitieperiode In 2012 zetten wij de ingezette lijnen van de nota Samen en Overijssel voort op dit onderwerp. Voor 2013 en verder wordt nieuw cultuurbeleid voorbereid voor de besteding van € 6 miljoen voor cultuurinvesteringen uit het Hoofdlijnen- akkoord.

Prestaties 2012 Het subsidiëren van de Nationale reisopera zodat zij in staat is uitvoering te geven aan het vierde en laatste onderdeel van de Ringcyclus van Wagner. Via het OKTO en het Podiumplan ondersteuning van kleine Overijsselse theaters voor marketing en programmering, bevordering samenwerking tussen grote en kleine poppodia en aanjagen van regionaal poptalent. Met de provincie Gelderland Productiefonds Oost-Nederland uitvoeren voor het stimuleren van hoogwaardige culturele producties.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben we een vervolg gegeven aan de ondersteuning van het Overleg Kleine Theaters Overijssel (OKTO) met als doel om de middelgrote en kleine theaters van Overijssel samen te laten werken, kennis te delen en deskundigheid te bevorderen. Samen met Gelderland is een Podiumdag georganiseerd voor theaters en theater producenten, waarbij actuele thema’s zoals talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap centraal stonden.

Voor het Productiefonds zijn 54 subsidieaanvragen ingediend en 18 toegekend. Om ons over de kwaliteit van de aanvragen te laten adviseren hebben we bij de oprichting van het Fonds in 2010 samen met Gelderland een onafhankelijke adviescommissie ingesteld. Dankzij het Productiefonds zijn specifiek Oost-Nederlandse producties mogelijk gemaakt en voor het publiek in Overijssel en Gelderland ‘op de planken’ gebracht.

Het vierde en laatste onderdeel van de Ringcyclus van Wagner is door de Nationale Reisopera geheel conform plan(ning) in 2012 uitgevoerd.

Reguliere prestaties

Prestatie 6.1.4 Inzet van programma’s als Streekcultuur leeft

Prestaties 2012 Inzet van programma’s als Streekcultuur leeft voor het behouden en verbinden van cultuurhistorisch erfgoed met de hedendaagse samenleving. Mede via subsidiering van concrete projecten op het gebied van cultuurhistorisch erfgoed, wordt de Overijsselse burger meer bewust van de eigen identiteit.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het DIA-programma Streekcultuur leeft! is eind 2011 afgerond. Inhoudelijk zijn de activiteiten voortgezet in het kader van Immaterieel erfgoed. Binnen Immaterieel erfgoed werden in 2012 activiteiten gesubsidieerd als: een educatieve film over het IJssellandschap gericht op jongeren, een tentoonstelling met de Rituelenkar in museum TwentseWelle en een inventarisatie van immaterieel erfgoed in Overijssel als pilot-project vanwege de ratificering van de Unesco-conventie door Nederland.

222 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 6.1.5 Blijvend benadrukken dat wij als middenbestuur een natuurlijke partner zijn bij het oplossen van grote restauratieachterstanden bij Rijksmonumenten

Prestaties 2012 De provincie zal het rijksgeld voor gebiedsgerichte monumentenzorg besteden. Dit vertalen wij naar een integrale gebiedsgerichte aanpak van cultureel erfgoed. We doen dit samen met de financiële inzet van gemeenten, provincie en andere regionale partijen en maken hierover afspraken met het Rijk.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Zie ook de toelichting op de prestatie 6.1.2. Met het Rijk is afgesproken dat de provincies vanaf 2012 een rol hebben bij de verdeling van € 20 miljoen ten behoeve van restauratie van rijksmonumenten (naar rato van het monumentenbestand verdeeld per provincie). Deze rijksgelden voor gebiedsgerichte monumentenzorg worden, samen met de provinciale cofinanciering, vanaf 2013 ingezet binnen de nieuwe regeling Restauratie rijksmonumenten. De subsidieregeling loopt daarmee gelijk op met de andere uitvoeringsaspecten en regelingen die onderdeel uitmaken van de Cultuurnota 2013-2016.

Prestatie 6.1.6 Behouden en moderniseren van het gebruik van, en de kennis van, de streektaal en de streekcultuur

Prestaties 2012 Streektaal en streekcultuur zijn een onderdeel van de Overijsselse identiteit. Wij subsidiëren de streektaalinstituten om projecten waarbij de streektaal en -cultuur centraal staat uit te voeren in het onderwijs, maar bijvoorbeeld ook in de zorg. Tevens subsidiëren wij het onderzoek naar de beleving van en de verschillen in de streektaal binnen de provincie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In dit kader subsidiëren wij de activiteiten van de IJsselacademie en TwentseWelle op het terrein van streektaal. Door beide organisaties werden cursussen georganiseerd. Het programma Streektaal in de zorg (IJsselacademie) werd ook in 2012 uitgevoerd. In dit kader past de subsidiëring van de Twentse Databank, waarin alle uitingen van het Twents worden gedocumenteerd en toegankelijk worden gemaakt. Bij dit project van de Oudheidskamer Twente zijn de IJsselacademie en TwentseWelle – en overigens ook het Historisch centrum Overijssel - nauw betrokken. Samen met de andere “Nedersaksische” overheden spannen wij ons in om te komen tot een erkenning van het Nedersaksisch.

Prestatie 6.1.7 Uitvoering van onderzoek naar beleving van en draagvlak voor uitzendingen van de regionale omroep

Prestaties 2012 Met het onderzoek krijgen wij zicht op de waardering die de gemiddelde Overijsselse burger heeft voor de programmering van de regionale omroep.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Eind 2011 is voor de derde maal onderzoek gedaan. Dit onderzoek liet eenzelfde rapportcijfer zien ten opzichte van de onderzoeken in de twee jaren ervoor, namelijk een 6,9.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 223 Beleidsdoel 6.2 - Tot en met 2012: Gelegenheid bieden aan zo veel mogelijk mensen om in aanraking te komen met kunst en cultuur. Om mensen in aanraking te laten komen met kunst en cultuur is een culturele basisinfrastructuur onontbeerlijk. Daarvoor ondersteunen wij gezelschappen, podia en steunfuncties. Ook maken wij de ruimtelijke inrichting en het landschap aantrekkelijker door toepassing van kunst en cultuur.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 6.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

6.2.1 Percentage toename kwalitatief a) Provincie Overijssel 27 35 Oost-Nederlands gesubsidieerd aan- Begroting 2011 27 35 - - bod (voorstellingen) op de Overijsselse Begroting 2012 35 - - - podia t.o.v. 2007 (%) 6.2.2 Aantal gemeenten dat cultuur Provincie Overijssel 15 20 educatie in hun beleid heeft verankerd Begroting 2011 15 20 - - (aantal) Begroting 2012 20 - - -

Investeringsprestaties

Prestatie 6.2.1 Ondersteunen van de culturele basisinfrastructuur

Projectresultaat Voorwaarden bieden om inwoners en bezoekers in contact te brengen met kunst en cultuur.

Realisatie Coalitieperiode In 2012 zetten wij de lijnen van de nota Samen en Overijssel voort op dit onderwerp. Voor 2013 en verder wordt nieuw cultuurbeleid voorbereid voor de besteding van € 6 miljoen voor cultuurinvesteringen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Prestaties 2012 Het via subsidies in stand houden van de provinciale basisinfrastructuur: De Fundatie / het Nijenhuis, Natura Docet, Orkest van het Oosten, Introdans en Jeugdtheater (Sonnevanck). Waarborgen van de overige culturele infrastructuur op het gebied van beeldende kunst en vormgeving, cultuur- en erfgoededucatie, amateurkunst, bibliotheken en archieven.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het cultuurbeleid voor de periode 2013-2016 is ontwikkeld en vastgesteld, waarbij de voornaamste aandachtspunten de culturele basisinfrastructuur, erfgoed, talentontwikkeling en ondernemerschap zijn.

Musea De Fundatie en Natura Docet, Introdans, Sonnevanck en het Nederlands Symfonieorkest realiseerden de afgesproken subsidieprestaties over het jaar 2012 en hebben nieuwe beleidsplannen en bijhorend subsidieverzoek voor de periode 2013-2016 ingediend.

De gemeenten hebben in de periode 2009-2012 een flinke stap gezet in het nog meer op zich nemen van de regie voor cultuureducatie. 2012 was daarvoor het afrondende jaar.

Het Nederlands Symfonieorkest heeft een ambitieus en ondernemend plan ontwikkeld om de subsidieafhankelijk- heid van het orkest terug te dringen. De provincie heeft daarvoor een investeringsimpuls van totaal € 8,3 miljoen beschikbaar gesteld en de structurele subsidie beëindigd.

224 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 6.2.2 Uitvoeren programma Cultuur en Ruimte

Projectresultaat De invloed van kunst en cultuur op de ruimtelijke ontwikkelingen en het landschap vergroten.

Realisatie Coalitieperiode Voor 2012 wordt het programma Cultuur en Ruimte voortgezet. Voor 2013 en verder wordt nieuw cultuurbeleid voorbereid voor de besteding van € 6 miljoen voor cultuurinvesteringen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Prestaties 2012 Zichtbaar maken van de Canon van Overijssel in het Overijssels landschap; uitvoeren van kunsten cultuurtoepassin- gen bij een aantal infrastructuurprojecten, tijdelijke inrichting van lege plekken via het project Pauzelandschappen; vergroting architectonische kwaliteit van projecten door kunsttoepassingen; cultuur en ruimtevouchers; identiteit IJsselvallei; nieuwe media; archeologieprojecten en landgoederen.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In de Omgevingsvisie hebben Provinciale Staten besloten tot het laten opstellen van een Landgoederenvisie. Ter uitvoering daarvan is in 2012 een inventarisatie opgesteld van Overijsselse landgoederen. Een samenvatting is uitgereikt op de Statencommissiedag van 31 oktober 2012, thema “Inrichting landelijk gebied” en op de Statencommissiedag van 7 november 2012, thema “Culturele infrastructuur en Monumentenzorg-Jeugdzorg”. Gedeputeerde Staten stellen een Landgoederenagenda op die ter informatie in 2013 aan Provinciale Staten zal worden aangeboden.

Reguliere prestaties

Prestatie 6.2.3 Uitvoeren bibliotheekbeleid

Prestaties 2012 Inzetten op het behouden, verbeteren en verhogen van de kwaliteit van bibliotheken, archief en media in Overijssel en aandacht besteden aan de bestuurlijke organisatie die daarbij past.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het proces van Bibliotheekinnovatie is afgerond in 2012. De bibliotheken hebben een stevige basis gelegd voor de toekomst. Veel bibliotheekvestigingen zijn ingericht volgens het retailconcept. In Overijssel heeft de bibliotheekinnovatie geleid tot een stijging van het aantal abonnementen en van het aantal uitleningen. Dit tegen de landelijke trend van daling in.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 225 Prestatie 6.2.4 Ondersteunen van gemeenten om hun regiorol op het gebied van cultuureducatie inhoud te geven

Prestaties 2012 Wij bieden vanuit onze eigen deskundigheid ambtelijke ondersteuning aan betrokken gemeentelijke medewerkers. Daarnaast bieden wij financiële ondersteuning aan gemeenten om inhoudelijke deskundigheid op cultureel gebied bij derden in te huren. Gemeenten leren zo hoe ze ervoor kunnen zorgen dat de scholen cultuureducatie aanbieden.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Ter ondersteuning van de gemeentelijke medewerkers heeft de provincie in 2012 twee themabijeenkomsten in de schouwburg van Deventer georganiseerd. Deze bijeenkomsten zijn goed bezocht door zowel de ambtenaren, onderwijsinstellingen als culturele instellingen. De prestatieafspraken die de provincie met 25 gemeenten heeft gemaakt hebben geleid tot een prioritering van cultuureducatie op de ambtelijke en bestuurlijke agenda. Er zijn in 2012 volgens afspraak 35 Interne Cultuurcoördina- toren (ICC’ers) opgeleid die binnen de scholen een coördinerende rol vervullen ten aanzien van het cultuureducatie programma.

Prestatie 6.2.5 Samenwerken met partners aan Oost-Nederlandse culturele infrastructuur

Prestaties 2012 Samenwerking vindt plaats met onze partners in Oost-Nederland: provincie Gelderland, Enschede, Hengelo, Zwolle, Arnhem, Nijmegen en Apeldoorn.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De samenwerking met de partners in Oost-Nederland richtte zich in 2012 met name op de lobby richting het Rijk met betrekking tot de instellingen die van rijkswege gesubsidieerd werden en waarop bezuinigd is en zal worden. Bijvoorbeeld Nationale Reisopera, Nederlands Symfonieorkest en Rijksmuseum Twente.

Prestatie 6.2.6 Versterken van amateurkunst op bovenlokaal niveau

Prestaties 2012 Wij subsidiëren bovenlokale projecten die zich richten op de ontwikkeling van de amateurkunst(enaar). Het betreft inhoudelijke en/of beheersmatige deskundigheidsbevordering.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn afspraken gemaakt met onder meer Theater The Young Ones en met Theaterschip Deventer om gezamenlijk provinciebrede projecten voor minimaal twaalf jonge talentvolle amateurkunstenaars tot stand te brengen.

226 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 6.2.7 Stimuleren van kwalitatieve beeldende kunst en vormgeving

Prestaties 2012 Wij stimuleren de kwalitatieve beeldende kunst en vormgeving door in te zetten op talentontwikkeling, waardering en experiment en vernieuwing.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Gert Jan Kocken heeft een omvangrijk project over de geschiedenis van Overijssel in patriottentijd vertaald in een aantal nieuwe werken dat in heel Overijssel getoond zal worden. € 100.000 werd beschikbaar gesteld voor de ‘thuiskomst van de beeldengroep Baron Joan Derk van der Capellen tot den Pol’. Daarnaast zijn in het kader van de regeling Art Emotion elf projecten gesubsidieerd.

Prestatie 6.2.8 Uitvoeren Programma Overal!Overijssel

Prestaties 2012 Met het programma Overal! Overijssel stimuleren wij de actieve deelname van de inwoners van Overijssel aan kunst en cultuur. Speerpunten zijn volkskunst, amateurkunst en educatie.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 heeft de provincie het programma Overal!Overijssel uitgevoerd. De samenwerking met zes arrangementsgemeenten is eind 2012 afgerond. Met de regeling cultuurparticipatie zijn ongeveer 50 cultuurparticipatieprojecten mogelijk gemaakt. De Volksverhalenwedstrijd van Overijssel was een succes en heeft een keur aan oude en nieuwe Overijsselse volksverhalen opgeleverd, die gebundeld zijn in een verhalenboek.

Prestatie 6.2.9 Ondersteunen kleine, Oost-Nederlandse podia op het gebied van marketing en programmering

Prestaties 2012 Wij stimuleren de kleine podia in Oost-Nederland met subsidies om de kwaliteit van de programmering te verhogen, om meer Oost-Nederlandse producties te programmeren en om gezamenlijk aan marketing te doen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 heeft de provincie een vervolg gegeven aan de ondersteuning van het OKTO met als doel om de middel grote en kleine theaters van Overijssel samen te laten werken, kennis te delen en deskundigheid te bevorderen. Samen met Gelderland is een Podiumdag georganiseerd voor theaters en theaterproducenten, waarbij actuele thema’s zoals talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap centraal stonden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 227 Prestatie 6.2.10 Waar mogelijk een verbinding leggen tussen cultuureducatie en ons beleid op het gebied van jeugdzorg en jeugdbeleid

Prestaties 2012 Wij verlenen opdracht voor het gebruiken van jeugdproblematiek als thema voor cultuurproducties. Wij stimuleren de afzet van deze producties bij de doelgroep jeugd en opvoeders.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is opdracht gegeven voor de Openluchttheaterproductie de Hongerige Wolf. Deze voorstelling laat zien hoe jongeren door versterking van de eigen kracht (zie ook jeugdzorg) hun problemen weten aan te pakken.

Prestatie 6.2.11 Nadere uitwerking van de afspraken die gemaakt zijn met gemeenten

Prestaties 2012 Wij werken met de arrangementsgemeenten aan de realisatie van de in het arrangement gemaakte afspraken. Dit zal resulteren in een eigenstandig cultuurbeleid van de betreffende gemeenten per ultimo 2012.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De samenwerking heeft bij drie van de zes arrangementsgemeenten geleid tot verankering van het ingezette beleid na 2012 door onder andere een extra gemeentelijke bijdrage aan het cultuurbeleid. In twee gemeenten heeft het arrangement geleid tot de totstandkoming van eigenstandig cultuurbeleid.

Beleidsdoel 6.3 - Voorbereiding nieuw beleid voor 2013. Na het einde van de cultuurplanperiode 2009-2012 is een nieuw beleidskader nodig om de reikwijdte van de provinciale culturele basisinfrastructuur te kunnen bepalen, en om vast te stellen wat de nieuwe ambities met betrekking tot kunst en cultuur, erfgoed en streekcultuur etc. kunnen inhouden met de noodzaak tot bezuinigen. Tevens biedt een nieuw beleidskader houvast voor de inzet van € 6 miljoen cultuurinvesteringen met ingang van 2013.

228 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 6.3.1 Voorbereiding nieuw beleid 2013

Projectresultaat Een nieuw beleidskader, tevens houvast voor subsidiekaders en investeringsimpuls.

Realisatie Coalitieperiode Met het nieuwe beleidskader kunnen afgesproken bezuinigingen uit het Hoofdlijnenakkoord worden gerealiseerd (€ 2,3 miljoen structureel) en kan de bestemming van de investeringsimpuls cultuur (€6 miljoen) worden bepaald.

Prestaties 2012 Opstellen nota Nieuw beleidskader cultuur en daartoe vooroverleg met gemeenten en betrokken instellingen. Resul- taat voorleggen aan Provinciale Staten, uiterlijk bij de behandeling van de Perspectiefnota 2013, alsmede inbedding van de resultaten daarvan in de provinciale begroting van 2012.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Op 12 juli 2012 hebben Provinciale Staten de Cultuurnota 2013-2016 ‘De kracht van Cultuur: creatief verleden, heden en toekomst’ vastgesteld. Hiervoor is inbreng geleverd door zo veel mogelijk partijen ‘uit het veld’ en door de Overijsselse gemeenten. Provinciale Staten hebben hiertoe op 8 februari 2012 een Inspiratiedag georganiseerd. Op 14 september 2012 heeft het College van Gedeputeerde Staten het bij deze nota behorend Uitvoeringsprogramma vastgesteld. Dit uitvoeringsprogramma is ter kennisneming aan Provinciale Staten aangeboden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 229 6. Culturele infrastructuur en monumentzorg ( x € 1.000)

6.1 Tot en met 2012: Eigenheid 35.238 516 -34.722 19.559 -19.559 21.124 500 -20.624 19.101 398 -18.703 -2.023 -102 1.921 en verscheidenheid van Overijssel profileren. 6.2 Tot en met 2012: Gelegen- 33.660 25 -33.635 17.712 -17.712 19.703 -19.703 18.907 38 -18.869 -796 38 834 heid bieden aan zoveel mogelijk mensen om in aanraking te komen met kunst en cultuur. 6.3 Voorbereiding Nieuw Beleid voor 2013

Totaal Culturele infrastruc- 68.898 541-68.357 37.271 -37.271 40.827 500-40.327 38.008 436-37.572 -2.819 -64 2.755 tuur en monumentzorg

230 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve ILG (6) 878 1.139 Reserve DIA (6) 418 418 Reserve Investeren met Gemeenten (6) Reserve Investeren in Overijssel (6) 14.000 14.000 Reserve uitvoering KvO (6) 25.801 17.349 25.801 16.230

Totaal reserves 26.679 31.767 26.940 30.648

Voorzieningen Voorziening lening Natura Docet

Totaal voorzieningen

Saldo Reserves, Voorzieningen 26.679 31.767 26.940 30.648 en Doeluitkeringen Culturele infrastructuur en monumentzorg

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 231 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

6.1 Tot en met 2012: Eigenheid en Kracht van Overijssel verscheidenheid van Overijssel 6.1.1 Vervolg inzet festivalintendant 1.801 -1.801 -140 19. 1.661 -1.661 1.661 7 -1.654 7 7 -1.653 -1 8 profileren. en –marketeer. 6.1.2 Uitvoering van het programma 3.047 -3.047 1.047 16. 31. 120. 4.094 -4.094 2.517 -2.517 -1.577 1.577 -2.244 -273 946 pMJP Behoud en bescherming cultureel 124. dw PS. erfgoed. dw GS. 6.1.3 Inzet van het Productiefonds en 2.000 -2.000 658 500 16. 2.658 500 -2.158 2.253 370 -1.883 -405 -130 275 -1.595 -288 275 Podiumplan. 6.1.9 -288 288 1.350 6.1.10 1.800

Subtotaal Kracht van Overijssel 6.848 -6.848 1.565 500 8.413 500 -7.913 6.431 377 -6.054 -1.982 -123 1.859 -5.780 -274 4.379

Reguliere prestaties 12.711 -12.711 adm. 12.711 -12.711 12.670 21 -12.649 -41 21 62 -12.649

Subtotaal beleidsdoel 6.1 19.559 -19.559 1.565 500 21.124 500 -20.624 19.101 398 -18.703 -2.023 -102 1.921 -5.780 -12.923 4.379 6.2 Tot en met 2012: Gelegenheid Kracht van Overijssel bieden aan zoveel mogelijk mensen 6.2.1 Ondersteunen van de culturele 5.888 -5.888 3.258 125. adm. 9.146 -9.146 8.734 -8.734 -412 412 -800 -7.934 420 om in aanraking te komen met basisinfrastructuur. kunst en cultuur. 6.2.2 Uitvoeren programma Cultuur en 5.300 -5.300 -1.859 113. 124. 3.441 -3.441 3.131 38 -3.093 -310 38 348 -2.878 -215 1.922 Ruimte. dw PS. dw GS. 6.2.12 -3.447 3.447 2.850 -3.325 3.325

Subtotaal Kracht van Overijssel 11.188 -11.188 1.399 12.587 -12.587 11.865 38 -11.827 -722 38 760 -10.450 -1.377 5.192

Reguliere prestaties 6.524 -6.524 592 18. adm. 7.116 -7.116 7.042 -7.042 -74 74 -7.042

Subtotaal beleidsdoel 6.2 17.712 -17.712 1.991 19.703 -19.703 18.907 38 -18.869 -796 38 834 -10.450 -8.419 5.192

232 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 6.848 -6.848 1.565 500 8.413 500 -7.913 6.431 377 -6.054 -1.982 -123 1.859 -5.780 -274 4.379

Reguliere prestaties 12.711 -12.711 adm. 12.711 -12.711 12.670 21 -12.649 -41 21 62 -12.649

Subtotaal Kracht van Overijssel 11.188 -11.188 1.399 12.587 -12.587 11.865 38 -11.827 -722 38 760 -10.450 -1.377 5.192

Reguliere prestaties 6.524 -6.524 592 18. adm. 7.116 -7.116 7.042 -7.042 -74 74 -7.042

Subtotaal beleidsdoel 6.2 17.712 -17.712 1.991 19.703 -19.703 18.907 38 -18.869 -796 38 834 -10.450 -8.419 5.192

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 233 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

6.3 Voorbereiding Nieuw Beleid voor Kracht van Overijssel 2013 6.3.1 Voorbereiding nieuw beleid 2013.

Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 6.3

Totaal Culturele infrastructuur en 37.271 -37.271 3.556 500 40.827 500 -40.327 38.008 436 -37.572 -2.819 -64 2.755 -16.230 -21.342 9.571 monumentzorg

234234234 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

6.3 Voorbereiding Nieuw Beleid voor Kracht van Overijssel 2013 6.3.1 Voorbereiding nieuw beleid 2013.

Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 6.3

Totaal Culturele infrastructuur en 37.271 -37.271 3.556 500 40.827 500 -40.327 38.008 436 -37.572 -2.819 -64 2.755 -16.230 -21.342 9.571 monumentzorg

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 235 Begrotingswijziging Omschrijving

236 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 6.1 Tot en met 2012: Eigenheid en verscheidenheid van Overijssel profileren

Er is een onderuitputting van € 1,9 miljoen op dit beleidsdoel. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de uitvoering van het programma pMJP.

Toelichting Prestatie 6.1.2 Uitvoering van het programma pMJP behoud en bescherming cultureel erfgoed Lasten: € 1,6 miljoen Bij de junicirculaire 2012 zijn de rijksmiddelen via het Provinciefonds vanaf 2012 beschikbaar gesteld. In de 1e en 2e Monitor is vermeld dat deze rijksmiddelen voor een bedrag van € 1,25 miljoen door willen schuiven naar 2013 om aansluiting te borgen met het cultuurbeleid (2013- 2016). De beschikbare provinciale middelen in 2012 ad € 0,5 miljoen zijn bij de 1e Monitor naar 2013 overgeheveld.

Voor pMJP prestatie 432 (behoud en bescherming cultureel erfgoed) resteert nog een budget van € 0,125 miljoen. (zie toelichting investeringsprestatie 5.2.5). In afwachting van de finale afwikkeling en administratieve verwerking van het ILG, vooralsnog voor alle pMJP prestaties de niet benutte middelen in 2012 doorgeschoven naar 2013.

De restantruimte ad € 0,2 miljoen van provinciaal cultuurhistorische taken en infrastructuur dienen beschikbaar te blijven voor reeds gemaakte bestuurlijke afspraken. De middelen zullen worden toegevoegd aan de uitvoeringsreserve KvO.

Prestatie 6.1.3 Inzet van het Productiefonds en Podiumplan Lasten: € 0,4 miljoen Dit was het laatste jaar van samenwerking met Gelderland. Voor het programma was gedurende drie jaar totaal € 3 miljoen beschikbaar. Provincie Gelderland droeg voor de helft bij. Qua toekenning van de projecten was de verdeling ook ongeveer 50/50. Per saldo over de drie jaren is een bedrag van € 0,4 miljoen niet tot besteding gekomen. Van dit bedrag dient € 0,13 miljoen terugbetaald te worden aan Gelderland. Het restant van de middelen kan vrijvallen naar de Algemene Dekkingsreserve.

Baten: -/- € 0,1 miljoen Een deel van de van de provincie Gelderland ontvangen gelden (€ 0,13 miljoen) dienen worden terugbetaald (zie toelichting bij de lasten).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 237 Beleidsdoel 6.2 Tot en met 2012: Gelegenheid bieden aan zoveel mogelijk mensen om in aanraking te komen met kunst en cultuur. Het resultaat op de dit beleidsdoel betreft een voordelig saldo van € 0,8 miljoen

Toelichting Prestatie 6.2.1 Ondersteunen van de culturele basisinfrastructuur Lasten: € 0,4 miljoen Zoals reeds aangegeven in de Monitor Overijssel 2012-II is het subsidiebedrag wat begroot was voor 2012 reeds in 2011 aan het Nederlands Synfonieorkest beschikbaar gesteld vanwege de uitvoering van het businessplan. Abusievelijk is de jaarlijkse subsidie 2012 ad € 0,36 miljoen ook nog eens in de begroting 2012 opgenomen. De middelen vallen vrij naar de Algemene Dekkings- reserve.

Het overige verschil tussen de begroting en realisatie ad € 40.000 wordt veroorzaakt door kleine verschillen bij de verschillende gesubsidieerde instellingen op het gebied van culturele basisin- frastuctuur zoals deze voor het oude programma was ingericht.

Prestatie 6.2.2 Uitvoeren programma Cultuur en Ruimte Lasten: € 0,4 miljoen De resterende middelen vanuit het programma Cultuur en Ruimte zullen worden besteed aan de Landgoederenagenda (€ 0,21 miljoen). Bij de Monitor Overijssel 2012-II zijn hiervoor reeds ook al middelen doorgeschoven naar 2013.

Op pMJP prestatie 431 (ruimtelijke kwaliteit: Cultuur en Ruimte) resteert € 98.000. Deze beschikbare middelen zullen worden ingezet voor de Cultuur & Ruimte vouchers, waarvan de aanvragen niet meer in 2012 afgerond konden worden. De middelen worden doorgeschoven naar 2013.

238238238 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 239 Kerntaak 7: Kwaliteit openbaar bestuur

Inleiding Kwalitatief goed openbaar bestuur is essentieel voor de aanpak van maatschappelijke opgaven. Niet voor niets is deze taak in de Bestuursafspraken 2011-2015 tussen Rijk-IPO-VNG-UVW als één van de zeven kerntaken voor de provincie opgenomen.

Maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de vergrote informatiemogelijkheden, toegenomen kennis bij burgers, meer initiatieven door (groepen) burgers, mondialisering en het ontstaan van in de woorden van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) ‘de nieuwe burgereconomie’, maken het voor overheden nodig om de eigen positie en rol met regelmaat te herijken. In 2012 hebben wij daartoe het programma Overijssels bestuur 20xx in de steigers gezet. Dit brede programma beoogt om als gezamenlijke Overijsselse overheden de effecten van veranderingen in de samenleving op de bestuursfilosofie, rol en positie van de overheid te doordenken. Het is aan elk bestuur zelf om binnen de eigen beleidsruimte hieraan een vervolg te geven. Wij hebben binnen het programma specifiek aandacht voor de betrokkenheid van burgers. Wij zien steeds vaker dat burgers initiatieven ontplooien, waarbij zij soms – op de door hen gewenste wijze – steun van de overheid nodig hebben om succesvol te zijn. Daarnaast achten wij het van belang dat burgers op een goede manier betrokken worden bij de totstandkoming van ons beleid. Binnen de ‘Kracht van Overijssel’-projecten hebben wij hiervoor speciaal aandacht.

Gemeenten in Overijssel zoeken in toenemende mate naar oplossingen voor de vraag hoe met minder middelen, een door decentralisatie uitbreidend takenpakket op een goed niveau is uit te voeren. Wij weten ons vanuit onze wettelijke verantwoordelijkheden betrokken bij de verschillende samenwerkingsvormen die binnen Overijssel inmiddels een feit zijn (Tubbergen-Dinkelland, Ommen-Hardenberg, Losser-Enschede / Oldenzaal) of die in voorbereiding zijn. Samen met de provincies Gelderland en Limburg hebben wij een lichte evaluatie van de herindeling 2001 opgezet, met als doel om te leren en te inspireren voor toekomstige samenwerkingsvraagstukken tussen gemeenten. Deze zal in 2013 tot uitvoering komen. Vanuit onze toezichtrol zien we dat de financiële problemen voor veel (en met name grote) gemeenten groot zijn. De recessie heeft de grondpositie van gemeenten tot een last gemaakt. Landelijke bezuinigingen vergroten deze problemen. Dat baart ons zorgen. Een gezonde financiële huishouding is immers essentieel bij de Jong Overijssel doet mee uitvoering van taken. Met ons toezicht op de gemeentefinanciën houden we gemeenten scherp op dit belang.

De samenleving eist van de overheid dat deze transparant is in haar besluitvorming. Een adequate archivering is daarvoor noodzakelijk. De digitalisering van werkprocessen vraagt om nieuwe voorzieningen. In 2012 hebben wij de eerste stappen gezet om te komen tot een gemeenschappelijke e-depotvoorziening voor de Overijsselse overheden. Bij een goed openbaar bestuur hoort ook dat democratisch gekozen bestuurders en volksvertegenwoordigers zich vrij weten in de keuzes die zij maken. Helaas komt het door agressie voor dat zij zich minder veilig voelen. Dit verschijnsel is in 2012 door onze commissaris op de agenda gezet. Noblesse oblige, naast extra waarborgen voor veiligheid, is onkreukbaarheid binnen het openbaar bestuur een groot goed. Enkele negatieve voorbeelden slaan in de beeldvorming neer op de gehele overheid. Onze commissaris legt daarom binnen haar taakvervulling een accent op integriteit binnen het openbaar bestuur.

240 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

We zijn in 2012 gesprekken aangegaan met de Regio Twente over de gevolgen van de afschaffing van de Wgr+, om een goede overdracht van de taken bij de afschaffing van de plusstatus voor te bereiden. Door de kabinetsval is het wetsvoorstel in de ijskast gezet, maar het nieuwe kabinet heeft het streven om ook de plusstatus af te schaffen. Daarom zijn de gesprekken met Twente eind 2012 weer opgepakt.

De door provincies en waterschappen gemaakte afspraken over een toekomstbestendige inrichting en organisatie van het waterbeheer stellen ons voor grote uitdagingen. Gestaag doorgaan op de oude, vertrouwde weg is nu geen optie meer. Wij zien de toekomst echter met vertrouwen tegemoet, indien wij een aantal vernieuwingen in de inrichting en organisatie van het waterbeheer doorvoeren die een aanzienlijke verbetering betekenen voor de kwaliteit, doelmatigheid en robuustheid van het waterbeheer in Rijn-Oost. We zien verder dat er meer en meer in het waterbeheer wordt samengewerkt, op uiteenlopende “Wij zien steeds vaker schaalniveaus en in wisselende coalities. dat burgers initiatieven Zodoende willen we de kwaliteit en doeltreffendheid, de doelmatigheid, en robuustheid van het waterbeheer in Rijn-Oost verbeteren. Waarbij overigens relevante verschillen tussen waterschap- ontplooien, waarbij zij pen en de eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid zullen worden gerespecteerd. soms – op de door hen Verschillen in oppervlakte, inwoners, opgaven en bestuurlijke keuzen van het waterschapsbe- gewenste wijze – steun stuur zullen resulteren in een eigen tariefontwikkeling. Op 1 oktober 2012 werd de Wet revitalisering generiek toezicht van kracht. Doordat wij enige ja- van de overheid bij ren geleden al hebben ingezet op het ontwikkelen van een systeem voor Interbestuurlijk toezicht nodig hebben om en inmiddels met 24 gemeenten en één waterschap een convenant hebben afgesloten, werken wij al geheel in lijn met deze wet. In 2013 sluiten we met de laatste gemeente en wellicht met succesvol te zijn.” de overige waterschappen een dergelijk convenant.

Externe ontwikkelingen Landelijke ontwikkelingen in 2012 hebben hun effect gehad op de voortgang en de richting van een aantal dossiers. Door de val van het kabinet Rutte zijn een aantal wetgevingstrajecten stilgelegd. Het kabinet Rutte-Asscher heeft stevige ambities op het terrein van het openbaar bestuur (samenvoeging provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht, opschaling overige provincies naar landsdelen, 100.000+-gemeenten, materieel gesloten huishouding provincies, samenvoeging waterschappen bij landsdelen), die om een adequaat antwoord vragen.

Aandeel Kwaliteit Openbaar Bestuur in totale kerntakenbegroting ■ Kwaliteit Openbaar Bestuur - 2% ■ Overige kerntaken - 98%

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 241 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

7. Met een compact, daadkrachtig 7.1 Het verhogen van de kwaliteit van het openbaar bestuur door effectieve en efficiënte en op samenwerking gericht open- samenwerking met bestuurlijke partners, heldere verhoudingen tussen de overheden en baar bestuur behalen wij resultaten verminderen van de bestuurlijke drukte. in het belang van de burger in Overijssel.

7.2 Bij de uitwerking van provinciale ambities de Overijsselaars maximaal invloed geven aan de voorkant van activiteiten door middel van actieve dialoog.

7.3 Beleidskeuzes worden gebaseerd op de juiste informatie met betrekking tot heden, verleden en toekomst en op passende wijze gecommuniceerd.

242 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 7.1.1 Overijssels Bestuur 20XX. PS/2012/857. X 7.1.2 Samenwerken met andere overheden. PS/2013/1 X Reguliere prestaties: 7.1.3 Uitwerken en implementeren bestuursfilosofie. x 7.1.4 Doorontwikkelen traject Kwaliteit Overijssels Bestuur. X 7.1.5 Uitoefenen van interbestuurlijk toezicht op gemeenten en waterschappen. X 7.1.6 Uitoefenen van financieel en archieftoezicht op gemeenten en waterschappen. X 7.1.7 Uitvoeren rijkstaken door de commissaris van de Koningin. X 7.1.8 Uitwerken gevolgen van de afschaffing Wgr+. X 7.1.9 Uitvoeren van de Oost-Nederlandse lobby. X 7.1.10 Benutten van samenwerking met Duitse partners en deelname in bestuurlijke gremia op Europees X niveau. PS/2012/1037. 7.1.11 Tot stand brengen van regionale uitvoeringsdiensten voor vergunningverlening, toezicht en handhaving X van het omgevingsrecht door gemeenten, provincie en waterschappen, per 1-1-2013 operationeel. 7.1.12 Verkennen, benutten en uitbouwen van de samenwerking met andere overheden en / of semipublieke X en private partners. Tevens herijking van bestaande samenwerkingsvormen. 7.1.13 Samenwerking uitvoeringskracht Waterschappen. X 7.1.14 Het uitvoeren van het Bestuursakkoord en deelakkoorden Rijk-IPO-VNG-Unie van waterschappen. X

Investeringsprestaties: 7.2.1 Burgerbetrokkenheid. X 7.2.2 Produceren van digitale en schriftelijke communicatiemiddelen. X Reguliere prestaties: 7.2.3 Voeren van een actieve dialoog met Overijsselaars. X

Investeringsprestaties: 7.3.1 Voortzetten Trendbureau Overijssel. x Reguliere prestaties: 7.3.2 Uitvoeren en versterken van Beleidscontrol. X 7.3.3 Bevorderen kwaliteit besluitvorming door het aanbieden van actuele en hoogwaardige beleidsinformatie. X 7.3.4 Zorgen voor actieve en transparante communicatie van provinciaal beleid gericht op diverse doelgroepen. X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 243 Maatschappelijke ambitie 7.0 - Met een compact, daadkrachtig en op samenwerking gericht openbaar bestuur behalen wij resultaten in het belang van de burger in Overijssel. De provincie is een betrouwbare, effectieve en efficiënte overheidslaag. Samenwerking met medeoverheden en andere partijen en betrokkenheid van onze inwoners is nodig om de ambities uit het Hoofdlijnenakkoord te realiseren. Daarnaast ziet de provincie toe op de kwaliteit van het openbaar bestuur in Overijssel, opdat de burger kan rekenen op adequate dienstverlening van de overheid. Vertrouwen in de gezamenlijke overheden en in de provincie in het bijzonder is een indicator die ons informatie geeft over hoe de Overijsselse samenleving aankijkt tegen de overheden in Overijssel. Dit geeft ons informatie die we kunnen benutten om ons handelen waar nodig aan te scherpen.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

7.0.1 Percentage inwoners dat vertrouwen Burgerpanel 0-meting 68 66 heeft in de overheden in Overijssel in 2012 (%) 7.0.2 Percentage inwoners dat vertrouwen Burgerpanel 64 - 67 65 heeft in de provincie Overijssel (%)

Beleidsdoel 7.1 - Het verhogen van de kwaliteit van het openbaar bestuur door effectieve en efficiënte samenwerking met bestuurlijke partners, heldere verhoudingen tussen de overheden en het verminderen van bestuurlijke drukte. Heldere afspraken met medeoverheden over wie wat doet, transparant toezicht in het kader van interbestuurlijk toezicht, goede belangenbehartiging en op inhoud gerichte afspraken met buurprovincies / grensoverschrijdende regio’s zullen het presteren van de gezamenlijke overheden ten behoeve van de Overijsselse samenleving verbeteren. Dit betekent het ontwikkelen van een visie vertaald in een helder kader voor de provincie en afgestemd met andere overheden. Hierbij willen we gebruikmaken van toekomstbeelden van het functioneren van de gezamenlijke overheden ten behoeve van de Overijsselse samenleving. Daarbij kan kwalitatief en kwantitatief winst geboekt worden en de bestuurlijke drukte verminderd worden.

244244244 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 7.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

7.1.1 Mening van bestuurders in Overijssel Provincie Overijssel 0 17,3 11 over de bestuurlijke drukte in Overijs- Begroting 2011 sel in het afgelopen jaar (toename, Begroting 2012 afname afname afname afname afname of gelijk) a) 7.1.2 Aantal incidentele projecten waaraan Provincie Overijssel 0 0 een samenwerkingsverband met Begroting 2011 derden ten grondslag ligt op het Begroting 2012 0 15 15 15 terrein van inkoop, geoinformatie en verkeersveiligheid en die door samenwerking minimaal 20% lagere kosten kennen (aantal) b) 7.1.3 Aantal structurele projecten waaraan Provincie Overijssel 2 2 3 5 8 een samenwerkingsverband met Begroting 2011 derden ten grondslag ligt op het Begroting 2012 7 7 7 7 terrein van inkoop, geoinformatie en verkeersveiligheid en die door samenwerking minimaal 20% lagere kosten of 20% hogere productopbrengsten kennen (aantal, cumulatief) c) a) Bestuurders die het als een behoorlijk tot groot probleem ervaren. b) De streefwaarden zijn vanaf 2013 ingevuld omdat het Shared Service Centrum in 2012 vorm krijgt. c) De projecten zijn aangemerkt uit o.a. de begroting van de Gemeenschappelijke Beheerorganisatie van het IPO.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 245 Investeringsprestaties

Prestatie 7.1.1 Overijssels Bestuur 20XX

Projectresultaat Het ontwikkelen van een visie over de toekomstige rol van de overheid in de Overijsselse samenleving die de provinciale rol en de rol van de gezamenlijke overheden in beeld brengt. Bewustwording bij Overijsselse overheden over ontwikkelingen die op de overheid in zijn geheel afkomen en verwachtingen die de samenleving heeft van de Overijsselse overheden. Resultaat: een visie vertaald in een helder kader voor de provincie, afgestemd met andere overheden.

Realisatie Coalitieperiode • Een visie vertaald in een helder kader voor de provincie, afgestemd met andere overheden, aan de hand van inspirerende toekomstbeelden over de rol van de overheid ten behoeve van de dienstverlening aan de Overijsselse samenleving en een levendige democratie. Deze toekomstbeelden zullen opgesteld worden in samenwerking met partners zoals de medeoverheden, maar ook met jongeren, vertegenwoordigers uit de wetenschap, onderwijs, cultuur en bedrijfsleven. • Debat met overheden en samenleving naar aanleiding van toekomstbeelden. • Een helder kader ten behoeve van de overheden in het publieke domein in Overijssel: hoe te anticiperen op de toekomst met een collectieve opvatting als resultaat.

Prestaties 2012 • Maken van een omgevingsanalyse waarin aan bod komen de technologische, demografische, politiek- bestuurlijke en maatschappelijke ontwikkelingen in relatie tot het openbaar bestuur in Overijssel. Thema’s als vertegenwoordiging / participatievormen / positie overheid komen daarbij ook aan bod. • In samenwerking met het Trendbureau komen tot een eerste aanzet van toekomstbeelden en debat daarover.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is de verkennende fase van het project Overijssels Bestuur 20XX succesvol afgerond. Daarbij zijn de volgende prestaties geleverd, die in lijn zijn met wat we van tevoren wilden bereiken: • Trendverkenning (omgevingsanalyse) Overijssels Bestuur 20XX: film, boekje, powerpointpresentatie (op basis van oriënterende gesprekken met onder andere bestuurders en wetenschappers). • Een eerste ‘vuurdoop’ van het project tijdens Start Statenjaar waarbij Overijssels Bestuur 2OXX een belangrijke leidraad was (vertoning film en voorbeelden van burgerparticipatie). • Kaderstellende notitie vastgesteld in PS (PS/2012/857, 14 november 2012) met daarin een aanzet voor de vier uit te werken thema’s en de kaders voor het vervolg van het project.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Opening Statenjaar. De Staten zijn geïnformeerd over de voortgang van het project en zijn uitgenodigd een bijdrage te leveren aan de verdere invulling van het project aan de hand van een discussie Type: Informerend Datum: September 2012

Onderwerp: Inspiratiecyclus Noaberschap 3.0 (burgerbetrokkenheid); deze informatie- en discussiesessies worden gezamenlijk met het project Burgerbetrokkenheid en Trendbureau Overijssel opgepakt Type: Informerend Datum: September 2012 t/m zomer 2013

Onderwerp: Kaderstellend statenvoorstel Overijssels Bestuur 20XX Type: Besluitvormend Datum: 14 november 2012

246 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Toelichting Zie voor toelichting bij de inspiratiecyclus onder 7.2.1.

Kaderstellende notitie vastgesteld in Provinciale Staten (14 november 2012) met daarin een aanzet voor de vier uit te werken thema’s en de kaders voor het vervolg van het project.

Prestatie 7.1.2 Samenwerken met andere overheden

Projectresultaat Bijdrage leveren aan proceskosten waar het gaat om samenwerken met andere overheden dan wel initiatieven van medeoverheden voor samenwerking indien hierdoor de kwaliteit van het openbaar bestuur in Overijssel toeneemt. Dit omvat in ieder geval: • Proces van samenwerking met Twente in het kader van de uitvoering van de Agenda van Twente. • Proces van samenwerking met Gelderland in het kader van ‘Oost NL maakt het’.

Realisatie Coalitieperiode Ondersteunen van processen van samenwerking waar dat meerwaarde biedt als het gaat om de uitvoering van ‘de Kracht van Overijssel’ of ten behoeve van kwaliteitsverbetering van het openbaar bestuur in Overijssel. Deels gebeurt dit vanuit reguliere prestaties en deels (in ieder geval voor wat betreft Twente en Gelderland) in het kader van deze investeringsprestatie.

Prestaties 2012 • Samenwerking met Twente richt zich op uitvoering van de Agenda van Twente en uitvoering van de aanbevelingen van de visitatiecommissie (commissie Alders). • Samenwerking met Gelderland richt zich op die terreinen waarop dat beleidsmatig logisch is en praktisch meerwaarde biedt, zoals het OV-bureau.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De samenwerking met Regio Twente op de Agenda van Twente is de afgelopen jaren succesvol geweest. De Agenda heeft goed gewerkt, maar is inmiddels achterhaald. Er zijn andere wijzen waarin de samenwerking vorm krijgt (Innova- tiefonds, Gebiedsagenda Oost-Nederland 2.0, Twents Bureau voor Toerisme). In het bestuurlijk overleg van 11 december is gezamenlijk deze conclusie getrokken en de Agenda formeel afgerond. U bent daarover geïnformeerd in januari 2013 (PS/2013/1). De aanbevelingen van de leeragenda zijn de afgelopen jaren opgevolgd, dit betreft het herijken van de Agenda van Twente, het versterken van de lobby, het verbeteren van het projectmatig werken en de communicatieafstemming. Wat betreft de herijking van de samenwerkingsrelatie zie prestatie 7.1.8. Door de val van het kabinet Rutte-1 is hier vertraging in gekomen. In 2012 is met het opstellen van de Samenwerkingsagenda Oost-Nederland 2012-2015 verdere invulling gegeven aan de samenwerking met de provincie Gelderland, waarbij de lijn vooral is: samenwerking op inhoudelijke dossiers als: Mobiliteit (OV-bureau); Europa / internationaal; Cultuur; Recreatie en Toerisme; Economie, innovatie en energie; Openbaar bestuur; Water en waterschappen en Financiën. U bent hierover in het najaar van 2012 geïnformeerd. Het afgelopen jaar is twee keer een bestuurlijk overleg tussen Gelderland en Overijssel georganiseerd. Daarnaast werken we samen met diverse andere overheden. Onder andere in het programma netwerksteden (zie hiervoor prestatie 1.1.1).

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Afronding Agenda van Twente (formeel besluit Gedeputeerde Staten en DB Regio Twente) Type: Informerend Datum: Najaar 2012

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 247 Onderwerp: Samenwerking met Gelderland Type: Informerend Datum: Najaar 2012

Toelichting Voor toelichting zie prestatie 7.1.2.

Reguliere prestaties

Prestatie 7.1.3 Uitwerken en implementeren bestuursfilosofie

Prestaties 2012 De sturingsfilosofie uit het Hoofdlijnenakkoord wordt nader uitgewerkt in een helder handelingsperspectief voor alle beleidsterreinen, waarbij actuele ontwikkelingen rond de bezuinigingen en decentralisatieopgaven worden betrokken. Resultaat is een actuele visie op bestuurlijke partnerschappen tussen provincie en publieke partners én op publiek-private partnerschappen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Onze besturingsfilosofie is gebaseerd op het opgavengericht werken. Het gaat daarbij om de balans tussen samenwerking met maatschappelijke partners enerzijds en het handhaven van het politieke primaat anderzijds. Bij het thema bestuurlijke samenwerking werkt dit onder andere door in het vernieuwde interbestuurlijk toezicht, dat gebaseerd is op vertrouwen en voorkantsturing.

Prestatie 7.1.4 Doorontwikkelen traject Kwaliteit Overijssels Bestuur

Prestaties 2012 1. Samen met VNG Overijssel wordt het in 2009 gestarte gezamenlijke traject verder uitgewerkt langs de twee hoofdlijnen van de (verdere) verbetering van de samenwerking tussen provincie en gemeenten en de rolopvatting van de overheid. 2. Vanuit de provinciale procesverantwoordelijkheid voor de kwaliteit van lokaal openbaar bestuur worden de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden in Overijssel geanalyseerd en zo nodig geagendeerd.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Het traject Kwaliteit Overijssels Bestuur (gebaseerd op het Coalitieakkoord 2007-2011) is in overleg met de VNG-afdeling Overijssel afgerond. Dit hebben wij in een brief aan de VNG-afdeling Overijssel gecommuniceerd (2012/0101820 d.d. 17 april 2012). In deze brief geven wij verder aan uit te zien naar de verdere samenwerking met VNG Overijssel in het project Overijssel 20XX.

248 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 7.1.5 Uitoefenen van interbestuurlijk toezicht op gemeenten en waterschappen

Prestaties 2012 Het toezicht wordt uitgeoefend op basis van met een aantal gemeenten en een waterschap afgesloten / of nog af te sluiten bestuursovereenkomsten “Vernieuwde interbestuurlijke verhoudingen tussen de provincie Overijssel en de gemeente”. Deze overeenkomsten lopen vooruit op de inwerkingtreding van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht. De wet is in werking getreden op 1 oktober 2012.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 hebben wij met nog eens dertien gemeenten een bestuursovereenkomst ondertekend; in totaal nu met 24 van de 25 gemeenten. Enschede heeft aangegeven in het voorjaar van 2013 de overeenkomst te willen onder tekenen en daarmee ook de vernieuwde verhoudingen te onderschrijven. De pilot interbestuurlijk toezicht met Regge en Dinkel is geëvalueerd met het waterschap, beide partijen zijn positief. Per 1 oktober 2012 zijn de VROM-taken overgedragen aan de provincies; de onderhandelingen in IPO-verband met het Ministerie van Infrastructuur en Milieu over bijbehorende middelen zijn echter nog niet afgerond. De VNG is bezig met de site waarstaatjegemeente.nl. Met behulp van deze site kan de horizontale verantwoording van college aan raad worden versterkt. Dit is een belangrijke pijler van het nieuwe IBT. Mogelijk kunnen de provinciale toezichtsbeelden in de toekomst hierop een plek krijgen, maar hier is geen afspraak over gemaakt.

Wij actualiseren jaarlijks de IBT-beelden en sturen deze aan alle colleges van burgemeester & wethouders. In 2012 hebben de colleges de beelden ter informatie doorgestuurd naar de gemeenteraad. Ook dit versterkt de horizontale verantwoording.

Prestatie 7.1.6 Uitoefenen van financieel en archieftoezicht op gemeenten en waterschappen

Prestaties 2012 Het archieftoezicht en financieel toezicht is ter borging van maatschappelijke belangen (gezond financieel beleid bij gemeenten en waterschappen, en verantwoording overheidshandelen aan de rechten bewijszoekende burger). Het toezicht vindt plaats conform de afspraken die gemaakt zijn binnen het Interbestuurlijk toezicht met als trefwoorden transparantie van de gehanteerde toetsingskaders, geen overbodige administratieve lasten en een risicogeoriënteerde benadering.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Bij het financieel toezicht hebben wij een nieuwe koers gevolgd van meer gestructureerd, op maat gesneden toezicht, dat bijdraagt aan een compactere overheid. Wij vervullen een actieve rol bij het anticiperen op en voorkomen van financiële knelpunten bij gemeenten en waterschappen. In 2012 is alleen repressief financieel toezicht toegepast. Dat wil nog niet zeggen dat gemeenten het niet moeilijk hebben met hun financiën. De aanslagen die op de financiële posities van gemeenten gepleegd worden, zijn talrijk. Het gaat dan met name om de financiële gevolgen van grondexploitaties, de sociale paragraaf en de ombuigingen van het Rijk. Het afgelopen jaar is een eerste aanzet gegeven in de samenwerking met Gelderland om de toepassing van het toezicht meer structuur te geven.

Het archieftoezicht is uitgeoefend op basis van de bestuursovereenkomsten ”Vernieuwde interbestuurlijke verhoudingen”. In de geest van deze overeenkomst is het archieftoezicht uitgeoefend bij gemeenten, waterschappen en openbare lichamen. Per 1 oktober trad de Wet Revitalisering generiek toezicht in werking, met bijbehorende wijziging van de Archiefwet. Voor het archiefwettelijk toezicht heeft ons college het door IPO en VNG voorbereide aanvullend beleidskader “Nieuwe schoenen” vastgesteld. In dit beleidskader zijn bepalingen opgenomen over het informatiearran- gement (welke informatie heeft de toezichthouder nodig) en de interventieladder (hoe grijpt de toezichthouder in?)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 249 Prestatie 7.1.7 Uitvoeren rijkstaken door de Commissaris van de Koningin

Prestaties 2012 Rijkstaken: • Burgemeestersbenoemingen, ambtsbezoeken, decoraties, bezoeken van het Koninklijk Huis / andere hoog waardigheidsbekleders. • Overleg met rijksvertegenwoordigers, de veiligheidspartners en de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid. • Bestuurlijke samenwerking grensoverschrijdende voorbereiding rampenbestrijding. • Bijzondere aandacht voor de zorgplicht voor een kwalitatief goed burgermeesterschap en bemiddeling bij bestuursconflicten.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • De Commissaris van de Koningin heeft met haar diverse overleggen / gesprekken met burgemeesters en haar ambtsbezoeken aan gemeenten op een adequate wijze invulling gegeven aan haar zorgplicht voor een kwalitatief goed burgemeesterschap. Bemiddeling bij bestuursconflicten is mede hierdoor niet nodig geweest. • In 2012 zijn nieuw benoemde burgemeesters gestart in de gemeenten Haaksbergen, Ommen, Oldenzaal en Hengelo. De procedure voor een nieuwe burgemeester in Hof van Twente is in 2012 gestart. De burgemeester van Zwolle is in 2012 begonnen aan een nieuwe ambtstermijn. De herbenoemingsprocedure voor de burgemeesters van Deventer, Olst-Wijhe, Staphorst en Tubbergen zijn gestart. • Het overleg van de Commissaris van de Koningin met rijksvertegenwoordigers heeft in samenwerking met de Commissaris van de Koningin van Gelderland plaatsgevonden. • De Commissaris van de Koningin heeft bevorderd dat de veiligheidsregio Twente de landsgrensoverschrijdende samenwerking tussen de Overijsselse en Gelderlandse veiligheidsregio’s en de Duitse overheden in de crisis beheersing zal coördineren in samenwerking met de provincies Overijssel en Gelderland.

Prestatie 7.1.8 Uitwerken gevolgen van de afschaffing Wgr+

Prestaties 2012 Het kabinet is voornemens om de Wgr+ af te schaffen. Zodra zicht is op de termijn waarbinnen dit zal gebeuren en de gevolgen die dit heeft voor de taken / bevoegdheden / middelen van de regio en de provincie zal het uitgewerkt worden in overleg met de Regio Twente en de Twentse gemeenten. Het doel is om heldere afspraken te maken over een voor de Overijsselse samenleving soepel verloop van de afschaffing van de ‘WGR+’.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De lobby met Gelderland en andere provincies is goed verlopen. Er lag een wetsvoorstel in consultatie. Daarom waren provincie en regio inmiddels ook in gesprek. Doel hiervan was om een warme overdracht voor te bereiden van de Vervoerstaken van regio naar provincie. Door de val van het kabinet Rutte-1 zijn deze gesprekken tijdelijk gestaakt. Nu het nieuwe kabinet in zijn regeerakkoord ook het voornemen heeft opgenomen de plusstatus af te schaffen, hebben wij de gesprekken hervat.

250 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 7.1.9 Uitvoeren van de Oost-Nederlandse lobby

Prestaties 2012 Lobby in Den Haag en Brussel met oog voor de belangen van de Overijsselse samenleving, inclusief organiseren van bijeenkomsten voor externe relaties binnen de context van de lobby.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Ook in 2012 hebben wij samen met de provincie Gelderland lobbyactiviteiten uitgevoerd in Den Haag en (als deelnemer in het Huis van de Nederlandse provincies) in Brussel aan de hand van een voortschrijdende lobbyagenda Oost-Nederland. Deze agenda is in het najaar geactualiseerd naar aanleiding van de formatie van het Kabinet Rutte-II. Daarnaast is geïnvesteerd in het vernieuwen van de contacten met (nieuwe) Kamerleden en zijn signalen uit het Haagse en het Brusselse actief vertaald naar de organisaties. De belangrijkste thema’s waren de A1 / A15 (binnen het MIRT), het goederenvervoer over bestaand spoor, basisnet vervoer gevaarlijke stoffen, het natuurbeleid, het topsectorenbeleid, de Wet HOF, nationale politie en gerechtelijke kaart en Omgevingswet. In Brussel is vooral inzet gepleegd op de ontwikkelingen rond Horizon 2020 (Europees financieringsprogramma voor onderzoek en innovatie) en onderhandelingen met Rijk en EU over de Europese regionale fondsen voor de periode 2014-2020.

Prestatie 7.1.10 Benutten van samenwerking met Duitse partners en deelname in bestuurlijke gremia op Europees niveau

Prestaties 2012 De realisatie van provinciale beleidsdoelen met behulp van internationale samenwerking wordt expliciet in een internationale agenda. Gremia waar de provincie in participeert, zullen daarvoor worden benut. De Commissaris van de Koningin vervult op aangeven van het Rijk een bijzondere coördinerende rol in grensoverschrijdende samenwerking.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is de Internationale Agenda 2012-2015 vastgesteld en aan Provinciale Staten aangeboden ter informatie (PS/2012/475). De agenda wordt nu op onderdelen uitgewerkt. Gevoed vanuit deze agenda vonden de reguliere bestuurlijke contacten over de grens plaats en is het lidmaatschap van het Comité van de Regio’s en de CEMR door gedeputeerde Maij actief ingevuld. Interessante momenten waren: het 3+3 overleg, waarbij de Commissaris van de Koningin Bijleveld onder andere de Europaminister van Nordrhein-Westfalen ontving; het gesprek met de noordelijke provincies en minister-president van Nedersaksen McAllister; de goed bezochte netwerkbijeenkomst ‘Oost Event’ tijdens de Open Days in Brussel en de Euregionale conferentie over TEN-T mogelijkheden voor de Oost-West verbinding van Polen tot in het Verenigd Koninkrijk (Corridor 2).

Op 16 maart 2012 hebben de waterschappen Regge & Dinkel en Velt & Vecht, Kreis Borken, Bezirksregierung Münster, provincie Overijssel en Veiligheidsregion Twente afspraken gemaakt over grensoverschrijdende samen werking ten behoeve van hoogwaterbescherming.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 251 Prestatie 7.1.11 Tot stand brengen van regionale uitvoeringsdiensten voor vergunningverlening, toezicht en handhaving van het omgevingsrecht door gemeenten, provincie en waterschappen; per 1-1-2013 operationeel

Prestaties 2012 In Overijssel functioneren, conform de opdracht van het Rijk, uiterlijk per 1 januari 2013 een of twee regionale uitvoeringsdiensten voor de omgevingsrechtelijke taken (vergunningverlening, toezicht en handhaving) van gemeenten en provincie. De regionale bundeling van de uitvoering van deze taken waarborgt dat de kwaliteit van dienstverlening aan bedrijven en burgers (voor vergunningverlening) en de kwaliteit van toezicht (ter bescherming van veiligheid, gezondheid en leefomgeving) voldoen aan de landelijke kwaliteitscriteria. De uitvoering van de taken waarvoor wij (Gedeputeerde Staten) bevoegd zijn is in deze regionale uitvoeringsdienstenstructuur ondergebracht, met ten minste de uitvoeringskwaliteit van de huidige provinciale organisatie. De regionale uitvoeringsdiensten hebben de opdracht de taken binnen de bestaande budgettaire kaders uit te voeren en realiseren een noodzakelijke kwaliteitsverbetering. In 2012 werken wij de afspraken uit, op basis van de conclusies die wij samen met de gemeenten en waterschappen trekken over de organisatie, de juridische vorm en de financieringssystematiek.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Op 1 oktober 2012 zijn door alle partners twee bestuursovereenkomsten ondertekend voor de regionale uitvoeringsdienst IJsselland en de regionale uitvoeringsdienst Twente. De bestuursovereenkomst legt, in lijn met de landelijke criteria voor regionale uitvoeringsdienstenvorming, de essentiële elementen van regionale uitvoeringsdiensten (RUD’s) vast. Wij brengen de provinciale taakuitvoering in, overeenkomstig de gemaakte afspraken over de reikwijdte van het takenpakket, volgens de RUD producten- en dienstencatalogus. De waterschappen hebben ervoor gekozen om geen mede-eigenaar te worden maar wel een nauwe samenwerking met de regionale uitvoeringsdiensten te vormen. De provinciale uitvoeringsorganisatie fungeert voor een aantal deskundigheidsgebieden vanaf 1-1-2013 als provinciebreed kennispunt voor alle partners. Overijssel voldoet hiermee als een van de eerste provincies provinciebreed aan de RUD-opgave.

Prestatie 7.1.12 Verkennen, benutten en uitbouwen van de samenwerking met andere overheden en/of semipublieke en private partners en herijken van bestaande samenwerkingsvormen

Prestaties 2012 Binnen en/of buiten de provincie zullen wij op onderwerpen partners zoeken met wie door samenwerking een efficiency- en effectiviteitswinst is te behalen. Daarnaast herijken we bestaande samenwerkingsrelaties / deel nemingen op effectiviteit in relatie tot het Hoofdlijnenakkoord. Hierbij vindt tevens afstemming plaats over de samenwerking op verschillende beleidsterreinen met de stedelijke netwerken (Netwerkstad Twente, Zwolle-Kampen Netwerkstad en de Stedendriehoek; inclusief de zogenaamde ‘verbonden partijen’).

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Afgelopen jaar hebben wij in het kader van het verkennen, benutten en uitbouwen van de samenwerking met andere overheden (gemeenten en waterschappen) allereerst een meting verricht onder de bestuurders van de gemeenten en waterschappen in Overijssel. Verder hebben wij samen met de provincies Gelderland en Limburg initiatief genomen tot het uitvoeren van een onderzoek naar ervaringen van herindeling in relatie tot (nieuwe) vormen van intergemeentelijke samenwerking (zie tevens prestatie 7.1.2). Voor wat betreft onze relatie met de private partijen hebben wij uw Staten in mei van dit jaar schriftelijk geïnformeerd over het Overijsselse beloningsbeleid dat wij voeren ten aanzien van onze ‘verbonden partijen’.

252 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 7.1.13 Samenwerking uitvoeringskracht waterschappen

Prestaties 2012 Afgestemde en weloverwogen besluitvorming door Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten van de provincies Drenthe, Gelderland en Overijssel over de organisatie en inrichting van het waterbeheer in Rijn-Oost op basis van een visiedocument en een set criteria waaraan voorstellen tot wijziging van de organisatie van het waterbeheer in Rijn-Oost kunnen worden getoetst. De prestaties voor 2012 zijn afhankelijk van de uiteindelijke besluitvorming over mogelijke voorstellen over de organisatie van het waterbeheer in Rijn-Oost van eind 2011.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting • In juni 2012 hebben wij een visiedocument en een set van criteria vastgesteld waaraan voorstellen tot wijziging van de organisatie van het waterbeheer in Rijn-Oost kunnen worden getoetst. • In oktober 2012 hebben Provinciale Staten een besluit genomen over de kaderstelling beoordeling fusies waterschappen (PS/2012/732). • In december 2012 boden wij Provinciale Staten het statenvoorstel (PS/2012/106) aan tot fusie van de waterschappen Velt en Vecht en Regge en Dinkel (besluitvorming januari 2013). Provinciale Staten hebben twee besluiten genomen voor de instelling en reglementering van het waterschap Vallei en Veluwe (PS/2012/161 en PS/2012/705).

Prestatie 7.1.14 Het uitvoeren van het Bestuursakkoord Rijk-IPO-VNG-Unie van Waterschappen

Prestaties 2012 Uitgaande van ondertekening van het Bestuursakkoord zal uitvoering worden gegeven aan het Bestuursakkoord en bijbehorende deelakkoorden. Tevens zullen eventuele knelpunten in de uitvoering tijdig aangekaart worden bij het Rijk / IPO.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting De uitvoering van de bestuursafspraken tussen het kabinet Rutte-I enerzijds en IPO / VNG / UVW anderzijds is na de val van dit kabinet zo veel mogelijk gecontinueerd (bijvoorbeeld met betrekking tot de natuur). Na de vorming van het kabinet Rutte-Asscher is in IPO-verband besloten te streven naar actualisatie en niet naar een volledig nieuwe set van afspraken. En daarnaast wellicht aparte afspraken op deelterreinen. In samenwerking tussen IPO en Unie van waterschappen is gewerkt aan een afsprakenkader voor de inhoud van waterbeheerprogramma’s (van RWS en waterschappen). Dat kader is gebruikt als inhoudelijke basis voor de Masterclass voor bestuurders van provincies en waterschappen in oktober 2012.

Beleidsdoel 7.2 - Bij de uitwerking van provinciale ambities de Overijsselaars maximaal invloed geven aan de voorkant van activiteiten door middel van actieve dialoog. Een compacte slagvaardige overheid doet meer en meer een beroep op de samenleving. In de opstartfase van beleidsontwikkeling en bij projecten en programma’s zullen we eigentijds en actief de dialoog zoeken met betrokkenen, opdat optimaal resultaat geboekt wordt met de beschikbare instrumenten / middelen. Daarbij zullen we extra aandacht besteden aan de betrokkenheid van jongeren, zodat zij meer en beter beeld krijgen van waar de provincie over gaat en voor staat.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 253 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 7.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

7.2.1 Percentage nieuwe projecten uit de Provincie Overijssel 0 vervallen investeringsagenda Kracht van Overijs- Begroting 2011 sel waarin sprake is van betrokkenheid Begroting 2012 75 75 75 75 van de samenleving in de beginfase van beleidsontwikkeling (%) 7.2.2 Percentage inwoners dat vindt dat er Burgerpanel 44 35 33 voldoende mogelijkheden zijn voor Begroting 2011 burgerparticipatie vanuit Rijk, Provin- Begroting 2012 45 48 50 50 cies en Gemeenten (%)

7.2.3 Het aantal bezoekers van de website Provincie Overijssel 97.000 125.314 173.413 www.jijenoverijssel.nl (aantal) a) Begroting 2011 Begroting 2012 106.943 112.290 117.904 123.799 7.2.4 Percentage inwoners dat zich betrok- Motivaction/Bur- 31 21 18,3 ken voelt bij de provincie Overijssel (%) gerpanel Begroting 2011 Begroting 2012 35 40 45 50 7.2.5 Aantal jongeren in de leeftijd van 15 Provincie Overijssel 2.000 2.665 2.955 tot 24 jaar die via gastcolleges en Begroting 2011 Statenspelen actief de dialoog aan Begroting 2012 4.000 4.100 4.200 4.300 gaan met de provincie (aantal) b) 7.2.6 Percentage van de jongeren in de Provincie Overijssel 76 84 84 leeftijd van 15 tot 24 jaar waarmee Begroting 2011 actief de dialoog is aangegaan en dat Begroting 2012 75 75 75 75 daarna weet dat je op Statenleden kunt stemmen (%) c) 7.2.7 Percentage van de jongeren in de Provincie Overijssel 68 68 70 leeftijd van 15 tot 24 jaar waarmee Begroting 2011 actief de dialoog is aangegaan en dat Begroting 2012 75 75 75 75 daarna van plan is om te gaan stemmen als dat mag (%) c) 7.2.8 Percentage van de jongeren in de Provincie Overijssel 64 66 68 leeftijd van 15 tot 24 jaar waarmee Begroting 2011 actief de dialoog is aangegaan en dat Begroting 2012 75 75 75 75 daarna twee taken van de provincie kan noemen (%) c)

a) Indicator is in Begroting 2013 aangepast in indicator 7.2.a. Het percentage projecten Kracht van Overijssel waarbij burgerbetrokkenheid op een hoger niveau dan trede 1 (toeschouwer) op de participatieladder wordt ingezet (%). In 2012 bedroeg dit percentage 87,5%.

b) Percentage inwoners dat vindt dat er voldoende mogelijkheden zijn voor burgerparticipatie vanuit Rijk, Provincies en Gemeenten. f) De jongeren die vallen onder indicator 7.2.5 vallen ook onder de meting van deze indicator. Het resultaat over 2012 representeert het schooljaar 2011 / 2012. g) De jongeren die vallen onder indicator 7.2.5 vallen ook onder de meting van deze indicator. Het resultaat over 2012 representeert het schooljaar 2011 / 2012. h) De jongeren die vallen onder indicator 7.2.5 vallen ook onder de meting van deze indicator. Het resultaat over 2012 representeert het schooljaar 2011 / 2012.

254254254 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 7.2.1 Burgerbetrokkenheid / Participatie en Communicatie

Projectresultaat • Inwoners voelen zich via nieuwe media betrokken bij beleidsontwikkeling. • De actieve inbreng van de samenleving wordt gestimuleerd en de inwoners en partners van de provincie zijn goed geïnformeerd. • Specifiek de jongeren in Overijssel kennen het belang van democratie en weten hoe ze daar zelf een bijdrage aan kunnen leveren.

Realisatie Coalitieperiode Overijsselaars voelen zich betrokken en gehoord bij beleidsontwikkeling en bij projecten / programma’s die zich afspelen in de directe leefomgeving.

Prestaties 2012 • Inzetten van webcasts, social media, webcare en andere interactieve nieuwe media om inwoners en partners vanaf de beginfase te betrekken bij beleidsontwikkeling, projecten en programma’s. • Bij een aantal projecten / programma’s zal aan burgerbetrokkenheid actief vorm en inhoud worden gegeven, zodat goede voorbeelden ontstaan die benut kunnen worden bij het vormgeven van burgerbetrokkenheid bij projecten / programma’s. • Verder ontwikkelen van www.jijenoverijssel.nl als instrument voor dialoog en burgerbetrokkenheid. • Deelname scholen voor voortgezet en hoger onderwijs aan ‘Jong Overijssel doet mee’. • Samenwerken met het Huis voor Democratie en Rechtsstaat te Den Haag.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting In 2012 zijn de prestaties voor Burgerbetrokkenheid succesvol afgerond: • In het schooljaar 2011/2012 zijn 54 Statenspelen en 33 gastcolleges georganiseerd. • Ook zijn er vier bijeenkomsten geweest (Battle, Overijssel Debat Award, Jeugdzorgbijeenkomst, Bijeenkomst over sport). • 2.955 leerlingen (jongeren in de doelgroep HAVO/VWO/ROC/HBO), 40 volwassenen en 25 basisschoolleerlingen zijn bereikt. • De indicator van 4.000 jongeren bereiken is met de 2.955 leerlingen niet gehaald. In 2011 is besloten Jong Overijssel doet mee vanuit de provincie in versoberde vorm te continueren. Om in de toekomst zoveel mogelijk mensen te bereiken hebben wij in 2012 ingezet op samenwerking met Pro Demos en Overijsselse gemeenten.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Inspiratiecyclus Noaberschap 3.0 waarvoor de Staten worden uitgenodigd Type: Informerend Datum: September 2012 t/m zomer 2013; eens in de twee maanden een bijeenkomst

Onderwerp: Voortgangsbrief aan de Staten over programma Communicatie en Burgerpar- ticipatie en investeringsopgave Burgerbetrokkenheid Type: Informerend Datum: November 2012

Toelichting Op 4 oktober 2012 en 6 december 2012 hebben inspiratiesessies plaatsgevonden waarvoor Provinciale Staten zijn uitgenodigd. De eerste sessie was met Rob Wijnberg over de veranderende rol van de overheid. De tweede sessie was met David Nieborg en ging over de online participa- tiecultuur en de veranderende verhouding tussen burgers, overheid en bedrijfsleven. Provinciale Staten worden in januari / februari van 2013 geïnformeerd over het programma Communicatie

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 255 en Burgerparticipatie en de investeringsopgave Burgerbetrokkenheid door middel van een voortgangsbrief. Door de mate van abstractie van dit programma was het even zoeken naar de juiste vorm om Provinciale Staten te informeren. Dit ging gepaard met ambtelijke drukte waardoor er enige vertraging is opgelopen.

Prestatie 7.2.2 Produceren van digitale en schriftelijke communicatiemiddelen

Projectresultaat Betreft extra middelen ten behoeve van het realiseren van reguliere activiteiten. Hierdoor is het mogelijk het maga-

zine ‘Jij&Overijssel’ te blijven inzetten om de betrokkenheid van de Overijsselaars bij provinciaal beleid te versterken.

Realisatie Coalitieperiode De website www.overijssel.nl staat centraal in alle communicatie met partners, professionals en burgers over beleid en dienstverlening. Omdat veel Overijsselaars zich informeren via schriftelijke media worden nieuwsbrieven, de

informatiepagina ‘Jij&Overijssel’ in de huis-aan-huisbladen en het magazine ‘Jij&Overijssel’, naast de website gebruikt om Overijsselaars te informeren over provinciaal beleid en projecten / programma’s.

Prestaties 2012 Zie omschrijving bij realisatie coalitieperiode.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn de prestaties gehaald. De website overijssel.nl heeft in 2012 289.107 unieke bezoekers gehad. De huis-aan-huispagina is in 2012 tien keer verspreid en het magazine drie keer (oplage 415.000).

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Voortgangsbrief aan de Staten over programma Communicatie en Burger participatie en investeringsopgave Burgerbetrokkenheid Type: Informerend Datum: November 2012

Toelichting Provinciale Staten zijn in januari / februari 2013 geïnformeerd over het programma Communicatie en Burgerparticipatie en de investeringsopgave Burgerbetrokkenheid door middel van een voortgangsbrief. Door de mate van abstractie van dit programma was het even zoeken naar de juiste vorm om Provinciale Staten te informeren. Dit ging gepaard met ambtelijke drukte waardoor er enige vertraging is opgelopen.

256 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reguliere prestaties

Prestatie 7.2.3 Voeren van een actieve dialoog met Overijsselaars

Prestaties 2012 Via informatiebijeenkomsten, werksessies, consultatiegroepen en klankbordgroepen worden burgers, partners en maatschappelijke organisaties geïnformeerd en betrokken bij provinciaal beleid en projecten / programma’s. De digitale dienstverlening wordt verbeterd en uitgebreid, waardoor de interactie met de inwoners wordt verbeterd (enquêtes, webstatistieken, drempelvrij internet en benutten van digitale pleinen). Het Overijssels burgerpanel, waarmee een beter inzicht ontstaat over opvattingen en wensen van de Overijsselaars, zal als middel worden ingezet om te komen tot grotere burgerbetrokkenheid.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In aansluiting op de investeringsprestatie zijn ook bovenstaande reguliere prestaties uitgevoerd. Bij elke opgave is gekeken met welke partijen de dialoog moet worden aangegaan en op welke wijze. Zo zijn er diverse infor matieavonden gehouden bij bijvoorbeeld de N34, zijn klankbordgroepen geraadpleegd bij de N348 et cetera. Het Overijssels Burgerpanel is uitgebreid benut ten behoeve van de beeldvorming van de opvattingen en wensen van de Overijsselaars. Het burgerpanel is over alle kerntaken bevraagd ten behoeve van de monitor Overijssel, deze informatie is ook opgenomen in de Staat van Overijssel 2012. Daarnaast is het burgerpanel ingezet ten behoeve van de monitor van de Eigen Kracht Conferenties jeugd en ten behoeve van het meten van de cultuurparticipatie in het kader van de monitoring van Overal! Overijssel.

Beleidsdoel 7.3 - Beleidskeuzes worden gebaseerd op de juiste informatie m.b.t. tot heden, verleden en toekomst en op passende wijze gecommuniceerd. Informatie over maatschappelijk relevante onderwerpen is nodig om tot goede bestuurlijke agendering en keuzes te komen. Valide informatie en vertaling naar relevante beleidsinformatie is in de informatieovervloed steeds belangrijker voor de overheid die steeds scherper moet worden in zijn keuzes nu middelen schaarser worden. Daarbij is het goed toekomstbeelden te betrekken over dat wat er over enige termijn zou kunnen gebeuren om toekomstbestendige besluiten te nemen. Internet wordt benut om besluiten transparant te communiceren.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 257 Meetbare gegevens bij beleidsdoel 7.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

7.3.1 Percentage statenvoorstellen dat cijfer- Provincie Overijssel 31 35 matige onderbouwingen, onderzoeks- Begroting 2011 resultaten, kaarten of trendanalyses Begroting 2012 bevat (%) 7.3.2 Aantal bezoeken van het onderdeel Google Analytics 4.451 64.448 Cijfers en Kaarten van de provinciale Begroting 2011 website (aantal) Begroting 2012 7.3.3 Aantal presentaties en workshops Trendbureau 70 84 68 verzorgd door het Trendbureau over Begroting 2011 de toekomst (aantal) a) Begroting 2012 ≥ 60 ≥ 60 ≥ 60 ≥ 60 7.3.4 Aantal unieke bezoekers van Google Analytics 6.787 6.236 7.599 www.trendbureauoverijssel.nl (aantal) Begroting 2011 Begroting 2012 8.213 9.034 9.937 10.931

a) Onderdeel Cijfers en Kaarten bevat onder meer verwijzingen naar de Atlas van Overijssel, Databank Overijssel en Staat van Overijssel. De meting is gestart met ingang van juli 2011. Het gaat om het aantal unieke paginaweergaves d.w.z. het aantal bezoeken gedurende welke pagina’s ten minste 1 keer zijn weergegeven.

Investeringsprestaties

Prestatie 7.3.1 Voortzetten Trendbureau Overijssel

Projectresultaat Betere kwaliteit van besluiten door het openbare bestuur in Overijssel doordat het openbare bestuur zich meer bewust is van toekomstige ontwikkelingen (kansen en bedreigingen) die zich zullen voordoen in Overijssel dan wel effect zullen hebben op Overijssel.

Realisatie Coalitieperiode • Toekomstverkenningen maken in co-creatie met de diverse Overijsselse overheden en andere van belang zijnde actoren. • Bespreking van de verkenningen bij de diverse overheden van Overijssel, het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. • Methodologisch verstevigen van de werkwijze van het Trendbureau. • Agenderen van de toekomstverkenningen en mogelijke handelingsperspectieven van de diverse overheden in Overijssel. • Verspreiden van de resultaten van het Trendbureau door middel van publicaties in de media.

Prestaties 2012 • Realisatie en verspreiding van drie toekomstverkenningen. • Publicaties in regionale en landelijke media. • Een diepere penetratie van het Trendbureau in het bedrijfsleven en bij onderwijsinstellingen van Overijssel. • Publicaties in wetenschappelijke tijdschriften.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting De prestaties voor 2012 zijn gehaald, behalve de publicaties in landelijke media. Daar wordt in 2013 extra aan gewerkt. Verder is er maar één artikel gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift is het meervoud dus niet gerealiseerd. Omdat het doel van het Trendbureau vooral de maatschappelijke discussie betreft, wordt daar door de programmaraad wat minder zwaar aan getild.

258 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Trendbureau Overijssel Type: Informerend Datum: Doorlopend

Toelichting Omdat het Trendbureau inhoudelijk onder verantwoordelijkheid van de Programmaraad valt, is er niet echt sprake van bestuurlijke mijlpalen.

Reguliere prestaties

Prestatie 7.3.2 Uitvoeren en versterken van beleidscontrol

Prestaties 2012 De doeltreffendheid van provinciaal beleid zal onder andere versterkt worden door beleidscontrol. Beleidscontrol krijgt vorm door monitoring en evaluatie van beleid (ook bij nieuw beleid). Onderdeel hiervan is het opstellen en uitvoeren van een audit- en beleidscontrolprogramma, met ten minste vier beleidsevaluaties.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Vanaf 1 juni is de concerncontrolfunctie operationeel, waarmee de beleidscontrol verder versterkt wordt. Omdat concerncontrol pas vanaf medio 2012 operationeel is, zijn slechts drie evaluaties afgerond.

Prestatie 7.3.3 Bevorderen kwaliteit besluitvorming door het aanbieden van actuele en hoogwaardige beleidsinformatie

Prestaties 2012 Het verstrekken van actuele en hoogwaardige beleidsinformatie in alle fasen van het beleidsproces is nodig om op basis van valide gegevens, analyse en duiding goede besluiten te kunnen nemen. De website Staat van Overijssel levert de laatste en actuele informatie over de ontwikkelingen op het terrein van de kerntaken van de provincie Overijssel. Daaraan is gekoppeld de databank voor de cijfers en de kaartenviewer Atlas van Overijssel met als onderdeel de Risicokaart van de overheid welke inzicht biedt in risico’s aan alle professionals en burgers, ook over de landsgrens.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Ten behoeve van de ondersteuning van onze beleidsprocessen maken wij gebruik van kwalitatief hoogwaardige beleidsinformatie. Zo veel mogelijk onderzoeksresultaten en beleidsinformatie worden beschikbaar gesteld via de databank op internet. In de behoefte aan duiding wordt voorzien door de digitale Staat van Overijssel 2012, waarin ook aandacht wordt besteed aan de mening en opvattingen van de Overijsselaars in het onderdeel “Overijssel vindt”. Veel beleidsinformatie is verbonden aan een locatie en dus in beeld te brengen met behulp van een kaart. De Atlas van een Overijssel, een uitgebreide verzameling thematische kaartlagen, stelt iedereen die dat wil in staat informatie te vinden die voor hen relevant is door bijvoorbeeld direct te zoeken op postcode of straatnaam. De Atlas van Overijssel is uitgebreid met nieuwe thema’s en kaartlagen en de functionaliteit van de viewer is verder verbeterd. Daarnaast is samen met de waterschappen in Overijssel de Wateratlas Overijssel gereed gekomen. Met deze thematische atlas zijn de belangrijkste watergegevens van onder meer provincie en waterschappen eenvoudig te combineren en voor een ieder beschikbaar. Ook zijn vijftien nummers van Overijssels Feit verschenen met in het oog springende onderzoeksresultaten en feiten over de provincie Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 259 Prestatie 7.3.4 Zorgen voor actieve en transparante communicatie van provinciaal beleid gericht op de diverse doelgroepen

Prestaties 2012 Opstellen en uitvoeren van een communicatiebeleidsplan en plannen / paragrafen bij project / programmaplannen en relevante besluiten. Het communicatiebeleidsplan is de basis voor alle communicatie-uitingen en –plannen van de provincie. Hierin wordt met name stil gestaan bij passende communicatie met de diverse bij provinciaal beleid betrokken doelgroepen.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 zijn de prestaties gehaald. In de programmaplannen zijn communicatieparagrafen / plannen toegevoegd. Het communicatiebeleidsplan is de basis geweest van de communicatie-uitingen van de provincie. Bewustwording stond voorop. Waar mogelijk zijn partners en inwoners betrokken bij het beleid van de provincie. Ook is in 2012 het mediabeleid verder doorontwikkeld.

260 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

7. Kwaliteit Openbaar Bestuur ( x € 1.000)

7.1 Het verhogen van de 4.614 78 -4.536 4.650 39 -4.611 4.589 68 -4.521 4.791 119 -4.672 202 51 -151 kwaliteit van het openbaar bestuur door effectieve en efficiënte samenwerking met bestuurlijke partners, heldere verhoudingen tussen de overheden en van verminderen bestuurlijke drukte. 7.2 Bij de uitwerking van provin- 2.848 1 -2.847 1.997 -1.997 1.887 -1.887 1.832 -1.832 -55 55 ciale ambities de Overijs- selaars maximaal invloed geven aan de voorkant van activiteiten door middel van actieve dialoog. 7.3 Beleidskeuzes worden geba- 1.198 114 -1.084 1.109 96 -1.013 1.093 96 -997 1.084 171 -913 -9 75 84 seerd op de juiste informatie m.b.t. tot heden, verleden en toekomst en op passende wijze gecommuniceerd.

Totaal Kwaliteit Openbaar 8.660 193 -8.467 7.756 135 -7.621 7.569 164 -7.405 7.707 290 -7.417 138 126 -12 Bestuur

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 261 Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve ILG (7) Reserve DIA (7) 13.014 13.015 Reserve Investeren met Gemeenten (7) Reserve Investeren in Overijssel (7) 65.656 65.656 Reserve uitvoering KvO (7) 4.800 980 4.800 961

Totaal reserves 4.800 79.649 4.800 79.632

Voorzieningen Voorziening Algemene pensioenwet 4.799 340 177 4.962 4.799 863 151 5.511 549 politieke ambtsdragers Voorziening afwikkeling verkoop 82.782 82.782 82.782 82.782 Essent | ESCROW Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ASA indemnity

Totaal voorzieningen 87.581 340 177 87.744 87.581 863 151 88.293 549

Saldo Reserves, Voorzieningen 87.581 5.140 79.826 87.744 87.581 5.663 79.783 88.293 549 en Doeluitkeringen Kwaliteit Openbaar Bestuur

262 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 263 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

7.1 Het verhogen van de kwaliteit van het Kracht van Overijssel openbaar bestuur door effectieve en 7.1.1 Overijssels Bestuur 20XX. 100 -100 -75 124. 25 -25 23 -23 -2 2 -23 377 efficiënte samenwerking met bestuur- 7.1.2 Samenwerken andere overheden. 50 -50 -6 29 124. 44 29 -15 43 29 -14 -1 1 -15 1 185 lijke partners, heldere verhoudingen tussen de overheden en verminderen van bestuurlijke drukte.

Subtotaal Kracht van Overijssel 150 -150 -81 29 69 29 -40 66 29 -37 -3 3 -38 1 562

Reguliere prestaties 4.500 39 -4.461 20 18. adm. 4.520 39 -4.481 4.725 90 -4.635 205 51 -154 -4.635

Subtotaal beleidsdoel 7.1 4.650 39 -4.611 -61 29 4.589 68 -4.521 4.791 119 -4.672 202 51 -151 -38 -4.634 562 7.2 Bij de uitwerking van provinciale ambi- Kracht van Overijssel ties de Overijsselaars maximaal invloed 7.2.1 Burgerbetrokkenheid. 250 -250 -30 124. 220 -220 207 -207 -13 13 -207 793 geven aan de voorkant van activiteiten 7.2.2 Produceren van digitale en schrif- 500 -500 -80 124. 420 -420 417 -417 -3 3 -417 1.583 door middel van actieve dialoog. telijke communicatiemiddelen.

Subtotaal Kracht van Overijssel 750 -750 -110 640 -640 624 -624 -16 16 -624 2.376

Reguliere prestaties 1.247 -1.247 adm. 1.247 -1.247 1.208 -1.208 -39 39 -1.208

Subtotaal beleidsdoel 7.2 1.997 -1.997 -110 1.887 -1.887 1.832 -1.832 -55 55 -624 -1.208 2.376 7.3 Beleidskeuzes worden gebaseerd op Kracht van Overijssel de juiste informatie m.b.t. tot heden, 7.3.1 Voortzetten Trendbureau 300 -300 300 -300 299 -299 -1 1 -299 901 verleden en toekomst en op passende Overijssel. wijze gecommuniceerd. Subtotaal Kracht van Overijssel 300 -300 300 -300 299 -299 -1 1 -299 901

Reguliere prestaties 809 96 -713 -16 adm. 793 96 -697 785 171 -614 -8 75 83 -614

Subtotaal beleidsdoel 7.3 1.109 96 -1.013 -16 1.093 96 -997 1.084 171 -913 -9 75 84 -299 -614 901

Totaal Kwaliteit Openbaar Bestuur 7.756 135 -7.621 -187 29 7.569 164 -7.405 7.707 290 -7.417 138 126 -12 -961 -6.456 3.839

264 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 150 -150 -81 29 69 29 -40 66 29 -37 -3 3 -38 1 562

Reguliere prestaties 4.500 39 -4.461 20 18. adm. 4.520 39 -4.481 4.725 90 -4.635 205 51 -154 -4.635

Subtotaal Kracht van Overijssel 750 -750 -110 640 -640 624 -624 -16 16 -624 2.376

Reguliere prestaties 1.247 -1.247 adm. 1.247 -1.247 1.208 -1.208 -39 39 -1.208

Reguliere prestaties 809 96 -713 -16 adm. 793 96 -697 785 171 -614 -8 75 83 -614

Subtotaal beleidsdoel 7.3 1.109 96 -1.013 -16 1.093 96 -997 1.084 171 -913 -9 75 84 -299 -614 901

Totaal Kwaliteit Openbaar Bestuur 7.756 135 -7.621 -187 29 7.569 164 -7.405 7.707 290 -7.417 138 126 -12 -961 -6.456 3.839

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 265 Begrotingswijziging Omschrijving

266 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 7.1 Het verhogen van de kwaliteit van het openbaar bestuur door effectieve en efficiënte samenwerking met bestuurlijke partners, heldere verhoudingen tussen de overheden en verminderen bestuurlijke drukte.

De realisatie op het beleidsdoel blijft ten opzichte van de actuele begroting achter voor een bedrag van € 0,2 miljoen.

Toelichting 7.1 Reguliere prestatie Lasten: € 0,2 miljoen Het voordeel is ontstaan doordat er minder beroep is gedaan op de budgetten voor dienstverlening CdK, positionering provincies, internationalisering en openbare orde en veiligheid. Daar- naast zijn de kosten voor het bestuur van het IPO lager uitgevallen dan geraamd. Voor positionering provincies gaat het om een bedrag van € 35.691. Dit budget is in het verleden aangewend voor diverse ‘ad-hoc projecten’ en dat slechts een klein gedeelte (ca. € 6.500) heeft een jaarlijks terugkerend (structureel) karakter. Zo zijn hieruit in 2012 de reguliere activiteiten VNG-bestuur- dersdag (€ 4.500) en indicator bestuurlijke drukte (€ 1.500) gefinancierd. Daarnaast waren er in 2012 enkele plannen die niet tot uitbetaling hebben geleid (onder andere de financiële ondersteuning van een nieuwe vorm van intergemeentelijke samenwerking door de gemeenten Dinkelland-Tubbergen). De verwachting voor 2013 is dat dit budget nodig zal zijn voor activiteiten die samenhangen met de landelijke discussie op het terrein van de bestuurlijke opschaling (waaronder ook de positie van de Noordoostpolder). Voor wat betreft internationalisering zijn de gestelde doelen in algemene zin behaald, maar is sprake van onderuitputting vanwege het niet of beperkter plaatsvinden van enkele geplande activiteiten; het EuropaDiner is vervangen door kleinschaliger sober alternatief, de voorgenomen grensoverschrijdende toekomstverkenning door Trendbureau is afgezegd wegens uitblijven van Duitse betrokkenheid. Over een (oorspronkelijk in 2012) te ontwikkelen grensoverschrijdende actiekaart voor RO wordt nog overleg gevoerd met andere partijen.

Baten: De gerealiseerde baten zijn € 51.000 hoger dan de begroot De kosten ten behoeve van lobbyactiviteiten worden gedeeld door Gelderland en Overijssel. De inzet van Overijssel was afgelopen jaar groter dan die van Gelderland waardoor er meer doorbe- rekend is dan voorzien.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 267 Beleidsdoel 7.3 Beleidskeuzes worden gebaseerd op de juiste informatie m.b.t. tot heden, verleden en toekomst en op passende wijze gecommuniceerd.

7.3 Reguliere prestatie Lasten: Het beleidsdoel heeft een voordelig saldo van €18.000. De doorberekening van de kosten van de risicokaart door het IPO was in 2012 €18.000 lager dan geraamd. Daarnaast is het team dat zich met beleidscontrol bezighoudt, pas vanaf juni 2012 operationeel en konden dus niet alle geplande onderzoeken verricht worden.

Baten: Het beleidsdoel heeft een voordelig saldo van €75.000. Er zijn meer inkomsten voor beleidsinformatie gegenereerd dan begroot.

268268268 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 269 Kerntaak 8: Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige niet- kerntaken

Inleiding

1. Sociale infrastructuur Wij vinden het belangrijk dat zo veel mogelijk inwoners zo lang mogelijk meedoen in de maatschappij. We zien voor de verwezenlijking van deze opgave primair een rol voor de gemeenten en niet voor de provincie. Zoals in het hoofdlijnenakkoord is aangegeven, hebben wij ons gecon- centreerd op het periodiek signaleren en agenderen van vraagstukken en tekortkomingen. De uitvoering ligt bij anderen. Wij hebben nadrukkelijk gekeken naar de toegevoegde waarde die de provincie kan bieden.

Inwoners, gemeenten en instellingen hebben wij actief uitgenodigd om hun deskundigheid, ideeën en verwachtingen met ons te delen. Op deze manier hebben wij de opgaven in onze kerntaken op een sociaal verantwoorde wijze uitgevoerd. Om de kwaliteit van de samenleving in Overijssel te verhogen, hebben wij bij de provinciale projecten aandacht gehad voor sociale kwaliteit om sociale effecten in positieve zin te realiseren en negatieve sociale aspecten te voorkomen.

Het onderzoek naar het bereik van de wettelijk verankerde steunfuncties - dat samen met VNG- Overijssel is uitgevoerd - heeft geresulteerd in het rapport Lokale behoeften steunfunctiewerk. Dit rapport is in maart 2012 aan Provinciale Staten aangeboden. In oktober 2012 zijn Provinciale Staten geïnformeerd over de voortgang van de aanbevelingen in genoemd rapport.

Met betrekking tot het Olympisch Plan is bekeken hoe en op welke wijze er een Oost-Nederland- se component tot stand kon worden gebracht. Dit is gedaan in samenwerking met Sportservice Overijssel en de provincie Gelderland. Het resultaat is meegenomen in het statenvoorstel ‘Kader- stelling Sociale Kwaliteit’ (PS/2012/710). Daarbij is besloten om uitsluitend in te zetten op breedtesport. Naast de invulling via het steunfunctiewerk ex. Artikel 13 WMO, wordt aan alle gemeenten eenmalig in 2013 en 2014 jaarlijks € 1 per inwoner beschikbaar gesteld voor breedtesport.

Voor de ondersteuning van maatschappelijke voorzieningen hebben wij in 2012 de beleidsnota “Samen & Overijssel” uitgevoerd. Voor de periode tot 2016 hebben Provinciale Staten op 10 oktober de Kaderstelling sociale kwaliteit vastgesteld. Deze bestond uit drie deelopgaven: A. sociaal flankerend beleid, B. bijdragen aan regionaal opererende (belangen)organisaties en C. Olympisch Plan 2028.

Wat betreft deelopgave B. hebben Provinciale Staten op 12 december 2012 besloten in te stemmen met de voorgenomen investering voor de afbouw van structurele subsidierelaties met de regionaal opererende (belangen)organisaties tot maximaal 40% van het huidige budget (niveau 2011) in 2016. Bovendien worden de belangenorganisaties in staat gesteld de transitie door te maken naar de inzet van sociale kwaliteit bij provinciale projecten, door het surplus tot 80% van het huidige budget (niveau 2011) te benutten. Daarmee is een kader gecreëerd om een zorgvuldige voorbereiding van de belangrijke beleidskeuzes mogelijk te maken.

2. Jeugdzorg Voor het beleidsterrein jeugdzorg was 2012 een jaar dat in het teken stond van een verdere voorbereiding op de komende transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten in 2015. In 2012 is een projectleider aangesteld om het proces van transitie en transformatie in goede banen te

270270270 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

leiden en te versnellen. Het Rijk heeft in 2012 een concept van de nieuwe Jeugdwet in consultatie gebracht, waarop massaal commentaar is geleverd. De reacties worden door het Rijk verwerkt binnen een planning die uitgaat van het realiseren van de transitie per 2015.

De transitieagenda van provincie Overijssel richt zich op de tijdige en (juridisch geborgde) afhechting van haar wettelijke taak voor de jeugdzorg, met de bedoeling om frictiekosten te voorkomen. In dit verband zijn in 2012 gesprekken gevoerd met alle belanghebbenden en instellingen op het domein jeugdzorg om alertheid te creëren voor de harde deadlines die gerealiseerd moeten worden in 2014.

Eind 2012 hebben wij alle relevante instellingen meegedeeld dat de provinciale subsidierelatie ultimo 2014 wordt beëindigd. Samen met de gemeenten hanteren wij een gemeenschappelijke routekaart om deze doelstellingen op elkaar af te stemmen en te realiseren. In 2012 zijn gemeenten in de gelegenheid gesteld met hun toekomstige taak te oefenen in de vorm van experimenten op het gebied van ambulante jeugdzorg zonder indicatie van Bureau Jeugdzorg Overijssel.

In 2012 zijn wij in nauwe samenwerking met Bureau Jeugdzorg en de aanbieders van jeugd- en opvoedhulp gestart met de evaluatie van ons sturingskader “Nieuwe Bezems”. Dit kader gaat uit van een globale indicatiestelling vooraf door Bureau Jeugdzorg Overijssel en maximale vrijheid voor de zorgaanbieder en cliënt om samen de hulpverlening in te richten, waarbij de bekostiging van de zorg plaatsvindt volgens de systematiek van trajectfinanciering.

Met de inzet op Eigen Kracht benadrukt de provincie Overijssel het belang van de cultuuromslag in de jeugdzorg. Het project zet op alle deelgebieden van de Overijsselse jeugdzorg in op vraaggestuurde innovatie van zorg en maatschappelijke dienstverlening. Deze forse investering in de cultuuromslag in de Overijsselse jeugdzorg geeft voeding aan het “Wij vinden het decentralisatieproces van tal van verantwoordelijkheden op gebied van zorg en maatschappelijke belangrijk dat zoveel dienstverlening naar gemeenten. Het appel op eigen verantwoordelijkheid en eigen regie van burgers bij de oplossing van individuele en gezinsvraagstukken is daarbij de standaard geworden mogelijk inwoners voor ondersteunende zorg en dienstverlening. De Eigen Kracht-visie is leidend, het gebruik van zo lang mogelijk de Eigen Kracht-conferentie neemt gestaag toe. Vanaf 2010 is er een stijging van het aantal meedoen in de maat conferenties (per jaar) met 32% in 2011 en 40% in 2012 naar 440 conferenties. De conferentie wordt steeds meer gezien als een efficiënt werkmodel om “nieuw noaberschap” volgens de schappij.” Overijsselse standaard in de praktijk van gemeenten te vertalen.

Landelijk is er veel interesse voor de combinatie van bovengenoemde experimenten, het sturingskader “Nieuwe Bezems” en de inzet op Eigen Kracht die de innovatie van de Overijsselse jeugdzorg kenmerken.

Een concreet en belangwekkend resultaat van deze innovatie is het effect op de wachtlijst voor zorg van de door de provincie Overijssel gefinancierde jeugdzorginstellingen. In 2012 zijn de wachtlijsten in de provincie Overijssel verder gedaald. De daling in 2012 ten opzichte van 2011 was 45%. Deze daling is veel sterker dan het landelijke beeld waarin sprake is van een daling met 0,5%. De gestandaardiseerde monitor van onze provinciale wachtlijst laat een daling zien van 169 wachtenden (langer dan negen weken) voor jeugdzorg 1 juli 2010 naar 39 wachtenden op peildatum 31-12-2013. De sterke daling in Overijssel wordt toegeschreven aan de invoering van trajectfinanciering.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 271 Externe ontwikkelingen

1. Sociale infrastructuur Door de financiële situatie van gemeenten zijn gemeenten niet in staat gebleken de afgesproken prestaties rond de kulturhusen te realiseren. Diverse gemeenten hebben hierdoor prestaties teruggegeven waardoor de middelen niet volledig besteed konden worden.

2. Jeugdzorg Begin oktober 2012 verscheen het rapport van de Commissie Samson. Deze commissie heeft onafhankelijk onderzoek uitgevoerd naar de aard en omvang van seksueel misbruik van minderjari- gen die in de periode 1945 tot 2010 onder verantwoordelijkheid van de overheid in instellingen of pleeggezinnen zijn geplaatst. Vastgesteld is dat de sector onvoldoende in staat is gebleken om de problemen te onderkennen, bespreekbaar te maken en adequaat in te grijpen. Zowel de sector als de Rijksoverheid hebben hun excuses aangeboden aan de slachtoffers van dit misbruik.

In reactie hierop is de Commissie Rouvoet ingesteld. Deze commissie komt met niet-vrijblijvende aanbevelingen en beleid dat erop gericht is om te komen tot een Kwaliteitskader Voorkoming seksueel misbruik. Provincies hebben dit initiatief gesteund en wij zullen er dan ook op toezien dat dit beleid bij alle instellingen in Overijssel zal worden ingevoerd. Daarnaast is het onderwerp misbruik en veiligheid in brede zin vast onderwerp van overleg met de instellingen en zal dit ook worden ingebracht in de transitie jeugdzorg en besproken worden met gemeenten. Op deze manier streven wij ernaar dat het nieuw op te zetten stelsel voor de jeugd voldoende waarborgen voor de veiligheid van kinderen bevat.

Aandeel Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige kerntaken in totale kerntakenbegroting ■ Aandeel Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige kerntaken - 32% ■ Overige kerntaken - 68%

272272272 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 273 Doelenboom

Maatschappelijke ambitie Beleidsdoel

8.a Behouden en versterken van deel- 8.1 Signaleren en agenderen van sociale vraagstukken en tekortkomingen. name van burgers in de samenleving, verbonden aan de provinciale kerntaken.

8.2 Uitvoering geven aan onze wettelijke taak om zorg te dragen voor het voeren van beleid betreffende steunfunctiewerk. 8.b Zorgen voor een goed functionerend systeem van jeugdzorg en jeugdbeleid. 8.3 Het terugdringen van de instroom, het versnellen van de doorstroom en het wegnemen van de belemmeringen die de uitstroom beletten in de provinciale jeugdzorg.

8.4 Goede overdracht van jeugdzorg aan (samenwerkende) gemeenten.

274 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestaties Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties: 8.1.1 Instandhouding en versterking basisvoorzieningen (pMJP 2007- 2013). X 8.1.2 Behoud van sociale cohesie en vitaliteit (pMJP 2007-2013). X 8.1.3 Sociaal beleid flankerend aan de provinciale kerntaken inzetten om te komen tot een versnelling, bespa- X ring en/of kwalitatief beter resultaat van die kerntaken. 8.1.4 Ondersteuning aan regionaal opererende organisaties die lokale organisaties ondersteunen op het gebied X van mantelzorg / vrijwilligers en mensen met een beperking, jeugd en senioren. 8.1.5 Ondersteuning aan regionaal opererende organisaties die lokale initiatieven ontplooien op het gebied van X leefbaarheid van kleine kernen en vitaal platteland. 8.1.6 Onderzoek naar de mogelijkheden die het Olympisch Plan 2028 biedt voor Overijssel. X 8.1.7 Het doorontwikkelen van de maatschappelijke stage in Overijssel. X Reguliere prestaties:

8.1.8 Afronden van Samen & Overijssel, hoofdstuk Sociale Infrastructuur, Cultuur en Jeugd tot en met 2012. X

Reguliere prestaties: 8.2.1 Onderzoek naar een betere aansluiting van de steunfuncties en de provinciale ondersteuning op lokale X behoeften, in samenwerking met VNG Overijssel.

Investeringsprestaties: 8.3.1 Uitvoering Eigen Kracht-conferenties. X 8.3.8 1000-jongerenplan X Reguliere prestaties: 8.3.2 Samen met gemeenten aanpakken van risicogezinnen en het uitvoeren van de met het Rijk gemaakte X afspraken over inzet ambulante zorg zonder indicatiebesluit. 8.3.3 Het maken van prestatieafspraken met Bureau jeugdzorg Overijssel over de inzet van Eigen Kracht Confe- X renties aan de voorkant van het indicatieproces. 8.3.4 Het maken van prestatieafspraken met Bureau Jeugdzorg Overijssel over verkorting van de doorlooptij- X den AMK en indicatiestelling. 8.3.5 Het jeugdaanbod 2012 bekostigen in de vorm van succesvol afgesloten trajecten (trajectfinanciering). X 8.3.6 Het via de prestatieafspraken regelen dat inzet van eigen kracht een vast onderdeel vormt van de werk- X processen bij de zorgaanbieders. 8.3.7 Het maken van financiële en inhoudelijke afspraken met alle betrokken intersectorale partners om in het X kader van een soepel verlopend cliënttraject tijdige uitstroom te regelen.

Investeringsprestaties: 8.4.1 Bestuurlijk en ambtelijk samen met gemeenten en alle andere relevante partners invulling geven aan het X transitie- en transformatietraject.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 275 Maatschappelijke ambitie 8.0.1 - Het behouden en versterken van deelname van burgers in de samenleving, verbonden aan de provinciale kerntaken. De samenleving wordt levendiger en vitaler naarmate inwoners daarin langer mee kunnen doen. Daarvoor willen wij sociale vraagstukken en tekortkomingen signaleren en agenderen om partners in staat te stellen hierop actie te ondernemen. Voor de provincie zien wij hooguit een uitvoerende rol weggelegd voor de uitvoering van provinciale kerntaken, wanneer de inzet van sociale flankerende maatregelen kan leiden tot versnelling, besparing en/of een kwalitatief beter resultaat.

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

8.0.1 Percentage inwoners dat van mening is Burgerpanel 53 51 actief te participeren in de samenleving (anders dan arbeidsparticipatie) (%)

Beleidsdoel 8.1 - Signaleren en agenderen van sociale vraagstukken en tekortkomingen. Via het pMJP-programma ondersteunen wij een netwerk van basisvoorzieningen (Kulturhusen) en scheppen wij via dorpsplannen-plus voorwaarden vitale en coherente dorpen en wijken. Daarnaast gaan wij door met methodiekontwikkeling en uitbreiding van expertise voor de inzet van sociaal flankerend beleid, voor zover het de uitvoering van provinciale kerntaken betreft. Voor de belangenorganisaties op het gebied van mantelzorg / vrijwilligers, gehandicapten, jeugd en senioren willen wij een nieuw traject doorlopen dat hen in staat stelt lokale initiatieven te ondersteunen die eveneens bijdragen aan de provinciale kerntaken.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 8.1

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

8.1.1 Percentage provinciale programma's Provincie Overijssel 0 0 uit de investeringsprestaties waar Begroting 2011 sociaal Begroting 2012 25 25

276276276 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Investeringsprestaties

Prestatie 8.1.1 Instandhouding en versterking basisvoorzieningen (pMJP 4.1.1 2007- 2013)

Projectresultaat Subsidiebeschikkingen afgegeven voor 96 kulturhusen.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op het afronden van de prestatieafspraken in het pMJP in 2013.

Prestaties 2012 Aantal subsidiebeschikkingen afgegeven voor realisatie in 2012 (dat wil zeggen geprogrammeerd): 3. Daarnaast overleg over, stimulering en monitoring van prestaties.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Tot en met 2012 zijn er 87 prestaties beschikt waarvan er 41 zijn gerealiseerd.

Prestatie 8.1.2 Behoud van sociale cohesie en vitaliteit (pMJP 4.2.1 2007-2013)

Projectresultaat Beschikking afgegeven voor 69 dorpsplannen-plus.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op het afronden van prestatieafspraken in het pMJP in 2013.

Prestaties 2012 Aantal subsidiebeschikkingen afgegeven voor realisatie in 2012 (dat wil zeggen geprogrammeerd): 3. Daarnaast overleg, stimulering en monitoring van prestaties.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Tot en met 2012 zijn er 70 prestaties beschikt waarvan er 54 zijn gerealiseerd.

Prestatie 8.1.3 Sociaal beleid flankerend aan de provinciale kerntaken inzetten om te komen tot een versnelling, besparing en/of kwalitatief beter resultaat van die kerntaken

Projectresultaat Inbedding en uitvoering sociaal flankerend beleid in relatie tot de provinciale kerntaken.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op: • Uitvoering en verdere ontwikkeling geven aan sociaal flankerend beleid en dit beleid waar mogelijk verbinden aan sociale instellingen die een bijdrage leveren aan de provinciale kerntaken. • Afstemming en integratie van sociaal flankerend beleid met duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit.

Prestaties 2012 Ontwikkeling van methodiek en voorbeeldencatalogus. Sociaal flankerend beleid wordt gecommuniceerd met een website waarop deze methodiek en voorbeeldencatalogus te vinden zijn. Provinciale Staten worden in het eerste kwartaal van 2012 per brief geïnformeerd over de oplevering van deze website.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Er zijn voorbeeldprojecten, een digitale gereedschapskist (met projectencatalogus, hulpmiddelen, inspiratie) en een handreiking sociale kwaliteit ontwikkeld. Dit is het uitgangspunt voor de inzet van sociale kwaliteit flankerend aan de provinciale kerntaken. Provinciale Staten zijn hierover met een brief (PS/2012/1055) geïnformeerd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 277 Prestatie 8.1.4 Ondersteuning aan regionaal opererende organisaties die lokale organisaties onder steunen op het gebied van mantelzorg / vrijwilligers en mensen met een beperking, jeugd en senioren

Projectresultaat Ondersteunen van de belangenorganisaties in hun proces om hun focus te richten op de voorwaarden die de provincie stelt.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op het opstellen van een transitieplan en –traject voor belangenorganisaties en de uitvoering daarvan.

Prestaties 2012 Ontwikkelen en uitvoeren van subsidieregelingen gericht op bijdragen van belangenorganisaties aan de provinciale kerntaken.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Op 28 juni 2012 is er een presentatie aan de belangenorganisaties gehouden over de 63 + 5 opgaven uit de Kracht van Overijssel. Het statenvoorstel investering belangenorganisaties 2013-2015 is op 12 december 2012 door Provinciale Staten vastgesteld. De daarbij behorende wijzigingen van de subsidieregeling Belangenorganisaties sociale kwaliteit Overijssel is op 18 december 2012 door Gedeputeerde Staten vastgesteld.

Prestatie 8.1.5 Ondersteuning aan regionaal opererende organisaties die lokale initiatieven ontplooien op het gebied van leefbaarheid van kleine kernen en vitaal platteland

Projectresultaat Ondersteunen van de belangenorganisaties in hun proces om hun focus te richten op de voorwaarden die de provincie stelt.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op: • Transitieplan en –traject voor belangenorganisaties en uitvoering daarvan.

Prestaties 2012 Ontwikkelen en uitvoeren van subsidieregelingen gericht op bijdragen van belangenorganisaties aan de provinciale kerntaken.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting De Overijsselse vereniging van kleine kernen is subsidietechnisch in het verleden altijd gelijk gesteld geweest met andere belangenorganisaties. Met de Perspectiefnota 2012 hebben Provinciale Staten de subsidierelatie met de OVKK als structureel aangemerkt waardoor hun positie niet meer gelijk is aan die van de belangenorganisaties.

278 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 8.1.6 Onderzoek naar de mogelijkheden die het Olympisch Plan 2028 biedt voor Overijssel

Projectresultaat Een onderzoeksrapport met aanbevelingen in relatie tot het positioneren van Overijssel binnen het Olympisch Plan 2028.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: • Onderzoek naar mogelijkheden voor Overijssel binnen het Olympisch Plan 2028 in afstemming met Gelderland en Sportservice Overijssel.

Prestaties 2012 • Opdracht geven tot uitvoeren onderzoek. • Onderzoeksrapport zal in voorjaar 2012 aan Provinciale Staten en betrokken partijen aangeboden worden.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Het onderzoek is afgerond en meegenomen in het statenvoorstel ‘Kaderstelling Sociale Kwaliteit’ (PS/2012/710). Daarbij is besloten om uitsluitend in te zetten op breedtesport. Naast de invulling via het steunfunctiewerk ex. Arti- kel 13 WMO, wordt aan alle gemeenten eenmalig in 2013 en 2014 jaarlijks € 1 per inwoner beschikbaar gesteld voor breedtesport.

Prestatie 8.1.7 Het doorontwikkelen van de maatschappelijke stage in Overijssel

Projectresultaat Het begeleiden en ondersteunen van scholen en vrijwilligersorganisaties bij het realiseren van maatschappelijke stages bij mbo en hbo door een provinciaal expertisecentrum.

Realisatie Coalitieperiode Wij richten ons op het verspreiden en verzamelen van de huidige kennis en methodiekontwikkeling voor een goede uitvoering van de maatschappelijke stages in het onderwijs en bij vrijwilligersorganisaties.

Prestaties 2012 • Het ondersteunen van initiatieven die leiden tot het beter matchen van vraag en aanbod, een betere samenwerking tussen scholen en vrijwilligersorganisaties op regionaal en sectoraal niveau. • Het stimuleren van scholen om de activiteiten rond de maatschappelijke stage beter op elkaar af te stemmen.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Het project is in 2012 conform de overeengekomen prestaties afgerond.

Reguliere prestaties

Prestatie 8.1.8 Afronden van Samen & Overijssel, hoofdstuk Sociale infrastructuur, Cultuur en Jeugd tot en met 2012

Prestaties 2012 In de eerste helft van 2012 voeren we de beleidslijnen van de nota “Samen en Overijssel” uit, in afwachting van nieuw beleidskader.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is de nota “Samen en Overijssel” afgerond.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 279 Beleidsdoel 8.2 - Uitvoering geven aan onze wettelijke taak om zorg te dragen voor het voeren van beleid betreffende steunfunctiewerk. Samen met de VNG-Overijssel willen wij onderzoeken of met betrekking tot de steunfuncties (zoals WMO, Sport, Vrijwilligers) en de provinciale ondersteuning beter aangesloten kan worden op lokale behoeften, en hoe daarbij dubbelingen voorkomen kunnen worden.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 8.2

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

8.2.1 Waardering van afnemers van KTV van steun- 7,3 7,3 0 steunfunctietaken voor de geleverde functieorganisa- prestatie door de steunfunctieorgani- ties a) satie (gemiddeld rapportcijfer) Begroting 2011 Begroting 2012 ≥ 7 ≥ 7 ≥ 7 ≥ 7

a) Klanttevredenheidsonderzoeken (KTV) over 2011 betreffen Sportservice (rapportcijfer 7,76), Arcon (rapportcijfer 7,03) en Stimuland (rapportcijfer (7,02). KTV’s voor 2012 verwacht vanaf 1 juli. Naar aanleiding van voortganggesprekken met organisaties op groen. Organisatie

Reguliere prestaties

Prestatie 8.2.1 Onderzoek naar een betere aansluiting van de steunfuncties en de provinciale ondersteuning op lokale behoeften, in samenwerking met VNG Overijssel

Prestaties 2012 In het voorjaar van 2012 bieden wij Provinciale Staten een beleidsbrief aan over de resultaten van het onderzoek met VNG-Overijssel naar steunfunctietaken en invulling van de nieuwe steunfunctietaken in de komende periode.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Op 27 maart 2012 is het onderzoeksrapport met begeleidende brief, kenmerk 2012/0084182, aangeboden aan Provinciale Staten. Op 30 oktober 2012 zijn Provinciale Staten per brief, met kenmerk 2012/0243557, geïnformeerd over de activiteiten die Gedeputeerde Staten op grond van de aanbevelingen hebben ondernomen.

Maatschappelijke ambitie 8.0.2 - Zorgen voor een goed functionerend systeem van jeugdzorg en jeugdbeleid. De provincie blijft tot de datum van overdracht van jeugdzorgtaken naar de gemeenten verantwoordelijk voor een goed functionerend systeem van jeugdzorg en jeugdbeleid, waarbij kinderen en ouders zonder onnodige wachttijden de zorg krijgen die ze nodig hebben. De inspanningen zijn gericht om met partners (gemeenten, bureau jeugdzorg, zorgaanbieders e.a.) structureel te bewerkstelligen dat zo weinig mogelijk jongeren terechtkomen in de provinciale jeugdzorg, en dat ze daarin zo snel als mogelijk en verantwoord is weer uitstromen. Hiervoor zetten wij de doeluitkering in die we van het Rijk ontvangen, zolang de jeugdzorg een wettelijke verantwoordelijkheid van de provincie is.

280 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Meetbare gegevens bij maatschappelijke ambitie

Gerealiseerd Kengetal Bron 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

8.0.2 Gemiddelde doorlooptijd indicatietra- Bureau Jeugdzorg - 101 92 93 77 47 ject Bureau Jeugdzorg (dagen)

Beleidsdoel 8.3 - Het terugdringen van de instroom, het versnellen van de doorstroom en het wegnemen van de belemmeringen die de uitstroom beletten in de provinciale jeugdzorg. Om aan de voorkant invloed uit te oefenen op de instroom van jongeren in de jeugdzorg, maken we met gemeenten afspraken over de aanpak van risicogezinnen en zetten we meer ambulante zorg in zonder dat daarvoor indicatiestelling vereist is. Met Bureau Jeugdzorg maken wij afspraken over de inzet van Eigen Kracht-conferenties aan de voorkant van het indicatieproces, over de duur van het indicatieproces en over procedures op het gebied van kindermishandeling. Met de zorgaanbieders maken wij prestatieafspraken, inclusief inzet eigen kracht en trajectfinanciering. Met betrokken intersectorale partners maken wij afspraken over soepele en tijdige uitstroomtrajecten. Dit vraagt om een andere manier van plannen, begroten en verantwoorden van zorgaanbieders. De omslag maken is soms lastig. Dit kan leiden tot aanpassingen - binnen de grenzen van de doeluitkering - in de afrekening.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 8.3

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

8.3.1 Aantal geïndiceerde zorgaanspraken Bureau Jeugdzorg, 1,9 2 2,0 1,9 1,9 en meldingen kindermishandeling Provincie Overijssel in relatie tot het gewogen aantal Begroting 2011 2 jongeren (%) a) Begroting 2012 1,9 1,9 1,9 8.3.2 Gemiddelde doorlooptijd AMK Bureau Jeugdzorg 92 82 68 80 58 (dagen) b) Begroting 2011 60 60 - - Begroting 2012 60 60 60 60 8.3.3 Aantal jongeren dat uitstroomt door Provincie Overijssel 13 24 gebruik-making van het provinciale Begroting 2011 1000-jongerenplan (aantal) Begroting 2012 25 25 25 0 a) Aantal gewogen jongeren per provincie: dit is het aantal inwonende kinderen en jongeren tot en met 17 jaar, waarop een weging (toeslag) is toegepast voor wat betreft het aantal eenoudergezinnen en etniciteit in de betreffende provincie (hierbij tellen jeugdigen uit eenoudergezinnen voor 2,69 en allochtone jeugdigen voor 1,395 mee). Deze toeslag wordt gehanteerd omdat uit onderzoek is gebleken dat de betreffende doelgroepen (eenoudergezinnen en allochtone kinderen) genoemde factor meer dan gemiddeld gebruik maken van geïndiceerde jeugdzorg.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 281 Investeringsprestaties

Prestatie 8.3.1 Uitvoering Eigen Kracht-conferenties (EKC)

Projectresultaat Het vergroten van de verantwoordelijkheid, regie en het eigen probleemoplossend vermogen van kinderen en gezinnen in Overijssel.

Realisatie Coalitieperiode Een cultuuromslag bij zowel burgers als professionals (instellingen) op basis van het “Eigen Kracht-denken” is in Overijssel breed ingezet en ingevoerd.

Prestaties 2012 Het initiëren en subsidiëren van projecten die gericht zijn op het inbedden van het “Eigen Kracht-denken” in processen die verband houden met hulp, zorg en ondersteuning van kinderen en gezinnen die dit nodig hebben. Deze ondersteuning wordt niet alleen geleverd door de provinciaal gesubsidieerde jeugdzorginstellingen, Bureau Jeugdzorg Overijssel (inclusief jeugdbescherming), maar ook door gemeenten (respectievelijk gemeentelijke voorzieningen), de Raad voor de Kinderbescherming en de Overijsselse aanbieders van Jeugd-LVG en Jeugd–GGz (Autisme).

Prestatie gehaald? Nee.

Toelichting Voor het project Eigen Kracht zijn een viertal prestatieambities voor 31-12-2014 vastgelegd; 20% meer netwerkplaatsingen, 30% minder uithuisplaatsingen, 20% minder vraag naar jeugdzorg bij familieplannen en 15% toename van de bekendheid met Eigen Kracht-conferenties bij Overijsselse burgers.

Naast de al lopende landelijke pilot Eigen Kracht in het CJG (met een zestal Overijsselse gemeenten) wordt op alle deelgebieden van de Overijsselse jeugdzorg middels sectorbrede samenwerking in deelprojecten de inzet op Eigen Kracht georganiseerd en in de praktijk van de instellingen geïmplementeerd. Parallel daaraan is geïnvesteerd in toenemende bekendheid van het begrip Eigen Kracht en het model van de Eigen Kracht-conferentie bij Overijsselse burgers. Belangrijk is om ook de Overijsselaars te informeren over de beoogde cultuuromslag en hen te stimuleren om kansen om eigen verantwoordelijkheid te nemen en een bijdrage in de beoogde cultuuromslag te geven bij de Overijsselse burger. Bijzonder veelbelovend is de bijdrage die het project VERVE (samenwerking jeugd- en kinderbescherming) zal leveren aan de resultaten die worden nagestreefd.

Er worden gerichte monitoren opgebouwd op de prestatieambities. Een monitor bij het Overijsselse burgerpanel geeft aan dat de bekendheid met Eigen Kracht sterk is gegroeid. De bekendheid met het begrip Eigen Kracht is gegroeid van 7% (2011) naar 17% (2012). De bekendheid van de Eigen Kracht-conferentie is van 3% (2011) naar 5% gegroeid (2012). Uit de eerste resultaten van de bredere monitor blijkt dat het aantal netwerkplaatsingen / netwerkpleegzorg) in 2012 fors is toegenomen met 12,1 % ten opzichte van 2011.

Daarnaast worden de deelprojecten begeleid door onafhankelijk onderzoek. Rapportage hiervan wordt in de tweede helft van 2013 verwacht.

De tussenresultaten geven al wel tendensen aan: Door de actieve stimulering van het Eigen Kracht-denken in Overijssel is de zelfredzaamheid en regie van de Overijs- selse inwoners toegenomen. De noodzakelijke ondersteuning en zorg wordt in een vroeger stadium gesignaleerd en vraaggestuurd. Bij voorkeur in de context van gezinnen, families en hun netwerken en planmatig en samenhangend uitgevoerd. Het model van de Eigen Kracht-conferentie (of varianten hiervan) worden toenemend ingezet als een hand- zaam en effectief format voor perspectiefbiedende gezinsplannen / familieplannen. Hiermee is de prestatie inhoudelijk gerealiseerd. Wegens overbesteding op dit budget is deze prestatie gescoord als “nee”.

282 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Investeringsbesluit Eigen Kracht-conferenties Type: Besluitvormend Datum: April 2012

Onderwerp: Informatiebijeenkomst voor Provinciale Staten over de Publiekscampagne Eigen Kracht Type: Informerend Datum: Oktober 2012

Toelichting Met het nemen van het investeringsbesluit wordt het bestuurlijk en financieel mogelijk het Project Eigen Kracht-conferenties uit te voeren.

Prestatie 8.3.8 Uitvoering 1000-jongerenplan Eigen Kracht-conferenties

Projectresultaat Tot 2014 worden 513 jongeren geplaatst in een leerwerkplek in het bedrijfsleven.

Realisatie Coalitieperiode Het 1000-jongerenplan is geslaagd.

Prestaties 2012 Subsidieverlening ten behoeve van de plaatsing van ten minste 163 jongeren in een leerwerkplek in het bedrijfsleven, waarvan 50 Wajong jongeren in de tweede helft van 2012. Voor het eerste half jaar zijn voor 75 jongeren middelen beschikbaar gesteld vanuit het jaarrekeningresultaat 2011. Totaal te realiseren leerwerkplekken in 2012 komt uit op 238.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Bij het Jaarverslag 2011 is het vereiste budget voor het eerste halfjaar 2012 beschikbaar gesteld. Aan het einde van het eerste kwartaal 2012 is geconstateerd dat het aantal plaatsingen binnen het 1000-jongerenplan achterbleef bij de raming. Gezamenlijk met de regionale projectleiders zijn de oorzaken van dit achterblijven geanalyseerd. Voor een deel werd dit veroorzaakt door de verslechterde arbeidsmarkt, maar ook door vermeende terughoudendheid vanwege de komende provinciale subsidieregeling. De provinciale subsidieregeling is met statenvoorstel PS/2012/210 investeringsbesluit 1000-jongerenplan 2012-2015 verder inhoud gegeven. Als gevolg van de financiële crisis blijken bedrijven nog steeds terughoudend te zijn in het aannemen van (nieuw) personeel. In 2012 zijn er totaal 197 jongeren geplaatst op een leerwerkplek. Dit zijn er 41 minder dan geraamd. Totaal zijn er tot en met 2012 609 jongeren aan een leer / werkplek geholpen. Gezien de slechte arbeidsmarkt vinden wij dit een goed resultaat.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Investeringsbesluit 1000-jongerenplan 2012 – 2015 Type: Besluitvormend Datum: juni 2012

Toelichting Met het nemen van het investeringsbesluit wordt het bestuurlijk en financieel mogelijk het 1000-jongerenplan uit te voeren.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 283 Reguliere prestaties

Prestatie 8.3.2 Samen met gemeenten aanpakken van risicogezinnen en het uitvoeren van de met het Rijk gemaakte afspraken over de inzet van ambulante zorg zonder indicatiebesluit

Prestaties 2012 Onder het motto “één gezin, één plan, één budget” moet bij de aanpak van risicogezinnen de (preventieve) zorg vanuit meerdere sectoren gebundeld geboden worden, waarbij de onderlinge samenhang en coördinatie van groot belang is. Hierbij is een nauwe samenwerking met de gemeente van doorslaggevend belang. Daarnaast is het mogelijk om een deel van de (ambulante) jeugdzorg uit de doeluitkering te financieren, zonder dat daarvoor een formeel indicatiebesluit van Bureau Jeugdzorg noodzakelijk is. Hiermee wordt uiteindelijk bereikt dat veelal lichtere jeugdzorg in een eerder stadium geboden kan worden.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Voorbeelden ZorgSaam in de Palestrinalaan (Zwolle) ZorgSaam is anders dan vergelijkbare projecten. Het is vernieuwend. Ieder gezin met multiproblemen heeft één (coördinerende) hulpverlener met ook daadwerkelijk handelsvrijheid. Deze hulpverlener is echt de spil die met het gezin ervoor zorgt dat het gezin vooruit komt. “ZorgSaam” helpt mee aan betere en effectievere zorgverlening en ondersteuning. Eigen kracht en eigen mogelijkheden van het gezin / huishouden zijn daarbij een belangrijk uitgangspunt.

Enschede: meerdere ontwikkelingen / projecten In de pilot Transitie Jeugdzorg Enschede werken de gemeenten Enschede, zorgverzekeraar Menzis en de Provincie Overijssel nauw en succesvol samen vanuit de ambitie om, vooruitlopend op de feitelijke transities (met name AWBZ, WMO,Jeugdzorg), een effectief werkmodel in de Enschedese praktijk te realiseren. Het resultaat is aansprekend en wordt regionaal en landelijk als “voorlopend” gewaardeerd. Enschede organiseert jeugdzorg zo dicht mogelijk bij kinderen en gezinnen en werkt met in wijkteams ondergebrachte wijkcoaches / gezinscoaches. In die aanpak zijn de lijnen zo kort mogelijk met onder meer huisartsen, jeugdgezondheidszorg en scholen. Ook de zwaardere taken als jeugdbescherming, voogdij en reclassering worden dichtbij georganiseerd. Bureau Jeugdzorg en MEE functioneren in Enschede al volledig als partner in die wijkteams. Uitgangspunt is een op eigen kracht georiënteerde integrale gezinsondersteuning / gezinsaanpak. Organisaties werken samen, wijkgericht en zo veel mogelijk volgens 1 gezin en 1 plan (integrale gezinsaanpak). Kinderen en gezinnen worden daarmee beter en zo veel mogelijk in hun sociale omgeving geholpen. Enschede loopt voorop en de ervaringen hier zijn heel waardevol voor de grote omslag in de zorg en ondersteuning voor jeugd / gezinnen waar alle gemeenten in Nederland de komende jaren voor staan.

Experimenten tweedelijns ambulante hulp zonder indicatie De experimenten zijn een concrete opmaat gebleken naar een andere benadering. Het is niet meer wijsheid van de tekentafel, het is ‘work in progress’. Er zijn resultaten geboekt: de cliënten zijn zeer tevreden, het zorgaanbod heeft vernieuwende impulsen gekregen, er is maatwerk geleverd in de intensiteit en duur van bestaande vormen van ondersteuning en de eigen kracht van gezinnen én professionals is aangesproken.

Bij het nemen van beslissingen hebben betrokkenen zich laten leiden door wat een gezin nodig heeft, niet door de (on)mogelijkheden van ‘het systeem’. De kanteling naar meer professionele autonomie en verantwoordelijkheid heeft in de praktijk inhoud gekregen. De provincie Overijssel is nauw betrokken geweest bij de ontwikkeling van boven genoemde pilots / projecten, levert een bijdrage aan de sturing en uitvoering (bestuurlijk / ambtelijk); inhoudelijk en met subsidie(s). Ten behoeve van monitoring en kennisuitwisseling initieerde en faciliteert de provincie uitwisselings bijeenkomsten naar aanleiding van tussenevaluaties en eindevaluaties (experimenten tweedelijns ambulante hulp zonder indicatie).

284 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 8.3.3 Het maken van prestatieafspraken met Bureau jeugdzorg Overijssel over de inzet van EKC aan de voorkant van het indicatieproces

Prestaties 2012 Door een Eigen Kracht-conferentie in te zetten voordat het formele indicatieproces bij Bureau jeugdzorg van start gaat, wordt zo veel mogelijk voorkomen dat te zware geïndiceerde jeugdzorg moet worden ingezet.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Door de ontwikkeling van een nieuwe werkvorm binnen jeugdbescherming (Eigen Kracht project VERVE) werkt Bureau Jeugdzorg nauw samen met de Raad voor de Kinderbescherming en de William Schrikker Groep om veiligheid van jeugd / kinderen te vergroten met voorkoming van uithuisplaatsingen en (verkorting van de duur van) ondertoezicht- stellingen. Deze beschermingsmaatregelen hebben grote invloed op het bereiken van een duurzaam resultaat en onnodige zorgconsumptie. Uit cijfers in de afgelopen jaren blijkt dat het aantal beschermingsmaatregelen vrijwel parallel loopt aan de zorgconsumptie bij door de provincie gefinancierde jeugdzorginstellingen. Uit de eerste praktijkresultaten van het project VERVE blijkt dat vanuit de vernieuwde werkwijze en samenwerking minder of minder zware maatregelen worden ingezet door verbreding van betrokkenheid van familie en netwerk van betrokkenen. Veiligheid en welzijn van kinderen, anders dan door een beschermingsmaatregel dan wel met een minder ingrijpende maatregel en gerichte ondersteuning, kan worden gerealiseerd. Het begeleidende onderzoek wordt naar verwachting medio 2013 opgeleverd.

Prestatie 8.3.4 Het maken van prestatieafspraken met Bureau Jeugdzorg Overijssel over verkorting van de doorlooptijden AMK en indicatiestelling

Prestaties 2012 Het is in het belang van de cliënt dat de periode waarin onderzoek plaatsvindt naar de problematiek zo kort mogelijk is. Hoe eerder met de oplossing beginnen kan worden, hoe beter.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Met Bureau Jeugdzorg Overijssel zijn in de subsidiebeschikking 2012 prestatieafspraken gemaakt over het terugdringen van de gemiddelde doorlooptijden van de indicatiestelling en het onderzoek naar vermoedens van kindermishandeling. Gezien het grote belang van het laatstgenoemde onderdeel heeft Bureau Jeugdzorg Overijssel ons maandelijks gerapporteerd op de voortgang binnen dit dossier. Over heel 2012 is, ondanks toename van het aantal meldingen, een gemiddelde doorlooptijd van het onderzoek AMK gerealiseerd van gemiddeld 57 kalenderdagen op 31-12-2012. Dit ten opzichte van 93 kalenderdagen medio 2011. Hiermee blijft het bureau ruim onder de landelijk gestelde norm (61 dagen voor 75% van de meldingen).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 285 Prestatie 8.3.5 Het jeugdaanbod 2012 bekostigen in de vorm van succesvol afgesloten trajecten (trajectfinanciering)

Prestaties 2012 In 2011 is de nieuwe subsidiesystematiek in de Overijsselse jeugdzorg ingevoerd waarbij de zorg wordt gefinancierd die aan unieke uitgestroomde cliënten is geleverd. Cliënt en zorgaanbieder hebben daarbij samen bepaald welke zorg geleverd is. Met ingang van 2012 wordt de prestatieprikkel voor de zorgaanbieders verder aangescherpt. Alleen zorg die aan uitgestroomde cliënten is geleverd die aantoonbaar succesvol is geweest wordt gesubsidieerd.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting In 2012 is het zorgaanbod bekostigd in de vorm van trajectfinanciering en is in overleg met de aanbieders van jeugd- en opvoedhulp een werkzame manier gevonden voor de invoering van het aspect van de succesvolle uitstroom. In de loop van 2012 zijn de voorbereidingen gestart voor de met partijen eerder afgesproken evaluatie van het bredere sturingskader “Nieuwe Bezems” waar de trajectfinanciering onderdeel van uitmaakt. Deze evaluatie bevat ook een onderzoek naar de validiteit van het cliëntzorgtarief. Deze evaluatie wordt in het voorjaar van 2013 afgerond.

Prestatie 8.3.6 Het via de prestatieafspraken regelen dat inzet van eigen kracht een vast onderdeel vormt van de werkprocessen bij de zorgaanbieders

Prestaties 2012 Ook tijdens het hulpverleningsproces is het van belang de cliënt en zijn omgeving te stimuleren om zijn of haar probleem zo veel mogelijk zelf op te lossen.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting De inzet van Eigen Kracht is daartoe als startpunt van vraaginventarisatie opgenomen in ons sturingskader. Middels het project “Eigen Kracht in Uitvoering” (onderdeel van project Eigen Kracht 2012-2015 in het kader van Kracht van Overijssel) is inzet op eigen kracht en het werken met familieplannen structureel onderdeel van de werkprocessen van de zorgaanbieders.

Prestatie 8.3.7 Het maken van financiële en inhoudelijke afspraken met alle betrokken intersectorale partners om in het kader van een soepel verlopend cliënttraject tijdige uitstroom te regelen

Prestaties 2012 Via de trajectfinanciering wordt de jeugdzorgaanbieder geprikkeld zo licht mogelijke zorg zo efficiënt mogelijk te leveren. Voor de gevallen waarbij het nodig is dat (ook) zorg (of vervolgzorg) wordt geleverd door intersectorale partners, is het gewenst dat deze (vervolg)zorg zonder onnodige wachttijd wordt geleverd.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Onze regionale hoofdaannemers hebben, mede ingegeven vanuit hun trajectverantwoordelijkheid, structurele samenwerkingsafspraken met relevante regionale intersectorale partners in (jeugd)zorg en maatschappelijke dienstverlening. Daar waar relevant worden (al dan niet in samenspraak met partners) met overige financiers (zorgver- zekeraars en/of gemeenten) afspraken gemaakt. Waar nodig en mogelijk ondersteunen wij het komen tot deze afspraken.

286 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Beleidsdoel 8.4 - Goede overdracht van jeugdzorg aan (samenwerkende)gemeenten. Onverlet onze wettelijke verantwoordelijkheid voor de huidige jeugdzorgtaken (naar verwachting tot 2015) werken we mee aan een soepele overdracht van deze taken naar de gemeenten. Wij ondersteunen gemeenten in hun voorbereiding op transitie en transformatie.

Meetbare gegevens bij beleidsdoel 8.4

Gerealiseerd Streefwaarden Indicator Bron 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

8.4.1 Aantal gemeenten dat actief betrok- Provincie Overijssel 25 25 ken is bij de transitie en transformatie Begroting 2011 van de jeugdzorg (aantal) Begroting 2012 25 25 25 25

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 287 Investeringsprestaties

Prestatie 8.4.1 Bestuurlijk en ambtelijk samen met gemeenten en alle andere relevante partners invulling geven aan het transitie- en transformatietraject

Projectresultaat De financiële en inhoudelijke verantwoordelijkheid voor de jeugdzorg wordt door provincie Overijssel overgedragen aan de Overijsselse gemeenten.

Realisatie Coalitieperiode In het Regeerakkoord VVD-CDA 2010 is opgenomen dat de effectiviteit van de jeugdzorg moet worden verbeterd door een stelselherziening. Daartoe dienen onder andere de taken op het gebied van de provinciale jeugdzorg tussen 2014 en 2016 te worden overgeheveld naar de gemeenten. In het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 “De Kracht van Overijssel” is het voornemen opgenomen om de jeugdzorg goed te willen overdragen aan (samenwerkende) gemeenten.

Prestaties 2012 Inmiddels is overleg met de gemeenten over de overheveling proactief gestart in het najaar van 2010. Voor het resultaat van een goede overdracht is een proces van zorgvuldige en tijdige voorbereiding door provincie en gemeenten noodzakelijk. Het ontwikkelingsgerichte programma Transitie Jeugdzorg Overijssel voorziet in de kaders waarbinnen met het oog op de opgave gekomen wordt tot de beoogde resultaten. Met behoud en mogelijke versterking van inmiddels opgebouwde kwaliteit worden jeugdzorgtaken overgedragen aan gemeenten en wordt beoordeeld in hoeverre zij op dat moment in staat zijn de uitvoering van jeugdzorgtaken op zich te nemen. In 2012 zal bovenstaande ontwikkeling op ambtelijk en bestuurlijk niveau samen met gemeenten verder worden voorbereid.

Prestatie gehaald? Ja.

Toelichting Voor het beleidsterrein jeugdzorg was 2012 een jaar dat in het teken stond van een verdere voorbereiding op de komende transitie in 2015 van de jeugdzorg naar de gemeenten. Het Rijk heeft in 2012 een concept van de nieuwe Jeugdwet in consultatie gebracht waarop massaal commentaar is geleverd. De reacties worden door het Rijk verwerkt binnen een planning die gericht is op het realiseren van de transitie per 2015.

De transitieagenda van provincie Overijssel is gericht op de tijdige en (juridisch geborgde) afhechting van haar wettelijke taak voor de jeugdzorg, gericht op het voorkomen van frictiekosten. In dit verband zijn in 2012 gesprekken gevoerd met alle belanghebbenden en instellingen op het domein jeugdzorg om alertheid te creëren voor de harde deadlines die gerealiseerd moeten worden in 2014. Provincie Overijssel en de Overijsselse gemeenten hanteren een gemeenschappelijke routekaart om deze doelstellingen op elkaar af te stemmen en te realiseren.

In 2012 zijn gemeenten in de gelegenheid gesteld met hun toekomstige taak te oefenen in de vorm van experimenten op het gebied van ambulante jeugdzorg, zonder een indicatie van Bureau Jeugdzorg Overijssel. In 2012 is een project leider aangesteld om het proces van transitie en transformatie in goede banen te leiden en te versnellen.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Investeringsbesluit Transitie Jeugdzorg Overijssel Type: Besluitvormend Datum: April 2012

Onderwerp: Bestuurlijke bijeenkomst tussen provincie en alle gemeenten op 11 oktober 2012, waarin alle partijen de preambule van het Transitieplan hebben ondertekend Type: Richtinggevend Datum: Oktober 2012

288 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Toelichting De decentralisatie van de – huidige provinciale - jeugdzorg naar gemeenten is een grote kans voor vernieuwing van het jeugdzorgstelsel. Daarbij is niet het beschikbare zorgaanbod leidend, maar wat het kind en gezin écht nodig hebben. Het Transitieplan Overijssel is een groeidocument dat wordt aangepast op grond van relevante ontwikkelingen. In het Transitieplan is een aantal thema’s opgenomen waarbinnen de gemeenten ervaringen kunnen opdoen met hun toekomstige taak. Voor dit oefenen in toekomstige taken door gemeenten heeft de provincie extra geld beschikbaar gesteld voor het door gemeenten uitvoeren van experimenten en pilots. In de projecten is aandacht voor veiligheid, eigen kracht en verantwoordelijkheid van het gezin bij problemen met kinderen en jongeren.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 289 8. Sociale infrastructuur, jeugdzorg en overige kerntaken ( x € 1.000)

8.1 Signaleren en agenderen 14.452 63 -14.389 3.210 -3.210 4.891 317 -4.574 4.283 194 -4.089 -608 -123 485 van sociale vraagstukken en tekortkomingen. 8.2 Uitvoering geven aan 2.894 -2.894 2.700 -2.700 2.700 -2.700 2.701 -2.701 1 -1 onze wettelijke taak om zorg te dragen voor het voeren van beleid betreffende steunfunctiewerk. 8.3 Het terugdringen van de 124.479 114.277 -10.202 110.115 109.500 -615 125.491 118.134 -7.357 126.570 118.464 -8.106 1.079 330 -749 instroom, het versnellen van de doorstroom en het wegnemen van de belemmeringen die de uitstroom beletten in de provinciale jeugdzorg. 8.4 Goede overdracht van 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 jeugdzorg aan (samenwerkende) gemeenten. 8.5 Bedrijfsvoering ** 86.617 1.263 -85.354 87.933 1.073 -86.860 87.689 1.073 -86.616 90.509 1.151 -89.358 2.820 78 -2.742

Totaal Sociaal infra- 228.442 115.603 -112.839 203.958 110.573 -93.385 225.237 119.524 -105.713 228.179 119.809 -108.370 2.942 285 -2.657 structuur, jeugdzorg en overige kerntaken

** 2012-2016 is inclusief personeelsgebonden kosten

290 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve renovatie provinciehuis Reserve beheersing fiscale risico's 1.000 1.000 1.000 1.000 Reserve ILG (8) 330 664 389 304 Reserve DIA (8) Reserve Investeren met Gemeenten (8) Reserve Investeren in Overijssel (8) Reserve uitvoering KVO (8) 30.809 11.706 30.809 12.047

Totaal reserves 1.000 31.139 12.369 1.000 1.000 31.199 12.351 1.000

Voorzieningen Voorziening reorganisatie 4.900 4.900 4.900 Totaal voorzieningen 4.900 4.900 4.900

Doeluitkering Doeluitkering jeugdzorg 4.674 117.214 118.134 3.754 4.674 119.935 118.464 6.145 2.391 Doeluitkering Investeringsbudget 317 194 Landelijk Gebied

Totaal doeluitkeringen 4.674 117.214 118.451 3.754 4.674 119.935 118.658 6.145 2.391

Saldo Reserves, Voorzieningen 5.674 148.353 130.820 4.754 5.674 151.134 131.009 7.145 2.391 en Doeluitkeringen Sociaal infrastructuur, jeugdzorg en overige kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 291 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

8.1 Signaleren en agenderen van Kracht van Overijssel sociale vraagstukken en tekortko- 8.1.1 Instandhouding en versterking 107 -107 64 113. dw GS. 171 -171 112 -112 -59 59 -86 -26 69 mingen. basisvoorzieningen (pMJP 2007- 2013). 8.1.2 Behoud van sociale cohesie en 367 -367 712 317 113. 124. 1.079 317 -762 596 194 -402 -483 -123 360 -326 -76 vitaliteit (pMJP 2007-2013). dw GS. 8.1.3 Sociaal beleid flankerend aan de adm. -15 15 provinciale kerntaken inzetten om te komen tot een versnelling, besparing en/of kwalitatief beter resultaat van die kerntaken. 8.1.4 Ondersteuning aan regionaal 942 -942 900 adm. 1.842 -1.842 1.827 -1.827 -15 15 -32 -1.795 4.654 opererende organisaties die lokale organisaties ondersteunen op het gebied van mantelzorg / vrijwilligers en mensen met een beperking, jeugd en senioren. 8.1.5 Ondersteuning aan regionaal 477 -477 6 19. dw GS. 483 -483 485 -485 2 -2 -98 -387 opererende organisaties die lokale initiatieven ontplooien op het gebied van leefbaarheid kleine kernen en vitaal platteland. 8.1.6 Onderzoek naar de mogelijkheden 75 -75 75 -75 32 -32 -43 43 -32 2.318 die het Olympisch Plan 2028 biedt voor Overijssel. 8.1.7 Het doorontwikkelen van de maatschappelijke stage in Overijssel.

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.968 -1.968 1.682 317 3.650 317 -3.333 3.052 194 -2.858 -598 -123 475 -557 -2.301 7.041

Reguliere prestaties 1.242 -1.242 -1 adm. 1.241 -1.241 1.231 -1.231 -10 10 -304 -927

Subtotaal beleidsdoel 8.1 3.210 -3.210 1.681 317 4.891 317 -4.574 4.283 194 -4.089 -608 -123 485 -557 -304 -3.228 7.041 8.2 Uitvoering geven aan onze wet- Kracht van Overijssel telijke taak om zorg te dragen voor het voeren van beleid betreffende steunfunctiewerk. Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 2.700 -2.700 2.700 -2.700 2.701 -2.701 1 -1 -2.701

Subtotaal beleidsdoel 8.2 2.700 -2.700 2.700 -2.700 2.701 -2.701 1 -1 -2.701

292 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 1.968 -1.968 1.682 317 3.650 317 -3.333 3.052 194 -2.858 -598 -123 475 -557 -2.301 7.041

Reguliere prestaties 1.242 -1.242 -1 adm. 1.241 -1.241 1.231 -1.231 -10 10 -304 -927

Reguliere prestaties 2.700 -2.700 2.700 -2.700 2.701 -2.701 1 -1 -2.701

Subtotaal beleidsdoel 8.2 2.700 -2.700 2.700 -2.700 2.701 -2.701 1 -1 -2.701

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 293 Primitieve begroting 2012 Begrotingswijzigingen Actuele begroting 2012 Rekening 2012 Begroting minus Rekening Financiering Lasten Baten Saldo Lasten Baten Nummers Lasten Baten Saldo Lasten Baten Saldo Lasten Baten Totaal Uit KvO Reserves Overig Beschikbaar Beleidsdoelen Prestatie Saldo Saldo Saldo uKvO

8.3 Het terugdringen van de instroom, Kracht van Overijssel het versnellen van de doorstroom 8.3.1 Uitvoering Eigen Kracht Confe- 5.100 104. 124. 5.100 -5.100 6.014 -6.014 914 -914 -1.460 -4.554 3.986 en het wegnemen van de belem- renties. meringen die de uitstroom beletten 8.3.8 1000-jongerenplan 1.625 106. 124. 1.625 -1.625 1.460 -1.460 -165 165 -6.014 4.554 3.290 in de provinciale jeugdzorg. adm. Subtotaal Kracht van Overijssel 6.725 6.725 -6.725 7.474 -7.474 749 -749 -7.474 7.276

Overige prestaties 110.115 109.500 -615 8.651 8.634 16. 18. adm. 118.766 118.134 -632 119.096 118.464 -632 330 330 -632

Subtotaal beleidsdoel 8.3 110.115 109.500 -615 15.376 8.634 125.491 118.134 -7.357 126.570 118.464 -8.106 1.079 330 -749 -7.474 -632 7.276 8.4 Goede overdracht van jeugdzorg Kracht van Overijssel aan (samenwerkende) gemeenten. 8.4.1 Bestuurlijk en ambtelijk samen 4.466 31. 114. 124. 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 -4.016 -100 9.084 met gemeenten en alle andere relevante partners invulling geven aan het transitie- en transformatietraject.

Subtotaal Kracht van Overijssel 4.466 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 -4.016 -100 9.084

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 8.4 4.466 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 -4.016 -100 9.084 8.5 Bedrijfsvoering ** Kracht van Overijssel

Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 87.933 1.073 -86.860 -244 18. dw PS. 87.689 1.073 -86.616 90.509 1.151 -89.358 2.820 78 -2.742 -89.358 dw adm. adm.

Subtotaal beleidsdoel 8.5 87.933 1.073 -86.860 -244 87.689 1.073 -86.616 90.509 1.151 -89.358 2.820 78 -2.742 -89.358

Totaal Sociaal infrastructuur, jeugd- 203.958 110.573 -93.385 21.279 8.951 225.237 119.524 -105.713 228.179 119.809 -108.370 2.942 285 -2.657 -12.047 -304 -96.019 23.401 zorg en overige kerntaken

** 2012-2016 is inclusief personeelsgebonden kosten

294 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Overige prestaties 110.115 109.500 -615 8.651 8.634 16. 18. adm. 118.766 118.134 -632 119.096 118.464 -632 330 330 -632

Subtotaal Kracht van Overijssel 4.466 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 -4.016 -100 9.084

Reguliere prestaties

Subtotaal beleidsdoel 8.4 4.466 4.466 -4.466 4.116 -4.116 -350 350 -4.016 -100 9.084 8.5 Bedrijfsvoering ** Kracht van Overijssel

Subtotaal Kracht van Overijssel

Reguliere prestaties 87.933 1.073 -86.860 -244 18. dw PS. 87.689 1.073 -86.616 90.509 1.151 -89.358 2.820 78 -2.742 -89.358 dw adm. adm.

Subtotaal beleidsdoel 8.5 87.933 1.073 -86.860 -244 87.689 1.073 -86.616 90.509 1.151 -89.358 2.820 78 -2.742 -89.358

Totaal Sociaal infrastructuur, jeugd- 203.958 110.573 -93.385 21.279 8.951 225.237 119.524 -105.713 228.179 119.809 -108.370 2.942 285 -2.657 -12.047 -304 -96.019 23.401 zorg en overige kerntaken

** 2012-2016 is inclusief personeelsgebonden kosten

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 295 Begrotingswijziging Omschrijving

296 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting

Beleidsdoel 8.1 Signaleren en agenderen van sociale vraagstukken en tekortkomingen

Er is een onderuitputting op het beleidsdoel ten opzichte van de actuele begroting van € 0,5 miljoen.

Toelichting Prestatie 8.1.2 Behoud en sociale cohesie en vitaliteit (pMJP 2007-2013) Lasten: € 0,5 miljoen In afwachting van de finale afwikkeling en administratieve verwerking van het ILG, stellen wij voor om de vooralsnog de niet benutte middelen in 2012 toe te voegen aan de kerntaakbegroting 2013 (€ 0,48 miljoen). Het betreft de pMJP prestaties leefbaarheidsgelden en Kulturhusen.

Baten: -/- € 0,1 miljoen Dit bedrag heeft betrekking op de rijksbijdrage op pMJP prestatie 409 (leefbaarheidsgelden). Deze prestatie is volledig met rijksgeld gefinancierd.

Beleidsdoel 8.3 Het terugdringen van de instroom, het versnellen van de doorstroom en het wegnemen van de belemmeringen die de uitstroom beletten in de provinciale jeugdzorg

Er is een overschrijding op dit beleidsdoel van €0,7 miljoen. De overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door een overschrijding op het budget Eigen Kracht conferenties

Toelichting Prestatie 8.3.1 Uitvoering Eigen kracht conferenties Lasten: -/- € 0,9 miljoen Naast de al lopende landelijke pilot Eigen Kracht, met een zestal Overijsselse gemeenten, in het Centrum Jeugd en Gezin (CJG) ) wordt op alle deelgebieden van de Overijsselse jeugdzorg door sectorbrede samenwerking in deelprojecten de inzet op Eigen Kracht georganiseerd en in de praktijk van de instellingen geïmplementeerd. De laatste maanden van het jaar hebben wij meer afspraken kunnen maken met organisaties dan verwacht. Hierdoor is het beroep op het budget hoger dan voorzien. Voor de dekking van deze kosten wordt een voorstel tot resultaatbestemming gedaan met als bron de geoormerkte middelen binnen de Uitvoeringsreserve Kracht van Overijssel.

Prestatie 8.3.8 1000 jongerenplan Lasten: € 0,2 miljoen Er zijn in 2012 totaal 197 jongeren geplaatst op een leerwerkplek, waar er 238 begroot waren. Als gevolg van de aanhoudende crisis blijven bedrijven terughoudend met het aannemen van personeel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 297 8.3 Reguliere jeugdzorg De financiering van de uitvoering van de Wet op de jeugdzorg verloopt volledig via de daarvoor ingestelde doeluitkering jeugdzorg. De ontvangen bijdragen worden rechtstreeks geboekt ten gunste van de doeluitkering. De lasten worden via dit beleidsdoel verantwoord en vervolgens via de baten onttrokken aan de Doeluitkering. Lasten: in 2012 is er €0,3 miljoen meer uitgegeven aan de uitvoering van de Wet op de jeugdzorg dan begroot.

Baten: Als gevolg van de hogere uitgaven is er €0,3 miljoen meer onttrokken aan de doeluitkering dan begroot.

Beleidsdoel 8.4 Goede overdracht van jeugdzorg aan (samenwerkende)gemeenten

De onderuitputting wordt voornamelijk veroorzaakt door het transitie- en transformatiebudget overdracht jeugdzorg

Toelichting Prestatie 8.4.1 Bestuurlijk en ambtelijk samen met gemeenten en alle andere relevante partners invulling geven aan het transitie- en transformatietraject Lasten € 0,4 miljoen In 2012 zijn gemeenten in de gelegenheid gesteld met hun toekomstige taak te oefenen in de vorm van experimenten op het gebied van ambulante jeugdzorg, zonder een indicatie van Bureau Jeugdzorg Overijssel. In 2012 is een projectleider aangesteld om het proces van transitie en transformatie in goede banen te leiden en te versnellen. Aan inhuur van externe partijen bleek minder nodig dan voorzien.

Beleidsdoel 8.5 Bedrijfsvoering

Er is een overschrijding op dit beleidsdoel van € 2,8 miljoen. De overschrijding wordt voornamelijk veroorzaakt door het instellen van een voorziening “reorganisatie” van € 4,9 miljoen

Toelichting 8.5 reguliere bedrijfsvoering Lasten: -/- € 2,8 miljoen De specificatie van de overschrijding is: • Dotatie voorziening “reorganisatie” -/- € 4,9 miljoen • Onderuitputting personeelsgebonden kosten (zie paragraaf 4.6) € 0,8 miljoen • Onderuitputting budget voormalig personeel € 0,4 miljoen • Onderuitputting apparaatskosten € 0,7 miljoen • Onderuitputting concernbrede advisering en schades € 0,2 miljoen Op de beschikbare middelen voor concernbrede advisering is € 64.000. overgebleven. In toenemende mate worden juridische advieskosten ten laste van de budgetten van de beleidseenheden gebracht. Bovendien zijn er in 2012 minder civiele procedures geweest. Daarnaast is er € 120.000. minder schade aan provinciale eigendommen geweest. Deze laatste kosten worden aan derden in rekening gebracht.

298298298 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 299 Kerntaak 9: Gebiedsontwikkelingen

Inleiding Uit een benchmark onder de verschillende provincies op het vlak van gebiedsontwikkeling kwam duidelijk naar voren dat de provincie Overijssel erg actief is binnen gebiedsontwikkelingen. Opvallend ten opzichte van de andere provincies is dat Overijssel veel ruimtelijke plannen samen met partners ontwikkelt.

Een belangrijke rol binnen de gebiedsontwikkelingen is weggelegd voor het team grondzaken. In vrijwel alle gebiedsontwikkelingen levert team grondzaken een substantiële bijdrage. In gebiedsontwikkelingen die zich in de planvormingsfase begeven, wordt geadviseerd over juridische en financiële componenten van ruimtelijke ontwikkeling. Bij gebiedsontwikkelingen die zich in de voorbereidingsfase of uitvoeringsfase bevinden, wordt veel werk verzet door de aan- en verkoop van gronden met bijbehorende onderhandelingen. Daarnaast wordt door team grondzaken gestuurd op de risico’s van grondbezit.

IJsseldelta-Zuid: Met het verkrijgen van het SNIP 3-besluit is het project IJsseldelta-Zuid in de realisatiefase terechtgekomen. IJsseldelta-Zuid is een van de weinige gebiedsontwikkelingen uit de nota Ruimte die daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden.

Externe ontwikkelingen De bouwsector bevindt zich onder invloed van de economische en financiële crisis in slecht weer. Er komen weinig opdrachten binnen, waardoor bedrijven in de bouw failliet gaan of een lagere aanneemsom rekenen. Dit heeft directe gevolgen voor de programma’s in de realisatiefase.

Ook hebben diverse bestuurlijke ontwikkelingen plaatsgevonden. De ambtelijke organisaties van de gemeenten Ommen en Hardenberg zijn samengevoegd tot één bestuursdienst Ommen- Hardenberg. Ook de waterschappen Velt en Vecht en Regge en Dinkel hebben in 2012 een (algehele) fusie opgestart, die in 2013 gerealiseerd zal worden. Gemeenten en waterschappen hebben te maken met een aanzienlijk krapper financieel perspectief, waardoor de cofinanciering Ruimte voor de Vecht van verschillende projecten een risico kan worden.

Aandeel Gebiedsontwikkelingen in totale kerntakenbegroting ■ Gebiedsontwikkelingen - 10% “Op het vlak van ge- ■ Overige kerntaken - 90% biedsontwikkeling is duidelijk naar voren gekomen dat de provincie Overijssel erg actief is binnen gebiedsontwikkelingen.”

300 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Doelenboom

Uitvoering prestaties Ja Nee Deels

Investeringsprestaties 9.0.1 Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht X 9.0.2 Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid X 9.0.3 Gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta x 9.0.4 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente X 9.0.5 Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o. X 9.0.8 Gebiedsontwikkeling Twickel X 9.0.9 Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek X

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 301 Investeringsprestaties

Prestatie 9.0.1 gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht

Projectresultaat • Omvorming van de gehele Vecht tot een veilige, herstelde en beleefbare halfnatuurlijke laaglandrivier (2050). • Structurele en significante verbetering van de sociaaleconomische structuren in het Vechtdal, waaronder landbouw en vrijetijdseconomie.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012 - 2015 richten wij ons op: • Uitvoeren van realisatieprojecten uit de regionale voorkeursvariant en de daarvoor noodzakelijke grond verwerving, waaronder de volgende projecten die door de provincie worden getrokken: - voorbereiding en realisatie van twee sluizen; en - herinrichting deelgebied Stegeren-Junne in combinatie met pilot nieuwe beheerstrategie. • Versterking van economische dragers landbouw en toerisme. • Versterken van de identiteit, verbondenheid en het cultuurhistorische bewustzijn van de Vechtdalbewoners. • Voor de gronden in het winterbed van de Vecht, vanuit de programmadoelen en passend binnen de wensen van het gebied en de voorwaarden van waterveiligheid, landbouw, natuur en toerisme, ontwikkelen van een nieuwe toekomstvaste vorm van beheer.

Prestaties 2012 • Opstellen van grondverwervingsplan. • Start eerste project uit de landbouwagenda. • Oplevering eerste sluis, start planvorming tweede sluis. • Verder ontwikkelen van beheerstrategie, inclusief tweede pilot. • Bestuurlijk vaststellen regionale voorkeursvariant door Provinciale Staten. • Ontwikkelen van Vechtdalcatalogus (gebiedskenmerken catalogus Vechtdal), vast te stellen door Provinciale Staten.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting • Het grondverwervingsplan is op 27 november 2012 vastgesteld door Gedeputeerde Staten. • De eerste twee projecten uit de landbouwagenda (Boeren in het Vechtdal) zijn gestart. • De oplevering van de eerste sluis (Hardenberg) is uitgesteld, wegens het faillissement van de aannemer. De geplande oplevering is nu april 2013. De planvorming voor de tweede sluis (Junne) is gestart. Daarboven is ook de planvorming van de derde sluis (Diffelen) gestart. • De beheerstrategie pilots zijn verder ontwikkeld. De pilot Langeholte is ontwikkeld en ligt nu ter besluitvorming

voor bij het college van Burgemeester & Wethouders van de gemeente Zwolle. • Op 21 december 2011 hebben Provinciale Staten ingestemd met het Investeringsbesluit Ruimte voor de Vecht (PS/2011/950), waar de regionale voorkeursvariant deel van uitmaakt. • De gebiedskenmerken van het Vechtdal zijn vastgelegd in het document Tastbare Identiteit. In dit document worden handvatten geboden waarmee de gebiedspartners toepassing kunnen geven aan de identiteit in projecten, planontwikkeling en bij ruimtelijk beleid in het Vechtdal. Hierdoor is het niet nodig gebleken om voor het Vechtdal een aparte catalogus gebiedskenmerken te maken.

302 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: De procesbrief met de uitkomst van nadere besluitvorming over de Regionale voorkeursvariant, inclusief een overzicht met nader uitgewerkte voorstellen over projecten / activiteiten / acties op het gebied van ruimtelijke kwaliteit, sociale kwaliteit & identiteitsontwikkeling, beheerstrategie en vrijetijdseconomie in 2012 en 2013. Type: Informerend Datum: 4e kwartaal 2012

Toelichting Op 12 december 2012 is de procesbrief (PS/2012/962) voorgelegd aan uw Staten. Toekomstige rapportage over de voortgang zal vanaf nu zoals gebruikelijk verlopen via de reguliere Planning & Control-cyclus.

Prestatie 9.0.2 gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid

Projectresultaat Het realiseren van een aantal deelprojecten, met een bypass ten zuiden van Kampen als belangrijkste project, waardoor de waterveiligheid wordt gegarandeerd, ondanks hogere pieken in rivierafvoeren, waarmee ook de ruimtelijke kwaliteit, de bereikbaarheid, het vestigingsklimaat van Zwolle-Kampen Netwerkstad, de toeristisch recreatieve infrastructuur, de Ecologische Hoofdstructuur en de agrarische structuur wordt verbeterd.

Realisatie Coalitieperiode • Start aanleg 1e fase bypass en herinrichting Onderdijkse Waard in combinatie met zomerbedverlaging. • Afronding project agrarische structuurversterking. • Oplevering planstudie verbreding N50 Kampen - Kampen-Zuid door Rijkswaterstaat. • Oplevering verkenning en planstudie capaciteitsuitbreiding N307 door Flevoland. • Start uitvoering stationslocatie Kampen-Zuid door gemeente Kampen.

Prestaties 2012 • Gunning Engineering en Construct contract. • Gecoördineerde, ter inzage legging vastgestelde bestemmingsplannen, projectplannen en vergunningen Natuurbeschermingswet en Flora en faunawet.

Prestaties gehaald? Deels.

Toelichting Aanzienlijk later dan verwacht is op 13 september 2012 het realisatiebesluit (SNIP3-besluit) genomen door de

staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu nadat in 2012 de planstudie is opgeleverd.

Door diverse recente uitspraken van de Raad van State voor andere projecten zijn aanpassingen nodig in de passende beoordeling en het MER. Omdat het project nu de status krijgt van Ruimte voor de Rivierproject zijn aanvullende consistentietoetsen nodig door de landsadvocaat van de ter inzage te leggen documenten.

Tevens moeten een realisatieovereenkomst en inkoopplan door provincie en Rijk en een samenwerkingsovereen- komst door alle bevoegde gezagen worden geaccordeerd voordat aanbesteding kan starten. Hierdoor is de gunning van het contract verschoven naar mei 2013.

Door de vraag naar deze aanvullende informatie, verschuift de ter inzage legging van het bestemmingsplan door de gemeente Kampen naar mei 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 303 Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Besluitvorming staatssecretaris Infrastructuur & Milieu SNIP 3 Type: Informerend Datum: September 2012

Toelichting Het SNIP 3-besluit is op 13 september 2012 door de staatssecretaris van Infrastructuur & Milieu ondertekend.

Prestatie 9.0.3 gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta

Programmaresultaat Het resultaat van de gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta betreft een aantoonbare impuls van de ruimtelijke en sociaaleconomische ontwikkeling in landelijk en stedelijk gebied gebaseerd op een integrale deltavisie van de IJssel-Vechtdelta.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012 - 2015 richten wij ons op: • Actieve deelname aan Deltaprogramma vanuit IJssel-Vechtdelta. • Opstellen van een gedragen integrale deltavisie en ontwikkelpad van de IJssel-Vechtdelta, door Provinciale Staten vast te stellen. • Het opstellen en uitvoeren van een door Provinciale Staten vast te stellen uitvoeringsprogramma met projecten.

Prestaties 2012 • Opstellen integrale deltaopgave IJssel-Vechtdelta, vast te stellen door Provinciale Staten. • Start opstellen van een deltavisie en ontwikkelpad voor de IJssel-Vechtdelta. • Start opstellen en uitvoeren uitvoeringsprogramma met deltaprojecten.

Prestaties gehaald? Ja.

Toelichting Na het vaststellen van de essenties van het programma gebiedsontwikkeling IJssel-Vechtdelta door Provinciale Staten in april 2012 (PS/2012/133) is gestart met het uitvoeren van de werkzaamheden. Op basis van analyses, verkenningen en visievorming is de integrale deltaopgave voor IJssel-Vechtdelta bepaald, samen met de programmapartners de gemeenten Zwolle, Kampen, Zwartewaterland en waterschap Groot Salland. Hiermee is duidelijk waar de opgave van het deltaprogramma het provinciaal belang raakt. Op basis daarvan is de inbreng in het Deltaprogramma bepaald. Door deze inbreng zijn de plannen van het Deltaprogramma aangepast en passen de aanstaande Deltabeslissingen binnen de kaders van de Omgevingsvisie.

In 2012 is gestart met het opstellen van het Lange Termijnperspectief (LTP) voor de gebiedsontwikkeling IJssel- Vechtdelta. Een visiedocument waarin de wateropgave uit het Deltaprogramma wordt gekoppeld aan de regionale opgaven en ambities.

Bovenstaande producten vormen de basis voor het uitvoeringsprogramma 2012-2013 (“IJssel-Vechtdelta, voor nu en later”) dat samen met de programmapartners is opgesteld. De projecten uit het uitvoeringsprogramma zijn gericht op het uitvoeren van vervolganalyses en het opdoen van gerichte praktijkervaring. Hiermee wordt het leveren van inbreng in het Deltaprogramma gekoppeld aan de ambitie om te komen tot een proeftuin IJssel-Vechtdelta waarin gerichte praktijkervaring wordt opgedaan met deltaproof ontwikkelen. Middels een investeringsbesluit in november 2012 zijn de kaders voor het uitvoeringsprogramma IJssel-Vechtdelta 2012-2013 conform bovenstaande prestaties vastgesteld door Provinciale Staten (PS/2012/843). In dit besluit zijn tevens de integrale deltaopgave, de voortgang van het programma, de inbreng in het Deltaprogramma en de uit te voeren projecten uit het uitvoeringsprogramma opgenomen.

304 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Investeringsbesluit en toetsingskader voor investeringsprojecten Type: Besluitvormend Datum: Najaar 2012

Toelichting Op 14 november 2012 hebben Provinciale Staten een investeringsbesluit (PS/2012/843) genomen, waarbij € 1.500.000 is gereserveerd voor projecten uit het uitvoeringsprogramma 2012-2013 “IJssel- Vechtdelta, voor nu en later”. Er is voor twee tranches gekozen. De 1e tranche is in november 2012 gestart. De 2e tranche wordt verwacht najaar 2013; dan vindt de daadwerkelijke uitvoering plaats.

Prestatie 9.0.4 gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente

Projectresultaat Het beoogde resultaat van de gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente is het versterken van de sociaaleconomische positie van het gebied met behoud en versterking van de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012 - 2015 richten wij ons op: • De eerste fase, gericht op het smeden van een vitale coalitie op basis van een breed gedragen probleemanalyse. • Vorm en inhoud geven aan een integrale gebiedsvisie met bijbehorend uitvoeringsprogramma, vast te stellen door Provinciale Staten. • Uitrollen van het uitvoeringsprogramma.

Prestaties 2012 • Samen met partners opstellen van een gedragen kansenkaart die door Provinciale Staten wordt vastgesteld. • Start opstellen integrale gebiedsvisie met daaraan gekoppeld een uitvoeringsprogramma.

Prestatie gerealiseerd? Ja.

Toelichting De kansenkaart is als brief aan Provinciale Staten (2012/0038275) gezonden ter kennisneming. Dat het geen vaststelling zou betreffen is aangekondigd in PS-brief 2011/0308448 van 24 november 2011. In juli hebben Provinciale Staten de gebiedsvisie vastgesteld en in december het daarbij behorende uitvoeringsprogramma. In dit uitvoeringsprogramma, “Verbinden maakt sterk”, is tevens het lopende programma van Nationaal landschap Noordoost-Twente opgenomen. Centraal staat de gedachte dat de samenleving aan zet is.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Gebiedsvisie Type: Besluitvormend Datum: Juli 2012

Onderwerp: Investeringsbesluit Type: Besluitvormend Datum: December 2012

Toelichting De gebiedsvisie is het basisdocument van de gebiedsontwikkeling. De dagelijkse besturen en algemene besturen van de partners van de gebiedsontwikkeling hebben dit document vastgesteld. Daarmee scharen zij zich achter deze visie. Het investeringsbesluit is een vervolg op de vaststelling van de gebiedsvisie door Provinciale Staten. Via dit investeringsbesluit is € 14,5 miljoen toegekend aan de bestemmingsreserve uitvoering Kracht van Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 305 Prestatie 9.0.5 gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o.

Projectresultaat • Het stimuleren van de Twentse economie (economische motor) en het versterken van de natuur. • Inrichten van 138 ha Ecologische Hoofdstructuur.

Realisatie Coalitieperiode Het realiseren van de groenste luchthaven van West-Europa overeenkomstig de eerder door Provinciale Staten vastgestelde ruimtelijke visie. Daaronder vallen de volgende subdoelen: 1. Succesvolle aanbesteding van de luchthaven met bijbehorend bedrijventerrein. 2. Het realiseren van in totaal 138 ha Ecologische Hoofdstructuur en beekherstel. 3. Het ontwikkelen en succesvol aanbesteden van leisure op Twentse schaal. 4. Het ontwikkelen en succesvol in de markt zetten van een bedrijventerrein voor innovatieve bedrijvigheid. 5. Het ontwikkelen en succesvol in de markt zetten van diverse woningbouwprojecten. 6. Voor bovengenoemde doelen realiseren van noodzakelijke aanpassing / vernieuwing infrastructuur, zorgen voor bodemsanering en beheer en beveiliging van het terrein en inliggende gebouwen.

De verantwoordelijkheid voor het behalen van deze doelen is neergelegd bij de Gemeenschappelijke Regeling ADT, waarin de provincie samen met de gemeente Enschede ieder voor 50% participeert. De verantwoordelijkheid voor de uitvoering is neergelegd bij de directeur ADT.

Prestaties 2012 • Conform planning en afspraken uitvoeren van de aanbestedingsprocedure zodat in 2013 de gunning van het concessiecontract voor de exploitatie van de luchthaven kan plaatsvinden. • Start met de inrichting van de Ecologische Hoofdstructuur, inclusief de definitieve begrenzing. • Gunning contract leisure op Twentse schaal.

Prestatie gerealiseerd Deels.

Toelichting Op 3 december 2012 is de biedingenfase van de aanbesteding voor de luchthaven gesloten en is gebleken dat er geen bod is gedaan. Het bestuur van ADT beraadt zich op de ontstane situatie.

Ten behoeve van de Ecologische Hoofdstructuur is een Programma van Eisen door het bestuur ADT vastgesteld. Op basis daarvan is gewerkt aan een Inrichtingsplan. Door het in de MER opnemen van een extra variant, namelijk het accommoderen van zweefvliegen in de Ecologische Hoofdstructuur, is daarin enige vertraging opgetreden. Afhankelijk van de uitkomst van de heroriëntatie naar aanleiding van het niet slagen van de aanbesteding, zal de inrichting starten.

Signalen uit de leisuremarkt zorgen voor een heroriëntatie over de vraag op welke manier de marktpotentie het beste kan worden aangeboord. Mede op basis van een second opinion van een onderzoeksbureau dat in opdracht van de directeur ADT is uitgevoerd, wordt een nadere marktconsultatie uitgevoerd wat moet leiden tot een nader voorstel vanuit ADT in april 2013.

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Voortgangsrapportage en Jaarverslag Type: Informerend Datum: Elk kwartaal Voortgangsrapportage; jaarlijks Jaarverslag

Toelichting In 2012 zijn drie Voortgangsrapportages en het Jaarverslag aan Provinciale Staten gezonden. Het jaar 2013 zal vooral in het teken staan van de heroriëntatie naar aanleiding van het niet slagen van de aanbesteding voor de luchthaven. Zolang hierover geen besluiten genomen zijn, zullen alleen zogenaamde ‘no regret’-maatregelen uitgevoerd worden.

306 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Prestatie 9.0.8 gebiedsontwikkeling Twickel

Projectresultaat • Het cultuurlandschap is versterkt door herinrichting van beekdalen, essen, kampen en markegronden (niet gekwantificeerd). • De landbouw heeft een beter toekomstperspectief door schaalvergroting op de essen en verbetering van de bedrijfsvoering op de kleinschalige kampen. In de stadsranden wordt stadslandbouw gerealiseerd. • De natuurdoelen (Ecologische Hoofdstructuur) worden zodanig gerealiseerd dat ze aansluiten bij de landschap pelijke en cultuurhistorische karakteristieken van Twickel. • De beken worden (weer) ontwikkeld tot continue waterlopen waarbij een aantal verloren gegane verbindingen weer worden hersteld. Uitgangspunt is behoud en versterking van het watererfgoed (molens, vloeiweides, Twickelervaart, vijvers en Breeriet). • Ten behoeve van recreatie en toerisme worden historische routes hersteld, de Umfassungsweg gereconstrueerd, de nieuwe grensweg Twickel aangelegd, informele verbindingen tussen stad en land hersteld en recreatieve voorzieningen aangebracht. • Lopende ontwikkelingen in de stadsrand worden landschappelijk ingepast. Kansen moeten worden benut om reeds geplande maar nog niet gerealiseerde ontwikkelingen zodanig vorm te geven dat ze een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van de overgang tussen stad en landgoed. • Grootschalige nieuwbouw voor wonen of werken vindt in de stadsrand niet meer plaats. Nieuwe stedelijke activiteiten worden zorgvuldig ingepast. • De barrièrewerking van bestaande grote infrastructuur (A1, A35, N346) wordt verminderd.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012-2015 richten wij ons op: 1. Afmaken Grensweg / inrichten stadsrand Woolde. Resultaat: Reeds in uitvoering genomen project, wordt ook afgemaakt. 2. Verminderen barrièrewerking provinciale weg N346. Resultaat: Die delen van het plan worden gerealiseerd die samenhangen met voorziene andere activiteiten in het gebied in de komende periode.

Werkzaamheden Hof van Twente aan de infrastructuur in Delden Gepland groot onderhoud provincie aan de N346 in de periode 2012 – 2014.

Werkzaamheden Twickel (parkherstel).

3. Realisatie water en natuur Resultaat: Ingerichte Ecologische Hoofdstructuur en maatregelen kaderrichtlijn water.

Prestaties 2012 • Deelproject Grensweg / inrichten stadsrand Woolde. • Deelproject verminderen barrièrewerking provinciale weg N346.

Prestatie gerealiseerd? Deels.

Toelichting Provinciale Staten hebben op 4 april het investeringsbesluit genomen. Het investeringsbesluit zegt dat de focus in het uitvoeringsprogramma moet liggen op landbouwinnovatie, versterken van het parklandschap en het verminderen van de barrièrewerking van de provinciale weg N346. Op basis daarvan heeft de Stuurgroep het uitvoeringsprogramma 2012 – 2015 Pact van Twickel opgesteld en aan geboden aan de partners in het Pact van Twickel. Besluitvorming hierover door Gedeputeerde Staten gebeurt op 15 januari 2013, waarna Provinciale Staten op 6 februari wordt geïnformeerd middels een statenbrief.

Het deel van het project Grensweg in Borne wordt voorjaar 2013 opgeleverd. Het onderdeel stadsrand Woolde is in het stadium van overleg met de bewoners. Realisatie wordt 2013 / 2014.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 307 Prestatie 9.0.9 gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek

Projectresultaat Een op een gezamenlijke ontwikkelstrategie gebaseerd gecommitteerd investeringsprogramma voor de Innovatie- driehoek met als drie belangrijkste pijlers Hart van Zuid / Centraal Station, Kennispark Twente en de Gebiedsontwik- keling Luchthaven Twente.

Realisatie Coalitieperiode In de periode 2012 - 2015 richten wij ons op: • De realisatie van een helder en herkenbaar profiel voor de Innovatiedriehoek, met krachtige complementaire deelprofielen voor de drie pijlers. • Het benutten van synergetische kansen en uitdagingen als het gaat om het aantrekken van extra publieke en private investeringen. • Het ontwikkelen van projecten in en rond het gebied van de drie projecten in de Innovatiedriehoek die het concept van de Innovatiedriehoek versterken. • Het vaststellen van de ruimtelijke kwaliteiten duurzaamheidambities ten behoeve van het waarborgen van het profiel van de Innovatiedriehoek. • Het opstellen van een investeringsprogramma. • Afspraken maken over het afstemmen van het aanbod aan kantorenlocaties en bedrijventerreinen.

Prestaties 2012 • Het door Provinciale Staten vaststellen van de ruimtelijke kwaliteiten duurzaamheidambities ten behoeve van het waarborgen van het profiel van de Innovatiedriehoek en een op te stellen investeringsprogramma. • Afspraken maken over het afstemmen van het aanbod aan kantorenlocaties en bedrijventerreinen.

Prestatie gerealiseerd? Deels.

Toelichting In 2012 zijn de kaders voor de investeringen door Provinciale Staten vastgesteld, het programma is gericht op fysieke investeringen ter ondersteuning van de ontwikkeling van de regionale economie in Twente. Tegelijkertijd is door Provinciale een deel van de voorgestelde investeringen goedgekeurd. Er is dus nog geen volledig investeringsvoorstel aangeboden aan Provinciale Staten.

De afspraken over het afstemmen van het aanbod aan kantorenlocaties en bedrijventerreinen worden als onderdeel van het programma Regionale Economie gemaakt. De afspraken over het afstemmen van het aanbod aan kantorenlocaties en bedrijventerreinen is meegenomen in het kader van de Ontwikkelagenda 2040 voor de Netwerkstad Twente. De afspraken worden in het bredere kader van de Netwerkstad Twente gemaakt.

308 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Bestuurlijke mijlpalen coalitieperiode 2012 - 2015 Onderwerp: Projecten in realisatiefase Type: Informerend Datum: Planning & Control-cyclus

Onderwerp: De definitieve uitwerking in de begroting van de verplaatsing van Stork via de Special Purpose Vehicle (SPV) Type: Besluitvormend Datum: 4e kwartaal 2012

Onderwerp: Aanvullende afspraken met de gemeente Hengelo Type: Besluitvormend Datum: 4e kwartaal 2012

Onderwerp: De toepassing van duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit binnen de projecten in de Innovatiedriehoek Twente Type: Besluitvormend Datum: 4e kwartaal 2012

Toelichting De nadruk heeft de afgelopen maanden gelegen op het uitwerken van de Special Purpose Vehicle voor de verplaatsing van Stork. Het is niet gelukt voor deze verplaatsing nog in 2012 een voorstel aan Provinciale Staten voor te leggen. De oorzaak hiervoor ligt primair in de besluitvorming bij onze partners. Hierdoor zijn de termijnen voor de bestuurlijke mijlpalen niet gehaald. Naar verwachting worden de bedoelde documenten medio 2013 aan Provinciale Staten voorgelegd ter besluitvorming.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 309 9. Gebiedsontwikkelingen ( x € 1.000)

9.0 Gebiedsontwikkelingen 50.000 6.397 -43.603 20.422 -20.422 43.045 3.425 -39.620 39.068 3.832 -35.236 -3.977 407 4.384

Totaal Gebiedsontwik- 50.000 6.397 -43.603 20.422 -20.422 43.045 3.425 -39.620 39.068 3.832 -35.236 -3.977 407 4.384 kelingen

310 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Reserves, Voorzieningen en Doeluitkeringen ( x € 1.000) ( x € 1.000)

Reserves Reserve IJsseldelta-Zuid 35.049 35.049 35.049 35.049 Reserve ILG (9) Reserve DIA (9) 27.275 27.275 Reserve Investeren met Gemeenten (9) Reserve Investeren in Overijssel (9) Reserve uitvoering KvO (9) 121.965 37.050 121.965 34.083

Totaal reserves 35.049 121.965 99.374 35.049 121.965 96.407

Voorzieningen Voorziening waarderisico grondvoor- 5.873 1.404 4.469 5.873 3.691 1.404 8.160 3.691 raad BBL Voorziening grondbezit

Totaal voorzieningen 5.873 1.404 4.469 5.873 3.691 1.404 8.160 3.691

Doeluitkering Doeluitkering project IJsseldelta 425 425 425 425

Totaal doeluitkeringen 425 425 425 425

Saldo Reserves, Voorzieningen en 35.049 121.965 99.374 35.049 121.965 96.407 Doeluitkeringen Gebiedsontwik- kelingen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 311 Toelichting Onderstaand overzicht geeft inzicht in wat de provincie investeert in investeringsprestaties en reguliere prestaties per beleidsdoel. Hierbij wordt aangegeven welk deel gefinancierd wordt uit de investeringsimpuls Kracht van Overijssel en overige financieringsbronnen.

9.0 Gebiedsontwikkelingen Kracht van Overijssel 9.0.1 Ruimte voor de Vecht 4.348 16. 105. 4.348 -4.348 3.285 147 -3.138 -1.063 147 1.210 -3.139 1 15.411 124. dw PS. 9.0.2 IJsseldelta-Zuid 18.622 -18.622 -8.880 425 16. 18. 31. 9.742 425 -9.317 6.585 426 -6.159 -3.157 1 3.158 -6.160 1 55.147 120. dw PS. adm. 9.0.3 IJssel-Vechtdelta 1.050 -1.050 50 107. 122. 1.100 -1.100 1.084 67 -1.017 -16 67 83 -1.017 2.182 124. 9.0.4 Noordoost-Twente 500 -500 -200 124. 300 -300 212 -212 -88 88 -212 14.788 9.0.5 Luchthaven Twente 5.300 3.000 31. dw PS. 5.300 3.000 -2.300 5.777 3.000 -2.777 477 -477 -1.600 -1.177 11.400 9.0.8 Twickel 50 112. 124. 50 -50 -50 50 -21.955 3.750 9.0.9 Innovatiedriehoek 250 -250 21.685 123. 124. 21.935 -21.935 21.955 -21.955 20 -20 145

Subtotaal Kracht van Overijssel 20.422 -20.422 22.353 3.425 42.775 3.425 -39.350 38.898 3.640 -35.258 -3.877 215 4.092 -34.083 -1.175 102.823

Reguliere prestaties 270 18. adm. 270 -270 170 192 22 -100 192 292 -35.049 35.071

Totaal Gebiedsontwikkelingen 20.422 -20.422 22.623 3.425 43.045 3.425 -39.620 39.068 3.832 -35.236 -3.977 407 4.384 -34.083 -35.049 33.896 102.823

312 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

( x € 1.000)

Subtotaal Kracht van Overijssel 20.422 -20.422 22.353 3.425 42.775 3.425 -39.350 38.898 3.640 -35.258 -3.877 215 4.092 -34.083 -1.175 102.823

Reguliere prestaties 270 18. adm. 270 -270 170 192 22 -100 192 292 -35.049 35.071

Totaal Gebiedsontwikkelingen 20.422 -20.422 22.623 3.425 43.045 3.425 -39.620 39.068 3.832 -35.236 -3.977 407 4.384 -34.083 -35.049 33.896 102.823

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 313 Begrotingswijziging Omschrijving

314 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Financiële toelichting Er is een onderuitputting op de kerntaak ten opzichte van de actuele begroting van € 4,4 miljoen. Zowel de lasten (€ 4,0 miljoen) als de baten (€ 0,4 miljoen) blijven achter op de actuele begroting.

Toelichting Prestatie 9.0.1 Ruimte voor de Vecht Lasten – baten: € 1,2 miljoen Er resteert een bedrag van € 1,2 miljoen. Grotendeels kan dit worden verklaard door de aankoop van vastgoed wat in 2012 niet is doorgegaan en de Sluis Hardenberg die in 2013 wordt gerealiseerd. De ruimte moet doorschuiven naar de begroting 2013 omdat het gaat projectonderdelen die in 2012 niet meer zijn gerealiseerd maar zullen in 2013 alsnog plaatsvinden.

Prestatie 9.0.2 IJsseldelta-Zuid Lasten: € 3,2 miljoen De ruimte ad € 3,2 miljoen die alsnog is grotendeels ontstaan heeft voor een bedrag van € 2,6 miljoen betrekking op grondverwervingen die niet zijn doorgegaan, aankopen die op voorraad zijn geboekt en een correktie voorgaande jaren.

Prestatie 9.0.4 Noord-Oost Twente Lasten: € 0,1 miljoen In 2012 heeft splitsing plaatsgevonden in de voorstellen aan Provinciale Staten (gevolg motie Kerkdijk). Eerst is een kaderstellend voorstel aangebracht en daarna het Investeringsbesluit. Het Investeringsbesluit is hierdoor enigszins vertraagd. Dit heeft er toe geleid dat de voorbereidingskosten niet geheel zijn gerealiseerd. Het bedrag van de ruimte ad € 87.867 moet in de bestemmingsreserve uKVO beschikbaar blijven voor voorbereidingskosten.

Prestatie 9.0.5 Luchthaven Twente Lasten: -/- € 0,5 miljoen In 2012 heeft een overschrijding plaatsgevonden van € 1,9 miljoen.Dit bedrag was niet in de raming opgenomen. Het betreft de betaling aan ADT ad € 1,6 miljoen voor lagere parkeerop- brengst ten gunste van leisure Twentse schaal (PS/2010/359). Voorgesteld wordt dit bedrag extra te onttrekken uit de bestemmingsreserve uKVO. Daarnaast gaat het om een bedrag van € 0,3 miljoen . Dit betreft de dotatie in de voorziening resultaten gebiedsexploitaties in verband met de instandhoudingsbijdrage 2012 (PS/2012/874). Conform het statenbesluit wordt hiervoor een voorstel voor resultaatbestemming gedaan. Daarnaast is het budget voor de aankoop EHS niet geheel benut omdat de boekwaarde ad € 1,38 miljoen op voorraad is verantwoord.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 315 Prestatie 9.0.8 Twickel De voorbereiding van het uitvoeringsprogramma 2012 – 2015 is enkele maanden vertraagd. Dat hangt samen met • Het investeringsbesluit van PS op 4 april 2012, dat leidde tot aanpassing van de projecten in het programmaplan. • De vereiste voorbereiding van het op te starten Plan in Hoofdlijnen voor aanpassing van de provinciale weg Delden – Hengelo (N346). De Planning is aangepast en is nu dat het uitvoeringsprogramma op 6 maart 2013 door Provinciale Staten wordt behandeld.

Het voorbereidingsbudget is voor een groot deel gerelateerd aan de voorbereiding van werkzaamheden aan de N346. Deze voorbereiding is gestart per 1 november 2012 en zal doorlopen tot medio 2013. De kosten (€ 50.000) van de voorbereidingswerkzaamheden komen ten laste van 2013.

Prestatie 9.0.9 Innovatiedriehoek Bij de Monitor Overijssel 2012-II 2012 is € 165.000 afgeraamd. Achteraf is gebleken dat dit € 19.506 te hoog is geweest. Nu wordt voorgesteld dit bedrag extra te onttrekken uit de uitvoeringsreserve KVO

316 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 2 Kerntaken

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 317 H3

318 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

3. Paragrafen

In dit hoofdstuk zijn onderwerpen opgenomen die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie. De paragrafen bevatten de beleidsuit- gangspunten van beheersmatige activiteiten en de provinciale heffingen en vallen daarom onder de Kerntakenbegroting.

Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan bod: • Provinciale heffingen • Weerstandsvermogen • Kapitaalgoederen • Financiering • Bedrijfsvoering • Verbonden partijen • Grondbeleid

3.1 Provinciale heffingen

3.1.1 Algemeen De provincie Overijssel kent een diversiteit aan provinciale heffingen; opcenten motorrijtuigenbelasting, leges, precario, grondwaterheffing en nazorgheffing stortplaatsen. Vanaf 2007 is de Belastingverordening Overijssel van kracht, waarin alle voorheen afzonderlijke verordeningen zijn geïntegreerd. In de Belastingverordening 2012 zijn wat wijzigingen doorgevoerd. De legesheffing voor het verlenen van ontheffingen is afgeschaft. Voor het in behandeling nemen van inpassingsplannen voor windenergie is een tarief opgenomen. Door een wijziging in de Ontgrondingenwet is de ontgrondingenheffing komen te vervallen.

Onderstaande tabel vermeldt de geraamde en gerealiseerde heffingen in 2012.

( x € 1.000)

Geraamde opbrengst Gerealiseerde opbrengst

Opcenten motorrijtuigenbelasting 96.860,0 97.264,0 Leges, precario, overige heffingen 327,0 219,3 Grondwaterheffing 1. 049,0 905,6 Nazorgheffing stortplaatsen 10,9 10,9

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 319 3.1.2 Motorrijtuigenbelasting De opcenten motorrijtuigenbelasting vormt het belangrijkste lokale heffingsmiddel op provinciaal niveau waarmee (een deel van) het provinciale programma van dekking wordt voorzien. Via de opcenten motorrijtuigenbelasting kan de provincie een eigen belastingbeleid voeren. Bij de Perspectiefnota 2012 is besloten de tarieven voor 2012 tot en met 2015 te indexeren. Bij de Perspectiefnota 2013 is de indexering voor 2014 en 2015 teruggedraaid. De daadwerkelijke opbrengst van de opcenten motorrijtuigenbelasting is afhankelijk van diverse factoren: • De omvang van het voertuigenbestand van de in de provincie wonende of gevestigde houders van voertuigen, zoals aangeduid in artikel 222 van de Provinciewet. • Het aantal voertuigen van dit bestand wat voor verlaging van het MRB-tarief in aanmerking komt (half en kwart tarief, nultarief of schorsingen). • De gemiddelde zwaarte van het daaruit berekende netto voertuigenbestand wat voor de MRB-heffing in aanmerking komt. • De gemiddelde heffingsgrondslag van de hoofdsom MRB (het netto voertuigenbestand maal het gemiddelde gewicht per gewichtsklasse). • De omvang van de zogenaamde oninbaarleidingen (door de belastingdienst opgelegde aanslagen die uiteindelijk niet invorderbaar blijken). • De hoogte van het provinciale opcententarief MRB (percentage op de hoofdsom MRB).

Behoudens de hoogte van het provinciale opcententarief zijn deze factoren niet beïnvloedbaar door de provinciale overheid. De provinciale opcenten motorrijtuigenbelasting worden, samen met de hoofdsom motorrijtuigenbelasting, geïnd door de Belastingdienst en vervolgens overgemaakt aan de provincies. Voor aspecten als kwijtschelding en invorderingsmaatregelen zijn de provincies volledig afhankelijk van de Belastingdienst.

De tellijst van de Belastingdienst per 31 december 2012 laat een stijging van het aantal bruto voertuigen zien en tegelijkertijd een daling van het aantal netto voertuigen. De daling in het netto aantal voertuigen duidt op een groter aantal voertuigen dat voor een nultarief of gereduceerd tarief wordt aangeslagen. Hierin zijn de effecten van stapsgewijze verlaging van de tarieven voor voertuigen met een lage CO2-uitstoot verwerkt. Op 31 december 2011 was het aantal energiezuinige auto’s 26.072 ten opzichte van 38.338 op 31 december 2012. Dit betekent een forse stijging van 47,1% in het afgelopen jaar. Door de stijging van het aantal energiezuinige auto’s is bij de Monitor Overijssel 2012-II de raming met € 1,5 miljoen naar beneden bijgesteld. Uiteindelijk is er meer ontvangen dan in het najaar verwacht werd, waardoor we nu een plus laten zien van € 0,4 miljoen.

Ondanks de daling in het netto aantal voertuigen is de opbrengst in 2012 gestegen met 1%. Dit komt voornamelijk door de verhoging van de opcenten van 78,5 naar 79,2. De gemiddelde stijging van het gewicht per auto en een stijging van de heffingsgrondslag zorgen ook voor extra opbrengsten.

320 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Peildata 31-12-2011 31-12-2012

Totaal voertuigen (bruto) 596.925 600.343 Stijging t.o.v. voorgaand jaar 1,62% 0,57%

Aantal auto's (netto) 477.670 466.594 Motoren (netto) 35.973 36.342

Totaal voertuigen (netto) 513.643 502.936 Stijging t.o.v. voorgaand jaar -1.34% -2,08%

Gemiddeld gewicht Auto's (netto) 1.154 1.159

Stijging t.o.v. voorgaand jaar 0,69% 0,39%

Gemiddelde heffingsgrondslag auto's (netto) 258,13 260,05

Stijging t.o.v. voorgaand jaar 1,34% 0,75%

Aantal provinciale opcenten MRB 78,5 79,2

Stijging t.o.v. voorgaand jaar 0% 0,9%

Totale opbrengsten MRB € 96.290.321 € 97.263.978

Stijging t.o.v. voorgaand jaar 0,62% 1,01%

Onderstaande tabel geeft een vergelijking van de hoogte van de opcenten over de diverse provincies. In het vergelijk van de tarieven aan provinciale opcenten tussen de provincies komt Overijssel uit op een zesde plaats.

2012

Zuid-Holland 1 95,0 Drenthe 2 85,1 Friesland 3 84,9 Groningen 4 83,8 Gelderland 5 83,8 Overijssel 6 79,2 Zeeland 7 78,3 Limburg 8 78,3 Flevoland 9 76,6 Noord-Brabant 11 72,9 Utrecht 10 72,6 Noord-Holland 12 67,9

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 321 3.1.3 Diverse heffingen Onderstaande tabel vermeldt de geraamde en gerealiseerde leges naar product.

Bedragen in €

Begroot actueel Gerealiseerd

Beheer en onderhoud wegen 85.633 64.019 Oppervlaktewaterbeheer - 313 Grondwaterbeheer 81.487 29.371 Vergunningverlening milieubeheer 25.000 120.464 Ontgrondingen 134.836 5.119

Totaal 326.955 219.287

Leges Op basis van de belastingverordening heft de provincie leges voor het in behandeling nemen van de aanvraag tot het verlenen van een administratieve dienst. Een voorbeeld van een administratieve dienst is het aanvragen van vergunningen en ontheffingen op grond van provinciale en wettelijke voorschriften. Indien de belastingschuldige niet in staat is om anders dan met buiten- gewoon bezwaar de verschuldigde leges te betalen, kunnen Gedeputeerde Staten het verschuldigde bedrag geheel of gedeeltelijk kwijtschelden.

Precario Inleiding Precario is een optionele heffing voor het hebben van voorwerpen in, op of boven overheids- grond of -water. De provincie Overijssel heft vanaf 2010 alleen nog precario van benzinestation- exploitanten.

Heffing Precario wordt via een belastingaanslag geheven. Dertien van de twintig benzinestations op provinciale grond hebben gekozen voor een huurovereenkomst en zijn, omdat zij huurpenningen betalen, vrijgesteld van precario. De andere zeven betalen precario. Overigens is de grondslag en het bedrag dat voor huur betaald wordt gelijk aan dat voor precario.

Tarieven De provincie Overijssel hanteert een marktconform tarief dat is opgenomen in de tarieventabel als onderdeel van de Belastingverordening. Conform besluitvorming in de Perspectiefnota 2012 is het tarief geïndexeerd met 2%. De jaarlijkse inkomsten uit precario en huurpenningen bedragen voor de provincie circa € 170.000.

Grondwaterheffing Op grond van artikel 7.7 van de Waterwet zijn Provinciale Staten bevoegd om, bij wijze van provinciale belastingmaatregel, een heffing in te stellen op het onttrekken van grondwater. De nieuwe Belastingverordening Overijssel trad in werking op 1 januari 2010. De heffingsopbrengst wordt onder andere gebruikt voor onderzoeken die voor het grondwaterbeheer noodzakelijk zijn en voor de vergoeding van schade als gevolg van de artikelen 7.18, 7.19 en 7.20 van de Water- wet. Verder wordt een deel van de opbrengst ingezet voor de uitvoering van het pMJP-onderdeel verdrogingbestrijding TOP-gebieden.

322 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

De heffing wordt opgelegd naar de in het heffingsjaar onttrokken hoeveelheid grondwater, gemeten in kubieke meters per jaar. Eind 2009 is de tariefstelling gecontinueerd op € 0,0136 per kubieke meter te onttrekken grondwater, geldig tot en met het belastingjaar 2015. Geraamd wordt dat jaarlijks gemiddeld circa 81 miljoen m3 onttrokken grondwater in aanmerking komt voor de heffing. Provinciale Staten hebben per 1 januari 2010 de heffingsplicht voor onttrekkingen kleiner dan 100.000 m3 per jaar afgeschaft. Belangrijkste reden hiervoor was, naast het terugdringen van de administratieve lasten, de overgang van deze onttrekkingen naar het waterschap, waardoor minder geld noodzakelijk is. Hierdoor hoefde het tarief niet gecorrigeerd te worden voor inflatie.

Nazorgheffing stortplaatsen Op 1 april 1996 is de wet tot aanvulling van de Wet milieubeheer (Wm) in werking getreden. Deze wet bevat een regeling ter waarborging dat gesloten stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk gevolgen voor het milieu hebben (hierna Leemtewet genoemd). De Leemtewet legt de financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid bij de provincie voor de altijd durende nazorg van stortplaatsen waar na 1 september 1996 afvalstoffen zijn gestort. De provincie moet erop toezien dat bij gesloten stortplaatsen zodanige maatregelen worden getrof- “De provincie moet fen dat de stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken. erop toezien dat bij Provinciale Staten hebben in 1999 een verordening vastgesteld betreffende de heffing van gelden voor stortlocaties die in 1996 in werking waren. Doel van de heffing is de vorming van een fonds gesloten stortplaatsen voor de eeuwigdurende nazorgtaken na sluiting en overdracht aan de provincie. De hoogte van de zodanige maatregelen heffing is gebaseerd op het berekende doelvermogen voor de betreffende stortlocatie. worden getroffen dat In Overijssel zijn drie operationele stortlocaties: Bovenveld, Boeldershoek en Elhorst-Vloedbelt. De berekende doelvermogens maken onderdeel uit van de opgestelde nazorgplannen voor de de stortplaatsen geen betreffende locatie. of zo weinig mogelijk In 2005 zijn de nazorgplannen allemaal geheel herzien, waarbij het voor de stortlocatie vereiste doelvermogen eveneens opnieuw is vastgesteld. nadelige gevolgen Op basis van de berekende doelvermogens in relatie met het al opgebouwde vermogen voor de drie voor het milieu ver stortlocaties hebben Provinciale Staten in de vergadering van december 2005 besloten om voor de oorzaken.” periode 2006 tot en met 2010 de stortplaatsexploitanten geen jaarlijkse heffing op te leggen. Door Provinciale Staten is in juni 2010 besloten om ook voor de periode 2011 tot en met 2015 de exploitanten geen jaarlijkse heffing op te leggen. De renteopbrengsten worden, zolang het vereiste doelvermogen voor een stortlocatie nog niet is bereikt, in het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen gestort. Zodra het doelvermogen op enig moment voor een stortlocatie is bereikt, zal al wat hierna nog voor de betreffende locatie wordt ontvangen, worden terugbetaald aan de desbetreffende exploitant.

WABO In 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (WABO) van kracht geworden. Door deze wet kunnen aanvragers bij één loket en in één aanvraag diverse vergunningen regelen. De provincie is het bevoegde gezag voor de bedrijven met het grootste risico (zogenaamde IPPC- en BRZO-bedrijven). Voor die bedrijven is de provincie dan ook bevoegd gezag voor zaken als bouw, kap en sloop. Met gemeenten zijn afspraken gemaakt over het aanleveren van de ontwerp vergunningen, in zogenaamde Verklaringen van geen bedenkingen (VVGB). Evenzo levert de provincie VVGB’s voor onder andere vergunningen op grond van de Natuurbeschermingswet en andere milieucomplexe inrichtingen. Met betrekking tot deze wederzijdse dienstverlening, zijn afspraken vastgelegd in een Dienstverleningsovereenkomst waarin ook de hoogte van leges zijn vastgelegd. Gemiddeld worden de legeskosten die de provincie betaalt aan gemeenten gedekt door de legesinkomsten die wij de bedrijven in rekening brengen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 323 3.2 Weerstandsvermogen

3.2.1 Inleiding Het weerstandsvermogen geeft de mate aan waarin de provincie Overijssel in staat is om financiële tegenvallers op te vangen. Dit zonder dat dit leidt tot een directe aanpassing van het beleid. Het weerstandsvermogen wordt berekend door de benodigde weerstandscapaciteit, de risico’s, af te zetten tegen de beschikbare weerstandscapaciteit, de middelen.

De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald door de omvang en impact (financiële kwantificering) van de risico’s. Onder beschikbare weerstandscapaciteit verstaan wij die middelen en mogelijkheden waarover de provincie beschikt om risico’s te kunnen dekken. De hoogte van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt bepaald door de reserves van de provincie, o.a. de algemene reserve, saldi reserve en diverse bestemmingsreserves.

De minimale norm voor het weerstandsvermogen is in het ‘beleid rondom risicomanagement (juni 2009)’ vastgesteld op 1. Dat wil zeggen dat de omvang van de financiële risico’s gelijk is aan de aangehouden reserves. Wanneer het weerstandsvermogen onder deze norm komt, is aanvullen van de reservepositie vereist. Bij de Perspectiefnota 2013 is besloten om tijdelijk (tot en met uitputting KvO) een factor weerstandsvermogen na te streven van minimaal 1,6.

3.2.2 Weerstandsvermogen De provincie beschikt over voldoende weerstandsvermogen. Dit blijkt uit de confrontatie van de beschikbare weerstandscapaciteit van € 136,1 miljoen en de benodigde weerstandscapaciteit van € 63,5 miljoen, die berekend is op basis van het risicoprofiel met een zekerheidspercentage van 90% (90 % kans dat alle risico’s zich op hetzelfde moment voordoen).

Tabel 1: Actueel weerstandsvermogen

Benodigde weerstandscapaciteit Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio (miljoen euro) (miljoen) weerstandsvermogen

63,5 136,1 2,1

In de onderstaande tabel is de ontwikkeling van het weerstandsvermogen over de afgelopen jaren vanaf 2009 in kaart gebracht.

Tabel 2: Ontwikkeling weerstandsvermogen

Norm Jaarverslag Weerstandsvermogen (>1)

2011 17 2010 35 2009 63

324 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Uit deze tabel blijkt dat de ratio voor het weerstandsvermogen de afgelopen drie jaar kleiner is geworden tot een niveau van 2,1 op dit moment. Dit komt voornamelijk doordat de vrije ruimte in de ADR fors is teruggelopen door de investeringen in projecten en programma’s. De beschikbare weerstandscapaciteit loopt daardoor terug. Bovendien brengen de investeringen risico’s met zich mee waardoor de benodigde weerstandscapaciteit oploopt.

3.2.3 Benodigde weerstandscapaciteit Voor het bepalen van de benodigde weerstandscapaciteit is inzicht nodig in de omvang en de achtergronden van de actuele risico’s. De benodigde weerstandscapaciteit wordt bepaald aan de hand van deze risico’s.

In deze paragraaf weerstandsvermogen wordt onderscheid gemaakt tussen de huidige risico’s (going concern) en de opgaven die voortkomen uit ‘Kracht van Overijssel’. Bij de berekening van het benodigde niveau van weerstandsvermogen wordt gestreefd naar een zo volledig mogelijk risicoprofiel. Niet alle risico’s zijn echter te voorzien, dus het risicoprofiel is nooit 100 % volledig.

Het risicoprofiel is voortdurend aan verandering onderhevig. Dit als gevolg van het starten van projecten met nieuwe risico’s, het treffen van beheersmaatregelen (waaronder voorzieningen), het actualiseren van de risico’s op basis van nieuwe inzichten en/of gebeurtenissen in de interne en externe omgeving. In tabel 3 is de verdeling van de benodigde weerstandscapaciteit opgenomen.

Tabel 3: Verdeling gewenste weerstandscapaciteit

Benodigde weerstandscapaciteit Risico’s (miljoen euro)

Risico’s going concern 12 Risico’s Kracht van Overijssel 51,5

In de benodigde weerstandscapaciteit van Kracht van Overijssel zijn op dit moment de vastgestelde opgaven van Kracht van Overijssel meegenomen. De benodigde weerstandscapaciteit is daardoor fors gestegen ten opzichte van de Kerntakenbegroting 2012. De benodigde weerstandscapaciteit bedroeg toen € 35 miljoen. Dit bedrag zal verder stijgen door het vaststellen van de overige opgaven van Kracht van Overijssel. Ook de aanscherping van het beeld dat de organisatie heeft op de uitvoeringsfase van projecten beïnvloedt de benodigde weerstandscapaciteit. De omvang van de risico’s kan namelijk beter bepaald worden naarmate de realisatiefase dichterbij komt. Gedurende de realisatiefase verminderen de risico’s of komen ze tot uiting. Op dit moment bevinden meerdere opgaven zich in de plannings- en voorbereidingsfase.

Het huidige risicoprofiel omvat 476 risico’s die kunnen leiden tot financiële gevolgen. In onderstaande risicokaart zijn deze risico’s gerangschikt op basis van een risicoscore (kans * financieel gevolg). Het aantal risico’s is meer dan verdubbeld ten opzichte van de Kerntakenbegroting 2012. Toentertijd stonden circa 200 risico’s genoteerd. Deze stijging is voornamelijk het gevolg van de vaststelling van een groot aantal projecten / programma’s van Kracht van Overijssel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 325 Tabel 4: Risicokaart financiële risico’s

x > €2.500.000 5 3 3 1 €1.000.000 < x < €2.500.000 5 1 2 1 €500.000 < x < €1.000.000 5 5 4 1 €100.000 < x < €500.000 12 10 6 1 x < €100.000 33 23 6 1 3 Geen geldgevolgen 111 116 93 14 11

Kans 10% 30% 50% 70% 90%

Zoals in de tabel hierboven te zien is, hebben niet alle risico’s een even grote bijdrage in de benodigde weerstandscapaciteit. Het cijfer in een cel geeft het aantal risico’s op deze plaats in de matrix weer. Een aantal risico’s met een grote impact op de aan te houden weerstandscapaciteit wordt in onderstaande tabel nader toegelicht. De risico’s van de N340 en de N34 zijn samengesteld en als een geconsolideerd risico meegenomen. Tabel 5 is tot stand gekomen door simulatie op basis van kansberekening. Verder is daarop nog een zekerheidspercentage van 90% van toepassing (90% kans dat alle risico’s zich op hetzelfde moment voordoen). De aansluiting vanuit tabel 5 met tabel 3 is daarom niet één op één te maken. Het maximale gevolg van een risico zal namelijk nooit volledig terugkomen in het weerstandsvermogen.

Tabel 5: Risico’s met de grootste impact op het weerstandsvermogen (bedragen x € 1.000.000)

Maximaal financieel Omschrijving risico Kans Gevolg gevolg Impact Kerntaak

Energiefonds Overijssel Via het energiefonds wordt voor € 250 miljoen uitgezet in de vorm van le- 3 5 € 50 39% Regionale economie. ningen, garanties en participaties. Aan de bestedingsrichtingen van het fonds kleven diverse risico’s, o.a.: • Stijgende inkoopkosten voor de benodigde basisgrondstoffen en de lagere marktprijzen van concurrerende producten als belangrijke risicofac- toren. • Voor biogas komen de hoge kosten voor opwaardering naar groen gas daar nog bij. • Bij warmtenetten en Warmte-Koude-Opslag zijn de risico’s vooral gelegen in de continuïteit van de beoogde afnemers.

N340 Geconsolideerd risico project N340, o.a.: 3 5 € 37 20% Regionale bereikbaar-

• Vertraging door uitloop werkzaamheden derden. heid & regionale open- • Grotere vondsten dan verwacht in de bodem (archeologisch, vervuiling). baar vervoer. Het risicoprofiel N340 wordt nu herijkt omdat het project onlangs in de realisatiefase terecht is gekomen. Naar aanleiding van het plan van aanpak in de realisatiefase zal het risicoprofiel veranderen.

326 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Tabel 5: Risico’s met de grootste impact op het weerstandsvermogen (bedragen x € 1.000.000)

Maximaal financieel Omschrijving risico Kans Gevolg gevolg Impact Kerntaak

A1 Extra kosten van inpassing en ruimtelijke kwaliteit met betrekking tot 3 5 € 10,2 8% Regionale bereikbaar- eco-voorzieningen belasten de uitvoering te zwaar. heid & regionale openbaar vervoer.

N34 Geconsolideerd risico project N34, o.a.: 3 5 € 7,8 3,5% Regionale bereikbaar-

• Vertraging door uitloop werkzaamheden derden. heid & regionale open- • Grotere vondsten dan verwacht in de bodem (archeologisch, vervuiling). baar vervoer. • Planning en/of scope wordt beïnvloed door ontwikkelingen rondom de N340.

Luchthaven Twente (ADT) Een risicosimulatie in opdracht van ADT heeft het risico van de grondexploitatie 2 5 € 5,25 3 % Gebiedsontwikkeling. van Luchthaven Twente berekend op circa € 10 miljoen. De provincie Overijssel participeert hierin voor 50%.

Openbaar vervoerconcessies De inhoud of samenstelling van openbaar vervoerconcessies wordt geduren- 3 4 € 2,5 1,6 % Regionale bereikbaar- de de looptijd dan wel gedurende de looptijd van de aanbesteding gewijzigd. heid & regionale openbaar vervoer.

Betonnen kunstwerken Te zwakke constructies van betonnen kunstwerken waardoor constructies 2 5 € 3 1,4 % Regionale bereikbaar- verzakken, ongevallen kunnen voorkomen, milieuschade voorkomt, scheep- heid & regionale open- vaart of wegverkeer wordt geblokkeerd. baar vervoer.

Bodemonderzoek bij aanleggen wegen Er wordt in onvoldoende mate (kwalitatief en kwantitatief) bodemonderzoek 3 4 € 1,3 1% Regionale bereikbaar- gedaan bij het aanleggen van wegen wat leidt tot additionele kosten tijdens de heid & regionale open- realisatie. baar vervoer.

Exploitatie openbaar vervoer De exploitatiekosten voor het aanbesteden van openbaar vervoer vallen na de 1 5 € 5,5 0,9% Regionale bereikbaar- aanbesteding hoger uit dan begroot. De provincie Overijssel is verantwoordelijk heid & regionale open- voor de reizigersopbrengsten. De provincie Overijssel draagt het financiële risico baar vervoer. wanneer het aantal reizigers daalt. Bij dalende reizigersopbrengsten zal de provinciale bijdrage toenemen. In de doeluitkering BDU verkeer en vervoer is voor dit risico een bedrag gereserveerd.

Jeugdzorg Door het niet doelmatig oppakken van de jeugdzorg door lagere overheden 3 3 € 1 0.8% Sociale infrastructuur en kunnen opnieuw wachtlijsten in de jeugdzorg ontstaan wat kan leiden tot jeugdzorg. financiële claims.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 327 Toelichting: Kans: De kans dat een risico zich voordoet wordt in bovenstaande tabel weergegeven door een cijfer op een schaal van vijf. 5 geeft een hoge kans van circa 90% aan. 1 geeft een kleine kans weer van 0-10%. Gevolg: Een score 5 bij ‘Gevolg’ geeft een financieel gevolg aan van > € 2,5 miljoen. Een score 1 geeft een financieel gevolg aan van < € 100.000. In kolom 3 wordt het maximale financiële gevolg aangegeven. Impact: De impact geeft aan wat de invloed van betreffend risico is op de totale benodigde weerstandscapaciteit.

In bovenstaande tabel met risico’s staan een drietal (mogelijke) risico’s niet genoemd die wel enige aandacht verdienen.

Inrichting landelijk gebied Binnen het programma van kerntaak 3 geldt dat er in 2012 met de ondertekening van de afrondingsovereenkomst ILG meer duidelijkheid is gekomen over de afrekening en afwikkeling van het ILG. Mede op basis van een nog in de eerste helft van 2013 uit te brengen rapport van het Comité van Toezicht zal naar verwachting in 2013 in formele zin de vaststelling van het ILG- budget 2007-2010 plaatsvinden. Op dit moment is het niet duidelijk of en in welke mate dit nog tot een aanpassing leidt van het in de afrondingsovereenkomst bepaalde budgettaire kader voor de periode 2007-2010.

Vermogensbeheer De marktontwikkelingen zijn van invloed op de obligatieportefeuille. Dit heeft effect op de omvang van het vermogen. De onderliggende renterisico’s en koersrisico’s worden beschreven in de paragraaf financiering. Het financiële gevolg van dit risico wordt niet meegenomen in het weerstandsvermogen.

Wet HOF en schatkistbankieren De gevolgen van deze op handen zijnde wet en regelgeving zijn nog niet goed in te schatten. De ambtelijke organisatie steekt op dit moment de nodige moeite in het tijdig duidelijk krijgen van de gevolgen hiervan. Derhalve wordt in deze paragraaf niet verder ingegaan op deze weten regelgeving. De gevolgen van deze risico’s dienen meegenomen te worden in de beleidskeuzes.

Grond In paragraaf 3.7 wordt ingegaan op de risico’s van ons grondbezit waarvan de financiële gevolgen zijn afgedekt door de algemene reserve grond (ARG).

3.2.4 Beschikbare weerstandscapaciteit De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen die kunnen worden ingezet voor het afdekken van negatieve financiële effecten als gevolg van risico’s die zich voordoen. De hoogte van de beschikbare weerstandscapaciteit wordt bepaald door de middelen waarover de provincie beschikt en die ingezet kunnen worden zonder aanpassing van beleid. De beschikbare weerstandscapaciteit bestaat uit de in de tabel 6 genoemde reserves (of een deel van de reserve) en de risicoafdekking in de projecten zelf. Met deze middelen kunnen de tegenvallers bekostigd worden. Risico’s worden afgedekt door de saldireserve / bestemmingsreserve of door risicoafdekking in het project zelf. Risico’s worden niet dubbel afgedekt. Voorzieningen worden niet meegenomen in de beschikbare weerstandscapaciteit. Immers bij het opnemen van een voorziening wordt ervan uitgegaan dat het risico zich voordoet (en is het dus geen risico meer).

328 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Tabel 6: Beschikbare weerstandscapaciteit

Omvang reserve Reserve (miljoen €)

Saldireserve 37,0 ADR 4,9 Reserve Energiefonds Overijssel 50,0 Diverse bestemmingsreserves 6,0 Risicoreservering binnen projecten 38,2

Totaal € 136,1

De beschikbare weerstandscapaciteit bedraagt circa € 136,1 miljoen. Dit is de huidige stand. Een groot deel van de risicoreservering binnen projecten (circa 70%) is gereserveerd binnen de N340 en N34. De komende tijd zal duidelijk worden in welke mate de beschikbare weerstandscapaciteit zal veranderen. Dit als gevolg van de vaststelling van de overige opgaven. Ook onder invloed van de fa- seovergang van enkele (grote) projecten zal het risicoprofiel en daarmee de benodigde weerstandscapaciteit veranderen. Immers zijn er besluiten genomen waardoor het zicht op de realisatiefase zich verder ontwikkelt. Voor de N340 en de IJsseldelta betekent dit dat op dit moment gewerkt wordt aan een plan van aanpak en bijbehorend risicoprofiel die zich toespitsen op de realisatiefase.

3.2.5 Ontwikkeling risicomanagement Nu en in de komende tijd werken we aan het in beeld brengen van de risico’s, beheersmaatregelen en de daarbij aan te houden risicoreserve voor de ‘Kracht van Overijssel’. Grofweg worden daar drie stappen in onderscheiden: • Opstellen risicoprofiel van de afzonderlijke opgaven en het consolideren daarvan op hoofdlijn- niveau. • Inventariseren waar en hoe risico’s zijn afgedekt en adviseren over de mogelijke beheersmaatregelen. • Adviseren hoe om te gaan met de risico’s en reserves in relatie tot het weerstandsvermogen.

In dit traject wordt het tempo aangehouden dat gehanteerd wordt bij de aanlevering van project- / programmaplannen en de faseovergangen van diverse projecten. Het gedrag en bewustzijn ten aanzien van risico’s en risicomanagement zal daarbij nadrukkelijk aan de orde komen.

In 2013 zal ter vaststelling nieuw beleid betreffende dit onderwerp aangeboden worden aan Provinciale Staten. Daartoe zal het doelmatigheidsonderzoek (art.217a) naar het risicomanage- mentsysteem als input dienen. Tevens worden nieuwe inzichten en bevindingen vanuit het risicomanagement van het programma Kracht van Overijssel meegenomen.

3.3 Kapitaalgoederen

3.3.1 Onderhoud Wegen en Waterwegen Naast haar beleidstaken op het gebied van regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer is de provincie Overijssel uitvoerend actief als (vaar)wegbeheerder. De provincie beheert 640 kilometer hoofdrijbaan, 170 kilometer parallelweg en 520 kilometer fietspad. Verder is de provincie verantwoordelijk voor onderhoud en beheer van 154 kilometer waterweg (waarvan 130 kilometer vaarweg) en circa 40 beweegbare - en 250 vaste kunstwerken.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 329 Bij het beheer en onderhoud van wegen, waterwegen en kunstwerken wordt een basiskwaliteitsniveau gehanteerd. Dit is gebaseerd op landelijk geldende richtlijnen die door CROW (kenniscentrum voor infrastructuur) in publicaties zijn beschreven. Dit sluit aan op wat gangbaar is in Nederland en wat in 2005 met Provinciale Staten is afgesproken. Het beleid is gericht op veiligheid, bereikbaarheid en duurzaamheid; en tevens om juridische aansprakelijkstelling als gevolg van ontoereikend beheer uit te sluiten. Waar mogelijk worden onderhoudswerkzaamheden slim gecombineerd met andere ingrepen aan dezelfde infrastructuur of in hetzelfde gebied.

Een groot deel van de provinciale wegen in Overijssel is aangelegd in de jaren vijftig en zestig van de twintigste eeuw. Hoewel deze er nu veelal op het oog nog prima bij liggen zullen deze wegen vanaf 2020 voor een (groot) deel vervangen (‘gerehabiliteerd’) moeten worden. Vooruit- lopend daarop ontstaan de komende jaren al hogere kosten voor beheer en onderhoud. Voor vervanging van kunstwerken wordt een piek verwacht vanaf ongeveer 2040, maar ook daar zijn al enkele kunstwerken die op kortere termijn extra aandacht vragen of zelfs een investering in rehabilitatie.

De budgetten voor beheer en onderhoud van infrastructuur waren in de afgelopen jaren ontoereikend geworden om het basiskwaliteitsniveau blijvend te realiseren. In het coalitieakkoord 2011-2015 zijn voor beheer en onderhoud en voor de vervanging van de hoofdinfrastructuur aanvullende budgetten opgenomen.

De levensduur van infrastructuur varieert in de praktijk (afhankelijk van onder meer gebruik, onderhoud en ligging) enigszins ten opzichte van de gemiddelde levensduur voor het betreffende type. Daarom inspecteert de provincie alle onderdelen van de infrastructuur regelmatig. Eens in de vier jaar wordt op basis hiervan een meerjarenprogramma samengesteld.

De conditie van het wegennet wordt jaarlijks geïnspecteerd. Bij de planning van het onderhoud wordt expliciet gestreefd naar optimale beschikbaarheid van de weg (of een alternatieve route) voor het verkeer. Uiteindelijk staat het asfalt ten dienste van de weggebruiker.

Er is een baggerprogramma gestart voor vaarwegen in Noordwest Overijssel. Ten aanzien van oeverbeschoeiingen langs vaarwegen is er sprake van achterstallig onderhoud; 89 kilometer is aan vervanging toe. Deze vervanging en de hiervoor extra benodigde middelen zijn beschikbaar gesteld in het nieuwe Hoofdlijnenakkoord.

Het onderhoud van kunstwerken is erop gericht om de functionaliteit, bedrijfszekerheid en veiligheid van de kunstwerken te waarborgen, tegen zo laag mogelijke kosten. De onderhoudsbehoefte van kunstwerken stijgt met de leeftijd. In 2008, 2009 en 2010 zijn alle 156 vóór 1976 gebouwde provinciale betonnen kunstwerken op reststerkte onderzocht. Dit is mede noodzakelijk vanwege de in de loop der jaren toegenomen aslasten als gevolg van de groei van het (vracht)verkeer. In het coalitieakkoord zijn financiële middelen opgenomen voor vervanging van kunstwerken.

3.3.2 Onderhoud gebouwen De provincie Overijssel is eigenaar van ongeveer vijftig gebouwen. In 2012 zijn de onderhouds- plannen voor deze gebouwen geactualiseerd en zijn de daaraan gekoppelde investeringen in de meerjarenbegroting verwerkt. Aan een aantal objecten is onderhoud verricht door gespecialiseer- de bedrijven die via een Europese aanbestedingsprocedure meerjarig gecontracteerd zijn.

330 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

3.4 Financiering ( x € 1.000)

3.4.1 Inleiding In de wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) en het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden een aantal regels en normen gesteld over financiering en daaraan gekoppelde risico’s bij onder andere provincies en gemeenten. In deze paragraaf zetten wij uiteen hoe wij aan deze eisen voldoen. Daarnaast geeft de financieringsparagraaf de kaders voor het transparant maken en het sturen, beheersen en controleren van het financieringsbeleid. Verder wordt aandacht besteed aan het beleid, het risicobeheer en de verwachte liquiditeitspositie van de provincie.

3.4.2 Liquiditeitspositie

Opgenomen geldleningen De provincie heeft sinds begin 2006 geen langlopende opgenomen rentedragende leningen meer. Gezien de liquiditeitspositie en de liquiditeitsprognose is het voorlopig niet nodig om extra leningen aan te trekken.

Verstrekte geldleningen De provincie heeft ultimo 2012 zo’n € 349,7 miljoen langlopend uitgeleend. In de paragraaf ‘Financiële vaste activa’ (§ 4.5.3) onder ‘Leningen’ treft u een specificatie van dit bedrag aan.

Uitzettingen De uitvoeringsregeling treasury is het kader voor de uitzettingen van de provincie Overijssel. Gedurende het gehele jaar 2012 is er een positief kassaldo geweest. Ultimo 2012 was € 1.357,4 miljoen langlopend uitgezet bij externe vermogensbeheerders. Deze uitzettingen, waarvoor een afzonderlijk mandaat is opgesteld, vinden plaats binnen de wettelijke kaders van Fido. De kortlopende uitzettingen in eigen beheer worden op spaarrekeningen en deposito’s bij financiële instellingen uitgezet.

Resultaat uitzettingen, waaronder rentebaten In 2012 is een resultaat op de langlopende uitzettingen gehaald van € 26,7 miljoen. Dit resultaat bestaat uit de volgende componenten:

Resultaat uitzettingen, waaronder rentebaten ( x € 1.000.000)

Component

Rentebaten 50,9 Afschrijvingen op agio -/- 7,7 Afschrijvingen op agio bij aankopen -/- 2,1 Verkoopverliezen -/- 18,7 Verkoopwinsten 4,9 Vrijval disagio van verkopen 3,1 Afschrijvingen op agio bij verkopen -/- 3,7

Resultaat 26,7

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 331 Zoals hierboven uiteengezet hebben we in 2012 voor € 50,9 miljoen aan rentebaten ontvangen op de langlopende uitzettingen. De rentebaten vermindert met reguliere afschrijvingen op agio en vrijval bij afloop van disagio komen op € 41,1 miljoen. In de primitieve Kerntakenbegroting 2012 was hiervoor een bedrag van € 39 miljoen begroot, in de actuele begroting was hiervoor een bedrag van € 41,4 miljoen opgenomen. In 2012 is een resultaat op verkopen gerealiseerd van ongeveer -/- € 14,3 miljoen. In de actuele begroting was hiervoor een bedrag opgenomen van -/- € 16,8 miljoen. Het verlies is voornamelijk toe te schrijven aan de verkopen van obligaties uit Portugal. De afname van het verlies is te danken aan enkele verkopen eind 2012 met verkoopwinst.

Op de kortlopende uitzettingen zijn in 2012 € 4,6 miljoen aan rentebaten ontvangen.

Verwachte liquiditeiten De waardering van de langlopende uitzettingen ultimo 2012 is tevens gebaseerd op de liquiditeitsprognose voor 2013 (en verder). Als blijkt dat een deel van de langlopende uitzettingen liquide gemaakt moet worden om de verwachte liquiditeitsbehoefte te dekken, dan zal de portefeuille (deels) gewaardeerd moeten worden tegen marktwaarde. Uit onze liquiditeitsprognose blijkt dat dit voor onze langlopende uitzettingen niet aan de orde is, maar te dekken is uit reguliere vrijval door afloopbeleggingenstermijnen.

3.4.3 Wettelijk kader Uitzetten of aantrekken van middelen gebeurt uitsluitend voor de uitoefening van de publieke taak van de provincie Overijssel. De wettelijke grondslag voor de te verstrekken informatie over de financiering wordt gevormd door de wet Fido. Daarnaast zijn van toepassing de Verordening Financieel Beheer provincie Overijssel (vastgesteld maart 2003, aangepast in oktober 2011), die de verantwoordelijkheden voor het financiële beheer regelt, en de uitvoeringsregeling Treasury (vastgesteld september 2011) dat het kader weergeeft waarbinnen de provincie Overijssel haar financierings- en beleggingsactiviteiten uitvoert. Het belangrijkste doel is de beperking en beheersing van de risico’s die hiermee gepaard kunnen gaan. Deze verordeningen vormen ondersteunende instrumenten in het kader van de kaderstellende en controlerende rol. Afhankelijk van ontwikkelingen op de gelden kapitaalmarkt wordt het beleid bijgesteld. Het uitgangspunt blijft om op een verantwoorde manier de liquide middelen uit te zetten, waarbij bescherming van de hoofdsom zwaarder weegt dan de hoogte van het rendement. De provincie belegt niet in aandelen. Tijdelijke overtollige liquide middelen worden op voorzichtige wijze uitgezet, vooral op deposito’s en spaarrekeningen.

3.4.4 Beleid en beheersing van risico’s De middelen uit de verkoop van het productie- en leveringsbedrijf van Essent zijn in beheer gegeven aan twee professionele externe vermogensbeheerders. In 2010 is het externe vermogensbeheer Europees aanbesteed. Dit heeft geleid tot twee beheerders die per 31 december 2012 totaal € 1.357,4 miljoen in beheer hebben. Wij stellen vast dat wij voldoen aan de wettelijke eisen en normen van financieringsrisico’s.

Door de verkoop van het productie- en leveringsbedrijf van Essent is er sprake van een positief kassaldo. Gezien de liquiditeitsprognose zien wij op dit moment geen aanleiding om nieuwe leningen aan te trekken.

Het financieringsbeleid richt zich op de financiering van de beleidsuitvoering en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. De omvang van deze middelen is sterk toegenomen door de verkoop van de Essent aandelen. Hierbij is van belang dat het uitgezette vermogen tijdig beschikbaar is voor de uitvoering van de projecten uit het investeringsprogramma de Kracht van Overijssel de komende jaren.

In de uitwerking van de individuele mandaten voor de vermogensbeheerders is een balans tussen de

332 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

verschillende risico’s (rente-, koers-, kredietrisico’s) gevonden, door voorschriften op te nemen in de richtlijnen voor de beheerders. Deze voorschriften betreffen de rating van de obligaties, het aandeel dat belegd mag worden in staatsobligaties en obligaties van financiële instellingen en de omvang van de verschillende posities. De afweging tussen rendement en risico stond hierbij centraal.

Voor het vermogensbeheer heeft 2012 in het teken gestaan van Schatkistbankieren (SKB). Het kabinet is voornemens om SKB te verplichten voor de decentrale overheden. Dit houdt in dat de decentrale overheden alle tegoeden moeten aanhouden bij de Nederlandse Staat. De provincie Overijssel ziet dit als een aantasting van de provinciale autonomie. Daarnaast zal deze maatregel leiden tot een sterk verminderd rendement. Via diverse gremia is hier tegen geageerd. In 2013 zal duidelijk worden of en met welke uitgangspunten de wet in werking zal treden.

De Uitvoeringsregeling Treasury geeft de risico’s aan die intern beheerst moeten worden: rente-, koers-, kredieten liquiditeitsrisico’s. Voor elk risico geven we hieronder aan hoe de provincie hier mee omgaat.

Renterisico’s De Wet Fido geeft de lagere overheden wettelijke kaders voor het beheersen van renterisico’s. Het renterisico wordt omschreven als de mate waarin het saldo van de rentelasten en –baten wordt beïnvloed door mogelijke wijzigingen in het rentepercentage. Er zijn normen onderscheiden voor risico’s op kortlopende schulden (kasgeldlimiet) en op langere termijn (renterisiconorm).

Kortlopende schulden De Wet Fido geeft aan dat de netto vlottende schuld niet hoger mag zijn dan de kasgeldlimiet. De kasgeldlimiet wordt uitgedrukt als een percentage van de jaarlijkse begroting. Voor 2012 bedraagt dit percentage voor de provincie 7%. In 2012 is de netto vlottende schuld onder de gestelde kasgeldlimiet gebleven.

Langlopende schulden Het renterisico op langlopende schulden mag de wettelijke renterisiconorm niet overschrijden. De renterisiconorm wordt berekend door het vastgestelde percentage van 20% voor de provincies te vermenigvuldigen met het begrotingstotaal. Deze norm is in 2012 niet relevant geweest voor de provincie, aangezien er in 2012 geen sprake is van rentedragende langlopende leningen. Daarmee is er ook geen sprake van herfinanciering of renteherziening.

Koersrisico’s De koersrisico’s (de garantie dat de waarde van de uitgezette gelden intact blijft) worden beperkt door te beleggen in vastrentende waarden in euro’s. Wij beleggen daarom in eerste instantie in deposito’s, kasgeldleningen en rekening-couranttegoeden. De opbrengsten uit de verkoop van de aandelen Essent worden beheerd door twee externe vermogensbeheerders. De beleggingsrichtlijnen voor de beheerders zijn zodanig ingericht dat de koersrisico’s worden beperkt.

Kredietrisico’s In het kader van beperking van het kredietrisico, de garantie dat de hoofdsom wordt terugbetaald, wordt alleen belegd in vastrentende waarden van financiële ondernemingen en / of Euro- pese overheden met minimaal een AA-minusrating voor uitzettingen met een looptijd langer dan drie maanden. Voor uitzettingen met een looptijd korter dan drie maanden wordt een minimum van rating A vereist. Bij de uitzettingen wordt een spreiding over meerdere partijen nagestreefd om de risico’s te beperken.

Het Besluit Begroting en Verantwoording schrijft voor dat (financiële) vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. De obligatieportefeuille van de provincie valt in de

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 333 categorie van gekochte leningen en obligaties die worden aangehouden tot het einde van de looptijd. Dit wordt gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs. Tussentijdse verkoop van obligaties, die buiten de beleggingsrichtlijnen vallen door wijzigingen in de kredietwaardigheid, heeft effect op het uiteindelijke rendement. Zo kan het zijn dat door aanpassingen in de kredietwaardigheid (de “ratings”) van Europese landen als gevolg van de schuldencrisis wijzigingen plaatsvinden in de samenstelling van de obligatieportefeuille, in lijn met de neergelegde mandaten. Het uitgangspunt van het beheer van de portefeuille blijft “buy and hold”. De portefeuille wordt op totaalbasis beoordeeld ten aanzien van een eventuele afwaardering, waarbij alleen in geval van een dreigende of daadwerkelijke aanpassing van de nominale waarde van een obligatie afwaardering op individuele posities aan de orde is. Maandelijks wordt er een overzicht gemaakt van de obligatieportefeuille waarbij de aanschafwaarde tegen de marktwaarde wordt afgezet. Deze informatie is afkomstig van de custodian, een onafhankelijk registrerende partij.

Liquiditeitsrisico’s Het liquiditeitsrisico, het kunnen voldoen van de facturen en andere betalingsverplichtingen, minimaliseren wij door de aanwezige liquide middelen zo veel mogelijk af te stemmen op de prognose van ontvangsten en uitgaven. Hiervoor hanteren wij een liquiditeitsprognose. Dit instrument hebben we hiervoor ontwikkeld en wordt nog verder aangescherpt. Op basis van de informatie die nu bekend is zullen er in 2013 geen liquiditeitsproblemen optreden.

3.5 Bedrijfsvoering

3.5.1 Personeel Sinds 2003 is de provincie Overijssel Investor in People (IiP). Er wordt continue gewerkt aan de verbetering van de organisatie. De periodieke, tussentijdse monitor is in verband met de reorganisatie doorgeschoven naar de eerste helft van 2013. De regionale en interprovinciale samenwerking op het gebied van opleiden en ontwikkelen is voortgezet. Het opleidingenaanbod van de Overijssel Academie is grotendeels ongewijzigd gebleven. Het streven is het rendement van leren te vergroten en leren (nog) meer te verbinden / integreren in de werkpraktijk. Er zijn diverse concernopleidingen uitgevoerd gericht op het versterken van het strategische vermogen van de organisatie, het projectmatig- en programmatisch werken en het vergroten van de inzetbaarheid van medewerkers (employability).

“Sinds de start van In 2012 is het Jong Talent Programma afgerond. Van de 18 deelnemers die in 2010 zijn begon- het Jong Talent nen, zijn 15 trainees de organisatie ingestroomd op vaste posities. Sinds de start van het JTP is de aantrekkelijkheid van de provincie als werkgever vergroot. Er is aantoonbaar een toegenomen Programma is de aan- interesse van jonge mensen voor de vacatures en artikelen op de recruitmentwebsite. trekkelijkheid van de provincie als werk Bij het opstellen van het bedrijfsplan en de daarbij behorende functieplannen is aandacht besteed aan personeelsplanning en aan de inrichting van de organisatie met een vaste kern gever vergroot.” (medewerkers in vaste dienst) en een flexibele schil (medewerkers met een tijdelijk contract of externe inhuur). In de planningsgesprekken voor 2013 met medewerkers is de transitie vertaald in individuele werken ontwikkelafspraken.

Op interprovinciaal niveau is afgesproken de integriteitnormen te beschouwen op houdbaarheid, waarbij BZK om advies is gevraagd hoe de kwetsbare functies beter in kaart zijn te brengen. In navolging van het herhaald onder de aandacht brengen van integriteit bij medewerkers, is voor inhuurkrachten een korte, verplichte workshop ontwikkeld.

3.5.2 Informatievoorziening De speerpunten van het informatiebeleid zijn gekoppeld aan de doelen van de reorganisatie. Er

334 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

wordt ingezet op het ondersteunen van de beleidscyclus, de partnerschappen, de optimalisering van bedrijfsvoering en het inrichten van het Shared Service Center Bedrijfsvoering (SSC). Ook willen we de voorsprong op het gebied van digitale dienstverlening behouden. Er is klantonderzoek gedaan om verbeterpunten van de dienstverlening te identificeren. Met die input is een programma e-Dienstverlening opgezet. Door het toepassen van innovatieve tools worden de juiste partijen in onze omgeving geïnformeerd over en gebonden aan veranderingen in de omgeving.

Met het oog op de samenwerking met onze partners heeft de provincie bij de vorming van de Regionale Uitvoeringsdiensten een grote bijdrage geleverd aan het opstellen van de IT-strategie en het operationeel maken ervan. Voor de basisregistraties heeft de provincie Overijssel het Sectoraal Knooppunt Provincies (SKP) gerealiseerd waarmee de basisregistraties voor provincie kostenefficiënt ontsloten worden.

3.5.3 Organisatie

Aanleiding In het voorjaar van 2010 hebben de provincies een eigentijds provinciaal profiel opgesteld, dit als uitwerking van het advies van de commissie Lodders en als antwoord op toenemende geluiden in het publieke debat ten tijde van de Tweede Kamerverkiezingen over de opheffing van provincies. Dit profiel gaat uit van een sterke focus op het ruimtelijk-economisch domein en redeneert vanuit een sturingsfilosofie waarin rijk en provincie hun belangen scherp definiëren en iedere bestuurslaag op basis van deze belangen ruimte en armslag laat voor decentrale uitwerking. De meerwaarde van de provincie moet binnen haar takenpakket volgens het IPO-profiel vooral worden gezocht in haar vermogen om op het bovenlokale en (inter-)regionale niveau de sectoroverstijgende en verbindende rol te spelen. Het profiel, met aanvulling van een signalerende rol op het sociale domein is door Provinciale Staten van Overijssel in de zomer van 2010 overgenomen.

In 2010 is door externe partners onderzocht waar de provincie Overijssel haar sterke punten kan inzetten en minder sterke punten moet verbeteren om de domeinen in het profiel vorm te geven. Daarbij kwamen de volgende aanbevelingen naar voren: A. Stel toegevoegde waarde centraal. Van toegevoegde waarde is primair sprake wanneer de provincie Overijssel een bijdrage levert aan effectief overheidsingrijpen, die in de huidige con- stellatie niet door een andere partij had kunnen worden geleverd. Effectief overheidsingrijpen wil in essentie zeggen dat de samenleving zonder dit ingrijpen slechter af was geweest. a. Beperk het takenpakket en de opgaven: maakt het mogelijk om te gaan voor ‘offensieve’ strategieën waarin de focus op kerntaken en rollen samengaan. b. Kies een passende rol en samenwerkingsambities; wees effectief achter de schermen. Kies de rol die past bij de opgave; de provincie Overijssel als beleidsbepaler en leider (RO, natuur, economie); of als kwaliteitsbewaker en scheidsrechter (omgevingsvisie), ontwikkelaar en investeerder (selectief en krachtig (mee)investeren), of als belangenbehartiger (kwaliteit openbaar bestuur, lobby). c. Maak werk van collectief leiderschap. Collectief leiderschap heeft baat bij bestuurlijk- ambtelijk samenspel dat sturing op intersectorale opgaven bevordert en geef ruimte voor verbetering van de strategische sturing. d. Versterk de beleidskracht en de realisatiestrategie. B. Verbeter de beleidskracht en de realisatiestrategie: breng focus aan rondom een aantal bestuurlijke doelen en organiseer strakke sturing op uitvoering van activiteiten. Expliciet op de majeure opgaven. Ontwikkel de beleids- en projectcontrol. C. Wees voorzichtig met grote structuurdiscussies en veranderingen.

Na de verkiezingen in 2011 heeft de coalitie de uitkomsten van het onderzoek omarmd en hebben Gedeputeerde Staten in het Hoofdlijnenakkoord de opdracht gekregen om te werken aan

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 335 een meer compacte, slagvaardige en naar buiten gerichte provinciale organisatie. In de opdracht is de efficiencytaakstelling (financieel en personeel) meegenomen.

Uitvoering 2012 De uitwerking van de opdracht aan GS heeft vorm gekregen in het, onder verantwoordelijkheid van de directie, opgestelde bedrijfsplan, waarin de hoofdlijnen van het beleid voor de komende jaren (tot 2016 en verder) en het ontwerp van de nieuwe organisatie worden geschetst.

De belangrijkste elementen van het bedrijfsplan richten zich op de volgende elementen: • De acht veranderdoelen • De processen • De eenheden en HRM • De transitie

In het bedrijfsplan staan de acht veranderdoelen centraal: 1. Het versterken van focus op de kerntaken Het versterken van de focus op kerntaken wil zeggen dat de activiteiten die wij uitvoeren zich moeten beperken tot de taken of taakgebieden die wij als het domein van de provincie zien. Hierbij is het, door PS vastgestelde, Profiel Provincies van het Interprovinciaal Overleg (IPO) gevolgd. Binnen de kerntaken ligt het zwaartepunt op het ruimtelijke domein (inclusief regionale bereikbaarheid), de inrichting van het landelijk gebied en de regionale economie, samen het omgevingsbeleid. 2. Het verbeteren van opgavengericht werken Het opgavengericht werken krijgt voor een belangrijk deel invulling door middel van projecten programmamanagement (PPM). Met de oprichting van de eenheid PPM binnen onze hoofdstructuur geven we uitdrukking aan het belang dat wij hechten aan het projectmatig-werken (p-werken). De eenheid PPM heeft een stuwende rol in het professionaliseren van het p-werken en daarmee ook in het verbeteren van het opgavengericht werken. 3. Het bevorderen van collectief bestuurlijk-ambtelijk leiderschap De opgaven die wij willen realiseren, houden zich niet aan de grenzen die wij binnen onze organisatie definiëren. Opgaven hangen niet strikt aan eenheden of processen, maar lopen er soms dwars doorheen. Het is dus belangrijk dat we structuren en afspraken maken die de onderlinge samenhang binnen onze organisatie mogelijk maken. Op bestuurlijk niveau betekent dit onder andere dat synergie tussen portefeuilles wordt gezocht (collegiaal bestuur), terwijl tegelijkertijd aan de ambtelijke organisatie wordt gevraagd om integraal afgewogen adviezen te leveren en richting het bestuur – naast samenspel – ook tegenspel te bieden. 4. Het verbeteren van de inhoudelijk-strategische sturing Samenhang aan de top vertaalt zich door naar het ‘hart’ van onze organisatie: daar waar het primaire proces wordt uitgevoerd. Dit vraagt om een inhoudelijke oriëntatie van onze hoofden eenheid, want de kern van ons werk gaat over inhoud: over ruimte, economie, water, kwaliteit van openbaar bestuur, bereikbaarheid, cultuur, natuur, milieu. Met de herinrichting van de organisatorische hoofdstructuur, de werving en selectie van nieuwe hoofden eenheid en de aanpassing van het BMC hebben we een eerste stap gezet in het verbeteren van de inhoudelijk-strategische sturing. De directeur strategie vormt samen met de hoofden van de beleidseenheden de kern van de strategische sturing. 5. Het verkleinen van de ambtelijke organisatie Ons huishoudboekje moet op orde worden gebracht. We moeten bezuinigen op de structurele kosten. Daarom is er – in lijn met de Kracht van Overijssel – bij de Kerntakenbegroting 2012 afgesproken dat onze formatie aan het eind van de Statenperiode niet meer mag zijn dan 753 fte en dat er tevens een bezuiniging van 3,3 miljoen euro op de personeelskosten moet zijn gerealiseerd. 6. Het verbeteren van de match tussen opgaven en personeel De kwaliteit van onze organisatie wordt in essentie bepaald door de kwaliteit van onze

336 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

mensen. Toegevoegde waarde is daarmee vooral een optelsom van de kwaliteit van onze medewerkers. Er is in de buitenwereld veel waardering voor de kwaliteit van ons ambtelijk apparaat. Geconstateerde verbeterpunten betreffen vooral dat de match tussen de te realiseren opgaven en het betrokken personeel. Als we die match verbeteren, realiseren we een compactere organisatie met meer kwaliteit. 7. Het bevorderen van het gewenste gedrag van medewerkers Structuren, meer aandacht voor p-werken, nieuwe afspraken over de verdeling van verantwoordelijkheden en het onderlinge samenspel: het is allemaal nodig in het kader van de doorontwikkeling van onze organisatie. Maar deze veranderingen hebben uiteindelijk vooral effect als ze tot uiting komen in ons handelen. Op alle niveaus in onze organisatie. Onze kernwaarden – open- heid, bevlogenheid en resultaatgerichtheid – maar ook de afspraken in het kader van het BMC moeten van papier naar praktijk worden gebracht. Dit is niet gemakkelijk – structuren laten zich nu één keer sneller aanpassen dan mensen – maar wel noodzakelijk. 8. Het optimaliseren van de bedrijfsvoering De eerder genoemde bezuinigingen moeten niet alleen worden gerealiseerd door middel van formatiereductie, maar ook door de bedrijfsvoering slimmer in te richten. In het Hoofdlijnen- akkoord is opgenomen dat er efficiënter moet worden gewerkt. Hiervoor is het noodzakelijk om de bedrijfsvoering, op het niveau van het concern en de eenheden, te optimaliseren.

De processen: Er wordt in het bedrijfsplan gekozen voor organisatiekaders die normeren en inrichtingskeuzes die structureren. In de kaderstelling hebben we een aantal specifieke inrichtingsvraagstukken benoemd. Een belangrijk generiek element, wat terugkomt bij de individuele inrichtingskeuzes, is dat we besloten hebben voor het uitgangspunt van centralisatie. Onze overtuiging is dat centralisatie van functies leidt tot professionalisering van de functies en tot meer efficiëntie. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan het veranderdoel op het gebied van bedrijfsvoering. De beleidsacht is als instrument voor de beleidsontwikkeling toegelicht en een aantal secundaire processen wordt ‘lean’ ingericht waar mogelijk. De verbetering van de processen gaat op voor het einde van deze coalitieperiode leiden tot een reductie op de overhead van 5%.

De eenheden en HRM. De acht nieuwe eenheden worden volgens het zelfde stramien beschreven (visie, doelen, opgaven, aanpak, organisatie en transitie) in het bedrijfsplan. Op basis van de opgaven zijn uiteindelijk formatie en functiegebouw bepaald. De HRM visie is aangepast en het functieplan. Dit heeft in het afgelopen jaar 2012 geleid tot een reorganisatie, waartoe intensief overleg is gevoerd met de OR en het Georganiseerd Overleg. Het Sociaal Plan is van toepassing verklaard en voor de boventallige medewerkers is een apart werkteam ingericht onder deskundige begeleiding: Overijssel@search. In totaal zijn 318 plaatsingsgesprekken gevoerd, zijn 87 medewerkers op een nieuwe functe geplaatst (tegenover 615 functievolgers) en uiteindelijk zijn 34 medewerkers boventallig geworden en geplaatst bij Overijssel@Search. Gedurende een periode van maximaal twee jaar (afhankelijk van de lengte van het dienstverband) wordt vanuit deze positie gezocht naar ander werk.

De transitie. De veranderingen in de organisatiestructuur, het functiegebouw en de formatie hebben hun uitwerking gekregen in de reorganisatie. Met deze reorganisatie leveren we een belangrijke bijdrage aan de veranderdoelen, in het bijzonder aan de ‘hardere’ veranderdoelen (zoals het verkleinen van de organisatie). Daarmee zijn we er echter niet. De reorganisatie zorgt dat er nieuwe randvoorwaarden zijn waarbinnen wij ons werk doen. Om ons werk ook echt anders – gericht op meer toegevoegde waarde – te doen is ander gedrag noodzakelijk. Individueel, maar vooral in ons onderlinge samenspel op alle niveaus. Het Besturings- en Managementconcept (BMC), ge- dragscodes, kernwaarden en andere beschrijvingen van gewenste situaties moeten werkelijkheid worden gemaakt. Dit laat zich minder goed plannen dan de ‘hardere’ veranderingen, maar is

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 337 daarmee niet minder noodzakelijk. Het is daarom van meerwaarde om een onderscheid te maken tussen twee manieren van ‘invoeren’: reorganiseren en doorontwikkelen. Gezien onze veranderdoelen kunnen beide niet zonder elkaar. De harde en de zachte elementen van het organiseren. De onrust en het perspectief. Het hoort bij elkaar, maar kan niet altijd tegelijkertijd. Daarom maken we in het veranderproces een onderscheid tussen beide. De eenheden hebben hun transitieproces uitgeschreven in de individuele hoofdstukken per eenheid. Logischerwijs ontstaan in de uitwerking grote verschillen. Daar waar de beleidseenheden zich vooral richten op de beleidsacht en de integraliteit van advisering richten de ondersteunende eenheden zich meer op de efficiency van de dienstverlening. De uitvoerende eenheden werken vooral aan efficiente (beheer- en onderhouds)processen. Een samenbindend element in alle veran- deropgaven is de (zelf)sturing op houding en gedrag. Dat is niet ‘klaar’ bij het afsluiten van 2012.

Vooruitblik 2013 en verder De eerste twee fases (het formele organisatorische deel) van de organisatieontwikkeling zijn afgerond. Deze fases zijn succesvol en geheel volgens planning uitgevoerd. Nieuwe eenheden (van tien naar acht) zijn gevormd en binnen de eenheden zijn nieuwe teams gevormd. De per 1 november 2012 gestarte derde fase is de fase waarin de veranderdoelen bewerkstelligd moeten worden, vorm moeten krijgen in de inhoud en zichtbaar moet worden in onze resultaten. De alledaagse werkplaats, daar moeten we het laten zien.

3.5.4 Financiën De kaderstelling, sturing en verantwoording / controle van het provinciale beleid vindt plaats binnen de Planning & Control-cyclus.

Planning & Control-cyclus

Perspectiefnota Kerntakenbegroting Planning

Jaarverslag Monitor Overijssel Control

Met de monitor Overijssel beschikt de provincie Overijssel sinds 2012 over een modern en digitaal rapportage- en verantwoordingsinstrument. De monitor verschijnt tweemaal per jaar, in het voor- en in het najaar. Door de korte doorlooptijd tussen peildatum en Statenbehandeling en de snelkoppe- lingen naar onderliggende documenten, websites en de Atlas van Overijssel is de informatiewaarde groot. In 2012 is ook het nieuwe begrotingswijzigingenbeleid vastgesteld (PS/2012/155). Een traject dat in nauwe samenwerking met Provinciale Staten heeft plaatsgevonden.

3.5.5 Administratieve organisatie Jaarlijks wordt de rechtmatigheid van de door de provincie bestede middelen onderzocht. Dit wordt gedaan aan de hand van het normenkader rechtmatigheid, dat door Provinciale Staten bij de Begroting 2012 als volgt is vastgesteld: • De goedkeuringen rapporteringtoleranties bij de controle op rechtmatigheid worden vastgesteld conform de wettelijke richtlijnen (1% voor fouten en 3% voor onzekerheden).

338 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

• Binnen het voorwaardencriterium wordt getoetst of wettelijke regelgeving en besluiten van Provinciale Staten worden nageleefd, voor zover deze regelgeving bepalingen bevat die van toepassing zijn op het financiële beheer c.q. het verrichten van beheershandelingen met financiële gevolgen. Dit geldt alleen voor de rechtmatigheidcriteria: recht, hoogte en duur. • Het begrotingscriterium wordt voor de kerntaakkosten vastgesteld op kerntakenniveau en voor de personeelsgebonden kosten op het totaal aan personeelsgebonden kosten. • Het normenkader accountantsonderzoek DR en DLG / BBL wordt van toepassing verklaard op de accountantscontrole voor DR en DLG / BBL in plaats van het normenkader rechtmatigheid provincie Overijssel 2012.

De financiële audit is in 2010 opgesteld en in meerjarig kader opgenomen in het auditprogramma “Intern controleplan financiële rechtmatigheid provincie Overijssel 2011 en verder”. Er is geen aanleiding geweest om het interne controleplan in meerjarig kader te herzien. Er is gekeken naar de risico’s die de organisatie rondom financiële rechtmatigheid loopt in de processen: Planning& Control (begrotingswijzigingenbeleid, verordeningen en nota’s, Reserves en Voorzieningen, IV3, Procedures en planning P&C, Tax Control Framework), Treasury, Opbrengsten (leges, heffingen, motorrijtuigenbelasting en precario), Personeel en salarissen, Investeringen, Inkopen, Subsidies (verstrekking) en Wet markt en overheid. In twee processen zijn rechtmatigheidsfouten ontdekt. In het proces Begrotingswijzigingen is een wijziging administratief afgedaan die onder GS-mandaat gewijzigd had moeten worden. Het ging om het gelijktijdig ophogen van een baat en een last. De rechtmatigheidsfout bedraagt € 0. Bij het proces Inkopen zijn drie nieuwe rechtmatigheidsfouten ontdekt. Het betreft in alle gevallen de overschrijding van de Europese Aanbestedingsgrens. Er zijn drie fouten uit voorgaande jaren die nog doorlopen in 2012. Dit leidt tot een rechtmatigheidsfout op het totaal proces Inkopen van € 1.529.590. De onrechtmatigheden hebben een gezamenlijke omvang van € 1.529.590. Dit valt ruim binnen de toegestane norm van 1% (€ 7.320.000).

3.5.6 Vastgoed en huisvesting De provincie Overijssel is eigenaar van ongeveer vijftig gebouwen variërend van het provinciehuis, regiosteunpunten, een kunstopslagbunker en een kasteel, tot brug- en sluiswachter- verblijven langs de provinciale waterwegen. Bij steunpunt Raalte is in 2012 een warmte- en koudeopslaginstallatie in gebruik genomen. Het aandeel Nieuwe Energie in het energieverbruik van het steunpunt is gestegen naar 12%. In het zomerreces van Provinciale Staten is de dakbedekking op het bestuurscentrum van het provinciehuis vervangen door innovatieve dakisolatie en dakbedekking die op plantaardige basis geproduceerd zijn. Er zijn voorbereidingen gestart voor het plaatsen van innovatieve zonnecellen in 2013 en de vervanging van de dakbedekking op het hoofdgebouw en de brug van het provinciehuis. Vier etages van de vleugel zijn in 2006 niet gerenoveerd. Twee daarvan zijn begin 2012 alsnog in gebruik genomen om onder meer de druk op vergaderplekken in het provinciehuis op te lossen. Eind 2012 zijn de overige twee etages van de vleugel ingericht als werkruimtes voor het Shared Service Centrum Bedrijfsvoering. Daarmee zijn vanaf januari 2013 alle etages van het provinciehuis in gebruik.

Het programma The Other Office Life (TOOL) heeft het tijden flexibel werken binnen het provinciehuis al in 2006 mogelijk gemaakt. Inmiddels is HNW een begrip; altijd en overal plaatsen tijdonafhankelijk werken. De provincie Overijssel blijft koploper van Het Nieuwe Werken (HNW). Deze ambitie is vastgelegd in het Hoofdlijnenakkoord. Inmiddels biedt de provincie tablet- faciliteiten aan bestuur en medewerkers, zijn de agenda’s intern opengesteld en zijn er nieuwe, moderne vergaderlocaties en -faciliteiten gerealiseerd.

3.5.7 Juridische zaken Het aantal juridische procedures waarin de provincie is betrokken, neemt onder invloed van de economische crisis en bezuinigingen toe. Het aantal bezwaarschriften bijvoorbeeld is in 2012 met ruim 35% gestegen tot 183. De stijging zet zich nog sterker door in de eerste maanden van

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 339 2013: in januari en februari werden al 73 bezwaarschriften ingediend. Ook anderszins leidt de crisis tot extra druk op de juridische functie, bijvoorbeeld door faillissementen of aanpassing van plannen. Tegelijk vraagt de innovatieve agenda van de provincie juridische lenigheid, bijvoorbeeld bij het vormgeven van het energiefonds.

De prestatie-indicatoren ten aanzien van de bezwarenprocedure zijn niettemin behaald. 87% van de bezwaarschriften is afgedaan binnen de wettelijke termijn. De gemiddelde behandelduur was 6 weken en 2 dagen. Daarbij moet worden aangetekend dat eventuele gevolgen van de toename voor de behandelduur gedeeltelijk pas in 2013 zichtbaar zullen worden. Maar liefst 47% van de zaken werd op alternatieve wijze afgedaan met behulp van de methode Overijssel. En 91% van de beslissingen op bezwaar werd zonder beroep geaccepteerd.

3.5.8 Inkoop en aanbesteding Met het aannemen van de motie De Bree in oktober 2011 hebben Provinciale Staten opdracht gegeven om bij aanbestedingen die daarvoor geschikt zijn “Social Return” criteria toe te passen. Gedeputeerde Staten van de provincie Overijssel hebben besloten om het voorgestelde beleid hieromtrent toe te passen. In 2012 zijn er vijf aanbestedingen, bij 21 leveranciers, geschikt bevonden om Social Return in te zetten waarbij de Social Return verplichting ingaat op het moment als de loonsom de € 250.000 grens passeert. Als deze grens overschreden is beginnen de leveranciers beginnen met het realiseren van hun Social Return opgave. Dit inzetten van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt wordt concreet gemaakt door ze voor werkzaamheden te laten doen voor hun bedrijf en/of door het aanbieden van scholing. De eerste meetbare resultaten worden medio 2013 verwacht.

3.6 Verbonden partijen

3.6.1 Inleiding Met ‘verbonden partijen’ worden rechtspersonen bedoeld waarin de provincie een bestuurlijk én een financieel belang heeft. Het gaat daarbij om ‘deelnemingen’, dat wil zeggen privaatrechtelijke organisaties zoals genoemd in artikel 158 van de Provinciewet - onder andere stichtingen, verenigin- gen, vennootschappen (NV en BV’s), coöperaties en commanditaire vennootschappen - en om de publiekrechtelijke openbare lichamen op basis van de Wet gemeenschappelijke regeling (Wgr). Onder ‘bestuurlijk belang’ wordt verstaan: een zetel in het bestuur of het hebben van stemrecht. Met een ‘financieel belang’ wordt bedoeld dat middelen ter beschikking zijn gesteld die verloren gaan in geval van faillissement van de ‘verbonden partij’ of als financiële problemen bij een ‘verbonden partij’ op de provincie kunnen worden verhaald. Leningen en garantstellingen vallen niet onder de definitie: de provincie houdt in principe juridisch verhaal als de partij failliet gaat. Ook subsidies vallen buiten de definitie, omdat het gaat om overdracht van middelen.

Voor de oprichting van en de deelneming in privaatrechtelijke organisaties bepaalt artikel 158 van de Provinciewet dat Gedeputeerde Staten pas een besluit kunnen nemen nadat Provinciale Staten in de gelegenheid zijn gesteld wensen en bedenkingen over het ontwerpbesluit kenbaar te maken en dat het besluit vervolgens ter goedkeuring aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties moet worden voorgelegd.

De provincie Overijssel kent 20 verbonden partijen en 18 privaatrechtelijke organisaties (BNG NV, Oost NV, HMO NV, Vitens NV, Wadinko NV, Zuiderzeehaven CV / BV, Fonds nazorg gesloten stortplaatsen, Stichting CTH, Enexis Holding NV, Attero Holding NV, PBE BV, Verkoop Vennoot- schap BV, CBL Vennootschap BV, Vordering op Enexis BV, Claim Staat Vennootschap BV, Stichting Essent Sustainability Development Foundation (Stichting Duurzaamheid), Stichting Groen Gas Nederland, Energiefonds Overijssel BV. Verder kent de provincie Overijssel 2 publiekrechtelijke

340 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

openbare lichamen op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen (RBT en ADT). Ten aanzien van de nieuwe deelnemingen in Stichting Duurzaamheid, Energiefonds Overijssel BV en Stichting Groen Gas Nederland bent u in de gelegenheid gesteld om wensen en bedenkingen kenbaar te maken.

De provinciale belangen in de stichting Regionaal Overslag Centrum (ROC) Kampen zijn inmiddels verkocht en de deelneming in de stichting Container Terminal Hengelo (CTH) wordt naar verwachting in 2013 beëindigd. Beide stichtingsbesturen hebben hierom bij de provincie verzocht. Directe aanleiding voor deze verzoeken is de mogelijkheid om de exploitatie van beide containerterminals te verkopen. Dit vooral uit het oogpunt van marktontwikkeling. Er is geen sprake meer van provinciaal belang ten aanzien van de deelneming. Het provinciale belang ‘stimuleren goederenvervoer over water’ wordt nu voldoende geborgd door private partijen. Via een afzonderlijk traject wordt u over de beëindiging in de deelneming in de stichting Container Terminal Hengelo (CTH) geïnformeerd.

Enexis NV is een groot regionaal energienetwerkbedrijf dat de provincies in het zuiden en noorden van het land doorsnijdt. Overijssel bezit 18,7% van de aandelen. De strategie van dit bedrijf is gebaseerd op een betrouwbaar, betaalbaar en duurzaam netwerk. De investeringen worden op deze doelen afgestemd. Het bedrijf zet met instemming van de aandeelhouders daarnaast zich ervoor in een leidende rol te vervullen in het faciliteren van de omslag naar een duurzame energiehuishou- ding. Onder meer zijn hierbij aan de orde het tot stand brengen van slimme netwerken en het in het verlengde hiervan inspelen op decentrale energie-initiatieven. Enexis heeft met het oog op haar rol in het kader van duurzaamheid in Zwolle het zogenaamde Econexis huis geopend, dat toegankelijk is voor iedereen die vernieuwende concepten voor duurzaamheid een warm hart toedraagt.

De Stichting Duurzaamheid is opgericht en met haar activiteiten gestart. De komende jaren zal op basis van door Essent aangeleverde informatie periodiek een rapportage over de uitgevoerde duurzaamheidsactiviteiten worden opgesteld ten behoeve van beoordeling door het bestuur van de Stichting Duurzaamheid, waarin de oud aandeelhouders van Essent zijn vertegenwoordigd.

Met betrekking tot het onderdeel van het ‘oude’ Essent dat zich op afval richt, Attero Holding NV genaamd, zijn de toenmalige publieke aandeelhouders door de omstandigheden min of meer ‘gedwongen’ nog steeds de eigenaar van het bedrijf. De afvalmarkt bevindt zich echter nog steeds in een kwetsbare situatie, waarvan het einde nog niet in zicht is. De aandeelhouders zijn mede tegen deze achtergrond door Attero gevraagd om in stemmen met de strategie van Attero, waarin er van wordt uitgegaan dat Attero zich omvormt tot een bedrijf dat zich richt op publieke dienstverlening aan gemeenten die tevens aandeelhouder zijn. De gemeentelijke aandeelhouders hebben dit voorstel echter afgewezen. De aandeelhouderscommissie heeft vervolgens aan Attero gevraagd om zich over nader te nemen stappen te beraden.

Op 13 november 2012 is het Energiefonds Overijssel opgericht. Het fonds draagt bij aan het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie in Overijssel tot minimaal 20% in 2020. Door middel van het fonds ter grootte van € 250 miljoen investeert Overijssel € 100 miljoen in energiebesparende maatregelen en nieuwe energieprojecten in de (sociale) woningbouw, € 125 miljoen in projecten en ondernemingen en organisaties die nieuwe energie opwerken of energie besparen en € 25 miljoen in hoogwaardige technologische innovatie op het gebied van opwekking van nieuwe energie en besparing van energie. Energiefonds Overijssel verstrekt geen subsidies in de traditionele zin van het woord, maar neemt actief deel aan een project en onderneming door middel van een lening of garantie, of neemt deel in de vorm van een participatie. Het fonds stimuleert investeringen in nieuwe energiebronnen zoals biomassa, zon en aardwarmte. ASN Bank beheert het fonds. Er is een Raad van Commissarissen benoemd, evenals de adviescommissie die adviseert over alle financieringsvoorstellen die bij de fondsbeheerder zijn ingediend. ASN Bank is verantwoordelijk voor de acquisitie en begeleiding van

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 341 de aanvragen en werkt nauw samen met Royal HaskoningDHV en Start Green Venture Capital. Er wordt met het fonds in een maatschappelijk rendement voorzien van jaarlijks 4.500 tot 14.000 terajoule nieuwe energie uit duurzame energiebronnen. Daarnaast worden energiebesparings maatregelen bij 6.500 huurwoningen gerealiseerd. Al deze maatregelen leveren naar verwachting tijdelijk 1000 mensjaren werk en 150 tot 300 structurele arbeidsplaatsen op.

Stichting Groen Gas Nederland is op 29 november 2010 opgericht en past binnen de provinciale kerntaak ‘Milieu en Energie’. De stichting heeft tot doel de expertise van markt-, kennispartijen en overheidspartijen op het gebied van groen gas te bundelen en te ontsluiten. Groen Gas Nederland heeft als meest concrete doelstelling om binnen twee jaar zoveel projecten te initiëren, te helpen ontwikkelen en te ondersteunen dat in 2014 daadwerkelijk meer dan 300 miljoen m3 groen gas wordt geproduceerd.

In paragraaf 3.6.3 worden de bestaande ‘verbonden partijen’ toegelicht. Maar eerst wordt in paragraaf 3.6.2 kort ingegaan op het provinciale beleid ten aanzien van ‘verbonden partijen’.

3.6.2 Beleid verbonden partijen Tijdens de Statenvergadering van 21 mei 2008 is de nota Deelnemingenbeleid Overijssel (PS/2008/279) vastgesteld. Aanleiding voor de ontwikkeling van een nieuw afwegingskader vorm- den onder andere de uitkomsten van het onderzoek naar de verkoop van de Wavin-aandelen en de provinciale ambitie om in verschillende, innovatieve, bestuurlijk-juridische arrangementen vorm te geven aan de samenwerking met andere overheden, bedrijven en kennisinstellingen. Daarbij werd ook aangesloten op de Nota Deelnemingenbeleid Rijksoverheid, die eind 2007 was vastgesteld en waarmee het accent werd verschoven van ‘privatiseren, tenzij’ naar ‘publiek, tenzij’.

In navolging van het rijksbeleid is uitgangspunt in het Overijsselse deelnemingenbeleid dat een publiekrechtelijke samenwerkingsvorm niet langer zonder meer de voorkeur heeft. Het gaat om maatwerk. Per geval moet worden beoordeeld welke aanpak het meest doelgericht en betrouwbaar is voor de aanpak van het provinciale publieke belang. Het afwegingskader biedt in de vorm van een stappenplan richtlijnen voor de beoordeling van het aangaan (en behoud) van privaatrechtelijke en publiekrechtelijke samenwerkingsvormen. De te nemen stappen hebben onder andere betrekking op de vraag naar het provinciale publieke belang, de betrokkenheid van andere publieke en/of private partners, de mate van betrokkenheid van de provincie bij de aanpak, en de keuze tussen publiek recht of privaatrecht. Het afwegingskader is en wordt gebruikt voor de afweging van de deelname in alle vormen van ‘verbonden partijen’.

De relatie met drie ‘verbonden partijen’ bestaat al gedurende lange tijd (nutsbedrijf Vitens, BNG en Wadinko). De relatie met de andere partijen is van meer recente datum (o.a. Oost NV, Regionaal Bedrijventerrein Twente, Zuiderzeehaven, Fonds nazorg gesloten stortplaatsen, HMO en ADT) en zijn onder meer ontstaan vanuit de provinciale betrokkenheid bij de grootschalige projecten waarvoor deze rechtspersonen zijn opgericht. Uit de deelneming Essent ten slotte zijn, zoals bekend, meerdere nieuwe deelnemingen voortgevloeid waarvan een aantal zich richt op een ordentelijke afwikkeling van de verkoop van Essent aan RWE uit 2009.

Voor het ROC Kampen en Combiterminal Hengelo hebben wij vastgesteld dat er geen sprake meer is van een overwegend provinciaal belang. De provincie heeft het traject van afstoting opgestart. Voor het CTH loopt dit traject nog, maar de belangen in het ROC zijn inmiddels verkocht. Onderdeel van de kritische toets op de deelnemingen is verder de wijze van aansturing van de bestaande deelnemingen. De bedoeling is, waar dat nodig is, te komen tot een effectievere aansturing van de bestaande deelnemingen vanuit de provincie en te bekijken in hoeverre daarvoor nieuwe instrumenten nodig zijn of dat bestaande instrumenten anders kunnen worden toegepast. In het kader van de nieuwe deelneming in het Energiefonds BV wordt bijvoorbeeld heel

342 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

sterk de focus gericht op de wijze waarop de provincie het meest effectief haar sturing op het nieuwe fonds zou kunnen inrichten.

Expertisecentrum Deelnemingen In het kader van het deelnemingenbeleid en gekoppeld aan de herijking van de bestaande organisatie is een nieuw ‘Expertisecentrum Deelnemingen’ opgericht en ondergebracht bij de eenheid Economie en Cultuur.

Het Expertisecentrum, dat zich nog in een opbouwfase bevindt, zal zich richten op het deelnemingenbeleid in bredere zin. Hieronder vallen activiteiten als het stellen van kaders binnen het deelnemingenbeleid, het ondersteunen van inhoudelijke dossiertrekkers, het geven van advies op het gebied van deelnemingen en de ontwikkeling en toepassing van eventuele nieuwe instrumenten. De jaarlijkse rapportages in het kader van de Planning & Control-cyclus zullen eveneens door het expertisecentrum worden verzorgd.

Door de oprichting van het expertisecentrum wordt tegemoet gekomen aan de behoefte om te komen tot een sterkere positionering van het deelnemingenbeleid binnen de provinciale organisatie en een versterking van het opdrachtgeverschap van de afzonderlijke provinciale deelnemingen.

Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Op 13 november 2012 heeft de eerste Kamer het wetsvoorstel Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) aangenomen. De discussie omtrent de hoogte van beloningen van topfunctionarissen, die onder andere heeft geleid tot de code Tabaksblat, vindt in de wet haar inbedding. Naast een plicht tot openbaarmaking worden bezoldigingen van topfunctionarissen begrensd en kunnen beloningen die hiervan afwijken zelfs worden stopge- zet. Het bezoldigingsmaximum ligt nu op € 187.340 salaris plus onkosten en pensioenbijdrage (samen € 228.599). Daarnaast geldt een maximale ontslagvergoeding van € 75.000.

Zittende bestuurders behouden maximaal vier jaar lang de salarisafspraken die zij al hadden toen de wet in de Tweede Kamer werd behandeld (najaar 2011). Daarna gaat hun salaris in drie jaar stapsgewijs omlaag naar de norm van de wet. Bij nieuwe benoemingen en herbenoemingen geldt gelijk de nieuwe norm.

De wet bepaalt welke sectoren of instellingen tot de (semi)publieke sector worden gerekend en onder haar werkingssfeer komen te vallen. De grote lijn is daarbij: hoe dichter bij de publieke sector, hoe zwaarder het beloningsregime.

De wet gaat onder andere gelden voor: 1. Centrale en decentrale overheidslichamen: Rijk, provincies, gemeenten, en waterschappen. 2. Publiekrechtelijke lichamen: SER, OPTA, Staatsbosbeheer en TNO. 3. Bepaalde privaatrechtelijke rechtspersonen: • waarvan het beheer of beleid wordt beïnvloed door een publiekrechtelijk orgaan; of • voor zover de jaarlijkse inkomsten voor meer dan 50% uit subsidie bestaan; of • rechtspersonen of instellingen die in een bijlage bij de wet zijn opgenomen, thans onder meer: - Woningcorporaties - Onderwijsinstellingen - Zorginstellingen - Netbeheerders gas en elektriciteit - Drinkwaterbedrijven

In 2013 zal dit rijkskader worden vertaald naar de provinciale situatie en voor de betreffende deelnemingen worden getoetst of het beloningsbeleid voldoet aan de in de wet gestelde kaders.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 343 3.6.3 Overzicht verbonden partijen

( x € 1 miljoen)

BNG Oost NV HMO Vitens Wadinko Zuiderzee- RBT Nazorg- ADT haven fonds Ontwikke- gesloten lingsmaat- stort schappij plaatsen

Private rechtspersoon X XXXX X1 X Publieke rechtspersoon (WGR) X X A) Financiële betrokkenheid percentage van het aandelenkapitaal 0,16 8,82 100,00 6,42 25,12 16,67 n.v.t. percentage aandeel in resultaat 23,00 50,00 B) Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht Stemrecht Stemrecht AHC en Stemrecht Stemrecht DB en AB DB en AB DB en AB A.v.A. A.v.A. A.v.A. Stemrecht A.v.A. A.v.A. en A.v.A. vergadering vennoten C) Financiële kengetallen 2 3 Eigen vermogen per 01/01/2011 2.259,0 59,0 7,4 359,0 47,9 3,1 10,5 - Eigen vermogen per 31/12/2011 1.897,0 60,4 22,4 402,6 48,7 5,2 10,6 - Vreemd vermogen per 01/01/2011 116.274,0 14,0 0,1 1.322,6 0,1 8,9 74,6 0,0 43,1 Vreemd vermogen per 31/12/2011 134.563,0 6,5 0,0 1.277,8 0,1 6,5 84,2 0,1 44,4 Resultaat 2008 158,0 0,9 n.v.t. 28,6 2,5 0,6 n.v.t. 0,4 n.v.t. Resultaat 2009 278,0 1,0 -0,0 25,0 0,6 0,2 n.v.t. 0,4 n.v.t. Resultaat 2010 257,0 0,9 -0,1 26,9 1,0 0,1 -8,5 0,4 n.v.t. Resultaat 2011 256,0 1,3 -0,0 36,0 0,8 2,1 -8,8 0,2 -10,9 D) Opbrengsten in 2012 (tussen haakjes = 2011) Dividenden / winstuitkeringen 0,1 (0,2) 1,0 (1,0) n.v.t. (n.v.t.) Rente 0,7 (0,8) n.v.t. (n.v.t.)

1 Onze deelneming in de Zuiderzeehaven Ontwikkelingsmaatschappij bestaat uit een C.V. en een B.V. De B.V. is de beherende vennoot van de C.V. Ons directe belang in de C.V. bedraagt 16,46% en via de B.V. hebben wij nog een indirect belang in de C.V. van 0,21%. 2 Resultaat 2010 en 2011 betreft de netto contante waarde van het geprognosticeerde resultaat per 31 december. 3 Bedragen begin 2011 per 1 december 2010 in verband met de oprichting van ADT.

344 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

( x € 1 miljoen)

ROC CTH Enexis Attero PBE Verkoop CBL Vordering Claim Kampen vennoot- vennoot- op Enexis Staat schap schap vennootschap

Private rechtspersoon XXXXX XX XX Publieke rechtspersoon (WGR) A) Financiële betrokkenheid percentage van het aandelenkapitaal 18,71 18,71 18,71 18,71 18,71 18,71 18,71 percentage aandeel in resultaat n.n.b. 100,00 B) Bestuurlijke betrokkenheid DB en AB DB en AB AHC en AHC en AHC en AHC en AHC en AHC en AHC en Stemrecht Stemrecht Stemrecht Stemrecht Stemrecht Stemrecht Stemrecht A.v.A. A.v.A. A.v.A. A.v.A. A.v.A. A.v.A. A.v.A.

C) Financiële kengetallen 4 4 in US$ Eigen vermogen per 01/01/2011 0,8 0,4 2.963,9 257,4 184,8 779,8 0,3 0,1 0,1 Eigen vermogen per 31/12/2011 0,8 0,3 3.130,9 274,2 27,7 416,0 0,1 0,1 0,1 Vreemd vermogen per 01/01/2011 1,4 8,3 2.947,6 582,0 20,1 23,0 135,0 1.822,1 0,0 Vreemd vermogen per 31/12/2011 1,2 8,5 3.188,5 544,9 0,2 29,7 10,1 1.822,1 0,0

Resultaat 2009 0,1 0,0 263,1 59,4 8,1 -0,1 0,0 -0,0 0,0 Resultaat 2010 0,1 -0,0 193,7 25,7 27,9 -20,7 -0,1 -0,0 -0,0 Resultaat 2011 0,0 -0,0 229,4 25,4 722,4 -5,2 96,2 0,0 -0,0 D) Opbrengsten in 2012 in € (tussen haakjes = 2011) Dividenden / winstuitkeringen 0,8 ( - ) - 21,5 (10,9) 1,5 (1,4) 0,1 (164,5) 0,9 (67,0) - (13,2) 0,2 ( - ) - Rente - - 3,5 (3,5) - - - -13,2 (15,7) -

4 De bij ROC Kampen en CTH gepresenteerde cijfers betreffen de cijfers van de respectievelijke Vastgoed B.V.’s als ware deze volledig geconsolideerd opgenomen in de Jaarstukken van de respectievelijke stichtingen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 345 ( x € 1 miljoen)

Stichting Stichting Energie- duurzaam- Groen Gas fonds heid Overijssel

Private rechtspersoon X X X Publieke rechtspersoon (WGR) A) Financiële betrokkenheid percentage van het aandelenkapitaal 100,00 percentage aandeel in resultaat - B) Bestuurlijke betrokkenheid Bestuur en AB Stemrecht SDC A.v.A.

C) Financiële kengetallen 5 Eigen vermogen per 01/01/2011 n.v.t. - n.v.t. Eigen vermogen per 31/12/2011 n.v.t. 0,3 n.v.t. Vreemd vermogen per 01/01/2011 n.v.t. - n.v.t. Vreemd vermogen per 31/12/2011 n.v.t. 0,1 n.v.t.

Resultaat 2009 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Resultaat 2010 n.v.t. n.v.t. n.v.t. Resultaat 2011 n.v.t. 0,3 n.v.t. D) Opbrengsten in 2012 (tussen haakjes = 2011) Dividenden / winstuitkeringen n.v.t. (n.v.t.) n.v.t. (n.v.t.) n.v.t. (n.v.t.) Rente n.v.t. (n.v.t.) n.v.t. (n.v.t.) n.v.t. (n.v.t.)

5 In verband met de oprichting van de stichting eind 2010 heeft de stichting Groen Gas een verlengd boekjaar. De cijfers die in de tabel per 01.01.2011 zijn weergegeven betreffen de cijfers per 29.11.2010.

Het Energiefonds Overijssel heeft een verlengd boekjaar, waardoor het eerste boekjaar 2013 zal worden.

346 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen De aandeelhouders van BNG zijn de Staat der Nederlanden (50%), provincies (Overijssel 0,16%), gemeenten, waterschappen en andere openbare lichamen. Dit betekent dat de bank onderdeel is van de publieke sector en daardoor de hoogste ‘credit rating’ heeft.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: G.J. Kok).

Financieel belang De historische kostprijs van het Overijsselse deel in het aandelenkapitaal bedraagt € 0,2 miljoen.

Bijzonderheden In het boekjaar 2011 heeft BNG een winst behaald van € 256 miljoen (2010: € 257 miljoen). Het resultaat bestaat uit twee componenten: • een stijging van het renteresultaat met 13%; en • een even grote daling van het resultaat op financiële transacties.

Over het eerste halfjaar van 2012 heeft BNG een winst behaald van € 159 miljoen (1e semester 2011: € 154 miljoen). De stijging is vooral te danken aan een stijgende kredietvraag vanuit de corporatiesector.

Voor geheel 2012 doet de Raad van Bestuur nog geen uitspraken over het te verwachten resultaat. Dit gelet op zaken als: • blijvend lage lange rentetarieven; • zorgen over de voortdurende Europese schuldencrisis; • verplicht schatkistbankieren (is van invloed op de hoeveelheid bij BNG ondergebrachte middelen); en • nieuwe regelgeving en de bankenbelasting.

Daarnaast wordt nadrukkelijk gewezen op nieuwe regelgeving (Basel-III), die leidt tot een door BNG hoger aan te houden eigen vermogen. Om te komen tot een verhoging van het eigen vermogen, heeft BNG het reguliere dividendbeleid aangepast waardoor aandeelhouders een lager dividend ontvangen.

Meer informatie www.bng.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 347 Ontwikkelingsmaatschappij Oost-Nederland NV (Oost NV) (Deventer)

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in Oost NV past binnen de kerntaak ‘Regionale Economie’. Oost NV kent de volgende activiteiten: • ontwikkeling en innovatie (ook in relatie tot de uitvoering van de EU-programma’s 2007-2013); • investeringsbevordering; • bedrijfsomgeving; en • participeren in bedrijven via participatiebedrijf Oost-Nederland (PPM Oost NV).

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Ministerie van Economische Zaken (57,62%) en de provincies Gelderland (33,56%) en Overijssel (8,82%).

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: T.W. Rietkerk).

Financieel belang De historische kostprijs van het Overijsselse deel in het aandelenkapitaal bedraagt € 4,2 miljoen. Gelet op de aan de bedrijfsvoering van Oost NV verbonden risico’s is een voorziening getroffen van 50% van de historische kostprijs. De boekwaarde van Oost NV bedraagt daarmee € 2,1 miljoen. Daarnaast heeft de provincie ook een subsidierelatie met Oost NV, waarvoor het activiteitenplan van Oost NV de basis vormt. Over 2012 bedraagt de subsidie € 1,4 miljoen.

Bijzonderheden In 2012 hebben de aandeelhouders van Oost NV ingestemd met: 1. Het overdragen van het vruchtgebruik op de aandelen van stichting Saxion aan Oost NV tegen een prijs van € 1.317.017 (uitbetaling 30 juni 2014) of € 1.327.735 indien de uitbetaling uiterlijk 31 december 2014 plaatsvindt. 2. De inkoop van de betreffende aandelen van Oost NV door PPM Oost NV tegen overname van de schuld aan stichting Saxion. 3. De intrekking van de betreffende aandelen door PPM Oost NV.

De aandeelverhoudingen binnen Oost NV wijzigen niet als gevolg van de inkoop en intrekking. De aandeelverhoudingen binnen PPM Oost wijzigen zeer beperkt: • het belang van de Universiteit Twente neemt toe van 3,16% naar 3,24%; en • het belang van Oost NV neemt iets af van 96,84% naar 96,76%.

In de statuten van Oost NV is een voordrachtsrecht opgenomen voor de benoeming van één lid van de Raad van Commissarissen voor stichting Saxion en Universiteit Twente samen (artikel 16, lid 2d). Nu stichting Saxion na afstand van haar vruchtgebruik geen aandeelhoudersbetrokkenheid meer heeft bij PPM Oost, ligt het niet voor de hand om het gezamenlijke voordrachtsrecht met de Universiteit Twente te laten voortbestaan. Om op dit punt niet direct de statuten te moeten wijzigen, is ervoor gekozen onherroepelijk vol- macht te laten verlenen aan de Universiteit Twente om het voordrachtsrecht namens stichting Saxion uit te oefenen (Akte van afstand van vruchtgebruik op aandelen PPM Oost NV; artikel 11, lid 3).

In 2012 hebben de aandeelhouders van Oost ingestemd met het wijzigen van de statuten van PPM Oost NV ten behoeve van het Dutch Venture Initiative. Hierdoor kan PPM Oost NV in opdracht van het Europees Investerings- fonds (EIF) en het ministerie van Economische Zaken een rol gaan spelen in het beheer van het Dutch Venture Initia- tive fonds en zo een impuls geven aan de beschikbaarheid van voldoende investeringskapitaal voor ondernemingen in Nederland. In dit kader hebben de aandeelhouders van Oost NV besloten af te zien van het goedkeuringsrecht (de zogenaamde doorpakregeling richting PPM Oost) met betrekking tot alle besluiten gericht op de uitvoering van de plannen inzake

348 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

het “Dutch Venture Initiative”. Dit betekent dat niet aan de adviesplicht van het Investment Committee van de vennootschap zijn onderworpen alle besluiten gericht op de uitvoering van de plannen inzake het Dutch Venture Initiative.

Gedeputeerde Staten hebben het volgende voorbehoud ten aanzien van de goedkeuring gemaakt: • De Staat der Nederlanden vrijwaart de provincie Overijssel als aandeelhouder van Oost NV van alle financiële en juridische risico’s die het gevolg zijn van het handelen van PPM Oost NV in het kader van het Dutch Venture Initiative. • De voor het Dutch Venture Initiative uit te voeren activiteiten gaan niet ten koste van de reguliere activiteiten in Oost-Nederland van PPM Oost NV. Het ministerie van Economische Zaken heeft hiervoor een schriftelijke vrijwaring afgegeven.

In 2012 hebben de aandeelhouders van Oost NV ingestemd met een aangepast functie- en salarishuis voor de medewerkers van Oost NV en PPM Oost NV. Het salaris van de directie valt hier niet onder. Hierover zijn in een eerder stadium reeds afspraken gemaakt, waarbij de beloning van de directie valt onder de DG norm (het salaris van een directeur-generaal van een ministerie, schaal 18 BBRA). Deze norm ligt ruim onder de Balkenende-norm (wet normering topinkomens publieke sector).

Het ministerie van Economische Zaken heeft besloten haar subsidie van € 2,5 miljoen aan Oost NV in drie jaar tijd af te bouwen (naar 0 euro in 2015). In 2013 bedraagt de subsidie van het ministerie van Economische Zaken 1,2 miljoen euro. Het ontstane gat in de financiering wordt opgevangen door additionele opdrachten, efficiëntere bedrijfsvoering en het niet verlengen van aflopende arbeidscontracten. Met Oost NV worden voor de periode 2013- 2015 nieuwe meerjarige werkafspraken gemaakt, inclusief prestatie-indicatoren en een meerjarige begroting.

Meer informatie www.oostnv.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 349 Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel NV (HMO) (Zwolle)

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in HMO past binnen de kerntaak ‘Regionale Economie’. Herstructureren van zwaar verouderde bedrijventerreinen is niet gemakkelijk en zeker niet goedkoop. De maatschappij is vooral gericht op het vergroten van de private investeringen bij ‘moeizame’ herstructureringsprojecten op zwaar verouderde bedrijventerreinen. HMO kan actief op de vastgoedmarkt opereren voor het verwerven van te herstructureren panden en gronden. Daarnaast kan HMO als katalysator de gemeenten ondersteunen bij de uitvoering van deze prioritaire projecten. HMO treedt hierbij op als initiator van het projectplan en participant in het proces. Achtergrond van de oprichting van de HMO is dat provincie sinds 2006 kiest voor een samenhangende aanpak van de problematiek van verouderde bedrijventerreinen binnen het meerjarenprogramma Vitale Bedrijventerreinen 2009-2015. Het innovatieve kwaliteitsscoresysteem Bedrijventerreinen en de oprichting van een herstructureringsmaatschappij maken deel uit van een pakket van maatregelen dat ter beschikking staat om oude bedrijventerreinen te revitaliseren.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincie Overijssel.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: T.W. Rietkerk).

Financieel belang De waarde van het Overijsselse deel in het aandelenkapitaal bedraagt ultimo 2012 circa € 22,5 miljoen. Bij het besluit tot oprichting van Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel (PS/2008/270) is € 7,5 miljoen beschikbaar gesteld en bij de Perspectief¬nota 2011 (PS/2010/521) is daar voor 2011 € 15 miljoen aan toegevoegd. Gelet op het voornemen om via de bedrijfsvoering van Herstructureringsmaatschappij bedrijven terreinen Overijssel het gehele vermogen in 10 jaar te verbruiken, is een voorziening getroffen van 100% van het verstrekte vermogen. De boekwaarde van Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel bedraagt daarmee ultimo 2012 nihil.

Bijzonderheden Op 1 juli 2009 is door Provinciale Staten het Meerjarenprogramma Vitale Bedrijvigheid 2009-2015 (PS/2009/461) vastgesteld. In de uitvoering van dit programma is Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel een van de instrumenten. Verwacht wordt dat via de herstructureringsmaatschappij ongeveer 25% van de totale herstructureringsopgave van de ruim 1.200 ha in Overijssel zal worden aangepakt. Zonder de herstructureringsmaatschappij zou met € 22,5 miljoen aan subsidie maar circa negen 9 ha van de zware categorie (herprofilering) aangepakt worden. Door Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel is tot en met 2012 € 6,3 miljoen gebruikt voor te herstructureren bedrijventerreinen. Met deze projecten en investeringen – deels revolve- rend karakter - wordt de herstructurering van 20 ha bestaand bedrijventerrein (“rotte plekken”) aangejaagd. Het vliegwieleffect zorgt daarbij aanvullend voor de herstructurering van nog een 125 ha. Het totaal aan investeringen van partners tegenover de inzet van Herstructureringsmaatschappij bedrijventerreinen Overijssel tot en met 2012 bedraagt € 41 miljoen.

Meer informatie www.hmoverijssel.nl

350 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Vitens N.V. (Utrecht)

Inhoudelijke omschrijving De deelname in Vitens N.V. past binnen de kerntaak ‘Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer’ en draagt daarmee bij aan de beleidsdoelstelling ‘Schoon, voldoende en gezond water voor mens, dier en plant’. Wettelijk is vastgesteld dat de aandelen van de drinkwaterbedrijven in publieke handen blijven. Het belang van de provincie Overijssel als aandeelhouder in Vitens N.V. is historisch gegroeid. De provincie wil door middel van haar aandeelhouderschap haar verantwoordelijkheid voor een goede drink watervoorziening in Overijssel borgen. Daarnaast streeft de provincie ernaar om, via haar aandeelhouderschap, de tariefsstijging voor de gebonden klanten maximaal gelijk te houden aan de inflatie.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen De aandelen van Vitens N.V. zijn in handen van 111 aandeelhouders waaronder de provincies Friesland, Gelder- land, Overijssel (6,415%), Flevoland en Utrecht en het merendeel van de in deze provincies liggende gemeenten.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: I.A. Bakker). Verder heeft de provincie Overijssel een vaste zetel in de Commissie van Aandeelhouders. Deze adviescommissie is bij besluit van de Algemene vergadering van Aandeelhouders van 10 december 2007 ingesteld.

Financieel belang De provincie Overijssel bezit 370.632 aandelen die een boekwaarde vertegenwoordigen van € 91.000. Door de uitgifte van aandelen aan de provincie Friesland is ons procentuele belang in Vitens N.V. in 2011 gedaald van 7,38% naar 6,415%. Daarnaast is er sprake van een achtergestelde lening die per 1 juli 2021 volledig afgelost zal zijn (oorspronkelijk bedrag € 24,3 miljoen; oorspronkelijke looptijd vijftien jaar). Stand ultimo 2012: € 14,6 miljoen.

Bijzonderheden Het Jaarverslag 2011 van het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen is het laatst vastgestelde Jaarverslag; het eigen vermogen bedraagt ultimo 2011 € 10,7 miljoen. In 2011 is een bedrag van circa € 10 miljoen aan belegde ‘Nazorggelden’ vrijgevallen. In 2012 is met de exploitanten overleg geweest over het herbeleggen van de deze gelden. Afgesproken is dat de gelden voor een jaar op een spaarrekening geplaatst zullen worden en dat in 2013 opnieuw bekeken zal worden hoe de gelden belegd kunnen worden. Gelet op de huidige rentetarieven is het hoogst onzeker of het afgesproken te behalen rendement van 5,06% gerealiseerd kan worden. Naar het zich laat aanzien zullen de stortvolumes in 2013 blijven afnemen. Dit zal tot gevolg kunnen hebben dat de stortlocaties langer open zullen blijven dan voorzien. Dit kan gevolgen hebben voor de opbouw van de vereiste doelvermogens.

Meer informatie www.vitens.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 351 Wadinko N.V. (Zwolle)

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in Wadinko N.V. past binnen de kerntaak ‘Regionale Economie’ en draagt daarmee bij aan de beleidsdoelstelling ‘Versterking kansrijke economische sectoren in Overijssel’. De vennootschap heeft ten doel: • Het deelnemen in en het directie voeren over andere ondernemingen die bij voorkeur werkzaam zijn in de provincie Overijssel (waaronder bedrijven die werkzaam zijn op het gebied van kunststoffen en milieutechnieken). • Het bevorderen van werkgelegenheid in die provincie, één en ander in de ruimste zin. Bij het nastreven van bovengenoemde doelstellingen zal Wadinko N.V. marktconform handelen.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincie Overijssel (25,12%) en de gemeenten Borne, Dalfsen, Deventer, Dinkelland, Hardenberg, Hellendoorn, Hof van Twente, Kampen, Losser, Meppel, Noordoostpolder, Olst–Wijhe, Ommen, Raalte, Rijssen–Holten, Stap- horst, Steenwijkerland, Tubbergen, Twenterand, Urk, Westerveld, Wierden, Zwartewaterland en Zwolle.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: T.W. Rietkerk).

Financieel belang De provincie Overijssel bezit 600 van de 2.389 aandelen die een boekwaarde van nihil vertegenwoordigd.

Bijzonderheden In 2011 bedroeg de waarde van de participatieportefeuille € 30,4 miljoen en werd er voor € 2,4 miljoen nieuw geparticipeerd, terwijl door wijziging van belangen en aflossingen circa € 0,8 miljoen werd ontvangen. Het boekjaar 2011 is afgesloten met een positief nettoresultaat na belastingen van € 0,8 miljoen ten opzichte van € 1 miljoen in 2010. Het resultaat (voor belastingen) op deelnemingen nam af met € 0,4 miljoen; van € 1,9 miljoen naar € 1,5 miljoen. In 2011 heeft Wadinko N.V. haar participaties afgewaardeerd met in totaal € 5,5 miljoen. Bij de bedrijven waarin Wadinko N.V. participeert werken in totaal circa 1.750 mensen. Door de nieuwe participaties nam dit aantal toe met 70 arbeidsplaatsen. De autonome werkgelegenheid bleef stabiel in 2011. Wadinko verwacht in 2012 een positief resultaat. Gelet op de huidige economische situatie heerst bij menig participatie onzekerheid over de omzet- en resultaatontwikkeling in 2012. De wijze van waardering van de participaties en leningen sluit hierbij aan.

Meer informatie www.wadinko.nl

352 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Zuiderzeehaven Ontwikkelingsmaatschappij C.V. / Beheer B.V. (Kampen)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming past binnen de kerntaak ‘Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer’ en draagt daarmee bij aan de beleidsdoelstelling ‘Stimuleren goederenvervoer over water, faciliteren van het vrachtverkeer over de weg en beheersen doorgaande goederenstroom per spoor’. Doel is het ontwikkelen van het industriehaventerrein ‘Zuiderzeehaven’ in Kampen tot een duurzaam bedrijventerrein met realisatie van hoogwaardige voorzieningen.

Juridische vorm Commanditaire vennootschap, waarbij Zuiderzeehaven Beheer B.V. optreedt als beherend vennoot. Beide zijn privaatrechtelijke organisaties, waarbij de besloten vennootschap – in tegenstelling tot de C.V. – een rechtsper- soonlijkheid is (Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen De besloten vennootschap is voor 50% in bezit van publiekrechtelijke organen (provincie Overijssel en de

gemeenten Zwolle en Kampen) en voor 50% in bezit van drie marktpartijen; ieder (16²⁄³%). De commanditaire vennootschap is in bezit van dezelfde zes partijen, elk voor 16,46%, de beherend vennoot bezit 1,25%.

Indirect bezitten de zes partijen via hun bezit van de B.V. ook 16²⁄³% in de C.V.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: G.J. Kok). Daarnaast is G.J. Kok ook de 1e vertegenwoordiger namens de provincie in de vergadering van Vennoten van de Zuiderzeehaven Ontwikkelingsmaatschappij C.V.

Financieel belang De provincie Overijssel neemt voor € 3.000 deel in het aandelenkapitaal van Zuiderzeehaven Beheer B.V. Verder heeft de provincie Overijssel een bedrag van € 0,2 miljoen als kapitaal ingebracht in Zuiderzeehaven Ont- wikkelingsmaatschappij C.V. Naast de kapitaalinbreng heeft de provincie Overijssel een bedrag van € 0,7 miljoen als achtergestelde, renteloze lening aan de C.V. verstrekt. Ten slotte heeft de provincie een subsidie (zogenoemde Tipp-subsidie) van totaal € 2,9 miljoen verstrekt aan de gemeente Kampen, die vervolgens de subsidie ten gunste heeft gebracht van de Zuiderzeehaven Ontwikkelings- maatschappij C.V. De netto contante waarde van de grondexploitatie is per 1-1-2012 € 15,5 miljoen.

Bijzonderheden Het industrieterrein van de Zuiderzeehaven beslaat een oppervlakte van ongeveer 50 ha, waar bedrijven in milieucategorie 1 tot en met 5 zich kunnen vestigen. Het terrein kan kustvaarders tot 2.000 ton ontvangen, wat mogelijkheden geeft voor de aan- en afvoer via het water. Concreet zullen zich ongeveer 20 tot 30 bedrijven op het terrein van de haven vestigen. In 2012 zijn geen nieuwe kavels verkocht. Net als andere bedrijventerreinen heeft ook de Zuiderzeehaven te maken met terughoudende ondernemers vanwege de crisis. Tot en met 2012 hebben zich 13 bedrijven gevestigd op de Zuiderzeehaven. De totale omvang van de verkochte kavels is 37,8 ha (34,6 ha aan water en 3,2 ha ‘droog’). Er is nog 13,6 ha beschikbaar (3,5 ha aan water en 10,1 ha ‘droog’).

Meer informatie www.zuiderzeehaven.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 353 Openbaar lichaam RBT (Almelo)

Inhoudelijke omschrijving Het realiseren van een regionaal bedrijventerrein draagt bij aan de kerntaak ‘Regionale Economie’. De betrokken partijen willen een regionaal grootschalig en duurzaam bedrijventerrein realiseren. De provincie neemt deel in de ontwikkeling, exploitatie en beheer van dit bedrijventerrein.

Juridische vorm Publiekrechtelijke rechtspersoon (Openbaar Lichaam, Wet gemeenschappelijke regelingen).

Partijen De provincie Overijssel, de gemeenten Almelo, Hengelo, Enschede (elk 23%) en de gemeente Borne (8%).

Bestuurlijke betrokkenheid Dagelijks bestuur: I.A. Bakker (lid). Algemeen bestuur: I.A. Bakker (lid) en T.W. Rietkerk (lid).

Financieel belang De grondexploitatie is begin 2012 geactualiseerd, wat resulteerde in een negatieve contante waarde van € 8,8 miljoen. Gelet op het aandeel van de provincie is de Voorziening resultaten gebiedsexploitaties voor dit onderdeel € 2 miljoen. Daarnaast is een (EFRO-)subsidie van € 4 miljoen verleend.

Bijzonderheden Het Openbaar lichaam RBT voert de handelsnaam XL Businesspark Twente. Sinds eind 2008 is er ongeveer 30 ha uitgeefbaar terrein beschikbaar. Het eerste bedrijf (twee ha) heeft zich in 2008 op het XL Businesspark gevestigd. Inmiddels is 75% van de gronden binnen het projectgebied in bezit van het RBT. Hiervan is nu 11,5 ha grond uitgegeven (stand 31 december 2012). Het RBT is voornemens om een laad- en loskade aan te leggen, die tevens geschikt is voor containeroverslag. De risicoaspecten binnen de exploitatie betreffen vooral het te realiseren uitgiftetempo van 6 ha. per jaar.

Meer informatie www.rbtwente.nl / www.xlbusinesspark.nl

354 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Fonds nazorg gesloten stortplaatsen Overijssel (Nazorgfonds) (Zwolle)

Inhoudelijke omschrijving Deze verbonden partij past binnen de kerntaak ‘Milieu en Energie’. Op 1 april 1996 is de Leemtewet tot aanvulling van de Wet milieubeheer (Wm) in werking getreden. Deze wet bevat een regeling ter waarborging dat gesloten stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk gevolgen voor het milieu hebben (hierna Leemtewet genoemd). De Leemtewet (art. 8.49 en 8.50 Wm) legt de financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid bij de provincie voor de altijd durende nazorg van stortplaatsen waar na 1 september 1996 afvalstoffen zijn of worden gestort. De provincie moet erop toezien dat bij gesloten stortplaatsen zodanige maatregelen worden getroffen dat de stortplaatsen geen of zo weinig mogelijk nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken.

Juridische vorm Dit fonds is opgericht door het College van Gedeputeerde Staten van de provincie Overijssel (artikel 15.47, lid 1 Wm) en is een rechtspersoon (artikel 15.47, lid 3 Wm).

Partijen Provincie Overijssel, N.V. ROVA en Twence B.V.

Bestuurlijke betrokkenheid Dagelijks bestuur: I.A. Bakker en G.J. Kok. Algemeen bestuur: het voltallige college van Gedeputeerde Staten. Bestuurlijk Overleg nazorgfonds: I.A. Bakker en G.J. Kok, een vertegenwoordiger van N.V. ROVA en een vertegenwoordiger van Twence B.V. ROVA en Twence hebben in dit orgaan recht van inspraak, maar geen beslissingsbe- voegdheid.

Financieel belang Om aan de verantwoordelijkheid van de Leemtewet inhoud te kunnen geven, bevat de wet (art. 15.44 Wm) de bepaling dat Provinciale Staten een heffing instellen ter bestrijding van de kosten van de nazorg¬maatregelen bij stortplaatsen waar na 1 september 1996 nog afval gestort is of wordt. Deze heffing wordt bij belastingverordening opgelegd aan de exploitanten van de stortplaatsen in Overijssel. Provinciale Staten van de Provincie Overijssel hebben op 30 maart 1999 deze belastingverordening vastgesteld. Op grond van artikel 15.44 (lid b) Wm is de provincie verplicht om de opbrengsten van de heffing af te dragen aan het ‘Fonds nazorg gesloten stortplaatsen Overijssel’. Sinds enkele jaren is de bijbehorende tarieventabel buiten werking gesteld, omdat de omvang van het fonds en de verwachte rendementen momenteel voldoende zijn om de vereiste doelvermogens te realiseren.

Bijzonderheden Het Jaarverslag 2011 van het Fonds nazorg gesloten stortplaatsen is het laatst vastgestelde Jaarverslag; het eigen vermogen bedraagt ultimo 2011 € 10,7 miljoen. In 2011 is een bedrag van circa € 10 miljoen aan belegde ‘Nazorggelden’ vrijgevallen. In 2012 is met de exploitanten overleg geweest over het herbeleggen van de deze gelden. Afgesproken is dat de gelden voor een jaar op een spaarrekening geplaatst zullen worden en dat in 2013 opnieuw bekeken zal worden hoe de gelden belegd kunnen worden. Gelet op de huidige rentetarieven is het hoogst onzeker of het afgesproken te behalen rendement van 5,06% gerealiseerd kan worden. Naar het zich laat aanzien zullen de stortvolumes in 2013 blijven afnemen. Dit zal tot gevolg kunnen hebben dat de stortlocaties langer open zullen blijven dan voorzien. Dit kan gevolgen hebben voor de opbouw van de vereiste doelvermogens.

Meer informatie -

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 355 Area Development Twente (ADT) (Enschede)

Inhoudelijke omschrijving Deze verbonden partij past binnen de Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en draagt daarmee bij aan de in de Omgevingsvisie geformuleerde centrale ambitie: een vitale samenleving tot ontplooiing laten komen in een mooi en vitaal landschap. De gemeenschappelijke regeling heeft een tweeledige missie: • De economische structuur van Twente versterken, in samenhang met Kennispark en Hart van Zuid in het kader van de Innovatiedriehoek. • De ontwikkeling van ecologie, waterhuishouding en landschap in een goede balans met duurzaamheid brengen. Deze visie is uitgewerkt in een gebiedsontwikkeling die Provinciale Staten en de Raad van de gemeente Enschede hebben vastgesteld.

Juridische vorm Publiekrechtelijke rechtspersoon (Openbaar Lichaam, Wet gemeenschappelijke regelingen). De gemeenschappelijke regeling is op 23 november 2010 in werking getreden (Provinciaal blad nr. PS/2010/864).

Partijen Provincie Overijssel en gemeente Enschede, ieder voor 50%.

Bestuurlijke betrokkenheid Leden van het Algemeen Bestuur zijn: G.J. Kok, T.W. Rietkerk en E. Boerman. Plaatsvervangende leden zijn: I.A. Bakker, W.H. Maij, en de Commissaris van de Koningin.

Financieel belang In de Voorziening resultaten gebiedsexploitaties is voor dit onderdeel een bedrag van € 2,8 miljoen gestort voor: • Het nadelige effect op de grondexploitatie ad € 1,8 miljoen. • Te verwachten verplichtingen ad € 1 miljoen. In het Jaarverslag 2011 van de provincie Overijssel is een aanvullende voorziening getroffen ad € 5,5 miljoen voor het afdekken van de nadelige effecten in de grondexploitatie ADT. Tevens zijn de historische plankosten afgeboekt voor een bedrag van € 6,4 miljoen.

Bijzonderheden De gemeente Enschede en de provincie hebben hun visie op de gebiedsontwikkeling voor luchthaven Twente en omgeving in december 2009 en juni 2010 vastgesteld. In nauwe samenwerking met Enschede wordt nu de realisering opgepakt. In december 2010 zijn gronden van het Rijk in het gebied overgenomen en werd de ADT verantwoordelijk voor beheer en onderhoud. Omdat er bij de aanbesteding van de luchthaven geen biedingen zijn binnengekomen, wordt er bekeken in hoeverre de plannen moeten worden aangepast.

Meer informatie www.adttwente.nl

356 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Regionaal Overslagcentrum Kampen (ROC) (Kampen)

Inhoudelijke omschrijving Deze verbonden partij past binnen de kerntaak ‘Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer’ en de Omgevingsvisie. In het hoofdlijnenakkoord Kracht van Overijssel wordt expliciet ingezet op stimulering goederenvervoer over water en verbetering van overslagpunten. Provinciaal doel bij de oprichting van het Regionaal Overslagcentrum Kampen in 1997 was het bevorderen van het intermodaal transport van goederen en dan met name over water. Hiermee werd tevens een impuls gegeven aan het stimuleren van milieuvriendelijk goederenvervoer in de regio.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (stichting en besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2). Het Regionaal Overslagcentrum Kampen bestaat uit een stichting, een Vastgoed BV en een Exploitatie BV. In 1997 heeft de provincie samen met de gemeente Kampen de stichting opgericht. Deze stichting heeft vervolgens de ROC Kampen Vastgoed BV opgericht. De stichting is enig aandeelhouder van de Vastgoed BV. Daarnaast werd door private partners de Exploitatie BV opgericht. De Vastgoed BV verhuurt grond en opstallen aan de Exploitatie BV op basis van een huurovereenkomst. De Exploitatie BV behoort niet tot de verbonden partijen.

Partijen Provincie Overijssel en de gemeente Kampen. De exacte verdeling van de zeggenschap over, en resultaatverant- woordelijkheid voor deze deelneming tussen beide partijen is nog onderwerp van onderzoek.

Bestuurlijke betrokkenheid Het bestuur van de stichting bestaat uit twee leden: een lid dat wordt benoemd en ontslagen door Gedeputeerde Staten van de provincie Overijssel (T. Bennink) en een lid dat wordt benoemd en ontslagen door het College van

Burgemeester & Wethouders van de gemeente Kampen (J. Oosterhof). Deze beide bestuursleden hebben tevens, samen met een derde lid, zitting in de Raad van Commissarissen van ROC Kampen Vastgoed BV.

Financieel belang De stichting (provincie en gemeente) heeft de aandelen van de Vastgoed BV gekocht. Het geplaatste en gestorte kapitaal van de Vastgoed BV is € 90.756. De boekwaarde van het door de provincie aan de stichting verstrekte kapitaal is nihil. De deelneming is bij aanvang als subsidie aan de stichting verstrekt.

Bijzonderheden Op 20 april 2012 is de verkoop en overdracht van het ROC-terrein op Haatlandhaven aan “D.R. De Roo Beheer B.V.” gepasseerd. Opheffing en vereffening van de stichting Regionaal Overslag Centrum (ROC) Kampen heeft in 2012 plaatsgevonden. De vereffening heeft tot een eenmalige opbrengst voor de provincie geleid van € 779.100, die ten gunste is gebracht van de algemene dekkingsreserve.

Meer informatie -

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 357 Container terminal Hengelo (CTH) (Enschede)

Inhoudelijke omschrijving Deze verbonden partij past binnen de kerntaak ‘Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer’ alsmede de Omgevingsvisie. In het hoofdlijnenakkoord Kracht van Overijssel wordt expliciet ingezet op stimulering goederenvervoer over water en verbetering van overslagpunten. Het provinciale doel is het creëren en in stand houden van een openbare voorziening voor het multimodale transport van goederen om een verschuiving van wegvervoer naar vervoer over water te verwezenlijken.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (stichting en besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2). Container Terminal Hengelo bestaat uit een stichting, een Vastgoed BV en een Exploitatie BV. In december 1999 heeft de provincie de stichting opgericht. Deze stichting heeft vervolgens (via OOM Diensten BV) de CTH Vastgoed BV opgericht. De stichting is enig aandeelhouder van de Vastgoed BV. De Vastgoed BV is, om het terrein te kunnen beheren, een 25-jarige erfpachtovereenkomst aangegaan met grondeigenaren Akzo Nobel en gemeente Hengelo (eigenaar van de grond aan de waterkant). Daarnaast werd door private partners de Exploitatie BV opgericht. De Vastgoed BV verhuurt vervolgens het terrein aan de Exploitatie BV. Deze Exploitatie BV voert de operationele dienstverlening (overslag en opslag van containers en het bijbehorende transport over water). Aan Exploitatie BV nemen private partijen deel. De Exploi- tatie BV behoort niet tot de verbonden partijen.

Partijen Provincie Overijssel.

Bestuurlijke betrokkenheid Bestuurders van de stichting worden benoemd en ontslagen door Gedeputeerde Staten (art. 3, lid 3 van de statuten). In het stichtingsbestuur hebben A.F.C.M. de Groen, G.G.E. Wolf en T. Bennink zitting. De stichting is enig aandeelhouder van de CTH Vastgoed BV en de Raad van Commissarissen bestaat uit de drie leden van het stichtingsbestuur.

Financieel belang De stichting heeft bij de oprichting van de Vastgoed BV 200 aandelen gekocht, elk nominaal € 100 (totaal € 20.000). De boekwaarde van het door de provincie aan de stichting verstrekte kapitaal is nihil. De deelneming is bij aanvang als subsidie aan de stichting verstrekt.

Bijzonderheden In haar brief van 20 april 2012 heeft het stichtingbestuur van de Stichting Container Terminal Hengelo (CTH) het College van Gedeputeerde Staten van Overijssel gevraagd goedkeuring te verlenen aan de door de stichtingbestuur voorgenomen overdracht van de aandelen (het volledige kapitaal) in CTH Vastgoed B.V. aan de aandeelhouders van Combi Terminal Twente B.V. Pas na verkoop van de aandelen komt de vraag over opheffing van de stichting aan de orde, alsmede de daaruit volgende vraag over besteding van de vrijgekomen middelen.

In de statuten van de stichting is bepaald dat pas tot opheffing kan worden overgegaan nadat Gedeputeerde Staten van Overijssel hieraan hun goedkeuring hebben gegeven.

Meer informatie -

358 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Enexis Holding N.V. (‘s Hertogenbosch)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming past binnen de kerntaak ‘Milieu en Energie’ en draagt daarmee bij aan de beleidsdoelstelling ‘Projecten mogelijk maken voor het opwekken van hernieuwbare energie, energiebesparing en energie-infrastructuur’. Enexis beheert het energienetwerk in Noord-, Oost- en Zuid-Nederland voor de aansluiting van ongeveer 2,5 miljoen huishoudens, bedrijven en overheden. De vennootschap heeft ten doel: • Het (doen) distribueren en het (doen) transporteren van energie. • Het in stand houden, (doen) beheren, (doen) exploiteren en (doen) uitbreiden van distributie en transportnetten met annexen voor energie. • Het doen uitvoeren van alle taken die als gevolg van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet zijn toebedeeld aan de netbeheerder. Daarbij zet het bedrijf tevens actief in op duurzaamheid en innovatie door bijvoorbeeld de ontwikkeling van duurzame netten (o.a. pilots smart grids, initiatieven voor decentrale opwekking, eigen bedrijfsvoering). De deelneming draagt door haar activiteiten bij aan de invulling van de kerntaak Milieu en Energie.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2). Wettelijk is bepaald, dat alleen publieke lichamen aandeelhouder van een netwerkbedrijf kunnen zijn.

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: T.W. Rietkerk). Verder heeft de provincie Overijssel een vaste zetel in de aandeelhouderscommissie. Het betreft een netwerkbedrijf waarmee gezien het collectieve karakter ervan aanzienlijke publieke belangen zijn gemoeid.

Financieel belang De provincie Overijssel bezit 27.998.953 aandelen die een boekwaarde vertegenwoordigen van € 0,7 miljoen. Daarnaast is er sprake van een achtergestelde, niet opeisbare lening van € 39,3 miljoen. Ten slotte heeft Enexis een lening opgenomen van € 1,8 miljard bij Vordering op Enexis B.V. die in tien jaar afgelost wordt. Deze B.V. heeft die gelden weer opgenomen bij de bij Enexis betrokken partijen. Zie verder de verbonden partij ‘Vordering op Enexis B.V.’.

Bijzonderheden Enexis Holding N.V. opereert in een gereguleerde markt, onder toezicht van de Energiekamer. Op basis van de business- plannen wordt voor de komende jaren een relatief bescheiden winst verwacht. De Minister van Economische Zaken heeft in haar aanwijzing bij het splitsingsplan aangegeven dat de dividend pay-out ratio over de boekjaren 2009 en 2010 maximaal 30% mag bedragen. Voor de drie jaren erna - en dus ook over 2012 - is dit vastgesteld op 50%. Dit is als zodanig ook vastgelegd in de statuten. 2012 vormde een goed jaar voor Enexis. Zowel financieel als kwalitatief. Het bedrijf heeft 50% van het netto resultaat over 2011 van € 229 miljoen (2010 € 193 miljoen) overeenkomend met € 115 miljoen uitgekeerd. Enexis heeft voor het 2e jaar op rij aangekondigd dat de tarieven slechts beperkt (inflatiecorrectie) zullen stijgen, terwijl de regulering een grotere stijging toestaat. Uit de initiatieven en beschikbaar gestelde informatie (onder meer in het kader van het jaarverslag) blijkt, dat Enexis actief investeert in duurzaamheid. Een aantal initiatieven, waaronder de voeding van groen gas op het net, slaat daarbij ook neer in Overijssel. Het bestuur van Enexis heeft met instemming van de aandeelhouders geconcludeerd, dat er geen aanleiding bestond om in 2012 over te gaan tot een herziening van het huidige strategische plan voor het netwerkbedrijf. De bestaande doelen ten aanzien van duurzaamheid, netwerkprestaties en verantwoord maatschappelijk ondernemen staan nog recht overeind, terwijl de uitvoering over het geheel genomen op koers ligt. Bestuurlijk: dhr. R. Oudejans vertrok als financieel directeur. Zijn vervanger is dhr. M. Blacquière, die over komt van Gasterra. Dhr. J. J. Fennema, voorzitter van de Raad van Bestuur werd herbenoemd in deze functie. Dit alles gebeurde binnen de kaders van de nieuwe ‘wet normering topinkomens in de (semi-)publieke sector’ en het door de aandeelhouders in december 2012 vastgestelde beloningsbeleid dat hierbij aansluit.

Meer informatie www.enexis.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 359 Attero Holding NV (Arnhem)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming past binnen de kerntaak ‘Milieu en Energie’ en draagt daarmee bij aan de beleidsdoelstelling ‘Projecten mogelijk maken voor het opwekken van hernieuwbare energie, energiebesparing en energie-infrastructuur’. De vennootschap heeft ten doel: • Het deelnemen in vennootschappen die werkzaam zijn op het gebied van afvalverwijdering, -verwerking en recycling / verwerking. • Het geschikt maken van afval tot producten voor hergebruik en energieopwekking. Attero profileert zich nadrukkelijk als partij op het gebied van duurzaamheid, vooral als het gaat om investeringen in vergistings¬installaties. Het bedrijf stelde zich in haar meest actuele strategie die tot november 2012 gold op als ‘publieke dienstverlener’. Dit wil zeggen een bedrijf dat de activiteiten in een marktgerichte omgeving uitvoert maar gelijktijdig haar klanten voor een substantieel deel binnen de kring van gemeenten in het noorden en zuiden vindt. Kernwaarden die daarbij passen zijn maatschappelijk rendement, continuïteit en behoud van aandeelhouderswaarde. Gezien de meest actuele ontwikkelingen, zoals onder ‘bijzonderheden’ aangegeven, zal deze visie heroverwogen moeten worden.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (naamloze vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: I. Bakker). Verder heeft de provincie Overijssel een vaste zetel in de aandeelhouderscommissie.

Financieel belang Het aandelenbezit van de provincie Overijssel vertegenwoordigt een boekwaarde van € 3.000.

Bijzonderheden Attero was ook in 2012 een belangrijke speler op de Nederlandse afvalmarkt. Het bedrijf verwerkt 40% van het afval van de Nederlandse huishoudens, heeft een omzet van plusminus € 350 miljoen en keerde in 2011 een dividend uit van € 8,2 miljoen, waarvan voor Overijssel € 1,5 miljoen. Met betrekking tot de toekomst van het bedrijf is het volgende van belang. In 2009 is een aantal onderdelen van Essent niet verkocht aan RWE. Eén van die onderdelen was Essent Milieu, nu Attero. Bij het verkoopproces van Essent was het de bedoeling ook dit onderdeel te verkopen, aangezien afvalverwerking niet als een provinciale taak werd gezien. Omdat de verkoop niet kon worden geëffectueerd, is besloten Attero vooralsnog als zelfstandige onderneming aan te houden en met verkoop te wachten tot een beter moment. Strategisch heeft Attero zich hierbij gepositioneerd als semipublieke dienstverlener. De omstandigheden in de afvalmarkt zijn al enkele jaren drastisch gewijzigd. Er is sprake van een structurele overcapaciteit in de afvalverbranding, leidend tot bodemprijzen voor de contracten. Attero heeft de Aandeelhouderscommissie voorgesteld het bedrijf juridisch te herstructureren zodat gemeentelijke klant / aandeelhouders tot quasi inbesteding over kunnen gaan. De Aandeelhouderscommissie van Attero was bereid hierin mee te gaan, mits de levensvatbaarheid van het bedrijf naar de toekomst goed geregeld is (inclusief de voorzieningen voor de afvalstortplaatsen) en de huidige aandeelhouders conform bestaand beleid een exit-mogelijkheid hebben. De Aandeelhouderscommissie heeft dan ook gevraagd of de gemeentelijke klanten (en aandeelhouders) voor 1 november zich wilden uitspreken of zij bereid zijn in de toekomst huishoudelijk restafval te blijven aanleveren (tenminste 50% van het huidig volume) en of zij bereid zijn aandeelhouder te blijven / worden. Eind 2012 is echter na een zorgvuldig en intensief voorbereidingstraject gebleken is dat er onvoldoende draagvlak hiervoor is bij de gemeentelijke klanten. Het bedrijf beraadt zich op verzoek van de aandeelhouders en tegen de achtergrond van de eerdere uitspraak van de aandeelhouders om op een passend moment afstand te doen van de aandelen, over de te nemen vervolgstappen en stemt hierin nauw af met haar aandeelhouders.

Meer informatie www.attero.nl

360 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V. (PBE) (’s Hertogenbosch)

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Financieel belang Het aandelenbezit van de provincie Overijssel vertegenwoordigt een boekwaarde van € 19.000.

Bijzonderheden De afronding van de vervreemding van de aandelen aan RWE heeft plaatsgevonden ten gevolge van de minne- lijke schikking die tussen de betrokken partijen in 2011 is bereikt rond het bestaande geschil rond EPZ, de exploitant van onder meer de kerncentrale Borssele. Eind 2012 is tot de definitieve levering van de aandelen gekomen. Aangezien de vennootschap hiermee haar reguliere activiteiten kan beëindigen, is besloten voor PBE te voorzien in een versimpelde governance structuur en kan PBE de zaken afwikkelen die uit de verkoop voortkomen.

Daarnaast is PBE verplichtingen aangegaan in het kader van het Convenant borging publiek belang kerncentrale Borssele uit 2009 die nopen tot voortbestaan van PBE in afgeslankte vorm. Hiermee is een termijn van 8 jaar na verkoop gemoeid.

Meer informatie

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 361 Verkoop Vennootschap B.V. (’s Hertogenbosch)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming draagt niet bij aan een specifieke beleidsdoelstelling van een kerntaak in de begroting. De baten en lasten worden verantwoord onder de algemene dekkingsmiddelen en financiering. De vennootschap heeft tot doel: • Het overnemen van vrijwel alle garanties van de verkopende aandeelhouders aan RWE AG in de verkoopover- eenkomst. • Het voeren van eventuele garantieclaimprocedures tegen RWE AG. • Het vertegenwoordigen van de verkopende aandeelhouders met betrekking tot het geven van instructies aan de escrow-agent die het beheer van het fonds verzorgt. De Vennootschap heeft louter tot doel de financiële afwikkeling van de transactie Essent-RWE adequaat af te handelen.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Financieel belang De boekwaarde van de deelneming en onze vorderingen op haar is nihil. Ultimo 2011 hebben wij een vordering op deze deelneming van € 82,8 miljoen (ons aandeel in de resterende escrow), voor dit bedrag is een voorziening getroffen.

Bijzonderheden Gezien de omvang van de bedragen die met de afwikkeling van de verkoop van Essent zijn gemoeid (bijvoorbeeld de daartoe ingestelde escrow-rekening, die in totaal ca € 440 miljoen bedraagt), is het van belang dat de aandeelhouders hun belangen adequaat vertegenwoordigen. De looptijd van deze vennootschap is afhankelijk van de periode dat claims onder de escrow kunnen worden ingediend en afgewikkeld. Welk deel van de resterende € 440 miljoen in de toekomst eventueel zou kunnen vrijvallen, is onzeker.

Meer informatie -

362 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

CBL Vennootschap B.V. (’s Hertogenbosch)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming draagt niet bij aan een specifieke beleidsdoelstelling van een kerntaak in de begroting. De baten en lasten worden verantwoord onder de algemene dekkingsmiddelen en financiering. De vennootschap heeft tot doel: • Het vertegenwoordigen van de verkopende aandeelhouders ter dekking van eventuele aansprakelijkheid bij het afkopen van de cross border leases (CBL’s). • Het vertegenwoordigen van de verkopende aandeelhouders met betrekking tot het geven van instructies aan de escrow-agent waar het fonds wordt aangehouden. Ook hier strekt het doel van de vennootschap niet verder dan de transactie Essent-RWE zorgvuldig af te wikkelen.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Financieel belang De boekwaarde van de deelneming is nihil.

Eind juni 2011 zijn alle CBL-contracten vervroegd beëindigd. Het vermogen in het CBL Escrow Fonds was initieel $ 250 miljoen. Na aftrek van het bedrag dat nodig was voor de voortijdige beëindiging van de CBL-contracten resteerde een bedrag van $ 20 miljoen. Besloten is dit bedrag aan te houden om eventuele advieskosten en andere afwikkelingskosten te kunnen opvangen.

Na aftrek van de advieskosten en afwikkelingskosten zal een groot deel, in de verhouding van 50%-50% RWE en verkopende aandeelhouders, worden uitbetaald en kan het fonds daarna geliquideerd worden.

Bijzonderheden -

Meer informatie -

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 363 Vordering Enexis B.V. (’s Hertogenbosch)

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Financieel belang Het aandelenbezit van de provincie Overijssel vertegenwoordigt een boekwaarde van € 19.000. Ultimo 2012 hebben wij een vordering op deze deelneming van € 252,5 miljoen. Een eerste aflossing van € 84,2 miljoen heeft plaatsgevonden in januari 2012. De resterende 3 aflossingen worden tot 2019 voorzien. Enexis heeft onlangs aangegeven de intentie te hebben de 2e tranche in het 4e kwartaal van 2013 vervroegd te willen aflossen. Een bedrag van € 65,5 miljoen is onder voorwaarden converteerbaar in aandelen Enexis Holding N.V.

Bijzonderheden Voor een eenvoudigere coördinatie en beheersbaarheid van de belangen van 126 aandeelhouders is ervoor gekozen deze vennootschap tijdelijk op te zetten. De looptijd van de vennootschap is afhankelijk van het tempo van aflossing en/of herfinanciering van de vier tranches van de lening die in totaal € 1,8 miljard bedraagt.

Meer informatie -

364 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Claim Staat Vennootschap B.V. (’s Hertogenbosch)

Inhoudelijke omschrijving Deze deelneming draagt niet bij aan een specifieke beleidsdoelstelling van een kerntaak in de begroting. De baten en lasten worden verantwoord onder de algemene dekkingsmiddelen en financiering. De vennootschap heeft tot doel het vertegenwoordigen van de verkopende aandeelhouders bij het beheer en de uitoefening van rechten en verplichtingen op grond van een eventuele vergoeding (als gevolg van de procedure tegen de Staat der Nederlanden) van de schade aan de verkopende aandeelhouders als gevolg van de splitsingswetgeving tussen het commerciële bedrijf en het netwerkbedrijf.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (besloten vennootschap, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Financieel belang Het aandelenbezit van de provincie Overijssel vertegenwoordigt een boekwaarde van € 19.000.

Bijzonderheden Voor een eenvoudigere coördinatie en beheersbaarheid van de belangen van 126 aandeelhouders is ervoor gekozen om deze vennootschap tijdelijk op te zetten. De looptijd van de vennootschap is afhankelijk van het verloop van de procedure tegen de Staat der Nederlanden. Het Gerechtshof Den Haag heeft Delta, Eneco en Essent al in 2010 in het gelijk gesteld en het zogenaamde groeps- verbod en het verbod op nevenactiviteiten onverbindend verklaard. De Staat is tegen de arresten van het Gerechts- hof vervolgens in cassatie gegaan. De Hoge Raad heeft inmiddels besloten dat alvorens tot een vonnis te komen een uitleg van het Europese Recht aan het Hof van Justitie van de Europese Unie te vragen. Inclusief de tijd die het Hof van Justitie hiervoor zal nemen, zal een gerechtelijke uitspraak waarschijnlijk zeker tot medio 2014 op zich laten wachten. Mocht in cassatie, de WON ook onverbindend worden verklaard, dan zal Claim Staat Vennootschap besluiten of een schadeprocedure tegen de Staat gestart kan worden.

Meer informatie -

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 365 Stichting Essent Sustainability Development (Stichting Duurzaamheid) (‘s Hertogenbosch)

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in de stichting duurzaamheid past binnen de provinciale kerntaak ’Milieu en Energie’.

De stichting heeft tot doel toezicht te houden op de voortgang in de uitvoering van het Ontwikkelingsplan, zoals vastgelegd in Appendix 3 van de Duurzaamheidsovereenkomst, die in 2009 als clausule is opgenomen in de Ver- koopovereenkomst met RWE AG over de verkoop van Essent.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (stichting, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Voormalige aandeelhouders Essent (provincies Groningen (6,0%), Drenthe (2,3%), Overijssel (18,7%), Flevoland, Noord-Brabant (30,8%), Limburg (16,1%) en 121 gemeenten in deze provincies en de provincie Friesland.

Bestuurlijke betrokkenheid Th. Rietkerk (lid Council). I.A. Bakker (lid Board).

Financieel belang N.v.t.

Bijzonderheden De eerste rapportage heeft in het vaststellingsproces van de Council en Board enige vertraging opgelopen. In het voorjaar van 2013 zal de rapportage definitief worden gemaakt.

Meer informatie -

366 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Energiefonds Overijssel

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in het Energiefonds BV past binnen de provinciale kerntaak ‘Milieu en Energie’. Deze deelneming draagt bij aan het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie in Overijssel tot minimaal 20% in 2020. Provinciale Staten hebben in 2011 tot instelling van het fonds besloten. Door middel van het fonds kunnen via daartoe in het leven geroepen rechtspersonen c.q. bv’s participaties plaatsvinden en leningen en garanties worden verleend ten behoeve van investeringsprojecten op het gebied van hernieuwbare energie en energiebesparing (volgens Beleidsdoel 2.1. uit de Begroting 2013).

Juridische vorm Het Energiefonds Overijssel is gesplitst in 2 BV’s, namelijk Energiefonds Overijssel I BV voor het deelnemen in participaties en het beheren van Energiefonds II BV en Energiefonds II BV voor het verstrekken van geldleningen en garanties. Beide zijn privaatrechtelijke organisaties (besloten vennootschappen, Burgerlijk wetboek, boek 2) met een Raad van Commissarissen, een fondsbeheerder en een adviescommissie.

Partijen Provincie Overijssel (100%).

Bestuurlijke betrokkenheid Stemrecht in de Algemene vergadering van Aandeelhouders (1e gemachtigde voor de provincie hierin: Th. Rietkerk).

Financieel belang Het aandelenbezit van de provincie Overijssel vertegenwoordigt ultimo 2012 een boekwaarde van € 100. Het eerste (verlengde) boekjaar eindigt 31 december 2013. In 2012 zijn er nog geen verdere kapitaalstortingen verricht in de BV. Alle investeringen vanuit het fonds worden terugbetaald of terugverdiend. Het fonds beoogt een (netto) financieel rendement van 2% te realiseren.

Bijzonderheden Door middel van het fonds ter grootte van € 250 miljoen investeert Overijssel: • € 100 miljoen in energiebesparende maatregelen en nieuwe energieprojecten in de (sociale) woningbouw; • € 125 miljoen in projecten en ondernemingen en organisaties die nieuwe energie opwerken of energie besparen; • € 25 miljoen in hoogwaardige technologische innovatie op het gebied van opwekking van nieuwe energie en besparing van energie. Energiefonds Overijssel verstrekt geen subsidies in de traditionele zin van het woord, maar neemt actief deel aan een project en onderneming door middel van een lening of garantie, of neemt deel in de vorm van een participatie. Het fonds stimuleert investeringen in nieuwe energiebronnen zoals biomassa, zon en aardwarmte. Op 13 november 2012 is het Energiefonds Overijssel opgericht. ASN Bank gaat het fonds beheren. Er is een Raad van Commissarissen benoemd, evenals de adviescommissie die adviseert over alle financieringsvoorstellen die de fondsbeheerder wil gaan doen. ASN Bank is verantwoordelijk voor de acquisitie en begeleiding van de aanvragen en werkt nauw samen met Royal HaskoningDHV en Start Green Venture Capital. Er wordt met het fonds een maatschappelijk rendement voorzien van: jaarlijks 4.500 tot 14.000 terajoule nieuwe energie uit duurzame energiebronnen en energiebesparing; energiemaatregelen bij 6.500 huurwoningen, 1000 mensjaren werk; en 150 tot 300 structurele arbeidsplaatsen. De fondsbeheerder zal jaarlijks minimaal twee keer rapporteren over het maatschappelijke en financiële rendement.

Meer informatie www.energiefondsoverijssel.nl

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 367 Stichting Groen Gas Nederland

Inhoudelijke omschrijving De deelneming in de stichting Groen Gas Nederland past binnen de provinciale kerntaak ‘Milieu en Energie’.

De stichting heeft tot doel de expertise van markt-, kennispartijen en overheidspartijen op het gebied van groen gas te bundelen en te ontsluiten.

Juridische vorm Privaatrechtelijke organisatie (stichting, Burgerlijk wetboek, boek 2).

Partijen Provincie Friesland (gezamenlijk met gemeente Leeuwarden), Netbeheer Nederland, Gasunie, Gasterra, Eneco, Essent, E.ON-Benelux, LTO Noord, provincie Overijssel, provincie Gelderland.

Bestuurlijke betrokkenheid T.W. Rietkerk (bestuurslid).

Financieel belang Bijdrage € 100.000.

Bijzonderheden Stichting Groen Gas Nederland is op 29 november 2010 opgericht. Het eerste boekjaar is een verlengd boekjaar wat liep van 2 november 2010 tot 31 december 2011.

Groen Gas Nederland heeft als meest concrete doelstelling om binnen twee jaar zoveel projecten te initiëren, te helpen ontwikkelen en te ondersteunen dat in 2014 daadwerkelijk meer dan 300 miljoen m3 groen gas wordt geproduceerd. Groen Gas Nederland heeft besloten extra nadruk te leggen op de volgende drie speerpunten: biomassa, invoeden en digestaat.

Meer informatie Statenvoorstel PS 2012/221, mei 2012 www.groengas.nl

368 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

3.7 Grondbeleid

3.7.1 Visie op het grondbeleid Op 14 november 2012 is de nota instrumenten grondbeleid vastgesteld (PS/2012/874). Hierin zijn de kaders van het grondbeleid beschreven.

De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de in 2009 vastgestelde nota instrumenten grondbeleid zijn: • het streven is om niet meer grond en opstal in eigendom te hebben dan voor bereik van provinciale doelen noodzakelijk is; • er wordt uniform grondbeleid gevoerd voor alle beleidsvelden; • instellen van een Algemene Reserve Grond (ARG).

De belangrijkste wijzigingen die relatie hebben met het toepassen van de Algemene Reserve Grond zijn: • verantwoording positie grondbezit conform BBV; • toepassing van algemene reserve grond (ARG); • toepassing voorziening grondbezit; • jaarlijkse bepaling stand ARG en eventuele aanvulling bij Jaarverslag door middel van voorstel resultaatbestemming; • onderscheid in bruto en netto verwervingskosten; • jaarlijkse instandhoudingsbijdrage voorziening resultaten grondexploitaties bij Jaarverslag door middel van voorstel resultaatbestemming.

De provincie kan actief, facilitair of passief grondbeleid voeren. Bij actief grondbeleid koopt de provincie zelf grond aan en is actief betrokken bij de ontwikkeling van de grond. Bij actief grondbeleid loopt de overheid het risico dat de eventuele verkoopopbrengst (bij verkoop van ruilgrond of bij verkoop na afstel van het project) lager is dan de kosten. Bij passief grondbeleid is de provincie uitsluitend publiekrechtelijk als bevoegd gezag bij de gebiedsontwikkeling betrokken. In dit geval wordt het gehele proces van verwerving tot en met uitgifte door gemeenten of marktpartijen uitgevoerd. De provincie loopt dan geen risico. Een mengvorm van actief en passief grondbeleid is dat de provincie samen met andere publieke of private partijen participeert in een gebiedsontwikkeling. In dat geval is er sprake van facilitair grondbeleid.

De keuze voor de in te zetten instrumenten en het moment waarop deze ingezet worden hangt mede af van de rol die de provincie wil spelen in een ontwikkeling en de vrijheid in locatiekeuze voor het bereiken van het provinciale doel. Als er geen alternatieve locaties zijn, grondbezit absoluut noodzakelijk is en de provincie de aangewezen partij is om het project te realiseren worden eerder en andere instrumenten ingezet dan als de locatie van minder groot belang is of de provincie niet de noodzakelijke trekker is. In het verwervingsplan worden de strategie en de in te zetten instrumenten bepaald.

3.7.2 Wijze waarop de provincie het grondbeleid uitvoert Het grondbeleid is een belangrijk instrument bij het realiseren van ruimtelijke doelstellingen, zoals wonen, economische ontwikkeling, infrastructuur, natuur en recreatie. In 2012 zijn de volgende grondbeleidsinstrumenten ingezet ten behoeve van verschillende projecten en programma’s:

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 369 ( x € 1 miljoen)

Passieve verwerving Actieve verwerving Onteigening Vervreemding Kavelruil

Ruimte voor de Vecht In 2012 zijn gesprek- In 2012 is gestart met ken gevoerd met een actieve verwerving op aantal grondeigenaren basis van vrijwilligheid op hun eigen initiatief

N 340 In 2012 zijn gesprek- Na vaststelling PIP in In 2012 is bekeken In 2012 is een ken gevoerd met een juli 2012 is gestart met of aangekochte kavelruilbijeen- aantal grondeigenaren de actieve grondver- ruilgronden ingezet komst geweest om op hun eigen initiatief, werving kunnen worden voor interesse te wekken vanaf juli zijn deze ei- verkrijgen van gron- voor een kavelruil in genaren meegegaan in den onder het tracé het gebied de actieve verwerving

IJsseldelta-Zuid Op basis van ac- Iedere grondeigenaar Met de gemeente tieve verwerving zijn heeft een schriftelijke Kampen is overeen- transacties tot stand bieding ontvangen stemming bereikt over gekomen de gronden die de provincie vervreemdt aan de gemeente en vice versa

Project afstoten gronden fase 2 In het kader van het grondbezit van de provincie zo minimaal mogelijk te houden zijn in 2012 diverse percelen verkocht

Natuurontwikkeling omgeving In 2012 is de grond Luchthaven Twente bestemd voor natuurontwikkeling binnen de herbegrensde EHS verworven van ADT

3.7.3 Actuele prognose van de te verwachte resultaten van de totale grond exploitatie De grondexploitaties van de verschillende deelnemingen worden verantwoord in de paragraaf deelnemingen.

Totaal grondbezit In 2012 is een grondige analyse van het provinciaal grondbezit gemaakt. Uit deze gegevens is gebleken dat de provincie ruim 3500 ha grond in eigendom heeft. Dat is ruim 1% van het totaal oppervlak van de provincie Overijssel. Het betreft hier enkel gronden die op naam staan van de provincie Overijssel en de gronden die op naam staan van BBL in het plangebied van de IJsseldelta-Zuid.

370 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

Van dit totale grondbezit heeft 2.765 ha de bestemming bereikt en 725 ha heeft de eindbestem- ming nog niet bereikt. Deze 725 ha is op te splitsen in gronden met een boekwaarde die geadministreerd zijn in de voorraadrekening gronden en verspreid liggende gronden.

Gronden op de balans De gronden die zijn geadministreerd in de voorraadrekening gronden hebben een oppervlakte van 420 ha en een boekwaarde van in totaal € 23.298.226.

De taxatiewaarde van deze percelen is gelijk aan de boekwaarde. De verklaring hiervan is dat de provincie geen gronden aankoopt voor een bedrag hoger dan de taxatiewaarde. Indien een schadeloosstelling betaald wordt, wordt deze direct afgeboekt ten laste van het programma- of projectbudget.

Omdat de boekwaarde gelijk is aan de taxatiewaarde hoeft er geen voorziening ingesteld te worden ten behoeve van het provinciaal grondbezit.

Verspreid liggende gronden Het totaaloppervlakte van de gronden die niet hun bestemming bereikt hebben en geen boekwaarde hebben, is 305 ha. De boekwaarde van deze gronden is € 0. Dit zijn gronden die zijn aangekocht ten behoeve van een programma of project en onder het tracé liggen. Ook zijn dit gronden die in het verleden zijn aangekocht en toen ook direct zijn afgeboekt.

De taxatiewaarde van deze gronden is € 4.057.695.

Omdat de taxatiewaarde van deze gronden hoger is dan de boekwaarde, hoeft hiervoor geen voorziening getroffen te worden.

Algemene Reserve Grond In de nota instrumenten grondbeleid is de invoering van de Algemene Reserve Grond (ARG) opgenomen. Met het vaststellen van de Perspectiefnota van 2012 hebben Provinciale Staten een besluit genomen over de invoering van deze reserve. In het Jaarverslag 2012 is de ARG voor het eerst gevuld.

Het doel van de ARG is het afdekken van risico’s die gepaard gaan met provinciaal grondbezit van gronden die hun einddoel nog niet bereikt hebben. Door het instellen van een aparte reserve voor gronden worden de risico’s van gronden gescheiden van de financiële huishouding voor de overige provinciale taken. De ARG maakt het mogelijk om eenduidig risico’s te beheersen die gepaard gaan met het provinciale grondbezit.

Omdat het risico over het grondbezit niet meer gedragen hoeft te worden door de programma’s en projecten kan een deel van de middelen die binnen deze programma’s en projecten aanwezig zijn ten behoeve van deze risico’s worden ingezet om de ARG te voeden.

Spelregels Algemene Reserve Grond In de nota instrumenten grondbeleid is de ARG verder uitgewerkt. Samenvattend zijn de volgende spelregels van toepassing op de ARG (naast de algemene spelregels die gelden voor reserves): Provinciale Staten stellen jaarlijks bij het jaarverslag de hoogte van de ARG vast. Deze wordt opgebouwd uit 10% van de boekwaarde van alle gronden binnen het provinciaal grondbezit plus 10% van de geraamde kosten voor tijdelijk beheer (deze kosten worden geraamd in de verwer- vingsplannen). Storting vindt plaats door middel van resultaatbestemming. Als blijkt dat de ARG een hoger bedrag bevat dan de norm, dan wordt de ARG afgeroomd tot de

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 371 norm ten gunste van de ADR. Indien dit het geval is dan besluiten Provinciale Staten hierover bij het jaarverslag. Onttrekkingen aan de reserve vinden plaats door middel van resultaatbestemming.

De bijdrage aan de ARG is per 31-12 2012 als volgt opgebouwd:

( x € 1 miljoen)

Boekwaarde van de Boekwaarde van de Bijdrage ARG o.b.v. Bijdrage ARG o.b.v. Totale bijdrage gronden (inclusief gronden (exclusief boekwaarde tijdelijk beheer ARG aankopen voor aankopen voor derden) derden)

N 34 € 260.000 € 26.000 € 0 € 26.000 N 340 € 1.288.266 € 128.826 € 8.000 € 136.826 IJsseldelta-Zuid € 20.369.960 * € 7.420.539 € 742.053 € 0 € 742.054 Natuurontwikkeling omgeving € 1.380.000 € 138.000 € 0 € 138.000 Luchthaven

Totaal € 20.369.960 € 10.348.805 € 1.034.879 € 8.000 € 1.042.880

* Een groot deel van de gronden die in eigendom zijn voor de realisatie van de IJsseldelta-Zuid, zijn aangekocht ten behoeve van de ontwikkeling van het woongebied door de gemeente Kampen. Met de gemeente Kampen is overeenstemming over de waarde van de overgedragen gronden en het moment van levering. Hier ligt een concept overeenkomst aan ten grondslag. Omdat de provincie geen risico loopt over deze gronden, zijn deze gronden niet meegenomen in de bepaling van de bijdrage aan de Algemene Reserve Grond vanuit de IJsseldelta-Zuid. Het betreft een bedrag van € 12.949.421.

Met behulp van bovenstaande tabel kan de hoogte van de ARG per 31-12 2012 vastgesteld worden:

Hoogte ARG bij besluitvorming € 0

Bijdrage vanuit programma’s en projecten + € 1.042.880 Voorziening grondbezit - € 0 Inzet middelen t.b.v. opgetreden risico’s - € 0

ARG per 31-12 2012 € 1.042.880

Risico’s Een belangrijk onderdeel van de MIG is de risicoparagraaf. Voorbeelden van risico’s zijn dalende grondprijzen, rentestijging en planvertraging. De risicoparagraaf in de MIG levert informatie over de benodigde omvang van de ARG in relatie tot de omvang en risico’s van de tot dan toe opgebouwde grondportefeuille. De ARG dekt de risico’s van de grondportefeuille af.

372 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 3 Paragrafen

De hoogte van de ARG dient voldoende te zijn om de risico’s van het provinciaal grondbezit af te dekken. Er zijn een aantal risico’s te kwantificeren:

Beschrijving risico

Grondwaarde daalt met 5% Door marktomstandigheden is het mogelijk dat de grondwaarde daalt. Uitgangspunt is een daling van 5%.

Gronden en opstallen zijn langer in bezit Door vertraging in planvorming of vertraging in de uitvoering is het mogelijk dat de gronden later in een project van de provincie dan gepland ingezet kunnen worden. Uitgangspunt is een vertraging van 5 jaar voor 15 opstallen.

Vraag van de markt naar verworven opstallen Door de huidige woningmarkt, is de vraag naar woningen beperkt, waardoor de prijs onder druk komt te staan. is beperkt Hierdoor blijven of de opstallen langer in bezit of worden de opstallen voor een lagere waarde vervreemd. Uitgangspunt is een waardedaling van € 100.000 voor 15 opstallen.

Risico bodem verontreiniging onder opstallen Omdat onder opstallen geen bodemonderzoek gedaan kan worden, bestaat het risico dat onder de opstallen de bodem verontreinigd is, wat na sloop bekend wordt. Uitgangspunt is € 30.000 kosten voor 5 opstallen.

( x € 1 miljoen)

Risico’s Kans Gevolg Totaal risico

Waardedaling grondprijs met 5% € 517.440 klein 25% middel 50% € 64.680 Vastgoed langer in eigendom € 150.000 middel 50% klein 25% € 18.750 Vraag naar opstallen beperkt € 1.500.000 middel 50% middel 50% € 375.000 Risico bodemvervuiling onder opstal € 150.000 klein 25% groot 75% € 28.125

Totaal € 486.555

De conclusie is dat de hoogte van de ARG voldoende is om de risico’s mee af te dekken.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 373 H4

374 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

4. Jaarrekening 2012

4.1 Grondslagen van resultaatbepaling en waardering

Resultaatbepaling De lasten en baten worden verwerkt in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Bij verleende opdrachten wordt het volledige bedrag in één boekjaar als last verantwoord zodra meer dan 75% van de prestaties in dat boekjaar geleverd zijn. Subsidies worden in de regel als last verantwoord in het boekjaar waarin de beschikking verzonden is, tenzij in de beschikking een andere toedeling plaatsvindt. In 2013 worden deze grondslagen geëvalueerd.

Rente reserves / doeluitkeringen en instandhoudingsbijdragen voorzieningen Uit het resultaat voor bestemming is aan de betreffende reserves rente toegevoegd conform het bij de begroting gehanteerde voorcalculatorische percentage van 2%. Voor de reserves Regionale bereikbaarheid, Provinciale infrastructuur en Waterwegen is een ander percentage gehanteerd. Aan de algemene reserves en diverse reserves samenhangend met de Kracht van Overijssel, is geen rente toegevoegd. De instandhoudingstoevoeging aan de voorzieningen is gebaseerd op de toename van de risico’s door inflatie. Hiervoor wordt hetzelfde percentage gehanteerd als voor de reserves (2%). Hierop bestaan enkele uitzonderingen, waarbij de instandhoudingstoevoeging is gebaseerd op een ander percentage, werkelijk gerealiseerde opbrengsten of geen bijdrage. De aan doeluitkeringen toegevoegde rente is gebaseerd op de voorwaarden waaronder de middelen door overheden zijn verstrekt. Als hierover geen voorwaarden zijn gesteld, dan wordt er geen rente toegevoegd. Als er rente toegevoegd dient te worden, dan wordt in principe het percentage gehanteerd dat geldt voor de reserves, tenzij ook het percentage is voorgeschreven.

ILG | Dienst Regelingen (DR) en Dienst Landelijk Gebied (DLG) Voor de verwerking van de rapportages van Dienst Regelingen en Dienst Landelijk Gebied gelden de volgende, afwijkende grondslagen. Provinciale Subsidieregeling Natuurbeheer (PSN) / Provinciale Subsidieregeling Agrarisch Natuur- beheer (PSAN) (DR): de lasten voor deze regelingen bestaan uit de door Dienst Regelingen in het boekjaar betaalde bedragen. Opdrachtverlening (DLG): de verantwoorde last komt overeen met de betaalde facturen, conform de Provinciale Maandverantwoording van Dienst Landelijk Gebied.

Waardering De balansposten zijn gewaardeerd tegen nominale waarden, tenzij onderstaand anders is vermeld.

Immateriële vaste activa Onder deze post is het positieve saldo van agio, afschrijvingen op agio en disagio op overige langlopende uitzettingen onder het regiem van een ‘buy-and-holdstrategie’ opgenomen. Dit saldo betreft het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de nominale waarde van de uitzettingen verminderd met de afschrijvingen op agio. Het op uitzettingen betaalde agio wordt gedurende de looptijd van het actief lineair afgeschreven; bij tussentijdse verkoop wordt het op dat moment resterende agio als last genomen. Vanwege het voorzichtigheidsprincipe wordt disagio als baat genomen bij tussentijdse verkoop of afloop van de uitzetting en wordt hier niet over afgeschreven.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 375 Materiële vaste activa Investeringen met economisch nut worden te allen tijde geactiveerd. Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut worden geactiveerd tenzij op specifieke gronden incidentele afschrijving van (een deel van) het investeringsbedrag plaatsvindt. De materiële vaste activa zijn opgenomen tegen de verkrijgingsprijs, verminderd met de afschrijvingen en met eventuele investeringsbijdragen van derden. De afschrijvingen vinden lineair plaats. De afschrijvingstermijnen, die zijn gebaseerd op de economische levensduur, variëren van drie jaar tot vijftig jaar. Het afschrijven op investeringswaarden start in het jaar ná investeren.

Financiële vaste activa De kapitaalverstrekkingen zijn gewaardeerd op de historische kostprijs. Daar waar nodig zijn de kapitaalverstrekkingen voorzichtigheidshalve lager gewaardeerd. De leningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarden. Daar waar nodig zijn de leningen voorzichtigheidshalve lager gewaardeerd. De overige uitzettingen onder het regiem van een ‘buy-and-holdstrategie’ zijn gewaardeerd op nominale waarden, eventueel verminderd met een negatief saldo van agio, afschrijvingen op agio en disagio. De wijze van waarderen van dit negatieve saldo wijkt niet af van wat beschreven is onder immateriële vaste activa. De overige uitzettingen die worden aangehouden voor verkoop worden gewaardeerd op de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde.

Voorraden Voorraden worden op nihil gewaardeerd, uitgezonderd de voorraad niet in exploitatie genomen gronden. Deze laatste voorraad wordt tegen verkrijgingsprijs gewaardeerd, tenzij de taxatiewaarde lager is.

Uitzettingen met een rentetypische looptijd korter dan één jaar Vorderingen op openbare lichamen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarden. Daar waar nodig zijn de vorderingen voorzichtigheidshalve lager gewaardeerd.

Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd tot redelijkerwijs te schatten bedragen, wegens voorzienbare kosten van risico’s en verplichtingen waarvan de exacte omvang op de balansdatum nog onzeker is.

376 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

4.2 Overzicht van baten en lasten

( x € 1 miljoen)

Rekening Begroting 2012 Rekening Verschil 2011 na wijzigingen 2012 Programma Saldo Kerntaak saldo saldo saldo

Kwaliteit leefomgeving -119,4 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling & waterbeheer -22,6 -20,0 2,6 Impuls voor Werk -59,0 Milieu en energie -36,8 -18,6 18,2 Mobiliteit -81,0 Inrichting landelijk gebied -32,9 -27,3 5,6 Natuur en Duurzaamheid -115,2 Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer -78,9 -57,8 21,1 Water -38,4 Regionale economie -32,5 -27,2 5,3 Sociale Infrastructuur, Cultuur en Jeugd -95,5 Culturele infrastructuur en monumentenzorg -40,3 -37,6 2,7 Daadkrachtig bestuur 233,9 Kwaliteit van het openbaar bestuur -7,4 -7,4 0,0 Niet-kerntaak en overig -105,7 -108,4 -2,7 Gebiedsontwikkelingen -39,6 -35,2 4,4

Subtotaal programma's -274,6 Subtotaal kerntaken -396,7 -339,5 57,3

Algemene dekkingsmiddelen 246,1 Algemene dekkingsmiddelen 246,8 277,0 30,2 Onvoorzien 0,0 Onvoorzien -0,5 0,0 0,5

Resultaat voor bestemming -28,5 Resultaat voor bestemming -150,4 -62,4 88,0

Storting/onttrekking reserves 42,1 Storting/onttrekking reserves 150,4 115,0 -35,4

Resultaat na bestemming 13,6 Resultaat na bestemming 0,0 52,6 52,6

Resultaatbestemmingsvoorstellen -13,6 Storting in de Algemene dekkingsreserve 0,9 Onttrekking aan de reserve Europese programma's 0,4 Onttrekking aan de reserve ISV 3 12,6 Onttrekking aan de reserve Bodemsanering 2,5 Onttrekking aan de reserve Energiebesparing -0,2 Onttrekking aan de reserve Waterwegen -0,6 Onttrekking aan de Ontwikkelingsreserve -1,0 Onttrekking aan de Reserve Investeren in Overijssel -1,0 Onttrekking aan de Reserve Investeren met Gemeenten

0,0 Vrij besteedbaar resultaat 0,0 52,6 52,6

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 377 4.3 Toelichting op het overzicht van baten en lasten

4.3.1 Resultaat 2012

Resultaat Het financiële resultaat over 2012 is als volgt samen te vatten:

Resultaatoverzicht 2012 ( x € 1 miljoen)

Realisatie Actuele Begroting Realisatie t.o.v. Begroting

Resultaat voor bestemming -62,4 -150,4 88,0 Stortingen en onttrekkingen aan reserves 115,0 150,4 -35,4

Resultaat na bestemming 52,6 0,0 52,6

Bijzondere baten (o.a. Essent)

Resultaat uit "gewone" bedrijfsvoering 52,6 0,0 52,6

(Realisatie 2011 t.o.v. 2010, 2009 en 2008)

Het resultaat voor bestemming is € 88,0 miljoen. Dit is het verschil tussen de actuele begroting en de realisatie. In 2012 is er € 35,4 miljoen minder onttrokken aan de reserves dan begroot. Dit brengt het resultaat na bestemming op € 52,6 miljoen.

Analyse resultaat jaarrekening periode 2012-2006

Analyse resultaat jaarrekening periode 2012-2006 ( x € 1 miljoen)

2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006

Resultaat jaarrekening voor bestemming 88,0 63,3 91,0 -13,0 115,5 71,0 44,3 (inclusief bijzondere posten)

(bijzondere posten) 2012 - 2011 Dotatie voorziening realisatie Ecologische Hoofdstructuur en voorziening en plankosten gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente 2010 - 2009 Technische aanpassing a.g.v. verkoop productie en leveringsbedrijf Essent 2008 Extra dividend Essent (EDON) 2007 Extra dividend Essent december 2007 2006 Omzetting voorziening PVVP en rente bijschrij- ving reserves

378 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

In vergelijking met 2011 is het resultaat voor bestemming in 2012 € 24,7 miljoen hoger (€ 88,0 miljoen in 2012 ten opzichte van € 63,3 miljoen in 2011). Dit heeft grotendeels te maken met oude verplichtingen die in 2012 vrij zijn gevallen (zie voor een specificatie hiervan de onderstaande analyse van het resultaat voor bestemming onderdeel “niet meer benodigde middelen”). Verder is het resultaat voor bestemming in 2012 niet beïnvloed door bijzondere posten, dit in tegenstelling tot vorig jaar.

Resultaat voor bestemming

140 120 100 80 60 40 x € 1 miljoen 20 0 -20 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Jaren

inclusief bijzondere posten exclusief bijzondere posten

Het resultaat voor bestemming in de Jaarrekening 2006 tot en met 2009 wordt beïnvloed door bijzondere posten. De bijzondere posten hebben betrekking op de verkoop van het productiebedrijf / leveringsbedrijf Essent in 2009 en op extra dividend uitkeringen Essent in 2008 en 2007.

In deze paragraaf beperken wij ons tot een toelichting op het totaal; de toelichting op de financiële afwijkingen per kerntaak is opgenomen in hoofdstuk 2. Het resultaat voor bestemming kan als volgt worden gepresenteerd.

Analyse resultaat voor bestemming Het uitgangspunt voor de analyse van het resultaat is het resultaat voor bestemming. De stortingen en onttrekkingen aan de reserves worden meegenomen bij de resultaatbestemmingen. Voor een nadere analyse zijn de resultaten voor bestemming ontleed in de volgende componenten.

Beleid Onderbesteding en overschrijding op budgetten waar de provincie invloed op kan uitoefenen; welis- waar niet altijd voor 100%, vanwege de betrokkenheid van andere partijen bij het beleid, maar er is een bepaalde mate van handelingsvrijheid.

Niet meer benodigde middelen Budgetten zijn over en niet meer nodig voor het realiseren van prestaties.

Niet-geraamde lasten Overschrijdingen door administratieve regelgeving / verwerking.

Extra bate Hogere / lagere lasten op de ontvangen bedragen van derden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 379 ( x € 1 miljoen)

2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006

1. Beleid 53,2 52,6 68,5 18,6 19,2 5,3 4,5 2. Niet meer benodigde middelen 24,0 8,6 13,1 4,0 8,1 2,6 3,9 3. Niet geraamde lasten -5,4 -12,1 2,3 -11,1 1,7 -0,7 8,2 4. Extra bate 16,2 14,2 7,1 -3,2 8,6 7,8 2,2 Totaal 88,0 63,3 91,0 8,3 37,6 15,0 18,8

Bijzondere posten (o.a. Essent) -21,3 77,9 56,0 25,5

Totaal resultaat voor bestemming 88,0 63,3 91,0 -13,0 115,5 71,0 44,3

De belangrijkste oorzaken voor de afwijkingen in het resultaat voor bestemming worden hieronder geschetst.

1. Beleid (€ 53,2 miljoen) In totaal is er binnen Beleid in 2012 een onderuitputting van € 23,9 miljoen op het investerings programma uitvoering Kracht van Overijssel.

De grootste afwijkingen per project binnen het investeringsprogramma Kracht van Overijssel betreffen: N 340 (kerntaak 4, beleidsdoel 4.1.7) € 12,2 miljoen • Stroomweg N340 / N48 (2*1, 2*2 rijstroken) € 10,0 miljoen • N340 1e fase € 2,2 miljoen Afronding pMJP / herijking EHS (kerntaak 3, beleidsdoel 3.2.1.) € 5,5 miljoen Energiebesparende maatregelen (kerntaak 2, beleidsdoel 2.2.1) € 4,2 miljoen Gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid (kerntaak 9, beleidsdoel 9.0.2) € 3,2 miljoen Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht (kerntaak 9, beleidsdoel 9.0.1) € 1,2 miljoen N 35 realiseren stroomweg door Rijk (kerntaak 4, beleidsdoel 4.1.4) -/- € 3,3 miljoen Uitvoering Eigen Kracht Conferenties -/- € 0,9 miljoen Overige investeringsprojecten Kracht van Overijssel € 1,8 miljoen Totaal investeringsprojecten € 23,9 miljoen

Op een aantal reguliere kerntaakbudgetten is een bedrag overgebleven. Het gaat hier om overge bleven budgetten 2012, waarvan het voorstel is om deze over te hevelen naar 2013 om daarmee de geplande doelstellingen te kunnen realiseren. Het betreft hier onder andere: • Implementatie RUD € 0,5 miljoen • Uitvoering meerjarig project Rietimpuls € 1,2 miljoen • Pieken in de Delta, bijstelling project voor de topsector Health € 1,2 miljoen • Rijksmiddelen om aansluiting te borgen met het cultuur beleid € 1,3 miljoen • Groot onderhoud wegen en kunstwerken € 2,0 miljoen • Werkbudget grondzaken en budget afstoten niet-functionele vastgoedobjecten € 0,3 miljoen Totaal overheveling reguliere kerntaakbudgetten naar 2013 € 5,9 miljoen

380 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Overige afwijkingen binnen beleid Bodemsanering € 11,6 miljoen • Het meerjarenprogramma bodemsanering 2010-2014 is onderdeel van de vastgestelde visie op de ondergrond. De kosten worden gedekt uit de bestemmingsreserve bodemsanering. De reserve wordt gevoed met de decentralisatie-uitkering die van het Rijk wordt ontvangen. De kosten voor dit project vallen lager uit dan begroot en een deel van de verwachte kosten wordt pas in 2013 in rekening gebracht. Gemeente Borne: Opheffen barrièrewerking spoor € 5,0 miljoen • In 2012 is voor opheffen barrièrewerking spoor in de gemeente Borne € 5 miljoen begroot (in het kader van IMG). In de Monitor Overijssel 2012-II is aangekondigd dat dit bedrag naar verwachting in 2012 niet tot besteding zal leiden en dat bij de jaarrekening een voorstel voor resultaatbestemming aan u zal worden voorgelegd. Het project heeft betrekking op de spoorse doorsnijdingen in Borne. In verband met de complexe planvorming heeft de gemeente Borne extra tijd gekregen om te komen met een investeringsvoorstel. Voorziening fondsvorming N35 € 2,2 miljoen • In 2011 is door Provinciale Staten ingestemd met het aanvullend beschikbaar stellen van een bedrag van € 3,4 miljoen voor het realiseren van een verbreding van de bruggen over de Regge en Nevengeul en het aanbrengen van een keerwand tussen spoor en weg aan de westzijde van de tunnel, als onderdeel van de realisatie N35 Combiplan Nijverdal. Dekking is gerealiseerd binnen de investeringsimpuls Kracht van Overijssel voor de kerntaak Regionale Bereikbaarheid Wegen. De financiering van de dekking wordt voor € 2,2 miljoen gedekt door een vrijval van de voorziening fondsvorming N35. Ruimte voor de ruimte € 0,5 miljoen • De voorziening ruimte voor ruimte is voor een bedrag van € 0,5 miljoen geactualiseerd. Bestemmingsreserve Europese programma’s € 1,0 miljoen Bestemmingsreserve Stedelijke vernieuwing € 0,3 miljoen Bestemmingsreserve Reconstructiewet € 0,6 miljoen pMJP € 0,4 miljoen Niet-bestede KvO-gelden ten behoeve voor de exploitatie van het vliegveld Twente. De gelden zijn ingezet voor de aankoop van EHS-gronden vliegveld Twente. De aankoop van de gronden is geactiveerd op de balans € 1,4 miljoen Instandhoudingbijdrage voorziening resultaten gebiedsexploitaties -/-€ 0,2 miljoen Totaal beleid € 53,2 miljoen

2. Niet meer benodigde middelen (€ 24,0 miljoen) Van de onderstaande investeringsprojecten Kracht van Overijssel zijn de prestaties gereed gemeld. Het restant budget kan vrijvallen ten gunste van de Algemene dekkingsreserve. Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit € 0,1 miljoen Huis van de wielersport € 0,5 miljoen Uitvoeringsprogramma Ondersteuning van ondernemerschap en innovatie in de Vrijetijdssector (TEGO) € 0,1 miljoen Productiefonds en Podiumplan € 0,3 miljoen Ondersteunen culturele basisinfrastructuur € 0,4 miljoen Totaal vrijval investeringsprojecten KvO ten gunste van de ADR € 1,4 miljoen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 381 Vrijval “oude” verplichtingen: € 15,7 miljoen Het betreft hier onder andere de volgende verplichtingen: • Vrijval verplichting Waterboulevard Almelo € 8,9 miljoen • Revival KITO € 1,6 miljoen • Nieuwbouw Nationale Reisopera € 1,6 miljoen • Bodemsanering baggeren Deventer € 0,4 miljoen Vrijval budget beheer en onderhoud (water)wegen en kunstwerken € 1,9 miljoen Personeelsgebonden kosten (inclusief budget voormalig personeel) € 1,2 miljoen Apparaatskosten € 1,1 miljoen Gelderlands Overijssels Bureau voor Toerisme (GOBT) € 0,7 miljoen Afwikkeling IMG-project (15) gemeente Enschede. € 0,5 miljoen • De gemeente Enschede heeft gebruik gemaakt van een ander (financierings)instrument waarmee ook de doelstelling die met dit project beoogd was,gehaald kon worden. De beschikbare middelen (€ 0,5 miljoen) zijn niet meer nodig ter financiering van dit project en kunnen terugvloeien naar de Algemene dekkingsreserve. Verbeteren milieuaspecten € 0,3 miljoen Budget ten behoeve voor het verhogen kwaliteit openbaar bestuur € 0,3 miljoen Overige € 0,9 miljoen Totaal niet meer benodigde middelen € 24,0 miljoen

3. Niet-geraamde lasten (-/- € 5,4 miljoen) De niet-geraamde lasten betreft een extra dotatie aan de voorziening “Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers” (APPA) en de vulling van de voorziening “reorganisatie”. • Voorziening “Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers” € 0,5 miljoen De extra dotatie was nodig om de voorziening op het vereiste niveau te brengen. • Voorziening “reorganisatie” € 4,9 miljoen In het hoofdlijnenakkoord “de Kracht van Overijssel” is een bezuinigings- opdracht op de personeelsgebonden kosten opgenomen. Het afgelopen jaar is het hoofdlijnenakkoord uitgewerkt in een bedrijfsplan. Het bedrijfsplan is vervolgens doorvertaald naar een functieplan. Het functieplan is op 1 mei 2012 door de directie vastgesteld. De medewerkers zijn met ingang van 1 november 2012 geplaatst op hun nieuwe functies. De boventallige medewerkers zijn op die datum geplaatst in een aparte eenheid (@search) voor begeleiding. Van de boventallige medewerkers en de toekomstige WW-aanspraken, is de provincie Overijssel eigen risicodrager voor wat betreft de WW. Hiervoor is een voorziening “reorganisatie” ingesteld en gevuld. Totaal niet-geraamde lasten -/- € 5,4 miljoen

4. Extra Bate (€ 16,2 miljoen) Hogere opbrengst provinciefonds. € 10,8 miljoen De hogere opbrengst uit het provinciefonds heeft vooral betrekking op de extra ontvangen bedragen uit de decembercirculaire. Deze bedragen zijn gereserveerd voor: • Programmatische Aanpas Stikstof (PAS) € 3,2 miljoen • Nationale gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid € 4,5 miljoen • Plaatsen van zonnepanelen op gesaneerde daken, in kader van de uitwerking € 2,5 miljoen van de green deal tussen Rijk en provincie • Eenmalige uitkering ten behoeve van de RUD-vorming € 0,4 miljoen

382 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Bovenstaande bedragen zijn als gevolg van de uitkering door het provinciefonds in december 2012 niet tot besteding gekomen. Derhalve zal middels een resultatenbestemming worden gevraagd om de bedragen toe te voegen aan de Begroting 2013. • Mutatie accres € 0,2 miljoen

Hogere renteopbrengsten € 3,8 miljoen Hogere inkomsten opcenten motorrijtuigenbelasting € 0,4 miljoen Extra dividend uitkering Vitens € 0,5 miljoen Opbrengst opheffing verbonden partij ROC Kampen € 0,8 miljoen Lagere onttrekking aan de doeluitkering ILG als gevolg van de pMJP-prestatie inrichten areaal EHS -/- € 0,5 miljoen Lagere baten in verband met achterblijvende kosten voor de subsidieriettelers -/- € 0,5 miljoen Extra inkomsten naleving weten regelgeving dwangsom € 0,4 miljoen Overige opbrengsten € 0,5 miljoen Totaal extra bate € 16,2 miljoen

EMU-saldo Het EMU-saldo voor 2012 is € 46,2 miljoen negatief. Ten opzichte van de referentiewaarde voor 2012 (€ 43,2 miljoen negatief) is dit een beperkte overschrijding van € 3 miljoen. Primitief was er een EMU-saldo begroot van € 91,0 miljoen negetief. Het verschil met de realisatie komt voort uit de onderuitputting.

4.3.2 Financiering en algemene dekkingsmiddelen

Algemene dekkingsmiddelen ( x € 1.000)

Begroting 2012 na wijzigingen Rekening 2012

Algemene dekkingsmiddelen Baten Lasten Saldo Baten Lasten Saldo Verschil

Organisatie nutsvoorzieningen 1.031 14 1.017 1.031 3 1.028 11

Rente kortlopende deposito's & uitzettingen 2.574 2.574 4.599 17 4.582 2.008 Rente langlopende deposito's & uitzettingen 55.639 31.024 24.615 59.023 32.224 26.799 2.184 Bespaarde rente 23.423 23.423 23.055 23.055 -368 Uitkering provinciefonds 95.707 95.707 125.863 19.400 106.463 10.756 Opcenten motorrijtuigenbelasting 96.860 96.860 97.264 97.264 404 Deelneming Bank Nederlandse Gemeenten 101 8 93 101 8 93 Onderuitputting -2.500 2.500 -17.750 17.750 15.250

Totaal Algemene dekkingsmiddelen 275.335 28.546 246.789 310.936 33.902 277.034 30.245

Onvoorzien 470 -470 0 470

Totaal Algemene dekkingsmiddelen 275.335 29.016 246.319 310.936 33.902 277.034 30.715

Het grootste deel van de programmabudgetten wordt gedekt door de algemene middelen. In de bovenstaande tabel staat een overzicht van de geraamde en gerealiseerde algemene dekkingsmiddelen. Onderstaand treft u een toelichting op de grootste afwijkingen in de baten en de lasten.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 383 Rente kortlopende deposito’s en uitzettingen Op de kortlopend uitgezette middelen is een positief resultaat ten opzichte van de begroting gehaald van € 2,0 miljoen. De extra baat is behaald door het kortlopend uitzetten van de begin 2012 ontvangen aflossing van de eerste tranche van de bruglening aan Enexis.

Rente langlopende deposito’s en uitzettingen De resultaten op de obligatieportefeuille wijken af van de raming doordat in 2012 herschikkingen hebben plaatsgevonden als gevolg van de ontwikkelingen op de financiële markten en de noodzaak voor de vermogensbeheerders om binnen het afgegeven mandaat te blijven opereren. In 2012 is een bedrag van € 32,2 miljoen aan lasten verantwoord. Het betreffen afschrijvingen op de opgebouwde agio en verliezen op verkopen. In 2012 is € 10,2 miljoen aan agio regulier afgeschreven. Als gevolg van verkopen is een bedrag geboekt van € 18,7 miljoen voor verkoopverliezen en voor de afschrijvingen bij verkopen een bedrag van € 3,6 miljoen. In 2012 is een bedrag van € 59,0 miljoen aan baten verantwoord. Deze baten betreffen reguliere rentebaten, vrijval van disagio en boekwinsten bij verkopen ten opzichte van de nominale waarde. De reguliere rentebaten bedroegen in 2012 € 50,9 miljoen, terwijl € 51,2 miljoen geraamd was. De als gevolg van herschikkingen in de portefeuille behaalde koerswinsten ten opzichte van de nominale waarde bedroegen in 2012 € 8,1 miljoen. Van dat laatste bedrag heeft € 3,7 miljoen betrekking op de 2e helft van 2012, wat niet in de raming meegenomen kon worden en de overschrijding op de baten veroorzaakt.

Uitkering provinciefonds De hogere baten worden nagenoeg geheel veroorzaakt door de ontvangsten gerelateerd aan de decembercirculaire, bestaande uit: • Decentralisatie-uitkering Natuur € 19,4 miljoen • Decentralisatie-uitkering Programmatische Aanpak Stikstof € 3,2 miljoen • Decentralisatie-uitkering Nationale gebiedsontwikkeling IJsseldelta-Zuid € 4,5 miljoen • Decentralisatie-uitkering asbest en zonnepanelen € 2,5 miljoen • Mutatie accres € 0,5 miljoen • Mutatie Ontwikkel / Oem variabel -/- € 0,1 miljoen Totaal € 30 miljoen

De decentralisatie-uitkering Natuur (€ 19,4 miljoen) is vervolgens overgeboekt naar de Doeluitke- ring ILG. Het accres kan nog wijzigen als gevolg van de maatregelen in het Regeerakkoord. Op dit moment zijn er echter geen betrouwbare gegevens beschikbaar waarop we deze aanpassing kunnen doen. In de meicirculaire 2013 zal de definitieve stand van het accres 2012 duidelijk worden.

Opcenten motorrijtuigenbelasting De baten die hier zijn verantwoord zijn gebaseerd op de cijfers zoals ontvangen van de Belasting- dienst, die deze vaststelt via een landelijke geldende systematiek.

Onderuitputting De negatieve lasten op het product onderuitputting (-/- € 17,8 miljoen) betreffen correcties op de lasten van voorgaande jaren. Deze correcties bestaan voor het grootste deel uit de vrijval van de volgende verplichtingen: • Waterboulevard Almelo € 8,9 miljoen • Revival KITO € 1,6 miljoen • Nieuwbouw Nationale Reisopera € 1,6 miljoen • Bodemsanering baggeren Deventer € 3,8 miljoen Totaal € 15,9 miljoen

384 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

4.3.3 Incidentele baten en lasten

Inleiding In deze paragraaf worden de incidentele lasten en baten in de begroting en realisatie over 2012 gepresenteerd. Het toezicht vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is onder meer gericht op duurzaam financieel evenwicht in de begroting. Dit betekent dat structurele lasten worden gedekt door structurele baten. De structurele baten dienen gelijk of hoger te zijn dan de structurele lasten. Deze toetsing is gebaseerd op de open norm zoals gesteld in artikel 19c uit het BBV. Bij het opstellen van het volgende overzicht is gebruik gemaakt van de uitgangspunten zoals die geformuleerd zijn in de Kerntakenbegroting 2012 (paragraaf 4.4.2, blz. 265 e.v.).

Samenvattend overzicht Uit de navolgende tabel blijkt dat de structurele baten voor 2012 begroot waren op € 365,25 miljoen en dat € 367,2 miljoen aan structurele baten gerealiseerd is. De structurele lasten voor dit jaar waren geraamd op € 374,6 miljoen, waarvan € 354,2 miljoen gerealiseerd is. Dit betekent een geraamd tekort in het structurele saldo van € 9,4 miljoen, dat opgevangen wordt door onttrekkingen aan de reserves. Uit de realisatie blijkt een structureel overschot van € 12,9 miljoen. De specificatie van de incidentele baten en lasten is opgenomen in bijlage A.

( x € 1.000)

Omschrijving Begroting 2012 Resultaat 2012 Saldo 2012

Totale lasten 2.626.643 2.582.910 43.733 Totale baten 2.626.642 2.635.508 8.866 Saldo na bestemming (baten -/- lasten) -1 52.598 52.599

Toevoegingen aan algemene reserves 1.022.840 1.022.840 Overige incidentele lasten 1.229.168 1.205.825 23.343 Totaal incidentele lasten 2.252.008 2.228.665 23.343

Onttrekkingen aan algemene reserves 1.573.642 1.573.642 Overige incidentele baten 687.750 694.711 6.961 Totaal incidentele baten 2.261.392 2.268.353 6.961

Structurele lasten 374.635 354.245 20.390 Structurele baten 365.250 367.155 1.905 Structureel saldo 9.385- 12.910 22.295 als percentage van de totale begrotingslasten -0,4% 0,5% n.v.t.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 385 Overzicht per Kerntaak (inclusief Financiering en algemene dekkingsmiddelen) ( x € 1.000)

Begroting 2021 Resultaat 2012 Saldo 2012

Incidentele lasten kerntaken Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 24.324 22.790 1.534 Milieu en energie 51.685 34.640 17.045 Inrichting landelijk gebied 44.943 37.810 7.133 Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer 42.657 27.569 15.088 Regionale economie 28.186 24.094 4.092 Culturele infrastructuur en monumentenzorg 19.241 16.467 2.774 Kwaliteit openbaar bestuur 1.009 989 20 Sociale infrastructuur, jeugd en overige kerntaken 17.526 22.211 -4.685 Gebiedsontwikkeling 43.045 39.068 3.977 Totaal kerntaken 272.616 225.638 46.978

Overige incidentele lasten (inclusief algemene reserves) Beheerlasten ILG Groenfonds 17 -17 Afschrijvingen agio obligatieportefeuille 31.024 32.224 -1.200 Decentralisatie-uitkering ILG ten gunste van Doeluitkering ILG 19.400 -19.400 Reservering overig incidenteel nieuw beleid -21.972 -21.972 Toevoegingen aan de algemene reserves 1.022.840 1.022.840 Toevoegingen aan de Reserve Europese programma's 4.224 4.224 Toevoegingen aan de Egalisatiereserve ILG 16.478 19.541 -3.063 Toevoegingen aan de Reserve startersleningen 4.036 4.036 Toevoegingen aan de Reserve energiebesparing 7.123 7.083 40 Toevoegingen aan de Reserve uitvoering Kracht van Overijssel 881.594 881.594 Toevoegingen aan de Reserve Energiefonds Overijssel 5.000 5.000 Toevoegingen aan de Reserve majeure projecten EHS 23.713 23.713 Toevoegingen aan overige reserves 5.332 5.327 5 Totaal overige lasten 1.979.392 2.003.027 -23.635

Totaal incidentele lasten 2.252.008 2.228.665 23.343

386 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Overzicht per Kerntaak (inclusief Financiering en algemene dekkingsmiddelen) ( x € 1.000)

Begroting 2021 Resultaat 2012 Saldo 2012

Incidentele baten kerntaken Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 3.054 4.101 1.047 Milieu en energie 25.967 26.311 344 Inrichting landelijk gebied 18.635 17.065 -1.570 Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer 1.655 5.842 4.187 Regionale economie 422 831 409 Culturele infrastructuur en monumentenzorg 500 436 -64 Kwaliteit openbaar bestuur 29 118 89 Sociale infrastructuur, jeugd en overige kerntaken 317 194 -123 Gebiedsontwikkeling 3.425 3.832 407 Totaal kerntaken 54.004 58.730 4.726

Overige incidentele baten (inclusief algemene reserves) Dividend PBE B.V. 93 93 Dividend Verkoop Vennootschap B.V. 938 938 Dividend N.V. BNG 101 101 Rente overige uitzettingen 58.213 63.622 5.409 Bespaarde rente 10.823 10.455 -368 Decentralisatieuitkeringen provinciefonds 25.439 55.023 29.584 Onttrekkingen aan de algemene reserves 1.573.642 1.573.642 Onttrekkingen aan de Ontwikkelingsreserve 90.257 90.259 2 Onttrekkingen aan de Reserve waterwegen 10.934 10.571 -363 Onttrekkingen aan de Egalisatiereserve ILG 7.918 7.530 -388 Onttrekkingen aan de Reserve IJsseldelta-Zuid 35.049 35.049 Onttrekkingen aan de Reserve Investeren in Overijssel 193.966 193.966 Onttrekkingen aan de Reserve uitvoering Kracht van Overijssel 171.386 146.037 -25.349 Onttrekkingen aan overige reserves 28.629 22.337 -6.292 Totaal overige baten 2.207.388 2.209.623 2.235

Totaal incidentele baten 2.261.392 2.268.353 6.961

Saldo incidentele baten en lasten 9.384 39.688 30.304

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 387 4.3.4 Detailoverzicht baten en lasten

( x € 1 miljoen)

Baten Lasten Saldo Saldo Rekening 2011 begroot begroot begroot Baten Lasten saldo Programma 2011 Baten Lasten Saldo Kerntakenbegroting 2012 2012 2012 2012 2012 2012 2012

Kwaliteit van de Leefomgeving 20,7 140,1 -119,4 Duurzame ruimtelijke ontwikkeling 5,1 27,7 -22,6 5,9 25,9 -20,0

& waterbeheer Impuls voor Werk 0,1 59,0 -59,0 Milieu en energie 43,4 80,2 -36,8 44,2 62,8 -18,6 Mobiliteit 53,8 134,8 -81,0 Inrichting landelijk gebied 18,6 51,6 -32,9 17,1 44,4 -27,3 Natuur en Duurzaamheid 31,6 146,8 -115,2 Regionale bereikbaarheid en regio- 48,3 127,2 -78,9 52,7 110,5 -57,8 naal openbaar vervoer Water 9,1 47,6 -38,5 Regionale economie 0,5 33,0 -32,5 0,9 28,1 -27,2 Sociale Infrastructuur, Cultuur 114,8 210,3 -95,5 Culturele infrastructuur en monu- 0,5 40,8 -40,3 0,4 38,0 -37,6 en Jeugd mentenzorg Daadkrachtig bestuur 277,5 43,6 233,9 Kwaliteit van het openbaar bestuur 0,2 7,6 -7,4 0,3 7,7 -7,4 Nietkerntaak en overig 119,5 225,2 -105,7 119,8 228,2 -108,4 Gebiedsontwikkelingen 3,4 43,0 -39,6 3,8 39,1 -35,2

Totaal programma's 507,6 782,2 -274,6 Totaal kerntaken 239,5 636,3 -396,7 245,2 584,7 -339,5

Financiering en Algemene dekkingsmiddelen Deelnemingen afwikkeling verkoop 1,0 1,0 1,0 1,0 Essent (incl. PBE) Geldleningen en uitzettingen 2,6 2,6 4,6 4,6 korter dan één jaar Geldleningen en uitzettingen 55,6 31,0 24,6 59,0 32,2 26,8 langer of gelijk aan één jaar Bespaarde rente 23,4 23,4 23,1 23,1 Algemene uitkering provinciefonds 95,7 95,7 125,9 19,4 106,5 Eigen middelen (opcenten motor 96,9 96,9 97,3 97,3 rijtuigenbelasting) Overige financiële middelen 0,1 0,1 0,1 0,1 (deelneming N.V. BNG) Algemene baten en lasten -2,5 2,5 17,8 17,8 Algemene dekkingsmiddelen 284,1 38,1 246,1 Algemene dekkingsmiddelen 275,3 28,5 246,8 310,9 33,9 277,0 Onvoorzien Onvoorzien 0,5 -0,5

Totaal financiering en 284,1 38,1 246,1 Totaal financieringen algemene 275,3 29,0 246,3 310,9 33,9 277,0 algemene dekkingsmiddelen dekkingsmiddelen

Resultaat voor bestemming 791,7 820,3 -28,5 Resultaat voor bestemming 514,9 665,3 -150,4 556,1 618,6 -62,4

388 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

( x € 1 miljoen)

Onttrek- Stor- kingen tingen Saldo Onttrek- Stor Saldo Mutaties reserves per Rekening 2011 begroot begroot begroot kingen tingen saldo programma’s Baten Lasten Saldo Mutaties reserves per kerntaak 2012 2012 2012 2012 2012 2012

Duurzame ruimtelijke ontwikkeling 47,4 80,8 -33,3 45,0 80,9 -36,0

& waterbeheer Milieu en energie 96,1 99,3 -3,3 88,5 99,3 -10,8 Inrichting landelijk gebied 32,9 97,6 -64,8 26,5 99,5 -73,1 Regionale bereikbaarheid en regio- 109,4 350,4 -240,9 100,0 350,4 -250,4 naal openbaar vervoer Regionale economie 29,2 125,8 -96,7 26,8 126,5 -99,6 Culturele infrastructuur en monu- 31,8 26,7 5,1 30,6 26,9 3,7 mentenzorg Kwaliteit van het openbaar bestuur 1,0 4,8 -3,8 1,0 4,8 -3,8 Nietkerntaak en overig 12,4 31,1 -18,8 12,4 31,2 -18,8 Gebiedsontwikkelingen 99,4 122,0 -22,6 96,4 122,0 -25,6 Storting / onttrekking reserves 523,4 481,3 42,1 Algemene dekkingsmiddelen 1.652,3 1.022,8 629,5 1.652,3 1.022,8 629,5

Totaal mutaties reserves 523,4 481,3 42,1 Totaal mutaties reserves 2.111,8 1.961,3 150,4 2.079,4 1.964,4 115,0

Resultaat na bestemming 1.315,1 1.301,6 13,6 Resultaat na bestemming 2.626,6 2.626,6 0 2.635,5 2.582,9 52,6

( x € 1 miljoen)

Onttrek- Stor- kingen tingen Saldo Onttrek- Stor Saldo Resultaatbestemmings- Rekening 2011 Mutaties reserves begroot begroot begroot kingen tingen saldo voorstellen Baten Lasten Saldo Algemene dekkingsmiddelen 2012 2012 2012 2012 2012 2012

Storting in de Algemene dekkingsreserve -13,6 Saldireserve 30,0 -30,0 30,0 -30,0 Onttrekking aan de reserve Europese 0,9 Algemene dekkingsreserve 1.007,7 55,9 951,8 1.007,7 55,9 951,8 programma's Onttrekking aan de reserve ISV 3 0,4 Reserve Kracht van Overijssel 565,9 936,9 -371,0 565,9 936,9 -371,0 Onttrekking aan de reserve Bodem 12,6 Reserve uitvoering KvO sanering algemeen Onttrekking aan de reserve Energie 2,5 Ontwikkelingsreserve 13,0 13,0 13,0 13,0 besparing Onttrekking aan de reserve Waterwegen -0,2 Vrijval Ontwikkelingsreserve Onttrekking aan de Ontwikkelingsreserve -0,6 Reserve investeren in Overijssel 55,8 55,8 55,8 55,8 Onttrekking aan de Reserve Investeren -1,0 Reserve IiO vrijval 9,9 9,9 9,9 9,9 in Overijssel Onttrekking aan de Reserve Investeren -1,0 Reserve investeren met met Gemeenten gemeenten

Totaal mutaties reserves Algemene 0 Totaal mutaties reserves 1.652,3 1.022,8 629,5 1.652,3 1.022,8 629,5 dekkingsmiddelen Algemene dekkingsmiddelen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 389 4.4 Balans

Activa ( x € 1.000)

31-12-2011 31-12-2012

Vaste activa 1.970.732 1.928.938

(1) Immateriële vaste activa 24.894 38.287

(2) Materiële vaste activa 171.763 180.052 Investeringen met een economisch nut 73.049 81.040 Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut 98.714 99.012

(3) Financiële vaste activa 1.774.075 1.710.599 Kapitaalverstrekkingen 3.462 3.462 waarvan aan deelnemingen 3.224 3.224 waarvan aan overige verbonden partijen 238 238 Leningen 392.904 307.105 waarvan aan deelnemingen 392.237 306.438 waarvan aan overige verbonden partijen 667 667 Overige langlopende geldleningen 30.073 42.639 Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd > één jaar 1.347.636 1.357.393

Vlottende activa 526.327 436.936

(4) Voorraden - 1.380

(5) Uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar 276.757 223.847 Vorderingen op openbare lichamen 6.593 14.784 Verstrekte kasgeldleningen 262.345 202.494 Overige vorderingen 7.819 6.569

(6) Liquide middelen 54.326 40.081

(7) Overlopende activa 195.244 171.628 (13) Nog te ontvangen voorschotbedragen op doeluitkeringen 33.644 29.009 Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen 161.600 142.619

Totaal 2.497.059 2.365.874

390 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Passiva ( x € 1.000)

31-12-2011 31-12-2012

Vaste passiva 1.964.030 1.903.561

(8) Eigen vermogen 1.891.286 1.837.851 Reserves 1.877.633 1.785.253 waarvan algemene reserves 1.349.626 798.815 waarvan bestemmingsreserves 528.007 986.438 Resultaat na bestemming 13.653 52.598

(9) Voorzieningen 72.511 65.498

(10) Vaste schulden bij overige binnenlandse sectoren 233 212

Vlottende passiva 533.029 462.313

(11) Overige netto-vlottende schulden 60.569 31.356

(12) Overlopende passiva 472.460 430.957 Nog te betalen in het begrotingsjaar opgebouwde verplichtingen 323.383 286.080 (13) Nog te besteden voorschotbedragen op doeluitkeringen 145.421 139.867 Overige vooruitontvangen bedragen 3.656 5.010

Totaal 2.497.059 2.365.874

(14) Verstrekte borgen garantstellingen 21.562 19.948

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 391 4.5 Toelichting op de balans

4.5.1 Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa ( x € 1.000)

Saldo van agio en disagio Agio Disagio Saldo

Waarde per 31 december 2011 45.461 - 8.344 37.117 Afschrijvingen t/m 31 december 2011 - 12.223 n.v.t. - 12.223

Boekwaarde per 31 december 2011 33.238 8.344- 24.894

Mutaties 2012 (Dis)agio bij verwerving 23.944 - 164 23.780 Afschrijvingen - 13.523 n.v.t. - 13.523 Vrijval door afloop of verkoop - 9.301 3.136 - 6.165 Vermindering afschrijving bij afloop / verkoop 9.301 n.v.t. 9.301

Waarde per 31 december 2012 60.104 - 5.372 54.732 Afschrijvingen t/m 31 december 2012 - 16.445 n.v.t. - 16.445

Boekwaarde per 31 december 2012 43.659 - 5.372 38.287

Door het verschil van het gefixeerde rentepercentage op de uitzettingen met een looptijd van een jaar of langer en de op het moment van aanschaf geldende marktrente, ontstaan verschillen tussen de aanschafwaarde en de nominale waarde. Als er meer wordt betaald dan de nominale waarde ontstaat agio en als er minder wordt betaald dan de nominale waarde ontstaat disagio.

Over het bedrag aan agio wordt gedurende de looptijd afgeschreven, omdat bij de afloop van de uitzetting slechts de nominale waarde ontvangen zal worden. De jaarlijkse afschrijvingen zijn een correctie op de renteopbrengsten. Disagio is een potentiële extra baat die pas bij de afloop van de uitzetting gerealiseerd zal worden; op dat moment is pas volledig zeker dat de nominale waarde wordt ontvangen.

Op grond van weten regelgeving wordt een positief saldo van agio en disagio onder immateriële vaste activa gepresenteerd en wordt een negatief saldo rechtstreeks in mindering gebracht op de uitzettingen met een looptijd van een jaar of langer.

Eind 2012 bedraagt het bij aanschaf van de overige uitzettingen met een looptijd van een jaar of langer betaalde bedrag boven de nominale waarde € 60,1 miljoen. Hierop is in de loop van de tijd een bedrag van € 16,4 miljoen afgeschreven, zodat er een bedrag van niet-afgeschreven agio resteert van € 43,7 miljoen. Eind 2012 bedraagt het bij aanschaf van de overige uitzettingen met een looptijd van een jaar of langer betaalde bedrag onder de nominale waarde € 5,4 miljoen.

392 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

4.5.2 Materiële vaste activa

Materiële vaste activa ( x € 1.000)

Gronden Woon Bedrijfs Grond-, weg- Vervoer Machines, Overige en ruimten gebouwen en water- middelen apparaten materiële Terreinen bouwkundige en installaties vaste activa werken

Aanschafwaarde per 31 december 2011 14.524 260 74.960 268.970 - 37.511 269 Afschrijvingen tot en met 31 december 2011 - - 173 - 35.924 - 170.256 - - 18.354 - 24

Boekwaarde per 31 december 2011 14.524 87 39.036 98.714 - 19.157 245

Mutaties 2012 Investeringen of desinvesteringen 7.593 - 1.720 7.866 - 6.644 567 Afschrijvingen - - 6 - 2.000 - 5.832 - - 6.199 - 24 Bijdragen van derden - - - - 1.736 - - 105 - Afwaarderingen wegens duurzame waarde - 199 ------verminderingen

Aanschafwaarde per 31 december 2012 21.918 260 76.680 275.100 - 44.050 836 Afschrijvingen tot en met 31 december 2012 - - 179 - 37.924 - 176.088 - - 24.553 - 48

Boekwaarde per 31 december 2012 21.918 81 38.756 99.012 - 19.497 788

Op grond van het Besluit begroting en verantwoording (BBV) worden de materiële vaste activa verdeeld in twee categorieën. • Met economisch nut: dit zijn bezittingen die verhandelbaar zijn en daarmee een waarde kennen in het economische verkeer. • Met maatschappelijk nut: dit zijn bezittingen die door hun aard (infrastructuur) niet verhandelbaar zijn en waarvoor dus geen waarde te bepalen is in het economische verkeer.

De grond-, wegen waterbouwkundige werken vallen per 1 januari 2006 geheel onder vaste activa met een maatschappelijk nut. De vaste activa met een economisch nut betreffen de overige categorieën.

De investeringen in 2012 betreffen hoofdzakelijk ICT-apparatuur en -infrastructuur evenals provinciale wegen. Voor een nadere specificatie over de in 2012 gedane investeringen verwijzen wij u naar paragraaf 4.8.

Gronden en terreinen In oktober 2012 hebben Provinciale Staten onder nummer PS/2012/874 de Nota instrumenten grondbeleid en Algemene Reserve Grond vastgesteld. Bij het opstellen van deze jaarstukken is rekening gehouden met de Notitie grondexploitatie (bijgesteld) uit februari 2012 van de commissie BBV. Eind 2012 heeft de provincie alle boekwaarden van de grond geactualiseerd en is op basis van genoemde notitie bepaald in welke categorie de percelen grond op de balans thuishoren.

Per 31 december 2012 kan een bedrag van € 21,9 miljoen worden aangemerkt als ruilgrond, deze gronden zijn opgenomen onder de materiële vaste activa. Het betreft een bedrag van € 20,36

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 393 miljoen aan gronden voor IJsseldelta-Zuid, een bedrag van € 1,28 miljoen voor de N 340 en een bedrag van € 260.000 voor de N 34.

Op grond van de hiervoor genoemde Notitie grondexploitatie dient ook de presentatie eind 2011 aangepast te worden. In de Jaarstukken 2011 zijn ruilgronden voor een bedrag van € 14,5 miljoen gepresenteerd onder de Voorraden, onderdeel ‘Niet in exploitatie genomen gronden’. Om de positie eind 2012 vergelijkbaar te maken met 2011 is de beginbalans aangepast en is het onder Voorraden opgenomen bedrag geheel overgeheveld naar Materiële vaste activa, onderdeel Gronden en terreinen.

Materiële vaste activa met een economisch nut ( x € 1.000)

Boekwaarde per Boekwaarde per 31-12-2011 31-12-2012

Gronden en terreinen 14.524 21.918 Woonruimten 87 81 Bedrijfsgebouwen 39.036 38.756 Vervoermiddelen - - Machines, apparaten en installaties 19.157 19.497 Overige materiële vaste activa 245 788

Totaal 73.049 81.040

4.5.3 Financiële vaste activa

Financiële vaste activa

Kapitaalverstrekkingen aan Leningen aan

Overige Overige Overige verbonden verbonden langlopende Overige Deelnemingen partijen Deelnemingen partijen leningen uitzettingen

Waarde verstrekte middelen 27.944 238 392.237 667 37.385 1.347.636 Waardeverminderingen - 24.720 - - - - 7.312 -

Boekwaarde per 31-12-2011 3.224 238 392.237 667 30.073 1.347.636

Mutaties waarde verstrekte middelen - - - 85.799 - 13.054 9.757 Mutaties waardeverminderingen - - - - - 488

Mutaties 2012 - - 85.799- - 12.566 9.757

Waarde verstrekte middelen 27.944 238 306.438 667 50.439 1.357.393 Waardeverminderingen - 24.720 - - - - 7.800 -

Boekwaarde per 31-12-2012 3.224 238 306.438 667 42.639 1.357.393

394 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Kapitaalverstrekkingen ( x € 1.000)

Intrinsieke waarde % van het (aandelen) Boekwaarde per Instelling per 31-12-2011 kapitaal 31-12-2012

NV Bank Nederlandse gemeenten 2.989 0,16 199 Oost NV 5.326 8,82 2.117 Vitens N.V. 25.828 6,42 91 Wadinko N.V. 12.237 25,12 - Zuiderzeehaven Beheer B.V. 3 16,67 3 Zuiderzeehaven Ontwikkelingsmaatschappij C.V. 856 16,46 238 Herstructureringsmaatschappij Bedrijventereinen Overijssel NV 22.400 100,00 - Enexis Holding N.V. 585.654 18,71 707 Vordering op Enexis B.V. 23 18,71 19 Verkoop Vennootschap B.V. 77.819 18,71 - Attero Holding NV 51.282 18,71 3 Publiek Belang Electriciteitsproductie BV (PBE) 5.173 18,71 19 CBL Vennootschap B.V. 18 18,71 47 Claim Staat Vennootschap B.V. 15 18,71 19

Totaal 789.623 3.462

Conform de regelgeving zijn de deelnemingen voor het bedrag van de oorspronkelijke investering in de balans gepresenteerd, waar nodig is voorzichtigheidshalve afgewaardeerd. Deze waardeverminderingen ultimo 2012 bestaan uit € 22,5 miljoen voor HMO, € 2,1 miljoen voor Oost NV en € 0,1 miljoen voor Verkoop Vennootschap B.V.

Leningen

Leningen aan deelnemingen Het bedrag van de leningen aan deelnemingen bestaat voor het grootste deel uit de bruglening aan Enexis. Bij de verkoop van de aandelen Essent is een lening aan Enexis overgedragen. Ons aandeel in de vordering – via de Vordering op Enexis B.V. – bedraagt ultimo 2012 € 252,5 miljoen. Daarnaast bevat deze post twee achtergestelde leningen. De eerste betreft een achtergestelde, niet opeisbare lening aan Enexis Holding N.V. (€ 39,3 miljoen), de tweede betreft een achtergestelde lening aan Vitens NV (ultimo 2012 € 14,6 miljoen). De vermindering in 2012 bestaat uit de vervroegde aflossing door Enexis van de eerste tranche van de bruglening ad € 84,2 miljoen en de jaarlijkse aflossing door Vitens op de achtergestelde lening ad € 1,6 miljoen.

Leningen aan overige verbonden partijen Deze post bestaat volledig uit een achtergestelde renteloze lening aan Zuiderzeehaven Ontwik- kelingsmaatschappij C.V.

Overige langlopende leningen De stand ultimo 2012 bestaat uit leningen van € 13,4 miljoen voor het Revolving Fund Kavelruil aan DLG (-/- € 2,1 miljoen t.o.v. 2011), € 15,5 miljoen aan SVn Startersleningen (+ € 5,5 miljoen t.o.v. 2011), € 8,7 miljoen aan SVn Energieleningen (+ € 4,1 miljoen t.o.v. 2011), € 4 miljoen voor energiezuinige maatregelen verstrekt aan de gemeente Enschede (nieuw in 2012), € 4,8 miljoen voor ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder (+ € 1,1 miljoen t.o.v. 2011), € 1,8 miljoen voor

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 395 Warmtenet Hengelo, € 1 miljoen aan Biobrandstoffabriek Hardenberg en een renteloze lening van € 0,5 miljoen verstrekt aan WMC. Voor de laatste vier leningen zijn voorzieningen getroffen ter hoogte van (nagenoeg) het uitgeleende bedrag. NDIX heeft in 2012 de aan hen verstrekte lening van € 0,3 miljoen afgelost, de daarvoor getroffen voorziening is vrijgevallen.

Overige uitzettingen Het saldo ultimo 2012 bestaat uit € 1.357,4 miljoen aan beleggingen in obligaties. Vanaf eind 2009 wordt er gebruik gemaakt van externe vermogensbeheerders. Zij beheren de ontvangen gelden uit de verkoop van Essent en beleggen deze in obligaties die vervolgens tot het einde van de looptijd worden aangehouden (‘buy and hold’-strategie). De beleggingen in obligaties bestaan voor een bedrag van € 1.324,5 miljoen aan nominale obligaties en voor een bedrag van € 32,9 miljoen aan in obligaties opgebouwde rente. Meer informatie treft u aan in de paragraaf ‘Financiering’ (§ 3.4).

4.5.4 Voorraden

Voorraden ( x € 1.000)

Stand per Stand per 31-12-2011 31-12-2012

Voorraad gronden hulpstoffen, overig 1.380

Totaal 1.380

Eind december 2012 heeft de provincie een perceel grond aangekocht van Area Development Twente ten behoeve van de inrichting van EHS. Deze grond heeft op 31 december 2012 een boekwaarde van € 1,38 miljoen.

Het ultimo 2011 in de Jaarstukken 2011 onder Voorraad gronden hulpstoffen, onderdeel ‘Niet in exploitatie genomen gronden’ opgenomen bedrag van € 14,5 miljoen is op grond van regelgeving ultimo 2011 nu gepresenteerd onder de Materiële vaste activa, onderdeel Gronden en terreinen.

4.5.5 Uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar

Vorderingen ( x € 1.000)

Stand per Stand per 31-12-2011 31-12-2012

Europese Unie - - Ministeries 1.356 9.109 Provincies 183 500 Gemeenten, waterschappen en samenwerkingsverbanden 5.054 5.175 Overige vorderingen 956 1.118 Rente belegd kasgeld 6.863 5.451 Uitgezette kasgeldleningen (deposito's < 1 jr.) 262.345 202.494

Totaal 276.757 223.847

396 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

De stijging van de uitzettingen met een looptijd korter dan één jaar bij Ministeries wordt veroorzaakt door de openstaande vordering van de motorrijtuigenbelasting van december. De forse daling van de uitgezette kasgeldleningen ten opzichte van 2011 is veroorzaakt door de vrijval van deposito’s <1 jr.

4.5.6 Liquide middelen

Liquide middelen ( x € 1.000)

Stand per Stand per 31-12-2011 31-12-2012

Rekeningen-courant 54.321 40.075 Kas 5 6

Totaal 54.326 40.081

Wij streven naar het aanhouden van zo laag mogelijke saldi liquide middelen op onze reguliere rekening-couranten. Het saldo van eind 2012 is ten opzichte van het jaar 2011 gedaald doordat de middelen van het Groenfonds geen deel meer uitmaken van de liquide middelen.

4.5.7 Overlopende activa

Overlopende activa ( x € 1.000)

Stand per Stand per 31-12-2011 31-12-2012

Nog te verrekenen / te declareren bedragen 161.084 140.510 Vooruitbetaalde bedragen 513 2.101 Doeluitkeringen 33.644 29.009 Ontvangsten onderweg en kruisposten 0 0 Overige 3 6

Totaal 195.244 171.628

Nog te ontvangen voorschotbedragen op doeluitkeringen Voor de toelichting op de nog te ontvangen voorschotbedragen op doeluitkeringen verwijzen wij u naar paragraaf 4.5.13, waar deze gezamenlijk met de nog te besteden voorschotbedragen op doeluitkeringen toegelicht worden.

Overige nog te ontvangen en vooruitbetaalde bedragen Alle nog te verrekenen en te declareren bedragen worden verrekenbaar of inbaar geacht. De grootste posten betreffen vooruitbetalingen ten behoeve van grondverwerving aan het Bureau Beheer Landbouwgronden in het kader van ILG - EHS (€ 97,5 miljoen), nog te compenseren btw (€ 19,4 miljoen) en nog te ontvangen bedrag vanwege de afrekening EPD 2000-2006 (€ 6,7 miljoen).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 397 EHS / ILG In 2012 is er met de ondertekening van de afrondingsovereenkomst ILG een belangrijke stap gezet in het decentralisatieproces voor het natuurbeleid. Voor de administratieve verhouding tussen DLG met betrekking tot de financiering van de aangekochte ruilgronden heeft dit nog geen consequenties. De provincie heeft daarom, evenals in voorgaande jaren, ook per 31-12-2012 een vordering op DLG ter grootte van het saldo aan verstrekte voorschotten voor de aankoop van gronden en gebouwen voor de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur. DLG verantwoordt in haar (BBL) bezitadministratie de aangekochte gronden en gebouwen tegen de historische aanschafwaarde. Omdat de provincie wel het risico draagt op de voorraad grond en gebouwen is per balansdatum de hoogte van de voorziening waarderisico grond en gebouwen opnieuw bepaald. Voor de opbouw en achtergrond van deze voorziening wordt verwezen naar de toelichting op de voorziening hieronder.

4.5.8 Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit twee componenten: de reserves en het resultaat over het boekjaar.

Reserves zijn vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken en vrij besteedbaar zijn. Het instellen, wijzigen en opheffen van reserves is voorbehouden aan Provinciale Staten. Dit is in het Besluit begroting en verantwoording vastgelegd. De reden hiervoor is dat reserves worden gevormd door positieve resultaten of bewust zijn vrijgemaakt vanuit andere middelen, om op een later moment aan te kunnen wenden. Ook kunnen reserves worden gevormd om risico’s af te dekken, waardoor tegenvallers in andere jaren kunnen worden opgevangen. In alle gevallen raken de reserves het budgetrecht van Provin- ciale Staten.

Reserves zijn er in twee vormen: algemene reserves en bestemmingsreserves. De algemene reserves betreffen vermogensbestanddelen waaraan door Provinciale Staten nog geen bestemming is gegeven. Hoewel deze reserves vrij besteedbaar zijn, dienen deze ook als buffer tegen algemene risico’s. Bestemmingsreserves zijn vermogensbestanddelen waaraan Provinciale Staten een bestedingsrichting hebben gegeven.

Het resultaat over het boekjaar betreft het overschot of tekort ten opzichte van de begroting nadat de stortingen en onttrekkingen aan de reserves in dat jaar hebben plaatsgevonden. Het resultaat staat eveneens ter beschikking aan Provinciale Staten.

398 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Overzicht mutaties per reserve ( x € 1.000)

Resultaat- Toevoegingen 2011 Onttrekkingen 2011 Stand per bestem- Stand per Geraamd Gereali- Afwij- Geraamd Gereali- Afwijking Stand per 31-12-2011 ming 2011 01-01-2012 seerd king seerd 31-12-2012

Algemene reserves Saldireserve 7.000 - 7.000 30.000 30.000 - - - 37.000 - Algemene dekkingsreserve 1.342.626 - 9 1.342.617 55.940 55.940 - 1.007.702 1.007.702 - 390.855 Reserve Kracht van Overijssel - - - 936.900 936.900 - 565.940 565.940 - 370.960 Algemene reserve grondzaken ------

Subtotaal 1.349.626 - 9 1.349.617 1.022.840 1.022.840 - 1.573.642 1.573.642 - 798.815

Bestemmingsreserves Reserve Europese programma's 11.594 923 12.517 4.224 4.224 - 4.420 3.373 1.047 13.368 Reserve Reconstructie 2.215 - 2.215 44 44 - 750 204 546 2.055 Reserve beheersing fiscale risico's 1.000 - 1.000 - - - - - 1.000 - Reserve regionale bereikbaarheid 4.349 - 4.349 184 178 6 1.063 1.040 23 3.487 Reserve Provinciale infrastructuur 36.402 - 36.402 759 759 - 601 601 - 36.560 Ontwikkelingsreserve 90.853 - 594 90.259 - - -90.259 90.259 - - Reserve waterwegen 17.620 - 220 17.400 783 783 - 10.934 10.571 363 7.612 Egalisatiereserve ILG 51.035 - 51.035 16.478 19.542 - 3.064 7.918 7.530 388 63.047 Reserve Combiplan Rijksweg 35 Nijverdal Reserve IJsseldelta-Zuid 35.049 - 35.049 - - -35.049 35.049 - - Reserve startersleningen 1.799 - 1.799 4.036 4.036 - 537 398 139 5.437 Reserve energiebesparing 5.725 2.500 8.225 7.123 7.083 40 4.798 4.798 - 10.510 Reserve Investeren in Overijssel 194.978 - 1.012 193.966 - - 193.966 - 193.966 - - Reserve particuliere woningverbe- 1.000 - 1.000 - - - 1.000 1.000 - - tering Reserve Investeren met Gemeenten 7.416 - 956 6.460 - - - 6.460 6.460 - - Reserve herstructurering bedrijven- 3.780 - 3.780 2.299 2.299 - - - - 6.079 terreinen Reserve bodemsanering 2010 - 2014 3.000 12.634 15.634 - - - 3.000 - 3.000 15.634 Reserve ISV-3 2.250 436 2.686 1.263 1.262 1 700 542 158 3.406 Reserve Uitvoering Kracht van 442 - 49 393 881.594 881.594 - 171.385 146.037 25.348 735.950 Overijssel Reserve Energiefonds Overijssel 57.500 - 57.500 5.000 5.000 - - - 62.500 - Reserve majeure projecten EHS - - - 23.713 23.713 - 5.300 3.920 1.380 19.793 Reserve Programmatische Aanpak ------Stikstof

Subtotaal 528.007 13.662 541.669 947.500 950.517 - 3.017 538.140 505.748 32.392 986.438

Totaal reserves 1.877.633 13.653 1.891.286 1.970.340 1.973.357 - 3.017 2.111.782 2.079.390 32.392 1.785.253

In 2012 zijn er geen bedragen in verband met afschrijvingen onttrokken aan reserves.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 399 Algemene reserves

Saldireserve

Soort Algemene reserve (inclusief risicoreserve)

Ingesteld op Besluit PS/1989 van Provinciale Staten van Overijssel in 1989 betreffende ‘Uitgangspunten voor het te voeren reserve- en afschrijvingsbeleid en ontwikkeling rente zwevend geld’.

Doel Deze reserve vervult een belangrijke functie als buffer, om tegenvallers en risico’s op te kunnen vangen. In minder gunstige tijden kan deze gebruikt worden, of om een zekere continuïteit in het beleid te kunnen waarborgen, of om de mogelijkheid te hebben geleidelijk het bestaande beleid om te buigen.

Specifieke spelregels De reserve behoort tot de algemene middelen, aanwending is (binnen het doel van risicobuffer) voorbehouden aan Provinci- ale Staten.

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Nee. Gelet op doel en spelregels van de reserve n.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € 37.000.000 Gelet op doel en spelregels van de reserve behoort het volledige bedrag tot het weerstandsvermogen.

Toelichting verloop 2012 Bij de Perspectiefnota 2013 is een bedrag van € 30 miljoen uit de Algemene dekkingsreserve overgeheveld om de gewenste beschikbare weerstandscapaciteit afzonderlijk zichtbaar te maken.

400 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Algemene dekkingsreserve

Soort Algemene reserve (inclusief risicoreserve)

Ingesteld op 14 mei 2002 via besluit van Provinciale Staten van Overijssel met kenmerk PS/2002/26.

Doel Tijdelijke afstorting van overschotten en reserveringen.

Specifieke spelregels

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Nee. Gelet op het karakter van deze reserve is een bestedingsplan niet aan de orde.

Vrije ruimte € 5.886.000. Per eind 2012.

Onderdeel weerstandsvermogen € 4.969.000. Betreft 2 risicoreserveringen. De eerste van € 2,3 miljoen is bedoeld voor eventuele risico’s voortvloeiend uit de Reconstructiewet en de tweede van € 2,7 miljoen is bedoeld voor de eventuele resterende risico’s rondom ADT (voorstel 33 bij de Perspectiefnota 2013, kenmerk PS/2012/275).

Toelichting verloop 2012 In 2012 is € 56 miljoen aan de begroting toegevoegd, bestaand uit: • € 53 miljoen via de primitieve begroting. • € 3 miljoen via begrotingswijzigingen.

Van de toevoegingen bestaat € 44,2 miljoen uit de saldi van de diverse P&C-documenten.

Daarnaast is in totaal € 1.007,7 miljoen onttrokken, bestaand uit: • € 875,2 miljoen via de primitieve begroting. • € 132,5 miljoen via begrotingswijzigingen. De onttrekkingen dienen voor € 936,9 miljoen ter dekking van de Investeringsimpuls Kracht van Overijssel (toevoegingen aan de reserve Kracht van Overijssel).

Het verloop van de algemene dekkingsreserve voor 2012 is als volgt: Beginstand 2012 € 1.342,6 miljoen Toevoegingen € 56,0 miljoen + Onttrekkingen € 1.007,7 miljoen - Eindstand 2012 € 390,9 miljoen

In de stand ultimo 2012 is een bedrag van € 380 miljoen tot en met 1 januari 2013 beklemd. De stand ultimo 2012 verminderd, met de beklemming en het onderdeel van het weerstandsvermogen is de aanwezige vrije ruimte in deze reserve.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 401 Reserve Kracht van Overijssel

Soort Algemene reserve (inclusief risicoreserve)

Ingesteld op 13 juli 2011 via besluit van Provinciale Staten van Overijssel met kenmerk PS/2011/426.

Doel De middelen voor de Investeringsimpuls als bepaald in het Hoofdlijnenakkoord 2011 - 2015 worden door Provinciale Staten gereserveerd in een algemene reserve ‘Kracht van Overijssel’. De reguliere bevoegdheden voor deze reserve liggen bij Provinciale Staten. Voor de investeringsfasen ‘toelating’, ‘verkenning’ en ‘planvorming’ worden hieruit door Provinciale Staten voorbereidingsbudgetten beschikbaar gesteld. Indien Provinciale Staten besluiten een investering over te hevelen naar de ‘realisatiefase’, besluiten Provinciale Staten tevens de hiervoor benodigde middelen over te hevelen naar de bestemmingsreserve ‘Uitvoering Kracht van Overijssel’.

Specifieke spelregels De spelregels maken nader onderdeel uit van de uitwerking van het begrotingswijzigingenbeleid.

Verwachte einddatum

Bestedingsplan Nee. Uit deze reserve worden geen bestedingen gefinancierd. Onttrekkingen aan deze reserve worden gestort in of de Reserve uitvoering Kracht van Overijssel of de Algemene dekkingsreserve.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 bedroegen de totale toevoegingen € 936,9 miljoen, bestaande uit: • € 872,2 miljoen via de primitieve begroting bedoeld ter dekking van de oorspronkelijke investeringsimpuls. • € 64,7 miljoen via begrotingswijzigingen bedoeld voor diverse p.m.-posten en nagekomen posten.

De onttrekkingen in 2012 bedroegen € 565,9 miljoen, bestaande uit: • € 8,1 miljoen via de primitieve begroting. • € 557,8 miljoen via begrotingswijzigingen (investeringsvoorstellen). Het totale bedrag is toegevoegd aan de reserve Uitvoering Kracht van Overijssel.

402 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Algemene reserve grondzaken

Soort Algemene reserve

Ingesteld op Besluit PS/2012/275 van Provinciale Staten van Overijssel op 11 juli 2012.

Doel Afdekken van het risico dat gepaard gaat met grondbezit voor zover dit buiten de projectbegrenzing ligt.

Specifieke spelregels Door het instellen van een aparte reserve voor gronden worden de risico’s van gronden gescheiden van de financiële huishouding voor de overige provinciale taken. In de Algemene reserve grondzaken (ARG) worden de risico’s die gerelateerd zijn aan grondbezit afgedekt. De ARG maakt het mogelijk om éénduidig risico’s te beheersen die gepaard gaan met het provinciale grondbezit. De volgende risico´s zijn daarin het meest bepalend: • Risico waardeontwikkeling t.o.v. inbrengwaarde (positief als negatief). • Risico tijdelijke exploitatie (Verliesgevende tijdelijke exploitatie leidt tot verliezen in de Voorraadrekening Gronden). • Risico tijd (langer tijdelijk exploiteren en beheer).

Verwachte einddatum Geen einddatum aangegeven.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 hebben zich geen mutaties voor gedaan.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 403 Bestemmingsreserves

Europese programma’s

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/1995/19 van Provinciale Staten van Overijssel in 1995.

Doel Ingesteld ten behoeve van de uitvoering van Europese programma’s voor economische structuurversterking. De voeding van deze egalisatiereserve geschiedt met eigen middelen om fluctuaties in de uitvoering van het meerjarige deelprogramma’s op te vangen. Op basis van diverse voorstellen hebben de Staten ingestemd met de uitvoering van Europese programma’s de zogenaamde EPD’s.

Specifieke spelregels De spelregels van de reserve zijn bepaald bij instelling van de reserve in 1995 (nummer 19). De reserve wordt gevoed met in de begroting beschikbaar gestelde middelen. Zoals reeds aangekondigd bij het Jaarverslag 2011 komen wij met een voorstel over de hoogte van de risicobuffer voor de periode 2007-2013 als de afrekening heeft plaatsgevonden van het programma 2000-2006 (zie blz 4. PS/2008/27 voor toelichting risicobuffer). Alle programma’s zijn afgerekend met uitzondering van de EFRO-bijdrage van het Ministerie van Economische Zaken. Conform het statenvoorstel PS/2008/27 stellen wij voor om de risicobuffer op € 5 miljoen te handhaven. De risico’s zijn nog steeds van toepassing.

Verwachte einddatum Dit is niet van tevoren aan te geven. Zolang het beleid is om cofinanciering te leveren aan Europese programma’s zal de reserve intact blijven.

Bestedingsplan Nee. Er is een overzicht beschikbaar waarin jaarlijks het restant van de co-financiering op de Europese programma’s wordt gemonitord.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € 5.000.000

Toelichting verloop 2012 De storting van de provinciale bijdrage is conform het geraamde bedrag van € 4,2 miljoen. De toevoeging van de rente bedraagt € 250.000. In 2012 is door realisatie van gesubsidieerde projecten € 3,4 miljoen onttrokken.

404 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Reconstructie

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2004/526 van Provinciale Staten van Overijssel in 2004.

Doel De bestedingen van reconstructiemiddelen zal, in de tijd gezien, een naar verwachting grillig sterk wisselend patroon verto- nen. Om deze fluctuaties in baten en lasten te verevenen, is besloten om een bestemmingsreserve in te stellen. De reserve wordt gevoed met in de begroting beschikbaar gesteld middelen voor reconstructie, voor zover deze (nog) niet besteed zijn aan de uitvoering van reconstructie. De jaarlijkse stand van de reserve hangt mede samen met de spreiding van bestedingen over de jaren.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2004/526, bestedingen ten behoeve van reconstructie. Jaarlijks vindt er een rente toerekening plaats aan de bestemmingsreserve.

Verwachte einddatum Dit is onder andere afhankelijk van de voortgang van lopende projecten die gefinancierd worden uit de reserve.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € 500.000

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De onttrekking voor de projecten Vitaal Azelo en De Doorbraak zijn in 2012 € 0,5 miljoen lager dan begroot. Het resterde saldo in de reserve van € 2,1 miljoen is grotendeels verplicht, namelijk De Doorbraak (€ 1,3 miljoen) en Vitaal Azelo (€ 0,3 miljoen). Het restant is vrije ruimte.

Reserve beheersing fiscale risico’s

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op 20 mei 2003 via besluit van Provinciale Staten van Overijssel met kenmerk PS/2003/421. Doel en naam reserve gewijzigd via besluit van Provinciale Staten van Overijssel op 12 mei 2010, kenmerk PS/2010/256.

Doel Afdekking eventuele toekomstige fiscale risico’s, zoals verwoord in esultaatbestemmingsvoorstelr 32 in bijlage VI van PS/2010/256.

Specifieke spelregels

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Nee. Gelet op doel en spelregels reserve n.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € 1.000.000 Gelet op doel en spelregels reserve behoort het volledige saldo tot de beschikbare weerstandscapaciteit.

Toelichting verloop 2012 In 2012 zijn er geen aanleidingen geweest om deze reserve te muteren.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 405 Regionale bereikbaarheid

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2006/223 van Provinciale Staten van Overijssel op 26 april 2006.

Doel De reserve draagt bij aan de financiering van grote infrastructurele projecten waardoor knelpunten in de regionale bereikbaarheid worden opgelost. Voorts wordt het inzicht verbeterd in de beschikbare middelen op het gebied van verkeer en vervoer om hiermee adequaat en snel in te kunnen spelen op ontwikkelingen. De reserve wordt gevuld met middelen ten behoeve van bijdragen aan andere overheden. Het betreffen infrastructuur van wegen, waterwegen en railverbindingen van Rijk en gemeenten.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/223/2006.

Verwachte einddatum Einddatum voor de RMF-component van deze reserve is 31-12-2011. Afrekening met gemeenten heeft in 2012 plaats gevonden. Verantwoording aan het Rijk is in 2012 afgelegd. Afrekening met het Rijk vindt in 2013 plaats waarna de definitieve stand van het RMF kan worden bepaald. Voor het overige deel van de reserve een verwijzing naar het statenbesluit 223/2006.

Bestedingsplan Nee. Reserve is bedoeld om snel op zaken te kunnen inspelen. Afhankelijk van wat door derden wordt aangedragen.

Vrije ruimte € 3,4 miljoen. De reserve regionale bereikbaarheid is ingesteld om als provincie adequaat en slagvaardig te kunnen reageren op initiatieven van Rijk en gemeenten waarvoor op korte termijn cofinanciering van de provincie wordt gevraagd. De reserve draagt bij aan de financiering van grote infrastructurele projecten waardoor knelpunten in de regionale bereikbaarheid worden opgelost. Bijvoorbeeld een regionale bijdrage als tegenhanger van rijksbijdrage (quick wins, RMF), of indexering N18 e.d. Het betreft infrastructuur van wegen, waterwegen en railverbindingen van Rijk en gemeenten. Samen met onze partners wordt een bijdrage geleverd aan het verbeteren van de infrastructuur in onze provincie. Omdat het karakter van de bijdragen is om bij zich voordoende mogelijkheden snel te kunnen inspelen op de situatie ligt er geen uitgewerkt bestedingsplan aan ten grondslag. Derhalve kent de reserve nu een vrije ruimte van een kleine € 3,4 miljoen waarvan een bedrag van € 0,35 miljoen als cofinanciering voor RMF-projecten. De afrekening van de RMF-projecten met het Rijk volgt in de loop van 2013.

Onderdeel weerstandsvermogen € -. Bijdragen ter stimulering verbetering infrastructuur rijk en gemeenten.

Toelichting verloop 2012 De totale beginstand van deze reserve in 2012 bedroeg € 4,3 miljoen, waarvan € 1,5 miljoen bestemd is voor uitvoering van projecten gefinancieerd uit het Regionaal Mobiliteitsfonds (RMF). De provinciale bijdrage aan het RMF wordt in de reserve Regionale bereikbaarheid gestort. De provinciale bijdrage aan RMF-projecten mag volgens regelgeving BBV namelijk niet geboekt worden ten gunste van de doeluitkering RMF. In de doeluitkering RMF worden de rijksbijdragen en de bijdragen van de gemeenten verantwoord. In 2012 heeft vaststelling van verleende subsidies plaatsgevonden waarna de eindafrekening kan worden gemaakt. De stortingen in 2012 betreffen de rentetoevoeging € 0,1 miljoen, en de reguliere storting van € 0,1 miljoen. De onttrekking in 2012 bedraagt € 1,1 miljoen en hebben grotendeels betrekking op de N35. In 2012 zijn voor de RMF-projecten: Fiets, Openbaar vervoer en Dynamisch Verkeersmanagement, subsidies vastgesteld. De stand van de reserve Regionale Bereikbaarheid per 31-12-2011 is € 3,5 miljoen.

406 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Provinciale infrastructuur

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2006/223 van Provinciale Staten van Overijssel op 26 april 2006.

Doel De reserve is ingesteld om daarmee de kosten van investeringen op eigen provinciale wegen te dekken. Basis daarvoor is het Provinciaal MIRT (onderdeel van de Dynamische Beleidsagenda verkeer en vervoer).

Specifieke spelregels Zie besluit PS/223/2006.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is circa € 760.000 aan rente toegevoegd aan de reserve. Gedurende 2012 is afgerond 600.000 onttrokken ter dekking van verschillende projectuitgaven.

Ontwikkelingsreserve

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2006/363 van Provinciale Staten van Overijssel op 21 juni 2006.

Doel Het doel van deze reserve is bij de Perspectiefbrief 2008 gewijzigd in financiering van de projecten uit de Dynamische

Investeringsagenda (DIA) zoals vermeld in het Coalitieakkoord &Overijssel!

Specifieke spelregels Zie statenvoorstel PS/2006/363.

Verwachte einddatum De reserve is bij het Jaarverslag 2011 opgeheven.

Bestedingsplan N.v.t

Vrije ruimte N.v.t

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t

Toelichting verloop 2012 Eind 2011 bedroeg de stand van de reserve € 90.259.000. Dit bedrag is in 2012 volledig onttrokken en toegevoegd aan de Reserve uitvoering Kracht van Overijssel. De reserve is bij het Jaarverslag 2011 opgeheven.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 407 Waterwegen

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2006/759 van Provinciale Staten van Overijssel op 19 september 2006.

Doel Het afdekken van het toekomstig (groot) onderhoud en vervanging van bruggen voor alle provinciale waterwegen in Overijssel, naast het onderhoud van de waterweg Kanaal Almelo-De Haandrik.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2006/759

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Nee. De reserve wordt ingezet voor de instandshoudingsverplichtingen aan Kanaal Almelo-De Haandrik jegens het Rijk (zie overeenkomst overdracht OV 2800 (2012/0179069)), grootschalige baggerwerkzaamheden ten behoeve van diverse vaarwegen en de herinrichting van Kanaal Almelo-De Haandrik voor 700-tons vervoer.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Er heeft een onttrekking plaatsgevonden ter dekking van de kosten voor de herinrichting van Kanaal Almelo-De Haandrik. Dit heeft ten doel om het kanaal bevaarbaar te maken voor 700-tons scheepstransporten en behelst o.a. baggerwerkzaamheden, vervangen van oeverbeschoeiing en de vervanging van vijf beweegbare bruggen. Daarnaast is er rente toegevoegd aan de reserve ter compensatie van inflatie.

408 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Egalisatiereserve ILG

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2007/36 van Provinciale Staten van Overijssel op 7 februari 2007.

Doel Doel van deze reserve is om: • e g a l i s a t i e v a n d e m i d d e l e n o v e r d e z e v e n j a r i g e I L G - p e r i o d e m o g e l i j k t e m a k e n ( 2 0 0 7- 2 0 1 3 ) ; • in te spelen op de door het Rijk voorgestane ontschotting en deze in onze eigen financiële huishouding voort te zetten; • flexibiliteit te creëren binnen de voor het pMJP beschikbare middelen zodat adequaat en snel kan worden ingespeeld op ontwikkelingen.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2007/36.

Verwachte einddatum De reserve is een egalisatie van middelen, de aanwezige middelen zullen in resterende pMJP-periode tot en met 2013 tot besteding komen.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Provinciale Staten hebben bij de besluitvorming over de Begroting 2007 op 11 november 2006 ingestemd met het creëren van een financieel-technische reserve voor de provinciale budgetten die worden ingezet voor het pMJP. Bij besluit PS/2007/36 hebben Provinciale Staten het doel van de reserve en de bijbehorende spelregels vastgesteld. Per saldo is € 18,5 miljoen gestort (d.w.z. dat budget in de tijd naar achteren is geschoven) en € 7,5 miljoen onttrokken (d.w.z. dat budget in de tijd naar voren is gehaald). De aanwezige middelen in de reserve zullen in de resterende pMJP-periode tot en met 2013 worden ingezet om de pMJP-doelen te realiseren en voor het opvangen van de effecten van de afrekening ILG.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 409 Combiplan Rijksweg 35 Nijverdal

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op De reserve is ingesteld bij besluit 5-I, zoals vastgesteld in PS dd. 5-2-2003. In 2001 is de overeenkomst ON-1414, inzake financiele bijragen van de regio en de Staat in de aanleg van RW 35 in de provincie Overijssel, getekend. In het verlengde daarvan is de reserve Combiplan RW 35 Nijverdal ingesteld.

Doel Deze reserve is bestemd voor het project Combiplan Nijverdal. Voor het opvangen van de meerkosten van het tunneldak was in de jaren 2008 tot en met 2011 een jaarlijkse storting in deze reserve geraamd van €3,75 miljoen. In 2008 is de aanbesteding van het project afgerond. Daarbij werd duidelijk dat de totale €15,0 miljoen vanuit deze reserve niet geheel benodigd was. Provinciale Staten hebben daarop besloten een deel van deze reserve te laten vrijvallen ten gunste van de ontwikkelingsreserve. Het resterende deel is bestemd voor het combiplan Nijverdal en de stationsverplaatsing Nijverdal.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2006/223.

Verwachte einddatum Bij Njn 2011 is besloten de reserve op te heffen.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012

410 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

IJsseldelta-Zuid

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2007/27 van Provinciale Staten van Overijssel op 7 februari 2007. Naamswijzing op 2 december 2010 met besluit PS/2010/868.

Doel Ter dekking van kosten van grondaankopen in het kader van IJsseldelta-Zuid.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2007/27.

Verwachte einddatum Bij Monitor Overijssel 2012-II is besloten de reserve op te heffen.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Provinciale Staten van Overijssel hebben in februari 2007 bij besluit nummer 27 ‘Anticiperende grondverwerving en uitwerking Masterplan IJsseldelta-Zuid’ de bestemmingsreserve IJsseldelta-Zuid ingesteld. Het doel van deze bestemmingsreserve was destijds om een bedrag van € 35,0 miljoen af te zonderen van het beschikbaar gestelde budget en hieruit de grondverwervingen te bekostigen. Als gevolg van het Hoofdlijnenakkoord 2011-2015 is het budget voor IJsseldelta-Zuid (investeringsprestatie 9.0.2) onderdeel geworden van de bestemmingsreserve Uitvoering Kracht van Overijssel. Hierdoor is er geen reden meer om voor dit project een aparte bestemmingserseve te handhaven. Het gehele budget voor het project IJsseldelta-Zuid maakt nu onderdeel uit van de reserve Uitvoering Kracht van Overijssel. Bij de Monitor Overijssel 2012-II is dit geëffectueerd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 411 Startersleningen

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2007/837 van Provinciale Staten van Overijssel op 19 december 2007.

Doel Ter dekking van de kosten die verbonden zijn aan het verstrekken van startersleningen. Deze kosten bestaan uit gederfde rente en externe beheerskosten en administratiekosten.

Specifieke spelregels Geen.

Verwachte einddatum In 2046. Een exacte einddatum is niet te bepalen vanwege onzekerheden met betrekking tot het moment van verstrekken van leningen en de mate waarin gebruik wordt gemaakt van vervroegde aflossing.

Bestedingsplan Nee. Verloop wordt bepaald door de verstrekte leningen.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In de periode 2008-2011 is in totaal € 2,4 miljoen gestort. In 2012 is besloten een doorstart te maken met deze regeling en is € 4 miljoen in het Hoofdlijnenakkoord 2012-2016 beschikbaar gesteld. Dit bedrag is in 2012 toegevoegd aan deze reserve. Daarnaast zijn in 2012 de jaarlijkse rente à € 36.000 toegevoegd en het saldo van de rentelasten en -baten en de beheerver- goeding à € 0,4 miljoen onttrokken aan de reserve.

412 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Energiebesparing

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2009/337 van Provinciale Staten van Overijssel op 13 mei 2009.

Doel Uit de reserve worden kosten gedekt die gemaakt worden door cofinanciering van gemeentelijke subsidieregelingen en projecten van gemeenten en woningbouwcorporaties. Verder worden de subsidies voor onder andere gemeentelijke ener- gieloketten en investeringspremies uit deze reserve gedekt. Tenslotte wordt de reserve ingezet ter dekking van de kosten van verstrekte duurzaamheidsleningen aan particulieren en leningen ten behoeve van energiebesparende maatregelen aan het MKB.

Specifieke spelregels Het verstrekken van energieleningen vindt plaats in de jaren 2009 tot en met 2015. De leningen hebben een looptijd van 15 jaar. Zie ook besluit PS/2009/337. Er wordt geen rente aan de reserve toegevoegd. De toegerekende rente aan de verstrekte leningen en de beheerskosten SVN worden gedekt uit de reserve. De ontvangen rente op leningen wordt erin gestort.

Verwachte einddatum 31 december 2029. De leningen hebben een looptijd van 15 jaar.

Bestedingsplan Ja

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De storting in de reserve betreft een bijdrage uit de Kracht van Overijssel Nieuwe Energie van € 4 miljoen. Dit is enerzijds ter dekking van de rentekosten en beheerskosten van de verstrekte duurzaamheidsleningen aan particulieren. Anderzijds ter dekking van te verstrekken subsidies aan gemeenten en woningbouwcorporaties. Daarnaast is er een storting geweest in 2012 van € 2 miljoen voor Greendeal-middelen vanuit het Provinciefonds. Verder is er bij de Monitor Overijssel 2012-II vanuit de reserve Particuliere Woning Verbetering € 1 miljoen beschikbaar gesteld voor verbreding van de huidige duurzaamheidsleningen m e t b e t r e k k i n g t o t a s p e c t e n v a n w o n i n g o n d e r h o u d / v e r b e t e r i n g . E n e r i s c i r c a € 8 3 . 0 0 0 t o e g e v o e g d a a n r e n t e b a t e n .

Een bedrag van € 198.000 is onttrokken ter dekking van de toegerekende rente en de beheerskosten. Voor de subidieregeling Energiebesparing op woningen is € 4,6 miljoen onttrokken. De animo om gebruik te maken van deze regeling bleek uiteindelijk meer te zijn dan verwacht. Om geen stagnatie te veroorzaken en omdat voldoende middelen aanwezig zijn in de reserve Energiebesparing om de overschrijding van € 0,4 miljoen te kunnen dekken, zijn de aanvragen gehonoreerd. Via resultaatbestemming doen wij u hiervoor een voorstel.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 413 Investeren in Overijssel

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2009/460 van Provinciale Staten van Overijssel op 1 juli 2009.

Doel De reserve is bedoeld voor de financiering van het investeringsprogramma Investeren in Overijssel (IIO).

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2009/460.

Verwachte einddatum De reserve is bij het Jaarverslag 2011 opgeheven.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Eind 2011 bedroeg de stand van de reserve € 193.966.000. Dit bedrag is in 2012 volledig onttrokken en toegevoegd aan de Reserve uitvoering Kracht van Overijssel. De reserve is bij het Jaarverslag 2011 opgeheven.

Particuliere woningverbetering

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2009/909 van Provinciale Staten van Overijssel op 18 november 2009.

Doel Naar aanleiding van de motie Antuma / Steinmetz zijn een aantal crisismaatregelen voor de woningbouwsector genomen. Een van deze maatregelen is het instellen van een reserve Particuliere woningverbetering ten behoeve van het oprichten van een fonds bij het SVn waaruit laag-rentedragende leningen kunnen worden verstrekt voor onderhoudsmaatregelen aan de woning samenhangen met energiebesparende maatregelen.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Bij Monitor Overijssel 2012-II is besloten de reserve op te heffen

Bestedingsplan Nee. N.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Ter realisatie van het doel van deze reserve is bij de Monitor Overijssel 2012-II besloten € 1 miljoen over te hevelen naar de reserve Energiebesparingen. Besloten is de reserve Particuliere Woningverbetering op te heffen.

414 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Investeren met Gemeenten

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2010/10 van Provinciale Staten van Overijssel op 10 maart 2010.

Doel Met deze reserve blijft gedurende de bestuursperiode t/m 2011 inzichtelijk welke provinciale activiteiten gebaseerd zijn op en gefinancierd worden vanuit Investeren met Gemeenten. Daarnaast blijven de provinciale activiteiten gebaseerd op en gefinancierd uit de reguliere begroting, DIA en IIO apart inzichtelijk.

Specifieke spelregels De Projecten en programma’s hebben een helder toegedeelde status (toelating, verkenning, planvorming en realisatie) die correspondeert met de mate waarin een project uivoeringsgereed is. Op het moment dat een project in de planfase komt, wordt het gemoeide bedrag in reserve IMG gestort vanuit de algemene dekkingsreserve. Op het moment dat een project overgaat van de fase planvorming naar de fase realisatie, worden de ramingen opgenomen in de begroting ten laste van de reserve IMG.

Verwachte einddatum In 2012 zijn een aantal projecten beschikt welke gedekt worden uit het saldo van de reserve IMG per 31-12-2011. Voorgesteld wordt om deze reserve bij het Jaarverslag 2012 op te heffen.

Bestedingsplan Nee

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 In 2012 is er € 6.46 miljoen aan de reserve onttrokken.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 415 Herstructurering bedrijventerreinen

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2010/1150 van Provinciale Staten van Overijssel op 1 december 2010.

Doel Voor herstructurering bedrijventerreinen vanuit de hiervoor beschikbare decentralisatie-uitkering. Het Rijk heeft de gelden voor de herstructurering van bedrijventerreinen gedecentraliseerd naar provincies. Het betreffen de voormalige TOPPER-gelden. Overijssel zal in de periode 2010 tot en met 2016 € 9,6 miljoen ontvangen. De middelen worden aangewend ter realisatie van de ambities die in het provinciale meerjarenprogramma Vitale bedrijventerreinen zijn opgenomen.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2010/1150.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald.

Bestedingsplan Nee. Ter onderbouwing van de bedragen in de begroting is er een inschatting gemaakt - rekening houdend met de bedragen die van het Rijk worden ontvangen - van mogelijke aanvragen voor herstructurering van bedrijventerreinen.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De jaarlijkse bijdrage uit de decentralisatie-uitkering voor Herstructurering bedrijventerreinen is gestort in de reserve. Voor 2012 is dit € 2,3 miljoen.

416 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Bodemsanering 2010 - 2014

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2010/521 van Provinciale Staten van Overijssel op 7 juli 2010.

Doel In het kader van de Wet Bodembescherming, en vangt faseverschillen op tussen inkomsten en uitgaven als gevolg van verschil in de tijd tussen bijdragen door het Rijk voor het programma 2010-2014 via het provinciefonds en de daadwerkelijke uitvoering van projecten.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2010/521.

Verwachte einddatum 2017

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De reserve bodemsanering is bij besluit Provinciale Staten 07-07-2010, met besluit PS/2010/521 bij de behandeling van de Perspectiefnota 2011, ingesteld. De reserve bodemsanering is ingesteld. De bestedingen betreffen uitgaven in het kader van de saneringsregeling asbestwegen, uitgaven binnen de Wet Bodembescherming, voornamelijk het uitvoeren van bodemsa- neringen. De kosten voor de bodemsaneringsprojecten die o.a. gedekt worden uit de reserve bodemsanering sluiten € 11,4 miljoen lager uit dan begroot. Het betreft met name de projecten Sanering asbestwegen fase 3 en de gasfabrieklocaties. Voor de sanering asbestwegen geldt dat de kosten lager uitvallen dan begroot en bovendien pas in 2013 worden gerealiseerd. Voor de gasfabrieklocaties heeft de nadruk in 2012 gelegen op onderzoek van locaties. In 2013 wordt gestart met de sanering van twee gasfabrieklocaties. Verder zijn de kosten vanuit de subsidieregeling asbest in de bodem lager uitgevallen dan begroot. In verband met de lagere kosten zal de begrote onttrekking van € 3 miljoen niet plaatsvinden. Daarnaast zullen wij bij de Jaarrekening 2012 een resultaatsbestemmingsvoorstel doen van € 8,4 miljoen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 417 ISV-3

Soort Egalisatiereserve

Ingesteld op Bij Begroting 2011 is de reserve ISV-3 ingesteld.

Doel Dit investeringsbudget is bestemd voor toedeling aan gemeenten ten behoeve van de uitvoering van activiteiten in het kader van het gemeentelijk beleid voor stedelijke vernieuwing.

Specifieke spelregels Bij beschikking van het Ministerie voor Wonen Wijken en Integratie is in het kader van Investeringsbudget Stedelijke Vernieu- wing (ISV) voor 2010-2014 aan de provincie Overijssel een budget toegekend van in totaal € 15 miljoen. Dit investeringsbudget is bestemd voor toedeling aan gemeenten ten behoeve van de uitvoering van activiteiten in het kader van het gemeentelijk beleid voor stedelijke vernieuwing. Voor de rijksbijdrage is de doeluitkering ISV-3 ingesteld, waarin de ontvangen bijdragen gestort worden. In de mei-circulaire 2010 is aangegeven dat voor ISV-3 2010-2014 de doeluitkering per 2011 wordt omgezet naar een storting in het provinciefonds. De doeluitkering ISV-3 is opgeheven. Teneinde de ontwikkelingen in het bestedingsritme over de jaren 2010-2014 te reguleren is bij de Begroting 2011 de reserve ISV-3 2010-2014 ingesteld. Indien de bestedingen in enig jaar achterblijven zal het restant van het budget gestort worden in de reserve ISV-3 2010-2014, waardoor de middelen beschikbaar blijven waarvoor de specifieke rijksbijdrage is verstrekt. Niet-bestede budgetten in 2010 en 2011 zijn gestort in de reserve ISV-3. Voor de Wonenprojecten dienen de middelen beschikbaar te zijn voor de vaststelling en afrekening van de reeds verleende subsidies. De voor Bodem gereserveerde middelen dienen voor de komende jaren beschikbaar te blijven in verband met het verruimen van de subsidieregeling voor ISV-Bodem.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald.

Bestedingsplan Ja. Grotendeels zijn beschikkingen verleend aan gemeenten voor stedelijke vernieuwing

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De stand van de reserve ISV-3 begin 2012 bedroeg € 2,7 miljoen. De niet-bestede middelen voor Bodem- en Wonenprojecten zijn gestort in de reserve, respectievelijk € 0,9 en 0,3 miljoen. Voor aanvulling van het budget voor subsidieverlening Stedelijke vernieuwing is € 0,5 miljoen onttrokken aan de reserve. De stand per ultimo 2012 bedraagt € 3,4 miljoen.

418 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Uitvoering Kracht van Overijssel

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2011/426 van Provinciale Staten van Overijssel op 13 juli 2011.

Doel Indien Provinciale Staten besluiten een investering over te hevelen naar de ‘realisatiefase’, besluiten Provinciale Staten tevens de hiervoor benodigde middelen over te hevelen naar de bestemmingsreserve ‘Uitvoering Kracht van Overijssel’. Provinciale Staten hebben het College gemandateerd om gedurende de bestuursperiode middelen uit de bestemmingsreserve toe te voegen aan de begroting.

Specifieke spelregels Provinciale Staten mandateert het College om gedurende de bestuursperiode middelen uit de bestemmingsreserve toe te voegen aan de begroting. Daarvoor gelden de spelregels zoals opgenomen in het begrotingswijzigingenbeleid.

Verwachte einddatum Geen einddatum aangegeven.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Zie hiervoor bijlage E: KvO.

Energiefonds Overijssel

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2011/461 van Provinciale Staten van Overijssel op 21 september 2011.

Doel Bij de start van het Energiefonds waren de risico’s van de te verstrekken leningen, deelnemingen en garanties onvoldoende concreet om de vorming van een voorziening te onderbouwen. Hierdoor werd eerst een bestemmingreserve ingesteld die de maximale omvang aangeeft van de middelen die Provinciale Staten willen besteden voor de doelen. Wanneer het fonds operationeel is, zal aan de hand van de concreet ingevulde portefeuille worden ingeschat welke risico’s we lopen. De lasten van deze risicovoorziening worden dan gedekt uit de gevormde bestemmingsreserve.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2011/461.

Verwachte einddatum Conform de financiële randvoorwaarden bedraagt de looptijd van de reserve minimaal 15 jaar. De einddatum is nog niet te bepalen maar ligt zeker ná 2026.

Bestedingsplan Nee. De omvang van de reserve is bepaald aan de hand van een globale risico-inschatting.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € 50.000.000,00

Toelichting verloop 2012 In 2012 is een bedrag van € 5 miljoen toegevoegd aan deze reserve.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 419 Majeure projecten EHS

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Zoals vastgesteld door Provinciale Staten d.d. 16 mei 2012 - PS/2012/131.

Doel De provincie Overijssel heeft (voor)investeringen gedaan of is bestuurlijke verplichtingen aangegaan ter waarde van € 22,3 miljoen. Dit in het kader van het vervolgtraject van ILG / EHS voor verwerving en inrichting in een aantal majeure projecten (IJsseldelta-Zuid, Ruimte voor de Vecht en gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente). Bij statenvoorstel (PS/2011/974, onderhandelingsakkoord Decentralisatie Natuur) is besloten dat voor dit doel voor maximaal € 22,3 miljoen een voorziening moet worden gevormd. Middels een resultatenbestemming bij het Jaarverslag 2011 is dit gerealiseerd.

Op aanwijzing van de accountant is in 2012 besloten om de voorziening om te zetten naar een reserve. Bij het Jaarverslag 2011 hebben Provinciale Staten (PS/2012/131) de reserve majeure projecten ingesteld.

Specifieke spelregels Zie Doel.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Op aanwijzing van de accountant is in 2012 besloten om de voorziening om te zetten naar een reserve. Bij het Jaarverslag 2011 hebben Provinciale Staten (PS/2012/131) de reserve majeure projecten ingesteld. In 2012 zijn de volgende mutaties verwerkt: • € 22,3 miljoen toegevoegd (Jaarverslag 2011) • € 1,4 miljoen toegevoegd (Monitor Overijssel 2012-II) • € 3,92 miljoen onttrokken De onttrekking was ten behoeve van aankoop van gronden.

420 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Programmatische Aanpak Stiktof

Soort Bestemmingsreserve

Ingesteld op Besluit PS/2012/275 van Provinciale Staten van Overijssel op 11 juli 2012.

Doel In de PAS zijn maatregelen opgenomen die noodzakelijk zijn om de neerslag van stikstof uit onder andere landbouw, verkeer en industrie te verminderen. Dat zijn vooral landelijke, generieke maatregelen. Daarnaast worden in de PAS-maatregelen opgenomen die gebieden minder gevoelig maken voor de uitstoot van stikstof. Dat zijn vooral gebiedsspecifieke inrichtings- maatregelen, zoals het verwijderen van de aanwezige stikstofvoorraad door maaien, plaggen, of afgraven of het plaatselijk aanpassen van de waterstand. De PAS-reserve moet de juridische en financiële borging bieden om vergunningen te kunnen verlenen voor nieuwe economische activiteiten, voor zover deze tot extra uitstoot van stikstof leiden.

Specifieke spelregels De spelregels worden nog voorgelegd in een afzonderlijk statenvoorstel. Tot die tijd vinden er geen onttrekkingen plaats uit deze reserve.

Verwachte einddatum 31 december 2022.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t

Onderdeel weerstandsvermogen €

Toelichting verloop 2012 In 2012 zijn er nog geen mutaties geweest.

Resultaat na bestemming Bij het Jaarverslag 2011 zijn voorstellen aangenomen voor extra toevoegingen aan de reserves Europese programma’s (€ 0,9 miljoen), energiebesparing (€ 2,5 miljoen), bodemsanering 2010 – 2014 (€ 12,6 miljoen) en ISV-3 (€ 0,5 miljoen) en extra onttrekkingen aan de Ontwikkelings reserve (€ 0,6 miljoen), reserves waterwegen (€ 0,2 miljoen), Investeren in Overijssel (€ 1 miljoen), Investeren met Gemeenten (€ 1 miljoen) en uitvoering Kracht van Overijssel (€ 49.000). Samen met het resultaat na bestemming over 2011 van € 13,7 miljoen is het saldo van deze mutaties aan de Algemene dekkingsreserve onttrokken; een bedrag van € 9.000. Voor een toelichting op het resultaat over 2012 verwijzen wij u naar § 4.3.1.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 421 4.5.9 Voorzieningen Voorzieningen behoren tot het vreemd vermogen van de provincie. Aan voorzieningen kleven verplichtingen. Voorzieningen worden met name gevormd om risico’s en verplichtingen die bij de uitvoering van beleid kunnen ontstaan af te dekken. Voorzieningen zijn onlosmakelijk verbonden aan de uitvoering van het beleid en borgen mede een stabiele bedrijfsvoering. In lijn hiermee is in de nota ‘Reserves, voorzieningen en doeluitkeringen Provincie Overijssel 2009’ het mandaat voor het instellen, wijzigen en opheffen van de voorziening neergelegd bij Gedeputeerde Staten. Wanneer het instellen, wijzigen of opheffen budgettaire consequenties met zich meebrengt blijft de goedkeuring door Provinciale Staten in stand.

De voorzieningen kunnen worden ingedeeld naar: • Voorzieningen voor verplichtingen en risico’s Deze voorzieningen vormen een apart gezet bedrag voor een onvermijdelijke toekomstige uitgave waarvan tijdstip en omvang niet exact bekend zijn. • Voorzieningen voor middelen van derden Voor een aantal oude regelingen is in overleg met de accountant de voorziening middelen derden, afkomstig van Rijksoverheden en Europese overheden, in stand gehouden. Het gaat hierbij om voorzieningen waarvan de eerste betalingen voor 1 januari 2007 zijn begonnen. De komende jaren zullen deze voorzieningen langzaam uitsterven. Nieuwe tranches worden als doeluitkeringen op de balans opgenomen. • Gesaldeerde voorzieningen De provincie Overijssel kent een aantal administratieve voorzieningen ter dekking van risico- volle participaties en leningen. Deze worden in de balans gesaldeerd opgenomen met het betreffende actief.

De aansluiting met de balans betreft het subtotaal van de reguliere voorzieningen; het totaal van het overzicht sluit weer aan bij bijlage G, waarin door middel van een matrix is aangegeven welke reserves en voorzieningen in de balans gesaldeerd worden opgenomen.

422 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Voorzieningen ( x € 1.000)

Toevoegingen 2012 Vrijval 2012 Aanwendingen 2012

Stand per Geraamd Gereali- Afwijking Geraamd Gereali- Afwij- Geraamd Gereali- Afwij- Stand per 31-12- seerd seerd king seerd king 31-12-2012 2011 Voorzieningen Voorziening bodemsanering 27.556 1.366 1.336 30 95 140 -45 4.738 4.115 623 24.637 Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing Voorziening natuurbeleidsplan 2.000 1.605 1.605 1.656 1.657 - 1 1.948 Voorziening lening Natura Docet Voorziening Europese programma's 702 14 14 716 Voorziening voorfinanciering RW35 14.252 713 713 2.150 -2.150 4.769 4.831 - 62 7.984 Voorziening geluidssanering NaNOV 948 2.444 2.591 - 147 3.016 2.686 330 853 Voorziening Algemene Pensioenwet Politieke Ambtsdragers 4.799 340 863 - 523 177 151 26 5.511 Voorziening ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder 400 400 Voorziening resultaten gebiedsexploitaties 13.228 257 - 257 3.000 3.000 3.797 2.408 1.389 8.077 Voorziening besteding grondwaterheffing 2.753 141 46 95 1.656 487 1.169 2.312 Voorziening waarderisico grondvoorraad BBL 5.873 3.691 - 3.691 1.403 1.404 - 1 8.160 Voorziening grondbezit Voorziening beheer en onderhoud N340 / N48 10.000 10.000 Voorziening beheer en onderhoud provinciale wegen Voorziening reorganisatie 4.900 -4.900 4.900

Subtotaal 72.511 16.623 16.016 607 3.095 5.290 -2.195 21.212 17.739 3.473 65.498

Voorzieningen gesaldeerd met activa Voorziening lening NDIX 280 280 -280 Voorziening lening Stichting WMC 500 500 Voorziening Ruimte voor Ruimte 2.792 556 -556 2.236 Voorziening participatie HMO 22.500 22.500 Voorziening participatie Oost N.V. 2.117 2.117 Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ESCROW 82.782 82.782 Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ASA indemnity Voorziening ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder 3.732 768 768 4.500 Voorziening lening Warmtenet Hengelo 1.800 1.800 Voorziening lening Biorights Hardenberg 1.000 1.000 Voorziening dubieuze debiteuren 510 501 -501 1.011

Subtotaal 118.013 768 1.269 -501 836 - 836 118.446

Totaal voorzieningen 190.524 17.391 17.285 106 3.095 6.126 -3.031 21.212 17.739 3.473 183.944

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 423 Lening NDIX

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2002/52 van Provinciale Staten van Overijssel in 2002.

Doel Om het eventuele risico af te dekken van het onverhoopt niet nakomen van de aflossingsverplichting van de verstrekte langlopende geldlening aan de Nederlands Duitse Internet Exchange B.V (NDIX).

Specifieke spelregels Geen. Betreft een risicovoorziening.

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -. De lening is afgelost

Toelichting verloop 2012 In 2012 is de gehele lening afgelost. Hierdoor is de voorziening vrijgevallen en kan deze worden opgeheven.

Bodemsanering

Soort Voorziening middelen derden

Ingesteld op Besluit PS/1989 van Provinciale Staten van Overijssel op in 1989.

Doel Ter egalisatie van inkomsten en uitgaven in het kader van de Wet Bodembescherming als gevolg van faseverschillen in de tijd tussen de bevoorschotting door het Rijk en de daadwerkelijke uitvoering van saneringsprojecten.

Specifieke spelregels

Verwachte einddatum Waarschijnlijk 2016.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De voorziening Bodemsanering is ingesteld ter egalisatie van inkomsten en uitgaven in het kader van de Wet Bodembe scherming als gevolg van faseverschillen in de tijd tussen de bevoorschotting door het Rijk en de daadwerkelijke uitvoering van saneringsprojecten. In 2012 zijn, behalve de algemene rentetoevoeging, de rijksbijdrage voor Olasfa, ad, € 0,7 miljoen gestort in de voorziening. De onttrekkingen ten laste van de voorziening zijn € 0,6 lager dan begroot. Dit betreft voornamelijk lagere kosten voor het bodemsaneringsproject Olasfa. De lagere kosten zullen in latere jaren alsnog besteed worden voor de bodemsaneringsprojecten Olasfa en ‘t Gijmink. Er is geen vrij besteedbare ruimte binnen de voorziening Bodemsanering. Door het Rijk is expliciet aangegeven, dat de Rijksbijdragen enkel aangewend mogen worden voor het doel waarvoor ze verstrekt zijn. Eventuele overschotten moeten terugbetaald worden aan het Rijk.

424 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Investeringsbudget stedelijke vernieuwing

Soort Voorziening middelen derden

Ingesteld op Besluit PS/2001/18 van Provinciale Staten van Overijssel op 6 juni 2001.

Doel De provincie heeft via de Wet stedelijke vernieuwing taken gekregen ten aanzien van het beheer van het Investeringsbudget stedelijke vernieuwing. Met de Verordening stedelijke vernieuwing Overijssel 2000 is de bestemmingsreserve investeringsbudget stedelijke vernieuwing ingesteld. Met de inwerkingtreding van het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV) is deze reserve omgezet in een voorziening. De provincie ontvangt jaarlijks een Rijksbijdrage voor de uitvoering van ISV-beleid. Eventueel in enig jaar niet-bestede Rijksmiddelen worden toegevoegd aan deze voorziening.

Specifieke spelregels Zie PS-besluit 18/2001 en Verordening Stedelijke Vernieuwing Overijssel 2000.

Verwachte einddatum Voorziening is opgeheven bij het Jaarverslag 2011.

Bestedingsplan N.v.t

Vrije ruimte N.v.t

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t

Toelichting verloop 2012 Het saldo begin 2012 bedroeg nihil en de voorziening is opgeheven.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 425 Natuurbeleidsplan

Soort Voorziening middelen derden

Ingesteld op Provinciale Staten hebben in 1992 de bestemmingsreserve ter realisatie van het Natuurbeleidsplan (Ecologische Hoofdstruc- tuur) ingesteld. Hiervoor is door de provincies en het Rijk een convenant getekend, het zogenoemde IPO-LNV convenant. Met ingang van 2004 is in het kader van het BBV de reserve een voorziening geworden.

Doel In het convenant zijn afspraken gemaakt en financiële regelingen vastgelegd die gericht zijn op de ealisatier van het Natuur- beleidsplan. Op basis van het convenant worden voor de uitvoering van taken op het gebied van het natuurbeleid bedragen in de uitkering van het Provinciefonds opgenomen (integratieartikel) voor de verwerving en inrichting van relatienota reser- vaatgebieden (2e fase EHS) en natuurontwikkelingsprojecten.

Specifieke spelregels Naast de bijdragen aan het Groenfonds zijn de bestedingen specifiek bestemd voor aankoop en inrichting van natuurterreinen. Er vindt jaarlijks een inflatietoerekening plaats.

Verwachte einddatum De jaarlijkse rijksbijdrage (geïntegreerd in de uitkering uit het provinciefonds) is voor onbepaalde tijd afgesproken. De provincie heeft samen met de andere provincies de laatste aflossingsdatum van de convenantleningen vooralsnog op 31-12-2023 vastgesteld. De uitloop die mogelijk is op basis van de (in principe eeuwigdurende) afspraak tussen Rijk en Provincies vormt een buffer voor onvoorziene omstandigheden.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 zijn, behalve de algemene rentetoevoeging, de bovengenoemde convenantmiddelen toegevoegd aan de voorziening. De onttrekkingen ten laste van de voorziening bedragen € 1,7 miljoen, dit betreft de bijdrage aan het Groenfonds ter dekking van aflossingverplichtingen op opgenomen geldleningen voor grondaankopen op basis van bovengenoemd convenant. De stand van de voorziening per ultimo 2012 bedraagt € 1,9 miljoen. De resterende middelen moeten conform de convenantaf- spraken aangewend worden voor de realisatie van de Ecologische Hoofdstructuur.

426 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Lening Natura Docet

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2003/839 van Provinciale Staten van Overijssel op 10 december 2003.

Doel Ter dekking van het risico van het niet nakomen van de aflossingverplichting van deze lening.

Specifieke spelregels De lening met de daarbij behorende voorwaarden aan Natura Docet is verstrekt op basis van nr 42 van de agenda 2002 van Provinciale Staten. De achtergestelde lening is kwijtgescholden met het GS-besluit 2011/0179793. De kwijtschelding is geëffectueerd met de beschikking 2012/0007974.

Verwachte einddatum De achtergestelde lening Natura Docet is in 2011 kwijtgescholden met het besluit van GS 2011/0179793. De risicovoorziening m.b.t. deze lening is daarom vrijgevallen.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Het saldo begin 2012 is nihil en de voorziening is opgeheven.

Lening Stichting WMC

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2003/40 van Provinciale Staten van Overijssel in 2003.

Doel In 2003 is besloten om voor € 0,5 miljoen een voorziening te vormen ter dekking van het risico van het onverhoopt niet nakomen van de aflossingsverplichting van de verstrekte renteloze langlopende geldlening aan tichtingS WMC. De lening is verstrekt met het doel expertise en werkgelegenheid te behouden na sluiting van de vestiging van Ericsson in Enschede. Er ligt een verzoek van WMC voor om de aflossingsverplichtingen uit te stellen tot 2016. Dat zou investeringen in de productie en het vermarkten van de ontwikkelde producten mogelijk maken.

Specifieke spelregels Geen. Betreft een risicovoorziening.

Verwachte einddatum De voorziening heeft een looptijd tot eind 2025.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In afwachting van nader ambtelijk overleg verwachten we besluitvorming in de loop van 2013 omtrent het verzoek van WMC.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 427 Europese programma’s

Soort Voorziening middelen derden

Ingesteld op Besluit PS/2004/53 van Provinciale Staten van Overijssel in 2004.

Doel Ten behoeve van uitvoering van Europese programma’s voor economische structuurversterking. Op basis van diverse voor stellen hebben Provinciale Staten van Overijssel ingestemd met de uitvoering van de Europese programma’s, de zogenaamde EPD’s.

Specifieke spelregels Bepaald bij de instelling van de voorziening in 2004 (nummer 53).

Verwachte einddatum Afhankelijk van wanneer het Ministerie van EZ definitief het programma 2000-2006 afrekent. Voor het nieuwe programma 2007-2013 is geen voorziening meer nodig aangezien wij geen Europese middelen en Rijksmiddelen meer ontvangen.

Bestedingsplan Nee. De bestedingen zijn afhankelijk van de bijdrage van Het Ministerie van EZ.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Voor 2012 is een instandhoudingsverplichting toegevoegd van € 14.000.

Fondsvorming voorfinanciering Rijksweg 35

Soort Egalisatievoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2001 van Provinciale Staten van Overijssel op 26 juni 2001.

Doel De partijen rond de packagedeal Rijksweg 34/35/36 hebben in 2001 bijdragen gestort in een Regiofonds, waarmee een bijdrage vanuit de regio wordt gerealiseerd voor het oplossen van grote knelpunten op genoemde rijkswegen rond Almelo, Wierden en Nijverdal. De provincie beheert het Regiofonds.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2001.

Verwachte einddatum De laatste bijdrage vanuit de voorziening aan het combiplan Nijverdal staat op basis van de afgesloten overeenkomst gepland in 2013. Nadat de laatste bijdrage is voldaan kan de voorziening worden opgeheven.

Bestedingsplan Ja. Overeenkomst ON-1414A RW 35.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De voorziening voorfinanciering RW35 bedroeg per 1-1-2012 circa € 14,3 miljoen. In 2012 is € 0,7 miljoen instandhoudingsbijdrage toegevoegd. Er is € 4,8 miljoen onttrokken aan de voorziening in verband met de betalingen aan Rijkswaterstaat die betrekking hebben op geleverde prestaties voor de Rijksweg 35. De totale verplichting op deze voorziening is geraamd op € 8 miljoen in 2013. Dit betekent € 2,1 miljoen aan vrije ruimte, dit bedrag is in 2012 teruggevloeid naar de Uitvoerings reserve Kracht van Overijssel. Na deze mutaties is nog € 8 miljoen gereserveerd in deze voorziening.

428 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

NaNOV-geluidssanering

Soort Voorziening middelen derden

Ingesteld op Besluit PS/2004/53 van Provinciale Staten van Overijssel in 2004.

Doel De voorziening is bedoeld om tijdsverschillen te overbruggen tussen het moment van ontvangst van de rijksmiddelen en het moment van besteding daarvan, voor het plaatsen van geluidsschermen in het kader van NaNOV geluidssaneringsprojecten spoorlijnen.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2004/53.

Verwachte einddatum Naar verwachting kan de voorziening in 2015 worden opgeheven. De geplande financiële afhandeling van de laatste geluidssanering is medio 2014, daarna volgt de eindverantwoording van de Rijksmiddelen.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte Ongeveer € 0,2 miljoen. Vrijval van dit bedrag na afrekening met Rijk.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is € 2,6 miljoen rijksbijdragen en € 19.000 provinciale bijdrage aan de voorziening toegevoegd. In totaal is € 2,7 miljoen aan de voorziening onttrokken, waarvan € 34.000 betrekking heeft op personeelskosten. De afronding van het totale programma zal naar verwachting in 2014 zijn beslag krijgen. Afrekening met het Rijk zal in 2015 plaatsvinden waarna de voorziening kan worden opgeheven.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 429 Ruimte voor Ruimte

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2000/57 van Provinciale Staten van Overijssel op 13 december 2000.

Doel In het kader van het Reconstructiebeleid voor het landelijk gebied was al in april 2000 door de Staten besloten tot een garantstelling voor de kosten voortvloeiende uit bovengenoemde regeling. In december 2000 is besloten de openstelling van de be- ëindigingsregeling met één maand te verlengen wat een aanvullende garantstelling met zich meebracht van circa € 6,4 miljoen. Aangezien de uitvoering van de regeling na het verstrijken van het jaar 2000 zijn beslag heeft gekregen, is besloten dit bedrag als een voorziening beschikbaar te houden. Op het moment van uitvoering van de beëindigingsregeling zal voor het verlenen van subsidiebijdragen op deze voorziening een beroep worden gedaan.

Specifieke spelregels Zie PS-besluit 57/2000.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald.

Bestedingsplan Nee. Geen plan nodig zie doel.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -. Zie toelichting verloop 2012.

Toelichting verloop 2012 De voorziening Ruimte voor Ruimte dient ter dekking van de openstaande vorderingen op gemeenten, voor bijdragen die zij gaan betalen aan de provincie voor het recht om extra woningen te mogen bouwen. Met een aantal gemeenten zijn nog onderhandelingen gaande met betrekking tot betaling van de vorderingen. In 2012 is er € 0,6 miljoen ontvangen van een gemeente; dit betreft een deel van de totale vordering op deze gemeente. De voorziening Ruimte voor Ruimte is met dit bedrag verlaagd ten gunste van de algemene middelen.

430 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2002/** van Provinciale Staten van Overijssel op 13 november 2002.

Doel De voorziening vormt de dekking voor lasten die voortvloeien uit de overdracht van pensioenverplichtingen aan het ABP voor politieke ambtsdragers.

Specifieke spelregels Jaarlijkse storting van € 340.000

Verwachte einddatum N.v.t.

Bestedingsplan Ja

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Door Loyalis is per (ex)gedeputeerde de benodigde hoogte van de pensioenvoorziening per 1 januari 2013 berekend. Het tekort van ruim € 500.000 dat per ultimo 2012 in de pensioenvoorziening zou ontstaan is door een extra storting in 2012 van € 525.000 geheel weggewerkt. Daarmee is de pensioenvoorziening APPA op het vereiste niveau.

Participatie HMO

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2009/728 van Provinciale Staten van Overijssel op 28 november 2009.

Doel Medio 2009 is de herstructureringmaatschappij Overijssel (HMO) van start gegaan die zich richt op de herstructurering van verouderde bedrijventerreinen in Overijssel. De provincie Overijssel heeft 100% participatie in deze rechtspersoon. In het on- dernemingsplan is aangegeven dat door derden steeds voor 50% in de kosten zal worden bijgedragen. Dit betekent dat het eigen vermogen van deze onderneming gedurende de looptijd zal afnemen. De verwachting is dat het eigen vermogen van de onderneming, en daarmee onze participatie in HMO, na tien jaar volledig geïnvesteerd is in projecten. Deze voorziening is bedoeld ter dekking van de afwaardering van de participatie in HMO.

Specifieke spelregels Geen. Betreft een risicovoorziening.

Verwachte einddatum Medio 2019.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De cijfers van HMO geven geen aanleiding om de voorziening aan te passen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 431 Participatie Oost N.V

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2010/256 van Provinciale Staten van Overijssel op 28 november 2009.

Doel Voor uitvoering van de motie Antuma c.s. van 3 juni 2009, versterken vermogen PPM Oost, is de reserve herwaardering aandelen Oost NV door Provinciale Staten ingesteld via besluit PS/2009/728. Via de Jaarrekening 2009 is de reserve opgeheven en omgezet in de voorziening Participatie Oost NV. Deze voorziening is bedoeld om het financiële risico af te dekken van deelname in het eigen vermogen van Oost N.V.

Specifieke spelregels Geen, betreft een risicovoorziening.

Verwachte einddatum Geen, blijft bestaan zolang de provincie een participatie in Oost N.V. heeft.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Er is in 2012 geen beslag gelegd op de voorziening.

Afwikkeling verkoop Essent | ESCROW

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2009/975 van Provinciale Staten van Overijssel op 18 november 2009.

Doel Bij een verkooptransactie van deze omvang is het gebruikelijk extra zekerheden en garanties te verstrekken tot een bepaald bedrag. Dit bedrag wordt in ESCROW gestort en uitgekeerd aan de koper – als het gedefinieerde risico optreedt – en/of de verkoper aan het eind van de afgesproken looptijd van de ESCROW. Voor deze transactie is bepaald dat er € 800 miljoen ten laste van de verkoopsom in ESCROW gestort moet worden. Met deze storting ontstaat een vordering van dezelfde omvang op de Verkoop vennootschap B.V., het daarvoor opgerichte SPV. Ons aandeel in deze vordering bedraagt € 149,748 miljoen. Omdat het bedrag in ESCROW een risico vertegenwoordigt, is het – in overeenstemming met de uniforme gedragslijn – nodig de vordering en ons aandeel in de SPV (totaal € 149,748 miljoen) volledig te voorzien.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Eind 2015, omdat de termijn van de ESCROW op 30 september 2015 afloopt.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 In 2012 is deze voorziening niet gemuteerd, omdat de bijbehorende vordering ook geen veranderingen heeft ondergaan.

432 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Afwikkeling verkoop Essent | ASA indemnity

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2009/975 van Provinciale Staten van Overijssel op 18 november 2009.

Doel Essent had in het verleden diverse ‘cross border lease’-contracten afgesloten. Het bedrag benodigd voor de afwikkeling van de CBL’s vertegenwoordigt een risico. Het was – in overeenstemming met de uniforme gedragslijn – daarom nodig ons aandeel in de SPV van € 2.874.000 te voorzien via Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ASA indemnity.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Ultimo 2011.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Deze voorziening is bij het Jaarverslag 2011 opgeheven.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 433 Ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2009/1135 van Provinciale Staten van Overijssel op 27 januari 2010.

Doel Voor het ontwikkelen van een aardwarmtebron besloten Provinciale Staten via besluit PS/2009/1135 een lening van € 4,5 miljoen te verstrekken aan Aardwarmte Koekoekspolder Doublet 1 BV. Deze lening wordt verstrekt met een rentevoet van 4% en een looptijd van 15 jaar. De aardwarmtebron dient daarbij als onderpand, waarop een pandrecht / hypotheek wordt verleend op het onroerend goed. Voor de afdekking van risico’s in verband met dit project is een voorziening gevormd ten hoogte van € 4,9 miljoen. Het gaat om het provinciale aandeel in de kapitaalsuitkering van € 0,4 miljoen, ingeval te weinig water wordt gevonden en het risico dat ontstaat wanneer tuinders de provinciale lening ad € 4,5 miljoen niet meer kunnen aflossen of dat de boring geen succes heeft.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum 2026.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is de voorziening volgestort tot € 4,9 miljoen. De Koekoekspolder maakt gebruik van de aardwarmtebron, echter de huidige pompen leveren niet het gewenste resultaat. Middels een test met gehuurde pompen is gebleken dat het verwachte thermische vermogen gerealiseerd kan worden door het toepassen van extra zware injectiepompen. Deze oplossing vraagt een extra investering. Hiervoor doen zij een beroep op de garantiestelling van het Rijk. Op het moment dat het gewenste resultaat wordt bereikt met de zwaardere injectiepompen kan het garantiebedrag van € 0,4 miljoen vrijvallen.

434 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Resultaten gebiedsexploitaties

Soort Risicovoorziening BBV artikel 44

Ingesteld op Besluit PS/2010/1152 van Provinciale Staten van Overijssel op 1 december 2010.

Doel Het gaat hier om een voorziening voor verplichtingen en risico’s. vanuit gebiedsexploitaties Op grond van het Besluit Be- groting en Verslaglegging (BBV) artikel 44, moet een voorziening worden gevormd wegens ‘op de balansdatum bestaande risico’s terzake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten’.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2010/1152.

Verwachte einddatum Deze is afhankelijk van de jaarlijkse actualisering van grondexploitaties.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is € 5,4 miljoen onttrokken. Hiervan heeft € 2,2 miljoen betrekking op een betaling aan ADT voor compensatie financiële effecten motie Antuma Dalhuizen. Daarnaast is de storting van 2011 van € 3 miljoen (ook in het kader van dezelfde motie) overgeheveld naar de bestemmingsreserve Uitvoering Kracht van Overijssel. Dit bedrag is gecorrigeerd omdat conform BBV dit thuishoort in een bestemmingsreserve. Verder is een deel van de aankoop EHS ad € 220.000 onttrokken aan deze voorziening. Conform de Nota Instrumenten grondbeleid en Algemene Reserve heeft in 2012 een storting voor de instandhoudingsbijdrage van afgerond € 257.000 plaatsgevonden voor de grondexploitatie van ADT. In verband met een grote mate van onzekerheid van de aanbesteding van de luchthavenexploitatie en omdat deze aanbesteding nog niet is afgesloten wordt de grondexploitatie op de huidige voet voortgezet.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 435 Besteding grondwaterheffing

Soort Egalisatievoorziening

Ingesteld op De voorziening is ingesteld bij de Perspectiefbrief 2012. De reserve grondwaterbeheer is op dat moment omgezet in een voorziening. De tariefsvaststelling geldt per 1-1-2010 PS/2009/1021.

Doel Het doel is om fluctuaties tussen de inkomsten en de uitgaven te verevenen. Door het Rijk is expliciet aangegeven, dat de opbrengst uit heffingen slechts alleen voor de genoemde wettelijke doeleinden mag worden aangewend. Bepaald is dat eventuele overschotten niet naar de algemene middelen mogen toevloeien, maar in de voorziening blijven. Hiermee worden fluctuaties in de heffingstarieven voorkomen.

Specifieke spelregels Bij het Jaarverslag 2010 heeft de accountant vragen gesteld over de Reserve grondwaterbeheer naar aanleiding van een lagere onttrekking en een niet-geraamde storting. Gelet op de aard van de middelen die in de reserve zijn gestort adviseerde de accountant de reserve om te zetten in een voorziening.

Op grond van artikel 7.7, 1e lid van de Waterwet is de provincie Overijssel bevoegd een heffing in te stellen ter dekking van door de provincie te maken kosten betrekking hebbend op het grondwaterbeleid. De opbrengsten van deze heffing dienen uitsluitend besteed te worden aan de in de wet genoemde doelen. Wij hebben geen wettelijke bepalingen gevonden waarin voorgeschreven is hoe resterende middelen beschikbaar gehouden moeten worden voor toekomstige bestedingen. Gelet op de verplichte bestedingsrichting van de heffing en genoemde vrijheid in het beschikbaar houden van de middelen volgden wij de suggestie van de accountant.

Op grond van het BBV worden de personeelsgebonden kosten (ca. € 60.000 / jaar) en de kapitaallasten van het grondwatermeetnet (circa € 75.000 / jaar) uitgezonderd. Gelet op de complexiteit van het programma en de nog korte looptijd (tot en met 2013) wordt de bijdrage uit de heffing aan pMJP-prestatie 2.2.6 eveneens uitgezonderd. Onderuitputting op deze posten zal jaarlijks in de voorziening worden gestort, overschrijding zal leiden tot een belasting uit de voorziening.

Verwachte einddatum Bij voortzetting van het bestaande beleid zal de voorziening bij realisatie van de huidige geraamde stortingen en onttrekkingen t/m 2015 toereikend zijn.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De voorziening wordt gevoed door de grondwaterheffing. In 2012 is € 0,9 miljoen ontvangen, dit is € 0,1 miljoen minder dan begroot. Op de ontvangen grondwaterheffingen zijn kapitaallasten, personeelsgebonden kosten en bijdragen aan pMJP in mindering gebracht, zodat uiteindelijk het saldo € 46.000 is gestort in de voorziening. De onttrekkingen zijn uitgaven in het kader van de Waterwet. De onttrekking in 2012 is € 0,5 miljoen en bestaat uit de volgende onderdelen: onderzoek grondwaterbeleid, Interprovinciale verkenningen drinkwater, Beheer gegevens provinciaal meetnet (PMG), Systeemanalyse verdroging. Er is in 2012 € 1 miljoen minder uitgegeven dat begroot. Dit wordt veroorzaakt door vertragingen in de uitvoering van onderzoeken, gewijzigde financiële afspraken op projectniveau en het tijdstip van kostenverrekeningen tussen partijen op projectniveau. Het saldo van de voorziening is eind 2012 € 2,3 miljoen.

436 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Lening Warmtenet Hengelo

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Besluit PS/2008/176 van Provinciale Staten van Overijssel op 16 april 2008.

Doel Vanwege de verwachte aanloopverliezen van ca. € 3,6 miljoen heeft het Warmtebedrijf de provincie om ondersteuning gevraagd. Vanuit de provincie is een bijdrage aan het Warmtenet geleverd van € 1,8 miljoen in de vorm van een achtergestelde lening, met het oogmerk deze op termijn om te zetten in een deelname in Warmtenet. Dit is afhankelijk van de uitspraak van de Europese Commissie of er wel of niet sprake is van ongeoorloofde staatsteun. Ter afdekking van het financiële risico dat de provincie loopt met het verstrekken van deze lening is een voorziening getroffen ter hoogte van de nominale waarde van de lening.

Specifieke spelregels Zie besluit PS/2008/176.

Verwachte einddatum 2026.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Vanuit de Europese Commissie is nog geen uitspraak gedaan.

Lening BioRights Hardenberg

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op GS-besluit 2011/0117590 in 2011.

Doel De provincie draagt met een geldlening van € 3,5 miljoen bij om het project Green Deal van de grond te krijgen, voor zover dat als staatssteun onder artikel 23 van de Algemene Groepsvrijstelling is toegestaan. Het eerste deel van de lening, ter grootte van € 1,0 miljoen, is eind 2011 verstrekt voor de doorontwikkeling en uitwerking van het technisch concept. De resterende € 2,5 miljoen wordt naar verwachting in 2013 verstrekt, zodra aan de daartoe geformuleerde voorwaarden is voldaan. Ter afdekking van het financiële risico dat de provincie loopt met het verstrekken van deze lening is een voorziening getroffen ter hoogte van de nominale waarde van de lening.

Specifieke spelregels GS-besluit in december 2011 (2011/0326921).

Verwachte einddatum Uitgaande van het overeengekomen aflossingsschema heeft de voorziening een looptijd tot en met 2024.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 hebben geen mutaties plaatsgevonden.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 437 Waarderisico grondvoorraad BBL

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op Bij het jaarverslag van 2011.

Doel Het Bureau Beheer landbouw gronden koopt en verkoopt in opdracht van de provincie gronden en opstallen ten behoeve van de realisatie van de EHS- en landbouwdoelen. Eind 2011 heeft de provincie een vordering op het BBL van circa € 105 miljoen. Deze vordering betreft de aankoop van gronden (circa € 86 miljoen) en van gebouwen (circa € 19 miljoen). Met de afspraken in het Decentralisatie Akkoord Natuur kan de grondwaarde vrijwel geheel worden gedekt met de te ontvangen rijksbijdrage voor de ILG-periode 2007 t/m 2010. Met betrekking tot de waardering van de gebouwen is er, mede door de actuele marktomstandigheden, sprake van een waarderingsrisico. Om deze risico’s af te dekken is besloten een voorziening te treffen van € 5,9 miljoen. Deze voorziening zal worden aangesproken indien de verkoopwaarde van de opstallen lager ligt dan de historische aankoopwaarde.

Specifieke spelregels Het afdekken van waarderingsrisico op het BBL-bezit.

Verwachte einddatum Waarschijnlijk 31/12/2018, e.e.a. afhankelijk van verkoop opstallen.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € of N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen €

Toelichting verloop 2012 In het Jaarverslag 2011 is een provinciale voorziening opgenomen van € 5,9 miljoen voor de afdekking van het waarderisico van gebouwen. In 2012 is op basis van de in 2012 gerealiseerde verkopen een verlies van ca. € 1,4 ten laste van deze voorziening gebracht.

Gedeputeerde Staten hebben op 16 oktober 2012 besloten (GS/202/0214615-vertrouwelijk) tot het afsluiten van een zgn. vaststellingovereenkomst met DLG voor de gebouwen die in bezit zijn van DLG om zeker te stellen dat deze gebouwen in opdracht van de provincie zijn verworven. Daarbij is ook bepaald dat bij de Jaarrekening 2012 opnieuw de benodigde omvang van de voorziening moet worden bepaald op basis van het dan aanwezige vastgoed en een evt. wijziging in de hoogte van de voorziening te betrekken bij de bepaling van het jaarrekeningresultaat 2012.

In de GS-nota van 6 oktober is, op basis van informatie van DLG, geconstateerd dat de marktwaarde van de gebouwen ca. 30% lager liggen dan de boekwaarde. Dit percentage is ook gehanteerd om van het op 31-12-2012 aanwezige vastgoed het waarderisico te bepalen. Aanvullend is ook het mogelijke waarderisico van de voorraad ruilgronden (ILG nieuw) bepaald. Met het afsluiten van de afrondingsovereenkomst, en de hierin vastgelegde financiële afspraken, geldt hiervoor dat ook de waarderisico’s op de grondvoorraad volledig op de provincie zijn overgegaan. Op basis van door DLG verstrekte informatie over de gemiddelde boekwaarde en de actuele (gemiddelde) grondprijs is vastgesteld dat er met betrekking tot de ILG nieuw grondvoorraad geen aanleiding is tot het treffen van een voorziening.

De hoogte van de per 31-12-2012 benodigde voorziening wordt derhalve volledig bepaald door het waarderisico op de verworven gebouwen. De benodigde hoogte van de voorziening bedraagt ca. € 8,2 miljoen, zodat een aanvullende dotatie nodig is van ca. € 3,7 miljoen.

438 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Grondbezit

Soort Risicovoorziening

Ingesteld op 11 juli 2012 bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2013.

Doel Op 11 juli 2012 is de voorziening Grondbezit ingesteld bij de vaststelling van de Perspectiefnota 2013. De voorziening is bedoeld voor het verschil tussen taxatiewaarde en boekwaarde van het provinciaal grondbezit voorzover dit buiten projectbegrenzing ligt. Met PS/2012/874 is de Nota instrumenten grondbeleid en Algemene Reserve Grond door Provinciale Staten vastgesteld en de wijze waarop deze Voorziening alsmede de Algemene Reserve Grondzaken ingezet zullen worden.

Specifieke spelregels

Verwachte einddatum

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 hebben zich geen mutaties voor gedaan.

Dubieuze debiteuren

Soort

Ingesteld op Besluit van Gedeputeerde Staten van Overijssel op maart 2013.

Doel De voorziening is bedoeld om openstaande saldi van debiteuren waarvan twijfelachtig is of de vordering kan worden geind te dekken.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Geen

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 In 2012 is een bedrag bijgestort in de voorziening, omdat in 2012 vorderingen vermoedelijk oninbaar zijn.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 439 Beheer en onderhoud N340 / N48

Soort

Ingesteld op Besluit PS/2012/149 van Provinciale Staten van Overijssel op 12 juli 2012.

Doel De voorziening is bedoeld om de toename van de beheerkosten en onderhoudskosten als gevolg van de herinrichting van de N340 / N48 te dekken.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Geen.

Bestedingsplan Nee. Onderhoudsproblematiek zal nog nader worden uitgewerkt in een intergrale nota over beheer en onderhoud.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 In 2012 hebben zich geen mutaties voorgedaan. Gebeleken is dat de geraamde storting niet gerealiseerd kon worden, omdat a. de weg nog niet is aangelegd en b. een beheer en onderhoudsplan nog niet is opgesteld.

Voorziening beheer en onderhoud provinciale wegen

Soort

Ingesteld op Besluit PS/2012/832 van Provinciale Staten van Overijssel op 21 november 2012.

Doel De voorziening is ingesteld naar aanleiding van de besluitvorming over de herinrichting van de N34. Besloten is om een voorziening in te stellen waar niet eerder dan in 2016 € 1,5 miljoen gestort zal worden ter dekking van additionelel beheerkosten en onderhoudskosten als gevolg van de areaaluitbreiding N34. Deze storting loopt vooruit op de behandeling van een integraal beheerplan en onderhoudsplan, dat de beheerbehoefte en onderhoudsbehoefte in kaart moet brengen van het gehele provinciale infra areaal. Het ligt in de rede om op termijn ook stortingen ten behoeve van andere arealen aan deze voorziening toe te voegen en zo een integrale voorziening voor beheer en onderhoud te creëren.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Geen.

Bestedingsplan Nee. Is nog niet verder uitgewerkt.

Vrije ruimte € -. Er is nog geen bedag gestort, eerste storting is in 2016 gepland.

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Geen mutaties.

440 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Voorziening reorganisatie

Soort

Ingesteld op Bij het Jaarverslag 2012

Doel De voorziening reorganisatie wordt gevuld met de toekomstige WW-lasten en de overige kosten van de huidige groep boventallige medewerkers als gevolg van de reorganisatie.

Specifieke spelregels Zie doel

Verwachte einddatum Geen

Bestedingsplan Nee. Is nog niet verder uitgewerkt

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t.

Toelichting verloop 2012 Het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) heeft in januari 2013 een nota gepubliceerd met betrekking tot het “BBV & Arbeidsgerelateerde verplichtingen”. In deze nota wordt onder andere aangegeven onder welke voorwaarden een voorziening mag worden ingesteld. De voorwaarden worden toegelicht in artikel 20,22,44 en 49 van het BBV. Voor arbeidskosten gerelateerde verplichtingen waarvan het jaarlijkse bedrag geen vergelijkbaar volume heeft, dient wel (lees: moet) een voorziening te worden gevormd c.q. een verplichting (schuld) te worden opgenomen. Een voorwaarde voor de instelling van de voorziening is, expliciet door de accountant en het BBV aangegeven, dat de voorziening in 2012 moet worden ingesteld, maar ook in 2012 moet worden gevuld. In ieder geval moet er een voorziening per 31 december 2012 worden ingesteld voor de huidige boventallige medewerkers. In komende jaren mag aan de voorziening worden gedoteerd als gevolg van de boventallige medewerkers op termijn en de WW-lasten voor de tijdelijke contracten. Op basis van bovenstaande moet in 2012 € 4,9 miljoen worden gestort in de voorziening reorganisatie.

4.5.10 Vaste schulden

Vaste schulden ( x € 1.000)

Verloop over 2011 Verloop over 2012

Stand per 1 januari 233 233 Bij: opgenomen in het boekjaar - - Af: afgelost in het boekjaar - 21

Stand per 31 december 233 212

Het saldo betreft een twaalftal achtergestelde, renteloze leningen (looptijd: 10 jaar) die in 2005 zijn opgenomen bij de oprichting van het Cultuurfonds Monumenten Overijssel. Het Cultuurfonds Monumenten Overijssel is ingesteld bij de Perspectiefnota 2005 (PS/2004/522) om bezitters van gemeentelijke en provinciale monumenten - die aanvullende middelen voor onderhoud en renovatie nodig hebben en die niet in aanmerking komen voor een rijkssubsidie - leningen tegen een zeer lage

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 441 rente te verstrekken om zodoende het behoud van gemeentelijke en provinciale monumenten een krachtige impuls te geven. In 2012 hebben twee leningverstrekkers afgezien van hun vordering.

4.5.11 Netto-vlottende schulden

Netto-vlottende schulden ( x € 1.000)

Stand per 31-12-2011 Stand per 31-12-2012

Overige nog te betalen bedragen 60.569 31.356

Totaal 60.569 31.356

( x € 1.000)

De overige nog te betalen bedragen betreffen hoofdzakelijk crediteuren ad € 28 miljoen.

4.5.12 Overlopende passiva

Overlopende passiva ( x € 1.000)

Stand per 31-12-2011 Stand per 31-12-2012

Te verrekenen of af te dragen salarissen en sociale lasten 3.016 3.108 Vooruitontvangen bedragen 321 480 Overig te verrekenen 34 109 Ontvangen waarborgsommen 31 20 Betalingen onderweg en kruisposten 254 1.293 Doeluitkeringen 145.421 139.867 Verplichtingen 323.383 286.080

Totaal 472.460 430.957

Voor de toelichting op de nog te besteden voorschotbedragen op doeluitkeringen verwijzen wij u naar paragraaf 4.5.13, waar deze gezamenlijk met de nog te ontvangen voorschotbedragen op doeluitkeringen toegelicht zullen worden.

442 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

( x € 1.000)

Stand per 31-12-2010 Stand per 31-12-2011

2006 en eerder 2.221 1.002 2007 2.991 1.572 2008 20.419 16.713 2009 15.713 11.235 2010 96.940 70.432 2011 129.477 73.920 2012 70.425 2007 ILG 3.897 769 2008 ILG 4.555 3.045 2009 ILG 7.229 5.568 2010 ILG 23.180 16.159 2011 ILG 16.761 9.791 2012 ILG 5.449

Totaal verplichtingen 323.383 286.080

De afname van de opgebouwde verplichtingen ten opzichte van het voorgaande jaar is het gevolg van afhandeling van oude verplichtingen. Voor de uitvoering van het investerings programma is het aantal vastgelegde verplichtingen nog beperkt.

Overige vooruitontvangen bedragen Het bedrag onder “Te verrekenen of af te dragen salarissen en sociale lasten” betreft nog af te dragen loonbelasting, pensioenpremies en overige sociale lasten. Het saldo op “Vooruitontvangen bedragen” bestaat uit bedragen die betrekking hebben op het jaar 2013.

4.5.13 Doeluitkeringen In de zomer van 2007 is het Besluit begroting en verantwoording (BBV) provincies en gemeenten gewijzigd (Staatsblad 2007 278 2). Op grond van de nieuwe artikelen 44 en 49 moeten ontvangen voorschotbedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, afzonderlijk onder de overlopende passiva te worden opgenomen.

Doeluitkeringen behoren tot het vreemd vermogen van de provincie. Aan doeluitkeringen kleven verplichtingen. Doeluitkeringen worden gevormd voor niet-bestede middelen van Europese en Nederlandse overheidslichamen. Doeluitkeringen zijn onlosmakelijk verbonden aan de uitvoering van het beleid en borgen mede een stabiele bedrijfsvoering. In lijn hiermee is het mandaat voor het instellen, wijzigen en opheffen van de doeluitkeringen in de nota ‘Reserves, Voorzieningen en doeluitkeringen Provincie Overijssel 2009’ neergelegd bij Gedeputeerde Staten. Daar waar het instellen, wijzigen of opheffen budgettaire consequenties met zich meebrengt blijft de goedkeuring van Provinciale Staten in stand. Hieronder volgt een specificatie van de doeluitkeringen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 443 Doeluitkeringen ( x € 1.000)

Ontvangsten 2012 Toevoegingen 2012 Vrijval 2012

Stand per Geraamd Gereali- Afwijking Geraamd Gereali- Afwijking Geraamd Gereali- Afwijking Stand per 31.12.2011 seerd seerd seerd 31.12.2012

Doeluitkering Investeringsbudget 54.100 42.018 18.300 23.718 20.022 18.226 1.796 54.174 Landelijk Gebied Doeluitkering Jeugdzorg 4.674 117.121 119.842 -2.721 93 93 118.134 118.464 -330 6.145 Doeluitkering Regionaal mobili- 771 19 7 12 -30 30 808 teitsfonds Doeluitkering Weidevogels IJs- 150 50 50 100 seldelta Brede Doeluitkering verkeer en 51.017 37.426 37.426 510 564 -54 42.500 42.204 296 46.803 vervoer Doeluitkering Verbetering N 34 11.596 522 522 12.118 Doeluitkering Gooiermars -260 260 260 -260 Doeluitkering Natura 2000 -20 20 20 Doeluitkering Natuurbeheer -853 1.354 1.713 -359 550 550 860 rietteeltsector Doeluitkering Quick-wins -189 -189 binnenvaart Doeluitkering Project IJsseldelta 425 425 425 Doeluitkering BOSA 2009 e.e. -9.925 -9.925 Doeluitkering Garantielening 291 70 67 3 224 grondaankopen EHS

Totaal doeluitkeringen 111.777 198.199 177.301 20.898 1.144 1.186 -42 181.751 179.406 2.345 110.858

Doeluitkeringen als passiva 145.421 176.428 1.186 183.168 139.867 gepresenteerd Doeluitkeringen als activa 33.644 873 -3.762 29.009 gepresenteerd

444 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Toelichting doeluitkeringen

Investeringsbudget landelijk gebied

Soort Doeluitkering BBV artikel 44 en 49

Ingesteld op In de zomer van 2007 is het Besluit begroting en verantwoording (BBV) provincies en gemeenten gewijzigd (Staatsblad 2007 278 2). Op grond van de nieuwe artikelen 44 en 49 moeten ontvangen voorschotbedragen van Europese en Nederlandse overheidslichamen, die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, afzonderlijk onder de overlopende passiva te worden opgenomen. De effectuering van deze wijziging is in 2008 verwerkt en toegelicht. In december 2007 hebben Provinciale Staten (PS/2007/830) besloten tot de effectuering van deze wijziging.

Doel Op basis van de actuele ILG-beschikking van 24 december 2009 (NLP.2009-0871) heeft het Rijk totaal € 296 miljoen beschikbaar gesteld voor het ILG 2007-2013. De jaarlijkse voorschotbedragen worden gestort in de doeluitkering ILG. Hier tegenover staat dat de provincie Overijssel een aantal doelen / prestaties dient te realiseren, deze zijn vastgelegd in de bestuursovereenkomst 2007-2013 van 18 december 2006 tussen het Rijk en de provincie Overijssel.

Specifieke spelregels Het Rijk stelt de volgende voorwaarden, de middelen zijn specifiek bestemd voor het realiseren van een aantal doelen / prestaties zoals opgenomen in de bestuursovereenkomst 2007-2013 van 18 december 2006.

Verwachte einddatum 2013, dit is het einde van de ILG-periode.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Voor 2012 is op basis van het onderhandelings akkoord ILG van het Rijk een decentralisatieuitkering ontvangen van € 19,4 miljoen, dit bedrag is toegevoegd aan de doeluitkering ILG. Daarnaast is in 2012 het ontvangen bedrag in het ILG-voorschot van € 1,1 miljoen overgeboekt naar de doeluitkering natuurbeheer rietteeltsector. In 2012 is er € 18,2 miljoen onttrokken uit de doeluitkering ILG.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 445 Jeugdzorg

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Bij besluit van PS/2008/630 is de voorziening Jeugdzorg opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet-bestede rijks middelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva.

Doel Met ingang van 2001 hebben de ministeries van Justitie en VWS in de verleningsbeschikking de eis gesteld dat de doeluitkeringen Bureau jeugdzorg en Jeugdzorgaanbod via een voorziening in de jaarrekening van de Provincie moet worden verantwoord. In de loop van 2006 heeft VWS de verantwoording van beide doeluitkeringen samengevoegd in één voorgeschreven verantwoordingsformat. Hierin is voorgeschreven de middelen die in enig jaar niet tot besteding zijn gekomen te storten in één egalisatiereserve jeugdzorg. Bij Statenbesluit van 11 april 2007. PS/2007/151 zijn de voorzieningen bureau jeugdzorg en jeugdzorgaanbod samengevoegd tot één voorziening Jeugdzorg. De voorziening Jeugdzorg is bij besluit van PS/2008/630 opgeheven. Op grond van het BBV worden de niet-bestede rijksmiddelen op de balans verantwoord onder de overlopende passiva.

Specifieke spelregels Op grond van het Tijdelijk besluit uitkeringen jeugdzorg zijn de in enig jaar niet-bestede gelden geoormerkt voor besteding in de jeugdzorg. Op grond van dit besluit is eveneens voorgeschreven dat de over de niet-bestede middelen genoten rente beschikbaar moet zijn voor de realisatie van de doeleinden in de jeugdzorg.

Verwachte einddatum Zolang de Rijksdoeluitkering Jeugdzorg aan de Provincie wordt uitgekeerd. In verband met de voorgenomen overheveling van de provinciale jeugdzorg naar de gemeenten is dit in elk geval tot en met 2014.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -. Er is geen sprake van een vrije ruimte.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De stortingen betreffen de ontvangen doeluitkeringen van het Rijk. Deze worden rechtstreeks geboekt ten gunste van de doeluitkering. Onder de stortingen is ook verwerkt de rentetoevoeging aan de doeluitkering jeugdzorg. De onttrekkingen betreffen verleende subsidies voor de jeugdzorg, onder aftrek van de terugontvangen subsidies op grond van vastgestelde subsidiebeschikkingen. In 2012 is er € 120 miljoen rijksbijdrage ontvangen en € 119 miljoen aan subsidies verleend. Er is € 0,1 miljoen rente toevoegd aan de doeluitkering.

446 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Regionaal mobiliteitsfonds

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Besluit PS/2002/22 van Provinciale Staten van Overijssel op 26 juni 2002.

Doel Uit het fonds worden vanaf 2007 benuttingsmaatregelen en quick winprojecten ter uitvoering van netwerkanalyses gefinancierd. Het Rijk en de regionale overheden stellen voor de eerste fase gezamenlijk €18,0 miljoen beschikbaar. In 2008 is met het Rijk overeenstemming bereikt over een tweede fase, waarbij het Rijk en de provincie beiden € 3,5 miljoen bijdragen. In totaal wordt de komende jaren dus uitvoering gegeven aan quick winprojecten en benuttingsmaatregelen tot een bedrag van € 25,0 miljoen. In deze doeluitkering worden de bijdragen van Zwolle en het Rijk verantwoord. Het aandeel van deze partijen in de kosten van de uit te voeren maatregelen wordt op de doeluitkering in mindering gebracht. De provinciale bijdrage en het aandeel van de provincie in de kosten van de uit te voeren maatregelen wordt verantwoord in de reserve Regionale bereikbaarheid.

Specifieke spelregels Regionale bijdrage wordt verdubbeld door het Rijk. Werkelijk ontvangen rente over de gelden in het RMF wordt volledig toegevoegd aan dit fonds. Tevens geldt de voorwaarde dat op 31-12-2012 niet-bestede middelen door het Rijk terug gevorderd worden.

Verwachte einddatum Einddatum voor de RMF-doeluitkering is 31-12-2011. Afrekening met gemeenten heeft in 2012 zal plaatsgevonden. Verant- woording aan het Rijk is in 2012 afgelegd. Afrekening met het Rijk vindt in 2013 plaats waarna de doeluitkering kan worden opgeheven.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De stand van de doeluitkering op 31-12-2012 is € 0,8 miljoen. De ontvangen rente op de doeluitkering over 2012 op de RMF-gelden is € 7.000. In 2012 zijn diverse verleende subsidies lager vastgesteld. Dit heeft tot gevolg dat € 30.000 aan de doeluitkering is toegevoegd. Naar verwachting zal in 2013 het restant van deze doeluitkering, zijnde € 0,8 miljoen, worden teruggevorderd door het Rijk.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 447 Weidevogels IJsseldelta

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Besluit PS/2004/1018 van Provinciale Staten van Overijssel op 13 oktober 2004. Omgezet in een doeluitkering in 2008 door Provinciale Staten van Overijssel besluit PS/2007/830.

Doel Rijkswaterstaat stelde voor een periode van 10 jaar € 0,43 miljoen ineens beschikbaar aan de provincie. Dit zal vooral moeten bijdragen aan het behoud en herstel van leefgebieden voor weidevogels. Het bedrag van € 0,43 miljoen is in 2004 RWS ontvangen en is, conform voorwaarde van RWS, opgenomen in een voorziening. Op basis van wijziging in BBV-regelgeving is met ingang van 2008 de voorziening omgezet in een doeluitkering.

Specifieke spelregels Bestedingen specifiek voor behoud en herstel van leefgebieden voor weidevogels. Er vindt geen inflatie toerekening plaats.

Verwachte einddatum 2015, dan loopt de periode van 10 jaar af.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Bij besluit van PS nr. PS/2004/1018 is besloten om een voorziening in te stellen voor de van Rijkswaterstaat ontvangen bijdrage voor de compensatie van verlies aan natuurwaarden wegens aanleg van de N 50 Kampen - Ramspol. Rijkswaterstaat stelde als afkoop van natuurwaarden € 0,43 miljoen ineens beschikbaar, in een periode van tien jaar door de provincie te besteden. Voornoemde afkoopsom is in 2004 van RWS ontvangen en opgenomen in de voorziening weidevogels IJsseldelta (zoals voorgeschreven door RWS). Op basis van wijzigingen in BBV-regelgeving is de voorziening per 2008 omgezet in een doeluitkering. De stand van de doeluitkering per ultimo 2012 bedraagt € 100.000.

448 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Brede doeluitkering verkeer en vervoer

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Besluit PS/2005/14 van Provinciale Staten van Overijssel op 20 september 2005.

Doel De Wet brede doeluitkering verkeer en vervoer (BDU) is in 2005 in werking getreden. Met deze Wet wordt beoogd om een belangrijke verbetering te bereiken in de realisering van het verkeer- en vervoerbeleid op regionaal niveau in samenhang met dat op landelijk niveau. Uitgangspunt is dat het regionale niveau zelf een integrale afweging kan maken van maatregelen en de daarvoor in te zetten middelen. De diverse geldstromen op het gebied van verkeer en vervoer, die van het Rijk naar de decentrale overheden gaan, worden met de komst van de BDU gebundeld en ontschot. Deze Rijksbijdrage is bestemd voor de voorbereiding en uitvoering van het provinciale verkeer- en vervoerbeleid. De provincie krijgt ruimte om integrale afwegingen te maken, maatwerkoplossingen uit te werken en prioriteiten te stellen (in tijd en uit- gavencategorieën). De provincie overlegt daarover met gemeenten en andere belanghebbende bestuursorganen (onder meer buurprovincies).

Specifieke spelregels De doeluitkering wordt gevoed met de jaarlijkse rijksbijdrage voor BDU. De lasten van BDU-projecten worden jaarlijks ten laste van de Doeluitkering gebracht. De lasten vloeien voort uit het BDU-bestedingsplan dat jaarljks door Gedeputeerde Staten wordt vastgesteld. Voor de jaren 2007 tot en met 2011 zijn voor BDU-taken ook autonome middelen beschikbaar gesteld, oplopend van € 0,3 miljoen in 2007 tot € 1,5 miljoen in 2011.

Verwachte einddatum Nog niet bepaald.

Bestedingsplan Ja.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is de Rijksbijdrage en de rente, voor een totaalbedrag van € 37,9 miljoen, toegevoegd aan de doeluitkering Verkeer en Vervoer en in totaal is er € 42,2 miljoen onttrokken. De middelen zijn besteed aan de uitvoering van diverse taken op het gebied van openbaar vervoer, ontwikkeling van beleid bereikbaarheid, verkeersveiligheid, gedragsbeïnvloeding en bijdragen aan infrastructuur van andere overheden. De stand van de doeluitkering per 31-12-2012 is € 46,8 miljoen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 449 Verbetering N34

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Besluit PS/2007/2 van Provinciale Staten van Overijssel op 7 februari 2007.

Doel Om de met het Rijk afgesproken verbeteringen van de N34 uit te kunnen voeren.

Specifieke spelregels Verplichte rentetoevoeging van 4,5% per jaar over beginsaldo per 1 januari

Verwachte einddatum Geen specifieke einddatum. Einddatum ligt bij afronding project.

Bestedingsplan Ja. Toelichting als antwoord = nee

Vrije ruimte N.v.t. Bedrag > 0 -> Toelichting

Onderdeel weerstandsvermogen N.v.t. Bedrag > 0 -> Toelichting

Toelichting verloop 2012 Op de doeluitkering zijn geen uitgaven gedaan. Het project Herinrichting N34 wordt gefinancierd uit verschillende dekkings- bronnen. De doeluitkering wordt pas later aangesproken.

Gooiermars

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Besluit PS/2009/187 van Provinciale Staten van Overijssel op 13 mei 2009.

Doel Vanuit de Koopmansgelden is ten behoeve van de gebiedsontwikkeling Gooiermars een subsidie toegekend van € 1,3 miljoen. De subsidie is verleend op basis van het plan van aanpak voor de inrichting van Gooiermars.

Specifieke spelregels Het Rijk stelt de volgende voorwaarden: de middelen zijn specifiek bestemd voor de inrichting van Gooiermars, halfjaarlijks moet er een rapportage naar het Rijk en voor 1 april 2011 moet verantwoording worden afgelegd met een accountants verklaring. Bij nalatigheid wordt de subsidie teruggevorderd verhoogd met wettelijke rente.

Verwachte einddatum Op basis van de eindverantwoording die in 2011 is opgesteld zal het restant bedrag van € 0,26 miljoen naar verwachting in 2012 worden ontvangen.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Naar aanleiding van het subsidieverzoek betreffende de inzet van Koopmansgelden ten behoeve van de gebiedsontwikkeling Gooiermars heeft het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (LNV) een subsidie toegekend van maximaal € 1,3 miljoen. Begin 2011 is de subsidie van € 1,3 miljoen ingezet als co-finaniering voor de verwerving van 2 agrarische bedrijven in het gebied. Volgens afspraak is voor 1 april 2011 een aanvraag tot vaststelling ingediend bij het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Omdat de gewenste effecten nog onvoldoende zijn aangetoond heeft vast stelling nog niet plaatsgevonden, daarom is in 2012 het resterende rijkssubsidie niet ontvangen.

450 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Natura 2000

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Voor het opstellen van Natura 2000 beheersplannen heeft het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (LNV) in december 2007 een subsidie (DN2007/3362) verleend van € 2,05 miljoen. In februari 2008 heeft het ministerie een aanvullende subsidie (DN 2008/60) verleend van € 150.0000 voor het opstellen van het beheersplan Wieden Weerribben. Tot en met 2008 waren deze subsidiebedragen opgenomen in de doeluitkering ILG. Bij de P-nota 2010 (PS2009/449) is voor Natura 2000 een afzonderlijke doeluitkering ingesteld.

Doel Voor het opstellen van Natura 2000 beheersplannen heeft het ministerie totaal € 2,2 miljoen beschikbaar gesteld voor het opstellen van 16 beheersplannen.

Specifieke spelregels Het Rijk stelt de volgende voorwaarden, de middelen zijn specifiek bestemd voor het opstellen van beheersplannen. De laatste 10% wordt beschikbaar gesteld wanneer het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (LNV) een exemplaar heeft ontvangen van de vastgestelde beheersplannen.

Verwachte einddatum Uitbetaling van de subsidiebijdrage loopt van 2007 tot en met 2012. In 2012 zal het laatste voorschotbedrag worden ont vangen van € 20.000, daarmee komt het saldo van de doeluitkering per ultimo 2012 op nihil.

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 hebben we van het Rijk de laatste twee termijnbetalingen ontvangen van € 20.000.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 451 Natuurbeheer rietteeltsector

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Bij de Jaarrekening 2009.

Doel Naar aanleiding van het plan “Eenmalige impuls rietsector Noordwest Overijssel” heeft het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (LNV) een subsidie van € 3 miljoen beschikbaar gesteld als impuls voor het onderhoud en beheer van rietland in de Wieden en Weerribben voor rietsnijders.

Specifieke spelregels De gesubsidieerde activiteiten hebben betrekking op de periode 1-1-2009 tot 31-12-2010. Subsidie is verleend o.a. met als voorwaarde dat voor 31 maart 2011 verantwoording afgelegd moet worden.

Verwachte einddatum Voor het onderhoud en beheer van rietland in de Wieden en Weerribben voor rietsnijders heeft het ministerie van LNV een subsidie toegekend van € 3 miljoen.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Het Rijk heeft tot en met 2012 een voorschotbedrag van € 2,76 miljoen uitbetaald. Het restantbedrag wordt naar verwachting in 2013 ontvangen. Daarnaast is in het ILG-voorschot van 2011 een rijksbijdrage verleend voor de jaren 2012-2013. Dit bedrag van € 1,1 miljoen is in 2012 overgeboekt van de doeluitkering ILG naar de doeluitkering natuurbeheer rietteeltsector. In 2012 heeft er geen onttrekking plaatsgevonden omdat de rietteeltsubsidies voor 2012 begin 2013 worden beschikt.

Quick-wins binnenvaart

Soort Doeluitkering

Ingesteld op N.a.v. beschikking van Ministerie Verkeer en Waterstaat nr. 5000001160 dd. 24 nov. 2009 is doeluitkering QWB ingesteld (statenbesluit is daarvoor niet nodig).

Doel Het betreft een doeluitkering (niet-bestede overheidsmiddelen). Rijksbijdrage van V en W (beschikking doc. edo 1130481) voor het project Openbare kader voor open overslag stukgoed en bulk Hengelo uitgevoerd door Container Terminal Hengelo.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum Geen einddatum bepaald. Afrekening met Rijk in 2013.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte € -

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De in 2010 verleende rijksbijdrage ad. € 1,8 miljoen is in 2010 als subsidie verleend. Met de SISA-verantwoording over 2012 wordt de subsidie met het Rijk afgerekend waarna de doeluitkering kan worden opgeheven.

452 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Project IJsseldelta-Zuid

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Bij de behandeling van de Jaarrekening 2010 door Provinciale Staten van Overijssel.

Doel Deze doeluitkering bevat een Rijksbijdrage van het ministerie van VROM in totaal ad € 22,4 miljoen, bedoeld voor grond aankopen in het kader van het project IJsseldelta-Zuid.

Specifieke spelregels N.v.t.

Verwachte einddatum In de subsidiebeschikking is opgenomen dat de minister de subsidie vaststelt na ontvangst van de verantwoordingsinformatie over het laatste jaar van het project. Op dat moment kan de resterende 20% van € 22,4 miljoen aangevraagd worden, zijnde € 4,48 miljoen.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 In 2012 is IJsseldelta-Zuid onderdeel geworden van de bestemmingsreserve Uitvoering Kracht van Overijssel en omdat de besteding van de ontvangen doeluitkering in 2012 is gerealiseerd, is er geen reden meer om het project uit verschillende budgetten te financieren. Daarom is bij de Monitor Overijssel 2012-II besloten om het gehele saldo van de doeluitkering, ad € 0,4 miljoen, voor het project IJsseldelta-Zuid onderdeel uit te laten maken van de reserve Uitvoering Kracht van Overijssel. Voorgesteld wordt om de doeluitkering bij de Jaarrekening 2012 op te heffen.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 453 Bodemsanering 2009 e.e.

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Behandeling van het Jaarverslag 2010.

Doel De doeluitkering bodemsanering is ingesteld in het kader van de Wet Bodembescherming, en vangt faseverschillen op tussen inkomsten en uitgaven als gevolg van verschil in de tijd tussen bijdragen door het Rijk via het provinciefonds en de daadwerkelijke uitvoering van projecten.

Specifieke spelregels Geen.

Verwachte einddatum 2017/2018

Bestedingsplan N.v.t.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 De doeluitkering bodemsanering is bij de behandeling van het Jaarverslag 2010 ingesteld. Op grond van regelgeving is eind 2010 een bedrag van € 9,9 miljoen opgenomen als overgangsindicator SISA. De Voorzie- ning bodemsanering is destijds met eenzelfde bedrag verhoogd. Wanneer alle projecten die vallen onder SISA worden afgerekend zal deze doeluitkering eindigen. De doeluitkering zal dan verrekend worden met de voorziening bodemsanering.

454 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Garantieleningen grondaankopen EHS

Soort Doeluitkering

Ingesteld op Bij vaststelling van de jaarrekening 2011.

Doel Op 14 februari 2008 is tussen het IPO en het ministerie EL&I de Kaderovereenkomst financiering grondaankopen EHS ondertekend. Hierin is vastgelegd dat voor de aankoop van EHS-grond het Rijk een leenfaciliteit van ruim € 41 miljoen beschikbaar stelt bij het Groenfonds voor alle provincies. Het Overijssels aandeel hierin is € 7,3 miljoen.

Specifieke spelregels De beschikbare middelen moeten ingezet worden voor de aankoop van EHS grond.

Verwachte einddatum 2013.

Bestedingsplan Nee.

Vrije ruimte N.v.t.

Onderdeel weerstandsvermogen € -

Toelichting verloop 2012 Het Overijsselse aandeel is € 7,3 miljoen die echter als gevolg van het ILG-afrekening verlaagd is naar € 3,7 miljoen. In 2011 is totaal € 3,4 onttrrokken uit de doeluitkering voor subsidies van aankoop van natuurgebieden. In 2012 is aanvullend nog eens € 67.000 onttrokken uit de doeluitkering voor verleende subsidies.

4.5.14 Verstrekte borgen garantstellingen De provincie heeft voor een bedrag van € 19,9 miljoen (2011: € 21,6 miljoen) waarborgen afgegeven op geldleningen van in totaal € 106,4 miljoen (2011: 113,8 miljoen) die zijn opgenomen in de markt door o.a. een aantal zorginstellingen, de Overijsselse bibliotheekdienst en het Nationaal Groenfonds (gerelateerd aan de Ecologische Hoofdstructuur). Nadere informatie is opgenomen in het bijlagenboek (bijlage M).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 455 4.5.15 Niet uit de balans blijkende verplichtingen

Niet uit de balans blijkende verplichtingen ( x € 1.000)

Omschrijving Einde contract Resterende verplichting ultimo 2012

Leaseverplichting 11 Honda Hybrids april 2014 57 Leaseverplichting VW Caddy juni 2013 3 Leaseverplichting 63 dienstauto's (verschillende merken) circa juli 2014 1.107 Leaseverplichting 1 BMW februari 2013 7 Leaseverplichting VW Transporter PD september 2015 46 Onderhoud SAP licenties december 2014 87 Onderhoud bouwkundig / installaties januari 2016 454 Onderhoud Oracle database december 2014 966 Onderhoud Microsoft augustus 2013 40 Onderhoud helpdesk maart 2015 34 Onderhoud ARGIS licenties december 2015 431 Onderhoud WION december 2013 24 Onderhoud diversen diversen 336 Huurovereenkomst Bergstr. en Bergsingel december 2025 301 Huurovereenkomst Oce december 2018 125 Schoonmaakwerkzaamheden mei 2015 1.066

Totaal 5.084

4.6 Personeelsgebonden lasten

In deze paragraaf geven we een toelichting op de formatie en de personeelsgebonden kosten.

Salarissen en personeelsgebonden kosten ( x € 1.000)

Jaarrekening Primitieve be- begrotings Actuele be- Jaarrekening Verschil 2011 groting 2012 wijziging 2012 groting 2012 2012 2012

Salarislasten inclusief sociale lasten 53.984 55.276 545 55.821 53.044 2.777 Uitzendkrachten en externe deskundigheid 8.596 2.467 347 2.814 5.704 -2.890 Totaal salarislasten inclusief uitzendkrachten en 62.580 57.743 892 58.635 58.748 -113 externe deskundigheid

Ontvangen uitkeringen en vergoedingen detacheringen -998 -809 809

Reis- en verblijfkosten 956 891 15 906 873 33 Onkostenvergoedingen 53 51 0 51 35 16 Opleiding, studie, cursus, congressen 957 968 0 968 779 189 Frictiekosten 500 0 500 362 138 Overige kosten 307 76 0 76 318 -242

Totaal Personeelsgebonden kosten 63.855 60.229 907 61.136 60.306 830

456 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Personeelsgebonden kosten Het totale verschil tussen de actuele begroting en de jaarrekening 2012 op de personeelsgebonden kosten bedraagt € 0,8 miljoen. Dit is een onderuitputting van 1,4% ten opzichte van de actuele begroting.

De onderuitputting van € 0,8 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door een onderuitputting op de salariskosten (inclusief sociale lasten) van € 2,8 miljoen, hogere opbrengsten uit detachering en uitkeringen van € 0,8 miljoen en een onderuitputting van € 0,1 miljoen op overige personeelskosten. Daartegenover staat een overschrijding van het budget uitzendkrachten en externe deskundigheid van € 2,9 miljoen.

Voor de uitvoering van de personeelsplanning in 2012 is rekening gehouden met de bezuini- gingsopdracht uit het Hoofdlijnenakkoord “de Kracht van Overijssel”. Als gevolg van de bezuini- gingsopdracht en de implementatie van bedrijfsplan en het functieplan (per 1 november 2012) is besloten om zeer terughoudend te zijn bij het invullen van de formatieruimte door het aantrekken van medewerkers voor bepaalde tijd. Voor de continuering van de uit te voeren werkzaamheden is dat extra inzet mag worden geregeld middels tijdelijke inhuur van uitzendkrachten en externe deskundigheid indien dit nodig is.

De veranderdoelen maken onder andere duidelijk dat er een forse taakstelling moet worden gerealiseerd. De formatie 2012 van 831 fte moet worden teruggebracht naar maximaal 753 fte aan het einde van deze Statenperiode in 2016. Deze taakstelling kan op verschillende manieren worden bereikt. Wij kiezen ervoor om de taakstelling te realiseren, tegelijkertijd met onze ambitie om onze toegevoegde waarde te vergroten. De bovenstaande taakstelling en uitvoering van de personeelsplanning heeft geleid in een bezetting per 31 december 2012 van 743 fte ten opzichte van een formatie per 31 december 2012 conform het functieplan van 795.

De financiële ruimte die als gevolg van de bezetting ten opzichte gewenste formatie per 31 december 2012 is ontstaan, wordt gebruikt om nieuwe kwaliteiten aan onze organisatie toe te voegen. Deze nieuwe kwaliteiten, vaak ook nieuwe functies, zijn nodig om nieuwe of gewijzigde kerntaken uit te voeren, maar ook om een toekomstvaste match tussen opgaven en personeel te realiseren.

Het saldo van reductie en nieuwe kwaliteiten leidt tot maximaal 753 fte aan het eind van deze Statenperiode.

Salarislasten inclusief uitzendkrachten en externe deskundigheid De realisatie van de totale salarislasten inclusief uitzendkrachten en externe deskundigheid is nagenoeg gelijk aan de actuele begroting (overschrijding €0,1 miljoen, € 58,7 miljoen realisatie ten opzichte van € 58,6 miljoen actuele begroting).

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 457 Analyse van de uitputting ten opzichte van de actuele begroting: Op basis van de gegevens uit de formatie en bezettingsoverzichten bedraagt de gemiddelde formatie ruimte over 2012 64 fte (formatie 839 fte ten opzichte van een gemiddelde bezetting over 2012 van 775 fte). De bezetting per ultimo 2012 is 743 fte.

• Rekening houdend met een gemiddelde formatieruimte van 64 fte zou de verwachte onderuitputting op de salariskosten € 4,1 miljoen bedragen. € 4,1 miljoen • Uit de onderuitputting is met terugwerkende kracht de CAO aanpassing 2011 gefinancierd (€ 0,3 miljoen) en de 1,2 % CAO verhoging voor 2012 (€ 0,6 miljoen) -/- € 0,9 miljoen • Uit de onderputting zijn als gevolg van het eigen risico dragerschap WW lasten aan voormalige medewerkers betaald voor een bedrag van €0,3 miljoen -/- € 0,3 miljoen • Overschrijding budget uitzendkrachten en externe inhuur met € 2,9 miljoen -/- € 2,9 miljoen Per saldo een lichte overschrijding van de salariskosten inclusief uitzendkrachten en externe deskundigheid -/- € 0,1 miljoen

Ontvangen uitkeringen en vergoedingen detachering Over 2012 hebben we € 0,8 miljoen meer ontvangen aan detacheringen en bedragen in verband met zwangerschappen, WAO en FPU. De opbrengsten uit detachering worden begroot dit in tegenstelling tot de uitkeringen van het UWV.

Overige personeelskosten De overige personeelskosten bestaan uit de reis en verblijfkosten, onkostenvergoedingen, Vorming, Opleiding en Training (VOT), overige kosten en frictiekosten. Eventuele overschrijdingen worden opgevangen binnen het totaal budget van de personeelsgebonden kosten.

Vorming, Opleiding en Training: De reorganisatie heeft er in een aantal gevallen toe geleid dat opleidingen zijn uitgesteld tot dat er meer duidelijkheid was over de toekomstige ontwikkelingen en gewenste veranderingen. Hierdoor zijn de opleidingsbudgetten, in tegenstelling tot andere jaren, niet volledig uitgeput.

458 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Frictiekosten: De kosten voor de doorontwikkeling organisatieontwikkeling zijn ten laste gekomen van dit budget

Formatie in fte’s

Totaal 2011 volgens de Formatie 2012 *Bezetting 2012 "oude" organisatie structuur

Bezetting Voor Na Voor reorganisatie (aanpassing functieplan) Na reorganisatie 2010 reorganisatie reorganisatie (aanp.funct.plan) eenheid 31-12-2011 eenheid jan.t/m oct. nov.t/m dec. 01-01-2012 30-04-2012 30-05-2012 31-08-2012 31-12-2012

Griffie 8 Griffie 7 7 7 8 8 7 7 Directie 2 Directie 2 2 2 2 2 2 2 BA 103 BC 96 72 86 83 82 83 71 EMT 121 BV 198 189 179 173 173 171 182 LNL 42 EC 54 48 52 52 52 51 57 RWB 71 NM 90 72 77 76 74 71 58 WB 44 PD 146 160 145 144 144 142 148 WK 127 PP 23 39 23 23 23 23 34 ZC 53 RB 92 73 86 86 86 86 70 CS 39 WK 138 123 124 125 125 122 116 FD 110 nog toe te wij- -8 10 8 zen formatie MI 68 Totaal 788 839 795 788 773 769 758 743

* bezetting is inclusief detachering

In bovenstaand tabel wordt een overzicht gegeven inzake de ontwikkeling van de toegestane formatie en de werkelijke bezetting. De formatie en bezettinggegevens 2012, per eenheid en op totaal niveau, ten opzichte van 2011 zijn niet onderling met elkaar te vergelijken. Dit wordt veroorzaakt door enerzijds dat de organisatiestructuur is aangepast (eind 2011), als voorloper op de doorontwikkeling, aan de uitvoering van het Hoofdlijnen akkoord “Kracht van Overijssel”. En anderzijds is per 1 november 2012 het nieuwe functieplan geëffectueerd. Dit heeft tot gevolg dat de formatie en bezetting per eenheid met ingang van 1 november 2012 is aangepast conform de indeling van het nieuwe functieplan.

Zoals bij de verklaring van de salariskosten inclusief uitzendkrachten en externe deskundigheid is aangegeven is in 2012 zeer terughoudend omgegaan met de formatieruimte. Voor de continuering van de uit te voeren werkzaamheden is na goedkeuring voor de invulling van formatieruimte gebruik gemaakt van tijdelijke inhuur van uitzendkrachten en externe deskundigheid.

In de Perspectiefnota 2014 worden de financiële en formatieve consequenties van de uitwerking van het functieplan in relatie tot de kerntakenbegroting 2013 en de meerjarenbegroting 2014-2016 in kaart gebracht en verder uitgewerkt.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 459 Rechtstreeks op programma’s verantwoorde salarissen ( x € 1.000)

Rekening Begroting Begrotings Actuele Rekening Verschil 2011 2012 wijziging 2012 begroting 2012 2012 2012

Vergoeding PS-leden 754 695 60 755 774 -19 Vergoeding GS-leden, uitkeringen en pensioenen oud-leden 1.117 1.142 0 1.142 1.107 35 Jaarwedde CdK 181 208 -20 188 189 -1 Voormalig personeel/seniorenbeleid 483 838 0 838 282 556

Salaris stagiaires 41 34 0 34 37 -3 Bedrijfshulpverlening 36 35 0 35 34 1

Totaal 2.612 2.952 40 2.992 2.423 569

Naast bovengenoemde personeelsgebonden kosten kennen we ook salarissen / vergoedingen voor bestuurders van de provincie, kosten voormalig personeel en enkele overige kosten. Deze kosten worden direct verantwoord binnen de kerntaak Kwaliteit Openbaar Bestuur. Deze kosten maken geen deel uit van de hiervoor weergegeven tabellen. Voor 2012 bedragen deze kosten € 2,4 miljoen. De kosten hebben voornamelijk betrekking op vergoedingen voor leden van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten (inclusief oud-leden), totaal 1,8 miljoen, en op de kosten van voormalig personeel en seniorenbeleid, totaal € 0,3 miljoen.

Gemiddelde personeelsgebonden kosten per fte De gemiddelde salariskosten per fte (inclusief overwerk en toelagen) en het gemiddelde aan overige personeelsgebonden kosten per fte, berekend naar de feitelijke (gemiddelde) bezetting voor 2012, worden weergegeven in het volgende overzicht.

( x € 1.000)

Jaarrekening 2011 Begroting 2012 Jaarrekening 2012 Verschil 2012

Gemiddelde salariskosten 66,7 66,9 67,7 -0,8 Reis- en verblijfskosten / onkostenvergoedingen en Overige kosten 1,6 1,1 1,6 -0,5 Verming, opleiding en training 1,2 1,2 1 0,2

Totaal 69,5 69,2 70,3 -1,1

Gemiddelde bezetting over het jaar in fte's 809 839 775 64

460 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Het verschil tussen de gemiddelde salarislasten per fte van de Jaarrekening 2012 en de actuele begroting 2012 wordt voornamelijk veroorzaakt door een loonstijging van 1,2% als gevolg van de nieuwe afgesloten CAO. De loonstijging is niet verwerkt middels een begrotingswijziging in de actuele begroting, maar gefinancierd uit de onderuitputting op de salariskosten. De stijging van de gemiddelde salarislasten per fte van de Jaarrekening 2012 en de Jaarrekening 2011 is naast de loonstijging van 1,2% het gevolg van een stijging van de premies werkgeversaandeel.

Verdeling personeelsgebonden kosten naar extern beleid en apparaatskosten In de tabel hieronder wordt een overzicht gegeven van de toerekening van de personeelsgebonden kosten naar de verschillende kerntaken.

Verdeling personeelsgebonden kosten naar kerntaken ( x € 1.000)

Jaarrekening Primitieve be- begrotings Actuele be- Jaarrekening Verschil 2011 groting 2012 wijziging 2012 groting 2012 2012 2012

Duurz. ruimtelijke ontwikkeling incl. water 3.099 3.000 45 3.045 2.995 50 Milieu en Energie 8.537 7.847 118 7.965 7.933 32 Inrichting landelijk gebied 4.946 4.333 65 4.398 4.328 70 Regeionale bereikbaarheid, regionaal OV 12.292 11.993 181 12.174 11.952 222 Regionale economie 2.458 2.265 34 2.299 2.262 37 Culturele infrastructuur en monumentenzorg 1.781 1.918 29 1.947 1.920 27 Kw. Openbaar bestuur 9.183 8.745 132 8.877 8.760 117 Sociale infrastructuur, jeugdzorg, app.kosten 1.473 1.207 18 1.225 1.216 9 Gebiedsontwikkelingen 3.703 3.420 51 3.471 3.416 55

Middelenbeleid en beheer = apparaatskosten 16.383 15.501 234 15.735 15.524 211

Totaal 63.855 60.229 907 61.136 60.306 830

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 461 4.7 Single information, Single audit

Met ingang van 2006 is de regelgeving Single Information, Single Audit (SISA) op provincies en gemeenten van toepassing. Deze regels zijn erop gericht om de verantwoording aan het Rijk over de specifieke uitkeringen aan locale overheden te laten plaatsvinden via het Jaarverslag en niet meer via een afzonderlijke verantwoording per specifieke uitkering. In 2012 vallen voor ons 11 regelingen onder SISA. Voor elke regeling is door het betreffende vakdepartement vastgesteld welke indicatoren verantwoord moeten worden. Deze zijn opgenomen in een overzicht, dat als afzonderlijke bijlage bij het jaarverslag is gevoegd (zie bijlage B). De SISA-bijlage valt onder de accountantsverklaring bij de jaarrekening en daarmee vervangt deze verklaring de afzonderlijke verklaringen per regeling.

Het gaat voor de provincie om de volgende specifieke uitkeringen: 1. (E3) Subsidieregeling sanering verkeerslawaai (inclusief bestrijding spoorweglawaai) 2. (E6) Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 3. (E6) Bodemsanering (excl. Bedrijvenregeling) 2005-2009 Hernieuwde uitvraag 2010 4. (E10) Tijdelijke subsidieregeling Innovatieprogramma Mooi Nederland 5. (E11) Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) 6. (E11) Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) Hernieuwde uitvraag 2010 7. (E27) Brede doeluitkering verkeer en vervoer 8. (E28) Regionale mobiliteitsfondsen 9. (E30) Quick wins binnenhavens 10. (F3) Verzameluitkering EL&I 11. (H8) Doeluitkering jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg + Zorgkosten Jeugdzorg)

Zowel het project IJsseldelta als het programma Externe Veiligheid zijn met ingang van 2012 als decentralisatie-uitkering in het provinciefonds opgenomen en worden niet langer via het SISA-regime verantwoord. Met ingang van de SISA-verantwoording 2010 geldt voor alle specifieke uitkeringen het baten- lastenstelsel. Het kas-verplichtingenstelsel is niet langer van toepassing voor de verantwoording van specifieke uitkeringen. Hiermee wordt voorkomen dat extracomptabele administraties met afwijkende waarderingsregels en aanvullende controles bij medeoverheden nodig zijn ten behoeve van de aansluiting op de Rijksadministratie. Dit heeft eveneens geleid tot een eenduidige definitie van het landelijke bestedingsbegrip dat voor de SISA wordt gehanteerd. In de Jaarrekening 2012 heeft dit met name gevolgen voor de lastneming van de verstrekte opdrachten binnen de BDU. Alle opdrachten zijn naar rato van realisatie als last binnen de jaarrekening opgenomen. Dit in tegenstelling tot het huidige verplichtingenbeleid waarbij alle opdrachten die voor meer dan 75% zijn gerealiseerd ten laste worden genomen van het lopende jaar. Dit punt wordt meegenomen in de evaluatie van het verplichtingenbeleid dat in 2013 zal plaatsvinden.

462 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

4.8 Investeringskredieten voor activa

Voor investeringen in 2012 was € 20,4 miljoen beschikbaar. Uit de toelichting op de balans blijkt dat in 2012 investeringen zijn gerealiseerd voor een bedrag van € 15,0 miljoen, zodat € 5,4 miljoen aan niet-bestede investeringskredieten resteert. In onderstaande tabel zijn de geplande en gerealiseerde investeringen per krediet weergegeven.

( x € 1.000)

Omschrijving Begroot 2012 Realisatie 2012 Saldo

Programma Mobiliteit Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 114 77 37 Realisatie provinciale wegen 5.724 6.053 -329 Gladheidsbestrijding 574 566 8

Totaal programma 6.412 6.696 -284

Programma Natuur en Duurzaamheid Handhaving milieubeheer 136 21 115

Totaal programma 136 21 115

Programma Water Grondwaterbeheer 213 59 154

Totaal programma 213 59 154

Programma Sociale infrastructuur en Cultuur Subsidieverlening 100 100

Totaal programma 100 100

Apparaatskosten Vastgoed 2.070 1.266 804 Huisvesting en inrichting - 441 -441 Document productieservice 62 13 49 ICT 11.105 6.235 4.870 Logistieke services 308 254 54

Totaal interne producten 13.545 8.209 5.336

Totalen 20.406 14.985 5.421

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 463 Programma Mobiliteit

Ontwikkeling beleid bereikbaarheid De besteding van het investeringskrediet in 2012 bedraagt € 77.300 en is onder meer aangewend voor onderzoeken met betrekking tot monitoring openbaar vervoer en het verkrijgen van informatie ten behoeve bereikbaarheidsprofielen (speed profiles). De niet-bestede middelen ad € 37.000 zullen in 2013 worden aangewend voor studie en onderzoek ten behoeve van het realiseren van een goede bereikbaarheid.

Realisatie provinciale wegen De aanleg of vervanging van provinciale infrastructuur, die geprogrammeerd is in de Dynamische Beleidsagenda (zie bijlage bij Kerntaakbegroting 2012), wordt gefinancierd met de bestemmingsreserve Provinciale Infrastructuur en met investeringskrediet. Bij het opstellen van het huidige bestuursakkoord is besloten om de investeringskredieten structureel te schrappen, behoudens de kredieten die in het verleden aan de lopende projecten zijn toegekend. Het investeringskrediet 2012 bedroeg € 5,7 miljoen en is met € 0,3 miljoen overschreden. Dit werd hoofdzakelijk veroorzaakt door de uitbetaling van een schadeclaim van € 0,2 miljoen naar aanleiding van een gerechtelijke uitspraak inzake het project Traverse Hardenberg, dat rond 2006 werd opgeleverd. De overschrijding zal overigens worden vereffend met het investeringskrediet 2013. Het overige verschil wordt verklaard door fluctuaties in de kasritmes van projecten tussen de jaren. In het meerjarig perspectief blijven de projecten overigens binnen de begroting.

Voor de meeste projecten die zijn opgenomen in de Dynamische Beleidsagenda geldt dat zij zich in de voorbereidingsfase bevinden die voorafgaat aan de daadwerkelijke uitvoering van de maatregelen. Zodoende is het uitgavenvolume nog beperkt. Noemenswaardige uitzonderingen hierop vormen de uitgaven voor de Kosteneffectieve Maatregelen (KEM) ad € 3,2 miljoen en de uitgaven voor het project N350 Rijssen-Bussinkweg ad € 2,0 miljoen. Tot slot kunnen wij u melden dat de werkzaamheden aan het project N342 Rondweg Oldenzaal zijn afgerond.

Gladheidsbestrijding Het budget voor de aanschaf van gladheidsbestrijdingsmaterieel bedroeg € 574.000. Hierop is € 566.000 uitgegeven voor de aanschaf van zoutstrooiers en sneeuwploegen. Hiermee is de kwantiteit en kwaliteit van het gladheidsbestrijdingsmaterieel gewaarborgd. Het kredietrestant 2012 kan vrijvallen aangezien er structureel investeringsmiddelen zijn opgenomen in de kerntakenbegroting.

Programma Natuur en duurzaamheid

Handhaving Milieubeheer In 2012 is de overgang van Globis (bodem dossiers) naar het centrale materiesysteem (Squit) afgerond. Er is geen noodzaak om het overschot mee te nemen naar 2013.

Programma Water

Grondwaterbeheer De geplande investeringen voor 2012 in de ICT-kosten grondwaterreserve (=landelijk grondwa- terregister LGR) hebben geen doorgang gevonden omdat het LGR inmiddels in IPO-verband op landelijk niveau wordt geregeld. Het geplande krediet voor dit onderdeel kan daarom worden doorgeschoven naar 2013.

464 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 4 Jaarrekening 2012

Programma Sociale Infrastructuur, Cultuur en Jeugd

Culturele basisinfrastructuur De aanpassingen voor het digitale loket maken deels onderdeel uit van de kosten die gemaakt zijn in het kader van de generieke voorzieningen. Daardoor zijn in 2012 geen kosten gemaakt. De afgesproken investering van ca. € 10.000,- in het onderdeel ‘Sturings- en managementrapportages’ van Generieke Voorzieningen, is door herprioritering van te realiseren onderdelen binnen het programma niet gerealiseerd. Dit onderdeel is nu voor eind 2013 gepland. Voor de content van de e-formulieren is € 20.000 in 2013 benodigd.

Met beide onderdelen kan de externe dienstverlening op het terrein van subsidies verbeterd worden.

Apparaatkosten

Vastgoed Het renovatiebudget is gebruikt voor het realiseren van het werkgebied op vleugel 3 en het ver- gader- en ontmoetgebied op vleugel 6. Het restende investeringsbedrag is noodzakelijk voor het bouwkundig aanpassen van de vergaderruimten Carre en Triangle. Daarnaast is de renovatie van de dienstwoningen bij het Nijenhuis doorgeschoven naar 2013. Van de leverancier van het meubilair zijn nog facturen te ontvangen voor € 350.000,--.

Huisvesting en inrichting Voor de huisvesting van het SSC zijn de 4e en 5e verdieping van de vleugel van het provinciehuis verbouwd. De kosten van deze verbouwing komen volledig terug door de toekomstige baten uit de verhuur.

Document productieservice Het beschikbare budget is gebruikt voor de aanschaf van een nieuwe snijmachine bij de repro. De kosten van de nieuwe snijmachine zijn lager uitgevallen, het resterende budget valt vrij.

ICT De projecten in het kader van de vervanging van de ICT-infrastructuur zijn deels niet tot uitgave gekomen in 2012 door tekort aan regiecapaciteit om de projecten uit te voeren. Daarnaast wachten de infrastructuurprojecten op de geplande samenwerking binnen het Shared Service Center, om hierbinnen tot een geïntegreerde infrastructuur te komen. De vervanging en vernieuwing van projecten in de sfeer van applicaties is deels niet gerealiseerd, omdat de planning door de leveranciers niet is gehaald en vanwege vertraging in de aanbesteding en besluitvorming (DMS systeem en E-dienstverlening).

Logistieke services De investering betreft de uitbreiding van de audiovisuele faciliteiten in spreekkamers van het hoofdgebouw en vervanging van de beamer in de Statenzaal. De vervanging van het stemsysteem in de Statenzaal is doorgeschoven naar 2013.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 465 H5

466 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 5 Provinciale organisatie

5. Provinciale organisatie

Het bestuur van de provincie wordt gevormd door een algemeen (Provinciale Staten) en een dagelijks bestuur (Gedeputeerde Staten). Naar aanleiding van de verkiezingen in maart 2011 is de samenstelling van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten gewijzigd.

Samenstelling 5.1 Provinciale Staten Provinciale Staten Het aantal Statenleden van een provincie is afhankelijk van het aantal inwoners. Voor Overijssel is CDA 11 zetels het aantal zetels vastgesteld op 47. De samenstelling van Provinciale Staten staat in het schema PvdA 9 zetels hiernaast weergegeven. VVD 8 zetels PVV 4 zetels Ten opzichte van de vorige periode, kent de Provinciale Staten drie nieuwe partijen: PVV, D66 en SP 4 zetels 50PLUS. D66 3 zetels ChristenUnie 3 zetels Statengriffie Groenlinks 2 zetels De statengriffie heeft primair tot doel om de Provinciale Staten te ondersteunen in haar functio- SGP 2 zetels neren. De ondersteuning door de statengriffie behelst onder meer de secretariële ondersteuning 50 Plus 1 zetel van Provinciale Staten en Statencommissies. De taken zijn daarnaast aangevuld met taken op het gebied van communicatie, procesmatige advisering, voorlichting en controle. De griffier van de Totaal 47 zetels Provinciale Staten is mw. R. (Renée) Wiggers.

5.2 Dagelijks bestuur Het dagelijks bestuur van de provincie bestaat uit de Commissaris van de Koning (voorzitter) en vijf gedeputeerden. Samen vormen zij het college van Gedeputeerde Staten.

5.2.1 Commissaris van de Koning Per 1 januari 2011 is mevrouw drs. A.Th.B. Bijleveld-Schouten benoemd tot Commissaris van de Koning in de provincie Overijssel. De Commissaris van de Koning beheert de portefeuille Kwaliteit Openbaar Bestuur (zie paragraaf 5.2.2).

Naast de taken uit haar portefeuille, heeft de Commissaris van de Koning een aantal Rijkstaken waaronder burgemeestersaangelegenheden, ombudszaken, openbare orde en veiligheid en het gastvrouwschap tijdens bezoeken van leden van het Koninklijk Huis. De Commissaris van de Koning is zowel voorzitter van Provinciale Staten als van het college van Gedeputeerde Staten.

5.2.2 Gedeputeerde Staten Het college van Gedeputeerde Staten bestaat sinds de verkiezingen in 2011 uit de onderstaande Gedeputeerden (inclusief portefeuilleverdeling). Ook de Commissaris van de Koning heeft een portefeuille in dit college.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 467 T.W. (Theo) Rietkerk (CDA) - Portefeuille A: Economie, Energie en Innovatie • Economie (inclusief innovatie en agrarische sector) • Toerisme en recreatie • Energie • Gebiedsontwikkeling IJsseldelta inclusief Nationaal Landschap IJsseldelta • Gebiedsontwikkeling Innovatiedriehoek • Personeel en organisatie • IPO

I.A. (Ineke) Bakker (VVD) - Portefeuille B: Milieu, Wonen en Financieel toezicht • Milieu (inclusief geluid, bodemsanering en ontgrondingen) • Kwaliteit leefomgevingen (inclusief gezond en veilig leefmilieu) • Wonen • Financieel toezicht gemeenten • Deelnemingen / deelnemingenbeleid • Vergunningverlening (inclusief ontwikkeling Regionale Uitvoeringsdiensten) • Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente (inclusief Nationaal Landschap Noordoost-Twente) • Coördinatie Zwolle / Kampen / Netwerkstad.

E. (Bert) Boerman (ChristenUnie) - Portefeuille C: Ruimte, Water en Jeugdzorg • Ruimtelijke ontwikkeling • Water • Grondzaken • Sociale infrastructuur • Jeugdzorg • Handhaving • Gebiedsontwikkeling Ruimte voor de Vecht • Coördinatie Stedendriehoek

W.H. (Hester) Maij (CDA) - Portefeuille D: Landelijk Gebied en Culturele Infrastructuur • Inrichting landelijk gebied • Natuur en landschap • Cultuur, monumentenzorg en erfgoed • Europa (inclusief fondsen) • Coördinatie Netwerkstad Twente

G.J. (Gerrit Jan) Kok (VVD) - Portefeuille E: Bereikbaarheid, Openbaar Vervoer en Financiën • Bereikbaarheid • Provinciale wegen en kanalen • Openbaar vervoer • Provinciale financiën • Herindelingen • Gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente e.o. • Gebiedsontwikkeling Spoorzone Zwolle

468 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 5 Provinciale organisatie

A.Th.B. (Ank) Bijleveld-Schouten - Portefeuille V: Kwaliteit Openbaar Bestuur • Voorzitterschap Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten • Integriteit bestuur • Rechtspositie provinciale bestuurders • Coördinatie openbare orde en veiligheid • Externe betrekkingen en lobby • Kwaliteit openbaar bestuur (inclusief bestuurlijke vernieuwing, interbestuurlijk toezicht, samenwerking met andere overheden, juridische zaken, trendbureau) • Communicatie en voorlichting / mediabeleid • Gebouwen en facilitair beleid • (E-)Dienstverlening (inclusief informatiebeleid / automatisering)

5.3 Ambtelijke organisatie

Directie De eindverantwoordelijkheid voor de gehele organisatie ligt bij de Directie. Ze heeft een verantwoor- delijkheidsplicht aan het college in regulier overleg en managementrapportages en het mandaat voor het feitelijk besturen van de ambtelijke organisatie. De Directie zorgt dat de ambtelijke organisatie doelmatig en doeltreffend werkt en functioneert binnen de bestuurlijk bepaalde beleidslijnen. Verder zorgt de Directie dat het bestuur tijdig alle relevante informatie en adviezen krijgt voor het bepalen van het beleid. Als het gaat om het strategische beleid heeft de Directie in de voorbereiding een actieve voortrekkersrol. De Directie bestaat uit de heer H.A. (Harry) Timmerman (tevens Secretaris van het College van Gedeputeerde Staten van Overijssel) en de heer J. (Johan) Osinga.

Project- en Programmamanagement De eenheid Project- en Programmamanagement levert daadkrachtige programma- / projector- ganisaties ten behoeve van de realisatie van de investeringsagenda. Verder professionaliseert de eenheid het ambtelijk opdrachtnemerschap en ambtelijk en bestuurlijk opdrachtgeverschap en levert daarbij procesexpertise. Hoofd van de eenheid is de heer H.J. (Henk) Vegter.

Ruimte en Bereikbaarheid De eenheid Ruimte en Bereikbaarheid is verantwoordelijk voor de strategieontwikkeling en beleidsontwikkeling op het fysiekruimtelijke domein met structurerende elementen als water-, ondergrond- en infrastructuur. Hoofd van de eenheid is mevrouw M. (Monique) Esselbrugge.

Economie en Cultuur De eenheid Economie en Cultuur is verantwoordelijk voor de economische strategieontwikkeling en beleidsontwikkeling op relevante economische onderwerpen waaronder energie, innovatie, landbouw, toerisme en sociaal-cultureel vestigingsklimaat. Hoofd van de eenheid is de heer A.J. (Alfred) Peterson.

Natuur en Milieu De eenheid Natuur en Milieu is verantwoordelijk voor de strategieontwikkeling en beleidsontwikkeling op natuurbeleid en landschapsbeleid en –beheer. Ook is de eenheid verantwoordelijk voor de milieuopgaven en saneringsopgaven in de provincie. Hoofd van de eenheid is mevrouw T.H.B.M. (Thea) Hofs.

Wegen en Kanalen De eenheid Wegen en Kanalen is verantwoordelijk voor het beheer, onderhoud, programmeren en realiseren van de provinciale infrastructuur en verkeersmanagement (projecten). Hoofd van de eenheid is mevrouw L. (Lindy) Molenkamp en de heer J. Wesselink a.i.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 469 Publieke Dienstverlening De eenheid Publieke Dienstverlening levert (al dan niet met derde partijen gedeelde) diensten voor de Overijsselse samenleving. Hoofd van de eenheid is mevrouw M.P.E. (Monique) Stouten.

Bedrijfsvoering De eenheid Bedrijfsvoering heeft als opdracht kaders te stellen voor haar klantgroepen, de medewerkers, de leiding en de directie en het bestuur optimaal te bedienen in de bedrijfsvoering, financiën en faciliteiten. Hoofd van de eenheid is de heer E. (Erik) Jungerius.

Bestuurszaken en concernzaken De eenheid Bestuurszaken en concernzaken opereert op het snijvlak van het bestuurambtelijke management en bestuurlijke verhoudingen, faciliteert / ondersteunt besluitvorming, is verantwoordelijk voor strategische advisering en concerncontrol en ondersteunt de Commissaris van de Koning in haar Rijkstaken. Hoofd van de eenheid is de heer S. (Sietse) Haven.

Schematisch ziet de provinciale organisatiestructuur vanaf 1 november 2012 er als volgt uit:

Gedeputeerde Staten

PH* PH* PH* PH* PH*

Concern- managementteam Hoofd Hoofd Hoofd Hoofd Hoofd Hoofd Hoofd Hoofd Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Directie

Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Eenheid Project- en Ruimte en Economie en Natuur en Wegen en Bedrijfs- Publieke Bestuurszaken programma- Bereikbaarheid Cultuur Milieu Kanalen voering Dienst- en management verlening Concernzaken

BOG** AOG*** Programma

BOG** AOG*** Project

BOG** AOG*** Programma

Andere overheden Marktpartijen

* Portefeuillehouder ** Bestuurlijk opdrachtgever *** Amtelijke opdrachtgever

470 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 5 Provinciale organisatie

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 471 H6

472 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 6 Woordenlijst

6. Woordenlijst

A C ad. Ten bedrage van ca. Circa ADR Algemene dekkingsreserve CAO Collectieve Arbeidsovereen- AMK Advies- en Meldpunt Kinder- komst mishandeling CBL Cross Border Leases AO Administratieve Organisatie CBS Centraal Bureau voor de APO Arbeidsmarktprognoses Statistiek Overijssel CDA Christen Democratisch Appèl APPA Algemene Pensioenwet CdK Commissaris van de Koning Politieke Ambtsdragers CEMT De binnen- of rivierscheep- Art. Artikel vaart is in Europa opgedeeld ATC Arbeidstrainingscentra in CEMT-klasses om de AvA Algemene Vergadering van afmetingen van vaarwegen in Aandeelhouders West-Europa op elkaar af te stemmen. B CJG Centrum voor Jeugd en Gezin B&W Burgemeester en Wethouders CKO Coördinatiepunt Kavelruil BBL Bureau Beheer Landbouw- Overijssel

gronden CO2 Kooldioxide BBV Besluit Begroting en CLRAE Het congres van lokale en Verantwoording regionale autoriteiten binnen BC (eenheid) Bestuurs- en de Raad van Europa Concernzaken CST Centraal Station Twente BCF Btw-compensatiefonds CROW Centrum voor Regelgeving BDU Brede Doeluitkering en Onderzoek in de Grond-, BEON Bio-energiecluster Oost- Water- en Wegenbouw en Nederland de Verkeerstechniek BGO Bestuurlijke Gebiedsoverleggen CU ChristenUnie bijv. Bijvoorbeeld BIRO Bedrijven- en Instellingen D register Overijssel d.m.v. Door middel van BJzO Bureau Jeugdzorg Overijssel DBA Dynamische Beleidsagenda BLS Besluit Locatiegebonden DIA Dynamische Investeringsagenda Subsidies DLG Dienst Landelijk Gebied BNG Bank Nederlandse Gemeenten DOP Dorpsontwikkelingsplannen BREZ Bereikbare regio Zwolle- DR Dienst Regelingen Kampen DRIS Dynamisch Route-informatie- BRZO Besluit Risico’s Zware Onge- paneel vallen DRIS Dynamisch Reizigersinformatie- BSB Stichting Bodemsanering systeem Bedrijventerreinen DVS Dienst Verkeer en Scheepvaart btw Belasting toegevoegde waarde B.V. Besloten Vennootschap E BV (eenheid) Bedrijfsvoering e.e.a. Een en ander BZK (Ministerie van) Binnenlandse e.o. En omstreken Zaken en Koninkrijksrelaties e.d. En dergelijke EC (eenheid) Economie en Cultuur

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 473 EDO Elektronisch Document hbo Hoger beroepsonderwijs Overijssel HERO Herontwerp Processen EFRO Europees Fonds Regionale Hiswa Handel en Industrie op gebied Ontwikkeling van scheepsbouw en Water- EHK Essentiële Herkenbaarheids- sport kenmerken HMO Herstructureringsmaatschappij E-HRM Electronic Human Resource Overijssel Management HOV Hoogwaardig Openbaar vervoer- EHS Ecologische Hoofdstructuur verbinding EKC Eigen Kracht Centrale HRM Human Resource Management enz. Enzovoorts E-provincie Electronic provincie I ERH Energy Resourcing Holding incl. Inclusief EU Europese Unie i.v.m. In verband met EUREGIO Grensoverschrijdend samen- IC Interne Controle werkingsverband ICT Informatie- en Communicatie- EZ (Ministerie van) Economische technologie Zaken ILG Investeringsbudget Landelijk Gebied F IIO Investeren in Overijssel fte Fulltime equivalent, ofwel een IIP Investors in People 100% formatieplaats IMG Investeren met Gemeenten FES Fonds Economische Structuur- Interreg Een Europees subsidie versterking programma Fido Financiering Decentrale IPO Interprovinciaal Overleg Overheden IPPC IPPC-richtlijn (Europese milieu- FPU Flexibel Pensioen en Uittreden norm) ISO Een norm of standaard G ISV Investeringsbudget Stedelijke GBD Groene en Blauwe Diensten Vernieuwing GEMMA Gemeentelijke Model Architec- ISPA Internationale Sporthal Almelo tuur IT Informatietechnologie GGOR Gewenst Grond- en Opper- vlaktewaterregime J GGV Gebiedsgerichte verkenning jl. Jongstleden GWW Grondwaterwet JSC Jeugd, Sociale Infrastructuur GIS Geografisch informatiesysteem en Cultuur gMJP Gebiedsmeerjarenprogramma GOB Gemeenschappelijk Ontwik- K kelingsbedrijf KAR Korte afstandsradio GOBIS Gebouwonderhoud en Beheer- KCO Kunst en Cultuur Overijssel systeem KEM Kosteneffectieve maatregelen GOBT Gelders Overijssels Bureau KiEMT Kennis en innovatie in energie- voor Toerisme en milieutechnologie GOM Gelderlandse Ontwikkelings- KIOS Kunstwerken informatie en maatschappij Onderhoudssysteem GPS Global Positioning System KISS Kennisinstituut Stedelijke GS Gedeputeerde Staten Samenleving GSB Grote Stedenbeleid KITO Kwaliteitsimpuls Toerisme Overijssel H km Kilometer ha Hectare kton/j Kiloton per jaar

474 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 6 Woordenlijst

KRW Europese Kaderrichtlijn Water MRB Motorrijtuigenbelasting KSS Kwaliteitsscoresysteem MTO Medewerkerstevredenheids KvK Kamer van Koophandel onderzoek KVO Kracht van Overijssel MTR Midterm review

L N LAN Local Area Network n.n.b. Nog niet bekend Leader Een Europees subsidie n.v.t. Niet van toepassing programma NaNOV Nano4vitality LEI Het LEI maakt deel uit van NCW Netto contante waarde Wageningen Universiteit en NDIX Nederlands-Duitse Internet Researchcentrum, daarbinnen eXchange vormt het samen met het NJN Najaarsnota Departement Maatschappij NL Nationaal Landschap wetenschappen de Social NM Natuurmonumenten Sciences Group NM (eenheid) Natuur en Milieu LF-routes Landelijke Fietsroutes NMI Nationaal Mediation Instituut LMA Landelijk meldpunt afvalstoffen NMO Natuur Milieu Overijssel LNV (Ministerie van) Landbouw, NO2 Stikstofdioxide Natuur en Visserij N-O Noordoost LO Landschap Overijssel NORA Nederlandse Overheid LOG Landbouwontwikkelingsgebied Referentiearchitectuur LOP Landschapsontwikkelingsplan NOT Noordoost-Twente LTO Land- en Tuinbouw Organisatie NRW Noordrijn-Westfalen Nederland NS Nederlandse Spoorwegen LVO Landelijke Voorziening NSL Nationaal Samenwerkings Omgevingsloket programma Luchtkwaliteit NSW Natuurschoonwet M NUP Het Nationaal Uitvoerings m.b.t. Met betrekking tot programma Dienstverlening en m.n. Met name E-overheid MARIJ Model architectuur Rijks NV Naamloze Vennootschap diensten NVB Nationale vervoersbewijzen mbo Middelbaar Beroepsonderwijs NVS Normeringssysteem voorzienin- MER Milieueffectrapportage genniveau MEUP Meerjarig Economische nWro Nieuwe Wet ruimtelijke orde- Uitvoeringsperspectief ning MESA+ Instituut voor Nanotechnologie O MEV Macro-economische Verken- O&A Onderwijs & Arbeidsmarkt- ning beleid MEVO Meerjarenprogramma Externe o.a. Onder andere Veiligheid Overijssel OBD Overijsselse bibliotheekdienst min. Minimaal o.b.v. Op basis van MIRT Meerjarenprogramma Infra- o.m. Onder meer structuur, Ruimte en Transport OCW Ministerie van Onderwijs, MIT Meerjarenprogramma Infra- Cultuur en Wetenschappen structuur en Transport OEM Overige eigen middelen m.i.v. Met ingang van OLS Ongehinderd Logistiek Systeem MKB Midden- en kleinbedrijf OMK Ontwikkelingsmaatschappij MKBA Maatschappelijke kosten- Koekoekspolder batenanalyse OOM Overijsselse Ontwikkelings- Mln Miljoen maatschappij

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 475 OPG Overijssels Particulier Grond- ROVO Regionaal Orgaan voor de bezit Verkeersveiligheid in Overijssel OTB Ontwerp tracé-besluit RMF Regionaal Mobiliteitsfonds OV Openbaar Vervoer RSL Regionaal Samenwerkings OZB Onroerende-zaakbelasting programma Luchtkwaliteit RTV-Oost Radio Televisie Oost P RUD regionale uitvoeringsdiensten p.m. Pro memorie RvC Raad van Commissarissen P-nota Perspectiefnota RVZ Robuuste Verbindingszone PvdA Partij van de Arbeid RW Rijksweg P&C Planning & Control RWE Rheinisch-Westfälische PD (eenheid) Publieke Dienst Elektrizitätswerke (Duitse verlening energiebedrijf) PDR Programmadirectie Ruimte RWS Rijkswaterstaat voor de Rivier PETRA Provinciale Referentiearchitec- S tuur SAN Subsidieregeling Agrarisch PHS Programma hoogfrequent Natuurbeheer spoor SBB Staatsbosbeheer PIDON Pieken in de Delta Oost- SDE Stimuleringsregeling Duur- Nederland zame Energie PKB Planologische Kernbeslissing Seph Servicepunt handhavings PM10 Fijn stof (PM10) is een ver- projecten zamelnaam voor zwevende, SER Sociaal-Economische Raad inhaleerbare deeltjes SGP Staatkundig Gereformeerde pMJP Provinciaal meerjaren Partij programma SLOK- De SLOK-regeling richt zich

POP Plattelands ontwikkelings regeling naast CO2-reductie ook op het programma verminderen van andere broei- PPM (eenheid) Project- en kasgassen die op lokaal gebied Programmamanagement worden uitgestoten PPM Participatiemaatschappij sms Short message service PS Provinciale Staten SN Subsidieregeling Natuurbeheer PSAN Provinciale subsidieregeling SNIP Spelregelkader voor Natte agrarisch natuurbeheer Infrastructuurprojecten PvA Plan van Aanpak SNSO Subsidies Nieuwe Stijl Overijssel PVV Partij voor de Vrijheid SP Socialistische Partij PVVP Provinciaal Verkeers- en SSC Shared service center Vervoersplan Statencie Statencommissie SVn Stichting Stimuleringsfonds R Volkshuisvesting Nederlandse R&D Research & Development Gemeenten RB (eenheid) Ruimte en Bereik- SVWO Servicecentrum Vrijwilligers- baarheid werk Overijssel RBT Regionaal Bedrijventerrein Twente T Recron Recreatieondernemers t.a.v. Ten aanzien van RGT Revitalisering generiek toezicht t.b.v. Ten behoeve van resp. Respectievelijk TCR Regiotaxi Salland RIBO Restauratie opleidingsproject TOOL The Other Office Life RO Ruimtelijke Ontwikkeling TOP Toeristische overstappunten ROC Regionaal opleidingscentrum

476 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Hoofdstuk 6 Woordenlijst

U Whvbz Wet hygiëne en veiligheid UBS Uitvoeringsbesluit Subsidies badinrichtingen en zwem Overijssel gelegenheden URBAL URBan and rurAL develope- WK (eenheid) Wegen en Kanalen ment WKO Warmte- en Koudeopslag UT Universiteit Twente WMO Wet Maatschappelijke UWV Uitvoeringsinstituut Werk Ondersteuning nemersverzekeringen WO Wetenschappelijk Onderwijs WRO Wet Ruimtelijke Ordening V WSW Wet sociale werkvoorziening VAB Vrijkomende agrarische WTC World Trade Centre bebouwing WW Werkloosheidswet V&W Ministerie van Verkeer & WWI Ministerie van VROM Waterstaat VHR Vogel en/of Habitatrichtlijn Z VIS2 Volkshuisvesting Informatie- zgn Zogenoemde systeem ZKN Zwolle-Kampen Netwerkstad VIV De verplaatsingsregeling Z-O Zuidoost intensieve veehouderij Z-W Zuidwest vmbo voortgezet middelbaar beroepsonderwijs VMO Verenigde Maakindustrie Oost VNG Vereniging Nederlandse Gemeenten VNO-NCW Belangenorganisatie van werk- gevers (Verbond Nederlandse Ondernemingen – Nederlands Christelijk Werkgeversverbond) VO Voortgezet Onderwijs VOC Verkeersongevallen concentratie VOF Vennootschap Onder Firma VRI Verkeersregelinstallaties VRIS Vastgoedinformatiesysteem VROM (Ministerie van) Volkshuis vesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer VS Verenigde Staten VSO Vereniging voor Statistiek en Onderzoek VVD Volkspartij voor Vrijheid en Democratie VVN Veilig Verkeer Nederland

W Wabo Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht Wajong Wet arbeidsongeschiktheids- voorziening jonggehandicapten WB Wetboek WGR Wet Gemeenschappelijke Regelingen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 477 A

478 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Accountantsverklaring

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Aan: de Provinciale Staten van de provincie Overijssel

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in hoofdstuk 4 van dit verslag opgenomen jaarrekening 2012 van provincie Overijssel gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2012 en de programmarekening over 2012 met de toelichtingen, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen, alsmede de SISA-bijlage.

Verantwoordelijkheid van het college van Gedeputeerde Staten Het college van Gedeputeerde Staten van provincie Overijssel is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met het in Nederland geldende Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten. Deze verantwoordelijkheid houdt onder meer in dat de jaarrekening zowel de baten en lasten als de activa en passiva getrouw dient weer te geven en dat de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties rechtmatig tot stand zijn gekomen. Rechtmatige totstandkoming betekent in overeenstemming met de begroting en met de relevante weten regelgeving, waaronder provinciale verordeningen. Het college van Gedeputeerde Staten is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het Besluit accountantscontrole decentrale overheden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, alsmede voor de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de provincie.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 479 Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidscriteria en van de redelijk- heid van de door het college van Gedeputeerde Staten van de provincie gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

De bij onze controle toegepaste goedkeuringstolerantie bedraagt voor fouten 1% en voor onzekerheden 3% van de totale lasten en toevoegingen aan reserves. Deze goedkeuringstolerantie is door de Provinciale Staten bij besluit van 2 november 2011, besluit PS/2011/679 vastgesteld.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening van provincie Overijssel een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van zowel de baten en lasten over 2012 als van de activa en passiva per 31 december 2012 in overeenstemming met het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten.

Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balans mutaties over 2012, in alle van materieel belang zijnde aspecten, rechtmatig tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de relevante weten regelgeving, waaronder provinciale verordeningen.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 217 lid 3 onder d provinciewet vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening

Zwolle, 24 april 2013 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.

Origineel getekend door W.J.J. Verdegaal-Ong RA

480 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Accountantsverklaring

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 481 B

482 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Bijlagen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 483 Bijlage 1 - incidentele lasten en baten

Specificatie incidentele baten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

Kerntaak 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 5.080 3.054 5.924 4.101 844 1.047 2.9.10.07 Voorziening Ruimte voor Ruimte 556 556 556 556 2.9.20.05 Rente SVN Startersleningen 86 71 -15 2.4.20.05 Bijdragen Ruimte voor de IJssel 55 55 21 21 -34 -34 2.4.20.05 Bijdragen Zoetwatervoorziening Oost Nederland (KvO) 190 190 223 223 33 33 2.4.30.05 Doeluitkering ILG 2.309 2.309 2.308 2.308 -1 -1 2.4.30.05 Inkomensoverdrachten, overig 123 130 7 2.4.40.05 Grondwaterheffing (€ 1 miljoen) + overig 1.130 935 -195 2.7.20.05 Dividend Vitens 500 500 993 993 493 493 2.7.20.05 Rente achtergestelde lening Vitens 687 687

Kerntaak 2. Milieu en energie 43.421 25.967 44.189 26.311 768 344 2.5.00.05 Rente lening Aardwarmte Koekoekspolder 180 176 -4 2.5.00.05 Rente SVN Energieleningen 123 83 -40 2.5.00.05 Rente lening Warmtenet Hengelo 60 56 -4 2.5.00.05 Rente lening Biorights Hardenberg 46 46 2.5.00.05 Rente lening energiebesparing Enschede 11 11 2.7.20.05 Dividend Enexis 21.455 21.455 21.455 21.455 2.7.20.05 Rente Enexis (regulier en bruglening) 16.719 16.719 2.7.20.05 Dividend Vordering op Enexis 204 204 218 218 14 14 2.7.20.05 Dividend Attero 1.534 1.534 1.534 1.534 2.5.20.25 Baten heffing Nazorg stortplaatsen 11 11 2.5.40.05 Vermogensoverdrachten overheden NaNOV 2.469 2.469 2.606 2.606 137 137 diverse Overige baten kerntaak 2 257 126 970 345 713 219 2.5.60.05 Baten ontgrondingen 135 11 -124 2.5.20.10 Voorziening BOSA i.v.m. personeel 95 140 45 2.5.20.10 Voorziening BOSA | ontvangsten Rijk 146 146 47 47 -99 -99 2.5.20.10 Voorziening BOSA | ontvangsten overig 69 69 69 69 2.5.20.15 Reserve BOSA | ontvangsten Rijk 33 33 37 37 4 4

Kerntaak 3. Inrichting landelijk gebied 18.635 18.635 17.065 17.065 -1.570 -1.570 diverse Doeluitkering ILG 18.035 18.035 16.430 16.430 -1.605 -1.605 2.6.20.10 Doeluitkering weidevogels IJsseldelta 50 50 50 50 2.6.20.10 Doeluitkering Gooiermars 585 585 585 585 2.6.20.10 Doeluitkering natuurbeheer rietteeltsector 550 550 -550 -550

Kerntaak 4. Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer 48.280 1.655 52.732 5.842 4.452 4.187 2.3.00.05 Bijdrage gemeente combiplan N35 700 700 722 722 22 22 2.3.00.05 Bijdragen overheden KvO-projecten 320 320 486 486 166 166 2.3.00.05 Vrijval voorziening voorfinanciering Rijksweg 35 2.150 2.150 2.150 2.150 2.3.00.05 Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds -30 -30 -30 -30

484 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Specificatie incidentele baten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

2.3.00.10 Verkoop Regionaal Overslagcentrum Kampen 779 779 779 779 2.3.00.22 Bijdrage overheden aan ROVO 535 535 410 410 -125 -125 diverse Brede doeluitkering verkeer & vervoer 42.500 42.148 -352 2.3.40.10 Bijdragen overheden Regiotaxi 3.990 4.313 47 323 47 2.3.40.10 Bijdragen overheden HOV Zwolle-Kampen 100 100 102 102 2 2 2.3.10.16 Bijdragen overheden mobiliteitsaanpak en beheer

& onderhoud 709 709 709 709 2.3.10.16 Afkoopsommen overdracht infrastructuur c.a. 323 323 323 323 2.3.10.16 Schadevergoedingen provinciale infrastructuur 144 144 144 144 diverse Overige baten wegbeheer (incl. DPI) 135 476 341

Kerntaak 5. Regionale economie 496 422 905 831 409 409 2.6.10.05 Doeluitkering ILG 407 407 419 419 12 12 2.7.30.05 Doeluitkering ILG (1.2.2 en 1.3.3) 15 15 -15 -15 2.7.10.05 Bijdragen overheden aan Europese programma's 132 132 132 132 2.7.10.10 Vrijval Voorziening lening NDIX 280 280 280 280 2.7.10.20 Overige baten (SER Overijssel) 74 74

Kerntaak 6. Culturele infrastructuur en monumentenzorg 500 500 436 436 -64 -64 2.8.30.60 Kwijtschelding leningen Cultuurfonds Monumen- tenzorg Overijssel 21 21 21 21 2.8.30.80 Bijdrage Gelderland aan Productiefonds Oost- Nederland 500 500 377 377 -123 -123 2.8.30.80 Doeluitkering ILG 38 38 38 38

Kerntaak 7. Kwaliteit openbaar bestuur 165 29 290 118 125 89 2.1.30.10 Bijdragen Gelderland en Limburg evaluatie herindelingen 29 29 29 29 2.1.30.10 Inkomensoverdrachten lobby Den Haag 40 79 39 2.1.70.95 BI | Economie (overige inkomensoverdrachten) 51 52 1 2.1.70.95 BI | Omgevingskaart (inkomensoverdrachten van overheden) 45 41 -4 diverse Overige baten Kerntaak 7 89 89 89 89

Kerntaak 8. Sociale infrastructuur, jeugd en overige kerntaken 119.524 317 119.808 194 284 -123 2.8.00.90 Doeluitkering ILG 317 317 194 194 -123 -123 2.8.80.50 Doeluitkering jeugdzorg 118.134 118.464 330 2.1.20.05 Overige baten PBCf 27 28 1 2.1.60.40 Overige schadevergoedingen 152 53 -99 3.x.xx.xx Baten interne producten (excl. DPI) 894 1.069 175

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 485 Specificatie incidentele baten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

Kerntaak 9. Gebiedsontwikkelingen 3.425 3.425 3.832 3.832 407 407 2.4.20.05 Bijdragen Ruimte voor de Vecht 146 146 146 146 2.9.00.05 Baten grondverkopen 193 193 193 193 2.9.10.10 Doeluitkering IJsseldelta-Zuid 425 425 426 426 1 1 2.9.10.15 Bijdragen IJssel-Vechtdelta 67 67 67 67 2.9.10.15 Voorziening resultaten gebiedsexplotaties 3.000 3.000 3.000 3.000

Financiering en algemene dekkingsmiddelen 813.474 633.746 816.685 635.981 3.211 2.235 Subtotaal algemene dekkingsmiddelen 275.335 95.607 310.936 130.232 35.601 34.625 2.7.20.05 Dividend PBE 93 93 93 93 2.7.20.05 Dividend Verkoop vennootschap 938 938 938 938 2.0.00.05 Rente kasgeld 2.574 2.574 4.599 4.599 2.025 2.025 2.0.10.05 Rente langlopend uitgezette middelen 55.639 55.639 59.023 59.023 3.384 3.384 2.0.10.10 Bespaarde rente over beklemming ADR 12.600 12.600 2.0.10.10 Bespaarde rente 10.823 10.823 10.455 10.455 -368 -368 2.0.20.20 Uitkering Provinciefonds (AU + OEM + structurele DU's) 70.268 70.840 572 2.0.20.20 Uitkering Provinciefonds (incidentele decentralisatieuitkeringen) 25.439 25.439 55.023 55.023 29.584 29.584 2.0.30.15 Opcenten motorrijtuigenbelasting 96.860 97.264 404 2.0.40.05 Deelneming BNG (dividend) 101 101 101 101

Subtotaal reserves 538.139 538.139 505.749 505.749 -32.390 -32.390 2.0.80.10 Reserve Europese programma's 4.420 4.420 3.373 3.373 -1.047 -1.047 2.0.80.10 Reserve Reconstructie 750 750 204 204 -546 -546 2.0.80.10 Reserve regionale bereikbaarheid 1.063 1.063 1.040 1.040 -23 -23 2.0.80.10 Reserve provinciale infrastructuur 601 601 601 601 2.0.80.10 Ontwikkelingsreserve 90.257 90.257 90.259 90.259 2 2 2.0.80.10 Reserve waterwegen 10.934 10.934 10.571 10.571 -363 -363 2.0.80.10 Egalisatiereserve ILG 7.918 7.918 7.530 7.530 -388 -388 2.0.80.10 Reserve IJsseldelta-Zuid 35.049 35.049 35.049 35.049 2.0.80.10 Reserve startersleningen 537 537 399 399 -138 -138 2.0.80.10 Reserve energiebesparing 4.798 4.798 4.798 4.798 2.0.80.10 Reserve Investeren in Overijssel 193.966 193.966 193.966 193.966 2.0.80.10 Reserve particuliere woningverbetering 1.000 1.000 1.000 1.000 2.0.80.10 Reserve Investeren met Gemeenten 6.460 6.460 6.460 6.460 2.0.80.10 Reserve bodemsanering 2010 - 2014 3.000 3.000 -3.000 -3.000 2.0.80.10 Reserve ISV-3 700 700 542 542 -158 -158 2.0.80.10 Reserve uitvoering Kracht van Overijssel 171.386 171.386 146.037 146.037 -25.349 -25.349 2.0.80.10 Reserve majeure projecten EHS 5.300 5.300 3.920 3.920 -1.380 -1.380

Totaal incidentele baten 1.053.000 687.750 1.061.866 694.711 8.866 6.961

486 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Specificatie incidentele lasten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

Kerntaak 1. Duurzame ruimtelijke ontwikkeling en inrichting, waaronder waterbeheer 27.661 24.324 25.888 22.790 1.773 1.534 2.9.10.07 Lasten voorber.kosten Netwerksteden (uKvO) 550 550 521 521 29 29 diverse Lasten KvO-projecten (uKvO) 14.544 14.544 13.662 13.662 882 882 diverse Lasten IMG-projecten 805 805 805 805 2.9.10.07 Lasten Ontwikkeling Ruimtelijk Beleid regulier 400 370 30 2.9.10.22 Lasten Ruimtelijk toezicht 1 4 -3 2.9.20.05 Lasten SVn startersleningen - regulier 70 74 -4 2.9.20.05 Lasten SVn startersleningen - kapitaal 553 395 158 2.9.20.05 Lasten subsidies Wonen en Zorg 2.992 2.992 2.992 2.992 2.9.20.05 Lasten Ontwikkeling beleid wonen regulier 21 14 7 2.9.30.20 Lasten ISV-3 947 947 634 634 313 313 2.4.30.05 Lasten pMJP 4.553 4.373 4.373 4.193 180 180 2.4.10.05 Lasten Waterschappen 1 2 -1 2.4.20.05 Lasten Waterkeringen 744 735 710 701 34 34 2.4.30.05 Lasten Oppervlaktewaterbeheer excl. pMJP 523 89 511 88 12 1 2.4.40.05 Kapitaallasten grondwatermeetnet 29 21 8 2.4.40.05 Voorziening besteding grondwaterheffing 141 -711 46 -806 95 95 2.4.40.05 Lasten Grondwaterbeheer - overig 138 106 32 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen Vitens NV 8 7 1 2.7.20.05 Kapitaallasten achtergestelde lening Vitens 641 641

Kerntaak 2. Milieu en energie 71.243 51.685 53.799 34.640 17.444 17.045 2.5.00.05 Kapitaallasten SVn energieleningen 178 181 -3 2.5.00.05 Lasten Energiebesparing wonen - overig 4.628 4.600 5.032 5.001 -404 -401 2.5.00.05 Lasten Energie- en klimaatbeleid - overig 100 100 100 100 diverse Lasten KvO-projecten (uKvO) 17.789 17.789 13.124 13.124 4.665 4.665 2.5.00.05 Lasten IMG-projecten 500 500 500 500 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen Enexis Holding N.V. 28 28 2.7.20.05 Kapitaallasten achtergest. lening Enexis N.V. 1.552 1.552 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen Vord. op Enexis B.V. 1 1 2.7.20.05 Kapitaallasten bruglening Vord. op Enexis B.V. 13.300 13.300 2.5.00.10 Stimulering milieukwaliteit - overig 888 169 734 169 154 2.5.00.10 MEVO t.l.v. decentr.uitkering Provinciefonds 1.219 1.219 1.080 1.080 139 139 2.5.20.25 Lasten Afvalstoffen 384 154 184 154 200 2.5.40.05 Voorziening NaNOV 2.444 2.591 -147 2.5.40.05 Opstellen geluidsbelastingkaart 101 101 101 101 2.5.40.05 Lasten Geluid - overig 19 9 10 2.5.50.05 Kapitaallasten Handhaving milieubeheer (SO) 18 13 5 2.5.50.05 Lasten Handhaving milieubeheer - invoering RUD's 1.200 1.200 715 715 485 485 2.5.50.05 Lasten Handhaving milieubeheer - overig 255 155 19 100 -19 2.5.50.06 Lasten Vergunningverlening Milieubeheer 76 20 145 47 -69 -27 2.5.50.10 Lasten Repressieve handhaving 39 38 1 2.5.60.05 Lasten Ontgrondingen 54 11 43 2.5.20.10 Lasten pMJP 34 34 34 34 2.5.20.10 Voorziening BOSA 1.366 815 1.336 785 30 30

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 487 Specificatie incidentele lasten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

2.5.20.10 Lasten BOSA t.l.v. provinciefonds/reserve 22.317 22.317 10.973 10.973 11.344 11.344 2.5.20.10 Bodemsanering (2010 t/m 2013) 2.000 2.000 2.000 2.000 2.5.20.10 Ter beschikking houden deel ILG-middelen bodemsanering 667 667 439 439 228 228 diverse Overige lasten Bodemsanering 86 24 62

Kerntaak 3. Inrichting landelijk gebied 51.562 44.943 44.372 37.810 7.190 7.133 diverse Lasten pMJP 35.401 31.580 35.049 31.228 352 352 diverse Lasten KvO-projecten (uKvO) 11.077 11.077 5.735 5.735 5.342 5.342 2.7.30.20 Lasten t.l.v. Doeluitkering Gooiermars 279 279 -279 -279 2.7.30.20 Kapitaallasten Revolving fund Kavelruil 553 612 -59 2.7.30.20 Aanst. en uitv. pMJP/ILG - reguliere lasten 1.149 890 595 344 554 546 2.6.20.10 Weidevogelbeheer t.l.v. doeluitkering 50 50 50 50 2.6.20.20 Uitvoering groene wetgeving - reguliere lasten 258 66 258 66 2.6.20.10 Voorziening natuurbeleidsplan 1.605 1.605 2.6.20.10 Natuurbeheer rietteeltsector 1.280 1.280 108 108 1.172 1.172 2.7.30.05 Lasten duurzame agrarische bedrijvigheid - overig 189 81 108

Kerntaak 4. Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer 127.171 42.657 110.548 27.569 16.623 15.088

diverse Lasten uit BDU v&v (inclusief Regiotaxi) 46.270 46.247 23 diverse Lasten KvO-projecten (uKvO) 21.430 21.430 12.473 12.473 8.957 8.957 2.3.00.05 Lasten uit Reserve regionale bereikbaarheid 1.763 1.763 1.785 1.785 -22 -22 2.3.10.12 Lasten uit Reserve provinciale infrastructuur 601 601 601 601 2.3.30.06 Lasten uit Reserve waterwegen 11.930 11.930 10.830 10.830 1.100 1.100 2.3.00.05 Rentelasten Voorziening voorfinanciering RW35 713 713 713 713

2.3.40.10 Rentelasten BDU v&v 510 564 -54 2.3.10.12 Rentelasten Doeluitkering N34 522 522 2.3.00.05 Rentelasten Doeluitkering RMF 19 7 12 2.3.00.02 Kapitaallasten Ontwikk. beleid bereikbaarheid 58 56 2 diverse Kapitaallasten provinciale wegen 10.080 9.924 156 2.3.10.25 Kapitaallasten Gladheidsbestrijding 127 121 6 2.3.30.15 Kapitaallasten Vaarwegen 9 9 2.3.40.10 Lasten pMJP 700 700 700 700 diverse Lasten IMG-projecten 5.000 5.000 -53 -53 5.053 5.053 diverse Lasten onderhoud (vaar)wegen - regulier 26.919 25.529 1.390 2.3.00.02 Ketenmobiliteit - Beter Benutten 520 520 520 520

Kerntaak 5. Regionale economie 32.971 28.186 28.081 24.094 4.890 4.092 diverse Lasten pMJP 2.251 1.845 1.705 1.299 546 546 diverse Lasten t.l.v. res. uKvO 20.546 20.546 19.151 19.151 1.395 1.395 2.7.10.05 Voorziening Europese programma's 14 14 2.7.10.05 Lasten EU-programma's t.l.v. Res. EU-progr. 4.420 4.420 3.491 3.491 929 929 2.7.00.10 Toeristische produktontw. - reguliere lasten 748 52 696 2.6.10.05 Toeristische infrastructuur - reguliere lasten 1.457 1.364 93 2.7.10.10 Kapitaallasten Oost NV 84 84

488 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Specificatie incidentele lasten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

2.7.10.10 Kapitaallasten Ontw.mij. Zuiderzeehaven 35 35 2.7.10.10 Stimulering innovatie - Pieken in de Delta 1.375 1.375 153 153 1.222 1.222 2.7.10.10 Stimulering innovatie - reguliere lasten 980 998 -18 2.7.10.20 Ruimte voor ondernemen - reguliere lasten 1.061 1.034 27

Kerntaak 6. Culturele infrastructuur en monumentenzorg 40.828 19.241 38.008 16.467 2.820 2.774 diverse Lasten pMJP 570 186 347 -37 223 223 diverse Lasten t.l.v. res. uKvO 18.459 18.459 15.968 15.968 2.491 2.491 diverse Overige lasten Kerntaak 6 21.799 596 21.693 536 106 60

Kerntaak 7. Kwaliteit openbaar bestuur 7.569 1.009 7.706 989 -137 20 2.1.10.05 Voorziening APPA 340 863 -523 diverse Lasten Kerntaak 7 t.l.v. res. uKvO 1.009 1.009 989 989 20 20 diverse Lasten Kerntaak 7 regulier 6.220 5.854 366

Kerntaak 8. Sociale infrastructuur, jeugd en overige kerntaken 225.237 17.526 228.179 22.211 -2.942 -4.685 diverse Lasten pMJP 1.733 1.733 1.192 1.192 541 541 2.8.00.20 Lasten Sociale kwaliteit 3.073 2.730 3.057 2.723 16 7 2.8.00.40 Lasten Steunfunctietaken 2.700 275 2.701 275 -1 2.8.20.50 Lasten Sport - onderzoek Olymp. Spelen 85 85 34 34 51 51 2.8.80.50 Lasten t.l.v. DU Jeugdzorg 118.134 118.464 -330 2.8.80.50 Rentelasten DU Jeugdzorg 93 93 2.8.80.50 Lasten Jeugdzorg t.l.v. prov. middelen 539 390 539 390 2.8.80.50 Eigen kracht en innovatie Jeugdzorg (uKvO) 5.100 5.100 6.014 6.014 -914 -914 2.8.80.50 1000-jongerenplan (uKvO) 1.625 1.625 1.460 1.460 165 165 2.8.80.50 Transitie en transformatie Jeugdzorg (uKvO) 4.466 4.466 4.116 4.116 350 350 2.1.50.05 Lasten Bezwaar en beroepschriften 13 23 -10 2.1.60.05 Lstn relatiegesch., Kerstpakk. en eindej.feest 124 119 5 2.1.60.10 Lasten interne comm. en personeelsblad 33 30 3 2.1.60.30 Lasten Juridische advisering 76 14 62 2.1.60.40 Verzekeringen en aansprakelijkheidsstellingen 368 244 124 diverse Kapitaallasten interne producten (excl. DPI) 10.342 10.129 213 diverse Lasten interne producten (excl. DPI) 15.597 14.744 853 3.0.05.05 Lasten Voorziening reorganisatie 4.900 4.900 -4.900 -4.900 2.0.60.05 Personeelsgebonden kosten 60.014 59.199 815 2.0.60.05 Programma Ruimte en Cultuur personeel (t/m 96 96 95 95 1 1 2013) - personeelskosten 2.0.60.05 Groene en blauwe diensten (t/m 2013) - perso- 150 150 148 148 2 2 neelskosten 2.0.60.05 Nationaal landschap Noordoost-Twente (t/m 2013) 128 128 126 126 2 2 - personeelskosten 2.0.60.05 Frictiekosten 500 500 493 493 7 7 2.0.60.05 Overige tijdelijke personeelsbudgetten 248 248 245 245 3 3

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 489 Specificatie incidentele lasten ( x € 1.000)

Begroting 2012 Realisatie 2012 Saldo 2012 Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel Totaal Incidenteel

Kerntaak 9. Gebiedsontwikkelingen 43.045 43.045 39.068 39.068 3.977 3.977 2.4.20.05 Lasten Ruimte voor de Vecht (uKvO) 4.348 4.348 3.285 3.285 1.063 1.063 2.9.10.10 Lasten IJsseldelta-Zuid (uKvO, Res. IJDZ) 9.742 9.742 6.585 6.585 3.157 3.157 2.9.10.15 Lasten IJssel-Vechtdelta (uKvO) 1.100 1.100 1.084 1.084 16 16 2.9.10.15 Lasten Noordoost-Twente (uKvO) 300 300 212 212 88 88 2.9.10.15 Lasten Luchthaven Twente e.o. (uKvO) 5.300 5.300 5.777 5.777 -477 -477 2.6.20.15 Lasten Twickel (uKvO) 50 50 50 50 2.7.10.10 Lasten Innovatiedriehoek (uKvO) 21.935 21.935 21.955 21.955 -20 -20 2.9.00.05 Lasten grondzaken 270 270 170 170 100 100

Financiering en algemene dekkingsmiddelen 976.516 956.552 984.421 980.187 -7.905 -23.635 Subtotaal algemene dekkingsmiddelen 29.016 9.052 33.903 29.669 -4.887 -20.617 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen PBE B.V. 13 1 12 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen CBL B.V. 2 -2 2.7.20.05 Kapitaallasten aandelen CSV B.V. 1 1 2.0.00.05 Beheerlasten ILG Groenfonds 17 17 -17 -17 2.0.10.05 Afschrijvingen agio obligatieportefeuille 31.024 31.024 32.224 32.224 -1.200 -1.200 2.0.20.20 Decentralisatie-uitkering ILG tgv doeluitkering 19.400 19.400 -19.400 -19.400 2.0.40.05 Deelneming BNG (dividend) 8 8 2.0.50.05 Onderuitputting vorige jaren -2.500 -17.750 15.250 2.0.50.10 Onvoorzien - regulier 250 250 2.0.50.10 Onvoorzien - reservering afloop incidenteel beleid pMJP -21.972 -21.972 2.0.50.10 Onvoorzien - nog te realiseren taakstellingen 220 220

Subtotaal reserves 947.500 947.500 950.518 950.518 -3.018 -3.018 2.0.80.10 Reserve Europese programma's 4.224 4.224 4.224 4.224 2.0.80.10 Reserve Reconstructie 44 44 44 44 2.0.80.10 Reserve regionale bereikbaarheid 184 184 179 179 5 5 2.0.80.10 Reserve provinciale infrastructuur 759 759 759 759 2.0.80.10 Reserve waterwegen 783 783 783 783 2.0.80.10 Egalisatiereserve ILG 16.478 16.478 19.541 19.541 -3.063 -3.063 2.0.80.10 Reserve startersleningen 4.036 4.036 4.036 4.036 2.0.80.10 Reserve energiebesparing 7.123 7.123 7.083 7.083 40 40 2.0.80.10 Reserve herstructurering bedrijventerreinen 2.299 2.299 2.299 2.299 2.0.80.10 Reserve ISV-3 1.263 1.263 1.263 1.263 2.0.80.10 Reserve uitvoering Kracht van Overijssel 881.594 881.594 881.594 881.594 2.0.80.10 Reserve Energiefonds Overijssel 5.000 5.000 5.000 5.000 2.0.80.10 Reserve majeure projecten EHS 23.713 23.713 23.713 23.713

Totaal incidentele lasten 1.603.803 1.229.168 1.560.070 1.205.825 43.733 23.343

490 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 491 Bijlage 2 - SiSa bijlage verantwoordingsinformatie 2012 op grond van artikel 3 van de Regeling informatieverstrekking SiSa

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

I&M E3 Subsidieregeling sanering verkeers Subsidieregeling sanering verkeers- Provincies, gemeenten en gemeenschap- Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten laste Overige bestedingen Eindverantwoording Kosten ProRail (jaar T) als lawaai (incl. bestrijding spoorwegla- lawaai pelijke regelingen (Wgr) beschikkingsnummer en van rijksmiddelen (jaar T) Ja / Nee bedoeld in artikel 25 lid 4 waai) in de kolommen ernaast van deze regeling ten laste de verantwoordingsin- van rijksmiddelen formatie Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle R Indicatornummer: E3 / 01 Indicatornummer: E3 / 02 Indicatornummer: E3 / 03 Indicatornummer: E3 / 04 Indicatornummer: E3 / 05 1 BSV 2011056760 € 0 € 0 Nee € 0 2 BSV 2010028491 € 355.000 € 0 Nee € 0 3 BSV 2010030859 € 123.850 € 0 Nee € 0 4 BSV 2009050685 € 98.169 € 0 Nee € 0 5 BSV 2010017690 € 75.000 € 0 Nee € 0 6 BSV 2009044338 € 300.677 € 0 Ja € 0 7 BSV 2010016036 € 144.400 € 0 Nee € 0 8 BSV 2011043678 € 0 € 0 Nee € 0 9 BSV 2011036964 € 120.000 € 0 Nee € 0 10 BSV 2011036964 € 180.000 € 0 Nee € 0 11 BSV 2011051559 € 990.000 € 0 Nee € 0 12 LMV 2006307204 € 0 € 0 Nee € 0

I&M E6 Bodemsanering (excl. Bedrijven Wet bodembescherming (Wbb), Besluit Provincies en gemeenten Besteding (jaar T) ten Eindverantwoording regeling) 2005-2009 financiële bepalingen bodemsanering laste van Wbb Ja / Nee en Regeling financiële bepalingen bodemsanering Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E6 / 01 Indicatornummer: E6 / 02 € 3.859.090 Ja Aantal saneringen Aantal bodemonder- Aantal m2 gesaneerd Aantal m3 gesaneerde Aantal m3 gesaneerd zoeken oppervlakte (inclusief SEB) grond (inclusief SEB) verontreinigd grondwater (inclusief SEB) in te vullen zodra de in te vullen zodra de in te vullen zodra de in te vullen zodra de in te vullen zodra de prestaties behaald zijn prestaties behaald zijn prestaties behaald zijn prestaties behaald zijn prestaties behaald zijn Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Indicatornummer: E6 / 03 Indicatornummer: E6 / 04 Indicatornummer: E6 / 05 Indicatornummer: E6 / 06 Indicatornummer: E6 / 07 193 518 0,00 666768,00 135313,00

492 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 493

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

I&M E6_2010 Bodemsanering (excl. Bedrijven Wet bodembescherming (Wbb), Besluit Provincies en gemeenten Besteding 2010 uit Wbb Besteding 2010 uit FES Bestedingen (Wbb) van Uitgaven (Wbb) van vóór Bestedingen (FES) van Uitgaven (FES) van vóór regeling) 2005-2009_Hernieuwde financiële bepalingen bodemsanering vóór 2010, waarvan de 2010, waarvan besteding vóór 2010, waarvan de 2010, waarvan besteding uitvraag 2010 en Regeling financiële bepalingen uitgave in of na 2010 in 2010 plaatsvindt uitgave in of na 2010 in 2010 plaatsvindt bodemsanering plaatsvindt plaatsvindt In verband met de In verband met de In verband met de In verband met de overgang naar het baten- overgang naar het baten- overgang naar het baten- overgang naar het baten- lastenstelsel lastenstelsel lastenstelsel lastenstelsel Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornr: E6_2010 / 01 Indicatornr: E6_2010 / 02 Indicatornr: E6_2010 / 03 Indicatornr: E6_2010 / 04 Indicatornr: E6_2010 / 05 Indicatornr: E6_2010 / 06 € 4.507.051 € 257.525 € 9.925.108 € 0 € 0 € 0 Eindverantwoording Aantal saneringen Aantal bodemonder- Aantal m2 gesaneerd op- Aantal m3 gesaneerde Aantal m3 gesaneerd Ja / Nee (in te vullen zodra de zoeken pervlakte (inclusief SEB) grond (inclusief SEB) verontreinigd grondwater prestaties behaald zijn) (in te vullen zodra de (in te vullen zodra de (in te vullen zodra de (inclusief SEB) prestaties behaald zijn) prestaties behaald zijn) prestaties behaald zijn) (in te vullen zodra de prestaties behaald zijn) Aard controle n.v.t. Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Indicatornr: E6_2010 / 07 Indicatornr: E6_2010 / 08 Indicatornr: E6_2010 / 09 Indicatornr: E6_2010 / 10 Indicatornr: E6_2010 / 11 Indicatornr: E6_2010 / 12 Nee

I&M E10 Tijdelijke subsidieregeling Innovatie Tijdelijke subsidieregeling Innovatie Provincies en gemeenten Hieronder per regel één Besteding (jaar T) Eindverantwoording Cumulatieve bestedingen programma Mooi Nederland programma Mooi Nederland beschikkingsnummer en Ja / Nee tot en met (jaar T) in de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Deze indicator is bedoeld voor de tussentijdse afstemming van de juist- heid en volledigheid van de verantwoordingsinformatie Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle n.v.t. Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E10 / 01 Indicatornummer: E10 / 02 Indicatornummer: E10 / 03 Indicatornummer: E10 / 04 IPMNS1003BXSBU € 0 Nee € 0

I&M E11 Nationaal Samenwerkingsprogramma Subsidieregeling programmafinancie- Provincies Besteding (jaar T) ten Besteding (jaar T) ten Besteding (jaar T) ten Besteding (jaar T) ten Teruggestort / verrekend Eindverantwoording Luchtkwaliteit (NSL) ring lokale luchtkwaliteitsmaatregelen laste van rijksmiddelen laste van eigen middelen laste van bijdragen door laste van rentebaten in (jaar T) in verband Ja / Nee en Besluit milieusubsidies (exclusief besteding derden = contractpartners medeoverheid op door met niet uitgevoerde uit ontvangen rente (niet Rijk of medeover- Rijk verstrekte bijdrage maatregelen opbrengsten) heid) NSL Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E11 / 01 Indicatornummer: E11 / 02 Indicatornummer: E11 / 03 Indicatornummer: E11 / 04 Indicatornummer: E11 / 05 Indicatornummer: E11 / 06 - € 2.546 € 1.003.451 € 0 € 0 € 0 Nee

494 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 495

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

I&M E11_2010 Nationaal Samenwerkingsprogramma Subsidieregeling programmafinancie- Provincies Besteding 2010 ten laste Besteding 2010 ten laste Besteding 2010 uit Besteding 2010 uit Teruggestort / verrekend Eindverantwoording Luchtkwaliteit (NSL)_Hernieuwde ring lokale luchtkwaliteitsmaatregelen van rijksmiddelen (exclu- van eigen middelen bijdragen door derden = rentebaten medeoverheid in 2010 in verband met Ja / Nee uitvraag 2010 en Besluit milieusubsidies sief besteding uit ontvan- contractpartners (niet Rijk op door Rijk verstrekte niet uitgevoerde maat- gen rente opbrengsten) of medeoverheid) bijdrage NSL regelen Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornr: E11_2010 / 01 Indicatornr: E11_2010 / 02 Indicatornr: E11_2010 / 03 Indicatornr: E11_2010 / 04 Indicatornr: E11_2010 / 05 Indicatornr: E11_2010 / 06 € 76.988 € 12.339 € 0 € 2.017 € 0 Nee Bestedingen van vóór Uitgaven van vóór 2010, 2010, waarvan de uitgave waarvan besteding in in of na 2010 plaatsvindt 2010 plaatsvindt In verband met de In verband met de overgang naar het baten- overgang naar het baten- lastenstelsel lastenstelsel Aard controle R Aard controle R Indicatornr: E11_2010 / 07 Indicatornr: E11_2010 / 08 € 0 € 0

I&M E27 Brede doeluitkering Verkeer en Vervoer Wet BDU Verkeer en Vervoer (art. 10) Provincies en stadsregio’s (Wgr+) Eindsaldo / -reservering Rentebaten (jaar T) Ontvangen BDU-bijdrage Terugbetaling door der- Besteding (jaar T) Correctie over besteding (jaar T-1) V&W (jaar T) den vanuit BDU-bijdrage (T-1) verstrekte middelen in (jaar T) Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: E27 / 01 Indicatornummer: E27 / 02 Indicatornummer: E27 / 03 Indicatornummer: E27 / 04 Indicatornummer: E27 / 05 Indicatornummer: E27 / 06 € 64.440.545 € 563.872 € 37.426.000 € 159.504 € 42.363.488 € 0 Eindsaldo / -reservering (jaar T) Aard controle R Indicatornummer: E27 / 07 € 60.226.433 Individuele bestedingen Individuele bestedingen (jaar T) die meer dan 20% (jaar T) die meer dan 20% van de totaal ontvangen van de totaal ontvangen BDU bedragen BDU bedragen Omschrijving Bedrag Aard controle n.v.t. Aard controle R Indicatornummer: E27 / 08 Indicatornummer: E27 / 09 1 Busconcessie Midden- € 16.730.038 Overijssel

496 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 497

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

I&M E28 Regionale mobiliteitsfondsen Besluit Infrastructuurfonds Provincies en Wgr+ regio’s Eindsaldo (jaar T-1) Dotatie regio in (jaar T) Dotatie Rijk in (jaar T) Rentebaten (jaar T) Besteding (jaar T) uit Eindsaldo (jaar T) het fonds (onderscheid herkomst middelen niet nodig) Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: E28 / 01 Indicatornummer: E28 / 02 Indicatornummer: E28 / 03 Indicatornummer: E28 / 04 Indicatornummer: E28 / 05 Indicatornummer: E28 / 06 € 11.517.062 € 0 € 0 € 10.400 € 5.158.759 € 6.368.703 Eindverantwoording J a / N e e Aard controle n.v.t. Indicatornummer: E28 / 07 Ja

I&M E30 Quick wins binnenhavens Tijdelijke subsidieregeling Quick wins Provincies en gemeenten Hieronder per regel één Besteding (jaar T) ten Overige bestedingen Eindverantwoording Binnenvaart projectaanduiding en in laste van rijksmiddelen (jaar T) Ja / Nee de kolommen ernaast de verantwoordingsinformatie Aard controle n.v.t. Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: E30 / 01 Indicatornummer: E30 / 02 Indicatornummer: E30 / 03 Indicatornummer: E30 / 04 1 VENW/DGLM-2010/1480 € 0 € 1.104.169 Ja

EL&I F3 Verzameluitkering EL&I Regeling verzameluitkering Provincies, gemeenten en gemeenschap- Besteding (jaar T) pelijke regelingen (Wgr) (En eventueel besteding van voorgaande jaren voor zover nog niet eerder verantwoord) Aard controle R Indicatornummer: F3 / 01 € 156.000

498 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 499

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

VWS H8 Doeluitkering jeugdzorg (Bureau Wet op de jeugdzorg (art. 37) en Rege- Provincies en stadsregio’s (Wgr+) Aantal Onder toezichtstel- Aantal OTS (jaar T-1), Aantal voorlopige voogdij Aantal voogdij (jaar T-1) Aantal jeugdreclassering Aantal samenloop (jaar Jeugdzorg + Zorgkosten Jeugdzorg) ling bekostiging jeugdzorg 2009 ling (OTS), (jaar T-1) overig (jaar T-1) (jaar T-1) T-1) Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Indicatornummer: H8 / 01 Indicatornummer: H8 / 02 Indicatornummer: H8 / 03 Indicatornummer: H8 / 04 Indicatornummer: H8 / 05 Indicatornummer: H8 / 06 1.051 2.313 10 791 481 88 Aantal Individuele Aantal ITB (jaar T-1), Aantal scholing- en trai- Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) aan Besteding (jaar T) aan Traject Begeleiding (jaar Criem ningsprogramma's (STP) stichting die een Bureau stichting, die een Bureau zorgaanbod T-1) (ITB), harde kern (jaar T-1) Jeugdzorg in stand houdt Jeugdzorg in stand -deel justitietaken houdt - deel taken Bureau Jeugdzorg en subsidie Bureau Jeugdzorg Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle D1 Aard controle R Aard controle R Aard controle R Indicatornummer: H8 / 07 Indicatornummer: H8 / 08 Indicatornummer: H8 / 09 Indicatornummer: H8 / 10 Indicatornummer: H8 / 11 Indicatornummer: H8 / 12 111 326 0 € 35.229.786 € 13.592.942 € 69.641.054 Aantal aanmeldingen Aantal afmeldingen (jaar Omvang egalisatiereserve Eindverantwoording (jaar T-1) aan het LBIO T-1) aan het LBIO door jeugdzorg per 31 decem- Ja / Nee door Bureau Jeugdzorg Bureau Jeugdzorg ber (jaar T) Aard controle D2 Aard controle D2 Aard controle R Aard controle n.v.t. Indicatornummer: H8 / 13 Indicatornummer: H8 / 14 Indicatornummer: H8 / 15 Indicatornummer: H8 / 16 1.068 1.015 € 6.145.166 Nee

500 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Departement Nummer Specifieke uitkering Juridische grondslag Ontvanger Indicatoren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 501 Bijlage 3 - Jaarverslag 2012 kwaliteitseisen milieuhandhaving

1. Inleiding Voor u ligt de jaarrapportage voor de handhaving van de milieuwetgeving binnen de provincie Overijssel. Deze jaarrapportage geeft inzicht in de uitvoering van de vergunningverlening en de handhaving, zoals gepland in het Jaarprogramma vergunningverlening en handhaving 2012.

Bij het opstellen van deze jaarrapportage zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. De in het Jaarprogramma 2012 opgenomen tabellen met de uit te voeren vergunningverle- nings- en handhavingswerkzaamheden zijn het referentiepunt. Centrale vraag voor dit jaarverslag is: ‘Is uitgevoerd wat daarin als voornemen is opgenomen?’ 2. In deze jaarrapportage wordt ingegaan op de uitvoering van de handhavingstaken conform het besluit kwaliteitseisen. 3. De verantwoording over de vergunningverlening en de uitgevoerde projecten is dit jaar eveneens in deze rapportage opgenomen.

In de volgende paragrafen zijn de verwachte (geprognosticeerde) en gerealiseerde werkzaamheden per activiteit, wet en branche opgenomen.

502 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

2. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden vergunningverlening

Actualiteit verleende vergunningen 2011 2012 Resultaat 2012

Percentage van verleende vergunningen / ontheffingen dat actuele regels bevat voor de: 100% 100% 100% • Waterwet • Omgevingsverordening Overijssel 2009, onderdeel grondwaterbescherming • Ontgrondingenwet • Flora- en faunawet • Natuurbeschermingswet • Wet Bodembescherming • Wet milieubeheer / Wabo (veiligheidsvoorschriften risicobedrijven) • Drank- en horecawet • Vuurwerkbesluit • Wet Luchtvaart • Wet hygiëne en veiligheid baden zweminrichtingen

Percentage van verleende vergunningen dat actuele regels bevat voor de: 80% 80% 80%* • Wet Milieubeheer / Wabo (overige inrichtingen)

* Door de wijzigende weten regelgeving is het lastig het percentage van de verleende vergunningen voor bedrijven die niet onder de categorie ‘risicobedrijven’ vallen in een getal uit te drukken. Ten eerste is door de komst van de Wabo het bevoegde gezag voor een aantal bedrijven overgegaan van de provincie naar de gemeente. Als provincie hebben we dan nog slechts een deelbevoegdheid voor het onderdeel milieu. Daarnaast is een gedeelte van de actualisatie al gerealiseerd doordat het Activiteitenbesluit op meer bedrijven en activiteiten van toepassing is geworden. Dit betekent dat de algemene eisen en voorschriften uit het Activi- teitenbesluit (geheel of deels) in de plaats komen van de voorschriften in de vergunning. Het Activiteitenbesluit biedt echter wel de mogelijkheid tot het opstellen van maatwerkvoorschriften. Dit kan beschouwd worden als een vorm van actualisatie en hebben wij bij 28 inrichtingen gedaan.

Tijdigheid verleende vergunningen 2011 2012 Resultaat 2012

Percentage beschikkingen binnen de wettelijke termijn voor de: 100% 100% 93% • Waterwet • Ontgrondingenwet • Natuurbeschermingswet • Flora- en Faunawet • Omgevingsverordening Overijssel 2009, onderdeel grondwaterbescherming • Wet Bodembescherming • Geluidhinder (hogere grenswaarde) • Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden • Wet Milieubeheer / Wabo • Vuurwerkbesluit • Wet Luchtvaart

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 503 Percentages voor de afzonderlijke wetten

Wet Buiten termijn Binnen termijn Totaal % Binnen termijn

Flora- en Faunawet 1 14 15 93% Natuurbeschermingswet 64 611 675 91% Grondwaterbescherming 0 3 3 100% Waterwet 0 11 11 100% Wet Hygiëne en Veiligheid Badinrichtingen en Zwemgelegenheden (WHVBZ) 0 10 10 100% Milieu alle 7 299 306 98% Ontgrondingenwet 1 13 14 93%

Totaal 73 961 1.034 93%

Toelichting Wet milieubeheer / Wabo Er zijn zeven vergunningen buiten de termijn verleend. Dit is onder andere veroorzaakt door de complexiteit van de aanvraag, de noodzakelijke afstemming met andere procedures en / of te laat ontvangen adviezen van derden.

Beschikkingen Wet milieubeheer / Wabo Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Vergunningen / Verklaring van geen bedenkingen (VVGB’s) (uitgebreid) 68 60 46 Mededelingen, proefnemingen, beoordelingen / goedkeuringen, stortverzoeken etc. 35 36 29 Ontbrandingstoestemmingen 69 65 58 Reguliere procedures 72 80 68 Ambtshalve wijzigingen / maatwerk 1 25 28 Wet Luchtvaart

- Ontheffingen 75 80 71 - Luchthavenregeling 5 1 1 Wet Geluidshinder Wet geluidshinder, vaststelling hogere grenswaarde 1 1 1 Drank- en horecawet Vergunningen 0 4 4

Toelichting De productie is conform het aantal aanvragen / verzoeken. Hier en daar is dit niet gelijk aan de planning 2012, maar dit heeft te maken met een inschatting aan het begin van het jaar die anders uitpakt dan verwacht.

Het aantal ambtshalve wijzigingen dat bij de realisatie 2012 genoemd staat betreft maatwerk beschikkingen.

504 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Vergunningverlening Boswet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Minister adviseren over alle meldingen velling 285 250 385 Minister adviseren over alle verzoeken over compensatie en ontheffingen 66 30 81

Vergunningverlening Flora- en faunawet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Alle verzoeken om ontheffing 43 25 16

Toelichting Alle ontvangen ontheffingsverzoeken zijn afgehandeld.

Vergunningverlening Natuurschoonwet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Adviezen aan DR over alle verzoeken met betrekking tot rangschikking 104 rangschikkingen + 50 69 Natuurschoonwet-landgoederen 7 her-rangschikkingen Adviezen aan DR over verklaringen voorgenomen handelingen en mutaties op bestaande 25 50 15 Natuurschoonwet-landgoederen

Vergunningverlening Natuurbeschermingswet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Afhandelen van alle aanmeldingen / beoordelingen vergunningplicht 1 144 150 112 Afhandelen van alle vergunningaanvragen 132 200 675

Toelichting

Afgehandelde vergunningaanvragen in 2012 587 Natuurbeschermingsvergunningen verleend 6 geweigerde vergunningen 13 aanvragen ingetrokken 68 aanvragen buiten behandeling gelaten wegens onvolledige aanvragen

1 Aanmeldingen betreffen gemelde activiteiten of aanvragen, waarvan de vergunningsplicht nog beoordeeld moet worden (verzoeken beoordeling vergunningsplicht). Vergunningsplichtige aanmeldingen worden vervolgens afgehandeld als vergunningsaanvraag.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 505 Naast deze aanvragen zijn ook verzoeken om Verklaringen van geen gedenkingen in het kader van omgevingsvergunningverlening afgehandeld: 61 verklaring verleend 42 verzoeken ingetrokken 32 adviezen dat geen verklaring nodig is

Vergunningverlening Ontgrondingenwet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Afgehandelde aanvragen multifunctionele ontgrondingen 1 2 0 Afgehandelde aanvragen functionele ontgrondingen 12 10 15 Meldingen 22 20 19

Ontheffing verlening WHVBZ Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Afgehandelde ontheffingsaanvragen 5 5 5 Afgehandelde kennisgevingen en adviezen over nieuwe installaties 10 15 5

Toelichting Alle ingediende aanvragen zijn afgehandeld.

Ontheffingverlening Grondwaterbescherming Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Ontheffingen 19 8 3 Adviezen gemeentelijke milieuvergunningen binnen grondwaterbeschermingsgebied 13 20 19 Meldingen 12 20 14 Adviezen bestemmingsplannen en Omgevingsverordening 77 50 50

Vergunningverlening Waterwet Resultaat 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Besluiten vergunningen drinkwaterwinningen 1 1 1 Afgehandelde aanvragen 16 vergunningen 23 10 vergunningen en 13 meldingen en 4 meldingen

506 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

3. Geprognosticeerde en gerealiseerde werkzaamheden toezicht en handhaving

Toezicht naleving weten regelgeving Planning 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Percentage van de beoordeelde toezichtessenties voor alle wetten bij elkaar dat wordt nageleefd 80% 82% 84%

Toezicht naleving weten regelgeving: percentage van in toezichtplannen voor 2012 Planning 2011 Planning 2012 Resultaat 2012 aangewezen essenties

Toezichtessenties voor de Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht 100% 100% 100% Toezichtessenties voor de Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden 100% 100% 100% Alle nieuwe aanvragen om velling (250) en 33% van de herplantverplichtingen worden 100% 100% 100% gecontroleerd in overeenstemming met de vastgestelde toezichtessenties (500) Toezichtessenties bij de Flora- en faunawet 100% 100% 100% Toezichtessenties bij Natuurbeschermingswet 100% 100% 100% toezichtessenties bij de Wet bodembescherming 100% 100% 100% Toezichtessenties bij de Ontgrondingenwet 100% 100% 100% Toezichtessenties bij de Grondwaterwet 100% 100% 100% Toezichtessenties bij de Wet Luchtvaart 100% 100% 100% Toezichtessentie bij het Vuurwerkbesluit Controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende E-PRTR2 100% 100% 100% Controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende cross-compliance 100% 100% 100% Controles in het kader van de uit Europese verplichtingen volgende IPPC3 100% 100% 100%

2 European Pollutant Release Transfer Register verordening (E-PRTR). Bedrijven die onder deze nieuwe verordening vallen, moeten jaarlijks de emissies rappor teren aan het bevoegde gezag. In 2012 zal het toezicht op deze wet gaan over de rapportages van de bedrijven over 2010. 3 De Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC)-richtlijn is gericht op geïntegreerde preventie en bestrijding van milieuverontreiniging. De IPPC-richtlijn verplicht de EU-lidstaten om emissies naar water, lucht en bodem (inclusief maatregelen voor afvalstoffen) van grote milieuvervuilende bedrijven en van de intensieve veehouderij te reguleren. Na een succesvolle start van dit project in 2010 wordt dit project in 2012 vervolgd, zodat het toezicht uiteindelijk mee genomen kan worden in het reguliere toezicht.

Handhaving Illegaliteiten Planning 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Optreden tegen illegale ontgrondingen 100% 100% 100% Illegale activiteiten in grondwaterbeschermingsgebieden worden met voorrang gecontroleerd 100% 100% 100% Aan signalen van illegale vellingen voorrang geven (Boswet) 100% 100% 100% Aan signalen van illegaal handelen voorrang geven (Flora- en Faunawet) 100% 100% 100% Optreden tegen illegale saneringen en controle op alle meldingen over mogelijke bodemver- 100% 100% 100% ontreinigingen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 507 Repressieve handhaving Planning 2011 Planning 2012 Resultaat 2012

Conform de naleving- en handhavingstrategie adviezen en besluiten voorbereiden bij 100% 100% 100% overtreding van weten regelgeving Behandelen van alle verzoeken om handhaving Nb-wet 100% 100% 100%

Kwantitatieve gegevens Handhaving 2012 Aantal

Uitgevoerde preventieve controles 1.193 Geconstateerde overtredingen A (zwaar) 90 Geconstateerde overtredingen B (licht) 535 Opgelegde bestuurlijke sancties (last onder dwangsom / bestuursdwang) 29 Opgemaakte processen verbaal 17 Opgemaakte Bestuurlijke strafbeschikking (BSB’s) 11 Klachten en meldingen 1.107

4. Resultaten projecten vergunningverlening en handhaving 2012 In het Jaarprogramma 2012 is een aantal projecten opgenomen. De uitvoering van deze projecten heeft op dit moment de volgende resultaten opgeleverd.

De onderstaande projecten hebben een organisatiebrede impact.

Organisatiebrede projecten

1. Voorbereiding regionale Doel: Voorbereidingen treffen met betrekking tot de realisatie van een regionale uitvoeringsdienst in 2013. uitvoeringsdienst Resultaten: In 2012 zijn door de provincie verschillende projecten en werkzaamheden uitgevoerd. Op 1 januari 2013 is de Regionale uitvoeringsdienst in Overijssel van start gegaan.

2. Onderzoek naar gevolgen Doel: Onderzoeken van de gevolgen van het Activiteitenbesluit. Activiteitenbesluit Resultaten: In 2012 zijn alle gevolgen van het Activiteitenbesluit in beeld gebracht. De gegevens die hieruit zijn voortgevloeid zijn verwerkt in het processysteem van afdeling Handhaving en Vergunningverlening (Squit XO).

3. Optimalisatie automatiserings Doel: Optimalisatie van de automatisering. systeem Resultaten: In 2012 is in een projectteam gewerkt aan de koppeling tussen het procesondersteunde pakket Squit XO en de generieke voorziening. Verwacht wordt dat deze koppeling in de eerste helft van 2013 gerealiseerd wordt.

508 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

4.1 Projecten vergunningverlening

1. Proactieve vergunningverlening Doel: Interne collega’s bij andere eenheden bewust maken van de vergunningplicht in diverse projecten en daarmee voorkomen dat we als provincie met ‘twee monden’ praten. Resultaten: aanwijzen van een vergunningenmakelaar voor 4 uur / week. Conform uitgevoerd.

2. E-dienstverlening Doel: Door middel van diverse ICT-hulpmiddelen de verbetering van de dienstverlening aan de klant verbeteren. Resultaten: 1. Een ‘track and trace’-systeem, waarin de aanvrager het verloop van de afhandeling van zijn procedure kan volgen. 2. Digitale kaart op internet waarin alle bedrijven en beschikkingen te raadplegen zijn (GIS). 3. Attenderingsservice e-mail. 4. Verbetering van de website en ‘intelligente’ aanvraagformulieren en FAQ’s. Resultaten: Website is aangepast. Overige punten zijn nog niet gerealiseerd. Wordt in overleg met de ICT-afdeling nog over nagedacht en verder aan gewerkt.

3. Verbeteren van het NB wet Doel: Strakke, efficiënte vergunningverlening. Binnen de wettelijke termijn en consistent van kwaliteit. vergunningenproces Resultaat: Het vergunningverleningsproces wordt gestroomlijnd en aangepast aan de processen zoals we die kennen van voor de Wabo. • 95% tijdigheid. • 95% kwalitatief in één keer goed. • Brieven volgens vastgestelde standaard. • Nieuwe, heldere aanvraagformulieren. • Goed gebruik van de voortgangslijst waardoor managementinformatie helder is. Resultaat: Conform uitgevoerd.

4. IPPC Doel: Vergunningen aanpassen aan de eisen van de IPPC / RIE. Resultaat: Vergunningen worden doorgelicht en aangepast aan de eisen van de IPPC / RIE. Hiermee ontstaan actuele vergunningen. Vergunningen zijn doorgelicht en deels aangepast. Afronding in 2013 (doorlopende procedures).

5. Activiteitenbesluit Doel: Maatwerkvoorschriften voor bedrijven opnemen. Resultaat: In 2011 is inzicht verkregen in de vraag of een bedrijf onder het Activiteitenbesluit valt en zo ja, of maatwerkvoorschriften benodigd zijn. Deze maatwerkvoorschriften zullen in 2012 worden opgelegd. Alle bedrijven zijn doorgelicht. Bij de autodemontagebedrijven zijn (waar nodig) maatwerkvoorschriften opgelegd.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 509 4.2 Projecten handhaving

1. Evaluatie risicomatrix • In 2012 is het (landelijke) project omtrent de bestuurlijke strafbeschikking afgerond. Dit betekent ook dat het werken met de bestuurlijke strafbeschikking binnen de afdeling handhaving is geïmplementeerd. In 2012 zijn inmiddels 11 bestuurlijke strafbeschikkingen opgemaakt.

2. Doorontwikkeling systeemgericht • Ten aanzien van de doorontwikkeling van systeemgericht toezicht zijn we landelijk gezien betrokken bij het toezicht (compliance) creëren van een gelijk speelveld per branche. Hiertoe worden in brancheteams gezamenlijke brancheplannen opgesteld. Intern hebben we voor de doorontwikkeling van systeemgericht toezicht aandacht besteed aan het uitwerken en verbeteren van de interne werkwijze en hiervoor een factsheet ontwikkeld.

3. Onderzoek naar netwerktoezicht • In 2012 is een onderzoek naar de mogelijkheden om netwerktoezicht toe te passen afgerond. Uit dit onderzoek is gebleken dat het juridisch onhaalbaar is om deze manier van toezicht toe te passen. Daarom is ervoor gekozen het concept van netwerktoezicht niet toe te passen.

4.BRZO (externe veiligheid) • In 2012 zijn alle BRZO-bedrijven geïnspecteerd.

5. IPPC • IPPC-project is afgerond en de uitkomsten daarvan zijn inmiddels in het reguliere werkproces geïmplemen- teerd.

510 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 511 Bijlage 4 - pMJP tabel

Realisatie doelen / prestaties pMJP

Prestaties in uitvoering per ultimo 2012 Bijdrage Rijk Bijdrage Provincie (verplicht / beschikt, 2007-2013 2007-2013 (inclusief Taakstelling pMJP Realisatie 2007-2012 maar nog niet (inclusief reserve- reservering provinci- Begroot 2012 Begroot 2012 Realisatie 2007- Omschrijving pMJP 2007 - 2013 Realisatie 2012 cumulatief gerealiseerd) ring rijksmiddelen) ale reservering) Waarvan IIO / IMG primitief actueel Realisatie 2012 2012 cumulatief

1. Perspectiefvolle landbouw 1.1 Verbetering van de ruimtelijke structuur 1.1.1 Verplaatsen van intensieve veehouderij 35 bedrijven (29 ILG Van 3 bedrijven is de 18 overeenkomsten 5 bedrijven zijn nog bezig 6.710 3.341 0 -1.048 -949 7.458 bedrijven naar duurzame locaties en 6 reconstructie) verplaatsing afgerond gesloten (12 pMJP, met de verplaatsing 6 reconstructie); van 13 bedrijven (7 pMJP, 6 reconstructie) is de verplaatsing afgerond 1.1.2 Omvorming van intensieve veehouderij 25 bedrijven 7 18 3 1.250 1.241 9 17 2.047 bedrijven (reconstructie) 1.1.3 Bijdrage aan duurzame inrichting LOG's 29 ingerichte LOG´s (26 0 Gemeentelijke LOG- 1 uitvoeringsplan 3.500 1.924 243 51 51 1.559 (reconstructie) ILG en 3 toegevoegd) ontwikkelingsplannen opgesteld voor 30 LOG's (of deelgebieden van LOG's) in 9 gemeenten 1.1.5 Verbeteren ruimtelijke structuur van de grond- 15.988 ha (moet nog 3.733 (incl. 1.1.6) 16.615 (incl. 1.1.6) 17.830 (incl. 1.1.6) 4.460 4.491 763 0 -188 6.981 gebonden landbouw d.m.v. herverkaveling worden aangepast (inrichting) naar nieuwe definitie) 1.1.6 Verbetering ruimtelijke structuur voor de 11.700 ha (moet nog Zie 1.1.5 Zie 1.1.5 Zie 1.1.5 10.864 1.917 2.709 0 -466 4.919 grondgebonden landbouw door middel van worden aangepast herverkaveling (reconstructie) naar nieuwe definitie) 1.1.7 Op peil houden grondvoorraad BBL (grond N.v.t. N.v.t. N.v.t. 1.400 0 1.396 gebonden landbouw) 1.2 Verbreding en versterking van de economische basis 1.2.1 Stimuleren innovatie in het agrocluster 1 programma Programma 2007-2012 Prestatie in zijn geheel 3.491 350 155 23 2.759 uitgevoerd grotendeels uitgevoerd is nog niet afgerond; onder de prestatie vallen diverse projecten die zijn beschikt maar nog niet gerealiseerd 1.2.2 Stimulering toekomstgericht ondernemer- 270 bedrijven 270 bedrijven 1.073 1.710 0 14 -1 2.766 schap d.m.v. ondersteunen van toekomstgerichte bedrijfsplannen en/of uitvoering daarvan (reconstructie)

512 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 513 Realisatie doelen / prestaties pMJP

1.3 Ontwikkeling ecologisch duurzame landbouw 1.3.1 Bevorderen duurzaam ondernemen door 3 pilots 1 2 1 831 412 1.236 middel van toepassen agrobiodiversiteit 1.3.2 Realiseren van de gewenste milieukwaliteit uitvoering stimulerings- 19 30 55 6.106 5.461 3.000 107 329 256 5.423 EHS / VHR d.m.v. toepassen brongerichte beleid natura 2000 maatregelen tegen ammoniakemissie emissie-beperkende maatregelen 1.3.3 Stimuleren biologische landbouw d.m.v. reali- 7 ketenprojecten 5 17 2 229 705 0 2 -5 918 seren keten- / kennisprojecten (reconstructie) Subtotaal 36.423 24.693 3.000 4.181 -480 -1.279 37.462

2. Behoud en versterking van de kwaliteit van natuur en (cultuur)landschap 2.1 Realiseren Ecologische Hoofdstructuur 2.1.0 Verwerven areaal nieuwe natuur voor EHS zie 2.1.1 zie 2.1.1 zie 2.1.1 zie 2.1.1 0 0 0 0 incl. RVZ (voorfinanciering) 2.1.1 Verwerven areaal nieuwe natuur voor EHS 3.398 ha 55 2.981 14 38.650 50.446 8.082 14.545 1.407 4.650 30.075 incl. RVZ 1) 2.1.1 a Overgedragen t.b.v. nieuwe EHS geen taakstelling 18 846 0 0 2.1.2 Beheer EHS via agrarisch natuurbeheer SAN 601 ha per saldo toename met per saldo afname met zie prestatie 6.2.7 0 0 incl. landschapspakketten (nieuwe hectares 53 ha 106 ha na 1/1/2007) 2) 2.1.3 Beheer EHS SN functiewijziging (nieuwe 912 ha 16 644 6 zie prestatie 6.2.7 zie prestatie 6.2.7 0 hectares na 1/1/2007) 2) 2.1.4 Inrichten nieuwe natuur t.b.v. EHS 3.914 ha 390 1.279 40.950 1.644 6.363 3.184 2.379 11.515 2.1.6 Beheer EHS 5.000 ha Prestatie-afspraken Prestatie-afspraken In 2009 zijn meerjarige pm 2.901 384 344 344 2.490 beheergebied (5.000 beheergebied (5.000 ha) prestatie-afspraken ha) 2007-2012 gerealiseerd gemaakt voor 2009-2013 voor deze prestatie (alles verplicht) 2.1.8 Beheer EHS via SN-beheer (nieuwe hectares 345 ha per saldo afname met per saldo toename met zie prestatie 6.2.7 0 0 na 1/1/2007) 2) 51 ha 958 ha 2.1.9 Ruilen BBL-bezit t.b.v. nieuwe EHS 1.667 ha 0 601 ha 0 0 0 2.2 Bescherming natuurwaarden en soortendiversiteit 2.2.1 Uitvoeren jaarplannen t.b.v. uitvoeringsmaat- 7 jaarplannen 2 projecten uitgevoerd 43 projecten uitgevoerd 3 projecten 1.777 2.531 1.500 194 66 35 3.357 regelen soortenbeschermingsplannen (35 projecten) uitvoeren

514 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 515 Realisatie doelen / prestaties pMJP

2.2.2 Beschermen van weidevogels door afsluiten 1 actieplan De 7 collectieve weide In 2010 is gestart met Voor 2013 zijn de Pm 1.552 57 -50 -49 1.309 van beheersovereenkomsten vogelbeheerplannen de nieuwe aanpak van CBP-en aangepast en aan- voor 2012 zijn uitge- collectief weidevogel gevuld; uitvoering hiervan voerd; voor 2013 zijn beheer (SNL); in 2010 vindt plaats in 2013 de CBP-en aangepast zijn 12 CBP-en opgesteld en aangevuld en deze zijn in 2011 samengevoegd tot 7 CBP-en; eind van elk jaar worden deze CBP-en aangepast en aangevuld en in het daaropvolgende jaar uitgevoerd 2.2.3 Uitvoeren jaarplannen t.b.v. versterking van 2 inrichtings-plannen Uitgevoerd conform Realisatie t.o.v. pMJP N.v.t. 5.035 1.774 1.500 -1 32 27 4.874 de twee nationale parken Weerribben en Sal- uitvoeren begroting; alleen de doel: 80% landse heuvelrug harde juridische verplichtingen zijn betaald en besteed 2.2.4a Oplossen faunaknelpunten RVZ (afspraak Rijk) oplossen knelpunten 0 knelpunten opgelost, 0 knelpunten opgelost, 9.120 0 0 64 -3 102 in 3 gebieden (verkenning) van aan- (verkenning) van aanpak pak fauna-knelpunten fauna-knelpunten RVZ- RVZ-en opgeschort en opgeschort 2.2.4b Oplossen faunaknelpunten RVZ (aanvulling pm 5 faunaknelpunten in 5 faunaknelpunten in Realisatie faunaknelpunt 10.890 8.980 71 1.734 1.520 1.866 provincie) provinciale wegen provinciale wegen in provinciale weg N733 vindt plaats in 2013 2.2.5 Opstellen en uitvoeren beheersplannen VHR - Fase III afgerond. De PAS-gebiedsanalyses 2.369 2.412 0 536 404 4.229 Concept-gebieds- worden in 2013 afge- analyses Program- rond. Afhankelijk van de matische Aanpak definitieve aanwijzing van Stikstof (PAS) voor de Natura 2000-gebieden alle Natura 2000-ge- wordt begonnen met het bieden in Overijssel afronden van de beheer- afgerond plannen 2.2.6 Realiseren van de gewenste milieukwaliteit 1.711 ha 0 292 16.000 4.297 5.621 154 EHS / VHR d.m.v. vermindering verdroging 2.2.7 Ganzenfoerageergebieden 3) 3.011 ha Beheercontracten voor 0 0 0 2.010 ha 2.2.8 Natuurbraak buiten de EHS 2) N.v.t. 12 ha 0 2.2.9 Subsidiëring schaapskudde 1 2 90 N.v.t. 90

516 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 517 Realisatie doelen / prestaties pMJP

2.3 Behoud en versterking dragende landschapsstructuren en (cultuurhistorische) kwaliteiten 2.3.1 Vergroten kwaliteit van de groenstructuur prestatie samen 0 Zie prestatie 2.3.6 0 rondom steden in vlakelementen gevoegd met 2.3.6 2.3.2 Vergroten kwaliteit van de groenstructuur prestatie samen 0 Zie prestatie 2.3.6 0 rondom steden in lijnelementen gevoegd met 2.3.6 2.3.3 Nationale landschappen ontwikkeling 5) 2 uitvoerings- Jaarplan NOT 2012 Jaarplan NOT 2007-2012 Conform 2.600 25.855 6.029 2.345 1.295 1.347 26.199 programma's gerealiseerd; Jaarplan is voor 96% gerealiseerd; Uitvoeringsprogramma IJsseldelta 2012 Jaarplan IJsseldelta gerealiseerd 2007-2012 is voor 98% gerealiseerd 2.3.4 Nationale landschappen cultuurhistorie 2 uitvoerings- Zie 2.3.3 Zie 2.3.3 Zie 2.3.3 400 1.657 100 0 0 1.227 programma's 2.3.5 Landschap (bijdrage provinciale stichtingen) - Prestatieafspraken Prestatieafspraken 2007- 3.078 2.802 497 343 343 4.366 2007-2012 zijn na- 2012 zijn nagenoeg genoeg gerealiseerd, gerealiseerd, klein deel klein deel zal in 2013 zal in 2013 gerealiseerd gerealiseerd worden worden 2.3.6 Kwaliteit cultuurlandschap 80 projecten 7 43 38 0 6.191 391 447 411 5.868 2.4 Stimuleren van aanleg, herstel en beheer van landschapselementen 2.4.1 Aanleggen nieuwe landschapselementen 230 ha 14 48 0 3.916 500 305 705 705 3.670 2.4.2 Herstellen bestaande landschapselementen 561 ha 81 276 0 6.740 1.000 1.200 1.411 1.412 6.446 2.4.3 Beheren bestaande landschapselementen 2.811 ha 223 703 0 37.381 8.500 7.952 6.904 6.910 35.483 2.4.4 Project Boeren voor natuur 1 103 ha 2.000 1.744 286 128 110 475

2.5 Realiseren van de gewenste bodemkwaliteit 2.5.1 Opstellen van een meerjarenprogramma 1 programma Het uitvoeringsprogramma 1 1 voor de Ondergrond is op 12 januari 2010 door Gedeputeerde Staten vastgesteld 2.5.2 Uitvoeren meerjarenprogramma bodemsane- 105.500 BPE Niet meer relevant, is 0 0 0 ring 2010-2013 geschrapt uit ILG 2.5.3 Opstellen provinciale bodemvisie 1 visie Visie is 1 juli 2009 450 230 -102 34 34 546 vastgesteld, gelijk met de Omgevingsvisie 2.5.4 Uitvoeren pilots duurzaam bodemgebruik 4 pilots 0 4 0 Zie 2.5.3 Zie 2.5.3 0 2.6 Realiseren van de gewenste waterbodemkwaliteit 2.6.1 Sanering waterbodems Nog te bepalen (speelt Niet meer relevant, 0 0 0 vanaf 2010) is geschrapt uit ILG Subtotaal 122.519 164.963 36.091 40.272 18.521 20.579 144.342

518 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 519 Realisatie doelen / prestaties pMJP

3. Economische vitaliteit 3.1 Structuurversterking van niet-agrarische bedrijvigheid 3.1.1 Bevorderen van hergebruik van vrijkomende 100 44 82 0 0 7.627 365 475 462 6.274 agrarische bebouwing 3.1.2 Stimuleren van ondernemerschap op het 150 27 68 83 0 5.750 0 platteland 3.2 Versterken van de toeristisch-recreatieve sector 3.2.1 Landelijke routenetwerken, wandelen 5 prioritaire knelpunten 0 4 1 180 582 250 55 33 35 630 3.2.2 Provinciale routenetwerken, wandelen over 80,7 km 0,65 22,50 0 194 204 49 0 0 74 boerenland 3.2.3 Landelijke routenetwerken, fietsen 15 prioritaire knel- 2 17 5 660 1.074 250 170 143 56 920 punten 3.2.4 Landelijke routenetwerken, varen 113 km (knelpuntvrij) 6 30 66 1.830 4.121 2.000 1.893 773 775 4.009 3.2.5 Bedrijfsnatuurplannen recreatieondernemers 50 plannen 6 opgesteld en 16 in 40 opgesteld en 37 in 37 in uitvoering 0 728 106 158 154 513 uitvoering uitvoering 3.2.6 Ontwikkeling plattelandstoerisme 25 projecten 8 23 6 0 637 12 12 12 637 3.2.7 Beheersovereenkomsten met recreatie 17.643 ha Per saldo afname met 22.813 Zie prestatie 6.2.7 0 0 pakketten binnen het programma Beheer 2) 144 ha 3.2.8 Ontwikkelen en in stand houden provinciale 75 projecten (pMJP) en 15 projecten (pMJP), 55 projecten (pMJP), 35 60 projecten (pMJP), 23 17.968 5.000 881 960 656 14.901 routestructuren 70 km (IiO) 10 km (IiO) km (IiO) km (IiO) Subtotaal 2.864 38.691 7.500 3.531 2.554 2.150 27.958

4. Versterking sociale vitaliteit en leefbaarheid 4.1 In stand houden en versterken basisvoorzieningen 4.0.9 Leefbaarheidsregeling pm Pm Pm 833 0 317 194 410 4.1.1 Behouden, bundelen en ontwikkelen van 100 voorzieningen 13 41 46 13.436 367 762 402 12.078 (multifunctionele) voorzieningen en (gebundelde) diensten, zoals Kulturhusen, dorpshui- zen, zorgposten plus e.d. 4.1.2 Ontwikkelen woonservicezones met diensten- 35 zones 2 25 9 0 1.190 87 64 34 1.160 structuur wonen-zorg-welzijn 4.1.3 Toename van aantal carpoolplaatsen - N.v.t. N.v.t. N.v.t. 0 437 436 4.1.4 In stand houden van vraagafhankelijk open- - N.v.t. N.v.t. N.v.t. 0 4.900 700 700 700 4.200 baar vervoer in alle delen van West-Overijssel 4.2 Behoud van sociale cohesie en vitaliteit 4.2.1 Vergroten van betrokkenheid van bewoners 70 dorpsontwikke- 9 54 16 0 2.376 107 107 78 2.204 en burgerparticipatie lingsplannen 4.2.2 Behouden en verbeteren sociale verbanden 5 Betreft procesgeld Betreft procesgeld Betreft procesgeld 0 Zie prestatie 6.1.3 0 en organisatie van voorzieningen en diensten voor de gebieden voor de gebieden voor de gebieden (leefbaarheidsmakelaar) (zie ook 6.1.3) (zie ook 6.1.3) (zie ook 6.1.3), 100% beschikt

520 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 521 Realisatie doelen / prestaties pMJP

4.3 Behoud en ontwikkeling van historische en kenmerkende waarden in landschap en ruimtelijke ordening 4.3.1 Programma Ruimtelijke Kwaliteit: uitvoeren 100% uitvoering jaar- 100% uitvoering jaar- Deels uitgevoerd: ruim Verwachting: 2013 100% 0 5.739 1.300 351 253 2.687 actieprogramma Ruimte en Cultuur programma programma (voortzet- 2,7 miljoen budgetuitputting ting van de cultuur en ruimtevoucherrege- ling), deel jaarbudget naar 2013 verschoven 4.3.2 Behoud en bescherming cultureel erfgoed 100% uitvoering jaar- 3 projecten afgerond Circa 13 projecten Tot en met 2013 is het 0 5.291 500 297 218 93 5.121 programma volledige beschikbare budget verplicht; het gaat om circa 32 meerjarige projecten die uiterlijk eind 2013 worden afgerond Subtotaal 833 33.369 500 2.858 2.519 1.754 28.296

5. Veerkrachtig watersysteem 6), 7) 5.1 Stroomgebied voldoet in 2015 aan de normen voor wateroverlast 5.1.1 Realiseren waterberging (afspraak Rijk / pres- 2.887.528 m3 1.244.723 2.157.750 709.437 2.888 1.732 2.391 611 -104 5.213 taties in reconstructiegebied) 5.3.1 Realiseren waterberging (aanvullende opgave pm 17.000 577.700 2.637.175 0 5.424 0 - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.1.2 Gebied inrichten volgens waternood (afspraak 10.158 ha 893 3.342 6.019 4.265 1.769 681 651 953 14.182 Rijk / prestaties in reconstructiegebied) 5.3.2 Gebied inrichten volgens waternood pm 1.709 3.249 11.634 0 10.232 0 (aanvullende opgave - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.1.3 Projecten innovatie waterbeheer en 4 projecten. 2 6 2 5.718 5.718 0 0 0 5.719 versterken ruimtelijke kwaliteit - 2 gericht op innovatie - 2 gericht op ruimtelijke kwaliteit 5.2 Alle waterlichamen voldoen in 2015 aan de ecologische en kwaliteitsnormen uit de kaderrichtlijn water 5.2.1 Verdrogingsbestrijding d.m.v. afkoppelen 42 ha 61 169 39 700 350 203 203 203 4.065 verhard oppervlak (afspraak Rijk / prestaties in reconstructiegebied) 5.4.1 Verdrogingsbestrijding d.m.v. afkoppelen pm 4 21 13 0 3.395 217 0 verhard oppervlak (aanvullende opgave - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.2 Saneren overstorten (afspraak Rijk / prestaties 3 stuks 1 8 1 150 75 21 21 21 629 in reconstructiegebied)

522 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 523 Realisatie doelen / prestaties pMJP

5.4.2 Saneren overstorten (aanvullende opgave pm 0 0 2 0 599 0 - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.3 Rendementsverbetering effluent RWZI (af- 2 stuks 1 3 1 596 1.112 0 0 0 4.341 spraak Rijk / prestaties in reconstructiegebied) 5.4.3 Rendementsverbetering effluent RWZI pm 1 2 0 0 2.610 2.000 0 (aanvullende opgave - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.4 Kwaliteitsverbetering d.m.v. helofytenfilter 83 ha 1 1 15 117 254 5 5 5 367 (afspraak Rijk / prestaties in reconstructie gebied) 5.4.4 Kwaliteitsverbetering d.m.v. helofytenfilter pm 0 2 0 0 0 0 (aanvullende opgave - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.5 Natuurvriendelijke oevers (afspraak rijks pm 0 0 0 prestaties in reconstructiegebied) 5.4.5 Natuurvriendelijke oevers (aanvullende op- pm 0 0 0 gave - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.6 Vispassages pm 0 18 0 0 1.750 1.750 5.4.6 Vispassages pm 0 12 0 0 5.2.7 Beek- en rivierherstel (afspraak Rijk / presta- 88 km 23 80 113 3.636 3.585 4.411 318 551 13.542 ties in reconstructiegebied) 5.4.7 Beek- en rivierherstel (aanvullende opgave pm 6 11 2 0 10.948 2.065 0 - binnen en buiten reconstructiegebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.8 Aankoppelen vechtmeanders (afspraak Rijk / 1 1 1 0 188 187 0 0 0 375 prestaties in reconstructiegebied) 5.4.8 Aankoppelen vechtmeanders (aanvullende pm 0 0 0 0 0 0 opgave - binnen en buiten reconstructie gebied - waarvoor rijksdekking ontbreekt) 5.2.9 Synergieprojecten KRW 7 projecten Alle projecten zijn in 7 projecten (Vecht, Soest- 9.585 7.974 2.744 2.744 2.744 14.987 uitvoering wetering, Natuurlijk Regge, Beneden-Dinkel, Kristalbad, Buurserbeek, De Reest) Subtotaal 22.125 57.714 10.000 10.456 4.553 4.373 65.170

524 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 525 Realisatie doelen / prestaties pMJP

6. Algemeen 6.1 Proceskosten 6.1.1 Plan- en gebiedsuitwerkingen 70 stuks 2 59 1 3.076 4.115 1.000 600 240 252 5.494 6.1.2 Voorlichting en communicatie - 0 1.213 200 182 100 652 6.1.3 Gebiedsmakelaardij - Procesgeld voor de Procesgeld voor de N.v.t. 0 4.374 477 483 485 3.924 gebieden gebieden 6.2 Overige kosten 6.2.1 Rente voorfinanciering 0 0 343 0 6.2.3 Verwerven en inrichten EVZ's (lopende 185 ha Pm Pm Pm Pm 0 0 0 verplichtingen rijksbijdrage valt onder 2.1.1, 2.1.4, 2.1.5 en 2.1.7) 6.2.5 Ruimtelijke Kwaliteit zal in 2006 verder wor- pm 0 0 0 den ingevuld 6.2.6 Onverdeelde reconstructiemiddelen - 0 1.620 1.163 37 0 338 6.2.8 Landelijke niet-reconstructie gebieden - 10.849 2.205 236 237 1.687 Subtotaal 3.076 22.171 1.000 4.988 1.178 1.074 12.095

Lopende verplichtingen 6.2.2 Uitfinanciering lopende modules / klassieke pm 38.231 9.080 2.341 885 448 43.874 projecten (lopende verplichtingen reconstructie, milieu en landinrichting) 6.2.7 Beheer EHS via programma beheer incl. 21.723 ha SN-beheer, 26.427 ha SN-beheer, 77.842 4.381 17.327 15.438 14.232 62.215 lopende verplichtingen 2) 4.473 ha SN functie- 1.427 ha SN functiewijziging en 9.185 ha wijziging en 4.521 ha SAN SAN Subtotaal 116.073 13.461 0 19.668 16.323 14.680 106.089

Totaal 303.913 355.062 58.091 85.954 45.168 43.331 421.412

1) In totaal heeft het Rijk een bedrag van € 95 miljoen beschikbaar gesteld. Ongeveer € 56 miljoen hiervan loopt niet via de begroting maar via het Groenfonds (PNB_regeling) resp. via de exploitatiewinst van BBL. 2) Geschatte gegevens op basis van voorlopige cijfers, aangeleverd door Dienst Regelingen. 3) Voor de ganzenfoerageergebieden is een budget van € 2,935 miljoen beschikbaar. Dit geld wordt echter uitgegeven via LNV. 5) Provinciaal budget: exclusief salariskosten (€ 1.925.000 over de periode 2007 - 2013). 6) Bij aantal waterschappen worden waterprestaties afgesproken onder de prestatiecode “afspraak met het Rijk / reconstructie”. Pas achteraf wordt duidelijk of de prestatie is gerealiseerd t.b.v. de afspraak met het Rijk (in reconstructiegebied) of in het kader van de noodzakelijke aanvullende provinciale opgave (kan zowel binnen als buiten reconstructiegebied zijn).

526 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

( x € 1.000)

Totaal 303.913 355.062 58.091 85.954 45.168 43.331 421.412

7) Binnen alle waterprestaties is een aanvullende noodzakelijke opgave opgenomen. Binnen het pMJP is hiervoor provinciaal budget opgenomen en is uitgegaan van een bepaalde bijdrage van gemeenten / waterschappen. Omdat het Rijk hiervoor echter (nog steeds) geen budget beschikbaar stelt is de omvang van deze prestaties op pm gesteld. De beoogde prestaties zijn: waterberging (pMJP 5.3.1) 13.812.472 m3, waternood (pMJP 5.3.2) 48.592 ha, afkoppelen verhard oppervlak (pMJP 5.4.1) 198 ha, saneren overstorten (pMJP 5.4.2) 17 stuks, rendementsverbetering RWZI (pMJP 5.4.3) 7 stuks, helofytenfilter (pMJP 5.4.4) 397 ha, beek- en rivierherstel (pMJP 5.4.7) 230 km en aankoppelen vechtmeanders (pMJP 5.4.8) 5 stuks.

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 527 Bijlage 5 - Kracht van Overijssel

Nog beschik- Nog baar in Actuele beschikbaar bestemmings- Opgave Kern- Begroting Realisatie in algemene reserve UKvO TVPR nummer taak Naam 2012 2012 Verschil reserve KvO / begroting fase *

Kerntaak 1 1 1 Wonen - startersleningen 4.000 4.000 R 2 1 Leefbaarheid, stadsrandzones, groene 613 475 138 3.675 R omgeving 3 1 Ruimtelijke kwaliteit R 4 1 Woonomgeving 1.000 698 302 2.802 R 5 1 Uiterwaarden Olst R 6 1 Actualisatie Omgevingsvisie R 7 1 Invulling waterkwaliteit en - kwantiteit P 8 1 Samenwerking uitvoeringskracht water- P schappen

Subtotaal Kerntaak 1 5.613 5.173 440 6.477

Kerntaak 2 9 2 Sanering – bodem en asbest 756 820 -64 12.180 R 10 2 Gezond en veilig leefmilieu 523 512 11 7.488 R 11 2 Programma duurzame leefomgeving 2.000 R (was ontwikkeling) 12 1 Project Zoetwatervoorziening 170 139 31 1.261 R Oost-Nederland ZON 13 2 Doorgaan verbeteren luchtkwaliteit R 14 2 2e tranche uitvoeringsprojecten geluid R langs provinciale wegen

Subtotaal Kerntaak 2 1.449 1.471 -22 22.929

Kerntaak 3 15A 3 Investeringen natuur en landschap 2.203 1.888 315 -160 44.522 R (Best. Verpl. pMJP) 15B 3 Frictiekosten decentralisatie natuurbeleid 7.200 6.550 R 16 3 Investeringen landbouw (herverkaveling) 575 568 7 5.432 P 17A 3 Beheer natuur 250 - 250 23.500 500 P 17B 3 Nationaal Landschap IJsseldelta 1.500 1.515 -15 4.485 R 17C 3 Nationaal Landschap Noordoost-Twente P (samen met 61) 18 3 Groene en Blauwe diensten 5.000 P 19 3 Natura 2000 / PAS (inclusief herijking EHS) 300 243 57 48.800 957 P

Subtotaal Kerntaak 3 4.828 4.214 614 84.340 62.446

528 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Nog beschik- Nog baar in Actuele beschikbaar bestemmings- Opgave Kern- Begroting Realisatie in algemene reserve UKvO TVPR nummer taak Naam 2012 2012 Verschil reserve KvO / begroting fase *

Kerntaak 4 20 4 A1 125 108 17 Ter besluitvorming 92 P 21 4 N18 Ter besluitvorming P 22 4 N34 22.200 P 23 4 N35 35 3.428 -3.393 Ter besluitvorming 272 V 24a 4 N50 Ter besluitvorming 3.400 R 24b 4 N23 / N307 Ter besluitvorming P 25 4 N348 2e fase 70 67 3 Ter besluitvorming 103 P 26 4 Spoor Deventer Wierden ureninkoop Ter besluitvorming V 27 4 Spoor Nachttrein V 28 4 Spoor Hengelo-Bentheim Ter besluitvorming V 29 4 Spoor Zwolle-Enschede 110 108 2 Ter besluitvorming 72 V 30 4 Spoor–Vechtdallijnen 50 50 Ter besluitvorming 50 V 31 4 Spoor Zwolle-Kampen Ter besluitvorming V 32 4 Beheer en onderhoud - Vervangings 101 166 -65 17.834 R investeringen 33 4 Water – Multimodale overslag 150 110 40 7.765 125 V 34 4 Ketenmobiliteit – Investeren in kansrijke 150 110 40 7.850 40 V relaties OV en fiets 35 4 N340 N48 N377 10.000 10.000 213.000 R 36 4 Aansluitingen A1 / A28 R

Subtotaal Kerntaak 4 10.791 4.097 6.694 247.515 257.188

Kerntaak 5 37 5 Leegstand kantoren en bedrijventerreinen 50 38 12 7.800 162 V (Blijvend investeren in creëren van goede werklocaties en kantoorlocaties) 38 5 Innovatie, onderwijs, stimulering economie 12.260 11.708 552 53.642 R 39 5 Toerisme en recreatie (inclusief 6.550 6.416 134 23.034 R evenementenbeleid en afkoop onder- houdscontracten) (samen met 65) 40 5 Onderzoek randen arbeidmarkt 9.000 R 41 5 Doorzetten herstructurering bedrijven R terreinen 42 2 Energiefonds R 43 2 Energiepact R

Subtotaal Kerntaak 5 18.860 18.162 698 7.800 85.838

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 529 Nog beschik- Nog baar in Actuele beschikbaar bestemmings- Opgave Kern- Begroting Realisatie in algemene reserve UKvO TVPR nummer taak Naam 2012 2012 Verschil reserve KvO / begroting fase *

Kerntaak 6 44 6 Cultuur 6.000 R 45 6 Culturele infrastructuur R 46 6 Erfgoed R

Subtotaal Kerntaak 6 6.000

Kerntaak 7 47 7 Versterken kwaliteit OB (Overijssels Bestuur 40 38 2 562 V 20XX en samenwerking andere overheden) 48 7 Trendbureau 300 299 1 901 R 49 7 Communicatie en burgerparticipatie 640 624 16 2.376 P

Subtotaal Kerntaak 7 980 961 19 3.839

Kerntaak 8 50 8 Sociale kwaliteit 105 47 58 9.486 6.972 P 51A 8 (Transitie) Jeugdzorg, inclusief Overdracht 4.366 4.016 350 9.084 R jeugdzorg aan (samenwerkende) gemeenten 51B 8 Eigen Kracht-conferenties 5.100 6.014 -914 1.000 3.986 R 52 8 Samen met VNG-Overijssel onderzoeken P of m.b.t. de steunfuncties en provinciale ondersteuning beter kan worden aan gesloten op lokale behoeften etc. 53 8 Advies i.o.m. sportservice Overijssel over P wat nodig is in aanloop naar OS 2028

54 8 Vereenvoudiging Planning & Control R 55 8 Optimale inrichting provinciale financiën V richting herijking provinciale fonds 2016 56 8 Voorsprong op het terrein van e-dienst V verlening behouden

Subtotaal Kerntaak 8 9.571 10.077 -506 10.486 20.042

Kerntaak 9 57 9 Innovatiedriehoek 21.935 21.955 -20 73.900 145 R 58 9 Luchthaven Twente e.o. 3.000 R 59 9 Ruimte voor de Vecht 3.540 2.636 904 15.106 R 60 1 Netwerksteden inclusief Spoorzone Zwolle 550 521 29 76.950 529 V en diverse projecten

530 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 Bijlagen

Nog beschik- Nog baar in Actuele beschikbaar bestemmings- Opgave Kern- Begroting Realisatie in algemene reserve UKvO TVPR nummer taak Naam 2012 2012 Verschil reserve KvO / begroting fase *

61/17C 9 Gebiedsontwikkeling Noordoost-Twente 300 212 88 14.788 P (samen met 17) 62 9 Deltaprogramma - Gebiedsontwikkeling 1.100 1.018 82 11.200 2.182 R IJssel-vechtdelta 63 9 Landgoed Twickel 50 50 3.750 R/P

Subtotaal Kerntaak 9 27.475 26.342 1.133 162.050 39.500

Totaal investeringen hoofdlijnenakkoord 79.567 70.497 9.070 512.191 504.259

Toegevoegde opgaven 64 5 Breedband 100 16 84 33.020 84 P 65 5 Regionale Bureaus voor Toerisme 4.000 R (samen met 39) 66 5 Cultuureducatie (motie De Bree cs.) 4.140 R 67 6 Cultuurparticipatie 2.860 R (Perspectiefnota 2013) 68 6 Nederlands Symfonieorkest 3.325 3.325 R 51C 8 1000-jongerenplan 1.625 1.460 165 3.290 R

Subtotaal Extra investering Begroting 2012 5.050 4.801 249 33.020 14.374

Totaal Kracht van Overijssel 84.617 75.298 9.319 545.211 518.633

* T = Toelaten V = Verkennen P = Planvormen R = Realiseren

Provincie Overijssel Jaarverslag 2012 531 532 Provincie Overijssel Jaarverslag 2012

‘12 Jaarverslag 2012 Provincie Overijssel

Bijlagen 2012

Vertrouwen, Verbinden, Versnellen

mei-13 Colofon

Datum mei-13

Provincie Overijssel Luttenbergstraat 2 Postbus 10078 8000 GB Zwolle Telefoon (038) 499 88 99 Fax (038) 425 48 88 [email protected] www.overijssel.nl

Coördinatie en productie Eenheid Bedrijfsvoering, team Backoffice Financiën Inhoudsopgave Pagina

B. Investerings- en financieringsstaat 4 Ba. Overzicht immateriële vaste activa 4 C. Overzicht van de materiële vaste activa 5 D. Overzicht van deelnemingen 7 E. Overzicht toerekening afschrijving en rente naar producten 10 F. Staat van verstrekte langlopende geldleningen 11 G. Staat van reserves, voorzieningen en doeluitkeringen 13 I. Staat van opgenomen langlopende geldleningen 20 J. Staat van kapitaallasten 22 K. Berekening van de renteomslag 23 L. Verzamel- en consolidatiestaat 24 M. Staat van gewaarborgde leningen 28 N. Overzicht specifieke uitkeringen (= Rijksbijdragen) 30 O. Specificatie investeringen 31 P. Overzicht van nog niet afgewikkelde verplichtingen die ten laste van de exploitatie zijn gebracht Q. Kostenverdeelstaat overhead 34 R. Goedgekeurde begrotingswijzigingen opproductgroepniveau 36 S. Productenrealisatie 38

Alle in dit boekwerk gepresenteerde bedragen zijn uitgedrukt in duizenden euro's.

B. Investerings- en financieringsstaat

Omschrijving Saldo 31-12-2011 Mutaties per Vermeerderingen Verminderingen / Afschrijvingen Saldo 31-12-2012 01-01-2012 Aflossingen

Vaste activa

Immateriële vaste activa 24.894 23.780 -3.136 13.523 38.287

Materiële vaste activa 171.763 24.419 2.040 14.090 180.052

Financiële vaste activa - Kapitaalverstrekkingen 3.462 0 3.462 - Verstrekte leningen 422.977 15.478 88.711 349.744 - Deposito's en obligaties 1.347.636 379.705 351.247 18.701 1.357.393

Totaal vaste activa 1.970.732 443.382 438.862 46.314 1.928.938

Omschrijving Saldo 31-12-2011 Mutaties per Vermeerderingen Verminderingen / Rentetoevoeging/ Saldo 31-12-2012 01-01-2012 Aflossingen instandhouding

Passiva

Eigen vermogen: - Algemene reserves 1.349.626 -9 1.022.840 1.573.642 798.815 - Bestemmingsreserves 528.007 13.662 947.540 505.748 2.977 986.438 - Resultaat na bestemming 13.653 -13.653 52.598 52.598

Voorzieningen -1.337 1.337 Opgenomen leningen 233 21 212

Totaal passiva 1.891.519 2.021.641 2.079.411 4.314 1.838.063

Financieringssaldo

Saldo per 1 januari 79.213 Saldo per 31 december 90.875

Mutatie 11.662

Voor een specificatie van de cijfers wordt u verwezen naar de bijlagen C tot en met I. Voor de deposito's en obligaties is geen aparte bijlage opgenomen. B.a. Overzicht immateriële vaste activa

Omschrijving van de investering OorspronkelijkOMutaties in 2012 orspronkelijk Totaal van de bedrag van de Vermeer- Vermin- bedrag van de afschrijvingen kapitaaluitgaven deringen deringen kapitaaluitgaven per 01.01.2012 per 01.01.2012 per 31.12.2012

Kosten verbonden aan het sluiten van geldleningen en het saldo van agio en disagio

Kosten van geldleningen n.v.t. -

Agio 45.461 23.944 9.301- 60.104 12.223-

Disagio 8.344- 164- 3.136 5.372- -

Subtotaal 37.117 23.780 6.165- 54.732 12.223-

Kosten van onderzoek en ontwikkeling voor een bepaald actief n.v.t. n.v.t. -

Subtotaal - - - - -

TOTAAL 37.117 23.780 6.165- 54.732 12.223- Afschrijvingen Afboeking Boekwaarde Boekwaarde Toegerekende Totaal van de in 2012 afschrijvingen per per rentelasten kapitaallasten i.v.m. afloop / 01.01.2012 31.12.2012 in 2012 a in 2012 verkoop in 2012 3,95%

- - - -

13.523- 9.301 33.238 43.659 - 13.523-

- - 8.344- 5.372- - -

13.523- 9.301 24.894 38.287 - 13.523-

- - --

------

13.523- 9.301 24.894 38.287 - 13.523- C. Overzicht van de materiële vaste activa

Omschrijving van Oorspronkelijk Mutaties 2012 Oorspronkelijk bedrag van de Vermeer-Bijdragen van Vermin- bedrag van de kapitaaluitgaven deringenderden deringen kapitaaluitgaven per 01.01.2012 per 31.12.2012 (kolom 2 t/m 5) 1 23456

Investeringen met een economisch nut a. Gronden en terreinen 14.524 7.593 199- 21.918 b. Woonruimten 260 260 c. Bedrijfsgebouwen 74.960 1.720 76.680 e. Vervoermiddelen - f. Machines, apparaten en installaties 37.511 6.673 105- 29- 44.050 g. Overige materiele vaste activa 269 567 836

Subtotaal 127.524 16.553 105- 228- 143.744

Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut d. Grond-, wegen waterbouwkundige werken 268.970 7.866 1.736- 275.100

Subtotaal 268.970 7.866 1.736- - 275.100

TOTAAL 396.494 24.419 1.841- 228- 418.844 Totaal van de Afschrijvingen Afboeking Boekwaarde Boekwaarde Toegerekende Totaal van de afschrijvingen in 2012 afschrijvingen per per rentelasten kapitaallasten per 01.01.2012 wegen des- 01.01.2012 31.12.2012 in 2012 à (kolom 8 en 12) investeringen (kolom 2 en 7) (kolom 6 t/m 9) 3,95% in 2012 7 8 9 10 11 12 13

- - - 14.524 21.918 - -

173- 6- 87 81 3 9

35.924- 2.000- 39.036 38.756 1.542 3.542

----

18.354- 6.228- 29 19.157 19.497 757 6.985

24- 24- 245 788 10 34

54.475- 8.258- 29 73.049 81.040 2.312 10.570

170.256- 5.832- 98.714 99.012 3.899 9.731

170.256- 5.832- - 98.714 99.012 3.899 9.731

224.731- 14.090- 29 171.763 180.052 6.211 20.301 D. Overzicht van deelnemingen

Omschrijving van Oorspronkelijk Mutaties 2012 Oorspronkelijk Totaal van de Afschrijvingen Boekwaarde Boekwaarde Toegerekende Totaal van de Product bedrag van de Vermeer- Vermin- bedrag van de afschrijvingen in 2012 per 01.01.2012 per 31.12.2012 rentelasten1 kapitaallasten kapitaaluitgaven deringen deringen kapitaaluitgaven per 01.01.2012 (kolom 5 en 6) (kolom 5 t/m 7) in 2012 à (kolom 7 en 10) per 01.01.2012 per 31.12.2012 3,95% (kolom 2 t/m 4) 123456789101112

Milieubeheer Milieubeheer, algemeen Aandelen Energiefonds Overijssel I B.V. - 0 0 - 0 - - 2.5.00.05

Economische en agrarische zaken Bevordering economische activiteiten Aandelen Oost N.V. 4.233 4.233 4.233 4.233 2.7.10.10 minus: Voorzieningparticipatie Oost N.V. 2.117- 2.117- 2.117- 2.117- 84 84 2.7.10.10 Aandelen Zuiderzeehaven Beheer B.V. 3 3 3 3 - - 2.7.10.10 Kapitaalverstrekking Ontwikkelingsmaatschappij Zuiderzeehaven C.V. 238 238 238 238 9 9 2.7.10.10 Aandelen Herstructureringsmaatschappij Overijssel N.V. (HMO) 22.500 22.500 22.500 22.500 2.7.10.20 minus: Voorziening deelname HMO N.V. 22.500- 22.500- 22.500- 22.500- - - 2.7.10.20

Nutsvoorzieningen Aandelen Vitens N.V. 91 91 91 91 3 3 2.7.20.05 Aandelen Wadinko N.V. 0 0 0 0 - - 2.7.20.05 Aandelen Enexis Holding N.V. 707 707 707 707 28 28 2.7.20.05 Aandelen Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V. 19 19 19 19 1 1 2.7.20.05 Aandelen Verkoop vennootschap B.V. (ESCROW) 103 103 103 103 2.7.20.05 minus: Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ESCROW 103- 103- 103- 103- - - 2.7.20.05 Aandelen Cross Boarder Leases vennootschap B.V. 47 47 47 47 2 2 2.7.20.05 Aandelen Claim Staat vennootschap B.V. 19 19 19 19 1 1 2.7.20.05 Aandelen Vordering op Enexis B.V. 19 19 19 19 1 1 2.7.20.05 Aandelen Attero Holding N.V. 4 4 4 4 - - 2.7.20.05

Financiering en algemene dekkingsmiddelen Overige financiële middelen Aandelen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten 199 199 199 199 8 8 2.0.40.05

TOTAAL 3.46 2 0 - 3.462 -- 3.462 3.462 137 137

1 De aan de deelnemingen Oost N.V., HMO N.V. en Verkoop vennootschap B.V. toegerekende rente wordt berekend over het saldo van de waarde van de deelneming vermindert met de desbetreffende voorziening. E. Overzicht toerekening afschrijving en rente naar producten

Product Omschrijving Immateriële vaste activa (B.a) Materiële vaste activa (C) Deelnemingen (D) Afschrijving Rente Totaal Afschrijving Rente Totaal Afschrijving Rente Totaal

2.0.10.05 Rente langlopend uitgezette middelen 13.523 13.523

2.0.40.05 Deelneming BNG 88

2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid 16 2 18

2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 28 28 56

2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen 5.625 3.855 9.480 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken 179 16 195 2.3.10.25 Gladheidsbesrijding 101 21 122

2.3.30.15 Vaarwegen 639

2.4.40.05 Grondwaterbeheer 18 2 20

2.5.00.05 Energie en Klimaatbeleid

2.5.50.05 Handhaving milieubeheer 11 2 13

2.7.10.10 Stimulering Innovatie 93 93

2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 36 36

2.7.30.20 Landinrichting en Reconstructiegebieden

2.8.00.10 Subsidieverlening 11

2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen

3.0.15.75 Centraal applicatiebeheer 9110 3.0.30.05/10 Vastgoed 1.790 1.427 3.217 3.0.30.15 Horecavoorzieningen 8210 3.0.30.25 Documentaire informatievoorziening 17 1 18 3.0.30.30 Documentproductie 3.0.30.36 Informatie- en communicatietechnologie 6.079 738 6.817 3.0.30.40 Logistieke services en vervoer 59 8 67 3.1.00.25 Dienstverleningprovinciale infrastructuur 143 105 248

Totaal 13.523 13.523 14.090 6.211 20.301 137 137 E. Overzicht toerekening afschrijving en rente naar p

Product Omschrijving Verstrekte geldleningen (F) Totaal Afschrijving Rente Totaal Afschrijving Rente Totaal

2.0.10.05 Rente langlopend uitgezette middelen 18.701 18.701 32.224 32.224

2.0.40.05 Deelneming BNG 88

2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid 16 2 18

2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 28 28 56

2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen 5.625 3.855 9.480 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken 179 16 195 2.3.10.25 Gladheidsbesrijding 101 21 122

2.3.30.15 Vaarwegen 639

2.4.40.05 Grondwaterbeheer 18 2 20

2.5.00.05 Energie en Klimaatbeleid 181 181 181 181

2.5.50.05 Handhaving milieubeheer 11 2 13

2.7.10.10 Stimulering Innovatie 26 26 119 119

2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 15.493 15.493 15.529 15.529

2.7.30.20 Landinrichting en Reconstructiegebieden 612 612 612 612

2.8.00.10 Subsidieverlening 11

2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen 395 395 395 395

Totaal 18.701 16.707 35.408 46.314 23.055 69.369 F. Staat van verstrekte langlopende geldleningen

Omschrijving Oorspronkelijk Datum en nr. besluit van Rente Restantbedrag van de Bedrag van de in de Bedrag van Restantbedrag van de Toegerekende Productcode bedrag van de lening of het voorschot loop van 2012 lening of het voorschot rentelasten geldlening of het Provinciale Staten de goedkeuring per 1-1-2012 verstrekte leningen of de rente of het de aflossing of het per 31-12-2012 in 2012 à voorschot voorschotten rentebestanddeel aflossingsbestanddeel 3,95% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Milieubeheer Milieubeheer, algemeen SVN Energieleningen 1.500 PS/2009/337 var. 4.581 4.367 83 284 8.664 181 2.5.00.05 Lening ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder 4.500 PS/2009/1135 4,00% 3.732 1.033 176 4.765 2.5.00.05 minus: Voorziening lening aardwarmte Koekoekspolder 4.500- PS/2009/1135 3.732- 768- 4.500- 2.5.00.05 Lening aan gemeente Hengelo voor Warmtenet Hengelo i.o. 1.800 PS/2008/176 3,11% 1.800 56 1.800 2.5.00.05 minus: Voorziening lening Warmtenet Hengelo 1.800- PS/2008/176 1.800- 1.800- 2.5.00.05 Lening aan Biorights Hardenberg 1.000 PS/2010/504 4,50% 1.000 46 46 1.046 2.5.00.05 minus: Voorziening lening Biorights Hardenberg 1.000- PS/2010/504 1.000- 1.000- 2.5.00.05 SVN MKB energieleningen var. 800 800 2.5.00.05 Lening aan gemeente Enschede i.v.m. IMG/energiebesparing 4.000 1,50% 4.000 11 4.000 2.5.00.05

Economische en agrarische zaken Bevordering economische activiteiten NDIX (Ned. Duitse Internet Exchange) 280 2002 nr. 52 0,00% 280 280 - 2.7.10.10 minus: Voorziening lening NDIX 280- 280- 280- - - 2.7.10.10 WMC (Twents Instituut for Wireless and Mobile Communication) 500 2003 nr. 40 0,00% 500 500 2.7.10.10 minus: Voorziening lening Stichting WMC 500- 500- 500- - 2.7.10.10 Achtergestelde lening Zuiderzeehaven C.V. 667 0,00% 667 667 26 2.7.10.10

Nutsvoorzieningen Achtergestelde lening Enexis Holding N.V. 39.297 1993 nr. 44 9,00% 39.297 3.537 39.297 1.552 2.7.20.05 Achtergestelde lening Vitens N.V. 24.354 EMT/2005/3577 4,38% 16.239 687 1.624 14.615 641 2.7.20.05 Bruglening Enexis 336.701 PS/2009/975 5,11% 336.701 13.182 84.175 252.526 13.300 2.7.20.05 Vordering Verkoop vennootschap B.V (ESCROW) 149.645 PS/2009/975 0,00% 82.679 82.679 2.7.20.05 minus: voorziening afwikkeling verkoop Essent ESCROW 149.645- PS/2009/975 82.679- 82.679- - 2.7.20.05

Agrarische aangelegenheden DLG (inz. Grondaankoop kavelruil) 15.492 2.096 13.396 612 2.7.30.20

Welzijn Kunst en oudheidkunde Lening Natura Docet 500 2003 nr. 67 0,00% - - 2.8.30.60 minus: voorziening in verstrekte lening aan Natura Docet 500- - -- 2.8.30.60

Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting Volkshuisvesting SVN Startersleningen 5.000 PS/2007/37 var. 10.000 6.000 532 15.468 395 2.9.20.05

Totaal 411.519 422.977 15.478 17.778 88.711 349.744 16.707

Achtergestelde lening aan Natura Docet is 2011 kwijtgescholden met het besluit van GS 2011/0179793 G. Staat van reserves, voorzieningen en doeluitkeringen

Omschrijving Saldo per Mutaties per Saldo per Mutaties 2012 Saldo per Waarvan 31-12-2011 01-01-2012 01-01-2012Vermeerderingen Verminderingen 31-12-2012 verplicht per Storting Rente Instand- Onttrekking jaareinde 2,00% houding

I Algemene reserves

Saldireserve 7.000 7.000 30.000 37.000 Algemene dekkingsreserve 1.342.626 -9 1.342.617 55.940 1.007.702 390.855 Reserve Kracht van Overijssel 936.900 565.940 370.960 Algemene reserve grondzaken

Totaal I 1.349.626 -9 1.349.617 1.022.840 1.573.642 798.815

II Bestemmingsreserves

Reserve Europese programma's 11.594 923 12.517 3.974 250 3.373 13.368 Reserve Reconstructie 2.215 2.215 44 204 2.055 Reserve beheersing fiscale risico's 1.000 1.000 1.000 Reserve regionale bereikbaarheid 4.349 4.349 94 84 1.040 3.487 Reserve provinciale infrastructuur 36.402 36.402 759 601 36.560 Ontwikkelingsreserve 90.853 -594 90.259 90.259 Reserve waterwegen 17.620 -220 17.400 783 10.571 7.612 Egalisatiereserve ILG 51.035 51.035 18.521 1.021 7.530 63.047 Reserve Combiplan Rijksweg 35 Nijverdal Reserve IJsseldelta-Zuid 35.049 35.049 35.049 Reserve startersleningen 1.799 1.799 4.000 36 398 5.437 Reserve energiebesparing 5.725 2.500 8.225 7.083 4.798 10.510 Reserve Investeren in Overijssel 194.978 -1.012 193.966 193.966 Reserve particuliere woningverbetering 1.000 1.000 1.000 Reserve Investeren met Gemeenten 7.416 -956 6.460 6.460 Reserve herstructurering bedrijventerreinen 3.780 3.780 2.299 6.079 Reserve bodemsanering 2010 - 2014 3.000 12.634 15.634 15.634 Reserve ISV-3 2.250 436 2.686 1.262 542 3.406 Reserve Uitvoering Kracht van Overijssel 442 -49 393 881.594 146.037 735.950 Reserve Energiefonds Overijssel 57.500 57.500 5.000 62.500 Reserve majeure projecten EHS 23.713 3.920 19.793 Reserve Programmatische Aanpak Stiktof

Totaal II 528.007 13.662 541.669 947.540 2.977 505.748 986.438

III Voorzieningen Voorziening lening NDIX 280 280 280 Voorziening bodemsanering 27.556 27.556 785 551 4.255 24.637 Voorziening investeringsbudget stedelijke vernieuwing Voorziening natuurbeleidsplan 2.000 2.000 1.565 40 1.657 1.948 Voorziening lening Natura Docet Voorziening lening Stichting WMC 500 500 500 Voorziening Europese programma's 702 702 14 716 Voorziening voorfinanciering RW35 14.252 14.252 713 6.981 7.984 Voorzieninggeluidssanering NaNOV 948 948 2.572 19 2.686 853 Voorziening Ruimte voor Ruimte 2.792 2.792 556 2.236 Voorziening Alg. Pensioenwet Politieke Ambtsdragers 4.799 4.799 863 151 5.511 Voorzieningparticipatie HMO 22.500 22.500 22.500 Voorzieningparticipatie Oost N.V. 2.117 2.117 2.117 Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ESCROW 82.782 82.782 82.782 Voorziening afwikkeling verkoop Essent | ASA indemnity Voorziening ontwikkeling aardwarmte Koekoekspolder 4.132 4.132 768 4.900 Voorziening resultaten gebiedsexploitaties 13.228 13.228 257 5.408 8.077 Voorziening bestedinggrondwaterheffing 2.753 2.753 46 487 2.312 Voorziening Waarderisico Grondvoorraad BBL 5.873 5.873 3.691 1.404 8.160 Voorziening lening Warmtenet Hengelo 1.800 1.800 1.800 Voorziening lening Biorights Hardenberg 1.000 1.000 1.000 Voorzieninggrondbezit Voorziening dubieuze debiteuren 510 510 501 1.011 Voorziening beheer en onderhoud N340 / N48 Voorziening beheer en onderhoud provinciale wegen Voorziening reorganisatie 4.900 4.900

Totaal III 190.524 190.524 15.948 1.337 23.865 183.944

Totaal reserves en voorzieningen 2.068.157 13.653 2.081.810 1.986.328 2.977 1.337 2.103.255 1.969.197

IV Doeluitkeringen

Doeluitkering Investeringsbudget Landelijk Gebied 54.100 54.100 18.300 18.226 54.174 Doeluitkeringjeugdzorg 4.674 4.674 119.842 93 118.464 6.145 Doeluitkering regionaal mobiliteitsfonds 771 771 7 -30 808 Doeluitkering weidevogels IJsseldelta 150 150 50 100 Brede Doeluitkering verkeer en vervoer 51.017 51.017 37.426 564 42.204 46.803 Doeluitkering verbetering N 34 11.596 11.596 522 12.118 Doeluitkering Gooiermars -260 -260 -260 Doeluitkering Natura 2000 -20 -20 20 Doeluitkering natuurbeheer rietteeltsector -853 -853 1.713 860 Doeluitkering Quick-wins binnenvaart -189 -189 -189 Doeluitkeringproject IJsseldelta 425 425 425 Doeluitkering BOSA 2009 e.e. -9.925 -9.925 -9.925 Doeluitkeringgarantieleninggrondaankopen EHS 291 291 67 224

Totaal IV 111.777 111.777 177.301 1.186 179.406 110.858

1 Rente 0% vastgelegd in Statenbesluit. 2 Rente gebaseerd op het percentage waarmee de afkoopsom is bepaald (4,5%). 3 Percentage instandhoudingsbijdrage geraamd 5%; realisatie betreft werkelijk ontvangen rente op deposito's 4 Conform BBV moeten nog niet bestede Rijksmiddelen met een specifieke bestemming als een langlopende verplichtinggecategoriseerd worden onder de voorzieningen. 5 Percentage instandhoudingsbijdrage geraamd 5%; realisatie o.b.v. werkelijk gerealiseerde opbrengsten 6 Percentage instandhoudingsbijdrage gebaseerd op de ECB main refinancing operations rate per begin boekjaar (sinds 10 december 2008: 2,5%).

14 I. Staat van opgenomen langlopende geldleningen

Nr. Oorspronkelijk Datum en nr. besluit van Schuld- Rente Jaar van Looptijd bedrag van de Provinciale Staten de goedkeuring bekentenis percen- ontstaan in jaren geldlening of c.a. (Commissaris tage voorschot van de Koning)

1 2 3 4 5678

177 18 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 178 11 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884

179 7 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 180 7 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884

181 4 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 182 2 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 183 25 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884

184 25 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 185 100 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 186 10 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 187 12 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884

188 12 18-5-2005, S 0,00 2005 10 ZC/2005/1884 Vervaldata Restantbedrag Bedrag van de Bedrag van Restantbedrag van van de lening in de loop van de rente of het de aflossing of het de lening of het of het voorschot 2012 rentebestand- aflossingsbestand- voorschot per per 01-01-2012 opgenomen deel deel 31-12-2012 leningen of voorschotten 91011121314

24-5-2015 18 18

24-5-2015 11 11 0

24-5-2015 7 7

25-5-2015 7 7

25-5-2015 4 4

25-5-2015 2 2

27-5-2015 25 25

28-5-2015 25 25

22-7-2015 100 100

25-8-2015 10 10 0

10-2-2016 12 12

12 12

233 - - 21 212 J. Staat van kapitaallasten

Cat. Lasten

Afschrijvingen 6.0a Totaal afschrijvingen 46.314

Rente 5.0 Rente geldleningen 6.0c Rente reserves en doeluitkeringen / instandhoudingsbijdragen voorzieningen 5.500 Totaal rentelasten 5.500

Totaal te verdelen afschrijving en rentelasten 51.814

Verdeling 6.0a Aan producten toegerekende afschrijvingen 38.209 6.0a Aan kostenverdeelstaat toegerekende afschrijvingen 8.105 8.2.1 Aan producten toegerekende rente 20.773 8.2.1 Aan kostenverdeelstaat toegerekende rente 2.282 5.0 Betaalde rente 6.0c Aan reserves/voorzieningen toegevoegde rente/instandh.bijdragen 5.500 8.2.1 Bespaarde rente -23.055

Totaal verdeeld 51.814 K. Berekening van de renteomslag

I. Berekening kapitaalbehoefte Boekwaarde materiële investeringen per 1 januari 2012 (bijlage C) 171.763 Boekwaarde deelnemingen per 1 januari 2012 (bijlage D) 3.462 Boekwaarde verstrekte geldleningen per 1 januari 2012 (bijlage F) 422.977 Boekwaarde vaste activa per 1 januari 2012 (Vaste activa balans minus deposito's) 598.202 Boekwaarde van vaste financieringsmiddelen per 1 januari 2012 waarover geen rente wordt berekend (bijlage G) NETTO GEÏNVESTEERD VERMOGEN 598.202

II. Berekening rentekosten Reserves en voorzieningen (bijlage G) 5.500 Opgenomen vaste geldleningen (bijlage I) Rentebaat op verstrekte vaste geldleningen (bijlage F) voor zover niet functioneel verantwoord NETTO RENTEKOSTEN 5.500

III. Berekening renteomslagpercentage Netto rentekosten 5.500 * 1 % 0,92 % 1% van het netto geinvesteerd vermogen 5.982

In de jaarrekening is het in de primitieve begrotinggeraamde rentepercentage gehanteerd van: 3,95 % Het verschil tussen het begrote en het definitieve rentepercentage bedraagt derhalve: -3,03 % lager Aan de producten zijn de volgende rentelasten (tegen 3,95%) toegerekend: Bijlage B.a Bijlage C 6.211 Bijlage D 137 Bijlage F 16.707 TOTAAL TOEGEREKENDE RENTELASTEN 23.055

Functioneel verantwoorde betaalde rente

OP GROND HIERVAN IS IN DE JAARREKENING PER SALDO EEN BAAT OPGENOMEN VAN -17.555 L. Verzamel- en consolidatiestaat (x € 1.000) kostencategoriën 0.0 1.1 2.0.1 2.1.0 2.2 2.3.1 2.3.2 3.0 4.0.1 4.0.2 4.0.3 onvoorziene salarissen aankoop uitbestede aank. duurz. aankoop niet Betaalde pacht. belastingen subsidies aan inkomensoverdr. overige functies en hoofdfuncties lasten c.a. grond investering roer. zaken duurz dienst/goed. en erfpacht producenten aan overheden inkomens overd

1.0 Provinciale staten 774 6 572 -4 453 1.1 Gedeputeerde staten 1.107 35 1.2 Kabinetszaken 189 32 1.3 Bestuurlijke organisatie 195 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 3 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 23 1.6 Overige zaken betreffend algemeen bestuur 2.225 9 544 6 1.7 Overige baten en lasten 972 28 2 1. Algemeen bestuur 2.070 6 4.057 9 568 461

2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 24 59 2. Openbare orde en veiligheid

3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 538 5.684 1.754 126 2.100 -135 3.1 Landwegen 900 21.849 335 3.3 Waterwegen 23 2 13.578 4 3.4 Vervoer 1.473 37.177 3.971 -299 3. Verkeer en vervoer 538 6.607 2 38.654 4 37.303 6.406 -434

4.1 Waterschapsaangelegenheden 2 4.2 Waterkeringen 242 1.514 174 1.567 39 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 789 482 -6 3.613 4.4 Kwantitatief beheer grondwater 106 4. Waterhuishouding

5.0 Milieubeheer, algemeen 1 1 2.695 -7 15 3.951 2.626 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 10.704 182 -18 2.033 148 5.4 Bestrijdinggeluidhinder 10 5.5 Vergunningverlening en handhaving 600 454 5.6 Ontgrondingen 11 850 5. Milieubeheer

6.1 Recreatie 81 974 1.527 447 6.2 Natuur -48 2.873 3.151 27 19.609 6.026 6. Recreatie en natuur

7.0 Algemene economische aangelegenheden 190 45 12 5.567 7.1 Bevordering economische activiteiten 1.851 -8 1.271 7.170 7.2 Nutsvoorzieningen 3 7.3 Agrarische aangelegenheden 3.600 714 5 937 -3.681 7. Economie en agrarische zaken

8.0 Welzijn, algemeen 50 1.217 5.085 8.1 Educatie 8.2 Lichamelijke vorming en sport 32 8.3 Kunst en oudheidkunde 53 2.036 8.774 2.381 6.447 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 558 11.249 295 3.878 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 8.7 Ouderenzorg 8.8 Jeugdhulpverlening 708 128.983 700 8. Welzijn 53 3.384 20.023 132.876 16.110

9.0 Grondzaken 8 2 160 9.1 Ruimtelijke ordening 3.939 4.480 4.133 -120 4 4.543 1.630 9.2 Volkshuisvesting 591 24 3.057 241 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 551 -367 9. Ruimtel. ordening & volkshuisvesting

0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer dan 1 jaar 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds 19.400 0.3 Eigen middelen 0.4 Overige financiele middeelen 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien -144 -503 -571 -572 -15.982 0.6 Saldo van kostenplaatsen Mutaties reserves verband houdende met 0.8 hoofdfunctie 0.9 Onverdeeld Resultaat 0. Financiering en alg. dekkingsmiddelen -144 -503 -571 18.828 -15.982

Totaal functioneel 1.926 2.488 17.993 62 54.289 -651 9 57.478 180.695 10.078

KVD - staat (Middelenbeleid en -beheer) 496 5 106 13.897 390 97 513

Totaal generaal 2.422 2.488 17.998 168 68.186 -651 399 57.478 180.792 10.591 L. Verzamel- en consolidatiestaat (x € 1.000) kostencategoriën 4.1.1 4.1.2 5.0 6.0a 6.0b 6.0c 6.0d 6.0e 7.7 7.8 8.2 8.2.2 vermogensoverd. overige betaalde afschrijving rente/instandhouding storting in ov.admin. rente waardevermind rente Toegerekende personeels- toegerek. totaal functies en hoofdfuncties aan overh. vermogens overdr. rente res./voorz. res./voorz. boekingen omslag aandelen doeluitkeringen rente (omslag) geb. kosten overhead

1.0 Provinciale staten 903,00 599 3.303 1.1 Gedeputeerde staten 863 11,00 7 2.023 1.2 Kabinetszaken 409,00 271 901 1.3 Bestuurlijke organisatie 621,00 412 1.228 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 399,00 265 667 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 1 604,00 400 1.028 1.6 Overige zaken betreffend algemeen bestuur 2.856,00 1.894 7.534 1.7 Overige baten en lasten 2.696,00 1.788 5.486 1. Algemeen bestuur 1 863 8.499,00 5.636 22.170

2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 16 2261,00 173 535 2. Openbare orde en veiligheid 261,00 173 535

3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 8.770 28 713 160 7 28 2.020,00 1.339 23.132 3.1 Landwegen 85.904 522 3.892 6.330,00 4.199 43.939 3.3 Waterwegen 6 3 2.150,00 1.426 17.192 3.4 Vervoer 118 564 1.452,00 963 45.419 3. Verkeer en vervoer 8.888 8 5.938 713 160 1.093 3.923 11.952,00 7.927 129.682

4.1 Waterschapsaangelegenheden 183,00 121 306 4.2 Waterkeringen 935 50 1.096,00 727 6.344 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 6 777,00 515 6.176 4.4 Kwantitatief beheer grondwater 18 46 2314,00 208 694 4. Waterhuishouding 2.370,00 1.571 13.520

5.0 Milieubeheer, algemeen 1.276 5.810 768 181 706,00 468 18.491 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 106 2.192 551 785 2.112,00 1.400 20.195 5.4 Bestrijdinggeluidhinder 19 2.572 253,00 168 3.022 5.5 Vergunningverlening en handhaving 11 2 4.745,00 3.146 8.958 5.6 Ontgrondingen 935 117,00 78 1.991 5. Milieubeheer 7.933,00 5.260 52.657

6.1 Recreatie 176 234 408,00 271 4.118 6.2 Natuur 859 1.648 40 5.256 2.120,00 1.406 42.967 6. Recreatie en natuur 2.528,00 1.677 47.085

7.0 Algemene economische aangelegenheden 551 182,00 121 6.668 7.1 Bevordering economische activiteiten 22.703 7.302 14 277 119 1.590,00 1.054 43.343 7.2 Nutsvoorzieningen 15.529 44,00 29 15.605 7.3 Agrarische aangelegenheden 51 2.598 612 2.208,00 1.464 8.508 7. Economie en agrarische zaken 4.024,00 2.668 74.124

8.0 Welzijn, algemeen 80 1 416,00 276 7.125 8.1 Educatie 82,00 54 136 8.2 Lichamelijke vorming en sport 138,00 92 262 8.3 Kunst en oudheidkunde 632 1.705 1.416,00 939 24.383 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 88,00 58 16.126 8.5 Maatschappelijke voorzieningen - 8.6 Volksgezondheid - 8.7 Ouderenzorg - 8.8 Jeugdhulpverlening 201 93 1.078,00 715 132.479 8. Welzijn 712 1.705 1 201 93 3.218,00 2.134 180.511

9.0 Grondzaken 436,00 289 895 9.1 Ruimtelijke ordening 2.370 400 257 2.980,00 1.976 26.592 9.2 Volkshuisvesting 395 363,00 241 4.912 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 5.816 218,00 145 6.363 9. Ruimtel. ordening & volkshuisvesting 3.997,00 2.651 38.762

0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 17 - 17 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer dan 1 jaar 32.224 - 32.224 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds - 19.400 0.3 Eigen middelen - 0.4 Overige financiele middeelen 8- 8 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien 22 - -17.750 0.6 Saldo van kostenplaatsen - Mutaties reserves verband houdende met 0.8 hoofdfunctie 2.977 1.970.381 - 1.973.358 0.9 Onverdeeld Resultaat 52.598 - 52.598 0. Financiering en alg. dekkingsmiddelen 17 32.224 2.977 1.970.403 52.598 8 - 2.059.855

Totaal functioneel 27.217 12.107 17 38.186 4.002 1.976.448 52.758 1.186 12.352 44.782,00 29.697 2.618.901

KVD - staat (Middelenbeleid en -beheer) 8.105 4.900 -9 2.280 15.524,00 46.304

Totaal generaal 27.217 12.107 17 46.291 4.002 1.981.348 52.749 1.186 14.632 60.306,00 29.697 2.635.508 baten kostencategoriën 1.0 1.0.1 1.1 2.0.1 2.0.2 2.1 2.2.1 2.2.2 2.3 3.0 4.0.1 salarissen belasting leges en verkoop Overige verk. verk. duurz. huren pachten en diensten dividenden inkomens- functies en hoofdfuncties c.a. op producentander recht grond nroerende zake roer. zaken erfpachten aan derden en winsten overdracht

1.0 Provinciale staten 1.1 Gedeputeerde staten 1.2 Kabinetszaken -29 -11 1.3 Bestuurlijke organisatie -7 -29 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 1.6 Overige zaken betreffend algemeen bestuur 1.7 Overige baten en lasten -119 -41 1. Algemeen bestuur -155 -81

2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 2. Openbare orde en veiligheid

3.0 Verkeer en vervoer, algemeen -2 -779 -6.708 3.1 Landwegen -64 -3 1 -174 -180 -133 3.3 Waterwegen -17 -19 3.4 Vervoer -40.792 3. Verkeer en vervoer -64 -3 1 -174 -199 -779 -47.652

4.1 Waterschapsaangelegenheden 4.2 Waterkeringen -44 -346 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater -6 -2.308 4.4 Kwantitatief beheer grondwater -906 -29 4. Waterhuishouding -906 -29 -50 -2.654

5.0 Milieubeheer, algemeen -4 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem -11 -3 5.4 Bestrijdinggeluidhinder 5.5 Vergunningverlening en handhaving -120 -56 -210 5.6 Ontgrondingen -5 -6 5. Milieubeheer -11 -125 -69 -210

6.1 Recreatie -10 -408 6.2 Natuur -16.045 6. Recreatie en natuur -10 -16.453

7.0 Algemene economische aangelegenheden 7.1 Bevordering economische activiteiten -132 7.2 Nutsvoorzieningen -25.232 7.3 Agrarische aangelegenheden -585 596 7. Economie en agrarische zaken -585 -25.232 464

8.0 Welzijn, algemeen -194 8.1 Educatie 8.2 Lichamelijke vorming en sport 8.3 Kunst en oudheidkunde -7 -408 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 8.7 Ouderenzorg 8.8 Jeugdhulpverlening -118.464 8. Welzijn -7 -119.066

9.0 Grondzaken -193 9.1 Ruimtelijke ordening -425 9.2 Volkshuisvesting 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 9. Ruimtel. ordening & volkshuisvesting -193 -425

0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer dan 1 jaar -8.079 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds -125.863 0.3 Eigen middelen -97.264 0.4 Overige financiele middeelen -101 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien Mutaties reserves verband houdende met 0.8 hoofdfunctie 0. Financiering en alg. dekkingsmiddelen -97.264 -8.180 -125.863

Totaal functioneel -98.181 -218 -781 1 -174 -490 -34.191 -311.940

KVD - staat (Middelenbeleid en -beheer) -3 -474 -20 -592

Totaal generaal -98.181 -218 -781 -2 -648 -20 -1.082 -34.191 -311.940 baten kostencategoriën 4.0.2 4.1.1 4.1.2 5.0 6.0a 6.0b 6.0c 6.0d 6.0e 7.7 8.8 Overige Vermogens overdr vermogens ontvangen ontrokken onttrekking ov. admin toev. wegens verk. prefe- rente- totaal functies en hoofdfuncties Inkomens overdr. overheden overdracht rente rente a. reserves boekingen besp. rente rente aand. omslag

1.0 Provinciale staten 1.1 Gedeputeerde staten 1.2 Kabinetszaken -40 1.3 Bestuurlijke organisatie -73 -109 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 1.6 Overige zaken betreffend algemeen bestuur -53 -53 1.7 Overige baten en lasten -11 -171 1. Algemeen bestuur -137 -373

2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 2. Openbare orde en veiligheid

3.0 Verkeer en vervoer, algemeen -419 -2.150 -216 -10.274 3.1 Landwegen -159 -931 -1.643 3.3 Waterwegen -36 3.4 Vervoer -1 -40.793 3. Verkeer en vervoer -160 -1.350 -2.150 -216 -52.746

4.1 Waterschapsaangelegenheden 4.2 Waterkeringen -390 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater -74 -50 -2.438 4.4 Kwantitatief beheer grondwater -935 4. Waterhuishouding -74 -50 -3.763

5.0 Milieubeheer, algemeen -126 -371 -501 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem -83 -67 -140 -304 5.4 Bestrijdinggeluidhinder -2.606 -2.606 5.5 Vergunningverlening en handhaving -454 -840 5.6 Ontgrondingen -11 5. Milieubeheer -454 -2.815 -67 -371 -140 -4.262

6.1 Recreatie -418 6.2 Natuur -715 -275 -6 -17.041 6. Recreatie en natuur -715 -275 -6 -17.459

7.0 Algemene economische aangelegenheden 7.1 Bevordering economische activiteiten -74 -280 -486 7.2 Nutsvoorzieningen -17.406 -42.638 7.3 Agrarische aangelegenheden 11 7. Economie en agrarische zaken -74 -17.406 -280 -43.113

8.0 Welzijn, algemeen -194 8.1 Educatie 8.2 Lichamelijke vorming en sport 8.3 Kunst en oudheidkunde -21 -436 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 8.7 Ouderenzorg 8.8 Jeugdhulpverlening -118.464 8. Welzijn -21 -119.094

9.0 Grondzaken -193 9.1 Ruimtelijke ordening -1 -67 -3.555 -4.048 9.2 Volkshuisvesting -71 -71 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 9. Ruimtel. ordening & volkshuisvesting -1 -67 -71 -3.555 -4.312

0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar -4.599 -4.599 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer dan 1 jaar -50.945 -23.055 -82.079 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds -125.863 0.3 Eigen middelen -97.264 0.4 Overige financiele middeelen -101 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien Mutaties reserves verband houdende met 0.8 hoofdfunctie -2.079.391 -2.079.391 0. Financiering en alg. dekkingsmiddelen -55.544 -2.079.391 -23.055 -2.389.297

Totaal functioneel -826 -5.021 -413 -73.398 -2.085.516 -216 -23.055 -2.634.419

KVD - staat (Middelenbeleid en -beheer) -1.089

Totaal generaal -826 -5.021 -413 -73.398 -2.085.516 -216 -23.055 -2.635.508 M. Staat van gewaarborgde leningen

Nr. Oorspronkelijk Doel van Geldlening is aangegaan door: Gevallen van gemeenschappelijke Datum en nummer bedrag de waarborging van de geldlening van het besluit geldlening namen van de grondslag of provinciale van de andere percentage van staten c.q. goedkeuring lichamen, het deel dat commissaris der welke mede door de provincie koningin waarborgen is gewaarborgd 1 2 3 4 5 6 7 8 10 b. 908 idem Stichting "Bruggerbosch" te Enschede 20-10-71, nr. 96 28-04-72, nr. 72 d. 1.724 idem idem 03-12-75, nr. 119 03-05-76, nr. 8 13 d. 4.197 idem Stichting Adhesie GGZ Midden- 18-03-81, nr. 8 29-06-81, nr. 1 f. 1.248 idem Overijssel te Deventer (Dimence) 15 a. 5.627 idem Stichting Reggeland te Almelo 12-10-77, nr. 60 04-04-78, nr. 2 c. 998 idem idem idem idem 16 a. 6.807 idem Mediant, Stichting voor geestelijke 18-03-81, nr. 9 29-06-81, nr. 1 b. 2.500 idem gezondheidszorg Oost-Midden-Twente ZC/2002/1885 25 499 idem FRION, professioneel in ondersteuning 27-01-82, nr. 5 03-02-82, nr. 18 voorheen ASVZ Van Koetsveld verzorging van zwakzinnigen in Overijssel, te Zwolle en Steenwijk 29 1.876 idem Zorggroep De Leiboom te Deventer 18-06-86, nr33-3 17-03-88, nr. 18 31 2.042 idem Overijsselse Bibliotheek- 11-10-89, nr. 52 dienst te Hellendoorn 33 172.598 idem Nationaal Groenfonds de ov. provincies 14,6 29-03-95, nr.. 29-03-1995 201.024 Rente- Restantbedrag van de Bedrag van de per Bedrag van de in Totaalbedrag van de Restantbedrag van de geldlening op percentage geldleningen per 1-1-2012 door 2012 gewaar- gewone en buitenge- 31 december 2012 1-1-2012 de provincie borgde leningen wone aflossing 2012 totaal waarvan door de gewaarborgde provincie gewaar- geldleningen borgd

9 10 11 12 13 14 15 5.81 84 84 43 41 41 6.14 230 230 45 185 185 6,65 1.418 1.418 101 1.317 1.317 4,05 149 149 50 99 99 7 1.271 1.271 181 1.090 1.090 8 1/2 200 200 25 175 175 6,73 - - - - 4,845 - - - - 7,68 189 189 12 177 177

5,28 797 797 47 750 750 5,04 1.456 1.456 118 1.338 1.338

div. 108.005 15.769 2.500 9.300 101.205 14.776 Totaal 113.799 21.563 2.500 9.922 106.377 19.948 N. Overzicht Specifieke uitkeringen (= rijksbijdragen)

Onder Specifieke uitkeringen worden verstaan alle inkomens- en vermogenoverdrachten van het Rijk aan de provincies (dus geen bijdragen van derden, zoalswaterschappen, gemeenten en andere provincies).

Specifieke uitkeringen zijn traceerbaar via de economische categorie-aanduiding 4.0 en/of 4.1

Functie Product Productomschrijving Rijksbijdragen Bijdragen derden Totaal bijdragen

1.2 212005 Dienstverlening CvdK 11 11

1.3 213005 Bestuurlijke organisatie 29 29 213010 Internationalisering 73 73

1.6 216040 Verzekeringen en aansprakelijkheidsstellingen 53 53

1.7 217020 Programma grote steden 217095 Beleidsinformatie 52 52

3.0 230002 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 9 0 9 230005 Bijdragen aan infrastructuur andere overheden 4.771 776 5.547 230022 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer 1.436 136 1.572 231016 Beheer en onderhoud wegen 677 546 1.223 233006 Beheer en onderhoud waterwegen 0 19 19 233015 Vaarwegen 00

3.4 234010 Openbaar vervoer 36.378 4.414 40.792

4.2 242005 Waterkeringen 346 346

4.3 243005 Integraal waterbeheer 2.308 124 2.432

5.0 250005 Energie- en klimaatbeheer 0 0 250010 Milieubeleid, planning 126 0 126

5.2 252010 Bodemsanering binnen de Wet bodembescherming 06969 252015 Bodemsanering door derden 81 0 81

5.4 254005 Geluid 2.606 2.606

5.5 255005 Handhaving milieubeheer 0 210 210 255010 Repressieve handhaving 0 454 454

6.1 261005 Toeristische Infrastructuur 408 408

6.2 262010 Realisatie en beheer ecologische hoofdstructuur 15.917 878 16.795 262015 Landschapsbeheer 112 129 241 262020 Handhaving wetten 0 0

7.1 271005 Europese programma's 132 132 271010 Stimulering werkgelegenheid 0 271020 Ruimte voor ondernemen 74 74

7.3 273005 Duurzame agrarische bedrijven -596 0 -596 273020 Landinrichting en Reconstructie 0 0

8.0 280090 Sociaal Vitaal Platteland 194 194

8.3 283060 Cultureel erfgoed 21 21 283070 Culturele infrastructuur 00 283080 Culturele profilering 0 408 408

8.8 288050 Jeugdzorg 118.464 118.464

9.1 291007 Ontwikkeling ruimelijk beleid 0 0 291010 IJsseldelta Zuid 425 0 425 291015 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit 06666

0.2 202020 Uitkering provinciefonds (algemene uitkering) 125.863 125.863

Subtotaal functies 309.322 8.877 318.199

KVD-staat

Middelen- 300505 Vastgoed beleid en - beheer

Totaal functies + KVD 309.322 8.877 318.199

overige verschillen op diverse producten hebben te maken met de vrijval van verplichtingen uit voorgaande jaren op diverse projecten O. Specificatie investeringen

Product Omschrijving Geraamd in Besteed in Nog Nog te besteden in 2012 2012 beschikbaar 2013 na 2013

2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid Onderzoekskosten 114 77 37 37 Totaal Planvorming infrastruct. verkeersveiligheid 114 77 37 37

2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen Aanleg wegen 7.567 7.789 -222 -222 Investeringsuitgaven realisatie wegen 7.567 7.789 -222 -222 Investeringsinkomsten realisatie wegen 1.843 1.736 107 107 Totaal Realisatie provinciale wegen 5.724 6.053 -329 -329

2.3.10.25 Gladheidsbestrijding Gladheidsmaterieel 574 566 8 Totaal Gladheidsbestrijding 574 566 8

2.4.40.05 Grondwaterbeheer Grondwaterarchief 213 59 154 154 Totaal Grondwaterbeheer 213 59 154 154

2.5.50.05 Handhaving milieubeheer Super office 136 21 115 Totaal Handhaving milieubeheer 136 21 115

2.8.00.10 Subsidieverlening Digitaal loket 100 100 30 Totaal Kunst en cultuur 100 100 30

3.0.30.05 Vastgoed Vastgoed divers 2.070 1.266 804 804 Totaal Vastgoed 2.070 1.266 804 804

3.0.30.10 Huisvesting en inrichting Meubilair 441 -441 Totaal Vastgoed 441 -441

3.0.30.30 Document productiesevice Aanschaf machines 62 13 49 Totaal Document productieservice 62 13 49

3.0.30.35 Informatie- en communicatietechnologie Aanschaf hard- en software 11.105 6.235 4.870 2.483 2.387 Totaal Informatie- en communicatietechnologie 11.105 6.235 4.870 2.483 2.387

3.0.30.40 Logistieke services en vervoer AV - middelen 308 254 54 54 Totaal Logistieke services en vervoer 308 254 54 54

Totaal generaal 20.406 14.985 5.421 3.233 2.387

26 P. Overzicht van verplichtingen die ten laste van de exploitatie zijn gebracht

Product Omschrijving Verplichtingen per 31 december 2012 voorgaande Totaal per jaren 2010 2011 2012 product 212005 Dienstverlening CvdK 66 213005 Bestuurlijke samenwerking 21 21 213010 Internationalisering 11 216005 Promotie, externe betrekkingen en lobby 18 9 216010 Journalistieke producties, internetredactie en mediacontact 5 5 217020 Programma grote steden 50 223 2.420 2.693 217095 Beleidsinformatie 54 54 220005 Openbare orde en openbare veiligheid 19 19 230002 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 308 308 230005 Bijdrage verbetering weg- railinfrastructuur 8.986 32.579 3.714 3.391 48.670 230015 Fiets 1.126 911 2.037 230022 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer 187 105 622 914 231016 Beheer en onderhoud wegen 23 2.694 2.717 231017 Beheer en onderhoud kunstwerken 13 415 428 231025 Gladheidsbestrijding 6 807 813 233006 Beheer en onderhoud waterwegen 7 1.045 1.052 233015 Vaarwegennet 454 454 234010 Openbaar vervoer 502 130 13.913 4.895 19.440 242005 Waterkeringen 20 1.386 1.176 865 3.447 243005 Integraal waterbeheer 1.776 2.333 3.255 1.352 8.716 244005 Grondwaterbeheer 29 29 250005 Energie- en Klimaatbeleid 1.478 1.450 5.868 3.909 12.705 250010 Milieuinformatie, -communicatie en -educatie 157 207 21 559 944 252005 Programma bodemsanering 10 10 252010 Bodemsanering binnen de Wet bodembescherming 9.068 3.864 2.817 15.749 252015 Bodemsanering door derden 1.552 59 54 4.578 6.243 255005 Handhaving 3 9 31 36 79 255006 Vergunningverlening 22 256005 Ontgrondingen 69 94 163 261005 Instandhouding recreatie toeristische basisstructuur 791 2.430 1.226 635 5.082 262010 Realisatie en beheer ecologische hoofdstructuur 680 3.940 2.261 3.031 9.912 262015 Landschapsbeheer 2.928 2.719 620 1.686 7.953 262020 Uitvoeringgroene wetgeving 51350 68 270010 Toeristische promotie 50 47 159 3.141 3.397 271005 Europese programma's 2.485 309 433 248 3.475 271010 Stimulering werkgelegenheid 3.733 6.027 8.085 20.288 38.133 271015 Functioneren arbeidsmarkt 15 603 100 718 271020 Ruimte voor ondernemen 7.668 5.282 2.148 1.137 16.235 273005 Duurzame agrarische bedrijvigheid 1.565 4.547 3.114 2.715 11.941 273020 Landinrichting en Reconstructiegebieden 1.112 1.059 69 88 2.328 280020 Sociale kwaliteit 244 244 280040 Steunfunctietaken 68 68 280070 Beleidskader Welzijn 930 930 280080 Vrijwilligers en mantelzorg 152 277 623 1.052 280090 Sociaal vitaal platteland 379 312 173 97 961 281050 Onderwijs 27 33 60 282050 Sport (BKW) 43 33 264 340 283050 Kunst en cultuur (Cultuur) 33 33 283060 Cultureel erfgoed (Cultuur) 253 1.901 3.964 1.249 7.367 283070 Culturele infrastructuur 80 233 5.073 866 6.252 283080 Culturele profilering 70 529 473 902 1.974 284050 Bibliotheekwerk en mediabeleid (Cultuur) 21048 60 286050 Zorginfrastructuur (Zorg) 69 26 145 10 250 287050 Senioren 67 117 155 339 288050 Jeugdzorg 271 2.276 1.035 1.483 5.065 290005 Grondzaken 136 43 179 291007 Ontwikkeling ruimtelijk beleid 22 1.122 9.079 3.725 13.948 291010 IJsseldelta-Zuid 5 5 65 75 291015 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwailiteit 3.105 5.218 2.305 10.628 292005 Ontwikkeling beleid wonen 1.936 286 20 30 2.272 293020 Stedelijke vernieuwing 11 86 3.548 1.065 4.710 300505 Directievoering 10 10 301540 Treasury 181 181 301545 P&O concernadvisering 33 301555 P&O advisering 12 12 301560 Beleidsontwikkeling Middelen 71 71 301575 Centraal applicatiebeheer 19 19 303005 Vastgoed 63 63 303010 Huisvesting en inrichting 115 115 303015 Horecavoorziening 44 303020 Veiligheid, welzijn en milieu 20 20 303025 Documentaire informatievoorziening 33 33 303030 Document productieservice 1 153 154 303035 ICT 23 733 756 303040 Logistieke services en vervoer 31 31 310025 Dienstverleningprovinciale infrastructuur 1 49 50

27 Product Omschrijving Verplichtingen per 31 december 2012 voorgaande Totaal per jaren 2010 2011 2012 product 5020010 Leiding BA 88 5030040 EMT: team handhaving 66 5050010 Leiding RWB 77 77 5060060 Water en bodem: team water 33 5106020 Concernstaf: team programma's en projecten 16 16 5110210 Leiding FD 18 18 5120010 Leiding MI 66 5510000 Directie 26 26 5520050 BC juridische zaken 12 12 5530010 RB leiding en staf 22 22 5540010 EC leiding en strategie 48 48 5550010 NM leiding 191 191 5550030 NM landbouw en platteland 99 5550040 NM natuur en landschap 33 33 5560030 WK bedrijfsvoering 44 5560070 WK wegbeheer en verkeer 12 12 5570010 PD management en ondersteuning 49 49 5570030 PD beleidsuitvoering 88 5570040 PD vergunningverlening 22 5570050 PD handhaving 22 5570070 PD jeugdzorg 22 5570080 PD subsidieverlening 66 5580010 BV leiding 65 65 5580030 BV Documentair informatie centrum 44 5580040 BV informatie en communicatie 88 5580050 BV Informatisering en projecten 13 13 5580060 BV vastgoed en inkoop 10 10 5580080 BV financien en informatie services 67 67 5580100 BV HRM en informatie services 44 5590010 PP leiding 19 19 5590020 PP projecten en programma's 15 15 5600020 @search medewerkers 16 16

TOTALEN 39.904 86.591 83.711 75.874 286.080

28 Q. Kostenverdeelstaat B Lasten R R2011 B2012 R2012 Totaal lasten 23.303 27.100 30.782 Baten R2011 B2012 R2012 Totaal baten 1.174 894 1.089

Saldo te verdelen lasten Middelenbeleid en -beheer 22.129 26.206 29.693

Functie Omschrijving R2011 B2012 R2012 1.0 Provinciale staten 432 511 599 1.1 Gedeputeerde staten 5 6 7 1.2 Kabinetszaken 200 240 271 1.3 Bestuurlijke organisatie 314 376 412 1.4 Financieel toezicht op gemeenten 195 234 265 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 296 354 400 1.6 Overige zaken betreffende algemeen bestuur 1.392 1.668 1.894 1.7 Programma's en projecten 1.320 1.581 1.788 2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 128 153 173 3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 1.041 1.185 1.339 3.1 Landwegen 2.928 3.731 4.195 3.3 Waterwegen 1.031 1.261 1.426 3.4 Vervoer 729 851 963 4.1 Waterschapsaangelegenheden 101 107 121 4.2 Waterkeringen 495 643 727 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 307 456 515 4.4 Kwantitatief beheer grondwater 166 184 208 5.0 Milieubeheer, algemeen 360 414 468 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 1.008 1.156 1.400 5.3 Bestrijding luchtverontreiniging 5.4 Bestrijding geluid 129 148 168 5.5 Vergunningverlening en handhaving 2.424 2.810 3.146 5.6 Ontgrondingen 58 69 78 6.1 Recreatie 207 240 271 6.2 Natuur 1.113 1.243 1.406 7.0 Algemene economische aangelegenheden 93 107 121 7.1 Bevordering economische activiteiten 810 932 1.054 7.2 Nutsvoorzieningen 30 26 29 7.3 Agrarische aangelegenheden 1.192 1.295 1.464 8.0 Welzijn, algemeen 198 244 276 8.1 Educatie 35 48 54 8.2 Lichamelijke vorming en sport 60 81 92 8.3 Kunst en oudheidkunde 595 829 939 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 38 51 58 8.5 8.6 Volksgezondheid 34 1 8.7 Senioren 73 1 8.8 Jeugdhulpverlening 520 625 715 8.9 9.0 Grondzaken 221 256 289 9.1 Ruimtelijke ordening 1.505 1.748 1.976 9.2 Volkshuisvesting 216 213 241 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 130 128 145

Totaal verdeeld 22.129 26.206 29.693

Totaal overhead 1 Algemeen Bestuur 4.154 4.970 5.636 2 Openbare orde en veiligheid 128 153 173 3 Verkeer en vervoer 5.729 7.028 7.923 4 Waterhuishouding 1.069 1.390 1.571 5 Milieubeheer 3.979 4.597 5.260 6 Recreatie en natuur 1.320 1.483 1.677 7 Economische en agrarische zaken 2.125 2.360 2.668 8 Welzijn 1.553 1.880 2.134 9 Ruimtelijke ordening en 2.072 2.345 2.651 Financiering en algemene 22.129 26.206 29.693

29 OVERZICHT PERSONEELSGEBONDEN KOSTEN

Functie Omschrijving R2011 B2012 R2012 1.0 Provinciale staten 926 886 903 1.1 Gedeputeerde staten 10 11 11 1.2 Kabinetszaken 429 416 409 1.3 Bestuurlijke organisatie 673 652 621 1.4 Financieel toezicht op gemeenten 419 405 399 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 635 614 604 1.6 Overige zaken betreffende algemeen bestuur 2.986 2.889 2.856 1.7 Programma's en projecten 2.831 2.739 2.696 2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 274 265 261 3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 2.233 2.053 2.020 3.1 Landwegen 6.284 6.463 6.330 3.3 Waterwegen 2.211 2.184 2.150 3.4 Vervoer 1.564 1.474 1.452 4.1 Waterschapsaangelegenheden 216 186 183 4.2 Waterkeringen 1.061 1.114 1.096 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 658 790 777 4.4 Kwantitatief beheer grondwater 357 319 314 5.0 Milieubeheer, algemeen 772 718 706 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 2.162 2.003 2.112 5.3 Bestrijding luchtverontreiniging 5.4 Bestrijding geluid 277 257 253 5.5 Vergunningverlening en handhaving 5.201 4.868 4.745 5.6 Ontgrondingen 125 119 117 6.1 Recreatie 445 415 408 6.2 Natuur 2.388 2.154 2.120 7.0 Algemene economische aangelegenheden 199 185 182 7.1 Bevordering economische activiteiten 1.738 1.615 1.590 7.2 Nutsvoorzieningen 64 45 44 7.3 Agrarische aangelegenheden 2.558 2.244 2.208 8.0 Welzijn, algemeen 424 422 416 8.1 Educatie 76 84 82 8.2 Lichamelijke vorming en sport 128 140 138 8.3 Kunst en oudheidkunde 1.276 1.436 1.416 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 81 89 88 8.5 8.6 Volksgezondheid 74 1 8.7 Senioren 156 2 8.8 Jeugdhulpverlening 1.115 1.082 1.078 8.9 9.0 Grondzaken 474 443 436 9.1 Ruimtelijke ordening 3.229 3.028 2.980 9.2 Volkshuisvesting 464 369 363 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 279 222 218

47.472 45.401 44.782

Totaal personeelsgebonden kosten 1 Algemeen Bestuur 8.909 8.612 8.499 2 Openbare orde en veiligheid 274 265 261 3 Verkeer en vervoer 12.292 12.174 11.952 4 Waterhuishouding 2.292 2.409 2.370 5 Milieubeheer 8.537 7.965 7.933 6 Recreatie en natuur 2.833 2.569 2.528 7 Economische en agrarische zaken 4.559 4.089 4.024 8 Welzijn 3.330 3.256 3.218 9 Ruimtelijke ordening en 4.446 4.062 3.997 47.472 45.401 44.782

30 R. Goedgekeurde begrotingswijzigingen opproductgroepniveau

Product Omschrijving Primitief 1e wijz2e wijz3e wijz4e wijz5e wijz6e wijz7e wijz8e wijz9e wijz 10e wijz

Algemeen bestuur 1.0 Provinciale Staten 1.808 1.1 Gedeputeerde Staten 1.538 1.2 Kabinetszaken 243 1.3 Bestuurlijke organisatie 330 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 7 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 14 1.6 Overige zaken betreffende algemeen bestuur 3.070 1.7 Overige lasten en baten 904 Totaal beleidsveld 1 7.914

Openbare orde en veiligheid 2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 176 Totaal beleidsveld 2 176

Verkeer en vervoer 3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 31.105 3.1 Landwegen 43.931 3.3 Waterwegen 9.853 3.4 Vervoer 9.461 Totaal beleidsveld 3 94.350

Waterhuishouding 4.1 Waterschapsaangelegenheden 1 4.2 Waterkeringen 1.439 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 8.495 4.4 Kwalitatief beheer grondwater -779 Totaal beleidsveld 4 9.156

Milieubeheer 5.0 Milieubeheer, algemeen 21.782 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 22.864 5.3 Bestrijding luchtverontreiniging 5.4 Bestrijdinggeluid 98 5.5 Vergunningverlening en handhaving 296 5.6 Ontgrondingen -81 Totaal beleidsveld 5 44.959

Recreatie en natuur 6.1 Recreatie 4.348 6.2 Natuur 26.540 Totaal beleidsveld 6 30.888

Economie en agrarische zaken 7.0 Algemene economische aangelegenheden 866 7.1 Bevordering economische activiteiten 7.758 7.2 Nutsvoorzieningen -22.265 7.3 Agrarische aangelegenheden 9.718 Totaal beleidsveld 7 -3.923

Welzijn 8.0 Welzijn 5.358 900 8.1 Educatie 8.2 Lichamelijke vorming en sport 75 8.3 Kunst en oudheidkunde 21.846 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 15.425 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 8.7 Senioren 8.8 Jeugdhulpverlening 615 Totaal beleidsveld 8 43.319 900

Ruimtelijke ordening & volkshuisvesting 9.0 Grondzaken 9.1 Ruimtelijke ordening 20.173 9.2 Volkshuisvesting 369 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing 8.626 Totaal beleidsveld 9 29.168

Financiering en alg. dekkingsmiddelen 0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar -1.684 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaa -62.421 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds -92.283 0.3 Eigen middelen -98.360 0.4 Overige financiële middelen -142 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien -2.030 0.6 Apparaatskosten in de loop van het jaar ontstaan 60.229 0.8 Mutaties reserves verband houdende met hoofdfunctie -86.649 -900 0.9 Resultaat na bestemming Totaal beleidsveld 0 -283.340 -900

Middelenbeleid en -beheer intern Interne producten 27.332 Totaal middelenbeleid en beheer 27.332

Totaal generaal 0 R. Goedgekeurde begrotingswijzigingen opproductgroepniveau

Product Omschrijving 11e wijz 12e wijz 13e wijz 14e wijz 15e wijz 16e wijz 17e wijz 18e wijz 19e wijz 20e wijz 21e wijz 22e wijz 23e wijz

Algemeen bestuur 1.0 Provinciale Staten 8 1.1 Gedeputeerde Staten 1.2 Kabinetszaken -20 1.3 Bestuurlijke organisatie 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 1.6 Overige zaken betreffende algemeen bestuur 1.7 Overige lasten en baten Totaal beleidsveld 1 -12

Openbare orde en veiligheid 2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen Totaal beleidsveld 2

Verkeer en vervoer 3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 6.601 16 3.1 Landwegen 1.602 -124 -10.224 3.3 Waterwegen 4.034 3.4 Vervoer 151 19 -7.691 Totaal beleidsveld 3 8.354 -89 -13.881

Waterhuishouding 4.1 Waterschapsaangelegenheden 4.2 Waterkeringen 216 -690 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 4.4 Kwalitatief beheer grondwater -43 Totaal beleidsveld 4 216 -733

Milieubeheer 5.0 Milieubeheer, algemeen 4.801 -200 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 1.042 -1.880 5.3 Bestrijding luchtverontreiniging 5.4 Bestrijdinggeluid 75 -81 5.5 Vergunningverlening en handhaving 200 -27 5.6 Ontgrondingen 1.090 Totaal beleidsveld 5 7.208 -2.188

Recreatie en natuur 6.1 Recreatie 382 6.2 Natuur 9.900 3.966 313 114 Totaal beleidsveld 6 9.900 4.348 313 114

Economie en agrarische zaken 7.0 Algemene economische aangelegenheden 290 7.1 Bevordering economische activiteiten 772 5 7.2 Nutsvoorzieningen -6.987 7.3 Agrarische aangelegenheden -9.900 -150 Totaal beleidsveld 7 -9.900 772 -6.982 140

Welzijn 8.0 Welzijn 8.1 Educatie 8.2 Lichamelijke vorming en sport 8.3 Kunst en oudheidkunde 533 -26 -140 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 551 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 8.7 Senioren 8.8 Jeugdhulpverlening 750 17 Totaal beleidsveld 8 1.283 542 -140

Ruimtelijke ordening & volkshuisvesting 9.0 Grondzaken 270 9.1 Ruimtelijke ordening 11.655 -865 9.2 Volkshuisvesting 277 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing -1 Totaal beleidsveld 9 11.655 -319

Financiering en alg. dekkingsmiddelen 0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaa 15.117 429 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds 2.000 0.3 Eigen middelen 0.4 Overige financiële middelen 49 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien 0.6 Apparaatskosten in de loop van het jaar ontstaan 878 0.8 Mutaties reserves verband houdende met hoofdfunctie -33.836 -7.425 13.338 0.9 Resultaat na bestemming 19 Totaal beleidsveld 0 -33.836 10.619 13.767

Middelenbeleid en -beheer intern Interne producten -1.170 Totaal middelenbeleid en beheer -1.170

Totaal generaal -10 R. Goedgekeurde begrotingswijzigingen opproductgroepniveau

Product Omschrijving 24e wijz 25e wijz 26e wijz 27e wijz 28e wijz 29e wijz 30e wijz 31e wijz 32e wijz 33e wijzGS wijz adm.wzn. Totaal

Algemeen bestuur 1.0 Provinciale Staten 918 2.734 1.1 Gedeputeerde Staten 11 1.549 1.2 Kabinetszaken 416 639 1.3 Bestuurlijke organisatie -110 652 872 1.4 Financieel toezicht opgemeenten 405 412 1.5 Uitvoering van overige wettelijke regelingen 614 628 1.6 Overige zaken betreffende algemeen bestuur -110 2.855 5.815 1.7 Overige lasten en baten 2.723 3.627 Totaal beleidsveld 1 -220 8.594 16.276

Openbare orde en veiligheid 2.0 Openbare orde en veiligheid, algemeen 265 441 Totaal beleidsveld 2 265 441

Verkeer en vervoer 3.0 Verkeer en vervoer, algemeen 10.520 -22.845 3.199 28.596 3.1 Landwegen -120 6.688 41.753 3.3 Waterwegen 2.184 16.071 3.4 Vervoer -8.641 10.475 3.774 Totaal beleidsveld 3 10.520 -31.606 22.546 90.194

Waterhuishouding 4.1 Waterschapsaangelegenheden 186 187 4.2 Waterkeringen 5.410 114 6.489 4.3 Kwantitatief beheer oppervlaktewater 54 -5.413 298 3.434 4.4 Kwalitatief beheer grondwater 319 -503 Totaal beleidsveld 4 54 -3 917 9.607

Milieubeheer 5.0 Milieubeheer, algemeen 850 -1.427 -3.225 22.581 5.2 Kwalitatief beheer grondwater en bodem 1.994 471 5.711 30.202 5.3 Bestrijding luchtverontreiniging 5.4 Bestrijdinggeluid 257 349 5.5 Vergunningverlening en handhaving 5.858 6.327 5.6 Ontgrondingen 814 1.823 Totaal beleidsveld 5 2.844 -956 9.415 61.282

Recreatie en natuur 6.1 Recreatie -1.618 1.294 4.406 6.2 Natuur -16.125 3.594 28.302 Totaal beleidsveld 6 -17.743 4.888 32.708

Economie en agrarische zaken 7.0 Algemene economische aangelegenheden 5.537 732 7.425 7.1 Bevordering economische activiteiten 32.545 4.190 45.270 7.2 Nutsvoorzieningen 2.711 -26.541 7.3 Agrarische aangelegenheden -1.413 -2.778 13.543 9.020 Totaal beleidsveld 7 -1.413 35.304 21.176 35.174

Welzijn 8.0 Welzijn -334 1.151 7.075 8.1 Educatie 84 84 8.2 Lichamelijke vorming en sport 140 215 8.3 Kunst en oudheidkunde 1.428 1.454 692 25.787 8.4 Sociaal-cultureel werk en ontwikkeling 89 16.065 8.5 Maatschappelijke voorzieningen 8.6 Volksgezondheid 11 8.7 Senioren 43 -41 2 8.8 Jeugdhulpverlening 100 10.341 1.082 12.905 Totaal beleidsveld 8 1.528 11.504 3.198 62.134

Ruimtelijke ordening & volkshuisvesting 9.0 Grondzaken 443 713 9.1 Ruimtelijke ordening -13.125 -8.886 15.546 24.498 9.2 Volkshuisvesting 1.592 1.000 1.846 5.084 9.3 Stads- en dorpsvernieuwing -2.855 922 6.692 Totaal beleidsveld 9 -14.388 -7.886 18.757 36.987

Financiering en alg. dekkingsmiddelen 0.0 Geldleningen en uitzettingen korter dan 1 jaar -890 -2.574 0.1 Geldleningen en uitzettingen langer of gelijk aan 1 jaa -1.913 750 -48.038 0.2 Algemene uitkeringprovinciefonds -5.174 -250 -95.707 0.3 Eigen middelen 1.500 -96.860 0.4 Overige financiële middelen -93 0.5 Algemene baten en lasten / onvoorzien -2.030 0.6 Apparaatskosten in de loop van het jaar ontstaan -61.107 0 0.8 Mutaties reserves verband houdende met hoofdfunctie 7.332 11.606 -44.909 -141.443 0.9 Resultaat na bestemming -19 Totaal beleidsveld 0 855 11.606 -105.516 -386.745

Middelenbeleid en -beheer intern Interne producten 15.779 41.941 Totaal middelenbeleid en beheer 15.779 41.941

Totaal generaal 10 0 S. Productrealisatie 2012 € x 1.000 1 Kerntaak 1 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.7 2.1.70.20 Progr. grotestedenbeleid & netwerksteden 9.054 4.1 2.4.10.05 Waterschappen 212 4.2 2.4.20.05 Toeristische Produktontwikkeling 3.245 1.272 1.235 4.2 2.4.20.10 Muskusrattenbestrijding 4.3 2.4.30.05 Oppervlakte waterbeheer 32.939 5.076 4.883 4.4 2.4.40.05 Grondwaterbeheer 3.241 308 173 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen 695 695 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 658 649 648 9.1 2.9.10.07 Ontwikkeling Ruimtelijk beleid 31.865 5.173 4.977 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit 5.831 3.279 2.998 9.1 2.9.10.22 Ruimtelijk toezicht 4 1 3 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen 7.150 4.737 4.274 9.3 2.9.30.20 Stedelijke vernieuwing 11.058 6.470 6.000 Totaal programmalasten 105.047 27.661 25.888 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 105.047 27.661 25.888

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.7 2.1.70.20 Progr. grotestedenbeleid & netwerksteden 14 4.1 2.4.10.05 Waterschappen 4.2 2.4.20.05 Toeristische Produktontwikkeling 136 245 244 4.2 2.4.20.10 Muskusrattenbestrijding 4.3 2.4.30.05 Oppervlakte waterbeheer 6.148 2.432 2.439 4.4 2.4.40.05 Grondwaterbeheer 1.013 1.130 935 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 1.809 1.187 1.680 9.1 2.9.10.07 Ontwikkeling Ruimtelijk beleid 5.718 555 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit 40 9.1 2.9.10.22 Ruimtelijk toezicht 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen 24 86 71 9.3 2.9.30.20 Stedelijke vernieuwing 4.881 Totaal programmabaten 19.783 5.080 5.924

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.7 2.1.70.20 Progr. grotestedenbeleid & netwerksteden -9.040 4.1 2.4.10.05 Waterschappen -2 -1 -2 4.2 2.4.20.05 Toeristische Produktontwikkeling -3.109 -1.027 -991 4.2 2.4.20.10 Muskusrattenbestrijding 4.3 2.4.30.05 Oppervlakte waterbeheer -26.791 -2.644 -2.444 4.4 2.4.40.05 Grondwaterbeheer -2.228 822 762 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen -695 -695 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 1.151 538 1.032 9.1 2.9.10.07 Ontwikkeling Ruimtelijk beleid -26.147 -5.173 -4.422 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit -5.791 -3.279 -2.998 9.1 2.9.10.22 Ruimtelijk toezicht -4 -1 -3 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen -7.126 -4.651 -4.203 9.3 2.9.30.20 Stedelijke vernieuwing -6.177 -6.470 -6.000 Saldo programmabaten-/-lasten -85.264 -22.581 -19.964 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -85.264 -22.581 -19.964 2 Kerntaak 2 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves 47.567 9.000 9.000 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 230 150 5.0 2.5.00.05 Energie- en klimaatbeleid 37.910 18.271 13.611 5.0 2.5.00.10 Milieuinformatie,communicatie & educatie 4.491 4.081 3.706 5.2 2.5.20.05 Programma bodemsanering 297 38 56 5.2 2.5.20.10 Bodemsanering binnen de Wet Bodembescherming 17.941 28.014 6.979 5.2 2.5.20.15 Bodemsanering door derden 2.411 48 9.464 5.2 2.5.20.25 Afvalstoffen 236 384 184 5.4 2.5.40.05 Geluid 5.824 2.564 2.601 5.5 2.5.50.05 Handhaving milieubeheer 222 1.473 883 5.5 2.5.50.06 Vergunningverlening milieubeheer 59 76 145 5.5 2.5.50.10 Repressieve handhaving 90 39 38 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen 26 1.144 1.101 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 13.751 14.881 14.881 Totaal programmalasten 130.825 80.243 62.799 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 130.825 80.243 62.799

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves 6.659 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 5.0 2.5.00.05 Energie- en klimaatbeleid 274 363 375 5.0 2.5.00.10 Milieuinformatie,communicatie & educatie 126 126 126 5.2 2.5.20.05 Programma bodemsanering 3 5.2 2.5.20.10 Bodemsanering binnen de Wet Bodembescherming 6.350 241 209 5.2 2.5.20.15 Bodemsanering door derden 95 33 81 5.2 2.5.20.25 Afvalstoffen 11 11 11 5.4 2.5.40.05 Geluid 5.678 2.472 2.606 5.5 2.5.50.05 Handhaving milieubeheer 296 83 262 5.5 2.5.50.06 Vergunningverlening milieubeheer 25 25 120 5.5 2.5.50.10 Repressieve handhaving 437 21 457 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen 24 135 11 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 31.457 39.911 39.928 Totaal baten 51.432 43.421 44.189

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves -45.556 -9.000 -6.988 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen -230 -150 5.0 2.5.00.05 Energie- en klimaatbeleid -37.636 -17.908 -13.236 5.0 2.5.00.10 Milieuinformatie,communicatie & educatie -4.365 -3.955 -3.580 5.2 2.5.20.05 Programma bodemsanering -297 -38 -53 5.2 2.5.20.10 Bodemsanering binnen de Wet Bodembescherming -11.591 -27.773 -6.770 5.2 2.5.20.15 Bodemsanering door derden -2.316 -15 -9.383 5.2 2.5.20.25 Afvalstoffen -225 -373 -173 5.4 2.5.40.05 Geluid -146 -92 5 5.5 2.5.50.05 Handhaving milieubeheer 74 -1.390 -621 5.5 2.5.50.06 Vergunningverlening milieubeheer -34 -51 -25 5.5 2.5.50.10 Repressieve handhaving 347 -18 419 5.6 2.5.60.05 Ontgrondingen -2 -1.009 -1.090 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 17.706 25.030 25.047 Saldo programmabaten-/-lasten -84.041 -36.822 -16.598 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -84.041 -36.822 -16.598 3 Kerntaak 3 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 141 60 114 6.2 2.6.20.10 Realisatie en beheer EHS 29.412 32.369 26.430 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer 24.613 12.734 12.752 6.2 2.6.20.20 Uitvoering groene wetgeving 215 258 258 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling 318 475 462 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven 7.536 2.383 1.833 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 4.391 3.283 2.523 Totaal programmalasten 66.626 51.562 44.372 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 66.626 51.562 44.372

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 7 35 6.2 2.6.20.10 Realisatie en beheer EHS 18.128 19.023 16.795 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer 154 239 246 6.2 2.6.20.20 Uitvoering groene wetgeving 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven 918 -627 -596 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 2.662 585 Totaal baten 21.869 18.635 17.065

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen -134 -60 -79 6.2 2.6.20.10 Realisatie en beheer EHS -11.284 -13.346 -9.635 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer -24.459 -12.495 -12.506 6.2 2.6.20.20 Uitvoering groene wetgeving -215 -258 -258 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling -318 -475 -462 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven -6.618 -3.010 -2.429 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie -1.729 -3.283 -1.938 Saldo programmabaten-/-lasten -44.757 -32.927 -27.307 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -44.757 -32.927 -27.307 4 Kerntaak 4 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.0 2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 3.242 18.680 6.461 3.0 2.3.00.05 Bijdragen aan infrastructuur ander overheden 14.807 13.529 11.393 3.0 2.3.00.10 Goederen vervoer 151 110 3.0 2.3.00.15 Fiets 2.536 -36 3.0 2.3.00.22 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer 2.011 2.285 1.844 3.1 2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen 9.558 10.761 10.604 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 15.417 18.509 17.275 3.1 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken 2.293 4.443 3.470 3.1 2.3.10.25 Gladheidsbestrijding 3.602 1.418 1.798 3.3 2.3.30.06 Beheer en onderhoud van waterwegen 5.129 13.883 13.606 3.3 2.3.30.15 Vaarwegen 1.528 9 9 3.4 2.3.40.10 Openbaar vervoer 52.236 42.343 43.004 1.0 3.1.00.25 Dienstverlening prov. infrastructuur 917 1.161 1.010 Totaal programmalasten 113.276 127.172 110.548 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 113.276 127.172 110.548

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.0 2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid 209 10 9 3.0 2.3.00.05 Bijdragen aan infrastructuur ander overheden 6.346 5.807 7.697 3.0 2.3.00.10 Goederen vervoer 779 3.0 2.3.00.15 Fiets 3.0 2.3.00.22 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer 2.066 2.285 1.789 3.1 2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen 659 130 1.491 3.1 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken 48 4 3.1 2.3.10.25 Gladheidsbestrijding 411 114 3.3 2.3.30.06 Beheer en onderhoud van waterwegen 134 5 36 3.3 2.3.30.15 Vaarwegen 3.4 2.3.40.10 Openbaar vervoer 43.915 40.043 40.792 1.0 3.1.00.25 Dienstverlening prov. infrastructuur 21 21 Totaal baten 53.809 48.280 52.732

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 3.0 2.3.00.02 Ontwikkeling beleid bereikbaarheid -3.033 -18.670 -6.452 3.0 2.3.00.05 Bijdragen aan infrastructuur ander overheden -8.461 -7.722 -3.696 3.0 2.3.00.10 Goederen vervoer -151 669 3.0 2.3.00.15 Fiets -2.536 36 3.0 2.3.00.22 Gedragsbeïnvloeding verkeer en vervoer 55 -55 3.1 2.3.10.12 Realisatie provinciale wegen -9.558 -10.761 -10.604 3.1 2.3.10.16 Beheer en onderhoud wegen -14.758 -18.379 -15.784 3.1 2.3.10.17 Beheer en onderhoud kunstwerken -2.245 -4.443 -3.466 3.1 2.3.10.25 Gladheidsbestrijding -3.191 -1.418 -1.684 3.3 2.3.30.06 Beheer en onderhoud van waterwegen -4.995 -13.878 -13.570 3.3 2.3.30.15 Vaarwegen -1.528 -9 -9 3.4 2.3.40.10 Openbaar vervoer -8.321 -2.300 -2.212 1.0 3.1.00.25 Dienstverlening prov. infrastructuur -896 -1.161 -989 Saldo programmabaten-/-lasten -59.467 -78.892 -57.816 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -59.467 -78.892 -57.816 5 Kerntaak 5 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 6.1 2.6.10.05 Toeristische infrastructuur 9.596 4.398 3.439 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling 1.255 6.777 5.905 7.1 2.7.10.05 Europese programma's 2.520 4.434 3.505 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie 23.076 14.135 12.651 7.1 2.7.10.15 Functioneren arbeidsmarkt 999 7.1 2.7.10.20 Ruimte voor ondernemen 20.654 3.225 2.586 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven 278 2 -5 8.1 2.8.10.50 Onderwijs 332 Totaal programmalasten 58.710 32.971 28.081 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 58.710 32.971 28.081

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 6.1 2.6.10.05 Toeristische infrastructuur -47 408 419 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling 14 7.1 2.7.10.05 Europese programma's 1.037 132 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie 55 280 7.1 2.7.10.15 Functioneren arbeidsmarkt 7.1 2.7.10.20 Ruimte voor ondernemen 73 74 74 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven -19 8.1 2.8.10.50 Onderwijs Totaal baten 1.099 496 905

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 6.1 2.6.10.05 Toeristische infrastructuur -9.643 -3.990 -3.020 7.0 2.7.00.10 Toeristische Produktontwikkeling -1.200 -6.763 -5.625 7.1 2.7.10.05 Europese programma's -2.520 -4.434 -3.505 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie -23.003 -14.135 -12.577 7.1 2.7.10.15 Functioneren arbeidsmarkt -1.018 7.1 2.7.10.20 Ruimte voor ondernemen -20.654 -3.151 -2.586 7.3 2.7.30.05 Duurzame agrarische bedrijven 821 -2 910 8.1 2.8.10.50 Onderwijs -332 Saldo programmabaten-/-lasten -57.549 -32.475 -26.403 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -57.549 -32.475 -26.403 6 Kerntaak 6 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg 805 8.3 2.8.30.50 ?? 8.3 2.8.30.60 Cultureel Erfgoed 25.008 9.640 7.818 8.3 2.8.30.70 Culturele basisinfrastructuur 19.062 9.138 8.635 8.3 2.8.30.80 Culturele profilering 7.721 6.074 5.575 8.4 2.8.40.50 Bibliotheek en Mediabeleid 16.302 15.976 15.980 Totaal programmalasten 68.898 40.828 38.008 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 68.898 40.828 38.008

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg 8.3 2.8.30.50 ?? 8.3 2.8.30.60 Cultureel Erfgoed 21 8.3 2.8.30.70 Culturele basisinfrastructuur 8.3 2.8.30.80 Culturele profilering 540 500 415 8.4 2.8.40.50 Bibliotheek en Mediabeleid Totaal baten 540 500 436

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg -805 8.3 2.8.30.50 ?? 8.3 2.8.30.60 Cultureel Erfgoed -25.008 -9.640 -7.797 8.3 2.8.30.70 Culturele basisinfrastructuur -19.062 -9.138 -8.635 8.3 2.8.30.80 Culturele profilering -7.181 -5.574 -5.160 8.4 2.8.40.50 Bibliotheek en Mediabeleid -16.302 -15.976 -15.980 Saldo programmabaten-/-lasten -68.358 -40.328 -37.572 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -68.358 -40.328 -37.572 7 Kerntaak 7 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.0 2.1.00.05 Ondersteuning bestuursorganen 689 637 595 1.0 2.1.00.07 Evaluatie en monitoring 433 387 383 1.0 2.1.00.20 Rechtspositie PS 813 826 823 1.1 2.1.10.05 Rechtspositie GS/oud gedeputeerden 1.513 1.537 2.005 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK 28 54 32 1.2 2.1.20.10 Rechtspositie CvdK 181 196 189 1.3 2.1.30.05 Bestuurlijke organisatie 39 105 73 1.3 2.1.30.10 Internationalisering 173 183 122 1.4 2.1.40.05 Alg. financieel bestuurlijk toezicht 1 7 3 1.5 2.1.50.15 Toezicht archiefzorg 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen 1.804 796 819 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact 1.044 1.091 1.013 1.6 2.1.60.15 IPO Samenwerking 559 590 545 1.7 2.1.70.30 Dienstverlening / E-provincie 164 1.7 2.1.70.95 Beleidsinformatie 1.084 984 1.002 2.0 2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid 135 176 102 Totaal programmalasten 8.660 7.569 7.706 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 8.660 7.569 7.706

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.0 2.1.00.05 Ondersteuning bestuursorganen 1 1.0 2.1.00.07 Evaluatie en monitoring 1.0 2.1.00.20 Rechtspositie PS 1.1 2.1.10.05 Rechtspositie GS/oud gedeputeerden 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK 3 11 1.2 2.1.20.10 Rechtspositie CvdK 1.3 2.1.30.05 Bestuurlijke organisatie 29 29 1.3 2.1.30.10 Internationalisering 74 39 80 1.4 2.1.40.05 Alg. financieel bestuurlijk toezicht 1.5 2.1.50.15 Toezicht archiefzorg 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen 1 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact 1.6 2.1.60.15 IPO Samenwerking 1.7 2.1.70.30 Dienstverlening / E-provincie 1.7 2.1.70.95 Beleidsinformatie 113 97 170 2.0 2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid Totaal baten 192 165 290

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.0 2.1.00.05 Ondersteuning bestuursorganen -688 -637 -595 1.0 2.1.00.07 Evaluatie en monitoring -433 -387 -383 1.0 2.1.00.20 Rechtspositie PS -813 -826 -823 1.1 2.1.10.05 Rechtspositie GS/oud gedeputeerden -1.513 -1.537 -2.005 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK -25 -54 -21 1.2 2.1.20.10 Rechtspositie CvdK -181 -196 -189 1.3 2.1.30.05 Bestuurlijke organisatie -39 -76 -44 1.3 2.1.30.10 Internationalisering -99 -144 -42 1.4 2.1.40.05 Alg. financieel bestuurlijk toezicht -1 -7 -3 1.5 2.1.50.15 Toezicht archiefzorg 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen -1.803 -796 -819 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact -1.044 -1.091 -1.013 1.6 2.1.60.15 IPO Samenwerking -559 -590 -545 1.7 2.1.70.30 Dienstverlening / E-provincie -164 1.7 2.1.70.95 Beleidsinformatie -971 -887 -832 2.0 2.2.00.05 Openbare orde en veiligheid -135 -176 -102 Saldo programmabaten-/-lasten -8.468 -7.404 -7.416 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -8.468 -7.404 -7.416 8 Kerntaak 8 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK 1.5 2.1.50.05 Beschikkingen en klachtenbehandeling 17 13 23 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen 125 124 119 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact 58 33 29 1.6 2.1.60.30 Juridische advisering 28 76 14 1.6 2.1.60.40 Verzekeringen en aansprakelijkheidstell 148 368 244 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 643 483 485 8.0 2.8.00.10 ?? 1 8.0 2.8.00.20 Sociale kwaliteit 3.063 3.046 8.0 2.8.00.40 Steunfunctietaken 2.720 2.713 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg 6.281 8.0 2.8.00.90 Sociaal vitaal platteland 1.793 1.186 673 8.1 2.8.10.50 Onderwijs 2.323 8.2 2.8.20.50 Sport 4.334 75 32 8.6 2.8.60.50 Zorg 2.145 8.7 2.8.70.50 Senioren 2.359 8.8 2.8.80.50 Jeugdzorg 121.822 129.955 130.686 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen 125 64 34 0.0 3.0.05.05 Directievoering 167 684 5.508 0.1 3.0.15.25 Concern controlling 117 150 78 0.1 3.0.15.40 Treasury 732 657 777 0.1 3.0.15.45 P&O Concernadvisering 570 564 341 0.1 3.0.15.50 P&O administratie 632 479 521 0.1 3.0.15.55 P&O advisering 710 1.251 713 0.1 3.0.15.60 Beleidsontwikkeling middelen 366 266 358 0.1 3.0.15.75 Centraal applicatiebeheer 307 281 329 0.3 3.0.30.05 Vastgoed 4.212 4.249 4.140 0.3 3.0.30.10 Huisvesting en inrichting 1.687 1.409 1.425 0.3 3.0.30.15 Horeca voorziening 627 476 683 0.3 3.0.30.20 Veiligheid, Welzijn en Milieu 799 758 764 0.3 3.0.30.25 Documentaire Informatievoorziening 590 518 443 0.3 3.0.30.30 Document productieservices 585 590 648 0.3 3.0.30.35 ICT 9.066 12.257 11.757 0.3 3.0.30.40 Logistieke services en vervoer 1.218 1.351 1.289 1.0 3.1.00.05 Eenheid Leiding Totaal programmalasten 164.586 164.100 167.873 Personeelsgebonden kosten 63.855 61.136 60.306

Totaal lasten 228.441 225.236 228.179

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK 30 27 29 1.5 2.1.50.05 Beschikkingen en klachtenbehandeling 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact 1.6 2.1.60.30 Juridische advisering 1.6 2.1.60.40 Verzekeringen en aansprakelijkheidstell 81 152 53 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 8.0 2.8.00.10 ?? 8.0 2.8.00.20 Sociale kwaliteit 8.0 2.8.00.40 Steunfunctietaken 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg 8.0 2.8.00.90 Sociaal vitaal platteland 63 317 194 8.1 2.8.10.50 Onderwijs 8.2 2.8.20.50 Sport 8.6 2.8.60.50 Zorg 8.7 2.8.70.50 Senioren 8.8 2.8.80.50 Jeugdzorg 114.276 118.134 118.463 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen 0.0 3.0.05.05 Directievoering 103 0.1 3.0.15.25 Concern controlling 0.1 3.0.15.40 Treasury 11 0.1 3.0.15.45 P&O Concernadvisering 0.1 3.0.15.50 P&O administratie 171 81 154 0.1 3.0.15.55 P&O advisering 0.1 3.0.15.60 Beleidsontwikkeling middelen 0.1 3.0.15.75 Centraal applicatiebeheer 0.3 3.0.30.05 Vastgoed 488 483 520 0.3 3.0.30.10 Huisvesting en inrichting 3 0.3 3.0.30.15 Horeca voorziening 389 328 382 0.3 3.0.30.20 Veiligheid, Welzijn en Milieu 9 0.3 3.0.30.25 Documentaire Informatievoorziening 0.3 3.0.30.30 Document productieservices 0.3 3.0.30.35 ICT 0.3 3.0.30.40 Logistieke services en vervoer 1 2 1.0 3.1.00.05 Eenheid Leiding Totaal baten 115.603 119.524 119.808 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 1.2 2.1.20.05 Dienstverlening CvdK 30 27 29 1.5 2.1.50.05 Beschikkingen en klachtenbehandeling -17 -13 -23 1.6 2.1.60.05 Promotie en externe betrekkingen -125 -124 -119 1.6 2.1.60.10 Journ.prod.internetred.en mediacontact -58 -33 -29 1.6 2.1.60.30 Juridische advisering -28 -76 -14 1.6 2.1.60.40 Verzekeringen en aansprakelijkheidstell -67 -216 -191 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie -643 -483 -485 8.0 2.8.00.10 ?? -1 8.0 2.8.00.20 Sociale kwaliteit -3.063 -3.046 8.0 2.8.00.40 Steunfunctietaken -2.720 -2.713 8.0 2.8.00.80 Vrijwilligers en mantelzorg -6.281 8.0 2.8.00.90 Sociaal vitaal platteland -1.730 -869 -479 8.1 2.8.10.50 Onderwijs -2.323 8.2 2.8.20.50 Sport -4.334 -75 -32 8.6 2.8.60.50 Zorg -2.145 8.7 2.8.70.50 Senioren -2.359 8.8 2.8.80.50 Jeugdzorg -7.546 -11.821 -12.223 9.2 2.9.20.05 Ontwikkeling beleid wonen -125 -64 -34 0.0 3.0.05.05 Directievoering -64 -684 -5.508 0.1 3.0.15.25 Concern controlling -117 -150 -78 0.1 3.0.15.40 Treasury -731 -657 -776 0.1 3.0.15.45 P&O Concernadvisering -570 -564 -341 0.1 3.0.15.50 P&O administratie -461 -398 -367 0.1 3.0.15.55 P&O advisering -710 -1.251 -713 0.1 3.0.15.60 Beleidsontwikkeling middelen -366 -266 -358 0.1 3.0.15.75 Centraal applicatiebeheer -307 -281 -329 0.3 3.0.30.05 Vastgoed -3.724 -3.766 -3.620 0.3 3.0.30.10 Huisvesting en inrichting -1.687 -1.409 -1.422 0.3 3.0.30.15 Horeca voorziening -238 -148 -301 0.3 3.0.30.20 Veiligheid, Welzijn en Milieu -799 -758 -755 0.3 3.0.30.25 Documentaire Informatievoorziening -590 -518 -443 0.3 3.0.30.30 Document productieservices -585 -590 -648 0.3 3.0.30.35 ICT -9.066 -12.257 -11.757 0.3 3.0.30.40 Logistieke services en vervoer -1.217 -1.349 -1.289 1.0 3.1.00.05 Eenheid Leiding Saldo programmabaten-/-lasten -48.983 -44.576 -48.065 Personeelsgebonden kosten -63.855 -61.136 -60.306 Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -112.838 -105.712 -108.371

9 Kerntaak 9 Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 4.2 2.4.20.05 Waterkeringen 3.342 4.348 3.285 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer 1.555 50 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie 8 21.935 21.955 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 9.0 2.9.00.05 Grondzaken 640 270 170 9.1 2.9.10.10 IJsseldelta Zuid 7.948 9.742 6.585 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit 36.507 6.700 7.073 Totaal programmalasten 50.000 43.045 39.068 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Totaal lasten 50.000 43.045 39.068

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2.012 4.2 2.4.20.05 Waterkeringen 147 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 9.0 2.9.00.05 Grondzaken 50 193 9.1 2.9.10.10 IJsseldelta Zuid 6.347 425 426 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit 3.000 3.066 Totaal baten 6.397 3.425 3.832

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 4.2 2.4.20.05 Waterkeringen -3.342 -4.348 -3.138 6.2 2.6.20.15 Landschapsbeheer -1.555 -50 7.1 2.7.10.10 Stimulering innovatie -8 -21.935 -21.955 7.3 2.7.30.20 Aansturing en uitvoering pMJP, Reconstructie 9.0 2.9.00.05 Grondzaken -590 -270 23 9.1 2.9.10.10 IJsseldelta Zuid -1.601 -9.317 -6.159 9.1 2.9.10.15 Kwaliteitsimpuls ruimtelijke kwaliteit -36.507 -3.700 -4.007 Saldo programmabaten-/-lasten -43.603 -39.620 -35.236 Personeelsgebonden kosten Toegerekende overhead Saldo baten-/-lasten -43.603 -39.620 -35.236 Kerntaak 0. Financiering en Algemene dekkingsmiddelen Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.0 2.0.00.05 Rente kasgeld/corr. rente/zwevend geld 16 17 0.1 2.0.10.05 Rente kasgeld langlopende geldleningen 20.443 31.024 32.224 0.1 2.0.10.10 Bespaarde rente 0.2 2.0.20.20 Uitkering provinciefonds 20.000 19.400 0.3 2.0.30.15 Opcenten motorrijtuigenbelasting 0.4 2.0.40.05 Deelneming BNG 788 0.5 2.0.50.05 Onderuitputting -2.415 -2.500 -17.750 0.5 2.0.50.10 Onvoorzien 470 0.8 2.0.80.05 Mutaties algemene reserves 304.293 1.022.840 1.022.841 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves 129.487 938.500 941.518 0.9 2.0.90.05 Resultaat na bestemming 13.653 52.598 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 378 14 3 Totaal lasten 485.862 1.990.356 2.050.859

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.0 2.0.00.05 Rente kasgeld/corr. rente/zwevend geld 3.734 2.574 4.599 0.1 2.0.10.05 Rente kasgeld langlopende geldleningen 64.420 55.639 59.023 0.1 2.0.10.10 Bespaarde rente 20.838 23.423 23.055 0.2 2.0.20.20 Uitkering provinciefonds 98.610 95.707 125.863 0.3 2.0.30.15 Opcenten motorrijtuigenbelasting 96.290 96.860 97.264 0.4 2.0.40.05 Deelneming BNG 202 101 101 0.5 2.0.50.05 Onderuitputting 26 0.5 2.0.50.10 Onvoorzien 0.8 2.0.80.05 Mutaties algemene reserves 146.663 1.573.643 1.573.642 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves 370.127 538.139 505.749 0.9 2.0.90.05 Resultaat na bestemming 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 244.711 1.031 1.031 Totaal baten 1.045.621 2.387.117 2.390.327

Rekening Begroting Rekening Functie Product Productomschrijving 2011 2012 2012 0.0 2.0.00.05 Rente kasgeld/corr. rente/zwevend geld 3.718 2.574 4.582 0.1 2.0.10.05 Rente kasgeld langlopende geldleningen 43.977 24.615 26.799 0.1 2.0.10.10 Bespaarde rente 20.838 23.423 23.055 0.2 2.0.20.20 Uitkering provinciefonds 78.610 95.707 106.463 0.3 2.0.30.15 Opcenten motorrijtuigenbelasting 96.290 96.860 97.264 0.4 2.0.40.05 Deelneming BNG 195 93 93 0.5 2.0.50.05 Onderuitputting 2.441 2.500 17.750 0.5 2.0.50.10 Onvoorzien -470 0.8 2.0.80.05 Mutaties algemene reserves -157.630 550.803 550.801 0.8 2.0.80.10 Mutaties bestemmingsreserves 240.640 -400.361 -435.769 0.9 2.0.90.05 Resultaat na bestemming -13.653 -52.598 7.2 2.7.20.05 Organisatie nutsvoorzieningen 244.333 1.017 1.028 Saldo baten-/-lasten 559.759 396.761 339.468

Totaal Programma's Rekening Begroting Rekening 2011 2012 2012 Totaal lasten 1.316.345 2.626.643 2.635.508 Totaal baten 1.316.345 2.626.643 2.635.508 Saldo baten-/-lasten